Tema Tema 17:Desarrollo 17:Desarroll o del lenguaje lenguaj e oral
TEMA 17: PROCESO DE ADQUISICIÓN Y DESARROLLO DEL LENGUAJE EN LA EDUCA EDUCACIÓ CIÓN N PRIMAR PRIMARIA: IA: COMPRE COMPRESI SIÓN ÓN Y EXPRES EXPRESIÓN IÓN ORAL, ORAL, ELEMENTOS
NO
LINGÜÍSTICOS
QUE
ACOMPAÑAN
A
LA
COMUNICACIÓN ORAL. ESTRATEGÍAS DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA.
1. INTR INTRO ODUCCIÓ CCIÓN N 2. PROC ROCESO ESO DE ADQUISIC ISICIÓ IÓN N Y DESA ESARRO RROLLO DEL LENG ENGUAJE DE LA EDUCACIÓN PRIMARIA: COMPRENSIÓN Y EXPRESIÓN ORAL, ELEMENTOS NO LINGÜÍSTICOS LINGÜÍSTICOS QUE ACOMPA ACOMPAÑAN ÑAN A LA COMUNICACIÓN COMUNICACIÓN ORAL a. PROCES PROCESO O DE ADQ ADQUIS UISICI ICIÓN ÓN Y DESARR DESARROLL OLLO O DEL LENGUA LENGUAJE JE DE LA EDUCACIÓN PRIMARIA: COMPRENSIÓN Y EXPRESIÓN ORAL i. C!"#$%, C!"#$%, "&$!#!%# "&$!#!%#'' ( "a)a"%#)*'% "a)a"%#)*'%i"a' i"a' +# #!-a/# #!-a/# ii. E #!-a/# #!-a/# "& "& i!'%)!% i!'%)!% +# "&!i"a" "&!i"a"i0!: i0!: ##!% ##!%'' ( !"i!#' !"i!#' iii. T#)*a' T#)*a' ')# ')# a a+3i'i"i0! a+3i'i"i0! +# #!-a/# #!-a/# i4. i4. Ni4## Ni4##'' +# +# #'%+ #'%+i i +# +# #!#!-a/ a/## 4. D#'a)) D#'a)) #4% #4%i4 i4 +# +# #!-a #!-a/# /# #! EP 4i. 5a"%)#' 5a"%)#' 3# 3# i!(# i!(#!! #! # # +#'a)) +#'a)) +# #!-a #!-a/# /# 4ii. 4ii. Dii" Dii"%a+# %a+#'' &6' )#"# )#"#!%# !%#'' . ELEMENTOS NO LINGÜÍSTICOS LINGÜÍSTICOS QUE ACOMPA ACOMPAÑAN ÑAN A LA COMUNICACIÓN ORAL i. C! C!"#$ "#$% % +# "&!i "&!i"a" "a"i0! i0! ! ! 4#)a 4#)a ii. Ca'i Ca'ii"a" i"a"i0! i0! +# +# #!- #!-a/# a/# ! ! 4#)a 4#)a 1. Pa)a#! #!-a/# 2. L#!L#!-a a/# /# ")$ ")$) )a a 7. ESTRA ESTRATEGIAS TEGIAS DE INTER INTER8 8ENCIÓN ENCIÓN EDUCATI EDUCATI8 8A a. 5UND 5UNDAM AMEN ENT TACIÓN CIÓN LEGA LEGAL L i. 5i!ai+a+ ii. OGE iii. CC99 i4. OGA 4. C! !%# %#!!i+' i+' 4i. 4i. C)i% C)i%#) #)i i'' +# #4a #4aa a"i "i0! 0! . O)i#!%a"i!#' -#!#)a#' ". O)i#! O)i#!%a" %a"i i!# !#'' #'$# #'$#"* "*i i"a "a'' i. A"%i4i+a+# A"%i4i+a+#'' +# +# "&$)#! "&$)#!'i0! 'i0! ( #$)#' #$)#'i0! i0! )a ;. CONCLUSIÓN <. LEGI LEGISL SLAC ACIÓ IÓN N CIT CITADA 9I9LIOGRA5ÍA CITA CI TADA DA 9I9LIOGRA5ÍA COMENTADA
1. INTRODUCCIÓN E'%# %#&a %i#!# "& /#%i4 $)i!"i$a #$!#) ' $)"#'' $)"#'' +# a+3i'i"i0! a+3i'i"i0! ( +#'a)) +# #!-a/# #! # !i=, a'* "&, +# )&a &6' #'$#"*i"a, "#!%)a)'# #! a "&!i"a "&!i"a"i0! "i0! )a "! '' ##!% ##!%'' i!->*' i!->*'%i" %i"'' ( ! i!->*' i!->*'%i" %i"'. '. Si!
Centro de Estudios Ágora
1
Tema Tema 17:Desarrollo 17:Desarroll o del lenguaje lenguaj e oral
4i+ 4i+a) a) !a !a'' )i#!%a"i!#' $a)a a i!%#)4#!"i0! #+"a%i4a, &( i!%#)#'a!%#' +#'+# !#'%)a $#)'$#"%i4a "& +"#!%#'. E %#&a %#&a "#! "#!%a %a "! "! # )#'$ )#'$a a+ + #-i #-i' 'a% a%i4 i4 %a!% %a!% +# ' ' R#a R#a#' #' D# D#") ")#% #%' ' 1<17?@ 1<1 7?@ ( 12 12?2@ ?2@1;, 1;, $) ' 3# '# #'%a#"#! #'%a#"#! a' #!'#=a!Ba #!'#=a!Ba'' &*!i&a' &*!i&a' +# E+" E+"a" a"i0! i0! P)i& P)i&a) a)ia ia,, "& "& +# ' ' D# D#") ")#% #%' ' < <?2 ?2@@ @@ ( 2 2?2 ?2@1 @1;, ;, $ $)) ' "a#' '# #'%a#"# # "))*"& +# E+"a"i0! P)i&a)ia #! Ca!%a)ia. E! %+' %+' '# i!+i"a i!+i"a "& "& $)i $)i)a )a "&$ "&$#%# #%#!"i !"iaa i&$)%a i&$)%a!%# !%# a "&!i "&!i"a" "a"i0! i0! i!->*'%i"a. E'%a "&$#%#!"ia '# )#i#)# a a %iiBa"i0! +# #!-a/# "& i!'%)!% +# "&!i"a"i0! )a, a'# +# #'%# %#&a. Pa)a ! /) #!%#!+i&i#!% +# #'%# %#&a #&' #'%)"%)a+ #! +' -)a!+#' 3#':
E! $)i) $)i) -a) -a) aa aa)#& )#&'' +# $)"#' $)"#' +# +# a+3i'i a+3i'i"i0 "i0!! ( +#'a)) +#'a)) +# #!- #!-a/# a/# #! a #+"a"i0! $)i&a)ia, +!+# %)a%a)#&' a'$#"%' "&: a "&$)#!'i0! ( #$)#'i0! )a, a'* "& ' ##!%' ! i!->*'%i"' 3# a"&$a=a! a a "&!i"a"i0! "&!i"a"i0! )a.
P'% P'%#) #)i i)& )! #!%# %# a)# a)#& &'' ! a!6 a!6i' i'i' i' ') ')## a I!%# I!%#)4 )4#! #!"i "i0! 0! E+" E+"a% a%i4 i4aF aF +!+ +!+## 4#)#& 4#)#&' ' a i&$) i&$)%a! %a!"ia "ia 3# 3# %i#! %i#!## # $a$# $a$# +# a a&i a&iia ia,, ( )i# )i#!% !%a" a"i! i!#' #' ( %"!i"a' #'$#"*i"a' $a)a # +#'a)) +# #!-a/# )a.
5i!a& 5i!a!% #!%## %#)&i!a %#)&i!a)#& )#&' ' a #$ #$'i" 'i"i0! i0! "! "! !a !a "!" "!"'i0 'i0!. !.
2. PROCESO DE ADQUISICIÓN Y DESARROLLO DEL LENGUAJE DE LA EDUCACIÓN PRIMARIA: COMPRENSIÓN Y EXPRESIÓN ORAL, ELEMENTOS NO LINGÜÍSTICOS QUE ACOMPAÑAN A LA COMUNICACIÓN ORAL 2.1. PROCESO DE ADQUISICIÓN Y DESARROLLO DEL LENGUAJE DE LA EDUCACIÓN PRIMARIA: COMPRENSIÓN Y EXPRESIÓN ORAL 2.1.1. C!"#$%, "&$!#!%#' ( ")*)"%#*+'%")' -# #!/0)# R#(345), R#(345), 1668 E #!/0)# #' !a "a$a"i+a+ a"%a+ #%)#&a+a!%# +#'a))a+a #! # '#) &a!F #' ! 'i'%#&a +# "&!i"a"i0! &6' #'$#"iaiBa+ 3# ' +# %)a' #'$#"i#' a!i&a#', a a 4#B i'i0-i" ( $'*3i", 3# $#)%#!#"# %a!% a +&i!i i!+i4i+a "& a '"ia, ( 3# !' "a$a"i%a $a)a a'%)a#) , "!"#$%aiBa) "!"#$%aiBa) ,, ( "&!i"a) . E #!-a/# #' # ''%#&) -# '/!' a)i%)a)ia!%# )-a!iBa+ 3# "&$#, a !' 2 !"i!#' +# "a)6"%#) -a:
Centro de Estudios Ágora
2
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
-
E#!% +# )#$)#'#!%a"i0!, +ia!%# # "a ''%i%i&' /#%' +# &!+ $) ' )##)#!%#, #a)a!+ '$#!%#' $a)a )##)i)!' a a )#ai+a+ $)#'#!%# $) '"#+#).
-
I!'%)!% +# "&!i"a"i0! i!%#)$#)'!a, a'# $a)a # $)"#' +# '"iaiBa"i0! &a!a.
