CASE REPORT STASE MATERNITAS “ASUHAN KEPERAWATAN PADA NY. M DENGAN MOLA HIDATIDOSA DI RUANG RU ANG NIFAS RSUD SULTAN SULTAN SYARIF SYARIF MUHAMMAD ALKADRIE”
Disusun Oleh
SARIATI, S. Kep SUPARMANTO, S. Kep YETI SUHANA, S. Kep NURUL FAJRI, FAJRI, S. Kep SIRNAWAN, S. Kep
STIK MUHAMMADIYAH PONTIANAK S! KEPERAWATAN TAHAP NERS "#!$%"#!&
'A' I PENDAHULUAN
A. Latar Latar Bela Belaka kang ng ! In"#ne$!a %a$ala& !'( "an anak %er(pakan $a$aran pr!#r!ta$ "ala% pe%'ang(nan '!"ang ke$e&atan. Angka ke%at!an !'( %er(pakan $ala& $at( !n"!ka$! )ang %enent(kan "era*at ke$e&atan $(at( 'ang$a, #le& $e'a' !t( &al !n! %er(pakan %er(pakan pr!#r!ta$ "ala% (pa)a pen!ngkata pen!ngkatan n $tat($ ke$e&atan %a$)arakat %a$)arakat )ang )ang (ta% (ta%aa "! Nega Negara ra k!ta k!ta.. Upa) Upa)aa ke$e& ke$e&at atan an repr repr#" #"(k (k$! $! $ala& $ala& $at( $at(n) n)aa a"al a"ala& a& %en(r( %en(r(nka nkan n angka angka ke$ak! ke$ak!tan tan "an ke%at!a ke%at!an n !'( &a%!l &a%!l "an 'er$al 'er$al!n. !n. A"ap( A"ap(n n pen)e'a' lang$(ng "ar! ke%at!an !'( "! In"#ne$!a a"ala& tr!a$ kla$!k )a!t( per"ara&an, !n+ek$!, t#k$e%!a gra!"ar(%. Sala& $at( pen)e'a' per"ara&an $aat ke&a%!lan a"ala& %#la &!"at!"#$a. M#la &!"at!"#$a %er(pakan pen)ak!t -an!ta pa"a %a$a repr#"(k$! ($!a /0120 ta&(n3 "an pa"a %(lt!para. Ja"! "engan %en!ngkatn)a par!ta$ ke%(ngk!nan %en"er!ta %#la &!"at!"#$a "an le'!& 'e$ar. an %#la &!"at!"#$a a"ala& $ala& $at( pen)ak!t tr#+#'la$ )ang *!nak Man(a'a, 455672423 In$!"en$! %#la &!"at!"#$a "!lap#rkan M##re "kk 45503 pa"a 'ag!an 'arat A%er!ka Ser!kat, ter*a"! / ke*a"!an ke&a%!lan %#la "ar! /5551/055 ke&a%!lan. M#la &!"at!"#$a "!te%(kan k(rang le'!& / "ar! 855 ka$($ a'#rt($ %e"!$!nal!$. ! A$!a !n$!"en$! %#la /0 kal! le'!& t!ngg! "ar!pa"a "! A%er!ka Ser!kat, "engan Jepang Jepang )ang )ang %elap# %elap#rkan rkan 'a&-a 'a&-a ter*a"! ter*a"! 4 ke*a"! ke*a"!an an ke&a%! ke&a%!lan lan %#la %#la "ar! "ar! /555 /555 ke&a%! ke&a%!lan lan.. ! negara negara1neg 1negara ara T!%(r T!%(r Ja(& 'e'erap 'e'erapaa $(%'er $(%'er %e%per %e%perk!ra k!rakan kan !n$!" !n$!"en en$! $! %#la %#la le'! le'!& & t!ng t!ngg! g! lag! lag! )akn! akn! /7/4 /7/45 5 ke&a ke&a%! %!lan lan.. Pena Penang ngan anan an %#la %#la &!"a &!"at! t!"# "#$a $a t!"a t!"ak k ter' ter'at ata$ a$ pa"a pa"a eak eak(a (a$! $! ke&a ke&a%! %!lan lan %#la %#la $a*a, $a*a, tetap tetap!! *(ga *(ga %e%'(t %e%'(t(&k (&kan an penang penangana anan n le'!& le'!& lan*(t lan*(t 'er(pa 'er(pa %#n!t# %#n!t#r!n r!ng g (nt(k (nt(k %e%a$t! %e%a$t!kan kan pr#gn#$!$ pen)ak!t ter$e'(t. M#la M#la H!"at! H!"at!"#$ "#$aa %er(pa %er(pakan kan $ala& $ala& $at( pen)a pen)ak!t k!t tr#+#' tr#+#'la$ la$ ge$ta$! ge$ta$!#na #nall PT93, )ang %el!p(t! 'er'aga! pen)ak!t )ang 'era$al "ar! pla$enta )akn! %#la &!"at!"#$a par$!al "an k#%plet, k#r!#kar$!n#%a, %#la !na$!+ "an pla:ental $!te tr#p&# tr#p&#'la 'la$t! $t!:: t(%#r$ t(%#r$.. Para Para a&l! a&l! g!nek# g!nek#l#g l#g!! "an #nk#l# #nk#l#g! g! $epen" $epen"apa apatt (nt(k (nt(k
'A' I PENDAHULUAN
A. Latar Latar Bela Belaka kang ng ! In"#ne$!a %a$ala& !'( "an anak %er(pakan $a$aran pr!#r!ta$ "ala% pe%'ang(nan '!"ang ke$e&atan. Angka ke%at!an !'( %er(pakan $ala& $at( !n"!ka$! )ang %enent(kan "era*at ke$e&atan $(at( 'ang$a, #le& $e'a' !t( &al !n! %er(pakan %er(pakan pr!#r!ta$ "ala% (pa)a pen!ngkata pen!ngkatan n $tat($ ke$e&atan %a$)arakat %a$)arakat )ang )ang (ta% (ta%aa "! Nega Negara ra k!ta k!ta.. Upa) Upa)aa ke$e& ke$e&at atan an repr repr#" #"(k (k$! $! $ala& $ala& $at( $at(n) n)aa a"al a"ala& a& %en(r( %en(r(nka nkan n angka angka ke$ak! ke$ak!tan tan "an ke%at!a ke%at!an n !'( &a%!l &a%!l "an 'er$al 'er$al!n. !n. A"ap( A"ap(n n pen)e'a' lang$(ng "ar! ke%at!an !'( "! In"#ne$!a a"ala& tr!a$ kla$!k )a!t( per"ara&an, !n+ek$!, t#k$e%!a gra!"ar(%. Sala& $at( pen)e'a' per"ara&an $aat ke&a%!lan a"ala& %#la &!"at!"#$a. M#la &!"at!"#$a %er(pakan pen)ak!t -an!ta pa"a %a$a repr#"(k$! ($!a /0120 ta&(n3 "an pa"a %(lt!para. Ja"! "engan %en!ngkatn)a par!ta$ ke%(ngk!nan %en"er!ta %#la &!"at!"#$a "an le'!& 'e$ar. an %#la &!"at!"#$a a"ala& $ala& $at( pen)ak!t tr#+#'la$ )ang *!nak Man(a'a, 455672423 In$!"en$! %#la &!"at!"#$a "!lap#rkan M##re "kk 45503 pa"a 'ag!an 'arat A%er!ka Ser!kat, ter*a"! / ke*a"!an ke&a%!lan %#la "ar! /5551/055 ke&a%!lan. M#la &!"at!"#$a "!te%(kan k(rang le'!& / "ar! 855 ka$($ a'#rt($ %e"!$!nal!$. ! A$!a !n$!"en$! %#la /0 kal! le'!& t!ngg! "ar!pa"a "! A%er!ka Ser!kat, "engan Jepang Jepang )ang )ang %elap# %elap#rkan rkan 'a&-a 'a&-a ter*a"! ter*a"! 4 ke*a"! ke*a"!an an ke&a%! ke&a%!lan lan %#la %#la "ar! "ar! /555 /555 ke&a%! ke&a%!lan lan.. ! negara negara1neg 1negara ara T!%(r T!%(r Ja(& 'e'erap 'e'erapaa $(%'er $(%'er %e%per %e%perk!ra k!rakan kan !n$!" !n$!"en en$! $! %#la %#la le'! le'!& & t!ng t!ngg! g! lag! lag! )akn! akn! /7/4 /7/45 5 ke&a ke&a%! %!lan lan.. Pena Penang ngan anan an %#la %#la &!"a &!"at! t!"# "#$a $a t!"a t!"ak k ter' ter'at ata$ a$ pa"a pa"a eak eak(a (a$! $! ke&a ke&a%! %!lan lan %#la %#la $a*a, $a*a, tetap tetap!! *(ga *(ga %e%'(t %e%'(t(&k (&kan an penang penangana anan n le'!& le'!& lan*(t lan*(t 'er(pa 'er(pa %#n!t# %#n!t#r!n r!ng g (nt(k (nt(k %e%a$t! %e%a$t!kan kan pr#gn#$!$ pen)ak!t ter$e'(t. M#la M#la H!"at! H!"at!"#$ "#$aa %er(pa %er(pakan kan $ala& $ala& $at( pen)a pen)ak!t k!t tr#+#' tr#+#'la$ la$ ge$ta$! ge$ta$!#na #nall PT93, )ang %el!p(t! 'er'aga! pen)ak!t )ang 'era$al "ar! pla$enta )akn! %#la &!"at!"#$a par$!al "an k#%plet, k#r!#kar$!n#%a, %#la !na$!+ "an pla:ental $!te tr#p&# tr#p&#'la 'la$t! $t!:: t(%#r$ t(%#r$.. Para Para a&l! a&l! g!nek# g!nek#l#g l#g!! "an #nk#l# #nk#l#g! g! $epen" $epen"apa apatt (nt(k (nt(k
