İDARE HUKUKU

İDARE HUKUKU İDARE HUKUKUNUN ÖZELLİKLERİ:  Genç bir hukuk dalıdır.  Tedvin edilmemiş bir hukuk dalıdır.  Büyük ölçüde içtihada dayalı bir hukuk dalıdır. Bu nedenle idare hukuku metin hukuku değildir.  Bağımsız bir hukuk dalıdır.  Statüsel bir hukuk dalıdır.  İşlemleri tek taraflıdır.  Taraflar arasında eşitlik yoktur.  İdare hukukundan doğan uyuşmazlıklar idari yargıda karara bağlanır.

İDARİ FONKSİYONUN ÖZELLİKLERİ:  Amacı kamu yararını sağlamaktır.  Konusu kamu hizmetleridir.  İdari fonksiyon idari işlem ya da eylemlerle yerine getirilir.  Kamu gücü kullanılarak yerine getirilir.  İdari fonksiyon süreklidir.  İdari kendiliğinden harekete geçer. Bu nedenle yönetsel işlevler isteğe bağlı yürütülmez.  Bireylerle doğrudan doğruya ilgilidir.  İdare eylem ve işlemlerinden doğan zararları karşılamak zorundadır.  İdareye sağlanan ve idarece kullanılan yetkiler kanuna dayanmak zorundadır.

İDARİ VESAYET: ‘’Merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları arasındaki bütünlüğü sağlamaya yarayan araçtır.’’  Bizzat Anayasada yer alır.  Kamu görevlerinde birliği sağlar.  İdarenin bütünlüğü ilkesini gerçekleştirir.  İstisnai bir yetkidir.  Dar yoruma tabi tutulur.  Emir ve talimat verme yetkisi ile düzeltme yetkisini kural olarak içermez.  İdari vesayete tabi olan organlar, idari yargıya başvurabilir. İdari vesayette vesayet makamının yerinden yönetim kuruluşunun işlemini onun yerine geçerek değiştirmesi mümkün değildir.

MERKEZDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI:  Bürokrasi ve kırtasiyeciliğe yol açar.  Hizmetlerin yöresel gereksinimlere göre yürütülmesi güçtür.  Demokratik ilkelere pek uygun değildir.

YERİNDEN YÖNETİMİN SAKINCALARI:  Mali denetimde güçlüklerin ortaya çıkması  Hizmetlerin yeknesak bir biçimde yürütülmesinde sorunların ortaya çıkması  Partizanca uygulamalara yol açması  Ülke birliğinin parçalanma tehlikesini doğurması

Kaymakamın Görev ve Yetkileri:  Kaymakam hükümeti temsil eder. (Devleti temsil etme yetkisi yoktur.)  Kaymakam ilçedeki merkezi idare kuruluş ve personeli üzerinde hiyerarşi yetkisini kullanır.  İlçedeki yerinden yönetim kuruluşları üzerinde kanunlarda öngörülen vesayet yetkilerini kullanır.  Kaymakam, kanun, tüzük, yönetmelik ve hükümet kararlarının yayınlanmasını, ilanını, uygulanmasını ve bunların verdiği yetkileri kullanır. ANCAK;  Kaymakamın genel emirler çıkarma yetkisi yoktur.  Kaymakamın devlet memurlarını atama yetkisi oldukça sınırlıdır.  Kaymakamın, ülke konsolosları ve komşu devletlerin sınır makamları ile ilişki kurma yetkisi yoktur.  Kaymakam, ildeki askeri kuruluşlardan doğrudan yardım isteme yetkisi yoktur.

Valinin Görev ve Yetkileri:  Devleti temsil eder.  Yabancı ülke konsolosları ve sınır ülkenin makamlarıyla hukuki ilişki kurabilir.  Yetki genişliğine sahiptir.  Bakanlar Kurulunun teklifiyle atanır.  İstisnai memurluktur.  Ani durumlarda askeri birliklerden yardım isteyebilir. İstisnai Devlet Memurlukları: -Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği -TBMM Memurlukları -Başbakan Müşaviri -Başbakanlık Basın Müşavirleri -Valiler -Büyükelçiler -Elçiler -Milli İstihbarat Teşkilatı Memurları -Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği -Bakanlık Müşavirleri

İdarenin Sorumluluğunu Kısmen Veya Tamamen Ortadan Kaldıran Haller: -Mücbir Sebep -Beklenmeyen Hal -Zarar Görenin Kusuru -3.Kişinin Kusuru

İDARİ TEŞKİLATA HAKİM OLAN İLKELER:       

Merkezden yönetim ilkesi Yerinden yönetim ilkesi Yetki genişliği İdari vesayet yetkisi İdarenin bütünlüğü ilkesi Kanuni idare ilkesi Yetki ve usulde paralellik (anayasada yer almaz)

Vali, İl Genel Meclisinin hukuka aykırı olduğunu düşündüğü kararlarına karşı 60 gün içinde idari yargıya başvurabilir.

