03_Oksidacijski Broj i Redoks Jednadzbe

3) OKSIDACIJSKI OKSIDACIJSK I BROJ I REDOKS REDOKS JEDNADŽBE J EDNADŽBE OKSIDACIJSKI BROJ predstavlja broj elektrona koje taj atom formalno razmjenjenjuje s Oksidacijski Oksidacijski broj atoma u molekuli predstavlja drugim atomima u molekuli. Dobiva se tako da se elektronski par koji sudjeluje u formiranju veze izme đu promatranog atoma i nekog drugog atoma u molekuli pripiše onom atomu koji je elektronegativniji.

Oksidacijski broj atoma u molekuli označava se arapskom arapskom broj kom , u zagradama iznad simbola elementa: (+1) (-1)

Na Cl Pravila za odre đivanje oksidacijskog broja: 1. Oksidacijski broj atoma u elementarnom stanju jednak je nuli (npr. oksidacijski broj kisika u O 2, sumpora u S8, natrija u Na ili fosfora u P 4 je 0). 2. Oksidacijski broj monoatomnog iona jednak je naboju tog iona (npr. oksidacijski broj natrija u ionu Na+ je + 1, sumpora u ionu S2– – 2, aluminija aluminija u ionu ionu Al3+ + 3 itd.). itd.). 3. Fluor, kao najelektron najelektronegativniji egativniji element, element, uvijek u spojevima ima oksidacijski oksidacijski broj – 1. 4. Oksidacijski broj kisika kisika u spojevima iznosi – 2. Izuzetak od tog pravila čine peroksidi peroksidi (spojevi koji 2– sadrže peroksidni ion O 2 , npr. H2O2, Na2O2 itd.), u kojima kisik ima ima oksidacijski broj – 1 i – superoksidi (spojevi koji sadrže superoksidni ion O 2 , npr. KO2), u kojima kisik ima oksidacijski broj – 1/2. Kada je vezan na fluor, kisik ima pozitivan stupanj stupanj oksidacije (npr. u F2O oksidacijski broj kisika iznosi + 2). 5. Oksidacijski Oksidacijski broj vodika u spojevima iznosi + 1. Izuzetak su hidridi metala (spojevi metala i vodika, npr. LiH i CaH 2), u kojima vodik ima oksidacijski oksidacijski broj – 1. 6. U neutralnoj molekuli suma oksidacijskih brojeva svih atoma mora biti jednaka nuli. U višeatomnom ionu suma oksidacijskih brojeva svih atoma mora biti jednaka naboju iona.

o

(a)

Primjer 3.1 3.1.. Odrediti oksidacijske brojeve atoma u FeO, N 2O5, H2SO4 i AsO43– . FeO oksidacijski broj kisika kisika je – 2 (pravilo 4) prema pravilu 6: (oks. broj Fe) + (oks. broj O) = 0 (oks. broj broj Fe) + (– 2) = 0 (oks. broj broj Fe) = + 2 (+2)(-2)

dakle:

(b)

FeO Fe O

N2O5 oksidacijski broj kisika kisika je – 2 (pravilo 4)

Trusted by over 1 million members

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.







prema pravilu 6: 2 · (oks. broj N) + 5 · (oks. broj O) = 0 2 · (oks. broj N) N) + 5 · (– 2) = 0 2 · (oks. broj N) – 10 = 0 (oks. broj broj N) = + 5 (+5) (+5) (-2) (-2)

dakle: (c)

N2 O5

H2SO4 oksidacijski broj kisika kisika je – 2 (pravilo 4) oksidacijski broj vodika vodika je + 1 (pravilo 5) prema pravilu 6: 2 · (oks. broj H) + (oks. broj S) + 4 · (oks. broj O) = 0 2 · (+ 1) + (oks. (oks. broj broj S) + 4 · (– 2) = 0 2 + (oks. broj S) – 8 = 0 (oks. broj broj S) = + 6 (+1) (+6)(- 2)

dakle: (d)