%e%pert %e%pert!%' !%'ang angkan kan k#n"!$ k#n"!$!! !n! $e'aga $e'aga!! ke%(ng ke%(ngk!n k!nan an ter*a"! ter*a"!n) n)aa kegana kegana$an $an,, "engan "engan %#la %#la &!"at! &!"at!"#$ "#$aa 'erpr# 'erpr#gn# gn#$!$ $!$ *!nak, *!nak, "an k#r!#k k#r!#kar$! ar$!n#% n#%aa )ang )ang gana$, gana$, $e"angkan %#la &!"at!"#$a !na$!+ $e'aga! '#r"erl!ne kegana$an. M#la H!"at!"#$a !ala& ke&a%!lan a'n#r%al, "engan :!r!1:!r! t(%#r *!nak 'en 'en!g !gna na33 "ar! "ar! :&#r :&#r!# !#n n pen) pen)e'a e'a' ' e%'r e%'r!# !# %at! %at! "ala% "ala% (ter( (ter($$ teta tetap! p! pla$e pla$ent ntaa %elan*(tkan $el1$el tr#p&#'la$t!k ter($ t(%'(& %en*a"! agre$!+ "an %e%'ent(k t(%#r t(%#r )ang )ang !na$!+ !na$!+,, ke%("! ke%("!an an e"e%a e"e%a "an %e%'en %e%'ent(k t(k $epert! $epert! '(a& '(a& angg(r angg(r,, karakter!$t!k %#la &!"at!#$a 'ent(k k#%plet "an 'ent(k par$!al, )a!t( t!"ak a"a *ar!ngan e%'r!# "an a"a *ar!ngan e%'r!#. Se'ag!an "ar! !ll! 'er('a& %en*a"! gele%'(ng1gele%'(ng 'er!$! :a!ran *ern!&. B!a$an)a t!"ak a"a *an!n, &an)a pa"a %#la par$!al!$ ka"ang1ka"ang a"a *an!n. 9ele%'(ng !t( $e'e$ar '(t!r ka:ang &!*a( $a%pa! $e'e$ar '(a& angg(r. 9ele%'(ng !n! "apat %eng!$! $el(r(& :a(% (ter!. ! 'a-a& %!kr#$k#p na%pak "egene "egenera$! ra$! &)"r# &)"r#t#p t#p!k !k "ar! "ar! $t#%a $t#%a *#n*#t *#n*#t,, t!"ak t!"ak a"an) a"an)aa pe%'( pe%'(l(& l(& "ara& "ara& "an pr#l!+era$! tr#+#'la$t. Pa"a 'ag!an pe%er!k$aan kr#%#$#% "!"apatkan p#l!pl#!"! "an &a%p!r pa"a $e%(a ka$($ %#la $($(nan $e; :&r#%at!n a"ala& -an!ta. Pa"a Pa"a %#la %#la &!"at! &!"at!"#$ "#$a, a, #ar!a #ar!a "apat "apat %engan %engan"(n "(ng g k!$ta k!$ta l(te!n l(te!n ka"ang ka"ang11 ka"ang &an)a pa"a $at( #ar!(%, ka"ang1ka"ang pa"a ke"(a1"(an)a. K!$ta !n! 'er"!n"!ng t!p!$ "an 'er!$! 'er!$ ! :a!ran kek(n!ng1k(n!ngan "an "apat %en:apa! (k(ran $e'e$ar $ar(ng t!n*( ata( kepala 'a)!. K!$ta l(te!n ter*a"! karena perang$angan #ar!(% #le& ka"ar g#na"#tr#p!n :&#r!#n )ang t!ngg!, k!$ta !n! &!lang $en"!r! $etela& %#la "!la&!rkan.
B. R(%( R(%($an $an Ma$al Ma$ala& a& /. Apa pengert! pengert!an an "ar! %#la &!"at!" &!"at!"#$a #$a < 4. Apaka& et!#l#g! et!#l#g! "ar! %#la %#la &!"at!"#$ &!"at!"#$aa < =. Baga!%ana Baga!%ana pat#+!$!#l# pat#+!$!#l#g! g! "ar! %#la %#la &!"at!"#$a &!"at!"#$a < 2. Baga!%ana Baga!%ana tan"a tan"a "an ge*ala ge*ala "ar! %#la %#la &!"at!"#$a &!"at!"#$a < 0. Baga!%ana Baga!%ana ga%'aran ga%'aran "!agn#$t!k "!agn#$t!k "ar! "ar! %#la &!"at!"# &!"at!"#$a $a < 8. Baga!%ana Baga!%ana penatalak$anaan penatalak$anaan pa"a pa"a kl!en "engan %#la %#la &!"at!"#$a< &!"at!"#$a< >. Baga!%ana Baga!%ana k#%pl!ka$! k#%pl!ka$! )ang ter*a"! ter*a"! pa"a pa$!en %#la &!"at!"#$a< &!"at!"#$a<
?. T(*(an Pen(l!$an /. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! "an %e%a&a%! pengert!an "ar! %#la &!"at!"#$a 4. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! "an %e%a&a%! et!#l#g! "ar! %#la &!"at!"#$a =. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! "an %e%a&a%! tan"a "an ge*ala "ar! %#la &!"at!"#$a 2. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! k#%pl!ka$! "ar! %#la &!"at!"#$a 0. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! ga%'aran "!agn#$t!k "ar! %#la &!"at!"#$a 8. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! penatalak$anaan "ar! %#la &!"at!"#$a >. Agar %a&a$!$-a %engeta&(! k#%pl!ka$! "ar! %#la &!"at!"#$a
'A' II PEM'AHASAN A. Pen(e)*i+n
Ke&a%!lan %#la
%er(pakan k#%pl!ka$! "an
pen)(l!t ke&a%!lan pa"a
tr!%e$ter $at(. Ha$!l k#n$ep$! pa"a ke&a%!lan %#la t!"ak 'erke%'ang %en*a"! e%'r!# $etela& pe%'(a&an tetap! ter*a"! !ll! k#r!ale$ "!$erta! "engan "egenera$! &!"r#p!k. Ra&!% %en*a"! l(nak "an 'erke%'ang le'!& :epat "ar! ($!a ke&a%!lan )ang n#r%al,
t!"ak
"!*(%pa!
a"an)a *an!n,
"an
r#ngga ra&!%&an)a ter!$! #le& *ar!ngan $epert! '(a& angg(r. Ke&a%!lan %#la &!"at!"#$a "!$e'(t *(ga "engan ke&a%!lan angg(r. Ke&a%!lan %#la pla$enta ak!'at
&!"at!"#$a a"ala&
ke$ala&an
$(at(
k#n"!$!
t!"ak n#r%al "ar!
perte%(an #(% "an $per%a $e-akt( +ert!l!$a$!
Sar-#n# Pra-!r#&ar"*#, 455=3. M#la&!"at!"#$a a"ala& pen)ak!t ne#pla$%a )ang *!nak 'era$al "ar! kela!nan pert(%'(&an tr#+#'la$ pla$enta ata( :al#n pla$enta "an "!$erta! "engan "egenera$! kr!$t!k !ll! "an per('a&an &!"r#p!k $e&!ngga ta%pak %e%'engkak, e"#%at#($, "an ak$!k(ler Ben!gna3. M#la H!"at!"#$a "!tan"a! #le& kela!nan !l! k#r!al!$, )ang ter"!r! "ar! pr#l!+era$! tr#+#'la$t!k "angan "era*at )ang 'erar!a$! "an e"e%a $r#%a !l($. M#la '!a$an)a %ene%pat! ka(% (ter!, tetap! ka"ang1ka"ang t(%#r !n! "!te%(kan "ala% t('a +al#p!! "an 'a&kan "ala% #ar!(%. Perke%'angan pen)ak!t tr#+#'la$t!k !n! a%at %enar!k, "an a"a t!"akn)a *ar!ngan *an!n tela& "!g(nakan (nt(k %engg#l#ngkann)a %en*a"! 'ent(k %#la )ang k#%plet kla$!k3 "an par$!al !nk#%plet3 !.
M,l+ Hi-+*i-,s+ K,/le* 01l+si12
@!l! k#r!al!$ 'er('a& %en*a"! k(%p(lan gele%'(ng )ang *ern!&. 9ele%'(ng1gele%'(ng ata( e$!k(la !n! 'erar!a$! (k(rann)a %(la! "ar! )ang %("a& terl!&at $a%pa! 'e'erapa :%, "an 'ergant(ng "ala% 'e'erapa kel#%p#k "ar! tangka! )ang t!p!$. Ma$$a ter$e'(t "apat t(%'(& :(k(p 'e$ar $e&!ngga %e%en(&! (ter($, )ang 'e$arn)a '!$a %en:apa! (k(ran (ter($ ke&a%!lan n#r%al lan*(t. Ber'aga! penel!t!an $!t#genet!k ter&a"ap ke&a%!lan %#la k#%plet, %ene%(kan k#%p#$!$! kr#%#$#% )ang pal!ng $er!ng t!"ak
$elal(3 28, "engan kr#%#$#% $epen(&n)a 'era$al "ar! a)a&. Fen#%ena !n! "!$e'(t $e'aga! an"r#gene$!$ )ang k&a$ #(% "!'(a&! #le& $e'(a& $per%a &apl#!" )ang ke%("!an %enga"akan "(pl!ka$! kr#%#$#%n)a $en"!r! $etela& %!#$!$. Kr#%#$#% #(% '!a$ t!"ak terl!&at ata( ta%pak t!"ak akt!+. Tetap! $e%(a %#la &!"at!"#$a k#%plet t!"ak 'eg!t( k&a$ "an ka"ang1ka"ang p#la kr#%#$#% pa"a %#la k#%plet '!SA 28Y. ala% kea"aan !n! "(a $per%a %e%'(a&! $at( #(% )ang t!"ak %engan"(ng kr#%#$#%. @ar!a$! la!nn)a *(ga perna& "!ke%(kakan %!$aln)a 20. *a"! %#la &!"at!"#$a )ang $e:ara %#r+#l#g!$ k#%plet "apat ter*a"! ak!'at 'e'erapa p#la kr#%#$#%.
