Araling Panlipunan - Mga Pag-Aalsa

Pangalan: Noren S. Arevalo Pag-aalsa Pag-aalsa nina Lakandula at Sulayman

Petsa 1574

Lugar

Sanhi Pagbigo ng mga Espanyol sa kanilang pangako na karapatan bilang mamamayan, di pagbabayad ng buwis, at di pagpapasailalim sa sapilitang paggawa bilang kapalit sa pagpayag na makipagsundo sa grupo nina Legazpi. Ang sapilitang paggawa, gaya ng pagpapadala ng mga Pampangeño sa malalayong minahan. Nagplano silang mag alsa sa mga Espanyol at nakipag-ugnay sa puwersa ng taga-Borneo at taga-Japan ngunit may isang tauhan sa grupo ang nagsiwalat ng plano sa mga Espanyol. Bumuo ng grupo si Magalat para umalsa laban sa mga Espanyol.

Pag-aalsa sa Pampanga

1583-1585

Pampanga

Pag-aalsa ni Magat Salamat

1587

Pag-aalsa ni Magalat

1596

Cagayan

Pag-aalsa ng mga Gaddang

1621

Cagayan

Ang pang-aabuso ng mga Espanyol.

Pag-aalsa ni Tamblot

1622

Bohol

Hinimok niya ang kanyang mga kababayang magsibalik sa nakagawiang pananampalataya at talikuran ang relihiyong dala ng mga dayuhan.

Pag-aalsa ni Ladia

1643

Malolos sa Bulacan

Pag-aalsa ni Sumuroy

1649-1650

Samar, Zamboanga, Cebu, at ibang bahagi ng Luzon.

Hinimok ni Pedro Ladia ang mga taga-Malolos na mag-alsa laban sa mga Espanyol upang labanan ang kanilang pamhalaan. Marami sa mga tagaSamar ang ipinadala sa Cavite at maiiwan nang matagal na panahon ang kani-kanilang pamilya na siyang nagging dahilan

Bunga Nag-alsa sina Lakandula at Sulayman. Ngunit nasupil ito dahil sa paghimok sa kanila na makipagtulungan sa mga Espanyol.

Sa nagawang pagsiwalat ay kaagad kumilos ang mga Espanyol at napigilan ang pag-aalsa.

Kumilos sina Gobernador Francisco Tello de Guzman at Kapitan Pedro de Chavez para tigilan at hulihin si Magalat. May mga sinuhulang Pilipino upang mapatay at mapabagsak ang pagaalsa ni Magalat. May nangyaring malawakang pag-aalsa sa lalawigan ng Cagayan ngunit nabigo ang pagaalsa nito dahil sa isang Dominikanong misyonero na si Fray Pedro de Santo Tomas na siyang nakiusap at humikayat sa mga Gaddang na sumuko. Agad kumilos ang mga opisyal ng Cebu nang marinig ang nangyaring pag-aalsa at sumanib ang puwersa ng mga sundalong Espanyol at Pilipino na nagpatigil sa pag-aalsa. Kaagad itong napigil Matapos siyang dakpin at ipapatay.

Nagpadala sa Gobernador-Heneral Diego Fajardo ng ekspedisyon sa Samar. Sinikap ni Sumuroy na lumaban sa pwersang

Pangalan: Noren S. Arevalo ng kanilang pagsuway sa utos at nag-alsa.

Espanyol ngunit nagapi siya at napatay. Ipinadala ng spain si Don Juan Macapagal para humikayat kay Maniago para sumuko at nangakong bibigyan siya ng amnestiya kung siya ay susuko. Naging lubos ang tiwala ng Spain kay Macapagal dahil sa nangyaring ganito. Nag-alsa siya at gumawa ng bagong relihiyong binansagang Makabagong Kristiyanismo ngunit napigil at nasugpo ng mga Espanyol ang pagaalsa nito. Sa kanyang galit ay gumawa siya ng pamahalaan laban sa mga Espanyol ang nanghikayat ng mga miyembrong Boholano. Maraming hakbang ang ginawa ng mga Espanyol para mapabagsak ang pag-aalsa nina Dagohoy, noong Agosto 31, 1829 tuluyang napabagsak ang pag-aalsa nina Dagohoy at binigyan ng amnestiya ang mga sumuko at nahuling rebelde. Tinanggihan ang mga kahilingan niya at siya at ipinakulong, nakallaya siya sa tulong ng kanyang mga kaibigan at isang pag-aalsa muli ang naganap. Ngunit namatay siya noong Mayo 28, 1763 pero ang kanyang asawa na si Gabriella Silang ang nagpatuloy sa pag-aalsang ito ngunit sya rin ang nagapi at pinatay ng mga Espanyol noong Setyembre 20, 1763. Sa pagsabay na pag-alsa niya sa pag-alsa din ni Silang at ang pananakop ng mga Ingles ay nahirapang pabagsakin ng mga Espanyol ito. Subalit nang matalo si Silang ay agad ding natalo ang grupo ni Pilaris.

Pag-aalsa ni Maniago

1660-1661

Pampanga

Sa pamumuno ni Francisco Maniago, humangad silang manumbalik ang kalayaan at mabuwang ang sapilitang paggawa at sistemang bandala. Isang pag-aalsa ang naganap.

Pag-aalsa ni Tapar

1663

Panay

Sa pamumuno ni Tapar, isang babaylan, ay isang pag-aalsa ang naganap. Dahil hindi siya sang ayon sa patakaran ng Kristiyanismo.

Pag-aalsa ni Dagohoy

1744-1829

Bohol

Ang pinakamahabang pag-aalsa na naganap sa pamumuno ni Dagohoy. Ang pagtanggi ng mga Espanyol na bigyan ng Kristiyanong libing ang kapatid niyang namatay ang isa sa pangunahing dahilan ng kanyang pagaalsa.

Pag-aalsa ni Diego Silang

1762-1763

VIgan sa Ilocos Sur

Si Diego Silang ang namuno sa naganap na pag-aalsa. Dahil sa hirap na dinaranas ng kanyang mga kababayan sa Vigan ay nagpetisyon itong na itigil ang pangungulekta ng buwis ng pamahalaan Espanyol at humiling din na gawin siyang lider sa hukbong lalaban sa puwersa ng mga Ingles.

Pag-aalsa ni Palaris

1762-1764

Binalatongan sa Pangasinan

Sa pamumuno ni Pilaris ay isang pag-aalsa ang naganap dahil sa pagtutol ni Juan de la Cruz sa patakarang pangungulekta ng buwis. Nilalayon ng grupo ni Pilaris na itigil ang tribute dahil sa mga katiwaliang ginagawa ng mga alcalde mayor.

Pangalan: Noren S. Arevalo Pag-aalsa ni Hermano Pule

1840-1841

Sa pamumuno ni Apolinario de la Cruz, na kilala rin sa tawag na Hermano Pule, ay isang pag-aalsa ang naganap, tinanggihan ang kanyang aplikasyon nang nais niyang maglingkod sa SImbahan dahil siya ay isang katutubo.

Nagbuo si Pule ng isang samahang panrelihiyong tinawag na Confradia de San Jose. Dumami ang kasapi ng samahan at nahirapang sugpuin ng mga prayle ang puwersa ni Hermano Pule. Ngunit sa pagdami ng mga sundalong Espanyol at makabagong kagamitang pangdigma ang nagpabagsak kay Hermano Pule at ito ang sanhi ng kanyang pagkamatay.