H2 S O 4

AsO43– oksidacijski broj kisika kisika je – 2 (pravilo 4) prema pravilu 6: (oks. broj As) + 4 · (oks. broj broj O) = – 3 (oks. broj broj As) As) + 4 · (– 2) = – 3 (oks. broj broj As) – 8 = – 3 (oks. broj broj As) = + 5 (+5) (+5) (-2) 3-

dakle:

o

AsO As O 4

Primjer 3.2 3.2.. Odrediti oksidacijski broj sumpora u tetrationatnom ionu, S 4O62– . oksidacijski broj kisika kisika je – 2 (pravilo 4)







Dobivena vrijednost predstavlja prosječan oksidacijski oksidacijski broj sumpora su mpora u promatranom ionu, u kojem dva atoma sumpora imaju oksidacijski oksidacijski broj 0, a preostala dva atoma sumpora oksidacijski broj + 5, kako je vidljivo vidljivo iz Lewisove Le wisove strukture:

O O

(+5)

S

O (0)

(0)

S

S

(+5)

S

O

o

O

O

Primjer 3.3 3.3.. Odrediti oksidacijske brojeve atoma u cijanatnom ionu, OCN – . Lewisova struktura navedenog iona je:

O

C

N

S obzirom da su i kisik, i dušik elektronegativniji elektronegativniji od ugljika, njima se pripisuju svi elektroni angažirani angažirani u stvaranju veze između O i C, odnosno C i N. Stoga se i kisik, i dušik nalaze u svom maksimalnom negativnom stupnju stupnju oksidacije, tako da je oksidacijski oksidacijski broj kisika – 2, a oksidacijski broj dušika – 3. Prema pravilu 6 tada proizlazi da da oksidacijski broj broj ugljika mora mora biti + 4 . NAPOMENA! Analognu strukturu (i oksidacijske brojeve) ima i tiocijanatni t iocijanatni ion, SCN – .







REDOKS REDOKS REAKCIJE Redoks reakcijama nazivaju se one kemijske reakcije kod kojih dolazi do prijenosa elektrona između reaktanata. Kemijska vrsta koja prima elektrone, tj. koja se reducira, naziva se oksidans. oksidans . Kemijska vrsta koja otpušta elektrone, tj. koja se oksidira, naziva se reducens. reducens . Oksidacijom se oksidacijski broj atoma povećava, a redukcijom redukcijom smanjuje.

Izjednačavanje redoks reakcija

A. Metoda Metoda parcij alnih redoks jednadžbi jednadžbi

o

Primjer 3.4 3.4.. Izjednačiti jednadžbu: C2O42– + MnO4 – + H+

→

CO2 + Mn2+ + H2O

Postupak izjednačavanja: (vrijedi za sve jednadžbe jednadžbe koje opisuju kem. proces u kiselom mediju!): 1. Odrediti oksidacijske brojeve svih atoma:

C 2 O 4 2 – + M n O 4 – + H +

CO2 + Mn2+ + H2O

→

2. Na temelju promjene oksidacijskog broja odrediti koje se kemijske vrste oksidiraju, odn. reduciraju i napisati parcijalne jednadžbe reakcija oksidacije i redukcije: C2O42–

→

2 CO2

(!! !)

2+ → Mn MnO4 – 3. Za svaku parcijalnu jednadžbu odrediti broj primljenih, odn. otpuštenih elektrona:

C2O42– – 2 e –

→

2 CO2

MnO4 – + 5 e –

→

Mn2+

4. Izjednačiti broj kisikovih atoma na lijevoj i desnoj strani svake jednadžbe. Kisik se izjednačava dodavanjem dodavanjem molekula vode na onu stranu jednadžbe jednadžbe gdje postoji manjak atoma kisika: C2O42– – 2 e –

