CPT.ORHAN KURT - FULL SEYİR-2016 001- A emsali + bir değerde bulunursa pusulaya ne gibi bir düzeltme uygulanır? E) Pusula dolabı sola çevrilir 002sembolünün anlamı nedir? C) Alçak su gel-git akıntısının yönünü gösterir 003- A gemisi vardiya zabiti Güneşten yaptığı gözlem sonucu Ho 48º 36´, Hesabi yüksekliği ise Hc 48º 26´ olarak saptadığına göre, intersept aşağıda ifade edilen değerlerden hangisidir? ( Bu soru bana geldi ) Cvp: intersept 10 mil yakın (Hc>Ho (+)ise uzak, Hc
004- A gemisinin rotası 135° olup, B gemisi SANCAK 35° de kerteriz edilmiştir. B gemisinin hakiki kerterizi nedir? A) 170° 135° + 35° = 170° 005- Akıntı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? B) Gemiyi parakete izinden saptıran tüm etkenlerin süratine, akıntının DRIFT’i denir.
006- Akıntının Yönüne SET - Süratine DRIFT denir. 007- Ana cayro puruva değeri 078° iken ripiter puruva değeri 080° olarak görülen yanlış devreye alınmış bir ripiterle A fenerinin kerterizi 268° olarak alınıyor. Ana cayronun hatası 3° E olduğuna göre hakiki kerteriz kaç derecedir? b) 269°
080-078=2 W
268-2=266
266+3=269
008- Aşağıda gösterilen ve IMO tarafından radar aygıtları için standard olarak kabul edilmiş olan kontrol düğmesi sembollerinden hangisi “Stand By” durumunu gösterir?
.
A
B
Stand-by Açık
C
D
E
Kapalı Pruva yukarı Mesafe seçici
009- Aşağıda gösterilen ve IMO tarafından radar aygıtları için standard olarak kabul edilmiş olan kontrol düğmesi sembollerinden hangisi görüntü “Parlaklık” ayarı içindir?
A
B
C
D
E
010- Aşağıda yazılı hatalardan hangisi sekstantta bulunan aynalarla ilgili değildir? C) Teleskop hatası 011- Aşağıdaki harita sembolünün anlamı nedir? Masts
C) Yalnız direkleri gözüken batık harita sembolünün anlamı aşağıdakilerden hangisidir? C) Derinliği bilinmeyen, su üstü seyrine mani olmayan batık 012.
013- Aşağıdaki hatalardan hangisi “Büyük Ayna” ayar vidaları kullanılarak düzeltilebilir? B) Dikey hata 014- Ufuk çizgisine bakılarak, ufuk çizgisi ile aynadaki yansıması tek bir çizgi gibi görülünceye kadar yapılan hata düzeltmesi aşağıdaki hatalardan hangisine aittir? B) Uzade hatası ( UZADE AYNASI - BÜYÜK AYNA )
015- Aşağıdaki sextant hatalarından hangisi yanlıştır? D) Verniye hatası 016- Aşağıdaki sekstant hatalarından hangisi gemi personeli tarafından düzeltilemez? A) Fabrikasyon hatası.
017- Sextant irtifa 43˚ 57'.8 ölçülmüştür. Sextant’ın fabrikasyon hatası -1'.8 ve IC: + 0'.3 olduğuna göre, Sextant’ın düzeltilmiş irtifa (Hs) değerini bulunuz? C) 43˚ 56'.3 018- Aşağıdaki ifadelerden hangisi ‘’J’’ emsalini tanımlamaktadır? D) Geminin 1° meyletmesi neticesinde meydana gelen sapma
019- Aşağıdaki izdüşüm yöntemlerinin hangisi ile Gnomonic Harita elde edilir? e) Eğri düzlem
020- Aşağıdaki izdüşüm yöntemlerinin hangisinde izdüşüm Düzlemi Dünya’ya bir büyük dairede teğet olur? A) Silindirik
021- Aşağıdaki maddelerden hangisi pusulayı etkilemez? E) Sarıdan yapılmış teleskop 022- Aşağıdaki şamandıra şekillerinden hangisi tepeliksiz olabilir? a) Silindirik b) Konik c) Küre D) A, B, C’dekilerin hepsi
023- Aşağıdakilerden hangisi bir ARPA radarın doğru olarak çalışabilmesi için gereken bilgilerdendir?
B) Gemimizin sürati 024- Aşağıdakilerden hangisi Fix’siz emniyetli seyir yöntemlerinden DEĞİLDİR?
E) Yürütme Mevki (R.Fix) Yöntemi 025- Aşağıdakilerden hangisi NAVTEX mesaj tiplerinden biri değildir? B) INMARSAT mesajı 026- Aşağıdakilerden hangisi SİS işareti ile ilgili bir kısaltma veya açıklama değildir? D) Fog Det Lt. 027- Aşağıdakilerden hangisi sulu ve kuru pusula tası arasındaki farklardan biri değildir?
D) Sulu pusula tasında pusula kartı, gemi yalpaya düştüğünde düz durduğu halde, kuru pusula tasında düz durmaz.
028- Aşağıdakilerden hangisi yanlış ekodur? C) Kenar ekosu 029- Atlantik Okyanusu’nda 156° rotasına seyrederken karşılaştığınız; cayro pusula hatası 0° olan bir gemi ile yapmış olduğunuz pusula kontrolunda, siz gemiyi 356° de kerteriz ettiniz. Diğer gemi sizi 179° de kerteriz ettiğini bildirdiğine göre cayro pusula hatanız nedir? C) 3°E 179° + 180°= 359° 359° - 356°= -3° (E) ( Bu Soru Bana Geldi )
030- Aydınlık süresi karanlık süresinden daha fazla, 15 sn’de birkez çakan, görünme mesafesi 17 mil ve yüksekliği 20m olan bir fener haritalarda nasıl gösterilir? C) Occ 15 sec 20m 17M
031- Ay’ın alt kenarından alınan Sex.Alt. : 32° 20’, IC :-2’ ve Göz Yüksekliği 8m olduğuna göre, Düzeltilmiş Yükseklik (Ho). nedir? (HP 54’,4 alınacaktır.) (Sorudaki değerler ve şıklar farklıydı Cevap: 43° 56’,3 çıkıyordu )
b) 33° 12’,1 032- Aynı maddeden değişik zamanlarda iki defa kerteriz alınarak kerteriz kaydırma usulü ile bulunan mevkiye ne ad verilir? d) Running fix mevkii 033- 12:00:00 UT’de veya 12:00:00 GMT’de aşağıdakilerden hangisi olur? a) Ortalama Güneş; Greenwich üst boylamından geçer.
034- Başlangıç boylamı aşağıdakilerden hangisidir? c) Greenwich boylamı 035- Başucu noktasından itibaren kuzey veya güney yönünde kutup noktasına doğru ölçülen açısal mesafe aşağıdaki hangi kısaltma ile gösterilmiştir? c) CoLat 036- Batı Kardinal şamandırasının tepelikleri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A B
C
D
E
Batı Kuzey XX Güney Doğu
037-
038-Bir akıntının etki yaptığı, yani gemiyi sürüklediği yön aşağıdakilerden hangisi ile tanımlanır? c) SET 039- Bir ARPA Radar “Hedef Tehditi (Çatışma Uyarısı)” alarmını aşağıdaki durumlardan hangisinde verir? d) İzlenmekte olan bir hedef için CPA ve TCPA ihlal edildiğinde.( Bu soru bana geldi ) a) İzlenmekte olan bir hedef EYN ve EYNZ uzaklığı içine girdiği zaman,
040- Bir bölgede açık denizden limana girişte, gemi seyrine uygun kanalların yan sınırları Sistem-A şamandıraları ile belirlenmiştir. Buna göre, iskele tarafta kullanılan şamandıraların şekli, rengi ve tepeliği aşağıdakilerden hangisine uygun olmalıdır?
d) Kırmızı sütun şamandıra kırmızı silindir tepelik 041- Sistem-B’de açıkdenizden limana girişte, gemi seyirine uygun kanalların yan sınırlarını markalamak için sancak tarafta kullanılan şamandıraların şekli, rengi ve tepeliği aşağıdakilerdan hangisine uygundur?
b) Kırmızı sütun şamandıra, kırmızı konik tepelik 042- Bir bölgenin ZD değeri -3 (E) olursa merkez (standart) boylamı aşağıdakilerden hangisidir? b) 45° 043- Bir filikanın süratini belirlemek için filikanın baş tarafından yüzer bir cisim denize atılıyor, cisim filikanın baş ve kıç bodoslamalarından geçerken zaman tespiti yapılıyor ve süre 18 saniye olarak bulunuyor. Filikanın boyu 28 kadem olduğuna göre filikanın saatteki hızı yaklaşık olarak nedir?
b) 0,9 knot28 x 0.3048 = 8.5344 m 18 sn de 8.5344 m giderse 3600 sn de 1706.88 m gider. 1706.88 / 1852.3 = 0.92kts 044- Bir geminin pruvasından pupasına kadar olan mesafe 367,5 feet olduğuna göre pruvadan bırakılan yüzer bir cismin 14 saniye sonra pupadan geçtiği saptanmıştır. Geminin sürati aşağıdakilerden hangisidir? c) 15,5 kts
367,5 x 0.3048 = 112,014 m 14 sn de 112,014 m giderse 3600 sn’de = 28803,6 m gider. 28803,6 m / 1852,3 = 15,55 kts. 045- Bir gemi küçük bir adanın yanından geçerken sextantla adanın iki ucu arasındaki açıyı 7° olarak ölçmüştür. Adanın haritadan ölçülen genişliği 1,7 mil’dir. Geminin ada’dan olan mesafesi aşağıdakilerden
hangisidir?
a) 13,91 mil1,7 / 7 = 0,2485 x 57,3 = 13,91mil
ÇÖZÜM : 57,3 x 1,7 Mil MESAFE= ----------------------- = 13,91 mil Bulunur. 7°
046- Bir gemi küçük bir adanın yanından geçerken sextantla adanın iki ucu arasındaki açıyı 10° olarak ölçmüştür.Adanın haritadan ölçülen genişliği 2 mil’dir. Geminin ada’dan olan mesafesi aşağıdakilerden hangisidir? b) 11,46 mil2 / 10 = 0.2 x 57.3 = 11.46 047- Bir gemi seyir anında adanın düşey açısını sextant ile 2° 54' olarak ölçmüştür. Haritada aynı tepenin yüksekliği 300 m.’dir. Geminin ada’dan olan mesafesi aşağıdakilerden hangisidir? c) 3,2 mil(300 x 1,854 ) / 2° x 60’ + 54’ = 556,2 / 174= 3,1965
048- Bir gemi seyir anında adanın düşey açısını sextant ile 3° 36' olarak ölçmüştür. Haritada aynı tepenin yüksekliği 300 feettir. Geminin ada’dan olan mesafesi aşağıdakilerden hangisidir? e) 0.785 mil( 300 x 0.565) / (3° x 60’ + 36) = 169,5 / 216 = 0,784
049- Bir gemi seyir anında adanın düşey açısını sextant ile 5° 36' olarak ölçmüştür. Haritada aynı tepenin yüksekliği 250 feettir. Geminin ada’dan olan mesafesi aşağıdakilerden hangisidir? b) 0,42 mil ( 250 x 0.565) / (5° x 60’ + 36) = 141,25 / 336 = 0,42 mil
050- Bir geminin pusulasının hangi hallerde düzeltilmesi gerekir?
a) Arızi sapma 5° yi geçerse, b) Gemi uzun süre tamirde kalırsa, c) Geminin yara alması veya çatışması halinde, d) Uzun süre bir yere bağli kalması halinde,
e) Hepsi doğru
051- Bir gök cismi aşağıdaki belirtilen koşuldan hangisinde ufkun üzerinde hiç görülmez ve gök cismi için doğuş ve batış olayı meydana gelmez? B) Lat N, Dec.S Dec CoLat.
052- Bir gök cismi bulunduğumuz boylama yaklaşırken aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşir? B) Yükseklik açısı artar. 053- Bir gök cisminin almanak’tan bulunan GHA değeri 220°, Dec 15°00’N ve DR mevkiin koordinatları 35°N – 060°E olduğuna göre HA (t) açısı aşağıdakilerden hangisidir? A) 80°
HA=360°- (GHA + E) 360°- (220° + 060°) = 360°- 280° = 080°
360 - (GHA ( -W / +E ))
054- Boylamımız 100° W ve GHA değeri 350° ise saat açısı (HA veya t) aşağıdakilerden hangisidir? E) 110° E LHA = GHA –/+ long (-W / +E) ise LHA= 350° - 100°W = 250 LHA > 180 olduğuna göre HA(t)= 360 - LHA 360 - 250= 110° 055- Bir kerte kaç derecedir?
D) 11°,25 = 11° 15′
056- Bir limana girişte veya sahile yaklaşırken mevcut belirli bir sığlıktan (tehlikelerden) uzak emniyetli bir seyir yapabilmek için tesis edilmiş olan hatta ne isim verilir?
B) Rehber hattı ( Kurtarma Hattı ) 057- Bir mevkiin koordinatlarını belirtirken aşağıdakilerden Hangisi kullanılır? 90N/90S – 180E/180W D) 35°S - 108°W 058- Bir otopilot’da dümen ele alınmadan büyük rota değişikliği yaptırılacaksa ve otopilotun sadece pusladan ve istenen rota devresinden gelen sinyallere bağlı olarak çalışması isteniyorsa aşağıdakilerden hangisi devreden çıkarılmalıdır? C) F.U çalışma düzeni 059- “ALWRG” kısaltması neyi ifade eder? D) Fenerin devamlı olarak ard arda renk değiştirdiğini
060- Bir periyod içinde farklı renkler sergileyen ritmik fenerlere ne ad verilir? d) Renk Değiştiren Fener
061- Renk değiştiren bir fener, haritalarda hangi kısaltma ile gösterilir? ( Renk değiştiren fenerler (Alternating) (Al) ) A) Occ.4snRW B) ALWR
C) FFI(3)5sn D) Iso FFIRGW E) IQWR
062- Düşey şeritler halinde boyanmış şamandıranın haritadaki sembolü altındaki “RW” gibi kısaltmalar hangi düzene göre yazılmıştır? d) Koyu renkten açık renge doğru
063- IALA Sistem A’da emniyetli su şamandırasının rengi nedir? b) Kırmızı beyaz boyuna renklidir
064- Yatay şeritler halinde boyanmış bir şamandıranın haritadaki sembolünün altındaki “RGR” gibi kısaltmalar hangi düzene göre yazılmıştır?A) Üsten aşağı renk sırasına göre
065- Şamandıra şekli vermiş. Küre tepelikli. Özelliği RW. Ne şamandırası diye sormuş? Cevap: Emniyetli su şamandırası
066- Bir seyirci; iki fenerin transitini hatası 1°W olan cayro pusula ile 201° olarak okumaktadır. Bölgede doğal sapma değeri 3°E ve gidilen rotadaki yapay sapma değeri 2°W ise manyetik pusula ile bu transitler kaç derecede okunur? c) 199°
Gayro +E /-W=TrueG 201°-1°=200° C D M V T 199° 2°W 197° 3°E 200° 067- Boylam 060° 12’ W olan bir mevkide LMT 08:21:37 iken boylamı 018° 03’ E olan bir noktada LMT kaçtır? a) 13:34:37060° 12’W + 018° 03’E = 078° 15’ 5h + 3° 15’ = 5h 13m 08:21:37 + 05:13 = 13:34:37
068- Buzlar arasında seyreden bir geminin hızı kaç knot olmalıdır? d) 6 - 3 069- Buzlar arasında seyreden bir geminin rota değişiklikleri max kaç derece olmalıdır? A) 30° 070- Büyük daire seyri problemlerinin çözümü için kurulan küresel üçgen için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? c) Kalkış ve varış noktaları arasındaki kenarın açısal değeri 90°- Lat dır. ( Bu soru çıkabilir )
071- Büyük daire seyri problemlerinin çözümünde göksel seyir kısa yol cetvelleri kullanıldığında, göksel seyir bilinenleri ile bilinmeyenleri yerine büyük daire seyri seyri bilinenleri ile bilinmeyenleri kullanılır. Aşağıda verilen eşleşmelerden hangisi yanlıştır? d) Hesabi yükseklik yerine mesafe
072- Büyük daire seyrinin Göksel Seyir Cetvelleri ile çözümünde aşağıdaki eşleşmelerden hangisi yanlıştır? d) Hesabi yükseklik yerine mesafe 073- Cayro hatası 2°W olan bir geminin hakiki 110° rotasına gitmek için cayro ile rotası ne olmalıdır? c) 112° ( Gyro Least Error East (+) / Gyro Best Error West(-)) C.E. = H.K. – RİPİTERDEN OKUNAN DEĞER -2 = 110° - RİPİTERDEN OKUNAN DEĞER = 112° Derece bulunur.
074- Cayro hatası 2°W olarak bilinen cayro ile hakiki 128° rotasına gitmek için otomatik pilota tatbik edilecek rota nedir? e) 130° C.E. = H.K. – RİPİTERDEN OKUNAN DEĞER -2 = 128° - RİPİTERDEN OKUNAN DEĞER = 130° Bulunur.
075- Cayro pusula hatalarından enlem hatasında, enlemdeki değişme ne kadar olunca düzeltme uygulanır? B) 3˚ 076- Cayro pusula ile 016° rotasına ilerlerken cayro arızalanmıştır. Bölge’de Var 2°E ve bu rotada Dev 6°E olduğuna göre manyetik pusula ile kaç rotasına seyretmelidir? C D M V T
d) 008°
008° 6°E 014° 2°E 016°
077- Cayro pusulada hız hatası aşağıdaki durumlardan hangisinde en büyük olur?b) Gemi 025 rotasına 10 mil hız ile seyrederken *** Cayro pusulada hız hatası en fazla Kuzey-Güney yönünde olur )*** Hız hatası sadece Kuzey/Güney yönlerinde giderken max değere ulaşır. Doğu/Batı yönlerinde hız hatası sıfırdır. Hata KYK’de West GYK de East olur.
Hız hatası Kuzey-Guney yönlü rotalarda maximum olur, Enlem hatası Doğu-Batı yönlü rotalarda maximum olur.
GYRO PUSULA HIZ HATASI TABLOSU
078- Bir cayro pusulada aşağıdakilerden hangisinde diğerlerine göre enlem hatası en büyüktür? a)040° güney enleminde doğu rotasında hata en büyükür
b)060° kuzey enleminde batı rotasında hata en büyüktür c)020° kuzey enleminde kuzey rotasında hata en büyüktür d)ekvator üzerinde kuzey rotasında hata en büyük olur e)ekvator üzerinde güney rotasında hata en büyük olur
079- Cayro pusulalarda; birbirine dik üç ayrı eksen etrafında hareket serbestiyetine sahip olan, yüksek devirle dönen ve ağırlığı çevresinde balans edilmiş elemana verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? c) Hassas element (Duyarlı bölüm)
080- Cayro pusulalarda; fantom element ile hassas elementi taşıyacak şekilde imal edilen kısma verilen isim, aşağıdakilerden hangisidir?
b) Spider element (Örümcek eleman) 081- CE 3°45′W ve bölgedeki Var:1°30'E ise manyetik pusuladaki
“deviation” miktarı aşağıdakilerden hangisidir? C.E. = VAR – DEV 3° 45’ W = 1° 30’E - DEV DEV = 5°15’ W Bulunur.
d) 5° 15′W
082- Demir yeri kontrolunda en sıhhatli mevki koyma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? En sıhhatli fix mevki bulma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? d) Sextant ve Station Pointer ile 083- Deniz dibinin taşlık olduğunu gösteren sembol aşağıdakilerden hangisidir? b) St. Stone-taş/taşlık 084- Denizde hareket halindeki bir geminin süratini ölçen ve katettiği mesafeyi gösteren seyir yardımcı aletleri aşağıdakilerden hangisidir? c) Parakete 085- Devamlı olarak 190° hakiki rotasına seyreden bir geminin başlangıçta manyetik pusula ile cayro pusulası arasındaki fark 4° iken giderek bu fark büyümeye başlamıştır. Bunun nedenleri aşağıdakilerden hangisidir?
e) Tabii ve yapay sapma ile enlemlerin değişmesi 086- Diferansiyel GPS’in (DGPS) işlevine aşağıdakilerden hangisi en uygundur? b) Gemilerin GPS alıcılarının ölçtüğü değerlere uygulanacak uzaklık düzeltmelerini yayımlayan istasyonlardır, 086x- Diferansiyel GPS aşağıdakilerden hangisidir? d) Gemilerdeki GPS alıcılarına daha doğru mevki bulmaları için düzeltme sinyalleri gönderen sabit kıyı istasyonları. 087- Geminiz 10 knot ile seyrederken saat 12:00’da tam pruvada 10 milde bir cisim tespit ettiniz. Saat 12:12’de aynı cisim kerterizi değişmeden 8 mile yaklaşmıştır. Cismin hesaplanan rota ve sürati ne kadardır? a) Cisim sürat göstermemektedir. Sıfır 088- Dünyanın bünyesinde meydana gelen mıknatıslanma nedeniyle pusulamızda meydana gelen sapmaya ne denir? - Yerküresi magnetik kuvvet çizgileri ile magnetik pusula kuzeyi arasındaki fark aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilir?
b) Tabii sapma denir, (V) kısaltması ile gösterilir.
089- Düşey sekstant açısı ile bir fenerin yükseklik açısı ölçülürken aşağıdaki işlemlerden hangisini yapmak yanlış olur? d) Sekstant aşağı doğru çevrilirken uzade kolu sabit tutulur.
090- Düzlem seyrinde kullanılan haritalar hangi projeksiyon sistemiyle yapılır? c) Ekvatoryal Mercator 091- Düzlemleri yer eksenini kapsamak üzere kutuplardan Geçen büyük dairelere ne denir? e) Boylam 092- Ege Denizinde saatte 50 mil hızla esen Lodos ruzgarının oluşturduğu ruzgar akıntısının yön ve hızı ne olur? c) 065° - 1 knot ( 225-180=045+20=065
50mil/saat %2 = 1 Knot )
093-Eko elektrikli iskandil kullanarak derinlik tesbit ederken, dip yapısı sert ve dip derinse aşağıdakilerden hangisi doğru bir seçim olur? ( Bu Soru Bana Geldi ) b) P.R.F azaltılmalı ve kazanç azaltılmalıdır.
094- Eko elektrikli iskandilde, tersi bir duruma göre, dip yapısı kayalık ve dip sığ ise aşağıdakilerden hangisi doğru bir seçim olur? ( Bu Soru Bana Geldi )
b) P.R.F azaltılmalı ve kazanç azaltılmalıdır 095- Ekte bulunan Tide Tables sayfasını ve harita parçasını kullanarak Drill Stone şamandırası civarında 27 Mart 11:00:00 ZT Gel-Git akıntısının yön ve hızını bulunuz. B) 033° - 0,9 knot 096- Ekvatoryal Mercator projeksiyonu ile yapılmış haritalar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi hatalıdır?
e) Kerte hattı bir doğru şeklinde değildir 097- Elektrik alanının yönü ile elektromanyetik dalganın hareket yönünü gösteren vektörleri içinde bulunduran düzleme ne denir? b) Polarizasyon
098- Elektromanyetik dalga boyunca; herhangi bir Noktadaki dalga kuvvetine ne denir? C) Genlik 099- Evrensel zamanı (UT) veya Greenwich Ortalama Zamanını aşağıdaki ifadelerden hangisi tanımlar? ( Bu Soru Gelebilir ) b) Ortalama güneş zamanının, Greenwich Meridyenine göre değerlendirilmesine UT zamanı denir. 100- Farklı iki datum sistemi için aşağıdaki ifadelerden doğru Olanlar hangileridir? I-Yerin ekvatoral ve kutupsal çapları değişik değerdedir, II-Farklı iki datum sistemine göre yapılmış haritalarda mevkiler farklıdır, III-Farklı iki datum sistemine göre yapılmış haritada şekillerin yerleri değişiktir, IV-Farklı iki datuma göre yapılmış haritada derinlik ve yükseklikler değişiktir. e) Hepsi doğru
101- Fenerler ve Sis İşaretleri Kitabında verilen fener kerterizleri ile ilgili, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
c) Fenerlerin kerterizleri denizden verilmiştir. 102- Fenerlerin frekansları hangi kaynaktan bulunur? c) Fenerler ve sis işaretleri kitaplarından( Bu Soru Bana Geldi ) 103- FL(3) 25sec 100m 20M özelliklerini taşıyan bir fener 5 mil görüş mesafesinde kaç milden görülebilir? b) 12 mil’den Çözümü; 1: LUMINOUS RANGE DIAGRAM tablosundan bakarak yapıcaksın, 2: Fenerin nominal görüş mesafesi 20M yazıyor bunu diyagramın üst tarafından alacaksın "Nominal Range in Sea Miles" 3: 5 mil görüş mesafesi diyor bunuda diyagramın üzerindeki 0.5-1-2-510 vs. den seçiceksin sana 5 demiş 5 miles yazan yatay çizgiyi kullanıcaksın. 4: Şimdi 20 milden aşağıya doğru inerek 5 milin kesiştiği yere gelip ordan en sola "luminous range in sea miles in prevaling visibilty" yazan yerdeki görünme mesafesini bulabilirsin.
104-FL(5)sec 49m 10M nominal özelliklerini taşıyan bir fener göz yüksekliği 9 m olan bir zabit için görüş mesafesinin 15 mil olduğu bir ortamda gece ve gündüz kaç milden görülebilir?
c) 12-15 mil 105- Gece şartlarında CENOVA/İtalya limanına giriş yapan yüksek tonajlı bir gemi; pruva istikametinde orta mesafede gördüğü bir fenerin karakteristiğini, Fl.(2+1)G olarak tespit etmiştir. Bu geminin vardiya zabiti olarak hareket tarzınız ne olacaktır? d) Şamandırayı sancakta bırakarak, iskele taraftaki tercihli kanalda seyrederim.YEŞİL KIRMIZI YEŞİL Fl.(2+1)G
106- Yüksek tonajlı geminiz ile NORFOLK/ABD limanına giriş esnasında; ilerleme istikametinizde gördüğünüz, yatay Yeşil, Kırmızı, Yeşil renkli sütun tipi şamandıra ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? C) Bu şamandıra; iskele tarafta bırakılarak sancak tarafta bulunan, tercihli kanalda seyre devam edilmelidir. YEŞİL KIRMIZI YEŞİL Fl.(2+1)G
107- Gece şartlarında 000° rotasında seyrederken, pruvanızda gördüğünüz ve ışık karakteristikleri VQ (3) 5s olan yan yana iki fener ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
b) Bu şamandıralar haritada bulunmayan; yeni oluşmuş bir tehlikeyi markalamaktadırlar.
108- Geçici düzeltmeler ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? b) Haritanın sol alt kenarına kurşun kalem ile
yapılır. Yanına (T) kısaltması konur.
