10. Sınıf Coğrafya Soru Bankası

1.

fasikül

DO

LER M E T S İ ĞAL S lar

naklar y a K , ı r ü Sula

e Kayaç v a er Üst y Y f e a r v ğ tı o l rA Top ları, Ye k a n y a Su K kayesi, i H Bitkiler n ı , ğ ü a t r r p Ö To n Kaplaya ı y a y n Dü

ÖĞRETEN TEST

1

DOĞAL SİSTEMLER Topografya ve Kayaçlar

Tüm fosil yakıtlar canlı kalıntılarından oluştuğu için organik kökenlidir.

1.

Aşağıdaki kayaçlardan hangisi organik kökenlidir?

A) Granit

2.

B) Kalker

D) Bazalt

C) Mermer

E) Linyit

Peri bacalarının gövde ve tabanlarını oluşturan, aşınmaya karşı dirençsiz olan kayaç aşağıdakilerden hangisidir?

Volkanların külleri aşınmaya karşı di-

A) Granit

B) Tüf

D) Kalker

C) Bazalt

E) Andezit

rençsizdir. Bu nedenle sel sularının etkisiyle kolayca aşınır.

3. taşıdığı maddeleri taşıma güçlerinin bittiği yerde biriktirmesiyle mekanik tortul

Dış kuvvetlerin etkisiyle aşınıp taşınan topraklara mekanik (fiziksel) tortul kayaçlar denir.

Akarsu, rüzgar ve buzulların aşındırıp

Buna göre, aşağıdaki sahalardan hangisinde mekanik tortul taşların görülme alanı daha dardır?

kayaçlar oluşur.

A) Kızılırmak vadisi B) Konya ovası

COĞRAFYA

C) Kula volkanı

10

D) Aladağ kuşu vadisi E) Çukurova deltası

2

4.

geriye kalan kirecin çökelmesiyle oluşan kimyasal tortullardır. Bu nedenle suyla

A) Menderes B) Mağara

kolayca eriyebilen kireç taşının yaygın

C) Peri bacası

olduğu yerlerde oluşur.

D) Krater E) Dev Kazanı

ünite

çözünmesi, karbondioksitin uçması ve

Aşağıdaki yeryüzü şekillerinden hangisinin bulunduğu bölgelerin karstik arazi olduğu sarkıt ve dikitlerle örneklendirilebilir?

Sarkıt ve dikitler; kalkerin suyun etkisiyle


1.

Aşağıda verilen kayaçlardan hangisinin yaygın olarak

6. Bakýrçay Gediz Küçük Menderes

lerine rastlanma olasılığı en çoktur? A) Granit

B) Kalker

D) Kil taşı

KONU TESTİ

Bafra

bulunduğu yerlerde yüksek ve belirgin olan yer şekil-

1

C) Linyit

Çarþamba

Çukurova Büyük Menderes Silifke

E) Kum taşı

2.

Göksu kanyon vadisi, Burdur İnsuyu mağarası ve Pamukkale travertenlerinin bulunduğu yerde aşağıdaki kayaçlardan hangisi yaygındır?

A) Bazalt

B) Konglomera

3.

I. Granit

II. Obsidiyen

III. Andezit

IV. Gabro

Yukarıda verilen kayaçlardan hangileri iç püskürük

D) Gnays

C) Kalker

E) Tüf

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerde yaygın olan

kayaç türü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Kimyasal tortul

B) Mekanik (Kırıntılı) tortul

C) Organik tortul

D) Dış püskürük

Yıldızlı Soru 1 Aşağıda bazı kayaç türlerinin diğer kayaçlardan farklı özellikleri verilmiştir. Seç eneklerde verilenlerden hangisi bu farklılıklardan biri değildir? A) İç Püskürük Kayaçlar → Mag matik

kayaç grubunda yer alır?

A) I ve II

B) I ve III

4.

Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçlara bir

D) II ve III

C) I ve IV

B) Kimyasal Tortul → Suda kola y çözü

nebilmesi C) Organik Tortul → İçlerinde fosil bulunması D) Başkalaşım Kayaçlar → Oluş umunda başka kayaçların etkili olması

E) II ve IV

E) Fiziksel Tortul → Yüksek sıca klık ve basınç etkisinin bulunması

örnektir?

A) Granit

E) Başkalaşım

B) Diyorit

D) Siyenit

C) Gabro

E) Tüf

3

5.

7.

1

Kaya tuzu, jips (alçı taşı) ve traverten aşağıdaki kayaç türlerinden hangisine bir örnektir?

Yukarıda verilen kavram haritasında “…” olan bölüme aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Mekanik tortul

B) Organik tortul

A) Linyit

C) Dış püskürük

D) Kimyasal tortul

B) Gre

D) Kumtaşı

C) Konglomera E) Kiltaşı

E) Başkalaşım

KONU TESTİ

8.

DOĞAL SİSTEMLER

1

Topografya ve Kayaçlar

Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçların özel-

11. Volkanik kayaçların oluşumunda, lavların yeryüzünde

liklerinden biri değildir?

veya derinlerde soğuması aşağıdakilerden hangisini etkilemez?

A) Magmadan yeryüzüne çıkan lavlara bağlı olarak oluşmaları

A) Lavın soğuma hızını

B) İri kristalli yapıda olmaları

B) Toprağın mineral yapısını

C) Oluşumları sırasında hızlı soğuma süreci geçirmeleri

C) Yer şekillerinin oluşumunu

D) Yaygın oldukları yerlerde uygun koşullar oluşursa peri

D) Kayaç yapısını

E) Kıvrım dağlarının oluşumunu

bacalarının oluşabilmesi

E) Sertlik derecesi yüksek olanlarından bazılarının inşaat ve yol yapımında kullanılabilmesi

12. Katılaşım kayaçları diğer bütün kayaçların kökenini oluş9.

etkisiyle değişime uğraması sonucu metamorfik kayaçlar oluşur. Aşağıda verilen kayaçlardan hangisi metamorfik ka-

yaçlara dönüşmez?

A) Kalker

COĞRAFYA

turur. Diğer kayaçların oluşumu da katılaşım kayaçlarıyla

Püskürük ya da tortul kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç

B) Taş kömürü

D) Kum taşı

dolaylı olarak ilgilidir.

oluşumu katılaşım kayaçlarıyla doğrudan ilgilidir?

A) Başkalaşım

B) Mekanik tortul

C) Dış püskürük

D) Organik tortul

C) Mermer

E) Granit

Buna göre, aşağıda verilen kayaçlardan hangisinin

E) Kimyasal tortul

10

4

13. Volkanik

olaylara bağlı olarak oluşan tüfler volkanlardan

çıkan küllerdir. Tüfler kolay aşınabilen kayaçlardır.

10.

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada gösterilen yerlerin hangisinde kimyasal tortul kayaçlar daha yaygın olarak bulunur? A) I

B) II

C) III

D) IV

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde, tüflü araziler geniş yer tutar?

E) V

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite


14.

KONU TESTİ

16.

I. Arazi çalışmaları

II. Deprem dalgalarının yayılma hızı

III. Doğal bitki örtüsü

IV. Lavlar

Yukarıda verilenlerden hangileri, Yer Küre’nin iç yapısı hakkında önemli bilgiler elde edilen kaynaklardan

1

biri değildir?

A) Yalnız III

B) I ve II

D) II ve IV

C) I ve III

E) I, II ve IV

Yukarıda verilen kayaç döngüsü kavram haritasıyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) I ve II numaralı süreçlerde lavlar hızlı ya da yavaş soğuma sonucu çeşitli büyüklükte kristaller oluştururlar.

B) III numaralı süreçte aşınma ve ayrışma olmaktadır.

C) IV numaralı süreçte sıkışma ve çimentolaşma olmaktadır.

D) V numaralı süreçte yüksek sıcaklık ve basınç altında kalma olayı yaşanmaktadır.

17. Erime, çözünme ve tortulanma süreçleri sonucunda olu-

E) VI numaralı süreçte Yer’in derinliklerine dalma ve soğuma olayı gerçekleşir.

şan kayaç grubunda aşağıdakilerden hangisi bulunur?

A) Turba

B) Gnays

D) Kil taşı

C) Kalker

E) Moren

15. Yer kabuğunun altında bulunan malzemeler ve Yer’in iç yapısıyla ilgili bilgiler daha çok aşağıdaki kayaçların

5

hangisinin incelenmesiyle elde edilir ve sebebi nedir?

A) Püskürük kayaçlar. Çünkü Yer’in derinliklerinden gelen lavlara bağlı olarak oluşurlar.

B) Mekanik tortul kayaçlar. Çünkü dış kuvvetlerin aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetlerine bağlı olarak

18. Aşağıdakilerden

A) Yeryüzünde en yaygın olarak bulunan kimyasal tortul kayaçtır.

oluşurlar.

C) Kimyasal tortul kayaçlar. Çünkü çok az miktarda mine-

B) Yaygın olduğu yerlerde yüksek ve belirgin yer şekilleri oluşur.

ral madde içerirler.

1

D) Başkalaşım kayaçlar. Çünkü renk ve şekilleri değişikliğe uğramıştır.

E) Organik tortul kayaçlar. Çünkü eski dönemlerde yaşamış canlı kalıntılarından oluşmuşlardır.

hangisi, kalkerin özelliklerinden biri

değildir?

C) Karstik arazilerin ana unsurlarından biridir.

D) Suyun etkisiyle kolayca çözünebilir.

E) Türkiye’de en çok Akdeniz Bölgesi’nde bulunan kayaçtır.

ÖĞRETEN TEST

2

DOĞAL SİSTEMLER

stü Suları, Kaynaklar Su ve Kaynakları, Yeraltı ve Yerü

Ekvator’a yaklaştıkça güneş ışınlarının geliş açısı büyüdüğünden denizlerin su sıcaklığı, sıcaklık etkisiyle buharlaşma ve dolayısıyla tuzluluk oranı artar.

1.

I. Kızıldeniz

II. Bering Denizi

III. Ege Denizi

Deniz suyu sıcaklığını ve tuzluluğunu etkileyen faktörler göz önüne alınırsa, yukarıda verilen denizlerin sıcaklığı ve tuzluluğu en az olandan en çok olana doğru aşağıdakilerden hangisinde doğru sıralanmıştır?

A) I, II, III

Sıcak ve kurak iklim koşullarının görüldüğü yerlerdeki göllerin alanları buharlaş-

2.

de oldukça belirgindir.

D) II, III, I

C) II, I, III

E) III, II, I

Aşağıda verilen göllerden hangisinin kapladığı alan yıl içinde daha fazla değişir?

ma etkisiyle yıl içinde çok fazla değişir. Bu durum dönence çevresindeki göller-

B) I, III, II

A) Çad Gölü (Afrika) B) Baykal Gölü (Asya)

C) Ladoga Gölü (Avrupa) D) Huron Gölü (Kuzey Amerika)

E) Hazar Gölü (Asya)

Güney Asya’daki akarsular konumları gereğince Hint Okyanusu’na dökülür.

3.

Denize ulaştığı yerdeki ülkelerle birlikte verilen aşağıdaki akarsulardan hangisi, diğerlerinden farklı bir okyanusa dökülür?

COĞRAFYA

10

A) Amazon (Brezilya) B) Nijer (Nijerya)

C) Ganj (Hindistan) D) Missisipi (ABD)

E) Parana (Arjantin)

6

Fay kaynaklarıyla ilgili olarak,

I. Suları soğuktur.

Fay kaynakları; yer kabuğunun kırıklı ol-

II. Karstik arazilerde yaygındır.

duğu yerlerde oluşan ve magma kökenli

III. Sağlık turizmi için elverişlidir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I

suların etkisiyle mineralce zengin olan kaynaklardır.

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ünite

4.

DOĞAL SİSTE

MLER Su ve Kaynakları, Yeraltı ve Yerü stü Suları, Kaynaklar 1.

Su döngüsüyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan han-

KONU TESTİ

4.

gisine ulaşılamaz?

2

A) Buharlaşma ile havaya nem kazandıran en büyük kay-

nak okyanuslardır.

B) Yağışla yeryüzüne düşen suyun bir bölümü yüzey akı-

şıyla deniz ve göllere dökülür.

C) Bitkiler su döngüsünde yalnızca tüketici görevi görürler.

D) Buharlaşan su yükseldikçe soğuyup yoğuşur.

E) Yeryüzünden buharlaşan su miktarı ile yeryüzüne dü-

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerdeki denizler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? I

şen su miktarı genel olarak eşittir.

2.

Aşağıdakilerden hangisi göl sularının niteliğini etkileyen faktörlerden biri değildir?

A) Beslenme kaynakları

B) Göl kıyısındaki ağaçlar

C) Gölün derinliği ve büyüklüğü

D) Gideğeninin olup olmaması

E) İklim koşulları

3.

A)

Labrador D.

Baltık D.

Kızıl D.

B)

Karayip D.

Kuzey D.

Kızıl D.

C)

Karayip D.

Bering D.

Japon D.

D)

Karayip D.

Baltık D.

Umman D.

E)

Labrador D.

Kuzey D.

Umman D.

Su döngüsünün meydana gelm esinde aşağıdaki unsurlardan hangisinin etkisi dah a azdır? A) Sıcaklık B) Eğim C) Yerin yapısı D) Nemlilik E) Yağış rejimi

III

Yıldızlı Soru 2

II

7

Yukarıda verilen yeryüzündeki su dağılışı göz önüne alınırsa,

5.

I. Okyanus sularının %3’ü tatlıdır.

II. Göl sularının Dünya’daki sular içindeki payı %1’den

kelerden hangilerinin hem Akdeniz’e hem de Atlas Okyanusu’na kıyısı vardır?

azdır.

III. Tatlı suların yarıdan fazlası insanlarca doğrudan kullanılamaz.

1

Coğrafi konumları göz önüne alınırsa aşağıdaki ül-

A) Cezayir – Fransa – İspanya

B) Fas – Fransa – İspanya

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

C) Fas – Fransa – Tunus

A) Yalnız I

D) Cezayir – Tunus – İspanya

E) Fas – Tunus – Cezayir

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

KONU TESTİ

6.

DOĞAL SİSTEMLER

2

stü Suları, Kaynaklar Su ve Kaynakları, Yeraltı ve Yerü

Aşağıdakilerden hangisi okyanus ve denizlerle ilgili doğru bir bilgi değildir?

A) Alanı en geniş okyanus Pasifik’tir.

B) Amerika Kıtası ile Avrupa ve Afrika arasında Atlantik Okyanusu bulunur.

C) Asya Kıtası’nın güneyinde Hint Okyanusu bulunur.

D) Okyanuslar birbirine bağlıdır.

E) Büyük Okyanus’un tamamı doğu yarım kürede yer

9.

I. Baykal Gölü

II. Van Gölü

III. Tuz Gölü

IV. Lut Gölü

V. Aral Gölü

Yukarıdaki göller oluşumlarına göre gruplandırılırsa hangisi bu grubun dışında yer alır? A) I

alır.

B) II

C) III

D) IV

10. Ürdün ve İsrail arasında yer alan Lût

E) V

Gölü dünyanın en

tuzlu göllerinden biridir. Oluştuğu çanak alan iç kuvvetlerin

7.

etkisiyle çökerek ortaya çıkmıştır. Çökme nedeniyle göl

Kıta kenarlarında yer alan ve okyanuslarla geniş alanlar-

yüzeyi deniz seviyesinin çok altına düşmüştür. Bu özel-

da (yüzeyle) bağlanan denizlere kenar deniz; iç kısımlara

liğiyle göl yüzeyi deniz seviyesinden en aşağıda olan göl

sokulmuş, karaların iç kesimlerinde kalmış olan ve okya-

durumundadır.

nuslara dar yüzeylerle (genellikle boğazlarla) bağlanan denizlere ise iç deniz denir.

gisinde yer alır?

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kenar deniz özel-

liği gösterir?

A) Kızıl Deniz

B) Ege Denizi

C) Baltık Denizi

E) Karadeniz

Buna göre, Lût Gölü aşağıdaki göl gruplarından han-

A) Tektonik

B) Karstik

D) Heyelan set

C) Kaldera

E) Kıyı set

D) Umman Denizi


hangisi set göllerinin oluşmasında

doğrudan etkili olan unsurlardan biri değildir?

COĞRAFYA

8.

A) Heyelan

B) Tektonik hareketler

C) Dalga biriktirmesi

D) Akarsu biriktirmesi

E) Buzul biriktirmesi

12.

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin han-

Buzul göllerinin yaygın olduğu ülkeleri gösteren yu-

gileri, dünyadaki başlıca göl bölgeleri arasında yer

karıdaki kavram haritasında boş bırakılan bölümlere

almaz?

aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) I ve III

B) II ve IV

D) I, II ve IV

C) II ve V

E) III, IV ve V

A) Finlandiya

B) Kanada

D) Norveç

E) İtalya

C) İsveç

ünite

8

10

DOĞAL SİSTEMLER Toprağın Hikayesi

1.

3

ÖĞRETEN TEST

Aşağıdaki topraklardan hangisinde olgun bir toprakta olması gereken tüm horizonlar (katlar) oluşmuştur?

A) Moren

2.

B) Kolüvyal C) Litosol

D) Terra rossa

E) Alüvyal

?? Yerli kaya topraklarının (Zonal) tümünde A, B, C ve D horizonlarının tamamı bulunur.

Dönenceler ile 30° enlemleri arasındaki yerlerde ve Orta Kuşak karalarının iç kesimlerindeki dağlarla çevrili denize uzak bazı yerlerde çöl toprakları bulunur.

Avrupa Kıtası’nda çöl yoktur.

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisinde çöl toprakları bulunmaz? A) I

3.

B) II

C) III

D) IV E) V

Terra-rossa topraklarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Akdeniz iklimi görülen yerlerde yaygındır.

B) Demir - oksit bakımından zengindir.

C) Aşırı yıkanma etkisiyle soluk gri renklidir.

D) Turunçgil tarımına elverişlidir.

E) Kalker tabakasının üzerinde gelişmiştir.

4.

İnşaat temellerinden çıkan toprakların bitkisel üretim açısından el-

Terra rossa topraklarının diğer adı kırmızı topraklardır.

9

verişsiz olması öncelikle aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

1

A) Yer altı sularının etkisiyle yıkanmış olmalarıyla

B) Yer altındaki canlılar ve mikroorganizmaların etkisiyle

Bitkilerin gelişebilmesi için gereken mad-

C) Yer altındaki sıcaklığın yetersiz olmasıyla

deler inşaat temellerinden çıkan toprak-

D) Beşeri etkenlerle toprağın kirletilmesiyle

E) Bitkilerin ihtiyacı olan mineral madde ve humusun olmamasıyla

larda bulunmaz.

1.

DOĞAL SİSTEMLER

3

KONU TESTİ

Toprağın Hikayesi

Toprak oluşumunun süresi, ana kayanın direncine ve iklim

4.

şartlarına göre değişir.

mamlamış olan olgun bir toprağın horizonlarını (katman) gösteren kesit verilmiştir.

Buna göre, aşağıdaki yargıların

hangisine ulaşılamaz?

humus tabakası bulunur.

yukarıdaki haritada gösterilen yerlerden hangisinde toprak oluşumunun daha hızlı olduğu söylenebilir? A) I

2.

B) II

C) III

D) IV

E) V

maya başladığı yerdir.

C) C horizonunda humus ve zengin mineraller bulunmaz.

D) D horizonu ana kayanın bulunduğu yerdir.

E) A ve B horizonlarında bitkilerin kök kısımları bulunur.

5.

Sibirya, İskandinav Yarımadası ve Kuzey Avrupa ile Kuzey Amerika’nın kuzeyinde yaygın olan ve aşırı

İntrazonal topraklarla ilgili olarak;

I. Oluşumlarında topoğrafya ve ana materyal etkilidir.

II. Topraktaki bütün horizonlar (katman) gelişmemiş olup genellikle A ve C horizonludur.

III. Verimli tarım alanlarını oluştururlar.


A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

B) B horizonu anakayanın ayrış-

Buna göre, ana kayanın direnci dikkate alınmazsa,

A) A horizonunun üst kesiminde

COĞRAFYA

Yandaki şekilde oluşumunu ta-

yıkanma sonucunda minerallerin çoğu taşınmış olan toprak aşağıdakilerden hangisidir?

A) Laterit

B) Çernezyom

D) Podzol

C) Terra rossa

6.

Kahverengi ve kestane renkli step topraklarında tuz

E) Lös

ve kireç birikiminin genelde fazla olması öncelikle

C) I ve II

aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

E) II ve III

10

A) Denize yakın bölgelerde oluşmalarıyla

B) Yağışın az, buharlaşmanın fazla olduğu yerlerde bulunmalarıyla

3.

C) Bitki örtüsünün seyrek olmasıyla

D) Çevredeki yerleşmelerin etkisiyle

E) Rüzgârların çöl bölgelerinden getirdiği maddelerle

7.

Aşağıdakilerden hangisi, kimyasal çözünmenin yay-

..............................................................

Bulunduðu bölgenin iklimini yansýtmaz. Rüzgarlar tarafýndan baþka alanlardan getirilmiþtir.

gın olduğu yerlerin temel özelliğidir?

Kurak ve yarýkurak bölgelerde yer alýr.

A) Sıcaklık farkının az, sıcaklık ve yağışın fazla olması

Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan bölüme

B) Sıcaklık farkının fazla olması

aşağıdaki toprak tiplerinden hangisi yazılmalıdır?

C) Sıcaklık ve yağışın az olması

A) Alüvyon

D) Yağış rejiminin düzensiz olması

E) Volkanik kayaçların yaygın olması

B) Moren

D) Lös

C) Terra - rossa

E) Laterit

ünite

10

DOĞAL SİSTEMLER Toprağın Hikayesi

KONU TESTİ

13. Aşağıdakilerden hangisi toprakların doğal çevreye ve

8.

I. Çöl toprakları

II. Kestane renkli bozkır toprakları

III. Kahverengi step toprakları

Yukarıda verilen toprakların bulunduğu bölgelerin or-

insan yaşamına etkileri arasında sayılamaz?

tak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kış mevsiminin soğuk geçmesi

B) Kuraklığın belirgin olması

C) Mevsimlik sıcaklık farkının az olması

D) Eriyebilen kayaların yaygın olması

E) Akarsu rejimlerinin düzenli olması

9.

Aşağıda verilen yerlerin hangisinde toprak tabakası

A) Canlıların barınma, beslenme ve giyinme ihtiyaçlarını karşılar.

B) İçme ve kullanma suyu kaynaklarının oluşmasında görev alırlar.

C) Ilıman iklim koşulları oluştururlar.

D) Dolgu maddesi ve geçirimsiz materyal olarak kullanılırlar.

E) Endüstriyel ham madde olurlar. (Tuğla, kiremit, seramik vb.)

daha incedir?

A) Dağ yamaçları

B) Birikinti konileri

C) Deltalar

D) Plato yüzeyleri

E) İç ovalar


3

Yıldızlı Soru 3 Ekvatoral Bölge’de günlük sıcaklık farkı çok azdır. Bu bölgede nemlilik ve yağış fazladır. Bu nedenle kimyasal çözünme şiddetli, fiziksel ayrış ma ise azdır. Sıcaklık farkı yok denecek kadar az olsa da fiziksel ayrışma yine de gerçekleşir.

hangisinde verilen toprakların ikisi

Bu bölgede fiziksel ayrışmanın oluşmasında; I. Bitki örtüsü II. Yükselti

de humus bakımından daha zengindir?

A) Çernezyom - Kahverengi orman

B) Kahverengi step - Kestane renkli step

III. Sıcaklığın yüksek olması

C) Laterit - Podzol

gibi unsurlardan hangileri etkilidir

D) Terra rossa - Tundra

E) Halomorfik - Hidromorfik

?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

11

11. Aşağıdakilerden hangisi azonal topraklardan biri de-

14.

ğildir?

A) Regosol

B) Kolüvyal

D) Çernezyom

E) Litosol

12. Fiziksel

A) Ilıman karasal (step)

B) Çöl

C) Sert karasal

D) Tundra

çözülme olayı aşağıda verilen iklim tiplerin-

den hangisinin görüldüğü yerlerde fazla değildir?

1

C) Alüvyal

E) Muson

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde mekanik çözülmenin daha yaygın olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ÖĞRETEN TEST

4

DOĞAL SİSTEMLERler Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitki

Soğuk bölgelerdeki ağaçlar iğne yapraklıdır.

1.

I. bölge: Tayga ormanları yaygındır.

II. bölge: Muson ormanları yaygındır.

Buna göre, bu bölgelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) I. bölgedeki yıllık yağış miktarı daha azdır.

B) II. bölgedeki ormanlar Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya ülkelerinde yaygındır.

C) I. bölgedeki ormanlar geniş yaprakları ağaçlardan oluşur.

D) I. bölgede mekanik çözülme, II. bölgede ise kimyasal çözünme daha fazladır.

Orta Kuşak karalarının iç kesimlerindeki denize uzak olan yerlerde yıllık yağış miktarı azdır.

E) II. bölge Ekvator’a daha yakındır.

2.

Aşağıdaki bitkilerden hangisinin yaygın olduğu yerlerde yağış miktarı daha azdır?

A) Savan

B) Tayga C) Çayır

D) Maki

E) Bozkır

Bitkiler hem enlem hem de yükseltinin de yatay ve dikey doğrultuda kuşaklar

3.

Okyanusu’na bakan yamaçlarında kıyıdan yükseklere çıkıldıkça bitki tür-

oluşturur.

lerinin değiştiğini tespit etmiştir.

COĞRAFYA

10

12

Yazların sıcak ve kurak, kışların ılık ve

Fransa’da araştırma yapan bir bitki coğrafyacısı, dağların Atlas

Buna göre, bitki coğrafyacısı bu değişimi öncelikle aşağıdakilerden hangisiyle açıklayabilir?

A) Yüksek alanlarda rüzgar esme sıklığının daha fazla olmasıyla

B) Sıcaklığın yükseklere çıkıldıkça her 200 metrede 1 °C azalmasıyla

C) Toprak türünün değişmesiyle

D) Sarp yamaçlarda heyelan olaylarının artmasıyla

E) Basınç koşullarının değişmesiyle

4.

Aşağıdaki iklimlerden hangisinin görüldüğü yerlerdeki bitkilerden

yağışlı geçtiği yerlerdeki bitkilerin birço-

birçoğunun yüzeyi kadife gibi tüylerle ya da mumlu bir tabakayla

ğunun yüzeyi kadife gibi tüylerle ya da

kaplıdır?

mumlu bir tabakayla kaplıdır.

A) Akdeniz

B) Ilıman Okyanus C) Muson

D) Ekvatoral

E) Sert Karasal

ünite

sıcaklığı etkilemesi nedeniyle yeryüzün-

DOĞAL SİSTEMLER

4

Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler

1.

Orta Kuşak’ta, yazları yağışlı geçen karasal bölgelerde

4.

doğal bitki örtüsü çayırdır.

Buna göre, doğal koşulları göz önüne alınırsa, aşağı-

da verilen yerlerden hangisinde çayırların geniş yer

tutması beklenir?

A) Orta Avrupa

B) Akdeniz Havzası

C) Amazon Havzası

D) Kuzey Afrika

E) Avustralya’nın batısı

KONU TESTİ

Yukarıdaki şekilde Kuzey Yarım Küre’de bitkilerin oluşturduğu kuşaklar gösterilmiştir.

Bitkilerin bu şekilde kuşaklar oluşturmasına yol açan temel faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yükselti

B) Bakı

D) Karasallık

C) Enlem

E) Rüzgârlar

Yıldızlı Soru 4

2.

I. Yağış rejiminin düzenli olması

II. İğne yapraklı ağaçların bulunması

III. Yaz ve kış sıcaklıkları arasındaki farkın fazla olması

Yukarıda verilenlerden hangileri tayga ormanlarının

Psödomaki, orman alanlarının tahr

ip edildiği bölgelerde

oluşur.

bulunduğu bölgelerin özellikleri arasında yer almaz?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

II

C) I ve II

IV 0° III

E) II ve III

I

Haritada verilen merkezlerden hangilerinde psödomakilere rastlanmaz? A) I ve II

3.

Yağış rejimi düzenli olan yerler ile yağış rejimi düzensiz

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

olduğu halde yıllık yağış miktarı yeterli, buharlaşmanın az

13

olduğu alanlarda ormanlar geniş yer tutar.

5.

de doğal olarak görülmesi beklenmez?

1

İtalya ve Yunanistan’ın kıyı bölgelerinde doğal olarak yetişen bitkilerin aşağıda verilen yerlerin hangisinde

A) İspanya’nın güneydoğu kıyılarında

B) Portekiz’in güney kıyılarında

yerlerden hangisinde doğal bitki örtüsünün orman ol-

C) Tunus’un kuzey kıyılarında

ması beklenmez?

D) Güney Afrika’nın Kap Yöresi’nde

E) Türkiye’nin kuzey kıyılarında

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

KONU TESTİ

6.

DOĞAL SİSTEMLERler

4

Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitki

Aşağıdaki grafikte bir bölgedeki sıcaklık ve yağış ortala-

9.

maları verilmiştir.

Grafikte verilen bilgilere göre bu bölgenin doğal bitki

A) Muson ormanları

B) Savan

C) Tundra

D) Yağmur ormanları

E) Bozkır

7.

Bitki formasyonlarının ağaç, çalı ve ot şeklinde grup-

Bu yörenin Fransa’nın güney kıyılarında olduğu bilindiğine göre, dağ yamacının en alt katında aşağıda

örtüsü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Yukarıdaki şekilde, bir dağ yamacındaki bitki katları gösterilmiştir.

verilen bitki örtülerinden hangisinin olması beklenir?

A) Geniş yapraklı orman

B) Maki

C) Savan

D) Tundra

E) Bozkır

lara ayrıldığı bilindiğine göre, aşağıdakilerden hangisi

10. Aşağıdakilerden hangisi, yeryüzünde bitki örtüsünün

farklı bir grupta yer alır?

A) Savan

COĞRAFYA

10

B) Maki

D) Çayır

dağılışını etkileyen faktörler arasında sayılamaz?

C) Tundra

E) Step

A) Boylam derecesi

B) İklim koşulları

C) Toprak koşulları

D) Yüzey şekilleri

E) İnsan faktörü

14

8.

Aşağıda verilen bitki türlerinden hangisi, soğuk koşullara daha dayanıklıdır?

A) Savanlar

B) Muson ormanları

C) Tayga ormanları

D) Kaktüs

E) Maki bitkileri

11. Coğrafi koşulları göz önüne alınırsa, aşağıdaki ülkelerden hangisinde maki, bozkır ve orman örtüsünün

A) İran

B) Rusya

D) Almanya

C) Fransa

E) İngiltere

ünite

üçü de görülebilir?

DOĞAL SİSTEMLER

Dünya’yı Kaplayan Örtü: Bitkiler

4

KONU TESTİ

12. Doğal çevrede 1-2 metre boyundaki otlar ile bunların

14. Maki türü kısa boylu ağaçların tahrip edilmesi sonu-

arasında yer yer bulunan ağaçların doğal bitki örtü-

cunda aşağıdaki bitkilerden hangisi ortaya çıkmıştır?

sünü oluşturduğu bir bölgenin aylık sıcaklık ve yağış grafiği aşağıdakilerden hangisi olabilir?

B) Antropojen bozkır

C) Teak ağaçları

D) Garig

E) Savan

A) Kızılçam ormanları

15.

Yukarıda verilen kavram haritasına en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Orta kuşağın bitki türleri

B) Çöl bitkileri

C) Tropikal kuşağın bitki türleri

D) Kutup altı bitkileri

E) Yağışlı bölgelerdeki bitki türleri

13. X Bölgesi: Doğal çevrede kekik, lavanta, defne, zeytin ve

15

keçi boynuzu gibi bitkiler yaygındır. Y Bölgesi: Doğal çevrede likenler, cılız ot ve yosunlar

yaygındır.

Bitki örtüleriyle ilgili olarak yukarıda verilen ve her ikisi de Kuzey Yarım Küre’de yer alan X ve Y bölgeleri için aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

1

A) Kış sıcaklıkları farklıdır.

B) Yaz kuraklık dereceleri farklıdır.

C) Yağış rejimleri farklıdır.

D) Komşu iklim kuşaklarında yer alırlar.

E) Toprak türleri farklıdır.

16. Aşağıdaki

ülkelerden hangisinde çöl bitkilerine rast-

lanmaz? A) Mısır

B) Avustralya

D) İngiltere

E) Çin

C) ABD

2.

fasikül

ER

DO

ML E T S İ S ĞAL ri

estle Ünite T

ÜNİTE TESTİ

1.

DOĞAL SİSTEMLER

1

Kaynak sularının bazılarının suları sıcak, bazılarının suları

4.

Aşağıdaki etmenlerin hangisi sonucunda göl oluşumu gerçekleşmez?

ise soğuktur.

Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Buzul setleşmesi

A) Araziyi oluşturan toprak türüyle

B) Tektonik hareketler

B) Bölgedeki iklim koşullarıyla

C) Heyelan

C) Ekvator’a göre konum ile

D) Lav akıntıları

D) Bölgenin deniz düzeyinden yükseltisiyle

E) Gel-git

E) Suların geldiği derinlik ile

2.

Kayaç döngüsüyle ilgili olarak aşağıdaki yargıların

5.

Aşağıdakilerden hangisinde kömürün oluşumu doğru


A) Katılaşım kayaçları sıcaklık ve basınç etkisiyle başkalaşım kayaçlarına dönüşür.

B) Başkalaşım kayaçları epirojenik hareketlerle yerin de-

açıklanmıştır?

rinliklerine dalarak erir.

C) Metamorfik kayaçlar yüksek sıcaklık ve basınç altında

A) Hayvansal maddelerin oksijen etkisiyle yanarak taşlaşmasıyla oluşur.

kalarak tortul kayaçlara dönüşür.

D) Yer altındaki sıcak ve kıvamlı magma yeryüzüne çıka-

B) Dış kuvvetlerin aşındırıp taşıdığı bitkisel maddelerin çukur alanlarda doğal çimentoyla sıkışarak taşlaşma-

rak soğur ve katılaşım kayaçlarını oluşturur.

sıyla oluşur.

E) Katılaşım kayaçları aşınma ve ayrışma sonucu tortula-

nır, doğal çimentoyla sıkışarak tortul kayaçlara dönü-

C) Püskürük ya da tortul kökenli bazı kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında kalıp mineral yapısının de-

şür.

COĞRAFYA

ğişmesiyle oluşur.

10

D) Çok miktarda bitkisel maddenin, havasız bir ortamda ve basınç altında kalarak taşlaşması sonucunda oluşur.

2

E) Volkanik faaliyetlerle yeryüzüne çıkan maddelerin hızlı bir soğuma süreci geçirmesi sonucunda oluşur.

3.

6. Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisi, yeryüzündeki tektonik göllerin en yoğun olduğu yerlerden biridir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

daha fazla rastlanır?

A) Brezilya

B) Finlandiya

C) İtalya

D) Türkiye

E) Mısır

ünite

Aşağıdaki ülkelerden hangisinde buzul set göllerine

DOĞAL SİSTEMLER 7.

Aşağıdaki haritada yeryüzündeki başlıca akarsular göste-

ÜNİTE TESTİ

10. Aşağıdaki grafikte, bir bölgenin aylık sıcaklık ve yağış or-

rilmiştir.

talamaları verilmiştir.

1

Grafikte verilen bilgilere göre, bu bölgedeki doğal bitki örtüsü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Haritada verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangi

sine ulaşılamaz?

A) Avustralya kıtası akarsu varlığı bakımından fakirdir.

B) Asya ve Kuzey Amerika kıtalarında akarsu ağı diğer

A) Bütün yıl yeşil kalan, kısa boylu ağaçlar ve kokulu ot toplulukları

B) Yazın bataklık haline gelen topraklarda gelişen cılız ot ve yosunlar

kıtalara göre daha yaygındır.

C) Bazı akarsuların suları doğrudan okyanuslara ulaşmaz.

D) Afrika Kıtası’ndaki akarsuların debisi genellikle azdır.

E) Aynı kıtada olan bazı akarsular farklı yönlere doğru

C) Geniş yapraklı gür ormanlar

D) İlkbaharda yeşerip yazın sararıp kuruyan kısa boylu otlar

E) İğne yapraklı uzun boylu orman ağaçları

akmaktadır.

8.

Aşağıdakilerden hangisinde bir kayaç, bu kayacın

11. İklim,

bağlı olarak oluşan bitki türlerinin bir araya gelerek oluş-

içinde yer almadığı kayaç türüyle birlikte verilmiştir? Kayaç

9.

turduğu topluluklara bitki formasyonları denir. Bitki formas-

Kayaç türü

A)

Obsidiyen

Dış püskürük

B)

Siyenit

İç püskürük

C)

Alçı taşı

Kimyasal tortul

D)

Kil taşı

Başkalaşım

E)

Konglomera

Kırıntılı tortul

yer şekilleri, toprak özellikleri ve biyotik faktörlere

yonları (toplulukları) orman, çalı ve ot formasyonu olarak üçe ayrılır.

Buna göre, aşağıdaki bitkilerden hangisi çalı formasyonu içinde yer alır?

A) Tayga

B) Savan

D) Çayır

C) Garig

E) Tundra

Lös ve morenlerin oluşumunda etkili olan unsurlar aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir? Lös

1

Moren

A)

Akarsu

Buzul

B)

Rüzgâr

Buzul

C)

Akarsu

Rüzgâr

D)

Rüzgâr

Akarsu

E)

Buzul

Rüzgâr

12. İçinde yer altı suyu bulunduran tabakaya verilen isim aşağıdakilerden hangisidir?

A) Gayzer

B) Voklüz

D) Debi

C) Akifer

E) Magma

3

ÜNİTE TESTİ

1


13.

I. Volkanik arazilerde belli aralıklarla fışkırarak yüzeye

çıkan sular

II. Karstik arazilerdeki yer altı boşluklarında biriken sular

III. Kırık hatlarını izleyerek yüzeye çıkan sular

Yukarıda verilenlerden hangileri sıcak su kaynaklarını oluşturur?

Yukarıdaki şekilde gösterilen kaynak suyu ile ilgili olarak aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Sularının sıcaklığı fazladır.

B) Suları yeryüzüne fışkırarak çıkar.

C) Yer altına sızan suların kimyasal çözünme yaparak

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

oluşturduğu boşluklarda biriken sulardır.

D) İki geçirimsiz tabaka arasındaki geçirimli tabakada biriken suların oluşturduğu kaynaktır.

E) Yer kabuğunun kırıklı olduğu arazilerde oluşur.

14. Laterit

toprakların bulunduğu tarım alanlarında veri-

min az olması aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Sıcaklıkların düşük olmasıyla

B) Doğal çevrede bitki örtüsünün cılız olmasıyla

C) Buharlaşmanın fazla olmasıyla

D) Topraktaki mikroorganizmaların az olmasıyla

E) Humusun az, yıkanmanın fazla olmasıyla

COĞRAFYA

17. Bir ülkede toprak çeşitliliğinin çok olması aşağıdakilerden hangisi ile ilgilidir?

A) İklimin çeşitli olması

B) Yüzey şekillerinin sade olması

C) Boylam farkının çok olması

D) Ekvatora yakın olması

E) Denizel olması

10

4

15. Azonal topraklar; taşınmış topraklardır. Toprak horizonları

18. İklim, toprak ve yer şekilleri gibi şartların ağaç yetişmesine

bulunmaz. Mineralce zengindirler. Oluştukları yerin iklim

imkan vermediği yerlerde, belirli zamanlarda yağan yağışa

özelliklerini yansıtmazlar.

veya tamamı toprağın derinliklerine sızmayan suya bağlı olarak yetişen ---- cinsinden bitkilerin oluşturduğu toplu-

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi azonal toprak

luktur.

grubunda yer alır?

A) Çernezyom

B) Lös

C) Terra rossa

D) Vertisol

E) Rendzina

Yukarıdaki tanımda boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Ağaç

B) Çalı

D) Çiçek

C) Ot

E) Tohum

ünite


Aşağıdakilerden

hangisi

başkalaşım

kayaçlarının

4.

2

ÜNİTE TESTİ

Yer kabuğundan derinlere doğru sıcaklık her 33 metrede ortalama olarak 1 °C artar.

özelliklerinden biridir?

A) Tabakalı yapıda olmaları

B) Dış kuvvetlerin etkisiyle oluşmaları

C) Fosil yakıt olarak kullanılmaları

D) İlk oluşan kayaç grubu olmaları

E) Sertlik ve dayanıklılıklarının fazla olması

Buna göre, deniz kıyısındaki bir maden ocağı girişinde sıcaklık 12 °C iken buradan kaç metre daha derindeki yerin sıcaklığı 33 °C dir? A) 627

5.

B) 693

C) 726

D) 759

E) 792

Bazı kaynak sularının sıcak olması aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Sıcak iklim bölgesinde yer almasıyla

B) Yerleşim merkezlerine yakın olmasıyla

C) Sularının yerin derinliklerinden gelmesiyle

D) Karstik arazilerde bulunmasıyla

E) Kar erimelerinin gecikmiş olmasıyla

6.

Aşağıdaki grafikte bir bölgenin aylık sıcaklık ve yağış orta-

2. II I IV

0°

III V

Haritada verilen merkezler ve bu merkezlerdeki bitki örtüsü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

lamaları verilmiştir.

A) I – Maki

B) II – Tayga

C) III – Savan

D) IV – Karışık orman

E) V – Yağmur ormanları

Yaðýþ (mm) 300

30

250 200

25 20

150 100

15

50 0

Sýcaklýk (°C)

Sýcaklýk (°C) Yaðýþ

10 5 O Þ M N M H T A E E K A Aylar

0

Grafikte verilen bilgiler göz önüne alınırsa, bu bölgenin iklimi, doğal bitki örtüsü ve toprak tipi aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? İklim

3.

1

Bitki örtüsü

Toprak

Aşağıda verilen göllerden hangisi Asya Kıtası’nda de-

A)

Ekvatoral

Orman

Laterit

ğildir?

B)

Akdeniz

Maki

Terra rossa

C)

Step

Bozkır

Step

D)

Okyanus

Orman

Kahverengi orman

E)

Sert karasal

Tayga

Podzol

A) Superior

B) Balkaş

D) Baykal

C) Hazar

E) Issık

5

ÜNİTE TESTİ

7.

DOĞAL SİSTEMLER

2

9.

• Yumuşak kireç taşlarının üzerinde oluşmuştur.

• Renkleri genellikle koyudur.

nellikle kimyasal çözünme görülmektedir.

• Alt kesimlerinde kireç birikimi görülür.

Aşağıdaki tabloda üç yörede gözlenen günlük sıcaklık farkı,

Günlük sıcaklık farkının fazla olduğu yerlerdeki kayaçlarda genellikle fiziksel ufalanma; hem sıcaklığın yüksek hem de yağışın fazla olduğu yerlerdeki kayaçlarda ise ge-

Buna göre, yukarıda özellikleri verilen toprak aşağıdakilerden hangisidir?

yıllık yağış miktarı ve yıllık sıcaklık ortalaması verilmiştir. Günlük sıcaklık

Yıllık yağış

Yıllık sıcaklık

A) Litosol

farkı (°C) 5 20 6

miktarı (mm) 600 240 2400

ort. (°C) 23 14 23

I II III

B) Regosol

D) Hidromorfik

C) Kolüvyal

E) Rendzina

Verilen bilgilere göre, bu yerlerin hangisindeki kayaçlarda fiziksel ufalanmanın, hangisindeki kayaçlarda kimyasal çözünmenin en çok olması beklenir? Fiziksel ufalanma

Kimyasal çözünme

10. Fay kaynakları ile gayzer kaynaklarının benzer özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sularının mineralce fakir olması

B) Karstik arazilerde oluşmaları

C) Sularının sondaj yoluyla yeryüzüne çıkması

I

D) Tarım alanlarının sulanmasında kullanılmaları

II

E) Sularının sıcak olması

A)

I

II

B)

I

III

C)

II

III

D)

III

E)

III

11. Japonya, Endonezya, İtalya ve Türkiye’de volkanik araziler geniş yer tutar.

COĞRAFYA

10

6

8.

Bu duruma bağlı olarak söz konusu ülkelerde aşağıdaki göl türlerinden hangisi ortaya çıkmıştır?

A) Sirk

B) Lagün

D) Karstik

C) Maar

E) Alüvyal set

Yanda verilen kayacın tortul kayaç olduğunu aşağıdakilerden hangisi kanıtlar?

12. Aşağıdakilerden hangisinde yeryüzündeki tatlı suları oluşturan unsurlar, payı en az olandan en çok olana

A) Büyük kütleler halinde bulunması

A) Yüzey suları - Yer altı suları - Buz dağları ve buzullar

B) Farklı renklere sahip mineraller içermesi

B) Yüzey suları - Buz dağları ve buzullar - Yer altı suları

C) Oluşum sürecinin yavaş olması

C) Yer altı suları - Yüzey suları - Buz dağları ve buzullar

D) Tabakalar halinde bulunması

D) Yer altı suları - Buz dağları ve buzullar - Yüzey suları

E) Çevresinde volkanik alanların bulunması

E) Buz dağları ve buzullar - Yer altı suları - Yüzey suları

ünite

doğru sıralanmıştır?

DOĞAL SİSTEMLER

ÜNİTE TESTİ

16. Aşağıdakilerden hangisi mekanik çözülmeyi artırır?

13.

A) Yağış rejiminin düzenli olması

B) Hem sıcaklık hem de nemliliğin fazla olması

C) Donma ve çözülme olaylarının sık yaşanması

D) Bitki örtüsünün orman olması

E) Günlük sıcaklık farklarının az olması

2

Yaz ve kış sıcaklıkları arasındaki farkın az, yazların yağışlı, kışların kurak geçtiği ve yıl boyu sıcak geçen iklime uyum sağlamış olan bir bitki, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde yaygın olarak görülebilir? A) I

B) II

17. C) III

D) IV

E) V


hangisinde bir toprak türü, bu top-

rağın yaygın olduğu iklim bölgelerine uyum sağlamış

olan bitki türüyle doğru eşleştirilmiştir?

A) Laterit - Tayga ormanları

B) Terra rossa - Maki

C) Hidromorfik - Kaktüs

D) Kahverengi step - Tundra

E) Halomorfik - Karışık orman

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde kişi başına düşen tatlı su miktarı en çoktur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

18. Gerçekte sert ve dayanıklı olan granit kayaçlarının bir kısmı çeşitli nedenlerle yandaki şekilde gösterildiği gibi fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğrar. Böylece

15. Ekvatoral bölgede bitki örtüsü çok gür olduğu halde top-

granitin kendine özgü, birbiri

raklar humus bakımından fakirdir.

1

üzerinde yer alan irili ufaklı ve köşeleri yuvarlaklaşmış bloklar-

Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Okyanus akıntılarının oluşturduğu hava koşullarıyla

B) Ormanların tahrip edilmesiyle

ğıdaki topografik arazilerden hangisinin oluşmasına

C) Küresel ısınma etkisiyle

yol açar?

D) Topraktaki mikroorganizmaların ve yağış etkisiyle yı-

dan oluşan bir topografya meydana gelir. Bu durum, söz konusu olayın yaşandığı yerlerde aşa-

A) Kırgıbayır

C) Buzul topografyası

kanmanın fazla olmasıyla

E) Sıcaklık farklarının az olmasıyla

B) Mantar kaya D) Tor topografyası

E) Karst topografyası

7

ÜNİTE TESTİ

1.

DOĞAL SİSTEMLER

3

Aşağıdaki grafiklerde dünyadaki kara ve denizlerin oranla-

4.

I. Akarsu vadilerinin genellikle birikinti konileriyle kapan-

rı gösterilmiştir.

ması sonucunda oluşur.

Deniz % 71

Kara % 29

Dünya Genelinde Daðýlýþ

Deniz % 61

Kara % 39 Kara % 19

Deniz % 81

Kuzey Yarým Küre

Güney Yarým Küre

II. Derinlikleri genellikle çok fazladır.

III. Çok geniş alanlar kaplarlar.

Alüvyal set gölleriyle ilgili olarak yukarıda verilenlerden hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

C) I ve II

Yarým Kürelerde Daðýlýþ

D) I ve III

E) II ve III

Grafiklerde verilen bilgilere göre,

I. Dünya’da canlıların yaşayabileceği yerlerin oranı %29’dur.

II. Her iki yarım kürede de denizlerin oranı karalardan fazladır.

III. Güney Yarım Küre’deki karalar tümüyle buzullarla kaplıdır.


A) Yalnız I

5.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

2.

Aşağıda verilen mekanik (kırıntılı) tortul kayaçlardan

hangisi diğerlerinden farklı bir dış kuvvetin etkisiyle

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde laterit, hangisinde podzol toprakları yaygındır?

oluşmuştur?

COĞRAFYA

A) Moren

10

B) Konglomera

D) Alüvyon

C) Kum taşı

E) Kil taşı

8

3.

Laterit

Podzol

A)

I

II

B)

I

IV

C)

II

III

D)

III

V

E)

IV

V

Peri bacalarının oluştuğu yerlerde volkan tüfleri ve bazaltlar bulunur.

Tüf ve bazaltların aşağıda verilen özelliklerinden hangisinin farklı olması peri bacalarının oluşumunu kolaylaştırmıştır?

6.

Akdeniz iklimi görülen yerlerde, kalker tabakasının üze-

A) Renklerinin

B) Oluşumlarında rol oynayan iç kuvvetin

C) Kayaç gruplarının

A) Laterit

D) Oluştukları jeolojik dönemin

C) Tundra

E) Aşınmalara karşı dirençlerinin

E) Çernezyom

rinde gelişen, içerdiği demiroksit etkisiyle rengi kırmızılaşmış olan topraklar aşağıdakilerden hangisidir? B) Terra-rossa D) Podzol

ünite


Lagün göllerinin oluşumuyla ilgili olarak aşağıdaki

3

ÜNİTE TESTİ

10.

yargılardan hangisi doğrudur?

A) Kıyıdaki koy ya da körfezlerin ağız kısmının dalga ve akıntıların biriktirdiği maddelerin etkisiyle kapanması sonucu oluşur.

B) Heyelan sonucunda eğim yönünde yer değiştiren fazla miktardaki toprağın bir vadi önünü kapatması sonucu

Yukarıdaki resimde, arkeolojik kazı çalışmaları sonucunda bir kayaç yüzeyinde ortaya çıkarılan balık fosili gösteril-

oluşur.

miştir.

C) İç kuvvetlerin etkisiyle çanaklaşan alanlarda suların birikmesi sonucunda oluşur.

Buna göre, bu fosilin bulunduğu kayaç aşağıdakilerden hangisi olamaz?

D) Akarsuların taşıdığı alüvyonların, yatak eğiminin azaldığı yerlerde birikerek akarsu vadisini kapatması sonucunda oluşur.

A) Turba

B) Jips

D) Granit

C) Kalker

E) Kil taşı

E) Karstik arazilerde yağmur ve karların etkisiyle kalker tabakasının erimesine bağlı olarak çukurlarda suların birikmesi sonucu oluşur.

11.

8.

Yukarıda verilen kaynak suyu ile ilgili aşağıdaki yargı-

lardan hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Suları soğuktur.

B) Yer kabuğunun kırıklı olduğu yerlerde oluşmuştur.

C) Suları fışkırarak yüzeye çıkar.

D) Mineral yönünden fakirdir.

E) Yalnızca kaplıcalarda kullanılır.

Halomorfik toprakların kurak ve yarı kurak bölgelerin tuzlu toprakları olduğu bilindiğine göre, haritadaki numaralı yerlerin hangisinde halomorfik toprakların yaygın olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

12. 9.

Aşağıdakilerden hangisi su ihtiyacını karşılamak için

alınacak önlemlerden biri değildir?

1

A) Baraj yapma

B) Suların kirlenmesini önleme

C) Deniz suyunu arıtarak tatlı su üretme

D) Fay kaynaklarını içme suyu olarak kullanma

A) Granit

E) Su tüketiminde tasarruf tedbirleri alma

Yukarıda verilen kavram haritasında “…” olan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılabilir? B) Andezit C) Konglomera

D) Diyorit

E) Obsidiyen

9

ÜNİTE TESTİ

DOĞAL SİSTEMLER

3

16. Bir bölgede kayaç çeşitliliğinin fazla olmasının aşağı-

13.

dakilerden hangisini artırması beklenir?

