UNIVERSITI KEBANGSAAN MALAYSIA
TAJUK ESEI:
BINCANG TEORI BIROKRASI BIROKRASI MAX MAX WEBER. SEJAUH MANAKAH TEORI INI RELEVAN DALAM KONTEKS PENTADBIRAN AWAM MASA KINI?
MOHD ZULKEFLI B MOHD MUKHTAR GB OO766
2
BINCANG TEORI BIROKRASI MAX WEBER. SEJAUH MANAKAH TEORI INI RELEVAN DALAM KONTEKS PENTADBIRAN AWAM MASA KINI?
OLEH: MOHD ZULKEFLI B MOHD MUKHTAR GB 00766
PENGENALAN
Birokrasi Birokrasi merupakan satu tatacara aturan pengurusan pengurusan skop tugas yang berkait berkait rapat denga dengan n pent pentadb adbir iran an awam awam..
Max Max We Webe ber, r, seor seoran ang g ahli ahli sosi sosiol ologi ogi yang banyak banyak
memper memperkata katakan kan mengena mengenaii birokr birokrasi asi dalam dalam teori teori birokr birokrasi asi mengga menggaris riskan kan ciri-c ciri-cir irii birok birokras rasii yang yang perlu perlu diprak diprakti tikkan kkan dalam dalam sesebu sesebuah ah organi organisas sasii besar besar bagi bagi mencapa mencapaii tujuan dan matlamat matlamat sesebuah organisasi organisasi tersebut. Persoalan yang akan dibincangkan dalam dalam kertas kertas kerja kerja ini adalah adalah mengen mengenai ai sejauh sejauh manaka manakah h tahap tahap kerele kerelevan vanan an teori teori birokrasi Max Weber dalam konteks pentadbiran awam masa kini dan apakah faktor yang membawa kepada kesesuaian tersebut.
LATAR BELAKANG MAX WEBER
Max Weber atau nama asal beliau Maximillian Weber dilahirkan pada 21 April 1864 di Enfurt, Turingia, Jerman dan meninggal dunia pada 14 Jun 1920 di Munich, Jerman. Weber berasal daripada keluarga kelas menengah dan merupakan seorang ahli sosiologi serta serta penganali penganalisis sis ekonomi ekonomi German German yang terkena terkenal. l.
Karya Karya terkenal terkenal beliau beliau The
Protes Protestan tantt Ethic Ethic and The Spirit Spirit of Capitalism of Capitalism telah telah dihasi dihasilka lkan n pada pada tahun tahun 1904. 1904. Perbezaan idealogi antara kedua–dua orang tuanya merupakan pengaruh yang besar terhada terhadap p pemiki pemikiran ran intele intelektu ktual al dan perkem perkemban bangan gan psikol psikologi ogi Weber. Weber.
Ayah Ayah beliau beliau
adalah seorang birokrat yang mempunyai kedudukan politik yang kuat dan ibunya pula
3
seor seoran ang g yang yang taat taat kepa kepada da agam agama. a.
Kedu Kedua–d a–dua ua fakt faktor or biro birokr krat at dan keagam keagamaa aan n
mempengaruhi corak hidup Weber dan beliau melihat bagaimana wujudnya hubungan antara ajaran agama Protestanism dengan perilaku ekonomi di Eropah.
Weber banyak banyak menumpukan menumpukan terhadap terhadap teori organisa organisasi. si.
Beliau Beliau berpendapat berpendapat
bahawa bahawa organi organisas sasii berstr berstrukt uktur ur yang yang dipang dipanggil gil birokr birokrasi asi adalah adalah yang yang paling paling baik. baik. Kaji Kajian an terh terhad adap ap bentu bentuk k orga organi nisa sasi si baru baru yang yang dibe dibent ntuk uk meli meliba batk tkan an kelom kelompo pok k masyarakat dalam bilangan yang besar serta aktiviti yang menyeluruh merupakan idea Weber yang seringkali dikaitkan dengan birokrasi terhadap organisasi yang besar.
KONSEP BIRIKRASI SECARA UMUM
Konsep Birokras Birokrasii mula digunakan digunakan pada awal awal abad ke-18 ke-18 di Eropah Eropah Barat.
Birokrasi Birokrasi
asalnya daripada perkataan bureau yang merujuk kepada pejabat iaitu tempat kerja bagi para pegawai awam. Birokrasi digunakan sebelum Revolusi Perancis Perancis iaitu pada tahun 1789 dan kemudiannya berkembang ke negara-negara lain. Jean Claude Marie Vincent de Gournay mengatakan: “Ada sejenis penyakit di Perancis yang mengucar kacirkan manusia dipanggil sebagai biromania.” biromania.” Dalam surat surat bertarik bertarikh h 15 Julai 1765, 1765, Baron Grimm Grimm menuli menulis: s: “Maksu “Maksud d yang yang tersir tersirat at dalam dalam undangundang-unda undang ng di Peranci Peranciss ialah ialah birokrasi yang selalu disungutkan oleh de Gournay, seorang sarjana Perancis yang mengang menganggap gap birokr birokrasi asi itu adalah adalah berkai berkaitan tan dengan dengan “Peja “Pejabat bat,, kerani kerani,, pemban pembantu, tu, pemeriksa yang dilantik untuk kepentingan awam bagi membentuk pejabat-pejabat” (Albrow1970:16).