109- Gel-git akıntılarının en hızlı aktıkları zaman aşağıdakilerden hangisidir? E) Yüksek su zamanı ile alçak su zamanının ortasına denk gelen zaman 110- Gel-git akıntısının Denizden karaya doğru olanının bitip(Flood), Karadan denize doğru olanının başladığı durum aşağıdakilerden hangisidir? A) Ebb Current
111- Gel-git nedeniyle en fazla su alçalması ayın hangi Döneminde meydana gelir? A) Yeni ay 112- Gel-git’de yüksek su ile alçak su seviyeleri arasındaki Yükseklik farkına ne denir? B) Menzil ( Bu soru bana geldi )
113- Gel-git olayında “HWS” ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? b) Ay’ın yeniay ve dolunay zamanlarında meydana gelen su yüksekliğidir. 114- Gemi pruvası 000° iken Q’da meydana gelen sapma + 5°, gemi pruvası 090° iken P’de meydana gelen sapma +3° ise, pruva
040° iken P ve Q dan dolayı meydana gelen sapma kaç derece olur? A)5° B) 5°,7 C) 7°,2 D) 8° E) 2° Sapma=P.sinCourse+Q.cosCourse=3xSin040°+5xCos040°=
115- Gemi üzerindeki bir noktayı etkileyen basıncın, gemi hızı ile orantılı olması (P = k v2) prensibi ile çalışan parakete tipi aşağıdakilerden hangisidir? d) Pitotstatik Parakete. 116- Gemi 8 yöne saldırarak aşağıdaki yapay sapma değerleri bulunmuştur. Bu duruma göre D emsalinin değeri nedir? Pruva Yapay Sapma
N 6°W
NE E 10°W 5°W
SE 1°W
S SW W NW 3°E 6°E 11°E 5°E
e) 2°W
117- Gemi 8 yöne saldırarak aşağıdaki yapay sapma değerleri bulunmuştur. Bu duruma göre E emsalinin değeri nedir? Pruva Yapay Sapma
C) 2°E
N NE E SE 5°E 1°E 6°W 7°W
S SW 10°W 6°W
W NW 7°W 0°
118- Gemide operatör tarafından uydu seyir aygıtı (GPS) ilk çalıştırılmaya başlanırken aşağıdaki bilgilerden hangisi aygıta girilir? c) Anten yüksekliği 119- Radarın asgari menzilini belirleyen parametrik değer aşağıdakilerden hangisidir? E) Pals genişliği 120- Radarın azami menzilini belirleyen parametrik değer aşağıdakilerden hangisidir? D) Pals Tekrarlama Frekansı (PRF)
121- Gemideki GPS alıcılarının mevki bulma yöntemiyle ilgili olarak hangisi yanlıştır? E) Bir GPS mevkisini belirleyen üç ( X,Y,Z ) boyut vardır.
122- Gemimiz ile temas arasındaki mesafenin en az olduğu mevkiye ne ad verilir? c) Azami yaklaşma noktası 123- Gemimizin rotası 262° iken hakiki kerterizi 072° olarak ölçülen bir geminin nispi kerterizi kaç derece olur? c) SANCAK 170° 360° - 262° = 098° 098° + 072° = 170° SNC
124- Geminizin rotası 185˚, sürati 15 Kts.’dır. 14:00 zamanında radarda tespit ettiğiniz temasın kerterizi 150˚, mesafesi ise 21.000 Yardadır. 14:07 zamanında temasın kerterizi 140˚, mesafesi ise 18.000 Yardadır. Radarda izlediğiniz bu temasın rotası aşağıdakilerden hangisidir?
b) 040˚ ( Bu soru çıkabilir ) 125- T T T T T T T T T T T sembolünün anlamı nedir? CVP: Yasak saha 126- Geminizin rotası 340°sürati 16 KTS'dir. Gemi anemometmetresinden nisbi ruzgarın yönünü SANCAK 65°, süratini 13,5 Knots olarak ölçtünüz. Bu durumda hakiki ruzgarın yönü ve sürati nedir? b) 114° - 16 Knots
127- Manyetik pusulada; Geminin baş ve kıçındaki daimi mıknatısiyet aşağıdakilerden hangisi ile gösterilir? e) P 128- Geminin hızı, zaman ve akıntı değerleri dikkate alınarak bulunan mevkii aşağıdakilerden hangisidir? c) EP ( Tahmini mevkii - Estimated Position ) 129- Geminin yatay yumuşak demirlerinin pusulaya etkisini azaltmak veya yok etmek için aşağıdaki düzelticilerden hangisi kullanılır? a) Tashih küreleri 130- Geminiz ile 240° rotasına seyretmektesiniz. Bölgede doğal sapma 5° 10'E’dir. Manyetik pusulanın bu rotadaki yapay sapması 2° 30'W’dir. Manyetik pusula ile rotanız ne olmalıdır? d) 237°20′
131- GHA değeri 242° ve SHA değeri 103° ise, GHA değeri nedir? D) 345°GHA H = GHAγ + SHA H GHA H = 345° Olur.
132- Mercator haritasında, Gnomonic haritalar hangi Projeksiyon Sistemiyle hazırlanırlar? a) Düzlem
133- Gnomonic projeksiyon ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? e) Işık kaynağı kürenin merkezindedir 134- Gök cisimlerinin meridyen geçiş zamanları Notik Almanaklarda hangi zaman değeri ile belirtilmiştir? b) LMT
135- Gök cisminin boylam geçişinde; DR mevkiinin Lat değeri ile gök cisminin Dec değeri aynı isimli ve Lat > Dec olursa, enlem aşağıdaki formüllerden hangisi ile bulunur? a) LAT=CoAlt+Dec 136- Gök cisminin boylam geçişinde; DR mevkiinin Lat değeri ile gök cisminin Dec değeri farklı isimli olursa, enlem aşağıdaki formüllerden hangisi ile bulunur? c) LAT = CoAlt - Dec
137- Gök cisminin saat dairesi üzerinde gök ekvatorundan olan açısal Mesafesine ne denir? c) Meyil 138- Göz yüksekliği 64 ft olan bir gözlemci 144 ft yüksekliğindeki bir feneri kaç milden görebilir? 1,14 x √64 + 1,14 x √144= 1,14 x 8 + 1,14 x 12= 22.8mil
139- FL 5sec 100m 10M özelliğindeki fenerin 9m göz yüksekliğindeki bir zabit için coğrafi görülme mesafesi yaklaşık kaç mildir. 2.08 x √100 + 2.08 x √9 2,08 x 10 + 2,08 x 3 = 20,80 + 6,24 = 27,04 mil 140- GPS sisteminde, uydulardan faydalanarak mevki Bulabilmek için aşağıdaki verilerden hangisi kullanılır?
Cevap: Uzaklık 141- Differential GPS sisteminde yer alan sahil istasyonları hakkındaki bilgiler hangi kaynaktan bulunur? B) “Radio Aids to Navigation, Satelite Navigation Systems, Legal Time, Radio Time Signals and Electronic Position Fixing Systems” isimli kaynaktan. 142- GPS sisteminin uzay bölümünde, asıl ve yedek olmak Üzere Kaç Adet uydu vardır?
e) 21 Asıl, 3 Yedek olmak üzere toplam 24 uydu vardır. Uzay bölümü, en az 24 uydudan (21 aktif uydu ve 3 yedek) oluşur ve sistemin merkezidir. Uydular, “Yüksek Yörünge” adı verilen ve dünya yüzeyinin 20.200 km üzerindeki yörüngede bulunurlar. Bu kadar fazla yükseklikte bulunan uydular oldukça geniş bir görüş alanına sahiptirler ve dünya üzerindeki bir GPS alıcısının her zaman en az 4 adet uyduyu görebileceği şekilde yerleştirilmişlerdir. Uydular saatte 7.000 mil hızla hareket ederler ve 12 saatte, dünya çevresinde bir tur atarlar. Güneş enerjisi ile çalışırlar ve en az 10 yıl kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Ayrıca güneş enerjisi kesintilerine karşı (güneş tutulması vs.) yedek bataryaları ve yörünge düzeltmeleri için de küçük ateşleyici roketleri vardır.
143- GPS uydu seyir sisteminde gemideki aygıt, aşağıdaki yöntemlerin hangisini kullanarak geminin mevkiini bildirir? a) Geminin iki veya daha fazla uydudan olan uzaklığını saptar ve bu uzaklıklara dayanarak geminin mevkiini bulur,
144- Greenwich Ortalama Zamanı (GMT) ile ilgi olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Ortalama güneş Greenwich boylamı üzerinde bulunduğunda, saat 12:00:00 dır. 145- Yerel Ortalama Zaman (LMT) ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? c) Ortalama güneş herhangi bir üst boylam üzerinde bulunduğunda, saat 12:00:00 dır. 146- Grid kuzeyi neye göre belirlenir? b) Greenwich boylamının kuzey kutup yönü grid kuzeyidir. 147- Grup çakarlı,15 saniyede bir 3 çakar gösteren 10 metre yüksekliğinde 15 milden gözüken beyaz ışıklı bir fenerin haritadaki yazılımı aşağıdakilerden hangisidir? d) Gp.Fl.(3)15 sec 10 m. 15 M( Cevapta Gp. Eksik verilmiş)
148- Güneşin almanaktan saptanan yarıçapı 15',8 dir. Sextant ile yapılan ölçümde artı yay tarafından ölçülen değer 31',0 asli yay kısmından ölçülen değer 32',2 dir. IC değeri nedir? d) - 0',6 ASLİ YAYDAN ÖLÇÜLEN DEĞER – ARTI YAYDAN ÖLÇÜLEN DEĞER (32’,2 - 31’,0) -------------------------------------------------------------------------------------------------- = --------------------2 2
1’,2 =----= 0,6 (Asli yaydaki değer büyük olduğundan hata - değer alır.) 2
IE + Fabrikasyon Hatası = IC'dir. Soruda Fabrikasyon Hatası Olmadığından ‘0’ Kabul Ederek IC= -0,6'dır. Sonuç; – 0’,6 olur. 149- Güneşin almanaktan alınan/saptanan yarıçapı 15',9 dur. Güneşin rasat ile ölçüm sonunda Sextant artı yay tarafından ölçülen değer 31',4 asli yay kısmından ölçülen değer 32',2 dir. IC değeri nedir? ( Önce IE’yi buluruz )
Cevap: -0',4 32’,2 - 31’,4 / 2 = 0’,8/2= -0’,4 Yarı çap = 15,9 X 4 = 63,6' dır. Artı yay değeri : 31,4' (Büyükse + değer alır ) Asli yay değeri: 32,2' (Büyükse – değer alır ) Fark : -0.8 Toplam değer = 63,6 (Ölçüm doğru) IE = 0.8':2 = -0.4 IE + Fabrikasyon Hatası = IC'dir. Soruda Fabrikasyon Hatası Olmadığından ‘0’ Kabul Ederek IC= -0,4'dür. 150- Güneşin meridyenden geçişi anında DR Lat.N
d) Zn
152- Güneşten yapılan gözlem sonucu Gözlemsel başucu Mesafesi ZXo 44º 25´, Hesabi başu cu mesafesi ZXc 44º 30´ olduğuna göre intersept aşağıdaki ifadelerden hangisidir? b) İntersept 5 mil uzak 153- Güney Atlantik Okyanusunun ortalarında saatte 60 mil hızla esen keşişleme ruzgarının oluşturduğu akıntının yön ve hızı ne olur? d) 275° - 1,2 knot ( 135 + 180 = 315 – 40 = 275 ) Çözüm: Keşişleme 135 dereceden gelir. Güney yarım kürede ve açıkta olduğu için -40 derece yapıp akıntıda tam tersi olacağından +180 yani 135-40=095+180=275 derece. Rüzgar hızının akıntı hızına etkiside; Rüzgar hızının %2’si olacaktır. Yani 60x2 / 100 = 1,2 yapar. Peki bu keşişleme değil de diğer yönlerde olsaydı çözümü nasıl olurdu? Ya da aynı şekilde kuzey yarım kürede olsaydı? Diğer yönler olsaydı problemi ona göre çözecektik. Mesela Ege denizinde Lodos deseydi? Ki var böyle bir soru. Lodos 225'den eser. Akıntısı 225+180=405 kıyıda ve kuzey yarımkürede olduğu için 405+20= 425 eder. 425-360=065. Teori şöyle; Eğer; Kuzey yarım kürede ve Kıyıdaysa akıntının oluştuğu yöne (yani 180 tersine) +20. Açıktaysa +40. Eğer; Güney yarım kürede ve Kıyıdaysa akıntının oluştuğu yöne (yani 180 tersine) -20. Açıktaysa -40. **Hız hesabı aynı.
154- Bir deniz mili kaç metredir? A) 1852,3 m 155- 11 kulaç 3 kadem kaç metredir? C) 21 m ( Bana 22 kulaç 6 kadem geldi – 42 metre ) Cevap: 11 kulaç x 183 cm = 2013,00 cm 3 kadem(feet) x 30,48 cm = 91,44 cm --------------------------------------------------------= 2094,44 cm yaklaşık 21 metre
156- 1 yarda ( 3 Kadem ) kaç metredir? C) 91.5 cm
157- 50 metre kaç kulaçtır? 50m / 1,83m= 27,3 kulaç 158- Hakiki kerteriz ile nispi kerteriz arasındaki fark Aşağıdakilerden hangisidir? e) Hakiki kerteriz kuzeyden itibaren saat yönü istikametinde 000°- 360° arasında, Nispi kerteriz geminin pruvasından itibaren Sancak/İskele’ye doğru 0°-180° arasında ölçülür. 159- Hakiki 300° rotasına giderken doğal sapma 3°E ve yapay sapma 2°W ise manyetik pusulamız kaç dereceyi gösterir? b) 299° C D M V T 299° 2°W 297° 3°E 300 CDMVT HESAPLAMA YÖNTEMİ: CDMVT yöntemi cayro pusula değerinden (hakiki değerden) manyetik pusula değerine(C) ya da manyetik pusula değerinden hakiki pusula değerine geçmemizi sağlayan yöntemdir. Bu hesaplamada manyetik pusula değerinden hakiki değere doğru gittiğimizde doğu değerleri (E) toplanır, batı değerleri (W) çıkarılır. Hakiki değerden manyetik pusula değerine gittiğimizde doğu değerleri (E) çıkarılır, batı değerleri (W) toplanır.
C=MANYETİK PUSULA (COMPASS): Dünyanın manyetik alanı prensibine dayanarak yönümüzü bulmamıza yarayan alete denir.
D=YAPAY (ARIZİ) SAPMA (DEVIATION): bir pusula oluşan, yapay sapmalara denir.Yapay sapmanın oluşmasının nedenleri çok çeşitli olabilir.(köprüüstü cihazları,taşınan yük,gemideki metal aksamlar,geminin rotası vs) M=MANYETİK (MAGNETIC) Geminin rotasının manyetik kuzey ile yaptığı açıdır.Manyetik kuzey değişkendir.Manyetik pusulalarda kuzeyi gösteren ibrenin gösterdiği doğrultu manyetik kuzeyi gösteren doğrultudur.Günümüzde manyetik kuzeyin, kuzeybatıya doğru kayma eğlimi vardır.
Manyetik kuzey ile coğrafi Doğal sapmadaki farklı Deviation Table kuzey arasındaki fark bölgeleri gösteren bir harita V=DOĞAL (TABİ) SAPMA (VARIATION): Doğal sapma gerçek kuzey (T) ile manyetik kuzeyin (M) in yaptığı açıdır.Bu açı farkı Dünyanın manyetik kutbu ile hakiki kutbunun birbirinden farklı olmasından dolayı kaynaklanmaktadır.Pusula ile ölçülen yön manyetik olduğu ve yeryüzündeki manyetik alanlar bölgeden bölgeye farklılık gösterdiği için doğal sapma değeri geminin o anda olduğu bölgeye göre bulunur. T=GERÇEK (HAKİKİ) DEĞER (TRUE COMPASS): Gemi rotasının gerçek kuzey ile yaptığı açıdır.Gerçek kuzey değişken değildir,.cayro pusulalarda kuzeyi gösteren ibrenin gösterdiği doğrultu gerçek kuzeyi gösteren doğrultudur.
160- Harita düzeltmesi işlemi için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? c) Kalıcı düzeltme numarası düzeltmenin yanına yazılır 161- Harita düzeltmesi yaparken önce hangi haritadan başlanır? a) Büyük ölçekli haritadan. 162- Harita elde etmek için kullanılan izdüşüm yöntemlerinin hangisinde ışık izdüşüm düzleminin karşı tarafından (180° ters tarafından) ve kürenin dışından gelir? c) Ortografic 163- Harita üzerinde mesafe ölçülürken, mesafe ölçeği nereden alınır? a) Enlem ölçeği üzerinden alınır.
164- Harita üzerinde “şüpheli iskandil” değerleri Aşağıdaki kısaltmalardan hangisi ile gösterilir? c) SD ( Sounding of doubtful depth - Şüpheli Derinlik )
165- Haritada yazılı derinlikler için aşağıdaki referans değerlerinden, hangisi esas alınılır? d) Chart Datum 166- HARİTADA YAZILI DERİNLİKLER İÇİN AŞAĞIDAKİ SU YÜKSEKLİĞİ DEĞERLERİNDEN HANGİSİ REFERANS ALINMIŞTIR? Cevap: MLW
167- Aşağıdakilerden hangisi yönsüz kerteriz buluculardandır? a)RG
b) RD
c) R
d) RC
e) DF
168- Rotası 070° olan A gemisinin vardiya zabiti, B gemisini İSKELE 40°de kerteriz etmektedir. B gemisi vardiya zabiti ise A gemisini iskele 110° de kerteriz etdiğine göre, B gemisinin rotası aşağıdakilerden hangisidir? c) Rota 320° dir ( 70 - 40 = 30 30 + 180 = 210 210 + 110 = 320 ) Şema şeklinde kağıda dökerek kısa sürede çözülebilen bu tip soruların mantığı şu şekilde; Rota hk. 70 diyor. iskele 40'da, yani hk. 30'da kerteriz etmiş. Diğer gemiye göre hesap istediğinden 180 ekle. 210 eder. Diğer gemi bizim gemiyi iskele 110'da kerteriz etmiş. Dolayısıyla pruvasını bulmak için bunu 210'a eklemek lazım; 110+210=320.
169- Herhangi bir kullanıcının uydu sinyalleri yardımıyla herhangi bir yer ve zamanda her türlü hava koşullarında ortak bir dünya referans sisteminde yüksek doğruluklarla hız ve zaman belirlemesine olanak veren sistem aşağıdakilerden hangisidir? D) GPS
170- Enlemlerin meydana getirdiği küçük daireler nereye paraleldir? E) Ekvator düzlemine
171- Ölçeği 1/50000 olan bir portolonda, 1 millik mesafe ölçeği 3,7 cm olarak verilmişse, 1’ lık enlem yayının gerçek uzunluğu nedir? b) 1850 m Mesafe=Harita ölçeği x Verilen rakam 1/50000 x 3,7 = 50000 x 3,7=185000 cm Metreye çevirince sonuc = 1850 m çıkıyor.
172- Dünya üzerindeki belli iki mevkiden geçen ve yönü sabit kerte hattına ne denir? Cevap: Transit Hattı(Transit Mevki Hattı) TRANSİT MEVKİİ HATTI (TRANSİT) :Dünya üzerindeki belli iki mevkiden geçen ve yönü sabit olan kerte hattına transit mevki hattı denir. Transit mevki hattı kısaca transit kelimesi ile de ifade edilebilir. Bilinen iki maddenin aynı hizada görülmesine transit denilmektedir. Bir gemi iki ayrı maddeyi aynı hizada gördüğü anda bu iki maddeden geçen transit hattının üzerindeki bir mevkidedir. Transit mevki hattının üzerine sadece zaman yazılır.
173- Oto-Pilotun rotadan kaçmalara karşı tepki duyarlığı hangi kontrol ile ayar edilir? d) RUDDER düğmesi ile
174- Haritada 208° transitinde olan kule ile fenerin kerterizi, cayro ripiterinden 205° ölçüldüğüne göre cayro hatası kaç derecedir? a) 3°E
175- Haritada 225° olarak okunan bir transiti cayro pusulamız ile 224° olarak okursak cayro pusula hatamız kaç derecedir? a) 1°E 176- Haritanın kitabesinde bulunan üç logo (amblem) neyi ifade eder? D) Harita birinci logodaki hidrografik ofis tarafından hazırlanmış, ikinci logodaki hidrografik ofis tarafından yayınlanmış ve I.H.O. tarafından kabul görmüştür 177- Hatası 3° W olan bir cayro pusula ile 050° cayro rotasına giden bir geminin radarında pruva çizgisi 2° iskelede çıkmaktadır. Vardiya Zabiti bir A cismini Radarla SANCAK 35° de kerteriz ediyor. Bu cismin hakiki kerterizi kaç derecedir? a) 016° Gyro Hatası: 3º W b) 080°Hakiki Rota: 050º - 3º = 047º c) 082°
d) 084° e) 090°
Radarın screwing hatası düzeltilince SANCAK 35 olan kerteriz SANCAK 33 olur.
Gidilen hakiki rota ile kerteriz toplanır ve hakiki kerteriz bulunur. 047 + 033 = 080º = Cismin hakiki kerterizi
178- Haritalarda gösterilen; fenerlerin karakteristik özelliklerinde yer alan fener görünme mesafeleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? D) Haritalarda; fenerlerin nominal görünme mesafeleri verilmiştir.
179- HO-2102 C/D "Plastik Yıldız Bulucu" gök cisimlerinin (yıldızların) hangi değerlerini bulmamıza yardımcı olur?
e) Zn ve Alt’ını 180- Yıldızları tanımak maksadıyla, HO 2102 C/D Plastik Yıldız Bulucu’ya aşağıdaki değerlerden hangisi ile girmek gerekir?
B) LHA Aries 181- Bir gök cismini yıldız bulucu HO 2102 Yıldız kartına işaretlemek için gerekli olan değerler? d) RA ve Dec değeri 182- IALA Lateral Sistem A ile B arasındaki fark aşağıdakilerden hangisidir? d) Şamandıra renkleri
YORUM: Şamandıralama sisteminde A ve B arasındaki tek fark RENK tir, diğer herşey aynıdır, örneğin sistem A da sancak taraf yeşil iskele taraf kırmızı renktir, sistem B de sancak taraf kırmızı iskele taraf yeşil renktir.
183- IALA Sistem A’ya göre konik yeşil tepelik ne anlama gelir? c) Kanalın sancak tarafı 184- Işık süresi karanlık süresine eşit olan fenerlere ne isim verilir?
d) İzofaz fener ( Iso IŞIK SÜRESİ = KARANLIK SÜRESİ )
185- Icebergler açık bir havada yaklaşık kaç milden görülebilir? e) 15-20 186- İki gemi birbirlerini farklı bordalarından 135° de nispi olarak kerteriz ederlerse, bu gemilerin rotaları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Rotalar birbirine diktir. 187- İki mevkiden geçen enlem paralelleri arasındaki boylam yayının Açısal boyuna ne denir? b) Enlem farkı 188- İki maddeden kerteriz ile mevki elde etmek için kerterizlerin alınması ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
d) Önce pruvaya yakın olan maddeden kerteriz alınır, 189- Index Error miktarını bulmak için aşağıdakilerden hangisi yapılır? I-Uzade kolu 0° ye alınarak ufka bakılır ufkun kendisi ile görüntüsü tek çizgi oluncaya kadar kol oynatılır. II-Sekstant yere paralel tutularak uzade kolu gezdirilir yayın kendisi ve görüntüsü tek çizgi olunca değer tespit edilir. III-Teleskopla uzade kolu sıfıra alınarak ufka bakılır ve sekstant sağa sola yatırılır ve ufuk tek çizgi olarak görülmeye çalışılır. IV-Uzade kolu 0° ye getirilerek yıldıza bakılır, yıldız ve görüntüsü çakışıncaya kadar kol oynatılır.
c) I, IV
190- Interseptin hesaplanmasında aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) İntersept = ZXc – ZXo 191- İstiridye yatağını gösteren kısaltma hangisidir? d) Oys 192- Kalkış noktası koordinatları, 45°N - 060°W, vertex noktası koordinatları 52° 12,7’N - 023° 18’W, kalkış rota açısı 60° olan bir büyük daire seyrinde, vertex noktasından sonraki ilk ara noktanın koordinatları aşağıdakilerden hangisidir? (Ara noktalar yaklaşık 5° d.long farkı ile alınacak ve ekteki NP 401 sayfası kullanılarak problem çözülecektir.) D) 52° 06,4’N - 015° 12’W LAT=45N SEMT(inco)=LHA 60 Ek cetvel 27’de LHA 60 LAT 45’ten Hc 52° 12’,7 BULUNUR. Bu değer Dec 65° Karşısındadır. 5° lik sonraki dediğinden 60° karşısındaki Hc =52°06’,4 LAT d=3’,9 Z=44,8 dır. Z=dlong Burdan long 060°- 44° 48’ = 015° 12’ W OLUR
193- Kalkış noktası 46°N - 065°W, varış noktası 50°N - 027°W olan bir büyük daire seyri için kalkış rota açısı ve mesafe aşağıdakilerden hangisidir? (Problemi ekte bulunan NP 401 sayfasını kullanarak çözünüz.) D) N67°E, 1527 mil LAT1= 46°N LAT2= DEC 50°N LHA =DLONG=38° ILE Ek cetvel 26’ya gir. HC 64° 32’,6 d 4,9 Z=67° DEN inco =N67°E DIST =90-HC=90-64° 32’,6=25°27’,4=1527 Mil
194- Kalkış noktası 51°N - 065°W, varış noktası 61°N - 005°W olan bir büyük daire seyri için kalkış rota açısı ve mesafe aşağıdakilerden hangisidir? (Problemi ekte bulunan NP 401 sayfasını kullanarak çözünüz.) A) 49° 12’, 2020 mil
LAT1= 51N LAT2= DEC 61N LHA=DLONG=60 ile Ek cetvel 27’ye gir. Hc= 56° 19’,9 d 10’,2 Z=49°,2’ DEN inco =N49°,12’E DIST =90-HC=90-56° 19’,9 = 33°40’,6 = 2020.1 Mil
195- Kalkış rota açısı 110°, varış rota açısı 60° olan bir büyük daire seyri vertex noktası için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A)
Vertex noktası kalkış ve varış noktaları arasındadır.
196- Karada bulunan pusula çubuğu hangi doğrultuda durur?
b) Manyetik Kuzey-Güney kutup doğrultusunda 197- Kerte hattı 90°olursa aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Kerte hattı; Ekvator veya bir Enlem paraleli olur.