A) Toprak çeşitliliğini

B) İklim çeşitliliğini

C) Madenlerin çıktığı derinliği

D) Volkanik aktiviteyi

E) Tektonik depremleri

Yukarıda verilen toprak profilinde, toprağın yıkanması sonucunda sızan minerallerin biriktirildiği kat (horizon) aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) A horizonu

C) A ve B horizonları

17. Aşağıdaki resimde yeryüzündeki su döngüsü gösterilmiştir.

B) B horizonu

Yoğunlaşma Yağmur

D) D horizonu

Buharlaşma Yoğunlaşma Kar ve Kar buzul

E) C ve D horizonları

Terleme

Akarsu

Sızma

Ye r

14. Aşağıdaki göllerden hangisi bir krater gölüdür?

A) Aral (Özbekistan - Kazakistan)

B) Balkaş (Kazakistan)

C) Lut (İsrail - Ürdün)

D) Baykal (Rusya)

E) Issık (Kırgızistan)

COĞRAFYA

u ı suy

u akış

ı

Su döngüsündeki unsurlar göz önüne alınırsa aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Deniz

uy

Yer a lt

10

15.

ıs

Buharlaşma

A) Yağışların bir kısmı yer altı sularını besler.

B) Karalardaki buharlaşma miktarı daha fazladır.

C) Yoğunlaşma sonucunda bulutlar yağış oluşturur.

D) Denizler yağış, yüzey akışı ve yer altı sularıyla beslenir.

E) Nem kaynaklarından biri de bitkilerdir.

18. Aşağıda özelliği verilen yerlerin hangisinde bitki türle

rinin birbirinden farklı olması beklenmez?

A) Toprağın gevşek ve sık dokulu olduğu yerlerde

B) Bir kıyı yöresindeki dağın etekleri ile yamaçlarında

C) Aynı enlemdeki yükseltisi belirgin şekilde farklı olan yörelerde

Yukarıdaki haritada gösterilen göllerden hangilerinin havzası açıktır?

A) Yalnız I

D) Farklı yarım kürelerde, Ekvator’a eşit uzaklıkta bulunan ve özel konumları aynı olan merkezlerde

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

E) Bir dağın aynı yükseltideki kuzey ve güney yamaçlarında

ünite

10

alt

Yoğunlaşma

Buharlaşma

1. Granitlerin ayrışması sonucu yer yer birbiri üzerinde yer alan irili ufaklı ve köşeleri yuvarlaklaştırılmış bloklardan oluşan bir şekil meydana gelir. Buna ........................... denir. 2. Yer altındaki sıcak ve kıvamlı magmanın yer kabuğundaki kırık hatlarını izleyerek yeryüzüne çıkmasıyla ........................... kayaçlar oluşur. 3.

........................... kayaçların en önemli özelliği, oluştukları dönemlere ait bitki ve hayvan kalıntılarını bulunduran fosillere sahip olmasıdır.

4. Yüksek sıcaklık ve basınç etkisinin sonucunda kalker ...........................’e dönüşür. 5. Yer kabuğundan derinlere doğru her ....... metre inildikçe sıcaklık 1 °C artar. 6. Kuzey Avrupa’da sıcak su kaynakları bakımından en zengin ülke ...........................’dır. 7. “Dünya’nın akciğeri” olarak adlandırılan iki büyük havzadan biri Amozon iken diğeri ................................ havzasıdır. 8. Dış püskürük kayaçların .............................. tarafından taşınıp, gücünü kaybettiği kapalı çukur gibi alanlarda bırakmasıyla .......................... kayaçlar oluşur. 9. Sıcaklığın sadece 2 ay 0 °C’nin üzerine çıktığı kutuplara yakın ülkelerde bataklık alanlarda yetişen bitki türüne ...................... denir. 10. Alçak kıyılarda dalga ve akıntıların etkisiyle meydana gelen kıyı kordonlarının bir koy ve körfezin önünü kapatması sonucu oluşan göllere ........................... gölleri denir. 11. Sularını farklı iklim bölgelerinden toplayan, çok uzun yol kateden bazı akarsular birden fazla kaynakla beslenmektedir. Bu tür akarsulara ........................... rejimli akarsular denir. 12. Fay ve ........................... kaynaklarının suları sıcaktır. 13. Nemli ve sıcak bölgelerde ........................... çözünme daha etkilidir. 14. Azonal topraklarda ........................... bulunmaz.

11

15. Dünya’daki en verimli topraklar ........................... lardır. 16. Tayga ormanları ........................... yapraklı ağaçlardan oluşur. 17. ........................... ormanlarının tahrip edildiği Akdeniz iklim bölgelerinde makiler ortaya çıkmıştır. 18. Muson ormanlarının karakteristik ağacı ........................... ağacıdır.

Cevaplar

1

1. 2. 3. 4. 5. 6.

tor topografyası püskürük Tortul mermer 33 İzlanda

7. Kongo 8. dış kuvvetler – tortul 9. Tundra 10. kıyı set 11. karma 12. gayzer

13. kimyasal 14. horizon 15. çernezyom 16. iğne 17. Kızılçam 18. teak

D 1.

Yer’in derinliklerinde oluşan iç püskürük kayaçlar yumuşak ve aşınmaya karşı dirençsiz özelliktedir.

2.

Peribacalarının oluştuğu yerlerde bir dış püskürük kayaç olan volkan tüfleri yaygın olarak bulunur.

3.

Kil taşının yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak başkalaşıma uğraması sonucunda mikaşist oluşur.

4.

Kömür, mekanik (kırıntılı) tortul kayaçlara örnektir.

5.

Kireçtaşının yaygın olduğu yerlerde, suların kimyasal aşındırma ve biriktirme faaliyetleri sonucunda karstik

Y

yer şekilleri oluşur. 6.

Dünya üzerinde yağışın en az düştüğü yerler çöller ve kutuplardır.

7.

Bitki çeşitliliğini etkileyen en büyük iklim elemanları sıcaklık ve yağıştır.

8.

Travertenlerin oluştuğu yerlerde organik tortul kayaçlar yaygındır.

9.

Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe deniz suyu sıcaklığı azaldığı için tuzluluk oranı da azalır.

10. Göller, tatlı yüzey suları içinde en büyük paya sahip olan unsurdur. 11. Sularını bir gideğen yardımıyla dışarıya boşaltan göllerin suyu acıdır. 12. Amazon ve Kongo düzensiz rejimli akarsulardır. 13. Artezyen kaynaklar, insanların yer altı suyu içeren tabakaya sondaj yapmasıyla oluşur. 14. Dünya’daki gayzer türü kaynaklar özellikle Yeni Zelanda ve İzlanda’da yaygındır. 15. Kurak bölgelerde toprak oluşumu çok hızlıdır. 16. Akdeniz iklimi görülen yerlerde step toprakları yaygındır. 17. Gine Körfezi’nde doğal bitki örtüsü yağmur ormanlarıdır. 18. Garigler ot formasyonu içinde yer alır.

Cevaplar 1. Y

2. D

3. D

4. Y

5. D

6. D

7. D

8. Y

9. D

10. D

11. Y

12. Y

13. D

14. D

15. Y

16. Y

17. D

18. Y

ünite

12

1.

Tor Topografyasını oluşturan kayaç

a) Enlem

2.

Kömürün başkalaşmasıyla oluşan kayaç

b) Mineral

3.

Yeryüzünde doğal olarak bulunan elementlerden oluşan ve kayaçları meydana getiren kimyasal maddeler

c) Buzullar

4.

Magmanın yer kabuğu içinde yavaş yavaş soğumasıyla oluşan iri kristalli kayaçlar

d) Humus

5.

Dünyadaki en büyük tatlı su kütlesi

e) Nemrut krater gölü

6.

Ekolojik sistemde toprağa verimlilik katan, 10 – 30 cm aralığındaki katman

f) İç püskürük

7.

Türkiye’de volkanik bir patlama sonucu yanardağın tepe noktasında oluşan kraterin sularla dolmasıyla oluşan volkanik göl

g) Savan

8.

Tropikal iklim bölgelerinde görülen, uzun boylu ot toplulukları

h) Elmas

9.

Dünya’daki en büyük iç deniz

i) Gayzer

10. Dünya’daki en derin göl

j) Voklüz

11. Göllerin fazla sularını dışarıya akıtan göl ayağı

k) Akdeniz

12. Volkanik arazilerde, yer altındaki sıcak suyun basınç etkisiyle fışkırarak yeryüzüne çıktığı alanlarda oluşan kaynak

l) Gideğen m) Maki

13. Karstik kaynak sularının yeryüzüne çıkış noktası 14. Bodur ağaçlardan ve çalılardan oluşan bitki topluluğu

n) Baykal

15. Akarsular tarafından taşınan çakıl, kum, kil gibi maddelerin birikmesiyle oluşan topraklar

o) Litosol

16. Erozyonun etkili olduğu yamaçlarda oluşan taşlı topraklar

p) Alüvyal

17. İğne yapraklı orman sahalarında görülen yıkanmış toprak

r) Granit

18. Amazon ve Kongo havzalarının karakteristik bitki örtüsü

s) Yağmur Ormanı

19. Ekvator ile kutuplar arasında bitkilerin kuşaklar oluşturmasına neden olan coğrafi unsur

t) Göl

20. Kara içlerindeki çukur alanlarda birikmiş durgun su kütleleri

u) Podzol

13

Cevaplar

1

1. r

2. h

3. b

4. f

5. c

6. d

7. e

8. g

9. k

10. n

11. l

12. i

13. j

14. m

15. p

16. o

17. u

18. s

19. a

20. t

1.

İnsanlar tarihsel süreçte kayaçlardan hangi alanlarda yararlanmıştır?

2.

Tortul kayaçların özelliklerini maddeler halinde yazarak bu kayaçlara 3 tane örnek veriniz.

3. Levha tektoniği kuramını açıklayınız.

14

4. Yer kabuğunun kırıklı olduğu yerlerin

ünite

başlıca özelliklerini yazınız.

5.

Yeryüzündeki su döngüsünü şekil çizerek açıklayınız.

6.

Tektonik göller nasıl oluşur? Bu tür göllerin dünyadaki başlıca örnekleri nerelerdedir?

7.

Sıcak su kaynaklarından yararlanma yollarını maddeler halinde yazınız.

8.

Orman ağaçlarının yapraklarının geniş ya da iğne yapraklı olmasının nedenlerini açıklayınız.

9.

Savan nedir? Hangi iklim özelliklerinin görüldüğü bölgelerde bulunur?

1

15

3.

fasikül

B

LER likleri M E T S İ S Nite EŞERî ılışı ve

ğ imi, Da ş i ı l e G n Dağılım nuçları l o a S s e Nüfusu n v a i r O er Nedenl kleri ve i l n l i e r z e l Ö ç in Gö liyetler a a F k i Ekonom

ÖĞRETEN TEST

1

BEŞERî SİSTEMLERNitelikleri Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve

1. Avustralya’nın üzerinden Oğlak Dönencesi geçtiğinden sürekli yüksek basınç

Avustralya’nın batı ve orta kesimleri yeryüzündeki en seyrek nüfuslu yerlerden biridir.

(YB) alanı durumundadır. Bu nedenle

Bu duruma yol açan temel faktör aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir? A) Sıcaklıkların yılın büyük bir bölümünde 0 °C’nin altında olmasıyla

sürekli alçalıcı hava hareketleri görülür.

B) Yer şekillerinin az engebeli olmasıyla C) Çok sıcak ve kurak koşulların etkili olmasıyla D) Sanayinin gelişmemiş olmasıyla E) Bitki örtüsünün seyrek olmasıyla

2.

Nüfus sayımlarının dünyadaki bütün ülkelerde aynı anda yapılmaması aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

Nüfusu belirli bir sürede önemli ölçüde

A) Ülkelerin nüfus artış hızlarının farklı olması

değişmeyen ülkelerde ancak ihtiyaç du-

B) Ülkelerin ekonomik koşullarının farklı olması

yulduğunda nüfus sayımı yapılır.

C) Ülkelerde zamanı belirlemekte kullanılan takvimlerin farklı olması D) Bazı ülkeler arasında soğuk savaş olması E) Ülkelerdeki eğitim seviyelerinin farklı olması

Gece çekilen uydu fotoğraflarına bakıldığında dünya nüfusunun genellikle deniz kenarındaki bölgelerde toplandığını görürüz. Özellikle de Hindistan, Çin gibi nüfusu kalabalık Güneydoğu Asya ülkelerinde.

Dünya’nın farklı zamanlarda gece çekilen uydu fotoğrafına bakılacak olursa hangi bölgede aydınlatma daha fazla olur? A) Güney Afrika

10

B) Kuzey Amerika’nın kuzeyi C) Güneydoğu Asya

2

D) Batı Avrupa E) Latin Amerika

4.

I. İklim koşulları

II. Ekonomik nedenli göçler

Cinsiyet durumunu etkileyen temel fak-

III. Nüfus yoğunluğu

tör doğal süreçler (doğum ve ölümler)

Yukarıdakilerden hangileri bir yerdeki cinsiyet oranlarının değişme-

olmakla birlikte, nüfus hareketleri ve savaşlar da cinsiyet oranlarını etkiler.

sinde etkili olur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ünite

COĞRAFYA

3.

BEŞERî SİSTEMLER

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve Nite likleri

1.

4.

1

Aşağıdaki haritada nüfusun seyrek olduğu 5 bölge verilmiştir.

KONU TESTİ

Yeryüzünde çöller, kutuplar, yüksek dağlık kesimler ve bataklık alanlar nüfusun seyrek olduğu yerlerdir.

Yukarıdaki haritada işaretlenen yerlerin hangisi bu duruma bir örnektir? A) I

2.

B) II

Yukarıdaki haritada kaç numaralı bölgede yoğun çöl alanlarının bulunmasından dolayı nüfus seyrektir?

C) III

D) IV

E) V

A) I

B) II

C) III

E) V

Bir ülkedeki X bölgesinde nüfus yoğunluğu 250, Y bölgesinde 90, Z bölgesinde ise 110’dur.

D) IV

Yıldızlı Soru 1

Bu bölgelerin yüzölçümleri birbirine çok yakın olduğuna göre,

I. X bölgesindeki nüfus miktarı Y ve Z bölgelerinden faz-

Aktif nüfus oranı yüksek olan ülke lerde çalışma çağındaki insan sayısı fazladır.

ladır.

II. Z bölgesindeki turizm olanakları Y bölgesinden fazladır.

III. X bölgesi kıyıda, Y ve Z bölgeleri iç kesimlerde yer

Buna göre, aşağıdakilerden han gisi aktif nüfus oranı yüksek olan bir ülkenin özellikle rinden biri değildir?

A) Nüfus artış hızı yüksektir.

almaktadır.

yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?

B) Kişi başına düşen milli gelir azdır.

A) Yalnız I

C) İşsizlik oranı yüksektir.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

D) Ortalama yaşam süresi yüks ektir.

E) II ve III

E) Bebek ölüm oranları yüksektir .

YAÞ GRUPLARI

3.

65 + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

3 60

15 0

5

10

15

20

%

8 6 4 2 0 2 4 6 8

hangisi olabilir?

ülkelerde doğal koşulların etkisi azdır.

Bu durum bu ülkelerin öncelikle aşağıdakilerden hangisi bakımından farklı olmalarının sonucudur?

A) Kanada

B) İngiltere

C) Bangladeş

D) Nijerya

Mısır, Suriye, Hindistan gibi ülkelerde nüfusun dağılışında doğal koşullar çok etkili iken, İngiltere, ABD, Almanya gibi

Nüfusunun yaş gruplarına dağılışı yüzde (%) ve milyon kişi olarak yukarıda verilen ülke aşağıdakilerden

2

5.

milyon kiþi

E) Japonya

A) İklim özellikleri

B) Yeryüzü şekilleri

C) Gelişmişlik düzeyleri

D) Yer altı kaynakları

E) Tarım alanları

KONU TESTİ

6.

1

BEŞERî SİSTEMLERNitelikleri Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve

Dünya nüfusu sürekli bir hareketlilik ve değişim içindedir.

Bir bölgede aritmetik nüfus yoğunluğunun tarımsal nüfus

Bu değişim; hem sayı ve artış hızı hem de alansal olarak

yoğunluğundan düşük olması o bölgede tarıma ayrılan

daima farklılık göstermektedir.

alanın az olduğunu gösterir.

Dünya nüfusundaki bu değişimin temel nedeni aşağı-

9.

dakilerden hangisidir?

A) Yeni yerleşim alanları bulunması

B) Bilimsel alanlarda gelişme olması

C) Yaşam koşullarının sürekli olarak gelişmesi

D) İklim koşullarının değişmesi

E) Savaşların azalması

Yukarıdaki grafikte tarımsal nüfus yoğunlukları birbirine yakın beş bölgenin yüzölçümleri ve nüfusları verilmiştir.

7.

Bir ülkede ekili dikili alanda herhangi bir değişiklik ol-

mamasına rağmen tarımsal nüfus yoğunluğu giderek

A) I

azalıyorsa, bu ülke ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Buna göre hangisinde tarıma ayrılan alan en azdır? B) II

10. Yerleşim

C) III

D) IV

E) V

alanını sınırlandıran faktörlerden biri de soğuk

A) Tarımsal üretimin azaldığı

iklim şartlarıdır. Sıcaklığın sürekli düşük olması ve tarımı

B) Sulama olanaklarının arttığı

güçleştiren donmuş toprakların varlığı buralarda yerleşmeyi sınırlı hale getirmektedir.

C) Tarım dışı sektörlerin gelişmeye başladığı

D) Nadasa bırakılan tarım alanının arttığı

E) Ekstansif tarımın yaygınlaştığı

8.

Aşağıdaki haritada Dünya’nın yoğun nüfuslu bölgelerinden biri gösterilmiştir.

COĞRAFYA

10

Yukarıdaki haritada işaretlenen yerlerden hangisinde nüfusun seyrek olması bu nedene bağlıdır?

4

A) I

B) II

11. Aşağıda

C) III

D) IV

E) V

tarımsal nüfus yoğunlukları ve yüzölçümü

verilen beş bölgenin nüfuslarının eşit olduğu kabul İşaretli Muson Asya’sında nüfusun yoğun olmasında;

duğu söylenebilir?

I. İklim koşulları

II. Sanayinin gelişmiş olması

III. Toprakların verimli olması

IV. Su kaynaklarının bol olması

etmenlerinden hangisi söz konusu olamaz? A) Yalnız I

edilirse hangisinde yerşekillerinin daha engebeli ol-

B) Yalnız II D) II ve III

C) I ve IV E) III ve IV

Tarımsal

Bölge

Nüfus Yoğunluğu

Yüzölçümü (km2)

A)

120

15.000

B)

250

15.500

C)

480

16.500

D)

590

17.000

E)

720

19.000

ünite

BEŞERî SİSTEMLER

1


12. Sanayi ve ticaret faaliyetleri günümüzde yerleşmelerin dağılışını etkileyen önemli bir faktördür. Yeryüzünde yerleşmeler önemli sanayi ve ticaret merkezlerinin çevresinde toplanmıştır.

KONU TESTİ

15. Aşağıdaki haritada Dünya’daki ortalama yaşam süresinin dağılışı gösterilmiştir.

Yaşlar 55 55-64 65-69 70-74 75 + Veri yok

Yukarıdaki haritada işaretlenen yerlerin hangisi sanayisi gelişmiş olduğu için yoğun nüfuslanmıştır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

13. Aşağıdaki

tabloda üç ülkedeki nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı verilmiştir. Yaş Grupları

Ülke

0-14 (%)

15-64 (%)

65 + ... (%)

I

25

65

10

II

10

65

25

III

40

55

5

Tabloda verilen bilgilere göre, aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

A) I. ülke ile II. ülkede çalışma çağındaki nüfus oranı eşittir.

B) III. ülke II. ülkeye göre daha az gelişmiştir.

C) II. ülkedeki doğum oranı I. ve III. ülkeye göre daha azdır.

D) II. ülkede nüfusun 1/4’ü yaşlıdır.

E) II. ülkenin nüfusu III. ülkeye göre daha azdır.

Haritada verilen bilgilerden yararlanılarak aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

A) Kuzey Afrika ve Kuzey Asya’da ortalama yaşam süresi birbirine yakındır.

B) Nüfus miktarı fazla olan ülkelerde ortalama yaşam süresi kısadır.

C) Güney Amerika’daki ortalama yaşam süresi Kuzey Amerika’ya göre daha azdır.

D) Avustralya Kıtası’ndaki ortalama yaşam süresi Asya Kıtası’na göre daha fazladır.

E) Batı ve Kuzey Avrupa ülkelerinde ortalama yaşam süresi fazladır.

16. Aşağıda bir ülkenin 1950 ve 2005 yıllarına ait nüfus piramitleri verilmiştir. 90 + 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

14. Gözlem: Sıcaklık farklarının az, yağış miktarının fazla olduğu bölgelerde nem oranı yüksektir.

Sonuç: Nem oranının fazla olduğu bölgeler tarım ve yerleşme koşulları bakımından elverişli olduğundan genellikle sık nüfuslanmıştır.

6

2

Buna göre yukarıdaki haritada numaralı bölgelerden hangisi bu genellemeye uymaz? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

4

2

90 + 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

Kadýn

0

%

2

4

6

6

Erkek

Kadýn

5 4

2

0

%

2

4

6

Çalışma çağı, bebeklik çağı, genç nüfus ve yaşlı nüfus terimlerinin tanımları verildiğinde, 2005 yılında ülkedeki nüfusun özelliklerinde ve yapısında meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Genç nüfus oranı azalmıştır.

B) Yaşlı nüfusta kadın nüfus oranı daha fazla artmıştır.

C) Çalışma çağındaki nüfusun yaş ortalaması azalmıştır.

D) Yaşlı nüfus oranı artmıştır.

E) Hem erkek hem de kadınlarda bebek nüfus oranı yaklaşık %2 azalmıştır.

Erkek

2005

Yaþ Gruplarý

1950

Yaþ Gruplarý

KONU TESTİ

BEŞERî SİSTEMLERNitelikleri

2

1.

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve

3.

aşağıdaki yerlerden hangisinin az nüfuslanmasında

sıcaklıkların düşüklüğü etkili olmuştur?

A) Gine Körfezi

B) Büyük Sahra

C) Amazon Havzası

D) Sibirya Ovaları

E) Avustralya’nın batısı

4.

Çalışan nüfusunun yaş ortalaması çok düşük olan bir

Dünya’nın seyrek nüfuslu bölgeleri arasında bulunan

ülke için,

I. Az gelişmiş bir ülkedir.

II. Bağımlı nüfus oranı azdır.

III. Doğum oranları yüksektir.

kelerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi benzerdir?


A) Gelişmekte olan ülkeler olmaları

A) Yalnız I

B) Nüfuslarının on milyondan az olması

C) Doğum oranının fazla olması

D) Ortalama hayat süresinin kısa olması

E) Nüfus yoğunluklarının fazla olması

Yukarıda nüfusunun yaş gruplarına dağılışı verilen ül-

5.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Dünya nüfusu yeryüzüne eşit dağılmamıştır. Bu eşitsizliğin ortaya çıkmasında doğal ve beşeri faktörler etkili olmuştur.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin, nüfusun yeryüzüne dağılışını etkileyen doğal etmenlerden biri ol-

COĞRAFYA

duğu söylenemez?

10

6

A) Ulaşım

B) Bitki örtüsü

C) Su kaynakları

D) İklim koşulları

E) Yüzey şekilleri

6.

2.

Ortalama yaşam süresinin uzun, yaşam standartlarının

yüksek olduğu ülkelerde kağıt tüketim oranı yüksektir.

Buna göre, aşağıdaki ülkelerin hangisinde gazete ve

dergi gibi iletişim araçlarının kullanımı daha fazladır? A) Şili

B) Etiyopya

C) Türkmenistan

D) İspanya

E) ABD

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı bölgelerden hangisinde nüfus yoğunluğunun daha fazla olması beklenir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

BEŞERî SİSTEMLER


7.

Doğal ve beşerî faktörlere bağlı olarak dünyadaki bazı

10. Dünya

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi, yukarıda verilen

etkenlere bağlı olarak yoğun nüfuslu olan bölgelere örnek gösterilemez?

KONU TESTİ

nüfusuyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan


yerler sık, bazı yerler ise seyrek nüfuslanmıştır.

2

A) İklim kuşakları içinde nüfus en çok ılıman kuşakta bulunmaktadır.

B) Dünya nüfusunun yarısından fazlası Asya’da yaşa-

A) Batı Avrupa Kıyıları

maktadır.

B) Kuzey Amerika’nın doğu kıyıları

C) Yerleşik hayat olmayan tek kıta Antarktika’dır.

C) Güneydoğu Asya

D) Dünya nüfusu 6 milyardan fazladır.

D) Nil Vadisi’nin aşağı bölgesi

E) Nüfus artış hızı en fazla olan kıta Kuzey Amerika’dır.

E) Amazon Havzası

Yıldızlı Soru 2 8.

Dünya genelinde alüvyal araziyle kaplı akarsu boyları ve

Az gelişmiş ülkeler uyguladıklar ı nüfus politikalarında başarılı olurlarsa aşağ ıdaki değişimlerden hangisini gerçekleştirirler?

ovalar, nüfus yoğunluğunun fazla olduğu yerlerdir.

Aşağıdaki akarsulardan hangisinin çevresi için bu genelleme yapılamaz?

A) Missisipi

B) Kongo

D) Nil

A) Nüfusun azalmasını

C) Ganj

B) Yaş ortalamasının düşmesin i

E) Fırat

C) Kadın oranının artmasını D) Aktif nüfusun azalmasını E) Demografik yatırımların azal masını

11. Nüfusun

yeryüzüne dağılışıyla ilgili olarak, aşağıda

verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Güneydoğu Asya’daki akarsu boyları elverişsiz iklim koşulları nedeniyle seyrek nüfusludur.

9.

biridir.

Genç nüfus oranının düşük olduğu ülkelerde sanayi ve zirai faaliyetlerde çalışacak insan fazla bulunamadığından o

ülke dış göç alımına başvurabilir.

2

Buna göre, nüfus oranının düşüklüğüne bakarak han-

A) Çin

B) Hindistan

D) Endenozya

C) Ekvatoral bölgedeki akarsu havzaları sıcak ve nemli iklim koşulları etkisiyle seyrek nüfusludur.

gi ülke dış göç alımına başvurabilir?

B) Nil deltası, Afrika Kıtası’nın en kalabalık yerlerinden

C) ABD

E) Norveç

D) Yüksek platolar Orta Kuşak’ta az, Sıcak Kuşak’ta çok nüfusludur.

E) Kuzey Amerika ve Asya kıtalarının kuzey kesimleri elverişsiz iklim koşulları nedeniyle seyrek nüfusludur.

7

KONU TESTİ

BEŞERî SİSTEMLERNitelikleri

2

Nüfusun Gelişimi, Dağılışı ve

12. Dünya’da yağışın bol olduğu ve su kaynaklarının fazla ol-

15. Nüfus miktarı az olduğu halde nüfus yoğunluğu çok fazla olan bir ülke için aşağıdakilerden hangisi kesin

duğu yerlerde nüfus yoğunluğu genellikle fazladır.

olarak söylenebilir?

Bu genelleme, yukarıdaki haritada gösterilen yerler-

A) Tarım alanları geniştir.

B) Dışarıya göç vermektedir.

C) Çalışma çağındaki nüfus oranı fazladır.

D) Yüz ölçümü küçüktür.

E) Yer şekilleri engebelidir.

16. Aşağıdakilerden hangisi, bir bölgenin yoğun nüfuslu

den hangisi için geçerli değildir? A) I

B) II

13. Aşağıdaki

C) III

olmasına yol açan beşerî faktörlerden biridir?

D) IV

E) V

ülkelerin hangisinde nüfus yoğunluğunun

fazla olmasında sanayileşmenin etkisi en çoktur?

A) Meksika

B) Çin

D) İngiltere

C) Nijerya

A) Humus oranı yüksek topraklar

B) Gelişmiş ulaşım olanakları

C) Elverişli iklim koşulları

D) Alüvyal ovalardan oluşan arazi yapısı

E) Değerli madenlerin bulunduğu alanlar

E) Hindistan

17. Nüfus sayımı; belirli bir zamanda bir ülke sınırları içindeki kişilere ilişkin, demografik, ekonomik, toplumsal verilerin

14. Bir yerin toplam nüfusunun o yerin yüz ölçümüne bölün-

toplanması, değerlendirilmesi işlemidir.

mesiyle aritmetik nüfus yoğunluğu bulunur. Aşağıdaki grafikte, beş ülkenin nüfusları ve yüz ölçüm-

nüfus sayımı sonrasında elde edilecek bilgilerden biri

leri verilmiştir.

COĞRAFYA

olamaz?

10

8

A) Çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılışı

B) Ülkede yaşayan toplam insan sayısı

C) Kır ve kent nüfusları

D) Nüfusun okur-yazar durumu

E) Ülkedeki iklim koşulları

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bir ülkede yapılan

18. Okur - yazarlık ve eğitim durumu bir ülkenin kalkınmasın

Buna göre, toplam nüfusları ve yüz ölçümleri yukarı-

daki yapı taşlarındandır.

ve eğitime katkısı daha azdır?

daki grafikte verilen ülkelerin hangisinin aritmetik nüfus yoğunluğu en fazla, hangisinin en azdır?

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinin okur-yazarlık

A) Köyde yaşayan çocuk sayısı az olsa bile taşımalı eğitim yapılması

En fazla

En az

I

II

B) Kentte yaşlılara yönelik okuma kursları verilmesi

B)

I

IV

C) Devletin her yıl eğitime ayrılan bütçeyi arttırması

C)

III

II

D)

III

V

D) Velilerin kafası karışmaması için tek tip okulların yaygınlaştırılması

E)

IV

V

E) Öğretmen atamalarının her yıl artması

A)

ünite

BEŞERî SİSTEMLER

Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları

1.

2

ÖĞRETEN TEST

Mevsimlik göçler yılın belirli bir döneminde gerçekleştiğine göre, aşağıdakilerden hangisi mevsimlik göçlerin nedenleri arasında saMevsimlik göçler; insanların kısa bir süre

yılamaz?

sonra yaşadığı yere geri dönmek üzere A) Baraj havzasında kalan yerleşmeyi terk etme

yaptığı göçlerdir.

B) Turizm alanında çalışmaya gitme C) Pamuk, fındık, çay vb. toplamaya gitme D) Bir süre yaylalara yerleşme E) Eğitim için büyük şehirlere gitme

2.

Aşağıdakilerden hangisi siyasi bir göçtür?

İnsanların dil, din ve dünya görüşleri ne-

A) Türklerin Orta Asya’dan göçü

deniyle baskıya uğramaları sonucu siyasi göçler ortaya çıkar. İsrail’in işgal ettiği

B) 1999’daki Marmara depremi sonucundaki göçler C) 1989’da Türk kökenli Müslüman Bulgar vatandaşlarının Bulgaristan’dan Türkiye’ye yaptığı göçler

topraklardan Filistinliler’in yaptığı göçler buna örnektir.

D) 1960’lı yıllarda Almanya’ya çalışmaya giden Türk işçilerinin göçü E) Bir bilim insanının çalışmalarını daha elverişli koşullarda yapmasını sağlayan ülkeye göç etmesi

3.

Aşağıdaki tabloda üç ülkedeki doğum ve ölüm oranları (binde olarak) veDoğumların ölümlerden fazla ve doğum-

rilmiştir.

Ülkeler

Doğum Oranı (‰)

Ölüm Oranı (‰)

I

12

4

II

35

11

III

27

9

ölüm oranları arasındaki farkın çok olduğu ülkelerde gelişmişlik düzeyi azdır.

Nüfus artış hızının az ya da çok olması gelişmişlik düzeyini belirlemede ölçü alınan özelliklerden biri olduğuna göre, bu ülkeler gelişmişlik seviyesi en az olandan en çok olana doğru nasıl sıralanır?

9

(Göçler dikkate alınmayacak)

A) I - II - III

4.

2

B) I - III - II

D) II - III - I

C) II - I - III

E) III - II - I

Uzak ve yakın çevresinden sürekli göç alan bir kentle ilgili olarak, Sürekli göç alan yerlerin çekici özellikleri-

I. Tarımsal üretimde çeşitlilik fazladır.

II. İş olanakları fazladır.

olması gelir. Buna örnek olarak İstanbul

III. Kentleşme planlıdır.

verilebilir.

yargılarından hangilerine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Yalnız I

nin başında endüstri kuruluşlarının fazla

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

KONU TESTİ

1.

3

BEŞERî SİSTEMLERrı Göçlerin Nedenleri ve Sonuçla

Aşağıdakilerden hangisi IV. yüzyılın sonlarında ger-

4.

çekleşen Kavimler Göçü için söylenemez? A) Çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu kavimler göç et-

Aşağıdaki haritada Türklerin Orta Asya’dan yaptığı göçler gösterilmiştir.

miştir. B) Göçlerin ilk başlangıç noktası genel olarak Orta Asya’dır. C) Göçlerin başlamasına yol açan temel faktör iklim koşullarıdır. D) Batıya giden kavimlerin bir kısmı Anadolu’ya göç etmiştir. E) Tarihteki en büyük kitlesel göç olayıdır

Türklerin Orta Asya’dan göç etmelerinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? A) Anayurt topraklarının verimsizleşmesi B) Nüfus yoğunluğunun artması

2.

C) Otlakların dar olması

Aşağıdakilerden hangisi göç veren bir kır yerleşmesinde görülen mekânsal değişiklikler arasında sayıla-

D) İklimin kuraklaşması

bilir?

E) Sık sık yaşanan depremler

A) Erkek sayısı kadın sayısından fazla olur. B) Yaşlı nüfus oranı artar. C) Ekim alanları genişler. D) Çok katlı yapılaşma artar. E) Yatırımcı sayısı artar.

COĞRAFYA

10

5.

Aşağıdakilerden hangisi diğer dördünün nedenidir? A) Alt yapı hizmetlerinin yetersiz kalması B) Eğitim ve sağlık hizmetlerinde kalitenin düşmesi

10

C) Kırdan kentlere yoğun göç yaşanması D) Çevre kirliliğinde artış olması E) Fabrikaların kent içinde kalması

Aşağıdakilerden hangisi kırsal kesimlerden kentlere olan göçün nedenleri arasında gösterilemez? A) Hızlı nüfus artışı B) Sosyo-kültürel imkânların yetersiz olması

6.

Aşağıdakilerden hangisi göçlere yol açan doğal nedenlerden biri değildir?

C) Tarım alanlarının miras yoluyla bölünmesi D) Nüfus mübadelesi yapılması

A) Erozyon

E) Makineli tarımın yaygınlaşması

B) Deprem

D) Kuraklık

E) Sel

C) Savaşlar

ünite

3.

BEŞERî SİSTEMLER

3

Göçlerin Nedenleri ve Sonuçları

7.

Almanya’nın 1960’lı yıllarda Türkiye’den önemli ölçü-

KONU TESTİ

10.

de göç almasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türkiye ile nüfus mübadelesi anlaşması yapılması

B) Türkiye’de çok sayıda doğal afet yaşanması

C) Eğitim olanaklarının fazla olması D) Sanayi sektöründe işgücüne olan ihtiyacın artması E) Yabancı yatırımcıları teşvik edici yasalar çıkarılması

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisindeki nüfus artışında, iş olanaklarının fazla olmasına bağlı olarak dışarıdan aldığı göçlerin payı en

8.

azdır?

Ekonomik açıdan güçlü ve planlı bir kentte diğer yer-

A) I

lerden alınan göçlere bağlı olarak aşağıdaki durumlar-

B) II

C) III

D) IV

E) V

dan hangisinin ortaya çıkması beklenmez? A) Gecekondu mahallelerinin ortaya çıkması

Yıldızlı Soru 3

B) Çalışma çağındaki nüfusun artması C) Erkek nüfus oranının kadın nüfus oranından fazla olması

I. Türklerin Orta Asya’dan göçü

D) İşgücü açığının azalması

II. Kavimler göçü

E) Alışveriş merkezlerinin artması

III. Mübadele göçü IV. Beyin göçü V. Yeni dünya göçleri

9.

Yukarıda verilen göç hareketl erinden hangilerinin temelinde ekonomik etkenler daha belirleyici olmuştur?

Aşağıdaki kavram haritasında siyasi göçlerin nedenleri verilmiştir.

A) I ve II

2

D) III ve V

C) II ve IV

E) IV ve V

11

B) I ve IV

11. Bir ülkede kırdan kente olan göçler sonucunda,

I. kentlerdeki nüfus artış hızı

den hangisi getirilebilir?

II. ülkenin nüfus yoğunluğu

A) Kuraklık

III. ülkenin nüfus sayısı

B) Mübadele

IV. kentlerdeki çalışma çağındaki nüfus

C) Eğitim

niceliklerinden hangilerinde değişme meydana gelir?

D) Tarlaların mirasla bölünmesi

A) I ve II

E) Sağlık sorunları

Kavram haritasında boş bırakılan yere aşağıdakiler-

B) I ve IV

D) III ve IV

C) II ve III

E) I, III ve IV

KONU TESTİ

BEŞERî SİSTEMLERrı

3

Göçlerin Nedenleri ve Sonuçla

12. Aşağıdaki tabloda, beş bölgenin doğum ve ölüm oranları

15. Bir ülkedeki bölgeler arasında gelişmişlik düzeyi açı-

ile yıllık doğal nüfus artışları ve yıllık gerçek nüfus artışları

sından büyük farklılık olması aşağıdakilerden hangisi-

verilmiştir.

ne neden olur?

Bölgeler

A) Eğitim seviyesinin yükselmesine

Yıllık Doğum Yıllık Ölüm Yıllık Doğal Yıllık Gerçek Nüfus Artışı Nüfus Artışı Oranı Oranı (‰) (‰) (‰) (‰)

B) İlkel tarımsal yöntemlerin yaygınlaşmasına

I

13

3

10

20

II

28

7

21

17

III

15

4

11

18

D) İş olanaklarının artmasına

IV

23

6

17

15

E) Ulaşım alanında gelişmeler olmasına

V

26

10

16

16

Tablodaki bilgiler göz önüne alınırsa, bu bölgelerden

C) Göçlerin fazla olmasına

16. Aşağıdakilerden hangisi en çok beyin göçü veren ül-

hangilerinin nüfusunun artmasında göçle gelenlerin etkisinin daha fazla olduğu söylenebilir?

A) I ve III

B) II ve IV

D) III ve V

13. Çevresinden

C) II ve V

E) I, II ve III

A) Güney Afrika

B) Almanya

C) Fransa

D) Hindistan

E) Avustralya

yoğun bir şekilde göç alan bir kentte,

17. Günümüzde Orta Asya’nın en önemli çevresel proble-

göç alma durumuna bağlı olarak aşağıdakilerden han-

mi hâline gelen, pek çok ekonomik soruna da neden

gisinin meydana gelmesi beklenmez?

olan ve bunun yanında çok sayıda insanın yaşadığı

A) Gürültü kirliliğinde artma olması B) Ulaşımda güçlüklerle karşılaşılması C) Tarım alanlarının tarım dışı kullanıma açılması D) Nüfus artış hızının yükselmesi E) Tarımda makine kullanımında artma olması

COĞRAFYA

kelerden biridir?

10

yeri terk etmesine yol açan olay aşağıdakilerden hangisidir? A) Sık sık meydana gelen şiddetli depremlere bağlı olarak çok sayıda insanın hayatını kaybetmesi B) Aral Gölü’nün hatalı su kullanımı nedeniyle sularının çekilerek küçülmesi C) Yılın belirli dönemlerinde şiddetli kasırga ve hortumlar oluşması D) Sel rejimli akarsuların sık sık taşkınlara yol açarak can

12

ve mal kaybına neden olması 1961 yılları arasında yapılmıştır. Daha sonra Türkiye’den yurt dışına yapılan işçi göçlerinin zaman içinde hızla arttığı görülmüştür.

E) Volkanik olayların tarım alanları ve ormanlara büyük zararlar vermesi


hangisi, Türkiye’den çalışmak için

İşçi göçlerinin artmasında aşağıdakilerden hangisinin

yurt dışına giden insanların en az tercih ettikleri yer-

etkili olduğu savunulamaz?

lerden biridir?

A) İstihdam sorunları

A) Batı Avrupa ülkeleri

B) Gelir dağılımındaki bozukluklar

B) Türk Cumhuriyetleri

C) Hızlı nüfus artışı

C) Güney Amerika ülkeleri

D) Kırsal alanda isteklerin artması ve çeşitlenmesi

D) Orta Doğu ülkeleri

E) Turistik yerleri gezip görme isteği

E) Orta Avrupa ülkeleri

ünite

14. Türkiye’den Avrupa ülkelerine yönelik ilk işçi göçü 1958-

BEŞERî SİSTE

MLER Ekonomik Faaliyetlerin Özellikle ri ve Oransal Dağılımı 1.

3

ÖĞRETEN TEST

• İnsanların barınakları, mağaralarla doğal etkilerden az da olsa korunmuş kaya sığınaklarıydı.

• İnsanlar geçimlerini avcılık ve toplayıcılık yaparak sağlamışlardı.

•

Yukarıda özellikleri verilen tarihi çağ aşağıdakilerden hangisidir?

A) Paleolitik (Kaba Taş Çağı)

B) Mezolitik (Yontma Taş Çağı)

C) Neolitik (Yeni Taş Çağı)

D) Kalkolitik (Maden Çağı)

İnsanlar küçük gruplar halinde ve göçebe olarak yaşarlardı.

İnsanlar eski taş çağında yaşamlarını mağara ve kaya kovuklarında sürdürmüştür.

E) Yakın Çağ

2.

Tarihsel süreçte insanların kaydettiği aşağıdaki aşamalardan hangisi diğerlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur?

Sosyal ve ekonomik faaliyetlerin yapılabilmesi için bir yerde ikâmet etmek ge-

A) Ticaretin başlaması

B) İlk köylerin ortaya çıkması

C) Tarımsal üretimin artması

D) Yerleşik hayata geçilmesi

E) Zanaatkâr sınıfının ortaya çıkması

rekir.

3.

I. Maden işçisi

II. Çiftçi

III. Polis

IV. Fabrika işçisi

Yukarıda verilen mesleklerden hangileri birincil ekonomik faaliyetler

Toprak veya denizle ilgili olan, bir şey imal edilmeyen ve insanlara hizmet edilmesiyle ilgisi olmayan ekonomik faaliyetler birincil ekonomik faaliyet grubuna girer.

arasında yer alır?

A) I ve II

4.

B) I ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

Aşağıdakilerden hangisi, gelişmiş ülkelerin özellikleri arasında sayılamaz?

2

13

C) I ve IV

A) Bağımlı nüfus oranı azdır.

B) İhracatında sanayi ürünlerinin payı fazladır.

C) Kişi başına düşen elektrik tüketimi azdır.

D) Nüfus artış hızı azdır.

E) İşsizlik oranı azdır.

Gelişmiş ülkelerin en temel özelliği endüstrinin ileri düzeyde olmasıdır. Endüstri kuruluşları ise enerjiye bağımlı olan işletmelerdir.

1.

BEŞERî SİSTEMLER ri ve Oransal Dağılımı

4

KONU TESTİ

Ekonomik Faaliyetlerin Özellikle

Aşağıdaki ekonomik ve sosyal etkinliklerden hangisi

Sebzecilikle uğraşan bir ailenin ürünlerini aşağıdaki

iklim koşulları, yer şekilleri ve sosyo-kültürel yapıdan

doğal olaylardan hangisi olumsuz yönden daha çok

daha az etkilenir?

etkiler?

A) Sebze ve meyve yetiştiriciliği

A) Aşırı yağmur

B) Dolu

B) Madencilik faaliyetleri

C) Fırtına

D) Kırağı

C) El sanatları faaliyetleri

D) Hayvancılık faaliyetleri

E) Turizm işletmeciliği

2.

I. Maden işçisi

II. Eczacı

III. Terzi

Yukarıda verilen meslekler birincil, ikincil ve üçüncül

5.

ekonomik faaliyet kolları olarak aşağıdakilerin hangisinde doğru sıralanmıştır?

COĞRAFYA

E) Kar

Aşağıdaki olaylardan hangisi toplumların yaşamında köklü değişiklikler yapmış, üretim ve ulaştırma araçlarında da büyük gelişmeler sağlamıştır?

A) Sanayi Devrimi

Birincil

İkincil

Üçüncül

B) Yazının icadı

A)

I

II

III

C) Fransız ihtilâli

B)

I

III

II

D) Tekerleğin icadı

C)

II

I

III

D)

II

III

I

E) Kavimler göçü

E)

III

II

I

10

3.

Annesiyle beraber çarşıya çıkan Alperen evden çıkar çıkmaz öncelikle futbol oynarken yırttığı ayakkabılarını ayakkabı tamircisine, ordan sonra okul kıyafetlerini almak için

6.

giyim mağazasına, en son olarak da hayvancılık yapan dedesinin çiftliğine uğramak ister.

Alperen bir gün içinde sırasıyla hangi ekonomik faaliyet sınıflarını ziyaret etmiştir?; I

II

III

A)

İkincil

Üçüncül

Birincil

B)

Birincil

İkincil

Üçüncül

hangisinin bulunduğu bölgede, ikincil ekonomik faa-

C)

Üçüncül

İkincil

Birincil

liyet grubunda çalışanların payı en çoktur?

D)

Birincil

Üçüncül

İkincil

E)

Üçüncül

Birincil

İkincil

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

14

4.

BEŞERî SİSTE

MLER Ekonomik Faaliyetlerin Özellikle ri ve Oransal Dağılımı 7.

10. Dünya’daki gıda ve tarımla ilgili çalışmaları organize

üretimi artırırken insan gücüne olan gereksinimi azaltmıştır.

edip geliştiren, gıda güvenliği sağlayan örgüt aşağıdakilerden hangisidir?

Bu durum aşağıdaki sonuçlardan hangisini ortaya çı

A) Coğrafi Keşiflerin başlamasını

B) Sanayi ürünlerinde kalitenin düşmesini

C) Kırdan kente yoğun göçlerin yaşanmasını

D) Ürün fiyatlarının sürekli artmasını

E) Enerji tüketiminin azalmasını

Ekonomik faaliyetler gün geçtikçe değişmekte ve ihtiyaç-

A) OECD

B) AB

C) FAO

D) UNESCO E) BM

11. Aşağıdaki

ülkelerin hangisinde sanayide çalışan nü-

fus oranı diğerlerine göre daha fazladır?

A) Azerbaycan

B) Kosova

C) Yunanistan

D) Bulgaristan

E) Almanya

Yıldızlı Soru 4

ları karşılamak için gelişmektedir.

KONU TESTİ

18. yüzyılda başlayan hızlı bilimsel-teknolojik gelişmeler

karmıştır?

8.

4

Aşağıdakilerden hangisi ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesinde daha fazla etkilidir? Günümüzde üçüncül faaliyetlerin içinde dördüncül ve beşincil faaliyet alanları olan biliş im alanları ve CEO gibi yöneticilik faaliyetleri oluşmuş tur.

A) Nüfusun artması

B) Yaşam standardı ve tarzının değişmesi

C) Ekonomik gelirin artması

Buna göre, ekonomik faaliyetlerin sürekli değişmesinde;

D) Okur - yazar oranının artması

I. İhtiyaçlar

E) Şehire olan göçün artması

II. Teknolojik gelişmeler III. Doğal kaynaklar gibi unsurlardan hangileri dah A) Yalnız I

a etkili olmuştur?

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

15

9.

12. Son

yıllarda biyoteknoloji alanında önemli gelişmeler ol-

muştur

Aşağıdakilerden hangisi, bilim insanlarının biyoteknolojiyle yapmak istedikleri arasında yer almaz?

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölüme aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

2

A) Turizm sektörü

B) Eğitim sektörü

C) Sanayi sektörü

D) Bilişim sektörü

E) Reklam ve sigortacılık

A) Mevcut tarım ürünlerinde genetik çeşitlilik oluşturmak.

B) Atmosferdeki sera gazlarını artırmak.

C) Hastalıklara daha dayanıklı ürünler elde etmek.

D) Yeni çeşit ürünler elde etmek.

E) Tohumları geliştirmek.

4.

fasikül

R

LE M E T S İ S BEŞERî i r

estle Ünite T

ÜNİTE TESTİ

1.

BEŞERî SİSTEMLER

1

Aşağıdakilerden hangisi XX. yy.da yapılan modern nü-

4.

fus sayımlarının temel hedeflerinden biri değildir?

A) Toplam nüfus sayısını belirlemek

B) Nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılışını tespit

buluş, tüm dünyayı çok hızlı bir şekilde etkilemektedir.

etmek

C) Asker sayısını belirlemek

D) Nüfusun eğitim durumunu belirlemek

E) Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımını belirlemek

Günümüz dünyasında bilişim teknolojilerindeki küçük bir

Bu hızlı etkileşimde aşağıdakilerden hangisinin payı en fazladır?

A) İnternet

B) Gazete

5.

Aşağıda verilen özelliklerden hangisine sahip olan bir

D) Televizyon

C) Telefon

E) Telgraf

yerde makineli tarımın yaygınlaşmasına bağlı olarak göç yaşanması beklenmez?

2.

A) Delta ovasında yer alan

B) Yer şekilleri çok engebeli alanlarda yer alan

C) Tarım yapılan platolarda yer alan

D) İç ovalarda yer alan

E) Alüvyal tabanlı ovalarda yer alan

6.

Aşağıdaki tabloda bir ülkenin nüfusuyla ilgili bazı bilgiler

Sağlık ve beslenme koşullarının iyi olduğu yerlerde ortalama hayat süresinin fazla olduğu bilindiğine göre, yukarıdaki haritada gösterilen taralı yerlerin hangisinde ortalama hayat süresinin fazla olduğu söylenemez?

COĞRAFYA

B) II

C) III

D) IV

E) V

verilmiştir.

10

35.500.000

Kadın nüfusu

34.500.000

Kent nüfusu

49.000.000

Kır nüfusu

21.000.000

Bazı ülkelerde doğum oranı az olduğundan çocuk nüfus

Çalışan nüfus

45.000.000

oranı çok düşüktür. Bu ülkelerde çalışma çağındaki nüfus

Çalışmayan nüfus

25.000.000

ve yaşlı nüfus oranı ise fazladır.

Okuma yazma bilen nüfus

63.000.000

2

3.

Erkek nüfusu

Yukarıda özellikleri verilen ülkelerde, çalışma çağın-

Yalnızca tabloda verilen bilgiler göz önüne alınırsa, bu

daki nüfus (üretici) oranının fazla olması aşağıdaki-

ülke ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisinin doğru-

lerden hangisinin az olmasına neden olmuştur?

luğu kesin değildir?

A) Dış ticaret hacminin

A) Kentli nüfusun toplam nüfusa oranı %70’tir.

B) Ortalama hayat süresinin

B) Kadın ve erkek nüfus oranları birbirine yakındır.

C) Kişi başına düşen milli gelirin

C) Toplam nüfusun %90’ı okuma yazma bilmektedir.

D) Okuryazar oranının

D) Kent nüfusunda çalışmayan nüfus oranı daha yüksektir.

E) Bağımlı nüfus oranının

E) Ülkenin toplam nüfusu 70 milyondur.

ünite

A) I

BEŞERî SİSTEMLER 7.

Doğum oranı yüksek olan ülkelerde çocuk ve genç nüfus

10.

oranı fazla, yaşlı nüfus oranı ise azdır. Bu durumun sonucunda bağımlı nüfus oranı da yüksek olmaktadır.

A) Bangladeş

B) Yunanistan

D) Norveç

YAÞ GRUPLARI

8.

65 + 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 5

10

15

20

8 6 4 2 0 2 4 6 8

%

faaliyetlere bağlıdır.

Buna göre, bu ülkelerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) I. ülkede kişi başına düşen elektrik tüketimi fazladır.

B) I. ülke II. ülkeye göre daha az gelişmiştir.

C) II. ülkede tarım alanları daha geniştir.

D) II. ülkede ulaşım ve alt yapı gelişmemiştir.

E) I. ülkede demir-çelik sektörü daha fazla gelişmiştir.

11. Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinin bir sonucudur?

A) İş olanaklarının fazla olması

Nüfusunun yaş gruplarına dağılışı yukarıdaki piramit-

B) Geniş bir delta ovasının bulunması

lerde milyon kişi ve yüzde (%) olarak gösterilen ülke

C) Nüfuslanmanın fazla olması

D) İklim koşullarının elverişli olması

E) Ulaşımın gelişmiş olması

için aşağıdaki yargıların hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Aritmetik nüfus yoğunluğu fazladır.

B) Yüzey şekilleri engebelidir.