Biro Birokr kras asii meru meruju juk k kepad kepadaa sebua sebuah h orga organi nisa sasi si bers berstr truk uktu tur, r, penuh penuh deng dengan an prosedur dan tatacara yang perlu diikuti sebelum mencapai tujuan dan matlamat bagi sesebuah sesebuah organisasi. organisasi. Ianya berkait berkait rapat dengan kecekapan, keberkesanan, keberkesanan, kebajikan kebajikan dan teknik pentadbiran pentadbiran dalam sesebuah sesebuah organisasi. organisasi. Birokrasi Birokrasi dianggap dianggap sebagai satu salura saluran n atau atau laluan laluan yang sukar sebelum sebelum mencapai mencapai tahap selesa. selesa.
Seseor Seseorang ang perlu
mela melalui lui pros prosedu edurr dan dan gari gariss pandu panduan an yang yang dite diteta tapka pkan n bagi bagi menca mencapa paii tuju tujuan an dan
4
matlamat. Namun, birokrasi di dalam pentadbiran awam seringkali dilabelkan sebagai satu proses yang lambat, prosedur yang lama dan menyusahkan, tidak cekap malah merumitkan.
KONSEP BIROKRASI MAX WEBER
Tiada Tiada defini definisi si khusus khusus yang yang digunak digunakan an Weber Weber bagi menjel menjelask askan an maksud maksud birokr birokrasi asi.. Nam Namun un,, biro birokr kras asii boleh boleh dije dijela lask skan an sebag sebagai ai berm bermak aksu sud d badan badan pent pentad adbi bira ran n bagi bagi pegawai–pega pegawai–pegawai wai yang dilantik. dilantik. Konsep pegawai pegawai adalah asas kepada kepada birokrasi birokrasi dan Weber berpendapat individu mempunyai tanggungjawab dan tugas yang tetap untuk dila dilaks ksan anak akan an deng dengan an meng menggu guna naka kan n sumb sumber er dan dan kemu kemuda daha han n yang yang perl perlu u bagi bagi melaksanakan melaksanakan tugas tersebut. tersebut. Pada pandangan Weber, Weber, birokrasi wujud wujud dalam semua organisasi berskala besar (large-scale (large-scale organization) organization)..
Bagi Weber, Weber, organisas organisasii besar besar
adalah sama, bersifat neutral dan perlu mempunyai matlamat atau halatuju sendiri. Weber membina kriteria birokrasi yang ideal bagi sesebuah organisasi dalam mencapai tujuan organisasi itu ditubuhkan.
Untuk Untuk lebih lebih memaha memahami mi konsep konsep birokr birokrasi asi Weber, Weber, kita kita perlu perlu meliha melihatt kepada kepada konse konsep p dan dan elem elemen en yang yang dite diteka kanka nkan n oleh oleh We Webe berr dala dalam m menj menjel elas aska kan n meng mengen enai ai birokrasi itu sendiri. Weber berpendapat pegawai dan pekerja mempunyai kedudukan yang sama tetapi tetapi kriteria kriteria yang membezakan membezakan antara kedua–duanya kedua–duanya adalah; pegawai pegawai mempuny mempunyai ai kuasa kuasa (authority). authority).
Elemen Elemen kuasa kuasa digunakan digunakan secara secara menyel menyeluru uruh h oleh
Weber Weber di dalam dalam memper memperjel jelask askan an mengen mengenai ai tingkah tingkah laku laku birokr birokrasi asi dalam dalam sesebua sesebuah h organi organisas sasi, i, kerajaan kerajaan yang memerint memerintah ah dan negara negara amnya. amnya.
Konsep Konsep kuasa kuasa yang yang
digunakan juga merupakan simbolik bagi memberi penekanan kepada bentuk birokrasi melalui elemen–elemen berikut:
5
Pertama ialah birokrasi tradisional/Patrimonial birokrasi (traditional (traditional authority). authority). Elemen kuasa tradisional adalah bersifat warisan atau bersandarkan kepada keturunan. Pelant Pelantika ikan n seoran seorang g pemeri pemerinta ntah h adalah adalah berdas berdasark arkan an kepada kepada hierar hierarki ki keluar keluarga ga iaitu iaitu daripada seorang pemerintah kepada waris-warisnya. waris-warisnya. Lazimnya pelantikan seumpama ini didominasi oleh masyarakat tradisi iaitu sebelum proses modenisasi berlaku.
rational-legal al authority authority). Kedua Kedua ialah ialah birokr birokrasi asi rasion rasionali alisme sme (rational-leg ).
Pelantikan Pelantikan
seorang pemerintah atau pentadbir adalah secara rasmi melalui pemilihan sama ada secara tetap, tetap, kontrak atau sementara sementara..