198- Kerte hattı boylamlar ile sıfır derecelik bir açı Yaptığında deparçer ne olur? c) Sıfır 199- Kısıtlı görüş koşullarının uygulanması, görüş mesafesi kaç mile düştüğünde uygulamaya konur? e) Kaptanın devamlı talimatına göre 200- Kıyıya yakın ve yoğun trafik içinde seyreden bir gemi sise girdiğinde bazı önlemler almalıdır. Aşağıdakilerden yanlış olan önlem hangisidir? d) Demirlerden biri 1,5
kilit salya edilerek seyre devam edilir. 201-Tabii (Doğal) Sapma aşağıdakilerden hangisidir? e) Yer küresi üzerinde coğrafi boylam ile manyetik boylam arasında kalan açıdır. 202sembolünün anlamı nedir? e) Tehlikeli su altı kayası 203karakterinde ışık gösteren fenerin kısaltması aşağıdakilerden hangisidir? b) Qk.Fl. 204e) Su altı kablosu 205-
sembolünün anlamı nedir?
sembolü bize neyi ifade eder?
c) Işıklı açıkdeniz platformu 206sembolü bize neyi ifade eder? d) Fener gemisi veya fenerli büyük şamandıra 207sembolünün anlamı nedir? b) Minare 208sembolün anlamı nedir? ( Bu soru bana geldi ) b) Şamandıralama yönünü gösterir. 209b) Su altı boru hattı
sembolünün anlamı nedir?
210- 67 Rk sembol ve kısaltmasının anlamı aşağıdakilerden hangisidir? d) Derinliği bilinen tehlikeli sualtı kayası 211sembolünün anlamı nedir? c) Pilot alma verme yeri 212- Karanlık süresi ışık gösterme süresinden fazla olan fenerlere ne isim verilir? e) Çakarlı fener 213- Kıyı seyri için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
d) Karayı iskelesinde gören gemi sahile mümkün olduğunca yakın seyretmelidir.
214- Koordinatları; Lat: 33° N, Long: 012° W olan bir mevkiden kalkarak 115 NM 000° rotasına seyreden bir geminin varacağı mevkinin enlem ve boylamı aşağıdakilerden hangisidir?
c) Lat2 : 34° 55’N Long2 : 012°W
215- Koordinatları; Lat: 43° S, Long: 092° E olan bir mevkiden kalkarak 145 NM 180° rotasına seyreden bir geminin varacağı mevkinin enlem ve boylamı aşağıdakilerden hangisidir? b) Lat2 : 45° 25'S Long2 : 092°E 216- Kutup Yıldızının düzeltilmiş açısal yüksekliği (Ho) 51˚ 15', a0 : 14'.8, a1: 0'.6, a2 : 0'.6 olduğuna göre bulunduğunuz enlem değeri nedir? LAT = Ho - 1° + a0 + a1 + a2
LAT = 51°15’ - 1° + 14’,8 + 0’,6 + 0’,6 = 50° 31’,0
217- Kuzey Kardinal şamandıraların ışık karakteri aşağıdakilerden hangisidir? b) VQ
218- Kuzey yarım kürede okyanusların kıyıya yakın sularında ruzgar akıntısının yönü için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Rüzgar akıntısının yönü, rüzgar yönünün yaklaşık 200° fazlası olur ( Bu soru gelebilir ) 219- Kuzey Yarıkürede ve Açık Denizde Lodos ruzgarının sebep olduğu akıntının derece olarak SET’i (yönü)
aşağıdakilerden hangisidir? a) 085° ( Bu soru çıkabilir-Şıklarda 085° yoksa 090°’yi işaretle ) 220- Boylamı 128° 42'W olan bir mevkiide kolumdaki saat (ZT) 10:25 ise boylamı 027° 22’E olan bir mevkiide LMT kaç olur? Önce GMT zamanını buluruz bunun için ZD değeri gerekli. 128° 42’ W için ZD degerini buluruz. 128° 42' / 15 = 8 kalan 7° 30' dan büyük oldugu için bölüm degeri olan 8’e 1 ekleriz yani ZD=9 Biz west de idik. Yani GMT zamanı bizden ilerde 10:25+9=19:25 yapar. Gelelim 027° 22' E boylamına. LMT olarak istendiği için boylamı zamana çevirmemiz gerekir. 1°=4 dakika ise buradan 1 saat 49 dakika 22 saniye buluruz. biz East boylamında oldugumuz için GMT den ileri saatteyiz demektir.
LMT=19:25:00 +1:49:22=21:14:22 olarak bulunur.
221- Manyetik pusulamız ile 112° ye ilerlerken bölgedeki doğal sapma (V) değeri 2°E ve bu rotadaki yapay sapma (D) 4°W ise hakiki olarak kaç dereceye gittiğimizi bulunuz? b) 110° C D M V T 112 4W 108 2E 110
ÇÖZÜM: Soruda Manyetik ( C ) değer verilmiş Hakiki değer ( T ) isteniyor yani C den T ye doğru işlem yapacağınız için East değeri + West değeri – olacaktır. CDMVT sorularında her zaman önce verilen değerleri CDMVT nin altına yazın. Soruda Manyetik Pusula rotası ( C ) 112°, Doğal Sapma ( Variation ) ( V ) değeri 2°E, Yapay Sapma ( Deviation ) ( D ) değeri 4°W ise Manyetik pusula rotasından 4 Derece çıkarıp 2 Derece ekleyeceksiniz sonuç 110° olacaktır 222- Med-cezir; 24 saat 50 dakika süren bir ay günü içerisinde, akıntıya bağlı olarak deniz suyu seviyesinde medyana gelen farklılıklardır. Bir ay günü içerisinde bir defa yüksek, bir defa alçak su hadisesinin meydana geldiği ve özellikle Pasifik Okyanusu limanlarında görülen med-cezir tipine ne ad verilir?
a) Günlük med–cezir (Diurnal Tide) 223- Med-cezir; 24 saat 50 dakika süren bir ay günü içerisinde, akıntıya bağlı olar ak deniz suyu seviyesinde meydana gelen farklılıklardır. Bir ay günü içerisinde iki defa yüksek, iki defa alçak su hadisesinin meydana geldiği ve özellikle Atlantik Okyanusu limanlarında görülen med-cezir tipine ne ad verilir?
D) Yarım Günlük Med – cezir. (Semidiurnal Tide)
224- Mercator haritaları için aşağıdaki söylemlerden yanlış olan hangisidir? d) Enlemler arası mesafeler birbirine eşittir
225- Mercator haritasında 1 dakikalık enlem ölçeği ile 1 dakikalık boylam ölçeği kaç derece enleminde birbirine çok yakın olur? a) 0° 226- Mercator (normal silindirik) haritalarda enlemler arası mesafe ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Enlemin Sec oranında artar 227- Mercator projeksiyonu ile yapılan haritalar ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) Konformaldir, b) Orta enlem için ölçeği sabittir, c) Kerte hatları doğru şeklinde iz verirler, d) Haritanın her yerinde enlemler ve boylamlar birbirlerine diktir,
e) Hepsi doğrudur
228- 100000 mum (kandil) şiddetinde ışık kaynağı olan bir fenerin nominal görülme mesafesi kaç mildir? b) 19,5 mil 229- New Haven Harbor Entrance (3016) bölgesinde 5 KASIM 1999 saat 07:00 ZT daki gel-git akıntısının yönü ve şiddeti nedir? (Problem ekte verilen Amerikan GelGit Akıntı Cetvelleri kullanılarak çözülecektir) b) 319°, 1,02 knot
230 -SİVİL Alacakaranlık vakti Güneşin hangi durumunu gösterir? b) Ufkun 6° altında bulunduğu andır 231-NOTİK Alacakaranlık vakti, Güneşin hangi durumunu gösterir? c) Ufkun 12° altında bulunduğu andır
232- Notik almanak’tan hesaplanan gök cisimlerinin GHA ve Dec değerlerine uygulanan (v) ve (d) düzeltmeleri aşağıdakilerden hangisine uygulanmaz? c) GHA Aries değerine 233- Oto pilot; operatör tarafından girilen, gidilmek istenilen rota ile pusuladan gelen, gidilen rota bilgilerini karşılaştırarak bir düzeltme farkı bulur. Aşağıdakilerden hangisi bu fark bulunurken oto pilotun göz önünde bulundurmasına gerek olmayan bilgidir? c) Varış limanı.
234- Oto-Pilotta aşağıdaki kontrol düğmelerinden hangisi akıntı veya ruzgar düşürmesini önlemek için kullanılır? D) PERM-HELM 235- Önerilen okyanus geçiş rotaları aşağıdaki Kaynakların hangilerinde bulunur? I-Okyanus kılavuz haritalarında++ II-Routeing chartlarda++ III-Ocean passages kitaplarında++
IV-Okyanus kılavuz kitaplarında b) I, II, III
( Bunda Yok )
236- Buzlarla ilgili bilgiler aşağıdaki kaynakların hangilerinde bulunur? I) Okyanus kılavuz haritalarında++ II) Routeing chartlar ( Bunda Yok ) III) Ocean passage kitapları++ IV) Okyanus kılavuz kitapları++
a) I, IV b) II, III d) I, III, IVe) I, II, IV
c) I, III
237- Tropical fırtınalarla ilgili bilgiler aşağıdaki kaynaklardan hangilerinde bulunur? I. Okyanus kılavuz haritaları++ II. Routeing chartlar++ III. Ocean passage kitapları++ IV. Okyanus kılavuz kitapları++
c) I, II, III, IV 238- Routing chartlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? Cevap: ‘’Routing chartlar Gnomonic haritadır’’ ifadesi yanlıştır… ( Bu soru çıkabilir )
Admiralty Routeing Charts These charts are essential for use in passage planning for ocean voyages. They include routes and distances between major ports, ocean currents, ice limits, load lines and wind roses, with expected meteorological and oceanographic conditions for each month of the year. Five charts cover the oceans of the world; North Atlantic, South Atlantic, North Pacific, South Pacific and the Indian Ocean.
239- “PA” kısaltmasının anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
b) Yaklaşık mevkii
( Position Approximate )
240- Parakete seyri kısaltması aşağıdakilerden hangisidir? b) DR
241- Parakete seyri yaparken herhangi sabit bir maddeden mevki hattı (kerteriz) aldığımızda, kerteriz aldığımız andaki DR mevkiinden aldığımız kerteriz hattında çizdiğimiz dik doğrunun bu hattı kestiği noktaya ne denir? b) EP mevkii 242- Parakete kılıcı içinde iki elektrot arasında deniz suyunun sürtünmesinden oluşan elektromanyetik sahanın süratle doğru orantılı olarak değişmesinden faydalanılarak sürat bilgisi elde edilen parakete tipi aşağıdakilerden hangisidir?
d) Elektromanyetik Parakete
243-Pusula sehpası üstünde bulunan düzeltme elemanlarından hangisi yumuşak demirdir? b) Filender çubuğu
244- Pusula sehpası üstünde bulunan elemanlardan aşağıdakilerden hangisi manyetik malzemeden yapılmıştır? d) Filender çubuğu **Flender çubuğu: Pusula sehpasının ön tarafında sehpaya paralel yere dik olarak sabitlenmiştir. Manyetik olmayan bir boru içerisine yerleştirilmiş ve yumuşak demirden yapılmış silindir çubuklardır. Düşey kuvvet etkilerini kaldırmak için kullanılır.**
245- Radar aygıtı ile ilgili olarak aşağıdakilerden doğru olanı işaretleyiniz. d) Pruva Yukarı (Head Up)
görüntüde gemi dönerken pruva çizgisi sabit kalır resim döner
246- Radar pilotlaması ile ilgili olarak aşağıdaki İfadelerden hangisi doğrudur? c)Sahile yakın seyrederken, mesafe sıkalası; mümkün olduğunca küçük seçilmelidir. 247- Radar sinyallerinin dalga tepeciklerinden yansıması ile meydana gelen ekolara ne ad verilir?
b) Deniz dönüşü ekoları 248- Aşağıdaki atmosferik koşullardan hangisinde radarın hedef yakalama uzaklığı en büyük olur? C)Deniz yüzeyinden yükseldikçe standart koşullara nazaran sıcaklık azalma oranı küçük, nem ve basınç azalma oranı büyük olması durumunda. xxx- Aşağıdaki atmosferik şartlara göre radarın hedef yakalama mesafesi hangi durumda en kısa olur?
a) Yer yüzünden yükseldikçe çoğalan bir nemin varlığı
249- Gerek YER gerekse GÖK dalgalarının alınamadığı,
alıcılar açısından Kör Bölgelere ne ad verilir? B)Atlama bölgesi. 250- Rasadi irtifa (Ho): 57˚ 35’.5, Hesabi İrtifa (Hc): 57˚ 41’.5, Azimuth Açısı (Az) : N 75˚ E olduğuna göre, Intersept ve Semt (Zn) değerleri aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: 6 Mil (Uzak), Zn : 285˚ HC 57° 41’,5 HO 57° 35’,5
-----------------------INTERSEP= 6’ (6 Mil uzak) Zn = 360° - Az Zn = 360° - 75 = 285° 251- Rehberin pupasından 6000 Yarda mesafede bulunan bir A gemisinin, 148˚ rotasına 15 Kts. sürat ile ilerleyen rehber geminin 280˚ hakiki kerterizi 19.000 Yarda mesafesinde en az sürat kullanarak mevki alabilmesi için rotası ne olmalıdır? a) 173˚ 252- Rota 098°olursa rota açısı C. ne olur? d) S
82°E 253- Rota değiştirme süreci ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? b) Dönüş yerine gelindiğinde dönüşe geçilmelidir. 254- Rotası 340° olan bir A gemisi, B gemisini SANCAK 85° de görmektedir. B gemisi, A gemisini hakiki olarak kaç derecede görür? d) 245° 255- Sahildeki bir fenerin cayro ripiterinden alınan kerterizi 310°‘dir. Geminin hakiki mevkiinden bu fenerin haritadan ölçülen kerterizi 308° dir. Cayro hatası nedir? b) 2°W 256- Samsun açıklarında tespit edilen 155° yönüne 1 knot şiddetindeki ruzgar akıntısını oluşturan ruzgarın yönü ve hızı nedir? c) Karayel - 50 mil/saat 257- Serbest cayronun Güney Yarımküre’deki yatay görünsel hareketi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? b) Yatay görünsel hareket batıya doğrudur. 258- Serbest dönen bir cayro pusulanın dönüş eksenine etki ederek bu eksenin Kuzey/Güney yönüne yönelmesini sağlayan esas öğe aşağıdakilerden hangisidir? a) Dünyanın Batıdan Doğuya dönüş hızı kuvveti,
259- Sextant ile okunan değere, DIP (göz yüksekliği) düzeltmesi olarak uygulanan düzeltme ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Daima ( – ) olarak uygulanır. 260- Seyir durumundaki bir gemi; 26 Nisan günü ZT olarak 16:36:14’de güneşten rasat yapmıştır. Rasat anındaki DR mevkiin boylamı 159˚ 19'.5E olduğuna göre, rasat yapıldığı andaki GMT zamanı aşağıdakilerden hangisidir? c) 05:36:14 ZD=159 ˚19’5 / 15 = -10 9˚ 19’5 7˚ 30’ dan büyük olduğundan ZD=10+1=-11 olur. GMT= ZT-ZD 16:36:14 – 11 = 05:36:14
261- Seyir halinde bulunan bir geminin boyu 300 feet pruvadan bırakılan yüzer bir cismin 10 saniye sonra pupadan geçtiği saptanmıştır. Geminin sürati nedir? c) 17,7 Knots ( 300 x 0.592 / 10 = 17.76 KNOTS ) 262- Seyir yaptığınız bölgeye ait seyir haritası üzerinde derinlikler ile ilgili olarak Rep (1973) ifadesini tespit ettiniz. Bu ifade ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
c) 1973 yılında rapor edilmiş, fakat mesahası yapılmamış bir derinlik olduğunu ifade eder. 263- Seyir yaptığınız bölgeye ait seyir haritası üzerinde dip tabiatı ile ilgili olarak “Cb” kısaltmasını tespit ettiniz. Bu kısaltma ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ( Cobbles / Büyük-iri Çakıl-Taş Parçaları ) d) Dip tabiatı iri çakıldır. 264- “Sh” kısaltmasının anlamı nedir? Kabuk
( Shell )
265- Sığlıkların ve su altı kayalarının olduğu yerde seyrederken emniyetli seyir yapabilmek için birçok yöntem uygulanır. Aşağıdaki yöntemlerden hangisi yanlıştır?
e) Sadece Elektrikli iskandil devamlı takip edilir. 266- Sistem-A ile markalanan bir bölge ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Kardinal ve Lateral sistemin bileşimi kullanılarak kırmızı renk ile kanalın iskele tarafı markalanmıştır.
d)
267- Sistem-A’da Lateral işaretlerden sancak taraf şamandıra Tepeliği aşağıdakilerden hangisidir? b) Yeşil, ucu yukarı koni 268- Sistem-A şamandıralama sisteminde tecrit edilmiş su tehlike işaretlerini gösteren şamandıra tepeliğinin şekli aşağıdakilerden hangisidir? c) İki siyah küre
269- Sistem-B bölgesinde beyaz renkli silindirik şamandıra neyi ifade eder? e) Demir yeri şamandırası 270- Spica yıldızından alınan Sex.Alt.: 42° 38’,6, IC: -1,5’ ve göz yüksekliği 15 ft. olduğuna göre, Düzeltilmiş Yükseklik (Ho) nedir? e) 42° 32’,2 Sext. Alt. 42° 38’,6 IC - 1’,5 Dip (15 feet) - 3’,8 Spica Mean Corr. - 1’,2 -------------------------------HO = 42° 32’,1
271- Suni ufuk kullanılarak ölçülebilen yükseklik asıl yüksekliğin kaç katıdır? d) 2 272- Suni ufukla yükseklik ölçüldüğünde hakiki yükseklik bulunurken aşağıda yazılı düzeltmelerden hangisi uygulanmaz? b) Dip 273- Gök cisimlerinin merkezinden dünyanın yarıçapını gören açı aşağıdakilerden hangisidir? b) Paralaks 274- Kutup bölgelerinde gök cisimlerinden alınan sekstant yüksekliklerinin düzeltilmesi ile diğer bölgelerde alınan sekstant yüksekliklerinin düzeltilmesi arasındaki farklılık nedir? b) Kırılma düzeltmesi farklıdır. e)Bütün düzeltmeler farklıdır
275- Tercihli kanalı işaret eden şamandıraların IALA Sistem-A’ya göre ışık karakteri aşağıdakilerden hangisidir? b) Fl (2+1) 276- The Race Limanında 21 KASIM 1999 günü saat 14:00 ZT daki gelgit akıntısının yönü ve şiddeti nedir? (Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Akıntı Cetvelleri kullanılarak çözülecektir.)
e) 112° - 2,7 knot 277- Türk harita yayın kataloğu kaç folyodan meydana gelmiştir? c) 3 1 Linye = 1 / 8 pus ( inch ) 1 Pus = 2.54 cm 1 Kadem ( feet ) = 12 pus = 30,48 cm 1 Yarda ( yard ) = 3 kadem = 36 pus = 91.5 cm 1 Kulaç ( fathom ) = 2 yarda = 6 kadem = 183 cm 1 Gomina ( Cable ) = 608 kadem = 185.2 metre 1 mil ( mile ) = 10 gomina = 6080 kadem = 1852 metre 278- Bir gomina kaç metredir?
D) 185 m
279- Aşağıdaki uzunluk ölçü birimleri küçükten büyüğe doğru sıralanmıştır. Bu sıralamada iki ölçü birimi yanlış yazılmıştır. Yanlış olanlar hangileridir? Pus Kadem Kulaç Yarda Gomina
c) 3 - 4 280- Uzunluk ölçü birimlerinden 1 yarda ne kadardır? b) 91,5 cm. 281- Var. 00° 10'E (1993) 6'W olan bir bölgede 075° hakiki rotasına gitmekte olan gemi haritada 225° de transitte oldukları belirlenen iki feneri pusulası ile kaç derecede transit edebilir? (Problem 2001 yılına göre çözülecek olup aşağıdaki Dev. Cetveli kullanılacaktır.) a) 226° 38’ DOĞU +
c) 226° 22’ d) 225° 22’ e) 226° 38’
4° 3° 2° 1° 0° 1° 2° 3° 4°
BATI -
b) 226° 08’
30° 60°
E
120° 150° S 210° 240° W
300° 330° N
282- Var. 1° 40'E (1991) 4'W olan bir bölgenin haritasında 002° olan bir transiti pusulası ile 000° de kerteriz eden ve 090° rotasına giden bir gemide pruva 000° olduğunda Dev. değeri kaç derece olur? (Problem 2001 yılına göre çözülecektir.) a) 1°E
b) 1°W
c) 3°E
e) Hepsi yanlış
d) 3°W
283- Var. 1° 50'W (1993) 5'W olan bir bölgede, 300° pusula rotasına giden bir gemi pelarus aleti ile bir A fenerini sancak 165° de kerteriz etmiştir. Fenerin hakiki kerterizi kaç derecedir? (Dev. değeri aşağıdaki Dev. cetvelinden alınacak ve problemi 2001 yılına göre çözülecektir.) c) 101° 15’ 284- a) A = W 19° N
285- Cevap: 151° 30’
286- Vardiya zabiti olarak; güneşin doğuşu anında semtini 079° olarak ölçtüğünüze göre; güneşin o andaki SIA değeri nedir? Cevap: A = E 11° N SIA = 090° - 079° = 011° işareti ise E ve N olur... Cevap : A= N 011° E bulunur... 287- Vertex noktası için aşağıdaki söylemlerden hangisi yanlıştır? b) Kalkış rota açısı 90° den büyük ise vertex noktası kalkış ve varış noktalarının dışında ve varış noktası tarafındadır.(Bu soru geldi)
288- Yapay sapma cetveli (Dev. Table) kontrolü veya yeniden düzenlenmesi yapılırken gemi 8 yöne saldırılır. Kerteriz almadan önce gemi en az kaç dakika bu rotada seyretmelidir? a) 4 dk.
290- Geminizin rotası 075˚ sürati 16 Kts’dir.120˚ kerterizinde 16700 Yarda tespit ettiğiniz temasın rotası 350˚ sürati 12 Kts ‘dir. Temasın Nispi sürati nedir? A)19 Kts.
B)20.5 Kts.
C)18 Kts.
D)17 Kts.
E)16 Kts.
291- Yapay sapmayı meydana getiren sebepler nelerdir?
b) Gemi bünyesindeki metal aksam, elektrik, elektronik cihazlardan oluşan sapmadır.
292- Yer ekseninin; yer küreyi deldiği kabul edilen noktalara ne ad verilir? c) Kutuplar 293- Yerel Ortalama Zaman (Local Mean Time (LMT)) ile İlgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? Cevap: Ortalama Güneş Zamanının; yerel meridyene göre değerlendirilmesi ile elde edilen zamandır. 294- Yüksekliği 25 metre olan bir fener, göz yüksekliği 16 metre olan bir gözlemci tarafından kaç milden görülür? a) 18,7 mil 2.08 x √16 + 2.08 x √25 = 2.08 x 4 + 2.08 x 5 = 18,72
295- ZD = +4(W) olan bir saat diliminde ve 32°N enlemindeki bir mevkide ZT = 04:00:00 iken LMT = 04:30:00 ise bu mevkiin boylamı nedir? Cevap: 52° 30'W
ZD +4= 60° West -yarım saat = 7° 30’ ise 60°-7° 30’= 52° 30’W 296- 10 knot ile ilerleyen bir tekne şamandıralara yakın seyrederken, bir şamandırayı görmesi ile kaybetmesi arasındaki süreyi 10 dakika olarak belirlemişse görüş mesafesi kaç mildir?
b) 0,860’ da 10nm giderse, 10’da 1.666 mil boyunca görmüştür. 1.666 / 2 = 0.8 mil
297- 000° rotasına seyretmektesiniz, pruvanızda VQ(9)10s bir fenerin çakmakta olduğunu gördüğünüzde aşağıdakilerden hangisini uygularsınız? c) Şamandıranın batısından geçilir. 298- 5°E boylamı üzerinde olan bir mevkiide, ZT 08:15:00 iken
GMT nedir?
a) 08:15:00
299- 20° S - 030° W noktasından hareket ederek 23° S - 035° W noktasına gidecek olan geminin rotası kaç derece olmalıdır ve bu iki nokta arasındaki mesafe kaç mildir? b) 237°, 333 mil
300- 020° rotasına ilerlerken pruvada beyaz Qk.Fl. (6)+LFl10s özelliğinde bir fener gördünüz. Bu fener ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? c) Tehlikenin güneyini işaretliyen kardinal sistem şamandırasıdır. 301- 020° rotasında seyir eden geminin vardiya zabiti A fenerini SANCAK 35° de kerteriz etmektedir. Geminin sürati 12 Knt.’dır. Akıntı 0 ‘dır. 15 dakika sonra vardiya zabiti A fenerinden radarla mesafesini 3 mil olarak ölçtüğü anda A fenerinin hakiki kerterizini kaç derece olarak saptar? b) 090°
302- 35° 20’ N - 050° 40’ W mevkiinden hareketle 090° rotasına 10 knot süratle seyreden bir geminin 180° yönüne 2 knot’ lık bir akıntının bulunduğu ortamda 1 saat sonraki EP mevkiinin koordinatları ne olur? c) 35° 18’ N - 050° 28’ W DEP=DLONG x COS MDLAT DLONG=10/COS 35°19’= 12 mil
303- 40° 00’ N - 026° 30’ W mevkii ile 35° 40’ N - 023° 20’ W mevkii arasındaki departure kaç mildir? b) 150 mil DIST = dLong x Cos MLat dLong = 026° 30’ W Mlat = 40° 00’ N DIST= 190 x Cos37° 20’ 023° 20’ W 35° 40’ N = 190 x 0,795 --------------------------------------------------= 151,07 mil = 3° 10’ 75° 40’ N = (3x60)+10 -------------- = 37° 20’ = 190’ 2
304- 080° rotasına 10 Knots süratle ilerlerken 035° de bir feneri kerteriz ediyoruz. 15 dakika sonra aynı feneri 350° de kerteriz ettiğimiz de fenere olan mesafemiz nedir? c) 2,5 mil
305- Aşağıdaki ifadelerden hangisi “buz ayağı”nı tanımlamaktadır? D) Sahile bağlı, sahil boyunca teşekkül eden buzlar. 306- Aşağıdaki buz çeşitlerinden hangisi yerli buz olamaz? B) Flu-berg 307-Aşağıdaki ifadelerden hangisi “kıyı buzu”nu tanımlamaktadır? C) Ruzgar ve akıntıların sahile sürüklediği buzlar. 308- Ruzgar buz parçalarını kuzey yarım kürede hangi yönde sürükler? C) Kendi yönünün 210° ile 225° fazlasında 309- Bir deniz buzu bünyesindeki buzu ne kadar sürede atar?
D) 2 yıl
310- Herhangi bir maddeden alınan kerterizle cayro hatasını belirlerken, aşağıdakilerden hangisi gereklidir? A) Geminin mevkiinin bilinmesi. 311-Aşağıdaki hatalardan hangisi cayro pusula hatalarından değildir?
D) Arızi Sapma 312- 090° rotasına 12 Kts. ile ilerleyen bir geminin vardiya zabiti; bir feneri İSKELE 45° de kerteriz ettiğinde saati 10:00 olarak tespit etmiştir. Saat 10:15’de fener bordalandığında radar ile ölçülen mesafesi 2,5 NM olduğuna göre bölgedeki akıntının yön (SET) ve şiddetini (DRIFT) bulunuz.
d) Set : 000° , Drift : 2 Kts.
