ΔΟΛΙΩΤΙΚΑ Δ΄3μηνο 2017

ΠΛHPΩMENO TEΛOΣ

KΩ∆IKOΣ 094587

Tαχ. Γραφείο Iωαννίνων Aριθµός. Aδείας 14

ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY b ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN b ETOΣ 34ο  AP. ΦYΛ. 136  OKTΩBPIOΣ - NOEMBPIOΣ - ∆EKEMBPIOΣ 2017 TAX. ∆/NΣH: AΠOΛΛΩNIAΣ 21  45332 IΩANNINA  e-mail: [email protected]  www.dolo.gr

ΓIOPTH AΓ. NIKOΛAOY ΣTO ∆OΛO Πέρασαν πολλά χρόνια, δεν θυµάµαι πότε ήταν η τελευταία φορά που ήµουν στη γιορτή του Aγ. Nικολάου στο ∆ολό. Σηκώθηκα πολύ πρωί µε την γυναίκα µου να προλάβουµε την εκκλησία γιατί είχαµε και µία ώρα δρόµο µε το αυτοκίνητο από το Kρυφοβό, εκτός αυτού ο δρόµος

φθινοπωρινό - χειµωνιάτικο τοπίο γεµάτο χρώµατα. O ήλιος µόλις είχε κάνει την εµφάνισή του και µε τις χρυσοκίτρινες ακτίνες του έκανε τα κλαδιά των παγωµένων δένδρων να λαµπυρίζουν σαν χριστουγεννιάτικα δένδρα. Mόλις ανηφορίζαµε στη Θεοτόκο πρόβαλε η Nεµέρτσικα µε τον

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΜΗΝΥΜΑ Τα Χριστούγεννα, η µεγάλη αυτή γιορτή της Χριστιανοσύνης µας, πέρα από τον συµβολικό τους χαρακτήρα περικλείουν µέσα τους δυνατά µηνύµατα για την κοινωνία µας. ∆εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αυτές τις Άγιες µέρες πρωταγωνιστούν οι λέξεις «αγάπη», «ελπίδα», «αλληλεγγύη». Αυτό δεν σηµαίνει ότι θα πρέπει να τις θυµόµαστε µόνο κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, αλλά είναι µία πολύ καλή ευκαιρία για να αναλογιστούµε τι συµβαίνει γύρω µας, να νοιαστούµε για τον συνάνθρωπό µας, να χαρίσουµε αγάπη µε όποιον τρόπο µπορούµε. Ευχόµαστε σε όλο τον κόσµο υγεία, το υπέρτατο αγαθό για τον άνθρωπο και αισιοδοξία για να ξεπεράσουµε όλες τις δυσκολίες. Όταν είµαστε ενωµένοι, είµαστε δυνατοί!

Ρεβεγιόν Χριστουγέννων στο ∆ολό

Μια γυναικεία παρέα. Από αριστερά: Λόλα Παπαϊωάννου, Κατερίνα Κωσταρά, Ντίνα Κουτσουµπίνα, Χρύσα Τζόβα, Λίτσα Βραβορίτη και Ελένη Μέξη - Παπακώστα.

ήταν παγωµένος από τις χαµηλές θερµοκρασίες του ∆εκέµβρη. H διαδροµή πάντα ευχάριστη και για κάποιον που έχει καιρό να την διανύσει ακόµη καλύτερα. Eιδικά από το Xάνι ∆ελβινάκι και πάνω είσαι εσύ και η φύση. Ένα

K O Y B E N TO Y ΛE Σ

HTANE ONEIPO Σάββατο 26 Oκτωβρίου του 2017 Mέρα της ονοµαστικής µου γιορτής. Όλη την ηµέρα στο σπίτι, παρ’ ότι ο καιρός ήτανε καλοκαιρνός, εγώ περίµενα τους επισκέπτες ή τα τηλεφωνήµατά τους, απ’ τους συγγενείς, γωστούς και φίλους και απ’ τους χωριανούς µου. Tο βράδυ το τραπέζι γεµάτο, καθίσαµε ως αργά τη νύχτα. Mε

«κάτασπρο σκούφο της» που σου θύµιζε ότι κάπου κοντά, έρχονται Xριστούγεννα. Περνώντας από Πωγωνιανή ούτε ψυχή στο δρόµο. Mόνοι µας

* Συνέχεια στη 2η σελίδα

Tου ∆HM. ΠOTΣH την κούραση αυτή και µε τα παραπάνω... ποτηράκια, µόλις φύγανε οι επισκέπτες, ο Mορφέας µου σφάλισε τα µάτια, βρέθηκα στο χωριό µου στο ∆ολό και µάλιστα µαθητής του ∆ηµοτικού! «...Xιόνιζε παπλαµούδες και τη νύχτα είχε ρίξει µια παλάµη χιόνι καταγής. Kατηφόριζα απ’ το πατρικό µου σπίτι, µαζί µε την αδελφή µου Λίτσα για το σχολείο. Oι φωνές των συµµαθητών µου * Συνέχεια στην 3η σελίδα

∆ιακρίνονται: Xριστόφορος Kωσταράς, Bαγγέλης ∆άκας, Hλίας Kούρος, Bασίλης ∆άκας. Την παραµονή των Χριστουγέννων στο καφενείο του χωριού, συγκεντρώθηκαν οι λιγοστοί κάτοικοι πλαισιωµένοι από τη νεολαία µας που επισκέφτηκε το χωριό. ∆ηµιουργήθηκε µια ζεστή ατµόσφαιρα στο καφενείο, που σηµειωτέον λειτουργεί µε νέα διεύθυνση του χωριανού µας Γιάννη Φωτόπουλου (γιο του Άκη), µε τους εξαιρετικούς µεζέδες του και µε τη συνοδεία του κλαρίνου του Βασίλη ∆άκα και της κοµπανίας του, το κέφι άναψε και * Συνέχεια στη 2η σελίδα κράτησε µέχρι τις πρωινές ώρες.

O Πολιτιστικός Σύλλογος Iωαννίνων O Πρόεδρος του ∆.∆. ∆ολού Oι Aδελφότητες Aθηνών και Aµερικής σας εύχονται Xαρούµενα και Eυλογηµένα XPIΣTOYΓENNA Yγεία και ∆ηµιουργικότητα για το 2018

∆EKEMBPIOΣ 2017

* Συνέχεια από την 1η σελίδα το ανηφορίσαµε Σταυροσκιαδίτικο, ξυλογέφυρο, Aγ. ∆ηµήτρης και νάσου φάνηκε το χωριό µε δύο τρία τζάκια να καπνίζουν. Στην κεντρική πλατεία δυσκολεύτηκα να παρκάρω, είχαν έλθει αρκετά αυτοκίνητα, για χειµώνα καιρό, από Γιάννενα - Άρτα - Bόλο - Πωγωνιανή. Θέλω να σας εξοµολογηθώ και να σας πω ειλικρινά, ότι όταν µπαίνω σ’ αυτήν την εκκλησία του χωριού, ανέκαθεν από µικρό παιδί όταν ήµουν, ένιωθα και νιώθω και σήµερα ένα διαφορετικό συναίσθηµα, που δεν το νιώθω όταν πηγαίνω σε άλλες εκκλησιές. Eδώ νοµίζω ότι θα συναντήσω τον Xριστό, την Παναγία, τους Aγίους. Ότι πίσω από τις εικόνες ή πίσω στο Iερό κάπου είναι κρυµµένοι και µε βλέπουν, έτσι ακριβώς όπως όταν ήµουν στο ∆ηµοτικό Σχολείο. H εκκλησία σχεδόν γεµάτη, αλλά κόσµος συνέχισε να έρχεται µέχρι την τελευταία στιγµή. Ήταν µία θεία λειτουργία όπως τον παλιό καιρό. Mόνο τα καντήλια που ήταν µε ηλεκτρικό ρεύµα άλλαζε. Eγώ όµως κλείνοντας τα µάτια έφερα µπροστά µου την εικόνα του µπάρµπα Aνδρέα Mαλάµη µε την ξύλινη σκαλίτσα, ν’ ανεβαίνει και να ρίχνει λάδι στα καντήλια. Θυµήθηκα και το µεγάλο καντήλι στην ωραία Πύλη που ήταν ψηλά και δεν το έφθανε. Eίχε όµως ένα σύρµα δεµένο µέσα από το Iερό που το ανεβοκατέβαζε. Όλα µου ερχόταν στη µνήµη σαν να µην πέρασε µια µέρα και ας πέρασαν εξήντα χρόνια.

Eυχές Nοµίζω ότι όλοι πρέπει να δώσουµε συγχαρητήρια στον Hρακλή και την Λίτσα Bαρβορίτη που σε ηλικία ογδόντα οκτώ, ο Hρακλής και η µερικά χρόνια µικρότερη Λίτσα, έκαναν ανανέωση διπλώµατος οδήγησης για δύο ακόµα χρόνια. Έτσι θα µπορούν να επισκέπτονται τακτικά το χωριό, να µην λείπουν από καµία εκδήλωση και να χαίρονται τα γεράµατα που δεν τους φαίνονται. Σας ευχόµαστε να τα εκατοστήσετε έτσι δυνατά, να δίνετε και σ’ άλλους κουράγιο, πάντα µε υγεία. Xρ. Φωτόπουλος

« ∆OΛ I Ω T I K A »

ΓIOPTH AΓ. NIKOΛAOY ΣTO ∆OΛO Eκείνο που δεν άλλαξε όλα αυτά τα χρόνια, είναι η φωνή του ψάλτη. Eξήντα πέντε χρόνια έχει ο Bασίλη ∆άκας, που δεν έλλειψε ούτε µια φορά από την λειτουργία σ’ όλες τις γιορτές του ∆ολού. ∆εν νοµίζω να υπάρχει άλλος σ’ όλη την Eλλάδα να προσφέρει τις

Άκη Φωτόπουλου µας απογείωσε. ∆εν είναι όµως φίλοι µου αναγνώστες το φαγητό, το κρασί που ξεχώρισαν σ’ αυτή τη γιορτή. Eίναι κάτι άλλο που συµβαίνει µόνο στο ∆ολό. Όλη εκείνη την ηµέρα είµασταν µία µεγάλη αγαπητή οικογένεια. Σαν να βρίσκεσαι στο σπίτι

Ένα από τα τραπέζια: Χρήστος Φωτόπουλος, Κώστας Κωσταράς µε τη Σοφία, Ευτυχία Φωτοπούλου, Aγνή Φωτοπούλου. Ακολουθούν συγχωριανοί Βοστινιώτες: Γιώργος Παράσχος, Λίκα Κολέφα, πρεσβυτέρα (σύζυγος του παπα-Φάνη).

υπηρεσίες του σχεδόν αφιλοκερ- σου, ∆ολιώτες και επισκέπτες ένα δώς τόσα χρόνια. Bασίλη µου να τραπέζι στρωµένο αγάπη. τα εκατοστήσεις. Tο χειµωνιάτικο, µικρό αντάO παπα-Φάνης µε την άγια µωµα θα το πω, τελείωσε µε την µορφή του και ο Γιώργο Παράσχος προσευχή του παπα-Φάνη και την µε την δική του χροιά έκαναν τη ευχή του χρόνου να είµαστε όλοι θεία λειτουργία πιο κατανυκτική. εδώ µε υγεία και οικογενειακή Mετά το πέρας της Θείας ευτυχία. Kαλές γιορτές σε όλους. Λειτουργίας ανταλλάξαµε ευχές Eπειδή δεν µπορώ ν’ αναφέρω στο προαύλιο της Eκκλησίας, για όλους όσους παραβρέθηκαν σ’ λίγο όµως γιατί έκανε κρύο, η αυτή τη λιτή γιορτή, θ’ αναφέρω συνέχεια στο καφενείο όπου έκαι- µόνο τους ντόπιους που κρατούν γε το τζάκι από το πρωί. Θερµοπύλες και όσους προσέφεΠρώτα ο καφές και τα γλυκά ραν ώστε αυτή η λιτή γιορτή να που έφεραν από τα σπίτια τους γίνει ευχάριστη, ανθρώπινη, ξεχωορισµένες γυναίκες. Mετά χορτό- ριστή, πλούσια τελικά. πιτα από τα χέρια της Άννας και Ξεκινώντας από τον παπαµηλόπιτα από τη Bάσω του Άκη. Φάνη και την σύζυγό του, τον Tελευταία µοσχοµύρισε όλο το καφενείο φασολάδα. O ακούραστος Xριστόφορος, που φροντίζει σε κάθε γιορτή του χωριού να προσφέρει σε όλους από τα προϊόντα του, έτσι και σήµερα έφερε πικάντικη λαχανοσαλάτα (πολίτικη) και ζεστή φασολάδα µε φασόλια ∆ολού· έγινε το κάτι άλλο. Mαύρο µπρούσκο H ώρα της φασολάδας. κρασί από το βαρέλι του Nίκος Kούρος, Bασίλης ∆άκας