S#-H! 9#*-!)!- S)0''0*# , #! # #!-a/# &a! #'%)"%)a+ +## -#*#!")*'#
#!%*# -' "&$!#!%#'; #!/0) ( <)5) : a L#!/0) : a&a+a %a&i! i+i&a, #'$#"ia!%# $a)a '' #%)ai!->*'%i"'. E' ! &+# -#!#)a ( "!'%a!%# $a)a %+' ' &i#&)' +# !a "#"%i4i+a+ i!->*'%i"a. L' &a!' ")#a! ! !H) i!i!i% +# "&!i"a"i!#' a $a)%i) +# ! !H) i!i% +# ##!%', $) #/#&$ a %)a4' +# #'3#&a' &a$a' "!"#$%a#'. La )#$)#'#!%a"i0! +# +i"a "a$a"i+a+ #' 3# '# "!"# "& #!-a, #' +#"i) # "0+i-. U!a +#i!i"i0! "!4#!"i!a +# #!-a #' a +# 'i-!' i!->*'%i"' 3# 'i)4# a ' &i#&)' +# !a "&!i+a+ +# aa!%#' $a)a "&!i"a)'#. =)5): &a%#)iaiBa"i0! )#")#a"i0! &!%6!#a +# #'# &+# #! "a+a &i#&) +# a "#"%i4i+a+ i!->*'%i"a. E' ! a"% i!+i4i+a ( 4!%a)i #! # 3# a %)a4' +# a"%' +# !a"i0!, # aa!%# %iiBa a #!-a $a)a "&!i"a)'#. Ta!% a "&$)#!'i0! "& a #$)#'i0! )a '! +' "&$!#!%#' 3# )&a! $a)%# +# $)"#' "&!i"a%i4 ( 3# %i#!#! a aa "& +i !+a!%a. Pa)a 3# a(a "&!i"a"i0! %i#!# 3# a#) a-i#! 3# #&i%a ! !'a/# ( !a $#)'!a 3# )#"ia ( '#a "a$aB +# #!%#!+#). E #!-a/# #' ! +i i!'%)!% +# "&!i"a"i0!, 'i! ++a # &6' #%#!' 3# $'##&'. E'%6 "!'%i%i+ $) 'i-!' "&i!a"i!#' +# 'i-!' $#"ia)!%# )-a!iBa+', (a 3# a' #&i'i!#' i!->*'%i"a' '# )i#!%a! a a i!)&a"i0!. E'%a +i!'i0! +# a "&!i"a"i0! #' !+a!%a $a)a a #i'%#!"ia +# #!-a/# ( $a)a a' #!-a' #! 3# '# "!")#%a #'%a a"%a+, $#) 'i 3#)#&' +#i!i) # #!-a/# "! $)#"i'i0! ( +i#)#!"ia) +# %)' 'i'%#&a' 3# %a&i! 'i)4#! $a)a "&!i"a) K"& # a!i&a #' !#"#'a)i 3# 4a(a&' &6' a6 +# a )a'# 3# +i"#: # #!-a/# &a! #' ! i!'%)!% +# "&!i"a"i0!. C! # #!-a/# )-a!iBa&' !#'%) #!%)!, # &!+ #! 3# 4i4i&', ( '%#&' !#'%)a' $#)"#$"i!#' a +i4#)'' -)a+' +# a'%)a""i0!. P#) #'%a "a$a"i+a+ +# a'%)a""i0! ! #' ! $)i4i#-i +# ' i0'', 'i! 3# "a3i#) '#) &a!, $) # 'i&$# #" +# $'##) ! #!-a/#, #' ! "!'&a+ &a#'%) +# a a'%)a""i0!.
Centro de Estudios Ágora
3
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
D# a!%#)i) '# +#+"# 3# # #!-a/# #' # )#'$!'a# +# 3# $+a&' $#!'a), a!3# i#! #' 4#)+a+ 3# #' 4i#/a a $&i"a +# 'i $)i) #' a i!%#i-#!"ia #' # #!-a/# 3i#! %i#!# a $)i)i+a+ #! # +#'a)) +# $#!'a&i#!%. L 3# '* $a)#"# i!++a# #' 3# 'i! a a'# +# !a "!'%)""i0! "#)#)a &*!i&a!%# a+#"a+a ! #' $'i# # #!-a/#. A+#&6', # #!-a/# #' # '$)%# 6'i" +# a &)ia. La &)ia "#"%i4a +# ! $# '# "!'#)4a #! &i%', #(#!+a' # i'%)ia' "( 4#*" #' # #!-a/#, )a #'")i%, ( $) '$#'%, !"i!a "& '$)%# +# a &)ia i!+i4i+a (a 3# +#'#&$#=a ! $a$# i&$)%a!%# #! a )&a"i0! +# a i+#!%i+a+ $#)'!a. La "&!i"a"i0! )#$)#'#!%a a "a$a"i+a+ +# %)a!'&i'i0! +# i!)&a"i0!. L' '#)#' &a!' %)a!'&i%i&' i!)&a"i0! +# +i'%i!%a !a%)a#Ba ( a %)a4' +# +i'%i!%' 'i'%#&a'.
2.1.2. E #!/0)# "& !'%*0!% -# "&0!")">!: ##!%' ( 0!"!#' R#(345), 1668 L' ##!%' +# a "&!i"a"i0! '!: -
C0+i- +# '#=a#' 3# $#)&i%#! a "+ii"a"i0! ( +#"+ii"a"i0! +# !'a/# a C0+i-' 4#)a#' K#!-a/#, aa, +i'")' C0+i-' ! 4#)a#' K$)i)' "0+i-' +# "&!i"a"i0! +# !i=:
$'%)a, &i)a+a, &4i&i#!% -
Ca!a: +i $a)a a %)a!'&i'i0!
-
E&i'): #i-# ( '##""i!a a' '#=a#'
-
R#"#$%): +#"+ii"a # i!%#)$)#%a a' '#=a#'
E a"% +# "&!i"a"i0! '# $#+# )#'&i) +# a 'i-i#!%# &a!#)a: ! #&i'), +# a"#)+ "! ! +#%#)&i!a+ "0+i-, #!4*a !a '#=a "( )##)#!%# K/#% +#'i-!a+ #' a/#! a $)"#' +# "&!i"a"i0! K#' ! '"#', ! #'%a+ +# 6!i&.... La' '#=a#' #&i%i+a' 4ia/a! a %)a4' +# ! "a!a ( #-a! a )#"#$%), 3# 'i %i#!# a "a4# +# "0+i-, )#aiBa a +#'"+ii"a"i0!. Pa)a 3# ! a"% +# "&!i"a"i0! '#a "&$#% a! +# #'%a) $)#'#!%#' ' '#i' ##!%'. A+#&6', #! a "&!i"a"i0! &a!a '# i!%#)"a&ia! ' $a$##' +# #&i') ( )#"#$%)
Centro de Estudios Ágora
4
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
+ia!%# # +i6- a )#%)ai!%a"i0!, $) #', aa) '$!# a)%i"a) ( %)a+"i) ! 'i-!ii"a+. Ca+a ! +# ' "&$!#!%#' +# $)"#' "&!i"a%i4 +a -a) a !a !"i0! i!->*'%i"a +i#)#!%#, 3# '#)ia # )a'- $)#+&i!a!%# #! "a+a a"% +# "&!i"a"i0!. E +#'a)) &6' #a)a+ ( "&$#% '# +## a i!->i'%a R&)! J)"5'! 3# +i#)#!"ia a' 'i-i#!%#' 0!"!#': E$)#'i4a #&%i4a: "#!%)a+a #! # #&i'). S# $!# +# )#i#4# a a"%i%+
•
+# aa!%#. C!a%i4a a$#a%i4a: # $#' +# a"% "&!i"a%i4 )#"a# ')# #
•
)#"#$%), "!%)i(# a +#'#!"a+#!a) #! ! "&$)%a&i#!%. 56%i"a +# "!%a"%: #'%6 "#!%)a+a #! # "a!a. S !"i0! #' a +#
•
&a!%#!#) # "!%a"% "&$)a) 3# a "&!i"a"i0! !"i!a. R##)#!"ia )#$)#'#!%a%i4a: '# "#!%)a #! # )##)#!%#. T)a%a +# +a)
•
i!)&a"i0! ')# #"' 3# '! a/#!' a #&i') ( a )#"#$%). E'%%i"a $%i"a: "#!%)a+a #! # $)$i !'a/#. I&$)%a &6' "0& '#
•
+i"# 3# 3# )#a!%# '# +i"#. M#%ai!->*'%i"a: '# "#!%)a #! # "0+i-. E' a 3# a"# )##)#!"ia a $)$i
•
#!-a/#.
2.1.. T#*+)' '5*# ) )-?0'">! -# #!/0)# A!%#' +# $a'a) a "!"#) # $)"#' $) # 3# '# a+3i#)# # #!-a/#, !&)#&' a-!a' +# a' %#)*a' &6' )#$)#'#!%a%i4a' 3# +#i!#!: a) La %#)*a +#
@*0!#* +# a '"i0! +# $)#&a': $a)a 9)!#), %a!% a' "-!i"i!#'
"& # "!%#% '! ")"ia#' $a)a # +#'a)) +# #!-a/#. 9)!#) '-i)i0 3# # !i= a$)#!+# a 'a) # #!-a/# $a)a "&!i"a)'# #! # "!%#% +# a '"i0! +# $)#&a' 3# '# # $a!%#a!. S# #!a%iBa # a'$#"% "&!i"a%i4 +# +#'a)) +# #!-a/# &6' 3# ' !a%)a#Ba #'%)"%)a -)a&a%i"a. D# a"#)+ "! 9)!#), # !i= !#"#'i%a +' #)Ba' $a)a -)a) # a$)#!+iBa/# +# ' +# #!-a/#: !a i!!a%a ( %)a $)$)"i!a+a $) # "!%#%.
