REDÜKTÖR TANITIMI
Redüktörler vites kutularıyla birlikte dişli çark sistemlerinden paralel dişli dizilerinin bir elemanıdır.Konstrüktif bakımdan redüktörler, gövde içine yerleştirilmiş dişli çarklar, miller, yataklar v.s. gibi elemanlardan oluşan sistemlerdir. Akademik olarak tanımı: Elektrik Motorlarının yüksek dönüş hızlarını makineler için gerekli olan dönüş hızlarına düşürmek için dizayn edilen sistemleridir.
1)Çeşitli konumlarda bulunan miller arasında hareket ve güç iletmek, 2)Çeşitli dönme yönleri elde etmek, 3)Küçük bir hacimde büyük bir çevrim oranı elde etmek, 4)İki döndürülen elemandan oluşan sistemlerde bu iki eleman arasında hareket bakımından bağımsızlık sağlamak.
Redüktörlerde önemli parametreler tüm dişli sistemlerinde olduğu gibi redüktörlerde de çevrim oranı ile beraber dönme yönü de önemlidir.Bu bakımdan döndüren ve döndürülen elemanların dönme yönleri birbirine göre ters olduğu durumda (-) işareti, aynı yönde olduğu durumda (+) işareti ile gösterilir. Redüktörlerde sistemi oluşturan herhangi bir dişlinin diş sayısı çevrim oranını etkiler.Bu kural tüm paralel dişli dizileri için geçerlidir.İki dişliden oluşan bir mekanizma birey olarak kabul edilirse, redüktörü oluşturan mekanizmaların sayısı, hızın kaç kez değiştiğini yani redüktörün kademelerini gösterir.
Dişli çarklar dönen bir milden diğer mile momentle hareketi iletirler. Dişliler eksenleri paralel olacağı gibi eksenleri kesişebilir. Dişli çarklar çevrim oranı ( i ) > 1 ise hız azaltıcı yani redüktör, çevrim oranı ( i ) < 1 ise hız azaltıcı, eğer çevrim oranı ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.
Tahrik edilen makinenin karakteristik özellikleri çok iyi bilinirse uygun Redüktör seçimi yapılabilir. Redüktörlerde kullanılan yağların belli bir kalitede olması gerekmektedir. Redüktörde
1
bulunan parçalar belli bir zaman sonunda sökülüp bakımı yapıldıktan sonra temizlenerek montajı yapılmalıdır.
Tasarlanan Redüktörün Özellikleri
1 . VERİLEN BİLGİLER
VERİLENLER= Giriş Gücü
= Pgiriş
= 3PS
Giriş mil devri = ng
= 1000 devir/dakika
Çıkış mil devri = nç
= 9 devir/dakika
Kademe sayısı
= 3
1.Kademe dişli tipi = Helisel dişli çark 2.Kademe dişli tipi = Helisel dişli çark 3,Kademe dişli tipi = Helisel dişli çark Gövde Tipi: I En büyük boyutlar a=369mm b=392mm c=380mm d=200mm
2
BAŞLANGIÇ İÇİN SEÇİLEN BİLGİLER Birinci kademe dişlilerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon çelikleri ) İkinci kademe dişlilerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon çelikleri ) Üçüncü kademe dişlilerin malzemesi: 16MnCr5 (Sementasyon çelikleri ) Kademelerin helisel dişlilerin verimi = η = 0,96
Çevrim oranının belirlenmesi:
Toplam Çevrim Oranı İtop=ngiris/nçıkış= 1000/9= 111,11 İtop= i1.i2.i3 Toplam çevrim oranımız 45’ten büyük ise redüktörümüzü üç kademeli olarak tasarlamamız gerekir. Diyagramda çevrim oranı u ile ifade edilmiştir. 2, 3, 4 ve 5 kademeli redüktörler için kademe çevrim oranları gösterilmekte olup ui i. kademenin çevrim oranını ifade etmektedir (u2 2. kademenin çevrim oranı gibi).