2 Bασίλη ∆άκα, µε τον Πρόεδρο του χωριού Bαγγέλη και τον µικρό Bασιλάκη που έγινε µεγάλος κλαρινίστας που κάποια µέρα θ’ αφήσει όνοµα στην περιοχή. Tον Λευτέρη Zωίδη µε την Άννα. Tον Xριστόφορο και την Mαριάνα. Tον Nικόλα Kούρο που γιόρταζε. Xρόνια σου πολλά, Nίκο και του χρόνου. Tον Πάνο και τον Hλία Kούρο. Tην Kατερίνα Kωσταρά και την Nτίνα του Kουτσοµπίνα. Eπίσης πρέπει να ευχαριστήσουµε όλοι όσοι είµασταν εκεί, τον Γιαννάκη Φωτόπουλο που έχει αναλάβει την λειτουργία του καφενείου όλο το χρόνο. Έτσι θα έχουµε ανοιχτό καφενείο όλο το χρόνο µε δικό µας άνθρωπο, που µε την βοήθεια της µητέρας του και της αδελφής του Mαίρης το καλοκαίρι θα κάνουν καλές δουλειές για την εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Θα έχει και την στήριξη από τον Xριστόφορο, έτσι ώστε να ανεβάσουν το επίπεδο εξυπηρέτησης του Kαφενείου. Πρέπει να αναφέρω και τον Πρόεδρο του Πολιτιστικού Συλλόγου µας Γιάννη Mποντίνη που πάντα είναι κοντά στα δρώµενα του χωριού. Eπίσης τις γυναίκες για τα γλυκά που προσέφεραν και τα όµορφα παλαιά τραγούδια που µας τραγούδησαν κατά τη διάρκεια του τραπεζιού. Γεµάτοι αναµνήσεις και θύµησες από το παρελθόν και γεµάτο το αυτοκίνητο µε προϊόντα από τον Xριστόφορο, γυρίσαµε στα Γιάννενα µε την ευχή και του χρόνου να είµαστε όλοι όσοι µπορούµε εκεί. ΣTO AΓAΠHMENO MAΣ ∆OΛO. Xρ. Φωτόπουλος

Ρεβεγιόν στο ∆ολό * Συνέχεια από την 1η σελίδα Ήταν µια πετυχηµένη συνάντηση που φανερώνει αισιόδοξα µηνύµατα για το µέλλον. Ευχόµαστε να την µιµηθούµε και οι υπόλοιποι, ώστε την επόµενη φορά να….. µην επαρκεί ο χώρος του καφενείου. Χρόνια Πολλά και του χρόνου! (περισσότεροι) Στην ανανεωµένη ιστοσελίδα µας (www.dolo.gr) µπορείτε να δείτε ένα βίντεο από το γλέντι, που µας έστειλε ο Βασίλης Ξυνόγαλος, που τον ευχαριστούµε θερµά. Γ.Μ.

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

K O Y B E N T O Y ΛE Σ * Συνέχεια από την 1η σελίδα ακούγονταν µέχρι εδώ που παίζαν το χιονοπόλεµο. Mόλις φτάσαµε στην πλατεία του σχολείου βλέπω τα παιδιά, τους συµµαθητές, σε δύο οµάδες χωρισµένα, η απάνω χώρα µε την κάτω, είχανε γίνει σχεδόν µούσκεµα απ’ τον χιονοπόλεµο και προχωρώντας σιγά-σιγά προς την πέτρινη τεράστια σκάλα, του παλαιού Σχολείου µας, ακούω απ’ τα απέναντι κτίρια (αµηλικά) να ψέλνουν εκκλησιαστικούς ύµνους, οι καλαντζήδες της οικογένειας Mπότσικου, ο µπάρµπα Aντώνης µε τα δυο του παιδιά τον Λάζαρο και τον Σταύρο, όπου απ’ το πρωί είχαν πιάσει δουλειά. Tόσο πολύ µε τράβηξε η ψαλµωδία, που εάν δεν µούρχονταν µια µπάλα χιονιού στο κεφάλι απ’ τον συµµαθητή µου Σταύρο Zωίδη, που µε ξάφνιασε και µε πόνεσε λίγο, δεν θα το κουνούσα απ’ εκεί. Προχώρησα και µπήκα στον προθάλαµο του σχολείου, όπου µε περίµενε η αδελφή µου να µου πάρει το κατσούλι να το κρεµάσει κοντά µε το δικό της και µαζί προχωρήσαµε για την µεγάλη αίθουσα του σχολείου. Σχεδόν όλα τα κορίτσια, γύρω από µία πελώρια στρογγυλή σιδερένια σόµπα για ξύλα, που είχε στη µέση της ένα έµβληµα, σαν χρυσό που έγραφε: «Θερµάστρα ο Ήλιος» µε απλωµένα χέρια, ζεσταινόταν γύρωγύρω. Ήτανε εκεί η Λίτσα Σακελλαρίου, Σταυρούλα Mπίτζα, Eυτυχία Zωΐδη, Kαλλιρρόη Πότση και µια κοπέλα απ’ άλλο χωριό, συγγενής και φιλοξενούµενη επί πολλά χρόνια στο σπίτι του Mανώλη Λατσούνα, ονόµατι Σοφία και άλλα πολλά µικρά κορίτσια και αγόρια. H αίθουσα σχετικά θαµπή παρ’ όλα τα πολλά παράθυρα που είχε, λόγω του χιονιού και της οµίχλης και στο κενό κάθε παραθύρου από µια µεγάλη φωτογραφία όλων των ηρώων του 1821. Aπ’ την ανατολική µεριά του σχολείου ένα µεγάλο εικόνισµα µε χοντρή ξύλινη κορνίζα, σκαλισµένη και µε τζάµι οι TPEIΣ IEPAPXEΣ µε ασηµένια φωτοστέφανα. Tη νότια πλευρά κάλυπτε η σκηνή του θεάτρου και µε µια βαριά κόκκινη κουρτίνα, που σκέπαζε τη σκηνή. ∆ίπλα δύο βιβλιοθήκες, τραπέζια, εποπτικά µέσα

του σχολείου, στη δε γωνία όρθια και κρεµασµένα 4-5 όπλα φλόµπερ, δωρεά κάποιου χωριανού, απ’ την Aµερική, για εξάσκηση των παιδιών στην σκοποβολή. Στη βόρεια πλευρά ένα µεγάλο, µέσα σε ξύλινο σκαλιστό κάσωµα, ωρολόϊ, εκρεµές, που όταν κτυπούσε την ώρα, άκουγε όλη η αίθουσα, δωρεά κάποιου χωριανού. Pωτώ το φίλο και συµµαθητή µου Λευτέρη Mπέτζο, που ήρθε να µας υποδεχτεί, πού είναι ο κύριος; – Στο καφενείο, τον φώναξε ο καφετζής ο µπάρµπα Tάκης να τον κεράσει ένα ζεστό τσάι. ∆εν πρόλαβε να τελειώσει, ο Λευτέρης την κουβέντα και ακούστηκε το καµπανάκι, που ήταν κρεµασµένο στη στέγη της εξώπορτας να το κτυπάει ο δάσκαλος για µάθηµα. Mπαίνοντας µας καληµέρισε, έβγαλε και κρέµασε το βαρύ πανωφόρι του και ανέβηκε ψηλότερα στην έδρα του. Tι ωραίος µου φαινόταν σήµερα ο δάσκαλός µου και χωριανός ο Σπύρος Παγούνης. Ψηλός, όµορφος µ’ ένα µαύρο κουστούµι, µε κάτασπρο πουκάµισο και ριγέ µπλε γραβάτα, σωστός λεβέντης, µε απέραντη ανθρωπιά, καλωσύνη κα πνευµατικότητα. Όταν µιλούσε ακτινοβολούσε από ∆ολιώτικη σεµνότητα και ευαισθησία, και έλεγα µέσα µου, του αξίζει νάναι δάσκαλος και κάτι παραπάνω. Tη σκέψη µου την διέκοψε η φωνή του λέγοντας: – Σήµερα παιδιά, δεν θα κάνουµε µάθηµα, λόγω του κακού καιρού, το χιόνι έφτασε τους πέντε πόντους, και των µεθαυριανών, απόκρεω. – Ένα A-α-α-α! Aκούστηκε πέρα ως πέρα, και ο δάσκαλος συνέχισε: Όσοι από σας θέλουν να ντυθούν µασκαράδες την Kυριακή να περιµένουν, να τους δώσω τις «Mουτσούνες» (προσωπίδες) που έχω στο υπόγειο του σχολείου. Tο ραδιόφωνο του γείτονά µου, ανοιγµένο στη διαπασών, διότι είχε ξηµερώσει πλέον, έλεγε ένα γνώριµο παλαιότερα τραγούδι: «Ήταν όνειρο, δεν ήτανε αλήθεια. Ήταν... εύχοµαι σ’ όλους σας Kαλά Xριστούγεννα και το Nέο Έτος, µε υγεία, χαρά και καλύτερες µέρες».

3

TO KAΛOKAIPI ΠOY ΠEPAΣE ώρα που κατάκατσε ο κουρ-

Tνιαχτός των καλοκαιρινών

εκδηλώσεων και των πανηγυριών στα χωριά µας που κορυφώνονται κυρίως τον 15Aύγουστο, αν µπορούµε να κάνουµε ένα µικρό απολογισµό, θα παρατηρούσαµε τα παρακάτω: Mετά από πάρα πολλά χρόνια το φετινό καλοκαίρι ήταν το µοναδικό που στο χωριό παρατηρήθηκε µεγάλη κοσµοσυρροή. Άνοιξαν όλα, τα ερµητικά κλεισµένα σπίτια. Tα βράδια ήταν σ’ όλα τα φώτα αναµένα. Oι παιδικές χαρές ήταν γεµάτες από παιδιά και αντηχούσαν από παιδικές φωνές. Xτύπησαν οι καµπάνες και λειτούργησαν οι εκτελεστές. Όπως χαρακτηριστικά ελέχθη «βούλιαξαν τα χωριά από κόσµο». Πολύ σηµαντικό για τους λίγο ηλικιωµένους εναποµείνατες κατοίκους που κάθε χρόνο περιµένουν αυτή την εποχή να χαρούν να δουν χωριανούς που είχαν χρόνια να ανταµώσουν, να κουβεντιάσουν µαζί τους και να θυµηθούν τα παλιά. Zωντάνευσε ξανά όλη η Hπειρωτική ύπαιθρος και αναφέροµαι κυρίως στις περιοχές Πωγωνίου, Zαγορίου, Kόνιτσας και φυσικά των υπολοίπων ολοκλήρου της Hπείρου. Παντού πανηγύρια, εκδηλώσεις και γλέντια. Eκείνο, όµως, που είναι σηµαντικό και πρέπει να ληφθεί υπόψη, είναι ότι αυτή την κοσµοσυρροή πλαισίωναν και ενίσχυαν εκτός των ηλικιωµένων –εθιµοτυπικά– κυρίως οι νεαρές ηλικίες. Tο καλοκαίρι αυτό είχε την τιµητική της η ύπαιθρος, τα χωριά, εκτός από λίγα. Oι νέοι αδιαφόρησαν στο µοντέρνο τρόπο των τελευταίων χρόνων των καλοκαιρινών διακοπών και προτίµησαν τα χωριά τους, εκεί που αντάµωσαν µε τους φίλους τους, τους συγγενείς, τους χωριανούς και το γνώριµο περιβάλλον. Oι νέοι πρωτοπορούσαν σε παντός είδους ενέργειες και εκδηλώσεις. H δε συµµετοχή τους στο χορό καθολική. Παιδιά µεταναστών µε µεγάλη βουλιµία προσπαθούσαν να µπουν στο πνεύµα του χορού και της παραδοσιακής µουσικής. Πολύ σηµαντικό οι νέοι να µυηθούν στο πνεύµα της παράδοσης και των εθίµων ζωντανεύοντας τα έρηµα και εγκαταλελειµένα χωριά. ∆ική µας ευθύνη και υποχρέωση είναι να τα αγκαλιάσουµε και να τα οδηγήσουµε προς τους συλλόγους και αδελφότητες δίνοντας τις πρωτοβουλίες και εξουσία, αφού άλλωστε αυτοί είναι το µέλλον, τους χρειάζεται! Kαι επειδή µιλάµε

για τα έθιµα και την παράδοση στα χωριά µας θα αναφερθώ σε ένα πανηγύρι του 15Aύγουστου σε χωριό κάπου στα Pιζά (Πωγωνίου) που µου έκανε µεγάλη εντύπωση που αντιστέκεται και βαδίζει ακόµη στα αχνάρια της παράδοσης και αντιστέκεται µε πείσµα, στο

του XAPIΛAOY KAPAΓIANNH µοντέρνο τρόπο διασκέδασης µε σεβασµό και αξιοπρέπεια και κυρίως σε ότι έχει σχέση µε το γλέντι. ∆εν κάνω διαφήµιση, αλλά το αναφέρω αφού έτσι το βρήκαν και έτσι το συνεχίζουν χωρίς καν να τους επηρεάζει ο µοντερνισµός. Συγκεκριµένα, από το χωριό ορίζονταν κάποιο πρόσωπο σεβαστό που θα ρύθµιζε τα του χορού και κυρίως την προτεραιότητα. Όπως είναι γνωστόν το γλέντι συνήθως διαρκούσε δύο (2) ηµέρες. Tην πρώτη ηµέρα αποκλειστικά προτιµούνταν στο χορό οι πανηγυριστές, οι φιλοξενούµενοι, από τα άλλα χωριά, δείγµα κι αυτό ευγένειας και καλής συµπεριφοράς και φιλοξενίας, στοιχεία που χαρακτήριζαν πάντα και συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν το Πωγώνι. Tη δε δεύτερη µέρα οι ντόπιοιχωριανοί και τέλος το υπηρετικό προσωπικό. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε το γλέντι µε την εντυπωσιακή εµφάνιση των γυναικών ντυµένες µε την πλούσια σοβαρή και χρυσοκέντητη Πωγωνήσια φορεσιά που η σοβαρότητα και οι κινήσεις τους άφησαν σε όλους τις καλύτερες εντυπώσεις, µακριά από το µοντέρνο τρόπο, αφού αυτό συµβάλλει η ίδια η φορεσιά. Στη συνέχεια, ο τελετάρχης και ρυθµιστής του γλεντιού έδωσε τη σειρά στο Σταυροσκιάδι µε πρώτη τη Σοφία, στις ∆ρυµάδες στην Άνω Mερόπη µε την Όλγα που επάξια αντιπροσώπευσαν την περιοχή πάνω στον Πωγωνήσιο ρυθµό και χρώµα. Oι πανηγυριστές παρακολουθούσαν και απολάµβαναν το γλέντι καθισµένοι στον αµφιθεατρικά διαµορφωµένο χώρο χωρίς τραπέζια και τα απολαυστικά εδέσµατα και πολλά αλλά αφοσιωµένοι στα του γλεντιού. Yπήρχε όµως και ανάλογος χώρος µε τραπέζια για όσους ήθελαν διά του τρόπου αυτού να απολαύσουν το γλέντι. Tέλος το όλο σκηνικό εκάλυπτε η παραδοσιακή κοµπανία του Kώστα Bέρδη, του µεγάλου κλαρινίστα µε το καθαρό Πωγωνίσιο χρώµα! Kαι του χρόνου!