Pelantikan Pelantikan dalam konteks konteks kuasa rasional rasional ini
bukanlah atas dasar kepentingan diri tetapi berdasarkan pelaksanaan hak secara sah. Justeru, kepatuhan masyarakat bukan kepada yang memegang kuasa tetapi kepada amalan rasmi yang menjamin kedudukan.
Keti Ketiga ga iala ialah h kari karism smat atik ik (charismatic charismatic authority authority). ).
Sifa Sifatt kuasa kuasa pem pemer erin inta tah h
karismatik adalah seseorang dilantik secara tidak rasmi dan kuasa yang diperolehi adalah daripada hak dan perjuangan. Berbeza dengan rasionalisme, rasionalisme, seorang pemimpin pemimpin dilantik bukan berdasarkan undang–undang yang formal dan rasmi. Bersifat karismatik karismatik yakn yaknii memp mempuny unyai ai pers person onal alit itii isti istime mewa wa dan dan keto ketoko koha han n untu untuk k menj menjad adii seor seorang ang pemimpin. Seorang pemerintah yang yang mempunyai ciri ciri karismatik karismatik adalah seorang yang berpengaruh (inspiration), tidak perlu kepada pemilihan atau penurunan kuasa melalui undan undang-u g-und ndang ang;; teta tetapi pi deng dengan an ciri ciri-c -cir irii kepi kepimp mpin inan an dan dan penga pengaru ruhny hnyaa mamp mampu u member memberikan ikannya nya kuasa. kuasa. Weber Weber juga juga mendef mendefini inisik sikan an seoran seorang g yang yang berkar berkaris ismat matik ik mempunyai mempunyai pengikut pengikut tersendiri tersendiri,, pencetus pencetus revolusi revolusi atau pergerakan pergerakan sosial sosial terhadap terhadap kuasa tradisional dan rasionalisme (Weber 1958:3).
Semua kriteria kriteria birokrasi birokrasi ideal oleh Weber mempunyai mempunyai satu matlamat matlamat untuk mempertingkatkan kecekapan organisasi dalam pencapaian yang berkesan.
CIRI-CIRI TEORI BIROKRASI MAX WEBER
6
Perbincangan ini menggariskan berberapa ciri yang terkandung dalam teori birokrasi Weber. Weber. Ciri utama utama dalam teori Weber Weber adalah kuasa hierark hierarkii yang digunakan digunakan dalam sesebuah organisasi yang melihat bagaimana sistem pengurusan berskala hierarki yang didokongi didokongi oleh pengurusan pengurusan tertinggi, tertinggi, pertengahan pertengahan dan pekerja pekerja bawahan. Wujudnya Wujudnya penyaluran kuasa dan arahan daripada pengurusan tertinggi kepada pekerja bawahan dilihat dilihat oleh Weber sebagai sebagai satu sumber dalam dalam kaedah birokrasi. birokrasi.
Ditekankan Ditekankan juga
meng mengena enaii hubun hubungan gan antar antaraa pega pegawai wai atas atasan an dan peker pekerja ja bawah bawahan an (superi superior or dan subordinates) subordinates) di samping hak mengawal dan penyeliaan di antara kedua-duanya telah dikhususkan. Teori birokrasi Weber antara lain lain memberi gambaran tentang wujudnya pembahagian pembahagian tugas atau atau pengkhususan pengkhususan kerja. Skop tugasan tugasan kerja dibahagikan dibahagikan atau dikhususkan dikhususkan kepada jabatan-jab jabatan-jabatan atan tertentu tertentu dan ianya melibatkan melibatkan setiap setiap bahagian bahagian division) dalam (division) dalam sesebua sesebuah h organi organisas sasi. i.
Sehubu Sehubungan ngan itu, setiap setiap jabata jabatan n mempun mempunyai yai
fungsi khusus yang membuat kerja secara terpusat dan memfokuskan kepada satu arahan sahaja.
Dalam teori birokrasi birokrasi yang dibentuk dibentuk oleh Max Weber, Weber, aspek peningkatan peningkatan gred ke jawatan yang lebih tinggi atau kenaikan pangkat adalah berasaskan pencapaian, kelayakan, kecekapan, pengalaman dan kekananan seniority) (seniority) seseorang pegawai itu. favorism atau Kaedah sistem meritokrasi digunapakai bagi menolak wujudnya unsur favorism pili pilih h kasih kasih dalam pemiliha pemilihan n juga juga diteka ditekankan nkan oleh Weber. Weber.
Kelaya Kelayakan kan seseoran seseorang g
pega pegawa waii awam awam diuk diukur ur mela melalu luii kela kelaya yaka kan n dan dan kecek kecekap apan an dala dalam m mengh menghas asil ilka kan n produktiviti yang tinggi bagi mencapai matlamat dan tujuan organisasi bagi melahirkan pegawa pegawaii awam awam yang yang berkem berkemamp ampuan uan dan berkeb berkebole olehan. han.
