1. 6. Fiziologjia e muskujve

e m h s e u m c a g n e t e Prof of.. d Ass. Hat atiixhe Latifi ifi-Pu ovci vci I n

Ob ektivat mësimore  









e m h Përsh Përshkr krua uajn jnë ë mikr mikros ostr truk uktur turën ën e musk mu skujv ujve e s Defino në termin “n ësi motorike e ” dhe rëndësinë e saj në kont ntrrollin e ko kontraks aksion u it muskul ulaar Sqar Sq aroj ojnë në mekan mekaniz izmi min n e kontr on m traks aksio ionit nit musk muskul ular ar-teor n e rr s q t es s c amenteve Bëjnë dallimin në me g s a të kontraksionit izometrik, n Bëjnë dallimin në mes të fijeve muskulare të shpejta dhe fi eve të n e adalshme t Krahasojn e ë fijet e mu muskulaturës së skeletit me mus usk kul ulaa d turë urën e zem zemrës dhe muskulatu turrën e lëm lëmuar I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

2

Funksionet e musku ve









e m h s Respiracioni e u Puna e zemrës m c a Komunikimi g n Ngushtimi i enëve të gjakut dhe kontraksioni kontraksioni e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

3

Karakteristikat e musku ve 

e Ekscitabiliteti m h Aftësia e muskujve per t’u përgjigjur ngacmimeve s Kontraktiliteti e u Aftësia e muskujve për t’u shkurtuar m c a Muskujt mund të tërhiqen deri në gjatësinë e tyre g n caktuar e as c e t e Aftësia d e muskulit që pas tërheqjes të kthehet në gjatësinë I n e vet fillestare në qetësi ◦



◦



◦



◦

Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

4

Llo et e musku ve 





e m h s Muskulatura e skeletit skeletit e Muskulatura e zemrës u m c a g n e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

5







e m h s E strijuar dhe mund të jetë e ose të mos jetë u nën kontrollin tonë m c bërth rthama në perife a ri g rgjegj se p r n evizjet trupore Mund të t zhv e illo ë forcë të ndr shme e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

6



e m , h indi lidhor, lidhor, enët e gjakut gjakut dhe s nervat ner vat e r s tresat e n t or u an : Endomysium Endomysium – shtresë shtresë m e indit indit lidhor lidhor që m s t e c o e mu c s u ore a Perimysium erimysium – shtresë shtr esë e indit indit lidhor lidhor që g m s t e n g n ru p t eve mus u or ore t c at quhen fascikuj e p my mys um u t m – s tres q m s t e mus u n n e tërësi d I n ◦

◦

◦


7

e m h s e u m c a g n e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

8

e m h s e u m c a g n e t e d I n

-vazhdim

Figure 9.3 (b)


9


-vazhdim

Figure 9.3 (b)


10

Struktura e fi es muskulore-vazhdim

e m h s e u m c a g n e t e d I n Figure 9.4

Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pu Latifi-Pupovci povci

11

 



e m h s Elementet Elementet kontrak kontraktile tile të të e fi es muskulor muskulore e u Përbëjnë pjesën më të madhe të vëllimt të m c a Organizimi i miofibrileve në kuadër të fijes g mus u or ore n s u v r en qar përsëritja e e zonave të errëta (A) dhe zonave t n r t t s me e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

12

Miofibrilet-vazhdim


13



e m h s Paraqet regjionin e miofibrilit i cili gjendet në e u mes të dy linjave Z m – c a filamentet e trasha dhe filamentet e holla g n e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

14

Sarkomera


15

e m – h s gjatësinë e zonës A e amentet e o a – g en u en n zon n e pjesërisht në zonën A m Linja Linja (dis (disku) ku) Z – a fletëz fle c tëz e ndërtuar ndërtuar nga g proteinat (konektinat) të cilat i përforcojnë n dhe lidhin miofibrilet me filamentet e holla e njëra tjetrën. t e d I n -vazhdim






16

e m h s Filamentet e holla nuk mbulojnë filamentet e e u trasha trasha në në zonën zonën më të të ndrit ndritshm shme e – zonën zonën H m c a për shkak të prezencës së proteinës proteinës g . n e t e d I n

-vazhdim






17


- vazh vazhd dim


18

Ultr Ultras astr tru ust stru rukt ktur uraa e fila filame mene netv tve e të e trasha



m h s Filamentet e trasha përbëhen nga proteina e u miozinë m c a dy koka globulare g s – y varg n e t p r re ura t r n a polipeptidet e o a – t y varg e e a po pep e e quajtura urëza transverzale d I n ◦

◦


19

Ultr Ultras astr trus ustr truk uktu tura ra e fila filame mene netv tve e të e trasha

m h s e u m c a g n e t e d I n

Figure 9.4 (a)(b)


20

e Janë të ndërtuara nga fijet e aktines, m h tropomiozines tropomiozines dhe troponina. troponina. s e u të përbëra nga nënjësitë m e quajtura G aktinë c Nënjësitë në vete përmbajnë pikat aktive për të a cilat lidhen kokat e g miozinës gjatë kontraksionit n muskular e t kompleks d i e cili në gjendje të qetësisë i inhibon p at I a n t ve t a t n s