C) Kadın nüfusunun oranı erkek nüfusundan fazladır.

D) Kişi başına düşen elektrik tüketimi fazladır.

E) Az gelişmiş bir ülkedir.

9.

I. Kavimler Göçü

II. 16. yüzyılda Amerika’ya yapılan göçler

III. II.Dünya Savaşı’ndan sonra Kuzey Afrika, Balkanlar göçler Yukarıda verilen göçlerden hangilerinde iklim değişmeleri etkili olmuştur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

12. Bir ülkede doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark o ülkenin doğal nüfus artışını verir.

ve Güney Avrupa’dan Almanya ve Fransa’ya yapılan

2

II. ülke: Ekonomisinin temeli ikincil ve üçüncül ekonomik

15

milyon kiþi

I.ülke: Ekonomisinin temeli birincil ekonomik faaliyetlere

60

0

C) Kanada

E) İngiltere

ÜNİTE TESTİ

bağlıdır.

Buna göre, aşağıdaki ülkelerden hangisinde bağımlı nüfus oranının daha çok olması beklenir?

1

C) I ve II

E) II ve III

Ülkeler

Doğum Oranı (‰)

Ölüm Oranı (‰)

Japonya

12

8

Hindistan

31

10

İngiltere

14

12

Tabloda verilen bilgiler göz önüne alınırsa, bu ülkeler doğal nüfus artışı en çok olandan en az olana doğru aşağıdakilerden hangisinde sıralanmıştır?

A) Japonya - Hindistan - İngiltere

B) Hindistan - İngiltere - Japonya

C) İngiltere - Hindistan - Japonya

D) İngiltere - Japonya - Hindistan

E) Hindistan - Japonya - İngiltere

3

ÜNİTE TESTİ

BEŞERî SİSTEMLER

1

13. Aşağıdaki tabloda bazı ülkelerin nüfuslarının ikiye katlan-

16. Pek

ma süresi verilmiştir.

çok doğal afet ekonomik ve sosyal sorunların yanı

sıra göçlere de neden olmaktadır.

Ülkeler

Nüfusun ikiye katlanma süresi

I

28

II

74

III

39

IV

62

V

92

Buna göre, hangi ülkede genç nüfus oranının daha fazla olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisinden depremler nedeniyle göçler ol-

E) V

duğu söylenemez? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

14. Aşağıdakilerden hangisi, ekonomisi büyük oranda birincil ekonomik faaliyet kollarına dayalı olan bir ülkenin özellikleri arasında yer almaz?

A) Mesleki eğitimin usta-çırak ilişkisi içinde yapılması

B) Üretim teknolojilerinde dışa bağımlılığın fazla olması

C) Yaşam standartlarının düşük olması

D) Tarımsal üretimde doğal koşullara bağımlılığın fazla olması

COĞRAFYA

E) Üretimde insan gücünden tasarruf sağlanması

10

17. Dünya nüfusunun kıtalara dağılışının niceliksel olarak farklı olmasında aşağıdakilerden hangisi daha az etkilidir?

A) Doğal nüfus artışının farklı olması

B) Beslenme ve yaşam standartı

C) Kıta oluşumunun zamanı

D) İklimin farklı olması

E) Sağlık hizmetlerinin gelişmesi

4

hangisi, bir ülkenin üst düzey eğitim


hangisi, bir yerleşim merkezinin göç

almasına bağlı olarak ortaya çıkan durumlardan biridir?

görmüş insanlarını kaybetmesinde daha fazla etkilidir?

A) Deprem nedeniyle oluşan göçler

A) Nüfus artış hızı azalır.

B) Beyin göçleri

B) İş alanları artar ve çeşitlenir.

C) Savaşlar sonucunda oluşan göçler

C) Suç oranları azalır.

D) Mübadele göçleri

D) Kişi başına düşen milli gelir artar.

E) Sağlık sorunları nedeniyle yapılan göçler

E) Öğretmen başına düşen öğrenci sayısı azalır.

ünite



Genç nüfus oranı fazla, yaşlı nüfus oranı az olan bir

4.

ülke için aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

2

ÜNİTE TESTİ

Aşağıdakilerden hangisi yoğun göç alan bir yerin özelliklerinden biri olamaz?

A) Bağımlı nüfus oranı fazladır.

A) Çarpık yerleşme

B) Nüfus artış hızı yüksektir.

B) Konut sıkıntısı

C) Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşüktür.

C) İşsizlik

D) Demografik yatırım giderleri fazladır.

D) Belediye hizmetlerinin gelişmesi

E) Doğum oranları azdır.

E) Gecekondulaşma

2.

Çalışma çağı, bebeklik çağı, genç nüfus ve yaşlı nü-

5.

IV. ve V. yüzyılda Orta Asya’dan göç eden Türkler, göç

fus terimlerinin tanımları verildiğinde, toplam nüfusları birbirine yakın olan ve nüfus piramitleri aşağıda verilen ülkelerden hangisinde yaşlı nüfusun toplam nüfusa oranının en çok olduğu söylenebilir?

(Not: Piramitlerde dikey eksen yaşı göstermektedir.)

eden nüfus sayısı olarak en çok hangi yöne gitmişlerdir?

A) Doğu

B) Batı

D) Güney

C) Kuzey

E) Kuzeydoğu

5

6. 3.

Türkiye, başta ABD ve Avrupa’nın önde gelen ülkeleri olmak üzere birçok ülkeye beyin göçü verirken az da olsa beyin göçü alan bir ülkedir.

2

Buna göre, Türkiye aşağıdaki ülkelerin hangisinden daha fazla beyin göçü almaktadır?

A) İngiltere

B) Kanada

D) Azerbaycan

C) İsviçre

E) Japonya

Bir ülkenin nüfus pramidine bakarak aşağıdaki çıkarımlardan hangisinde bulunmak doğru olmaz?

A) Cinsiyet durumu

B) Ortalama yaşam süresi

C) Nüfus sayısı

D) Meslek grupları

E) Çalışma yaşındaki insan sayısı

ÜNİTE TESTİ

7.

BEŞERî SİSTEMLER

2

Yeryüzünde karaların iç kesimleriyle kıyı bölgeler karşılaş-

10. Aşağıdaki tabloda, bazı ülkelerin doğum ve ölüm oranları

tırıldığında, kıyı bölgelerinde nüfusun daha yoğun olduğu

verilmiştir.

görülür.

Ülkeler


kıyı bölgelerinden hangisi bu genellemeye uymaz? A) I

8.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Aşağıdakilerden hangisi, bir bölgedeki nüfusun uğ-

Doğum Oranı (‰) Ölüm Oranı (‰)

Çin

21

7

Hindistan

31

10

Fransa

13

10

Japonya

12

8

Kenya

47

10

Meksika

17

6

İngiltere

14

12

ABD

14

9

Yalnızca tabloda verilen bilgilerden, aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Çin’deki doğal nüfus artış oranı Kenya’dakinden azdır.

B) Fransa’nın nüfusu Japonya’dan azdır.

C) Japonya’daki çocuk nüfusun toplam nüfusa oranı Meksika’dakinden azdır.

raştığı ekonomik faaliyetlerin türüne etki yapmaz?

D) Hindistan’ın aldığı göç oranı ABD’den fazladır.

A) Verimli tarım alanlarının var olması

E) Meksika’daki aritmetik nüfus yoğunluğu İngiltere’den

B) Yer altı zenginliklerinin fazla olması

C) Gür otlaklarla kaplı platoların fazla olması

D) Başlangıç meridyenine göre doğuda ya da batıda bu-

fazladır.

lunması

COĞRAFYA

E) Uzun ve elverişli konuma sahip kıyılarının bulunması

11. Nüfus

özellikleri göz önüne alınırsa, aşağıdaki ülke-

lerden hangisinde nüfusun yaşlanmasının önemli bir

10

sorun haline geldiği söylenebilir?

6

9.

I. Eğitim ve sağlık hizmetlerinin yetersiz olması

II. Tarımda makine kullanımının yetersiz olması

III. Evlilik olayı

Yukarıdakilerden hangileri temel geçim kaynağı tarım

A) Japonya

C) Meksika

E) Kenya

12. Ekvatoral bölgedeki akarsu havzaları ve çöl bölgeleri seyKuşak’taki yeterli yağış alan yerler sık nüfusludur.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Buna göre, yukarıda nüfuslanma üzerinde aşağıdakilerden hangisinin ortak etkisi vurgulanmıştır?

olan göçlerin nedenlerinden değildir? A) Yalnız I

D) Hindistan

rek nüfuslu iken, 1000 metreden yüksek yerler ve Orta

ve hayvancılık olan kırsal yörelerden büyük şehirlere

B) Mısır

A) İklim

B) Kültür

D) Yükselti

C) Toprak

E) Endüstri

ünite

BEŞERî SİSTEMLER 13. Aşağıdakilerden hangisinin ekonomik nedenli göçlere

2

ÜNİTE TESTİ

16. X ve Y ülkelerinde temel geçim kaynağı birincil ekonomik

yol açması beklenmez?

kaynaklardır. Ancak 20 yıllık süreç içerisinde X ülkesinde birincil ekonomik faaliyetlerle uğraşan nüfusun oranı

A) Nüfus artış hızının fazla olması

B) Ülkenin sınırlarının değişmesi

le uğraşan nüfus oranının sürekli arttığı; Y ülkesinde ise

C) Makineli tarımın yaygınlaşması

önemli bir değişiklik olmadığı görülmüştür.

D) Uzun süreli kuraklık yaşanması

E) Tarım alanlarının miras yoluyla küçülmesi

sürekli azalırken, ikincil ve üçüncül ekonomik faaliyetler-

Buna göre, X ülkesiyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Gelişmişlik düzeyi artmıştır.

B) Bağımlı nüfus oranı artmıştır.

C) Tarıma ayrılan araziler genişlemiştir.

D) Nüfus artış hızı yükselmiştir.

E) Sürekli dış göç almıştır.

14. Yalnızca doğumlar ve ölümlere bağlı olarak gerçekleşen nüfus artışına doğal nüfus artışı denir. Gerçek nüfus artışında ise, göçler de hesaba katılır.

Aşağıdaki tabloda üç kentin yıllık doğal ve gerçek nüfus artış oranları verilmiştir. Doğal Nüfus

Gerçek Nüfus

Artışı (‰)

Artışı (‰)

19

24

II

11

27

III

20

28

Kentler I

17.

Tabloda verilen bilgilere göre, bu kentler iş olanakları en çok olandan en az olana doğru nasıl sıralanır?

A) I, II, III

B) I, III, II

D) II, III, I

C) II, I, III

Yazılı kaynaklara göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisi diğerlerine göre daha son-

E) III, I, II

ra göç almıştır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

15. Aşağıdakilerden hangisi, beyin göçü veren ülkelerde ortaya çıkan durumlardan biri değildir?

rin yürütüldüğü yerlerden biri değildir?

A) Sınırlı kaynaklarla yetiştirilen bilim insanlarının kaybedilmesi

2

18. Aşağıdakilerden hangisi, birincil ekonomik faaliyetle

A) Denizler ve tatlı su gölleri

B) Ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının artması

B) Maden ocakları

C) Göç veren ülkenin kalkınmasının yavaşlaması

C) Çayır ve otlaklar

D) Bilimsel çalışmaların kesintiye uğraması

D) Tarım alanları

E) Sanayi malları ithalatının azalması

E) Fabrikalar

7

ÜNİTE TESTİ

1.

BEŞERî SİSTEMLER

3

Kuzey Amerika’nın doğusu, Batı Avrupa, Nil Deltası,

4.

Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye’nin 1958 yılından

Güney ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerin ortak özel-

itibaren işçi göçü antlaşması yaptığı ülkelerden biri

liği aşağıdakilerden hangisidir?

değildir?

A) Nüfus artış hızlarının fazla olması

A) Almanya

B) Temel geçim kaynaklarının birincil ekonomik faaliyet-

B) Avusturya

D) ABD

C) Fransa

E) Hollanda

ler olması

C) Tarımla uğraşan nüfusun az olması

D) Nüfuslanmanın fazla olduğu yerler olmaları

E) Yüzey şekillerinin çok engebeli olması

5.

2.

ABD, Almanya ve Fransa’nın önemli ölçüde beyin göçü almasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi

A) Düşünce özgürlüğü

B) Ekonomik koşullar

C) Elverişli çalışma ortamı

D) Sosyal imkânlar

E) Milliyetçi düşünce

COĞRAFYA

Yukarıdaki grafiklerde, iki ülkedeki çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılışı gösterilmiştir.

yoktur?

Grafikte verilen bilgilerden aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?

A) I. ülke daha fazla gelişmiştir.

B) II. ülkede toprak ve denizden elde edilen ürünleri üreten nüfus oranı daha fazladır.

C) I. ülkenin toplam nüfusu daha azdır.

D) II. ülkede hizmet sektöründe çalışan nüfus oranı daha azdır.

10

E) I. ülkede sanayi sektöründe çalışan nüfus oranı daha fazladır.

8

3.

aritmetik nüfus yoğunluğu daha azdır.

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden hangisi, verimli tarım alanları bulunduğu için yoğun nüfuslanan yerlerden biridir? A) I

B) II

C) III

D) IV

Kanada’da görülen bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

Kanada’nın nüfusu Hollanda’dan daha fazla olduğu halde

E) V

A) İklim koşullarının elverişsiz olmasıyla

B) Tarıma ayrılan arazi oranının daha az olmasıyla

C) Göçmen nüfusunun fazla olmasıyla

D) Yüz ölçümünün daha fazla olmasıyla

E) Orman alanlarının geniş yer tutmasıyla

ünite

6.


Kavimler göçünü başlatan öncü milletler içinde en ka-


labalık olanları aşağıdakilerden hangileridir?

3

ÜNİTE TESTİ

hangisi, üçüncül ekonomik faaliyet

olarak nitelendirilebilir?

A) Türkler ve Hunlar

A) Çayır ve meralarda büyükbaş hayvan yetiştirilmesi

B) Ruslar ve Çinliler

B) Fabrikalarda otomotiv ürünleri imal edilmesi

C) Almanlar ve Fransızlar

C) Kıyı yörelerde balıkçılık yapılması

D) İngilizler ve İtalyanlar

D) Tarım alanlarında tahıl yetiştirilmesi

E) Araplar ve Farslar

E) Sağlık kuruluşlarında hastaların tedavi edilmesi

8.

11.

Yukarıdaki haritada gösterilen ülkelerden hangisi, en-

düstriye dayalı iş olanaklarının fazla olması nedeniyle farklı bölgelerden önemli ölçüde göç alan ülkeler arasında sayılamaz?

A) Avustralya

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinin nüfuslanmasında etkili olan faktör yanındaki

B) Hindistan

D) Almanya

bilgi kutusunda yanlış verilmiştir?

C) Fransa

E) ABD

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9

9.

Bir ülkenin nüfusunun yaş gruplarına göre dağılımı nüfus piramitleriyle gösterilir.

2

Buna göre,

12.

I. Çalışma çağındaki nüfusun yaş ortalamasının yüksek olması

I. kadın ve erkek nüfus oranı,

II. çalışma çağındaki nüfus miktarı,

II. Nüfus artış hızının fazla olması

III. aritmetik nüfus yoğunluğu

III. İhracatında yapılmış eşyanın payının fazla olması

özelliklerinden hangileri nüfus piramitlerinden yarar-

Yukarıda verilenlerden hangileri gelişmiş ülkelerin özelliklerindendir?

lanılarak tespit edilemez?

A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ÜNİTE TESTİ

3

BEŞERî SİSTEMLER

13. Aşağıdakilerden hangisi bir ülkede doğum oranlarının

16. Sosyo-ekonomik koşulları göz önüne alınırsa, aşağı-

fazla olmasına bağlı olarak ortaya çıkan durumlardan

daki ülkelerden hangisinde çalışan nüfusun büyük ço-

biri değildir?

ğunluğunun birincil ekonomik faaliyetlerde yer aldığı

A) Tüketici nüfus oranının fazla olması

B) Nüfus artış hızının yüksek olması

C) Çocuk nüfus oranının fazla olması

D) Erkek ve kadın nüfus oranının eşit olması

E) Kişi başına düşen milli gelirin az olması

söylenebilir?

A) Pakistan

B) İngiltere

D) Almanya

C) Fransa

E) Japonya

17. Toplam nüfusun yüz ölçüme bölünmesiyle aritmetik nüfus yoğunluğu elde edilir.

14. Aşağıdakilerden hangisi dış göç alan ülkelerde ortaya

ve yüz ölçümleri göz önüne alınırsa, hangisinin arit-

çıkan durumlardan biri değildir?

A) Tarım sektöründe çalışan nüfus oranının artması

B) Yabancı yatırımcı sayısının artması

C) Gümrük gelirlerinin fazla olması

D) İstihdam açığının kapanması

E) Ülkeler arası etkileşimin artması

Buna göre, aşağıda verilen kıtaların toplam nüfusları metik nüfus yoğunluğu en azdır?

A) Avrupa

B) Afrika

C) Asya

D) Güney Amerika E) Avustralya

18. Yanda verilen nüfus piramidiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

15.

10

10

nüfus piramididir.

piramididir.

aşağıdakilerden hangisidir? A) Beyin göçünün nedenleri

B) İç göçlerin nedenleri

C) Kavimler göçünün nedenleri

D) Mübadele göçlerinin nedenleri

E) Doğal afet göçlerinin nedenleri

B) 0-5 yaş grubundaki ölüm oranlarının azalmaya başladığı; ancak doğum oranlarının yüksek olduğu ülkelerin

Yukarıda verilen kavram haritasında en uygun başlık

A) Düşük doğum ve ölüm oranlarının görüldüğü ülkelerin

C) Büyük nüfus problemi yaşadıktan sonra hızla gelişen bir ülkeye aittir.

D) Yüksek doğum ve ölüm oranlarına sahip ülkelere aittir.

E) Uzun bir zaman sürecinde düşük doğum ve ölüm oranlarından sonra doğum oranlarının arttığını göstermektedir.

ünite

COĞRAFYA

1.

Periyodik yapılan modern nüfus sayımları, ilk defa .……………………………….. ülkelerinde yapılmıştır.

2.

Osmanlı Devleti’nde ilk kapsamlı nüfus sayımı II. Mahmut döneminde 1831 yılında yapılmış olup ………………… ve …………………. yükümlülerini belirlemeye yöneliktir.

3.

Toplam nüfusun, tarım topraklarına bölünmesiyle çıkan yoğunluğa ............................... nüfus yoğunluğu denir.

4.

Günümüzde 7 milyara yaklaşan Dünya nüfusunun yarıdan fazlası …………………… Kıtası’nda yaşamaktadır.

5.

Afrika Kıtası’ndaki hızlı nüfus artışının nedeni …………………………………………………… yüksek olmasıdır.

6.

Bir ülkede doğumlar ile ölümler arasındaki farktan kaynaklanan nüfus artışına …………….……… nüfus artışı denir.

7.

Herhangi bir yerin nüfus özelliklerini göstermede temel araçlardan biri de nüfusun ………… ve …………….. yapısını gösteren piramitlerdir.

8.

Doğum oranı yüksek olan ülkelerde çocuk ve genç nüfus oranı fazla, yaşlı nüfus oranı ise azdır. Bu duruma bağlı olarak, …………………………………………… oranı da yüksek olmaktadır.

9.

Piramit tabanı ………………… olan ülkelerde nüfus artış oranı fazladır.

10. 4. yüzyılın sonlarına doğru gerçekleşen ……………………………………., tarihteki en büyük kitlesel göç hareketlerinden biridir. 11. Hindistan, Pakistan, Çin, Filipinler, Cezayir, Fas, Tunus, İran, Nijerya ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri en çok …………………… veren ülkelerdir. 12. Göç alan yerlerde ............................ nüfus fazladır. 13. Tarımla uğraşan nüfusun tarım alanlarına bölünmesiyle bulunan yoğunluğa ................................ yoğunluğu denir. 14. İki devlet arasında yapılan anlaşmaya uyularak karşı taraftaki kendi vatandaşlarını almak için yapılan zorunlu göçe ............................... denir. 15. Yaşamsal aktivitelerin devamlılığını sağlayabilmek için yapılan her türlü çabaya ...................................................... denir. 16. Hammaddenin işlenerek yeni ürünlere dönüştürüldüğü faaliyetlere ……………………. faaliyetler denir. 17. Pazarlama, turizm, eğitim, sağlık, bankacılık, ulaşım vb. …………........ ekonomik faaliyet grubuna girer. 18. Az gelişmiş ülkelerde ihraç mallarının çoğunluğunu ……………………………… oluşturur.

Cevaplar

2

1. 2. 3. 4. 5. 6.

İskandinav Asker - vergi fizyolojik Asya doğum oranının doğal

7. 8. 9. 10. 11. 12.

yaş - cinsiyet bağımlı nüfus geniş kavimler göçü beyin göçü erkek

13. tarımsal nüfus 14. mübadele 15. ekonomik faaliyet 16. ikincil 17. üçüncül 18. tarım ürünleri

11

D 1.

Sanayi Devrimi’yle birlikte en önemli nüfus artışı ve değişimi Avrupa Kıtası’nda yaşandı.

2.

İskandinav Yarımadası dünyadaki en sık nüfuslu yerlerden biridir.

3.

Nüfus piramitleri yardımıyla elde edilen bilgilerden biri de ülkenin gelişmişlik seviyesidir.

4.

Az gelişmiş ülkelerde çalışma çağındaki nüfusun yaş ortalaması yüksektir.

5.

Dünyadaki nüfus sıçramalarına neden olan olaylardan biri de Sanayi Devrimi’dir.

6.

Antarktika, üzerinde yerleşik hayat olmayan tek kıtadır.

7.

Gelişmişlik seviyesi arttıkça doğum oranları da artar.

8.

ABD ve Kanada gibi uzun bir süreçte düşük doğum ve ölüm oranlarından sonra doğum oranlarının arttığı ülkelerde nüfus piramitleri çan şeklindedir.

9.

Göçler, savaşlar ve salgın hastalıkların da bir ülkenin nüfus yaş yapısı üzerinde etkisi bulunmaktadır.

10.

Albert Einstein’ın Almanya’dan Amerika’ya göç etmesi beyin göçüne bir örnektir.

11.

Türkiye’den Avrupa ülkelerine yönelik ilk işçi göçü I. Dünya Savaşı’ndan hemen sonra yaşanmıştır.

12.

Kentleşme hızı sanayileşme hızından fazla olan ülkelerde planlı kentleşme görülür.

13.

Hayvancılık için ilk evcilleştirilen hayvan attır.

14.

İnsanın var oluşundan günümüze kadar olan dönemde geçim kaynaklarının çeşitliliği, toplumsal yapının farklılaşmasında etkili olmuştur.

15.

Kumaştan elbise üreten işçi, ikincil ekonomik faaliyet grubunda yer alır.

16.

Nüfus yoğunluğunun çok yavaş artması ülkenin gelişmiş olduğunu gösterir.

17.

Somali’de ikincil ve üçüncül, Almanya’da ise birincil ekonomik faaliyetler daha yaygındır.

18.

Maden ocağında çalışan işçi birincil ekonomik faaliyet grubunda yer alır.

12

Y

1. D

2. Y

3. D

4. Y

5. D

6. D

7. Y

8. D

9. D

10. D

11. Y

12. Y

13. Y

14. D

15. D

16. D

17. Y

18. D

ünite

Cevaplar

1.

Osmanlı Devleti’nde ilk kapsamlı nüfus sayımının yapıldığı dönemdeki padişah

a) Avrupa

2.

Periyodik modern nüfus sayımlarının, ilk defa yapıldığı ülkelerin bulunduğu yer

b) İltica

3.

Büyük bölümü Brezilya’da bulunan ve çok sıcak-nemli iklim koşulları, bataklık ve sık ormanlar etkisiyle seyrek nüfuslanmış olan havza

c) Afrika

4.

Mısır’a hayat veren nehrin oluşturduğu sık nüfuslu delta

d) İskandinavya

5.

Nüfus artış oranı en az olan kıta

e) Yunanistan

6.

15-64 yaş arasındaki nüfusun bakmak zorunda olduğu, çalışmayan, ekonomiye yük getiren nüfus

f) Birincil

7.

Ortalama hayat süresi en kısa olan kıta

g) Einstein

8.

Avrupa kıtasında nüfusun hızla artmasına neden olan önemli olay

h) II. Mahmut

9.

Lozan Antlaşması’yla Türkiye ile nüfus mübadelesi yapan ülke

i) Köpek

10. 1933’te siyasi nedenlerle Almanya’dan Amerika’ya göç eden ünlü bilim insanı

j) Nil

11. 1999 yılında Marmara Bölgesi’nden diğer yerlere yapılan toplu göçlere neden olan olay

k) Biyoteknoloji

12. Dünya ve Olimpiyat şampiyonumuz olan ünlü halterci Naim Süleymanoğlu’nun Türkiye’den siyasi sığınma isteyerek göç etme şekli

l) ABD

13. Dünya’daki en büyük tahıl üretici ülke

m) Amazon

14. Tarihsel dönemler içinde ilk evcilleştirilen hayvan

n) Akarsu boyları

15. Tarım bölgeleri için en çok tercih edilen yerler

o) Sanayi devrimi

16. Temel amaçları arasında bitkilerde yeni çeşit geliştirmek ve mevcutlarda genetik çeşitlilik oluşturmanın yer aldığı bilimsel yöntem

p) Hizmet

17. Turizm alanında çalışan insanların yer aldığı sektör

r) Deprem

18. Birincil, ikincil ve üçüncül faaliyetler içinde, gelişmiş ülkelerde çalışan nüfusun payının en az olduğu ekonomik faaliyet grubu

s) Bağımlı nüfus

Cevaplar

2

1. h

2. d

3. m

4. j

5. a

6. s

7. c

8. o

9. e

10. g

11. r

12. b

13. l

14. i

15. n

16. k

17. p

18. f

13

Ülkeler, kalkınmalarını planlayabilmek ve kaynaklarını doğru kullanabilmek için nüfus sayımlarına ihtiyaç duyarlar.

Japonya, dünyada yaşlı nüfusun en fazla olduğu ülkedir. (%25)

Bosna ve Kosova’da binlerce insan savaş nedeniyle göçe zorlanmıştır.

Paleolitik Çağ’da insanlar doğal sığınaklarda yaşamıştır.

Tarımın makineleşmesi göçe neden olan faktörlerdendir.

1960’lı yıllarda binlerce Türk Almanya’ya işçi olarak göç etmiştir.

Neolitik Çağ’daki önemli gelişmelerden biri de seramik yapımıdır.

Kalkotik Çağ’da maden işlemeciliği gelişmiştir.

Tarım alanlarında çalışan insanlar birincil ekonomik faaliyet grubundadır.

Kontrolsüz göç alan yerlerde plansız kentleşme ortaya çıkar.

Planlı kentleşmeye örnek bir kent: Paris

Bir hammaddenin işlenerek kullanılabilir ürüne dönüştürüldüğü sanayi kuruluşları ikincil ekonomik faaliyet grubundadır.

İnsanlara hizmet veren işyerlerinde çalışanlar üçüncül ekonomik faaliyet grubundadır.

ünite

14

1.

Dünya nüfusunun kıtalar arasında farklılık göstermesinin nedenleri nelerdir? Yazınız.

2.

Çalışan nüfusunun büyük bölümünün üçüncül ve ikincil ekonomik faaliyet grubunda yer aldığı ülkelerin genel özelliklerini maddeler halinde yazınız.

3. Nüfus piramitlerinin yapılma nedenini yazarak az gelişmiş ülkelerin nüfus piramidini çiziniz.

4. Kavimler göçüne yol açan sebepler nelerdir?

5.

Dış göçlerin sonuçlarını maddeler halinde yazınız.

2

15

5.

fasikül

E

M

İR B L A S EKÂN

İY K R Ü T : SENTEZ

llikleri mu e u z n Ö o l K e ’nin inin Tem r e l Türkiye l i ci k e i Yerş m Süre k u e ş u ’d l e O y in Türki killerin e ş r e Y ’de Türkiye

ÖĞRETEN TEST

1

İYE

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK Türkiye’nin Konumu

1. Gece ve gündüz süresinin değişmesinin

Türkiye’de yer şekillerinin engebeli olmasının aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkisi olduğu söylenemez?

eksen eğikliğinden kaynaklandığı ve en-

A) İklim çeşitliliğinin artması

leme göre değiştiği hatırlanmalıdır.

B) Tarım ürünü çeşidinin artması

C) Nüfusun dağılışının dengesiz olması

D) Sanayinin gelişmesi

E) Gece-gündüz süresi

2.

Yanda kesiti verilen kıvrım dağlarına örnek olarak aşağıdaki dağlardan

Kuzey Anadolu Dağları’nın ve Toros

hangisi verilemez?

Dağları’nın yumuşak yapıda olduğu için kıvrıldığı, Kıyı Ege’deki dağların ise kırık dağ olduğu hatırlanmalıdır.

A) Canik Dağları

B) Giresun Dağları

C) Bolkar Dağları

D) Kaçkar Dağları

E) Aydın Dağları

3.

Aşağıdakilerden hangisi enerjisini yerin derinliklerinden alan iç kuv-

Platoların akarsular tarafından derince yarılmış yüksek düzlükler olduğuna dikkat edilmelidir.

2

Türkiye’de yer alan çöküntü ovalarının genelde fay hatları boyunca uzanan düz-

vetlerin etkisiyle oluşan yer şekillerinden biri değildir?

A) Uludağ

B) Haymana Platosu

C) Ağrı Dağı

D) Gediz Grabeni

E) Karacadağ Volkanı

4.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin iç bölgelerinde yer alan çöküntü ovalarından biridir?

lükler olduğuna dikkat edilmelidir. Ayrıca iç bölgelerde yer alan ovalar düşünülmelidir.

A) Iğdır

B) Edremit C) Çukurova

D) Çarşamba

E) Silifke

ünite

10

COĞRAFYA

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK

İYE

Türkiye’nin Konumu

1.

Türkiye’nin aşağıda belirtilen özelliklerinin hangisinde

4.

matematiksel konumun (mutlak konum) etkisi yoktur?

KONU TESTİ

I. Doğu Anadolu Bölgesi’nde büyükbaş hayvancılığın yapılması

A) Bitki türlerinde

II. Rize’de turunçgil yetiştirilmesi

B) Kalıcı kar alt sınırında

III. Akdeniz Bölgesi’nde kalkerli arazinin geniş yer kaplaması

C) Yetişen tarım ürünlerinde D) Sıcaklığın batıdan doğuya doğru azalmasında

IV. Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık zaman farkının bulunması

E) Deniz turizminde

2.

1

V. Aynı anda farklı mevsim özelliklerinin yaşanması

Yukarıdaki özelliklerden hangisi Türkiye’nin özel ko-

Aşağıda Türkiye’deki bazı merkezlerin koordinatları veril-

numunun (göreceli konum) sonucu değildir?

miştir.

A) I

C) III

D) IV

E) V

B) II

Yıldızlı Soru 1

Aşağıdaki ülkelerden hangisi nde yaşanan özellik bu ülkenin Türkiye ile benzer enle mlerde olduğunu gösterir?

A) ABD’de yaz mevsimi haziran, temmuz ve ağustos aylarında yaşanır.

Yukarıda konumu verilen noktalarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

B) İspanya’da yıl içinde dört mev sim

yaşanır. C) İsviçre Alplerinin güney yam açlarında orman üst sınırı daha fazladır.

A) I ve IV numaralı noktalarda gece-gündüz süreleri eşittir.

D) İngiltere’de yağış rejimi düze nlidi

r.

B) Ekinokslarda bütün noktalarda Güneş aynı anda doğar

E) Fransa Akdeniz iklim kuşağınd a

C) III ve IV numaralı noktaların yerel saatleri aynıdır.

yer alır.

D) I ve II numaralı noktalar arasında 12 dakikalık zaman farkı vardır.

3

E) V numaralı noktanın yerel saati hepsinden ileridir.

5.

3.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin matematik konumunun sonuçlarından biri değildir?

ması

B) Başlangıç boylamının doğusunda bulunması C) Ilıman kuşakta yer alması

3

D) Farklı mevsim koşullarının aynı anda yaşanması E) Güneş ışınlarının düz zeminlere hiçbir zaman dik açıyla düşmemesi

A) Kuzey kıyılarının güney kıyılarından daha soğuk ol-

Türkiye’nin en batısındaki meridyen ile Yengeç Dönencesi’nin kesiştiği nokta şekildeki hangi aralıkta yer alır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

KONU TESTİ

6.

1

İYE

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK Türkiye’nin Konumu

Türkiye’nin coğrafi konumunun, diğer ülkelerle olan siya-

9.

sal, ekonomik ve kültürel ilişkilerine etkisi, jeopolitik önemini belirler.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeopolitik önem

kazanmasında etkili değildir?

A) Petrol zengini ülkeler ile teknolojide ileri ülkeler ara-

sında bulunması B) Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler ile Akdeniz ülkeleri ara-

Türkiye’nin Dünya üzerindeki matematiksel konumu yukarıdaki gibi olsaydı, aşağıdakilerden hangisinde

sında bulunması

değişiklik olmazdı?

C) Yerşekillerinin çeşitlilik göstermesi

A) Mevsim başlangıç tarihlerinde

D) Eski Dünya karaları arasındaki en kısa kara yolunun

B) Bulunduğu saat diliminde

üstünde bulunması

C) Aydınlanma süresinde

E) İstanbul ve Çanakkale boğazlarına sahip olması

D) Güneş ışınlarının geliş açısında E) Sıcaklık ortalamalarında

7.

10.

I. Akdeniz iklim kuşağında yer alır.

numunun (mutlak konum) sonuçlarından biridir?

II. Step ikliminin görülme alanı geniştir.

A) Akdeniz’de tuzluluk oranının fazla olması

III. Enerji koridorudur.

B) Doğu Karadeniz’de föhn rüzgarlarının etkili olması

Yukarıda Türkiye ile ilgili verilen özelliklerden hangile-

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin matematiksel ko-

ri ülkemizin mutlak konumuyla daha fazla ilişkilidir?

C) Iğdır’da pamuğun yetiştirilmesi D) İç Anadolu Bölgesi’nde küçükbaş hayvancılığın gelişmesi E) İzmir’de ürünlerin Erzurum’dan erken olgunlaşması

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

10

COĞRAFYA

11. Aşağıda coğrafi koordinatları verilen yerlerden hangi-

4

si Türkiye’nin kuzeybatısında yer alır?

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin özel konumunun

(göreceli konum) bir sonucudur? A) Dağlarının güneye bakan yamaçlarının daha sıcak olması B) Kıyı kesimlerinde nüfus yoğunluğunun fazla olması C) Doğusu ile batısı arasında 76 dakika zaman farkı olması

D) Kuzey Yarım Küre’de Orta Kuşak’ta yer alması E) Ulusal saatinin Greenwich saatinden ileri olması

ünite

8.


İYE

1

Türkiye’nin Konumu

12. Türkiye’de yıl içinde dört mevsim belirgin olarak yaşa-

15. Anadolu’nun

nır. Bu durum Türkiye’nin hangi özelliğinden kaynak-

KONU TESTİ

jeopolitik öneminde aşağıdakilerden

hangisi belirleyici olmamıştır?

lanır?

A) Boğazların varlığı

A) Yerşekillerinin çeşitlilik göstermesinden

B) Orta kuşakta yer alması

B) Orta kuşakta yer almasından

C) Çeşitli medeniyetlerin kurulmuş olması

C) Kuzey Yarım Küre’de bulunmasından

D) Kıtaları bağlayan yollar üzerinde bulunması

D) Başlangıç meridyeninin doğusunda yer almasından

E) Petrol ülkelerine yakın olması

E) Üç tarafının denizlerle çevrili olmasından

16. Türkiye’de yaşanan bazı özellikler hem mutlak hem de göreceli konumdan etkilenir.


hangisinin gerçekleşmesinde Tür-

kiye’nin özel (göreceli) konumunun etkisi yoktur? A) Eğirdir Gölü’nün sularının Ulubat Gölü’nden sıcak olmasında B) Türkiye’de sıcaklık farklarının batıdan doğuya doğru artmasında C) Orman alt sınırının Akdeniz’de Karadeniz’e göre daha yüksek olmasında D) Kışın Karadeniz kıyılarının Marmara kıyılarından

Aşağıdakilerden hangisi hem mutlak hem de göreceli konumdan etkilenen unsurlardan biri değildir?

A) İklim özellikleri

B) Turizm faaliyetleri

C) Bitki örtüsü

D) Toprak özelliği

E) Nüfus yapısı

daha ılık olmasında E) Gece ve gündüz süresi arasındaki farkın Akdeniz’den Karadeniz’e doğru artmasında

17.

5

14.

ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Güneş ışınlarını yıl içerisinde en büyük açıyla alan

Yukarıda gösterilen Türkiye haritasında taralı alanlarla

yerler IV. bölgede bulunmaktadır.

B) I. bölgede yerel saat diğerlerinden daha ileridir.

3

Yukarıdaki şekilde Türkiye hangi aralıkta yer alsaydı

C) Çizgisel hızın en çok olduğu yer II. bölgede yer alır.

yine dört mevsim yaşanır ancak mevsim başlangıçları

D) I. ve III. bölgelerde aydınlanma süreleri eşittir.

farklı aylar olurdu? A) I

B) II

E) Güneş’in doğma anının en kısa olduğu yer IV. bölgeC) III

D) IV

E) V

de yer alır.

KONU TESTİ

1.

: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENTelEZ Özellikleri

2

Türkiye’deki Yer Şekillerinin Tem

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de ilk karalaşan ve

5.

masif olarak nitelendirilen alanlardan biri değildir?

Türkiye’de yer alan aşağıdaki göllerden hangisinin oluşumu ile volkanik süreçler arasında bir ilişki yoktur?

A) Menteşe Yöresi

B) Yıldız Dağları

A) Van Gölü

B) Nemrut Gölü

C) Ankara-Kırşehir Yöresi

D) Muş-Varto Yöresi

C) Erçek Gölü

D) Balık Gölü

E) Bitlis Yöresi

2.

E) Tuz Gölü

Yer kabuğunun çatlak ve zayıf yerlerinden magmanın yüzeye çıkması sonucu oluşan dağlara volkan dağı denir. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki volkan dağların-

dan biri değildir?

A) Süphan Dağı

B) Karadağ

C) Karacadağ

D) Tendürek Dağı

6.

E) Ilgaz Dağı

3.

İstanbul ve Çanakkale boğazları birer akarsu vadisi iken Egeid karasının çökmesi ve Akdeniz’in sularının bu bölge-

aşağıdakilerden hangisi örnek olarak verilebilir.

yi kaplaması sonucu boğaz durumuna gelmiştir.

Bu boğazlar oluşum açısından aşağıdaki kıyı tiplerin-

den hangisine örnek olarak verilebilir?

A) Ria

D) Boyuna

B) Haliç

C) Enine

E) Fiyord

10

COĞRAFYA

Yukarıdaki şekilde X ve Y ile gösterilen yer şekillerine

X

Y

A) Bolkar Dağı

Gediz Ovası

B) Madra Dağı

Çukurova

C) Bozdağlar

K. Menderes Ovası

D) Erciyes

Ergene Ovası

E) Yıldız Dağları

Bakırçay Ovası

7.

Türkiye’de yükseltisi 1000m’nin altında olan yerlerde

6

4.

Türkiye’nin yükselti ortalamasının fazla ve yerşekillerinin engebeli olmasının aşağıdakilerden hangisi üze-

A) İklim çeşitliliğinin fazla olması

B) Tarım ürünü çeşidinin fazla olması

C) Yaz ve kış turizm etkinliklerinin yapılabilmesi

A) Ergene Ovası

B) Karacabey Ovası

D) Maden rezervlerinin fazla olması

C) Erzincan Ovası

D) Düzce Ovası

E) Ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesi

yetişmeyen bir bitkinin aşağıdaki alanlardan hangisinde doğal olarak yetişmesi beklenir?

E) Niksar Ovası

ünite

rinde etkisi olduğu söylenemez?


İYE

Türkiye’deki Yer Şekillerinin Tem el Özellikleri

8.

Yer şekillerinin düz olduğu alanlarda tarım arazilerinin böl-

2

KONU TESTİ

11.

genin toplam yüz ölçümü içindeki payı fazladır.

Buna göre, aşağıdaki bölgelerden hangisinde tarım arazilerinin bölge yüzölçümüne oranı en fazladır?

A) Marmara

B) Ege

D) Akdeniz

C) Karadeniz

E) Doğu Anadolu

Türkiye’nin yer şekillerinin uzantısının yukarıda verildiği gibi olması durumunda aşağıdaki yargılardan hangisi yanlış olur?

9.

A) İç Anadolu’da karasallık azalır.

B) Karadeniz limanları daha çok gelişir.

C) Sebze ve meyve tarımı artar.

D) Kapalı havzalar azalır.

E) Sıcaklık değerleri azalır.

Yıldızlı Soru 2

Yukarıdaki

haritada

aşağıdakilerden

Türkiye’de yer şekillerinin çeşi tli olması aşağıdaki unsurlardan hangisini daha olum lu etkilemiştir?

hangisinin

Türkiye’deki dağılımı gösterilmiştir?

A) Buzul dağlarının

B) Karstik arazilerin

C) Alüvyonlu toprakların

D) Volkanik alanların

E) Yaşlı arazilerin

A) Enerji tüketimini

B) Ulaşım faaliyetlerini C) Ticareti D) Tarım ürünleri çeşitliliğini E) Yerleşmeleri

7

10. Çok

uzun süre devam eden ve geniş alanları kapsayan

yer kabuğu hareketlerine epirojenez denir.

3

12. Doğu Anadolu Bölgesi’nde yükselti ve engebenin faz-

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de epirojenez olayı-

la olmasının aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili

nın yaşandığına kanıt olarak gösterilebilir?

olduğu söylenemez?

A) Eski akarsu vadilerinin yüksekte kalması

A) Akarsuların hidroelektrik potansiyelinin fazla olması

B) Deprem riskinin fazla olması

B) Makineli tarımın gelişmemesi

C) Orta kuşakta bulunması

C) Sanayinin gelişmemesi

D) Yerşekillerinin engebeli olması

D) Yer altı zenginliklerinin fazla olması

E) Kırıklı dağ sistemlerinin bulunması

E) Nüfusun az olması

KONU TESTİ

: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENTelEZ Özellikleri

2

Türkiye’deki Yer Şekillerinin Tem


hangisi Türkiye’nin jeolojik olarak

16.

genç bir ülke olduğuna kanıt olarak gösterilemez?

A) Zengin linyit ve bor yataklarının bulunması

B) Akarsuların denge profiline ulaşmamış olması

C) Deprem riskinin fazla olması

D) Dağların batı-doğu yönlü uzanması

E) Akarsu aşındırmasının fazla olması

Yukarıdaki kavram haritasında “…” olan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Elmalı

B) Kestel

D) Bafra

C) Tefenni

E) Korkuteli

14. Fay hatlarının bulunduğu bölgelerde yer altında bulunan sıcak suların yüzeye çıktığı kaynaklara fay kaynağı denir.

17. Türkiye’de platoların geniş alanlar kaplamasında;

Yukarıda kesiti verilen fay kaynağına aşağıdaki alan-

lardan hangisinde daha fazla rastlanır?

A) Ergene Ovası

B) Mardin eşiği

C) Kıyı Ege

D) Konya Ovası

I. Arazinin toptan yükselmesi,

II. Orta kuşakta yer alması,

III. Akarsuların yataklarını derinleştirmesi,

IV. Alüvyonlu ovaların az olması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenemez?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) Taşeli Platosu

10

COĞRAFYA 8

18.

15.

I. Volkanik faaliyetler yaşanması

II. Taş kömürü yataklarının oluşması

III. Egeid karasının çökmesi

IV. İstanbul ve Çanakkale boğazlarının oluşması

Yukarıda verilen coğrafi olaylardan hangisi senozoik

devirde Türkiye’de meydana gelen olaylar arasında

D) II ve IV

Yukarıdaki haritada verilen alanlardan hangisinde

B) I ve II

C) II ve III

E) III ve IV

daha zordur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E)V

ünite

A) Yalnız II

denizin ılımanlaştırıcı etkisinin iç kesimlere ulaşması

sayılamaz?


İYE

Türkiye’de Yerşekillerinin Oluşum Süreci

1.

Aşağıdaki ovalardan hangisinin oluşumunda karstik süreçler etkili değildir?

B) Silifke C) Tefenni

D) Kestel

duğu ve kimyasal aşındırmayla oluştuğu ovalarının hangileri olduğu düşünülmelidir.

E) Tavas

Yanda gösterilen yer şekillerinin

Peribacalarının tüflü arazilerin yağmur

bulunduğu bir yer ile ilgili olarak

ve sel suları tarafından fiziksel yollardan

aşağıdakilerden hangisi söylene-

aşındırılarak meydana geldiği bunun da nemli bölgelerde olamayacağı hatırlan-

bilir?

malıdır.

A) Kimyasal aşındırma etkilidir.

B) Yarı kurak bir bölgedir.

C) Yer altı suyu yüzeye yakındır.

D) Bitki örtüsü gürdür.

E) Kalkerli araziler yaygındır.

3.

Kıyıya yakın adaların kıyı oklarıyla karaya bağlanması sonucu oluşan yer

Tomboloların derin olmayan kıyılarda

şekline tombolo denir.

oluştuğu ve Marmara Denizi’nin güney

Aşağıdakilerden hangisi tomboloya örnek olarak verilebilir?

malıdır.

A) Biga Yarımadası

B) Karaburun Yarımadası

C) Kapıdağ Yarımadası

D) Gelibolu Yarımadası

E) Dilek Yarımadası

Karstik şekiller kalker, jips ve kaya tuzu

gibi eriyebilen taşların bulunduğu araziler

de meydana gelir. Karadeniz Bölgesi’nde

sözü edilen kayaçlar fazla bulunmaz.

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisi karstik şekillerin yaygın olarak bulunduğu yerlerden biri değildir? A) I

kıyılarının fazla derin olmadığı hatırlan-

9

4.

3

Karstik ovaların genelde küçük ovalar olhatırlanmalı, Akdeniz kıyısındaki delta

A) Elmalı

2.

ÖĞRETEN TEST

Karstik erimelerle açılan geniş düzlüklerin epirojenezin de etkisiyle genişlemesi sonucu oluşan ovalara polye denir.

2

B) II

C) III

D) IV

E) V

KONU TESTİ

1.

EZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENT um Süreci

3

Türkiye’de Yerşekillerinin Oluş

Herhangi bir ırmağın önünün heyelan olayları sonucu ka-

4.

panması ile heyelan set gölleri meydana gelir. Aşağıdakilerden hangisi heyelan set göllerinden biri

kapalı havza denir.

değildir?

2.

B) Uzungöl

D) Sera

C) Abant

E) Yedi göller

Bitki örtüsünün cılız olduğu kurak ve yarı kurak alanlarda rüzgar aşındırması fazladır.

A) Yeşilırmak

5.

B) Kura

D) Fırat

C) Çoruh

E) Asi

Türkiye’deki ırmakların akış hızlarının fazla olmasında;

I. denge profillerine ulaşmamış olmaları,

II. rejimlerinin düzensiz olması,

III. kaynak ve ağız kesimi arasında yükselti farkının fazla olması,

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış olan

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki kapalı havzalardan biridir?

A) Tortum

Sularını denizlere ulaştıramayan akarsuların havzalarına

alanlardan hangilerinde rüzgar aşındırması daha faz-

IV. boylarının kısa olması

özelliklerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ladır?

A) I ve II

10

COĞRAFYA

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10

6.

Sığ kıyılarda kıyıya yakın adaların kıyı okları ile karaya bağlanması sonucu oluşan yer şekillerine tombolo denir. I. Sinop – İnceburun

II. Çanakkale – Gelibolu

III. Balıkesir – Kapıdağ Yarımadası

leri oluşmuştur.

IV. Muğla – Dilek Yarımadası

Türkiye’de bulunan aşağıdaki dağlardan hangisinde

Yukarıda verilen yer şekillerinden hangileri tombolo

Türkiye orta kuşakta yer aldığı için örtü buzulları bulunmaz ancak yükselti nedeniyle bazı dağlarda küçük buzul şekil-

buzul şekillerine rastlanmaz?

A) Aydın

değildir?

B) Kaçkar

D) Cudi

C) Erciyes

E) Ağrı

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ünite

3.


İYE


7.

Dağların kıyıya dik uzandığı bölgelerde oluşan, koy ve

10. Aşağıda

3

KONU TESTİ

verilen yer şekillerinden hangisinin oluşu-

munda karstik süreçler etkilidir?

körfezin çok fazla olduğu kıyı tipine enine kıyı tipi denir.

A)

B)

C)

D)

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisinde enine kıyı tipi görülür? A) I

B) II

C) III

D) IV

E)

E) V


Aşağıdakilerden hangisi rüzgar erozyonunun yaşan-

Türkiye’de yer alan deltaların büyü me süreci yavaşlamıştır. Günümüzde deltalar artık eskisi kadar genişleyememektedir.

dığı bir bölgenin özellikleri arasında sayılamaz?

A) Bitki örtüsü cılızdır.

B) Rüzgarın hızı fazladır.

C) Yer altı suyu yüzeye yakındır.

D) Tarımda nadas yöntemi yaygındır.

E) Karasal iklim şartları etkilidir.

Bu durumun oluşmasında aşağ ıdakilerden hangisinin etkisi daha fazladır? A) Erozyonla mücadelenin B) Barajların C) Şehirleşmenin D) Kıyı derinliklerinin E) Nüfus artışının

11

9.

Yandaki şekilde bir ırmağın üstten görünümü verilmiştir.

11.

Bu ırmakla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kesin

olarak söylenemez?

3

A) Yatak eğimi azdır.

B) Aşındırma gücü azdır.

C) Boyu uzamıştır.

D) Yatağı içinde biriktirme şekilleri bulunur.

E) Rejimi düzenlidir.

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölümlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Enine

B) Haliç

D) Ria

C) Boyuna

E) Dalmaçya

KONU TESTİ


3


12. Büyük miktarda toprağın ve kayaların yamaç aşağı hızla

15. Yanda

yer değiştirmesine heyelan denir.

bağlı olarak oluşan mantar kaya gösterilmiştir.

hangisinde

oluşma ihtimali daha fazla

dır?

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangilerinde heyelan oluşması ihtimali daha fazladır? A) I

Mantar kayaların aşağıdaki bölgelerden

rüzgâr aşındırmasına

B) II

C) III

D) IV

E) V

A) Marmara Bölgesi

B) Doğu Anadolu Bölgesi

C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi

D) Akdeniz Bölgesi

E) Karadeniz Bölgesi

16. Karstik arazilerin erimesi sonucu oluşan çukurlara yağmur ve eriyen kar sularının dolmasıyla karstik göller meydana gelir.

sayılamaz?

13. Karstik arazilerde oluşan ve basamaklı yamaçları bulunan

Aşağıdaki göllerden hangisi karstik göller arasında

vadilere kanyon vadi denir.

Aşağıdaki ırmaklardan hangilerinin vadileri kanyon

A) Obruk

B) Suğla

D) Kovada

C) Salda

E) Ulubat

vadilere örnek olarak verilebilir?

A) Sakarya

B) Çoruh

D) Göksu

C) Kızılırmak

E) Dicle

10

COĞRAFYA

17. Dağlık alanlarda hızlı akan akarsuların yatakları boyunca dev kazanı denilen yer şekilleri oluşur.

12

Aşağıdaki ırmaklardan hangisinin yatağı içerisinde dev kazanı oluşma ihtimali en azdır?

14. Dağların

kıyıya paralel uzandığı bölgelerde daha kolay

A) Fırat

B) Gediz

D) Aras

C) Çoruh

E) Seyhan

oluşan, falezlerin bulunduğu ve kıta sahanlığının dar olduğu kıyı tipine boyuna kıyı tipi denir. Aşağıdaki kentlerden hangi ikisi arasında boyuna kıyı tipi görülür?


A) Çanakkale - İzmir

B) Çanakkale - İzmit

C) Rize - Ordu

D) Kuşadası - Bodrum

E) Tekirdağ - İstanbul

hangisi akarsu aşındırması sonucu

oluşan yer şekillerinden biri değildir?

A) Plato

B) Delta

D) Kırgıbayır

C) Peri bacası

E) Kanyon vadi

ünite


İYE

4


1.

Sakarya Irmağı, Türkiye’nin en büyük ırmaklarından biri-

4.

dir. Bununla beraber ağız kesimlerinde geniş bir delta ovası oluşmamıştır.

