grupa
a
Test podsumowujący rozdział III
Ekologia
.................................................
Imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 33 punkty.
.......................
................
Data
Klasa
5. Zaznacz zdanie opisujące tę właściwość wody,
1. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1) Nisza ekologiczna to A. obszar występowania osobników danego gatunku. B. miejsce zdobywania pokarmu i poszukiwania partnera do rozrodu. C. obszar wyodrębniony na podstawie cech geograficznych, klimatycznych i glebowych. D. wszystkie wymagania niezbędne organizmowi do przeżycia i wydania na świat potomstwa.
2. Wykres przedstawia zakres tolerancji na temperaturę dwóch gatunków – A i B. Napisz, który z nich ma szerszy zakres tolerancji na (0–1) ten czynnik.
która umożliwia niektórym organizmom poruszanie się po jej powierzchni.
(0–1)
A. Ma duże ciepło parowania. B. Jest dobrym rozpuszczalnikiem. C. Ma duże napięcie powierzchniowe. D. Podczas zamarzania zwiększa swą objętość.
6. Podczas wycieczki nad jezioro uczniowie naliczyli w sumie 98 osobników kaczki krzyżówki i łabędzia niemego. Zapisali ten wynik jako liczebność populacji ptaków tego jeziora. Napisz, jaki błąd popełnili uczniowie w obliczaniu liczebności populacji. (0–1) ..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
7. Na łące o powierzchni 150 m2 rośnie 600 okazów szczawiu zwyczajnego. Oblicz, jakie jest zagęszczenie szczawiu zwyczajnego na tej łące.
(0–2)
..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
8. Zaznacz dwa czynniki, które zwiększają liczebność
3. Podkreśl dwa czynniki, których wartość jest
względnie stała w środowisku lądowym, a zmienna w środowisku wodnym. (0–2) stężenie dwutlenku węgla, temperatura, dostępność wody, dostępność światła, zawartość tlenu, zawartość soli mineralnych 4. Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie rodzaje środowiska. Porównywane czynniki Zawartość tlenu
stała
Wahania temperatury
duże
małe
Dostępność wody
zmienna
stała
zmienna
(0–1)
populacji.
(0–2)
A. Emigracje. B. Rozrodczość. C. Śmiertelność. D. Imigracje. E. Wędrówki sezonowe.
9. Napisz, jaki typ rozmieszczenia osobników tworzących populację jest charakterystyczny dla podanych niżej gatunków. (0–2) A. pszczoła miodna –
....................................
B.
mrówka rudnica – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. rusałka pawik –
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
zwyczajna w szkółce leśnej – . . . . . . . . . . . . . ..................................................................
D. sosna
10. Na przykładzie drapieżnika żyjącego
w stadzie zapisz jedną zaletę i jedną wadę rozmieszczenia skupiskowego.
15. Nazwij opisane rodzaje oddziaływań między (0–2)
Zaleta: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
organizmami i podaj różnicę między nimi.
(0–3) A. Podnawka przyczepia się do ciała rekina i przemieszcza razem z nim. Korzysta także z resztek jego pokarmu.
..................................................................
Wada: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...............................................................
..................................................................
11. Napisz, jaki rodzaj populacji przedstawia poniższa piramida wieku.
(0–1)
B. Bakterie brodawkowe żyją w korzeniach roślin motylkowatych, powodując powstawanie na nich brodawek. Dostarczają roślinie związki azotowe, a pobierają od niej związki organiczne. ...............................................................
Różnica: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...............................................................
16. Uzupełnij tabelę. Termin
(0–3) Objaśnienie terminu
Wszystkie organizmy zamieszkujące określony obszar i powiązane wzajemnymi zależnościami. Nieożywiona część ekosystemu. ..................................................................
12. Na łące obok koniczyny białej rozrósł się bujnie
szczaw zwyczajny. Określ rodzaj zależności między tymi gatunkami. (0–1) ..................................................................
13. Obok zdań dotyczących pasożytów zewnętrznych wpisz literę Z, a obok zdań dotyczących pasożytów wewnętrznych – literę W. (0–3) Wchłaniają pożywienie całą powierzchnią ciała. Wydzielają substancje znieczulające, które utrudniają żywicielowi ich zlokalizowanie.
Ekosystem
17. Uzupełnij piramidę ekologiczną, wpisując podane niżej organizmy do odpowiednich poziomów. Następnie napisz, na którym poziomie zmagazynowane jest najwięcej energii. (0–2) gąsienica motyla, krogulec, sikora, jabłoń
Wiele z nich magazynuje pokarm w uchyłkach przewodu pokarmowego. Narządy zmysłów tych organizmów uległy uwstecznieniu. Ich ciało pokrywają substancje chroniące m.in. przed enzymami trawiennymi żywiciela. Mają narządy umożliwiające przebicie skóry żywiciela.
14. Wykreśl wyrazy tak, aby informacja dotycząca mikoryzy była prawdziwa.
..................................................................
18. Obok zdań zawierających prawdziwe informacje
wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje – literę F. (0–2) (0–3)
Mikoryza jest przykładem komensalizmu / mutualizmu. To zależność między grzybem a glonem / rośliną. Grzyb ułatwia organizmowi, z którym żyje w symbiozie, pobieranie wody z solami mineralnymi, w zamian otrzymuje związki organiczne / nieorganiczne.
Destruenci są konsumentami. Destruenci przekształcają martwą materię organiczną w proste związki organiczne. Destruenci przyczyniają się do krążenia materii w ekosystemie. Destruentami są głównie padlinożercy.
grupa
b
Test podsumowujący rozdział III
Ekologia
.................................................
Imię i nazwisko
Poniższy test składa się z 18 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie całego testu możesz otrzymać maksymalnie 33 punkty.