Çevrim oranı grafiği
3
Buna göre boyutlar göz önüne alınarak i1=7,1 i2=4,6 i3=3,4 seçildi. Devir sayıları hesabı: P 3
n1 1000
n2 n3 217,39 70,12
n4 9
Moment hesabı: M1(kpm m) M2 M3 Mçıkış 14644, 64671, 211215, 2148,61 85 69 97
Birinci Kademe Hesabı Dişli malzemesi olarak sementasyon çeliği 16MnCr5 ( gaz semente edilerek sertleştirilmiş) seçildi. 16MnCr5 çeliğinin seçilme nedeni tasarlanacak redüktör için mukavemet ve ekonomik yönden uygun olmasıdır. Dişli malzemesi sertleştirilmiş olduğu için mukavemet hesabı eğilmeye göre yapılır.
mn = 3
2 × q k × M × c B × cos 2 β 0 λ × z × σ em
qk – form faktörü qk =2 (ötelemesiz dişlilerin ilk hesabında alınabilir.) CB - işletme faktörü CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik Şekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: Çok Darbeli λ - diş genişliği faktörü λ = 25 ( Cetvel 56) Dişin Yapım Yöntemi: Frezede açılmış veya traşlanmış, taşlanmış Dişlinin Yataklanması: Dişli kutusu gövdesine iyi yataklanmış βo - helis açısı βo = 20° seçildi. z1 2 . Kademe pinyon dişlinin diş sayısı z1 =17 seçildi. σem = σDSG / 1,5
σDSG = 30 (kp /mm2 ) yapı mukavemeti
σem= 30/1,5= 20 kp/mm 2
4
3 = 2148,6 kpmm P M1 = 716200 * M = 7162 * , 1000 n
m n1 = 3
2 × q k × M × c B × cos 2 β 0 λ × z × σ em
m n1 =
2 × 2 × 2148,6 × 1,75 × cos 2 20 = 1,374 ⇒ m n1 = 1,5 seçildi. (Dişli çark Standart Modülleri) 25 × 17 × 20
3
(1.kademinin modülü)
z 2 = z1 × i1 = 17 × 7,1 = 119,9 ⇒ 120 diş seçildi.
Birinci Kademe Boyutlandırma Bölüm dairesi çapı Pinyon z × m1 17 × 1,5 d 01 = 1 = = 27,14 mm cos β0 cos 20 Çark
d02 =
z 2 × m2 120 × 1,5 = = 191,55 mm cos β0 cos 20
Diş Başı dairesi çapı
5
Pinyon
d k 1 = d o1 + 2 × m × ( 1 + x1 ) = 31,61mm Çark d k 2 = d o 2 + 2 × m × ( 1 + x2 ) = 196,03 mm
Diş dibi dairesi çapı Pinyon d f 1 = d 01 − 2 × (hkw − x1 × mn ) = 24,86 mm Çark d f 1 = d 01 − 2 × (hkw − x1 × mn ) = 189,28 mm Alın Kavrama Açısı tanα so tan20 tanα so = = = 21,17 = 0,3695rad cosβ 0 cos20
İşletme kavrama açısı(ötelenmiş aks aralığı)
6
a0 cos α s 0 = α cos α sb
α s 0 = 21,17283 o evα s 0 = 0,0149044 109,34 cos α sb = × cos( 21,1783) 110 α sb = 22,03o evα sb = 0,020154 evα 0 = 0,0177933 evα sb − evα o x1 + x 2 = ( z1 + z 2 ) = 0.987987247 mm 2 tan α o x1 = 0,493993624 = x 2 Yuvarlanma dairesi çapı→Bölüm dairesi çapı Aks aralığı d + d o2 a 0 = o1 = 109,344 mm 2 Diş başı boşluğu:
Sk = a −
d k1 + d f 2 2
Ötelenmiş aks aralığı=110mm alınır.