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

IΩANNHΣ ΛIOΛIOΣ

TOY ∆HM. ΠOTΣH

τησε µε πολλούς τρόπους Έρχονταν στο χωριό και απολάµβανε το σπίτι , την φύση την παρέα των χωριανών και όταν άρχισαν τα προβλήµατα της υγείας του και δεν µπορούσε να έρθει του έστελνα φωτογραφίες από το σπίτι από το χωριό από το “Αντάµωµα” και µέσω κινητού άκουγε το Πωγωνίσιο κλαρίνο και αυτό του έδινε κουράγιο. Όλη του η ζωή ήταν απλή. Ευτύχησε να δει τα παιδιά σπουδασµένα και παντρεµένα και δυο γλυκές εγγονούλες την Μαρία και την Ελεονώρα. Στις δύσκολες στιγµές της ζωής του λόγω ασθένειας είχε δίπλα του µε αυτοθυσία τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Έφυγε από κοντά µας στις 6 Φεβρουαρίου. Ας είναι ελαφρύ το χώµα της Κηφισιάς που τον σκεπάζει µέχρι να έρθει στο ∆ολό στο αγαπηµένο του χωριό κοντά στους γονείς και στον αδελφό του. Καλό Παράδεισο θείε Γιάννη Ελεονώρα Γ Λιόλιου Παναγιώτης Γ Λιόλιος

Στην Mνήµη της Bάσως N. ∆ιαµαντούκου H Mπέση (όπως την ονοµάζαµε εδώ) η Bάσω παρόλο που η καταγωγή της ήταν από την Σωπική, διαµένοντας και µεγαλώνοντας στην Πωγωνιανή (Bοστίνα), έγινε η ∆ολιώτισσα που αγάπησε το ∆ολό υπερβολικά και πάντα προσπάθησε µαζί µε τον Nίκο της να βοηθήσει το χωριό µας περισσότερο από κάθε άλλον και όχι µόνον το ∆ολό αλλά την Ήπειρο και τους Hπειρώτες. ∆ιορθώνοντας το σπίτι της στο ∆ολό προσπάθησε να πραγµατοποιήσει εκείνη την επιθυµία όλων των πατριωτών να ζει τα καλοκαίρια τουλάχιστον ∆ολό, οι καταστάσεις όµως, δεν το επέτρεψαν. Eδώ, το σπίτι της ήταν πάντα ανοικτό και πολλάκις γευτήκαµε µε την Kρυστάλλω τις νόστιµες πίτες της. Eδώ στα βουνά της Nέας Yόρκης που ζούµε, η Bάσω µε το Nίκο της είχαν ένα εξοχικό σπίτι και κάθε φορά που ανέβαιναν, περνούσαν από εµάς. H αγάπη τους και η αµοιβαία εκτίµηση ήταν πάντα ζωντανή και ατέλειωτη. Tα συχνά µας τηλεφωνήµατα πάντα µας έφερναν κοντά. Θυµάµαι τον ενθουσιασµό της όταν επισκεφτήκαµε την Bάσω και τον Nίκο να συγκεντρώσουµε φωτογραφίες για το Λεύκωµα, που µε άφησε νε ξεκρεµάσω όλες τις

∆OΛIΩTEΣ ΠOY EΦYΓAN

ΓIANNHΣ KOYBAPAΣ

(Eκ παραδροµής δεν δηµοσιεύθηκε σε προηγούµενο φύλλο) Ο Γιάννης Λιόλιος γεννήθηκε στο ∆ολό Πωγωνίου και µεγάλωσε στην Αθήνα Ήταν γιος του Παναγιώτη Λιόλιου και της Ελεονώρας Ζωίδου, αδελφός του Γιώργου Λιόλιου. Με την έναρξη του πολέµου του ‘40 επέστρεψε µε την οικογένεια του στο ∆ολό και αποφοίτησε από το Γυµνάσιο Πωγωνιανής. Γυρίζοντας στην Αθήνα το τέλος του ‘40 τελείωσε την σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών. Λόγοι επιβίωσης τον ανάγκασαν να φύγει στο Κονγκό της Αφρικής όπου και ασχολήθηκε µε το εµπόριο σε Ευρωπαϊκές χώρες Γνώρισε στη Θεσσαλονίκη την γυναίκα του Μαίρη Σιµώνη καθηγήτρια Γαλλικών και έφτιαξε µαζί της µια ωραία οικογένεια µε τα τρία τους παιδιά τον Παναγιώτη τον Μανώλη και τον Χάρη. Γύρισε από την Αφρική στις αρχές του ‘70 και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου δηµιουργώντας την εταιρεία “Τεχνοδοµή” ασχολήθηκε µε οικοδοµικές επιχειρήσεις . Παρά τον αυστηρό του χαρακτήρα έκρυβε µέσα του µεγάλη ευαισθησία προσφέροντας στους γονείς του σεβασµό και φροντίδα στην οικογένειά του προσήλωση και αγάπη και σε εµάς τα ανήψια του έδειχνε πάντα το ενδιαφέρον του Το ∆ολό το λάτρευε και το ευεργέ-

4

φωτογραφίες από όλα τα δωµάτια χωρίς κανένα φόβο και αντίρρηση και όταν το είδε τελειωµένο, η χαρά και ο ενθουσιασµός της ήταν απερίγραπτος αφήνοντας το φαγητό να καεί στην τέντζερη (κατσαρόλα) µου είπε, γεµάτη χαρά και ενθουσιασµό. H τελευταία µας συνοµιλία µε την Bάσω ήταν τον ∆εκαπενταύγουστο και φυσικά είχε σκοπό τις γιορτές στο ∆ολό. H µνήµη της Bάσως θα είναι πάντα στην σκέψη µας όσο ζούµε έχοντας τις πιο καλές και όµορφες αναµνήσεις. Aιωνία της η Mνήµη Xριστόφορος και Kρυστάλλω

Tον Nοέµβριο του 2017 έφυγε απ’ τη ζωή, ακόµη ένας χωριανός µας ο Γιάννης Kουβαράς. Συλλυπούµαι βαθύτατα την κυρία Aλέκα, την κόρη της καθώς και όλους τους συγγενείς, ευχόµενος την εξ ύψους παρηγορία. O µακαρίτης γεννήθηκε στο ∆ολό το 1924. Γονείς του ο Eπαµεινώντας και η Aρχόντω Kουβαρά. Tο 1931 µικρός ο Γιάννης µετανάστευσαν όλοι στον Άγιο Στέφανο της Kωνσταντινούπολης, όπου έζησε εκεί µέχρι το 1964 γυρίζοντας στην πατρίδα και έµειναν για πάντα στην Aθήνα. O πόθος του Γιάννη και η αγάπη του για το χωριό που γεννήθηκε ήταν πολύ µεγάλη και πάντα το λαχταρούσε. Έτσι ένα πρωί ξεκίνησε απ’ την Kωνσταντινούπολη µε µια µοτοσυκλέτα 750 κυβικά και ήρθε για λίγες µέρες να δει το χωριό του, να του «φύγει ο πόνος και να ξελαφρώσει» όπως µας έλεγε. Tο τι τράβηξε στο δρόµο δεν περιγράφονται. Eγώ τον γνώρισα στο χωριό για πρώτη µου φορά, ήταν πλέον συνταξιούχος και µαζί µε την γυναίκα του κάθε καλοκαίρι κάθονταν πολλές µέρες, στο πατρικό σπίτι, που το είχε φτιάξει «κουκλίστικο» µέσα και έξω (από πολλά χρόνια ακατοίκητο) µε τα ίδια του τα χέρια. Ένας άνθρωπος ήρεµος, εργατικός, καλός νοικοκύρης, οικογενειάρχης και άριστος κρεοπώλης στην Tουρκία. Πολλές φορές τα καλοκαίρια που σµίγαµε στο χωριό µε έπαιρνε απ’ το καφενείο να πάµε στο σπίτι του να µου δείξει τα έργα και να µε κεράσει στον υπέροχο κήπο του κανένα ποτηράκι ρακί. Mου έλεγε διάφορες ιστορίες απ’ την πόλη και τους χωριανούς που ζούσαν στην Tουρκία εκείνα τα χρόνια. Mε την έκδοση της εφηµερίδος µας, µε πήρε ένα τηλέφωνο και µου είπε ότι θέλω και γω να γράψω στα «∆OΛIΩTIKA» αλλά Mήτσο µου δεν έµαθα πολλά γράµµατα, µέχρι την τρίτη τάξη του ∆ηµοτικού Σχολείου του χωριού µας πήγα. ∆εν περάζει την ύλη να τη στέλνεις σε µένα και µαζί µε τους άλλους του Συλλόγου

µας θα τα διορθώνουµε και θα δηµοσιεύονται. Άρχισε από τότε και έστελνε τα κείµενά του σε µένα, µε το πρώτο του κείµενο που έγραψε, πώς ήρθε στο ∆ολό µε την µοτοσυκλέτα του, απ’ την Tουρκία και γεµίσαµε µια ολόκληρη σελίδα, µε ηµεροµηνία Σεπτέµβριος του 1996. Kάθε χρόνο έστελνε 1-2 κείµενά του, µέχρι το έτος 2011 που σταµάτησε. Kαλό σου ταξίδι αγαπητέ µου µπάρµπα Γιάννη και µη ξεχάσεις εκεί που θάσαι να χαιρετίσεις όλους τους χωριανούς που έφυγαν απ’ τη ζωή, πριν από σένα. Nάναι ελαφρύ το χώµα που σε σκέπασε και η µνήµη σου αιώνια.

ΨHΦIΣMA Tο ∆.Σ. του Πολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου Iωαννίνων µόλις πληροφορήθηκε τη θλιβερή είδηση του θανάτου του συγχωριανού µας Iωάννη Kουβαρά

που διατέλεσε συνεργάτης της εφηµερίδας µας, συνήλθε σε έκτακτη συνεδρίαση και αποφάσισε οµόφωνα τα εξής: 1. Aντιπροσωπεία του ∆.Σ. να παραστεί στην κηδεία και να εκφράσει τα συλλυπητήρια στους οικείους του. 2. Aντί στεφάνου να κατατεθεί χρηµατικό ποσό στην εκκλησία του χωριού µας. 3. Nα δηµοσιευτεί το ψήφισµα στην εφηµερίδα «∆ολιώτικα».

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

5

∆ολιώτικοι Στοχασµοί και Ιστορία Στην περασµένη έκδοση της Εφηµερίδας µας, τρία κείµενα µού δίνουν την ευκαιρία να ασχοληθώ, διότι αφ’ ενός µεν έχουν σχέση µε το ∆ολό που γεννήθηκα εγώ, µεγάλωσα, γνώρισα και έζησα µε τους ανθρώπους του, µαθαίνοντας πολύ καλά τον τρόπο της ζωής του και τα τερτίπια του (συνήθειές του), και γνωρίζω πολύ καλά τον τόπο του σπιθαµή προς σπιθαµή και τους ανθρώπους του όπως και τις οικογένειές του, είµαι δε βέβαιος ότι θα παρεξηγηθώ για τον τρόπο που εκφράζοµαι, πλην όµως, από ό,τι καταλαβαίνω, οι σηµερινοί ∆ολιώτες δεν γνωρίζουν την τόσο πλούσια ιστορία του Χωριού από το οποίο θέλουν να πιστεύουν ότι κατάγονται και αυτός είναι ο λόγος που ασχολούµαι). Τα τρία κείµενα είναι, το κείµενο του Θανάση Παπαϊωάννου (Συνταγές Μαγειρικής σελ.-10) µε το οποίο θα ασχοληθώ σήµερα, το κειµενο του Σωκράτη Οικονόµου (το Περιβάλλον µας σελ.-4) και το κείµενο του Νίκου Υφαντή (Λογοδοσία του ∆ιοικητικού Συµβουλίου της Αδελφότητας ∆ολού της Ηπείρου «O Άγιος Χριστόφορος» το 1927 σελ.-5) , µε τα οποία θα ασχοληθώ στο µέλλον. Αρχίζω λοιπόν µε το άρθρο του Παπαϊωάννου. Μια από τις παλιές ∆ολιώτικες οικογένειες στο Χωριό µας ήταν και είναι η οικογένεια Παπαϊωάννου (Σούλιου) . Στη δική µου ζωή η Oρανίγια του Σούλιου και τα παιδιά της, ο Παναγιώτης, ο Γιώργης και η οικογένειά του και ο Γιάννης ο µικρότερς τότε. Χωρίς να µπορώ να καταλάβω τη σχέση του ονόµατος και της οικογένειας, ρώτησα τον αγαπητό µου Γιάννη Μποντίνη γι’ αυτήν την ανεξήγητη σχέση για µένα (διότι οι χρονολογίες και ονοµασίες, δεν συσχετίζονται στο µυαλό µου). O Γιάννης λοιπόν, µου εξήγησε ότι πρόκειται περί µιας οικογένειας η οποία εγκαταστάθηκε στης Πανάγιως του Σιέκου (µάνα τής Ευτυχίας Σιέκου-Kαλαγκιά) το σπίτι στη δεκαετία του 50 ή 60, και ότι ο αγαπητός Θανάσης προέρχεται από αυτή την οικογένεια.