→

2 CO2

MnO4 – + 5 e –

→

Mn2+ + 4 H2O

5. Izjednačiti broj vodikovih atoma na lijevoj i desnoj strani svake jednadžbe. Vodik se izjednačava







6. Izjednačiti broj otpuštenih i primljenih elektrona. Svaku jednadžbu pomnožiti odgovarajućim koeficijentom, tako da se broj elektrona e lektrona svede na najmanji zajednički zajednički višekratnik: C2O42– – 2 e –

→

2 CO2

/*5

MnO4 – + 5 e – + 8 H+ → Mn2+ + 4 H2O /*2 ___________________________________________________ 5 C2O42– – 10 10 e –

10 CO2

→

2 MnO4 – + 1 10 0 e – + 16 16 H+

→

2 Mn2+ + 8 H2O

7. Zbrojiti parcijalne jednadžbe: 5 C2O42– – 10 10 e –

10 CO2

→

2 MnO4 – + 1 10 0 e – + 16 16 H+

→

5 C2O42– + 2 MnO4 – + 16 16 H+

2 Mn2+ + 8 H2O

→

10CO2 + 2 Mn2+ + 8 H2O

8. Provjeriti jednadžbu!!! jednadžbu!! !

a) Broj atoma pojedinog po jedinog elementa elementa mora biti jednak na obje strane jednadžbe. b) Zbroj naboja iona s lijeve strane jednadžbe mora biti jednak zbroju naboja iona s desne strane jednadžbe.

o

Primjer 3.5 3.5.. Izjednačiti jednadžbu: ClO2 + OH –

→

ClO2 – + ClO3 – + H2O

Postupak izjednačavanja: (vrijedi za sve jednadžbe jednadžbe koje opisuju proces u lužnatom mediju!): - koraci 1-5 jednaki su kao i kod izjednačavanja redoksa u kiselom mediju, čime se dobije: ClO2 + e –

→

ClO2 –

ClO2 – e – + H2O → ClO3 – + 2 H+ - nakon što su izjednačeni izjednačeni kisikovi atomi i H + ioni (koraci 1-5), kod izjednačavanja izjednačavanja redoksa u







5b. Na onoj strani na kojoj se pojavljuju i H + ioni, i OH – ioni, njihov se zbroj prikaže u obliku molekula H2O: ClO2 + e –

→

ClO2 –

ClO2 – e – + H2O + 2 OH –

→

ClO3 – + 2 H2O

- koraci 6-8 jednaki su kao i kod rješavanja redoksa u kiselom mediju! ClO2 + e –

→

ClO2 –

ClO2 – e – + H2O + 2 OH –

2 ClO2 + H2O + 2 OH –

→

→

ClO3 – + 2 H2O

ClO2 – + ClO3 – + 2 H2O

- s obzirom da se H2O javlja na obje strane jednadžbe, jednadžbu je potrebno urediti: 2 ClO2 + 2OH –

→

ClO2 – + ClO3 – + H2O

NAPOMENA! Redoks reakcije kod kojih se neka kemijska vrsta i oksidira i reducira nazivaju se reakcije DISPROPORCIONIRANJA. DISPROPORCIONIRANJA.

B. M Metoda etoda izravnog rj ešavanja (vidjet i labor labor ator ijsk e vježbe-vježba vježbe-vježba 2., str 51) Postupak izjednačavanja izjednačavanja 1. Odrediti oksidacijske oksidacijske brojeve svih atoma. atoma. 2. Na temelju promjene oksidacijskog oksidacijskog broja odrediti koje se kemijske vrste oksidiraju, oksidiraju, odn. reduciraju. Povezati atome koji mijenjaju oksidacijski broj spojnom crtom, kako bi se simbolizirao proces prijelaza elektrona. 3. Za kem. vrstu s lijeve strane jednadžbe koja se oksidira izračunati broj otpuštenih elektrona. Taj broj upisati na crtu koja simbolizira proces oksidacije. Za kem. vrstu koja se na lijevoj strani jednadžbe reducira izračunati izračunati broj primljenih elektrona i upisati ga na crtu koja simbolizira proces redukcije. redukcije. NAPOMENA! Prilikom računanja broja primljenih, odnosno otpuštenih elektrona obavezno voditi računa o broju atoma koji se reduciraju, odn. oksidiraju! 4. Pomnožiti broj primljenih, primljenih, odn. otpuštenih elektrona odgovarajućim odgovarajućim faktorima, tako da broj primljenih elektrona bude jednak broju otpuštenih elektrona. Korištene faktore upisati kao









o

Primjer 3.6 3.6.. Odredite stehiometrijske koeficijente. koeficijente. (0)