Koy ya da körfezlerin önünün kıyı okları ile kapanması sonucu lagün adı verilen kıyı set gölleri oluşur.

Bu durum;

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de bulunan kıyı set göllerinden biridir?

I. Kıyıda gel-git olaylarının fazla olması,

A) Sapanca

B) İznik

II. Taşıdığı alüvyonları çoğunlukla kendi yatağı içinde bi-

C) Manyas

D) Durusu

riktirmesi,

E) Marmara

III. Kıyıda güçlü akıntıların bulunması

etkenlerinden hangileri ile ilişkilidir?

A) Yalnız I

KONU TESTİ

5.

B) Yalnız II

D) I ve III

Aşağıdakilerden hangisi akarsuların önünün alüvyaller ile kapanması sonucu oluşan alüvyal set göllerin-

C) I ve II

den biridir?

E) II ve III

A) Eber

B) Mogan

D) Van

C) Tortum

E) Beyşehir


Dalgalar sığ kıyılarda biriktirme şekilleri oluştururken derin kıyılarda aşındırma şekilleri meydana getirirler.

Türkiye’deki birçok yeryüzü şekl inin oluşması süreci başka bir yeryüzü şeklinin de oluş masına neden olur.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıd a belirlenen duruma örnek değildir?

A) Lagün

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış alan-

lardan hangisindeki kıyıda aşındırma şekilleri yaygın-

B) Tombolo

D) Krater gölleri

C) Dev Kazanı

E) Peri bacaları

dır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

6.

Kıyıya paralel uzanan dağların senklinallerinin zamanla alçalması ve buraların deniz suları altında kalması sonucu oluşan kıyı tipine dalmaçya kıyıları denir.

3.

Kalker, jips ve kaya tuzu gibi eriyebilen taşların bulunduğu

alanlarda karstik şekiller yaygındır.

3

Buna göre, aşağıdaki yörelerden hangisinde karstik şekillerin daha yaygın olması beklenir?

A) Göller Yöresi

B) Dicle Yöresi

C) Iğdır Yöresi

D) Bolu - Kastamonu Yöresi

E) Rize - Artvin Yöresi

Kıyıda çok sayıda adanın bulunduğu dalmaçya kıyı tipine haritada gösterilen alanlardan hangisinde rastlanır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

13

KONU TESTİ

7.


4


Karadeniz ve Akdeniz arasında yıl boyunca devam eden

10. Yanda bir kıyı tipinin şekli

akıntılar vardır.

verilmiştir.

Bu denizler arasında oluşan akıntıların nedenleri ara-

sında,

rak

I. seviye farkı,

II. derinlik farkı,

III. yoğunluk farkı,

IV. tuzluluk farkı

gibi özelliklerden hangilerinin etkisi olduğu söylenemez?

A) Yalnız II

8.

aşağıdakilerden

hangisi söylenemez?

Bu kıyı tipi ile ilgili ola-

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

A) Koy ve körfez fazladır.

B) Limanların hinterlandı geniştir.

C) Gerçek ve kuşuçuşu kıyı uzunlukları arasındaki fark fazladır.

E) II ve IV

Afyonkarahisar, Bursa, Yalova gibi kentlerde kaplıca

D) Dalga aşındırması fazladır.

E) Kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım kolaydır.

ve ılıcaların fazla olması aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanır?

A) Arazinin engebeli olmasından

B) Fay hatlarının fazla olmasından

C) Karstik alanların fazla olmasından

D) Alüvyonlu toprakların fazla olmasından

E) Düzlüklerin fazla olmasından

9.

Aşağıda Türkiye’de yer alan bir akarsuyun yıllık akım grafiği verilmiştir.

10

COĞRAFYA

11.

Akarsu biriktirmesi Haliç

Dalga aþýndýrmasý

Peribacasý

Yaðmur ve sel sularý

Mantarkaya

Rüzgar aþýndýrmasý

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölüme aşağıdakilerden hangisi yazılabilir?

A) Delta

B) Tombolo

D) Moren

C) Lagün

E) Kırgıbayır

14

12. Yağmur ve sel sularının yamaçlarda açtığı küçük yarık ve

örtüsünün cılız olduğu alanlarda yaygındır.

Bu akarsu ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Kar erimelerinden beslenir.

B) Rejimi düzensizdir.

C) Havzasında yaz kuraklığı yaşanır.

D) Boyu uzundur.

E) Ulaşıma elverişli değildir.

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisinde kırgıbayırlar daha fazladır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

oyuklarla kaplı arazilere kırgıbayır denir. Kırgıbayırlar, bitki


İYE


13. Türkiye akarsuları ile ilgili olarak;

bazı alanlarda buzul aşındırması ile oluşan çeşitli yer şe-

I. Denge profiline ulaşmamışlardır.

II. Hidroelektrik potansiyelleri fazladır.

III. Rejimleri düzenlidir.

IV. Taşımacılığa uygundur.

A) Marmara Bölgesi

ifadelerinden hangileri yanlıştır?

B) Ege Bölgesi

A) I ve II

C) İç Anadolu Bölgesi

D) Güneydoğu Anadolu Bölgesi

E) Doğu Anadolu Bölgesi

killerine rastlanmaktadır.

Aşağıdaki bölgelerden hangisinde buzul aşındırma şekilleri daha fazladır?

B) I ve III

D) II ve IV

KONU TESTİ

16. Türkiye, Orta Kuşak’ta yer alan bir ülke olmasına rağmen

4

C) II ve III

E) III ve IV

14. Türkiye’nin bazı bölgelerinde kalıcı kar ve buzulların bulunmasının nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) İki yarımada üzerinde yer alması

B) Orta kuşakta bulunması

C) Yüz ölçümünün büyük olması

D) Yükseltinin fazla olması

E) Asya ile Avrupa arasında yer alması

17.

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Mağara

B) Falez

D) Traverten

C) Dolin

E) Obruk

18.

15

15. Susurluk Nehri, Türkiye’nin büyük nehirlerinden biridir. Bununla beraber ağız kesiminde büyük bir delta ovası oluşturamamıştır.

3

Susurluk Nehri’nin delta oluşturamaması;

I. kıyıda güçlü akıntıların bulunması,

II. rejiminin düzensiz olması,

III. taşıdığı alüvyon miktarının az olması,

IV. gel-git genliğinin fazla olması

durumlarında hangileri ile ilgilidir?

A) I ve II

Yukarıdaki şekilde gösterilen birikinti konileri, akarsuların düzlüğe inip taşıma gücünün azaldığı yerlerde oluşur.

B) I ve III

D) II ve IV

Buna göre, aşağıdaki alanlardan hangisinde birikinti konilerinin, bulunma olasılığı en fazladır?

C) II ve III

E) III ve IV

A) Orta Karadeniz

B) Doğu Anadolu

C) Ergene

D) Konya

E) Güney Marmara

6.

fasikül

E


M

İR B L A S örler EKÂN en Fakt

ley ini Etki m i l k İ Türkiye İklimi n i n ’ e y Türki

ÖĞRETEN TEST

1

EZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENT örler Türkiye İklimini Etkileyen Fakt

1. Jeolojik yapının yer kabuğu hareketleri ya da fiziksel ve kimyasal süreçlerle uzun bir zaman içinde meydana geldiği; iklimin ise atmosferde yaşanan olaylar ile ilgili olduğu hatırlanmalıdır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye iklimini etkileyen faktörlerden biri değildir?

A) Yer şekillerinin uzanışı

B) Jeolojik yapı

C) Gezici basınç merkezleri

D) Matematik konum

E) Yükselti

2.

Nemliliğin az olduğu bölgelerde günlük sıcaklık farkının az, kurak bölgelerde ise

günlük sıcaklık farklarının fazla olduğu hatırlanmalıdır.

Türkiye’nin özel konum şartları dikkate alındığında yukarıdaki haritada numaralanmış olan alanların hangisinde günlük sıcaklık farkının en az olması beklenir? A) I

geliş açısının daha az değiştiği, bu du-

3.

2

E) V

Türkiye’nin aynı boylam değerleri ile 20° - 26° güney enlemleri arakesin olarak doğru olur?

dikkat edilmelidir.

10

D) IV

sında olması durumunda iklimle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi

rumun yıllık sıcaklık farklarını azalttığına

COĞRAFYA

C) III

A) Yıllık sıcaklık farkı azalırdı.

B) Yağış miktarı artardı.

C) Bitki örtüsü orman olurdu.

D) Yıllık ortalama sıcaklık azalırdı.

E) Gündüz süresi uzardı.

4.

I. Okyanus akıntıları

II. Karasallık

hatırlanmalıdır. Ayrıca okyanus akıntı-

III. Bitki örtüsü

larının okyanusa kıyısı olan bölgelerde

IV. Bakı faktörü

Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Türkiye iklimini etkileyen

Bitki örtüsünün iklimi etkileyen bir faktör olmadığı, iklimin bitki örtüsünü belirlediği

etkili olduğu hatırlanmalıdır.

faktörler arasında yer almaz?

A) I ve II

B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV

E) III ve IV

ünite

Ekvator’a yaklaştıkça güneş ışınlarının

B) II


İYE

1

Türkiye İklimini Etkileyen Faktörler

1.

Türkiye’nin iki yarımada üzerinde yer almasının aşağı-

4.

dakilerden hangisi üzerinde etkisi olduğu söylenemez?

A) Yetiştirilen tarım ürünleri

B) Yer altı zenginlikleri

C) Yıllık yağış miktarı

D) Doğal bitki örtüsü

E) Sıcaklık değerleri

KONU TESTİ

Türkiye’de yer şekillerinin uzanışı düşünüldüğünde haritada numaralanmış alanlardan hangisinde denizin ılımanlaştırıcı etkisinin iç kesimlere daha az ulaştığı söylenebilir? A) I

2.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yıldızlı Soru 1

Türkiye’nin güney bölümlerinde Akdeniz iklim şartlarının yaşanmasının nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Bitki örtüsünün maki olması

B) Karstik arazilerin bulunması

Karadeniz Bölgesi’nde her mev sim yağışlı alanlara rastlanırken, Akdeniz’de her mev sim yağışlı bölgeler bulunmamaktadır.

C) Subtropikal yüksek basıncın etkisinde kalması

İki bölge arasındaki yağış rejim

D) Engebeli olması

E) Kuzey Yarım Küre’de yer alması

inin farklı olması;

I. bölgelerin yükseltisi,

II. dağların uzanış doğrultusu,

III. etkili olan basınç merkezi,

IV. enlem etkisi

faktörlerinden hangileriyle açık A) I ve II

lanamaz?

B) I ve III

D) I, II ve III

C) II ve IV

E) I, II ve IV

3

3.

Isınan havanın yükselip soğuması sonucu olu-

5.

matik (mutlak) konumudur.

şan konveksiyonel yağışların, Doğu Anadolu’da İç Anadolu’dan daha geç meydana gelmesinin nedeni

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin matematik konumu ile ilgili özelliklerinden biri değildir?

aşağıdakilerden hangisidir?

3

Türkiye iklimini etkileyen önemli faktörlerden biri de mate-

A) Enlemlerinin farklı olması

A) Gezici basınçların etkisinde kalması

B) Yükseltilerinin farklı olması

B) Cephe yağışlarının etkisinde kalması

C) Bitki örtülerinin farklı olması

C) Güneyinin kuzeyinden sıcak olması

D) Toprak tiplerinin farklı olması

D) Akdeniz iklim şartlarının yaşanması

E) Yer şekillerinin uzanışının farklı olması

E) Doğusunun batısından soğuk olması

KONU TESTİ

1

EZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENT örler Türkiye İklimini Etkileyen Fakt

6.

9.

Yukarıdaki haritada esme yönü gösterilen rüzgarlar-

dan hangileri sıcaklığı düşürür?

A) I, II ve III

B) II, IV ve V

D) IV, V ve VII

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanların hangi ikisinde sıcaklıkların farklı olmasında Güneş ışınlarının geliş açısının farklılığı bir etken değildir?

C) V, VI ve VII

E) IV, V ve VI

A) I ve II

7.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye iklimini daha çok yazın etkileyen basınç merkezlerinden biridir?

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10. Karasallığın fazla olduğu bölgelerde yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.

A) Aleut Alçak Basınç Alanı

B) Antarktik Yüksek Basınç Alanı

C) Ekvatoral Termik Alçak Basınç Alanı

D) Basra Termik Alçak Basınç Alanı

E) Hawai Yüksek Basınç Alanı

Buna göre, aşağıdaki kentlerden hangisinde yukarıda sözü edilen durumun daha belirgin olduğu söylenebilir? A) İzmir

B) Bursa

D) Kayseri

C) Samsun

E) Mersin

10

COĞRAFYA 4

11.

Yukarıda verilen kavram haritasında “…” olan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Tundra

B) Orman

C) Bozkır

D) Alpin çayır

E) Maki

Türkiye’de yer şekillerinin uzanışı düşünüldüğünde yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisinde kıyıdan 100 km gidildiğinde iklimde meydana gelen değişmelerin en az olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

8.


İYE

1

Türkiye İklimini Etkileyen Faktörler

12. Cisimlerin Güneş’e göre konumlarına bakı denir. Bakı etkisiyle Güneş’e dönük olan yamaçlarda sıcaklık değerleri daha fazladır.

Aşağıdakilerden hangisi bakı etkisinin sonucu olarak Türkiye’de görülen durumlardan biri değildir?

15.

I. Maki üst sınırının Akdeniz’de Ege’den yüksek olması

II. Yaz mevsiminde Ankara’nın Isparta’dan sıcak olması

III. Dağların doruklarında kalıcı karlara rastlanması

Yukarıda verilen özelliklerden hangileri Türkiye’nin matematik konumu ile ilgilidir?

A) Antalya’da tarım ürünlerinin Sinop’tan önce olgunlaş

ması B) Ege’de güneye bakan yamaçların kuzey yamaçlardan

KONU TESTİ

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

daha sıcak olması

C) Güney yamaçlarda yerleşmelerin daha fazla olması

D) Güney yamaçlarda kalıcı kar sınırının daha yüksek olması

E) Kuzey yamaçlarda arpa, güney yamaçlarda buğday ekilmesi

13. Akdeniz

ğının yaşanmasının nedenidir?

A) Alçalıcı hava hareketlerinin etkili olması

B) Bitki örtüsünün maki olması

C) Yer şekillerinin engebeli olması

D) Karstik arazilerin bulunması

E) Doğu - batı yönünde geniş olması

Bölgesi’ne düşen yağış miktarının Ege

17. Erzurum-Kars Platosu’nun ocak ayında Türkiye’nin en

Bölgesi’nden daha fazla olmasında;

soğuk bölgesi olmasında;

I. daha güneyde yer alması,

II. dağların kıyıya paralel uzanması,

III. dağların yükseltisinin fazla olması


A) Yalnız I

16. Aşağıdakilerden hangisi Ege Bölgesi’nde yaz kuraklı-

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

I. Sibirya Yüksek Basınç merkezinin etkisinde kalması,

II. tarım alanlarının az olması,

III. yükseltinin fazla olması,

IV. nemliliğin az olması


A) Yalnız I

14. Karadeniz Bölgesi’nin en az yağış alan bölümü Orta Kara-

D) II ve IV

5

Bu durumun aşağıdakilerden hangisi ile ilgili olduğu söylenebilir?

3

C) I ve III

E) III ve IV

18.

deniz Bölümü’dür.

B) Yalnız II

A) Doğal bitki örtüsü

B) Enlem etkisi

C) Yükselti değerleri

D) Bakı faktörü

E) Jeoloji yapı

Yukarıdaki haritada numaralanmış yerlerden hangisi etrafı dağlarla çevrili olduğu için Türkiye’nin en az yağış alan yerlerinden biridir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ÖĞRETEN TEST

2

İYE

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK Türkiye’nin İklimi

1. Denize uzak olan bölgelerde nemliliğin az ve kuraklığın fazla olduğu hatırlanma-

Kurak ve yarı kurak alanlarda konut yapımında daha çok kerpiç ve toprak kullanılır.

lıdır.

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisinde konut yapımında kerpiç ve toprak kullanımı daha yaygındır?

Tundra ikliminde kış sıcaklıkları yaklaşık 10 ay 0 °C nin altına düşer. Toprak donar

A) I

ve yazın çözülerek bataklık oluşturur.

2.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Matematik ve özel konum şartları dikkate alındığında Türkiye’de aşağıdaki iklim tiplerinden hangisinin yaşanması beklenemez?

A) Ilıman karasal

B) Bozkır C) Savan

D) Sert karasal

E) Okyanusal

Verilen grafiğin hangi iklim tipine ait olduğu ve Türkiye’deki yaşandığı bölgeler

3.

Yanda bir bölgenin yıllık sı-

de grafikte verilen iklimin görülemeyeceği

caklık ve yağış değerleri

dikkate alınmalıdır.

verilmiştir.

Yaðýþ (mm)

25 20

200

Verilen grafik aşağıdaki

15 10

100

caklık ve yağış değerleri-

10

30

300

kentlerden hangisinin sı-

5 0

ni göstermektedir?

COĞRAFYA

Sýcaklýk (°C)

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Yaðýþ

6

A) Bursa

Karadeniz ikliminde kışların ılık, yazların serin her mevsim yağışlı olduğu hatırlan-

4.

Sýcaklýk (°C)

B) Edirne

D) İstanbul

0

C) Kars

E) Rize

Karadeniz kıyıları boyunca yaşanan iklim tipi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

malıdır.

A) Günlük sıcaklık farkı azdır.

B) Güneşli gün sayısı fazladır.

C) Doğal bitki örtüsü ormandır.

D) Kurak mevsim yoktur.

E) Nem oranları yüksektir.

ünite

dikkate alınmalıdır. Denize uzak bölgeler-


İYE

2

Türkiye’nin İklimi

1.

Aşağıda Türkiye’nin bir bölümünde sıcaklığın ve yağışın yıllık dağılışı verilmiştir. Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C)

350

40

300

30

250

20

200

10

150

0

100

10

50

20

0

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

30

(° C)

Yaðýþ

Bu bölümün aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

A) Batı Karadeniz

B) Erzurum - Kars

C) Kıyı Ege

D) Yukarı Sakarya

2.

4.

KONU TESTİ

Türkiye’nin iklimi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) En fazla oluşan yağış şekli konveksiyonel yağıştır.

B) Engebeli alanlarda iklim çeşitliliği azdır.

C) Bulutluluğun fazla olduğu yerlerde güneşli gün sayısı azdır.

D) Doğu Anadolu’da en fazla yağış sonbahar mevsiminde düşer.

E) En geniş alan kaplayan bitki türü alpin çayırlardır.

E) Ergene

Yıldızlı Soru 2

Aşağıda indirgenmiş sıcaklıklara göre çizilen Türkiye’nin temmuz ayı izotermleri gösterilmiştir.

Marmara Bölgesi kıyıları diğer kıyı bölgelerine oranla daha az yağış alır.

Bu durum bölgenin hangi özel

liği ile açıklanır?

A) Yükseltisinin az olması B) Hâkim rüzgâr yönünün farkl ı olma

sı

C) Şehirleşmenin fazla olması

Bu haritaya bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

D) Bitki örtüsünün çeşitli olması

A) Sıcaklık değişimi her bölgede enleme uygundur.

E) Kuzey enlemlerde yer alması

B) Karadeniz kıyılarında sıcaklığı 24 °C’den az olan yerler vardır.

C) İç kesimlere gidildikçe sıcaklık azalır.

D) İç Anadolu’nun ortalama sıcaklığı 26 °C’den azdır.

E) Kıyı kesimlerde sıcaklık azdır.

7

5.

Buharlaşma şiddetinin fazla olduğu kurak ve yarı kurak alanlarda toprakta tuz ve kireç birikimi artar.

3.

3

Aşağıdakilerden hangisinin Türkiye’nin engebeli bir ülke olması ile olan ilişkisi en fazladır?

A) Marmara’da ayçiçeği, fındık ve zeytin yetiştirilebilmesi

B) Güneyinin kuzeyinden sıcak olması

C) Kısa mesafelerde çeşitli iklimlerin bir arada yaşanabilmesi

D) Tahıl tarımının geniş bir alanda yapılması

rın hangisinde toprakta tuz ve kireç birikimi en azdır?

E) Kıyı ve iç kesimler arasında farklı tür bitkilerin yetişmesi

A) I

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış alanla-

B) II

C) III

D) IV

E) V

KONU TESTİ

6.

İYE


2


Aşağıda bir bölgenin yıllık sıcaklık ve yağış grafiği veril-

9.

miştir.

400-600 metre, Marmara’da ise 200-400 metredir. Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C)

30

150

20

100

15 10

50

5 0

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar Yaðýþ

Bu durum, bölgelerin aşağıdaki özelliklerinden hangisinin farklılığı ile daha çok ilişkilidir?

25

A) Yağış miktarı

B) Sıcaklık değerleri

C) Yükselti değerleri

D) Toprak tipleri

E) Dağların uzanışları

0

Sýcaklýk (°C)

Bu grafiğe bakılarak bu yöre ile ilgili aşağıdaki yargı-

Akdeniz’de makilerin yetiştiği üst sınır 600-800 metre, Ege’de

lardan hangisine ulaşılamaz?

10. Türkiye ana hatları ile Akdeniz iklim kuşağındadır. Ancak çok çeşitli iklim tipleri yaşanmaktadır.

A) Kar yağışları olağandır.

B) En fazla yağış sonbahar mevsimindedir.

C) Yağış rejimi düzenlidir.

D) Kışları ılımandır.

E) Kurak mevsim yoktur.

7.

Türkiye’de iklim çeşitliliğinin fazla olmasında,

I. yer şekilleri,

II. bitki örtüsü,

III. denize uzaklık,

IV. yer altı kaynakları

Aşağıda bir bölgenin yıllık sıcaklık ve yağış değerleri veril-

gibi faktörlerden hangilerinin etkili olduğu söylenemez?

miştir.

A) I ve II

Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C) 30

150

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

25 20 15 10

50

11. Aşağıda Türkiye’ye ait iki kentin yıllık sıcaklık ve yağış değerleri verilmiştir.

5 0

1

10

COĞRAFYA

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

0

(°C)

Yaðýþ

Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C)

150 100

8

Bu bölgenin doğal bitki örtüsü aşağıdakilerden hangi-

50

sidir? A) Bozkır

B) Orman

D) Maki

C) Alpin Çayır

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

25

20 100

20

15

15

0

50 0

(°C)

Yaðýþ

E) Savan

10 5

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

0

(°C)

Yaðýþ

X

8.

30

10

1

Sýcaklýk (°C)

25

5 0

Yaðýþ (mm) 30 150

Y

Bu iki kent aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?

İç Anadolu karasal iklimin görüldüğü alanlarda yaz mevsiminde kuraklık yaşanmasının nedeni olarak

aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

X

Y

A) Dağların kıyıya paralel uzanması

A) Konya

Zonguldak

B) Alçalıcı hava hareketi yaşanması

B) Kırşehir

Kars

C) Bitki örtüsünün cılız olması

C) Edirne

Konya

D) Karstik alanların bulunması

D) Ankara

Antalya

E) Sulama ihtiyacının artması

E) İzmir

Afyonkarahisar

ünite

100


İYE


12. Karadeniz Bölgesi’nde her mevsim bol yağış alması nedeniyle gür ormanlar yer alır ve güneşli gün sayısı azdır. Ay-

Yıllık ortalama sıcaklık (°C)

Yıllık yağış miktarı (mm)

15,1

1198

rıca soğuk hava kütlelerine kapalı olması, föhn rüzgarları

I

ve nemlilik nedeniyle kışları ılıktır.

II

8,5

425

Aşağıdaki kentlerden hangisi yukarıdaki genellemeye

III

18,9

350

örnek olarak verilemez?

16.

A) Ordu

B) Trabzon

D) Giresun

Yukarıda çeşitli iklim özellikleri verilen kentler aşağı-

I

II

III

A) Muğla

Sivas

Şanlıurfa

13. Aşağıdaki Türkiye’nin yıllık sıcaklık farkı haritası verilmiştir.

B) Antalya

Konya

Bursa

C) Muğla

Ankara

Edirne

D) Adana

Zonguldak

Mardin

E) Rize

Ankara

Antalya

KONU TESTİ

dakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?

C) Rize

E) Gümüşhane

2

Bu haritaya bakılarak aşağıdaki sonuçlardan hangisine ulaşılamaz?

17. Güney Anadolu

Bölgesi’ne düşen yıllık yağış miktarı ile

İç Anadolu’ya düşen yıllık yağış miktarı birbirine yakındır.

A) Kıyı bölgelerin sıcaklık farkları birbirine yakındır.

B) Aynı enlemdeki noktaların sıcaklık farkları eşittir.

C) İç Anadolu’da sıcaklık farkı 20 - 25°C civarındadır.

D) Sıcaklık farkı denizden uzaklaşıldıkça artmaktadır.

A) Yağış rejimlerinin farklılığı

E) En az sıcaklık farkı Karadeniz kıyılarındadır.

B) Bitki örtüsünün farklılığı

C) Yer yapılarının farklılığı

D) Tarımsal üretimlerinin farklılığı

E) Buharlaşma şiddetlerinin farklılığı

14. Aşağıda bir yağış türünün oluşumu verilmiştir.

Ancak Güneydoğu Anadolu Bölgesi daha kuraktır.

Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

9

Türkiye’de yer şekillerinin uzanışı düşünüldüğünde oluşumu gösterilen yağış türünün aşağıdaki kentlerden hangisinde daha az yaşandığı söylenebilir?

A) İzmir

B) Sinop

D) Zonguldak

E) Hatay

şan bitkilere antropojen bozkır denir.

3

Aşağıdaki bölümlerden hangisinde antropojen bozkırlara rastlanma olasılığı en azdır?

A) Antalya

B) Konya

D) Yukarı Sakarya

C) Ergene

E) Yukarı Kızılırmak

Karadeniz kıyılarının Batı Karadeniz’den daha

sıcak olması,

C) Antalya

15. Orman alanlarının insan eliyle tahrip edilmesi sonucu olu

18. Doğu

I. soğuk hava kütlelerine kapalı olması,

II. föhn rüzgarlarının etkisinde kalması,

III. yükseltinin azlığı,

IV. toprak tipi

özelliklerinden hangileri ile ilgilidir?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

KONU TESTİ

1.

İYE


3


Aşağıdaki iklim özelliklerinden hangisi Türkiye’nin

özelliklere sahip sahalardan oluşur. Burada kısa mesa-

göreceli konumu ile ilgili değildir?

felerde bile belirgin yükselti farklılıkları oluşur. Burada bir

A) Kısa mesafelerde bile aynı anda farklı mevsim özellik-

yerden başka bir yere gittiğinde birbirinden farklı doğa

lerinin yaşanması

olaylarını ve doğal güzellikleri görebilirm. O kadar ilginçtir

B) Denizel etkinin kıyılardaki görülme alanının farklılık

ki bir dağın bir yamacında neredeyse tepeye kadar orman

göstermesi

varken, diğer yamaçta ormanlar tepeden çok uzakta son

C) Bütün bölgelerde cephesel yağışların oluşması

D) Karadeniz’de dağların denize bakan yamaçlarında bit-

bulur. Bugünlerde özellikle sabah saatlerinde evden çıktığımda etraf kar yağmamasına rağmen bembeyaz bir görüntü oluşturur. Bahar aylarında ise ikindi vaktinde oluşan

ki çeşitliliğinin daha fazla olması

Bulunduğum bölge, yeryüzü şekilleri bakımından farklı

yağış kısa sürede etkili olur. Ama bu yağış neredeyse kırk gün boyunca hep aynı şekilde oluşur.

E) Marmara’da gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki farkın az olması

Aşağıdaki üç soruyu yukarıda verilen paragrafa göre cevaplayınız.

4.

Paragrafta anlatılan yerin aşağıdaki yerlerden hangisi olma olasılığı daha azdır?

A) Yukarı Sakarya

2.

I. sıcaklık,

B) Orta Kızılırmak

II. yağış,

C) İçbatı Anadolu

III. rüzgâr,

D) Çatalca - Kocaeli

IV. basınç

E) Yukarı Murat - Van

Akdeniz ile Karadeniz’de yukarıda verilen iklim ele-

5.

Bu bölge ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi ifade edilmemiştir?

num faktörü etkili değildir?

A) I ve II

10

COĞRAFYA

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10

3.

Akdeniz Bölgesi’nde özellikle kış aylarında yerde daha çok çiy oluşurken, kırağı veya kırç oluşmasının çok

A) Yer şekilleri

B) Bakı

C) Konveksiyonel yağış

D) Kırağı

E) Sis

6.

Paragrafta verilen yoğuşma türüne göre bilginin verildiği mevsimin,

I. kış,

lerinden hangisiyle daha çok ilgilidir?

II. yaz,

A) Yükseltisinin fazla olması

III. ilkbahar,

B) Çok düşük sıcaklıkların yaşanmaması

IV. sonbahar

C) Dağların kıyıya paralel uzanması

mevsimlerinden hangileri olma olasılığı daha fazladır?

D) Karstik arazi yapısı

A) Yalnız I

E) Bitki örtüsünün maki olması

nadir bir durum olması bu bölgenin aşağıdaki özellik-

B) I ve II

D) II ve IV

C) II ve III

E) I, II ve III

ünite

manlarından hangilerinin farklı olmasında mutlak ko-


İYE

3


KONU TESTİ

10.

7.

IV V I II

III

I

II

Haritada verilen merkezlerin hangileri sırasıyla güneşlenme süresi en az ve en fazla olan yerlerdir?

A) I ve II

B) I ve III

D) IV ve II

C) II ve III

E) III ve V

III

Karadeniz kıyısında yukarıda verilen yağış tiplerinden hangileri oluşur?

A) Yalnız I

8.

B) Yalnız II

D) I ve II

Yıldızlı Soru 3

C) Yalnız III

E) I ve III Karadeniz ve Akdeniz’de kıyıda yer

Kış mevsimi ile ilgili olarak tahmin yapan meteoroloji uz-

alan şehirlerde yıllık yağış miktarı fazladır. Bu durumun oluşmasında kıyıda yer alan şehirlerden kıyıdan itibaren yükseltinin artması etkilidir. Bu şehirlerden denizden gelen nemli hava kıyıda yükselmeye başlar ve yağış oluş turur.

manı bu kışın çok soğuk, sert ve az yağışlı geçeceğini tahmin etmektedir.

Buna göre kış şartlarının bu şekilde yaşanması için;

I. Sibirya,

II. Asor,

III. İzlanda,

Yukarıdaki bilgiye uygun olmadığ ı halde aşağıdaki şehirlerden hangisinde de yağış miktarı iç bölgelere göre fazladır?

IV. Basra

A) Rize

basınç merkezlerinden hangilerinin daha etkili olması

B) Trabzon

D) Osmaniye

beklenir?

A) I ve II

9.

B) I ve III

D) I ve IV

E) II ve IV

11

11.

lığını artırması

A) Enlem etkisiyle sıcaklık güneyden kuzeye doğru azalır.

B) Yükselti etkisiyle sıcaklık batıdan doğuya doğru azalır.

C) Nemliliğin etkisiyle sıcaklık farkı en az olan kıyılar Ak-

III. Karayelin Marmara’da sıcaklığı düşürmesi

Yukarıda bazı rüzgâr ve bu rüzgârların meydana getirdiği etkiler verilmiştir. Buna göre, bu rüzgârlardan hangilerinin oluşturduğu etki enlem etkisiyle açıkla-

D) Kıyı ile iç kesimler arasındaki sıcaklık farklılığı Ege ve

namaz?

Marmara’da daha azdır. E) Bakı etkisiyle Karadeniz’in güney yamaçlarında orman üst sınırı kuzeyden daha fazladır.

II. Fön rüzgârının Rize’de kışın ılımanlaştırıcı etki yapması

deniz kıyılarıdır.

3

I. Samyeli rüzgârının Güneydoğu Anadolu’da yaz kurak-

Türkiye’nin sıcaklığı ile ilgili aşağıda verilenlerden

E) Sinop

C) II ve III

hangisi yanlıştır?

C) Antalya

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) II ve III

KONU TESTİ

İYE


3


12. Aşağıdaki

hangi merkezler arasında sıcaklığın farklı

15.

olması yükselti faktörüyle açıklanamaz?

A) İzmir - Erzurum

B) Adana - Hakkari

C) İzmir - İstanbul

D) Trabzon - Gümüşhane

E) Ankara - Sivas

Yukarıdaki Türkiye yıllık sıcaklık haritasında Ege kıyılarındaki sıcaklığın iç bölgelere göre daha fazla olduğu görülmektedir.

13. II

Bu durum aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

A) Enlem

B) Yükselti

C) Bakı

D) Güneşlenme süresi

I

E) Dağların uzanışı

V IV

III

16. Bazı iklim bölgeleri içinde farklı özellikler gösteren alanlar yer alır. Bu alanlara mikroklima alanı denir. Aşağıdakilerden hangisi mikroklima özelliği gösterir?

Haritada verilen merkezlerden hangilerinde dağlar

A) Trabzon çevresi

özellikle kış mevsiminde kuzeyden gelen soğuk hava

B) Iğdır çevresi

C) Mersin çevresi

D) Manisa çevresi

E) Yozgat çevresi

C) III

D) IV

E) V

10

COĞRAFYA 12

17.

K

KB el

y ra

Ka

I

z

B) II

yra

A) I

II

Po

kütlelerinin etkisinden merkezi korur?

Yıldız

KD

III

14. Kışın Doğu Karadeniz kıyılarını etkileyen fön rüzgârı, Rize’de Trabzon’a göre daha fazla ılımanlaştırıcı etki yapar.

Bu durum Rize ile Trabzon arasında aşağıdakilerden hangisinin farklı olmasıyla açıklanır? A) Kıyı derinliğinin

B) Hâkim rüzgâr yönünün

C) Rüzgâr kaynağının yükseltisinin

D) Enlemlerinin

esiş yönü yanlış verilmiştir?

E) Bitki örtülerinin

A) I

GB

V

IV GD

Yukarıda esiş yönleri verilen rüzgârlardan hangisinin

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

ble

Lo

Kı

do

s


İYE


1.

“Türkiye yarın Balkanlar üzerinden gelen soğuk ve yağışlı

5.

havanın etkisi altına girecek” diyen bir hava durumu sunucusunun verdiği bilgiye göre aşağıdaki basınç merkezi ve rüzgârlardan hangisin etkili olması beklenir?

2.

Basınç Merkezi

Rüzgâr

A)

Sibirya

Batı

B)

İzlanda

C)

4

KONU TESTİ

Türkiye’de meydana gelen yağışların yarısından fazlası frontal yağıştır.

Yukarıda belirtilen durum Türkiye’nin aşağıdaki hangi özelliği ile açıklanır?

A) Dağlarının doğu-batı doğrultusunda uzanmasıyla

Karayel

B) Orta kuşakta yer almasıyla

Basra

Kıble

C) Etrafının yüksek dağlarla çevrili olmasıyla

D)

Asor

Yıldız

E)

Doğu Akdeniz

Lodos

D) Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesiyle

E) Üç tarafının denizlerle çevrili olmasıyla

Fön rüzgârı yazın etkili olduğu sahalarda kuraklık şiddetini ve sıcaklığı arttırır. Bu durum bazı yerlerde tarımı olumlu etkilerken bazı yerlerde ise olumsuz etkiler.

Yıldızlı Soru 4

V I IV

Türkiye’de günlük hava durumu ile iklim özellikleri paralellik göstermeyebilir. Türk iye’de hava durumu ile iklim özelliklerinin daha fazla benzerlik göstermesi için aşağıdakilerden hangisi nin gerçekleşmesi gerekir?

II

III

Buna göre, fön rüzgârı yazın haritada verilen merkezlerden hangisinde tarımı daha fazla olumlu etkiler? A) I

B) II

C) III

D) IV

A) Yükselti ortalamasının azalmas ı B) Ada ülkesi olması

E) V

C) Bitki örtüsünün zenginleşmes i

3.

D) Ekvator’da yer alması

Bulunduğu yerde etkili olan rüzgârın sıcaklığı arttırdı-

E) Dağların kıyılara dik uzanmas ı

ğını söyleyen bir kişi bunu aşağıdakilerden hangisiyle açıklayamaz?

A) Lodos

B) Samyeli

D) Kıble

13

C) Batı

E) Yıldız

6. 4.

3

Ayvalık’ta her yıl yapılan zeytin festivali ile Antalya’da

İç Anadolu ile Erzurum-Kars çevresinde yaşanan iklim

her yıl gerçekleştirilen Altın Portakal festivali bu mer-

özelliklerindeki hangi farklılık bu sahalardaki bitki ör-

kezlerde aşağıdaki hangi iklim özelliğinin daha fazla

tüsünün farklı olmasında daha etkilidir?

benzerlik gösterdiğini kanıtlar?

A) Sıcaklık ortalaması

A) Yıllık yağış miktarı

B) Yağış miktarı

B) Dağların denize göre konumu

C) Yağış şekli

C) Kış ılımanlığı

D) Yağış rejimi

D) Yaz kuraklığı

E) Karlı gün sayısı

E) Yağış rejimi

KONU TESTİ

7.

4

İYE

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK Türkiye’nin İklimi

Aşağıda verilen şehir ve en yağışlı mevsim eşleştir-

11. İç Anadolu’nun geçmişte var olan bitki örtüsü günümüzde

melerinden hangisi yanlıştır?

farklılaşmıştır. Bu durum bölgedeki iklim şartlarının değiştiğini gösterir.

A) Samsun - Sonbahar

B) Ankara - İlkbahar

C) Ardahan - Yaz

D) Hatay - Kış

A) Sıcaklık ortalaması

E) Şanlıurfa - Kış

B) Hakim rüzgâr yönü

C) Etkili basınç merkezi

D) Yağış rejimi ve miktarı

E) Yağış türü

Zergün:

8.

gisinde yaşanan farklılaşma bu değişimi daha iyi açıklar?

Aşağıdaki bölgelerden hangisinde iklim çeşitliliği daha fazladır?

A) Akdeniz

B) Marmara

C) İç Anadolu

D) Karadeniz

Buna göre, İç Anadolu’nun iklim özelliklerinden han-

I

şehrinde ocak ayı geldi ama kardan adam

yapacak kadar kar yerde yok.

E) Doğu Anadolu

Talha:

Küresel ısınmadan dolayıdır.

Zergün: Ama verilere göre kışın düşen yağış geçmiş yıllardan çok farklı değil. Talha:

9.

Dağların kıyıya paralel uzandığı bölgelerde yıllık yağış

Zaten kırsalda bol miktarda kar oluşuyor. Dolayısıyla yağış azaldı demek zor.

miktarı daha fazladır.

Zergün: O zaman bu durumu;

II

dolayı bulunduğumuz

yerin ısısının atmosfer sıcaklığından fazla olma-

sıyla açıklamak mümkün olur. II I

Yukarıdaki diyalogdaki bilgilere göre aşağıdaki IV

10

COĞRAFYA

III

iki soruyu cevaplayınız. V

12. Zergün, yukarıdaki metine göre aşağıdaki şehirlerden hangisinde yer alamaz?

Yukarıdaki haritada verilen merkezlerden hangisinde yer alan bölgedeki dağlar kıyıya paralel uzanmamasına rağmen yıllık yağış miktarı fazladır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

A) Ankara

B) Sivas

D) İstanbul

13. Zergün’ün

C) Eskişehir

E) İzmir

konuşmasında boş bırakılan II nolu yere

aşağıdakilerden hangisi getirilirse açıklama doğru ta-

10. Sıcaklık üzerinde etkili olan tek faktör enlem olsaydı, aşağıdaki bölgelerden hangisinin içinde sıcaklık farkı daha fazla olurdu?

mamlanmış olur?

A) Bitki örtüsünün tahrip edilmesinden

B) Şehirleşmeden

A) Ege

B) Doğu Anadolu

C) Küresel ısınmadan

C) Marmara

D) İç Anadolu

D) Yağış rejiminin değişmesinden

E) Yükseltiden

E) Güneydoğu Anadolu

ünite

14


İYE

4


14. Akdeniz iklimi; Akdeniz kıyısı, Kıyı Ege, Güney Marmara

KONU TESTİ

17.

ve Güneydoğu Anadolu’nun batısında görülür. Bu iklimin

IV

görülme alanının ise en fazla olduğu yer Kıyı Ege’dir. Çün-

V

kü Ege’de ---- dolayı iklimin etkisi iç kesimlere kadar sokulur.

III

I

II

Yukarıda Akdeniz ikliminin görülme alanı ile ilgili verilen paragrafta boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse paragraf doğru tamamlanmış olur?

Haritadaki merkezlerden hangisinde yıllık yağış miktarı daha azdır?

A) Enlem etkisinden

B) Yükseltiden

C) Dağların kıyıya konumundan

D) Kıyıda girinti ve çıkıntının fazla olmasından

E) Makilerin geniş alan kaplamasından

A) I

B) II

18.

C) III

D) IV

E) V

Karadeniz Bölgesinde Görülen İklimler

15. Y

Karadeniz

X

Karasal

Rize

III

Trabzon I

IV Kastamonu

II

Yukarıda boş bırakılan I, II, III ve IV nolu yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Ocak ayında haritadaki X merkezinden Y merkezine doğru giden bir araştırmacı aşağıdakilerden hangisini

I

II

III

IV

yol boyunca herhangi bir noktada yaşamaz?

A)

Bayburt

Sinop

Bartın

Gümüşhane

A) Kar yağışı

B) Don olayı

B)

Bartın

Giresun

Sinop

Zonguldak

C) Konveksiyonel yağış

D) Orman örtüsü

C)

Giresun

Sinop

Çorum

Bayburt

D)

Amasya

Gümüşhane

Sinop

Giresun

E)

Artvin

Çorum

Bartın

Zonguldak

E) Çiy

16. Konveksiyonel yağış özellikle iç bölgelerde oluşur. havaların ısınmaya başladığı aylarda öğleye kadar ısınan hava ikindi vaktinde yağış oluşturur.

Yukarıda tanımı verilen konveksiyonel yağış aşağı-

19. Türkiye’deki sıcaklık üzerinde enlem etkisi belirleyicidir.

daki merkezlerden hangisinde diğerlerinden farklı bir

mevsimde daha etkili olur?

3

enlem etkisine göre bölge içinde sıcaklık farkı daha az

A) Ankara Çevresi

B) Elazığ Çevresi

C) Kars Çevresi

D) Sivas Çevresi

Buna göre, aşağıdaki bölgelerden hangisinde sadece

E) Konya Çevresi

olur?

A) Ege

B) Karadeniz

D) Marmara

C) İç Anadolu

E) Doğu Anadolu

15

7.

fasikül

E


M

İR B L A S Varlığı EKÂN i ve Su

k rak, Bit p o T e ’d Türkiye

ÖĞRETEN TEST

1

EZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENT Varlığı Türkiye’de Toprak, Bitki ve Su

1.

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, aşağıda verilen yerlerin hangisindeki toprakların yıkanmış ve kireç oranının en az olduğu söylene-

Yağış rejimi düzenli olan ve yıllık yağış

bilir?

miktarı fazla olan yerlerde toprağın yıkanma derecesi daha fazla, kireç oranı

A) Batı Anadolu

da en az olur.

B) Orta Anadolu C) Göller Yöresi D) Doğu Karadeniz E) Gaziantep-Şanlı Urfa Platosu

2.

Bitki araştırması için gittiği yörede kekik, lavanta, zakkum, kocayemiş gibi bitkilerin yaygın olduğunu gören coğrafya ekibinin gittiği

Örnek verilen bitkilerin maki elemanları

yerin iklim özellikleri aşağıdakilerden hangisi olabilir?

olduğu göz önüne alınmalıdır.

A) Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı B) Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı C) Yazları serin, kışları ılık ve her mevsimi yağışlı D) Yazları kısa, serin ve yağışlı, kışları uzun, çok soğuk ve kar yağışlı E) Yıl boyu sıcak ve yağışlı

Yer şekillerinin çeşitlilik gösterdiği ve engebeli olduğu

2

3.

yerlerde bitki çeşitliliği daha

Aşağıdaki kentlerin doğal koşulları göz önüne alınırsa, hangisinde kısa mesafeler içinde bitki çeşitliliğinin daha fazla olduğu söylene-

fazla olur.

bilir?

A) Konya

B) Trabzon

D) Şanlıurfa

C) Edirne

E) Karaman

Yatak eğimi az olan akarsuların akış hızı

4.

Aşağıdaki akarsulardan hangisinin hidroelektrik potansiyeli en azdır?

da az olacağından hidroelektrik potansi-

A) Fırat

yelleri düşüktür.

B) Kızılırmak

D) Çoruh

C) Ergene

E) Manavgat

ünite

10

COĞRAFYA


İYE

Türkiye’de Toprak, Bitki ve Su Varlı ğı

5.

Bu durum, iç kesimlerde aşağıda verilen bitki türlerinden hangisinin yaygın olmasına yol açmıştır?

A) Bozkır

6.

ÖĞRETEN TEST

Türkiye’deki iç bölgelerde yaz ayları sıcak ve kurak geçer. Yıllık yağış miktarı az, yağış rejimi düzensizdir.

1

kapalılık nedeniyle karasal iklim görüldüğü, yaz kuraklığı ve yıllık yağışın az oldu-

B) Çayır

D) Orman

Türkiye’deki iç bölgelerde, deniz etkisine

C) Maki

ğu bilgisi göz önüne alınmalıdır.

E) Garig

Karadeniz’deki tuzluluk oranının Ege Denizi’nden daha az olmasında etkili olan temel faktör aşağıdakilerden hangisidir?

Ekvator’dan

A) Jeolojik yapı

B) Enlem

azalması, buharlaşmayı azalttığı için tuz-

C) Derinlik

D) Yüz ölçüm

7.

uzaklaşıldıkça

sıcaklığın

luluk oranı azalır.

E) Beşeri etkenler

Türkiye’deki bazı yörelerdeki sıcak su kaynakları sağlık turizminin geliştiği yerler haline gelmiştir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi sağlık turizminin geliştiği merkezler arasında sayılamaz? A) Kızılcahamam (Ankara)

B) İnegöl (Bursa)

C) Simav (Kütahya)

D) Sandıklı (Afyonkarahisar)

8.

madığı yerlerde sıcak su kaynakları oluşmaz.

Yer yapısının aktif fay hatlarından oluş-

Seçeneklerde verilen yerlerden bazıları Kuzey Anadolu, bazıları da Batı Anadolu fay kuşağındadır.

E) Akşehir (Konya)

Lav seti ve krater göllerinin oluşumlarını sağlayan koşullar göz önüne alınacak olursa, aşağıdaki bölgelerden hangisinde bu tür göllerin daha fazla olduğu söylenebilir?

3

A) Akdeniz

B) Karadeniz

C) Ege

D) Doğu Anadolu

E) Marmara

Volkanik arazilerin fazla olduğu yerlerde lav seti ve krater göllerinin oluşma olasılığı fazladır.

3

KONU TESTİ

1.

EZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SENT Varlığı

1

Türkiye’de Toprak, Bitki ve Su

Türkiye’de kahverengi orman topraklarının en yaygın

4.

I. Volkanik arazilerde akarsuların genellikle yamaç etek-

görüldüğü yer aşağıdakilerden hangisidir?

lerinde biriktirmesiyle oluşan kumlu topraklardır.

A) Kuzey Anadolu Dağları’nın denize bakan yamaçları

II. Humus oranı çok fazladır.

B) Marmara Bölgesi’nin güney kesimleri

III. Kalker üzerinde gelişen kırmızı topraklardır.

C) Erzurum-Kars çevresi

Yukarıda verilenlerden hangileri regosol türü toprak-

D) Tuz Gölü çevresi

E) Menderes ovaları

ların özellikleri arasında yer almaz?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

5.

2.

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

A) Tuğla

B) Seramik

D) Çimento

C) Kağıt

E) Porselen

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerden han-

gisinde, kalker üzerinde oluşan ve demirin oksitlenmesi nedeniyle rengi kırmızı olan topraklar yaygındır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

10

COĞRAFYA

6.

I. İnsanların talepleri

II. İklim ve toprak farklılığı

III. Tarımsal nüfusun fazla olması

Yukarıdakilerden hangileri %36’sında tarım yapılan Türkiye arazisinde yetiştirilen ürün çeşidinin fazla olmasının nedenidir?

4

A) Yalnız II

3.

Aşağıdakilerden hangisi kahverengi bozkır ve kesta-

7.

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ne renkli bozkır topraklarının ortak özelliklerinden biri değildir?

A) Bozkırla kaplı alanlarda yaygın olmaları

B) Organik madde bakımından zengin olmaları

C) Karasal iklim bölgelerinde görülmeleri

A) Datça hurması

B) Kazdağı köknarı

D) Deniz etkisine kapalı iç kesimlerde görülmeleri

C) Karaçam ağacı

D) İspir meşesi

E) Tahıl tarımına elverişli olmaları

Yukarıda verilen kavram haritasında

olan bö-

E) Kasnak meşesi

ünite

lümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?


İYE

1


8.

11.

Yağış, sıcaklık ve toprak koşullarının elverişli, yetişme

KONU TESTİ

Yazları serin, kışları ılık ve her mevsimi yağışlı geçen

devresinin uzun olduğu her yerde ağaç formasyonu görü-

yerlere uyum sağlayan bir bitkinin doğal yetişme alanı

lebilir.

yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisidir?

Ağaç yetişmesini engelleyen koşullar göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yöre-

A) I

lerden hangisinde ağaç yetişmesinin daha zor olduğu

B) II

C) III

D) IV

E) V

söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V


Türkiye’deki endemik bitkilerden biri olan sığla ağacı aşağıdaki yörelerden hangisinde bulunur?

A) Kastamonu ve Yozgat çevresinde

B) Kazdağı eteklerinde

C) Göller Yöresi’nde

D) Köyceğiz Gölü çevresinde

E) Çanakkale Behramkale’de

Türkiye’de bitki örtüsü çeşitlilik gösterir. Aynı alanda farklı türden bitkiler yetişeb ilir. Türkiye’deki bitki örtüsünü incelemek isteyen bir araştırmacı aşağıdaki bölgelerden hangisini geze rek bütün bitki örtüsü özelliklerini görebilir? A) Akdeniz

10.

B) Marmara

D) Karadeniz

C) Ege


12. Maki ve çalıların bulunduğu yerlerde kıl keçisi, çayırların

yaygın olduğu yerlerde sığır, bozkır alanlarında koyun, dut ağaçlarının yaygın olduğu yerlerde ipekböcekçiliği, meyve

doğal bitki örtüleri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

yerlerde ise arı yetiştiriciliği yaygın olarak yapılmaktadır.

Bu durum, hayvancılık faaliyetleri üzerinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğunu gösterir?

I

3

bahçeleri, çiçekli bitkiler ve çam ağaçlarının yaygın olduğu

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerdeki

II

III

A) Bitki türü

Maki

B) Toprak türü

Orman

Bozkır

C) Sıcaklık koşulları

Orman

Maki

Bozkır

D) Yağış rejimi

Bozkır

Maki

Orman

E) Hayvancılık yöntemleri

A)

Maki

Bozkır

Orman

B)

Orman

Bozkır

C)

Maki

D) E)

5

KONU TESTİ


1

13. Aşağıda


verilen göllerden hangisinin gideğeni (göl

16. Aşağıda

ayağı) yoktur?

verilen göllerden hangisi doğal setleşmeler

sonucunda oluşmamıştır?

A) Sapanca

B) Beyşehir

A) Çamiçi

B) Hirfanlı

C) Eğirdir

D) Çamiçi (Bafa)

C) Tortum

D) Eymir

E) Van

E) Köyceğiz

17.

14. Türkiye’nin

su varlığıyla ilgili olarak aşağıda verilen

bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Deniz ulaşımı bakımından oldukça elverişli koşullara sahiptir.

Yukarıdaki haritada gösterilen X ve Y yörelerinde yay-

gın olan göl türleri aşağıdakilerden hangisinde veril-

B) Akarsularının yatak eğimleri ve akış hızları genellikle

miştir?

azdır.

X Yöresi

C) Sıcak su kaynakları bakımından zengindir.

D) Yaz kuraklığı belirgin olan yerlerde göllerin su seviyeleri yazın azalır.

E) Orta Doğu’daki komşuları arasında su potansiyeli en zengin ülkedir.

10

Y Yöresi

A)

Tektonik

Alüvyal set

B)

Karstik

Alüvyal set

C)

Alüvyal set

Heyelan set

D)

Tektonik

Karstik

E)

Heyelan set

Karstik

COĞRAFYA 6

18. Karma oluşumlu göller arasında yer alan Van Gölü’nün oluşumunda rol oynayan etkenler aşağıdakilerden

A) Tektonik hareketler ve heyelan

rarlanma yolları arasında sayılamaz?