Centro de Estudios Ágora
5
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
La %#)*a "!'%)"%i4i'%a +# P)/#%: )#'a%a a $)i&a"*a +# a "-!i"i0! ( "!'i+#)a
b)
a "!%#% )#a%i4a!%# $" i&$)%a!%# ( #'"a'a!%# i!(#!%# #! ' "a&i' "ai%a%i4' +# a "-!i"i0!. E !i= #' 4i'% "& "!'%)"%) a"%i4 +# ' "!"i&i#!% (, $) %a!%, +# #!-a/#. Pia-#% $)#'#!%0 !a %#)*a i!%#-)a+a +# +#'a)) "-!i%i4, 3# #)a !i4#)'a #! ' a$i"aii+a+ ( # "a)a"%#)iBa+a a #'%)"%)a '(a"#!%# +# $#!'a&i#!%. S a$)i&a"i0! #' "!'%)"%i4i'%a # i!%#)a""i!i'%a a a 4#B. S# $)$!#! +' "a!i'&' "!'%)"%)#' +# a' #'%)"%)a' "-!i%i4a' $a)a %)a%a) "! #!%)!' "a+a 4#B &6' "&$#/': a )-a!iBa"i0! ( a a"&+a"i0!. E'%' $)i!"i$i' '! a$i"a#' a #'%+i +# +#'a)) +# #!-a/#F '%# '# "#!%)a)*a #! !a #$)#'i0! "a+a 4#B &6' "a)a ( 0-i"a +# $#!'a&i#!% ( #! !a $)-)#'i4a '"iaiBa"i0!, a'a+a #! a "a$a"i+a+ $)-)#'i4a +# !i= $a)a "&$)#!+#) $!%' +# 4i'%a' a/#!' K+# #!-a/# #-"!%)i" a '"ia. c) A
"&i#!B' +# ' a=' '#'#!%a, Na& C&'( )#4"i!0 # "a&$ +# a
$'i"i!->*'%i"a. Pa)a C&'( # #!-a/# #' !a "a$a"i+a+ #"'i4a!%# &a!a 3# '#$a)a a &)# +# a' +#&6' #'$#"i#' a!i&a#'. C)## 3# %+a' a' #!-a' aa+a' %i#!#! a-!' a'$#"%' "&!#'F # +#'")i&i#!% +# #'%' )a'-' "&!#', 3# a&0 !i4#)'a#' i!->*'%i"', !' $#)&i%i)*a #'%a#"#) !a +#'")i$"i0! +# #!-a/# &a!. P)$!# a #i'%#!"ia +# !a "a/a !#-)a i!!a%a, ! +i'$'i%i4 $a)a a a+3i'i"i0! +# #!-a/# "a$aB +# )#"ii) a i!)&a"i0! i!->*'%i"a (, a $a)%i) +# , +#)i4a) a' )#-a' -)a&a%i"a#' !i4#)'a#'. A+#&6', $a)a C&'(, #'' !i4#)'a#' )&a)*a! $a)%# +# "0+i- -#! %i" +# ' &a!' (, $) %a!%, a a+3i'i"i0! +# #!-a/# '#)*a ! $)"#' +# +#'$#-a&i#!% +# "a$a"i+a+#' i!!a%a'. C&'( +a &"a i&$)%a!"ia a a' )#-a' 'i!%6"%i"a'. E! "!'#"#!"ia # #'%+i +# a a+3i'i"i0! +# #!-a/# '#-H! #'%# &+#, %)a%a +# +#'")i) # "!"i&i#!% 'i!%6"%i" 3# '(a"# a "a+a $)+""i0! i!->*'%i"a i!a!%i. (, 0-i"a!%#, ")a)*a '#!%i+ "a!+ # !i= #' "a$aB +# #'%a#"#) "&i!a"i!#' +# +' $aa)a'. La i!#!"ia +# C&'(, +&i!0 # $a!)a&a a'%a +ia+' +# ' a=' '#%#!%a. E'%# $!% +# 4i'%a # "&$#%a+ "! a i!%)+""i0! +# a '#&6!%i"a, #' +#"i) +# #'%+i +# 'i-!ii"a+, #! a a+3i'i"i0! +# #!-a/#. S# 4i, $) #/#&$, 3# a'
Centro de Estudios Ágora
6
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
$)+""i!#' ! '0 #'%6! "!+i"i!a+a' $) !a "!'%)""i0! -)a&a%i"a "))#"%a, 'i! %a&i! $) ! 'i-!ii"a+ KA'*, a $i#+)a '# "&i0 a A!+)' #' 'i!%6"%i"a!%# "))#"%a $#) i!4ia# $) ' 'i-!ii"a+. E! %)a' $aa)a', 3# #! !a $)+""i0! i!->*'%i"a #i'%# !a )#a"i0! #!%)# ' )&a ( a3# 3# 'i-!ii"a. La )&a #! 3# '# /!%a! ( )+#!a! a' $aa)a' +#%#)&i!a ! 'i-!ii"a+ %). E i&$i"a 3# $a)a $+#) %iiBa) # #!-a/# '# !#"#'i%a ! "i#)% "!"i&i#!% $)#4i +# a )#ai+a+. P) #', #! ' a=' '#%#!%a '# a+i0 a ' $)#))#3i'i%' "-!i%i4' "& "!+i"i0! $a)a a a$a)i"i0! +# #!-a/#, 'i#!+ Pia-#% # $)%%i$ +# #'%a $#)'$#"%i4a. c)
T#)*a +# V(/%'( +# a' i!#!"ia' '"i"%)a#': E' ! %#0)i" +ia"%i"
3# #!a%iBa %a!% ' a'$#"%' "%)a#' +# +#'a)) "& a' i!#!"ia' i'%0)i"a'. Pa)a 8(-%'( a )#"i$)"i+a+ #!%)# # i!+i4i+ ( a '"i#+a+, 'i#!+ +#i!i+a #'%a %a!% i'%0)i"a "& "%)a!%#, #' &( i&$)%a!%#. E "!%#% +# "a&i ( +#'a)) #' # $)i!"i$a " +# a%#!"i0!, +a+ 3# a* #' +!+# $+#&' '"a) a' i!#!"ia' '"ia#' 3# $)#! # $)-)#' "-!i%i4 ( i!->*'%i". Pa)a 8(-%'( # aa #', !+a!%a!%#, ! $)+"% '"ia. E #!-a/# $)#"#+#)6 a $#!'a&i#!% # i!i)6 #! a !a%)a#Ba +# '%#: ' !i4##' +# !"i!a&i#!% i!%##"%a +#$#!+#)*a! +# ! #!-a/# &6' a'%)a"%. A+#&6', aa ( a""i0! #'%6! *!%i&a!%# !i+a': "a!% &6' "&$#/a #' a "!+"%a ( &6' i!+i)#"%a a %a, &6' i&$)%a!%# #' # ) +# a #!-a. c) T#)*a +#
S!!#* +# "!+i"i!a&i#!%: Pa)a Si!!#), # a$)#!+iBa/# +# #!-a/# '#
$)+"i)*a $) 'i&$#' "a!i'&' +# "!+i"i!a&i#!%. E! ! $)i!"i$i ' !i=' 'i&$#!%# i&i%a)*a!, $a)a +#'$' a'"ia) +#%#)&i!a+a' $aa)a' a 'i%a"i!#', /#%' a""i!#'. E a$)#!+iBa/# +# 4"aa)i ( +# a -)a&6%i"a '# a)*a $) "!+i"i!a&i#!% $#)a!%#. La -#!%# 3# '# #!"#!%)a a)#+#+) +# !i= )#"&$#!'a)6 a 4"aiBa"i0! +# #!!"ia+' "))#"%' -)a&a%i"a!%#, a $)#'#!"ia +# !#4a' $aa)a' #! # 4"aa)i, a )&a"i0! +# $)#-!%a' ( )#'$#'%a', #%". ( "a'%i-a)6 "! a +#'a$)a"i0! %+a' a' )&a' +# #!-a/# i!"))#"%, "& #!!"ia+' a-)a&a%i"a#', $aa)a' '"#!a'... E $)#&a +# #'%a %#)*a #' 3# ! #$i"a a 'i&ii%+ #! # +#'a)) +# #!-a/# +# %+' ' !i=', a! $)#'#!%a!+ %+a' +i#)#!%#' i'%)ia' +# )##)B #! # 6&i% +# i!->*'%i".
Centro de Estudios Ágora
7
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
NB##' -# #'%0- -# #!/0)# G)*"+) ( M#-!), 1668 R#'%a "!4#!i#!%# a+i) a ' +i#)#!%#' !i4##' #! ' 3# '# $#+# a!aiBa), $a)a #'%+ia) ' $)-)#'' 3# a"#! ' !i=' #! # $)"#' +# a+3i)i) # #!-a/# '#-H! #'%' !i4##' +# a!6i'i'.
9!%") ( !/+) La !%i"a '# "$a +# #'%+i +# ' '!i+' +# #!-a/# %a!% +#'+# # $!% +# 4i'%a +# ' $)+""i0!, "& +# ' $#)"#$"i0!. S# "$a %a&i! +# "& '# $)+"#! #'%' '!i+' K+# ' "a!i'&' &%)#' ( a)%i"a%)i'. La !-*a #'%+ia a' )#-a' +ia!%# a' "a#' ' '!i+' '# "&i!a! $a)a )&a) $aa)a' "! 'i-!ii"a+. L' !#&a' K/#% +# #'%+i +# a !-*a '# )-a!iBa! #! ! 'i'%#&a +# "!%)a'%#'F #' +#"i) "a+a !#&a %i#!# !' )a'-' $#)%i!#!%#' $)$i' 3# $#)&i%#! +i#)#!"ia) +# ' +#&6'.
S#&4!%") E'%+ia a #'%)"%)a +# ' 'i-!ii"a+' +# a' $aa)a'. L' "&$!#!%#' '#&6!%i"' '! 4a)#' +i'%i!%i4' 3# !' a(+a! a a!aiBa) # 'i-!ii"a+ +# a $aa)aF $. #/: $#)) #' '#) 4i4 a!i&a $a!%a &a&*#) +&'%i" 'a4a/#. La' $aa)a' 3# $'#a! "i#)%' )a'-' #! "&H! )&a! ! "a&$ '#&6!%i" 3# $#+# '#) +i4i+i+ a ' 4#B #! ' "a&$'.
M*'!%)' La &)-*a #'%+ia a #'%)"%)a +# a' $aa)a', ' "!'%)""i0! ( a )&a"i0! +# %)a' !#4a' K' !i+a+ 6'i"a #' # &)#&a: !i+a+ &*!i&a +# 'i-!ii"a+. La 'i!%ai' #'%+ia a' )#-a' +# "&i!a"i0! +# a' $aa)a' $a)a )&a) )a'#'.
P*)/&4%") S# "$a +# #'%+i +# ' +# #!-a/# #! # "!%#% ( +# a a+#"a"i0! +# a' $)+""i!#' i!->*'%i"a' a +i" "!%#%.
Centro de Estudios Ágora
8
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
2.1.F. D#')** #B0%B -# #!/0)# #! ) EP C*03 P#), 2HH68 L' $)i)' '!i+' #&i%i+' $) # !i= ! $#+#! "aii"a)'# "& i!->*'%i"' (a 3# '# $)+"#! #! !a #%a$a a!%#)i) a ' $)i)' i!%#!%' i!->*'%i"'. P+#&' aa) +# +' a'#' '"#'i4a' +# a' "a#' a H%i&a $#+# '#) "!'i+#)a+a "& i!->*'%i"a: -
E%a$a $)# i!->*'%i"a: "&$)#!+# +#'+# # !a"i&i#!% a'%a ' 12 '#' a!3# $#+# "!%i!a) a-! &6'. S# +i4i+# #! a"# K@7 '#', a# K7 '#',
-
#"aia K '#' ( /#-' 4"6i"' K12 '#'. E%a$a i!->*'%i"a: "&i#!Ba a)#+#+) +# a= ( '# +i4i+# #!: a E%a$a )6'i"a K121 '#': #' a #%a$a +# a $aa)a )a'#. E !i= %iiBa !a $aa)a $a)a )#$)#'#!%a) %+a !a )a'#. Ma!#/a !a' <2@ $aa)a', "&$)#!+# ( )#'$!+# a i!'%)""i!#' '#!"ia' ( $i+# '#=aa!+ !&)a!+ /#%' a&iia)#'. E%a$a %##-)6i"a K12; '#': '# $)+"#! ' $)i)' #'B' 'i!%6"%i"' a!%a!+ # 4"aa)i. U'a '0 $aa)a' +# "!%#!i+, 3# +a -a) a &i!i)a'#' "&$#'%a' +# +' $aa)a'. " E%a$a +# a )a'# 'i&$# K27 a=': '# $)+"#! )a'#' +# 2, 7 0 ; $aa)a' ( "! !a #'%)"%)a 'i!%6"%i"a &6' "&$#/a. E! ' $a)%# i!a "i!"i+# "! # i!i"i +# a #%a$a +# &!0- ( +# $)3. + E%a$a +# a E+"a"i0! I!a!%i K7 a=': #' a #%a$a +# #$a!'i0! -)a&a%i"a ( a+3i'i"i0! +# ' )#")'' !+a!%a#' +# a #!-a. S# a"# ' +# !a #'%)"%)a 'i!%6"%i"a "))#"%a ( ')-#! a' ')+i!a+a', "!")+a!"ia -!#)!H), a+4#)i', ""i!#' ( &a!#/ +# %i#&$' ( &+' 4#)a#'. S# $)+"# # $a' +# #!-a/# #-"!%)i" a '"iaiBa+, 3# a4)#"# # )aB!a&i#!% ( a i!%#)i)iBa"i0! +#
-
#!-a/#. E%a$a +# a E+"a"i0! P)i&a)ia K12 a=': '# $a'a +# &!0- a aa '"iaiBa+a "! i!%#!"i0! "&!i"a%i4a )#a. S# $)+"# a "!'i+a"i0! +# a #"%#'")i%)a +#'a))a!+ #'%)a%#-ia' 3# !%a! # a$)#!+iBa/# 'i-!ii"a%i4. E! %)! a ' a=' '# i!i"ia a "!'#)4a"i0! ( -#!#)aiBa"i0! ( (a '# a $)+"i+ a i!%#)i)iBa"i0! +# #!-a/#. A $a)%i) +# ' a=' '# 4a $a'a!+ +# a (%a$'i"i0! a a '*!%#'i', +# a #!)a"i0! a a +#'")i$"i0! ( '# a"# ! ' )#+"i+ +# $)!&)#' $#)'!a#' ( $'#'i4'. Y a $a)%i) +# ' 12 a=' #' "a$aB +# "&$)#!+#) ( #a)a) i$0%#'i' 4#)a!%#
2.1.. 9)"%*#' ?0# !0(#! #! # -#')** -# #!/0)#
Centro de Estudios Ágora
9
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
A a "&$#/i+a+ +# +#'a)) +# ' "&$!#!%#' #'%)"%)a#' +# 'i'%#&a i!->*'%i" '# '&a a "&$#/i+a+ +# '' +#%#)&i!a!%#' "!+i"i!a&i#!%'. La "!+"%a i!->*'%i"a +# ! '/#%, # +#'a)) +# ' "a$a"i+a+ +# "&!i"a)'#, 4a a +#$#!+#) +# 4a)ia#' +# $)$i '/#% ( +# 4a)ia#' a&i#!%a#'.