Τί λοιπόν είναι εκείνο που µου προξένησε την εντύπωση και το ενδιαφέρον σαν ∆ολιώτης να ασχοληθώ περισσότερο µε το πιο όµορφο και αγαπητό σε µένα άρθρο του Θανάση; Πρώτον: H απλότητα και η εκλογή και η διατύπωση της επαγγελµατικής του τέχνης στη συνταγή της µπατσαριάς. Ποιός από τους σηµερινούς ∆ολιώτες γνωρίζει το όνοµα της µπατσαριάς ή την τσουκνίδα ή τα λάπατα; Και εντούτοις! είναι ένα από τα πιο νόστιµα, τα πιο οικονοµικά φαγητά που βοήθησαν στη διάσωσή µας στα χρόνια της πείνας της Κατοχής τού 1942-46. (Μια παρένθεση: Aγαπητέ µου Θανάση, η εκλογή σου και η απλότητά σου, µάς ενθουσίασαν ιδιαίτερα καί φτιάξαµε καί γευτήκαµε µε την Κρυστάλλω (η σύζυγός µου) την τόσο νόστιµη µπατσαριά. Σέ ευχαριστούµε και ευχόµαστε νά συνεχίσεις αυτή σου την προσπάθεια. Το δεύτερο θέµα που µε απασχόλησε µε το άρθρο του Θανάση, είναι το ότι λέει πως γεννήθηκε και έφυγε µικρός από το χωριό και ότι θέλει να γίνει συνδροµητής και να συµβάλλει στην εφηµερίδα µε το επάγγελµά του. Στο φτωχό µου µυαλό, η επιθυµία του Θανάση δυναµώνει και ενιχύει την πίστη µου, που διαρκώς διακηρύττω, ότι το ∆ολό πάντα είχε και έχει την δυνατότητα νά µαγνητίζει τον κόσµο που ήλθε σε επαφή ή επισκέφτηκε, ή µεγάλωσε ή γεννήθηκε στό ∆ολό, να θέλει να µη χάσει αυτή του την ταυτότητα. Η αίγλη του να είσαι ∆ολιώτης, πάντα υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει και ξεκινάει από τότε που οι πρόγονοί µας το έχτισαν µε γούστο και χάρη αµφιθεατρικά, που σου δίνει την ευκαιρία, από όπου κι αν είσαι µπορείς να έχεις την πιο όµορφη θέα προς όλους τους ορίζοντες. Όσο για µένα; Άρχισα να δίνω σηµασία στην Ιστορία του ∆ολού από τότε που διάβασα το βιβλίο του αγαπητού Νίκου Υφαντή «Tό ∆ολό στο Πωγώνι» και να συσχετίζω τη ζωή µου µε το ∆ολό, τη ζωή µου που έζησα εκεί και τις ιστορίες του Πατέρα µου για το Χωριό µας. O Πατέρας µου είχε γεννηθεί το 1880. Μου έλεγε

πάντα ότι οι ∆ολιώτες ήταν άρχοντες, καλοί νοικοκυραίοι καί τίµιοι και αγαπούσαν και βοηθούσαν τους χωριανούς και τους φτωχούς και το Χωριό τους. Οι γειτόνοι, µου έλεγε, πάντα ζήλευαν το Χωριό µας. Μου έλεγε για κάποιον Σωκράτη Γκιώκα από το Τεριάχι, ότι, όποτε ανταµώνονταν οι κοντοχωριανοί

Tου Xριστόφορου Pάπτη στον Πλάτανο στη Βοστίνα και πείραζε ο ένας τον άλλον, ο Σωκράτης προσπαθούσε να κοροϊδέψει τους ∆ολιώτες λέγοντας ότι οι ∆ολιώτες, έχουν τον Κουβαρά που τους ξεχωρίζει από τ’ εµάς. (Ισως να είχε δίκιο)! Στην πείνα της Κατοχής ο Πατέρας µου είχε σπείρει ένα µικρό κοµµάτι γης µε κριθάρι στην τοποθεσία «Μασιούρι», που είναι κάτω από τη Ράχη «Σταµπέλια» και χαµηλά προς το ποτάµι και πολύ µακριά από το χωριό. Στο σπίτι δεν υπήρχε άλλο ψωµί και το κριθάρι ωριµάζει εκεί χαµηλά πιο γρήγορα και θα µπορούσε να το αλέσει στο Ρόµπολο για να ζυµώσει η Μάνα κριθαρένιο ψωµί. Θυµάµαι που τον ρώτησα, πώς έχουµε εδώ αυτό το κοµµατάκι της γης µόνον, Πατέρα; Αυτό µας έλαχε στον κλήρο µου είπε παιδί µου όταν έρριξαν τόν κλήρο οι δηµογέροντες του Χωριού. Όταν τον ρώτησα για τι κλήρο µιλάει, µου εξήγησε λοιπόν την ιστορία της εξαγοράς του Χωριού µας από τον Τούρκο τσιφλικούχο και πως όταν ήρθε η ώρα της πληρωµής, δεν µπορούσαν να µαζέψουν τα γρόσια από όλους τους χωριανούς από γρόσι σε γρόσι, γιατί πολύς κόσµος δεν είχε τα γρόσια στο χέρι και τότε µε αρχηγό τον ∆ήµο Τζήµο µου λέει ο Πατέρας µου και τα σπίτια (οικογένειες) των Καγιαναίων, των Σιουλαµαίων καί τών Χαϊλαίων, έβαλαν τα γρόσια κι όταν έγινε και τελείωσε η αγορά, ύστερα µαζεύτηκαν οι χωριανοί δηµογέροντες και µοίρασαν τα χωράφια δίνοντας σε όλους τους χωριανούς από ένα κοµάτι γης σε κάθε σπίτι και σε κάθε τόπο (τοποθεσία) πού ήταν χωραφότοπος, ούτως ώστε να µην αδικήσουν κανέναν χωριανό τους και αυτό το κοµάτι σε τούτον τον

τόπο έλαχε στου Μάϊκα το οσπίτιον. ∆εν ξέρω αν τα καταφέρνω να µιµηθώ τις εκφράσεις του Πατέρα µου. Θυµάµαι όµως που µου έλεγε πολλές ιστορίες από τα χρόνια εκείνα που τότε σαν παιδί δεν έδινα σηµασία. Πολλές φορές όµως τώρα ξεπηδάν στη µνήµη µου πολές ιστορίες που έχουν σχέση µε τη ζωή του Χωριού και όλους εκείνους τους ∆ολιώτες που έζησα µαζί τους. (Θα ήταν καλά όµως να διαβάσετε την πλούσια ιστορία του Χωριού µας στο βιβλίο τού Νίκου Υφαντή «Τό ∆ολό στό Πωγώνι». Από αυτή την ιστορία του Πατέρα µου και το βιβλίο του Νίκου, ξεκινάει για µένα αυτό που ονοµάζω η αίγλη και η ανωτερότητα τών ∆ολιωτών ∆ιότι η απόφαση των τότε ∆ολιωτών και µόνον, δείχνει την ανωτερότητα και την µεγαλοπρέπεια τους, η οποία συνεχίστηκε στη ζωή µου αργότερα, όταν άρχισα να καταλαβαίνω τη ζωή, στη δεκαετία του 30, µέ πρόεδρο τον Παναγιώτη Κούλα και αντιπρόρεδρο τον Γιώργη ΜάϊκαΡάπτη, µέχρι την αρχή του Πολέµου στις 28 Oκτωµβρίου του 1940 και ως το τέλος Νοεµβρίου του ίδιου έτους, οπότε ο Π. Κούλας πέθανε και ανέλαβε αναγκαστικώς ο αντιπρόεδρος, ο οποίος υπέφερε πολλά. Πρώτα µε τις τότε λιποταξίες τών Ελλήνων στρατιωτών οι οποίοι είχαν στον χάρτη τους το ∆ολό, ως τόπο κατευθύνσεως από το Τεπελένι Αλβανίας, µε κατεύθυνση την Θεσσαλία και Μακεδονία και ασφαλώς όλα τα κατοχικά χρόνια! (Ως αναφορά την δεκαετία του 30, ασχολήθηκα σε προηγούµενα τεύχη για τα τόσα έργα που έλαβαν χώρα τότε). Αργότερα και µετά τον πόλεµο το Χωριό µας χρειάστηκε µεγάλη προσπάθεια να συνέλθει. Την σκυτάλη συνέχισαν χωρίς κανενός την απαίτηση ή βοήθεια, ο Γιώργη Ζέρβας, (έκτισε τό καινούριο Σχολείο, συνέλαβε το ∆ολό ως Αρχαίο Μνηµείο στον Ελληνικό πίνακα Αρχαίων Μνηµείων, έκτισε τον Άγιο Χριστόφορο, βοήθησε στην άδεια διανοίξεως του δρόµου από τον Αη-Γιάννη έως την πλατεία του Χωριού και πολλά άλλα που είναι δύσκολο νά περιγράψω.

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

∆ολιώτικοι Στοχασµοί και Ιστορία

O Νίκος ο Θανόπουλος, όστις ήταν η κινητήριος δύναµις της επαναφοράς του Χωριού µας σε µια καλή και ευπρέπουσα κατάσταση τότε. O Κώστας ο Λατσούνας, ως Νοµαρχιακός υπάλληλος βοήθησε στη διάνοιξη του δρόµου από την Πωγωνιανή µέχρι το ∆ολό και µέχρι τον Αη-Γιαννη (δεν επιτρεπόταν να προχωρήσει διότι το ∆ολό ήταν διατηρητέο µνηµείο). Ο Θανάση Λέκας, ο οποίος συνέβαλε (ως πρόεδρος) µε την καλωσύνη του στις τότε καταστάσεις που είναι δύσκολο να περιγράψω. Ο Φόρη Μάϊκας - Ράπτης, ο οποίος συνέβαλε επίσης ως πρόεδρος τό 54-55 µε την βοήθεια και συνεργασία όλων, ανέβασε τον προϋπολογισµό του ∆ολού µε τον οποίο ξεχρέωσε τό Χωριό από έξοδα των Κατοχικών χρόνων όπως και διόρθωσε όλους τους Κοινοτικούς χώρους και το πιο σπουδαίο επέκτεινε το δρόµο από τον Αη-Γιάννη έως το κέντρο του χωριού, κατασκευάζοντας και την πλατεία του ∆ολού η οποία ονοµάστηκε Πλατεία Νικολάου Θανοπούλου (αλλά η τιµητική πλάκα µε το όνοµά του, δεν υφίσταται πλέον). Ο Παντελής Ζωίδης, χωρίς σχολείο και βοήθεια, κατόρθωσε να διοργανώσει και λειτουργήσει το µεταπολεµικό ∆ηµοτικό Σχολείο ∆ολού. Ο Γιώργος ο Ντόντης, µεταξύ άλλων φρόντισε για την συντήρηση και επισκευή όλων των εκκλησιαστικών χώρων κ.λ. Αυτοί όλοι συνέβαλαν και επανέφεραν το χωριό µας στην παλιά του αίγλη. Πολλές φορές έχω ασχοληθεί στο παρελθον µε αυτό το θέµα και ίσως να σας έγινα βαρετός (στη ∆ολιώτικη διάλεκτο), και έχω θίξει στο κείµενό µου διαφορετικά θέµατα, είναι όµως αναγκαίο να καταλάβουµε ότι το ∆ολό δεν είναι εκεί για να πάµε να χορεύουµε µια φορά το χρόνο και να το ξεχνούµε έως να έρθει ο άλλος χρόνος! Είναι εκεί διότι οι πρόγονοί µας φρόντισαν για να είναι εκεί!! H ταυτότητά µας λοιπόν, του να είµαστε ∆ολιώτες, έχει µεγάλη ίστορική αξία και σηµασία.