B) Heyelan ve akarsu biriktirmesi

A) Turizm

B) Tuz elde etme

C) Tektonik hareketler ve volkanik süreçler

C) Ulaşım

D) Balık avlama

D) Karstik süreçler ve tektonik hareketler

E) Karstik süreçler ve akarsu biriktirmesi

15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki denizlerden ya-

E) Enerji üretme

ünite

hangisinde verilmiştir?


İYE

2


1.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de bulunan zonal

5.

topraklardan biri değildir?

Zemini geçirimli kayaçlardan oluşan arazilerde yer alan göllerin suları genellikle tatlı olmazken, benzer özelliklere

A) Kahverengi bozkır toprakları

B) Terra-rossa toprakları

C) Vertisoller

D) Çernezyom (Kara topraklar)

E) Kahverengi orman toprakları

2.

KONU TESTİ

sahip olan Beyşehir ve Eğirdir göllerinin suları tatlıdır.

Bu durum Beyşehir ve Eğirdir göllerinin aşağıdaki özelliklerinden hangisiyle ilgilidir?

Kapalı havza ve eski göl tabanlarında oluşan halomor-

A) Yüz ölçümlerinin büyük olmasıyla

B) Akdeniz ve karasal iklimler arasındaki geçiş bölgesinde bulunmalarıyla

C) Yer altı ve yer üstü gideğenlerinin olmasıyla

D) Yakın çevrelerinin ormanlarla kaplı olmasıyla

E) Yerleşim alanlarına yakın olmalarıyla

fik topraklar aşağıdaki yerlerin hangisinde yaygın olarak bulunur?

A) Doğu Karadeniz kıyıları

B) Batı Toroslar

C) Bakırçay Ovası

D) Kars-Ardahan Platosu

E) Tuz Gölü çevresi ve Konya Ovası

Yıldızlı Soru 2 Topraklar bulundukları yerlerin iklim özelliklerini yansıtır. V

II

III I

3.

IV

Çukurova, Çarşamba ve Menderes ovalarında aşağıda verilen toprak türlerinden hangisi yaygındır?

A) Litosoller

B) Alüvyal topraklar

C) Vertisoller

D) Kahverengi bozkır toprakları

E) Çernezyom toprakları

Buna göre, haritada verilen mer kezlerden hangisinde yaygın olarak bulunan topr ak tipinin belirli bir iklim bölgesi yoktur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

7

6.

Toprağın kullanım alanlarından biri de seramik yapımıdır. Ana ham maddesi kil olan seramik, geçmişte geleneksel

4.

el sanatları şeklinde yapılırken günümüzde büyük ölçüde

Akdeniz Bölgesi’nde makilerin tahrip olduğu bölgeler-

fabrikalarda üretilmektedir.

de ortaya çıkan, makilere göre daha kısa boylu olan ve çoğu dikenli çalılardan oluşan bitki topluluğu aşa-

nin geliştiği başlıca merkezlerden biri değildir?

ğıdakilerden hangisidir?

3

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de seramik sanayisi-

A) Garig

B) Kızılçam

A) Kütahya

B) Söğüt

C) Savan

D) Çayır

C) Bozüyük

D) Çanakkale

E) Antropojen bozkır

E) Antalya

KONU TESTİ

7.

2


Aşağıdaki tabloda Türkiye’deki arazi kullanım oranları ve-

10. Aşağıda maki türü bitkilerin Marmara, Ege ve Akdeniz kı-

rilmiştir.

yılarındaki üst sınırları gösterilmiştir. Arazi

(%)

Tarla arazisi

22,78

Nadas

5,60

Sebze ve çiçek bahçeleri

0,88

Meyve ve diğer uzun ömürlü

3,87

Orman arazisi

27,64

Çayır ve mera arazisi

21,85

Tarıma elverişli olduğu halde

2,91

14,47

Buna göre, maki üst sınırının Marmara Bölgesi’nden Akdeniz’e doğru artması aşağıdakilerden hangisiyle

kullanılmayan arazi Tarıma elverişsiz arazi

Yalnızca tabloda verilen bilgiler göz önüne alınırsa, aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir?

A) Tarla arazileri iç bölgelerde daha geniş yer tutar.

B) Nadasa bırakılan arazilerde yalnızca buğday tarımı yapılmaktadır.

bitkiler

ilgilidir?

A) Dağların kıyıya göre konumunun değişmesiyle

B) Yağış rejimi ve miktarının değişmesiyle

C) Toprak türünün değişmesiyle

D) Enleme bağlı olarak sıcaklığın artmasıyla

E) Rüzgâr yönünün değişmesiyle

C) Orman arazileri kuzeyden güneye doğru düzenli olarak azalmaktadır.

D) Tarıma elverişsiz araziler ile nadas alanlarının oranları toplamı çayır ve mera arazilerinin oranından azdır.

E) Çayır ve mera arazilerinin oranı yıldan yıla azalmaktadır.

10

COĞRAFYA 8.

Karadeniz kıyılarında ormanların tahrip edildiği yerlerde ortaya çıkan çalılar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Psödomaki

B) Garig

C) Tayga

D) Maki

E) Antropojen bozkır

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerin ortak özelliği

aşağıdakilerden hangisidir?

9.

Türkiye’de de görülen aşağıdaki orman ağaçlarının hangisi kışın yaprağını döken geniş yapraklı ağaçlardan biri değildir?

A) Tatlı su gölleri bakımından zengin olmaları

B) Akarsu havzalarının kapalı olması

A) Akçaağaç

B) Kavak

C) Tarımda sulamanın çok yetersiz olması

C) Selvi

D) Kestane

D) Elektrik üretilen barajların bulunması

E) Jeotermal enerji üretilen yerler olmaları

E) Gürgen

ünite

8

11.


İYE


2

KONU TESTİ

15. Karadeniz kıyılarında deniz turizminin Ege ve Akdeniz

12.

kıyılarındaki kadar gelişmemiş olmasında,


A) Mersin

B) Geven

C) Keçiboynuzu

D) Sandal

I. yıllık yağış miktarı,

II. yağışın yıl içindeki dağılışı,

III. sıcaklık ortalamasının yetersiz olması

özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?

A) Yalnız II

B) I ve II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

E) Kocayemiş

16.

13. Rafting sporu için akarsuyun yatak eğimi ve akış hızının fazla olması gerekir.


A) Terra - rossa

B) Tundra

C) Step

D) Alüvyon

E) Çernezyom


17. Türkiye’deki göllerden bazılarının oluşumunda birden fazla etken rol oynadığı için bunlara karma oluşumlu göl denir.

yörelerin hangisindeki akarsuların rafting sporu için daha elverişli olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

14. Aşağıda verilen göllerden hangisi heyelan sonucunda

3

bir göldür?

A) Sera

B) Mogan

D) Sapanca

C) Van

E) Köyceğiz

A) Tuz

B) İznik

C) Eğirdir

D) Nemrut

18. Aşağıda

E) Durusu

verilen göllerden hangisinin oluşumunda

karstik süreçlerin etkisi yoktur?

bir vadinin önünün tıkanmasıyla oluşmuştur?

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi karma oluşumlu

A) Kestel

B) Salda

D) Kızören

C) Timraş

E) Tortum

9

KONU TESTİ

1.

3


Aşağıdakilerden hangisi sulama ile verimli tarım top-

5.

raklarına dönüşen ancak kil oranı fazla olduğundan işlenmesi çok zor olan topraklardır?

A) Tuzlu topraklar

B) Çernezyom toprakları

C) Terra-rossa toprakları

D) Vertisoller

E) Kahverengi orman toprakları

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerden hangisinde orman üst sınırı daha yükseklerde bulunur? A) I

2.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Akarsuların taşıyıp biriktirdiği malzemelerden oluşan alüvyal topraklar; vadi tabanlarındaki düzlüklerde, akarsu birikinti ovalarında, delta ovalarında ve eski göl tabanlarında yaygındır.

Buna göre, aşağıda verilen yerlerin hangisinde alüv-

6.

geven, koyun yumağı, üzerlik, gelincik, yavşan otu, sığır

yal toprakların yaygın olması beklenmez?

A) Adapazarı Ovası

B) Amik Ovası

C) Kuzey Anadolu Dağları’nın denize bakan yamaçları

D) Erzincan Ovası

E) Çukurova

Bu bitki formasyonunu (topluluk) oluşturan başlıca türler; kuyruğu, çayır üçgülü ve peygamber çiçeği gibi bitkilerdir.

Buna göre, yukarıda verilen bitki formasyonu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Karışık orman

B) Bozkır

C) Maki

D) Garig

E) Savan

10

COĞRAFYA 3.

Aşağıdakilerden hangisi ormanlardan elde edilen yan ürünlerden biri değildir?

A) Kâğıt

B) Reçine

C) Sığla yağı

D) Ihlamur

7.

E) Keçiboynuzu

4.

Aşağıda verilen orman ağaçlarından hangisi iğne yap-

raklılar grubunda yer almaz?

Yukarıdaki kavram haritasına verilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

A) Selvi

B) Ihlamur

A) Tektonik göller

B) Kıyı set gölleri

C) Göknar

D) Ladin

C) Karstik göller

D) Moren gölleri

E) Sedir

E) Volkanik göller

ünite

10


İYE

3


8.

12.

kezi konut ısıtmasında sıcak kaynak sularının kullanıldığı merkezlerden biri değildir? A) Kırşehir

B) Balçova

C) Mardin

D) Kızılcahamam

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı hatların uzunluğu

Buna göre, kaç numaralı hatta bitki türlerinin daha kısa mesafede değiştiği söylenebilir? A) I

C) III

D) IV

E) V

Yıldızlı Soru 3

I. Karstik kaynaklar

II. Fay kaynakları

III. Yamaç kaynakları

Yukarıda verilen yer altı suyu kaynaklarından hangile-

Dünyadaki su oranı değişmez. Değ

işen tatlı suların payıdır. Bazı tatlı su kaynakları iklim şartları değişmese bile çeşitli doğal etkenlerden dola yı zamanla yok olurlar.

ri Akdeniz Bölgesi’nde yaygın değildir? A) Yalnız I

B) II

E) Simav

9.

aynıdır.

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerden hangisi mer-

KONU TESTİ

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

Aşağıdakilerden hangisi yukarıd a belirtilen duruma uygun olan su kaynaklarından biridir?

E) II ve III

A) Bataklıklar

10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de göllerin toplandı-

B) Nehirler

D) Yeraltı suları

C) Buzullar E) Göller

ğı başlıca bölgelerden biri değildir?

A) Göller Yöresi

B) Güney Marmara

C) Batı Karadeniz

D) Van Gölü çevresi

11

13.

E) Ergene Havzası


hangisi

Güneydoğu

Anadolu

Projesi’yle ortaya çıkan gelişmelerden biridir?

3

A) Nadasa bırakılan yerlerin genişlemesi

B) Kentleşme oranının azalması

C) Doğal nüfus artışının hızlanması

D) İstihdam alanlarının artması

E) Bölge dışına olan göçlerin artması

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerden hangileri Türkiye’nin tuz ihtiyacını karşılayan yerlerdir? A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

KONU TESTİ


3


14. Aşağıdaki grafikte Türkiye’deki bir yörenin yıllık sıcaklık ve


kullanımı nedenleriyle kuruyan göllerden biridir?

yağış ortalamaları gösterilmiştir. (mm)

300

Sýcaklýk (°C) Yaðýþ

(°C)

250

15

150

A) Akşehir

B) Küçük Çekmece

C) Eğirdir

D) Abant

E) Sera

10

100

5

50

25 20

200

0

hangisi küresel ısınma ve hatalı su

O Þ M N M H T A E E K A Aylar

0

Grafikteki bilgilere göre, bu yörede aşağıdaki toprak türlerinden hangisinin yaygın olması beklenir?

A) Kahverengi orman toprağı

B) Kestane renkli step toprağı

C) Kırmızı Akdeniz (Terra-rossa) toprağı

D) Halomorfik (tuzlu) toprak

E) Löslü toprak

17.

I. Yaz aylarının yağışlı geçmesi

II. Gür çayırların geniş yer tutması

III. Ana kayanın özellikleri

Yukarıda verilenlerden hangileri Erzurum - Kars Bölümü’nde çernezyomların (kara toprak) bulunmasında etkili olan faktörlerdir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

10

COĞRAFYA 12

15. Aşağıda verilen göllerin kimyasal özellikleri göz önüsiz olduğu söylenebilir?

18. Aşağıdakilerden hangisinde bir yöre, bu yörede yaygın olmayan toprak türü ile eşleştirilmiştir?

A) Ulubat Gölü (Bursa)

A) Mersin - Terra rossa toprakları

B) Keban Baraj Gölü (Elazığ)

B) Eskişehir - Kestane renkli bozkır toprakları

C) Çıldır Gölü (Ardahan)

C) Trabzon - Kahverengi orman toprakları

D) Acıgöl (Burdur)

D) Kars - Çernezyom toprakları

E) Beyşehir Gölü (Konya - Isparta)

E) Şanlıurfa - Vertisoller

ünite

ne alınırsa, hangisinin su ürünleri üretimi için elveriş-


İYE

4


1.

Aşağıda Türkiye’de görülen toprak tipleri ve görüldüğü

4.

KONU TESTİ

Aşağıda Türkiye’deki topraklar ve üzerinde yetişen bitki eşleşmelerinden hangisi yanlıştır?

yerler eşleştirilmiştir.

Bunlardan hangisi yanlıştır?

A) Çernezyom - Zeytin

A) Kahverengi orman - Kastamonu

B) Alüvyon - Pamuk

B) Terra rossa - Kayseri

C) Kahverengi orman - Mısır

C) Kahverengi orman - Rize

D) Regosol - Patates

D) Kahverengi step - Ankara

E) Kahverengi step - Tahıl

E) Çernezyom - Erzurum - Kars

2.

Kahverengi orman toprakları yayvan yapraklı ağaçlar altında gelişen organik madde bakımından zengin koyu renkli topraklardır.

Bu toprak tipi aşağıdaki yörelerin hangisinde yaygın

Yıldızlı Soru 4

olarak görülür?

A) Antalya Yöresi

B) Sinop Yöresi

C) Ankara Yöresi

D) Gaziantep Yöresi

Türkiye’nin sahip olduğu su kayn

ğıda verilen bilgilerden hangisi

E) Muğla Yöresi

akları ile ilgili aşa-

yanlıştır?

A) Kuzeyindeki ülkelere göre daha fakir

dir.

B) Fay kaynağı bakımından Avru pa’n

ın en zenginidir.

3.

Ürünler

%

Tahıllar

78,0

Baklagiller

8,8

Şeker pancarı, Çay,

7,6

C) Bütün bölgelerinde zengin sula ra sahip doğal göller bulunur. D) Akarsularının enerji potansiy eli fazla

dır.

E) Yatak eğimlerinin fazla olma sı genç yapı sahip olduğunu gösterir.

Pamuk vb.

Yağlı tohumlar

3,8

Yumrulu bitkiler

1,8

lı arazilere

13

Yukarıdaki tabloda Türkiye’de işlenen tarla alanlarının bazı ürünlere göre bölünüşü verilmiştir.

3

Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) Tarla arazisinin %78 i tahıllara ayrılmıştır.

B) Yağlı tohumların ekim alanı yumrulu bitkilerden fazladır.

C) İç bölgelerde baklagillerin ekimi fazladır.

D) Tarla alanlarında baklagillere ayrılan alan, endüstri bitkilerinden fazladır.

E) Tahıllar halkın temel besini olduğundan ekim alanı geniştir.

5.

Türkiye’de seramik üretiminin en yaygın olduğu merkezler Kütahya, Bilecik, Çanakkale ve Çerkezköy’dür.

Aşağıdakilerden hangisi bu merkezlerin ortak özelliğidir?

A) Ulaşım koşullarının uygunluğu

B) Killi toprakların yaygın olması

C) İhracat koşullarının kolay olması

D) Enerji ihtiyacının bu alanlardan karşılanması

E) Bitki türlerinin zenginliği

KONU TESTİ

6.


4


Aşağıdaki haritada taralı bölgede kahverengi orman top-

9.

raklarının dağılışı gösterilmiştir.

Türkiye’de endemik bitki türlerinin en zengin olduğu bölge Akdeniz, en fakir olduğu bölge ise Güneydoğu Anadolu’dur.

Bu endemik bitki türleri arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?

A) Sığla ağacı

B) Kasnak meşesi

C) Kazdağı Göknarı

D) Datça Hurması

E) Sarıkamış Sarıçamı

Bu toprakların yayılış alanına göre aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yapılabilir?

A) Yıllık yağış miktarı azdır.

B) Doğal bitki örtüsü bozkırdır.

C) Yıllık sıcaklık farkı azdır.

D) Kuraklığa uyum sağlayan bitkiler yetişir.

E) Toprakta organik madde birikimi azdır.

10. Turunçgiller,

zeytin ve bağcılık gibi ürünlerin tarımı

aşağıdaki zonal topraklardan hangisi üzerinde gerçekleştirilir?

A) Çernezyom

B) Terra rossa

C) Laterit

D) Kahverengi step

11. Killi

A) Moren

10

COĞRAFYA

B) Alüvyon

D) Kolüvyal

C) Terra rossa

E) Regosol

14

8.

aşağıdaki ekonomik faaliyetlerin hangisi gelişir?

Aşağıdaki topraklardan hangisinin Türkiye’de yaygın olarak görülmesi beklenemez?

Türkiye’de en önemli orman ürünleri sanayi, kağıt fabrikalarıdır. Genellikle ham madde kaynaklarına yakın yerde kurulan kağıt fabrikalarının yer almadığı bölge aşağıdakilerden hangisidir?

toprakların yaygın olarak bulunduğu bir alanda

A) Seramik

B) Tahıl tarımı

C) Büyükbaş hayvancılık

D) Maden sanayi

E) Meyvecilik

12. Aşağıda

verilen faaliyetlerden hangisinde topraktan

yararlanılamaz?

A) Çimento üretimi

B) Hayvancılık

A) Karadeniz

B) Akdeniz

C) Seramik yapımı

C) Ege

D) Marmara

D) Meyvecilik

E) Hidroelektrik enerjisi


ünite

7.

E) Kahverengi Orman


İYE


13. Ormanların

sağladığı faydalardan biri erozyonu engelle-

Aşağıdaki alanların hangisinde erozyon şiddeti en azdır?

A) Orta Fırat Bölümü

B) Tuz Gölü Yöresi

C) Rize Yöresi

D) Güney Marmara Bölümü

E) İçbatı Anadolu Bölümü

yüzey şekilleri ile ilgili değildir?

A) Tombolo

B) Gelibolu Yarımadası

C) Ria kıyı tipi

D) Haliç

E) Lagün

17. Türkiye’de 14. Çernezyom

topraklarının bulunduğu yörelerin iklim

özelliği dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yıllık sıcaklık farkı yüksektir.

B) Çayırlar geniş yer kaplar

C) Soğuğa dayanıklı ürünler yetişebilir.

D) Büyükbaş hayvancılık faaliyeti yaygındır.

E) Donlu günler sayısı azdır.

KONU TESTİ

16. Aşağıdakilerden hangisi Marmara Denizi kıyılarındaki

mektir. Orman yangınları sonucu ormanlık alanlar daralarak doğal denge bozulur ve erozyon şiddeti artar.

4

Manisa, İzmir, Afyonkarahisar, Denizli, Bursa

ve Yalova kaplıcaları en tanınmış termal merkezlerdir.

Bu merkezlerin kaplıcalar bakımından zengin olması aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?

A) Turistik bölgeler olması

B) Kırıklı yer yapısının olması

C) Volkanik şekiller bulunması

D) Ortalama yükseltilerinin fazla olması

E) Ulaşım koşullarının uygun olması

15

15. Türkiye’nin önemli tarım alanları alüvyonlu toprakların görüldüğü alanlardır. Bu topraklar organik ve inorganik mad-

18. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde GAP ile birlikte köklü birtakım değişiklikler ortaya çıkmıştır.

de bakımından zengindir.

Aşağıdaki ovaların hangisinde bu tür topraklara daha

yılamaz?

az rastlanır?

3

Aşağıdakilerden hangisi bu değişiklikler arasında sa-

A) Çukurova

A) Tarımsal verimin artması

B) Yüksekova

B) Makinalı tarımın yaygınlaşması

C) Çarşamba Ovası

C) Tarıma dayalı sanayinin gelişmesi

D) Bafra Ovası

D) Maden üretiminin artması

E) Silifke Ovası

E) Göçlerin azalması

8.

fasikül

E


M

İR B L A S EKÂN ruz?

ketleri

e o fus Har sıl Yaşıy ü a N N e e v v ri Nerede zellikle Ö s u f ü ’nin N Türkiye

ÖĞRETEN TEST

1

İYE

MEKÂNSAL BİR SENTEZ: TÜRK Nerede ve Nasıl Yaşıyoruz?

1.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de nüfus ve yerleşmenin dağılışını etkileyen ekonomik faktörlerden biri değildir?

İnsanlara gelir sağlayan uğraş alanları ekonomik faktör grubunda yer alır.

A) Bitki örtüsü

B) Ulaşım

C) Madencilik

D) Tarım

2.

E) Ticaret

Aşağıda verilen yörelerden hangisinin seyrek nüfuslu olmasında yer şekillerinin engebeli olması etkili olmuştur?

Türkiye’deki dağlık, engebeli bölgeler Doğu Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz

A) Eskişehir

B) Karaman

C) Şanlıurfa

D) Edirne

E) Sinop

bölgeleridir.

Köyler, en küçük idari merkezlerdir. Bir yerin idari merkez sayılması için orada mutlaka yönetici bulunması gerekir. Devlet adına hareket eden yöneticisi olmayan yerler idari ünite sayılamaz.

10

COĞRAFYA

3.

I. İdari fonksiyonlarının olmaması

II. Köyden ayrılmış olması

III. Yerleşmelerin sürekli olması

Yukarıda verilenlerden hangileri mahalle ve mezraların köy sayılmamasının nedenleridir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II C) I ve II

D) I ve III

E) II ve III

2

4.

Karadeniz Bölgesi’nde dağınık kır yerleşmelerinin fazla olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur? A) Tarım alanlarının dar olması B) Tarım alanlarının parçalı ve dağınık olması

suyun kolaylıkla bulunabildiği kırsal alanlarda dağınık yerleşmeler yaygındır.

C) Su kaynaklarının yeterli olması D) Yer şekillerinin engebeli olması E) Dağların kıyıya paralel uzanması

ünite

Yüzey şekillerinin elverişsiz ve her yerde


İYE

Nerede ve Nasıl Yaşıyoruz?

1.

Aşağıdakilerden hangisi, turizm fonksiyonuyla öne çı-

1

KONU TESTİ

5.

kan kentlerden biri değildir?

A) Susurluk

B) Fethiye

D) Göreme

C) Alanya

E) Kuşadası

2.

Türkiye’nin doğusunda yer alan bir kentte ekonomik fa-

gisinin liman fonksiyonu diğerlerinden farklı bir amaç-

aliyetlerin gelişmediği, dışarı çok göç verildiği ve toplam

la kullanılır?

nüfusun az olduğu tespit edilmiştir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu kentin özelliklerinden biri olamaz?

A) İklim koşullarının elverişsiz olması

B) Yükseltinin fazla olması

C) Tarım alanlarının dar olması

D) Ürün çeşidinin fazla olması

E) Ulaşımın zor olması

3.

Yukarıdaki haritada gösterilen kıyı şehirlerinden han-

A) Bodrum

D) Antalya

C) Kemer

E) İskenderun

Yıldızlı Soru 1 Bulunduğum bölge Türkiye’de kırsal nüfus oranının en fazla olduğu bölgedir. Bölgede sosyal ve ekonomik etkenler dışa göçü tetiklemiştir. Bütü n gelişmelere rağmen bölgedeki kırsal yerleşmelerin dağılışlarında doğal şartlara bağlılık devam etmekted ir.

Türkiye’de hızlı kentleşmenin sonuçlarından biri de çevre sorunlarının artmasıdır. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi hızlı kentleşme so-

Yukarıda bazı özellikleri verilen bölgemiz aşağıdakilerden hangisidir?

nucunda meydana gelen çevre sorunlarından biridir?

A) Marmara

A) Suç oranlarının artması

B) Doğu Anadolu

C) Karadeniz

B) Kıyı yörelerde betonlaşmanın artması

D) Güneydoğu Anadolu

C) Binaların çok katlı olması

D) Kira fiyatlarının artması

E) Eğitim ve sağlık hizmetlerinde kalitenin düşmesi

4.

Aşağıdakilerden hangisinde turizm, liman ve tarım şe-

Turizm

Liman

E) İç Anadolu

3

hirlerine örnek olan kentler bir arada verilmiştir?

3

B) Marmaris

Tarım

6.

I. Kırklareli

II. Gaziantep

III. Muğla

IV. Ankara

Yukarıda verilen kentlerden hangilerinde ulaşım fonk-

A)

Bursa

Karabük

Kocaeli

B)

Antalya

Mersin

İstanbul

C)

Antalya

Trabzon

Konya

D)

Karabük

İskenderun

Aydın

E)

Bursa

Mersin

İstanbul

siyonu daha gelişmiştir? A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

KONU TESTİ

7.

İYE


1


Ekonomik açıdan limanı besleyen, limanla etkileşimde bu-

10. Yöredeki iklim koşulları yaz-kış tarım için elverişlidir. Sey-

lunan yere o limanın art bölgesi (hinterland) denir.

han ve Ceyhan nehirlerinin ağız kesimlerinde oluşan verimli tarım arazilerinde çok çeşitli tarım ürünleri yetiştirilir.

Yörenin iç kesimlere bağlantısı geçitlerle kolayca sağlanır.

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen limanlardan hangisinin art bölgesi daha geniştir?

A) İzmir

B) Bandırma

D) İskenderun

C) Sinop

Yukarıda verilen özelliklere bağlı olarak Türkiye’nin en sık nüfuslu yerlerinden biri haline gelen yöre, haritada

E) Trabzon

gösterilen numaralı alanların hangisindedir? A) I

8.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Aşağıdakilerden hangisinde verilen kent, bu kentin nüfusunun artmasında birincil derecede etkili olmayan faktörle birlikte verilmiştir? Kent

11. Marmara

Bölgesi’nin ve Türkiye’nin kuzeybatısında

yer alan Yıldız (Istranca) Dağları Bölümü’nün seyrek

Faaliyet

nüfuslu olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi

A)

Karabük

Endüstri

B)

Antalya

Turizm

C)

Adana

Tarım

A) Ana yollara uzak kalmasının

D)

Kırıkkale

Endüstri

B) Yer şekillerinin engebeli olmasının

E)

Ankara

Madencilik

C) Endüstrinin gelişmemiş olmasının

D) Yüz ölçümünün küçük olmasının

E) Tarım alanlarının sınırlı olmasının

yoktur?

10

COĞRAFYA 4

Türkiye’de nüfus ve yerleşmenin dağılışını etkileyen be-

12. Üniversite

şeri faktörlerden biri de ekonomiyi etkileyen madencilik

sanat ve kongre etkinliklerinin düzenlendiği, festivallerin

faaliyetleridir.

yapıldığı, tarihi zenginliklerin bulunduğu yerlere kültürel şehirler denir.

Buna göre, aşağıdaki kentlerden hangisinin nüfuslanmasında madencilik faaliyetlerinin önemli bir etkisi

A) Bursa

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kültürel şehir tanımına daha fazla uyar?

vardır?

ile yüksek okulların bulunduğu, çeşitli bilim,

B) Konya

D) Iğdır

C) Batman

E) Samsun

A) İzmir

B) Tekirdağ

D) Ağrı

C) Bilecik

E) Bayburt

ünite

9.


İYE


13. Aşağıdakilerden hangisinde dağınık ve toplu kır yerToplu kır

A)

Rize

Konya

B)

Samsun

Kırşehir

C)

Şanlıurfa

Artvin

D)

Giresun

Mardin

E)

Ordu

Adıyaman

KONU TESTİ

16. Aşağıdakilerden hangisi ticaret şehirlerinin özellikle-

leşmelerinin görüldüğü örnek şehirler yanlıştır? Dağınık kır

1

rinden biri değildir?

A) Asıl fonksiyon sanayidir.

B) Liman şehri olarak gelişenlerin korunaklı limanları vardır.

C) Geniş bir hinterlanda sahip işlek ulaşım yollarının kavşak noktasıdır.

D) Orta ya da büyük ölçekli sanayi tesisleri vardır.

E) İthalat ve ihracat yoğundur.

17. Türkiye’deki bazı kırsal bölgelerde evler bir arada (toplu) bulunurken, bazı kırsal bölgelerde ise evler arasında bü-

14. Yaylalar

çıktıkları alanlardır.

Bu durumun ortaya çıkmasında,

I. yağış miktarı ve dağılışının farklı olması,

II. doğal bitki örtülerinin farklı olması,

III. yer şekillerinin engebe derecesinin farklı olması,

IV. yer altı zenginliği potansiyellerinin farklı olması

faktörlerinden hangileri etkilidir?


A) I ve II

yörelerin hangisinde hayvancılık faaliyetlerine bağlı

yük mesafeler (dağınık) vardır.

yaz aylarında halkın hayvanlarını otlatmak için

olarak yaylacılık daha yaygındır? A) I

B) II

C) III

D) IV

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

E) V

5

18.

15. Nüfusu 750.000’den fazla olan şehirlere büyük şehir denir.

3

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi büyük şehirlere

örnek gösterilemez?

A) Konya

lümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

B) Çanakkale

D) Adana

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bö-

C) Bursa

E) İzmir

A) Kom

B) Oba

D) Mahalle

C) Divan

E) Bucak

KONU TESTİ

1.

İYE


2


Adana’nın gelişip büyük bir şehir haline gelmesinde bu şehrin aşağıdaki fonksiyonlarından hangisinin daha az etkili olduğu söylenebilir?

Şehirlerde bir ya da birden fazla fonksiyon öne çıkabilir.

Buna göre, aşağıda verilen kentlerden hangisinde, öne çıkan fonksiyon sayısı diğerlerinden fazladır?

A) Tarım

B) Eğitim-kültür

C) Madencilik

D) Sanayi

4.

A) Konya

B) Adana

D) İzmir

C) Ankara

E) Erzurum

E) Ticaret

2.

5.

Aşağıdaki haritada Türkiye’deki seyrek nüfuslu yerlerin bazıları gösterilmiştir.

Yukarıdaki haritada verilen kentlerin gelişmesinde en

çok etki yapan faktörler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? İzmit

Konya

Antalya

A)

Sanayi

Tarım

Turizm

B)

Tarım

Turizm

Ticaret

C)

Sanayi

Turizm

Tarım

D)

Madencilik

Tarım

Turizm

E)

Sanayi

Madencilik

Tarım

10

COĞRAFYA 6

3.

Haritada gösterilen yerlerin doğal, beşeri ve ekonomik koşulları göz önüne alınırsa, bu yerlerin seyrek nüfuslu olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur?

A) Yer şekillerinin engebeli olması

B) Yağış miktarının fazla olması

C) Ticaretin gelişmemiş olması

D) Ulaşımda güçlüklerle karşılaşılması

E) İş olanaklarının yetersiz olması

6.

Aşağıdaki kentlerden hangisinin gelişmesinde en çok

Çiftlik yerleşmeleriyle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?

A) Birkaç mahallenin tek muhtarlık olarak birleştiği yerleşmelerdir. B) Şehir yerleşmelerinden biridir.

C) Yalnızca hayvancılık yapılan yerleşmelerdir.

D) Köy altı yerleşmelerinin en yaygınıdır.

E) Az engebeli geniş arazilerin bulunduğu yerlerdeki büyük tarımsal işletmelerdir.

etkili olan faktör, Karabük ile benzerlik gösterir?

A) İstanbul

B) Fethiye

D) İskenderun

C) Tarsus

E) Malatya

ünite


İYE

2


7.

Yayla, kom, ağıl, oba ve dam Türkiye’deki geçici yerleş-

10. Yayla, mezra ve kom gibi daha çok hayvancılık yapılan köy altı yerleşmeleri aşağıdaki yörelerden hangisinde

melere birer örnektir.

en azdır?

I. Ekonomik faaliyetlerin niteliği

II. Gelir düzeyi

III. Nüfus yoğunluğu

Buna göre, bir yerleşme yerinin geçici olması yukarıdakilerden hangilerine bağlıdır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

8.

KONU TESTİ

C) I ve II

A) Kars-Ardahan Platosu

B) Doğu Karadeniz

C) Van Gölü çevresi

D) Güneydoğu Toroslar

E) Ergene Havzası

E) II ve III

Yıldızlı Soru 2

Yoðun olarak göç almaktadýr. Sanayi etkinlikleri geliþmiþtir. Tarýmda çalýþan nüfus oraný azdýr.

Şehirler ekonomik faaliyetlerine göre

ise birden fazla fonksiyon etkilidir.

Buna göre, aşağıdaki şehirler den hangisinin gelişmesinde daha fazla sayıda ekonomik fonksiyon etkili olmuştur?

Yukarıdaki kavram haritasında boş bırakılan bölüme aşağıdaki kentlerden hangisinin yazılması daha uygun olur?

A) Rize

B) Bayburt

D) Muğla

farklı fonksiyonlasiyon bazı şehirlerde

ra sahiptir. Bazı şehirlerde bir fonk

A) İstanbul

C) İzmit

E) Antalya

B) Ankara

D) İzmir

C) Adana

E) Kocaeli

7

9.

Şehir yerleşmelerinin sınıflandırılmasındaki ölçütlerden biri de ekonomik fonksiyonlardır.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ekonomik fonksi-

11. Turizm şehirleriyle ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

yonlarına göre sınıflandırmada tanımlanan şehir yer-

3

leşmeleri arasında yer almaz?

A) Sanayi ileri düzeyde gelişmiştir.

A) Tarım şehirleri

B) El sanatları yaygındır.

B) İdari şehirler

C) Doğal güzellikler ya da tarihi zenginliklere sahiptir.

C) Sanayi ve madencilik şehirleri

D) Gelişmiş ticari fuarlar, pazarlar ve alışveriş merkezleri

D) Ticaret ve liman şehirleri

E) Turizm şehirleri

vardır.

E) Ulaşım ağı gelişmiştir.

KONU TESTİ

İYE


2


12. Aşağıdaki kırsal yerleşmelerden hangisi diğerlerinden

15. Aşağıda verilen yerlerin hangisinde köy yerleşmeleri

daha çok nüfuslu ve idari bakımdan bir yöneticiye sahiptir?

A) Mahalle

B) Çiftlik

D) Köy

C) Mezra

diğerlerine göre daha yüksek alanlarda görülebilir?

A) Çanakkale-Biga Yarımadası

B) Yıldız (Istranca) Dağları Bölümü

C) Yukarı Sakarya Ovaları

D) Malatya Yöresi

E) Hakkari Yöresi

E) Divan

16.

13. Trabzon’un

kırsal kesimlerinde dağınık yerleşme ti-

pinin yaygın olmasında etkili olan faktörler aşağıdaki illerden hangisi için de geçerlidir?

A) Iğdır

B) Eskişehir

D) Adana

C) Edirne

Yukarıdaki haritada gösterilen kentlerden hangisinin gelişmesinde endüstri tesislerinin fazla olmasının etkisi en azdır?

E) Sinop

A) Kocaeli

B) Antalya

D) Mersin

C) İzmir

E) Bursa

17.

10

COĞRAFYA

14. Hayvancılık

faaliyetleri için kullanılan otlaklar nedeniyle

çoğunlukla yazın kullanılan ve köylere bağlı olan yerleşmelere “kom” denir.

lere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

Yukarıda verilen kavram haritasında “…” olan bölüm-

A) Bayburt

B) İstanbul

D) Gaziantep

C) Kayseri

E) Trabzon

18. Aşağıdakilerden hangisi önceleri küçük bir köy durumundayken Cumhuriyet’in ilk yıllarında kurulan fabri

kalara bağlı olarak hızla gelişen şehirlere iyi bir örnek-


tir?

yörelerden hangisinde kom yerleşmeleri daha yaygın

dır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

A) İzmir

B) Adana

D) Bursa

C) Kırıkkale

E) Edirne

ünite

8


İYE

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri ve Nüfus Hareketleri

1.

ÖĞRETEN TEST

Aşağıdaki kentlerden hangisinde, alınan göçlerin yıllık nüfus artışındaki etkisi en çoktur?

2

A) Sinop

B) Erzurum

D) Kütahya

C) Sivas

E) İstanbul

Endüstrinin geliştiği ve eğitim-kültür düzeyinin yüksek olduğu kentlerde doğum oranları düşüktür. Bu kentler, iş olanakları fazla olduğundan çok göç alırlar.

2.

I. Ortalama hayat süresinin kısa olması

II. Genç nüfus oranının fazla olması

III. Kadın ve erkek nüfus oranının birbirine yakın olması

Doğum oranının fazla olması, ülke nüfu-

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’de doğum oranlarının ge-

sunun yaş ortalamasını düşürür.

nelde fazla olmasıyla doğrudan ilgilidir?

A) Yalnız I

3.

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Türkiye’de iç göçler cinsiyet yapısı üzerinde etkili olmaktadır. Genel olarak belirgin şekilde göç alan yerlerde erkek nüfusu, belirgin şekilde göç

Türkiye’de en çok göç alan yerler, iş ola-

veren yerlerde ise kadın nüfusu fazla olmaktadır.

nakları fazla, iklim ve yer şekilleri elverişli

Buna göre, aşağıdaki kentlerin hangisinde kadın nüfusu oranının daha fazla olduğu söylenebilir?

A) Kocaeli

olduğu kentler ise ekonomik nedenlere bağlı olarak çok göç verir. Bu kentlerde

B) Adana

D) Hakkari

olan kentlerdir. Bu özelliklerin elverişsiz

C) İstanbul

kadın nüfusu oranı fazla olur.

E) Eskişehir

9

3

Türkiye’de sanayileşme, kentleşme, bi-

4.

I. Bebek ölüm oranlarının azalması

II. Ortalama hayat süresinin uzaması

III. Eğitim seviyesinin yükselmesi

Türkiye’deki nüfus artış hızının yıldan yıla azalmasında yukarıda ve-

linçli ailelerin artması, evlenme yaşının yükselmesi gibi olaylar doğum oranlarını azalttığından nüfus artış hızı da azal-

rilenlerden hangilerinin etkisi yoktur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

maktadır.

KONU TESTİ

1.

NTEZ: TÜRKİYE MEKÂNSAL BİR SEve Nüfus Hareketleri

3

Türkiye’nin Nüfus Özellikleri

Gelişmişlik düzeyi fazla olan yerlerde ortalama hayat sü-

4.

menin göstergelerinden biri değildir?

resi daha uzundur.

Buna göre, aşağıdaki kentlerin hangisinde ortalama hayat süresinin daha uzun olması beklenir?

A) Tunceli

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de plansız kentleş-

B) Siirt

D) İzmir

A) Gecekondu semtlerinin artması

B) Fabrikaların kent içinde kalması

C) Fabrikaların sayısının artması

D) Tarıma elverişli alanların başka amaçlarla kullanılması

E) Sahil kesimlerinde betonlaşmanın artması

C) Burdur

E) Kırşehir

5.

I. Hatay’ın anavatana katılması

II. 1960’lı yıllarda Türkiye’den Almanya’ya işçi göçleri olması

III. 1989’da Bulgaristan’ın uyguladığı baskılar nedeniyle Türkiye’ye ilticalar olması

2.

fus artış hızını artırıcı etki yapmıştır?

Yukarıda verilen olaylardan hangileri Türkiye’nin nü-

A) Yalnız II

6. kiye ortalamasının üzerinde olan yukarıdaki haritada

%

da göçlerin etkisi en çoktur? A) Bursa

B) Kayseri

D) Giresun

E) II ve III

Aşağıdaki grafikte, Türkiye’de 1927-2000 yılları arasında

gösterilen kentlerden hangisinin nüfusunun artmasın-

D) I ve III

C) I ve II

kır ve kent nüfusları (yüzde olarak) gösterilmiştir.

2000 yılı nüfus sayımına göre nüfus yoğunluğu Tür-

B) Yalnız III

Kent ve Kýrsal Nüfus Oraný 1927 - 2000 Kýrsal Nüfus

Kent Nüfusu

100

80

C) Tekirdağ

60

E) Malatya

40

10

COĞRAFYA

20 0 1927 1940 1950 1960 1970 1980 1990 2000 Yýllar

10

Grafikte verilen bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesin olarak doğrudur?

A) 1927-2000 yılları arasında Türkiye nüfusunda önemli bir artış olmamıştır.

3.

I. Vergi gelirlerinin artması

II. İş gücü ihtiyacının kolay karşılanması

III. İthalatın artması

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye’deki hızlı nü-

B) Yalnız III

D) I ve III

C) Verilen yılların tümünde kırsal kesimdeki kadınların

C) I ve II

E) II ve III

D) Verilen yıllarda kırsal kesimdeki nüfus miktarı daha fazladır.

E) Verilen yılların tümünde kırsal kesimdeki nüfus artış hızı daha fazladır.

ünite

A) Yalnız I

miştir.

sayısı daha fazladır.

fus artışının olumsuz sonuçlarındandır?

B) 1980-1990 yılları arasında kır ve kent nüfusları eşitlen-


İYE


7.

Türkiye’de göçlerin yönü en çok doğudan batıya doğrudur.

Doğudan batıya doğru yapılan bu göçlere bağlı olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisinin ortaya çıkması beklenmez?

A) Doğudaki göç veren yörelerde tarım arazilerinde ürün ekiminin azalması

B) Doğudaki göç veren yörelerde genç nüfus oranının azalıp yaşlı nüfus oranının artması

C) Batıdaki göç alan kentlerde nüfus artış hızının yükselmesi

D) Batıdaki göç alan kentlerde iş gücü sağlamanın kolay-

3

KONU TESTİ

10. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre ülkedeki kırsal nüfusun yıldan yıla azaldığı anlaşılmaktadır.

Bu durumun oluşmasında,

I. kentsel kesimde doğum oranlarının azalması,

II. kentlerde endüstrinin gelişmiş olması,

III. kırsal kesimde sosyo-kültürel olanakların yetersiz olması

faktörlerinden hangileri etkilidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

laşması

E) Ülke nüfusunun hızla artması


Türkiye’de kırsal kesimlerde doğum oranının fazla ol-

Sadece grafikteki bilgilere % göre aşağıdakilerden hangi- 30 25 si kesinlikle doğrudur? 20

ması, tarımda makineleşmenin yaygınlaşması ve kırsal kesimlerdeki iş olanaklarının yetersiz olmasının ortak sonucu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Nüfus miktarı en fazla 1960-1965 yıllarında art-

A) Kırdan kente olan göçlerin fazla olması

C) Kentlerde alt yapı hizmetlerinin gelişmesi

D) Kentlerde tarımda çalışan nüfus oranının artması

E) Devletin yaptığı yatırımların dağılımında düzenlilik

Yıllar

10 2000 2090 19 0 8 19 0 7 19 0 6

B) Kırsal kesimde üretimde verimin artması

19

mıştır.

15 10 5 0

B) 1980’den beri nüfusda azalma yaşa

nmaktadır. C) Bazı dönemlerde nüfus eşitl enmiştir. D) Nüfus artış hızında dalgalan mala

r yaşanmıştır. E) Nüfusun en az olduğu yıl 2010 ’dur.

sağlanması

11

11. Türkiye’deki

büyük şehirlerde yıldan yıla konut sıkıntısı

artmakta ve gecekondulaşma görülmektedir.

9.

Nüfus artışı yalnızca doğumlarla gerçekleşmez. Başka etkenler de nüfusun artışında etkili olabilir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de nüfus artışını yükselten faktörlerden biridir?

3

A) Kırdan kente olan göçlerin artması

B) Ölüm oranlarının yıldan yıla azalması

C) Kentleşme oranlarının artması

D) Eğitim seviyesinin yükselmesi

E) Kadınların iş hayatına katılımının artması

Aşağıdakilerden hangisi yukarıda verilen durumu doğuran nedene bağlı olarak ortaya çıkmaktadır?

A) Ülke genelinde yatırımlarda dengesizlik ve kırsal kesimdeki yatırımlarda verimsizlik olması

B) Ülke genelinde doğum oranlarının azalması

C) Kişi başına düşen milli gelirin yıldan yıla artması

D) Demografik yatırım giderlerinin azalması

E) Kırsal kesimdeki çiftçilerin tarımın birkaç dalında (tarla, bağ-bahçe, hayvancılık) birden uğraşması

KONU TESTİ


3



hangisi Türkiye’de kırsal kesimden

15. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de mevsimlik iş gücü

kentlere olan göçün nedenlerinden biridir?

göçlerine yol açan faktörlerden biri değildir?

A) Kırsal kesimde sulu tarımın yaygınlaşması

A) Kırsal kesimde işsizliğin fazla olması

B) Kırsal kesimdeki küçük ölçekli işletmelerin artması

B) Pamuk tarımının ilkbahar-yaz döneminde yoğun iş

C) Kırsal kesime yapılan devlet teşviklerinin artması

D) Tarımda makineleşmenin yaygınlaşması

E) Kırsal kesimde tarım çalışmalarının uzun sürmesi

gücü istemesi

C) İnsanların değişik yerleri gezip görmek istemesi

D) Kıyı turizminin geliştiği yerlerde iş imkanlarının fazla olması

E) Kış aylarında iç bölgelerde inşaat sezonu kapanırken, batı ve güney bölgelerde devam etmesi

13. Aşağıdaki kentlerin hangisinde çalışma çağındaki nüfus daha azdır?

A) İstanbul

B) Denizli

D) Bursa

C) Adana

16.

Doðum oranlarý azdýr.

E) Konya

Hizmet sektörü geliþmiþtir. Nüfus artýþ hýzý yüksektir.

14. Aşağıda Türkiye’nin yaş gruplarının ve cinsiyet oranlarının 2003 yılındaki durumunu gösteren nüfus piramidi verilmiştir.

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölüme aşağıdaki illerden hangisi yazılabilir?

10

COĞRAFYA

A) İstanbul

B) Artvin

D) Aydın

C) Kars

E) Gümüşhane

17. Aşağıdaki kentlerden hangisinin nüfusunda, yaz ayla-

rında belirgin bir artış olmaz?

Nüfus piramidinde verilenlere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) 20-24 yaş arası nüfusta kadın nüfus oranı daha fazladır.

B) Ülke nüfusunun yaklaşık yarısı 30 yaşın altındadır.

C) Yaşlı nüfusun içinde erkek nüfusun oranı daha fazladır.

D) 0-4 yaş arası erkek nüfus oranı, kadın nüfus oranından fazladır.

E) Doğum oranında azalma görülmektedir.

A) Alanya

B) Adana

D) Ayvalık

C) İzmir

E) Kırıkkale

18. Aşağıdaki kentlerden hangisinde, alınan göçlere bağlı olarak oluşan konut açığı daha fazladır?

A) Edirne

B) İstanbul

D) Aydın

C) Kayseri

E) Zonguldak

ünite

12


İYE


1.

2007 yılı nüfus sayımına göre, Karadeniz Bölgesi’nde

4.

4

KONU TESTİ

Türkiye’de başta Marmara Bölgesi olmak üzere İç Ana-

kırsal kesimde yaşayan insan sayısı kentlere göre daha

dolu, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri ile Akdeniz

fazladır.

Bölgesi’ndeki Çukurova gibi az engebeli yerlerde makineli tarım gelişmiştir. Ancak birçok faydasına rağmen tarımın

Bu durum,

makineleşmesi kırdan kente göçlere de neden olmaktadır.

I. yer şekillerinin engebeli olması,

II. her mevsimin yağışlı geçmesi,

III. iş olanaklarının az olması

A) Tarım makinelerinin çiftçinin alım gücünü aşmasıyla

özelliklerinden hangileriyle ilgilidir?

B) Birim alandan alınan verimin artmasıyla

A) Yalnız I

C) Tarımda işgücüne olan ihtiyacı azaltmasıyla

D) Makineli tarımın üretim maliyetlerini artırmasıyla

E) Makineli tarımın tüm tarım alanları için elverişli olma-

B) Yalnız II

D) I ve III

Tarımın makineleşmesi aşağıdakilerden hangisi nedeniyle göçlere yol açar?

C) I ve II

E) II ve III

masıyla

Yıldızlı Soru 4

2.

“Bir çocuk iflas, iki çocuk patinaj,

üç çocuk eh .........” Türkiye’de devlet yöneticilerinin kullandığı yukarıdaki cümle Türkiye nüfusunda aşağıdaki problemlerden hangisinin önüne geçmek amacıyla söylenmektedir?

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerin do-

A) Nüfusun azalması

ğal, beşeri ve ekonomik koşulları göz önüne alınırsa, hangisinde kırsal kesimden kentlere olan göçlerin

B) Nüfusun göçe yönelmesi

daha az olduğu söylenebilir?

C) Dış göç alımının yavaşlaması

A) I

B) II

C) III

D) IV

D) Nüfusun yaşlanması

E) V

E) İşçi ücretlerinin ucuzlanması

13

3.

2000 ve 2006 yıllarındaki nüfus sayımlarında Türkiye’deki bazı kentlerde nüfusun azaldığı tespit edilmiştir.

3

Bu olayın nedenleri arasında,

5.

Şehirlerin gelişmesinde tarım, sanayi, ticaret, madencilik, turizm gibi fonksiyonlar etkili olmaktadır.

Buna göre, aşağıda verilen kent çiftlerinden hangilerinin gelişip nüfuslanmasında en çok etki yapan faktörler birbirinden farklıdır?

I. 65 ve üstü yaştaki nüfus oranının artması,

II. doğum oranlarının azalması,

A) Ordu - Giresun

III. kentlerin diğer yörelere göç vermesi

B) Muğla - Kocaeli

durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulamaz?

C) Kuşadası - Alanya

A) Yalnız I

D) Niğde - Nevşehir

E) Karadeniz Ereğlisi - İskenderun

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

KONU TESTİ

6.


4


Aşağıdaki grafikte Türkiye’de 1935-2000 yılları arasındaki

8.

doğum ve ölüm oranları gösterilmiştir.

(‰)


hangisinde çalışan nüfus içinde sanayi sektöründe

bulunan nüfus oranı daha fazladır?

A) I

Grafikte verilen bilgilere göre doğal nüfus artışının en

az olduğu dönem aşağıdakilerden hangisidir?

A) 1940

B) 1950

D) 1980

9.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de nüfus artış hızının azalması sonucunda ortaya çıkması beklenen durumlardan biridir?

C) 1965

E) 2000

A) Çalışma çağındaki nüfusun yaş ortalamasının düşmesi

B) Yaşlı nüfus oranının azalması

C) İşsizlik oranının artması

D) Aritmetik nüfus yoğunluğunun azalması

E) Demografik yatırım giderlerinin azalması

10. Karadeniz Bölgesi’nin Marmara Bölgesi sınırlarına yakın kıyı yöreleri, Karadeniz Bölgesi’nin diğer yerlerinin aksine

köy ve kent nüfus oranları verilmiştir.

10

COĞRAFYA

14


A) Tarım alanlarının geniş olmasıyla

B) Tarımda verimin yüksek olmasıyla

C) Madencilik ve sanayi faaliyetlerinin gelişmiş olmasıyla

D) Turizm potansiyelinin yüksek olmasıyla

E) İklimin ılıman olmasıyla

göç vermez, alır.

Aşağıdaki grafiklerde Türkiye’de 1970 ve 2000 yıllarındaki

Türkiye’de köy ve kentlerdeki iş olanakları ve doğum oranları göz önüne alınırsa verilen yıllarla ilgili olarak,

I. Verilen yıllar arasında köyden kente göç olmuştur.

II. Kentlerdeki doğum oranları daha fazladır.

III. 2000 yılında köy yerleşmelerinin sayısı kent sayısından daha azdır.

11. Giresun ve Muğla illerinde yaz aylarında belirgin şekilde nüfus artışı olmasında etkili olan faktörler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? Giresun

Muğla

A)

Tarım

Tarım

B)

Tarım

Turizm


C)

Turizm

Turizm

A) Yalnız I

D)

Madencilik

Tarım

E)

Turizm

Madencilik

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ünite

7.


İYE


12. Aşağıdaki

tabloda 2004 yılı verilerine göre bazı illerdeki

ka kentlere göç veren illerden biri değildir?