9a%'ar /. 9a%'aran %#la&"at!"#$a k#%plet ".
M,l+ Hi-+*i-,s+ P+)si+l 0in1,/le*2
J!ka per('a&an &!"at!"#$a 'er$!+at +#kal $erta 'el(% 'eg!t( *a(& "an %a$!& ter"apat *an!n ata( $e"!k!tn)a kant#ng a%n!#n, kea"aan !n! "!g#l#ngkan $e'aga! %#la &!"at!"#$a par$!al. Pa"a $e'ag!an !l! )ang '!a$an)a aa$k(ler ter*a"! pe%'engkakan &!"at!"!$a )ang 'er*alan la%'at, $e%entara !l! la!nn)a )ang a$k(lar "engan $!rk(la$! "ara& +et($ pla$enta )ang %a$!& 'er+(ng$! t!"ak %engala%! per('a&an. H)perpla$!a tr#+#'la$t!k )ang ter*a"!, le'!& 'er$!+at +#kal "ar! pa"a general!$ata. Kat!#t!pe $e:ara k&a$ 'er(pa tr!pl#!", )ang '!a$a 8Y ata( 8YY "engan $at( k#%ple%en %aternal tap! '!a$an)a "engan "(a k#%ple%en &apl#!" paternal. Jan!n $e:ara k&a$ %en(n*(kkan $t!g%ata tr!pl#!"! )ang %en:ak(p %al+#r%a$! :#ngen!tal %(lt!ple "an retar"a$! pert(%'(&an.
K+)+1*e)is*i1 M,l+ Hi-+*i-,s+ 3en*u1 1,/le* -+n /+)si+l G+3+)+n
M,l+ /+)si+l 0in1,/le*2
M,l+ K,/le* 01l+si12
Jar!ngan e%'r!# ata( *an!nA"a
T!"ak a"a
Pe%'engkakan &!"at!"#$a F#kal pa"a !l!
!+($
H)perpla$!a
F#kal
!+($
Inkl($! $tr#%a
A"a
T!"ak a"a
Lek(kan !l#$a
A"a
T!"ak a"a
9a%'ar =. 9a%'aran %#r+#l#g! !ll!. Keterangan7 A. @!ll! k#real!$ n#r%al B. M#la par$!al ka$($ tr!pl#!",8, Y3. @!ll! n#r%al "!$el!ng! )ang &!"r#p!k
?. M#la k#%pl!t 28,3. Sel(r(& !ll! %engala%! &!"r#+!k "." E*i,l,(i
Kek(rangan !ta%!n A "!"(ga k(at %en*a"! $ala& $at( pen)e'a' ter*a"!n)a %#la &!"at!"#$a, p(l!&n)a ka"ar !ta%!n A akan %en)e'a'kan pen"er!ta &a%!l angg(r ter&!n"ar "ar! kanker "an %e%(l!&kan ke$e&atan, $e&!ngga pel(ang (nt(k &a%!l le'!& 'e$ar %e$k!p(n pen)e'a' %#la &!"at!"#$a t!"ak "!keta&(! $e:ara pa$t!, na%(n +akt#r pen)e'a'n)a a"ala& 7 /. Fakt#r #(% 7 #(% %e%ang $("a& pat#l#g!k $e&!ngga %at!, tetap! terla%'at "!kel(arkan 4. I%(n#$elekt!+ "ar! tr#p#'la$t7 )a!t( "engan ke%at!an +et($,pe%'(l(& "ara& pa"a $tr#%a !ll! %en*a"! *arang "an $tr#%a !ll! %en*a"! $e%'a' "an ak&!rn)a ter*a"! &)perpla$!a. =. Kea"aan $#$!#1ek#n#%! )ang ren"a&7 kea"aan $#$!al ek#n#%! akan 'erpengar(& ter&a"ap pe%en(&an g!C! !'( )ang pa"a ak&!rn)a akan %e%pengar(&!n pe%'ent(kan #(% a'n#r%al )ang %engara& pa"a ter'ent(kn)a %#la &!"at!"#$a. 2. Par!ta$ t!ngg!7 !'( "engan par!ta$ t!ngg!, %e%!l!k! ke%(ngk!nan ter*a"!n)a a'n#r%al!ta$ pa"a ke&a%!lan 'er!k(tn)a,$e&!ngga a"a ke%(ngk!nan ke&a%!lan 'erke%'ang %en*a"! %#la &!"at!"#$a. 0. Kek(rangan pr#te!n7$e$(a! "engan +(ng$! pr#te!n (nt(k pe%'ent(kan *ar!ngan ata( +et($ $e&!ngga apa'!la ter*a"! kek(rangan pr#te!n $aat &a%!l %en)e'a'kan gangg(an pe%'ent(kan +et($ $e:ara $e%p(rna )ang %en!%'(lkan *#n*#t1*#n*#t k#r!#n. 8. In+ek$! !r($ "an +akt#r kr#%#$#% )ang 'el(% *ela$. '. M+ni4es*+si Klinis
Pa"a pen"er!ta %#la "apat "!te%(kan 'e'erapa ge*ala1ge*ala $e'aga! 'er!k(t7 a. Ter"apat ge*ala 1 ge*ala &a%!l %("a )ang ka"ang 1 ka"ang le'!& n)ata "ar! ke&a%!lan '!a$a "an a%en#re '. Ter"apat per"ara&an per ag!na% )ang $e"!k!t ata( 'an)ak, t!"ak terat(r, -arna t(ngg(l! t(a ata( ke:#klatan $epert! '(%'( r(*ak.
:. Pe%'e$aran (ter($ t!"ak $e$(a! le'!& 'e$ar 3 "engan t(a ke&a%!lan $e&ar($n)a. ". T!"ak tera'a 'ag!an 1 'ag!an *an!n "an 'al#te%en, *(ga gerakan *an!n $erta t!"ak ter"engar '(n)! "en)(t *ant(ng *an!n. C. K,/li1+si
Pa"a pen"er!ta %#la )ang lan*(t "apat ter*a"! 'e'erapa k#%pl!ka$! $e'aga! 'er!k(t7 /. Ane%!a 4. S)#k =. Preekla%p$! ata( Ekla%p$!a 2. T!r#t#k$!k#$!$ 0. In+ek$! $ek(n"er. 8. Per+#ra$! karena kegana$an "an karena t!n"akan. >. Men*a"! gana$ PT9 3 pa"a k!ra 1 k!ra /6145D ka$($, akan %en*a"! %#la "e$tr(en$ ata( k#r!#kar$!n#%a. D. P+*,4isi,l,(i
J#n*#t1*#n*#t k#r!#n t(%'(& 'ergan"a "an %engan"(ng :a!ran %er(pakan k!$ta1k!$ta ke:!l $epert! angg(r. B!a$an)a "! "ala%n)a t!"ak 'er!$! e%'r!#. Se:ara &!$t# pat#l#g!: ka"ang1ka"ang "!te%(kan *ar!ngan %#la pa"a pla$enta "engan 'a)! n#r%al. B!$a *(ga ter*a"! ke&a%!lan gan"a %#la a"ala& 7 $at( *an!n t(%'(& "an )ang $at( %en*a"! %#la &!"at!"#$a. 9ele%'(ng %#la 'e$arn)a 'erar!a$!, %(la! "ar! )ang ke:!l $a%pa! 'er"!a%eter le'!& "ar! / :%. %#la par$!al!$ a"ala& '!la "!*(%pa! *an!n "an gele%'(ng 1 gele%'(ng %#la. Se:ara %!kr#$k#p!k terl!&at tr!a$ 7 /. Pr#l!+era$! "ar! tr#+#'la$ 4. egenera$! &!"r#p!k "ar! $tr#%a !ll! "an ke$e%'a'an =. Terla%'at ata( &!langn)a pe%'(l(& "ara& "an $tr#%a
Sel 1 $el Lang&an$ ta%pak $epert! $el p#l!"ral "engan !nt! terang "engan a"an)a $el $!n$!$!al g!ant!k S)n:)t!al 9!ant ?ell$3. Pa"a ka$($ %#la 'an)ak k!ta *(%pa! #ar!(% "engan k!$ta l(te!n gan"a 'er"!a%eter /5 :% ata( !e'!& 40185D3. K!$ta l(te!n akan 'erang$(r 1 ang$(r %enge:!l "an ke%("!an &!lang $etela& %#la &!"at!"#$a $e%'(&. E. Pee)i1s++n /enun5+n(
Unt(k %engeta&(! $e:ara pa$t! a"an)a %#la&!"at!"#$a, %aka pe%er!k$aan pen(n*ang )ang "apat "!lak(kan )a!t( 7 /. Reak$! ke&a%!lan 7 karena ka"ar H?9 )ang t!ngg! %aka (*! '!#l#g!k "an (*! !%(n#l#g!k gall! %a!n!n! "an plan#te$t 3 akan p#$!t!+ $etela& pengen:eran t!tra$!37 a. 9all! %a!n!n! /=55 3, %aka $($pek %#la &!"at!"#$a. '. 9all! %a!n!n! /455 3, %aka ke%(ngk!nan %#la &!"at!"#$a ata( &a%!l ke%'ar. Ba&kan pa"a %#la ata( k#r!#kar$!n#%a, (*! '!#l#g!k ata( !%(n#l#g!k :a!ran $ere'r#$p!nal "apat %en*a"! p#$!t!+. 4. Pe%er!k$aan "ala% Pa$t!kan 'e$arn)a ra&!%, ra&!% tera$a le%'ek, t!"ak a"a 'ag!an1'ag!an *an!n, ter"apat per"ara&an "an *ar!ngan "ala% kanal!$ $er!kal!$ "an ag!na, $erta eal(a$! kea"aan $er!k. =. U*! $#n"e 7 S#n"e pen"(ga ra&!% 3 "!%a$(kkan pelan 1 pelan "an &at! 1 &at! ke "ala% kanal!$ $er!kal!$ "an ka(% (ter!. B!la t!"ak a"a ta&anan, $#n"e "!p(tar $etela& "!tar!k $e"!k!t, '!la tetap t!"ak a"a ta&anan ke%(ngk!nan %#la :ara A:#$ta1 S!$#n3. 2. F#t# r#ngent a'"#%en 7 t!"ak terl!&at t(lang 1 t(lang *an!n pa"a ke&a%!lan =12 '(lan3. 0. Arter!#gra% k&($($ pel!$ 8. Ultra$#n#gra+! 7 pa"a %#la akan kel!&atan 'a)angan 'a"a! $al*( "an t!"ak terl!&at *an!n.