(+1) (+5) (-2)

(+1) (-2)

(+1) (+5) (-2)

3 As + 5 H N O 3 + 2 H 2 O

→

(+2) (-2)

3 H 3 As O 4 + 5 N O

5e / ·3 −

−

+ 3 e / ·5 −

o

Primjer 3.7. Izjednačiti jednadžbu: Na2S4O6 + H2O2

→

Na2SO4 + H2SO4 + H2O

rješenje:

(-2) 2−

(+2,5)

S

4

O6

+ 7 H 2 O2

3,5 e ·4 = 14 e −

−

(+6 ) (-2) 2 −

(+1 ) (-1) →

4 S O4

(+1) (-2)

+ 4 H 2 O + 6 H+

−

−

+ 1 e · 2 = +2 e / ·7 −

Na 2S 4O6 + 7 H2O2 o

−

Na2SO4 + 3 H2SO4 + 4 H2O

→

Primjer 3.8. Izjednačiti jednadžbu: Cl2 + OH

−

→

ClO + Cl + H2O −

−

rješenje: (-2) (+1 ) −

(0 )

(+1 ) (-2) −

Cl2 + 2 O H

→

Cl O

(+1) (( -2)

+

−

Cl +

H2 O

1e

−

−

+1e

o

−

Primjer 3.9. Izjednačiti jednadžbu: P4(s) + OH + H2O −

→

PH3(g) + PH2O2

−







Zadaci za vježbu: (pravila za odre đivanje đivanje oksidacijskih brojeva navedena su u skriptama za Laboratorijske vježbe)

3.1. Odredite Odredite oksidacijski broj mangana u slijedećim spojevima: a) MnO b) MnO2 c) KMnO4 d) K2MnO4 e) Mn3O4 f) Mn(OH)4 g) Mn2(SO4)3 h) (MnO3)2SO4 i) Mn(OH)(OOH)3 j) 2KH2Mn2O7 3.2. Odredite oksidacijski broj klora u slijedećim slijedećim spojevima: a) HOCl b) HClO2 c) HClO3 d) HClO4 e) Ca(OCl)2 f) CaCl(OCl) g) ClO2 h) FClO2 i) Cl2O7 j) CCl 4 3.3. Odredite oksidacijski broj atoma sumpora sumpora u spojevima: spojevima: a) SO2 b) SO32– c) HSO4 – d) Na2S2O3 e) S2O42– f) SOCl2 g) S8