313- 110° rotasına 10 knot sürat ile seyreden bir geminin vardiya zabiti, ruzgarın SANCAK 30° den geldiğini ve hızının saatte 50 mil olduğunu belirliyor. Hakiki ruzgar yönünü ve hızını ekteki pilotlama levhasını kullanarak bulunuz. d) 147° - 41 mil/saat
314- 115° W Mevkiinde güneşin batışı LMT olarak 16:48:00 olarak bulunmuştur. Güneşin batış zaman ZT olarak kaçtır? c) 16:28:00 (Ref. boylam 120° olduğundan ZT-LMT arası -20 dakikalık fark oluşur.) 315- 127°40' 08"E boylamının ZD değeri nedir? a) – 8 b) +7 c) +8 d) - 9e) -10
316- ZD değeri -5 olan bir mevkide ZT= 08:15:00 iken GMT nedir? d) 03:15:00 317- 187° cayro rotasına gitmekte olan bir gemi radarı ile bir A cismini SANCAK 30° de kerteriz etmektedir. Cayro hatası 2° W olduğuna göre hakiki kerteriz kaç derecedir? E) 215° 318- Serbest dönen bir cayroskop, hangi yönü muhafaza eder?
C) Eksen yönünü 319- Cayro pusulada kuzey arama devinmesi (presesiyon’u) sağlamak için, S tarafından bakıldığı durumda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
B) Rotor, saat yelkovanı tersi yönünde dönüyor ise ağır tepe kontrolu yapılır. 320- Ortalama alçak suları belirten sembol aşağıdakilerden hangisidir? A) MLW 321- Gel git olayında “HWS” ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? B) Ay’ın yeniay ve dolunay zamanlarında meydana gelen su yüksekliğidir. 322- Günlük gel-git aşağıdaki bölgelerin hangisinde görülmez? a) Akdeniz
323- Yukarıda bulunan günlük gel-git grafiğinin hangi noktalarında gel-git akıntısının hızı çok az olur? C) A,C,E,G ( Çok hızlı olduğu zamanlar ) ( Bu Soru Bana Geldi ) D) B,D,F,H( Çok az olduğu zamanlar ) 324- Aşağıdaki olaylardan hangisi gel-git olayının kuvvetli olmasına etken değildir?
D) Güneş ve Ay’ın Dec. lerinin değerce max. işaretçe ters olması.
325- Gök cisminin bulunduğumuz boylamdan geçişi esnasında ölçülen yükseklik açısı değerine bağlı olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi tespit edilir? A) Doğru enlem bulunur
326- Eşit irtifa dairesini çizebilmek için aşağıdakilerden hangisine ihtiyaç duyulur? B) CoAlt 327- Zaman-Boylam bağıntısından 4 dakika kaç derecelik yay değerine eşittir? A) 1° 328- Bir bölgenin (zaman diliminin) boylam cinsinden genişliği kaç derecedir? B) 15° 329- Bir yıldız günü kaç saattir? B) 23 saat, 56 dk. 330- Ay’ın dünya etrafındaki bir günlük hareketinin güneşe göre süresi aşağıdakilerden hangisidir? A) 24 saat 50 dk. 331- Rasıtın alt boylamı aşağıdaki kısaltmalardan hangisi ile gösterilir? E) m 332- Belirli bir bölge içinde aynı anda aynı zamanı gösteren saat sistemine ne ad verilir? E) ZT ( Zone Time )
333- Herhangi bir zaman bölgesinde LMT ile ZT arasındaki fark hangi eleman ile bulunur? B) dlong 334- Bir gök cisminin DEC değeri en fazla kaç derecedir? E) 90°
335- Notik almanak’da ////// ile gösterilen işaretin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?
d) Alacakaranlık bütün gece devam eder 336- Notik almanak’da günlük sayfalardan kaç adet seçme yıldızın koordinatı bulunur? B) 57 337- Notik almanak’da günlük sayfalarda güneş ve ayın doğuş / batış zamanları, hangi zaman sistemi ile verilmiştir? E) LMT
338- Notik almanak’dan gök cisimlerinin koordinatlarını bulurken hangi zaman ile girilir? D) GMT 339- Notik almanak’ın günlük sayfalarında GMT ile girdiğimizde gök cisimlerinin aşağıdaki hangi değerlerini buluruz? D) GHA-Dec 340- Saat açısı veya boylam açısı aşağıdaki kısaltmalardan hangisiyle belirtilmiştir? C) HA veya t 341- Gök kutuplarından ve gök cisminden geçen büyük daireye ne denir? A) Saat dairesi denir. 342- Aries saat dairesi ile gök cisminden geçen saat dairesi arasında gök kutbunda oluşan ve aries saat dairesinden itibaren batı yönünde ölçülen açıya veya bu saat daireleri arasında kalan gök ekvatoru yayına ne ad verilir? D) SHA 343- Güneş aries noktasında iken Dec değeri nedir?
B) 0°
344- Rasıt boylamından itibaren doğuya veya batıya doğru (180°) gök cisminden geçen saat dairesine kadar ölçülen ve gök kutbunda oluşan açı aşağıdakilerden hangisidir? E) HA
345- Rasıt boylamından itibaren Batıya doğru (360°) gök cisminden geçen saat dairesine kadar ölçülen ve gök kutbunda oluşan açı aşağıdakilerden hangisidir? C) LHA 346- RA değeri ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? B) Aries saat dairesinden itibaren doğuya doğru gök cismi saat dairesine kadar ölçülen açıdır. 347- Küresel seyir üçgeninin kenarları aşağıdakilerden hangisidir? A) CoLat - CoDec - CoAlt 348- Az N ve W ise; Zn'yi bulma formülü aşağıdakilerden hangisidir? A) Zn = 360° - Az 349- Az S ve E ise; Zn'yi bulma formülü aşağıdakilerden hangisidir? D) Zn = 180° - Az 350-Güney yarımkürede bulunan bir seyircinin bulunduğu boylamın doğusundaki bir gök cisminin semti; aşağıdakilerden hangisidir? C) Zn = 180°- Az 351- Güney yarımkürede bulunan bir seyircinin bulunduğu boylamın batısındaki bir gök cisminin semti; aşağıdakilerden hangisidir? D) Zn = 180°+ Az 352- Az S ve W ise; Zn'yi bulma formülü aşağıdakilerden hangisidir? D) Zn = 180° + Az 353- ‘Na’ kısaltması anlamı aşağıdakilerden hangisidir? B) Ayakucu 354- ‘Z’ ile gösterilen kısaltmanın anlamı aşağıdakilerden hangisidir? C) Başucu 355- ‘Zn’ kısaltması anlamı aşağıdakilerden hangisidir? C) Semt 356- Hc > Ho ise intersept ne olur? B) A ( Away-Uzak )
357- Ho > Hc ise intersept ne olur? D) T ( Towards-Yakın ) 358- Hc = 38° 15' ve Ho = 38° 48' ise intersept nedir? C) a= 33 mil yakın
359- Hc = 46 38' ve Ho = 46 16' ise intersept nedir? c) a = 22' uzak 360- Gök cisminin saat dairesi üzerinde seyircinin bulunduğu yarım küredeki kutup noktasından olan açısal mesafesi aşağıdaki kısaltmalardan hangisi ile gösterilir? A) CoDec 361- Bir gök cisminin gök ufkundan olan açısal yüksekliği aşağıdaki kısaltmalardan hangisi ile gösterilir? D) Alt 362- Güney yarı küre yıldızlarını tanımak için referans olarak kullanılan takımyıldızı, aşağıdakilerden hangisidir? B) Southern Cross 363- Ekvator kuşağı yıldızları tanımak için referans olarak kullanılan takımyıldız aşağıdakilerden hangisidir?A) Orion 364- Dünyanın yörünge üzerindeki yıllık hareketinde, Güneşe en yakın olduğu ay aşağıdakilerden hangisidir? A) Ocak YORUM: Dünyanın güneş çevresindeki yörüngesi sabit bir daire değildir, elips şeklindedir ve güneş bu yörüngenin tam merkezinde bulunmaz, dolayısı ile yörünge üzerinde dünyanın güneşe hem en yakın hem en uzak olduğu nokta vardır, soruda en yakın dendiğine göre bu ay Ocak tır, Ocak ayında güneş yarıçapı daha büyük olur .
365- Dünyanın yörünge üzerindeki yıllık hareketinde, Güneşe en uzak olduğu ay aşağıdakilerden hangisidir?C) Temmuz 366- Güney yarım kürede açık denizde ruzgar akıntısının yönü için aşağıdaki cümlelerden hangisi doğrudur? d) Ruzgar akıntısının yönü, ruzgar yönünün yaklaşık 140° fazlası olur.
367- Kuzey yarımkürede kıyı bölgesinde 030° den esen rüzgar coriolis etkisi 20° olduğuna göre oluşturacağı akıntı yönü (Set) ? a) Set 230° dir. ( 030° + 020° + 180° = 230° ) 368- Hangi boylam üzerinde GMT - LMT - ZT birbirine eşit olur? b) Greenwich boylamında 369- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Gök cisminin meyili (Dec) ve gözlemcinin enlemi aynı işaretli ise, meyil değeri enleme ulaşıncaya kadar meyil arttıkça gök cisminin irtifası (Alt.) da artar.
370- Meridyen geçişte enlem tayini ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? E) Hepsi doğrudur. 371- Bir gezegeni; plastik yıldız bulucu (Star Finder HO 2102 C/D)’ya işaretlemek için o gezegene ait gerekli değerler aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak verilmiştir? D) RA, Dec.
372- GPS sisteminin mevki bulma yöntemi açısından temel ayırıcı özellikleri belirleyen guruplardan doğru olan hangisidir? D) Kod bilgisi, uzaklık ölçümü, hata düzeltimi. 373- Rota değişikliği için kullanılan yöntemlerden hangisi yanlıştır? D) Sektörlü bir fenerin sektör sınırları ile. 374- Siste seyreden bir gemi ses yansıması ile mesafe bulmak için düdük çalıyor ve çaldığı düdüğün yansımasını 20 sn sonra duyuyor, sesin yansıdığı sahilden mesafe kaç gominadır? E) 18 (Sesi duyduğun her geçen 10 sn’den 1 sn çıkarttığında sonucu bulabilirsin) ya’da Çözüm = Ses hızı = 335mtr/sn Mesafe = hız x zaman = 335x 10 (10 olmasının sebebi ses sahile gidip yansıyıp bizim kulağımıza gelesiye kadar 20 sn ye geçiyor. O zaman sadece sahile gidesiye kadar 10 sn geçer) Mesafe = 3350 metre 10 gomina = 1853 metre ise 3350 metre X gominadır. X= yaklaşık 18 gominadır.
375- Bir geminin pruvasından pupasına kadar olan mesafe 367.5 Feet olduğuna göre pruvadan bırakılan yüzer bir cismin 14 saniye sonra pupadan geçtiği saptanmıştır. Geminin sürati aşağıdakilerden hangisidir? 367.5 x 0.3048 = 112.014m, 14sn de 112m ise 3600 sn’de 28803.6m gider 28803.6 / 1852.3 = C) 15.5 Kts. ÇÖZÜM: Aynı şekilde soruyu yorumlayın, geminin boyu 367,5 Feet yani 1 Feet: 30,48 Cm olduğuna göre 367,5 Feet = 367,5 x 30,48 = 11201 cm / 100 ( Metreye çevirmek için ) = 112 Metre, pruvadan bırakılan cisim demek ki 14 saniyede 112 metre gidiyor ise 1 Saatte yani 3600 Saniyede kaç metre gider onu bulmak için aynı şekilde oran orantı yapmanız gerekir, 3600 x 112 / 14 yapın, çıkan metre sonucu’da 1852,3’e bölünce Knots olarak sonuç çıkar.
376- 172° rotasına ilerliyen bir gemiden, 150° hakiki kerterizinde bulunan bir fenerin nispi kerterizi kaç derecedir? C) 022° 377- 262° rotasına seyreden bir A gemisinin, hakiki olarak 082° gördüğü B gemisinin nispi kerterizi nedir? A) 180° 378- Gemimizin rotası 090° olup, B gemisi hakiki 090° de kerteriz edilmiştir. B gemisinin Nispi kerterizi nedir? D) 0° 379- Rotası 340° olan bir A gemisi, B gemisini SANCAK 60° de görmektedir. B gemisi, A gemisini hakiki olarak kaç derecede görür? B) 220° 380- Rotası 040° olan bir A gemisi, B gemisini İSKELE 70° de görmektedir. B gemisi, A gemisini hakiki olarak kaç derecede görür? C) 150° ( 040°-70°=330°-180°=150° ) 381- 240° rotasına 12 knot ile ilerlerken 19:30 da 270° de A fenerini kerteriz ediyoruz. Saat 19:45 de aynı feneri bu sefer 300° de kerteriz ediyoruz.19:45 de A fenerinden mesafemiz nedir?
b) 3 mil 382- 250° rotasına 15 knotla seyreden bir gemi zabiti ruzgarın nispi yönünü sancak 30° ve hızının da 40 mil/saat olarak tespit ediyor. Ruzgarın hakiki yön ve hızını ekteki pilotlama levhasını kullanarak bulunuz. d) 296° - 28 mil/saat
383-Çapraz iki kerterizde konulan mevkinin kabul edilebilir bir doğrulukta olması için kerterizler arasındaki açı ne olmalıdır?
A) Kerterizler arası açı 30° den küçük 150° den büyük olmamalı 384- Kıyısal seyirle ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? D) Yapay sapma değeri o yıla göre hesaplanmalıdır.
385- Parekete seyrinde aşağıdakilerden hangisi dikkate alınmaz? D) Akıntı – Ruzgar 386- Aynı yayı gören çevre açılarının eşit olması prensibini kullandığımız seyir yönteminin adı nedir? C) Yatay tehlike açılarıyla seyir. XXXXX 387- Gece yapılacak olan kıyı seyri için rotalar çizilirken, kıyıdan veya kıyıdaki cisimlerden en az kaç mil açıktan geçecek şekilde rota çizilmelidir? E) Kaptanın değerlendirmeleri neticesinde vereceği karara göre. 388- Kıyı seyrinde, kıyıya yakın veya uzak geçme yönünde karar verirken aşağıdaki hususlardan hangisi etken değildir? E) Dip yapısı 389- Aşağıdaki ifadelerden hangisi trafik ayrım düzeninde uyulması gereken kurallardan değildir? C) Trafik düzeninin bulunduğu bir yerde karşıdan karşıya geçişler (örneğin iç bölgeden dış bölgeye geçiş) mümkün olduğunca genel trafik akım yönüne yakın açılarla yapılmalıdır.
390- Kalın siste görüş mesafesi kaç mildir? B) 0,1 ile 0,25 arası 391- Bir birinin iki katı olan nispi açılar (Çift Katlı Açılar) ile fix mevki bulma işlemi bir matematiksel çözümdür. Bu metod ile mevki hesabı yapılırken esas istenen nedir? C) Son kerterizin alındığında maddeye olan mesafedir. 392- Belirli bir maddenin bir seyirci tarafından geminin pruvasından itibaren ölçülen kerterizine ne ad verilir? C) Nisbi kerteriz
393- Pilotlama işareti hangi tür bir mevki belirtir? D) MPP(En
Muhtemel Mevkii )
394- Haritada Wd kısaltmasının anlamını nedir? e) Sazlık -Weed 395- Bir kutup haritasında grid boylamları nasıl çizilir? A) Kuzey-Güney yönünde 396- Grid rotası için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? D) Grid rotası bir kerte hattıdır. 397- 80° N - 040° E mevkiinde hakiki yön 150° ise grid yönü nedir? A) 110° ( 150° - 040° = 110° ) 398- 79° N - 130° W mevkiinde grid rotası 045° ise hakiki rota kaç derecedir? C) 275° ( 045° - 130° = -85 360°-85=275° ) 399- 82° S - 010° W mevkiinde hakiki yön 040° ise grid yönü nedir? A) 030° ( 040° - 010° = 030° ) 400- 80° S - 050° E mevkiinde grid rotası 120° ise hakiki rota kaç derecedir? A) 070° ( 120° - 050° = 070° ) Kuzey yarımküre'de, Grid yönü= Hakiki yön +W / -E boylam dercesi, Kuzey yarımküre'de, Hakiki yön = Grid yönü -W / +E boylam dercesi, Güney yarımküre'de, Grid yönü= Hakiki yön -W / +E boylam dercesi,
Güney yarımküre'de, Hakiki yön = Grid yönü +W / -E boylam dercesi,
401- 14 OCAK 2003 tarihinde seyir yaptığınız bölgeye ait haritanın pusula gülü üzerinde 0°35’E(1981) 5’W ibaresini tespit ettiniz. Manyetik pusula ile 225° rotasına seyrederken bu rotadaki yapay sapma değeri (D) 4°W ise gemimizin hakiki rotası nedir?
22 x 5’W = 110° W (2003) 1° 50’ W - 0°35’E = 1° 15’ W c) 219° 45’ C D M V T 225°
4°W
221°
1° 15’ W 219° 45’
402- 20 OCAK 2003 tarihinde seyir yaptığınız bölgede bulunan iki burnun transiti harita üzerinde 055 dir. Aynı transiti geminin manyetik pusulası ile 065 ölçüyorsunuz. Haritanızın pusula gülü üzerinde 3 20’W(1985) 5'W ibaresi bulunmaktadır. Manyetik pusulanın yapay sapması ne kadardır?
18 x 5’W = 90’ W (2003) 1° 30’ W + 3°20’ W = 4° 50’ W c) 5 10’WC D M V T 065°
5° 10’W 059° 50’ 4° 50’ W
055°
403- 23 ŞUBAT 1999 günü saat 05:00 ZT’da liman önlerinde olan ve 6 m. su yüksekliğine ihtiyacı olan bir gemi; Port of Bristol (Avonmouth) limanına en erken saat kaçta girebilir? (Problem ekte verilen Admiralty Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir) b) 08:50:00 ZT 404- 5 Mart 1999 günü A gemisi vardiya zabiti Venüs gezegeninden yaptığı gözlem sonucu Sext.Alt. 28º 38´,0 olarak, Hesabi yüksekliği ise HC 28º 32´,2 olarak hesaplayıp intersepti saptamıştır. Vardiya zabiti aşağıda ifade edilen değerlerden hangisini intersept olarak saptamıştır? IC+0´,9 ve KÜGY 16 mt.
c) İntersept 2 mil uzak 28 º 38’ + 0’,9 (IC) - 1’,8 (a2 tablosu 28º 38’ GEZEGEN) - 7’,1 (16 m karşılğı) +0’,2 (VENÜS Düzeltmesi) -------------------------------------------------=HO 28 º 30’,2 Hc-Ho=28º 32´,2 - 28 º 30’,2 = 2’ ( 2 mil uzak)
405- 02 MAYIS 1999 günü 22° 10’S - 046° 18’W mevkiinde bulunan bir gözlemci için, Güneş’in meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? ( Bu soru bana çıktı ) ÇÖZÜM: Almanaktan 02 Mayıs 1999 tarihine gidilir ve M.P (Meridyen geçis) zamanı bulunur. M.P zamanı LMT olarak verilir. M.P = 11h 57m bulunur, LMT = GMT ± Long 11:57 = GMT + (46°,3 x 4m) GMT = 11:57 + 03:05:12
GMT = 15:02:12 Bulunur. 406- 2 MAYIS 1999 günü göz yüksekliği 18 ft olan bir seyirci 10:00:00 GMT’de Ay’ın üst kenar yüksekliğini 32° 46',7 olarak ölçmüştür. Gözlem anında hava sıcaklığı 20°C ve hava basıncı 990 Mb dır. Düzeltilmiş sextant yüksekliği (Ho) nedir? c) 33° 11',9
407- 02 MAYIS 1999 günü 17:25:26 ZT’da 30° 09'N - 078° 45'W mevkiinde Alphard yıldızının GHA ve Dec değerleri ne olur? ZD= 78°,75/15 = 5,25 ZD= +5 ; GMT=ZT±ZD 17:25:26 + 5 GMT = 22:25:26 olur. GHA ɣ = 22 h = 190° 22’,2
25 m 26s = 6° 22’,5 -----------------------------------------------------------GHA ɣ = 22h 25m 26s = 196° 44’,7 bulunur. GHA ɣ = GHA- SHA GHA= SHA+GHA ɣ = 218° 06,8 + 196° 44’,7 = 414° 51’,5 Bulunur.
(GHA- 360°) = 414° 51’,5 -360°=54° 51’,5 Almanaktan; Alphard Dec = S 8°39’,5
CEVAP : 54° 51’,5
S 8°39’,5 OLARAK BULUNUR.
408- 3 MAYIS 1999 günü göz yüksekliği 48 feet olan bir seyirci IC değeri + 2,7, fabrikasyon hata değeri + 0,1 olan bir sextantla akşam rasat zamanı Venüs’ün yüksekliğini 50° 19',9 olarak ölçmüştür. Venüs’ün düzeltilmiş sextant yüksekliği (Ho) nedir? c) 50° 15',2 ( Bu soru çıkabilir ) 409- 3 MAYIS 1999 günü 09:24:22 UT (GMT) de Güneş’in GHA ve Dec. değerleri nedir? c) 321° 51’,8 - 15° 35’,5 N 410- 3 MAYIS 1999 günü 16:25:38 ZT’da 40° 45'N - 029° 35'E mevkiinde Güneşin GHA ve Dec değerleri ne olur? c) 37° 11',1 - 15° 38',6N ( Şüpheli cevap )
411- 3 MAYIS 1999 günü 20:24:48 ZT’da 48° 00'N - 020° 30'E Mevkiinde Ay’ın GHA ve Dec değerleri ne olur? a) 255° 23',2 - 18° 32',8S 412- 03 MAYIS 1999 günü 04:25:15 GMT da, Ay’ın GHA ve Dec değerleri nedir? D) 37° 43’,3 - 17° 24’,8 S 413- 4 MAYIS 1999 günü 02:24:00 GMT de, Ay’ın GHA ve Dec değerleri nedir? C) 356° 51’,4 - 18° 58’,2 S
415- 4 MAYIS 1999 günü 46° 14'N - 006° 15'W DR mevkiinde, 06:24:22 ZT’da Venüs gezegeninden rasat yapıldığında bu gezegenin GHA ve Dec değerleri nedir? b) 233° 17',6 - 25° 42',1N xxxxxx 416- 5 MAYIS 1999 günü 36° 20’N - 032° 42’E mevkiinde bulunan bir gözlemci için, Güneş’in meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? d) 09:46:12
417- 5 MAYIS 1999 günü 37°N - 025° E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ay’ın üst meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak nedir? c) 01:42:00
d) 01:45:00 e) 05:45:00
Cetvelden Ay’ın üst meridyen geçişi = 03:25 Boylam 025° (E olduğu için cikarılır) = 01:40 = 01:45
418- 5 MAYIS 1999 günü 39°N - 007°E mevkiinde bulunan bir gözlemci için sabah sivil alaca karanlık zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? d) 04:00:24 419- 5 MAYIS 1999 günü 42°N - 028°W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Ay’ın üst meridiyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? b) 05:21:00 420- 5 MAYIS 1999 günü 43°N - 036°E mevkiinde bulunan bir gözlemci için Pollux Yıldızının meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? d) 14:29:10 Meridyen geçişte (üst meridyen) LHA 360˚ olduğuna gore; LHA = GHAɣ + SHA + Long E 360 = GHAɣ + (243 41.3 + 036) 360 = GHAɣ + 279 41.3 GHAɣ = 360 – 279 41.3 = 80˚ 18’ 42” 88 02.4 – 72 59.9 = 15˚ 02’30” 1 h ise 80 18.7 – 72 59.9 = 7˚ 18’48” x x = 29’ 9” 14:00:00 + 00:29:09 = 14:29:09
421- 6 MAYIS 1999 06:24:37 UT (GMT) de, Capella yıldızının GHA ve Dec değerleri nedir? D) 240° 40’,7 - 45° 59’,8 N 422- 05 MAYIS 1999 günü 36° 20’N - 032° 42’E mevkiinde bulunan bir gözlemci için, Güneş’in meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? D) 09:45:55 423- 6 MAYIS 1999 günü 19:24:42 GMT de, Mars’ın GHA ve Dec değerleri nedir? B) 307° 28’,1 - 10° 34’,6 S 424- 6 MAYIS 1999 günü 35°S - 052°W mevkiinde bulunan bir gözlemci için Rigel Yıldızının meridiyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? D) 17:45:55 RA = 360° – SHA = 360° – 281° 22’,9 RA = 79°37’,1 316,38 dk = 5h 16m 23s M.P = 09:08:48
RA = 05:16:23 Long W = 03:28:00 --------------------------GMT = 17:53:11 Bulunur...
425- 6 MAYIS 1999 günü 46°N - 052°W mevkiinde bulunan bir gözlemci Mars gezegeninin meridyenden geçiş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? A) 02:27:00 (7 Mayıs) 426- 18 Haziran 1999 tarihinde Satürn gezegeninden alınan Sex. Alt. : 28° 40’, IC : +2’ ve göz yüksekliği 5,1 m. olduğuna göre, Düzeltilmiş Yükseklik (Ho) nedir? A) 28° 36’,2 Sext. Alt. 28° 40’,0 IC +2’,0 Dip (5,1m) -4’,0 Mean Corr. Satürn -1’,8 --------------------------------HO 28° 36’,2
427- 12 ARALIK 1999 günü Güneş’in üst kenarından alınan Sex. Alt. : 37° 28’, IC : +1’ ve göz yüksekliği 9m olduğuna göre Düzeltilmiş Yükseklik (Ho) nedir? a) 37° 06’,4 428- E) İntersept 24.5 mil uzak( Bu soru bana çıktı ) HO = 67 º 35’ – 1’,2 (IC) - 16’,2(a2 tablosu 67 17 üst karsılgı) - 7’,1 (16 m karşılığı) = 67 º 10,5 HC - HO = 67º 35´ - 67 º 10,5 = 24,5 NM UZAK
429- A gemisi vardiya zabiti haritadaki transit kerterizleri 040 0 olan iki maddeyi sancak 600 de kerteriz etmektedir. A gemisinin vardiya zabiti B gemisini iskele 700 de kerteriz etmekte, B gemisinin vardiya zabiti ise A gemisini iskele 800 de kerteriz ettiğine göre B gemisinin seyir ettiği rota aşağıdakilerden hangisidir? c) 170° 040°-60°=340° 340°-70°=270° 270°-180°=090° 090°+080°=170° 430- 180 rotasına seyir etmektesiniz, pruvanızda VQ(3) 5s ritminde bir şamandıra çakmakta olduğunu gördünüz. Bu durumda aşağıdakilerden hangisi yapılır? a) Şamandıra sancakta bırakılır 431- Deniz kirliliği meydana geldiğinde kirliliği rapor edeceğimiz merkezler hakkındaki bilgiler hangi kaynaktan bulunur?