F. Pen+*+l+1s+n++n
/. Terap! a. Kala( per"ara&an 'an)ak "an kel(ar *ar!ngan %#la, ata$! $)#k "an per'a!k! kea"aan (%(% pen"er!ta "engan pe%'er!an :a!ran "an tran$+($! "ara&. T!n"akan perta%a a"ala& %elak(kan %an(al "!g!tal (nt(k pengel(aran $e'an)ak %(ngk!n *ar!ngan "an 'ek(an "ara&G 'ar(la& "engan tenang "an &at! 1 &at! eal(a$! $!$an)a "engan k(reta$e. '. J!ka pe%'(kaan kanal!$ $er!kal!$ %a$!& ke:!l7 /3. Pa$ang 'e'erapa gagang la%!nar!a (nt(k %e%perle'ar pe%'(kaan $ela%a /4 *a%. 43. Setela& pa$ang !n+($ e:tr#$a 0 D )ang 'er!$! 05 $at(an #k$!t#$!n p!t#$!n ata( $!nt#$!n#n 3G :a'(t la%!nar!a, ke%("!an $etela& !t( lak(kan eak(a$! !$! ka(% (ter! "engan &at! 1 &at!. Paka!la& :(na% #(% )ang agak 'e$ar ata( k(ret 'e$ar 7 a%'!lla& "(l( 'ag!an tenga& 'ar( 'ag!an 1 'ag!an la!nn)a pa"a ka(% (ter!. Pa"a k(reta$e perta%a !n! kel(arkanla& *ar!ngan $e'an)ak %(ngk!n, tak ($a& terlal( 'er$!&. =3. Kala( per"ara&an 'an)ak, 'er!kan tran+($! "ara& "an lak(kan ta%p#n (ter# 1 ag!nal $ela%a 42 *a%. :. Ba&an *ar!ngan "!k!r!% (nt(k pe%er!k$aan &!$t# 1 pat#l#g!k "ala% 4 p#r$!7 /3. P#r$! / 7 )ang "!kel(arkan "engan :(na% #(%. 43. P#r$! 4 7 "!kel(arkan "engan k(reta$e. ". Ber!kan #'at 1 #'atan, ant!'!#t!ka, (ter($t#n!ka "an per'a!kan kea"aan (%(% pen"er!ta. e. >1/5 &ar! $e$("a& ker#kan perta%a, "!lak(kan ker#kan ke 4 (nt(k %e%'er$!&kan $!$a1$!$a *ar!ngan, "an k!r!% lag! &a$!ln)a (nt(k pe%er!k$aan la'#rat#r!(%.
+. Kala( %#la terlal( 'e$ar "an tak(t per+#ra$! '!la "!lak(kan ker#kan, a"a
'e'erapa
!n$t!t(t
)ang
%elak(kan
&!$ter#t#%!a
(nt(k
%engel(arkan !$! ra&!% %#la3. g.. H!$terekt#%! t#tal "!lak(kan pa"a %#la re$!k# t!ngg! &!g& r!$k %#la3 7 ($!a le'!& "ar! =5 ta&(n, par!ta$ 2 ata( le'!&, "an (ter($ )ang $angat 'e$ar %#la 'e$ar3 )a!t( $et!ngg! p($at ata( le'!&. 4. Per!k$a (lang +#ll#-1(p 3 I'( "!an*(rkan *angan &a%!l "(l( "an "!an*(rkan %e%aka! k#ntra$ep$! p!l. Ke&a%!lan, "!%ana reak$! ke&a%!lan %en*a"! p#$!t!+ akan %en)(l!tkan #'$era$!. J(ga "!na$e&atkan (nt(k %e%at(&! *a"-al per!k$a (lang $ela%a 41= ta&(n7 a. Set!ap %!ngg( pa"a tr!-(lan perta%a '. Set!ap 4 %!ngg( pa"a tr!-(lan ke"(a. :. Set!ap '(lan pa"a 8 '(lan 'er!k(tn)a ". Set!ap 4 '(la pa"a ta&(n 'er!k(tn)a, "an $elan*(tn)a $et!ap = '(lan. Set!ap per!ka$ (lang pent!ng "!per&at!kan 7 /3. 9e*ala kl!n!$ 7 per"ara&an, kea"aan (%(% "ll 43. Lak(kan pe%er!k$aan "ala% "an pe%er!k$aan !n $pek(l# 7 tentang kea"aan $er!k, (ter($ :epat 'erta%'a& ke:!l ata( t!"ak, k!$ta l(te!n 'erta%'a& ke:!l ata( t!"ak "ll. =3. Reak$! '!#l#g!$ ata( !%#n#l#g!$ a!r $en! 7 a3. Sat( kal! $e%!ngg( $a%pa! &a$!l negat!+ '3. Sat( kal! 4 %!ngg( $ela%a tr!-(lan $elan*(tn)a :3. Sat( kal! $e'(lan "ala% 8 '(lan $elan*(tn)a "3. Sat( kal! = '(lan $ela%a ta&(n 'er!k(tn)a Kala( reak$! t!ter tetap 3, %aka &ar($ "!:(r!ga! a"an)a kegana$an. Kegana$an %a$!& "apat t!%'(l $etela& = ta&(n pa$:a terkenan)a %#la &!"at!"#$a. Men(r(t Hara&ap 4553 t(%#r t!%'(l =2,0 D "ala% 8 %!ngg(, 7 84,/D "ala% /4 %!ngg( "an >,2D "ala% 42 %!ngg( $erta >,4 D "ala% / ta&(n $etela& %#la kel(ar. =. S!t#$tat!ka pr#+!lak$!$ pa"a %#la &!"at!"#$a
Be'erapa !n$t!t(t tela& %e%'er!kan %et&#tre;ate MT3 pa"a pen"er!ta %#la "engan t(*(an $e'aga! pr#+!lak$!$ ter&a"ap kegana$an. Para a&l! la!n t!"ak $et(*( pe%'er!an !n!, karena "!$at( p!&ak #'at !n! tent( %en:ega& kegana$an, "an "!p!&ak la!n #'at !n! t!"ak l(p(t "ar! e+ek $a%p!ng "an pen)(l!t )ang 'erta. Be'erapa pen(l!$ %engan*(rkan pe%'er!an MT '!la 7 a. Penga%atan lan*(tan $(kar "!lak(kan '. Apa'!la 2 %!ngg( $etela& eak(a$! %#la, (*! ke&a%!lan '!a$a tetap p#$!t!+ :. Pa"a &!g& r!$k %#la.
G. P+*h6+7
Fakt#r #(% Mengala%! keterla%'atan "ala% pengel(aran Ke%at!an #(% "! "ala% t('(& Mengala%! "egenera$! Jang#t1*ang#t k#r!#n )ang t(%'(& 'ergan"a "an %engan"(ng :a!ran K!$ta1k!$ta ke:!l $epert! angg(r M#la&!"at!"#$a T!n"akan !na$!+ K(reta$e
Jar!ngan ter"apat (lk($
K(rang !n+#r%a$! tentang pr#$e"(r
Per"ara&an Bakter! %("a& %a$(k
K(rang pengeta&(an
Re$!k# *ar!ngan (lk($
?e%a$
H!p##le%!k Re$!k# t!ngg! kek(rangan #l(%e :a!ran
Re$!k# t!ngg! !n+ek$!
Men$t!%(la$! re$ept#r n)er! 9angg(an ra$a n)a%an n)er!
H. K,nse/ Asuh+n Ke/e)+6+*+n !. Pen(1+5i+n +. A1*i8i*+s
Kele%a&an.
Ke$(l!tan a%'(la$!.
3. Si)1ul+si
Tak!kar"!a, 'erker!ngat, p(:at, &!p#ten$! tan"a $)#k3.
E"e%a *ar!ngan.
9. ELIMINASI
Ket!"ak%a%p(an "e+eka$! "an +lat($.
!are ka"ang1ka"ang3.
?eg(kanG "!$ten$! a'"#%enG aa'"#%en "!a%.
Pen(r(nan &al(an (r!ne, -arna gelap.
Pen(r(nantak a"a '!$!ng ($($ !le($3G '(n)! kera$ &!lang t!%'(l, '!$!ng ($($ ka$ar #'$tr(k$!3, kekak(an a'"#%en, n)er! tekan. H!pere$#nant!%pan! !le($3G &!lang $(ara pekak "!ata$ &at! ("ara 'e'a$ "ala% a'"#%en3.
-. C+i)+n
An#rek$!a, %(al%(nta&G &a($.
M(nta& pr#)ekt!l.
Me%'ran %(k#$a ker!ng, l!"a& 'engkak, t(rg#r k(l!t '(r(k.
e. Ken7++n+n%N7e)i
4.
N)er! a'"#%en, !$ten$!, kak(, n)er! tekan.
Pe)n+/+s+n
Pernapa$an "angkal, tak!pnea.
(. Ke++n+n
R!-a)at !n+la%a$! #rgan pel!k $alp!ng!t!$3G !n+ek$! pa$:a1 %ela&!rkan, a'$e$ retr#per!t#neal.