3.11. kruti Na2SO3 + 1 mL H2O + 5-10 kapi H2SO4 + 2-3 kapi K2Cr2O7 (otopina postaje plavo-zelene plavo-zelene 3+ boje koja potječe od Cr iona) 3.12. NO3- + Na + H2O → N2O2-2 + Na+ + OH3.13. Sb2S3 (s) + H+ + NO3- → HSb(OH)6 (s) + HSO4- + NO2 + H2O 3.14. HClO2 → ClO2 + H+ + Cl- + H2O 3.15. PtCl62- + Sn(OH)42- + OH- → PtCl42- + Sn(OH)62- + ClIzjednačava Izjednačavanje nje jednadžbi kemijskih reakcija: 3.16. Izjednačite Izjedna čite jednadžbe kemijskih reakcija: a) Ca(OH)2 + H3PO4 Ca(H2PO4)2 + H2O b) C3H8 + O2 CO2 + H2O c) C2H5OH + O2 CO2 + H2O d) NH4NO3 N2 + O2 + H2O e) C3H6 + NH3 + O2 C3H3N + H2O f) Fe + O2 + H2O Fe(OH)2 g) N2O5 + H2O HNO3 h) C6H12O6 C2H5OH + CO2 i) H3C6H5O7 + HCO3 – C6H5O7 – + CO2 + H2O j) Ca Ca(H2PO4)2 + CaSO4 3(PO4)2 + H2SO4 k) Ca5(PO4)3F + H2SO4 + H2O H3PO4 + CaSO4·2H2O + HF l) NH3 + NO N2 + H2O m) NO2 + H2O HNO3 + NO 3.17. Ako se u vodenu otopinu magnezijeva magnezijeva sulfata doda vodena otopina otopina natrijeva fosfata, istaložit će se magnezijev fosfat. Napišite izjednačenu jednadžbu reakcije za taj proces. 3.18. Ugljikov(IV) oksid industrijski industrijski se dobiva reakcijom između metana metana (CH 4) i vodene pare, pri čemu uz ugljikov(IV) oksid nastaje i plinoviti vodik. Napišite izjednačenu jednadžbu reakcije reakcije za taj proces. 3.19. Pedesetih godina prošlog prošlog stoljeća kao raketno gorivo često se koristio dekaboran dekaboran (B 10H18), čijim izgaranjem u kisiku nastaje borov(III) oksid i voda. Napišite izjednačenu jednadžbu reakcije za taj proces. 3.20. Ako se kroz užarenu smjesu silicijeva dioksida i ugljika propušta plinoviti klor, dobije se silicijev tetraklorid (SiCl4) i ugljikov(II) oksid. Napišite izjednačenu jednadžbu reakcije za taj proces. Izjednačavanje jednadžbi redoks-reakcija: (izjednačavanje (izjednačavanje jednadžbi redoks-reakcija opisano je u skriptama za Laboratorijske vježbe, str. 52-55)







Napomena uz zad. 3.21. e): U organskim spojevima oksidacijski broj ugljika može poprimiti sve vrijednosti između –4 i +4, uključujući i nulu, ovisno o rasporedu kemijskih veza i atomima s kojima je ugljik vezan. Bez poznavanja strukture spoja, prosječni oksidacijski broj ugljika može se odrediti prema sljedećim pravilima. Oksidacijski broj vodika u organskim spojevima je uvijek +1, a kisika –2, osim u slučaju organskih peroksida, kod kojih oksidacijski broj kisika iznosi –1. Oksidacijski broj atoma klora, broma i joda, ako su ti atomi vezani izravno na ugljik, iznosi uvijek –1. Sumpor koji je vezan samo s ugljikom i vodikom (kao npr. u tiolima) ima oksidacijski broj –2. Dušik vezan samo s ugljikom i vodikom (kao npr. u aminima ili aminokiselinama) ima oksidacijski broj –3. Nakon što se atomima navedenih elemenata pripišu spomenuti oksidacijski brojevi, oksidacijski broj ugljika određuje određuje se prema p rema pravilu da je zbroj oksidacijskih brojeva svih atoma u neutralnoj molekuli jednak nuli, a u ionu jednak naboju iona. Npr. u etanolu (C2H5OH) prosječni oksidacijski broj ugljika iznosi –2, u glukozi (C 6H12O6) prosječni oksidacijski broj ugljika je 0, a u aminokiselini glicinu, H 2N(CH2)COOH, prosječni oksidacijski broj ugljika iznosi +1, što se najlakše odredi ako se formula glicina napiše kao C 2H5O2N.

3.22.

3.23.

3.24.