= 0 ,445 mm
Normal kesitte bolum dairesi üzerinde diş kalınlığı: Pinyon ve Çark π S no1 = m1 × = 2,356 mm = S no 2 2 Alın dairesi üzerinde diş kalınlığı Pinyon:
S so1 =
S no1 2.356 = = 2,50 mm cos β 0 cos 20
Çark :
S so 2 =
S no 2 2.356 = = 2,50 mm cos β 0 cos 20 7
Diş genişliği: Pinyon→ b = λ × m = 25 × 1.5 = 37.5 mm Çark→ 37,5-3 = 34,5 mm
İkinci Kademe Hesabı Dişli malzemesi olarak sementasyon çeliği 16MnCr5 ( gaz semente edilerek sertleştirilmiş) seçildi. 16MnCr5 çeliğinin seçilme nedeni tasarlanacak redüktör için mukavemet ve ekonomik yönden uygun olmasıdır. Dişli malzemesi sertleştirilmiş olduğu için mukavemet hesabı eğilmeye göre yapılır
mn =
3
2 × q k × M × c B × cos 2 β 0 λ × z × σ em
qk – form faktörü qk =2 (ötelemesiz dişlilerin ilk hesabında alınabilir.) CB - işletme faktörü CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik Şekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: Çok Darbeli λ - diş genişliği faktörü λ = 25 ( Cetvel 56) Dişin Yapım Yöntemi: Frezede açılmış veya tıraşlanmış, taşlanmış Dişlinin Yataklanması: Dişli kutusu gövdesine iyi yataklanmış βo - helis açısı βo = 20° seçildi. z3 2. Kademe pinyon dişlinin diş sayısı z3 =17 seçildi. σem = σDSG / 1,5
σDSG = 30 (kp /mm2 ) yapı mukavemeti
σem= 30 /1,5= 20 kp/mm 2
M 2 = M 1 × ı1 × η M =7162*
P , n
M 2 = 2148,6 × 0 ,96 × 7.1 = 14644,85 kpmm 8
mn 2 = 3
2 × q k × M 3 × c B × cos 2 β 0 λ × z 3 × σ em
(2.kademinin modülü)
2 × 2 × 14644,85 × 1,75 × cos 2 20 = 1,91567 ⇒ m n2 = 2 seçildi. (Dişli çark Standart 25 × 17 × 20 Modülleri) z 4 = z 3 × i2 = 17 × 4,6 = 77,2 ⇒ 78 diş seçildi. m n2 = 3
İkinci Kademe Boyutlandırma
Bölüm dairesi çapı Pinyon z × m3 17 × 2 d03 = 3 = = 36,18 mm cos β0 cos 20 Çark
d04 =
z 4 × m4 78 × 2 = = 166,01 mm cos β0 cos 20
Diş Başı dairesi çapı Pinyon
d k 3 = d o 3 + 2 × 1× ( 1 + x3 ) = 42,60 mm Çark d k 4 = d o 4 + 2 × 1× ( 1 + x4 ) = 172,43 mm
Diş dibi dairesi çapı Pinyon d f 3 = d 03 − 2 × (hkw − x3 × mn ) = 33,6 mm
9
Çark d f 4 = d 04 − 2 × (hkw − x4 × mn ) = 172,43 mm Alın Kavrama Açısı tan α so tan 20 tan α so = = = 21,17 = 0 ,3695 rad cos β 0 cos 20
İşletme kavrama açısı (Ötelenmiş aks aralığı)
a0 cos α s 0 = α cos α sb
α s 0 = 21,17283 o evα s 0 = 0,0149044 101,09 cos α sb = × cos( 21,1783) 102 α sb = 22,44 o evα sb = 0,0213457 evα 0 = 0,0177933 evα sb − evα o x3 + x 4 = ( z 3 + z 4 ) = 1,2122731mm 2 tan α o x3 = 0,60612655 = x 4 Yuvarlanma dairesi çapı→Bölüm dairesi çapı Aks aralığı d + d o4 a02 = o3 = 101,09 mm 2
Ötelenmiş aks aralığı=102mm alınır
Diş başı boşluğu:
10
S k = a02 −
dk3 + d f 4
= 1,925 mm 2 Normal kesitte bolum dairesi üzerinde diş kalınlığı: Pinyon ve Çark π π S no 3 = m2 × = 2 × = 3,14mm = S no 4 2 2 Diş genişliği: Pinyon→ b = λ × m = 15 x 2 = 30 mm Çark→ 30-3 = 27 mm
Üçüncü Kademe Hesabı Dişli malzemesi olarak sementasyon çeliği 16MnCr5 ( gaz semente edilerek sertleştirilmiş) seçildi. 16MnCr5 çeliğinin seçilme nedeni tasarlanacak redüktör için mukavemet ve ekonomik yönden uygun olmasıdır. Dişli malzemesi sertleştirilmiş olduğu için mukavemet hesabı eğilmeye göre yapılır.