-GÖREV GASPI – YETKİ GASPI – YETKİ TECAVÜZÜa.)Görev (Fonksiyon) Gaspı: İdarenin görevli olmadığı, bir başka devlet organının görev alanı içine giren konularda işlem yapması halinde ortaya çıkan yetki sakatlığıdır. b.)Yetki Gaspı: İdare adına irade açıklamasına yetkisi olmayan kamu görevlisi ya da merci tarafından karar alınması ile ortaya çıkan yetki sakatlığıdır.

c.)Yetki Tecavüzü: Bir kamu görevlisinin idare adına işlem tesis etmesine yetkili olmakla birlikte başka bira idari merciin görev alanına giren konuda karar alması durumunda ortaya çıkan yetki sakatlığıdır. d.)Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü: Yetki tecavüzünün ağır ve bariz olması halinde ortaya çıkan yetki sakatlığıdır. 657 SAYILI DMK. İSTİHDAM ŞEKİLLERİ -Memur -Geçici Personel -Sözleşmeli Personel -İşçiler 657 SAYILI DMK.’NUN ÖNGÖRDÜĞÜ KAMU PERSONEL SİSTEMİNE EGEMEN OLAN İLKELER -Sınıflandırma -Kariyer -Liyakat (Yeterlilik) 657 SAYILI DMK.’DA YER ALAN CEZALAR -Uyarma -Kınama -Aylıktan Kesme -Kademe İlerlemesinin Durdurulması -Devlet Memurluğundan Çıkarma KAMU MALLARININ ÖZELLİKLERİ:  Kamu malları satılamaz, kamulaştırılamaz.  Kamu mallarına zamanaşımı ile sahip olunamaz.  Kamu malları vergiye tabi değildir.  Kamu malları üzerinde medeni hukuk işlemleri yapılamaz. (İpotek gibi)  Kamu malları haczedilemez.  Kamu mallarına zarar verenlere, özel mallara zarar verenlerden daha fazla ceza verilir.

İDARENİN YAPTIĞI SÖZLEŞMELER a.)İdari Sözleşmeler: -Mali iltizam sözleşmeleri -Kamu borçlanma (İstikraz) sözleşmeleri -Kamu hizmeti imtiyaz sözleşmeleri -Yer altı ve yer üstü servetlerine ilişkin sözleşmeler -Orman işletme sözleşmeleri -İdari hizmet sözleşmeleri b.)İdarenin Özel Hukuk Sözleşmeleri: -İdarenin araç-gereç alma, -Malları satma, -Taşıma, -Kiralama, -Her türlü inşaat ve bayındırlık işleridir.

Kamulaştırmanın Aşamaları:      

Yeterli ödeneğin temin edilmesi Kamu yararı kararının alınması Taşınmazın belirlenmesi Kamulaştırma kararının alınması Satın alma usulünün denenmesi Kamulaştırma bedelinin Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından tespiti ve taşınmazın idare adına tescili

******************************************

BELEDİYE BÜTÇESİ ****************************************** Belediye başkanı tarafından hazırlanan bütçe tasarısı Eylül ayının birinci gününden önce encümene sunulur ve İçişleri Bakanlığına gönderilir. İçişleri Bakanlığı belediye bütçe tahminlerini konsolide eder ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun uyarınca merkezi yönetim bütçe tasarısına eklenmek üzere Eylül ayı sonuna kadar Maliye Bakanlığı’na bildirir. Encümen, bütçeyi inceleyerek görüşüyle birlikte Kasım ayının birinci gününden önce belediye meclisine sunar. Meclis bütçe tasarısını yılbaşından önce, aynen veya değiştirerek kabul eder. Ancak, meclis bütçe denkliğini bozacak biçimde gider artırıcı ve gelir azaltıcı değişiklikler yapamaz. Kabul edilen bütçe, mali yılbaşından itibaren yürürlüğe girer. Belediye bütçesinin kabulü için İçişleri Bakanı’nın onayı şart değildir.