U kiselom kiselom mediju elementarni brom (Br2) reagira s tiosulfatnim ionom (S 2O32– ), pri čemu nastaju bromidni i sulfatni ioni. Napišite i izjednačite kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. Oksidacijom etanola (C2H5OH) dikromatom (Cr2O72– ) u kiselom mediju nastaje acetaldehid (CH3COH) i kromov(III) kation. Napišite izjednačenu kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. Oksidacijom elementarnog elementarnog sumpora koncentriranom koncentriranom sumpornom kiselinom kiselinom nastaje plinoviti plinoviti sumporov(IV) oksid. Napišite izjednačenu kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. p roces.

3.25. Manganov(III) kation (Mn3+) nije stabilan u kiselom mediju, već se disproporcionira dajući manganov(II) kation i manganov(IV) oksid. Napišite izjednačenu kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. 3.26. Ako se plinoviti klor uvodi u otopinu jake lužine, dolazi do njegovog disproporcioniranja disproporcioniranja u – hipoklorit (ClO ) i klorid. Napišite izjednačenu izjednačenu kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. 3.27. Oksidacijom Oksida cijom cijanidnog c ijanidnog iona permanganatom pe rmanganatom (MnO 4 – ) u lužnatom mediju nastaje manganov(IV) oksid i cijanatni ion (CNO – ). Napišite izjednačenu kemijsku jednadžbu koja opisuje taj proces. (vidjeti napomenu) Napomena uz zad. 3.27.: U ovom zadatku potrebno je prije izjednačavanja jednadžbe kemijske reakcije odrediti







Ako je riječ o molekuli ili ionu koji se sastoji od atoma triju ili više elemenata, tada se najprije odredi koji element ima najmanju elektronegativnost. Svim ostalim atomima pripiše se najviše moguće negativno oksidacijsko stanje, a onda se oksidacijski broj atoma s najmanjom elektronegativnošću odredi prema pravilu da zbroj oksidacijskih brojeva svih atoma u neutralnoj molekuli mora biti jednak nuli, a u ionu jednak naboju iona. Npr. u tiocijanatnom ionu (SCN – ) i dušik, i sumpor elektronegativniji su od ugljika, tj. ugljikov atom je atom s najmanjom elektronegativnošću. elektronegativnošću. Zbog toga se dušiku pripisuje najviše negativno oksidacijsko stanje koje dušik može poprimiti (–3), jednako kao što se i atomu sumpora pripisuje najviše negativno oksidacijsko stanje koje sumpor može poprimiti (–2). Da bi zbroj oksidacijskih brojeva svih atoma u ionu bio jednak naboju iona, proizlazi da oksidacijski broj ugljika mora iznositi +4. Mali podsjetnik: najviše moguće negativno oksidacijsko stanje elemenata na desnoj strani periodnog sustava (nemetali) određuje se tako da se od broja skupine u kojoj se nalazi taj element oduzme 18. Npr. dušik se nalazi u 15. skupini, pa mu najviše negativno oksidacijsko stanje koje može postići iznosi 15 – 18 = –3. Najviše moguće pozitivno oksidacijsko stanje elemenata na desnoj strani periodnog sustava određuje se tako da se od broja skupine u kojoj se taj element nalazi oduzme 10. npr. za dušik se dobije da mu najviše moguće pozitivno oksidacijsko stanje iznosi 15 – 10 = +5. Elementi s lijeve strane periodnog sustava (metali) imaju nisku elektronegativnost, pa u spojevima najčešće ne poprimaju negativan stupanj oksidacije. Najviše moguće pozitivno oksidacijsko stanje elemenata s lijeve strane periodnog sustava jednako je broju skupine u kojoj se taj element nalazi. Npr. kalcij se nalazi u 2. skupini, pa mu maksimalno pozitivno oksidacijsko stanje iznosi +2. Krom se nalazi u 6. skupini, pa mu maksimalno pozitivno oksidacijsko stanje iznosi +6, kao npr. u dikromatnom ionu (Cr 2O72– ). To ne znači da krom ne može poprimiti neko niže oksidacijsko stanje (npr. +3, kao u Cr 2O3), no sigurno je da ne može poprimit više oksidacijsko stanje od +6. Za elemente koji se nalaze u skupinama 8-12. navedena pravila ne vrijede.