A) “Coast Radio Stations” isimli kaynaktan. 432-Kalkış noktası 45°N - 065°W, varış noktası 40° 37’N - 010° 00’W olan bir büyük daire seyri için kalkış rota açısını ve mesafeyi bulmak için NP 401 in ilgi sayfasına girilerek aşağıdaki değerler elde edilmiştir. D) 2505,1 mil Hc d Z . 48o 32,6’ +28,6 81,2 --Ekte bulunan interpolation cetvelini kullanarak mesafeyi bulunuz.
433- Ekte bulunan Tide Tables sayfasını kullanarak yine ekte bulunan harita parçasında işaretlenmiş olan A noktasında 18 Şubat 04:30:00 ZT daki gel-git akıntısının yön ve hızını bulunuz. D) 036° - 1,4 knot
434- 36° 20’ N - 040° 20’ E mevkii ile 36° 20’ N - 044° 40’ E mevkii arasındaki mesafe yaklaşık kaç mildir? E) 209 mil
435- Kalkış ve varış noktaları arasında 2° 33’ dlat olan bir seyirde gemi N ile W arasında bir yöne 200 mil seyretmişse geminin rotası nedir? B) 320° 436- Gemide +Q ve +P bileşenleri var ise geminin inşaası sırasında pruvasının yönü nedir? C) SE
437- İki ay süresince pruvası 090° yönünde olmak üzere bağlı kalan bir gemide pruva 000° rotasına alındığında, yarı daimi mıknatısiyet nedeniyle nasıl bir ekstra yapay sapma görülür?
D) Doğuya doğru bir sapma olur. 438- Gemi 8 yöne saldırarak haritada 052° olarak belirlenen transitten manyetik pusula ile aşağıdaki kerterizler alınmıştır. Pruva Kerteriz
N NE E SE S SW W NW 058° 056° 053° 050° 048° 046° 050° 054°
Pruva 090° olduğunda yapay sapma kaç derece olur? B) 1° 06’ W
439- Yapay sapma cetveli kontrolü veya yeniden düzenlenmesi için 8 yöne seyrederken gemi hangi rotalarda viyalanır? A) Hakiki 000, 045, 090, 135, 180, 225, 270, 315 440- Yapay sapma kontrolü veya yapay sapma cetveli hazırlanması sırasında geminin kaç gomina yakınında başka bir gemi olmaması gerekir? C) 3 441- Şamandıraya bağlı iken yapay sapma kontrolü yapılacak ise geminin kerteriz alınacak maddeden uzaklığı ne olmalıdır? D) 4 mil 442- Demirde yapay sapma kontrolü yapılacak olursa geminin kerteriz alınacak maddeye kaç mil uzak olması gerekir? E) 6 mil 443- Seyir halinde yapay sapma kontrolü yapılacak ise geminin kerteriz alınacak maddeye uzaklığı kaç mil olmalıdır? E) 10 mil 444- Aşağıdaki durumların hangisinde yapay sapma kontrolü iyi netice vermez? E) Hepsi iyi netice alınmasını engeller. 445- Pusla düzeltiminde ortaya çıkan C emsali hangi yönlerin ortalamasıdır? B) 000° - 180°
446- Kalkış ve varış mevkiilerinin enlemleri 38°N, boylamları farklı ise; Lat üzerinde yapılan seyir için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? D) Rota 090° veya 270°, mesafe deparçerdir.
447- Gemideki Navtex aygıtının yaptığı otomatik bir işlev için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? C) Seyir ve meteoroloji haberlerini alır ve kayıt eder, xxxxx 448- Fener kaidelerinin yükseklikleri hangi kaynak veya kaynaklardan bulunur? B) Fenerler ve Sis İşaretleri Kitaplarından. 449- Fenerler ve sis işaretleri kitaplarının düzeltmesi için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? E) Düzeltmeler; denizcilere ilanlardan şeritler halinde kesilerek kitaba yapıştırılır. 450- Tıbbi yardım almak için başvurabileceğimiz merkezler hakkında gerekli muhabere bilgileri hangi kaynaktan bulunur? A) “Coast Radio Stations” isimli kaynaktan. 451- Saat ayarı veren istasyonlar hakkında gerekli bilgiler hangi kaynaktan bulunur? D) “Radio Aids to Navigation, Satelite Navigation Systems, Legal Time, Radio Time Signals and Electronic Position Fixing Systems” isimli kaynaktan. 452- Navtex sistemi sahil istasyonlarına ilişkin bilgiler aşağıdaki kaynakların hangisinden bulunur? D) “Global Maritime Distress and Safety Stations” isimli kaynaktan. 453- Okyanus Routeing Chart ları için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? D) Routeing chartlar bir gnomonic haritadır. 454- Aşağıdakilerden hangisi Oto-Pilotta NFU çalışmasında geri besleme düzeneğinin işlevini doğru tanımlar? C) Devre dışıdır ve hiç bir işlev yapmaz,
455- Bir ARPA cihazi en az aşagidakilerden hangisini göstermelidir? C) Geminin hız bilgisi 456- Loran Haritalarındaki Hiperbolik Mevki Hatları üzerinde bulunan 99600-X-27550 tanıtma ifadesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Grup tekrarlama oranı 99600 msn. olan bu takımdaki X yardımcı istasyonu ile ana istasyon arasındaki zaman farkı 27550 msn. dir.
457- Sextantın sol elle yatay olarak tutulup uzade kolu 30° - 40° arasına getirildiğinde yayın büyük aynadan görüntüsü hakiki görüntüsü ile kesikli olarak birbirini izliyorsa bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
a) Büyük aynanın alet düzlemine dik olmaması. 458- Index hatası kaç dakikayı aştığında uzade hatası düzeltmesi yapılır? c) 3’ 459- Herhangi bir gök cisminden ölçüm yapılırken kırılma(refraction) değeri göz önüne alındığında; mecbur kalmadıkça 250 ‘den küçük açısal yükseklikleri olan gök cisimlerinden rasat yapılamaz. Bunun sebebi aşağıdakilerden hangisidir? c) Kırılma değeri, sextant yükseklik değeri büyüdükçe azaldığı için. 460- Meridyen geçişte arz tayininde DR mevkiinin enlemi > DEC ve aynı isimli ise; aşağıdaki bağıntılardan hangisi doğrudur? B) Zx = 90° – Ho ; Lat = Zx + DEC 461- A Gemisinin mevkii 28° 00’S - 42° 36’W dir. Güneş’in Dec. değeri N 20° 30’, SIA değeri 23°,4 dir. Güneşin doğuşunda semtini aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: 066°,6
SIA = 90 - SEMT SEMT = 90 - SIA SEMT = 90 - 23°,4 SEMT = 066°,6 olur. 462- 15 Aralık günü güneş 36° 27' N – 072° 30' E mevkiinde GMT olarak 20:30’da batmıştır. LMT olarak güneşin batış saati nedir? E) 16 Aralık 01:20:00 72,5 x 4 =290/60=4H50M+20H30M=01:20 463- Seyir halindeki bir gemiden 26 Mayıs günü ZT:16:34:14’de güneş’ten rasat yapılmıştır. DR boylamımız 156˚ 19'.5 E’dir. Rasat yapıldığı andaki GMT nedir? B) 06:34:14
464-Manyetik kuzeye seyreden bir gemide manyetik pusulanın ibresi maksimum doğuya saptığında, bu geminin sürekli mıknatısıyet özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Sancakta mavi kutupsal özelliktedir. 465-Manyetik güneye seyreden bir gemide manyetik pusulanın ibresi maksimum batıya saptığında, bu geminin sürekli mıknatısıyet özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Sancakta mavi kutupsal özelliktedir. 466-Manyetik doğuya seyreden bir gemide manyetik pusulanın ibresi maksimum doğuya saptığında, bu geminin sürekli mıknatısıyet özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Puruva mavi kutupsal özelliktedir. 467-Manyetik doğuya seyreden bir gemide manyetik pusulanın ibresi maksimum batıya saptığında, bu geminin sürekli mıknatısıyet özelliği aşağıdakilerden hangisidir? A) Pupada kırmızı kutupsal özelliktedir. 468- Bir gemide omurga hattına dik vaziyette bulunan yatay yumuşak demirlerin manyetik pusula üzerindeki tesirleri aşağıdakilerden hangisidir? B) Gemi poyraza seyrederken manyetik pusulanın ibresini maksimum batıya saptırır. 469- Manyetik pusula sehpasında bulunan düzelticilerden Filender çubuğu hangi materyalden yapılmıştır? C) Yumuşak Demirden
470- 38° 41’ N - 125° 20’ W olan bir A mevkiinde 21 AĞUSTOS 2003 tarihinde vardiya saati 13:15 ise 55° 17’ N - 082° 45’ E olan bir B mevkiinde bulunan bir gözlemcinin vardiya saati kaçtır? A)22 AĞUSTOS 2003 00:15
125° 20’W+082° 45’E=208° 05’x4=832/60=13H 13:15-13:00=00:15
471- 20° 15’ 36”E boylamında olan bir mevkii ile 42° 28’ 18”W boylamında olan bir mevki arasındaki zaman farkı nedir? Cevap: 04:10:56 20° 15’ 36”E+42° 28’ 18”W=62° 43’ 54” x 4 = 250 / 60=4h10m… 472- 26 EKİM günü, 40° 00'N - 117° 19'.4W boylamında, Notik Almanaktan güneşin doğuşu 06:58:00 olarak bulunmuştur. Anılan boylamda güneş ZT olarak saat kaçta doğacaktır? Cevap: 06:47:16 LMT= 06:58:00 Long = 117 19,4 W (07:49:18) ZT = ? GMT= LMT ± LONG ( W + , E -) = 06:58 + 07:49:18 = 14:47:19 ZT = GMT ± ZD ( W - , E +) = 14:47:18 - 08:00:00 = 06:47:18
473- 088°W boylamında ZT 16:55:00 iken LMT değeri aşağıdakilerden hangisidir? Cvp: 17:03:00 Long = 088 W (05:52) ZT = 16:55:00 LMT = ? GMT = ZT ± ZD ( W+ , E-) = 16:55:00 + 06:00:00 = 22:55:00 LMT = GMT ± LONG (W- , E+) = 22:55:00 - 05:52:00 = 17:03:00
090 – 088 = 2 x 4 = 8 dk. 16:55:00 + 00:08:00 = 17:03:00 474- Gök küresi ve yıldız haritaları ........ Projeksiyon sistemleri ile yapılır. B) Transvers mercator 475- Volta seyri yaparken Hangi kaynaktan yararlanılır? Cevap: Norie’s Table ***Volta seyrinde nories table’dan yararlanılır. Kısaca volta seyri, geminin rota değişimleri ve bu rotalarda katetmiş olduğu mesafelere göre enlem farkı ve departure değerleri saptanarak, düzlem seyri eşitlikleri kullanarak varılan mevkiinin koordinatlarının bulunmasıdır. Unutmayalım ki bir gemi hareket ettiği mevkiiden varacağı mevkiiye her zaman tek bir rota üzerinde seyrederek ulaşamaz.
476- Işık kaynağının dünyanın merkezinde kabul edildiği ve dünya üzerinde herhangi bir noktaya teğet bir düzlem üzerinde oluşan projeksiyona ……... denir? Cevap: Gnomonic projeksiyon
***Gnomonik projeksiyon: Işık kaynağı kürenin (Dünyanın) merkezinde kabul edilir ve dünya üzerindeki herhangi bir noktaya teğet olan bir düzlem boyunca oluşan projeksiyondur.*** 477- Yerküresi yüzeyine teğet olan bir düzlem üzerine, yerküresi merkezinden çıkan ışınlar ile yüzey şekillerinin düzlem üzerinde izdüşümünü oluşturan projeksiyon sistemi aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: Gnomonic projeksiyon
478- Navtex mesajı üzerinde hata düzeltme oranı kısaltması/kodu nedir/nasıl yazılır? C)Correction Error Rate (CER of 1%) 479- CER hatasının, mesajın kabüledilebilir sayılabilmesi için hata yüzdesi en çok % kaç olmalıdır? C) %4 If a message received CER of 4 % or less stored in the memory of the NAVTEX. If a NAVTEX message has CER of 4 % or less is an acceptable message. 480- Tek bağlama şamandrasının harf kodu nedir? C)SPM ( Single Point Mooring ) 481- Navtex’de ( 00 ) ile başlayan uyarı kodu hangisine aittir? Cevap: Vital (vital, highest priority=hayati, yüksek öncelik) 00 seri numarası, en yüksek öncelikli mesajlar için ayrılmıştır; bunlar Tehlike Aktarım (Distress Relay) mesajları olup, daima yazdırılırlar(print). ( Bu soru bana geldi ) 482- Navtex seyir uyarıları mesajları hangi katagoriye girer? Cevap: Safety - Important 483- Aşağıdaki Navtex harflerinden kaç tanesi özel harf kısmına girer ve yayınlanır? Cevap: v, w, x, y 484- Gemi limanda, zaman aşımında masrafları kim öder?
Cevap: Taşıtan 485- Gemilerde liman alanları dışında kullanılan haritalar hangi projeksiyon sistemi ile yapılır? Cevap: Ekvatoryal Mercator 486- Denizcilere ilanlarda ilk kez yayınlanan bir düzeltmelerin paragraf numarasının başına aşağıdakilerden hangisi yazılır? Cevap: P ( Primary ) 487- En doğru mevkii Hangi yöntem ile koyulabilir? Cevap: Pusula üzerindeki kerteriz çemberi ile belirli maddelerden kerteriz alınması. **Fix mevkii gerçeğe en yakın, en doğru mevkiidir.** 488- Büyük düzeltmeler haritada nereye işlenir? Cevap: Haritanın alt kenar ortasına işlenir Türk Seyir Haritaları; Kâğıt Haritalarımız 3 Folyo’dan oluşup 194 adet seyir haritası mevcut’tur. Bunlardan 28 adedi Uluslararası (INT) haritadır. SHOD Başkanlığı tarafından üretilen Seyir Haritaları, Uluslararası Hidrografi Teşkilatı (IHO) tarafından belirlenmiş uluslararası standartlara göre; Merkator Projeksiyonunda ve Avrupa Datumu (European Datum-ED50) ile Dünya Jeodetik Sistemi (World Geodetic System-WGS84) esas alınarak üretilmektedir. 2005 yılından bu yana Yeni Harita / Yeni Yayın olarak üretilen haritalarda WGS 84 datumu kullanılmaktadır. Zaman içerisinde, kâğıt ortamda bulunan tüm seyir haritalarının WGS 84 datumuna dönüştürülmesi planlanmaktadır. Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi (SHOD) Başkanlığı tarafından yayımlanan haritaların numaralandırması ölçeklerine ve kapsadıkları bölgeye göre sistematik bir şekilde yapılmaktadır. Karadeniz Bölgesi'ndeki haritalar 1 ile, Marmara Denizi'ndekiler 2 ile, Ege Denizi ve Akdeniz'dekiler 3 ile başlamaktadır. 2 rakamlı numaralar küçük ölçekli haritalara verilmektedir (1: 150.000 ile 1:1.500.000 arası). Örneğin tüm Akdeniz'i gösteren haritanın numarası 30'dur.
3 rakamlı numaralar küçük ölçekli (1:50.000 ile 1:150.000 arası) haritalara verilmektedir. Örneğin 30 numaralı haritanın da kapsadığı İskenderun Körfezi'ni gösteren haritanın numarası 334'tür. ***1:50.000 ve daha büyük ölçekli liman, demirleme, kıyı suları ve boğaz haritaları dört rakamlıdır. Örneğin İskenderun Körfezi'ndeki İskenderun Limanı'nı gösteren liman giriş haritasının numarası 3342'dir. 1. Açık deniz haritaları: 1:600.000 ve daha küçük ölçekli haritalardır. Çok geniş alanı kapsadığı için seyir maksatlarıyla kullanılmazlar. Üzerlerinde sadece seyir planlaması yapılabilir. Akdeniz ve okyanusları gösteren haritalar bunlara örnek verilebilir. 2. Genel Haritalar: 1/600.000 - 1/150.000 ölçekli haritalar olup, seyir yapmaya elverişli olmayan üzerlerinde seyir planlaması yapılan haritalardır. Genel haritalarda sahil maddeleri ve derinlik yönünden fazla bir bilgi yoktur. 3. Parça Haritalar: 1/150.000 - 1/50.000 ölçekli haritalar olup, seyir yapmaya elverişli ve üzerinde bütün bilgileri eksiksiz gösteren haritalardır. 4. Portolon Haritalar: 1/50.000 ve daha büyük ölçekli haritalar dır. Bir limanı veya liman ile birlikte girişini daha ziyade bir plan şeklinde gösterir. Bu haritalarda seyirciye yararlı bütün bilgiler eksiksiz olarak harita üzerinde mevcuttur. Bu haritalar liman giriş ve çıkışlarında ve demirlemede kullanılır. 1-SEYİR HARİTALARI VE NOTİK YAYINLAR KATALOĞU DS 84 S/EE : TR kısaltması ile ifade edilen Seyir Hidroğrafi ve Oşinoğrafi Dairesi Başkanlığınınyayınladığı haritaları kapsar. Katolog 3 bölümden oluşur. 1. Bölüm genel bilgiler. 2. Bölüm seyir haritaları. 3. Bölüm çeşitli yayınlar ve kitapları kapsar. İkinci bölümde bulunan seyir haritalarının numaralandırma sisteminde, harita numaraları, Ulusal indesklere göre verilmiş, haritaların sağ alt veya sol üstköşelerinde yer alan numaralar ile, Uluslararası ( INT ) indesklere göre verilmiş ulusal numaraların altında/üstünde yer alan macenta renkli numaralardır. Harita Karadeniz bölgesinde 10, Marmara Denizinde 29, Ege Denizinde 20, Doğu Akdenizde 30 ile başlar. Numaraları iki rakamdan oluşan haritalar, Kara Deniz genel 10- 10A- 10B, Marmara Genel 29, Ege Genel 20- 21, Akdeniz Genel 30 gibi haritalar genel haritalar olup, Ölçekleri 1/300.000 ve daha küçük ölçekli haritalardır. Numaraları üç rakamdan oluşan haritalar, Kara Deniz 111, Marmara Denizi 291, Ege Denizi 211, Akdeniz 312 gibi haritalar parça haritalar olup, Ölçekleri 1/150.000 ile 1/50.000 arasında değişen haritalardır. Numaraları dört rakamdan oluşan haritalar, Kara Deniz 1211, Marmara Denizi 2921, Ege Denizi 2121, Akdeniz 3211 gibi haritalar portolon haritalar olup ölçekleri 1/50.000 ve daha büyük ölçeklidir. Haritaların numaralarına göre saklandığı folyalar ise şöyledir. 1. Folyo : Kara Deniz Haritaları 2. Folyo : Marmara ve Ege Denizi Haritaları 3. Folyo : Doğu Akdeniz Haritaları mevcuttur. Her folyodaki haritalar kendi arasında numara sırasına göre sıralanmalıdır.
2. YABANCI DENİZ HARİTALARI VE YAYINLAR KATALOĞU : BA Kısaltması ile ifade edilen British Admıralty dairesinin yayınladığı haritalarıkapsar. Bu katolog da bulunan haritalar YEDİ Folyodan oluşur. 1. Folyo : Kara Deniz Haritaları 2. Folyo : Marmara Denizi Haritaları 3. Folyo : Ege Denizi Haritaları 4. Folyo : Doğu Akdeniz Haritaları 5. Folyo : Orta Güney Akdeniz 6. Folyo : Batı Akdeniz 7. Folyo : Orta Kuzey Akdeniz
**OO kısaltması ile gösterilen Amerikan haritaları beş sınıftan oluşur. 1. Açık deniz haritaları: 1/600.000 veya daha küçük ölçekli haritalardır. 2. Genel haritalar: 1/100.000-1/600.000 ölçekli haritalardır. 3. Sahil ve kıyı haritaları:1/50.000-1/100.000 ölçekli haritalardır. 4. Liman haritaları: 1/50.000 ve daha büyük ölçekli haritalardır. 5. İç sular ve nehir haritaları: 1/40.000 ölçekli haritalardır. **BA kısaltması ile gösterilen admiralty haritalar üç sınıfta toplanır. 1. Genel haritalar: Küçük ölçekli haritalardır. 2. Parça haritalar: Orta ölçekli haritalar olup seyir yapmaya elverişli haritalardır. 3. Liman haritaları: Büyük ölçekli haritalardır.
**Deniz Haritalarında Aranan Özellikler: a. Eşit alan münasebetleri doğru olmalı. b. Sabit mikyaslı olmalı. c. Büyük daireler doğru hatlar olarak belirtilmeli. d. Kerte hatları bir doğru şeklinde olmalıdır. 1-KÜÇÜK DÜZELTMELER: Bu düzeltmeler haritayı kullananlar veya muhafaza edenler tarafından yapılır. Düzeltme kayıtları haritanın sol alt kenarında basılı olarak "Küçük düzeltmeler"yazısının sağına doğru işlenir. Düzeltme bilgisi Türkiye'de Seyir Hidroğrafi ve Oşinoğrafi Dairesinin yayınladığı "DENİZCİLERE İLANLAR" yayınından alınır. Dz.K.K.lığı'na bağlı olan daire bu yayını her hafta basar ve yayınlar, kendine üye olan birimlere dağıtır. Küçük düzeltmeler 3 çeşit olur: (a) El düzeltmesi: Haritanın herhangi bir yerindeki bilgilerin değişmesi nedeniyle haritayı kullanan tarafından denizcilere ilanlardan alınarak kalem ile yapılır. Mor mürekkepli kalemle yapıldıktan sonra haritanın sol alt kenarına düzeltme bilgilerinin alındığı denizcilere ilanların yılı ve ilandaki paragraf numarası yazılır. Örnek: 1995- 15 -76 - 215 v.b. b) Blok düzeltme: Haritanın belirli bir bölgesinin haritayı yeniden basımını gerektirmeyecek kadar küçük fakat kullanıcı tarafından yapılamayacak kadar büyük değişikliğe uğraması sonunda o kısım haritayı basan kuruluş tarafından düzeltilmiş şekli ile basılır. Küçük bir alanı kapsayan bu parça denizcilere ilanlar ile birlikte dağıtılır.
Bunu alanlar bu kısmı ilanlardan çıkartarak düzeltilmesi gereken haritanın üzerinde düzeltilecek yere yapıştırırlar. Buna "BLOK DÜZELTME" denir. Kaydedilmesi el düzeltmesinde olduğu gibidir. c) Geçici düzeltme: Aynen el düzeltmesi gibidir. Kurşun kalem ile yapılır. Düzeltmenin geçici olduğunu belirtmek üzere kaydın yapıldığı yere (T) kısaltması konur. Düzeltme geçerliliği denizcilere ilanlar ile ortadan kaldırılınca sona erer, düzeltme ve kayıt silinir. Kaydedilmesi el düzeltmesinde olduğu gibidir. 2- BÜYÜK DÜZELTMELER: Bir haritaya ait küçük düzeltmelerin miktarı o haritanın yeniden basılmasını gerektirecek kadar çok olursa o zamana kadar yapılmış olan bütün küçük düzeltmeleri kapsayacak şekilde harita yeniden basılır. Bu işlemi Türkiyede Sey.Hid.ve Oşi.D.Bşk.lığı yapar ve yeni harita baskısını Denizcilere ilanlar yolu ilebildirir. Büyük düzeltme kaydı haritanın alt kenar ortasının sağında, harita basılırken yapılır. HARİTA PROJEKSİYONLARI : Harita yapımında kullanılan matematiksel işleme projeksiyon denir. Kısaca izdüşüm demektir. Görüntülerin aksettirilmesidir. Deniz harita projeksiyonları iki sınıfa ayrılır. 1. Işık kaynağının mevkiine göre; a. Gnomonik projeksiyon: Işık kaynağı kürenin (Dünyanın) merkezinde kabul edilir ve dünya üzerindeki herhangi bir noktaya teğet olan bir düzlem boyunca oluşan projeksiyondur. Çok eskiden beri kullanılan bir projeksiyon olup büyük daire seyirinde kullanılır. b. Stereoğrafik projeksiyon: Işık kaynağı teğet noktanın 180 derece tersinde kabul edilir. Gnomonik projeksiyona göre daha geniş bir alanı kapsayacak bir sistemdir. Bu sistem ile gökküresi yıldız haritaları yapılır. c. Ortoğrafik projeksiyon: Işık kaynağı sonsuzda olup, ışınlar küreye paralel gelirler. Bu projeksiyon sistemiyle yapılan haritalar seyir maksatlarıyla kullanılmazlar. 2. İzdüşüm düzleminin geometrik şekline göre; a. Gnomonik projeksiyon: Küre merkezinde yakılan bir ışık ile kürenin herhangi bir noktasına teğet olarak tutulan bir düzleme yapılan projeksiyondur. b. Silindirik (Marcotor) projeksiyon: 1.Ekvatoryal marcotor: Ekvator boyunca yeryüzeyine teğet ve ekseni yerin kutbi eksenine paralel olmak üzere dünya üzerine sarılan bir silindir biçimindeki ekrana yapılan izdüşümdür. Bu projeksiyonu bulan Hollandalı bilgin Marcotor'dur. Bugün gemilerimizde kullanılan haritaların % 99'u bu yöntem ile yapılmıştır. Ekvatoryal marcotor
projeksiyonu ile elde edilen haritalarda enlem ve boylamlar birbirine diktir. Boylamlar birbirine paralel, enlemler ise birbirine paralel olmakla beraber aralarındaki mesafe kutba yaklaştıkça enlemin secantı oranında artığı için 60 derece'den büyük enlemler de bu haritalar kullanılmamalıdır. Meydana gelen bu bozulmaya distorsiyondenir. Bu haritalar; a. Konformal'dır. b. Ortalama enlem için ölçeği sabittir. c. Kerte hatları doğru şeklinde iz verirler. d. Büyük daire yayları ekvatora iç bükeydir. e. Haritanın her yerinde enlem ve boylamlar birbirine diktir. Bu haritalarda rota ve kerterizler doğru şekilde çizilebilmekte ve mesafe ölçümü kolaylıkla yapılabilmektedir. Bu yüzden gemi seyrinde vazgeçilmez haritalardır. 2. Transver Marcotor (Ters Marcotor): Bu projeksiyon sisteminde silindir yerküre üzerine kutuplarda teğet geçecek şekilde geçirilmiştir. Silindir ekseni küre eksenine diktir. Gök küresi ve yıldız haritaları bu sistem ile yapılır. 3. Opligue Marcator: Dünya üzerinde iki önemli noktayı veya yeri birleştiren bir büyük daire boyunca sahanın haritası doğru olarak yapılmak istenirse bu yöntem kullanılır. c. Konik ( Lambert ) Projeksiyon : Silindirik projeksiyonda olduğu gibi yapılır. Düzlem olarak kullanılan geometrik şekil konidir. Atlaslar bu projeksiyon sistemi ileyapılır. Seyir maksatları ile kullanılmazlar. 1. Basit (Tek) Konik : Konik küre üzerine yer ekseni ile koni ekseni çakışacak şekilde geçirilmiştir. 2. Polikonik : Küre üzerine eksenler çakışacak şekilde birden fazla koni geçirilmiştir. 3. Lambert : Koni küreye teğet olmayıp, küreyi iki ayrı referans enlem boyunca keser. Eksenler çakışmaz, elektronik seyirde kullanılır.