". Di+(n,s+ Ke/e)+6+*+n
a. Re$!k# t!ngg! ter&a"ap "e!$!t #l(%e :a!ran 'er&('(ngan "engan per"ara&an. '. Re$!k# t!ngg! ter&a"ap !n+ek$! 'er&('(ngan "engan t!"ak a"ek(at perta&anan $ek(n"er. :. 9angg(an ra$a n)a%an n)er!3 'er&('(ngan "engan ker($akan *ar!ngan !ntra(ter!. ". ?e%a$ 'er&('(ngan "engan k(rang pengeta&(an.
:. Ren9+n+ In*e)8ensi In*e)8ensi Ke/e)+6+*+n 7
a.
Re$!k# t!ngg! ter&a"ap "e!$!t #l(%e :a!ran 'er&('(ngan "engan per"ara&an T(*(an
7
T!"ak ter*a"! "e!$!t #l(%e :a!ran, $e!%'ang antara !ntake "an #(tp(t 'a!k *(%la& %a(p(n k(al!ta$. Kr!ter!a Ha$!l 7 1
TT@ $ta'!l
1
Me%'ran %(k#$a le%'a'
1
T(rg#r k(l!t 'a!k
Interen$! 7 a.
Ka*! k#n"!$! $tat($ &e%#"!na%!ka Ra$!#nal 7 Pengel(aran :a!ran perag!nal $e'aga! ak!'at a'#rt($ %e%!l!k! karekter!$t!k 'erar!a$!
'.
Uk(r pengel(aran &ar!an Ra$!#nal 7 J(%la& :a!ran "!tent(kan "ar! *(%la& ke'(t(&an &ar!an "!ta%'a& "engan *(%la& :a!ran )ang &!lang perag!nal
:.
?atat &al(aran "an pe%a$(kan Ra$!#nal 7 Mengeta&(! pen(r(nanan $!rk(la$! ter&a"ap "e$tr(k$! $el "ara& %era&.
".
O'$era$! Na"! "an Ten$! Ra$!#nal7 Mengeta&(! tan"a &!p##l(%e per"ara&an3.
e.
Ber!kan "!et &al($ Ra$!#nal7 Me%("a&kan pen)erapan "!et
+.
N!la! &a$!l la'. HBHT Ra$!#nal 7 Meng&!n"ar! per"ara&an $p#ntan karena pr#l!+era$! $el "ara& %era&.
g.
Ber!kan $e*(%la& :a!ran I@ $e$(a! !n"!ka$! Ra$!#nal
Me%perta&ankan ke$e!%'angan :a!ran "an elektr#l!t
"an tran$+($!. &.
Eal(a$! $tat($ &e%#"!na%!ka Ra$!#nal 7 Pen!la!an "apat "!lak(kan $e:ara &ar!an %elal(! pe%er!k$aan +!$!k.
'.
Re$!k# t!ngg! ter&a"ap !n+ek$! 'er&('(ngan "engan t!"ak a"ek(at perta&anan $ek(n"er. T(*(an
7
T!"ak ter*a"! !n+ek$! $ela%a pera-atan per"ara&an Kr!ter!a &a$!l 7 1
TT@ "'n
1
Ek$pre$! tenang
1
Ha$!l la' "'n
Interen$!7 a.
Ka*! k#n"!$! kel(aran"!$:&art )ang kel(ar G *(%la&, -arna, "an 'a( Ra$!#nal 7 Per('a&an )ang ter*a"! pa"a "!$&art "!ka*! $et!ap $aat "!$:&art kel(ar. A"an)a -arna )ang le'!& gelap "!$erta! 'a( t!"ak enak %(ngk!n %er(pakan tan"a !n+ek$!
'.
Terangkan pa"a kl!en pent!ngn)a pera-atan (la $ela%a %a$a per"ara&an
Ra$!#nal 7 In+ek$! "apat t!%'(l ak!'at k(rangn)a ke'er$!&an gen!tal )ang le'!& l(ar :.
Lak(kan pe%er!k$aan '!akan pa"a "!$:&art Ra$!#nal 7 Ber'aga! k(%an "apat ter!"ent!+!ka$! %elal(! "!$:&art
".
Lak(kan pera-atan (la Ra$!#nal 7 Ink('a$! k(%an pa"a area gen!tal )ang relat!+ :epat "apat %en)e'a'kan !n+ek$!.
e.
Terangkan pa"a kl!en :ara %eng!"ent!+!ka$! tan"a !n+ek$! Ra$!#nal 7 Ber'aga! %an!e$ta$! kl!n!k "apat %en*a"! tan"a n#n$pe$!+!k !n+ek$!G "e%a% "an pen!ngkatan ra$a n)er! %(ngk!n %er(pakan ge*ala !n+ek$!
+.
An*(rkan pa"a $(a%! (nt(k t!"ak %elak(kan &('(ngan $engga%a $ela%a %a$a per"ara&an Ra$!#nal 7 Pengert!an pa"a kel(arga $angat pent!ng art!n)a (nt(k ke'a!kan !'(G $engga%a "ala% k#n"!$! per"ara&an "apat %e%per'(r(k k#n"!$! $)$te% repr#"(k$! !'( "an $ekal!g($ %en!ngkatkan re$!k# !n+ek$! pa"a pa$angan.
g.
Bata$! peng(n*(ng "an a*ar! peng(n*(ng (nt(k %en:(:! tangan )ang 'a!k. Ra$!#nal7 Men:ega& :r#$$ !n+ek$!.
&.
O'$era$! $(&( t('(&. Ra$!#nal7 Mengeta&(! !n+ek$! lan*(t.
!.
Ber!kan #'at $e$(a! terap! Ra$!#nal7 Ant!'!#t!ka pr#+!lakt!k ata( peng#'atan
:.
9angg(an ra$a n)a%an7 N)er! 'er&('(ngan "engan *ar!ngan !ntra(ter! T(*(an 7 Kl!en "apat 'era"apta$! "engan n)er! )ang "!ala%! Kr!ter!a Ha$!l 7 1
Kl!en %eng(ngkapkan n)er! &!lang 'erk(rang
ker($akan
1
Ta%pak r!lek$
1
Ma%p( !$t!ra&at "engan tepat
Interen$!7 a.
Ka*! k#n"!$! n)er! )ang "!ala%! kl!en Ra$!#nal 7 Peng(k(ran n!la! a%'ang n)er! "apat "!lak(kan "engan $kala %a(p(n "!$kr!p$!.
'.
Terangkan n)er! )ang "!"er!ta kl!en "an pen)e'a'n)a Ra$!#nal 7 Men!ngkatkan k#p!ng kl!en "ala% %elak(kan g(!"an:e %engata$! n)er!
:.
K#la'#ra$! pe%'er!an analget!ka Ra$!#nal 7 Meng(rang! #n$et ter*a"!n)a n)er! "apat "!lak(kan "engan pe%'er!an analget!ka #ral %a(p(n $!$te%!k "ala% $pe:tr(% l(a$$pe$!+!k
".
?e%a$ 'er&('(ngan "engan k(rang pengeta&(an T(*(an 7 T!"ak ter*a"! ke:e%a$an, pengeta&(an kl!en "an kel(arga ter&a"ap pen)ak!t %en!ngkat Kr!ter!a Ha$!l 7 1
Kl!en tenang
1
Kl!en "apat !n+#r%a$! tentang pen)ak!tn)a
Interen$!7 a.
Ka*! t!ngkat pengeta&(anper$ep$! kl!en "an kel(arga ter&a"ap pen)ak!t. Ra$!#nal 7 Ket!"akta&(an "apat %en*a"! "a$ar pen!ngkatan ra$a :e%a$.
'.
Ka*! "era*at ke:e%a$an )ang "!ala%! kl!en. Ra$!#nal 7 Ke:e%a$an )ang t!ngg! "apat %en)e'a'kan pen(r(nan pen!la!an #'*ekt!+ kl!en tentang pen)ak!t.
:.
Bant( kl!en %eng!"ent!+!ka$! pen)e'a' ke:e%a$an. Ra$!#nal 7 Pel!'atan kl!en $e:ara akt!+ "ala% t!n"akan kepera-atan %er(pakan $(pp#rt )ang %(ngk!n 'erg(na 'ag! kl!en "an %en!ngkatkan ke$a"aran "!r! kl!en.
".
A$!$ten$! kl!en %enent(kan t(*(an pera-atan 'er$a%a. Ra$!#nal 7 Pen!ngkatan n!la! #'*ekt!+ ter&a"ap %a$ala& 'erk#nt!'($! %en(r(nkan ke:e%a$an.
e.