Erkek

Kadın

İstanbul

5.088.000

4.930.000

İzmir

1.699.000

1.672.000

Kocaeli

625.000

581.000

Kastamonu

182.000

194.000

Kırşehir

125.000

129.000

Sinop

110.000

114.000

Tabloda verilen bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) Sakarya

B) Bolu

D) Karaman

C) Kocaeli

E) Erzincan

16. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de en çok göç veren illerden biri değildir?

A) Erkek ve kadın sayısının birbirine en yakın olduğu il İstanbul’dur.

KONU TESTİ

15. Aşağıdakilerden hangisi depremlere bağlı olarak baş-

erkek ve kadın sayıları verilmiştir. İller

4

B) Kastamonu, Kırşehir ve Sinop’taki doğum oranları İs-

A) Tunceli

B) Sinop

D) Kastamonu

C) Kırşehir

E) Aydın

tanbul, İzmir ve Kocaeli’dekinden azdır.

C) Kastamonu, Kırşehir ve Sinop göç veren; İstanbul, İzmir ve Kocaeli ise göç alan il özelliğini göstermektedir.

D) İzmir’deki kadın nüfusun iş hayatına katılımı İstanbul’dakinden fazladır.

17. İstanbul, Türkiye’de en çok göç alan kenttir.

E) Kırşehir’deki erkek nüfusun yaş ortalaması Sinop’a göre daha düşüktür.

13. Aşağıdaki

A) Eğitim ve sağlık kurumlarının

B) Planlı kentleşmenin

C) Okur-yazar oranının

D) İş olanaklarının

E) Kırsal nüfus oranının

kentlerden hangisinde kırsal nüfus oranı-

A) Konya

Bu özellik İstanbul’da aşağıdakilerden hangisinin artmasına doğrudan neden olmuştur?

nın en az olduğu söylenebilir?

B) Sinop

D) Diyarbakır

C) Kocaeli

E) Isparta

15

14. Genç

nüfusun toplam nüfustaki payının yüksek olması,

bazı faydalarına rağmen, uzun vadede Türkiye’de sosyal ve ekonomik sorunların yaşanmasına neden olmuştur.

3


hangisi Türkiye’de kentleşme oranı

yüksek olan yerlerin özelliklerinden biri değildir?

Aşağıdakilerden hangisi bu sorunlardan biri değildir?

A) Genellikle göç alan özelliğe sahip olması

A) İç ve dış göçlerin artması

B) İş olanaklarının fazla olması

B) İşsizliğin artması

C) İkincil ve üçüncül ekonomik faaliyetlerde bulunan nü-

C) Eğitim ve sağlık hizmetlerinde aksamalar olması

D) Konut yetersizliğinin artması

D) Ulaşım ağının gelişmiş olması

E) Doğal kaynakların tüketim hızının azalması

E) Okur-yazar oranının yüksek olması

fus oranının düşük olması

9.

fasikül

E

M

İR B L A S EKÂN ri

estle Ünite T


ÜNİTE TESTİ

1.

1

İYE


Türkiye’nin bulunduğu alan I. jeolojik devirde kara duru-

4.

Yan basýnçlara baðlý olarak oluþur.

muna henüz geçmemiştir. Bu bölgede bulunan Tethys (Tetis) denizi geniş bir tortulanma alanı durumundadır.

Sert yapýlý arazilerin kýrýlmasý ile meydana gelir.

Bu tortulanma alanının kuzey ve güneyden gelen ba-

sınçlarla sıkışmasının aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenebilir?

A) Anadolu’nun giderek yükselmesine

B) İklim çeşitliliğinin artmasına

C) Dağlık alanların sularla dolmasına

D) Fay hatlarının kapanmasına

E) Buzul dönemlerinin yaşanmasına

2.

Türkiye’nin yer şekilleri ile ilgili olarak aşağıdakiler-

Yükselen alanlara horst çöken alanlara graben denir.

Yukarıda verilen kavram haritasında boş bırakılan bölüme aşağıdaki dağlardan hangisi yazılamaz?

A) Yund Dağı

C) Aydın Dağları

B) Bozdağlar D) Madra Dağları

E) Erciyes Dağı

den hangisi söylenemez?

A) Çevresindeki bütün karalardan yüksektir.

B) Doğuya gidildikçe yükselti artar.

C) Batı - doğu yönlü uzanan sıradağlar yer alır.

D) Dağların aşınması ve tektonik çukurların dolmasıyla geniş düzlükler meydana gelmiştir.

5.

lü kıvrım ve kırık dağları meydana gelmiştir.

Aşağıdakilerden hangisi bu şekilde oluşan dağlardan biri değildir?

E) I. jeolojik döneme ait araziler toplam yüz ölçümü büyük bölümünü oluşturur.

Kuzeyde Rusya ve Sibirya kütleleri ile güneyde Arabistan kütlesinin basıncı altında kalan Türkiye’de batı - doğu yön-

A) Canik Dağları

B) Bozdağlar

C) Küre Dağları

D) Aladağlar

E) Melendiz Dağı

10

COĞRAFYA 3.

I. Depremlerin sık yaşanması

II. Arazinin çok engebeli olması

III. Fay hatlarının fazla olması

IV. Akarsu aşındırmasının fazla olması

Yukarıda verilen durumlar Türkiye ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?

6.

Yukarıda yan basınçlara bağlı olarak oluşan kırıklı dağ sisteminin kesiti verilmiştir.

A) Jeolojik olarak genç bir ülke olduğuna

B) Orta kuşakta yer aldığına

C) Yarım ada olduğuna

A) Menteşe Dağları

B) Yıldız Dağları

D) Bitki örtüsünün cılız olduğuna

C) Aydın Dağı

D) Madra Dağı

E) Aktif volkanların bulunduğuna

E) Yund Dağı

Aşağıdakilerden hangisi bu şekilde oluşan dağlardan biri değildir?

ünite

2


İYE

10. Akarsular

7.

tarafından derince yarılmış yüksek düzlüklere

uğraşlarıdır.

Aşağıdaki platolardan hangisinde tarım ve hayvancılığın temel geçim kaynağı olduğu söylenemez?

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangi-

A) Çatalca - Kocaeli

B) Obruk

C) Cihanbeyli

D) Gaziantep

sinde tektonik deprem yaşanma olasılığı en azdır? A) I

B) II

ÜNİTE TESTİ

plato denir. Platolarda tarım ve hayvancılık halkın temel

1

C) III

D) IV

E) Haymana

E) V

11. Türkiye’de platoların en geniş yer tuttuğu bölge İç Anadolu Bölgesi’dir.

8.

I. Fay hatları

II. Yoğun nüfuslu bölgeler

III. Sıcak su kaynakları

A) Ulaşımın gelişmesi

IV. Çöküntü depreminin yaşandığı alanlar

B) Makineli tarımın gelişmesi

Yukarıda verilen alanlardan hangilerinin Türkiye’deki

C) Küçükbaş hayvancılığın gelişmesi

D) İklim çeşitliliğinin artması

E) Transit ticaretin gelişmesi

hangisi açısından elverişli ortam sağladığı söylenemez?

dağılımının birbirine paralellik gösterdiği söylenebilir?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

Bu bölgede platoların fazla olmasının aşağıdakilerden

C) II ve III

E) III ve IV

12. Akarsuların getirdiği alüvyonların deniz kıyısında birikmesi sonucu oluşan verimli düzlüklere delta denir. Delta ovaları gel - git genliğinin az olduğu sığ kıyılarda oluşurlar.

9.

Yukarıda verilen kavram haritasında (…) olan bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

3

A) Hasandağı

B) Karacadağ

C) Ağrı Dağı

D) Tendürek Dağı

E) Sultan Dağı

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangilerinde delta ovalarının oluşması beklenemez?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

3

ÜNİTE TESTİ

İYE


1

13. Yerkabuğu

hareketlerine bağlı olarak çöken alanların

16. Senozoik

devirde dağlardan doğan akarsular arazinin

akarsuların getirdiği alüvyonlarla dolması sonucu oluşan

yükselmesine bağlı olarak yataklarını derinleştirmişlerdir.

ovalara tektonik ovalar denir.

Bu durum Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde dik yamaçlı

Aşağıdakilerden hangisi tektonik ovalardan biri değildir?

A) Iğdır

D) Elmalı

B) Konya

C) Malazgirt

E) Amik

boğaz vadilerinin oluşmasını sağlamıştır.

Aşağıdaki vadilerden hangisinin oluşumu yukarıda açıklanan olayla ilgili değildir?

A) Geyve Boğazı

B) Gülek Boğazı

C) Kop Geçidi

D) Zigana Geçidi

E) Edremit geçidi

17. Akarsular taşıdıkları maddeleri hızlarının azaldığı yerlerde 14. Ege Bölgesi’ndeki graben ovaları kırıklı dağ sistemi içinde çöken alanlarda yer alan ovalardır. Bu ovaların denizle birleştiği yerlerde delta ovaları meydana gelmiştir.

biriktirerek çeşitli biriktirme şekilleri meydana getirirler.

Aşağıdakilerden hangisi Ege Bölgesi’nde yer alan

graben ovalarından biri değildir?

A) Bakırçay

B) Gediz

C) Tefenni

D) Büyük Menderes

E) Küçük Menderes

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisinde akarsuların biriktirme şekilleri en azdır?

10

A) I

COĞRAFYA

B) II

C) III

D) IV

E) V

4

15. Türkiye’de akarsu aşındırmasının fazla olması;

I. Arazinin yüksek ve engebeli olması,

II. Bitki örtüsünün tahrip edilmiş olması,

III. Akarsuların debilerinin az olması,

A) Dağların uzanışına uygun olarak aktıklarına

IV. Akarsuların boylarının kısa olması

B) Aşındırma güçlerinin arttığına

durumlarından hangileri ile açıklanamaz?

C) Rejimlerinin düzenli olduğuna

A) I ve II

D) Taşımacılığa elverişli olduklarına

E) Boylarının kısa olduğuna

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ları aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?

ünite

B) I ve III

18. Türkiye akarsularının ilkbaharda bulanık olarak akma-


İYE

1.

Dünyanın oluşumu sırasında yaşadığı çeşitli farklı dönem-

4.

lere jeolojik devirler denir.

2

ÜNİTE TESTİ

Akarsular tarafından derince yarılmış yüksek düzlüklere plato denir.

I. Tetis denizinin oluşumu

II. Linyit, petrol ve bor yataklarının meydana gelmesi

III. Alp orojenezinin oluşumu

IV. Taş kömürü yataklarının oluşumu

Yukarıdaki verilen olaylardan hangileri aynı jeolojik

Aşağıdaki platolardan hangisi diğerlerinden farklı bir bölgede yer almaktadır?

A) Haymana

B) Cihanbeyli

D) Obruk

C) Bozok

E) Taşeli

devirde meydana gelmiştir?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

5. 2.

Anadolu, kuzeyden Avrasya Levhası, güneyden Afrika

olan kuvvetlere iç kuvvetler denir.

Levhası’na bağlı olarak yan basınçların etkisinde kalmaktadır.

Enerjisini yerin derinliklerinden alan, yer kabuğundan kıvrılma, kırılma, yükselme ve alçalma gibi hareketlere neden

Aşağıdakilerden hangisi iç kuvvetlerin neden olduğu olaylardan biri değildir?

Bu durumun aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez?

A) Ege kıyılarının çökmesi

A) Dağların batı ve doğu yönlü uzanmasına

B) Erciyes Dağı’nın oluşması

B) Fay hatlarının oluşmasına

C) Kıyı taraçalarının yüksekte kalması

C) Toros Dağları’nın oluşmasına

D) Çukurova havzasının çökmesi

D) Bitki örtüsünün gür olmasına

E) Silifke ovasının oluşması

E) Ortalama yükseltinin fazla olmasına

5

3.

6.

Kalker ve jips gibi eriyebilen taşların suyun bulunduğu sıcak alanlarda kimyasal yollarla aşınması ve epirojenik sü-

reçlerin de etkisiyle oluşan ovalara polye (gölova) denir.

3

Yukarıdaki haritada gösterilen alanlardan hangisinde

den biri değildir?

volkanik faaliyetler sonucunda oluşan arazilerin bulunduğu söylenemez? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Aşağıdakilerden hangisi bu şekilde oluşan polyeler-

A) Elmalı

B) Kestel

D) Korkuteli

C) Tefenni

E) Amik

ÜNİTE TESTİ

2

İYE


10. Türkiye’de bazı bölgelerde buzul aşındırması ve birik-

7.

• Gel - git genliğinin az olduğu

• Kıta sahanlığının geniş olduğu

• Kıyıda güçlü akıntıların olmadığı

tirmesi sonucu oluşan yer şekillerine yaygın olarak rastlanması;

alanlarda delta ovalarının oluşması daha kolaydır.

I. Orta Kuşak’ta yer alması,

II. Yükseltinin fazla olması,

III. İki yarımada üzerinde yer alması

özelliklerinden hangileri ile ilgilidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Buna göre, yukarıdaki haritada numaralanmış alanlar-

dan hangisinde delta ovalarının oluşması daha kısa sürer? A) I

B) II

C) III

D) IV

8.

E) V

11. Türkiye’de

dağların batı-doğu yönünde uzanmasının

aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez?


sinde kimyasal aşınma sonucu oluşan karstik şekiller daha yaygın olarak bulunur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

A) İç kesimlerde karasal iklim yaşanması

B) Otoyolların genelde batı-doğu yönlü uzanması

C) Cephe yağışlarının çok olması

D) İç kesimlerde tahıl tarımının yaygın olması

E) Yamaç yağışlarının fazla olması

10

COĞRAFYA 9.

Nemrut Daðý

Volkanizma

Elmalý Ovasý

Karstik biriktirme

Bafra Ovasý

Akarsu biriktirmesi

Gediz Grabeni

12.

Yukarıda verilen eşleştirmelerde boş bırakılan bölüme aşağıdakilerden hangisi yazılabilir?

A) Epirojenez

B) Dalga biriktirmesi

C) Rüzgar aşındırması

D) Kimyasal aşındırma

de kıyı ve iç kesimler arasındaki ulaşım daha kolaydır?

E) Orojenez

A) I

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangisin-

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

6


İYE

13. Fay hatlarının bulunduğu alanlarda tektonik deprem olası-

ÜNİTE TESTİ

16. Türkiye’nin günümüzdeki görünümünü kazanmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisi en azdır?

lığı daha fazladır.

2

Buna göre, aşağıdaki alanlardan hangisinde tektonik deprem olasılığı en azdır?

A) Varto Yöresi

C) Taşeli Platosu

A) Orojenez

C) Rüzgar aşındırması

B) Hatay Yöresi

B) Akarsu aşındırması D) Epirojenez

E) Buzul aşındırması

D) Kıyı Ege Bölümü

E) Çatalca-Kocaeli Bölümü

17.

14. Türkiye’de

yer alan sönmüş volkan dağları ana hatla-

rı ile Van Gölü’nün kuzeyi ve İç Anadolu’da Kayseri’den Karaman’a uzanan iki hat boyunca sıralanır.

Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

Yukarıdaki şekilde kıvrımlı dağ sisteminin kesiti verilmiştir.

Aşağıdaki dağlardan hangisinin oluşumu yukarıdaki şekil ile benzerlik göstermez?

A) Toprakların verimsiz olması

B) Karstik alanların fazla olması

C) Kıvrımlı dağların bulunması

D) Kırıklı yapının bulunması

E) Jeolojik olarak yaşlı olması

A) Giresun Dağları

B) Ilgaz Dağları

C) Yund Dağları

D) Sultan Dağları

E) Mescit Dağları

7

18. Yaz yağışlarının fazla olduğu ve gür otlakların bulunduğu 15. Türkiye günümüzdeki görünümünü ana hatlarıyla III. jeolojik dönemde almıştır. Bununla beraber I. jeolojik döneme

yüksek platolarda büyükbaş hayvancılık yaygındır.

baş hayvancılık yaygın olarak yapılır?

ait yaşlı araziler bulunmaktadır.

A) Erzurum-Kars Platosu

B) Şanlıurfa Platosu

B) Kula Yöresi

C) Haymana Platosu

D) Malatya Yöresi

D) Gaziantep Platosu

E) Cihanbeyli Platosu

Aşağıdakilerden hangisi jeolojik olarak yaşlı olan arazilerden biridir?

3

A) Konya

C) Burdur Yöresi

Buna göre, aşağıdaki platolardan hangisinde büyük-

E) Ağrı Dağı

ÜNİTE TESTİ

1.

3

Türkiye 36° - 42° kuzey paralelleri ile 26° - 45° doğu meridyenler arasında yer almaktadır. Bu durumun aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkisi

İYE


olduğu söylenemez?

4.

I. Doğuya gidildikçe sıcaklığın azalması

II. Antalya’nın Sinop’tan sıcak olması

III. Yaz mevsiminde Şanlıurfa’nın Mersin’den sıcak olması

Yukarıda verilen durumların nedenleri aşağıdakiler-

A) Cephe yağışlarının oluşması

B) Yıllık sıcaklık farkının fazla olması

I

C) Doğuya gidildikçe sıcaklığın azalması

D) Güneyinin kuzeyinden sıcak olması

E) Gezici basınç merkezlerinin etkisinde kalması

2.

Türkiye’de yer şekillerinin engebeli ve ortalama yük-

den hangisinde doğru olarak verilmiştir? II

III

A) Yükselti

Karasallık

Enlem

B) Enlem

Karasallık

Yükselti

C) Karasallık

Enlem

Yükselti

D) Yükselti

Enlem

Karasallık

E) Karasallık

Yükselti

Enlem

5.

Aşağıda indirgenmiş sıcaklıklara göre çizilen Türkiye’nin yıllık izoterm haritası verilmiştir.

seltinin fazla olmasının iklim üzerindeki etkileri arasında aşağıdakilerden hangisi sayılmaz?

A) İklim çeşitliliğinin yaşanmasını sağlar.

B) Kalıcı karların bulunmasını sağlar.

C) Yağış miktarının bölgeler arasında farklılık gösterme-

sini sağlar.

D) Güneyden kuzeye gidildikçe sıcaklığın azalmasına neden olur.

E) Kısa mesafelerde sıcaklığın değişmesine neden olur.

10

COĞRAFYA 8

3.

Bu haritaya bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Yıllık sıcaklık farkı fazladır.

B) En soğuk yerler Kuzeydoğu Anadolu’dadır.

C) İzotermler birer derece aralıklarla çizilmiştir.

D) En yüksek sıcaklık Güneydoğu Anadolu’dadır.

E) Ege’de sıcaklıklar Marmara’dan fazladır.

6.

Bulutluluğun fazla olduğu yerlerde güneşli gün sayısı azdır.

Buna göre, aşağıdaki bölümlerden hangisinde güneşli

Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen karasal iklimin yaşandığı alanlar oldukça fazladır. Bu durumun nedeni olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?

A) Bozkır bitki örtüsünün yaygın olması

B) Dağların kıyıya paralel uzanması

C) Orta kuşakta yer alması

A) Doğu Karadeniz

B) Konya

D) Yüzölçümünün büyük olması

C) Ergene

D) Batı Karadeniz

E) Kuzey Yarım Küre’de yer alması

gün sayısı en azdır?

E) İç Batı Anadolu

ünite


İYE

7.

Türkiye’nin gerçek sıcaklık değerleri ile indirgenmiş

ÜNİTE TESTİ

10. Aşağıda Türkiye’de bulunan bir kentin aylık sıcaklık ve ya-

sıcaklık değerleri arasındaki farkının fazla olmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

3

ğış değerleri verilmiştir. Yaðýþ (mm)

A) Bir yarımada olması

150

B) Yükseltinin fazla olması

100

C) Gezici basınçların etkisinde kalması

D) Dağların kıyıya paralel uzanması

E) Kuzeyden gelen rüzgarların soğutucu etki yapması

Sýcaklýk (°C) 25 20 15 10

50

5 0

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar (°C)

Yaðýþ

0

Bu grafiğe bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

8.

A) Yağış rejimi düzensizdir.

B) Yaz kuraklığı belirgindir.

C) Kışları ılıktır.

D) Bitki örtüsü bozkırdır.

E) En fazla yağış kışın düşer.

11. Akdeniz

Yukarıdaki haritada gösterilen oklardan hangisi yönünde gidildiğinde sıcaklık değişimi daha az olur? A) I

9.

B) II

C) III

D) IV

E) V

Cisimlerin Güneş’e göre konumlarına bakı denir. Bakı et-

nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dağların kıyıya paralel uzanması

B) Daha güneyde yer alması

C) Bitki örtüsünün orman olması

D) Yüzölçümünün büyük olması

E) Sıcak rüzgarlardan etkilenmesi

12. Aşağıdaki haritada Türkiye’nin yıllık sıcaklık farkları veril-

kisiyle Güneş’e dönük olan yamaçların sıcaklığı fazladır.

Buna göre,

Bölgesi’nde kıyı ve iç kesimler arasında sı-

caklık farkının Ege Bölgesi’nden daha fazla olmasının

miştir.

lardan daha sıcak olması,

daha önce olgunlaşması,

IV. Giresun’un kuzey yamaçlarının, Erzurum’un kuzeye bakan yamaçlarından sıcak olması

3

III. Güney yamaçta nüfusun kuzey yamaçtan daha fazla olması,

II. Akdeniz’de güney yamaçta bitkilerin kuzey yamaçtan

9

I. Antalya’da güney yamaçların Sinop’ta güney yamaç-

durumlarından hangileri sıcaklık - bakı ilişkisiyle açıklanamaz?

A) I ve II

B) I ve IV

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV


A) En yüksek sıcaklık farkı Doğu Anadolu’dadır.

B) Kıyı kesimlerde sıcaklık farkı azdır.

C) Sıcaklık farkının dağılışı enleme uygunluk gösterir.

D) Ege ve Akdeniz kıyılarında sıcaklık farkı birbirine yakındır.

E) Tuz Gölü civarında sıcaklık farkı 25ºC civarındadır.

ÜNİTE TESTİ

İYE


3

13.

16. Türkiye’nin

den hangisi sayılamaz?

en kurak yöreleri arasında aşağıdakiler-

A) Iğdır Ovası

B) Tuz Gölü

D) Ergene Havzası

C) Orta Fırat

E) Batı Karadeniz

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangile-

rinde belirgin bir yaz kuraklığından söz edilemez?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

17. Aşağıdaki tabloda bazı illerin iklimine ait çeşitli bilgiler verilmiştir.

14. Türkiye’de iklim çeşitliliğinin fazla olmasında aşağıdakilerden hangisinin etkisinden söz edilmez?

A) Yükselti farklılığı

B) Yer şekillerinin engebeliliği

C) Matematik konum

D) Hava kütleleri

E) Okyanus akıntıları

10

COĞRAFYA

En yağışlı ay

Bağıl Nem (%)

Yağış Miktarı (mm)

Donlu gün sayısı

Antalya

Ocak

66

1052

2

Rize

Ekim

77

2400

10

Van

Nisan

59

412

122

Bitlis

Nisan

60

430

128

Bu tabloya bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Rize’ye düşen yağış miktarları diğer illerden fazladır.

B) Bağıl nemin fazla olduğu yerlerde yağış da fazladır.

C) Van ve Bitlis’in donlu gün sayısı birbirine yakındır.

D) Antalya’nın ocak ayında aldığı yağış miktarı Rize’den fazladır.

10

15. Türkiye’de

İller

E) Van ve Bitlis’in iklimleri benzerdir.

yaşanan iklim çeşitliliğinin aşağıdakiler-

den hangisi üzerinde etkisi yoktur?

A) Tarım ürünü çeşitleri

B) Ekonomik faaliyetlerin niteliği

C) Yer altı zenginlikleri

D) Nüfusun dağılımı

A) Zonguldak

E) Doğal bitki örtüsü

18. Türkiye’de aşağıdaki kentlerden hangisinde doğal bitB) Artvin

D) Kastamonu

E) Tokat

C) Aydın

ünite

ki örtüsünün orman olması beklenemez?


İYE

1.

Aşağıda Türkiye’nin ocak ayı indirgenmiş izoterm haritası

4.

ÜNİTE TESTİ

Aşağıdaki kentlerden hangi ikisinin ocak ve temmuz ayları arasındaki sıcaklık farkı en azdır?

verilmiştir.

4

A) Kars - İzmir

B) Rize - Trabzon

C) Ankara - Sinop

D) Antalya - Şanlıurfa

E) Trabzon - Bayburt

Bu haritaya bakılarak aşağıdaki bilgilerden hangisine ulaşılabilir?

A) Yıllık sıcaklık farkı

B) En sıcak ay ortalaması

C) Yağışın bölgelere dağılımı

D) Karasallığın en fazla olduğu bölge

E) Bitki örtüsünün dağılışı

2.

5.

Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C)

25

200

15 100

10

50

5

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

0

(°C)

Yaðýþ

ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

20

150

0

Yukarıdaki haritada gösterilen A ve B taralı bölgeleri

Yukarıda verilen sıcaklık ve yağış grafiği aşağıdaki kentlerden hangisine ait olabilir?

A) Antalya

B) Samsun

3.

Yaz yağışının fazla olduğu bölgelerde alpin çayır adı da

D) Mardin

A) A bölgesinde en fazla yağış ilkbaharda düşer.

B) B bölgesinin kışları daha ılıktır.

C) A bölgesinin bitki örtüsü bozkırdır.

D) B bölgesinde kıyı kesimlerde iğne yapraklı ağaçlar yaygındır.

E) A bölgesinde karın yerde kalma süresi daha uzundur.

C) Kütahya

E) Ankara

11 verilen dağ çayırları yetişir. Bu bölgelerde büyükbaş hayvancılık faaliyetleri yaygındır.

6.

3

Buna göre, yukarıdaki taralı alanlardan hangisinde

Yukarıdaki haritada numaralanmış alanlardan hangilerinin bitki örtüleri birbirine benzer?

büyükbaş hayvancılık faaliyetleri yaygındır?

A) I ve II

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

B) I ve IV

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ÜNİTE TESTİ

İYE


4

7.

Yaðýþ (mm)

10. Aşağıdaki bir bölgenin yıllık sıcaklık ve yağış grafiği veril-

Sýcaklýk (°C)

300

20

250

15

200

10

150

5

100

0

50

5

0

10

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Rize

D) Iğdır

B) Samsun

Sýcaklýk (°C) 25 20

100

15 10

50

5

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

0 5 10 15

Bu bölge ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

C) Kars

E) Gaziantep

8.

Türkiye’de iç kesimlere gidildikçe donlu gün sayısı artar.

Bu durum;

A) Kar yağışları olağandır.

B) Don olayı üç aydan fazla yaşanır.

C) Yağış rejimi düzensizdir.

D) Bitki örtüsü ormandır.

E) Fiziksel ufalanma fazladır.

11. İç Anadolu’da yağış miktarının az olmasının aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez?

I. karasallık,

II. enlem,

III. yükselti,

IV. bakı

faktörlerinden hangileri ile ilişkilidir?

A) Yalnız I

10

Yaðýþ (mm) 150

0

Yukarıda yıllık sıcaklık ve yağış grafiği verilen kent

COĞRAFYA

(°C)

Yaðýþ

miştir.

B) I ve III

D) II ve IV

A) Tahıl tarımının yapılmasına

B) Kalıcı karların bulunmasına

C) Yer altı suyunun derinlerde olmasına

D) Nadas tarımının yaygın olmasına

E) Akarsuların akımının az olmasına

C) II ve III

12. Aşağıdaki

E) III ve IV

haritada Türkiye’nin temmuz ayı indirgenmiş

izotermleri gösterilmiştir.

12

9.


A) Sıcaklığın 34 °C’den fazla olduğu yerler vardır.

B) Yükseltinin sıcaklık üzerinde etkisi yoktur.


C) Tuz Gölü civarında sıcaklıklar 20 °C’dir.

sinde Akdeniz iklim şartları etkili değildir?

D) En sıcak yerler güneydoğudadır.

E) Ege kıyılarının sıcaklığı Karadeniz kıyılarından fazladır.

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite


İYE

13. Karadeniz

Bölgesi ile ilgili olarak aşağıda verilenler-

den hangisi diğer dördünün nedenidir?

4

ÜNİTE TESTİ

16.

I. Erzurum’un Ankara’dan soğuk olması

II. Antalya’nın maki üst sınırının Bursa’dan yüksek olması

III. İzmir’de yağmur yağarken Afyonkarahisar’da kar yağ-

A) Güneşli gün sayısının az olması

B) Çay ve fındık tarımının yapılması

C) Toprağın yıkanmış ve solgun renkli olması

IV. Hatay’da sıcaklığın Samsun’dan fazla olması

D) Yıllık yağış miktarının fazla ve rejimin düzenli olması

Yukarıda verilen durumlardan hangileri sıcaklık ve

E) Tarım ürünlerinin olgunlaşma süresinin uzun olması

ması

yükselti arasındaki ilişki ile açıklanamaz?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

14. Antalya, İzmir ve Bursa illerinde maki bitki örtüsünün bulunması aşağıdakilerden hangisine kanıt oluşturur?

A) Toprak tiplerinin aynı olduğuna

B) İklimlerinin aynı olduğuna

C) Enlemlerinin aynı olduğuna

D) Jeolojik yapılarının aynı olduğuna

E) Yer şekillerinin uzanışının aynı olduğuna

17.

Yukarıdaki haritada verilen yörelerden hangisinde yıl içinde düşen yağış miktarı en azdır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

13

15.

Yaðýþ (mm)

Sýcaklýk (°C)

120

30

100

20

80

10

60

0

40

10

20

20

0

1

2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Aylar

30

(°C)

Yaðýþ

18. Türkiye’de

enlemin sıcaklık üzerindeki etkisine aşağı-

dakilerden hangisi örnek olarak verilemez?

A) Güneyden esen rüzgarların havayı soğutması

B) Akdeniz’de aynı tür bitkilerin Karadeniz’den önce olgunlaşması

3

Yukarıda aylık sıcaklık ve yağış grafiği verilen kent aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Afyonkarahisar B) Sivas

D) Kars

C) Diyarbakır

E) Artvin

C) Antalya’da yaz turizm sezonunun Ege’den uzun olması

D) Antalya’da kalıcı kar sınırının Sinop’tan yüksek olması

E) Doğu Anadolu’da karın yerde kalma süresinin Ege’den uzun olması

ÜNİTE TESTİ

1.

5

İYE


Türkiye’de de görülen bu topraklar iyi yıkanmıştır. Çay ve

4.

kivi yetiştirmeye çok elverişlidir.

Yukarıda özellikleri verilen toprak türü aşağıdakiler-

den hangisidir?

A) Kestane renkli bozkır toprakları

B) Çernezyom toprakları

C) Kahverengi orman toprakları

D) Kırmızı Akdeniz toprakları (terra rossa)

E) Vertisoller

Yukarıdaki haritalarda iki toprak türünün Türkiye’deki dağılışı gösterilmiştir.

Buna göre, I. haritadaki toprak türünü II. haritadaki toprak türünden ayıran en önemli özellik aşağıdakiler-

2.

den hangisidir?

Mersin-Çamlıyayla’da bulunan ardıç ağacı, ElmalıÇıklıkkara sedir ormanındaki ambar katranı ve

A) Tahıl tarımına elverişli olması

kilerden hangisine bir örnektir?

B) Daha nemli koşullarda oluşması

A) Relikt bitki

B) Endemik bitki

C) Ülke genelinde kapladığı alanın fazla olması

C) Anıt ağaç

D) Psödomaki

D) Horizonlarının oluşmuş olması

E) Garig

E) Yaz sıcaklığı yüksek olan yerlerde oluşması

5.

Türkiye’deki doğal göllerden aşağıda verilenlerin han-

Çanakkale-Behramkale’deki palamut meşesi aşağıda-

10

COĞRAFYA 14

3.

gisi alanında en az yararlanıldığı söylenebilir?

A) Tatlı su gölü olanlardan içme suyu temin etme

B) Tatlı su gölü olmayanlardan tuz, soda vb. temin etme

C) Tatlı su gölü olanlarda balık avlama

D) Tatlı su gölü olanlardan tarım alanlarına sulama suyu

İlkbaharda yeşerip yaz yağışları etkisiyle yaz boyu yeşil kalan ve bozkırlardan daha gür ot toplulukları olan çayırlar yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yer-

sağlama

lerden hangisinde daha yaygındır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

E) Elektrik enerjisi üretme

ünite


İYE

6.

Akarsu vadilerinin volkanik olaylar sonucunda ortaya çıkan malzemeler tarafından kapatılmasıyla volkanik set gölleri oluşur.

Buna göre, aşağıda verilen göllerden hangisi bu şekilde oluşmuştur?

A) Erçek Gölü

B) Suğla Gölü

C) İznik Gölü

D) Köyceğiz Gölü

E) Abant Gölü

5

ÜNİTE TESTİ

9.

I. Erzurum-Kars çevresi

II. Doğu Karadeniz dağlarının güney yamaçları

III. Konya Ovası

IV. Çukurova

Yukarıda verilen yerlerin hangilerinde çernezyom toprakları bulunur?

A) Yalnız I

B) I ve II

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

10.

7.

Aşağıdaki grafikte bir yöredeki aylık sıcaklık ve yağış ortalamaları gösterilmiştir.

(mm)

(°C) Sýcaklýk

300

Yaðýþ

25

250

20

200

15

150

10

gisi ile yaygın olarak bulunan yer altı su kaynağı aşa-

100

5

50

0

ğıda yanlış eşleştirilmiştir?

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerin han-

A) I - Karstik kaynak

B) II - Yamaç kaynağı

Grafikte verilen bilgilere göre, bu yörenin doğal bitki

C) III - Artezyen kaynağı

örtüsü aşağıdakilerden hangisi olabilir?

D) IV - Gayzer kaynağı

A) Maki

E) V - Fay kaynağı

C) Karışık orman

0

O Þ M N M H T A E E K A Aylar

5

B) Bozkır D) Garig

E) Çayır

15

11. Türkiye’de

sıcaklık ve yağış koşulları elverişli olmasına

rağmen seyrek nüfuslu olan yerler de vardır.

8.

Terra-rossa toprakların Türkiye’de en çok görüldüğü

3

A) Akdeniz iklimi görülmesi

B) Yıl boyu yağışlı olması

C) Gür çayırlarla kaplı olması

D) Yıllık yağışın az, buharlaşmanın fazla olması

E) Bitki örtüsünün bozkır olması

yerlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı alanlardan hangisi böyle yerlere bir örnektir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

10. fasikül

E

M

İR B L A S EKÂN ri

estle Ünite T


ÜNİTE TESTİ

1.

İYE


6

Aşağıdakilerden hangisi tarımsal üretimde toprağın

4.

etkisine bir örnektir?

Ovası’nda günümüzde bozkırlar bulunmaktadır. Ancak bu bozkır doğal olmayıp insanların ormanları tahrip etmesiyle

A) Türkiye’deki tarım arazilerinde ıslah edilmiş tohumluk

ortaya çıkan ---- dır.

kullanıldığı yıllarda üretimin belirgin şekilde artması

1400’lü yıllara kadar ormanlarla kaplı olan Ankara-Çubuk

B) Damla sulama tekniğinin kullanıldığı yerlerde verimin

Yukarıda verilen açıklamada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

birkaç kat artması

C) Engebeli arazilerin makineli tarıma elverişsiz olması

D) Çayın fazla yıkanmış kireçsiz topraklarda, antep fıstı-

A) karışık orman

B) savan

C) psödomaki

D) tundra

E) antropojen bozkır

5.

Türkiye’de göllerin bazılarında su seviyeleri yaz aylarında

ğının ise kurak bölgelerdeki kireçli topraklarda yetişmesi

E) Ürüne uygun gübre kullanıldığında verimin artması

2.

Aşağıda verilen yerlerin hangisinde alüvyal toprakların en çok olduğu söylenebilir?

A) Delta ovaları

B) Dağ yamaçları

C) Ormanlık sahalar

D) Volkanik alanlar

yağışların azalması, sıcaklık ve buharlaşmanın artmasına bağlı olarak azalır.

E) Step alanları

Bu durum, aşağıda verilen göllerin hangisinde en az görülür?

10

COĞRAFYA 3.

A) Tuz Gölü

B) Beyşehir Gölü

C) Çamiçi (Bafa) Gölü

6.

Güneydoğu Anadolu Projesi’nin temelini oluşturan

D) Sera Gölü

E) Burdur Gölü

Ýlkbaharda yeþeren yazýn sararýp kuruyan otlardýr. Genellikle dikenli ve kurakçýl bitkilerdir. Yarý kurak alanlarda yaygýn olarak bulunur.

barajlar, göletler ve sulama kanalları aşağıda verilen akarsuların hangisiyle bağlantılıdır?

A) Fırat - Dicle

B) Fırat - Kızılırmak

lüme aşağıdakilerden hangisi yazılabilir?

C) Dicle - Kızılırmak

A) Maki

D) Dicle - Seyhan

D) Alpin çayır

E) Fırat - Seyhan


B) Savan

C) Bozkır

E) Tundra

ünite

2


İYE

7.

6

ÜNİTE TESTİ

10.

I. Yamaç eğimi boyunca taşınarak oluşmaları,

II. Su tutma kapasitelerinin az olması,

III. Humus oranlarının fazla olması

Yukarıda verilenlerden hangileri, kolüvyal toprakların özellikleri arasında sayılamaz?

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerden hangisinde kızılçam ormanları daha geniş yer tutar? A) I

B) II

C) III

D) IV

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

E) V

11. Doğu Karadeniz Bölümü’ndeki dağların kuzey yamaçlarındaki bitki örtüsünün güney yamaçlardakine göre daha gür olması öncelikle aşağıdakilerden hangisiyle

8.

Aşağıdaki grafiklerde, Türkiye’de 1923-1925 dönemi ile 1990 yılında Türkiye ekonomisinin sektörel dağılımı verilmiştir.

ilgilidir?

A) Sıcaklık koşullarının farklı olmasıyla

B) Toprak türlerinin farklı olmasıyla

C) Yağış miktarının farklı olmasıyla

D) Beşeri müdahalelerle

E) Yükselti ortalamasıyla

12. Endüstrinin gelişmiş olduğu kentler ile tarımsal potansiyeli

Grafikte verilen bilgilere göre,

fazla olan kentlerdeki alt yapı hizmetleri, nüfus yoğunluğu ve insanların ekonomik faaliyet kollarına dağılışı açısın-

I. Verilen yıllar arasında sanayi sektöründeki büyüme,

dan büyük farklılıklar vardır.

hizmet sektöründen fazladır.

II. 1990 yılında sanayi sektöründe çalışan nüfus, tarım

Buna göre, aşağıdaki kentlerden hangisi yukarıda anlatılan duruma bağlı olarak diğerlerinden farklılık gös-

sektöründen fazladır.

III. Verilen yıllar arasında tarımsal üretim azalmıştır.


A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) II ve III

C) I ve II

terir?

A) İstanbul

B) Kocaeli

D) İzmir

C) Mersin

E) Kırşehir

E) I, II ve III


hangisi Türkiye’de 1927’deki ilk nü-

fus sayımından günümüze kadar sürekli artmıştır?

9.

Birkaç mahallenin tek muhtarlık olarak birleşmesiyle oluşan ve en çok Batı Karadeniz’de görülen kır yerleş-

3

A) Nüfus artış hızı

B) Erkek nüfus oranı

C) Toplam nüfus miktarı

D) Kırsal nüfus oranı

E) Genç nüfusun toplam nüfusa oranı

mesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Mezra

B) Oba

D) Divan

C) Çiftlik

E) Belde

3

ÜNİTE TESTİ

İYE


6

17. Aşağıdaki nüfus piramidi 2003 yılında Türkiye nüfusunun

14.

yaş gruplarına ve cinsiyete göre dağılım oranlarını göster

mektedir.

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerin han-

gisinde doğum oranı fazla olduğu halde yıllık nüfus

artış hızı azdır?

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yalnızca bu nüfus piramidinde verilen bilgilerden faydalanılarak aşağıdakilerden hangisi tespit edilemez?

15. Türkiye’de endüstri kuruluşlarının fazla olduğu şehirlerde, aşağıdakilerden hangisinde artış olması beklenir?

A) Bölge dışına göç

B) Doğal nüfus artışı

C) Kadın nüfus oranı

D) Tarımda çalışan nüfus oranı

E) Çevre kirliliği

A) Hangi cinsiyet grubundaki nüfusun daha fazla olduğu

B) Çocuk nüfusun yaşlı nüfusa oranının ne kadar olduğu

C) Genç nüfus ve yaşlı nüfus oranlarının ne kadar olduğu

D) Çocuk nüfusun artma-azalma eğilimlerinden hangisi yönünde olduğu

E) Hangi dönemlerde dış göçlerle katılan nüfusun daha fazla olduğu

10

COĞRAFYA 4

süreçte Türkiye nüfusunun artışında etkili

olan,

18. Aşağıdakilerden hangisinde bir kent, bu kentin mevsimlik göç almasında etkisi olmayan bir faaliyetle bir-

I. doğum oranlarının yüksek olması,

II. Hatay’ın anavatana katılması,

III. nüfus mübadelesi

A)

Adana

Pamuk toplama

faktörlerinden hangileri doğal nüfus artışından farklı

B)

Antalya

Turizm sektöründe çalışma

nedenlere bağlı nüfus artışını gösterir?

C)

Rize

Çay toplama

A) Yalnız I

D)

Ordu

Fındık toplama

E)

İzmir

Kış turizmi alanında çalışma

B) Yalnız III

D) I ve III

likte verilmiştir? Kent

C) I ve II

E) II ve III

Faaliyet

ünite

16. Tarihsel


İYE

1.

4.

Yukarıdaki haritada gösterilen taralı bölgelerde terra-rossa toprakları bulunmaktadır.

7

ÜNİTE TESTİ

Türkiye’deki akarsuların genel özellikleriyle ilgili olarak,

I. Debileri az, akış hızları fazladır.

II. Denge profilini almıştır.

III. Rejimleri düzenlidir.


A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Buna göre, terra-rossa topraklarının bu alanlarda oluşmasında etkili olan faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kalkerli arazilerin bulunması

B) Eski göl tabanları olmaları

5. Bafra Çarþamba

C) Düzenli yağış alan yerler olmaları

Bakýrçay Gediz Küçük Menderes

D) Volkanik arazilerin bulunması

Büyük Menderes Çukurova Silifke

E) Killi tabakaların bulunması Yukarıdaki haritada gösterilen yörelerde yaygın olan

topraklarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söyle-

2.

Akarsuların taşıdığı alüvyonların kendi yatağı içinde biri-

A) Horizonları gelişmemiştir.

set gölleri oluşur.

B) Tarımsal üretim için verimi yüksektir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu tür göllerden

C) Akarsuların taşıdığı maddeleri biriktirmesiyle oluşurlar.

D) Mineral ve organik madde bakımından fakirdir.

E) Delta ovaları en çok bulunduğu yerlerdir.

kerek vadi önlerinin kapanmasına yol açmasıyla alüvyal

nemez?

biridir?

A) Çıldır Gölü

B) Tortum Gölü

C) Uzungöl

D) Eğirdir Gölü

E) Küçük Çekmece Gölü

5

6.

İstanbul, Kocaeli, Ankara, İzmir ve Antalya gibi kentlerdeki nüfus artışında doğumlardan daha çok göçler etkili olmaktadır.

Buna göre, bu kentlerle ilgili olarak en doğru yargı aşağıdakilerden hangisidir?

3.

Çevresinden yoğun göç alan yerlerde plansız kentleşme ve gecekondulaşma sorunları oluşabilir.

3

Aşağıdaki kentlerin hangisinde böyle bir durum en az

A) Sanayide çalışanların oranı diğer sektörlerden fazladır.

B) İş olanakları fazladır.

C) İklim ve yer şekilleri benzerdir.

D) Tarımsal iş gücüne olan ihtiyaç çok fazladır.

E) Kıyı turizmi olanakları fazladır.

etkilidir?

A) Kocaeli

B) Kastamonu

D) İstanbul

C) Mersin

E) Ankara

ÜNİTE TESTİ

7.

İYE


7

Aşağıdaki grafiklerde 1980 ve 2000 yıllarında, Türkiye’de

10.

çalışan nüfusun iş kollarına dağılışı gösterilmiştir.

% 59,9

Tarým % 48,4

% 28

Hizmet % 38,1

% 11,4

Sanayi % 13,3

% 0,7

Diðer

% 0,2

1980

2000

Karakteristik toprakları terra-rossalar olan iklim böl-

gelerinde bulunan, gençlik döneminde yuvarlak, yaş-

Grafiklerde verilen bilgilerden yararlanılarak,

I. Verilen yıllar arasında tarım alanları daralmıştır.

II. Verilen yıllar arasında sanayide çalışanların artış oranı

lılık döneminde ise şemsiye gibi tepesiyle benzerlerinden ayrılan, yöre halkı için önemli bir gelir kaynağı olan uzun boylu ağaç türü aşağıdakilerin hangisinde haritada gösterilen yerle doğru eşleştirilmiştir?

hizmet sektörüne göre daha azdır.

III. Tarım dışı sektörler gelişmektedir.

A) I - Sarıçam


C) III - Fıstık çamı

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

B) II - Meşe D) IV - Ladin

E) V - Karaçam

11. Türkiye’de yer alan iki yörenin bazı özellikleri şöyledir:

I. Yöre: Yarı nemli iklim koşullarına sahiptir. Yaz yağışlarıyla oluşan gür çayırlar geniş yer tutar. Toprağın humus oranı çok yüksektir.

II. Yöre: Akdeniz iklimi etkilidir. Karstik araziler geniş yer tutar. Topraktaki demir-oksit etkisiyle toprağın rengi kiremit

illerden biridir?

A) Antalya

10

COĞRAFYA

kırmızısıdır.

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de en çok göç veren B) Aydın

D) Gaziantep

Yukarıda verilen bilgilere göre bu yörelerin karakteristik toprakları aşağıdakilerden hangisinde doğru veril-

C) Bursa

miştir?

E) Sivas

6

9.

I. Yöre

II. Yöre

A)

Kahverengi orman

Terra-rossa

B)

Çernezyom

Podzol

C)

Kahverengi orman

Podzol

D)

Çernezyom

Terra-rossa

E)

Alüvyal

Laterit

Aşağıda verilen yörelerden hangisinde kızılçam ormanları, defne, mersin, zakkum ve yabani zeytin türü

12. Aşağıdakilerden hangisinde verilen toprak türü bulunduğu yerdeki iklim koşulları hakkında bilgi vermez?

bitkiler geniş yer tutar?

A) Menteşe Yöresi

A) Konya Ovası’ndaki kestane renkli bozkır toprakları

B) Iğdır Yöresi

B) Trabzon Yöresi’ndeki kahverengi orman toprakları

C) Ergene Yöresi

C) Çukurova’daki alüvyal topraklar

D) Mardin Yöresi

D) Antalya Ovası’ndaki terra-rossa toprakları

E) Yeşilırmak Yöresi

E) Erzurum-Kars Platosu’ndaki çernezyom toprakları

ünite

8.


İYE

7

ÜNİTE TESTİ

13. Akdeniz ikliminde yaz kuraklığı olduğu halde Türkiye’nin

16. İnsanların akarsular üzerine inşa ettikleri yapılarla or-

güney kıyı yörelerinde yer alan Aksu, Göksu ve Manavgat

taya çıkan biriktirmeli baraj göllerine aşağıdakilerden

ırmaklarının akımı yaz aylarında fazla azalmaz.

hangisi örnek gösterilemez?


A) Ulubat

A) Akarsu havzalarına düşen yağış miktarıyla

B) Yaz aylarında karstik kaynak sularıyla beslenmeleriyle

C) Boylarının kısa olmasıyla

D) Tarım alanlarında sulamada kullanılmalarıyla

E) Bulundukları yörelerde dağların kıyıya göre konumuyla

17. Kentlerde

B) Hirfanlı

D) Keban

C) Atatürk

E) Seyhan

sanayi, tarım, ticaret, kamu hizmetleri, kültür,

ulaşım, turizm, madencilik ve bankacılık gibi birçok etkinlik bir arada bulunur. Bazı kentlerde bu etkinliklerin biri ya da birkaçı ön plana çıkabilir.

Buna göre, aşağıda verilen kentlerden hangisinde endüstri ve madencilik fonksiyonlarının ikisi de geliş-

14. Antalya, Burdur ve Isparta yörelerindeki kaynak sula-

miştir?

rının çoğunun içerdiği kireç oranının fazla olması aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Zonguldak

B) Muğla

A) Bitki örtüsü

B) Yağış rejimi

C) Bitlis

D) Kırıkkale

C) Yağış türü

D) Yer yapısı

E) Çankırı

E) Beşeri etkenler

7

15. Çukurova Yöresi’nin sık nüfuslu olmasında aşağıdaki-

18. Aşağıda

lerden hangisinin etkisi yoktur?

3

verilen yerlerden hangisinin Türkiye’de en

çok göç alan yerlerden biri olduğu söylenemez?

A) İş olanaklarının fazla olması

A) Çatalca-Kocaeli Yarımadası

B) Karstik arazilerin geniş yer tutması

B) Çukurova Yöresi

C) Delta ovalarının bulunması

C) Ege kıyıları

D) Ulaşım olanaklarının gelişmiş olması

D) Doğu Karadeniz kıyıları

E) İklim koşullarının elverişli olması

E) Antalya Yöresi

ÜNİTE TESTİ

1.

İYE


8

Türkiye’nin herhangi bir sayım dönemine ait nüfus

4.

Türkiye’de erkek ve kadın nüfusun sayım yıllarına

piramidinin incelenmesi sonucunda aşağıdakilerden

göre farklılık göstermesinde aşağıdakilerden hangisi-

hangisiyle ilgili olarak yaklaşık bir bilgi elde edile-

nin etkili olduğu savunulamaz?

mez?

A) Kadınların hayat süresinin erkeklerden uzun olması

B) Savaşlara genellikle erkek nüfusun katılmış olması

C) Nüfusa doğum yoluyla katılan erkek ve kız bebek sa-

A) Doğurganlık oranı

B) Okul çağındaki nüfus sayısı

C) Çalışma çağındaki nüfus

D) Cinsiyet yapısı

D) Ülkede hem doğu hem de batı kültürünün etkili olması

E) Göçle gelen nüfus

E) Çalışmak için ülke dışına çıkanlarda erkek nüfusun

yısının farklılık göstermesi

daha fazla olması

2.

Türkiye’de tarımla uğraşan nüfus kırdan kente göç etmekte, sanayileşme hızı düşük olduğundan bu nüfus hizmet sektöründe çalışmaya başlamaktadır.

en az görülür? A) Aksaray

B) Kocaeli

D) Burdur

Nüfus istatistiklerine göre Türkiye’deki aktif (çalışan) nüfus oranı son 50 yıldır büyük ölçüde azalmıştır.

Buna göre, aşağıdaki kentlerin hangisinde bu durum

5.

C) Uşak

E) Erzincan

Bu durum,

I. kadınların erkeklere göre çalışma hayatına daha az katılması,

II. çalışma çağındaki birçok gencin eğitim kurumlarında öğrenim görmesi,

3.

10

COĞRAFYA

III. çiftçilerin tarımda daha fazla verim almaya başlaması

unsurlarından hangileriyle ilgilidir?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

8

2000 yılı verilerine göre Türkiye nüfusunun yaş gruplarına dağılışını gösteren grafik incelendiğinde, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Çocuk nüfus oranının fazla olması doğum oranının yüksek olduğunu gösterir.

6.

B) Çalışma çağındaki nüfusun büyük bölümü hizmet sek-

nüfus” denir.

töründedir.

C) 65 yaş ve üzeri yaştaki nüfusta erkeklerin payı daha

Çalışma çağındaki nüfus dilimi içine girdiği halde işi olmayan nüfusa “iş gücüne dahil olmayan” nüfus veya “işsiz

Buna göre aşağıdakilerden hangisinde iş gücüne dahil olmayan nüfus oranı en azdır?

fazladır.

D) Nüfus artış hızı yükselmiştir.

A) Sakarya

E) 15-64 yaş arası nüfusun yarıdan fazlası erkektir.

B) Sivas

D) Çorum

C) Bayburt

E) Elazığ

ünite


İYE

7.