Ketida Ketidak k periba peribadia dian n atau atau
impersonality adalah salah satu ciri yang diusulkan oleh Weber dalam teori beliau yang mana mana beli beliau au berp berpen enda dapa patt baha bahawa wa pega pegawa waii awam awam atau atau pent pentad adbi birr tida tidak k bole boleh h mementi mementingka ngkan n diri diri sendir sendirii dan perlu perlu ada kerjas kerjasama ama serta serta perkong perkongsia sian n idea idea bagi mencapai matlamat dan tujuan sesebuah organisasi.
Weber juga menekankan aspek kebajikan dan tanggungjawab seorang pentadbir terh terhada adap p perk perker erja ja-pe -peke kerj rjan anya ya.. Tangg Tanggun ungj gjaw awab ab yang yang ditu dituna naik ikan an mela melalu luii sist sistem em
7
pemberian ganjaran, bonus, insentif adalah penting dalam meningkatkan produktiviti dan penghasilan mutu mutu kerja yang baik. Gaji merupakan salah satu unsur terbesar dalan pember pemberian ian ganjar ganjaran an kepada kepada pekerj pekerjaa yang yang boleh boleh menjad menjadii ukuran ukuran kepda kepda pencapa pencapaian ian sesebuah sesebuah organisasi. organisasi. Birokrasi Birokrasi Weber juga merujuk merujuk kepada unsur chain unsur chain of command dalam pentadbiran iaitu dikatakan sebagai seorang pegawai itu hanya perlu memberi arah arahan an kepa kepada da peker pekerja ja bawah bawahan anny nyaa saha sahaja ja dan peker pekerja ja hanya hanya mene meneri rima ma arah arahan an daripa daripada da pegawa pegawaii atasan atasannya nya sahaja. sahaja.
Rangkai Rangkaian an arahan arahan dan pusinga pusingan n kerja kerja adalah adalah
terhad dan khusus kerana berada dalam lingkungan tertentu walaupun organisasi itu adalah besar. Arahan secara dokumen bertulis digunapakai secara berterusan dan kerap kerap juga merupakan ciri birokrasi Weber di mana setiap arahan kerja atau panduan kerja perlu dilaksanakan di dalam bentuk bertulis.
KESESUAIAN TEORI BIROKRASI WEBER DALAM PENTADBIRAN AWAM MASA KINI
Teori Birokrasi Weber merujuk merujuk kepada sebuah organisasi organisasi berstruktu berstruktur, r, terdapatnya terdapatnya pengkhususan kerja dan berprosedur serta mempunyai tatacara tersendiri yang mana berjaya digarapkan oleh Weber mengikut pemahaman dan kesesuaian dalam konteks memb memban angu gunka nkan n sebu sebuah ah penta pentadbi dbira ran n awam awam yang yang cekap cekap,, telu teluss dan dan efis efisie ien n untuk untuk mencapai mencapai matlamat matlamat dan tujuan organisasi organisasi itu ditubuhkan. ditubuhkan. Max Weber menggunakan menggunakan beberapa ciri dan elemen dalam menjelaskan konsep birokrasi yang diperjuangkan oleh beliau beliau..
Pentad Pentadbir biran an awam merupak merupakan an sebuah sebuah organisa organisasi si besar yang tidak lepas
daripada mengalami proses birokrasi dalam aspek pengurusannya. Walaupun birokrasi pada hari ini dilihat seolah-olah lebih menjerumus kepada ketidakadilan, satu sistem yang lambat dan menyusahkan, banyak karenah dan prosedur yang terpaksa dilalui, namun sebenarnya tanggapan ini adalah salah kerana sistem birokrasi sebenarnya perlu bagi mencapai matlamat dan tujuan sesuatu organisasi.
Pentadbiran awam sebagai sebuah organisasi besar dan semakin berkembang dengan efisien dari segi perkhidmatannya serta telah dapat diterima oleh masyarakat, perlu perlu menggu menggunaka nakan n kaedah kaedah birokr birokrasi asi yang yang sejaja sejajarr dengan dengan amalan amalan pengur pengurusa usan n dan
8
pentadbira pentadbiran n awam supaya ianya ianya tidak kabur dan tidak terpusat. terpusat. Setiap Setiap jabatan dalam per perkh khid idma mata tan n awam awam mengg mengguna unaka kan n kons konsep ep biro birokr kras asii yang yang berbe berbeza za yang yang mana mana keban kebanya yakan kan pemik pemikir iran an oran orang g rama ramaii lebi lebih h tert tertum umpu pu untuk untuk mena menafs fsir irka kan n sist sistem em pentadbiran awam adalah lambat, tidak cekap, masa yang terlalu lama diambil bagi sesuatu tindakan dan tidak efisien.
Persoalan mengenai kesesuaian atau relevannya teori birokrasi Max Weber ini dalam konteks pentadbiran pentadbiran awam masa kini perlu dikenal pasti pasti dan dihuraikan dihuraikan secara secara menyel menyeluru uruh. h.