Terangkan &al1&al $ep(tar M#la H!"at!"#$a )ang perl( "!keta&(! #le& kl!en "an kel(arga. Ra$!#nal 7 K#n$el!ng 'ag! kl!en $angat "!perl(kan 'ag! kl!en (nt(k %en!ngkatkan pengeta&(an "an %e%'angnn $(pp#rt $)$te% kel(argaG /
Asuh+n Ke/e)+6+*+n P+-+ N7.M Den(+n M,l+ Hi-+*iD,s+ Di Ru+n( Ni4+s RSUD Sul*+n S7+)i4 M,h+e- Al;<+-)i. K,*+ P,n*i+n+1 A. IENTITAS Na%a Pa$!en 7 N).M U%(r 7 4 ta&(n Jen!$ Kela%!n 7 Pere%p(an Aga%a 7 I$la% S(k( 7 Mela)( Pen"!"!kan 7 SMA Peker*aan 7 I'( R(%a& Tangga Ala%at 7 JL. K#%)#$ S#e"ar$# ; Me"!$ 7 M#la H!"at!"#$a Part!al Ha%!l Angg(r3 Tanggal 7 48 Septe%'er 45/2 B. R!-a)at Kepera-atan /. Kel(&an Uta%a Kl!en %engatakan kel(ar "ara& :a!ran kek(n!ngan 'an)ak "an gatal $e*ak 2 &ar! !n!, kl!en %era$a p($!ng, peng&!latan)a k(nang1k(nang, $er!ng %(nta& )ang 'erle'!&an "an gel!$a& 4. R!-a)at Kepera-atanke$e&atan $ekarang Kl!en %engatakan kel(ar :a!ran kek(n!ng1k(n!ngan 'an)ak gatal $e*ak 2 &ar! !n!. =. R!-a)at Kepera-atanke$e&atan %a$a lal( Kl!en %engatakan t!"ak %e%!l!k! pen)ak!t %en(r(n, %en(lar, "an %ena&(n. 2. R!-a)at Ke$e&atan Kel(arga Kl!en %engatakan kel(argan)a t!"ak %e%!l!k! pen)ak!t %en(r(n, %en(lar "an %ena&(n. 0. R!-a)at Ke$e&atan L!ngk(ngan L!ngk(ngan te%pat t!nggal kl!en 'a!k "an 'er$!&, kl!en ra*!n %e%'er$!&kan r(%a&, $e&!ngga $e"!k!t $ekal! a"a "a%pak )ang 'erpengar(& '(r(k ter&a"ap ke$e&atann)a. 8. R!-a)at P$!k#$#$!al ala% %eng&a"ap! ke&a%!lan kl!en %era$a :e%a$ karena kl!en%engatakan $("a& = kal! %engala%! keg(g(ran. >. Latar Belakang B("a)a B("a)a kl!en t!"ak %e%pengar(&! ke$e&atan "ar! kl!en , kl!en t!"ak a"a pantangan %engk#n$(%$! %akanan apap(n. 6. (k(ngan Kel(arga Kel(arga %en"(k(ng ke&a%!lan kl!en. . R!-a)at Ke&a%!lan Sekarang a. HPHT 7 =5152145/2 '. BB 7 26K9
:. TB 7 /05 :% ". L!la 7 =4 :% e. 90 P/ A= /5. R!-a)at Men$tr(a$! Menar:&e (%(r /0 ta&(n, $!kl($ terat(r 46 &ar!3 "engan *(%la& relat!+ $e"!k!t $ela%a 81> &ar!. Kl!en t!"ak %engala%! "!$%!n#re. //. R!-a)at Ke&a%!lann!+a$ $e'el(%n)a. Ta&(n
455 45/5 45// 45// 45/2
U$!a
U$!a
Te%pat
?ara
Anak
Ke&a%!lan
Per$al!nan
Per$al!nan
/ B(lan / B(lan = B(lan =
Ater%
RSU.S#e"ar$#
Sp#ntan
Ta&(n />1/6
BB Anak
Kea"aan Anak
Pere%p(an =555 gra%
Se&at
M!ngg(
Keterangan7
- 455 / B(lan t!"ak :(ret. - 45/5 / B(lan t!"ak :(ret. - 45// = B(lan, Ater%, Sp#ntan, pere%p(an BB =555 gra%. - 45/2 />1/6 %!ngg( :(ret "! RSU K#ta M#la&!"at#$a. /4. R!-a)at KB Mengg(nakan K' S(nt!k = '(lan. ?. P#la1P#la +(ng$! Ke$e&atan /. P#la per$ep$!1pe%el!&araan ke$e&atan Se'el(% &a%!l7 Man"! "an gant! paka!an 4 kal! $e&ar! &)g!ene ter*aga. Saat &a%!l7 %an"! "an gant! paka!an 4 kal! $e&ar! &)g!ne ter*aga. 4. P#la akt!!ta$ lat!&an Se'el(% &a%!l7 kl!en "apat %elak(kan peker*aan r(%a& tangga $epert! '!a$a Saat &a%!l7 kl!en %engatakan %a$!& '!$a %elak(kan peker*aan r(%a& tangga $epert! '!a$a. =. P#la n(tr!$!1%eta'#l!$%e Se'el(% &a%!l7 kl!en %engatakan '!a$an)a %akan 4 $a%pa! = ; $e&ar! "engan na$!,$a)(r,!kan ata( te%pe, %!n(% >$a%pa! 6 gela$ per &ar!. Saat &a%!l7 kl!en t!"ak %engala%! per('a&an %akan 4 $a%p! = ; $e&ar!, %!n(% > $a%pa! 6 gela$ per&ar!. !$erta! %(al "an %(nta& )ang $er!ng. 2. P#la el!%!na$! Se'el(% &a%!l7 kl!en BAK /5 ; $e&ar!, BAB / ; $e&ar! Saat &a%!l7 kl!en BAK /5 ; $e&ar!, BAB / ; $e&ar!. 0. P#la t!"(r1!$t!ra&at Se'el(% &a%!l7 kl!en %engatakan t!"(r $!ang 4 *a% "an %ala% *a% "engan n)en)ak. Saat &a%!l7 kl!en %engatakan p#la !$t!ra&atn)a $a%a $epert! &a%!l
8. P#la k#gn!t!+1per$ept(al Se'el(% &a%!l7 kl!en %engatakan %en*aga ke$e&atan "!r! $en"!r! "an kel(argan)a. Saat &a%!l7
kl!en
%engert!
tentang
ke&a%!lann)a
"an
%e%a&a%!
ke&a%!lann)a $e&!ngga kl!en 'er($a&a %en*aga ke$e&atan "!r! $en"!r! "an *an!nn)a. >. P#la t#leran$!1k#p!ng $treC Se'el(% &a%!l7 kl!en %engatakan $aat a"a %a$ala&, kl!en %engg(nakan %ekan!$%e k#p!ng )ang 'a!k. Saat &a%!l7 kl!en %engatakan $aat a"a %a$ala&, kl!en %engg(nakan %ekan!$%e k#p!ng )ang 'a!k. 6. P#la per$ep$! "!r!1k#n$ep "!r! Se'el(% &a%!l7 k#n$ep "!r! kl!en 'a!k. Saat &a%!l7 $etela& %engeta&(! ke&a%!lann)a "engan %#la&!"at!"#$a kl!en %era$a :e%a$, gel!$a&. . P#la $ek$(al1repr#"(k$! Se'el(% &a%!l7 &('(ngan $ek$(al "!lak(kan = ; / %!ngg( Saat &a%!l7 &('(ngan $ek$(al "!lak(kan / ; / %!ngg( /5. P#la &('(ngan "an peran Se'el(% &a%!l7 kl!en %en*alankan perann)a $e'aga! !'( )ang 'a!k Saat &a%!l7 kl!en %en*alankan perann)a $e'aga! !'( )ang 'a!k. //. P#la n!la! "an ke)ak!nan Se'el(% &a%!l7 taat %en*alankan !'a"a&. Saat &a%!l7 taat %en*alankan !'a"a&. . Pe%er!k$aan F!$!k /. Tan"a1tan"a !tal a. T 7/455 %%Hg '. N7 65 ;%en!t :. S(&( t('(& 7 =8,0 #? ". Perna+a$an 7 /6 ;%en!t e. TB 7 /05 :% +. BB 7 26 kg 4. Pe%er!k$aan +!$!k &ea" t# t#e3 a. Kepala /. Ra%'(t 7 &!ta%,rap!,'er$!&, t!"ak a"a ket#%'e,t!"ak r#nt#k. 4. M(ka 7 $!%etr!$,t!"ak a"a e"e%a. =. Mata 7 k#n*(ngt!a ane%!$,$klera t!"ak !kter($. 2. H!"(ng 7 t!"ak a"a $!n#$!t!$,paten, 'ent(k $!%etr!$. 0. 9!g! "an M(l(t 7 t!"ak a"a kar!e$, t!"ak $t#%at!t!$, 'er$!&. 8. Tel!nga 7 'er$!, pen"engarann)a 'a!k, $!%etr!$ kanan "an k!r!. '. Le&er /. Kelen*ar t!r#!" 7 t!"ak a"a pe%'e$aran 4. @ena *(g(lar!$ 7 t!"ak a"a pe%'e$aran :. a"a /. Jant(ng 7 ter"apat $(ara S/ S4 L(p (p3 terat(r. 4. Par( 7 t!"ak a"a '(n)! r#n:&!,"an -eeC!ng, $(ara na+a$ e$!k(ler.
=. Pa)("ara 7 'ent(k $!%etr!$, 'ent(k p(t!ng $($( %en#n*#l, t!"ak a"a &!perp!g%enta$!, t!"ak a"a %a$$a, t!"ak a"a pengel(aran "an 'er$!&. ". A'"#%en /. Bent(k 7 (ter($ le'!& 'e$ar "ar! ($!a ke&a%!ln. 4. Str!ae 7 terl!&at $e"!k!t. =. L!nea 7 terl!&at l!nea al'a 2. B!$!ng ($($ 7 /0 ; %en!t. 0. Palpa$! 7 TFU 4 *ar! "! 'a-a& p($at. 8. JJ 7 t!"ak ter"engar "en)(t *ant(ng *an!n. e. 9enetal!a 7 'er$!&,t!"ak a"a pen)ak!t kela%!n, a"a pengel(aran "ara& perag!naan. +. Ek$ter%!ta$ 7 t!"ak a"a e"e%a,t!"ak a"a ar!$e$,re+lek patela 3 kanan k!r!. =. Pe%er!k$aan Pen(n*ang. a. La'#rat#r!(%7 1 HB g"l 1 Pr#te!n Ur!n t!"ak "!lak(kan '. US97 t!"ak terl!&at rangka *an!n, terl!&at gele%'(ng gele%'(ng %#la $epert! '(a& angg(r, ter!&at $epert! $arang ta-#n. E. ANALISA ATA TglJa%
ata F#k($
4=1/51
S71 Kl!en %engatakan kel(ar Pen"ara&an ak!'at
45/2 56.55
"ara&:a!ran
Et!#l#g!
kek(n!ng
Pr#'le%
ker($akan *ar!ngan
k(n!ngan 'an)ak "an gatal
!ntra
$e*ak 2 &ar! !n!
%en!%'(lkan
O7
1Pen"ara&an
perag!naan 'erg(%pal
e!$!t #l(%e :a!ran.