Aşağıdaki tabloda, Türkiye’deki coğrafi bölgelerde kadın

Okur-yazar oranı (%)

Kadın

Erkek

Toplam

Marmara

82

94

88

İç Anadolu

77

92

85

Ege

77

91

84

Akdeniz

73

89

81

Karadeniz

70

88

79

Doğu Anadolu

55

81

68

Güneydoğu Anadolu

45

76

60

ÜNİTE TESTİ

10. İstanbul, Ankara, İzmir gibi çok göç alan kentlerle ilgili olarak,

ve erkek nüfusun okur-yazarlık oranları verilmiştir. Bölgeler

8

I. Yer altı zenginlikleri fazladır.

II. Endüstri gelişmiştir.

III. Doğal nüfus artış hızları az, gerçek nüfus artış hızları fazladır.


A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Tabloda verilen bilgilere göre, aşağıdaki yargılardan hangisi kesin olarak doğrudur?

A) Ülkedeki ortalama okur-yazar oranı % 80’den fazladır.

B) İç Anadolu ve Ege bölgelerindeki okur-yazar kadın nüfusun mezun olduğu okul türleri aynıdır.

C) İlkokul mezunu erkeklerin en fazla olduğu yer Karade-

11. Aşağıdaki kentlerden hangisinde, çalışan nüfus içinde ikincil ekonomik faaliyetlerde çalışan nüfus oranı

niz Bölgesi’dir.

en azdır?

D) Bütün bölgelerde erkek nüfusun okur-yazarlık oranı kadınlara göre fazladır.

E) İç Anadolu Bölgesi’ndeki okul sayısı Marmara Böl-

A) İzmir

B) Ankara

D) Şanlıurfa

C) Bursa

E) Mersin

gesi’ndekine yakındır.

12. Aşağıdaki grafiklerde Türkiye’de 1980 ve 2000 yıllarında 8.

çalışan nüfusun ekonomik faaliyet kollarına dağılımı gös-

Türkiye nüfusunun artmasında aşağıdakilerden han-

terilmiştir.

gisi etkili değildir?

B) Ortalama hayat süresinin uzaması

C) Aile planlaması uygulaması yapılması

D) Bebek ölümlerinin azalması

E) Sağlık ve beslenme koşullarının düzelmesi

9.

3

A) Doğum oranlarının fazla olması

ne bağlı olarak mevsimlik göç alır? A) Marmaris

B) Kaş

D) Didim

Tarým % 48,4

% 28

Hizmet % 38,1

% 11,4

Sanayi % 13,3

% 0,7

Diðer

C) Kemer

E) Ordu

9

% 0,2

1980

Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir nede-

% 59,8

2000

Grafikte verilen bilgilerden yararlanılarak,

I. 1980 yılında tarımda elde edilen verim daha fazladır.

II. 2000 yılında sanayileşme artmıştır.

III. 2000 yılında tarım alanları daralmıştır.


A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ÜNİTE TESTİ

8

İYE


13. Türkiye’nin

1927-2007 yılları arasındaki nüfus sayım

16. Türkiye’den yurt dışına yapılan göçlerde 1961-1980 yılları

sonuçları göz önüne alınırsa, ülke nüfusundaki deği-

arasında Türk işçileri en çok başta Almanya olmak üzere

şimle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ula-

Avrupa ülkelerini tercih etmiştir. Ancak 1980’li yıllardan iti-

şılamaz?

baren Türk işçilerinin göç yönü değişmiştir.

A) Kırsal nüfus kentsel nüfustan fazla olmaya devam et-

Aşağıdakilerden hangisi Türk işçilerinin Avrupa ülkelerinden sonra en çok tercih ettiği ülkelerdir?

mektedir.

B) Ortalama hayat süresi uzamaktadır.

A) Azerbaycan - Kazakistan

C) Nüfusun eğitim düzeyi giderek yükselmektedir.

B) Suudi Arabistan - Libya

D) Nüfus artış hızı Avrupa ülkelerine göre fazladır.

C) Avusturya - Japonya

E) İç ve dış göçler yoğun olarak yaşanmıştır.

D) ABD - Kanada

E) İran - Irak

14. Türkiye’de

nüfus artış hızının en az olduğu sayım yılı

1945’tir.

17.

Söz konusu sayım döneminde nüfus artış hızının azalma-

sına yol açan temel faktör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Doğal afetler

B) II. Dünya Savaşı nedeniyle erkek nüfusun çoğunun

askere alınması

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı oklardan han-

C) Salgın hastalıklar

D) Yurt dışına yapılan göçler

beklenir?

E) Beslenme koşullarının elverişsiz olması

A) I

gisinin gösterdiği yönde kalıcı göçlerin en az olması

B) II

C) III

D) IV

E) V

10

COĞRAFYA 10

18.

15. Antalya ve Mersin’in göç almasını sağlayan çekici fak-

törler içinde aşağıdakilerden hangisi yer almaz?

A) İklim koşullarının elverişli olması

B) İş imkanı çok olan turizm tesislerinin bulunması

C) Sosyo-kültürel olanakların yeterli olması

Bu eşleştirmelerden hangileri yanlıştır?

D) Turizm dışında da çalışma olanaklarının fazla olması

A) I ve II

E) Demir-çelik sanayisinin gelişmiş olması

Yukarıda bazı kentler ve kentlerin gelişimindeki en önemli

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ünite

etkenler eşleştirilmiştir.

1. I. jeolojik zamanda Türkiye’nin bulunduğu sahada ..................................denizi denilen bir deniz yer almakta idi. 2. Toros dağları ve Kuzey Anadolu dağları III. jeolojik zamanda yaşanan .................................. orojenezi sırasında olmuştur. 3.

Çernezyom türü topraklara …………………………….. ve Doğu Karadeniz Dağları’nda rastlanır.

4. Türkiye’deki fay hatlarının dağılışı ile ...................., .................... ve ................... ‘ın dağılışı paralellik gösterir. 5.

Makilerin tahrip edildiği, toprağın inceldiği alanlarda genelde diz boyu yüksekliğinde, dikenli çalılardan oluşan bitki topluluklarına …………………………. adı verilir.

6.

Van Gölü’nün karma oluşumlu göl sayılmasının nedeni; hem volkanik hem de ………………………… oluşumlu olmasıdır.

7. Karadeniz kıyılarındaki en büyük delta ovaları .................................. ve .................................. ovalarıdır. 8.

………………., ekonomik olarak limanı besleyen, limanla etkileşen alandır.

9. Türkiye’de karstik şekillerin en yaygın olduğu bölge .................................. dir. 10. 0-14 ve 65 üzeri yaş grubundaki üretici olmayan nüfusa ……………………. nüfus denir. 11. Tomboloya örnek olarak Marmara Bölgesi’ndeki ............................. ve Sinop’taki .............................. verilebilir. 12. Kocaeli,Bursa ve İzmir’de erkek nüfus oranının kadın nüfus oranından fazla olmasının nedeni …………….. sektörünün gelişmiş olmasıdır. 13. Türkiye’de yaşanan üç iklim ve bunların geçiş tipleri en fazla .................................. Bölgesi’nde hissedilir. 14. Türkiye’yi kuzeydoğudan etkisi altına alan ve havayı soğutan basınç merkezi ............................ dir. 15. Türkiye’ye kuzeyden gelen rüzgarlar havayı ............................ güneyden gelen rüzgarlar ............................

Cevaplar

3

1. Tethys

6. tektonik

11. Kapıdağ Yarımadası, İnce burun

2. Alp

7. Bafra / Çarşamba

12. sanayi

3. Erzurum-Kars çevresinde

8. Hinterland

13. Marmara

4. Volkan dağları, deprem bölgeleri, kaplıcalar

9. Akdeniz Bölgesi

14. Sibirya Yüksek Basınç Merkezi

5. Garig

10. bağımlı

15. soğutur, ısıtır

11

D 1.

Zonguldak ve çevresindeki taşkömürü yatakları I. jeolojik devirde oluşmuştur.

2.

Türkiye’nin yükseltisi genel olarak doğuya gidildikçe artar.

3.

Seramik, porselen, çömlek, tuğla ve kiremit üretiminde kullanılan ana ham madde kildir.

4.

Türkiye’de deprem riskinin en az olduğu yer Batı Anadolu’dur.

5.

Bozkır bitki örtüsü; kurak ve yarı kurak bölgelerde, ilkbahar yağışlarıyla yeşeren ve yaz kuraklığının etkisiyle sararan ot topluluklarıdır.

6.

Türkiye’deki tüm il merkezlerinin adı aynı zamanda il sınırları içinde kalan idari sahanın bütününe de verilmiştir.

7.

Türkiye akarsularının hidroelektrik potansiyeli azdır.

8.

Kıyı Ege Bölümü’nde buzul aşındırma şekilleri yer almaz.

9.

Büyük ve Küçük Çekmece gölleri dalga biriktirmesi sonucu oluşan lagünlerdir.

Y

10. Türkiye’de çalışan nüfusun en fazla olduğu ekonomik faaliyet kolu hizmet sektörüdür.

11.

12. Tarıma dayalı sanayi kollarının kırsal alanlara kaydırılması Türkiye’de kırsal kesimden kentlere olan göçleri azaltacak yöntemlerden biridir. 13. 1960’lardan itibaren Türkiye’den en çok işçi göçü alan Avrupa ülkesi Fransa’dır.

14. Türkiye’de yamaç yağışı en fazla Ege’de yaşanır. 15. İstanbul’da erkek nüfus oranının kadın nüfus oranından fazla olmasının nedeni iş olanaklarının fazla olmasıdır.

Cevaplar 1. D

2. D

3. D

4. Y

5. D

6. Y

7. Y

8. D

9. D

10. D

11. Y

12. D

13. Y

14. Y

15. D

ünite

12

Türkiye engebeli bir ülke olduğu için bir yıl içinde dört mevsim belirgin olarak yaşanır.

1.

Türkiye’nin yüksek bir ülke olmasının neden olduğu olumsuz sonuçlardan üç tanesini yazınız.

2.

Türkiye’deki önemli sıradağların batı - doğu yönünde uzanmasının nedenini açıklayınız.

3.

Delta ovası ne demektir? Açıklayınız ve Türkiye’deki delta ovalarının üç tanesini yazınız.

4.

Türkiye akarsularının denge profiline ulaşmamış olmasının nedenini açıklayınız.

5.

Karadeniz Bölgesi’nde dağların kıyıya paralel uzanmasının sonuçlarından üç tanesini yazınız.

3

13

6.

Türkiye’nin (mutlak) matematik konumunun Türkiye iklimi üzerindeki etkilerini açıklayınız.

7.

Bakı faktörünün Türkiye iklimi üzerindeki etkisini örnek vererek açıklayınız.

8.

Konveksiyonel (Yükselim) yağışları şekil çizerek açıklayınız.

9.

rüldüğü bölgeleri ve doğal bitki örtüsünü yazınız.

10. Türkiye’de görülen zonal toprakları en yaygın oldukları yerlerle birlikte yazınız.

ünite

14

Akdeniz ikliminin genel özelliklerini, gö-

11. Türkiye’nin, bitki tür ve çeşitleri bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olmasının nedenleri nelerdir?

12. Endemik bitki nedir?

Türkiye’deki endemik bitkilere üç örnek veriniz.

13. Türkiye’de toplu kır yerleşmelerinin yaygın olduğu yerlerin başlıca özelliklerini yazınız.

14. Aşağıda Türkiye’nin nüfus artış hızı grafiği verilmiştir.

Nüfus artışı (‰)

Yıllar

Buna göre, Türkiye’de nüfus artış hızı en az ve en fazla olan dönemlerde bu duruma yol açan başlıca faktörleri yazınız.

15. Türkiye’de en çok göç alan kentlere beş örnek vererek bu kentlerin göç almalarının nedenlerini yazınız.

3

15

11. fasikül

ELER K L Ü E ER V tkileri L E G L Ö E :B M üresel K A – T l R e s e LO ölg KÜRESEsı Ulaşım Hatları ve B ara Uluslar

ÖĞRETEN TEST

1

LGELER VE ÜLKELER KÜRESEL ORTAM: BÖ Bölgesel – Küresel Etkileri Uluslararası Ulaşım Hatları ve

1.

Atlas Okyanusu aşağıdakilerden hangisiyle Akdeniz’e bağlanır?

Atlas Okyanusu ve Akdeniz’in birbirine

A) Cebelitarık Boğazı

B) Süveyş Kanalı

bağlandığı yer, Avrupa ve Afrika kıtala-

C) Hürmüz Boğazı

D) Panama Kanalı

rının birbirine en çok yaklaştığı yerdir.

E) Messina Boğazı

İspanya ve Fas arasındaki bu boğazın diğer adı Septe’dir.

Aralarında okyanus bulunan yerler ara-

2.

sında ulaşım ya da iletişim sağlanması

için gerekli koşul, ulaşım veya iletişim aracının okyanusu aşabilme özelliğinde olmasıdır.

Batı Avrupa ve Kuzey Amerika’nın Atlas Okyanus’u kıyılarında bulunan iki kent arasında, yukarıdaki ulaşım - iletişim kavram ağında belirtilen numaralı yollardan hangileriyle bağlantı sağlanamaz?

A) I ve III

B) I ve IV

D) II ve V

C) II ve III

E) IV ve V

Güney Asya ile İç Asya arasında deniz yoktur. Bu nedenle deniz yolu ulaşım araçlarıyla bu yerler arasında seyahat edilemez.

3.

Aşağıda verilen ülkelerden hangileri arasında deniz yolu ulaşım araçlarıyla seyahat edilemez?

10

COĞRAFYA

A) Kazakistan - İran

B) Mısır - Türkiye

C) Kanada - ABD

D) Hindistan - Afganistan

E) İtalya - Cezayir

2

cının alabora olmasına neden olabilecek unsurlar kazalara ve ulaşımın aksamasına doğrudan etki yapar.

I. Buz dağları

II. Sis

III. Okyanus akıntıları

IV. Tropikal fırtınalar

Yukarıda verilenlerin hangileri deniz yolu ulaşımında doğrudan etki yaparak aksamalara ve kazalara yol açmaz?

A) Yalnız III

B) I ve II

D) II ve IV

C) I ve III

E) III ve IV

ünite

Görüş mesafesini kısıtlayan, ulaşım ara-

4.

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER

VE ÜL

KELER Uluslararası Ulaşım Hatları ve Bölg esel , Küresel Etkileri

1.

Fransa’nın

Marsilya

limanından(I)

Mısır’ın

Süveyş

KONU TESTİ

Irak’ın Basra Körfezi’ndeki limanlarından yola çıkan

limanına(II) Fransa’da üretilen şarapları taşıyan bir

petrol yüklü bir gemi, en kısa deniz yolunu izleyerek

geminin(III) en kısa yoldan ulaşmak için geçeceği Hür-

Japonya’nın Tokyo limanına ulaşmak için aşağıda ve-

müz Boğazı(IV), İstanbul Boğazı gibi iki kıtayı birbirine

rilen yerlerin hangilerinden geçmelidir?

bağlar(V) Yukarıdaki açıklamada numaralandırılan bilgilerden

4.

1

hangisi yanlıştır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

A) Süveyş Kanalı - Malaka Boğazı

B) Babülmendep Boğazı - Süveyş Kanalı

C) Hürmüz Boğazı - Malaka Boğazı

D) Macellan Boğazı - Cebelitarık Boğazı

E) Cebelitarık Boğazı - Hürmüz Boğazı

2.

Yıldızlı Soru 1

İstanbul Boğazı, tümüyle Türkiye topraklarında yer alan ve iki kıta arasında bulunan bir yerdir. Boğaz kendisi gibi işlek olan Panama’dan 4 kat, Süveyş Kanalı’ndan ise 3 kat daha fazla trafiğe sahn e olur. Buna rağmen İstanbul Boğazı’ndan elde edilen gelir Panama ve Süveyş kanallarından elde edilen gelir den daha azdır. Yukarıda belirtilen durumun orta ya çıkmasında aşağıdaki faktörlerden hangisi dah a etkilidir? A) Güvenlik problemi B) Uluslararası sözleşmeler

Haritadaki numaralı yerlerle ilgili olarak aşağıdaki yar-

gılardan hangisi yanlıştır?

A) I numaralı yerdeki limanın iç kesimlerle demir yolu bağlantısı yoktur.

B) II numaralı yerdeki boğaz, Panama Kanalı açılınca önemini kaybetmiştir.

C) III numaralı yerdeki kanal, Atlas Okyanusu ve Büyük

C) İklim faktörü D) Geçen gemilerin taşıdığı yük

Okyanus’u birbirine bağlar.

D) IV numaralı yerdeki kanal Avrupa ülkeleriyle Güney ve

E) Akıntı şiddeti

Doğu Asya ülkeleri arasındaki yolu kısaltmıştır.

E) V numaralı yerdeki boğaz çevresinde, nüfusu çok faz-

3

la olan ülkeler bulunmaktadır.

5.

3.

Korint Kanalı aşağıda verilen ülkelerin hangisinde yer alır?

4

İstanbul Boğazı’nda kaza riskinin fazla olmasında,

I. keskin dönüşleri olan dar bir su yolu olması,

II. derinliğinin az olması,

III. ters akıntıların gemilerin manevra kabiliyetini olumsuz

A) Bulgaristan

B) Yunanistan

C) İtalya

D) Rusya Federasyonu

E) Çin Halk Cumhuriyeti

etkilemesi

durumlarından hangilerinin etkili olduğu söylenebilir? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

6.

LGELER VE ÜLKELER KÜRESEL ORTAM: BÖ Bölgesel – Küresel Etkileri

1

KONU TESTİ

Uluslararası Ulaşım Hatları ve

Aşağıdakilerden hangisinde önemli bir su yolu, bu su

9.

İtalya’nın Sicilya Adası’ndan Hollanda’nın Amsterdam

yolunu dış dünyaya açılmak için yoğun olarak kulla-

limanına giden bir gemi bu yolculukta aşağıdaki su

nan bir ülke ile birlikte verilmiştir?

yollarının hangilerinden geçer?

Su Yolu

Ülke

A)

Macellan Boğazı

ABD

B)

Dover Boğazı

Bulgaristan

C)

Malaka Boğazı

Japonya

D)

Kiel Kanalı

Meksika

E)

Hürmüz Boğazı

Rusya

A) Cebelitarık ve Kerç boğazları

B) Süveyş ve Kiel kanalları

C) Süveyş Kanalı ve Dover Boğazı

D) Cebelitarık ve Dover boğazları

E) Cebelitarık ve Macellan boğazları

10. Doğal koşulları göz önüne alınırsa, aşağıdaki ülkelerin hangisinde, kara ve demir yolu güzergâhlarında tünel ve geçitlere daha fazla ihtiyaç duyulduğu söylenebilir?

7.

A) Almanya

B) İsviçre

C) Belçika

D) Hollanda

E) Mısır

11. Yukarıdaki haritada numaralandırılarak gösterilen ta-

ralı bölgelerin hangisinde demir yolu ağının yoğun

olduğu söylenemez? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

10

COĞRAFYA

Fiziki koşulları göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada numaralandırılarak gösterilen taralı bölgelerden hangisinde, uzunluğu ve niteliği aynı olan yeni kara yolunun kilometre yapım maliyeti en fazla olur?

4

A) I

C) III

D) IV

E) V

12. Kuzey Atlantik Yolu’yla ilgili olarak,

Demir yolu ulaşımıyla ilgili olarak,

I. Deniz yolu araçlarına göre daha çok yük taşınabilir.

I. Dünya’da deniz yolu trafiği en yoğun olan yoldur.

II. Yük taşıma maliyeti deniz yoluna göre daha fazla,

II. Kuzeybatı Avrupa limanları ile Kuzey ve Güney Amerika arasındadır.

kara yoluna göre ise daha azdır.

III. Demir yolu ağının en seyrek olduğu kıta Afrika’dır.

III. Yalnızca petrol taşımacılığı için kullanılır.



A) Yalnız I

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ünite

8.

B) II


VE ÜL

KELER Uluslararası Ulaşım Hatları ve Bölg esel – Küresel Etkileri

13. Akdeniz’i

Kızıldeniz’e bağlayan Süveyş Kanalı’nın

16.

açılmasıyla aşağıdakilerin hangisinde değişme ol-

muştur?

1

KONU TESTİ

A) Bölgenin iklim koşullarında

B) Bölgenin jeopolitik öneminde

C) Akdeniz’in yüz ölçümünde

D) Akdeniz ve Kızıldeniz’e komşu olan ülke sayısında

E) Denizlerin seviyelerinde

Yukarıdaki kavram haritasında verilen numaralanmış

boğaz ve kanallardan hangileri kıtaların birbirinden ayrıldığı noktalarda bulunur?

A) I ve III

B) I ve IV

D) III ve IV

C) II ve V

E) I, IV ve V

14. Deniz seviyesinden 28 metre yukarıda olan bu kanalda, sıvıların dengesi kanunundan faydalanılarak gemiler kanal içinde yavaş yavaş yükseltilir ve aynı metotla diğer tarafa doğru indirilir.

Yukarıda özellikleri verilen ve dünyanın mühendislik harikası olarak kabul edilen kanal aşağıdakilerden hangisidir?

A) Süveyş

B) Kiel

C) Korint

D) Don-Volga

17. Süveyş Kanalı’yla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Yağmur, kar ve sis nedeniyle ulaşımda sık sık aksama olur.

B) Afrika ve Avrupa kıtalarını birbirinden ayırır.

C) Kaza oranı çok fazladır.

D) Dünya’da kapakları olmayan en uzun kanaldır.

E) İki ülke arasında bulunur.

E) Panama

5

15. Avrupa’nın

önemli havalimanları kıtanın merkezi ve batı

kesiminde toplanmıştır. Ayrıca bu havalimanları Amerika, Uzak Doğu ve Orta Doğu’ya giden uçakların uğrak yeridir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu hava limanla-

18. Aşağıdaki ülkelerden hangisi sahip olduğu kara yolu

rından biri değildir?

4

uzunluğu nedeniyle diğer ülkelerden daha geridir?

A) Sofya

B) Frankfurt

A) Japonya

B) İspanya

C) Londra

D) Paris

C) Fransa

D) Hindistan

E) Amsterdam

E) ABD

KONU TESTİ


2


1.

4.

Süveyş Kanalı ile Cebelitarık Boğazı,

I. kıtaları birbirinden ayırma,

II. insan eliyle oluşturulma,

III. Kuzey Yarım Küre’de yer alma

özelliklerinden hangileri bakımından benzerlik gösterir?


hangisi aşağıda yanlış verilmiştir?

A) I - Cebelitarık Boğazı

B) II - Malaka Boğazı

C) III - Süveyş Kanalı

D) IV - Dover Boğazı

E) V - Hürmüz Boğazı

A) Yalnız I

5.

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Aşağıdakilerden hangisi demir yolu ulaşımının, kara yolu ulaşımından üstün olduğu yanlarından biri değildir?

2.

A) Yük ve yolcu taşıma kapasitesinin daha fazla olması

B) Yol güzergâhında rahatlıkla daha fazla değişiklik yapabilme olanağının olması

Baltık ve Kuzey denizlerini birbirine bağlayan Kiel Kanalı aşağıdaki ülkelerin hangisinde yer alır?

C) Daha güvenli bir ulaşım şekli olması

A) Danimarka

B) Almanya

D) Aynı uzunluktaki kara yollarına göre daha az yer kap-

C) İngiltere

D) Fransa

10

YA COĞRAF

ladığından çevresel etkisinin daha az olması

E) Yük ve yolcu taşıma maliyetinin daha az olması

6.

Dünya’da demir yolu ağının en yoğun olduğu yerler

E) Rusya Federasyonu

6

3.

I. Panama Kanalı

II. Malaka Boğazı

III. Dover Boğazı

IV. Kiel Kanalı

Yukarıda verilen kanal ve boğazlardan hangileri

A) Güney Avrupa - Balkan Yarımadası

B) Kuzey Avrupa - Orta Asya

C) Sibirya - Çin Halk Cumhuriyeti

D) Batı Avrupa - Kuzey Amerika

E) Kuzey Afrika - Güney Amerika

Ekvator’a daha uzaktır?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ünite

aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?


VE ÜL

KELER Uluslararası Ulaşım Hatları ve Bölg esel – Küresel Etkileri

2

KONU TESTİ

10. Bering Boğazı aşağıda verilen kıtalardan hangilerinin

7.

arasında yer alır? Vancouver

Ekvator

Londra New York

Tokyo

A) Asya ile Afrika

0°

B) Avrupa ile Afrika

C) Asya ile Avustralya

D) Kuzey Amerika ile Güney Amerika

E) Kuzey Amerika ile Asya

Lima

Wellington

Yukarıdaki haritada gösterilen kentlerden hangi ikisi

arasında en kısa rotayı izleyerek yapılan hava yolu ulaşımında katedilen yol daha fazladır?

A) Vancouver - Londra

B) New York - Lima

C) Lima - Wellington

D) Londra - Wellington

E) Vancouver - Tokyo

Yıldızlı Soru 2 Komşuları ile ticaretinde ve ulaş ımında sadece deniz yolunu kullanabilen bir ülke için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle söylenebilir?

8.

A) Az gelişmiş bir ülkedir.

Kara yolu ulaşımıyla ilgili olarak,

B) Gelişmiş bir ülkedir.

I. Yakıt olarak petrol ürünleri kullanıldığından ekonomiye

C) Ham madde ihraç eden bir ülke dir.

yük getirir.

D) Turizmin geliştiği bir ülkedir.

II. Diğer ulaşım türlerine göre yük ve yolcu taşıma mali-

E) Bir ada ülkesidir.

yeti daha azdır.

III. Dünya’nın en eski ulaşım sistemidir.

yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

7

C) I ve II

E) II ve III

11. Basra

Körfezi’nden yola çıkan petrol yüklü bir gemi

Yunanistan’ın Pire Limanı’na en kısa rotayı izleyerek giderken, Süveyş Kanalı’ndan önce aşağıda verilen su

9.

Karadeniz ile Azak Denizi’ni birbirine bağlayan ve Ukrayna ile Rusya arasında yer alan su yolu aşağıdakilerden hangisidir?

4

yollarının hangilerinden geçmesi gerekir?

A) Malaka ve Macellan boğazları

B) Messina ve Sicilya boğazları

A) Kerç Boğazı

B) Kiel Kanalı

C) Hürmüz ve Babül Mendep boğazları

C) Bering Boğazı

D) Süveyş Kanalı

D) Hürmüz ve Messina boğazları

E) Malaka ve Babül Mendep boğazları

E) Messina Boğazı

KONU TESTİ


2


12.

I. Akdeniz

15.

I. ABD yol kalitesi ve uzunluğu bakımından öndedir.

II. Kızıldeniz

II. Asya’da en önemli kavşaklardan biri Türkiye’dir.

III. Ümit Burnu

III. Dünya’nın en eski ulaşım şeklidir.

IV. Babül Mendep Boğazı

Kara yolu ulaşımıyla ilgili olarak yukarıda verilen bilgi-

Süveyş Kanalı’nın 1869 yılında açılmasından sonra yukarıda verilen yerlerden hangilerinin önemi artmıştır?

A) Yalnız I

A) Yalnız I

lerden hangileri doğrudur?

B) Yalnız III

D) III ve IV

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

C) I ve III

E) I, II ve IV

16. Hürmüz Boğazı’yla ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerin hangisi doğrudur?

13. Yüzölçümü küçük olan ülkelerde hava yolu taşımacılığı iç hatlarda ya hiç kullanılmaz ya da az kullanılır. Hava yolu taşımacılığı bu ülkelerde daha çok uluslararası taşımacı-

A) Asya ve Afrika’yı ayıran yerlerden biridir.

B) Akdeniz’i Kızıldeniz’e bağlar.

C) Basra Körfezi’ni Hint Okyanusu’na bağlar.

D) İnsan eliyle oluşturulmuştur.

E) Deniz yolu trafiği çok seyrektir.

lıkta kullanılır. Yukarıda verilen bilgi göz önüne alınırsa, aşağıdaki ülkelerin hangisinde hava yolu ulaşımı iç hatlar yolcu taşımacılığında kullanılmaz?

A) Belçika

B) İran

C) Kanada

D) Fransa

10

COĞRAFYA

E) Brezilya

8

17. Babül Mendep, Hürmüz ve Malaka boğazlarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hint Okyanusu’na açılmaları

B) Büyük Okyanus’a açılmaları

C) Atlas Okyanusu’na açılmaları

D) Deniz yolu trafiğinin seyrek olması

E) Nüfusu az olan ülkeler arasında bulunmaları

18.

Doðal su yollarý

Panama

Bering

Süveyþ

Cebelitarýk

I

II

III

IV

14. Aşağıda verilen su yollarından hangisinin deniz yolu trafiğinde işlek bir su yolu olduğu söylenemez?

A) Panama Kanalı

B) Süveyş Kanalı

C) Bering Boğazı

D) İstanbul Boğazı

E) Macellan Boğazı

Yukarıda verilen kavram haritasındaki eşleştirmelerden hangileri yanlıştır?

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

ünite

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER 1.

Mal ve hizmetlerin bir yerden başka bir yere taşınmasına

4.

1

ÜNİTE TESTİ

Asya ile Avrupa arasında ticaret yolunun değişmesine neden olan kanal aşağıdakilerden hangisinde doğru

“ulaşım” denir.

VE ÜLKELER

olarak verilmiştir?

Buna göre, Türkiye’nin yurt dışından ithal ettiği petrol ve doğal gazın taşınmasında aşağıdaki ulaşım türle-

A) Malakka

B) Bering

rinden hangisinin payı en çoktur?

C) Kiel

D) Korint

5.

Kanal ve geçitlerin bir ülkeye en önemli katkısı aşağı-

A) Kara yolu

B) Demir yolu

C) Deniz yolu

D) Hava yolu

E) Süveyş

E) Boru hattı

dakilerden hangisidir?

2.

A) Turistik değer taşıması

B) Ülkeyi teknolojik anlamda geliştirmesi

C) Ekonomik anlamda ülke ekonomisine büyük katkı sağ-

Yapımında Sarıhumma, Sıtma gibi hastalıklardan

laması

13.000 Fransız işçinin yaşamını kaybetmesine neden olan kanal aşağıdakilerden hangisidir?

D) İşsizliği azaltması

A) Suveyş

E) Ülkede döviz girdisini arttırması

C) Kiel

B) Panama D) Bering

E) Korint

9

6.

3.

Dünya üzerinde geçitler ve kanallar olmasaydı aşağıdakilerden hangisi gerçekleşmezdi?

4

A) Ulaşım daha pahalı olurdu

B) Gemicilik gelişmezdi

C) Deniz ulaşım ağları olmazdı

D) Ticaret olmazdı

ları (iceberg) zaman zaman tehlike arz eder?

E) Balıkların göç yolları değişmezdi

A) I

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı oklar yönündeki deniz yolu taşımacılıklarının hangisinde buz dağ-

B) II

C) III

D) IV

E) V

ÜNİTE TESTİ


1

VE ÜLKELER 10. İngiltere ve Fransa arasındaki Manş Tüneli’nin de geç-

7.

tiği Manş Denizi’ni Kuzey Denizi’ne bağlayan su yolu Cebelitarýk Boðazý Panama Kanalý

Ekvator

aşağıdakilerden hangisidir? Babül Mendep Boðazý Hürmüz Boðazý

A) Dover Boğazı

B) Kiel Kanalı

C) Korint Kanalı

D) Macellan Boğazı

E) Babül Mendep Boğazı

Ümit Burnu

Yukarıdaki haritada gösterilen dünyadaki önemli su

yollarından hangisinin yeri yanlıştır?

A) Panama Kanalı

B) Cebelitarık Boğazı

C) Hürmüz Boğazı

D) Ümit Burnu

8.

Petrol bakımından büyük oranda dışa bağımlı olan bir

11. Diğer ulaşım araçlarıyla rekabet edemeyen ve gerileyen

ülkenin aşağıdakilerden hangisini yapması en akılcı

demir yolu ulaşımı, alınan önlem ve yapılan çalışmalarla

E) Babül Mendep Boğazı

yoldur?

tekrar gelişmiş, hızlı trenler kara yolu ulaşım araçlarına

A) Kara yolu taşımacılığını tümüyle yasaklaması

B) Ülkedeki rafineri sayısını azaltması

C) Petrol ürünlerini tek ülkeden almak yerine farklı ülke-

göre üstünlük sağlamıştır.

lerden alması

D) Demir yolu taşımacılığını geliştirmesi

E) Hava yolu taşımacılığını öncelikli ulaşım şekli olarak

Türkiye’de de yapımı devam eden hızlı tren yolları için ilk güzergâh aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ankara - İzmir

B) Ankara - Eskişehir

C) İzmir - İstanbul

D) İstanbul - Bursa

E) İzmir - Adana

belirlemesi

10

COĞRAFYA 10

9.

12.

Yukarıda verilen kavram haritasında … olan bölümlere

A) Yer şekilleri B) İklim

D) İş gücü

C) Yükselti E) Eğim

Macellan Boğazı, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde bulunmaktadır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

aşağıdakilerden hangisi yazılamaz?

KÜRESEL ORTAM: BÖLGELER 13. Hava yolu ulaşımında yük taşımacılığının payı yolcu taşı-

1

ÜNİTE TESTİ

16. Yük taşımacılığı açısından ele alınırsa, aşağıdaki taşımacılık türlerinden hangisi daha kullanışlı ve taşıma

macılığına göre çok daha azdır.

VE ÜLKELER

maliyetleri de en azdır?

Bu durum,

A) Boru hattı (Pipe-Line)

II. kaza riskinin fazla olması,

B) Hava yolu

III. taşınan ürünlerin kolay bozulabilir olması

C) Kara yolu

etkenlerinden hangileriyle ilgilidir?

D) Demir yolu

A) Yalnız I

E) Deniz yolu

I. taşıma maliyetinin fazla olması,

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve II

E) I, II ve III

17.

14. Aşağıdakilerden hangisi Dünya hava yolu taşımacılığı

açısından yoğunluğu fazla olan havalimanlarının bu-

A) Chicago

B) Şam

C) Tokyo

D) Londra

lunduğu yerlerden biri değildir?

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin han-

gisindeki havalimanı dünyada trafiğin en yoğun olduğu yerlerden biridir?

E) Hong Kong

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

11

18. Aşağıdaki

su yollarından hangisi diğerlerine göre

daha dardır?

A) Cebelitarık Boğazı

dan hangisinin önemini azaltmıştır?

B) Süveyş Kanalı

A) Macellan Boğazı

B) Ümit Burnu

C) Korint Kanalı

C) Süveyş Kanalı

D) Akdeniz

D) Dover Boğazı

E) Hürmüz Boğazı

15. Panama

4

kanalının açılması aşağıdaki deniz yolların-

E) Bering Boğazı

1.

……………………………, günümüzde Atlas ve Büyük Okyanus’u birbirine bağlayan en kısa ticaret yoludur.

2.

Süveyş Kanalı’nın açılması ile………………………….. tekrar önemli bir ticaret denizi hâline gelmiştir.

3.

Dünyanın en yoğun deniz yolu trafiği ……………………………………… limanları ile Kuzey ve Güney Amerika arasındadır.

4.

………………………………….Dünya’da kapakları olmayan en uzun kanaldır.

5.

Hürmüz Boğazı, ………………………………………..’ne kıyısı olan ülkeler ve petrol sevkiyatı için önemlidir.

6.

Güney Afrika’da demir yolları genelde ……………………….. bölgelerini limanlara bağlar.

7.

Kara yolu ulaşımında, Asya’da en önemli kavşak …………………..’dir

8.

Avrupa’nın önemli havalimanları kıtanın merkezi ve ………………. kesiminde bulunur.

9.

……………………..havalimanları, Amerika, Uzak Doğu, Orta Doğu’ya giden uçakların uğrak yeridir.

Cevaplar

1. Panama Kanalı

4. Süveyş Kanalı

7. Türkiye

2. Akdeniz

5. Basra Körfezi

8. Batı

3. Kuzeybatı Avrupa

6. Maden

9. Avrupa

D 1. 2.

Y

Japonya’da üretilen mallar dünya pazarlarına Malaka Boğazı yoluyla ulaştırılmaktadır Panama Kanalı açılmadan önce Kuzey Amerika’nın Büyük Okyanus kıyısındaki limanlarından yola çıkan gemiler, Atlas Okyanusu’na geçebilmek için Güney Amerika Kıtası’nı dolaşır ve buradaki Macellan Boğazı’ndan geçerlerdi. Hindistan’da hem kara yolu hem de demir yollarından oluşan sık bir ulaşım ağı vardır.

4.

Akdeniz’i Kızıldeniz’e Cebelitarık Boğazı bağlar.

5.

Uzun mesafeli yük ve yolcu taşımacılığında en ekonomik yol demir yolu ulaşımıdır.

6.

Orta Doğu petrollerinin Dünya pazarlarına taşınmasında Hürmüz Boğazı’nın önemi fazladır.

7.

Süveyş Kanalı’ndan gelen gemilerin Hindistan ve Pakistan’ı geçtikten sonra Singapur, Endonezya, Yeni

12

Zellanda ve Avustralya’ya ulaşmak için geçtikleri su yolu Dover Boğazı’dır. 8.

Cebelitarık ve Malaka boğazları yalnızca tek ülke sınırı içinde yer alır.

9.

Süveyş Kanalı’nın açılması Kızıldeniz’in önemini azaltmıştır.

10.

Karayolu ulaşımında, Rusya Federasyonu gerek yol kalitesi gerekse uzunluğu bakımından dünyada ilk sırada yer alır.

11.

Afrika Kıtası’nda demiryolu ulaşımının geliştiği yerlerden biri de Güney Afrika’dır.

Cevaplar 1. D

2. D

3. D

4. Y

5. Y

6. D

7. Y

8. Y

9. Y

10. Y

10. D

ünite

12

3.

1.

Panama kanalını ilk olarak açmak isteyen ülke

a) Hint Okyanusu

2.

Ege Denizi’ni İyon Denizi’ne bağlayan, Yunanistan’daki kanal

b) Denizyolu

3.

Dünya üzerinde kapakları olmayan en uzun kanal

c) Fransa

4.

Danimarka’da bulunan, Baltık ve Kuzey denizlerini birbirine bağlayan kanal

d) Panama

5.

Ümit Burnu’nun keşfiyle önemli bir ticaret bölgesi hâline gelen su kütlesi

e) Süveyş

6.

Günümüzde gemi korsanlığının en fazla olduğu yerlerden biri olan Güneydoğu Asya’daki boğaz

f) Japonya

7.

İspanya ile Fas arasında yer alan ve Avrupa ile Afrika kıtalarını birbirinden ayıran boğaz

g) Montrö

8.

Dünya’nın en işlek deniz ticaret yolu

h) Kızıldeniz

9.

İstanbul ve Çanakkale boğazlarında, teknik gerekçelerle yapılan her düzenlemeye siyasi gerekçelerle, bazı maddelerini öne sürerek diğer ülkelerin karşı çıkmalarına sebep olan antlaşma

10. İkinci Dünya Savaşı’nı kaybettikten sonra askeri teknolojisini sivil hayata taşıyarak teknolojik alt yapısının temellerini atan ülke

i) Hava yolu

j) Japonya

11. Dünya’nın en teknolojik ve geçişi en pahalı olan Orta Amerika’daki su yolu

k) ABD

12. Dünya ticaretinde en fazla kullanılan yol (%80)

l) Cebelitarık

13. Yılın büyük bölümünde donan, Asya ve Kuzey Amerika kıtalarını birbirinden ayıran boğaz

m) Korint

14. Dünya’nın en eski ulaşım sistemi

n) Bering

15. Demiryolu taşımacılığına elektrikli treni sokan ilk ülke

o) Kiel

16. Yük ve yolcu taşımacılığında taşıma maliyeti en çok olan ulaşım şekli

p) Kuzey Atlantik

13

17. Karayolu uzunluğu ve kalitesi bakımından en önde gelen ülke

r) Malaka s) Karayolu

18. Babül Mendep Boğazı’yla Hint Okyanusu’na bağlanan deniz

Cevaplar

4

1. c

2. m

3. e

4. o

5. a

6. r

7. l

8. p

9. g

10. j

11. d

12. b

13. n

14. s

15. f

16. i

17. k

18. h

Süveyş Kanalı, Avrupa ile Uzak Doğu arasındaki yolu oldukça kısaltmıştır.

Atlas ve Büyük Okyanus’u bağlayan Panama Kanalı, sıvıların dengesi kanunundan faydanılarak yapılmış olan dünyanın en teknolojik kanalıdır.

Basra Körfezi’ni Umman Denizi’ne bağlayan Hürmüz Boğazı petrol sevkiyatı açısından önemlidir.

Bering Boğazı, Asya ve Kuzey Amerika’yı ayırmasına rağmen elverişsiz konumu nedeniyle önemsiz bir su yoludur.

14

İlk çağlarda insanlar kervanlarla ve karayoluyla bir yerden bir yere gidebiliyordu. Yeni Çağ’ın başından itibaren karayoluna denizyolu ulaşımı eklendi. 1800’lü yılların sonunda buharlı trenler ve gemiler devreye girdi. Günümüzde, Dünya’daki yük taşımacılığı-

sahne aldı ve bir kıtadan diğerine 3-4 saatte gidebilmek olanaklı hale geldi.

ünite

nın büyük bölümü en ekonomik taşımacılık olan denizyolu ulaşımıyla yapılır. İlk olarak Japonya’da başlayan hızlı tren seferleri, Türkiye’de de Ankara - İstanbul arasında başlıyor (Ankara-Eskişehir-İstanbul). İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra ise jet uçakları

1.

İstanbul ve Çanakkale boğazlarında denizyolu trafiği çok yoğun olduğu halde Türkiye’nin elde ettiği gelirin düşük olmasının nedeni nedir?

2.

Dünyada demiryolu ağının yoğun ve seyrek olduğu başlıca yerler nerelerdir?

3.

Denizyolu ulaşımını etkileyen doğal faktörler nelerdir?

4.

Süveyş Kanalı’nın başlıca özelliklerini maddeler halinde sıralayınız.

5.

Avrupa’nın merkez ve batı kesimlerindeki hava limanlarının dünya havayolu ulaşımı açısından önemi nedir?

15

6. II

I III

4

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı su yollarının isimlerini ve birbirine bağladığı yerleri yazınız.

12. fasikül

UM L P O T RE VE

ÇEV D

etler ve oğal Af

Toplum

ÖĞRETEN TEST

1

ÇEVRE VE TOPLUM Doğal Afetler ve Toplum

1.

Doğal olayların afete dönüşmesinde,

I. jeolojik yapı,

numu doğal afetlere yol açmaz. Ancak,

II. boylam derecesi,

yer yapısının kırıklı olması, doğal kay-

III. insan faktörü

unsurlarından hangileri etkilidir?

A) Yalnız I

Bir yerin başlangıç meridyenine göre ko-

nakların aşırı ve hatalı kullanılması doğal afetlere yol açan faktörlerdir.

Tsunamilerin oluşabilmesi için yer sar-

2.

sıntısı meydana gelmesi gerekir. Bu sarsıntılarla önce çöken alanda sıkışan sular daha sonra oluşan basınç etkisiyle kuvvetle itilerek hızla harekete geçer ve dev dalgaları oluşturur. Magmanın deniz tabanında yeryüzüne çıkması da tsuna-

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

Tsunamilerin meydana gelmesinde aşağıda verilenlerden hangileri etkilidir?

A) Volkanizma - deprem B) Gelgit - okyanus akıntıları

C) Heyelan - Erozyon D) Fırtına - Yerel rüzgârlar

E) Şiddetli yağış - Sis

mi oluşumunda etkilidir.

Rüzgâr sistemleri atmosfere bağlı olarak

3.

I. Volkan püskürmeleri

oluşur. Oluşumlarında iç kuvvetlerin her-

II. Tropikal siklonlar

III. Tsunami olayı

Yukarıda verilenlerden hangilerinin oluşumunda, iç kuvvetlerin etki-

hangi bir etkisi yoktur.

10

COĞRAFYA

si yoktur?

A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

2

4.

yun kaynağı bu ülkedeki iklim koşullarıdır. Yaz döneminde oluşan şiddetli yağışlar Ganj ve Brahmaputra’nın sularının aşırı yükselip taşmasına yol açar.

Dünya’daki sel olaylarının en çok görüldüğü ve sel nedeniyle ölenlerin %65’inin bulunduğu yer Bangladeş’tir.

Aşağıdakilerden hangisinin bu ülkedeki taşkınlarda etkisi en çoktur?

A) Ülkenin ortalama yükseltisinin az olması

B) Ülke yüzölçümünün küçük olması

C) Nüfus yoğunluğunun fazla olması

D) Muson yağmurlarının şiddetli şekilde etkili olduğu bölgede bulunması

E) Ganj ve Brahmaputra akarsularının birleştiği yerde bulunması

ünite

Akarsulara katılan ya da katılmayan su-


1.

I. Volkan püskürmeleri

4.

II. Tropikal siklonlar

III. Sel olayı

Yukarıda verilen doğal afetlerden hangileri yalnızca

A) Yalnız I

2.

Yandaki görselde erozyonun et-

Bu bölgede erozyonun şiddetli

B) Yalnız III

D) I ve III

KONU TESTİ

kili olduğu bir alan gösterilmiştir.

kara parçalarında meydana gelir?

1

C) I ve II

olmasına yol açan faktör aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Ekvator’a göre konum

B) Kış aylarının yağışlı geçmesi

C) Nüfuslanmanın az olması

D) Verimli tarım alanlarının az olması

E) Bitki örtüsünün seyrek olması

E) II ve III

Yıldızlı Soru 1

Aşağıdakilerden hangisi, 1. dereceden deprem bölgesi olan bir kentte depremden daha az zarar görülmesini sağlayan bir çaba değildir?

A) Çok katlı bina yapımını kısıtlamak

B) Yer altı suyunun yüzeye yakın olduğu yerlere yerleş-

Dünya üzerinde gerek jeolojik-je omorfolojik, gerek klimatolojik gerekse de hidrolojik bir çok doğa olayı oluşur. Bu olaylar zaman zaman mey dana geldiği yere göre afet boyutuna dönüşebilir. Aynı olay bir bölgede sıradan bir doğa olayı olarak yaşa nırken bir başka bölgede bu olay çok büyük afetlere yol açabilir. Buna göre, bir olayın afet özelliği kazanması için aşağıdaki özelliklerden hangisinin oluşması gerekir? A) İnsanların yaşadığı yerde oluş ması B) Jeolojik kökenli olması C) Etki alanının geniş olması

memek

C) Zeminin alüvyal dolgu maddeleriyle kaplı olduğu yerlere yerleşmek

D) İnşaat yapılacak yerlerde zemin etütleri yapılmasını şart koşmak

D) Doğal yollardan oluşması

E) Bina yapımında modern tekniklerden faydalanmak

E) Can veya mal kaybına yol açm ası

3

Türkiye’deki iç bölgelerde erozyon şiddeti fazladır.

5.

Bu durum söz konusu bölgelerde aşağıdakilerden

I. killi toprakların bulunması,

II. bitki örtüsünün gür olması,

III. yağış miktarı ve eğimin fazla olması

özelliklerinden hangileri bölgede heyelan olaylarının

hangisine yol açmaz?

5

Karadeniz Bölgesi’nde,

3.

A) Tarımsal üretimin azalmasına

B) Ekolojik dengenin bozulmasına

C) Verimli toprakların azalmasına

D) Magmanın yeryüzüne çıkmasına

E) Barajların ömrünün kısalmasına

fazla olmasına yol açmaktadır? A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) II ve III

C) I ve III

E) I, II ve III

KONU TESTİ

1

6.


Yeryüzü þekilleri

Jeolojik yapý

Doðal olaylarýn afetlere neden olmasýna etki eden faktörler Ýklim özellikleri

?

Yukarıda verilen kavram haritasında soru işareti olan

9.

Tropikal siklon, tsunami ve taşkınların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Önceden tahmin edilebilmeleri

B) Jeolojik kökenli olmaları

C) Yalnızca tropikal kuşakta görülmeleri

D) Etki alanlarının dar olması

E) Yalnızca maddi zarar oluşturmaları

yere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?

A) Bitki örtüsü

B) Okyanus akıntıları

C) İnsan faktörü

D) Kara ve deniz dağılışı

E) Boylam derecesi

10.

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerden hangisinde tektonik kökenli deprem olma olasılığı daha azdır?

A) Adapazarı

7.

B) Erzincan

D) Karaman

C) İzmir

E) Bingöl

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de en çok görülen meteorolojik tehlikeler arasında yer almaz?

A) Şiddetli yağış

B) Taşkın

C) Çığ

D) Orman yangınları

E) Deprem

10

COĞRAFYA 4

A) Su kaynaklarının kuruması

B) Tarım faaliyetlerinin yapılamaması

C) Bazı hayvanların ölmesi

D) Bitkilerin azalması

E) Heyelanların artması

Yer yapıları benzer olan iki ülkede meydana gelen aynı şiddetteki depremin verdiği zararın çok farklı boyutlarda olduğu görülmüştür.

çıkan durumlardan biri değildir?

12. Yanda

verilen görsel-

deki bölgede aşağıdaki

Bu durum ülkelerin aşağıdaki özelliklerinden hangisi-

doğal afetlerden hangi-

nin farklı olduğunu gösterir?

si etkili olmaktadır?

A) Gelişmişlik düzeylerinin

B) Doğal bitki örtülerinin

C) Matematiksel konumlarının

A) Deprem

B) Kuraklık

D) Toprak türlerinin

C) Volkanik püskürme

D) Tsunami

E) Nüfus sayılarının

E) Tropikal siklon

ünite

8.

11. Aşağıdakilerden hangisi kuraklığa bağlı olarak ortaya

ÇEVRE VE TOPLUM

1

Doğal Afetler ve Toplum

13.

• Tarıma elverişsiz alanların tarıma açılması

• Ani sağanak yağışlar

• Meralardaki aşırı otlatma

• Yer şekillerinin engebeli olması

Yukarıda verilen özellikler aşağıdaki doğal afetlerden hangisine yol açar?

16.

A) Erozyon

B) Heyelan

D) Tsunami

C) Deprem

E) Taşkın

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yörelerden hangileri en yoğun taşkın alanlarından biridir?

A) Yalnız I

14. Doğal

koşulları göz önüne alınırsa, aşağıda verilen

ülkelerden hangisinde kuraklık yaşanma olasılığı en azdır?

KONU TESTİ

A) Mısır

B) Türkiye

D) İtalya

C) Endonezya

E) Türkmenistan

B) Yalnız II

D) II ve III


C) I ve III

E) III ve IV

hangisi, jeolojik kökenli bir doğal

afettir?

A) Kuraklık

B) Yıldırım

D) Kasırga

C) Çığ

E) Tsunami

5

18. Aşağıda 15. Dünya’daki

gisi bu aşamayla ilgili bir çalışma değildir?

hangisi arasında daha çok paralellik bulunur?

5

afet yönetimi ve planlamasındaki “yeniden

inşa” aşamalarıyla ilgili olarak verilen bilgilerden han-

başlıca çığ alanları ile aşağıdakilerden

A) Alçak ovalar

A) Kalıcı konut yapımı

B) 1. jeolojik zaman arazileri

B) İçme suyu hatlarının inşaası

C) Düzenli yağış alan bölgeler

C) Psikolojik destek

D) Turizm bölgeleri

D) Enerji nakil hatlarının yapımı

E) Dağlık alanlar

E) Kara yolu yapımı

ÇEVRE VE TOPLUM

2

KONU TESTİ


1.

I. Eğimli yamaçlarda sekiler oluşturularak tarım yapılması

II. Akarsular üzerine çok sayıda baraj yapılması

III. Ormanların insan ve hayvanlar tarafından tahrip edilmesi

Yukarıda verilenlerden hangileri, sel olaylarını artırır?

A) Yalnız I

2.

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

4.

Aşağıdakilerden hangisi orman yangınlarının oluşumunda veya yayılmasında etkili olan faktörlerden biri değildir?

A) Nem oranının düşük olması

B) Rüzgârların hızlı esmesi

C) Arazinin engebeli olması

D) Havanın aşırı sıcak olması

E) Yıldırım düşmesi

5.

Doğal afetlerin artması ve ekolojik dengenin bozulma-

Aşağıdakilerden hangisinde Dünya’da erozyonun en etkili olduğu kıtalar birlikte verilmiştir?

sında aşağıdakilerden hangisinin etkisi yoktur?

A) Asya ve Afrika

B) Avrupa ve Afrika

C) Avrupa ve Asya

D) Avustralya ve Asya

E) Kuzey Amerika ve Güney Amerika

A) Hatalı arazi kullanımı

B) Bitki örtüsünün tahrip edilmesi

C) Yeraltı sularından aşırı yararlanma

D) Yerleşim merkezlerinden geçen akarsuların drenaj sisteminin yetersiz olması

E) Gündüz süresinin uzayıp kısalması

6.