21

e m h s e u m c a g n e t e d I n Figure 9.4 (c)


22

e m h s e u m c a g n e t e d I n Figure 9.4 (d)


23


24









e m tu u et et s as u me n c h tt s cisternave terminale formojnë triadën. e u Muri i i T tubuleve është vazhdim i m . c a Ato e përcjellin impulsin në regjionet më të g t e a t mus u n jve. Im ulset t të të e ci cilat ar arri në në në ër T tu tubule e shkaktojnë lirimin e Ca nga cisternat d . n I 2+


25

e m h s - dy “thasë” të e m en – u cisternat m c terminale të RS a g n - një “thes” e t e d I n

Triada


26



e m h Në mënyrë që të kontrahohet, s muskuli i skeletit e u Të stimulohet nga mbaresat nervore m r ap n potenc a e c e tr ose potenc a t a aksionit përgjatë sarkolemës sark olemës g n i Ca brendaqelizorë i cili Të rritet koncentrimi e fillon kontraksionin muskular t Lidhja e sinjalit elektrik me kontraksionin kontraksionin e d n I ◦

◦

◦



+


27


28

Çiftëzimi ekscitim-kontraksion ekscitim-kontraksion

•

e m h s shkakton kontraksionin e fijes muskulore. e rs n u m • Sarkolemën c • T tubulet a g • n • RS e t a e • Troponinën d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovc Latifi-Pupovcii

29


e m h s e u m c a g n e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovc Latifi-Pupovcii

30




31

Mekanizmi i rrëshqitjes së filamenteve-vazhdim e



32

Mekanizmi i rrëshqitjes së filamenteve- Cikli i urëzave transverza e le



33

Mekanizmi i rrëshqitjes së filamenteve- Cikli i urëzave transverza e le



34

Mekanizmi i rrëshqitjes së e vazhdi dim m filamenteve- vazh



35

Llo et e kontr kontraksi aksione onevve muskula muskularre 





e m h gjatësi gjatësiaa – tensio tensioni ni me i madh madh s se ngark ngarkesa esa e u Izotonike:: Tonusi Izotonike onusi nuk m ndrysh ndr yshon on por ndrysh ndr yshon on g a s a – ngar esa m c e e ma e se ens on a Ekcentrike:: Ruhet Ekcentrike tensioni tensioni por muskuli g zgjate zgjatett – ngark ngark n esa e lire lire me e madhe madhe se e tensioni t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

36

Kontra ontraksi ksione onett izoton izotonik ike e


37

Kontra ontraksi ksione onett iz izome ometr trik ike e


38

Kontrak ontraksio sionet net izomet izometrik rike e -


39

Kontrak ontraksio sionet net izomet izometrik rike e -


40

Kontra ontraks ksio ioni ni un unit itar ar,, sh shum umim imii i



41

Kontr ontrak aksi sion onii uni unita tarr, sh shum umim imii i


42

Roli i ATP gjatë kontraksionit ontraksionit muskular



e m h s G atë kontraksionit muskular e ATP ërdoret ërdoret ër u - rrëshq rrëshqitj itjen en e filam filament ente eve të aktinë aktinëss m c - n ar en e o ave t m oz n s nga p at a t ve a - lar imin e oneve g të Ca n a sarko lazma në RS n - funks funksio ioni nimi min n e e pomp pompës ës së së Na/K Na/K t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

43

Burimet e ATP-së në muskuj



e m h s t mo e u e c a s g u ron energ n s e menjëhershme për kontraksionin kontraksionin e muskular nga 3 burime: u m c Fosforilimi Fosforil imi oksidues a g o za n e t e d I n ◦

◦

◦


44

Burimet e ATP-së në muskuj


45

Llojet e fijeve muskulare







e m h Fijet e ngadalshme oksidative (tipi I) s e e e s pe a o s a v u e p a m Fijet e shpejta glikolitike glikolitik e (tipi IIb) c a g n e t e d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

46

Llojet e fijeve muskulare


47

Llojet e fijeve mus usk kul ular are e


48







e m en e n mur n e organeve h av are, slëkurë etj murin e enëve të gjakut, në e sy, uboshtore me Eshtë e ndërtuar nga qeliza një bërthamë bër thamë të vetme m të vendosur në c qendër a g Nuk është është musk muskulat ulaturë urë e stri stri uar dhe dhe nuk nuk n është nën vullnetin tonë e , t lëvizjen e e urinës, gjakut etj d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

49









e m h en et vet m n zem r s Esht Es htë ë e ndët ndëtua uarr n a eliz elizaa e të cila cilatt u degëzohen dhe kanë bërthamën në qendër. qendër. m . c a Eshtë muskulaturë e strijuar por nuk është g n n vu netin to n n e Kont ontraho rahohe het t si aso aso ë e imu imu sev seve të cila cilatt t krijohen e në pacemakerin e zemrës d I n Prof. Ass. Hatixhe Latifi-Pupovci

50

1. 6. Fiziologjia e muskujve

Recommend Documents