mn = 3
2 × q k × M × c B × cos 2 β 0 λ × z × σ em
qk – form faktörü qk =2 (ötelemesiz dişlilerin ilk hesabında alınabilir.) CB - işletme faktörü CB = 1,75 ( Cetvel 55) Tahrik Şekli: Elektrik Motoru Tahrik Edilen Makine Tipi: Çok Darbeli λ - diş genişliği faktörü λ = 25 ( Cetvel 56)
11
Dişin Yapım Yöntemi: Frezede açılmış veya tıraşlanmış, taşlanmış Dişlinin Yataklanması: Dişli kutusu gövdesine iyi yataklanmış βo - helis açısı βo = 20° seçildi. z5 3. Kademe pinyon dişlinin diş sayısı z5 =17 seçildi. σem = σDSG / 1,5
σDSG = 30 (kp /mm2 ) yapı mukavemeti
σem= 30 /1,5= 20 kp/mm 2
M 4 = M 3 × ı2 × η M =7162* mn3 = 3
P , n
M 4 = 14644,85 × 0 ,96 × 4,6 = 64671,69 kpmm M 4 = M 5
2 × q k × M 5 × c B × cos 2 β 0 λ × z 5 × σ em
(3.kademinin modülü)
2 × 2 × 64671 .69 × 2 × cos 2 20 = 2,974 ⇒ m n3 = 3 seçildi. (Dişli çark Standart Modülleri) 25 × 17 × 20 z 6 = z 5 × i3 = 17 × 3.4 ⇒ 57 diş seçildi.
m n3 = 3
Üçüncü Kademe Boyutlandırma Bölüm dairesi çapı Pinyon z × m3 17 × 3 d05 = 5 = = 54,27 mm cos β0 cos 20
12
Çark
d06 =
z 6 × m3 57 × 3 = = 162,82 mm cos β0 cos 20
Diş Başı dairesi çapı Pinyon
d k 5 = d o 5 + 2 × 1,5 × ( 1 + x5 ) = 62,04 mm Çark d k 6 = d o 6 + 2 × 1,5 × ( 1,5 + x6 ) = 170.59 mm Diş dibi dairesi çapı0 Pinyon d f 5 = d 05 − 2 × (hkw − x5 × mn 3 ) = 48,54 mm Çark d f 6 = d 06 − 2 × (hkw − x6 × mn 3 ) = 157,09 mm
Alın Kavrama Açısı tan α so tan 20 tan α so = = = 21,17 = 0 ,3695 rad cos β 0 cos 20
İşletme kavrama açısı (Ötelenmiş aks aralığı)
13
a0 cos α s 0 = α cos α sb
α s 0 = 21,17283 o evα s 0 = 0,0149044 108,54 cos α sb = × cos( 21,1783) 109 α sb = 21,77 o evα sb = 0,0194275 evα 0 = 0,0177933 evα sb − evα o x5 + x 6 = ( z 5 + z 6 ) = 0,5902974 mm 2 tan α o x5 = 0,295148 = x6 Yuvarlanma dairesi çapı→Bölüm dairesi çapı Aks aralığı d + d o6 a03 = o 5 = 108,54 mm 2 Diş başı boşluğu:
S k = a03 −
dk5 + d f 6 2
Ötelenmiş aks aralığı=109mm alınır
= 1,025mm
Normal kesitte bolum dairesi üzerinde diş kalınlığı: Pinyon ve Çark π π S no 4 = m3 × = 3 × = 4,71 mm = S no 5 2 2 Diş genişliği: Pinyon→ b = λ × m = 25 x3 = 75 mm Çark→ 75-3 = 72 mm
14
do1 27,14
do2 dk1 191,55 31,61
dk2 df1 196,03 24,86
df2 a0 189,28 109,34
do3 36,18
do4 dk3 166,01 42,60
dk4 df3 172,43 33,6
df4 a0 163,43 101,09
do5 54,27
do6 dk5 162,82 62,04
dk6 df5 170,59 48,54
df6 a0 170,59 108,54
sk Diş boşluğu
0,445 sk Diş boşluğu
1.925 sk Diş boşluğu
1,025
b (Diş genişliği) (mm) 37,5 b (Diş genişliği) (mm) 30 b (Diş genişliği) (mm) 75
Diş kuvvetlerin hesaplanması: Teğetsel kuvvetler:Pinyonda dönüş yönüne ters yönde ,çarkta ise dönüş yönündedir. Radyal kuvvetler:Radyal kuvvetlerin yönleri iki dişlinin temas noktasından merkezlerine doğrudur. Eksenel kuvvetler:Pinyon sağ helis ise sağ elimizi parmaklarımız dönüş yönünü gösterecek şekilde pinyonun alın yüzeyine koyarız .Baş parmağımız pinyona gelen eksenel kuvvetin yönünü gösterir.Sol helis pinyon için aynı işlem sol el ile yapılır.Çarka gelen kuvvetler pinyonun tersidir.