489- TR3211 No’lu harita hangi bölgeye aittir ve ne tür doğal bir ölçeğe sahiptir? Cevap: Akdeniz 1/50000 – ve Daha büyük ölçekli haritadır. 490- Deniz haritaları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır.
Cevap: İskele ve dalgakıran gibi kıyısal yapılar 1/300.000 ile 1/75.000 arasında ölçeğe sahip tüm haritalarda gösterilir. 491- Parakete mevkii pilotlama zaman aralığı nekadardır? Cevap: 30 Dakikada bir
492- Bekçisiz fenerler hangi kısaltma ile gösterilir? Cevap: ‘’U’’
493- Portolonlar Transvers Mercator Projeksiyon sistemiyle hazırlanır? 494- ZD = -4 olan bir saat diliminde ve 32°N enlemindeki bir mevkide ZT = 14:00:00 iken LMT = 14:15:00 ise, bu mevkiin boylamı nedir? D) 63° 45'E1° = 4’ ise 15’= 3° 45’ xxxxx
495- 20 Temmuz 1998 günü güneşin almanak’tan alınan yarıçapı 15’.8 olarak bulunmuştur. Güneşin yapılan ölçüm sonucu sextant’ın + yay kısmından bulunan değer 32’.1, eksi yay kısmında okunan değer 31’.1 olarak tespit edilmiştir. Sextantın Index hatası (IE) nedir? Cevap: – 0’.5 496- IE=+0’.8 olan bir sextantla güneşten yapılan yarıçap ölçümünde - yay değeri 31’.4 olarak ölçülmüş ve o gün için almanaktan bulunan yarıçap değeri 15’.9 ise, + yay değerinin kaç olarak okunması gerekir? Cevap 32’2
497- Markab yıldızından alınan, Sex. Alt. : 20° 14’,3, IC : +2,5’ ve göz yüksekliği 9m olduğuna göre, Düzeltilmiş Yükseklik (Ho). nedir? D) 20° 08’,9 498- Güneşin yarıçap değeri 16'.0’dır. Yapılan rasat sonunda Sextant asli yay kısmında okunan değer 31'.8, artı yay kısmında okunan değer ise 32'.2’dir. IC değeri nedir? C) 0.2' (+)
499- Yatay sextant açısı ölçerken aşağıdaki işlemlerden hangisini yapmak yanlış olur? D) Sekstant sola doğru çevrilirken uzade kolu kendimize doğru çekilir.
500- Aşağıdaki parçalardan hangisi sekstanta ait değildir? C) Pirizma 501- Bir sekstantda bulunan yay, 360° lik bir çemberin kaçta kaçıdır? D) 1/6 ‘sı 502- Suni ufukla yükseklik ölçülürken gök cisminin yüksekliği hangi dereceler arasında olmalıdır? C) 15° - 60° 503- 42° 10’ N - 036° 20’ E mevkii ile 46° 20’ N - 033° 00’ E mevkii arasındaki depature kaç mildir? Cevap: 143 mil Dep = D.long x CosMlat D.Long = 036° 20’ E – 033° 00’ E = 3° 20’ x 60 = 200 CosMlat = 42° 10’N + 46° 20’N / 2 = 44° 15’ = Dep= 200 x COS 44° 15’ = 143.26 m 504- 120° rotasına 100 mil seyrederek 40°N - 020°E mevkiine demirleyen bir geminin, seyre kalktığı mevkiinin enlemi nedir? C) 40° 50’N xxxxxxx
505- Kalkış ve varış noktaları arasında 2° 33’ dlat olan bir seyirde gemi N ile W arasında bir yöne 200 mil seyretmişse geminin rotası nedir? B) 320° 506- 200° rotasına giderek 100 mil departure oluşturan bir geminin kalkış ve varış noktaları arasındaki dlat kaç dakikadır? D) 275’
507- Koordinatları 450 20’N – 0300 10’W olan bir noktadan hareket edecek bir gemi 410 N – 0270 W noktasına gitmek için Mercator haritası üstünde rota çiziyor ve mesafeyi ölçüyor. Haritadan ölçülen rota ve mesafe nedir? b) 1440 , 323 mil 508- Boylam seyri ile ilgili olarak aşağıdaki bağıntılardan hangisi yanlıştır? C) dlat > distance 509- Enlem seyri (paralel seyir) ile ilgili olarak aşağıdaki bağıntılardan hangisi yanlıştır? B) Dep = dlong 510- İki mevkii arasındaki arz nedir? Cevap: Dlat 511- Gps ile ilgili aşağıdaki sıklardan hangisi doğrudur? a) Her durumda GPS kesin mevki verir, b) Küresel olarak kullanılamaz/Hizmet vermez, c) GPS herhangi bir anda 12 uydudan bilgi alabilir, d) GPS 2 kesişme metodunu kullanır e) GPS sistemi istenildiği takdirde onay alınmaksızın kapatılabilir
512- ARPA-Radar cihazında 3,5 mile kurulmuş olan koruma çemberinin içine bir hedef girdiğinde; c) Eğer otomatik izlemeye alma fonksiyonu devre dışı ise, ARPA sadece giren hedef alarmi verir ve hedefi izlemeye almaz.
513- Predicted Area of Danger (PAD) alanının şekli aşağıdakilerden hangisiyle değişir? c) CPA
514- OTA veya PAD (Predicted Area of Danger) adı verilen alanın şekli aşağıdakilerden hangisi nedeniyle değişebilir? C) EYN uzaklık sınırı 515-
516- ARPA giren hedef (intruder) alarmını ne zaman verir? d) Koruma çemberinden içeri hedef girdiğinde ve otomatik izlemeye alma devrede olmadığı zaman 517- ARPA ekranında bulunan T harfinin anlamı nedir? a) ARPA’da deneme manevrası yapıldığını ( Bu Bana Geldi )
518- Göreli hareket modunda çalışan bir ARPA-Radarda CPA değeri nasıl saptanır? c) Hedef en az iki kez pilotlandıktan sonra 519- ARPA’da izlenen iki hedefin tokuşması (swap) hedeflerin birbirine göre durumu ile iliskilidir. Buna göre asagidaki durumlarin hangisinde tokuş olayi meydana gelir? d) Birbirine yakin geçen hedefler arasinda 520- Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? e) Eğer hedefin mesafesi azalmakta ve kerterizi değişmemekteyse bu hedefin CPA’sı sıfırdır 521- IMO Performans Standartlarina göre ARPA en az kaç hedefi otomatik olarak izleyebilmelidir? b) 20 522- Yakınındaki diğer gemi radarlarının etkisini gidermek için aşağıdaki fonksiyonlardan hangisi kullanılır? a) RIC
523- IMO Performans Standartlarina göre ARPA'ya hız girişi nereden olmalidir? b) Gemi paraketesinden 524- Asağıdakilerden hangisi Radarda mesafe ölçümde kullanılır? b)VRM 525- Cayro Pusula ve Oto pilot verilerini kayıt edecek olan VDR bu verileri hangi aralık ile kayıt etmelidir? a) 1 sn 526- Bir ECDIS cihazı en az ne kadar süre verileri muhafaza edebilmelidir? c) 12 saat ( Bu soru bana geldi ) 527- IMO Performans Standartlarina göre asağıdakilerden hangisi VDR'da kayıt edilmesi gerekenlerden değildir? d) Şirket görüsmeleri 528- VDR ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğru değildir? d) Geçici hafıza kaydı en az 6 saat kayıt özelliğindedir
529- Gemi rotadan bir derece kaçtığında dümenin kaç dereceye alınacağını belirleyen otopilot kontrolu aşağıdakilerden hangisidir? e) Rudder 530- Kıyı seperasyonunda seyir yapmakta olan bir gemi için tavsiye edilen yönü gösteren işaret aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: Kesik çizgili sağ’a doğru OK işareti.
531- Ekrandaki nesnenin durumu nedir? Radar ekranı aşağıdaki gibiydi. Radar ekranı sancak 50*’de vektörün yönü 050* gibiydi. a) 050 YÖNÜNDE İSKELEDEN YAKLAŞAN GEMİ b) 050 YÖNÜNDE İSKELEDE UZAKLAŞAN GEMİ
c) KODSUZ / BİLGİSİ VERİLMEYEN RACON
d) KODLU / BİLGİSİ VERİLEN RACON e) MARK
532- Dopler Paraketeler ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) 200 metreden daha derin sularda, dopler paraketelerin çoğu otomatik olarak su (Water track) konumuna geçerler.
xxx- AKUSTİK PARAKETE WATER TRACK MODUNA GEÇMEK İÇİN HANGİ DERİNLİĞİ BAZ ALIR? a) 0 mt b)100 mt c)200 mt d)500 mt 533- WGS (World Geodetic System) için aşağıda yazılanların hangisi yanlıştır? d) Yüzlerce geodetik veriye rağmen GPS, 1984 üzerine dayanılarak oluşturulmuştur. 534- Adaptive otopilotta, gemi manevra modelinden yararlanarak, denizden kaynaklanan düşme etkisini dümenin yarattığı etkiden ayıran sisteme ne isim verilir? a) Kalman filitresi
535- Zamanın Tutulmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? d) UTC ile UT1 arasında genellikle 1 saniyeden fazla bir zaman farkı oluşmasına izin verilebilir
536- GPS mevkisinin işlenmesine müsait olan, NGA’nın dağıtımını yaptığı haritalarda hangi bilginin bulunması zorunlu değildir? e) Üçgenleme bilgisi
537- Aşağıdakilerden hangisi elektromagnetik paraketenin özelliklerindendir? b) Teknenin altındaki suyun yer değiştirmesinin indükleme sebebiyle değişen volt değerini hıza çevirir. 538- Transducer nedir? ( Bu soru bana geldi ) xxx- Çevirgeç: Elektrik, ses, ışık enerjisinden birini ötekine çeviren güç dönüştürme aygıtı. yyy-Ses dalgalarını elektrik dalgalarına, elektrik dalgalarını ses dalgalarına çeviren birimdir. 539- Aşağıdakilerden hangisi Sayısal (Dijital) elektronikte kullanılan Binary sayı sisteminin özelliklerinden değildir? d) Bu sistemde bitler 8 in kuvveti şeklindedir. ( 8 bits is usually called a "byte") http://www.hesapmakinesi.biz/ceviri/ikilik-onluk-sekizlik-onaltilik-sayi-sistemleri-cevirici/
0 – 15 arası sayıların binary sistemde gösterimi ; 0000 = 0 , 0001 = 1 , 0010 = 2 , 0011 = 3 , 0100 = 4 , 0101 = 5 0110 = 6 , 0111 = 7 , 1000 = 8 , 1001 = 9 , 1010 = 10 , 1011 = 11 1100 = 12 , 1101 = 13 , 1110 = 14 , 1111 = 15
540- Aşağıdakilerden hangisi deniz radar veya elektronik harita sistemlerinde kullanılan bir görüntü tipi değildir? a) Ekometrik Görüntü 541- Bilindiği gibi ARPA, gemiler arasında radar teması yoluyla elde edilen ekoları izleyerek trafik ve çatışma değerlendirmesini yapabilen Radara entegre bir aygıttır. Bu amaçla kullanılan bir ARPA’ya aşağıdaki hızlardan hangisi girilmelidir? c) SOA 542- Bir ekosounder’da recorder kullanıldığında deniz dibinin profilini çıkartmak mümkündür. Recorder’in iğnesi bir kayış düzeni ile dönmektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
e) Gönderici pals gönderdiğinde kağıda konan nokta o anki derinliği işaret eder.
543- DGPS’de hangisi bir sistem unsuru değildir? a) Vurgu frekansı belirleyicisi 544- Aşağıdakilerden hangisi akustik bir paraketeye ait bir özellik değildir? a) Dip ekosu alınamayınca Water Track durumuna geçerek suya göre hız gösterebilir b) 0-200 m derinliklerde yere göre hız gösterir c) Doppler prensibinden yararlanarak hız ölçümü yapar
d) Su sıcaklığına duyarlı bir termistor içerir (Çıkabilir XX) e) Su içine kesintisiz ses dalgaları gönderir
545- Aşağıdakilerden hanğisi ağır tepe kontrollu cayronun özelliklerinden değildir? b) Söndürme devinmesi yatay düzlem üzerinde ağır tepe kontroluyla sağlanır. 546- Oto pilot ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? d) Bir otopilot pruva bilgisini magnetik pusladan da alabilir
547- Cayro pusulanın hız hatasıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Doğu – Batı yönündeki rotalarda hız hatası oluşmaz. b) Rotanın cos. bileşeniyle doğru orantılıdır.
c) Enlem arttıkça hata oranı enlemin cos. nispetinde artar. d) Hız azaldıkça hata miktarı azalır e) Hata miktarı tam Kuzey - Güney rotalarında maksimum değerine ulaşır.
548- Aşağıdakilerden hangisi yere göre bir hız değildir? C) Elektromagnetik paraketeyle ölçülen hız 549- Ölçüm aygıtlarıyla ilgili olarak aşağıdaki cümlelerden hangisi doğrudur? a) Ampermetre ölçülmesi gereken devreye seri bağlanmalıdır 550- Aşağıdakilerden hangisi magnetostriktif transducer’ın özelliklerinden değildir? c) Nikel çubukların uzayıp kısalmasıyla mekanik güç elektriki güce çevrilir. 551- Elektromagnetik dalgaların yayılımı ve özellikleri için kullanılan ifadelerden hangisi doğrudur? b) Yaz gündüzü iyonosferin F2 katmanı ile F1 katmanın arası, kış gündüzüne göre daha açıktır. 552- İlerlemekte olan bir gemideki Doppler paraketesinin su içinde gönderdiği ses dalgalarının frekansına göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? B) Baş tarafdan dönen eko dalgalarının frekansı daha yüksektir 553- Aşağıdakilerden hangisi bilinen bir parakete türü değildir? b)Havalı parakete 554- Eko iskandil cihazı, su derinliğini ölçmek için hangi sinyal türünü kullanır? E) Ses 555- Arpa radarda pilotladığımız bir cismin var. Radar ekranı 2 defa 360 derece döndükten sonra pilotlanmış hedef kayboluyor. Arpa radar ne tepki verir? (Bu soru çıkabilir) A- Kayıp (hedef) eko (Lost Target) alarmı verir 555x- ARPA Radarda izlenen bir hedefin ekosu radarın son iki taraması süresince olumsuz hava şartları nedeniyle alınamamıştır. ARPA modüllü bir radarın davranışı ne olabilir? a) ARPA hedefi halen izliyormuş gibi veri üreterek kullanıcıyı besler b) ARPA hedef kayıp alarmı verir
c) ARPA hedefin kaybolduğu pozisyondan itibaren aynı konumdaki deniz döküntüsünü hedefe referans kılarak veri üretir d) ARPA hedefle ilgili tüm hafızasını siler. Hedef görüldüğünde tekrar manuel tanıtma gerekir e) Hiçbiri
556- Aşağıdakilerden hangisi VTS operatörünün Radarda gördüğü bir gemi ekosunu tanımasına yardımcı olan sistemdir? a) FM-DF 557- 090° rotasına ilerleyen bir gemide saat 05:45’te bir fix mevkii pilotlanmıştır. Saat 18:15’te ikinci bir fix mevkii pilotlanmış ve Fix mevkiin DR mevkiye göre 7.5 mil güneyde olduğu görülmüştür. Akıntının set ve drifti nedir? d) Set: 180, Drift: 0.6 Knts 7.5 / 12.5 = 0.6 Knts 558- 40 mil/saat esen bir ruzgarın oluşturduğu ruzgar akıntısının hızı nedir? C) 0,8 knot ( Ruzgar hızının %2’si ) 559- Bir büyük daire seyri rotası için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? B) Büyük daire rotasının max enlemi (vertex noktası) daima başlangıç ve bitiş noktaları arasındadır 560- Pruvası güneye yönelik olarak inşa edilmiş olan bir gemi manyetik batıya seyrederken pruva pupa yönünde kazanmış olduğu sürekli mıknatısıyetin manyetik pusulayı saptırması ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
B) Maksimum Batıya saptırır. 561- Manyetik ekvator civarındaki yer mıknatısıyeti ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? D) Yer mıknatısıyetinin yatay kuvveti maksimum, düşey kuvveti minimumdur. 562- Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? B) Karada askıda olan bir mıknatıs çubuğunun mavi ucu kuzey manyetik yarım kürede aşağı doğrudur.
563- Aşağıdakilerden hangisi pusulayı etkilemez? e) Geminin uzun süre demirde kalması 564- Ters teleskopla yıldıza bakıldığında; yıldızın kendisi ile aynada yansıyan görüntüsü çakışmazsa meydana gelen hata nasıl düzeltilir? b) Küçük ayna ayar vidaları ile 565- Bubble sekstantın, normal sekstantan kullanım farkı doğru olarak aşağıdaki cümlelerden hangisi ile ifade edilmiştir?
b) Gök cisminin yüksekliğini ölçerken normal sekstant da ufuk çizgisinin görülmesi gerekirken bubble seksant da ufuk çizgisinin görülmesine gerek yoktur.
566- Gotik sekstant aşağıdaki cümlelerin hangisinde doğru olarak ifade edilmiştir. a) Habbe tertibatı istendiğinde ayrılabilen bubble sekstanttır. 567- Aşağıdaki sekstant hatalarından hangisi yanlıştır? D) Verniye hatası. 568- Kalkış noktası 40° N - 065° W, varış noktası 30° S 005° W olan büyük daire seyri problemlerini çözmek için kurulan üçgene ilişkin aşağıda verilen değerlerden hangisi yanlıştır? Cvp: Kalkış ve varış noktaları arasındaki kenarın açısal boyu 60° dir. 569- Güneşten yapılan rasatta, sextant irtifasının uygulanan "Toplam Düzeltme" (Main Corr) içinde hangi değerler yer alır? Cevap: Kırılma – Yarıçap – Paralax
570- Kırılma (refraction) düzeltmesinin anlamı aşağıdakilerden hangisi ile ifade edilmiştir? a)Rasat yapılan andaki barometre ve termometre değeri ile değişir.
571- Cayro pusula hatası 4° E olan ve hakiki 086° rotasına seyreden bir geminin cayro pusula ile rotası aşağıdakilerden hangisidir? D) 090°
( Gyro Least Error East - Gyro Best Error West) 572- S tarafından bakıldığına göre cayrosu saat yelkovanı tersi yönünde dönen bir pusulada, yatay görünsel hareket sağa doğru, düşey görünsel hareket yukarı doğru, kuzey arama kontrol devinmesi (presesyonu) sağa doğru ve kuzeyi bulma söndürme devinmesi (presesyonu) yukarı doğru olduğuna göre pusulanın N ucu aşağıdakilerden hangini gösterir? b) Ufuk düzleminin altı ve meridyenin sağı 572x- S tarafından bakıldığına göre, cayrosu saat yelkovanı tersi yönünde dönen bir pusulada, söndürme devinmesi (presesyonu), aşağıdakilerden hangisi ile sağlanır? a) Düşey eksen üzerindeki bir tepe ağırlığı ile sağlanır b) Düşey eksen üzerindeki bir dip ağırlığı ile sağlanır c) Düşey eksenin sağ tarafındaki bir dip ağırlığı ile sağlanır
d) Düşey eksenin solundaki bir tepe ağırlığı ile sağlanır e) Düşey eksenin solundaki bir dip ağırlığı ile sağlanır
573- 17 Mart 1997 tarihinde BURTONPORT tali limanında saat 14:52’deki su seviyesini bulunuz? (Galway’ın Gelgit Grafiği ve ikinci liman farkını gösteren çizelge)
05:35 17 12:08 18:05 c) 2.2 m
1.8 3.6 2.0
574- Haritada 21 milden görülen ve 200 feet yüksekliğinde olan bir fenerin coğrafi görünme mesafesi nedir? Bu fener nasıl bir fenerdir? d) 16.1 mil – Kuvvetli 575- 40 feet görüşte 120m yükseklikteki fenerin coğrafi görünme mesafesi ne olur?
( DİKKAT; Biri feet diğeri metre verilmiş )
√40 x 1.14= 7,210 + √120 x 2,08= 22,785 7,210+22,785=29,99 30 NM 576- Bir Cayro ripiteri ile iki maddenin ölçülen transit kerterizi 136°,5 dir. Bu maddenin haritadan alınan transit kerteriz değeri ise 138° dir. Cayro hatası aşağıdakilerden hangisidir? A) 1,5 E( Gyro Least Error East - Gyro Best Error West) 577- Gemimizin rotası 040 ve hızı 16 kts dir. Bir hedeften alınan radar kerterizleri aşağıdaki gibidir; zaman kerteriz 1100 080 1102 080 Gelebilir )
mesafe 7 mil 6 mil C) 090 11:13 ( Bu Soru
Geminizin rota değiştirme süresi 4 dakikadır. CPA(EYN) mesafesini kaptan 1,5 mil olarak emretmiştir. Kaptan kaçınma maksatı ile saat 11:04 te dönüş için komut vereceğini söylemiştir. Buna göre gemimizin yeni rotasını ve yeni rotadaki TCPA(EYNZ) 'i hesaplayınız?
578- ECDIS aşağıdaki ifadelerden hangisinin kısaltmasıdır?
B) Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi 579- ECDIS sisteminin en önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
C) Yaklaşan seyir tehlikelerin hakkında önceden haber verir 580- GB403478 numaralı ENC haritası hangi ülkede üretilmiştir?
D) İngiltere 581- TR103478 numaralı ENC haritasının kullanım amacı nedir?
E) Planlama 582- TR502678 numaralı ENC haritasının ölçek aralığı nedir? A) 1:4 000 - 1:21 999
583- ENC’lerin dünya çapında bulunabilmesi ve dağıtımına yardımcı olması maksadıyla, kurulan IMO bölgesel koordinasyon merkezlerinin kısaltması aşağıdakilerden hangisidir? B) RENC 584- Aşağıdakilerden hangisi ECDIS’e veri aktarabilir? A) AIS B) RADAR C) ARPA D) CAYRO E) Hepsi 585- ENC haritalarının hazırlanma standartları hangi makam tarafından belirlenmiştir? D) IHO 586- Kağıt haritaları tarayıcıdan geçirip dijital görüntüye çevirerek yapılan haritalara ne ad verilir? C) Raster seyir haritaları 587- ECDIS sistemlerinin ana unsurları nelerdir? B) Bilgisayar-Yazılım-Elektronik haritalar 588- Aşağıdakilerden hangisi ECDIS’e veri aktarmaz? E) EPIRP 589- Aşağıdakilerden hangisi RNC haritaların özelliklerinde biri değildir? C) Zumlanınca daha detaylı görüntü verir 590- ECDIS sertifikasının geçerlilik süresi nedir?
D) Süresiz 591- ENC’lerin korunması ve güvenlik tedbirlerine ilişkin standartlar IHO’nun hangi dokümanda belirtilmiştir? b) S-57
592- Hangi dokümanda ECDIS in kullanımı ve yedeklenmesine ilişkin düzenlemeler yer almaktadır? A) SOLAS 593- Gemide kaç ECDIS Sistemi bulundurulduğu takdirde, IMO’ya göre kağıt harita bulundurma zorunluluğu ortadan kalkmaktadır? D) İki ( 2 ) 594- ECDIS üzerinde can simidi şekli veya MOB yazan uygulama hangi amaç için kullanılır? D) Denize adam düştü ( Bu Soru Bana Geldi ) 595- ENC olarak üretilen bir harita ………………. olarak adlandırılır? E) Hücre 596- ECDIS performans standartlarına göre uygunluğu test edilmemiş tüm sistemler genel olarak nasıl adlandırılır? C)ECS 597- Fenerlerin görünüş mesafesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? b) Coğrafi görünüş mesafesi > haritadan yazan görünüş mesafesi ise fener kuvvetlidir.