.......................
Data
................
Klasa
1. Zaznacz prawidłowe zakończenie zdania. (0–1)
5. Zaznacz zdanie opisujące tę właściwość wody,
Nisza ekologiczna to A. obszar występowania osobników danego gatunku. B. miejsce zdobywania pokarmu i poszukiwania partnera do rozrodu. C. wszystkie wymagania niezbędne organizmowi do przeżycia i wydania na świat potomstwa. D. obszar wyodrębniony na podstawie cech geograficznych, klimatycznych i glebowych.
2. Wykres przedstawia zakres tolerancji na temperaturę dwóch gatunków – A i B. Napisz, który z nich ma węższy zakres tolerancji na (0–1) ten czynnik.
która umożliwia niektórym organizmom poruszanie się po jej powierzchni.
(0–1)
A. Woda jest dobrym rozpuszczalnikiem. B. Zwiększa swą objętość podczas zamarzania. C. Ma duże ciepło parowania. D. Ma duże napięcie powierzchniowe.
6. Podczas wycieczki do lasu na wyznaczonej powierzchni uczniowie naliczyli w sumie 48 osobników dębu szypułkowego i grabu pospolitego. Zapisali ten wynik jako liczebność populacji drzew występujących w lesie. Napisz, jaki błąd popełnili uczniowie w obliczaniu liczebności populacji. (0–1) ..................................................................
..................................................................
..................................................................
..................................................................
7. W lesie o powierzchni 300 m2 rośnie około 1800 okazów szałwii lepkiej. Oblicz, jakie jest zagęszczenie szałwii w lesie.
(0–2)
..................................................................
.................................................................. ..................................................................
3. Podkreśl dwa czynniki, których wartość jest zmienna w środowisku lądowym, a stała lub względnie stała w środowisku wodnym. (0–2) stężenie dwutlenku węgla, temperatura, dostępność wody, dostępność światła, zawartość tlenu, zawartość soli mineralnych
4. Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie rodzaje środowiska.
(0–1)
..................................................................
8. Zaznacz dwa czynniki, które zmniejszają liczebność
(0–2)
populacji. A. Śmiertelność. B. Emigracje. C. Imigracje. D. Wędrówki sezonowe. E. Rozrodczość.
9. Napisz, jaki typ rozmieszczenia osobników tworzących populację jest charakterystyczny dla podanych niżej gatunków.
Porównywane czynniki Zawartość tlenu
zmienna
stała
Wahania temperatury
małe
duże
Dostępność wody
stała
(0–2)
A. rusałka pawik – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B. pszczoła miodna – . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C. sosna zwyczajna w szkółce leśnej – . . . . . . . . . . ..
zmienna
D. mrówka rudnica – . . . . . . . . ............................
...............................................................
10. Na przykładzie roślinożercy żyjącego
w stadzie zapisz jedną zaletę i jedną wadę takiego rozmieszczenia.
15. Nazwij opisane rodzaje oddziaływań między (0–2)
Zaleta: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
organizmami i podaj różnicę między nimi.
(0–3) A. Mrówki ogrodniczki żywią się grzybami, które hodują w mrowisku. Dzięki ich zabiegom grzyby mają odpowiednie warunki do rozwoju.
..................................................................
Wada: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
...............................................................
..................................................................
11. Napisz, jaki rodzaj populacji przedstawia poniższa piramida wieku.
(0–1)
B. Roślina, oplątwa brodaczkowata, żyje na innych roślinach, które są dla niej podporą. Jest samożywna, a wodę pobiera z powietrza za pomocą specjalnych włosków. ...............................................................
Różnica: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .................................................................. ...............................................................
(0–3)
16. Uzupełnij tabelę. Termin
Objaśnienie terminu
Nieożywiona część ekosystemu. .........................................................................
12. W lesie obok szałwii lepkiej rosły także nieliczne okazy szałwii łąkowej. Określ rodzaj zależności między tymi gatunkami. (0–1) ..................................................................
13. Obok zdań dotyczących pasożytów zewnętrznych wpisz literę Z, a obok zdań dotyczących pasożytów wewnętrznych – literę W. (0–3) Wiele z nich magazynuje pokarm w uchyłkach przewodu pokarmowego. Wchłaniają pożywienie całą powierzchnią ciała. Wydzielają substancje znieczulające, które utrudniają żywicielowi ich zlokalizowanie.
Biocenoza Ogół wszystkich organizmów powiązanych wzajemnymi zależnościami wraz ze środowiskiem nieożywionym.
17. Uzupełnij piramidę ekologiczną, wpisując podane niżej organizmy do odpowiednich poziomów. Następnie napisz, na którym poziomie zmagazynowane jest najwięcej energii. (0–2) jastrząb, dąb, sikora, gąsienica motyla
Mają narządy umożliwiające przebicie skóry żywiciela. Narządy zmysłów tych organizmów uległy uwstecznieniu. Ich ciało pokrywają substancje chroniące m.in. przed enzymami trawiennymi żywiciela.
14. Wykreśl wyrazy tak, aby informacja dotycząca mikoryzy była prawdziwa.
(0–3)
Mikoryza jest przykładem mutualizmu / komensalizmu. To zależność między grzybem a rośliną / glonem. Grzyb ułatwia organizmowi, z którym żyje w symbiozie, pobieranie wody z solami mineralnymi, a w zamian otrzymuje związki nieorganiczne / organiczne.
..................................................................
18. Obok zdań zawierających prawdziwe informacje
wpisz literę P, a obok zawierających fałszywe informacje (0–2) – literę F. Destruenci przekształcają martwą materię organiczną w substancje mineralne. Destruenci są konsumentami. Destruentami są głównie padlinożercy. Destruenci przyczyniają się do krążenia materii w ekosystemie.