1. kademe Diş Kuvvetlerini Bulunması :
Ft1 =
2× M d = 158,39 daN d0
Fr1 = Ft1 ×
; Ft1 = Ft 2 = 158,39daN
tan (α no ) = 61,35 daN ; Fr1 = Fr 2 = 61,35 daN cos β0
Fa1 = Ft1 × tan β0 = 57,64 daN; Fa1 = Fa 2 = 57,64 daN
2. kademe Diş Kuvvetlerini Bulunması :
15
Ft 3 =
2× M d = 809,55 daN d 04
Fr 3 = Ft 3 ×
; Ft 3 = Ft 4 = 809,55 daN
tan (α no ) = 313,56 daN ; Fr3 = Fr 4 = 313,56daN cos β0
Fa 3 = Ft 3 × tan β0 = 294,65 daN; Fa 3 = Fa 4 = 294,65 daN 3. kademe Diş Kuvvetlerini Bulunması :
Ft 5 =
2× M d = 2383,33 daN d 06
Fr 5 = Ft 5 ×
; Ft 5 = Ft 6 = 2383,33 daN
tan (α no ) = 923,13 daN ; Fr5 = Fr 6 = 923,13 daN cos β0
Fa 5 = Ft 5 × tan β0 = 867,46 daN; Fa 5 = Fa 6 = 867,46 daN
Ft1 (daN) Ft2 158,39
Ft3 2383,3 809,55 3
Fr1 61,35
Fr2 Fr3 313,56 923,13
Fa1 57,64
Fa2 Fa3 294,65 867,46
Mil çapı hesabında kullanılan formüller: Miller Sodernberg prensibine göre aşağıdaki formüller kullanılarak hesaplanacaktır. Statik yükleme 1
d =3
32 × s 2 2 (M E + M B ) 2 π × σ AK
,
d kabul = d statik × 1,5
16
Dinamik zorlanma (yorulma) için 1
2 M 32 × s M E 2 d =3 ) + ( B )2 ( π σ AK σD Sürekli mukavemet sınırı; σ D = σ ' D '×k y × k b × k g × k d × k e × k f
Giriş mili Boyutlandırılması x-y düzlemi
∑M ∑F
y
A
= 0 dan B y = 264,41 daN
= 0 dan Ay = 168,77 daN
z-x düzlemi
∑M ∑F
Z
A
= 0 dan B z = 150,93 daN
= 0 dan Az = 291,26 daN Fty
x-y düzlemi
Ay y
Sol helis
x
21
40
17
By
Fry
2869,09
z-x düzlemi
Az x
z
Fa Bz
18
Frz
Ftz
4951,42
Eğilme momenti :
M egilme = ( M Ezx ) 2 + ( M Ezy ) 2 = 5722,6 daNmm Burulma Momenti: d M burulma = Ft × = 2148,56 daN mm 2
Statik mil çapına göre :
1
d =3
32 × s 2 2 (M E + M B ) 2 π × σ AK
,
d kabul = d statik × 1,5
19
d = 16mm bulunur. d kabul = 16 × 1,5 = 25 mm
σ D = 27,18dan / mm 2 Mil malzemesi çarklarla aynı 16MnCr5 seçilmiştir Dinamik çap 26,24 mm çıkmıştır kabulümüz doğru bu yüzden d mil çapı 25 mm olarak bulundu.