BELEDİYE BAŞKANLIĞINDAN DÜŞME NEDENLERİ  Mazeretsiz ve kesintisiz olarak 20 günden fazla görevini terk etmesi ve bu durumun mahallin mülki idare amiri tarafından belirlenmesi  Seçilme yeterliliğini kaybetmesi  Görevini sürdürmesine engel bir hastalık veya sakatlık durumunun yetkili sağlık kuruluşu raporuyla belgelenmesi  Meclisin feshine neden olan eylem ve işlemlere katılması, Hallerinden birinin meydana gelmesi durumunda İçişleri Bakanlığının başvurusu üzerine Danıştay kararıyla başkanlık sıfatı sona erer. Belediye başkanı hakkında yetersizlik kararı, Danıştay’ca uygun görüldüğü takdirde belediye başkanı, başkanlıktan düşer. Belediye başkanlığı, ÖLÜM ve İSTİFA hallerinde kendiliğinden sona erer.

İL İDARE KURULU -Vali veya valinin görevlendireceği vali yardımcısının başkanlığı altında - İl Hukuk İşleri Müdürü -Defterdar -Bayındırlık İl Müdürü -İl Milli Eğitim Müdürü -İl Sağlık Müdürü -Tarım İl Müdürü -Veteriner İl Müdürü Oluşur… -İl Emniyet Müdürü

İLÇE İDARE KURULU -Kaymakam -Yazı İşleri Müdürü -Sağlık Ocağı Hekimi -Tarım ve Köy İşleri Müdürü -Mal Müdürü -Veteriner -İlçe Milli Eğitim Müdürü ****************************************** KAMU İKTİSADİ KURULUŞLARI (KİK) -Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müd. -T.C.D.D. -Tütün Mamulleri Tuz ve Alkol Genel Müdürlüğü -T.C.Posta İşletmesi Genel Müdürlüğü -Türk Telekom

İÇİŞLERİ BAKANLIĞININ BAĞLI KURULUŞLARI: -Emniyet Genel Müdürlüğü -Jandarma Genel Komutanlığı -Sahil Güvenlik Komutanlığı ÖNEMLİ: DEVLET DENETLEME KURUMU (DDK) CUMHURBAŞKANLIĞINA BAĞLIDIR.

MAHALLİ İDARELER (YEREL YÖNETİM KUR.) -İL ÖZEL İDARESİ -KÖY BELEDİYE -BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ******************************************

MERKEZİ YÖNETİMİN TAŞRA TEŞKİLATI ****************************************** 1.) İL İDARESİ (İL GENEL İDARESİ) 2.) İLÇE İDARESİ 3.) BUCAK İDARESİ İL ÖZEL İDARESİNİN ORGANLARI 1.) VALİ 2.) İL GENEL MECLİSİ 3.) İL DAİMİ ENCÜMENİ KAMU HİZMETLERİNİN İLKELERİ: -SÜREKLİLİK -TARAFSIZLIK -EŞİTLİK -LAİKLİK -DEĞİŞEBİLİRLİK(UYARLANABİLİRLİK) BAKANLIK - VALİLİK VALİLİK - KAYMAKAMLIK HİYERARŞİ ‘’YOK’’ Hükmünde Kabul Edilen İşlemler: -Fonksiyon Gaspı -Yetki Gaspı -Ağır ve Bariz Yetki Tecavüzü

Yerinden Yönetimin Özellikleri:     

Kamu tüzel kişilikleri vardır. Kendilerine özgü bütçeleri vardır. Kendilerine özgü mal varlığı Özerk Genel yönetimin vesayet denetimi altındadır.

Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar:        

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Telekomünikasyon Kurumu Sermaye Piyasası Kurulu Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu Enerji Piyasası Düzenleme Kurunu Kamu İhale Kurumu Rekabet Kurumu Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu

YÜRÜTMENİN DURDURULMASININ SONUÇLARI  İdare bu karara uymak zorundadır.  Yasama ve yürütme organları ile idare, mahkeme kararını değiştiremez.  Yönetimin bu karar konusunda takdir yetkisi yoktur.  ‘’GERİYE YÜRÜMEZ’’ diye bir sonuç YOK!

Rıza CEYLAN