)8 8a)ia#' +# $)$i '/#% -
Ma+)a"i0! +# a' 6)#a' a'"ia%i4a' +# "#)#), $#' # #!-a/# '# $)+"# $) a "&i!a"i0! +# !a '#)i# +# 0)-a!'.
-
Ma+)a"i0! +# ' 0)-a!' !a%)i': "a!+ # !i= !a"# a "a #' &( $#3#=a ( a +i'%a!"ia a a -a)-a!%a #' ")%a. E $aa+a) #' a$a!a+, a #!-a +#&a'ia+ -)a!+# $a)a a +a "a!+ # !i= 4a ")#"i#!+ '# $)+"#! "a&i' #! # %a&a= ( )&a +# ' 0)-a!' K$) #/#&$, ' '!i+' +#!%a#' !#"#'i%a! ' +i#!%#' ( 3# a #!-a '#a &6' $#3#=a.
-
La 'a+: '#-H! #'%+i', ' #!#)&' +# -)a4#+a+ #!%)# @ ( 2 a=' ')#! ! )#%)a' #! # +#'a)) i!->*'%i", ')# %+ 'i '# #' i!%#)!a, $#) # )#%)a' '# $#+# )#'4#) #! &( $" %i#&$.
-
La i!%#i-#!"ia: ! #'%6 +#&'%)a+ 3# a(a )#a"i0! K' !i=' '$#)+%a+' aa! &6' %a)+#F ' !i=' "! NEE aa! &6' %a)+#, !' ( $#) 3# %)', $#) #'# )#%)a' i!->*'%i" $#+# +##)'# a %)' a"%)#'.
-
Si #'%6 "&$)a+ 3#, #! a #'"#a, ' !i=' 3# %i#!#! -)a! i!%#i-#!"ia, %i#!#! -)a! "a$a"i+a+ 4#)a ( a )#a"i0! i!%#i-#!"ia#!-a/# a!%a a'%a!%# "! a #+a+ #! a #%a$a #'"a).
-
T+a' a' i!4#'%i-a"i!#' a"%a#' $#)&i%#! "!"i) 3# a aii+a+ $a)a a+3i)i) # #!-a/# #' ! +#'a)) )#a%i4a!%# i!+#$#!+i#!%# +# a i!%#i-#!"ia.
-
E '#: #i'%#! +i#)#!"ia' #!%)# # +#'a)) i!->*'%i" +# !i= ( +# a !i=a. La' !i=a' '! '$#)i)#' #! "&$)#!'i0! ( #$)#'i0!. E'%a +i#)#!"ia ! #' !i4#)'a, 'i! $)$ia +# a "%)a ""i+#!%a. Ma)-a)#% M#a+: a' +i#)#!"ia' ! '# $)+"#! 'a!%# $) a #)%# i+#!%ii"a"i0! +# a' !i=a' "! ' &a+)#, 'i! $) ' +i#)#!%#' &+#' ( #$#"%a%i4a' +# a '"i#+a+ ""i+#!%a.
58 8a)ia#' a&i#!%a#' -
A&i#!%# a&iia): ! a&i#!%# a&iia) #'%a# #' &( a4)a# $a)a # +#'a)) +# #!-a/#. La a%a +# 4*!"' a#"%i4' "! ' $)-#!i%)#' a!%#' +# ' "i!" a=' 4a a #4a) a ! i&$)%a!%# )#%)a' 3# ! 'i#&$)# '# 4a a $+#) )#"$#)a). L' i/' H!i"' ( ' i/' &a()#' '! ' &6' a4)#"i+': '
Centro de Estudios Ágora
10
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
-#' %i#!#! ! )#%)a' )#'$#"% a ' !i=' +# ' #+a+, +#i+ a 3# "a'i !!"a #'%6! 'a' "! '' $a+)#'. La a'i'%#!"ia a a #'"#a i!a!%i a4)#"# a ' !i=' 3# '# #!"#!%)a! #! "i)"!'%a!"ia' +#'a4)a#'. -
E'%i&a"i0!: #' ! a"%) &( i&$)%a!%#. S# a "&$)a+ 3# a'%a ' #' +# '#i' '#' a"#a! &6' "a!+ #'%6! aa!+ 3# "a!+ #'%6! ''. S! #'%i&a!%#' a' "!4#)'a"i!#', ##) "#!%', ' 4ia/#', ' /#-'
-
Ca'# '"ia: a '"ii!->*'%i"a #'%+ia a' )#a"i!#' #!%)# #!-a/# ( "a'# '"ia. 9#)!'%#i! )#aiB0 #'%+i' ')# # %#&a $a)%i#!+ +# a i$0%#'i' +# 3# ' i!+i4i+' $#)%#!#"i#!%#' a a' "a'#' &6' a/a' %iiBa! ! "0+i- &6' )#'%)i!-i+ K)a'#' ")%a', #)))#' +# 'i!%ai', &"a' )a'#' #"a' ( -i)', %#!+#!"ia a ! #!-a/# "!")#% "! $"a a'%)a""i0! (, a' "a'#' +ia' ( a%a' %iiBa! ! "0+i- #a)a+ K'i!%ai' &6' $)#"i'a', &a() !i4# +# a'%)a""i0!, "))#""i0! #! # ' +# $)#$'i"i!#', a+4#)i', "!/!"i!#'. E! a #'"#a '# %iiBa # "0+i- #a)a+, 3# '$!# ! +# ' a"%)#' +# )a"a' #'"a).
-
E ii!->i'&: '#) ii!-># 'i-!ii"a '#) "a$aB +# "&!i"a)'# K"&$)#!+#) ( aa) #! +' #!-a' ai%a!%#. P)6"%i"a!%# !!"a a( ! #3ii)i #!%)# a' +'. S# a "&$)a+ 3# ' !i=' ii!->#', #! i-a+a+ +# "!+i"i!#', ! ')#! a+#a!%' !i )#%)a'' #! ' +#'a)). E ii!->i'& #' ! a"%) $'i%i4 'i a' "!+i"i!#' a&i#!%a#' '! #!a'.
2.1.. D"0%)-#' &4' *#"0#!%#' #! # )0) #! "0)!% ) ) )-?0'">! -# -#')** -# #!/0)# *) G))*- ( G)#/, 2HHH8 R#%*)' '&$# -# #!/0)# . S# %)a%a +# ! +#'a'# #!%)# # +#'a)) -#!#)a ( # -
+#'a)) +# #!-a/#, 'i! "a'a "!"i+a, "! %)a'%)!' #! a $'i"&%)i"i+a+, #! a $#)"#$"i0! +# %i#&$ ( +#' #'$a"i ( a "a$a"i+a+ +# a%#!"i0!. G#!#)a!%#, /)a "! a #+a+, $#) #! a-!' "a'' $)#'#!%a! +ii"%a+#' -
$a)a # a$)#!+iBa/# +# #!-a/# #'")i% ( $a)a a #'"a)i+a+ #! -#!#)a. D')): #' !a a%#)a"i0! $#)&a!#!%# +# a $)!!"ia"i0! +# ! !#&a 'i! $)#'#!%a) %)a'%)!' i'i0-i"' +# 'i'%#&a !#)4i' "#!%)a !i &a)&a"i!#' +# ' 0)-a!' a)%i"a%)i', !i +#i"i#!"ia a+i%i4a. P#+#! '#) +# &i'i0! +# !#&a, +# ''%i%"i0! +# ! !#&a $) %) K'#'# "#"# +# +i'%)'i0!, 3# #' a $)!!"ia"i0! -%)a +# !#&a ). S'%i%"i0!, a%#)a"i0! &i'i0! +# ' !#&a' 'i! 3# a(a %)a'%)!' +# ' 0)-a!' +# aa. E/#&$: R%a"i'& KR, La+a"i'& KL, Si-&a"i'& KS, D#%a"i'& KD, Ga&&a"i'& KG, Laa"i0! K)##&$aB +# a R $) a L.
Centro de Estudios Ágora
11
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
D')*%*) #' ! %)a'%)! +# aa "(a #%i-*a '# a%)i(# a !a #'i0! +#
-
'i'%#&a !#)4i' "#!%)a ( $#)i)i". S# +i'%i!-# +# !a aa'ia &%)a #! 3# ! #' ! %)a'%)! +# #!-a/#, 'i! +# aaF #' +#"i), # $a"i#!%# &a!ii#'%a +ii"%a+#' a'"ia+a' "! a a)%i"a"i0! +# !#&a'. E!%)# ' '*!%&a' +#'%a"a: E&i'i!#' &6' a%&6%i"a'. C!%#% "!4#)'a"i!a. 4B )Ba+a, +i'0!i"a. R#'$i)a"i0! i))#-a) ( $" ")+i!a+a. A)%i"a"i0! +##"%'a. Ri%& #!%. T! ( 4! +# aa. E a#"%a+ $) +i'a)%)ia $#+# $)+"i) '!i+' i!#i'%#!%#' #! ' #!-a ai%a $#'% 3# ! a)%i"a "))#"%a!%#. E! # +ia-!0'%i" ( )#aii%a"i0! +## $a)%i"i$a) ! #3i$ &%i+i'"i$i!a)i "&$#'%,
a
!',
$):
!#)$'i"0-,
-$#+a,
i'i%#)a$#%a,
!a+i0-, i!#'i0-. D'!+) #' # !&)# 3# )#"i# %+ %)a'%)! +# a 4B "a!+ '# a%#)a a
-
"ai+a+ +# '%a #! "a3i#) -)a+ #"#$%a!+ # %%a, #! "( "a' '# +#!&i!a a!*a. La' +i'!*a' $#+#! '#) +# 4a)i' %i$' '#-H! ' #%i-*a ( &a!i#'%a"i!#' "*!i"a'. T)*%)&0-#3 -'#&) : #' ! %)a'%)! +# a i+#B +# aa 3# '# "a)a"%#)iBa
-
$) i!%#))$"i!#' )'"a' #! )#a"i0! "! 3#' ( #'$a'&' &'"a)#' 3# a#"%a! "! +i'%i!%a i!%#!'i+a+ a ")+i!a"i0! ! )#'$i)a%)ia ( ' &4i&i#!%' a)%i"a%)i'. T#!#&' 3# )&a) a)#+#+) +# !i= ! "i&a +# "!ia!Ba ( -
"&$)#!'i0!. N "!4i#!# )Ba)# #! 'i%a"i!#' %#!'a'. T)?0)): #' !a )&a $)#"i$i%a+a ( a%)$#a+a +# aa) 3# $#+# #-a) a !a +#'")+i!a"i0! !)#'$i)a%)ia, +#'i-)a"i0! +# ' )a'-' !%i"' ( &i'i!#' +# !#&a' ( '*aa', $)4"a!+ !'a/#' $" i!%#i-i#'.