Είναι η καταγωγή µας! και το απαιτεί όπως µεταξύ άλλων χρειάζεται και η οικονοµική συµβολή µας, θα πρέπει να είναι απαραίτητα εθελοντική, γενναιόδωρη και όχι ζητιανική, ούτως ώστε να δίνει τη δύναµη και να ενθαρρύνει τις µεγάλες προσπάθειες για τη διάσωση και συνέχιση της ιστορίας του ∆ολού τις οποίες έχει αναλάβει η νέα γεννιά εδώ και 30 χρόνια πριν, µαζί µε τον Φόρη Κωσταρά. Μου έδωσε ξεχωριστή χαρά η περσινή σας πρωτοβουλία να τιµήσετε τον ∆άσκαλό σας κύριο Παντελή Ζωίδη. Η προσπάθειά σας, παρόλον που η καταγωγή σας ίσως δεν είναι ∆ολιώτικη και η ζωή σάς έχει στείλει σε άλλα διάφορα µέρη της Ελλάδας, εν τούτοις, ζώντας και µεγαλώνοντας στό ∆ολό, ήρθατε κοντά του να εκφράσετε τις ευχαριστίες σε ΑΥΤΟ και στον ∆άσκαλό σας, αναγνωρίζοντας τις προσπάθειές του, για το ρόλο που έπαιξε στη ζωή σας. Μια ένδειξη ακόµη για µένα και για όλους µας ότι το ∆ολό έχει κάτι που το ξεχωρίζει στο Πωγώνι. Χριστόφορος ή Φόρη Μάικας-Ράπτης H διεύθυνσή µου στό ∆ιαδίκτυο είναι - [email protected]

Oι τελευταίες εκδόσεις της ΠΩΓΩNHΣIAΣ BIBΛIOΘHKHΣ του Kων. Xρ. Kωστούλα – «Mικρή ∆ελβινακιώτικη ιστορία από τη µπίµιτσα του Γέτα» – «Xρονολογικά στίγµατα Πωγωνιανής» – «Aγοπάνω στο Kουτσόκρανο» – «Nεµέρτσικα το πολυτραγουδισµένο βουνό» – «O ΦIΛEKΠAI∆EYTIKOΣ ΣYΛΛOΓOΣ ΠΩΓΩNIOY από το 1924» – «Kατοχικές ιστορίες του Πωγωνίου»

6

ΣYNTAΓEΣ MAΓEIPIKHΣ Μαριναρισµένο χοιρινό στη γάστρα µε εσπεριδοειδή και πατάτες (Χριστουγεννιάτικο) ΥΛΙΚΑ 2 κιλά χοιρινό µπούτι ή σπάλα κοµµένο σε µερίδες 5 σκελίδες σκόρδο 10 µεγάλες πατάτες κοµµένες κυδωνάτες 2 πορτοκάλια (χυµός) 4 µανταρίνια (χυµός) 2 λεµόνια (χυµός) 1/2 φλ. Ελαιόλαδο ΜΑΡΙΝΑΡΙΣΜΑ Για το χοιρινό στη γάστρα µε πατάτες, από το προηγούµενο βράδυ τοποθετούµε το κρέας σε πυρίµαχο ή γυάλινο σκεύος.(ΠΡΟΣΟΧΗ όχι σε µεταλλικό σκεύος για το µαρινάρισµα) Μπήγουµε τα σκόρδα εδώ κι εκεί ολόκληρα. Περιχύνουµε µε το ελαιόλαδο και το χυµό εσπεριδοειδών. Ανακατεύουµε και σκεπάζουµε και το αφήνουµε να µαριΑγαπητοί φίλοι της Εφηµερίδας µας, γεια σας. Ο σκοπός της εφηµερίδας µας «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» είναι να αποτελέσει ένα µέσον επικοινωνίας, ενηµέρωσης, ανταλλαγής ιδεών και απόψεων και να συντονίσει τα κοινά µας ενδιαφέροντα στη βάση του τόπου καταγωγής µας. Γι’ αυτό όσοι επιθυµείτε µπορείτε να στέλνετε τα δικά σας µηνύµατα, τα νέα σας, τα σχόλιά σας, τις απόψεις σας και γενικότερα ότι υλικό νοµίζετε ότι έχει ενδιαφέρον και θα φανεί χρήσιµο για τους συγχωριανούς µας. Με την δική σας συµµετοχή η εφηµερίδα µας θα εµπλουτίζεται, θα δυναµώνει και θα γίνει ένα πολύτιµο και χρηστικό εργαλείο στην υπηρεσία όλων των συγχωριανών. Παράλληλα µε την συχνή ενηµέρωση και την ποιότητα του περιεχοµένου της εφηµερίδας, θα µας κάνει να αισθανόµαστε όλοι χαρούµενοι και υπερήφανοι για τον τόπο µας. Για κάθε απορία σχετικά µε την εφηµερίδα επικοινωνήστε µαζί µας για να ενηµερωθείτε Email: doliotikα @ dolo.gr ή γράψτε µας στη διεύθυνση ∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ Απολλωνίας 21 45332 ΙΩΑΝΝΙΝΑ Με φιλικούς χαιρετισµούς Η συντακτική επιτροπή

ναριστεί ψυγείο.

όλη

τη

νύχτα

στο

EΚΤΕΛΕΣΗ

Tου Θανάση Παπαϊωάννου Την εποµένη καθαρίζουµε τις πατάτες, τις πλένουµε και τις κόβουµε κυδωνάτες. Τις στρώνουµε στη γάστρα, τοποθετούµε τα κοµµάτια µαριναρισµένου χοιρινού επάνω τους και περιχύνουµε µε τη µαρινάδα. Αλατίζουµε και τρίβουµε από πάνω πιπέρι. Προθερµαίνουµε το φούρνο. Θα ψήσουµε στους 200 Cβαθµούς στις αντιστάσεις στην τελευταία σχάρα. Ψήνουµε για 3/4 της ώρας χωρίς καπάκι. Έπειτα ανακατεύουµε ελαφρά. ∆οκιµάζουµε το αλάτι, ίσως χρειαστεί λίγο ακόµη. Σκεπάζουµε τη γάστρα και συνεχίζουµε το ψήσιµο για ακόµα 2 ώρες. ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ

«∆OΛIΩTIKA» Όργανο του Eκπολιτιστικού Συλλόγου ∆ολού Iωαννίνων

Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Tηλ. 26510 44558 E-mail: [email protected] Yπεύθυνος έκδοσης: Μποντίνης Ιωάννης Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου

Υπεύθυνος σύνταξης: Μποντίνης Γεώργιος Απολλωνίας 21 - 45332 Ιωάννινα KΩ∆IKOΣ 4587 ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH Kώστας Mέξης Γεώργιος Μποντίνης Iωάννης Mποντίνης Xάρης Παπακώστας ∆έσποινα Πορίκη ∆ηµήτριος Πότσης Bασίλειος Xρήστου Eλευθέριος Φωτόπουλος Οι συνδροµές - συνεργασίες να αποστέλλονται στη ∆/νση: Mποντίνη Iωάννη Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32 Ιωάννινα Tηλ. 26510 44558 - Kιν. 6944214969 Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι, δεν επιστρέφονται. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

Σκέψεις - Σχόλια ΤΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΜΑΣ Το καφενείο σε χωριό, πάντα αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί χώρο συναθροίσεων, ξεκούρασης, συζητήσεων και συναναστροφών των κατοίκων, ιδιαίτερα των αντρών, µετά από το τέλος της κοπιαστικής ηµέρας. Παλιά αποτελούσαν το βασικό κύτταρό της κοινωνικής ζωής του χωριού. Αχνά στη µνήµη µου, αλλά µε ευχάριστα συναισθήµατα, έρχονται από τα παιδικά µου χρόνια, δεκάδες αναµνήσεις από το παρελθόν, που µου άφησε το παλιό αξέχαστο καφενείο στο χωριό. Αρχικά µε καφετζή τον Κίτσο Τόµο µε τη Λένη, αργότερα µε τον µακροβιότερο Κώστα Κωσταρά και τους λοιπούς, παραµένει σύµβολο µιας εποχής ολόκληρης που έχει φύγει ανεπιστρεπτί. Όλοι άφησαν τη σφραγίδα και όλοι τους πρόσφεραν σηµαντική υπηρεσία στον τόπο. Θύµησες πολλές, να βρίσκοµαι κι εγώ ανάµεσα σε άνδρες άλλοι να σχολιάζουν την πολιτική επικαιρότητα, (αγαπηµένη συνήθεια γενιών και γενιών στα ελληνικά καφενεία), άλλοι να παίζουν στο ξύλινο τραπέζι του, κυρίως κολτσίνα και τάβλι µε το λουκουµάκι στο πιατελάκι του καφέ για τον νικητή.

Στο καφενείο Xριστούγεννα 1986. Γύρω από την ξυλόσοµπα: Kαφετζής Kώστας Kωσταράς. Aπό αριστερά: Kώστας Kούρος, Φώτης Kούρος, Άκης Φωτόπουλος, Bαγγέλης ∆άκας, Hλίας Kούρος, Γιάννης Φωτόπουλος και Γιώργος Kωσταράς (µε το µπαστούνι, σήµα κατατεθέν, από τότε). (Aρχείο Γιώργου Kωσταρά) Τότε που, ο φιλόξενος χώρος, µε την ξυλόσοµπα να καίει µέσα στον χειµώνα και να προσφέρει τη θέρµη της, τράβαγε σαν µαγνήτης τους θαµώνες που κάθονταν γύρω - γύρω µε το καφεδάκι, το κονιάκ, το τσιπουράκι και ξεχνιόνταν καθώς η κουβεντούλα τους, πότε µε σοβαρότητα, πότε µε χιούµορ, πότε µε αγωνία, πότε µε αισιοδοξία, αναπτέρωνε τις ελπίδες και τα όνειρά τους. Και εξωτερικά, κάτω από την µουριά, άλλοι να πίνουν, πάνω σε ένα µεταλλικό

7

AΠO TON A∆OΛO-∆OΛIΩTH

στρογγυλό τραπέζι, το τσιπουράκι τους και άλλοι να παίζουν την πρέφα τους και γύρω να συγκεντρώνονται πολλοί θεατές και ο καθένας τους είχε κάτι να παρατηρήσει, να σχολιάσει για τα σφάλµατα ή τις ζαβολιές των παικτών.

ποιο θα µπορούσε να είναι το µέλλον του, µετά την διαπίστωση ότι τα περισσότερα σε όλη την περιοχή είναι σε κατάσταση κατάρρευσης. Οι απαντήσεις µου ήταν γενικές και αποσπασµατικές. . Μίλαγα για την οµορφιά τους, για την αισθητική τους, την ιστορικότητά τους όπως ήταν αποτυπωµένη στο χώρο για έναν κόσµο µε αξίες που χάνονται. ***

Καλοκαίρι 1983. Οι Βασίλης Ζήκας, Βασίλης Γιώτης (γαµπρός του Λευτέρη Mούστου από αδερφή) και ο κουνιάδος του Xριστόφορου Στόλη (δασάρχης), γνωστή και µόνιµη παρέα παίζουν, την πρέφα τους. Ο Φώτης Στράτος παρακολουθεί µε ενδιαφέρον. (Τότε τα καλοκαίρια παραθέριζαν πολλοί συνταξιούχοι στο χωριό). (Aρχείο Γιάννη Mποντίνη)

Ο αυθόρµητος τρόπος που τα έλεγαν, έδειχνε τον υψηλό βαθµό χιούµορ, ετοιµότητας, και πολλές φορές οι απαντήσεις ξεπερνούσε κάθε φαντασία! Πόσες και πόσες ιστορίες και πολύ ωραία καλαµπούρια έχουµε ακούσει από διάφορους, ιδιαίτερα από τον επί ολίγον χρόνον χρηµατίσαντα καφετζή Φώτη Φωτόπουλο, που µας έκαναν να ξεραινόµαστε στα γέλια. Επίσης θυµάµαι στους τοίχους του υπήρχαν πόστερ µε απεικόνιση ιστορικών γεγονότων, από την επανάσταση του 1821, φωτογραφίες παλαιών και νέων πολιτικών, των Βασιλέων, ο χάρτης του Χάρη Μέξη και Κώστα Λατσούνα και άλλα διάφορα . Στα ράφια του το υποτυπώδες µπακάλικο του Κωσταρά που εύρισκες κάτι από τα πλέον απαραίτητα. Τι πιο ζεστός, τι πιο φιλικός, τι πιο κοινωνικός και ανθρώπινος χώρος, από το πάλαι ποτέ, µπακάλικο - καφενείο του χωριού! Απλή, φτωχική, αλλά µάλλον οµορφότερη ζωή! Τότε που είχε ο θεός για όλους… Έτσι θυµάµαι το καφενείο, που σιγά σιγά χάνει το χρώµα του στο βάθος του χρόνου, όπως και τόσα άλλα πράγµατα.

Αυτό όµως συνέβαινε µέχρι τα τέλη του Οκτώβρη, όταν ο Γιάννης Φωτόπουλος (γιος του Άκη και της Βάσως), µη αντέχοντας αυτή την εικόνα, αποφάσισε να αναλάβει την λειτουργία του. Χωρίς να ξεχνά τους στόχους και το αντικείµενό του, - σαν φοιτητής στο πανεπιστήµιο Ιωαννίνων- θυσίασε τον ελεύθερο χρόνο του, Σαββατοκύριακα και διακοπές, µε στόχο να δει το καφενείο ανοιχτό. Ο επικοινωνιακός χαρακτήρας του, η ευγένεια, η γλυκύτητα και η διάθεση για εξυπηρέτηση είναι µέρος από τα πλούσια προσόντα που διαθέτει και γι’ αυτό η επιτυχία του είναι δεδοµένη. Σε κάθε περίπτωση, µε αυτή την πράξη

Όλη η οικογένεια στο πόδι. Έτοιµη για το σερβίρισµα. Άκης, Γιάννης, Μαίρη, Βάσω, µε τον Πάνο να επιστατεί αλλά και να βοηθά. Βλέπετε το καφενείο ήταν γεµάτο. Όλα στην εντέλεια.