(ter($
pen"ara&an
"an
pen(r(nan #l(%e :a!ran.
- HB7 g"l - K(l!t agak p(:at - K#n*(ngt!a ane%!$ 4=151 45/2 56.50
S7 1 Kl!en %engatakan t!"ak K(rang
?e%a$ .
ta&( kala( "!r!n)a &a%!l pengeta&(an gele%'(ng1gele%'(ng angg(r. - Kl!en %engatakan '!ng(ng
tentang
n(tr!$!
tentang
k#n"!$!
pen)ak!tn)a.
apa )ang &ar($ "!lak(kan. O7 1 Kl!en terl!&at gel!$a&. 4=151
S71 Kl!en %engatakan kel(ar Pen"ara&an
45/2 56.=5
"ara&:a!ran kek(n!ngan 'an)ak %engak!'atkan k#n"!$!
)ang
(la
Re$!k# !n+ek$!.
t!ngg!
"an gatal $e*ak 2 &ar! !n!.
&)g!ne
%en*a"!
'erk(rang
O71 Kea"aan (la le%'a'
"an
"an
$elal( le%'a'.
k#t#r
ak!'at pen"ara&an.
- T 7 /455 %%Hg - N 7 65 ;%en!t - S 7 =8,0 #: - RR 7 /6 ;%en!t !agn#$a kepera-atan7 /. e!$!t #l(%e :a!ran '" Pen"ara&an. 4. ?e%a$ '" K(rang pengeta&(an tentang k#n"!$! pen)ak!tn)a. =. Re$!k# t!ngg! !n+ek$! '" Pen"ara&an, k#n"!$! (la le%'a'. F. INTER@ENSI KEPERAWATAN NO
IA9NOSA
TUJUAN
KRITERIA
INTER@ENSI
HASIL /.
e!$!t @#l(%e ?a!ran
Setela&
'" Pen"ara&an .
kepera-atan, ter*a"!
t!n"akan %aka
e!$!t
t!"ak @#l(%e
?a!ran, "engan KH7 - TT@ Sta'!l - Me%'ran %(k#$a
4.
?e%a$
'"
K(rang
pengeta&(an
tentng
k#n"!$! pen)ak!tn)a.
le%'a' - T(rg#r k(l!t 'a!k Setela& "!lak(kan t!n"akan kepera-atan,
kl!en
t!"ak
/. O'$era$! TT@. 4. Uk(r !ntake #(tp(t &ar!an. =. An*(rkan kl!en %e%en(&! ke'(t(&an :a!ran.
/. Ka*! pengeta&(an per$ep$! kl!en "an
%era$a :e%a$, pengeta&(an
kel(argatentang
kl!en "an kel(arga ter&a"ap
pen)ak!tn)a 4. Ka*! "era*at.
pen)ak!t %en!ngkat, "engn
ke:e%a$an
KH7
-
Kl!en
-
tenang, Kl!en
%en*a"! "apat
)ang
"!ala%! kl!en. =. Bant( kl!en %eng!"ent!+!ka$!
%e%a&a%! !n+#r%a$!
pen)e'a'
tentang pen)ak!tn)a.
ke:e%a$an. 2. A$!$ten$!
kl!en
%enent(kan t(*(an pera-atan
'er$a%a. 0. Terangkan &al1&al $ep(tar %#la&!"at!"#$a )ang
perl(
"!keta&(! =.
Re$!k# t!ngg! !n+ek$!
Setela& "!lak(kan t!n"akan
'"
kepera-atan,
Pen"ara&an,
k#n"!$! (la le%'a'.
!n+ek$!
t!"ak
$ela%
ter*a"!
pera-atan
pen"ara&an, "engan KH7 - TT@ "ala% 'ata$
-
n#r%al Ek$pre$! tenang Ha$!l La' "la% 'ata$ n#r%al
#le&
kl!en "an kel(arga. /. Ka*! k#n"!$! kel(ran"!$:&art )ang
kel(ar7
*(%la&,
-arna
"an 'a(. 4. Terangkan kl!en
,
pa"a
pent!ngn)a
pera-atan
(la
$ela%a
%a$a
pen"ara&an. =. Lak(kan pera-atan (la. 2. Terangkan pa"a kl!en
:ara
%eng!"ent!+!ka$! tan"a !n+ek$!. 0. An*(rkan pa"a $(a%! (nt(k t!"ak %elak(kan &('(ngan $engga%a $ela%a %a$a pen"ara&an. 8. O'$era$! $(&( t('(&. 9. IMPLEMENTASI NO
T9L
IMPLEMENTASI AR3
WAKTU /.
4=151
7
S7 Kl!en %engatakan kel(ar "ara&:a!ran
PARAF
45/2 56.55
kek(n!ngan 'an)ak "an gatal $e*ak 2 &ar! !n! O71 Pen"ara&an perag!naan 'erg(%pal - HB7 g"e - K(l!t agak p(:at - K#n*(ngt!+a ane%!$ A7 Meng(k(r *(%la& :a!ran )ang kel(ar
56.55
R7 #l(%e "ara& 455:: kel(ar -arna 56.45
%era& $egar
'erg(%pal
A71 Menerangkan 'a&a)a pengel(aran 56.=5
:a!ran )ang 'erle'!&an
56.20
R71
Kl!en
pen"ara&an,
%engatakan %ena)akan
tak(t
"engan
:ara
agar
pen"ara&an 'er&ent!, kl!en k##perat!+ A71 Melak(kan per&!t(ngan !ntake "an #(tp(t R71 Intake &ar!an /455 ::, #(tp(t /255 :: A71 Mengan*(rkan :(k(p 'an)ak %!n(% "an %akan R71 Kl!en %engatakan akan 'er($a&a 'an)ak %!n(%, kl!e %ener!%a $e%(a $aran "ar! pera-at, kl!e k##perat!+.
4.
4=151
7 S71 Kl!en %engatakan t!"ak ta&( kala( "!r!n)a
45/2
&a%!l gele%'(ng1gele%'(ng angg(r - Kl!en %engatakan '!ng(ng apa )ang &ar($ "!lak(kan
5.55
O7 1 kl!en terl!&at gel!$a& A 7 Mengka*! t!ngkat pengeta&(an ata(
5./0
per$ep$! kl!en "an kel(arga ter&a"ap pen)ak!t.
5.45 5.40
R 7 Kl!en "an kel(arga 'el(% %engeta&(! 'a&-a !'( &a%!l gele%'(ng1gele%'(ng
%#la. 5.=0
A 7 Mengka*! "era*at ke:e%a$an )ang "!ala%! kl!en R 7 Kl!en %engatakan $angat :e%a$ "engan k#n"!$!n)a. A
7
Bant(
kl!en
%eng!"ent!+!ka$!
pen)e'a' ke:e%a$an R 7 Kl!en tan%pak k##perat!+ A 7 Menerangkan 'a&-a !'( $aat !n! $e'enarn)a &a%!l gele%'(ng1gele%'(ng angg(r R 7 Kl!en %e%a&a%! k#n"!$! pen)ak!tn)a A 7 Mengan*(rkan agar !'( 'an)ak !$t!ra&at R 7 Kl!en %engatakan %a( 'er!$t!ra&at =.
42151
7 S7 1 Kl!en %engatakan kel(ar "ara&:a!ran
45/2
kek(n!ngan 'an)ak "an gatal $e*ak 2 &ar! !n! O7 1 Kea"an (la le%'a' "an k#t#r ak!'ar
56.55
per"ara&an - T 7 /455 %% Hg N 7 65 ;%en!t S 7 =8,0#? RR 7 /6 ;%en!t
A 7 1 Mengan*(rkan kl!en %an"! "an 5.55
%elak(kan pera-atan (la &g)ne R 7 1 Kl!en 'er$e"!a %an"! "an 'er$e"!a "!lak(kan pera-atan (la &g)ne
5.=5
A 7 Mengan*(rkan pa"a !'( (nt(k "apat %enge:ek per"ara&an
5.20
R 7 Kl!en %engatakan tela& 'er($a&a %e%per&at!kan per"ara&an )ang ter*a"!, kl!en k##perat!+ A
7
Mengan*(rkan
!'(
(nt(k
%e%'er$!&kan ke%al(an $e:ara terat(r. R 7 Kl!en %engatakan $angg(p, kl!en %engangg(k A 7 Mengan*(rkan pa"a kl!en (nt(k $egera %e%'er!ta&( pera-at '!la a"a tan"a "e%a%, per"ara&an 'er'a( ata( kel(ar nana&. R 7 Kl!en %engatakan akan $egera %e%'er!ta&( pera-at '!la a"a tan"a "e%a%, per"ara&an 'er'a( ata( kel(ar nana&, kl!en k##perat!+. H. E@ALUASI NO /.
T9L WAKTU 4015145/2 56.55
E@ALUASI SOAP3
S 7 1 Kl!en %engatakan :(k(p 'an)ak %!n(% O 7 1 Me%'ran %(k#$a le%'a' - T(rg#r k(l!t 'a!k
A 7 Ma$ala& terata$! $e'ag!an P 7 Perta&ankan !nteren$! 4. 4015145/2 56.=5
S 7 1 Kl!en %engert! 'a&-a "!r!n)a &a%!l gele%'(ng1 gele%'(ng angg(r "an &ar($ "! :(ret. - Kl!en %en)atakan 'a&-a !a 'an)ak !$t!ra&at
O 7 1 Kl!en ta%pak tenang, kl!en %ener!%a k#n"!$!n)a A 7 Ma$ala& terata$! P 7 St#p !nteren$! =.
4015145/2
S 7 1 Kl!en %engatakan $et!ap &ar! (la $elal( "!'er$!&kan O 7 T 7 /4565 %%Hg, N 7 65 ;%en!t, S 7 =8,0 #:, RR 7 /6 ;%en!t A 7 Ma$ala& terata$! $e'ag!an P 7 Lan*(tkan !nteren$! Mengan*(rkan agar t!"ak %elak(kan &('(ngan $engga%a $ela%a %a$a per"ara&an.