598- Seyir ve Hidrografi Dairesi Başkanlığınca yayınlanan düzeltmelerin yerli kaynaklardan faydalanılarak yapıldığı hangi işaretten anlaşılır?
a) T
b) U
c) *
d) A
e) P
599- Bir gemi olduğu yerde 15 tur döndüğünde Gyro kaç tur döner? D) 0 tur 600- 0800 rotasına seyir eden geminin vardiya zabiti Mevkii Lat 360 25N Long 300 40W mevkiindeki feneri sancak 1000 de 20 mil mesafede kerteriz etmektedir. Geminin mevkii aşağıdakilerden hangisidir? b) Lat 360 45N – Long 300 40W 601- Manyetik kuzeye seyreden gemide magnetik pusulanın arızi sapma (Dev) C. Katsayısı 40 E ise pusla hatasını düzeltmek için aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulanır? a) Düzeltici manyetik çubukların kırmızı ucu sancakta manyetik pusla 40 W saptırılır. 602- 1500 rotasına 12 knt hızla seyrederken kıyıdaki A cismi 1100 ‘de kerteriz etmektesiniz. 15 dakika seyirden sonra A cisminden radarla ölçtüğünüz mesafe 3 mil olduğunda A maddesini kaç derecede kerteriz edersiniz? c) 0700 604- Bir limanın seyirle ilgili beşeri (yapay) hidrografik, topografik, morfolojik, meteorolojik vb. özellikleri konusunda gemi kaptanına bilgi veren seyir yayının ismi nedir? d) Admiralty Pilot Books 605- Başlangıç noktası koordinatları 52°N - 060°W, vertex noktası koordinatları 60°N - 099°W ve başlangıç rota açısı 110° olduğuna göre birinci ara noktanın koordinatları aşağıdakilerden hangisidir? (Ara noktalar arası dlong 5° alınacaktır. Kullanılacak formül Tg latx1 = Cos dlongv-x1 x tg latv) D) 51,2°N - 055°W
606- 141° transit hattı üzerinde bulunan bir gemi, cayro pusulası ile bu transiti 145° olarak okumaktadır. Cayro pusula hatası nedir? E) 4°W
607- Cayro hatası 1°,5 E olan bir cayro ile 128° rotasına gidersek, hakiki kaç derece rotasına gitmiş oluruz? A) 126°,5 608- İsmi bilinmeyen bir yıldızdan yapılan gözlem sonucu yıldızı tanımak ve ismini bulmak için HO 214, NP 401, HO 229 Sight Reduction table’lara girişte gereken bilgi grupları aşağıdakilerden hangisidir? d) Yıldızın semti Az ve irtifa Alt değerleri
609- GPS uydusundaki atom saati ile yer kontrol istasyondaki atom saatinin aynı zamanı gösterecek şekilde çalışmasını sağlamak için uydu yörüngesine yerleştirilmeden önce yerde iken aşağıdakilerden hangisi yapılır? c) Einstein’ın hem Özel hem genel görelilik kavramı dikkate alınarak uydu saati ayar edilir 610- The Race Limanında 01 aralık 1999 günü saat 14:00 ZT daki gel-git akıntısının yönü ve şiddeti nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir) b) 3020, 1.38 knot ( Bu soru bana geldi ) 611- Geminizin radar aygıtının atım (pals) süresi 0,1 mikrosaniyedir. Başka etkenlerin etkileri önemsiz olduğuna göre, radarınızın uzaklık ayrımı (range resolution) kaç metredir? b) 15 0,1 msn=15metre
612- Radarınızda tam pruvanızda gerçekte olmadığı halde bir hedef ekosu görüyorsunuz. Bu ekonun ikinciden gelen eko
adını taşıyan bir yanlış eko olup olmadığını anlamak için aşağıdakilerden hangisini yaparsınız? d) Uzaklık erimi seçici anahtarın konumunu değiştirerek 613- Ortalama güneş gününün tanımı aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru olarak yapılmıştır? c) Ortalama güneşin herhangi bir mevkiinin meridyeninden ard arda iki geçiş zaman aralığı 614- Kalkış noktası 480 N – 0500 W ve kalkış rota açısı 600 olan bir büyük daire seyri için vertex noktasının koordinatları nedir? (problemi ekte bulunan NP 401 sayfasını kullanarak çözünüz.) a) 540 35’N – 0120 36 W
615- Kerterizi 3100 olan bir geminin rotası 1900, sürati ise 15 Knts. Olarak tespit edilmiştir. 18 Knts manevra sürati kullanarak bu gemiye en yakın mesafeye yaklaşabilmeniz için rotanız ne olmalıdr? a) 2650 616- 25 Mayıs 1999 günü SAINT JOHN, NEW BRUNSWICK Ana limanına girişte üzerinde 1 kulaç 3 fit su bulunan bir banktan 17 fit su çeken gemimiz ile 2 fit emniyet payı kullanılarak 02:00’dan itibaren en erken hangi saatte geçebilirsiniz? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir.)
c) 04:14
617- 23 Haziran 1999 günü SAINT JOHN, NEW BRUNSWICK Ana Limanında saat 15:00 deki su yüksekliği ne olur? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) d) 6.8 ft 618- 23 Nisan 1999 günü SAINT JOHN, NEW BRUNSWICK Ana limanında saat 10:31 deki su yüksekliği ne olur? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) a) 6.9 ft 619- Ekte bulunan Tide Tables sayfasını ve harita parçasını kullanarak Tongue demir mevkiinde 5 Ocak 16:30:00 ZT gel-git akıntınsın yön ve hızını bulunuz? e) 0440 – 1.6 knot 620- Ekte bulunan Tide Tables sayfasını ve harita parçasını kullanarak Falls Head şamadırası civarında 27 Nisan 10:00 ZT gel-git akıntısının yön ve hızını bulunuz? c) 0060 – 0.1 knot 621- Haritada derinliği 5m olan PORT OF BRISTOL (AVONMOUTH) limanında 23 Mart 1999 günü 14:00 ZT daki su yüksekliği nedir? d) 12.5 m
622- 14 Nisan 1999 günü saat 12:00 ZT da liman önlerinde olan ve 9m draftı olan ve 1m emniyet payı olan bir gemi; harita
derinliği 4m olan PORT OF BRISTOL (AVONMOUTH) Limanında en erken saat kaçta girebilir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) b) 14:46:00 ZT ( Bu soru çıkabilir ) 623- 21 Şubat 1999 günü 03:00 ZT da yüzer vaziyette draftı 12m olan bir gemi; harita derinliği 10m olan PORF OF BRISTOL (AVONMOUTH) Limanında oturmuştur. Bu gemi saat kaçta yüzmeye başlayacaktır? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) c) 05:50 ZT
624- Sharpness Dock’da 20 Şubat 1999 günü son yüksek su HW zamanı nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) b) 23:06 ZT 625- Sharpness Dock’da 10 Nisan 1999 günü son yüksek su HW seviyesi nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) d) 8.5 m 626- Weston-Super-Mare’de 24 Nisan 1999 günü ilk alçak su LW zamanı nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) b) 07:00 ZT 627- Weston-Super-Mare’de 24 Nisan 1999 günü ilk alçak su LW yüksekliği nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) c) 3.0 m 628- Sorry Harbour’da 5 Mayıs 1999 günü son yüksek su zamanı nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir ) c) 09:25 ZT 629- Sorry Harbour’da 5 Mayıs 1999 günü son yüksek su zamanı su yüksekliği nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir) d) 15.3 ft
630- Lynde Point bölgesinde 5 Aralık 1999 saat 09:00 ZT daki gel-git akıntısının yönü ve şiddeti nedir? ( Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Cetvelleri kullanılarak çözülecektir)
c) 3440, 0.4 knot( Bu soru bana geldi ) 631- 400 00’N – 0200 00’E mevkiinden hareket eden bir gemi önce yıldız rotasına 10 mil, sonra gün doğusu rotasına 10 mil seyrederse varacağı mevkiinin koordinatı nedir? d) 400 10N – 0200 13E 632- IALA - A hangi ülkede kulanılmamaktadır? B) Filipinler 633- IALA - B hangi ülkede kullanılır? B) Filipinler 634‘‘RG’’ sembolünün anlamı nedir? B) Radyo yön bulucu sahil istasyonu RD - Kerteriz hatlı yönlü radio beacon (Hareket yönü sabit olan Radio Beacon) RG - Radyo yön bulucu sahil istasyonu RC – Yönsüz RW - Döner paternli R - QTG servis hizmeti veren sahil radyo istasyonu 635- Telsiz Kerteriz yöntemleri kullanılırken yönlü telsiz göndericiler haritalarda hangi sembol ile gösterilirler? -Hareket yönü sabit olan Radio Beaconun kısaltılması nedir? A) RD (Yönlü telsiz göndericiler) 636- Otopilot’ta rota değişimelerinde atalet sebebiyle geminin Zig-Zag çizmesini önlemek için ne uygulanmalıdır? a) Yawning (Otopilotun hava koşullarına karşı duyarlılığını sağlar, ani tokatlamayı geciktirir) b) Rudder Limit (Dümenin hareketlerinin hangi dereceye kadar isteniyorsa o derceye getirilir)
c) Perm Helm (Devamlı dümen)Hava ve deniz koşulları nedeniyle devamlı basık tutulması gereken dümen açısını ayarlar) d) Count Rudder azaltılmalı (Geminin rotadan kaçması durumunda dümen basma periyodunun belirlendiği anahtar.)
e) Count Rudder arttırılmalı ( Bu soru bana geldi ) 637- Bir otopilotla rota değiştirmelerde atalet sebebiyle geminin istenen rota derecesinin ötesine kaçmasını azaltan ve dümen yelpazesinin hareketlerini kısa periyotlara bölen kontrol aşağıdakilerden hangisidir? e) Count Rudder 638- Oto-Pilotta aşağıdaki kontrol düğmelerinden hangisi rota değişimlerinde geminin başının atalet sebebiyle savrulmasını önlemek için kullanılır? B) COUNT RUDDER 639- Şekildeki fenerin cinsi nedir? Resimdeki fener nedir? (Aydınlık süresi karanlık süresinden fazla) a-Occ 640- Nominal görülme mesafesi 10 mil olan bir fenerin mum (kandil) şiddeti nedir? (Ek cetvel-1’i kullanınız) c) 1500 mum 641- Hakiki 170 derece rotasına seyretmekte olan A gemisi iskele kemeresinde B gemisini kerteriz etmektedir. B gemisi A gemisini nispi 220 derecede kerteriz ettiğine göre B gemisinin rotası nedir? A) 140 B) 160 C) 040D) 180 E) 220
642-Amerika'da limana giriş yaparken gördüğünüz yatay Kırmızı-Yeşil-Kırmızı renkli sütun şamandırayı gördünüz, şamandıra ne ifade ediyor? ( AMERİKA IALA SİSTEM-B ) ( Bu soru bana geldi ) ( Şamandıra Sancak’ta bırakılır, Tercihli kanal İSKELE’de ) 643- Akrededif ile ilgili hangisi doğrudur? -İhraç edilen malları bedelleri genellikle akrededif denilen kredi mektupları aracılığıyla yapılır. İthalatçı firma kendi bankasına emir vererek almayı kararlaştırdığı malın
karşılığını ihraç eden firmanın bankasına ödemeyi taahhüt ettiğini bildirir. İşte bu taahhütün yapıldığı belgeye akrededif yada garanti mektubu denir. -Akreditif, ihracatçı ve ithalatçı açısından risklerin belirli ölçülerde sınırlandırıldığı bir ödeme yöntemidir. -Bir bankanın, kendi şubelerinden birinde ya da bir başka bankada, bir kimse için kendi yükümlülüğü altında açtırdığı, miktarı belirli kredi hesabı. -Bir işlem için ilgili şubeye ya da bankaya yazılmış ve müşteriye verilmiş mektup.
644- Aşağıdaki fenerlerden hangisinin aydınlık süresi, karanlık süresinden fazladır? a) Iso b) GpFl SURESİ d) FL
d) Occ
IŞIK SÜRESİ = KARANLIK SÜRESİ GRUPTAKİ TOPLAM IŞIK SÜRESİ < TOPLAM KARANLIK
CAKARLI FENER ISIK SURESI < KARANLIK SURESİ TOPLAM IŞIK SÜRESİ > TOPLAM KARANLIK SÜRESİ
e) Alt
645- Akıntı koşulları altında seyreden bir geminin suya göre ortalama ilerleme sürati aşağıdakilerden hangisi ile gösterilir? b) SOA ( Speed of Advence ) 646- Aşağıda sırasıyla SMG - SOA - SOG tipi hız ölçebilen aygıtlar gösterilmiştir. Doğru olan gurubu işaretleyiniz? a) GPS - İmpeller parakete - Dopler parakete. 1.Speed Of Advance(SOA): İlerleme rotası. Tahmini akıntıya göre gemini yapacağı hız
2.Intendent TRack (ITR-TR): İz bileşke rota. tahmini akıntıya göre geminin takip edeceği yol 3.Course: Pusula rotası. Gemi pusulasına uygulanan rota. Pruva doğrultusu. 4.Speed: Gemi hızı. Gemi makinelerinin dış etkenler olmadan yapmış olduğu hızdır. 5.SET: Akıntının yönü 6.DRIFT: Akıntı hızı 7.Course Over Ground(COG): Gidilen yol, gerçek iz. 8.Speed Over Ground, Speed Made Good (SOG-SMG): Gerçek hız. SMG = Speed made good (Ortalama hız) GPS tarafından hesaplanan
647- VDR zorunluluğu 1992 de inşaa edilmiş 10.000 GT’luk bir dökme yükgemisi için ne zaman başlayacaktır? e) Hiçbiri 648- Konşimento imza tarihi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Cevap: Yükün tamamı gemiye alındığında imzalanır.
649- Konşimentoyla yük teslim edilmesinde hangisi doğrudur? Cevap: Yükün sahibi (alıcısı) tarafından orjinalinin arkası ciro edilerek gemiye verilir. Emre yazılı orjinal konşimento ile yük teslim edilirken konşimentoda; A-Alıcının cirosu istenir B- Yükleyicinin cirosu istenir C-Hem alıcının hem de yükyecinin cirosu istenir D-Acentenin cirosu yetebiir E- Ciro edilmese de olur
650- Konşimento nedir?
A) Taşıma mukavelesi.
651- Sığ suda seyrederken aşağıdakilerden hangisi doğrudur? Cevap: Dümen ele alınır( Bu Soru Bana Geldi ) 652- Liner acente ile Tramp acente arasındaki fark nedir? Liner acente düzenli hat seferlerine hizmet veren acentedir. Tramp acente düzenli olmayan seferlere hizmet veren acentedir.
653- Şamandıranın üstünde aşağıdaki sekil olursa ne anlama gelir? Radar reflektörü
654- The Race Limanında 10 EKİM 1999 günü saat 13:00 ZT daki gel-git akıntısının yönü ve şiddeti nedir? (Problem ekte verilen Amerikan Gel-Git Akıntı Cetvelleri kullanılarak çözülecektir.) e) 112°, 2,1 knot 655- Aşağıdakilerden hangisinin GPS alıcılarına dayalı olarak elde edilen mevki hatasında sebep/etkisi olanlar arasında değildir? Cevap: Geminin hızı( Şıklarda; iyonosfer, uydu saati, atmosferik yayılım, uydu yörüngesi vardı)
656- Autopilot’un dizayn performansı nasıl ölçülür? -Bir oto pilotun islevselliğini nasil anlarsınız? A) Deniz tecrübelerinden 657- Otopilotta 15 derecelik bir dönüş yapmak istediğimizde fakat F.U. düzeni devreye girerek 13 derecesine kadar dönüp aşağıda dümen selenoidlerini devreden çıkaran sistemin adı nedir? c) Feed back (geri besleme) 658- Habbeli (yapay ufuklu) sextantla ölçülen yükseklik gerçek yüksekliğin kaç katıdır? a) Aynıdır b) 0.1 katıdır c) 0.2 katıdır d) 1.2 katıdır e) 1.1 katıdır
659- Yeni montajı yapılmış cayro puslanın normal çalışıp çalışmadığını nasıl anlarız? a) Deneme seyri yapılır 660- Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir cismin Radarda görülebilmesinde etkili bir unsur değildir? a) Cismin yüksekliği b) Cismin boyutu c) Cismin şekli d) Cismin yapısal özelliği
e) Cismin sudaki hızı **Radarla deniz üzerindeki her cismi göremezler. Bir cismi görebilmesi için o cismin radarın gönderdiği elektro manyetik dalgaları geri yansıtması gerekir.
Hedefin radar tarafından görülebilmesi hedefin özelliklerine bağlıdır. Hedefin büyüklüğü, yapıştığı malzeme, şekli, denizden yüksekliği, uzaklığı bu hedefin görülüp görülememsini etkiler. Plastik bir cisim hiç gözükmezken aynı büyüklükte bir matal cisim rahatlıkla görülebilir.***
661- Denizde yüzen platform ve benzeri yapıları sabit tutmaya yarayan demir tipi? B-Şemsiye tipi 662- Aşağıdakilerden hangisi AIS transponderleri aracılığı ile aktarılabilen bilgilerden değildir? d) Gemi sahibinin ismi 663- Asağıda yer alan ifadelerden hangisi yanlıştır? b) AIS, sadece VTS sisteminin bulundugu alanlarda kullanılır
664- AIS’in ECDIS üzerinde gösterilebilmesi standartlarını belirleyen kriterler aşağıdakilerden hangisidir? b) IHO S-57 VE S-52 665- Aşağıdakilerden hangisi AIS in görevlerinden değildir? a) Denizde çatışma riskini azaltmak b) ARPA radar, GPS, VHF-DF/FM eksik taraflarını tamamlamak c) Gemi-VTS, Gemi-Gemi arasında doğrudan bilgi akışı ve tanıtım sağlamak d) SAR operasyonlarında koordinasyon gücünü arttırmak e) VTS denetimindeki sularda VHF-FM (DF) yön bulucular yardımıyla geminin tanınmasını kolaylaştırmak
666- Aşağıdakilerden hangisinin eksikliği AIS işlevsiz kılmaz? C) Gemide ECDIS fonksiyonu sağlayan bir plotlama sisteminin bulunmaması 667- AIS cihazı Demirde veya Karaya bağlı veya 3 Kts’dan az hızda hareket ediyorsa bilgi güncellemesini ne kadar sürede yapar? -Demirlemiş durumdaki bir geminin CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 3 dakika 668- Seyir halindeki rota değiştiren bir geminin hızı 14 Kts’dan az ve yön değiştirmiyor ise CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 10 saniye
669- Seyir halindeki rota değiştiren bir geminin hızı 14 Kts’dan az ve yön değiştiriyor ise CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 3 1/3 saniye 670- Seyir halindeki rota değiştiren bir geminin hızı 14 Kts’dan fazla 23 Kts’den az ve yön değiştirmiyor ise CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 6 sn 671- Seyir halindeki rota değiştiren bir geminin hızı 14 Kts’dan fazla 23 Kts’den az ve yön değiştiriyor ise CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 2 sn 672- Seyir halindeki rota değiştiren bir geminin hızı 23 Kts’dan fazla ve yön değiştiriyor/değiştirmiyor ise CLASS-A tipi AIS cihazının veri gönderim periyodu nedir? Cevap: 2 sn 673- CLASS-A tipi bir AIS cihazı gemi statik bilgilerini hangi aralıklarla gönderilir? Cevap: 6 dakika
674- Aşağıdaki gemi tiplerinden hangisinin AIS cihazı bulundurması zorunlu değildir? Cevap: Askeri Gemiler 675- Navtex hangi teknik ile iletişim sağlar?
NBDP
NAVTEX Yayınları FEC Modunda (Forward Error Correction ) yapılmakta olup , kullanılan emisyon türü (F1B ) dir. Dünya üzerinde 21 NAVTEX yayını yapılan bölgeye ayrılmıştır (NAVAREA) .
676- Trafik ayrım düzeni hangisidir?
TSS
677- Gps uyduları ufkun -55- derece üstünde -6- adet yörüngeden oluşmuştur? Birbirleri ile 60° ve ekvatorla 55° açı yapan 6 yörüngedeki 24 uydu, 12 saatte yörüngesini tamamlamaktadır. Bu sayede kullanıcı, dünyanın herhangi bir yerinden herhangi bir zamanda en az 5-8 uyduya ulaşabilmektedir. Uyduların Yer yüzeyinden yüksekliği 20,200 km’dir.
678- Geminizin rotası 150°. B gemisini hakiki 150°’de kerteriz etmektesiniz. B gemisinin nispi kerterizi nedir? E) sıfır 679- Göz yüksekliği 39 feet olan bir seyirci için DIP değeri nedir? d) -6.1 680- Koordinatları; Lat: 36° N, Long: 122° E olan bir mevkiden kalkarak 195 NM yıldız rotasına seyreden bir geminin varacağı mevkiin enlem ve boylamı aşağıdakilerden hangisidir? D) Lat 2 : 39° 15'N Long 2 : 122°E 681- Set heading'te salınımlar yapan bir otopilot'ta engellemek için ne yapılır? CVP: Count-rudder küçültülür. 682- Dover haritasında Tondue demir yerinin 5 ocak 16:30 daki set ve drift'ini nedir? CVP: 044 - 1.6 KNOT ( Bu soru çıkabilir )
683- Aşağıdaki indikatörlerden hangisi elektrikli iskandil aygıtlarında anlık derinlik gösterir? C)Ekometre 684- A gemisi B gemisini 255° ve sancak 120° de kerteriz ediyor. B gemisi A gemisini sancak 30° de kerteriz ediyor, B gemisinin rotası nedir?
CVP:045° ( 255-120=135 A gemisinin rotası. 255-180 = 075-30 = 045 B gemisini rotası )
685- A gemisi 090° ye seyretmektedir. A gemisi B gemisini iskele 60° ta kerteriz ediyor. B gemisi de A gemisini iskele 110° de kerteriz ediyor. B gemisinin seyrettigi rotayı bulunuz? CVP:320° ( 090-060=030° 030-090=300 + 20= 320)
686- A gemisi B gemisini sancak 45’de , B gemisi ise A gemisini iskele 45 te kerteriz etmektedir. A gemisinin rotası 060 olduğuna göre B gemisinin rotası nedir? CVP:330 ( 060+045=105 105+180=285+045=330 ) 687- “R” kısaltmasının anlamı nedir? a) Kayalık b) Taş c) Kil d) Kabuk
e) Kum
688- Bir kutucuğa dolan su içinde oluşan magnetik alan ile çalışan ve bu şekilde geminin hızını ölçen parakete aşağıdakilerden hangisidir? d) Elektromanyetik 689- Bir limandaki ayrıntıları gösteren portolonun ölçeği aşağıdakilerden hangisi olabilir? b) 1/50000 690- Sıvılı pusula tasında pusula çubukları nerede bulunur? a) Pusula kartının altında 691- CIF satışta yükleme masrafları kime aittir? a) Satıcıya ait 692- Zamana göre kiralanan gemide boğaz masrafları ve liman masrafları kime aittir? b) Kiracıya 693- Gece şartlarında 030 derece rotasında seyreden bir gemi; sancak baş omuzluk orta mesafede gördüğü bir fenerin karakteristiğini, VQ(3)5s olarak tespit etmiştir. Bu geminin zabiti olarak hareket tarzınız ne olacaktır? c)Sancaktan dönüş ile fenerin doğusundan geçecek şekilde yeni bir rota’da viyalarım
694- Blok düzeltme ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? c)Düzeltme kağıdının arkasına yapıştırıcı sürülür 695- Türk boğazlarında oluşan akıntı türü hangisidir? Cevap: Rüzgar akıntısı 696- Autopilot’un rota tutması için hangi sistem gereklidir? E) Geri besleme 697- 178° küsür W’de ZT 06:40 iken 7 saat seyir yapıp 178° küsür E’e geliyor, Bu mevkiide ZT kaçtır? ( Böyle bir soru bana geldi ) Cevap: 1 sonraki gün 13:40 (tarih 27 haziran 06:40 ise W mevkiinde, cevap olarak E mevkiinde 28 haziran 13:40 olacak) 698- 33N - 42W mevkiinde 270° rotasında 10 knot ile seyretmektesiniz, yıldızlardan rasat yapacaksınız. Bu durumda rasat yapacağınız zaman hangi aralığa denk gelmektedir? Cevap: Güneş ufkun 10 derece altında iken gerçekleşir. -Sivil alaca karanlık; güneşin ufuk çizgisinden 6° derece aşağıda olduğu zamandır. -Notik alaca karanlık; güneşin ufuk çizgisinden 12° derece aşağıda olduğu zamandır. -Astronomik alaca karanlık; ise güneşin ufuk çizgisinden 18° derece aşağıda olduğu zamandır. Gök cisimlerinde rasat için uygun zaman güneşin ufkun 6 ile 12 derece altına indiği aralıktır. Böylece yıldızlar için Gün içinde 2 tane uygun rasat zamanı oluşur. Bu aralıklarda da en verimli rasat güneş ufkun 10 derece altında iken gerçekleşir.
699- Haritada içi siyah renkle doldurulmuş şamandıra şekilleri bize şamandıranın hangi renkte olduğunu ifade eder? Cevap: Yeşil
700- Radar ekranı vermiş. Gemi çatışma sancak bas omuzlukta geminin manevrasından sonra iskele baş omuzluğa geliyor. Radarda resim dönüyor, pruva sabit. Cevap: Gemi 30 derece sancağa dönmüştür.
701- Sistem B de limana girerken sancaktaki şamandıranın rengi ve tepeliği? Cevap: Kırmızı koni 702- 115 W boylamında 5 Mayıs 1999 günü Ay'ın üst mediyen geçişi GMT olarak nedir? Cevap: İlgili günün sayfasının alt kısmında bulunan Ay’ın meridyen geçiş zamanını GMT'ye çevireceğiz. 703- Dümenin eylemsizlik atalet nedeniyle fazla dönmesini engelleyen düğme hangisidir? Cevap: Count rudder 704- Pusulanın içinde hava kabarcıkları olursa ne yapılmalır? Cevap: Manyetik pusulanın haznesi çevrilip, açılıp suyu tamamlanmalıdır. 705- Ağır hava şartlarında radardan daha net ve belirgin eko/görüntü elde etmek/almak için ne yapmalı? Cevap: Ağır hava şartlarının etkisi Sea Clutter Ayarı ile giderilir. 706- Haritada ‘’R’’ sembolü ne anlama gelmektedir? Cevap: Su altında derinliği belli kaya 707- Sistem-A’da tercihli kanalın iskelede olduğunu gösteren şamandıra nasıldır? Yeşil-Kırmızı-Yeşil olacaktır. Sistem-B’de tercihli kanalın iskelede olduğunu gösteren şamandıra nasıldır? Kırmızı-Yeşil-Kırmızı olacaktır. 708- Yeni inşa edilen bir tankere monte edilecek iki radar için frekans bandı özellikleri size sorulursa aşağıdakilerden
hangisini önerirsiniz? d) Biri X diğeri S bandında olmalı 709- Aşağıdakilerden hangisi haritanın kitabesinde yer almaz? c) Trafik ayrım düzeni bilgisi Bir haritanın kitabesinde aşağıdaki bilgiler bulunur: a. Haritanın ait olduğu deniz, bölge veya liman, b. Haritanın ölçeği. (1/100.000 gibi) c. Su derinliğinin birimi (Metre veya kulaç gibi) d. Harita izdüşüm (projeksiyon) yöntemi e. Haritanın survey (sörvey) tarihi ve yapanı f. Haritanın baskı tarihi g. Haritanın boyutları h. Haritada gösterilen kerterizlerin ölçüm ve nereden verildiğine dair bilgi i. Haritanın numarası ve yayınlayanı j. Kısaltmalar. Bir haritanın köşelerinde aşağıdaki bilgiler bulunur. a. Sağ üst köşede baskı tarihi. Örneğin 258.65, haritanın 1965 yılının 258 günü basıldığını gösterir. b. Sağ alt köşede haritanın basım şekli gösterilir. Örneğin 1960 CZ ibaresi, haritanın önce bakıra kazındığını sonra çinkoya aktarılarak basıldığını gösterir. 1960, haritanın basım tarihidir. Haritanın alt kenarının ortasında haritanın ilk basım yer ve tarihi bulunur. c. Sol üst köşede haritanın boyutları gösterilir. d. Sol alt köşede haritada yapılan düzeltmeler yer alır.
710- Ekvatoryal Mercator haritasında silindir, küreye nerede teğettir? b) Ekvatorda Merkezinde bir ışık kaynağı bulunan küresel dünyanın, ekvatoruna teğet olarak geçirilen bir silindir vasıtasıyla harita elde edilmesini sağlayan bir projeksiyondur. Merkator projeksiyonuna sahip olan haritalarda sadece ekvatora yakın olan bölgelerde doğru sonuçlar alınır. Kutuplara doğru gittikçe şekiller bozulur.
711- Bir akıntının seyir üçgeninde Akıntı Önleme Rotasını belirleyen vektör (kenar) üzerinde ölçülen sürat ne isim alır? A) Makine sürati B) Ortalama ilerleme sürati C) Yere göre sürat( Bu Soru Bana Geldi )
D) Bileşke sürat E) Hiçbiri
712- Gps için hangisi doğrudur? A) Kutupsal olarak kullanılmaz-- Kullanılabilir B) En az 12 adet uydu ile bağlantı kurar – En az 4 adet C) Gps den alınan mevkiler tamamiyle doğrudur - %100 Değildir D) Gps mevkisi iki tane karşılaştırma sonucu ortaya çıkarılır
E) Gps verileri istenildiği zaman izinsiz kesilebilir GPS (Global Positioning System; Küresel Konumlama Sistemi), Dünya üzerinde herhangi engelsiz bir görüş hattında, dört veya daha fazla uydusu ile her türlü hava koşulunda yer ve zaman bilgileri sağlayan uzay tabanlı uydu navigasyon sistemidir. 713- Radar ekran görüntüsü vermiş hangisi doğrudur diyor. Bizim gemimiz ekranın merkezinde. Heading line paralel index'ten daha sancak bir rotada, sol tarafında 3 noktada pilotlama yapılmış ve paralel index kullanılarak iskele taraftaki sığlık netası çizilmiş.