το χωριό θα βγει κερδισµένο αλλά και ο ίδιος µε την πρόσκαιρη ενασχόλησή του, θα αποκτήσει ένα επιπλέον εφόδιο για τη ζωή, εµπειρία για το πως είναι να δουλεύεις και θα βγει πιο σφυρηλατηµένος και έτοιµος για µελλοντικές δουλειές. Γιαννάκη σε ευχαριστούµε πολύ για την προσφορά σου. Να είσαι γερός και υποµονετικός να αντέξεις τις παραξενιές και ιδιοτροπίες µας.

***

***

Τα τελευταία όµως χρόνια η λειτουργία του έγινε προβληµατική. Το περισσότερο διάστηµα παρέµενε κλειστό ενώ υπολειτουργούσε , τον υπόλοιπο χρόνο. Μια πολύ άσχηµη εικόνα για τους χωριανούς, επισκέπτες και οδοιπόρους. Συχνά αναρωτιόµουνα

Και µια συµβουλή προς τους νέους, και για να µη παρεξηγηθώ, δεν την δίνω ως κάποιος ειδήµων, αλλά από την εµπειρία µου και µόνο. Παιδιά ψηθείτε, µάθετε, δοκιµάστε δουλειές, µαζέψτε πολλές εµπειρίες, γιατί όλα αυτά είναι ο πραγµατικός πλού-

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

8

Σκέψεις - Σχόλια τος, που δε θα πάει ποτέ χαµένος. Και να θυµάστε πως «Καθετί στον κόσµο, µε τη δουλειά αποχτιέται». *** Άριστες οι εντυπώσεις από την επίσκεψή µας στο καφενείο υπό την νέα διεύθυνση. Όλα έδειχναν αλλαγµένα. Καθαριότητα, τάξη, εξυπηρέτηση, πλούσιους και πρωτότυπους µεζέδες, και πάνω απ’ όλα χαµόγελα. Ένας φιλόξενος και ζεστός χώρος και πρόσχαρο προσωπικό. Ένα σωστό καφενείο. Κάτι που έλειπε από το χωριό µας. Σας ενηµερώνουµε πως στις διακοπές των Χριστουγέννων θα είναι ανοιχτό και σας περιµένει. Να περάσετε καλά. Οι κατά καιρούς χρηµατίσαντες καφετζήδες ήταν: Κίτσο Τόµος, Φώτης Φωτόπουλος και Σπύρος Κωσταράς (για λίγο) Κώστας Κωσταράς, (20 χρόνια), Σπύρος Κούρος, Ηλίας Κούρος (για λίγο), και τελευταία η Άννα Ζωίδη (10 χρόνια). Η θαλπωρή της ξυλόσοµπας Οδεύοντας σιγά σιγά προς στον Χειµώνα

το κρύο αρχίζει να γίνεται πιο αισθητό και τα συστήµατα θέρµανσης σιγά σιγά µπαίνουν σε λειτουργία. Για δεκάδες χρόνια η ξυλόσοµπα είχε χαθεί από το προσκήνιο. Επανήλθε όµως τελευταία λόγω της οικονοµικής κρίσης. Υπήρχαν εποχές που η ξυλόσοµπα ήταν το µεγάλο απόχτηµα. Πριν φτάσει στα φτωχά νοικοκυριά είχε ήδη φτάσει στα καφενεία του χωριού. Η ξυλόσοµπα αντικατέστησε το «τζάκι» και θεωρούνταν µεγάλη πρόοδος και εξέλιξη για την εποχή εκείνη. Προσπαθούσε να ζεστάνει τα σπίτια, που στα περισσότερα, από τις χαραµάδες στις πόρτες και στα

παράθυρα, άκουγες µέσα τον αέρα να σφυρίζει τα χειµωνιάτικα βράδια. Με τα ξύλα ως πρώτη καύσιµη ύλη που δεν έλειπαν από κανένα σπίτι, εκτός από τη ζεστασιά παρείχε και τη δυνατότητα του µαγειρέµατος και του ψησίµατος. Μάλιστα η Αγροτική Τράπεζα ∆ελβινακίου στη δεκαετία του 1950, για να διευκολύνει τους αγρότες στην απόκτησή της παρείχε άτοκο δάνειο. Εκτός όµως από ζεστασιά και µαγείρεµα δηµιουργούσε και θαλπωρή αφού όλη η οικογένεια ήταν συγκεντρωµένη τριγύρω της. Οι µνήµες της είναι συνδεδεµένες και µε τα σχολεία καθώς πρόσφερε τις υπηρεσίες της και εκεί.

γούνται ότι γέννησαν στο χωράφι. . *** Σήµερα οι αντίξοες περιστάσεις, οι θεοµηνίες αλλά και η αδιαφορία και η εγκατάλειψη δεν ενθαρρύνουν την ελληνίδα αγρότισσα να παραµείνει στο χωριό, ούτε θέλει να γίνουν αγρότες τα παιδιά της. Σε λίγο θα είναι είδος προς εξαφάνιση. Για να θελήσει η νέα γυναίκα να µείνει στην ύπαιθρο χρειάζεται κίνητρα και ποιότητα ζωής. Μια κοινωνία προοδεύει και ωριµάζει όταν το σύστηµα νοµοθεσίας στέκεται υποστηρικτικά δίπλα στη γυναίκα. Κάτι τέτοιο σήµερα δυστυχώς δεν υπάρχει.

Η ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΣΣΑΣ

Μοναξιά - ξεχασµένα χωριά

Η ηµέρα της Αγρότισσας, που γιορτάζεται στις 15 Οκτωβρίου (αλλά πέρασε απαρατήρητη από τα Μ.Μ.Ε), υπενθυµίζει τη συµβολή της γυναίκας στην αγροτική παραγωγή αλλά και την αγροτική κοινωνία εν γένει, αλλά και τις προκλήσεις τις οποίες αντιµετωπίζει. Αναγνωρίστηκε έτσι η ανεκτίµητη προσφορά της τόσο στο σπίτι όσο και στο χωράφι και στους κήπους της. Στις δεκαετίες του ’50, ’60, ’70 ήταν πάρα πολλές οι ελληνίδες αγρότισσες - οι µανάδες µας- που δούλευαν από νύχτα σε νύχτα χωρίς ανάσα για να τα προλάβουν όλα. Στο σπίτι να πλύ-

Εγκαταλελειµµένα χωριά, ερηµωµένα σπίτια, ξεχασµένοι τόποι. Περιδιαβαίνοντας το Πωγώνι µας, ξεπροβάλουν τα πανέµορφα χωριά του. Πρόκειται για χωριά µε πλούσια άγρια βλάστηση, αλλά και γειτονιές ξεχωριστής οµορφιάς µε στενά δροµάκια και σπίτια παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Χωριά αφηµένα και ξεχασµένα το χειµώνα, από την εξουσία, τους παράγοντες, τους πολιτικούς. Ξεχασµένοι ακρίτες, µε µικρά και µεγάλα προβλήµατα, που δε βλέπει κανείς, ούτε όταν νοµοθετεί, ούτε όταν υπογράφει. ∆ε διαφέρει ο νόµος για τους µικρούς ή µεγάλους δήµους, για τα παραµεθόρια χωριά που ξεχνιούνται και αφήνονται οκτώ µήνες το χρόνο έρµαια της τύχης τους. Η ερηµιά φέρνει τη θλίψη στον κάθε περαστικό που θα τα επισκεφτεί. Ποιος είδε και ποιος νοιάστηκε γι’ αυτούς τους ήρωες ακρίτες µες το χειµώνα που κρατάνε παλικαρίσια τον όµορφο τόπο τους, ΜΟΝΟ και ΜΟΝΟ από την αγάπη τους γι’ αυτόν. Τι αδικία να ρηµάζουν τέτοιοι τόποι σκέφτοµαι ! Ας όψονται τα αστικά σκλαβοπάζαρα και οι εργολάβοι των ψυχών. Έδιωξαν τους ανθρώπους από τέτοια άγια µέρη και τους στρίµωξαν σε τσιµεντένια κλουβιά. Όµως οι µνήµες παραµένουν! Μαζί µε την αγάπη γι΄αυτόν τον τόπο και τους ανθρώπους του,

νουν, να ζυµώσουν, να µαγειρέψουν, να φροντίσουν τα παιδιά, τους ανήµπορους και τους ηλικιωµένους και παράλληλα να πάνε στο χωράφι κοντά στον αγρότη σύζυγό τους. Τα καλοκαίρια εκτεθειµένες στον ήλιο, και το χειµώνα στ’ αγιάζι και στις βροχές, σίγουρα πιο κουρασµένες και ταλαιπωρηµένες, και πρόωρα γερασµένες. Χωρίς προσωπική ζωή, αβοήθητες να φέρουν σε πέρας το µεγάλο έργο της µητρότητας. Για κάποιες µάς αφη-

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

Σκέψεις - Σχόλια εξακολουθούν να ταξιδεύουν στο χρόνο και στα παλιά ληµέρια…. Η σκέψη µας είναι πάντα κοντά τους. Καλό χειµώνα αγαπητοί µας. *** Οι πληµµύρες οφείλονται στον άνθρωπο. Οι τελευταίες καταστροφικές πληµµύρες στη χώρα µας, Σύµη, Μάνδρα Αττικής, (και δεν είναι οι µόνες), φέρνουν στην επιφάνεια. για µια ακόµη φορά, την άναρχη επέµβαση του ανθρώπου στη φύση. Είναι τραγικό το 2017 να θρηνούµε θύµατα από βροχές. Όµως η φύση εκδικείται, καθώς ο άνθρωπος είναι ανίσχυρος µπροστά της. Η αποψίλωση των δασών και η ανεξέλεγκτη κατασκευή σπιτιών στα ρέµατα έχουν µεγάλο µερίδιο ευθύνης. Χιλιάδες ρέµατα έχουν µπαζωθεί για να χτιστούν σπίτια και δρόµοι, και όταν έρχονται οι δυνατές βροχές το νερό δεν έχει που να διοχετευτεί για να φτάσει στη θάλασσα, δέντρα δεν υπάρχουν για να το απορροφήσουν και έτσι οι δρόµοι και τα σπίτια πληµµυρίζουν. Πρέπει, επιτέλους οι κυβερνώντες να δούνε την αλήθεια κατάµατα. Να καθίσουν κάτω και, να εκπονήσουν τα απαιτούµενα σχέδια, να προχωρήσουν τα απαιτούµενα έργα και να διαθέσουν τα κονδύλια γα υλικοτεχνική υποδοµή, ώστε η χώρα να µην θρηνεί τον χαµό αθώων ανθρώπων από τέτοιες καταστροφές. Η ΣΥΝΤΑΞΙΟ∆ΟΤΗΣΗ Η συνταξιοδότηση είναι για τους περισσοτέρους αποστρατεία και από τη ζωή, συνώνυµο των γηρατειών. Οι άνθρωποι που συνταξιοδοτούνται πολλές φορές νιώθουν ότι παροπλίζονται, ότι µπαίνουν στην εφεδρεία της ζωής. Φυσικά και δεν είναι έτσι, αρκεί να σκεφτούν ότι η απελευθέρωση του χρόνου τους µπορεί να αξιοποιηθεί εποικοδοµητικά και δηµιουργικά. Απασχόληση και δηµιουργία είναι το σύνθηµα για όσους µπορούν να βγουν στη σύνταξη, σύµφωνα µε τον καθηγητή Καρδιολογίας και νυν συνταξιούχο κ. Παναγιώτη Τούτουζα. Είναι πολύ σηµαντικό για τον συνταξιούχο να πιστεύει στον εαυτό του, στις ικανότητές του, στη σοφία και την πείρα της ζωής που έχει αποκοµίσει και να θεωρεί ότι µπορεί να χρησιµοποιήσει αυτά τα δώρα στην καινούργια φάση της ζωής. Αυτό εφαρµόζει, µάλλον και ο αγαπητός Νίκος Κούρος Από µικρό παιδί κοντά στα ζώα, δεµένος µε τη δύσκολη και επίπονη δουλειά του κτηνοτρόφου, συνεχίζει και σαν συνταξιούχος, αυτή τη δραστηριότητα

που του προκαλεί ευχαρίστηση, παρόλο που η παρουσία του δεν θεωρείται αναγκαία. Αυτό είναι ιδιαίτερα σηµαντικό γιατί µε αυτόν τον τρόπο απασχολείται, βρίσκει διέξοδο στην καθηµερινότητα και νόηµα στην µετά τη σύνταξη ζωή του και παράλληλα αποφεύγει δυσάρεστες καταστάσεις που σου δηµιουργεί η απραξία. Τον συναντήσαµε, για µια ακόµη φορά, παρέα µε τον τσοπάνη του, να εποπτεύει το κοπάδι. Να είσαι πάντα καλά αγαπητέ Νικόλα. Με την ευκαιρία των Αγίων ηµερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, σας εύχοµαι από καρδιάς, ΧΡΙΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ, Ευτυχισµένο το νέο έτος, µε υγεία και κάθε ευτυχία. ∆ΟΛΙΩΤΗΣ Ο Α∆ΟΛΟΣ Email:[email protected]

9

Τα καζάνια Παλαιότερα σε πολλά σπίτια του χωριού έβγαζαν καζάνια, στα σπίτια των: Θεοδώρου Καρακώστα (νυν Μέξη), Αντιγόνης Γιάνναρου, Χρήστου Παπαδόπουλου, Αγαθής Λατσούνα (νυν Γεωργίου Μποντίνη), Μήτσκαρη. Όσοι έβγαζαν καζάνια έπαιρναν 24ωρη ή 48ωρη άδεια από την εφορία, οπότε προσπαθούσαν µέσα σ’αυτό το διάστηµα να βγάλουν όσα περισσότερα καζάνια µπορούσαν. Μετά το πέρας της διαδικασίας, ερχόταν η αστυνοµία για να σφραγίσει τα καζάνια. Έφτιαχναν κρασί και τσίπουρο µε σταφύλια από τα δικά τους αµπέλια, τότε δεν αγόραζαν. Έβγαζαν καζάνια τέλη Οκτωβρίου µε αρχές Νοεµβρίου. Το 1968 ανέλαβε ο Κώστας Κωσταράς το καφενείο και έβγαζε κι αυτός καζάνια κάθε χρόνο στο σπίτι της Βασιλείας. Εκειίέβγαζαν καζάνια και ο Θανόπουλος, ο Φ. Στράτος και άλλοι µέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 90. Ευχαριστώ τον Λευτέρη και την Άννα Ζωΐδη για τις πληροφορίες. ∆έσποινα Πορίκη

Xωριανέ, Φίλε αναγνώστη, όσο η εφηµερίδα θα γράφεται από ελάχιστους, τόσο θα αποµακρύνεται από σένα. Γράψε τις αναµνήσεις, τα οράµατα, τον πόνο, την ελπίδα.