E'%*)%#/)' -# !%#*B#!">! #-0")%B) A!%# %+a' #'%a' $)#&6%i"a' 3# $+#&' #!"!%)a), a' +i+a' 3# +##)#&' %&a) '!: •
I!+i4i+aiBa) a #!'#=a!Ba a%#!+i#!+ a a' !#"#'i+a+#' i!->*'%i"a' +# "a+a
•
!i=. 5a4)#"#) #! # aa ! a&i#!%# +# "!ia!Ba, i#)%a+ ( #'$!%a!#i+a+ 3#
•
a(+# a a&! a #$)#'a)'# ( "&!i"a)'#. U%iiBa) )#")'' )*%&i"' ( $6'%i"' "& a$)#!+#) "a!"i!#', $#'*a',
•
%)aa#!-a', )#%a*a' Di)i-i)'# a #'$#"iai'%a +# a+i"i0! ( #!-a/#.
Centro de Estudios Ágora
12
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
2.2.
ELEMENTOS
NO
LINGÜÍSTICOS
QUE
ACOMPAÑAN
A LA
COMUNICACIÓN ORAL R#(345), 1668 C& 4i&' a $)i!"i$i +# %#&a, a #$)#'i0! )a #' &6' )i"a 3# a #'")i%a +#i+ a a #!%!a"i0! ( a a$( -#'%a. S# $#+# ai)&a) a #i'%#!"ia +# !a %)i$# #'%)"%)a 6'i"a +# a "&!i"a"i0!F +# #'%# &+, a "&!i"a&' $#+#! i!%#)4#!i) %)#' %i$' +# "&$)%a&i#!%' "0+i-': 4#)a i!->*'%i", 4#)a ! i!->*'%i" $a)a#!-a/# ( ! 4#)a. Ya 3# #&' 4i'% # "0+i- 4#)a i!->*'%i", $a'#&' a 4#) a)a ' ##!%' ! i!->*'%i"' 3# a"&$a=a! a a "&!i"a"i0! )a. S#-H! #'%+i' +# a!%)$0- A#)% M#)aia&, '0 # +# a "&!i"a"i0! #!%)# +' $#)'!a' '# )#aiBa +ia!%# $aa)a', ! 7 $) a 4B ( ! << $) # #!-a/# ")$)a K-#'%', $'%)a', )#'$i)a"i0!
2.2.1. C!"#$% La "&!i"a"i0! ! 4#)a #' # $)"#' +# "&!i"a"i0! +ia!%# # #!4i ( )#"#$"i0! +# !'a/#' 'i! $aa)a'. E'%' !'a/#' $#+#! '#) "&!i"a+' a %)a4' +# -#'%', #!-a/# ")$)a $'%)a, #$)#'i0! a"ia ( # "!%a"% 4i'a, a "&!i"a"i0! +# /#%' %a#' "& )$a, $#i!a+' i!"' a a)3i%#"%)a, '*&' ( a i!-)a*a, a'* "& a %)a4' +# ! a-)#-a+ +# a!%#)i), %a#' "& a "&!i"a"i0! +# a "!+"%a. La "&!i"a"i0! ! 4#)a /#-a ! $a$# "a4# #! # +*a a +*a +# %+a $#)'!a. La "&!i"a"i0! )a "!%i#!# !a '#)i# +# ##!%' 3# 4a! &6' a6 +# a )a #$)#'i0! 4#)a. Va( #'%a+' +# 6!i&, '#!'a"i!#' 3# '# #$)#'a! &6' 6"i!%# "! ! -#'% 3# "! ! +i'")'. E'% #' 3# "!"#&' "& "&!i"a"i0! ! 4#)a. E'%a ')-# "! ' i!i"i' +# a )aBa &a!a ( #' ! "&$!#!%# +# 'i'%#&a +# "&!i"a"i0!.
2.2.2. C)'")">! -# #!/0)# ! B#*5) E $)*)#!/0)# #' a "&!i"a"i0! +!+# '# a"# !a'i' a "&$!#!%# 4"a +# ! +i'")', !a 4#B 3# # #&' #i&i!a+ ' "!%#!i+. N #' i&$)%a!%# # 3 '# +i"#, 'i! # "0& '# +i"#. D#!%) +# $a)a#!-a/# '# #!"#!%)a # 4! +# a 4B, a #!%!a"i0!, # )i%&, a' $a'a'. E $a)a#!-a/# %a&i! #' %iiBa+ #! a #$)#'i0! #'")i%a $a)a 3# '#a #!%#!+i# # %#%. E! %)a' $aa)a', #' ! %i$ +# "&!i"a"i0! ! 4#)a 3# a(+a a a "&!i"a"i0! 4#)a. E #!/0)# "*$*) , +!+# !' #!"!%)a&':
Centro de Estudios Ágora
13
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral -
La #$)#'i0! a"ia: &a%iBa i!"' $#+# &+ii"a) 3# '# +i"# "! a $aa)a. E )'%) #$)#'a !'a/#' "!%)a+' $) a $#)'!a: "a, "#/a', "#=
-
( %)' i!4!%a)i' "& # "a&i +# ") #! # )'%). La &i)a+a: "! #a $)$)"i!a&' ( "!'#-i&' !a )#%)ai!%a"i0! +# i!%#)"%), + &a!#)a 3# $+#&' %#!#) i!)&a"i0! a+i"i!a a=a+i)a a !#'%) !'a/# )a: a%#!"i0! ")#"i#!%#, +#'i!%#)' 'i ' a&!' ! $)#'%a!
-
a%#!"i0! La' $'%)a' ( -#'%': a( #'%+i' 3# +#&#'%)a! 3# a )&a +# &4#)'# !a $#)'!a $)$)"i!a i!)&a"i0! ')# ' "a)6"%#), #&"i!#' ( )#a""i!#' a"ia a -#!%# 3# # )+#a. La "a!%i+a+ i!%#!'i+a+ +# ' -#'%' +#$#!+#! +# a #+a+, "%)a # i!"' a !a"i!ai+a+.
E! ' R#a#' D#")#%' 1<17?2@@ ( 12?2@1;, $) ' 3# '# #'%a#"#! a' #!'#=a!Ba' &*!i&a', ( #! ' D#")#%' <?2@@ ( 2?2@1; '# a"# !"i0! a a %iiBa"i0! a"%i4a ( ##"%i4a +# "0+i-' ( aii+a+#' i!->*'%i"a' ( ! i!->*'%i"a', ( a a' )#-a' $)$ia' +# i!%#)"a&i "&!i"a%i4 #! +i#)#!%#' 'i%a"i!#' $a)a $)+"i) %#%' )a#' a+#"a+' a "a+a 'i%a"i0!. D# #'%a &a!#)a, +##&' #+"a) a !#'%)' a&!' #! a' aii+a+#' +# "&!i"a"i0!, #!%)# a' 3# $+#&' +#'%a"a) a #'""a a"%i4a, a #&$a%*a, a "a$a"i+a+ +# )#'&i) 'i!%#%iBa) $a)a $)$)"i!a) ##+a", a a'#)%i4i+a+, a "a$a"i+a+ +# 'a#) ##-i) # &!% ( $)#$a)a a 'i%a"i0!, ( !%a) a %iiBa"i0! +# +i'")'' )aB!a+' $a)a a )#'"i0! +# "!i"%'.
. ESTRATEGIAS DE INTERVENCIÓN EDUCATIVA .1. 9UNDAMENTACIÓN LEGAL: LA COMPRENSIÓN Y LA EXPRESIÓN ORAL EN EL CURRÍCULUM DE LA EP Ta!% ' R#a#' D#")#%' 1<17?2@@ ( 12?2@1; "& ' D#")#%' <?2@@ ( 2?2@1; )#"-#! a i&$)%a!"ia +# a "&$)#!'i0! ( #$)#'i0! )a. A!ai"#&' ' $)#'#!"ia +ia!%# ! )#"))i+ $) ' ##!%' +# "))*"& 'i-i#!+ # D#")#% <?2@@: A)%*" 2. 5i!ai+a+, $)i!"i$i' -#!#)a#' ( )-a!iBa"i0! +# a #%a$a. 1 !a Edu"a"i#n $rimaria% de "ar&"ter o'ligatorio ( gratuito% tiene "omo )inalidad *ro*or"ionar a todos los ni+os ( ni+as una edu"a"i#n ,ue *ermita a)ian-ar su desarrollo *ersonal ( su *ro*io 'ienestar% ad,uirir las .a'ilidades "ulturales '&si"as relati/as a la e*resi#n ( "om*rensi#n
Centro de Estudios Ágora
14
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral oral% a la le"tura% a la es"ritura ( al "&l"ulo% as "omo desarrollar .a'ilidades so"iales% .&'itos de tra'ajo ( estudio% el sentido artsti"o% la "reati/idad ( la a)e"ti/idad
D 2?2@1; A)%*" 2. 5i!ai+a+ +# a #+"a"i0! P)i&a)ia !a Edu"a"i#n $rimaria tiene "omo )inalidad )a"ilitar a los alumnos los a*rendi-ajes de la e*resi#n ( "om*rensi#n oral% la le"tura% la es"ritura% el "&l"ulo% la ad,uisi"i#n de no"iones '&si"as de la "ultura% ( el .&'ito de "on/i/en"ia as "omo los de estudio ( tra'ajo% el sentido artsti"o% la "reati/idad ( la a)e"ti/idad% "on el )in de garanti-ar una )orma"i#n integral ,ue "ontri'u(a al *leno desarrollo de la *ersonalidad de los alumnos ( de *re*ararlos *ara "ursar "on a*ro/e".amiento la Edu"a"i#n e"undaria 'ligatoria
O5#%B' /#!#*)#' -# #%)$) D K2HH7 ( 27K2H1F8 e Cono"er ( utili-ar de manera a*ro*iada la lengua "astellana ( desarrollar .&'itos de le"tura
C&$#%#!")': D#S#C, +#i!# a' "&$#%#!"ia' "& "!/!%' "&$#/' +# "!"i&i#!%', aii+a+#', a"%i%+#', 4a)#', #&"i!#' ( &%i4a"i!#' 3# "a+a i!+i4i+ "a+a -)$ $!# #! a""i0! #! ! "!%#% "!")#% $a)a a"#) )#!%# a a' +#&a!+a' $#"ia)#' +# "a+a 'i%a"i0!. La' "&$#%#!"ia' 6'i"a' '! a3#' a$)#!+iBa/#' 3# '# "!'i+#)a! i&$)#'"i!+i#' $a)a 3# ' a&!' $#+a! -)a) ' )#aiBa"i0! $#)'!a, #/#)"#) a "i+a+a!*a a"%i4a, i!")$)a)'# a a 4i+a a+%a +# &a!#)a 'a%i'a"%)ia ( '#) "a$a"#' +# +#'a))a) ! a$)#!+iBa/# $#)&a!#!%# a a)- +# %+a a 4i+a. E'%a' "&$#%#!"ia' 6'i"a' ( ' a+3i'i"i0! #'%6! )##)i+a' a i!a +# a #%a$a +# #+"a"i0! i-a%)ia, a!3# 0-i"a!%# ' +#'a)) +## i!i"ia)'# +#'+# # $)i!"i$i +# a #'"a)iBa"i0!, $a)a 3# a'* ' a+3i'i"i0! '# )#ai"# +# ! &+ -)a+a ( "#)#!%#. E'%# %#&a '# +#'a))a #'$#"ia!%# "! a C&$#%#!") #! C&0!")">!