PARAF
ANALISA KASUS
Ana%ne$a N).M %engel(& kel(ar "ara& "ar! ke%al(an 2 &ar! SMRS 'er(pa +lek1 +lek ke:#kelatan "an :a!ran kek(n!ngan 'an)ak, N).M %enggant! pe%'al(t 4; gant! pe%'al(t, r!-a)at kel(ar gele%'(ng $epert! %ata !kan 3. Pa$!en %engak( $e"ang &a%!l 2 '(lan / %!ngg( "an $("a& perna& %enge:ek pp te$t pa"a '(lan apr!l "an &a$!ln)a p#$!t!+. Pa$!en %engatakan $er!ng %(al "an %(nta& $a%pa! /5 ;&ar!, %en(r(t pa$!en !a t!"ak %era$akan gerakan *an!nn)a. r *ant(ng 'er"eg(p ken:ang13, ker!ngat "!ng!n 13, $e$ak na+a$ 13 !. A/+1+h -i+(n,sis 1+sus ini su-+h *e/+* =
Penegakkan "!agn#$!$ pa$!en 'er"a$arkan ana%ne$!$, pe%er!k$aan +!$!k, pe%er!k$aan #'$tetr!k "an pe%er!k$aan pen(n*ang. Ber"a$arkan &a$!l ana%ne$!$ "!per#le& a"an)a a%en#r&ea, per"ara&an perag!na% )ang "!$erta! kel(arn)a *ar!ngan %en)er(pa! '(a& angg(r, I'( *(ga t!"ak %era$akan gerakan *an!n $e*ak a-al ($!a ke&a%!lan. Hal !n! $e$(a! "engan te#r! "!%ana "!katakan 'a&-a tan"a "an ge*ala %#la &!"at!"#$a !ala& a%en#r&ea, per"ara&an perag!na%, "an t!"ak "!te%(kan tan"a ke&a%!lan pa$t! $epert! 'al#te%en "an "etak *ant(ng anak. Per"ara&an perag!na% $er!ng ter*a"! $e'aga! k#%pl!ka$! "ar! %#la &!"at!"#$a )ang terla%'at "!"!agn#$!$, "!%ana tela& ter*a"! ek$p(l$! *ar!ngan %en)er(pa! '(a& angg(r $e:ara $p#ntan. Kel(arn)a gele%'(ng %#la %er(pakan "!agn#$!$ )ang pal!ng tepat. Na%(n '!la k!ta %en(ngg( $a%pa! gele%'(ng %#la kel(ar '!a$an)a $("a& terla%'at karena pengel(aran gele%'(ng (%(%n)a "!$erta! per"ara&an )ang 'an)ak "an kea"aan (%(% pa$!en %en(r(n. Per"ara&an "apat ter*a"! $ela%a 'e'erapa %!ngg( ata( '(lan $e:ara !nter%!ten. Ak!'at per"ara&an, %aka ane%!a "e+!$!en$! 'e$! "an ane%!a "el($!#nal ak!'at &!per#le%!a $er!ngkal! ter*a"! pa"a 'e'erapa ka$($ %#la )ang 'e$ar. Jar!ngan %#la "apat terp!$a& "ar! "e$!"(a "an %engangg(
pe%'(l(& "ara& %aternal, )ang akan %en"!$ten$! :a(% en"#%etr!(% "!karenakan k(%p(lan "ara&. Pa"a pe%er!k$aan +!$!k "!per#le& TFU t!"ak tera'a /> %!ngg(3 )ang t!"ak $e$(a! "engan per&!t(ngan ($!a ke&a%!lan pa$!en !n! 'er"a$arkan HPHT )a!t( tanggal =5 apr!l 45/2 />1/6 %!ngg(3. !"apatkan *(ga a'"#%en :e%'(ng "an l(nak "an t!"ak ter"engarn)a "en)(t *ant(ng *an!n. Pe%er!k$aan pen(n*ang )ang "!lak(kan $e'el(% eak(a$! %#la !ala& pe%er!k$aan la'#rat#r!(% "ara& lengkap, te$ +(ng$! t!r#!", $er(% &?9, t!pe g#l#ngan "ara&, +#t# p#l#$ t&#ra; "an US9. Pa"a ka$($ !n!, &a$!l pe%er!k$aan "ara& "!per#le& 'a&-a ka"ar &e%#gl#'!n pa$!en a"ala& %g"l. Ha$!l pe%er!k$aan !n! ak!'at per"ara&an perag!na%. !$a%p!ng !t( "!lak(kan p(la pe%er!k$aan (r!ne k(al!tat!+3 )ang %en(n*(kkan &a$!l . Hal !n! %en(n*(kkan t!ngg!n)a ka"ar &?9 "ala% (r!ne )ang "!&a$!lkan $e:ara 'erle'!&an #le& $el tr#+#'la$. Pe%er!k$aan &?9 (r!ne t!"ak "apat %e%'e"akan apaka& pr#"(k$!n)a n#r%al $epert! pa"a ke&a%!lan n#r%al ata( ak!'at %#la &!"at!"#$a. Unt(k !t( &ar($ "!lak(kan pe%er!k$aan &?9 $er(% (nt(k %e%perk(at "!agn#$!$ "an %engeta&(! apaka& %#la 'er!$!k# t!ngg! ata( ren"a&, &al !n! $angat %enent(kan penatalak$anaan %a(p(n pr#gn#$!$ pa$!en, "!%ana ka"ar )ang le'!& "ar! /55.555 %IU%l '!a$an)a "!ak!'atkan #le& %#la, $e"angkan ke&a%!lan n#r%al ka"arn)a 85.555 %IU%l "an pa"a pa$!en !n! "!"apatkan ka"ar &?9 $er(% /45.655 %IU%l. Pe%er!k$aan pen(n*ang la!n )ang "!perl(kan , a"ala& r#ntgen t&#rak$ "an pe%er!k$aan US9.
Pe%er!k$aan +#t# p#l#$ t&#rak$
'er%an+aat (nt(k %engeta&(! a"an)a %eta$ta$!$ ke par(. Pe%er!k$aan US9 "!lak(kan %aka "apat t!%'(l ga%'aran %#la )ang k&a$ 'er(pa 'a"a! $al*( snow flake pattern3 ata( ga%'aran $epert! $arang le'a& honey comb3. Pe%er!k$aan pen(n*ang )ang &ar($n)a "!lak(kan $etela& "!lak(kan k(reta$e !ala& pe%er!k$aaan &!$t#l#g! "ar! &a$!l *ar!ngan k(ret, )a!t( &a$!l &!$t#pat#l#g! ta%pak "! 'e'erapa te%pat !ll! )ang e"e%a "engan $el
tr#+#'la$ )ang t!"ak 'eg!t( 'erpr#l!+era$!, $e"angkan "! te%pat la!n %a$!& ta%pak !ll! )ang n#r%al. Na%(n perl( "!!ngat 'a&-a &a$!l pe%er!k$aan PA t!"ak %a%p( %e%perk!rakan ter*a"!n)a k#r!#kar$!n#%a )ang t!%'(l $etela& %#la &!"at!"#$a.
". A/+1+h /en+*+l+1s+n++n /+-+ 1+sus ini su-+h *e/+* = Penatalak$anaan pa"a ka$($ !n! !ala& "engan %e%per'a!k! kea"aan
(%(% "an %elak(kan eak(a$! %#la "engan k(reta$e $e'an)ak $at( kal!. Per'a!kan kea"aan (%(% )ang "!lak(kan !ala& "engan %e%'er!kan I@F RL "an tran$+($! WB &!ngga H' %en:apa! %g"l. ala% %elak(kan k(reta$e (nt(k eak(a$! *ar!ngan %#la, k(ret &ar($ "!lak(kan $a%pa! 'er$!& karena re$!"( $el tr#+#'la$ $er!ng t(%'(& "an 'erke%'ang. B!la k(ret "!)ak!n! t!"ak 'er$!& %aka k(ret (langan "apat "!lak(kan /14 %!ngg( ke%("!an.
Penga%atan Lan*(t Setela& eak(a$! %#la %aka tetap &ar($ "!lak(kan pe%er!k$aan lan*(tan "!%ana ka"ar &?9 pa$!en &ar($ tetap "!%#n!t#r. T(*(an penga%atan lan*(t pen"er!ta %#la &!"at!"#$a a"ala& (nt(k %en"etek$! a"an)a !n+!ltra$! $el1$el tr#+#'la$ "an (nt(k %e%'er!kan "a$ar 'ag! peng#'atan. Hal !n! tela& "!lak(kan "engan %elak$anakan ren:ana penga%atan lan*(t )a!t( "engan %%'er!kan *a"-al ter&a"ap pa$!en. • •
k#ntr#l ke p#l! Kan"(ngan "an ke'!"anan :ek ka"ar H?9 $er(% t!ap %!ngg( $a%pa! H?9 $ela%a =
%!ngg( 'er(r(t1t(r(t t!ap 4 %!ngg( $a%pa! '(lan ke 4 "an = • t!ap '(lan $a%pa! '(lan ke 2 • t!ap = '(lan $a%pa! 4 ta&(n. • Apa'!la "ala% pe%er!k$aan lan*(tan "!per#le& 'a&-a ka"ar &?9 preeak(a$! /55.555 %IU%l, 'e$ar (ter($ 45 %!ngg( "an t!"ak "!te%(kan k!$ta teka l(te!n "engan "!a%eter 8 :% %aka pr#gn#$!$ pa$!en 'a!k.
Pen:ega&an kegana$aan 7 H!$terekt#%! "!an*(rkan pa"a pen"er!ta )ang 'er(%(r =0 ta&(n keata$ ata( le'!&, )ang tela& %e%p(n)a! :(k(p anak. Pa"a pa$!en !n! t!"ak "!an*(rkan karena pa$!en 'er($!a 4 ta&(n "an 'ar( %e%!l!k! / anak.