1.Mil Boyutlandırılması z-y düzlemi
∑ M = 0 dan C = 106,81 daN ∑ F = 0 dan D = 554,46,77 daN c
y
y
y
Fty
Fry
55
E
F
64
Cy
52
DY Fry
Fty 20
27723
7476,7
z-x düzlemi
∑M ∑F
Z
Z
= 0 dan C Z = 323,87 daN = 0 dan DZ = 241,11 daN Ftz
Frz
Ftz
Frz
Fa
21
Fa CZ
Dz
28191,3
12080,5
Eğilme momenti :
M egilme = ( M Ezx ) 2 + ( M Ezy ) 2 =29165,98 daNmm
22
Burulma Momenti: d M burulma = Ft × = 14644,75 daN mm 2
Statik mil çapına göre :
1
d =3
32 × s 2 2 (M E + M B ) 2 π × σ AK
,
d kabul = d statik × 1,5
d = 7,63 bulunur. d kabul = 23,37 × 1,5 = 35 mm
σ D = 27,18 daN/mm 2
Mil malzemesi çarklarla aynı 16MnCr5 seçilmiştir Dinamik çap 36,14 mm çıkmıştır kabulümüz doğru bu yüzden d mil çapı 35 mm olarak bulundu.
2.Mil Boyutlandırılması x-y düzlemi
∑ M = 0 dan ∑ F = 0 dan K
H y = 400,89daN
K
y
y
= 1326,56 daN
z-x düzlemi
23
∑M ∑F
K
Z
= 0 dan H Z = 144,15 daN
= 0 dan K Z = 1354,37 daN
x-y düzlemi
Fry Hy
51
Fty
74
Fry
72
Ky
Fty
66328 37846
24
z-x düzlemi
Ftz
Fa
Fa
Hz Ftz
Frz
Kz Frz
25
91257 67718,5 46008,1
24750,6
Eğilme momenti :
M egilme = ( M Ezx ) 2 + ( M Ezy ) 2 =112815 daNmm Burulma Momenti: M burulma = 64671,65 daN mm Statik mil çapına göre :
1
32 × s 2 2 d= (M E + M B ) 2 π × σ AK 3
,
d kabul = d statik × 1,5
d = 20mm bulunur. d kabul = 20 × 1,5 = 30 mm
σ D = 27,18daN/mm 2 Mil malzemesi çarklarla aynı 16MnCr5 seçilmiştir
26
Dinamik çap 32,24 mm çıkmıştır kabulümüz doğru bu yüzden d mil çapı 30 mm olarak bulundu.
Çıkış Mili Boyutlandırılması x-y düzlemi
∑M ∑F
y
= 0 dan M y = 1035,44daN
L
= 0 dan L y = 647,15 daN
z-x düzlemi
∑M ∑F
Z
M
= 0 dan LZ = 546,51 daN
= 0 dan M Z = 1377,17 daN
x-y düzlemi
73 L
61 My
y
27
Fry
Fty
51772
z-x düzlemi
Frz
Fa
Ftz 28
Lz
Mz
68858,5
4112.23
Eğilme momenti :
M egilme = ( M Ezx ) 2 + ( M Ezy ) 2 =86150,06 daNmm
29
Burulma Momenti:
M burulma = 200485,7 daN mm Statik mil çapına göre :
1
32 × s 2 2 d =3 (M E + M B ) 2 π × σ AK
,
d kabul = d statik × 1,5
d = 48mm bulunur. d kabul = 48 × 1,5 = 75 mm
σ D = 27,18 daN/mm 2 Mil malzemesi çarklarla aynı 16MnCr5 seçilmiştir Dinamik çap 73,56 mm çıkmıştır kabulümüz doğru bu yüzden d mil çapı 75 mm olarak bulundu.
30
Yatak seçimi: Giriş mili için yatak seçimi
Fa A -
Fr 336,6
B
304,4
54,67
A yatağı sabit bilyalı
C =F×
fL fN
fL = 3
LH 100 , fN = 3 500 3× n
F = FR
C hesap = 336,6 ×
2,71 = 2346,5 N 0,321
fL = 3
L H 3 15000 100 = = 2,71 , f N = 3 = 0,321 500 500 3 × 1000
Ctablo > C hesap 2360 > 2346,6 A Yatağı için 6404 sabit bilyalı yatak seçilir.
31
Fa 54,6 F 54,6 = = 0,027 ; a = = 0,18 C o 1960 Fr 304,4 Fa > e ⇒ X = 0,56 Y = 2 Fr F = X × Fr + Y × Fa = 279,66 daN C hesap = 2361,02 daN C tablo > C hesap 2750 > 2361,02 B Yatağı için 6405 sabit bilyalı yatak seçilir.