U zadacima koji slijede zadani su reaktanti koji se oksidiraju, odn. reduciraju, te produkti koji iz tih reaktanata nastaju. Da bi napisane jednadžbe bile korektne, na lijevu, odn. desnu stranu jednadžbe treba dodati molekule vode, te ione H + ili OH – (ovisno o tome odvija li se reakcija u kiselom ili lužnatom mediju). Molekule vode i ioni H +, odn. OH – u jednadžbi će se pojaviti tijekom izjednačavanja, u trenutku kad će se izjednačavati broj atoma kisika, odn. vodika na obje strane jednadžbe.









i) Cu(s) + NO3 – Cu2+ + NO2(g) j) Cu(s) + NO3 – Cu2+ + NO(g) k) TeO2(s) + Cr2O72– H6TeO6 + Cr3+ l) BrO3 – + N2H5+ Br – + N2(g) m) MnO42– MnO4 – + MnO2(s) n) Pd(s) + NO NO3 – + Cl – PdCl62– + NO(g) o) RuO4(s) + Cl – RuCl4 + Cl2(g) p) Sn(s) + NO3 – SnO2(s) + NO2(g) q) As(s) + NO3 – H3AsO4 + NO r) I2(s) + NO3 – IO3 – + NO2(g) s) P4(s) + NO3 – H2PO4 – + NO t) Ag2S(s) + NO3 – Ag+ + S(s) + NO2(g) u) NO2 – + MnO4 – NO3 – + Mn2+ v) HSO3 – + MnO4 – SO42– + Mn2+ w) IO3 – + I – I2(s) x) I – + NO2 – I2(s) + NO(g) y) Fe2+ + Cr2O72– Fe3+ + Cr3+ z) Br – + Cr2O72– Br2 + Cr3+ 3.29. Izjednačite i dopunite sljedeće sljedeće jednadžbe jednadžbe redoks-reakcija redoks-reakcija:: u lužnatom mediju mediju : – a) HCOO + MnO4 – CO2(g) + MnO2(s) b) HCHO + I2(s) HCOO – + I – c) Cr(OH)4 – + IO3 – CrO42– + I2(s) d) P4(s) PH3(g) + H2PO2 – e) IO3 – + ClO – IO65– + Cl – f) S2O32– + ClO – SO42– + Cl – g) NO3 – + Na(s) N2O22– + Na+ h) Cl2(g) + IO3 – IO4 – + Cl –







Rješenja:

3.1. (+4)

(+2)

f) Mn(OH)4

a) MnO

(+3)

(+4)

g) Mn2 (SO4 )3

b) MnO2 (+7)

(+7)

c) K MnO4

h) ( Mn Mn O3 )2SO4

(+6)

(+4)

d) K 2 Mn O4

i) Mn(OH)(OOH)3 (+4)

e) Mn3O 4

⇒

(+2)

Mn O 2 ⋅ 2 Mn O

(+5)

j) K 2H 2Mn 2O 7

3.2. (-1)

(+1)

a.) a.) HO HO Cl

f.) Ca Cl (O Cl ) (+4)

(+3)

b.) H Cl O2

g.) g.) Cl Cl O2 (+5)

(+5)

c.) H Cl O3

h.) F Cl O2 (+7)

(+7)

d.) H Cl O 4 (+1)

e.) C Ca a(O Cl )2 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

(+1)

i.) Cl 2 O7 (-1)

j.) j.) C Cl 4

a) +4; +4; b) +4; c) +6; d) +2; +2; e) +3; f) +4; g) 0 5 ClO3- +3 I2 + 3 H2O → 5 Cl- + 6 H+ + 6 IO33 MnO42– + 4 H+ → 2 MnO4 – + MnO2 + 2 H2O IO3 – + ClO – + 4 OH – → IO65– + Cl – + 2 H2O 2 MnO4- + 6 H+ + 5 H2O2 → 2 Mn2+ + 5 O2 + 8 H2O