Sebetu Sebetulny lnya, a, teori birokras birokrasii Max Weber Weber masih masih relevan relevan dan boleh boleh
digunapakai dalam konteks pentadbiran awam masa kini, namun terdapat sesetengah pandangan Max Weber sudah tidak sesuai dengan perubahan dan konteks pentadbiran awam seperti di Malaysia Malaysia sendiri. Apa yang dapat difahami daripada teori teori dan konsep yang digunakan oleh Max Weber adalah sebuah organisasi yang besar adalah sama, bersikap bersikap neutral dan perlu mempunyai mempunyai matlamat atau halatuju halatuju tersendiri. tersendiri. Seseorang Seseorang pegawai hanya memberi arahan kepada kakitangan bawahannya sahaja dan kakitangan hanya menerima arahan daripada pegawai atasannya sahaja. Ini adalah konsep ‘chain of command’ atau rangkaian rangkaian arahan. arahan.
Ini menunjukka menunjukkan n teori birokrasi birokrasi Weber Weber lebih
fokus fokus kepada kepada konsep konsep pengkhu pengkhusus susan an atau atau pemusa pemusatan tan kerja kerja (centralized ) dan dan tida tidak k menyeluruh. menyeluruh. Weber juga menekankan menekankan konsep peralihan peralihan kuasa atau peningkatan peningkatan gred jawatan berasaskan merit iaitu berasaskan kebaikan, kecekapan dan pengalaman.
Konsep hierarki yang ditekankan oleh Weber masih relevan dan diamalkan dalam pentadbira pentadbiran n awam masa kini walaupun tidak tidak secara menyeluruh. menyeluruh. Maksudnya Maksudnya sist sistem em
peng pengag agih ihan an
kuas kuasaa
dari daripa pada da
peng pengur urus usan an
tert tertin ingg ggii
kepa kepada da
peng pengur urus usan an
perten pertengah gahan an dan seteru seterusny snyaa kepada kepada pekerja pekerja bawahan bawahan masih masih dilaks dilaksana anakan kan dalam dalam konte konteks ks pengu penguru rusa san n dala dalam m penta pentadbi dbira ran n awam awam..
Seba Sebagai gai conto contoh, h, dala dalam m sist sistem em
perkhidmatan awam di Malaysia sendiri, seorang Ketua Pengarah akan menyalurkan arahan arahan kepada kepada penguru pengurusan san perten pertengaha gahan n sepert sepertii Penolo Penolong ng Pengar Pengarah ah dan Penolo Penolong ng Peng Pengar arah ah akan akan meny menyam ampai paikan kan arah arahan an ters terseb ebut ut kepa kepada da Pemb Pemban antu tu Tadbi Tadbirr untuk untuk melaksanakan melaksanakan agenda tersebut. tersebut. Arahan Ketua Pengarah Pengarah sebagai Pegawai Pengurusan Pengurusan Tertinggi tidak disampaikan terus kepada Pembantu Tadbir sebagai pekerja bawahan
9
tetapi tetapi disampaikan disampaikan melalui pengurusa pengurusan n pertengahan pertengahan iaitu Penolong Penolong Pengarah. Pengarah.
Ini
membuktikan wujudnya kuasa hierarki yang menunjukkan adanya hubungan antara pegawai atasan dengan pekerja bawahan dan pegawai atasan mempunyai hak untuk memberi arahan kepada pekerja bawahannya.
Antara lain teori yang masih dipraktikkan dalam institusi pentadbiran awam masa kini adalah sistem meritokrasi dalam kenaikan pangkat atau peningkatan gred hakiki hakiki pegawai pegawai awam ke gred gred yang lebih tinggi tinggi..
Teori Teori Weber Weber ini menjel menjelask askan an
bagaim bagaimana ana sistem sistem kenaik kenaikan an pangkat pangkat dinila dinilaii berdas berdasark arkan an kecekap kecekapan, an, pengal pengalama aman, n, pencapaian dan kekananan (seniority) seseorang seseorang pegawai pegawai awam awam itu sendir sendiri. i. Weber menola menolak k unsur unsur favorism atau atau pili pilih h kasih kasih dala dalam m mene menent ntuk ukan an prod produk ukti tivi viti ti dan dan penc pencap apai aian an sese seseor orang ang pegaw pegawai ai awam awam untuk untuk laya layak k diti ditingk ngkat atkan kan gred gred jawa jawata tan. n. Walaupun unsur birokrasi seringkali menyebabkan seseorang merasakan ketidak adilan akan berlak berlaku u dalam dalam isu kenaika kenaikan n pangkat pangkat,, tetapi tetapi unsur unsur terseb tersebut ut adalah adalah bertep bertepata atan n memanda memandangka ngkan n seseor seseorang ang itu dipil dipilih ih berdas berdasark arkan an pencapa pencapaian ian dan presta prestasi si yang yang sebenar. Contohnya, dalam pentadbiran awam di Malaysia diadakan Ujian Kepintaran Emosi (MEQI) dan Peperiksaan Penilaian Tahap Kecekapan (PTK) sebagai kayu ukur kepada tahap prestasi prestasi pegawai pegawai awam sebelum sebelum dinilai dinilai untuk kenaikan kenaikan pangkat. Ini adalah apa yang cuba disampaikan oleh Weber melalui teori beliau.