1.mil için yatak seçimi
Fa C 252,75
Fr 341
D
604,81
-
D yatağı silindirik makaralı
C =F×
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3× n
F = FR
C hesap = 4320 daN
fL =
10 3
L H 103 15000 100 = = 2,77 , f N = 3 = 0,569 500 500 3 × 217,39
Ctablo > C hesap 5700 > 4320 32
D Yatağı silindirik makaralı NU 2307 seçilir.
Fa = 0,08 ⇒ Co
İterasyon sonucu e = 0,244
;
Fa 11,52 = = 0,74 Fr 12,47
Fa > e ⇒ X = 0,56 Y = 1,58 Fr F = X × Fr + Y × Fa = 5090,3 daN C hesap = 3018,4daN C tablo > C hesap 3350 > 3018,4 C Yatağı sabit bilyalı 6404 seçilir.
2.mil için yatak seçimi
Fa Fr H 426 K 572,75 1895,8
H yatağı silindirik makaralı
C =F×
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3× n
F = FR
33
C hesap = 426 ×
2,98 = 2719 daN 0,8
Ctablo > C hesap 4250 > 2719
H Yatağı için için silindirik makaralı NU 210 seçilir.
Fa 572,75 = = 0,11 ⇒ Co 5200
Fa 572,75 = = 0,32 Fr 1895,8
Fa > e ⇒ X = 0,56 Y = 1,38 Fr F = X × Fr + Y × Fa = 1852,04 daN C hesap = 6434,66 daN C tablo > C hesap 6700 > 6434,66 K Yatağı sabit bilyalı 6410 seçilir.
Çıkış mili için yatak seçimi
Fa L M 867,46
Fr 847,03 1723,12
L yatağı silindirik makaralı
34
C =F×
fL fN
fL =
10 3
10 LH 100 , fN = 3 500 3× n
F = FR
C hesap = 847,03 ×
3,98 = 2277,82 daN 1,48
Ctablo > C hesap 2650 > 2277,82 L Yatağı için için silindirik makaralı NU 1010 seçilir.
Fa 867,46 = = 0,289 ⇒ Co 3000
Fa 867,46 = = 0,503 Fr 1723,12
Fa > e ⇒ X = 0,56 Y = 1,2 Fr F = X × Fr + Y × Fa = 2005,89 daN C hesap = 3529,86 daN C tablo > C hesap 4050 > 3529,86 M Yatağı sabit bilyalı 6309 seçilir.
Kama Kontrolü: Giriş Mili Kama Kontrolü
Yüzey basıncına göre :
35
4 × Md h×l ×d σ Pem = AK × k y × k e s P< Pem olduğuna göre yüzey basıncı açısından emniyetlidir. P=
Makaslama: 2× M d τ= b×l ×d
τ em =
τ Ak × k y × ke × kb s
τ < τ em olduğuna göre makaslama açısından emniyetlidir. L=12 mm ve bxh=6x6 mm seçilir.
1.Ara Mil Kama Kontrolü : Yüzey basıncına göre :
4 × Md h×l ×d σ Pem = AK × k y × k e s P P< em olduğuna göre yüzey basıncı açısından emniyetlidir. P=
Makaslama:
τ= τ em
2× M d b×l ×d τ = Ak × k y × k e × k b s
τ < τ em olduğuna göre makaslama açısından emniyetlidir. L=22 mm ve bxh=10x8 mm seçilir.
36
2.Ara Mil Kama Kontrolü : Yüzey basıncına göre :
P=
4 × Md h×l ×d
Pem =
σ AK × k y × ke s
P < Pem olduğuna göre yüzey basıncı açısından emniyetlidir. Makaslama:
τ= τ em
2× M d b×l ×d τ = Ak × k y × k e × k b s
τ < τ em olduğuna göre makaslama açısından emniyetlidir. L=32 mm ve bxh=14x9 mm seçilir. Çıkış mili Kama Kontrolü : Yüzey basıncına göre :
4 × Md h×l ×d σ Pem = AK × k y × k e s P P< em olduğuna göre yüzey basıncı açısından emniyetlidir. P=
Makaslama:
τ= τ em
2× M d b×l × d τ = Ak × k y × k e × k b s
37
τ < τ em olduğuna göre makaslama açısından emniyetlidir. L=50 mm ve bxh=16x10 mm seçilir.
KAYNAKÇA Akkurt M. Makine Elemanları,İstanbul, 1994 Belevi M. Makine Elemanları I-II Ders kitabı, 2001 Maktas tablosu I-II
38