3.17. 3.18. 3.19. 3.20. 3.21.

m) 3 NO2 + H2O 2 HNO3 + NO 3 MgSO4 + 2 Na3PO4 Mg3(PO4)2 + 3 Na2SO4 CH4 + 2 H2O CO2 + 4 H2 B10H18 + 12 O2 5 B2O3 + 9 H2O SiO2 + 2 C + 2 Cl2 SiCl4 + 2 CO a) b) c)

Cr2O72– + 6 Fe2+ + 14 H+ 2 Cr3+ + 6 Fe3+ + 7 H2O 5 Fe2+ + MnO4 – + 8 H+ 5 Fe3+ + Mn2+ + 4 H2O Cr2O72– + 3 C2O42– + 14 H+ 2 Cr3+ + 6 CO2 + 7 H2O

d)

3 Cu + 2 HNO3 + 6 H+

e)

2 Ag+ + C6H6O2

2 Ag + C6H4O2 + 2 H+

f)

3 MnO42– + 4 H+

2 MnO4 – + MnO2 + 2 H2O

g)

2 MnO4 – + 6 I – + 4 H2O

h)

3 H2O2 + 2 MnO4 –

i)

3 C2O42– + 2 MnO4 – + 4 H2O

j)

– 3 Br 2 + 6 OH

3 Cu2+ + 2 NO + 4 H2O

2 MnO2 + 3 O2 + 2 OH – + 2 H2O

8 Br – + 2 SO42– + 10 H+

3.23. 3 C2H5OH + Cr2O72– + 8 H+

3 CH3COH + 2 Cr3+ + 7 H2O

3 SO2 + 2 H2O

3.25. 2 Mn3+ + 2 H2O 3.26. Cl2 + 2 OH –

6 HCO3 – + 2 MnO2 + 2 OH –

BrO3 – + 5 Br – + 3 H2O

3.22. 4 Br2 + S2O32– + 5 H2O

3.24. S + 2 H2SO4

2 MnO2 + 3 I2 + 8 OH –

Mn2+ + MnO2 + 4 H+

Cl – + ClO – + H2O

3.27. 3 CN – + 2 MnO4 – + H2O 3.28. u kiselom mediju:

3 CNO – + 2 MnO2 + 2 OH –







x) y) z)

2 I – + 2 NO2 – + 4 H+ I2(s) + 2 NO(g) + 2 H2O 2+ 2– 6 Fe + Cr2O7 + 14 H+ 6 Fe3+ + 2 Cr3+ + 7 H2O 6 Br – + Cr2O72– + 14 H+ 3 Br2 + 2 Cr3+ + 7 H2O

3.29. u lužnatom mediju: a) 3 HCOO – + 2 MnO4 – + H2O 3 CO2(g) + 2 MnO2(s) + 5 OH – b) HCHO + I2(s) + 3 OH – HCOO – + 2 I – + 2 H2O c) 10 Cr(OH)4 – + 6 IO3 – + 4 OH – 10 CrO42– + 3 I2(s) + 22 H2O d) P4(s) + 3 OH – + 3 H2O PH3(g) + 3 H2PO2 – e) IO3 – + ClO – + 4 OH – IO65– + Cl – + 2 H2O f) S2O32– + 4 ClO – + 2 OH – 2 SO42– + 4 Cl – + H2O g) 2 NO3 – + 8 Na(s) + 4 H2O N2O22– + 8 Na+ + 8 OH – h) Cl2(g) + IO3 – + 2 OH – IO4 – + 2 Cl – + H2O i) 4 Zn(s) + NO3 – + 7 OH – NH3(g) + 4 ZnO22– + 2 H2O j) 2Cl (g) + 2 OH – ClO – + Cl – + H2O k) 3 Cl2(g) + 6 OH – ClO3 – + 5 Cl – + 3 H2O

03_Oksidacijski Broj i Redoks Jednadzbe

Recommend Documents