Kebaji Kebajikan kan dan tanggun tanggungja gjawab wab seoran seorang g pentadb pentadbir ir atau atau pemeri pemerinta ntah h adalah adalah menjag menjagaa hak dan keabsah keabsahan an rakyat rakyat sebagai sebagai satu cara cara untuk untuk mening meningkat katkan kan tahap tahap produk produkti tivit vitii dan kecekapan kecekapan pegawai pegawai awam.
Siste Sistem m ganjara ganjaran, n, insent insentif if dan bonus bonus
merupakan pengiktirafan yang diberikan kepada pegawai awam di atas sumbangan mereka mereka terhadap terhadap organisa organisasi si dan negara negara amnya. amnya.
Siste Sistem m ganjara ganjaran n dan insentif insentif ini
dilaks dilaksana anakan kan dalam dalam konteks konteks pentadbi pentadbiran ran awam di kebany kebanyaka akan n negara negara termas termasuk uk Malaysia sebagai pendorong bagi meningkatkan prestasi pegawai dalam perkhidmatan awam awam..
Di Malays Malaysia ia,, bonu bonuss dibe diberi rika kan n pada pada seti setiap ap akhi akhirr tahun tahun dan anuge anugera rah h
perkhidmata perkhidmatan n cemerlang cemerlang diberikan diberikan kepada individu individu sebagai mengiktiraf mengiktiraf sumbangan sumbangan dan khidmat pegawai dalam pentadbiran adalah elemen-elemen yang diketengahkan dalam pemikiran Weber.
10
Weber juga berpendapat berpendapat birokrasi adalah bercirikan bercirikan chain of command dalam pengurusan iaitu arahan diterima diterima daripada satu saluran saluran sahaja. Kekangan kuasa berlaku apabila apabila pekerj pekerjaa bawaha bawahan n subordinates) ( subordinates) hanya hanya meneri menerima ma arahan arahan daripa daripada da pegawai pegawai atasannya atasannya sahaja. Keadaan Keadaan ini adalah relevan dan masih berlaku berlaku dalam pentadbiran pentadbiran awam pada masa kini. Namun, tidak semua organisas organisasii termasuk perkhidmat perkhidmatan an awam secara keseluruhannya menggunakan instrumen ini dalam pentadbiran awam mereka. Tumpuan terhadap rasionalisme dalam dunia pentadbiran merupakan antara ciri Weber yang masih masih relevan jika diguna diguna pakai dalam pentadbiran pentadbiran awam pada hari ini. ini. Faktor Faktor rasional perlu dikekalkan dalam pentadbiran awam agar jentera kerajaan tidak akan runtuh dan lemah dengan banyaknya anasir-anasir luar yang boleh menghapuskan ketulenan skop pentadbiran itu sendiri. sendiri. Rasionalisme merupakan antara antara aspek penting dalam dalam prosed prosedur ur pelant pelantika ikan n ke dalam dalam perkhi perkhidma dmatan tan awam awam atau atau dalam dalam menjal menjalanka ankan n tugasan kerja dan hubungan antara antara pegawai atasan dan pekerja. Pada masa yang sama, terdapat ciri-ciri yang diketengahkan oleh Max Weber sudah tidak relevan dan seiring dengan perkembangan perkembangan pentadbira pentadbiran n awam pada masa kini. Pentadbiran Pentadbiran awam semasa semasa semakin terkehadapan dengan penambahbaikan yang dilakukan dari masa ke semasa sesuai dengan peranannya sebagai ‘pintu depan’ kepada sesebuah negara.
Antara teori yang dikira sudah tidak sesuai bagi sebuah organisasi besar seperti pentadbira pentadbiran n awam adalah pembahagian pembahagian tugas dan pengkhususan pengkhususan bidang kerja. kerja. Tugas dibahagikan kepada jabatan atau bahagian – bahagian tertentu dan tidak secara umum. Kitaran Kitaran pusingan kerja dan fungsi fungsi jabatan dalam ruang lingkup yang kecil dan terhad. terhad. Ini boleh menyebabkan ketidakcekapan dan peluang kenaikan pangkat adalah rendah kerana kerana seseor seseorang ang pegawai pegawai awam awam terlal terlalu u lama lama di sesebu sesebuah ah jabata jabatan n yang yang terten tertentu. tu. Apabi Apabila la sese seseor oran ang g penja penjawa watt awam awam meme memegan gang g kuas kuasaa yang yang terl terlal alu u lama lama dalam dalam pentad pentadbir biran an awam, awam, maka maka kecende kecenderun rungan gan kepada kepada berlak berlakuny unyaa rasuah rasuah,, kronis kronisme me dan kawalan kuasa adalah tinggi.