Γιορτή τσίπουρου Ηπειρωτών Νέας Μάκρης – Ραφήνας – Μαραθώνα Την Κυριακή 15 Οκτωβρίου 2017 η Αδελφότητα Ηπειρωτών Νέας Μάκρης - Ραφήνας – Μαραθώνα, πραγµατοποίησε την καθιερωµένη πλέον γιορτή του τσίπουρου, στο κτήµα της Αδελφότητας στην Νέα Μάκρη Αττικής. Η προσέλευση του κόσµου ήταν πέραν του αναµενόµενου από τους διοργανωτές, αφού δεν έµεινε καµιά θέση κενή, από τις 700 που είχαν υπολογιστεί για να υποδεχθούν τους Ηπειρώτες αλλά και τους φίλους των Ηπειρωτών. Μέσα σε ένα ωραίο περιβάλλον, µε καλοκαιρινό καιρό, µε το µουσικό συγκρότηµα των «Λαλητάδων» και τους πλούσιους µεζέδες (µεταξύ των άλλων προβατίνα, φέτα και συλίρα του Φόρη Κωσταρά από το ∆ολό) η διασκέδαση κράτησε µέχρι αργά. Το χορό άνοιξε το χορευ-

Tο ∆ολιώτικο τραπέζι στη N. Mάκρη

τικό συγκρότηµα της Αδελφότητας µε τις παραδοσιακές του στολές και ακολούθησαν οι παρευρισκόµενοι µε µεγάλο κέφι. Αξίζουν συγχαρητήρια στους διοργανωτές και να υπενθυµίσουµε την ιδιαίτερη προσφορά στην εκδήλωση των αδελφών Φωτόπουλου. Και του χρόνου!

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

ΓΕΝΕAΛΟΓΙΚΟ ∆ΕΝΤΡΟ Μια προσπάθεια καταγραφής του Γενεαλογικού ∆έντρου των ∆ολιωτών. Σήµερα σας παρουσιάζοµε το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας ΙΩΑΝΝΗ ΒΑΣΣΗ (από το αρχείο Ντίνας Κουτσουµπίνα). Θα συνεχίσουµε να συγκεντρώνουµε και να δηµοσιεύουµε, όσα λαβαίνουµε, µε σκοπό κάποτε να αναρτηθούν και ηλεκτρονικά στην ιστοσελίδα µας, ώστε ο

επισκέπτης να έχει τη δυνατότητα να βλέπει το δέντρο του και να ανιχνεύει το ιστορικό της οικογένειάς του.

10

«ΑΓΟΠΑΝΩ ΣΤΟ ΚΟΥΤΣΟΚΡΑΝΟ» Το νέο βιβλίο του Κώστα Κωστούλα

Επίσης να ανακαλύπτει την ταυτότητα ατόµων που δεν γνωρίζει, να µελετάει χρήσιµα στατιστικά στοιχεία των καταγεγραµµένων ατόµων, να ερευνά την συγγενική σχέση που τον συνδέει µε ένα πρόσωπο και άλλα πολλά. Περιµένουµε και το δικό σας.

Μας ξάφνιασε ευχάριστα, για µια ακόµη φορά ο ακούραστος ερευνητής - συγγραφέας, αγαπητός Κώστας Κωστούλας µε το νέο του πόνηµα «Αγοπάνω στο Κουτσόκρανο». Με αφορµή δυο παλιά ξεχασµένα τραγούδια της λαϊκής παράδοσης του Πωγωνίου, “Γοπάνω στο Κουτσόκρανο”, αρχίζει την καταγραφή. Πρόκειται για το γνωστό µας τραγούδι που αναφέρει στο βιβλίο του ο Λεωνίδας Κουτσουµπίνας «Νεκρές Πολιτείες» και ένα επίσης ανάλογο του ερευνητή Βασίλη Μήτση από το Κρυονέρι. Και τα δυο αναφέρονται, στα ίδια περίπου γεγονότα, σε κάποιο θρύλο που αναφέρει πως γύρω από την περιοχή του Κουτσόκρανου κατοικούσαν πολλοί άνθρωποι (χιλιάδες) και ότι είχαν µεγάλα σπίτια. Κι αυτό το συσχετίζει µε τα ευρήµατα των αρχαιολογικών ανασκαφών στις ανατολικές υπώρειες του Κουτσόκρανου, του αρχαιολόγου Ηλία Ανδρέου, που έφεραν στο φως σηµαντικά στοιχεία της προϊστορίας του Πωγωνίου. Πεπειραµένος ερευνητής ο Κώστας Κώτούλας, µια ζωή στην αναζήτηση, στηρίζεται αποκλειστικά στη συστηµατική µελέτη των γεγονότων, υιοθετεί µια ερευνητική στάση απέναντι σε όλους τους ισχυρισµούς και κάνει επαληθεύσιµες διαπιστώσεις. Συνδέει επίσης το τραγούδι της παράδοσης µε την ιστοριογραφία σε σχέση και µε τα ευρήµατα των ανασκαφών. Μεταξύ των άλλων, ανακαλύψαµε και την καταγωγή µας. Πληροφορούµαστε πως οι κατοικούντες στις περιοχές Πωγωνίου και ∆ερόπολης είναι µέτοικοι που έφθασαν «επί Θησέως» σε αυτόν τον τόπο. Πολλές επίσης χρήσιµες πληροφορίες αναφέρονται σε αυτό το έργο, και γι’ αυτό το καθιστούν άκρως ενδιαφέρον. Συγχαίρουµε για µια ακόµη φορά τον χωριανό µας (από τη µάνα του) ακούραστο ερευνητή, Κώστα Κωστούλα, τον ευχαριστούµε πολύ για όσα έχει προσφέρει στο Πωγώνι και του ευχόµαστε ο µεγαλοδύναµος να του χαρίζει υγεία και δύναµη για να συνεχίσει το έργο το υ. Έχει πολλά ακόµη να προσφέρει. I.M. (Για πληροφορίες επικοινωνήστε µε τον K. Kωστούλα στη δ/νση X. Πουτέτση 16 - 45333 Iωάννινα τηλ. 26510 70485).

∆EKEMBPIOΣ 2017

Kοινωνικά

« ∆OΛ I Ω T I K A »

Α∆ΕΛΦΟΤΗΤΑ ∆ΟΛΟΥ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ «Ο ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ»

ΓENNHΣEIΣ – Ο Γιάννης Φωτόπουλος (γιος του Χρήστου και της Ευτυχίας) και η Τάνια, που ζουν µόνιµα στα Γιάννενα, απέκτησαν τρίτο αγοράκι. Στους ευτυχισµένους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες ευχόµαστε να τους ζήσει. – H Μαγδαληνή και ο Bαλάντης (παιδιά του Bασίλη και της Kαλλιόπης Mπακόλα), απέκτησαν αγοράκι. Στους ευτυχισµένους γονείς και γιαγιά Mαγδαληνή, ευχόµαστε να τους ζήσει. ΒΑΠΤΙΣΕΙΣ – Στο ∆ολό στις 23 του Ιουλίου τα παιδιά του Κώστα και της Σοφίας Κωσταρά, βάφτισαν τα παιδιά τους: Ο Χρήστος και η Παναγιώτα βάφτισαν το αγοράκι τους και του χάρισαν το όνοµα Κωσταντίνος. Και ο Λευτέρης και η Εύη βάφτισαν επίσης το αγοράκι τους και του χάρισαν το όνοµα Ιάσωνας. Στους ευτυχισµένους γονείς, παππούδες και γιαγιάδες, ευχόµαστε να τους ζήσουν τα νεοφώτιστα µε υγεία και ευτυχία. ΘANATOI – Απεβίωσε στις 3 Νοεµβρίου 2017 στην Αθήνα ο Γιάννης Κουβαράς και αναπαύθηκε στο κοιµητήριο του Κόκκινου Μύλου της Νέας Φιλαδέλφειας Αττικής. – Απεβίωσε στις 25 Οκτωβρίου 2017 στην Αµερική η Βάσω ∆ιαµαντούκου. Εκφράζουµε τα θερµά µας συλλυπητήρια στους οικείους τους. MNHMOΣYNA – Στην Αθήνα στις 7 Οκτωβρίου 2017, έγινε το 40ήµερο µνηµόσυνο της Μαρίας Κουβαρά. Ας είναι αιωνία η µνήµη της. ANAKOMI∆H OΣTΩN – Στις 13 Σεπτεµβρίου 2017, έγινε η ανακοµιδή των οστών του Λεωνίδα Τσάµη στο ∆ολό από τα παιδιά του Χριστόφορο και Ιφιγένεια. – Στις 16 Aυγούστου 2017, έγινε η ανακοµιδή των οστών της Ευτυχίας Φορτουνάτας Λιόλιου στο ∆ολό από τα παιδιά της Νώρα και Παναγιώτη. Ας είναι αιωνία η µνήµη τους.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ Η Αδελφότητα ∆ολού σας προσκαλεί να παρευρεθείτε την Κυριακή 21 Ιανουαρίου 2018 και ώρα 11:30 π.µ. στην Τακτική Εκλογοαπολογιστική Γεν. Συνέλευση για ανάδειξη νέου ∆.Σ. Θα ακολουθήσει το καθιερωµένο Κόψιµο της Βασιλόπιτας που θα πραγµατοποιηθούν στο Ξενοδοχείο ΤΙΤΑΝΙΑ (οδός Πανεπιστηµίου) Ελ. Βενιζέλου 52 Αθήνα στην καφετέρεια του ξενοδοχείου στο µεσοπάτωµα)

ΨHΦIΣMA Mετά την θλιβερή είδηση του θανάτου της

Mαρίας Στυλιανής Kουβαρά Tο ∆.Σ. της Aδελφότητας ∆ολού αποφάσισε οµόφωνα τα εξής: Nα συλλυπηθεί τους οικείους της  Aντί στεφάνου να καταθέσει χρηµατικό ποσό προς ενίσχυση του χωριού. Nα δηµοσιεύεσει το ψήφισµα στην εφηµερίδα «∆ολιώτικα». Nα παραστεί στην επιµνηµόσυνη τελετή. Tο ∆ιοικητικό Συµβούλιο 

11

ΡΙΞΑΝΕ ΛΑ∆Ι ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ – Θεοδώρα Ζωίδη του Σταύρου – Κώστας Κωσταράς – Παπαιωάννου Λόλα – Στέφανος Μανούσης και Αλεξάνδρα Μαγαζή – Κουβαράς Φοίβος – Γιάνναρου Aντιγόνη – Γιάνναρου ∆έσποινα

20 20 20 20 50 20 50

Ενηµέρωση Για καλύτερη εξυπηρέτηση παρακαλούµε τα εµβάσµατά σας, να τα στέλνετε: 1) Mέσω της Τράπεζας Πειραιώς στο λογαριασµό του Πολιτιστικού Συλλόγου, Αριθ. Λογ. ΙBAN: GR 1401724070005407025725400 2) Στον Πρόεδρο του Συλλόγου Ιωάννη Μποντίνη Απολλωνίας 21 Τ.Κ. 45332 Ιωάννινα: α) Με ταχυδροµική επιταγή ή β) µέσω του δικτύου Western Union

Ένας νέος Έλληνας ερευνητής κέρδισε διεθνές βραβείο της Ευρωπαϊκής Χηµικής Βιοµηχανίας. Ο δρ Σπύρος Καρακίτσιος γιος του Παναγιώτη και εγγονός του Σπύρου και Ματούλας Καρακίτσου, είναι λέκτορας και ερευνητής περιβαλλοντικής χηµείας στο ΑΠΘ και το βραβείο απονεµήθηκε για την έρευνά του στις πιθανές επιπτώσεις νευροτοξικών χηµικών ουσιών στην ανάπτυξη του νευρικού συστήµατος των παιδιών. Το βραβείο, που συνοδεύεται µε ποσό 100.000 ευρώ, απονέµεται σε Ευρωπαίους ερευνητές στην αρχή της καριέρας τους, οι οποίοι κάνουν καινοτόµες µελέτες για τις πιθανές επιπτώσεις των χηµικών ουσιών στην ανθρώπινη υγεία και στο περιβάλλον. Εκφράζουµε τα θερµά µας συγχαρητήρια και ευχόµαστε πάντα επιτυχίες στον χωριανό µας.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΉΡΙΟ Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συγχωριανούς και µέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ιωαννίνων αλλά πρωτίστως τον Γιάννη Μποντίνη που µε την εγκάρδια συµµετοχή σας συµµεριστήκατε και συµπαρασταθήκατε το πένθος µου και γίνατε βάλσαµο στον πόνο µου! Φοίβος Κουβαράς ΕΠΙΤΥΧΟΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙ∆ΕΥΣΗ – Νάστου Σταυρούλα κόρη του Μίµη και της Aθηνάς στο Πανεπιστήµιο Ιωαννίνων, τµήµα Βιολογίας (πρώτη στη σειρά) Με τις θερµότερες ευχές µας για µια επιτυχηµένη επαγγελµατική σταδιοδροµία και κοινωνική καταξίωση.

ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ Όπως γνωρίζετε τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ» είναι µια µικρή τοπική εφηµερίδα και δεν έχει τα µέσα να πληροφορείται για όσα συµβαίνουν, στους αγαπητούς µας χωριανούς. Γι’ αυτό σας παρακαλούµε να µας ενηµερώνετε σαν θέλετε να δηµοσιεύουµε ό,τι ευχάριστο ή δυσάρεστο σας συνέβη, (γέννηση, θάνατος, µνηµόσυνο, επιτυχίες, διακρίσεις κ.λ.π.) Επίσης να µας ενηµερώνετε για την αλλαγή της διεύθυνσής σας.

∆ωρεά προς τον Πολιτιστικό Σύλλογο ∆ολού Ιωαννίνων – Κουβαράς Φοίβος στη µνήµη Ιωάννη Κουβαρά 100 ευρώ

ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ – Νώρα Μπαλωµένου-Λιόλιου (χρήση οστεοφυλακείου) 50 – Μούστου Χριστίνα στη µνήµη του συζύγου της Χριστόφορου 200 – Μούστου Χριστίνα στη µνήµη Ιωάννη Λιόλιου 100 – Μούστου Χριστίνα στη µνήµη Μαρίας Κουβαρά 100 – Αδελφότητα Αµερικής στη µνήµη Βάσως ∆ιαµαντούκου 100 δολ. – Χριστόφορος και Κρυστάλλω Ράπτη στη µνήµη Βάσως ∆ιαµαντούκου 100 δολ. – Κουβαράς Φοίβος στο νεκροταφείο Αγ. Ιωάννη στη µνήµη µητέρας του Μαρίας 200 – Σοφία Mούστου (χρήση οστεοφυλακείου) 50 – Θεοδώρα Zωίδη του Σταύρου 50 – Στέφανος Mανούσης & Aλεξάνδρα Mαγαζή 50 – Xρυσούλα Πορίκη στη µνήµη της µητέρας της Aναστασίας 50 – Xρήστος & Λευτέρης Kωσταράς του Kώστα για συντήρηση εκκλησίας 100 – Kώστας & Σοφία Kωσταρά για συντήρηση εκκλησίας 100

EMBAΣMATA ΓIA THN EKKΛHΣIA TPAΠEZA ΠEIPAIΩΣ: Aριθ. Λογ/σµού GR 5101713000006300010064720 (∆άκας Eυάγγελος & Kούρος Παναγιώτης)

∆EKEMBPIOΣ 2017

« ∆OΛ I Ω T I K A »

∆OΛIΩTIKA Aκόµα ένας χρόνος γεµάτος ... ∆OΛIΩTIKA! Που, σε πείσµα και των δύσκολων καιρών που βιώνουµε όλοι µας, εξακολουθούν χωρίς ... ρυτίδες, να αποτελούν µε το γνώριµο ύφος και ήθος τους, το συνδετικό κρίκο των απανταχού ∆ολιωτών. Ένα µεγάλο EYXAPIΣTΩ σ’ όλους αυτούς που ξεκίνησαν τα ∆OΛIΩTIKA και συνεχίζουν µε το ίδιο πάθος και το ίδιο µεράκι, να εργάζονται ακούραστα και αδιάκοπα, σε βάρος πολλές φορές οικογενειακών και επαγγελµατικών υποχρεώσεων, για να φτάνει η εφηµερίδα αυτή στο σπίτι κάθε ∆ολιώτη, βάζοντας πάντα µπροστά το συµφέρον και την αγάπη για το χωριό. H προσφορά τους αποτελεί αποτύπωµα της διδαχθείσης µεθόδου για το ... φέρεσθαι, που έλεγε και η αείµνηστη γιαγιά Όλγα. Nα είστε πάντα υγιείς και χαρούµενοι πρωτεργάτες και συνεχιστές της ωραίας αυτής προσπάθειας. ΣTA XEPIA THΣ NEAΣ ΓENIAΣ Aγαπητέ και ακούραστε Mήτσο Πότση. Nα είσαι σίγουρος ότι τα παιδιά και τα εγγόνια µας θα δουν ένα καλύτερο, οµορφότερο, τουριστικότερο και πιο φηµισµένο ∆ολό τα επόµενα χρόνια. Kι’ αυτό, γιατί και τα ίδια το θέλουν και το µπορούν και θα εργαστούν γι’ αυτό! Tους έχουµε εµπιστοσύνη! ∆EN AΦHNEI THN HΣYXIA TOY O ΓIATPOΣ Oι πιέσεις που δέχτηκε, όπως γράφουµε σε προηγούµενη έκδοση, Γιατρός Πωγωνίσιος, συνταξιούχος, να µπει ... µπροστάρης για το ∆ήµο, τελικά, οριστικά, πήγαν ... στράφι! Bλέπετε ο ίδιος, καλοπερασάκιας όπως είναι, δεν αφήνει το ψάρεµα το καθηµερινό στο ποτάµι και τις παρέες στο καφενείο του χωριού του και θέλει χωρίς... σκοτούρες να χαρεί τη σύνταξή του. Eξ’ άλλου τις... γεύτηκε αυτές τις σκοτούρες µε το... Προεδριλίκι παλιά στο χωριό του και, όπως λέει, το... δις... ουκ ανδρός...

12 Tώρα, αν µε ρωτήσετε σε ποιον από τους δυο... καλοαρέσει η ιδέα, δεν µπορώ να σας πω. O άλλος πάντως είναι στο... τραβάτε µε κι’ ας κλαίω! Σίγουρα αυτή η κίνηση αλλάζει πολλά στο σκηνικό των υποψηφιοτήτων για το ∆ήµο. Όπως κι’ αν εξελιχθεί. AΛΛO το... ΦPEΣKO

ΤΟΥ KΩΣTA ∆. ANAΣTAΣIOY Tο άσχηµο για τον άλλο τον Professora είναι ότι τώρα ψάχνει... ταίρι! (Φιλαράκια, που τους έφαγε η αγωνία για τα... πρόσωπα, τώρα σας... φωτογράφισα). ΠEPAΣTIKA NIKO Περιπέτεια µε την υγεία του περνάει ο αγαπητός σε όλους τους ∆ολιώτες Nίκος Παγούνης. Mε τη βοήθεια του Θεού και τη γερή του κράση, ελπίζουµε και ευχόµαστε γρήγορα να καταφέρει να ξεπεράσει το πρόβληµα και να τον δούµε πάλι γερό και δραστήριο στο χωριό, που τόσο αγαπάει και που συχνά το επισκέπτεται. KATI ΠPEΠEI NA AΛΛAΞOYME Έχουµε ένα από τα οµορφότερα χωριά του Nοµού µας. Kι’ αυτό δεν το λέµε µόνο εµείς από τοπικιστική διάθεση. Eίναι κοινός τόπος, όλων όσων το γνώρισαν από κοντά, έστω και για λίγες µέρες. Παράλληλα διαθέτει το χωριό µας, ένα εξαιρετικότατο ξενώνα µε µια πρωτόγνωρη φιλοξενία από τον αγαπητό, σ’ όσους τον γνωρίζουν Φόρη Kωσταρά, που θέτει στη διάθεση των επισκεπτών φρέσκα, ντόπια, νοστιµότατα παραδοσιακά προϊόντα. Έχουµε µια χαράδρα –του Kουβαρά– ονοµαστή και πόλο έλξης για περιπατητές και τουρίστες. Kι’ όµως, από τουριστική άποψη συγκρινόµενο το χωριό µας µε άλλα χωριά είµαστε όχι µόνο πολύ πίσω, αλλά στο... µηδέν. Tι δεν κάνουµε καλά; Tι δεν προβάλλουµε, όπως πρέπει; Aς προβληµατιστούµε για να µπορέσουµε να κάνουµε το

όµορφο ∆ολό πόλο τουριστικής έλξης. Kαι τότε πολλά µπορούν να αλλάξουν και στο χωριό αλλά και στη ζωή των κατοίκων του. ANAΠOΛOYME ME ΣYΓKINHΣH... Mήτσο, όλοι µας ξαναγινόµαστε µικρά παιδιά, όταν διαβάζουµε ή ακούµε κάτι από το παρελθόν στο όµορφο ∆ολό µας. Kαι ξαναγυρίζουµε νοερά εκεί που, µικρά παιδιά, ζήσαµε και καλές και άσχηµες εµπειρίες, τις οπίες αναπολούµε µε συγκίνηση. Kαι κάτι ακόµα. Tο κουράγιο και η δύναµή σου για προσφορά Mήτσο και η αγάπη και η φροντίδα σου για το ∆ολό, ας είναι οδηγός στη νεότερη γενιά. MYΣTIKOΣ ∆EIΠNOΣ µε σχέδια Nάτα µας! Πέµπτη βράδυ, 30 Nοεµβρίου και µια... µάζωξη, που θύµιζε... Kρυφό Σχολειό, έγινε σε σπίτι στα Γιάννινα, µε θέµα τις ∆ηµοτικές εκλογές που έρχονται. Παρόντες... δεκατέσσερις(!) –µετρηµένοι– παλιοί και νέοι αυτοδιοικητικοί, ανάµεσά τους κι’ ένας... –εξ’ αγχιστείας ∆ολιώτης. (Πάλι καλά που δεν ήταν... δώδεκα, οπότε, σαν... µυστικός δείπνος, θα έψαχναν τον... Iούδα! Kαι εκεί, οµόφωνα αποφασίσθηκε να διερευνηθούν οι προθέσεις δύο ατόµων που θα µπορούσαν να... κτυπήσουν το ∆ήµο! Tο... ζουµί της υπόθεσης είναι ότι ο ένας είναι... δικός µας, πρώην... και ο έτερος Bοστινιώτης βέρος, µε µεγάλη επιρροή και πολλές διασυνδέσεις και λίαν αγαπητός.

Eντάξει, δε λέω, καλό το... κατεψυγµένο φαγητό. Aλλά µε το... φρέσκο, όπως και να το κάνουµε, δεν συγκρίνεται. ∆ιαφωνεί κανείς; Tώρα θα µου πείτε δεν υπάρχουν κάτι... κατεψυγµένα... Mπον Φιλέ A΄ A΄A΄, που τύφλα να΄χουν τα φρέσκα µε... ορµόνες και... φάρµακα! Aυτά είναι µια άλλη ιστορία. ΣTYΛOBATEΣ TOY XΩPIOY Φόρης Kωσταράς και Πάνος Kούρος είναι οι... στυλοβάτες του χωριού και µε ανοιχτή πάντα την πόρτα της... καρδιάς τους για προσφορά και αγάπη για όλους τους ∆ολιώτες. Nα είστε πάντα καλά Φόρη και Πάνο. AΣ ΦΩTIΣTOYN OI KAP∆IEΣ MAΣ... Mέρες που έρχονται, ας αγκαλιάσουµε µε ζεστασιά, καλοσύνη και Aγάπη, όχι µόνο τους δικούς µας ανθρώπους, αλλά και το διπλανό, το φίλο, το γείτονα, το συγχωριανό... Kι ας αφήσουµε τον ατοµισµό και την αδιαφορία να φύγει µε τον παλιό χρόνο. Oι καρδιές OΛΩN µας ας φωτιστούν µε το φως της αλήθειας, που µας στέλνει EKEINOΣ(!), που µε τη γενίκευσή του άλλαξε την ιστορία της ανθρωπότητας. Kι ας τον παρακαλέσουµε τη Nέα Xρονιά να µας χαρίζει απλόχερα τρία αγαθά. Πρώτο: Yγεία...! ∆εύτερο: Yγεία! Tρίτο: Yγεία! Όλα τ’ άλλα, αργά ή γρήγορα, διορθώνονται. Kαλή χρονιά σε όλους. Kώστας Aναστασίου