L!/+'%"). E #!-a/# #' ! i!'%)!% +# "&!i"a"i0!, )a #'")i%a, 3# 'i)4# $a)a )#$)#'#!%a), i!%#)$)#%a) ( "&$)#!+#) a )#ai+a+, $a)a "!'%)i) ( "&!i"a) # "!"i&i#!% ( $a)a )-a!iBa) ( a%))#-a) # $#!'a&i#!%, a' #&"i!#' ( a "!+"%a. A"a!Ba) $)-)#'i4a!%# a "&$#%#!"ia i!->*'%i"a $#)&i%# a a&!a+ a+#=a)'# +# ' "!"i&i#!%', a' +#'%)#Ba' ( a"%i%+#' 3# # $#)&i%i)6! #$)#'a) $#!'a&i#!%', #&"i!#' ( $i!i!#', a'* "& %iiBa) # +i6-, -#!#)a) i+#a', #'%)"%)a) # "!"i&i#!%, a+$%a) +#"i'i!#' ( +i')%a) #'""a!+, #(#!+ ( #$)#'6!+'# )a!%# $) #'")i%. T+a' #'%a' aii+a+#' a(+a! a +#'a)) +# a a%#'%i&a ( +# a "!ia!Ba #! '* &i'&. E a""#' a 'a#) ( a a "!'%)""i0! +#
Centro de Estudios Ágora
15
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
"!"i&i#!%' +ia!%# # #!-a/# '# )#a"i!a +i)#"%a!%# "! a' "&$#%#!"ia' 6'i"a' +# a$)#!+#) a a$)#!+#), ( "! a +# a%!&*a # i!i"ia%i4a $#)'!a. E #!-a/#, a+#&6' +# i!'%)!% +# "&!i"a"i0!, #' ! +i +# )#$)#'#!%a"i0! +# &!+ ( #'%6 #! a a'# +# $#!'a&i#!% ( +# "!"i&i#!%, $#)&i%# "&!i"a)'# "! ! &i'&, a!aiBa) $)#&a', #a)a) $a!#' ( #&$)#!+#) $)"#'' +# +#"i'i0!. E! '&a, )#-a ( )i#!%a !#'%)a $)$ia a"%i4i+a+ "! $)-)#'i4a a%!&*a. P) #, ' +#'a)) ( ' /)a +#'+# # 6)#a "!%)i(# a )-a!iBa) # $#!'a&i#!%, a "&!i"a) a#"%' ( '#!%i&i#!%', a )#-a) #&"i!#' a4)#"i#!+ # +#'a)) +# a&a' "&$#%#!"ia'.
O5#%B' G#!#*)#' -# *#) LOE8 1. La #!'#=a!Ba +# a L#!-a "a'%#a!a ( i%#)a%)a #! #'%a #%a$a %#!+)6 "& /#%i4 # +#'a)) +# a' 'i-i#!%#' "a$a"i+a+#' KD#")#% <?2@@$) # 3# '# #'%a#"# # "))*" #! Ca!%a)ia: •
C&$)#!+#) +i#)#!%#' %i$' +# +i'")'', 4#)a#' ( ! 4#)a#', )a#', #'")i%' # i"!-)6i"', i!%#)$)#%6!+' "! a"%i%+ ")*%i"a, a'* "& a$i"a) a "&$)#!'i0! # i!%#)$)#%a"i0! +# ' &i'&', +# )&a a+#"a+a, a !#4a' 'i%a"i!#' +# "&!i"a"i0! #! ' +i#)#!%#' "!%#%' +# a a"%i4i+a+ '"ia ( "%)a.
•
E$)#'a)'# a%0!&a!%#, )a!%# ( $) #'")i%, "! +i#)#!%#' i!#' # i!%#!"i!#' $#)'!a#', '"ia#' ( a"a+&i"a', %#!i#!+ #! "#!%a a' "a)a"%#)*'%i"a' +# a' +i#)#!%#' 'i%a"i!#' +# "&!i"a"i0!, a"i#!+ ' +# a' aii+a+#' +i'")'i4a' ( #'%)a%-i"a', a'* "& +# ' "!"i&i#!%' ')# a #!-a ( a' !)&a' +# ' i!->*'%i" $a)a #'")ii) +i4#)'' %i$' +# %#%' ( aa) +# )&a a+#"a+a, "#)#!%# ( "))#"%a #! ' +i#)#!%#' "!%#%' +# a a"%i4i+a+ '"ia ( "%)a ( #! a' +i#)#!%#' 'i%a"i!#' "&!i"a%i4a'.
•
Va"#) ' +# ' "!"i&i#!%' ')# a #!-a ( a' !)&a' +# ' i!->*'%i" $a)a #'")ii) ( aa) +# )&a a+#"a+a, "#)#!%# ( "))#"%a, ( $a)a "&$)#!+#) %#%' )a#' ( #'")i%'.
•
U%iiBa) a #!-a, a %)a4' +# $)"#'' +# $)+""i0! +# %#%' %a!% )a#' "& #'")i%', $a)a )#a"i!a)'# ( #$)#'a)'# +# &a!#)a a+#"a+a #! a a"%i4i+a+ '"ia ( "%)a, a+$%a!+ !a a"%i%+ )#'$#%'a ( +# "$#)a"i0!,
Centro de Estudios Ágora
16
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
$a)a %&a) "!"i#!"ia +# ' $)$i' '#!%i&i#!%' # i+#a' ( $a)a "!%)a) a $)$ia "!+"%a. D# a!6i'i' +# ' /#%i4' '# +#'$)#!+#! ' 'i-i#!%#' a'$#"%':
C! ' "!'#""i0!, # a&! a)6 a+3i)i+ a' +#'%)#Ba' 6'i"a' +# a
"&!i"a"i0!: a "&$)#!'i0! )a, a #$)#'i0! )a, a #$)#'i0! )a ( a #$)#'i0! #'")i%a.
S# i!"i+# +# &a!#)a #'$#"ia #! a a+#"a"i0! #!%)# a "&!i"a"i0! i!->*'%i"a ( '
+i#)#!%#' "!%#%' '"ia#' ( "%)a#'. E! '%' a( 3# i&$'a) a )##i0! $a)a #4i%a) ' #'%#)#%i$' i!->*'%i"' 3# '$!#! /i"i' +# 4a) ( $)#/i"i' "a'i'%a', )a"i'%a' '#i'%a'.
S# $)#%#!+# 3# # a&!, a"+i#!+ a #!-a/#' ! #"'i4a!%# 4#)a#',
'a%i'a-a '' !#"#'i+a+#' "&!i"a%i4a' +# "&$)#!'i0! ( #$)#'i0!. E ' +# ' "!"i&i#!%' ')# a #!-a ( a' !)&a' +# ' i!->*'%i" +## $#)'#-i) $)$0'i%' !"i!a#': #'")ii) ( aa).
C!%#!-' LOE @?0# 1. E'"0"<)*, <)5)* ( "!B#*')* : E' !a +# a' aii+a+#' i!->*'%i"a' /!% "! ##) ( #'")ii). A$a)#"#! #! # "))*" '#$a)a+' "! # i! +# a)+a) +# )&a #'$#"*i"a ' a'$#"%' #'#!"ia#' #! "a+a %i$ +# +i'")'. N '%a!%#, # ' )a )&a ( # #'")i% %i#!#! &"' a'$#"%' "&!#': %#&a $)#i/a+, $a!ii"a"i0! +# "!%#!i+, 'i!%ai' ( i", '/#"i0! a !a !)&a #'%6!+a). E a$)#!+iBa/# +# #'%# !i4# )&a '# )#aiBa, 4ia!%#, #! a' 'i%a"i!#' +# i!%#)a""i0! "&!i"a%i4a 3# )#"# # "!%#% +# aa ( +# "#!%) #'"a). E ' )a i!)&a #' /#% +# '#)4a"i0! ( a!6i'i' "! # i! +# )#"!"#) a' !)&a' '"i"&!i"a%i4a' 3# )i-#! # i!%#)"a&i, $a)a '#)4a) a' #'%)a%#-ia' 3# $!#! #! !"i!a&i#!% ' aa!%#'.
C!%#!-' LOMCE E @?0# 1 -# C&0!")">! *): aa) ( #'""a) )#"-# %+' ' "!%#!i+' 3# $#)&i%#! ! +#'a)) +# a "&!i"a"i0! #! '' +' 4#)%i#!%#': #'""a) ( aa)F +#'+# 'i%a"i!#' +# "&!i"a"i0! $Hi"a $)i4a+a, 3# $#)&i%#! a a&!a+ $!#) #! &a)"a, #! +i#)#!%#' "!%#%' "&!i"a%i4', #'%)a%#-ia' 6'i"a' #! a i!%#)a""i0!, "& '! aa) ( #'""a) #! 'i%a"i!#' #'$a"ia#' (
Centro de Estudios Ágora
17
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
%#&$)a#' "!")#%a', i!%#!"i!a+a', #'$!%6!#a', +i)i-i+a' ! i!%#!"i!a#', )&a#' ( ! )&a#', "! "!%#!i+' 4#)a#' ( ! 4#)a#' ( a"i#!+ ! ' "!'"i#!%# +# ' +i' +# "&!i"a"i0! a+i4i'a, )#'$#%a!+ a' !)&a' +# "&!i"a"i0! #! "a+a "a'.
C*%#*' -# #B)0)">! LOE Y LOMCE8 -
Pa)%i"i$a) #! a' 'i%a"i!#' +# "&!i"a"i0! +# aa, )#'$#%a!+ a' !)&a' +# i!%#)"a&i: -a)+a) # %)! +# $aa)a, #'""a), #$!#) "! "a)i+a+, #!%!a) a+#"a+a!%#.
C! #'%# ")i%#)i '# %)a%a +# #4aa) %a!% a "a$a"i+a+ $a)a i!%#)4#!i) #! a' +i4#)'a' 'i%a"i!#' +# i!%#)"a&i )a 3# '# $)+"#! #! # aa, "& a a"%i%+ "! a 3# '# $a)%i"i$a #! #a'.