Weber juga menekankan ciri-ciri manual dokumen dan arahan atau direction secara bertulis bertulis dalam teori birokrasi birokrasinya. nya.
Arahan Arahan secara secara bertuli bertuliss sudah sudah tidak tidak begitu begitu
11
relevan relevan untuk untuk digunap digunapaka akaii dalam dalam konteks konteks pentadbi pentadbiran ran awam pada masa masa kini. kini.
Ini
kerana telah banyak berlaku perubahan dalam sistem pengurusan pentadbiran awam daripada daripada sistem sistem manual kepada elektronik elektronik online online bagi sebahagian besar bidang tugas dalam skop perkhidmatan awam. Walaupun dokumen manual masih digunakan tetapi pen penam amba bahb hbai aika kan n tela telah h dila dilaku kuka kan n
oleh oleh stru strukt ktur ur awam awam pada pada masa masa kini kini bagi bagi
memantapkan lagi perkhidmatan awam. Sistem kerajaan kerajaan elektronik telah dilaksanakan hampir di setiap negara dalam sektor perkhidmatannya sebagai pemudahcara kepada sistem sedia seiring dengan kemajuan dan kemodenanan dunia pada hari ini.
Selain itu, interaksi antara pihak pengurusan dan kakitangan bawahan perlu dititikberatkan dalam pentadbiran awam dan mengurangkan penggunaan memo atau surat edaran apabila memberi arahan kepada kakitangan dapat menghasilkan pejabat atau organisasi organisasi yang kondusif dan profesiona profesionall kerana wujudnya wujudnya komunikasi komunikasi dua hala. Penggunaan Penggunaan arahan arahan bertulis bertulis seperti memorandum memorandum boleh merenggangkan merenggangkan hubungan hubungan antara antara pengurusan dan pekerja. pekerja. Komunikasi Komunikasi adalah adalah aspek penting penting dalam sesebuah sesebuah organisasi dalam mencapai matlamat dan misinya dan ini sepatutnya di tekankan oleh Webe We berr dalam dalam teor teorii beli beliau au..
Sist Sistem em pent pentad adbi bira ran n awam awam pada pada masa masa kini kini sema semaki kin n
berkembang berkembang dan lebih kompetitif. kompetitif. Pegawai Pegawai awam tidak lagi dianggap dianggap sebagai pihak dalaman yang melaksanakan tugas di pejabat semata-mata atau hanya menerima arahan daripada pegawai atasan sahaja, tetapi lebih dekat kepada masyarakat awam melalui pel pelak aksa sana naan an
dasa dasar– r–da dasa sarr
dan dan
khid khidma matt
masy masyar araka akatt
yang yang
dila dilaku kukan kan..
Sekt Sektor or
Perkhidmatan Awam juga disarankan supaya menjadi a thinking public service yang berlandaskan kebijaksanaan dan budi bicara dalam menjalankan tugas dan memberi perkhidmatan kepada orang ramai. ramai. Ini berbeza dengan teori Weber yang yang menekankan elemen pengkhususan kerja dan hubungan antara pegawai atasan dan pekerja bawahan sahaja; lebih terhad dan tertutup.
Tiada aspek nilai-nilai kemanusiaan dan moral pegawai awam yang ditekankan oleh Weber dalam dalam teorinya. teorinya.
Organisasi Organisasi juga tidak tidak disusun atur atur berdasarkan berdasarkan unsur
kemanusiaan tetapi lebih kepada hubungan antara pengurusan dalaman organisasi itu sendiri. sendiri. Berbeza Berbeza dengan konsep pentadbir pentadbiran an awam masa kini yang yang mana pentadbir pentadbir
12
atau pemerintah menekankan perihal moral, tingkah laku yang baik dan nilai-nilai murni kerana ianya penting bagi mengelakkan dan mencegah berlakunya salah laku, rasuah dan dan fitnah fitnah di kalangan kalangan penjawat penjawat awam. awam.
Nilai Nilai dan moral moral dalam perkhid perkhidmatan matan
awam amat penting dan tidak boleh diabaikan kerana ia merupakan kriteria utama bagi menjadikan pentadbiran awam sebagai sebuah organisasi yang berjaya dan contoh kepada perkhidmatan–perkhidmatan lain.
Di dalam dalam teori teori birokr birokrasi asi yang yang diasas diasaskan kan oleh oleh Weber, Weber, tiada tiada perband perbanding ingan an struktur struktur antara sub-organi sub-organisasi sasi dalam perkhidmat perkhidmatan an awam.
Pada dasarnya, dasarnya, struktur struktur
awam awam adala adalah h berbez berbezaa dari dari stru strukt ktur ur fung fungsi si,, perkh perkhid idma mata tan n dan dan hubun hubungan gan denga dengan n masyar masyarakat akat..