Karla kaplı bir arazide çığ olaylarının meydana gelme-

10

COĞRAFYA 3.

sinde;

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, yukarıdaki haritada gösterilen taralı yörelerde, aşağıda verilen doğal afetlerden hangisinin daha yaygın olduğu söylenebilir?

A) Erozyon

B) Fırtına

D) Heyelan

C) Kuraklık

E) Orman yangınları

I. deprem

II. yüksek ses ya da titreşim

III. düşük sıcaklık

faktörlerinden hangileri etkili değildir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

ünite

6


7.

10.

2

KONU TESTİ

Yukarıdaki kavram haritasında bir doğal afetin dünyada başlıca görüldüğü alanlar verilmiştir.

Yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin doğal koşulları göz önüne alınırsa, hangisinde sel ve taşkınların fazla olduğu söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Bu doğal afet aşağıdakilerden hangisi olabilir?

A) Sel

B) Kuraklık

D) Çığ

C) Hortum

E) Tsunami


Yandaki resimde gösterilen yöre için aşağıdaki

Bangladeş’te yaşanan tropikal siklo n olayı nedeniyle 1970’te 300.000 kişi hayatını kayb etmiştir. Aynı olay nedeniyle 1992’de 13.000, 1994 ’te ise sadece 20 kişi hayatını kaybetmiştir. Yıllar içinde aynı olayda can kaybı azalması ---- sayesinde olmuştur. Yukarıdaki paragrafta boş bıra kılan yerde aşağıdakilerden hangisi kullanılırsa cüm le doğru tamamlanmış olur? A) Yapılan ağaçlandırma çalışmala rı B) Yağışların azalması C) Şehirlerin genişlemesi ve kıyıl ardan uzaklaşması D) Erken uyarı sistemleri kullanılm ası E) Nüfus artış hızının azaltılma sı

yorumlardan hangisi yapılabilir?

A) Planlı kentleşme yapılmıştır.

B) Yerleşim merkezi, akarsuyunun taşkın ovasına kurulmuştur.

C) Yer yapısı kırıklıdır.

D) Yağış rejimi düzenlidir.

E) Yer altı suları bakımından fakirdir.

7

11. Bitki örtüsünün seyrek, yüzeyin dik yamaçlı olduğu ve sağanak yağışlarla kayganlaşan killi tabakaların bulunduğu yerlerde çamur akıntıları fazladır.

9.

Doğal koşulları göz önüne alınırsa, aşağıdaki yöre-

büyük zararlar gören yerlerden biridir?

lerden hangisinde, afet boyutuna ulaşan erozyonun

5

daha az görüldüğü söylenebilir?

A) Konya

B) Şanlıurfa

D) Malatya

C) Trabzon

E) Kırşehir

Aşağıdakilerden hangisi, çamur akıntıları nedeniyle

A) Ankara - Çubuk

B) Bursa - Yenişehir

C) Edirne - Meriç

D) Balıkesir - Bandırma

E) Isparta - Senirkent

KONU TESTİ

2


12. Kuraklığa bağlı olarak ortaya çıkan kıtlık felaketi aşa-

16. Orman yangınlarına bağlı olarak aşağıdakilerden han-

ğıdaki kıtaların hangisinde sıklıkla görülen bir durumdur?

A) Kuzey Amerika

B) Afrika

D) Asya

C) Avustralya

E) Avrupa

gisinin görülmesi beklenmez?

A) Endemik ve relikt bitkilerin ortaya çıkması

B) Yaban hayatının zarar görmesi

C) Erozyonun artması

D) Turizm alanlarının tahrip olması

E) Ekolojik dengenin bozulması

13. Klimatik, jeolojik veya hidrolojik kökenli olan ve insanların yaşam alanlarına zarar veren olaylara doğal afet denir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi doğal afetler ara-

sında yer almaz?

A) Yıldırım düşmesi

B) Çamur akıntısı

C) Bina yangınları

D) Taşkın

17. En büyük beslenme kaynağı olan akarsuların, pamuk tarlalarının sulanmasında aşırı kullanılması nedeniyle

E) Deprem

yüzey suları çekilerek küçülen, bir zamanlar dünyanın en büyük 4. gölü durumundaki göl aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hazar

14.

B) Superior

D) Tanganika

C) Baykal

E) Aral

10

COĞRAFYA

sıcaklar doğal afet olarak nitelenmezken 1981 de İspanya-

Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerin hangisinde

Sevilla da ölçülen 50 °C’lik ekstrem sıcaklık doğal afet ola-

volkanik püskürmelere bağlı oluşan afetlerin görülme

rak kabul edilmiştir.

olasılığı en çoktur? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

A) İnsan yaşamayan yerlerdeki ekstrem durumlar afet sayılmaz.

li) doğal afetlerden biridir?

A) Tropikal siklonlar

B) Şiddetli yağış

C) Kuraklık

D) Deprem

E) Don olayı

B) Yer şekilleri az engebeli olan yerlerde doğal afetler daha sık görülür.

15. Aşağıdakilerden hangisi jeolojik oluşumlu (yer köken-

C) Bir doğa olayının afet sayılması için bu olayın düzenli olarak tekrar etmesi gerekir.

D) Doğal afetler yalnızca tropikal kuşakta görülür.

E) Avrupa Kıtası’nda Afrika’ya göre daha sık afet görülür.

ünite

8

18. Büyük Sahra Çölü’nün orta kesiminde 50 °C’yi aşan aşırı

ÇEVRE VE TOPLUM

3


1.

Yeryüzünde deprem alanlarının dağılışı ile aşağıdakilerden hangisi arasında paralellik olmaz?

A) Sıcak su kaynakları

B) Faylı yapı

C) Genç arazi oluşumu

D) Volkanik arazi

E) Taş kömürü yatakları

4.

I. Deprem

II. Tsunami

III. Tayfun

IV. Sel

V. Kuraklık

Yukarıda verilen doğal afetlerden hangisi yer kökenlidir?

A) Yalnız IV

2.

KONU TESTİ

B) I ve II

D) III ve IV

Yeryüzündeki depremlerin %68’i Büyük Okyanus çev-

C) II ve III

E) IV ve V

Yıldızlı Soru 3

resinde gerçekleşirken, Kanada, Sibirya, Avustralya gibi alanlarda deprem görülme olasılığının az olması aşağıdaki hangi özelliğe bağlanabilir?

Yanda verilen fotografda bazı konutlar yıkılmışken bazı konutların hasar almadan durmalarında;

A) Jeolojik yapı

B) İklim koşulları

C) Doğal bitki örtüsü

D) Coğrafi konum

I. fay hattının geçtiği yer,

E) Orojenik hareketler

II. konutların yapımındaki yapı malz

emesi,

III. konutların konumu

gibi faktörlerden hangileri etkili

A) Yalnız I

5. 3.

Toprak kaymasının oluşumunda etkili olan etmenler göz önüne alındığında,

5

I. eğimin fazla olması,

II. killi arazi yapısı,

III. bitki örtüsünün tahrip edilmesi,

IV. yağışın fazla olması

durumlarından hangileri beşerî faaliyetler sonucunda

A) Yalnız I

C) Yalnız III

E) II ve III

Türkiye’deki önemli fay hatları (KAF, GAF ve BAF) boyunca tektonik depremler görülmektedir.

IV III

V II

B) Yalnız III

D) II ve III

D) I ve II

I

gerçekleşir?

olmuştur?

B) Yalnız II

C) I ve II

E) III ve IV

Haritada verilen hangi yörede deprem tehlikesi daha azdır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

9

KONU TESTİ

6.

ÇEVRE VE TOPLUM

3


Aşağıda verilenlerden hangisi sel ve taşkınların ortaya

9.

çıkmasında etkili olan etmenler arasında sayılamaz?

Afet olarak nitelendirilen bir doğa olayının oluştuğu bölgelerde farklı etkilere yol açmalarında,

A) Ani kar erimeleri

I. oluşum şekli ve şiddeti,

B) Aşırı yağışlar

II. bölgenin gelişme seviyesi,

C) Doğal bitki örtüsünün tahribi

III. yükseltisi ve eğim özelliği,

D) Zemin yapısının geçirgen olmaması

IV. nüfusu

E) Dere yataklarına setler yapılmaması

gibi faktörlerden hangileri daha etkili olur?

A) I ve II

7.

E) III ve IV

I. Volkanizma

II. Deprem

Aşağıda verilenlerden hangisi kuraklığa bağlı olarak

III. Heyelan

bir bölgede ortaya çıkan olumsuzluklar arasında sayı-

IV. Erozyon

Yukarıda verilen ve afete dönüşebilen doğa olayların-

lamaz?

A) Barajlardaki su seviyesi düşer.

B) Tarım ve hayvancılık faaliyetleri geriler.

C) Sel ve su taşkınları oluşur.

D) Susuzluğa ve hijyene bağlı salgın hastalıklar ortaya

dan hangileri benzer coğrafyalarda olması beklenir?

çıkar.

D) II ve IV

C) II ve III

10.

Uzun bir zaman içinde yağışın belirgin şekilde normal değerlerin altına düşmesine kuraklık denir.

B) I ve III

A) I ve II

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

11. Aşağıdaki afetlerden hangisinin etki süresi daha uzundur?

E) Ekonomik ve sosyal sorunlar ortaya çıkar.

A) Deprem

10

COĞRAFYA

B) Tsunami

D) Sel

C) Volkanizma

E) Kuraklık

12. Yaşadığım bölgede dünyanın birçok bölgesinde yaşanan 10

sel, deprem, volkanik patlama, kuraklık vb. olayların etkisiyle oluşan afetlere rastlanmaz.

8.

I. Deprem

II. Heyelan

III. Kuraklık

IV. Volkanik patlama

Yukarıda verilen ve doğal afetlere yol açan olaylardan

II I IV

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

Yukarıda yaşadığı yerin özelliklerini veren kişinin yaşadığı yer haritada verilen merkezlerden hangisinde bulunabilir?

E) III ve IV A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

A) I ve II

0°

V

hangilerinin aynı bölgede olma olasılığı daha azdır?

III


13.

3

KONU TESTİ

1985’te Meksika’da, 1999’da İzmit’te ve 2003’te İran’da yaşanan depremler birçok insanın hayatını kaybetmesine ve şehirlerin büyük hasarlar görmesine neden olmuştur. Yaşanan bu büyük felaketlerden ders çıkarmak ve depre-

0°

me karşı tedbirler almak gerekiyor. Her şeyden önce bu tür ülkelerde yaşayan insanların artık depremle yaşamayı öğrenmesi gerekiyor. Dünya’da büyük deprem yıkımları

yaşadıktan sonra depremle yaşamayı öğrenen ve çok şid-

Haritada verilen taralı bölgede aşağıdaki afetlerden

detli depremlerde bile çok az can ve mal kaybıyla deprem-

hangisinin yaşanma riski daha azdır?

A) Deprem

B) Volkanizma

D) Tropikal siklon

leri atlatan ülkeler bulunmaktadır.

C) Sel

E) Kuraklık

Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdaki iki soruyu cevaplayınız.

14. Bir

bölgede oluşan afetler kısa sürede etkili olabileceği

gibi uzun vadede de etki yapar. Özellikle jeolojik karakterli doğal olaylar ve afetler birçok unsuru etkiler.

16. Meksika, Türkiye ve İran’da yaşanan depremler, bu ülkelerde aşağıdakilerden hangisi bakımından benzerlik-

Aşağıdakilerden hangisi jeolojik veya jeomorfolojik kökenli doğal bir afetten daha az etkilenir?

A) İnsan sayısı

B) Şehirler

C) Yer şekilleri

D) Bitki örtüsü

E) Ulaşım yolları

ler olduğu gösterir?

A) Bitki örtüsü

B) Yerleşme dokusu

C) Yer yapısı

D) Yer şekilleri

E) Ekonomik gelişmişlik

15. 7 Mart 2004 tarihli bir gazete haberinde şu bilgiler yer alır:

“Ardahan’da kopan buzların çarptığı köprü yıkıldı. Üç kişi nehirde kayıp; Mersin’de, dolan barajın kapakları açılın-

17. Aşağıdaki ülkelerden hangisi paragrafta verilen depremle yaşamaya alışmış ülkelerden biri değildir?

ca Silifke su altına kaldı, halk çatılarda yardım bekledi. Kızılırmak’ın taşması ile Sivas Hafik’te binlerce dönüm arazi sel altında kaldı.”

A) ABD

B) Fransa

D) Japonya

C) İtalya

E) Çin

Yukarıda verilen bilgilere göre aşağıdaki bilgilerden hangisi elde edilemez?

A) Meydana gelen olaylarda kar erimeleri de etkilidir.

B) Afetlerin oluşmasında beşerî unsurlar da etkilidir.

C) Afetler hem şehirlerin merkezini hem de kırsalı etkileyebilir.

5

E) Afetler ekonomik olarak sadece tarımı etkiler.

doğal olaylardan hangisi insanların yapa-

cağı çalışmalarla afet olmadan engellenebilir?

D) Afetler can kaybının yanı sıra maddi kayıplara da yol açar.

18. Aşağıdaki

A) Deprem

B) Heyelan

D) Kuraklık

C) Volkanizma

E) Tsunami

11

1.

ÇEVRE VE TOPLUM

4

KONU TESTİ


Seller ve taşkınlar oluştukları yerlerde önemli boyutlarda

4.

can ve mal kayıplarına yol açar.

oluştu. 7.0 şiddetindeki deprem sonucunda, başkent büyük oranda yıkıldı. Depremde binlerce kişi hayatını kaybe-

Bu durumun oluşmasında;

derken, en az üç milyon kişi depremden etkilendi. Yüzler-

I. aniden oluşması,

II. yüksek tahrip gücüne sahip olması,

III. kurak yerlerde oluşması

gibi faktörlerden hangileri etkilidir?

A) Yalnız I

ce ev depremin etkisiyle harabeye döndü.”

Yaşanan depremin ülkede bu kadar büyük etki oluşturmasındaki temel faktör aşağıdakilerden hangisi-

B) Yalnız II

D) I ve II

“Haiti’de 2010 yılında yaşanan deprem ile büyük bir afet

dir? C) Yalnız III

E) II ve III

2.

I. Kuraklık

II. Taşkın

III. Deprem

IV. Volkanizma

Yukarıda verilen olaylardan hangilerinin aynı bölgede

A) Depremin yüzeye yakın olması

B) Ülkenin gelişmişlik düzeyinin az olması

C) Arazi yapısının gevşek dokulu olması

D) Bitki örtüsünün seyrek olması

E) Yükselti ortalamasının fazla olması

5. II

IV

V I

0° III

oluşma ihtimali daha azdır?

A) I ve II

10

COĞRAFYA

B) I ve III

D) II ve IV

C) II ve III

E) III ve IV

Yukarıdaki haritada verilen merkezlerden hangisinde yaşanacak kuraklık doğal çevreyi daha fazla olumsuz etkiler?

12

A) I

6.

C) III

D) IV

E) V

Bazı doğal afetlerin oluşturduğu etki kısa sürede telafi edi-

Bazı doğal afetlerin oluşması için önce afete yol açabile-

lir. Ancak bazı afetlerin etkisi uzun yıllar boyunca devam

cek başka bir doğal olayın yaşanması gerekir.

eder.

Aşağıdaki doğal afetlerden hangisinin oluşması için

başka bir afete yol açan olay yaşanması şarttır?

A) Deprem

B) Volkanizma

D) Çığ

E) Tsunami

C) Heyelan

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi daha uzun süreli olumsuzluklara yol açar?

A) Kuraklık

B) Deprem

D) Heyelan

C) Sel

E) Tsunami

ünite

3.

B) II


7.

Sel ve taşkınların oluşturduğu olumsuz etki ---- kullanılma-

4

KONU TESTİ

10.

sı ile azalacaktır.

II

Yukarıda cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse cümle doğru tamamlanmış olur?

I

V

0° IV

A) Ağaçların

B) Sağlam yapı malzemelerinin

C) Erken uyarı sistemlerinin

D) Dere yataklarının

E) Köprülerin

III

Haritada verilen merkezlerden hangisinde meydana gelen erozyon olayı bitki örtüsünden yoksunluk ile açıklanamaz? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

Yıldızlı Soru 4

8.

Yandaki fotoğrafta meydana gelen heyelan çok sayıda can ve büyük miktarlarda maddi kayıplara yol açmıştır. Bu bölgede aynı olayın bir daha can kaybına yol açmaması için aşağıdakilerden hangisi yapılabilir? A) Ağaçlandırma B) Drenaj C) Yerleşme yeri değiştirme D) Tarım alanı açma E) Eğimi azaltma

Aşağıdaki kıtalardan hangisinde kuraklık riski daha fazladır?

A) Kuzey Amerika

B) Asya

D) Güney Amerika

C) Avrupa

E) Afrika

13

11. “Birçok doğal afet, yapılacak doğal çevreyi koruma çalış9.

5

malarıyla engellenebilir.” diyen bir araştırmacı;

Aşağıdakilerden hangisi erozyonu oluşturan faktörlerden biri değildir?

I. deprem,

A) Yer şekillerinin engebeli ve eğimli olması

II. heyelan,

B) Tarım arazilerinin eğime paralel sürülmesi

III. kuraklık

C) Aniden oluşan sağanak yağışlar

gibi afetlerden hangilerini örnek verebilir?

D) Meralarda aşırı otlatma yapılması

A) Yalnız I

E) Toprağın volkanik yapıda olması

B) Yalnız II

D) I ve II

C) Yalnız III

E) I ve III

KONU TESTİ

4


14. Dünyada her sene 24 milyar ton toprak kaybı yaşanmaktadır. Meydana gelen erozyon sonucu büyük ekonomik kayıplar ve çevre sorunları oluşur.

Aşağıdakilerden hangisi bir bölgede meydana gelen erozyonu azaltma çalışmaları arasında yer almaz?

A) Nadas tarımını engellemek.

B) Tarım arazilerini eğime dik sürmek.

C) Ağaçlandırma çalışmalarını yaygınlaştırmak.

verilmiştir. Haritadaki bilgilere göre aşağıdaki iki

D) Eğimli yamaçlarda taraçalama yapmak.

soruyu cevaplayınız.

E) Meralarda otlatma alanlarını genişletmek.

Haritada Türkiye’deki taşkın alanlarının dağılışı

12. Aşağıdaki sahalardan hangisinde taşkın riski daha az-

15. Yer

dır?

şekillerinin engebeli ve eğimli olması birçok afetin

oluşmasında etkilidir.

A) Yıldız Dağları

B) Çukurova

C) Ege graben alanları

D) Ergene havzası

D) Çığ

E) Doğu Karadeniz kıyıları

16. Depremin

meydana gelmesi birçok doğal olayı da tetik-

Aşağıdakilerden hangisinin oluşmasında arazinin engebeli ve eğimli olması etkili değildir? A) Heyelan

B) Erozyon

C) Deprem

E) Kaya düşmesi

ler. Depremin etkisiyle meydana gelebilecek bu olaylar da afete dönüşebilir.

Aşağıdakilerden hangisi depremin tetikleyeceği bir olay değildir?

10

COĞRAFYA 14

A) Tsunami

B) Heyelan

D) Kuraklık

C) Çığ

E) Kaya düşmesi

17. IV II

III

I

V

0°

13. Taşkın riski yüksek olan yerlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Şehirlerin çevresi olması

B) Alüvyal alanlar olması

C) Akarsu yataklarının bulunması

D) Bitki örtüsü cılız yerler olması

E) Eğimin fazla olduğu yerler olması

Kasırga ısı farkına bağlı olarak okyanus kıyılarındaki ülkelerde daha fazla yaşanır.

Buna göre, haritada verilen merkezlerden hangisinde kasırga oluşma ihtimali daha fazladır? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite


18. Günümüzde Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) coğrafi prob-

21. Dünya

lemlerin çözümünde etkili rol almaktadır. Özellikle afet yönetimi ve planlama çalışmalarında verilerin analizinde CBS ve uzaktan algılama teknikleri yoğun bir şekilde kul-

KONU TESTİ

üzerinde yaşanan bir afet daha sonra başka bir

afeti de tetikleyebilir.

Aşağıdakilerden hangisinin oluşmasına da başka bir afet sebebi olay etkili olmaz?

lanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmalarla bölgenin afet tipi-

4

ne göre risk durumu belirlenir.

A) Çığ

B) Toprak kayması

C) Kuraklık

Aşağıdakilerden hangisi CBS ve uzaktan algılama teknik-

D) Tsunami

22. Dünya’da

sel ve taşkın olaylarının en fazla can ve mal

E) Volkanik deprem

lerinin kullanım amacı ve yararları arasında bulunmaz?

A) Afet öncesi potansiyel yük taşıyan bölgeleri belirlemek

B) Afet öncesi hazırlıklarda bulunmak

C) Doğal olayların oluşumunu engellemek

D) Afet politikaları oluşturmak

E) Kurumlar arası organizasyonları sağlamak

kaybına yol açtığı ülke Bangladeş’tir.

Bangladeş’te yaşanan sel ve taşkın olaylarında aşağıdaki akarsulardan hangisinin payı daha fazladır?

A) Fırat

B) Obi

D) Sarıırmak

C) Ganj

E) İndus

19. II

I

23.

V IV

0° III 0°

Yukarıdaki haritada verilen merkezler ve bu merkezlerde sıklıkla yaşanan afet eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) I - Sel

B) II - Deprem

C) III - Volkanizma

D) IV - Tsunami

5

E) V - Kuraklık

I. Sadece az gelişmiş ülkelerde afete dönüşür.

II. Taşkın olayı önlenemez.

III. Ağaçlandırma yaparak taşkınlara önlem alınabilir.

IV. Taşkın, sel ve erozyon olaylarını tetikleyebilir.

Yukarıda taşkın afeti ile ilgili verilenlerden hangileri

B) I ve III

D) II ve IV

ortak afet türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Deprem

B) Volkanizma

D) Kuraklık

C) Sel

E) Tropikal fırtına

24. Aşağıdaki doğal olaylardan hangisinin çevresel felakete dönüşmesinde insan faktörünün etkisi daha faz-

doğrudur? A) I ve II

Haritada taralı olarak gösterilen merkezlerde yaşanan

20.

C) II ve III

E) III ve IV

ladır?

A) Volkanik patlama

B) Deprem

C) Erozyon

D) Heyelan

E) Tsunami

15

13. fasikül

ÇEV

UM L P O T RE VE ri

estle Ünite T

ÜNİTE TESTİ

1.

ÇEVRE VE TOPLUM

1

Su kaynaklarına bağlı afetlere hidrolojik kökenli doğal

4.

afetler denir.

kısmı yakın gelecekte çölleşecektir.

Buna göre, aşağıda verilen kentlerin hangisinde de-

nizlerden kaynaklanan hidrolojik kökenli doğal afet görülme olasılığı yoktur?

A) Trabzon

Bilim insanlarının bazılarına göre Türkiye’nin önemli bir

B) İstanbul

D) Denizli

C) Adapazarı

E) Antalya

2.

Bu senaryonun gelişmesi durumunda, Türkiye’de;

I. su kaynaklarının yetersiz hale gelmesi,

II. besin yetersizliğinin ortaya çıkması,

III. yıkıcı depremlerin artması

durumlarından hangilerinin ortaya çıkması beklenir?

A) Yalnız I

5.

Don olayları özellikle soğuğa dayanıksız olan tarım ürün-

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

lerinin büyük zarar görmesine neden olmaktadır. Yukarıdaki haritada gösterilen X, Y ve Z bölgelerinde

yaşanan doğal afetlerle ilgili olarak;

I. X bölgesinde deprem olasılığı fazladır.

II. Y bölgesinde heyelan riski çoktur.

III. Z bölgesinde sel ve taşkın olayları fazladır.


A) Yalnız I

10

COĞRAFYA

B) Yalnız II

D) I ve III

C) I ve II

Buna göre, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerlerin hangisinde kış döneminde meydana gelen etkili bir don olayının daha fazla maddi zarar oluştura-

E) II ve III

cağı söylenebilir? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

2

3.

Türkiye’de doğal afet meydana gelen yerlerde arama


ve kurtarma alanında faaliyet gösterip büyük yararlar

lümlere aşağıdakilerden hangisinin yazılması beklen-

sağlayan sivil yardım örgütü aşağıdakilerden hangisi-

mez?

dir?

A) Heyelan

B) Çığ

D) Sel

C) Volkanizma

A) AKUT

E) Kuraklık

B) TEMA

D) ÇEKÜL

C) KIZILAY

E) YEŞİLAY

ünite

6.

ÇEVRE VE TOPLUM 7.

Aşağıdakilerden hangisi erozyonu önleme çalışmala-

A) Tarlaların eğime dik yönde sürülmesi

B) Hasat sonrası anızların yakılması

C) Nadasa bırakılan tarım alanlarının genişletilmesi

D) Eğimi fazla olan yerlerin tarım alanlarına dönüştürülmesi

ÜNİTE TESTİ

10. Bazı doğa olayları normal zamanlarda meydana geldiğin-

rından biridir?

1

de zarara neden olmaz.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisinde bu duruma örnek olabilecek bir olay verilmiştir?

A) Orman yangınlarının yaz aylarında artması

B) Doğu Anadolu’da kış aylarında meydana gelen don olayının tarım alanlarında zarar oluşturmaması

E) Meralarda hayvan otlatma kapasitesinin aşılması

C) Trafik ışıkları ile donatılan bir yerleşim merkezinde kazaların azalması

D) İş makinelerinin çalıştırma talimatlarına uygun kullanılması sonucu iş kazalarının azalması

E) Yaz aylarında Himalaya Dağları’ndaki karların eriyerek sellere neden olması

8.

Volkanlar, patlama sonucunda canlı yaşamının yok olmasına ve büyük ekonomik zararların oluşmasına neden

11.

olurlar. Ancak, volkanların çok sayıda faydası da vardır.

Bu faydalar arasında aşağıdakilerden hangisi sayılabilir?

A) İklim değişmelerinin oluşması

B) Çamur akıntılarının oluşması

C) Orman yangınlarının çıkması

D) Metal maden yataklarının oluşması

E) Deniz suyunun ısınması

9.

Aşağıdakilerden hangisi, doğal afetlerin oluşturduğu

yerle ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Turizm potansiyeli azdır.

B) Yer altı zenginlikleri azdır.

C) Yakın çevresinde nüfuslanma azdır.

D) Tortul kayaçlar bulunmaz.

E) Verimli tarım toprakları bulunur.


5

A) Can kayıpları meydana gelmesi

B) Konutlarda hasar oluşması

C) Salgın hastalıkların ortaya çıkması

hangisi Dünyada birinci dereceden

tektonik deprem bölgelerinin geniş yer tuttuğu ülke-

dolaylı sonuçlardan biridir?

Yukarıda verilen görseldeki doğal afetin yaşandığı

lerden biri değildir?

A) Çin Halk Cumhuriyeti

B) Türkiye

C) Endonezya

D) Ulaşım yollarının tahrip olması

D) Mısır

E) Tarımsal üretimde azalma olması

E) Norveç

3

ÜNİTE TESTİ

ÇEVRE VE TOPLUM

1

13. Bir doğal afet olan tsunami olayıyla ilgili olarak;

rinin kısalması ve çölleşmenin hızlanması gibi sonuç-

I. Klimatik kökenlidir.

II. Oluşumu önceden tahmin edilebilir.

III. Oluşumunda beşeri unsurların da payı vardır.


A) Yalnız I

B) Yalnız II

D) I ve III

16. Verimli tarım alanlarının daralması, barajların ömürleları doğuran olay aşağıdakilerden hangisidir?

A) Heyelan

B) Erozyon

D) Çığ

C) Deprem

E) Tsunami

C) I ve II

E) II ve III

17. Yandaki

fotoğrafta göste-

rilen doğal afetle ilgili olarak aşağıdaki yorumlardan hangisinin doğruluğu kesindir?

A) Oluşum yeri Orta Kuşak’tadır.

14. Aşağıda

verilen doğal afetlerden hangisi, yeryüzünü

şekillendiren iç kuvvetlerden biridir?

A) Deprem

B) Tsunami

D) Çığ

C) Heyelan

E) Erozyon

B) Önceden tahmin edilemeyen bir afettir.

C) Oluşumu yavaş gerçekleşen afetler arasındadır.

D) Jeolojik kökenli bir afettir.

E) Yalnızca okyanus kıyılarında oluşur.

10

COĞRAFYA 4

18. Bir doğal afet başka sorunların çıkmasına da neden olabilir.

15. Aşağıdakilerden hangisi, deprem öncesinde alınması

A) Deprem tatbikatları yapmak.

B) Olası deprem için erzak hazırlamak.

C) Çömelip kapanmak ve korunaklı bir yere saklanmak.

D) Doğal gaz borularının kırılmayacak şekilde esnek olmasını sağlamak.

E) İlkyardım hakkında temel bilgileri edinmek.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi depreme bağlı olarak ortaya çıkabilecek sorunlardan biri değildir?

A) Tsunami

B) Salgın hastalık

C) Heyelan

D) Yangın

E) Tropikal siklonlar

ünite

gerekli olan önlemlerden biri değildir?

ÇEVRE VE TOPLUM 1.

Meteorolojik afetler için alınabilecek önlemler arasın-

4.

da;

2

ÜNİTE TESTİ

Okyanus ya da denizlerde meydana gelen kuvvetli bir volkanik faaliyetin aşağıdakilerden hangisine neden olması beklenmez?

I. acil durum planları yapılması

II. erken uyarı sistemi kurulması

III. yer kabuğu tabakalarının hareketlerinin izlenmesi

çalışmalarından hangileri yer alır?

A) Yalnız II

B) Yalnız III

D) I ve III

C) I ve II

E) II ve III

A) Tsunami oluşması

B) Ada oluşması

C) Deniz canlılarının ölmesi

D) Delta oluşması

E) Deniz suyunun ısınması

5.

Sıcaklıkların aşırı düşmesine bağlı olarak yaşanan don olayları çok şiddetli olarak gerçekleştiğinde afete dönü-

2.

şür. III

V

IV I

Yukarıda verilen görseldeki afetle ilgili olarak;

I. Aktif fayların bulunduğu bölgelerde gerçekleşir.

II. Klimatolojik kökenlidir.

III. Yavaş gerçekleşip etkisi uzun süren afettir.


A) Yalnız I

3.

Depremlerin

B) Yalnız III

D) I ve III

II

yerlerden hangisinde çok şiddetli olarak gerçekleşen don olayları afet olarak nitelenemez? A) I

C) I ve II

B) II

C) III

D) IV

E) V

E) I, II ve III

5

6.

A) Depremin oluşma süresi

B) Depremin şiddeti

C) Yapı malzemesi ve inşaat tekniği

D) Zemin özellikleri

E) İklim koşulları

Aşağıdakilerden hangisi, erozyonu hızlandıran faktörlerden biridir?

yıkıcı etkisi üzerinde aşağıdakilerden

hangisinin etkisi yoktur?

5


A) Bitki örtüsünden yoksun eğimli yamaçlar

B) Çok eğimli yamaçlara yapılan sekiler

C) Yağışların bütün yıla dengeli dağılması

D) Nadas yöntemi yerine nöbetleşe ekim yoluyla tarım yapılması

E) Rüzgarların esiş yönüne dik ağaçlandırma yapılması

ÜNİTE TESTİ

7.

ÇEVRE VE TOPLUM

2

Yıllardır süren bir kuraklığı yaşayan Büyük Sahra Çölü’nün


olduğunun kanıtlarından biridir?

güneyindeki ülkeler, kuraklığın dünyada en şiddetli olarak görüldüğü yerlerdir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu ülkelerde sü-

rekli etkili olan kuraklığın temel nedenidir?

A) Su israfının fazla olması

B) Bitki örtüsünün cılız olması

C) Sürekli alçalıcı hava hareketleri olması

D) Yer şekillerinin az engebeli olması

E) Tarımın ilkel yöntemlerle yapılması

8.

Buharlaşmanın yağışlardan fazla olmasıyla su eksikliği

hangisi bir yörede erozyonun etkili

A) Akarsuların bulanık akması

B) Maki bitki türlerinin geniş yer tutması

C) Ortalama yükseltinin az olması

D) Akarsu rejimlerinin düzenli olması

E) Yer altı sularının yer yüzüne yakın olması

11.

Yaðýþýn fazla olmasý

Eðimin fazla olmasý

oluştuğu için kuraklık meydana gelir.

Toprak özellikleri

Doðal Afet = ?

Depremler

Tabakalarýn uzanýþ yönü

Beþeri faktörler

Yukarıdaki kavram haritasında bir doğal afetin oluşmasına etki yapan faktörler verilmiştir.

Bu olay, yukarıdaki haritada gösterilen numaralı yerle-

rin hangilerinde daha sık meydana gelir?

A) I ve III

10

COĞRAFYA

B) I ve V

D) II ve V

C) II ve IV

E) III ve IV

Kavram haritasındaki bilgiler göz önüne alınırsa, bu doğal afet aşağıdakilerden hangisidir?

A) Erozyon

B) Sel

D) Heyelan

C) Çığ

E) Tsunami

6

Aşağıdakilerden hangisi, sele karşı alınabilecek ön-

12. Fırtınaların en hızlı gelişeni ve en yıkıcı olanı tropikal siklonlardır. Tropikal siklonlar, her iki yarım kürede 5 ile 30°

lemlerden biri değildir?

A) Taşkın riski olan yerlere yerleşilmemesi

B) Erken uyarı sistemleri kurulması

C) Akarsu yataklarına moloz dökülerek yatağın yükseltilmesi

enlemleri arasında görülür.

Buna göre, tropikal siklonların tam Ekvator üzerinde (0°) görülmemesi aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Bitki örtüsünün gür olmasıyla

B) Akarsu ağının sık olmasıyla

D) Akarsular üzerine barajlar yapılması

C) Yıllık sıcaklık ortalamasının yüksek olmasıyla

E) Dere ve nehirlerin ağız kesimlerinde kanalların düzenli

D) Yağış rejiminin düzenli olmasıyla

E) Merkez kaç kuvvetinin sıfır olmasıyla

olarak temizlenip açık tutulması

ünite

9.

ÇEVRE VE TOPLUM 13. Sel oluşumunda;

16. Türkiye’de

I. toprağın geçirimsiz olması,

II. bitki örtüsünün tahrip edilmesi,

III. nehir kenarındaki yerleşmelerde çok sayıda drenaj kanalı açılması

durumlarından hangileri etkili değildir?

A) Yalnız I

B) Yalnız III

A) Yer şekillerinin engebeli olmasıyla

B) Üç tarafının denizlerle çevrili olmasıyla

C) İki kıtada topraklarının bulunmasıyla

D) Orta kuşakta yer almasıyla

E) Yüz ölçümünün küçük olmasıyla

C) I ve II

E) II ve III

de görülen afetler içinde ilk sırada yer alır?

cak önlemlerle büyük oranda önlenebilir?

B) Tsunami

D) Yıldırım

C) Deprem

E) Volkan püskürmesi

verilenlerden hangileri şiddetlerine, oluşum

sürelerine ve etkilerine göre sıralandığında, yeryüzün-

14. Aşağıda verilen afetlerden hangisinin oluşumu alınaA) Erozyon

yıkıcı kasırga ve hortumların nadir görül-

17. Aşağıda

ÜNİTE TESTİ

mesi aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

D) I ve III

2

A) Heyelan ve deprem

B) Volkanik püskürme ve heyelan

C) Sel ve çığ

D) Taşkın ve yıldırım

E) Kuraklık ve tropikal siklonlar

15. Aşağıdaki haritada Türkiye’deki fay hatlarının dağılışı verilmiştir.

18.

Haritada verilen bilgiler göz önüne alınırsa, aşağıdaki yargılardan hangisine kesin olarak ulaşılabilir?

A) Türkiye’de yerkabuğunu oluşturan levhalar çok eski

B) Türkiye topraklarının büyük bölümü tektonik kökenli deprem riskiyle karşı karşıyadır.

C) Yer kabuğunu oluşturan levhalar Karadeniz kıyısında Ege kıyısına göre daha hareketlidir.

5

D) Yer kabuğunu oluşturan levhalar yalnızca kuzeye doğru hareket etmektedir.

A) Deprem riski fazladır.

B) İç kesimlerde kuraklık riski ve erozyon fazladır.

C) Batı ve güney bölgelerde yaz aylarında orman yangını riski çoktur.

D) Yükseltisi fazla olan bölgelerde volkan püskürmesi riski fazladır.

E) Türkiye çevresindeki denizlerde tsunami olayı gerçekleşmez.

Türkiye’yle ilgili bazı bilgilerin verildiği yukarıdaki şekle göre, aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

jeolojik dönemlerde oluşumunu tamamlamıştır.

E) Kışın iç bölgelerde don olayları görülür.

7

ÜNİTE TESTİ

1.

ÇEVRE VE TOPLUM

3

Çığ, kar örtüsünün eğim yönünde hareket etmesiyle orta-

4.

ya çıkarak can ve mal kaybına neden olmaktadır.

III

V

Çığ olayının ortaya çıkmasında;

I. kar yağışı ve kalınlığının fazla olması,

II. eğimin fazla olması,

III. ani sıcaklık artışı,

IV. arazinin killi yapıda olması

etmenlerinden hangisi etkili olmamıştır?

A) I ve II

I

II

Haritada verilen yörelerdeki doğal afetlerden hangisi yanlış eşleştirilmiştir?

B) Yalnız IV

D) II ve III

IV

C) Yalnız I

E) III ve IV

A) I - Deprem

B) II - Çığ

C) III - Heyelan

D) IV - Çığ

E) V - Deprem

5.

Aynı enlem üzerinde yer alan Hindistan’da sel en önemli doğal afet iken Libya’da kuraklık önemlidir.

2.

Aşağıdaki doğal afetlerden hangisi meterolojik kökenli değildir?

A) Sel

B) Taşkın

D) Kuraklık

C) Kasırga

E) Tsunami

Aşağıdakilerden hangisi bu farklılığın temel nedenidir?

A) Tropikal hava kütleleri

B) Yer şekilleri ve iklim

C) Okyanus akıntıları ve basınç

D) Sürekli rüzgârlar ve yer şekilleri

E) Denizellik ve akıntılar

6.

Aşağıdaki doğal afetlerden hangisi ani, yıkıcı ve kısa süreli değildir?

10

COĞRAFYA 8

3.

Saatteki hızı 120 km ve üzerinde olan rüzgârlara kasırga

A) Sel

B) Deprem

C) Kuraklık

D) Volkan püskürmesi

E) Orman yangını

7.

Aşağıda verilen bölgelerin hangisinde, çığ görülme

denir. Kasırga tayfun ve siklon adı ile tropikal kuşakta etkili

Bu yıkıcı özellikteki rüzgârların etkili olduğu bölgeler arasında aşağıdakilerden hangisi sayılamaz?

olasılığı en azdır?

A) And dağları

B) Himalaya Dağları

C) Kuzey Anadolu Dağları

D) Kuzey Batı Avrupa kıyıları

D) Kayalık Dağları

E) ABD’nin batı kıyıları

E) Klimanjaro Dağı

A) Endonezya kıyıları

B) Gine körfezi çevresi

C) Meksika kıyıları

ünite

olur.

ÇEVRE VE TOPLUM 8.

Türkiye’de sel olaylarının yol açtığı zararları azaltmak

11. Doğal

3

ÜNİTE TESTİ

afetlerin öncesinde zararları aza indirebilmek

amacıyla alınması gereken önlemler arasında aşağı-

amacıyla aşağıdaki tedbirlerden hangisinin öncelikli

dakilerden hangisi sayılamaz?

alınması gerekir?

A) Dere yataklarına yerleşilmemesi

B) Doğal bitki örtüsünün korunması

C) Eğimli alanların teraslanması

D) Erken uyarı sistemlerinin oluşturulması

E) Aşırı yağışların önlenmesi

A) Doğal afetin etkileri ile ilgili projeksiyonların oluşturulması

B) Ortaya çıkabilecek doğal afetlerin belirlenmesi

C) Afetlerden sonra enkaz kaldırma çalışmalarının hızlı yapılması

D) Erken uyarı sistemlerinin kurulması

E) Eğitim çalışmalarının yaygın olarak yürütülmesi

12. Orman yangınları yaygın olarak Akdeniz iklim bölgesinde görülmektedir.

9.

Engebeli ve yağışlı bölgelerde heyelan görülme olasılığı

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nedenidir?

A) Ormanların daha çok bodur maki türlerinden oluşması

Buna göre, aşağıdaki bölgelerin hangisinde heyelan

B) Yaz kuraklığı ve sıcaklığının yüksek olması

görülme olasılığı daha azdır?

C) Orman alanlarının geniş olması

A) Hindistan’da Gat dağları

D) Yerleşim ve turizm için ormanların yakılması

B) Peru’da And Dağları

E) Ormanlık alanlarda yapılan sanayi faaliyetlerinin yan-

C) Fas’ta Atlas Dağları

D) Rize’de Kaçkar Dağları

E) Antalya’da Bey Dağları

yüksektir.

gınlara neden olması

13. Türkiye’de sel ve taşkınların büyük bir kısmı ilkbahar mevsiminde görülmektedir.

10. Tsunamilerin sık ve etkili olduğu bir bölgede aşağıda-

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun temel nedenidir?

A) Bitki örtüsünün cılız olması

B) Yağışlar ve kar erimelerinin artması

C) Akarsu yataklarından kum alımının artması

D) Tarım alanlarında aşırı sulama yapılması

E) Atmosferde ısı birikiminin olması

9

ki koşullardan hangisinin görülmesi beklenmez?

5

A) Deprem

B) Sıcak su kaynakları

C) Jeotermal enerji potansiyeli

A) Tropik fırtına

B) Sel ve taşkın

D) Volkanik şekiller

C) Don

D) Çığ

E) Yaygın karstik yapı

E) Kuraklık

14. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de etkili olan meteorolojik kökenli doğal afetler arasında sayılamaz?

ÜNİTE TESTİ

ÇEVRE VE TOPLUM

3

15. Aynı

şiddette ortaya çıkan depremlerin ortaya çıkardığı

zarar bölgeden bölgeye, ülkeden ülkeye değişmektedir.

18. –

– Yaz mevsimindeki muson yağmurları ve kar erimeleri

Bu farklılığın ortaya çıkmasında aşağıdakilerden han-

gisi etkili olmamıştır?

Dünya’da sel olaylarında ölenlerin %65’i bu ülkededir.

akarsuların taşmasına neden olmaktadır.

– Sellerden ortaya çıkan can ve mal kaybı, binlerce kişi-

A) Zemin yapısı

nin işsiz kalması temel sorunları oluşturur.

B) Depreme uygun yerleşme olup olmaması

Bu özelliklere sahip ülke aşağıdakilerden hangisidir?

C) Aktif fay hattına yakınlık

A) Almanya

D) Bitki örtüsünün yoğunluğu

E) Nüfus yoğunluğu

B) Bangladeş

D) Türkiye

C) İsrail

E) Mısır

16. 19. Bir IV II

V

yöredeki eğimli tarım alanlarında teraslama ve

ağaçlandırma yapılıyorsa bunun amacı aşağıdakiler-

I

den hangisini önlemek içindir?

0°

III

A) Erozyon

B) Sel

D) Orman yangını

C) Deprem

E) Taşkın

Yukarıdaki haritada verilen hangi bölgede sel ve taş-

kın olayı daha az görülür? A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

10

COĞRAFYA 10

20. I

II

V III

IV

0°

17. Aşağıdaki ülkenin hangisinde kuraklık belirgin olarak hissedilmektedir?

Yukarıdaki haritada işaretli alanlardan hangisinde olu-

A) Fransa

B) İsveç

bağlı olarak can ve mal kaybının en çok olması bekle-

C) Kanada

D) Türkiye

nir?

E) Suudi Arabistan

A) I

B) II

C) III

D) IV

E) V

ünite

şacak depremde nüfus yoğunluğunun fazla olmasına

1. ………………………..sonucu su kaynakları kurur, tarım faaliyetleri yapılamaz. 2. Toprağın insanların çeşitli faaliyetlerine bağlı olarak bir bölgede kullanılamayacak kadar azalması ya da tümüyle yok olmasına afet boyutuna gelmiş ……………………………. denir. 3.

Bütün kıtalar içinde, erozyon yoluyla en fazla malzeme taşınan kıta …………………….’dır.

4. Taşeli Yarımadası, Konya Ovası, Mardin Eşiği ve ………………… Havzası’nda tektonik deprem riski azdır. 5. ……………………………Bölgesi Türkiye’de çığ riski yüksek olan yerlerin en yaygın olduğu bölgedir. 6. ……………………… genel olarak düşme, kayma, akma veya bunlardan birkaçının birlikte görülmesiyle oluşur. 7. Japonya …………………………….deprem kuşağında yer alır. 8. Tropikal siklonlar ………………………………kökenli doğal afetlerdir. 9. Muson Asya’sında akarsuların taşkın ovaları, yoğun olarak ……………..tarımı yapılan yerlerdir. 10. ……………………………arazilerin olduğu yörelerde verimli topraklar bulunduğundan bu yerler sık nüfusludur. 11. ……………………..nedeniyle Türkiye’de her yıl 4 cm kalınlığında ve Kıbrıs adası büyüklüğünde toprak tabakası denizlere taşınmaktadır. 12. Bulut ile yer arasında elektron boşalması gerçekleştiğinde ……………………. meydana gelir. 13. Bangladeş dünyada …………………………….felaketinde hayatını kaybedenlerin en çok olduğu ülkedir. 14. …………………..şeklindeki yağışlar erozyon şiddetini arttırır. 15. Yüksek ses ya da titreşim ……………olayına neden olabilir. 16. Binalara takılan ………………………..ler yıldırım çarpmasını önler.

11

17. Doğu Karadeniz’de kıyıya bakan dağ yamaçları Türkiye’de en fazla …………………olayının meydana geldiği yerdir. 18. Hızlı bir şekilde dönen hava kolonlarının bulunduğu fırtına sistemlerine …………………..denir.

Cevaplar

5

1. Kuraklık

6. Kütle hareketleri

11. Erozyon

16. paratoner

2. erozyon

7. Pasifik

12. yıldırım

17. heyelan

3. Asya

8. meteorolojik

13. sel

18. hortum

4. Ergene

9. pirinç

14. Sağanak

5. Doğu Anadolu

10. Volkanik

15. çığ

D 1.

Y

Kuzey ve Güney Amerika kıtalarının batı kıyıları dünyada tektonik deprem riski en az olan yerlerden biridir.

2.

Doğal olayların, afetlere neden olmasında yeryüzü şekilleri, jeolojik yapı ve iklim özellikleri ile birlikte insan faktörü de etkili olmaktadır.

3.

Tayfun, siklon ve kasırga denilen kuvvetli rüzgârların en etkili olduğu yer Orta Kuşak karalarının iç kesimleridir.

4.

Volkanik faaliyetlerin hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır.

5.

Doğal afetlerin her biri alınacak önlemlerle engellenebilir.

6.

Eğim ve yağışın az olduğu yerlerde heyelan olasılığı azdır.

7.

Erozyonu önleme yollarından biri de tarlaları eğim yönünde sürmektir.

8.

Tsunami olaylarının iç denizlerdeki etkisi okyanuslara göre daha azdır.

9.

Toprakların killi yapıda olması heyelanı artırır.

10.

Şiddetli bir volkanik faaliyet sonucunda güneş ışınlarının yeryüzüne gelişi engellenip dünyanın bir bölümünde sıcaklıklar geçici bir süre azalabilir.

11.

Sel olaylarının en fazla görüldüğü kıta Avustralya’dır.

12.

Türkiye’deki sönmüş volkan dağları içinde en son faaliyete geçmiş olan volkan Ağrı Dağı’dır.

13.

Kalıcı konut, karayolu, enerji nakil hatları, kanalizasyon ve içme suyu hatlarının inşasına yönelik çalışmalar, afet sonrasında yapılması gereken çalışmalardır.

14.

Türkiye deprem, heyelan, çığ, sel ve taşkınlardan afet boyutunda sık sık etkilenir.

15.

Tarım topraklarının nadasa bırakılması erozyonu azaltır.

16.

Tropikal siklonlar; kara ve denizlerin farklı ısınması sonucunda oluşan etki alanı dar rüzgârlardır.

17.

Ülkemizde en çok görülen meteorolojik tehlike çığ olayıdır.

18.

Kuraklığın en fazla etkili olduğu kıta Afrika’dır.

Cevaplar 1. Y

2. D

3. Y

4. D

5. Y

6. D

7. Y

8. D

9. D

10. D

11. Y

12. Y

13. D

14. D

15. Y

16. Y

17. Y

18. D

ünite

12

1.

Can ve mal kayıplarına yol açan doğal olaylar

2.

Saros Körfezinden başlayıp Erzincan ve Bingöl’e kadar uzanan deprem kuşağı

3.

Liman dalgası anlamına gelen ve okyanus/denizlerdeki deprem veya volkanik olay sonucu oluşan

a) Kuraklık b) Pasifik(Büyük)

dev dalgalar 4.

Dünya’da sel felaketinden en fazla etkilenen ülke

5.

İç Anadolu’nun güneyinde yer alan, Türkiye’de tektonik deprem riski en az olan yarımada

6.

Avrupa’da bir barajın ortalama ömrü 500 yıl iken bu sürenin Türkiye’de en fazla 100 yıl olmasına

d) Richter e) Kasırga f) Taşeli

neden olan olay 7.

c) İlkbahar

Üzerinde üç ülkenin yer aldığı, Avrupa’da deprem olasılığı en az olan yerlerden biri durumundaki g) Doğal Afet

yarımada 8.

Deprem, Tsunami ve volkan püskürmesi gibi olayların oluşum türü

9.

2004 yılında, Hint Okyanusu’nda Endonezya’nın Sumatra adası yakınlarında oluşan 9.0 büyüklüğün-

h) Bangladeş

deki deprem sonucu meydana gelen tsunami etkisiyle, kendisini oluşturan 1192 adadan 200’ünün haritadan silindiği ünlü bir tatil beldesi olan ülke 10. Dünya’daki en aktif yanardağlardan biri olan, İtalya’nın Sicilya Bölgesi’ndeki dağ 11. Güneydoğu Asya’daki sel olaylarının oluşmasında etkili olan iklim

ı) Erozyon

j) Tsunami k) Muson

12. Türkiye’de heyelanların en fazla meydana geldiği mevsim

l) Kuzey Anadolu

13. Depremin oluşum büyüklüğünü (magnitüd) ölçmede kullanılan en yaygın ölçek

m) Etna

14. Türkiye’de resmi kayıtlara göre can kaybı en fazla olan depremin meydana geldiği kent n) Maldivler 15. Saatteki hızı 120 kilometreyi bulan yıkıcı rüzgârlar

o) İskandinav

16. Dünya’da deprem ve volkanik olayların en fazla görüldüğü okyanus kıyısı

p) Hızlandırılmış (Toprak)

17. İnsanların doğal çevreye zarar vermesiyle doğal dengenin bozulmasına bağlı olarak oluşan erozyon r) Erzincan

türü 18. Diğer afetlere göre daha yavaş gelişen ve etkisi daha uzun süren doğal afet

s) Jeolojik

Cevaplar

5

1. g

2. l

3. j

4. h

5. f

6. ı

7. o

8. s

9. n

10. m

11. k

12. c

13. d

14. r

15. e

16. b

17. p

18. a

13

1.

Doğal afet nedir? Doğa olaylarının afete dönüşmesinde etkili olan en önemli faktörü yazınız.

2.

Erozyonu artıran faktörler ve önleme yolları nelerdir?

3. Bir akarsuyun taşkın yapmasında etkili olan faktörler nelerdir?

4. Benzer yer yapısına sahip olan iki ülkede aynı şiddetteki deprem kesin olarak aynı etkiyi yapar mı? Açıklayınız.

14

5.

Haritada verilenlere göre, deprem riskinin en çok ismi yazınız.

ünite

ve en az olduğu yerlere örnek olarak üçer yöre

6.

Dünya’daki volkanik alanların yoğun olduğu yerler nerelerdir?

7.

Tropikal siklonlar nasıl oluşur ve Dünya’da etkili olduğu yerler nerelerdir?

8.

Atmosfer (Meteorolojik) ve yer (Jeolojik) kökenli afetleri ayrı ayrı maddeler halinde yazınız.

9.

Doğal afetler gerçekleşmeden önce yapılması gereken çalışmaları maddeler halinde yazınız.

10. Doğa olayları insanlar için hangi durumda afet hangi durumda nimet olabilir, örnekler vererek açıklayınız?

5

15

10. Sınıf Coğrafya Soru Bankası

Recommend Documents