.2. O*#!%)"!#' /#!#*)#' $)*) ) !%#*B#!">! #-0")%B) #! # -#')** -# #!/0)# *) '# "**#'$!-#! "! )' *#!%)"!#' /#!#*)#' -# ' %#&)' )!%#**#'8 .. O*#!%)"!#' #'$#"+")' $)*) ) !%#*B#!">! #-0")%B) #! # -#')** -# #!/0)# *) -#'-# # 4*#) -# LCYL AB#!-), 2HH7 ( C*03 P#), 2HH68 Pa)a $%#!"ia) a' "a$a"i+a+#' "&!i"a%i4a', %a&i! a)6 3# "!"#) a-!a' "!'i+#)a"i!#' +i+6"%i"a' #'$#"*i"a' +# a #!-a "a'%#a!a: R#aiBa) +i6-' $a)a $!#) #! /#- ")##!"ia', "!%)a+i""i!#'. U%iiBa) # #!-a/# a+% "& $a%a +# )##)#!"ia $a)a )#-a) # #!-a/# +# • •
•
a&! Ea)a) "!/!%a!%# 'i-!ii"a+'.
La i!ai+a+ +# a EP #! a #!-a "a'%#a!a '#)6 # #!)i3#"i&i#!% +# #!-a/# )a $a)a "!'#-i) ! +&i!i !"i!a +# a' ; +#'%)#Ba' 6'i"a' ( $a)a # '#)6 !#"#'a)i: -
Pa)%i) +# ' "!")#% +# a #!-a 3# ' !i=' %)a#! a a #'"#a S-#)i) ( $)$i"ia) %)' #&$#' +# #!-a/# S'a!a) a' $'i#' "a)#!"ia' +# +i '"ia"%)a C)#a) 'i%a"i!#' +# #a #! a 3# ' a&!' +#a! 'a) )&a' &6'
-
#a)a+a' +# #!-a/#. 8a)a) a' +i#)#!"ia' i!->*'%i"a' "& a$)%a"i!#' "%)a#'
Centro de Estudios Ágora
18
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
-
Ma!i$a) ( ")#a) %#%' )a#' !%a!+ a' "a$a"i+a+#' +#
-
"&$)#!'i0! ( #$)#'i0! E a&! "& $)%a-!i'%a +# a "&!i"a"i0! %a!% #! a $)+""i0!
-
"& #! a )#"#$"i0! La #!-a '# "!4#)%i)6 #! ! i!'%)!% $a)a "&!i"a) #&"i!#', '#!%i&i#!%', %#!#) ( )#"#) i!)&a"i0! ( "&$i) ( $)&4#)
-
a""i!#' "&$)%a&i#!%'. La #"%)a ( a #'")i%)a !i+a' a a !"i0! "&!i"a%i4a +# #!-a/# E /#%i4 H%i& +# a #!-a '#)6 a"#) +# #a ! ' $#)'!a, a%0!& ( ")#a%i4.
Va( 3# %#!#) #! "#!%a 3# # #!-a/# )a a+3i#)# ! $#' i&$)%a!%# #! # $)"#' +# #a +# a #!-a ( $a)a # +##)#&' $a!%#a) 'i%a"i!#' +# "&!i"a"i0! #! -)$ ( %)a' #! %)! a a!6i'i' +# %#%'. E! #' +##&' i!"i) +# i!%#)"a&i 4#)a "& +i6-', +#a%#', #!"#'%a'( !i+i)#""i!a#' "& #'""a ( "&$)#!'i0! +# %#%'.
A"%B-)-#' -# "&$*#!'>! ( #$*#'>! *) C&$*#!'>! *) : )#'%a !#"#'a)i $!#) !a'i' #! a "&$)#!'i0! ( ! #! # )#'%a+ +# #/#)"i"i. N #' %a! i&$)%a!%# 3# ' a&!' )#'#4a! "))#"%a!%# !a %a)#a "& 3# '# +#! "#!%a +# '' #)))#' ( ' "))i/a!. D##&' a"#) i!"a$i #! a "&$)#!'i0! +)a!%# a' a"%i4i+a+#', ( ! #! # )#'%a+ i!a. P) #/#&$, #! ! +i"%a+ #' /) )#$#%i) 4a)ia' 4#"#' # %#% ( $#+i) a ' a&!' 3# '# "!"#!%)#! #! +#%#)&i!a+a' $aa)a', 3# $a'a) +i)#"%a!%# a '&a) # !W +# #)))#'. E &a%#)ia +# "&$)#!'i0! +## '#) )#a ( 4a)ia+. Ti#!# 3# &'%)a) ! #!-a/# a%!%i" ( +## i!"i) !a +'i' !a%)a +# )i+ Ki!%#)#)#!"ia', )i+ a&i#!%a. La' -)aa"i!#' ( #$'i"i!#' #'$!%6!#a' ( )#a#' '! /)#' 3# a' $)-)a&a+a' $a)a a"#) #! "a'#. E' #! 3# !#'%)' a&!' '# a"'%&)#! a #'""a) %+ %i$ +# #!-a/#' $a)a a'* a&$ia) ' "a$a"i+a+ "&$)#!'i4a. S! &( H%i#' # &a-!#%0! ( # 4i+# (a 3# !' $#)&i%#! i!%)+"i) #! # aa 4"#' +i#)#!%#' ( &'%)a) %+ %i$ +# #'"#!a)i' ( 'i%a"i!#' i!->*'%i"a'. A/0!' ##*""' -# "&$*#!'>! '!: J#-' &!#&%"!i"': - # /#- +# +#"i) ( )#$#%i) $aa)a', - a )a'# &a+i%a K!a )a'# &( a)-a 3# +## +#"i)'#, )#")+a)'# ( -
)#$#%i)'#, a+i4i!a!Ba', i%#)a%)a $$a) K6a', $a)#a+',
Centro de Estudios Ágora
19
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
-
# +i"%a+ +# '#")#%a)i K$a)a ' &a()#', ! !i= 4a aa!+ ( %) %&a
-
!%a', # %#! #'%)$#a+ K%)a!'&i%i) i!)&a"i0! +# ! a&! a %) ( 4#) "0& '# 4a $#)+i#!+ +#-)a+a!+ $)-)#'i4a!%# #%".
E'""a) ( +i/a): o ! +i"%a+ +# +i/' K# &a#'%) +#'")i# /#%' ( $#)'!a/#' ( '
a&!' ' +i/a! C&$#%a) "a+)': ' a&!' %i#!#! 3# "&$#%a) ! "a+) a $a)%i) +# a'
#$'i"i!#' )a#' "& !a #!%)#4i'%a a ! $#)'!a/# 3# #' -'%#. T)a!'#)i) i!)&a"i0!: #! 4#B +# ! "a+) '# "&$#%a ! #'3#&a, ! %#%
"! #'$a"i' #! a!" E'"-#) $"i!#': '# #' +a! %)#' %' ( a! +# +#'")i) "6 "))#'$!+# a a +#'")i$"i0! 3# #'""a!.
E$*#'>! *): a !+ ' &a#'%)' %#!#&' $+#&' %#!#) &i#+ +# #'%# %i$ +# #/#)"i"i' (a 3# )&$#! # 'i#!"i +# aa, $)4"a! /a# $#) #'% a $)i!"i$i #' 0-i" a'%a 3# '# a"'%&)#! a #'%# %i$ +# #/#)"i"i' ( '# +&i!#!, &a!%#!-a! ! )+#!, )#'$#%#! ' %)!' +# $aa)a ( ! -)i%#!. S# $#+# #&$#Ba) "! #/#)"i"i' )#4#' ( &6' "!%)a+' $a)a i) $a'a!+ a %)' &6' "&$#/' ( ai#)%'. La i%#)a%)a +i+6"%i"a !' )#"# %"!i"a' ( )#")'' $a)a $)a"%i"a) a #$)#'i0! )a #! # aa, 3# 4a! +#'+# a #"%)a #$)#'i4a #! 4B a%a a'%a a #$'i"i0! )a i&$)4i'a+a, $a'a!+ $) ' /#-' i!->*'%i"', a 4ia +# i+#a' a' 'i&a"i!#'. L' #/#)"i"i' +# #$)#'i0! )a $#+#! '#) +#: a. T"!i"a' +i+6"%i"a' "& +)a&a', #'"#!ii"a"i!#', /#-' +# ), 'i&a"i!#', +i6-' #'")i%', /#-' i!->*'%i"', %)aa/ +# #3i$ . Ti$ +# )#'$#'%a "& )#$#%i"i0!, #!a) #'$a"i' #! a!", +a) i!'%)""i!#', '"i0! +# $)#&a', %)#i! +# i+#a' ". R#")'' &a%#)ia#' "& i'%)ia' ( "#!%', '!i+', i&6-#!#', %#'%, "#'%i!a)i' +. C&!i"a"i!#' #'$#"*i"a' "& #$'i"i0!, i&$)4i'a"i0!, aa) $) %#!, ##) #! 4B a%a, 4i+#', +#a%#' ( +i'"'i!#' S)# a' %"!")' -# #$*#'>! $+#&' #'%a#"#) !a '#)i# +# )i#!%a"i!#' +i+6"%i"a' a )#'$#"%: a La "!4#)'a"i0! -
Va'%a ' 0 a=' a "!4#)'a"i0! +## i!i"ia)'# "& $a'a%i#&$
Centro de Estudios Ágora
20
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
$a)a 3# ' a&!'?a' a#! +# ' a"!%#"i&i#!%' +# &!+ i!a!%i "! i#)%a+ ( #'$!%a!#i+a+. -
A $a)%i) +# #'%a #+a+ a +# '#)4i) "& +i )#")' i!'%)!%a $a)a 3# ' a&!'?a' '# i!%#)#'#! $) +#%#)&i!a+' %#&a'.
-
C!'%i%(# ! ##!% &%i4a+) $a)a # +&i!i +# %)a' 6)#a' "& #
-
C!"i&i#!% +# M#+i a E+"a"i0! $a)a a "i+a+a!*a.
-
A !i4# #'$a"ia '# a +# )&$#) "! a +i'$'i"i0! )!%a, "! # i! +# 3# ' a&!'?a' $#+a! 4#)'# #!%)# '*.
-
E &!% ( # %i#&$ +#+i"a+ a a "!4#)'a"i0! a +# '#) #i#, a$)4#"a!+ ' &!%' $)%!' ( i!aiB6!+a "a!+ $i#)+a i!%#)'.
-
S# a! +# $)$!#) ' %#&a' $) a!%i"i$a+, %#!i#!+ 'i#&$)# #! "#!%a a #+a+ +# a&!a+.
-
S# a +# $)$i"ia) a $a)%i"i$a"i0! +# %+' ' a&!'?a', #4i%a!+ a &!$iBa"i0! +# a "!4#)'a"i0! $) $a)%# +# ! -)$.
-
P)#4ia!%# a +#'a)) +# !a "!4#)'a"i0! '# a +# )i#!%a) a a&!?a #! a )-a!iBa"i0! +# '' i+#a'.