Strukt Struktur ur keraja kerajaan an sepert sepertii hospit hospital, al, firma, firma, badan badan berkan berkanun, un, majlis majlis
tempatan, agensi-agensi di dalam sektor awam mempunyai fungsi dan peranan yang berbeza. Sebagai contoh, sesetengah sesetengah agensi kerajaan seperti hospital dikaitkan dengan karena karenah h birokr birokrasi asi terhada terhadap p pesaki pesakit-p t-pesa esakit kit kronik kronik yang yang memerl memerluka ukan n pembeda pembedahan han segera segera terpaks terpaksaa mengam mengambil bil tempoh tempoh lama lama untuk untuk dirawa dirawatt disebab disebabkan kan oleh oleh sumber sumber kewangan yang tidak mencukupi.
Hubungan pentadbiran awam dengan masyarakat sivil tidak dijelaskan secara khusus. khusus. Weber lebih menumpukan menumpukan hubungan hubungan pentadbi pentadbirr dan pekerja pekerja sahaja. sahaja. Dalam konteks pentadbiran semasa, penjawat awam perlu mementingkan konsep hubungan dengan pelanggan dan orang luar terutamanya masyarakat awam yang mendapatkan servis dalam perkhidmatan awam.
KESIMPULAN
Melalui perincian tentang ciri–ciri dan elemen di dalam teori birokrasi Max Weber , dapat disimpulkan bahawa konsep dan teori Weber masih sesuai diguna pakai dan dipr diprat atik ikkan kan dalam dalam kont kontek ekss penta pentadbi dbira ran n awam awam pada pada masa masa kini kini..
Webe We berr begi begitu tu
menekankan aspek rasionalisme dalam teori birokrasinya dan lebih bersifat formal. Kuasa hierarki, peningkatan gred hakiki, tawaran ganjaran demi produktiviti adalah perlu bagi menentukan halatuju sesebuah organisasi.
13
Dari Dari sudut sudut yang yang lain, lain, teori teori birokr birokrasi asi Weber Weber diangga dianggap p sudah sudah tidak tidak releva relevan n dengan dengan sistem sistem pentadbi pentadbiran ran awam pada hari ini.
Pembah Pembahagi agian an skop skop tugas tugas kepada
jabatan–jabatan tertentu dilihat banyak mendatangkan kelemahan daripada kebaikan. Nilai–nil Nilai–nilai ai kemanusiaan kemanusiaan dan hubungan hubungan antara antara pihak pengurusan dan pekerja pekerja bawahan dalam sesebuah organisasi dilihat tidak begitu ditekankan oleh Weber bagi mencapai matlamat matlamat organisasi. organisasi.
Keadaan birokrasi birokrasi sebenarny sebenarnyaa bergantung bergantung kepada kecekapan
kerajaan kerajaan yang mentadbir mentadbir dalam memastikan memastikan agar garis panduan yang digunakan tidak boleh lari jauh daripada konsep asal birokrasi samada seperti yang diperjuangkan oleh Max Weber atau sosiologi yang lain.
RUJUKAN
Abdullah Sanusi Ahmad. 1994. Perkembangan pentadbiran awam dan pengurusan. pengurusan. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Ahmad Atory Hussain. 1997. Pentadbiran Awam: a sas pemikiran dan falsafah. Kuala Lumpur: Dewan Bahasan dan Pustaka. Bureaucracy. London: Pall Mall Press. Albrow, Martin C. 1970. Bureaucracy. Bendix, R. 1960. Max Weber: an intellectual portrait . New York: Doubleday. bureaucracy. London: Longman. Blau, P. 1978. The dynamics of bureaucracy.
14
Dimock, M.E. & Dimock, Dimock, G.O. 1964. Theory and practice of public adminsitration: scope, objectives and methods. methods. Philadelphi Philadelphia: a: American American Academy of Politic Political al Science. Fesler, J.W. 1980. Public administration: theory and practice. practice. New Jersey: PrenticeHall. Dronberger, I. 1971. The political thought of Max Weber: in quest of statesmanship. statesmanship. New York: Meredith Corporation. Kaesler, Kaesler, D. 1989. Max Weber: an introduction to his life and work . Chicago: University of Chicago Press. Lynn, N.B. dan Wildavsky, A. 1990. Public Administration: the state of the public administration. administration. New Jersey: Chatham House Publishers.
Mahmud Taib. 1992. Kemajuan Pentadbiran Awam di Malaysia. Malaysia. Kuala Lumpur: Institut Tadbiran Awam Negara (INTAN). Merton, K. 1982. Bureaucratic structure and personality. personality. New York: Free Press. Press. 1890-1920. London: Penguin. Mommsen, W. 1974. Max Weber and German politics, 1890-1920. Mommsen, W. J. 1992. The political and social theory of Max Weber: collected essays. essays. London: Polity Polity Press.
important Weber-biography Weber-biography on Max Weber's Radkau, J. 2005. Max Weber: the most important life and torments since Marianne Weber . New York: Free Press. Press.
Will Williiams, ams, D. 2007. Outl utline of Weber eber’s ’s The Theory ory of Au Autthor hority. ity. http://danaw http: //danawilli illiams2. ams2.tripo tripod.com/ d.com/author authority. ity.html html (5 November 2009).