-
La "))#""i0! +# ' #)))#' K0!i"', -)a&a%i"a#' i"'#&6!%i"' '# #4a)6 a "a +# )&a i!+i4i+a "#"%i4a!%# '#-H! a -#!#)aiBa"i0! +# '%', $#) 'i! i!%#))&$i) a "!4#)'a"i0! $a)a $)"#+#) a a "))#""i0!.
La +i'"'i0! +#a%# -
S##""i!a) # %#&a ( +#%#)&i!a) ' /#%i4' 3# '# $)#%#!+#! a"a!Ba).
-
I!+i"a) a' #!%#' +# i!)&a"i0! 3# '# $#+#! "!'%a).
-
P)")a) a i!%#)4#!"i0! +# %+' ' a&!'?a'.
-
C!%)a) # %i#&$ +# a' i!%#)4#!"i!#' !&)a!+ &+#)a+)#'.
-
C))#-i) ' #)))#' +# #$)#'i0!.
-
A"a)a) a' i!%#)$)#%a"i!#' #))0!#a' +# a' i!%#)4#!"i!#'.
-
C)%a) a' +i-)#'i!#' i!H%i#' ' #"#'' +# a-)#'i4i+a+.
-
E4aa) %+a a +i'"'i0! #! "a!% a !+ ( a )&a "! a $a)%i"i$a"i0! +# ' a&!'?a'.
" E "3i -
5i/a) # %#&a +# "3i: ! a'$#"% +# ! %#&a +# #'%+i, ! $)#&a #'"a), "a )#-i!a, ! a"!%#"i&i#!% '"ia "%)a, ! $)-)a&a +#
Centro de Estudios Ágora
21
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
)a+i %##4i'i0!, !a $#*"a )a +# %#a%), #%". -
D#'i-!a) a $!#!%# ( a &+#)a+).
-
E'%a#"#) # %i#&$ +# $)#$a)a"i0! ( a' #!%#' +# i!)&a"i0!, "a!+ # $!#!%# '#a ! a&!?a.
-
C))#-i) ' #)))#' +# #$)#'i0! 'i! )&$#) a i+#B +# +i6-.
-
Pa)%i"i$a) # +"#!%# "& ! a'i'%#!%# &6'.
+ La #$'i"i0! -
5i/a) # %i#&$ !#"#'a)i.
-
Pa!ii"a) # %)aa/ a i!4#'%i-a"i0!, i!+i"a!+ ' $a'' 3# a( 3# '#-i), a' #!%#' +# i!)&a"i0! ( # &a%#)ia +i'$!i#.
-
O)i#!%a) # %)aa/ a i!4#'%i-a"i0!.
-
M+#)a) a #$'i"i0! ( # "3i.
-
E4aa) a #$'i"i0!, /!% "! ' a&!'?a'.
# La !a))a"i0! ( a +#'")i$"i0! -
C)#a) !a i'%)ia a $a)%i) +# !a $aa)a (, a )#a"i!a)a "! %)a', "!'%)i) ! "a&$ '#&6!%i".
-
R#a%a) "#!%' $#'*a' a )#4'.
-
U%iiBa) ")#a%i4a!%# #3i4"a"i!#'.
-
T#)&i!a) !a i'%)ia "#!% "! i!a#' +i#)#!%#' a +# )i-i!a.
-
Da) 4i+a a '#)#' i!a!i&a+' ( "!4#)%i)' #! $)%a-!i'%a' +# i'%)ia' "#!%'.
-
5)&a) i$0%#'i' i&a-i!a%i4a'.
La )#"i%a"i0! -
L#"%)a i!i"ia +# %#% $) $a)%# +# +"#!%#, 3# $)$)"i!a)6 !a $a%a a 3i#!#' i!%#)4#!-a! "! $'%#)i)i+a+.
-
R#$)#'#!%a) 4i'a!%# %+' ' -#'%', $'%)a', #%"., $'i#'.
C! )#a"i0! a ' )#")'' '#=aa)#&' 3# $a)a a"ii%a) a a"%i4i+a+ +"#!%# ( "!%)ii) a a$)#!+iBa/# +# a&!?a #' a"!'#/a# ##-i) &a%#)ia#' +# 6"i %iiBa"i0!, 3# $#+#! i) +#'+# /#%' "!")#%' "#)"a!' ( "%i+ia!' +# a&!?a a &a%#)ia#' &6' 'i'%i"a+' ( "!4#!"i!a#'. P#+#! %iiBa)'# %a&i! &a%#)ia#' a+i4i'a#', +i' +# "&!i"a"i0! "& a )a+i $a)a '##""i!a) $)-)a&a' (
Centro de Estudios Ágora
22
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
'a)' "& i!'%)!%' +# "&$)#!'i0! a+i%i4a, $)-)a&a' +# %##4i'i0! 3# !' $#+#! '#)4i) $a)a a!a)#' a 4B ( 'i&a) a "!4#)'a"i0! ( a'* +#'a))a) a #$)#'i0! )a. 5i!a!%#, %+a i!%#)4#!"i0! #+"a%i4a i&$i"a a #B)0)">! +# ! $)"#', '%a a +# a'a)'# #! a +i4#)'i+a+ +# a&!a+, $) 3# '# $a!%#a a !i4# ")i%#)ia, a'* "& +%a+a +# "i#)%' )a'-': "!%i!a ( )&a%i4a, 3# $#)&i%a a )#)i#!%a"i0! +# %+ # $)"#' +# #!'#=a!Ba ( a$)#!+iBa/#. La #B)0)">! -# #!/0)# *) %i#!# "& i!ai+a+ "&$)a) +# )&a /#%i4a ' $)-)#'' ( a' +ii"%a+#' +# ' a&!'?a' $a)a &+ii"a) "!+"%a' ( a"%a"i!#' +ia!%# a"%i4i+a+#' +# $)a""i0! ( )#"$#)a"i0!F 'i! #&a)-, #'% #!"i#))a a-!a +ii"%a+, $) 3# '# a! +# "!%#&$a) a-!' )#3i'i%': -
S#) #4a+a a "a ')# a a'# +# 'i%a"i!#' "&!i"a%i4a' )#a#' #! a' 3# ' a&!'?a' i!%#)4i#!#! #'$!%6!#a!%#.
-
N i&i%a)'# a ! %i#&$ +#%#)&i!a+.
-
E#"%a)'# i!+i4i+a!%#.
-
O*) a a&!?a 3# '# a +# #4aa) #! +i'%i!%a' 'i%a"i!#'.
-
G)aa) a' i!%#)4#!"i!#' 'i! 3# ' a&!'?a' '#a! "!'"i#!%#' +# # $a)a $+#) a$)#"ia) /) ' a'$#"%' i!->*'%i"' ( ' #)))#', "!%a)' ( "))#-i)' #! !a a+i"i0! $'%#)i) #! $)#'#!"ia +# $)$i a&! +# '' "&$a=#)', ')# %+ "a!+ '! &a()#'.
-
T&a) #! "!'i+#)a"i0! a' +i#)#!%#' %"!i"a', %#!i#!+ #! "#!%a, $) ! a+, ' +#'a)) -#!#)a (, $) %), a' i!%#)4#!"i!#' i!+i4i+a#'.
-
A%#!+#) %a!% a a "&$)#!'i0! "& a #$)#'i0!.
F. CONCLUSIÓN C! #'%# %#&a #&' 4i'% a i&$)%a!"ia +# +#'a)) +# "&$#%#!"ia' "&!i"a%i4a' $a)a 3# ' !i=' '#a! 'a)i' +# a #!-a, )a ( #'")i%a, #! 'i%a"i!#' )#a#' +# a 4i+a "%i+ia!a Pa)a # ' &%+' $)$#'%a' a'a+' #! ! #!3# "&!i"a%i4 '! +# &"a %ii+a+, #'$#"ia!%# $a)a a3#' "! +ii"%a+#' #! a aa#%iBa"i0! i!i"ia. E'%' $a!%#a&i#!%' +#'+# +i" #!3# a$#'%a! $) a a+3i'i"i0! ( +#'a)) +# "&$#%#!"ia' "&!i"a%i4a', %)aa/a!+ +#'+#
Centro de Estudios Ágora
23
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
# "))*" #'"a) "!%#!i+' "!"#$%a#', $)"#+i!%a#' ( a"%i%+i!a#' +#!%) +# ! "!%#% #! # 3# # ' ( &a!#/ +# #!-a/# '#a 'i-!ii"a%i4, -a ( !"i!a. E! %)&i!' -#!#)a#', $+#&' '#=aa) 3# # +#'a)) +# a aii+a+ +# "&$)#!'i0! ( #$)#'i0! )a $#+# #-a) a $)+"i) #!' -)' 'i '# #'%a#"# !a a+#"a+a #'%)"%)a"i0! +# a' a"%i4i+a+#' a"a+&i"a' #! !"i0! +# ' /#%i4', %a!% #'$#"*i"' "& -#!#)a#', ( +# ' "!%#!i+', "!"#$%a#', $)"#+i!%a#' ( a"%i%+i!a#', i!"(#!+ a $)6"%i"a "!'%a!%# %a!% +# "&$)#!'i0! +# !'a/#' )a#' "& +# #$)#'i0! +# ' &i'&'.
LEGISLACIÓN −
LEY ORGANICA 2?2@@, +# 7 +# &a(, +# E+"a"i0!.
−
L#( ?2@@, +# 2 +# +i"i#&)#, +# E+"a"i0! +# Ca!%a)ia.
−
R.D. 1<17?2@@, +# +# +i"i#&)#, $) # 3# '# #'%a#"#! a' #!'#=a!Ba' &*!i&a' +# a E+"a"i0! P)i&a)ia.
−
D#")#% <?2@@, +# 1@ +# &a(, $) # 3# '# #'%a#"# # "))*" +# a E+"a"i0! P)i&a)ia $a)a a C&!i+a+ A%0!&a +# Ca!%a)ia.
@I@LIOGRA9ÍA CITADA -
A4#!+a=, 5 K2@@: E +#'a)) +# a #!-a )a #! # aa: #'%)a%#-ia' $a)a #!'#=a) a #'""a) ( aa). S#4ia: V& Sa$i#!'.
-
C)B P#=a, M Pia) K2@@: G*a $)6"%i"a $a)a %)aa/a) # #!-a/# )a #! a E+"a"i0! P)i&a)ia. G)a!a+a: C. S. 8.
-
Gaa)+ ( Ga#- K2@@@: Ma!a +# -$#+ia #'"a). U! #!3# $)6"%i". M6a-a: A/i#.
-
Ga)"*a, J. ( M#+i!a, A. K1. Di+6"%i"a +# a #!-a ( a i%#)a%)a. Ma+)i+: A!a(a.
@I@LIOGRA9ÍA COMENTADA -
R#(B6a, M.8. K17. La "&!i"a"i0! )a ( ' +i+6"%i"a. Ma+)i+: La M)aa. Li) +# i!)&a"i0! #a'%i4a ')# # %#&a 3# !' "$a, +# -)a! 4a) +i+6"%i" # i!)&a%i4. A+#&6' i#! +"!%a+ ( "! %)a%a&i#!% "i#!%*i" +# ' "!%#!i+.
Centro de Estudios Ágora
24
Tema 17:Desarrollo del lenguaje oral
Centro de Estudios Ágora
25