Cevap:Paralel index ile akıntı önleme rotası 714- Radar ekran sorusu? Bir radar ekranında, 3 hedef var, vektörler, sizin gemiye ait pruva çizgisi, bu radarın çalışma özelliği sorulmuş. Yalnız ekranda gemimizin pruvasında yanlış hatırlamıyorsam 270° ya da 240° yazıoyordu... Cevap: Course up - Relative motion - True vector
715- Bir soru da ''Resimde ki sextant üzerindeki değeri okuyunuz''diyordu. Cevap: 49° 47’ dakikaydı sanırım.''E''şıkkı olduğundan eminim ama.
716- Gözlemsel eşit yükseklik dairesi yarıçapı ile hesabi eşit yükseklik dairesi yarıçapları farkı aşağıdaki bilgilerden hangisini verir? Cevap: intersepti İNTERSEPT METODU:
Bugün için kullanılan en pratik yoldur. Hesapla bulunan irtifa (Hc) ile rasatla bulunan irtifa (Ho) mukayese edilir, büyük olandan küçük çıkartılır ve bulunan değer NM cinsinden INTERSEPT değeridir.
717- Gece kıyıya yakın seyir yapıyorsunuz, seyir planında kıyıya olan mesafe ve derinliğimiz ne olmalı? C) Kaptanın seyir öncesi tespit ve planına göre seyir yapılır?
718- Seyir boyunca deniz dibi yapısını tarayıp grafiğini çıkaran cihaz hangisidir? Aşağıdaki aletlerden hangisi derinliği ölçerek deniz dibinin grafiğini çıkarır? B) Echograph(Çıkabilir) 720- Decca sisteminde istasyonların tanınması için istasyonlar,
A) Birbirlerinden farklı frekanslarda yayım yaparlar 721- Gemideki Loran-C alıcı aygıtının sinyalin hangi istasyondan geldiğini anlayabilmesi ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? D) Her yardımcı istasyon ana istasyonun gönderdiği palsı aldığında kendine ait belli bir süre bekledikden sonra kendi palsını gönderir. 722- Uydu seyir sisteminde (SATNAV) mevki saptanmasında doğruluk derecesini etkileyen beş faktör vardır. Aşağıdaki maddelerden hangisi bu faktörlerden biri değildir?
a) Geminin iskandilindeki hata 723- Doppler paraketesi suya göre çalışırken Doppler olayına ek olarak hangi olaydan yararlanır?
A) Yankılaşım (reverberation)
724- Basınç tipi bir parakete, …… E) Geminin hareketine karşı suyun yaptığı basınç ile hareketsiz gemiye suyun yaptığı basınç farkını saptayarak hız ölçer. 725- Ekho iskandilin karinaya bağlı olan ve elektrik voltajını ses palsine çevirerek deniz dibine eko palslarını bir elektrik voltajına dönüştüren hem alıcı hemde verici…….unsuruna TRANSDUCER güç çeviricisi denir. Piezoelektrik ilkesine dayanarak çalışan elektrostiflik transducer tipindeki çalışma prensibini açıklamak için hangi kilit kelimeler kullanılır. A) kangal sarılı, nikel çabuk AC diyaframı B) Kristal, titreşimi, AC diyaframı C) magnetik tesir. AC D) DC Osılator, Genleşme, Ayna E) Nikel çubuk, Genleşme, AC, Diyaframı
726- Radar pilotlaması ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? C) Sahile yakın seyrederken, mesafe skalası; mümkün olduğunca küçük seçilmelidir. 727- Radarda birilance düğmesi; C) Bütün görüntünün parlaklığını ayarlar 728- ARPA’da Yarı otomatik tanıtma (Acquisition) nasıl yapılır? B) Tanıtılacak hedefin üzerine imleç (Joystick ya da benzeri düzenek) ile 3 dakikalık fasıla ile iki kez gidilir, tanım penceresi konuçlandırılır (izleme sağlanır). 729- FTC kontrollü kullanıldığında aşağıdakilerden hangisi oluşur? A) Zayıf ekolar genişleyerek PPI üzerinde kontrasları artar
B) PPI üzerindeki döküntüler azalarak ekolar küçülür C) Sadece gemiye yakın mesafedeki zayıf hedefler tamamen yok olabilir D) Bim genişliliği azaltılarak, harita görüntüsüne tam uyum sağlanır E) Hiçbiri
730- Radarda kerteriz ölçmeye yarayan pleksiglass çevrilebilir düzeneğin ismi nedir? C) Plan Position Indicator PPI
731- Bir radar N-UP ve RM çalışmaktadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? B) Ekrandaki eko resmi ve kuzey yön çizgisi hep sabittir 732- Aynı özeliklerdeki X ve S band radarlar karşılaştırıldığında X band radar için hangisi doğrudur? A) Şimşekli yağmur fırtınasında daha iyi sonuç verir--
B) Yük erimlerde deniz döküntüsü içindeki küçük hedefleri daha net ayırt eder++++ C) Yatay bim genişliği daha fazladır-D) Liman ve nehir seyrine daha elverişlidir-S-band Radarlar; 8 ile 15 cm dalga boyunda ve 2 ile 4 GHz frekans aralığında çalışırlar. Dalga boyu ve çalışma frekans aralığından ötürü uzak mesafedeki cisimlerin radarda gözleminde kullanılırlar. Daha az hassasiyete sahiptirler ve yağmur veya deniz suyu serpintisi gibi küçük cisimlerden fazla etkilenmezler. Gemilerde kullanılan S-band radarlar genelde 10 cm dalga boyunda ve 3 GHz frekansta çalışırlar. X-band Radarlar; ise 2.5 ile 4 cm dalga boyunda ve 8 ile 12 GHz frekans aralığında çalışırlar. S-band radarlara kıyasla daha düşük dalga boyu olduğu için daha küçük cisimlere karşı daha hassastırlar. Örneğin yağmur ve deniz suyu serpintilerinden S-band radarlara kıyasla daha çok etkilenirler. Gemilerde kullanılan X-band radarlar genelde 3 cm dalga boyunda ve 9 GHz frekansında çalışırlar. SOLAS’a göre 1 Eylül 1984 yılından sonra yapılmış 500 GRT üzeri tüm gemiler en az 1 adet X-band radara sahip olmalıdırlar. X-band radarın en önemli özelliği, seyir emniyetinden ayrı olarak SART sinyallerini ekranında göstermesidir. Sband radarlar ise SART sinyalini ekranlarında gösteremezler. X BAND Radar 9 Ghz Frekansında çalışan radarlara denir, S Band Radar 3 Ghz Frekansında çalışan radarlara denir. S Band radarlar çoğunlukla Arpa modüllü radarlarda frekans bandı olarak kullanılır. X Band radarların ek özelliği de SART cihazlarının gönderdiği Search And Rescue Sinyallerini görebilmesidir. Çünkü SART cihazı da 9 Ghz frekansından yayın yapar. S Band Radarlar bu sinyalleri alamaz. Bu nedenle Gemilerde X band radar zorunludur. S band radarlar ise opsiyoneldir.
733- Bir racon taşıyan şamandıradan alınan ekonun belirgeçi aşağıdakilerden hangisidir?
D) Şamandıra ile aynı kerterizde ancak daha uzak mesafeye uzanan kodlu sinyal 734- Radarda dengesiz görüntü ile çalışıldığında en kesin mevki bilgisi hangisine usulle elde edilir? A) Bordaya yakın burundan alınan kerterizler kullanıldığında B) Kerteriz yerine mesafeler kesiştirildiğinde C) Eko alanının merkezinden kerteriz ölçüldüğünde D) Eko alanının kenarından kerteriz ölçüldüğünde
735- 22 Mayıs 1999 tarihinde güneşin üst meridyenden geçiş zamanını LAN saati LMT olarak nedir? ( Bu soru bana geldi ) Güneşin meriyen geçisi LMT olarak almanakta verilmiştir. O nedenle ''00'' değil ''12'' değeri alınacak. İstenilen günde; meridyen geçiş zamanı 11:57'idi. Diğer şıklar ise 11:57'den düşüktü. Ben ''12'' değerini yani 03m16s gibi bişeydi, 11:57'ye ekledim.
736- Bizim gemimizin 090 rotasına 10 NM süratle ilerlerken, saat 11:00’da bi hedef 10 NM puruvamızda pilotluyoruz. Saat 11:12’de hedef 8 milde pilotlanıyor hedef geminin hızı nedir? Cevap: Hareketsizdir Cevap: 12 dk. sonra 2 knt gidecegimiz için kalan mesafemiz yine 8 mil ise cisim hareketsizdir. 737- Gece QFl(6) + LFL.15s ritminde çakan bir şamandıranın hangi yönleri arasında kalan deniz alanı seyre elverişli alanı gösterir? b) SE - SW yönü 738- GARANTİ MEKTUBU (LOI) NE İÇİN KULLANILIR.
Cevap: LOI bill of loading’in orjinali olmadığı zaman tahliyenin başlaması için gerekli olan belgedir. 739- IALA Sistem-A'da iskele tarafta hangi tür şamandıra kullanılmaz? D) Konik
740- Fener periyodu nedemektir? Cevap: Bir fenerin ışık (aydınlık) ve karanlık sürelerinin toplamıdır.
741- Pareketenin tanımı: Gemi hızını ve aldığı yol’un miktarını gösteren cihazdır.
742- Arpa radarımızda hedefin kıc tarafında bir kuyruk görünüyor, bunu nasıl yorumlarsınız? Cevap: TCPA’i hesaplanmış gemi. 743- 05 Mayıs 1999 tarihinde Greenwich hakiki zamanı GAT 19:34:20 ise UT (GMT) nedir? (Ek cetvel 38)’e gir sağ alt köşede sol sütunda zaman denklemi bölümünden 5 Mayıs için değeri bul, Güneş Zaman denklemi kısmında 00h - 12h. Verilen GAT saatine en yakın olansütundan bakılacak. Bu soruda 19:34:20 00h’a daha yakın olduğu için 03m:15s alınır. Bulunan değeri eldeki GAT zamanı ile topla; 19:34:20 + 3:15 = Cevap: 19.37’35 (Bu soru bana çıktı ) 744- 04 MAYIS 1999 günü göz yüksekliği 18 m olan bir seyirci; Güneşin üst kenarından yaptığı ölçüm sonucunda yüksekliği 63° 41',4 olarak tespit etmiştir. IC değeri + 1',2, ölçüm anında hava basıncı 970 mB, ve hava sıcaklığı 20°F olduğuna göre düzeltilmiş sekstant yükseklik (Ho) değeri nedir? B) 63 18, 8 745- 3°W hatası olan bir cayro ile 050°'ye gidiliyor. Radar 2° iskelede göstermektedir. Radar bir hedef sancak 35'te görünüyorsa gerçekte bu hedefin hakiki kerterizi nedir? Cevap: 080 746- Radar ekranı şekilleri verilmiş. Şekillerde bizim gemimizin 2 ayrı rotaya gitmiş. ilk ekranda gittiği rotanın 2. ekranda 50 derece sancağına doğru gidiyor. Diğer bir gemi’de her iki durumdada aynı yöne gidiyor. Şekilin neyi gösterdiğini soruyor? CVP: Gemimizin rotası değişince diğer geminin göreceli hızı ve göreceli kerterizi değişir.
747- 25 Eylül 17:35 ZT'da 175,8 E mevkiinden 8 saat seyir yapılarak 177,5W mevkiine varılmıştır. Varış anındaki zaman ZT olarak nedir? Cevap: 25 Eylül 01:35 ZT
Tarih çizgisi ile saat ve gün sorusu. Batı rotasında seyrederek geçersen 1 gün sonrası, Doğu rotasında seyredersen bir gün öncesi buna göre yapıyosun. 748- Mevkii ve GHA vermiş. HA nedir diye soruyor. Çözümü HA=360-GHA+-boylam(-E,+W) Cevap: 80 çıkan soru. 749- + yay 31,4 - yay 32,2 Güneşin yarıçap yüksekliği 15,9 ise IC Nedir? Asli (-) yay - Artı (+) yay / 2 = Çıkan sonucun işaret olarak tersi oluyor yani 32,2 - 31,4 / 2 = + 0,4 isaretin tersi IC= -0,4'dır.
++İki ölçü değeri arasındaki fark alınıp ikiye bölündüğünde bulunan değer İndex Error dur. Artı yay kısmındaki değer büyük olduğunda IE (+), Asli yay kısmındakideğer büyük olduğunda IE (-) olur İki ölçüm değerleri aynı ise yani aralarında fark yok ise hata sıfır demektir.
750- Güneşin doğuş zamanını ''GMT'' olarak istiyordu. Cevap ''B'' şıkkıydı. 16:25:22 olması lazım. Sizin bulacağınız 16:27:22 gibi bişey olacak. 751- Bir soru da ''departure''sorulmuş. Dep=D.long x cosmLat formülü ile hemen cevabı bulucaksınız. Yanlış hatırlamıyorsam; ''B'' şıkkı olacak.142.3 bulacaksınız, en yakın değer şıklarda 752- Bir radar görüntüsü hangi görüntü diye soruyor. Puruva cizgisi ve 270 e gidiyor. Cevap: Head up ve True Motion 753- Manevra sırasında otopilot konumu ne olmalı? Cevap : Remote-El’e yada NFU 754- FIC de yükleme masraflarını kim öder? Cevap: Satıcı öder 755- Kıçında kuvvetli akıntı olan ve arpa radarı paraketeden beslenen bir gemide arpa ne gibi bir hata verir? Bilindiği gibi ARPA doğrudan gemi paraketesinden beslenir. Akıntı nedeniyle parakete yere göre hızdan daha büyük bir hız değeri vermektedir. Buna göre aşağıdakilerden hangisinin olabilirlilik yargısı ağır kazanmaktadır? a) Üretilen EYN (CPA) gerçek EYN den daha azdır
b) Üretilen (ARPA ca sunulan) EYNZ gerçek EYNZ den daha geç olur c) Hedeflerin otomatik tanımlaması (izlemeye alma) normalden daha kısa menzilde gerçekleşir
d) Hedeflerin gerçek vektörlerinin büyüklüğünde hata oluşur e) Hiçbiri
756- Arpanın paraketeden aldığı hız, geminin SOA sından büyük ise aşağıdakilerden hangisi doğrudur? a)ARPA nın aldıgı TCPA hesaplanandan geç olur. b)ARPA nın aldıgı TCPA hesaplanandan erken olur. c)Göreli (relatif) vektör hatalı çıkabilir. d)Plotlanan vektör ilk etapta hatalı olur. e)Geminin kendi vektörü hatalı gösterir.
757- Radarda yüksek dalgarın olduğu zamanda izlenmekte olan bir cisim kaybolduğunda ve süpürme çizgisi 2 kez döndüğünde ne olur? Cevap: Cismin ekosu kaybolur
758- Bu ekran görüntülerinin ne anlama geldiğini soran bir soru. Soladaki görüntü AIS pilotlama ekranı. Merkezdeki nokta biz, üçgen sekilde bize yakın olan ise gemi. Sağdaki görüntü ise Relative modda çalışan radar. ***Pusula Kuzeyi manyetik meridyenin Doğusunda ise, Dev (E) doğu ve (+) işaretli, Batısında ise Dev (W) batı ve (-) işaretlidir. ***Pusulayı bulurken işaretler değişir.*** ***Gyro pusulanın gösterdiği kuzey, hakiki kuzeyin doğusunda ise GE miktarı (+), batısında ise (-) işaret alacaktır.*** Küçük düzeltmeler 3’e ayrılır. 1-El düzeltmesi, 2-Blok düzeltmesi, 3-Geçici düzeltme(T).
759- Gemimiz ile 085 rotasına ilerlerken cayro pusula ile 126 olarak okuduğumuz iki feneri mıknatısı pusula ile 128 de transitte görüyoruz. Bu bölgedeki tabii sapma değeri 3 E, bu rotadaki arızi sapma ise 4 W ise cayro hatamız nedir? A) 1 E
760- Otomatik şamandıranın kısaltması nedir? -AUTOBY -LARIBY -LANDYS
-LANBY (Büyük otomatik seyir şamandırası) -AUTOBUOY
1960′ların sonunda İngiltere, Fransa ve ABD’de Büyük Otomatik Seyir Şamandırası (The Large Automated Navigational Buoy İngilizce kısaltması LANBY) denen dev bir şamandıra türü uygulamaya kondu. Deniz fenerlerinin yerini alanbu şamandıralan çalıştırmak için görevlilere de gerek yoktur. LANBY’lerin çapı yaklaşık 12 metre, ağırlıkları 80 tonun üzerinde, fenerlerinin suyun üstündeki yüksekliği ise 12 metredir. Işığı 20 km uzaktan görülebilen şamandıra feneri dizel jeneratörle çalıştırılır. Bazı LANBY’lerde güçlü sis sinyalleri, bazılarında da radyobiykınlar vardır. LANBY’ler tamamen otomatik olarak çalışır, ama gene de karadan denetlenir. Tüm aletlerin çalışması sürekli olarak izlenir ve herhangi bir bölümünde bozukluk olduğunda aygıttaki radyo otomatik olarak durumu kıyı görevlilerine bildirir. Normal koşullarda LANBY’ler 12 ay bakım gerektirmeden görev yapabilir. The Large Automated Navigational Buoy or LANBY was introduced around Great Britain and Ireland in the early 1970’s. They were seen as a cheaper way (and one not requiring keepers) of providing a beacon at sites traditionally occupied by moored lightships. LANBY’s were fully automatic, powered by triple-redundant diesel generators and capable of running on station without attention for months. The buoy was about 14m/40′ across and carried its light about 14m/40′ above sea level. In operation, LANBY’s were not particularly successful but filled a useful gap between the need to phase out lightships and the introduction of reliable solar-powered buoys. The last LANBY (on the Coldling station off Wicklow, Ireland) was withdrawn and scrapped in 2010.
761- En hassas sonuç veren, ya da en doğru sonuç alınan parakete hangisidir? Cevap: Akustik ( Dopler ) parakete (Bu soru bana geldi)
763- 40° 22‘ N – 072° 20‘ E mevki ile 36° 11‘ N – 072° 20‘ E mevki arasındaki mesafe kaç mildir? d) 251 Mil ÇÖZÜM: Soruyu yorumlayın, iki tane mevki verilmiş ve bu iki mevki arasındaki mesafe yani rota uzunluğu soruluyor, iki mevkinin boylamı aynı olduğuna göre boylam seyri yapılacak peki mesafe ne olacaktır? Boylam seyrinde MESAFE = ENLEM FARKI olduğundan ilk enlem 40° 22‘ N ikinci enlem 36° 11‘ N olduğuna göre iki mevki arasındaki enlem farkı 4° 11‘ yani: 4 x 60 = 240 Mil + 11‘ yani 11 mil = sonuç 251 Mil mesafe olur.
764- Karanlık süresi ışık gösterme süresinden fazla olan fenerlere ne isim verilir ? a) Çakarlı fener
YORUM: Işık süresi karanlık süresinden az olduğu zaman yani fener kısa bir süre ışık gösterirse daha fazla karanlık süresi varsa bu fenerler Çakarlı olur
765- Dünyanın ay'a göre devrini esas alan zaman sisteminde bir gün uzunluğu ne kadardır? b) 24 Saat 50 dakika YORUM: Ayın doğuş batışı hergün 50 Dk. Farklı yani geç olur bu nedenle bir ay günü 24 saat 50 dakikadır. 766- İSTANBUL (M) Kodlu Navtex istasyonunun yayın yaptığı frekans aşağıdakilerden hangisidir? Cevap: 4209,5 Khz 767- Cumulative list nedir? içinde neler bulunur yada neyi gösterir?
Cevap: Haritalara basım tarihinden sonra gelen düzeltmelerin detaysiz olarak sadece numaralarını gösteren kitapcık. CVP: Daha önceki listten sonra çıkan düzeltme numaraları. x)o yil içinde haritalara gelen tum duzeltmeleri detayli verir x)son 6 aylik haritalara gelen tum duzeltmeleri duzeltme detayiyla verir.
768- Deviation table aksi bir durum olmadıkça ne kadar zamanda yenilenir? Cevap: 1 yıl 769- Aşağıdaki şekil neyi ifade eder?
Cevap: PAD CPA Tahmini Çatışma Alanı 770- C.I.F mal satımı nakliye/navlun ücretini kim öder? a) alıcı b) satıcı c) broker d) üretici e) her ikisi Not:
c harfi ile baslayan terimler satıcı öder f harfi ile baslayan terimler alıcı öder d harfi ile baslayanlar anlasmaya bağlı 771- C.I.F. (Coast Insurance & Freight) nedir? CIF, (ing. Cost, insurance & freight) uluslararası ticaretle ilgili bir terimdir. Sözcük karşılıkları mal bedeli, sigorta ve navlun anlamındadır. Bu tip ticarette satıcı, CFR teriminde olan yükümlülükleri aynen üstlenmekte, ancak bunlara ek olarak taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğünü de almaktadır. Burada sigorta sözleşmesini akdetmek ve sigorta primini ödemek, satıcıya düşmektedir. Alıcının dikkate alması gereken husus, CIF teriminde satıcıdan yalnızca asgari düzeyde bir sigorta kapsamı sağlanmasının beklendiğidir. CIF terimi, malların ihraç işlemlerinin de satıcı tarafından yapılmasını öngörür. Bu terim, yalnızca deniz ya da nehir taşımacılığında kullanılabilir. Eğer taşıma işleminde, örneğin roll-on/roll-off ya da konteyner trafiğinde olduğu gibi "gemi bordası" nın herhangi bir pratik anlamı kalmamışsa, bu durumda CIP teriminin kullanılması daha uygun olacaktır
772- F.O.B kurallarına göre gemiyi yönlendiren kimdir? a) broker b) yükün alıcısı c) yükün satıcısı d) alıcı ile satıcı anlaşarak e) kim uygunsa FOB (Free On Board : Gemi Bordasında Teslim) Bu teslim şeklinde satıcı, ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlayıp, gümrük işlemlerini tamamladıktan sonra, malları belirtilen tarih ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yükler. Mallar geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra satıcı malı teslim etmiş sayılır. Bundan sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar alıcının sorumluluğundadır.
773- Voyage charter’daki starya’nın tanımı nedir? Cevap: Gemi’ye limanda yükleme ve boşaltma yapması için verilen Süre/Zaman’dır.
774- Aşağıdaki NAVTEX mesaj tiplerinden hangisi korsan saldırısı uyarılarını içerir? a)A b)B c)C d)D e)L 775- Mercator haritaları ile ilgili olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a-Kutuplara gidildikçe şekiller büyür b-Ekvatora yakın şekiller gerçeğe yakın görüntü verir c-Enlem büyüdükçe şekiller büyür d-Ekvatora yakın şekiller gerçeğe yakın görüntü verir, kutuplara yakın şekiller büyür e-Şekiller sadece kuzey güney yönünde büyür
Meridyenler, birbirine paralel, eşit aralıklı ve düz çizgiler şeklindedir. Paraleller, birbirine paralel olmasına rağmen kutuplara doğru gittikçe araları açılır. 60 derece paralelindeki, paralel dairelerinin birbirinden olan uzaklıkları ekvatordakilerin iki mislidir. Ekvatorda 1: 1.000.000 ölçekli olan harita, 60'ıncı paralel dairesinde 1: 500.000 ölçeklidir. 80'inci paralel dairesinde ise ölçek, 6 katına çıkar. Bu nedenden, 80'inci paralel dairesinden kutuplara kadar olan kısmın haritaları yapılmaz. Meridyenler ve paraleller birbirine diktir. Meridyenleri aynı açı ile kesen hatlara "kerte hattı" denir. Meridyenler birbirine paralel olduğu için kerte hattı doğrudur. Büyük daire ekvator hariç eğridir. Mesafeler ve sahalar dolayısıyla şekiller, kutuplar civarında aşırı derecede bozuktur.
776- Mıknatıslı ortama sokulan bir yumuşak demir mıknatıslandığında, kutupları neye göre oluşur? B) İçine sokulduğu mıknatıslı ortamın kuvvet çizgilerine göre oluşur, kuvvet çizgilerinin girdiği taraf mavi kutup olur. 777- Güney manyetik yarım kürede bulunan bir gemideki düşey yumuşak demirler nasıl kutuplaşır? B) Üst taraf kırmızı kutup olur. 778- Meyil hatasını düzeltmek veya yok etmek için ne tür bir işlem yapılır? D) Bakraç pusulaya yaklaştırılır veya uzaklaştırılır. 779- Gemide yalnızca –P bileşeni var ise bu geminin inşaası sırasında tersanedeki pruvası yönü nedir? A) N B) S C) E D) W E) NE 780- B emsali hangi bileşenlerden veya çubuklardan meydana gelir? B) P ve c (düşey yumuşak demirler) 781- C emsali hangi bileşenlerden veya çubuklardan meydana gelir?
D) Q ve f (simetrik olmayan düşey yumuşak demirler) 782- D emsali hangi bileşenlerden veya çubuklardan meydana gelir?
E) a (boyuna yatay yumuşak demirler ve e (enine yatay yumuşak demirler) 783- Q emsali + 7° bulunursa pusulayı düzeltmek için ne gibi bir işlem yapılır? B) Kırmızı uç sancağa gelecek şekilde kemere istikametinde mıknatıs çubukları sürülür. 784- D emsali –9° olarak bulunursa pusulayı düzeltmek için ne gibi bir işlem yapılır?
D) Küreler pusuladan uzaklaştırılır.
785- E emsali –5° olarak bulunursa pusulayı düzeltmek için ne gibi işlem yapılır?
C) İskele küre başa, sancak küre kıça, doğru döndürülür
786- Büyük daire seyri yapılırken izlenen yol merkator seyrindeki kerte hattı ile kıyaslanırsa aşağıdakilerden hangisi doğru olur? a) Büyük daire yolu daima daha kısadır ancak seyredebilecek bölgede tehlikeler olabilir, b) Büyük daire yolu kutba daha yakındır fakat her zaman vartex noktasından geçmez, c) Büyük daire yolu üzerinde ekvator geçisi varsa büyük daire eğim değiştirir, d) Kalkış mevkiindeki kerte hattı ile büyük daire yayı arasındaki açısı convergency açısıdır, e) Yukarıdakilerin hepsi doğrudur 787- WOP Whell Over Point (Dönüş Noktasının) belirlenmesinde aşağıdakilerden hangisi etken değildir? a)Su derinliği b)sürat c)Akıntı etkisi d)Gemi Yük durumu e)Rüzgar Etkisi
788- Aşağıda Gnomonic-Merkator usulüyle büyük daire seyri planlaması yapılırken uygulanan işlemler sırasıyla gösterilmiştir. Yanlış olan işlem basamağı hangisidir? a) Önce gnomonic haritası üzerinde kalkış - varış noktaları birleştirilir. Çizilen bu doğru bir büyük daire yayıdır, b) Gnomonic haritada çizilen doğrunun 5*’lik boylam farkına göre her kesim noktasının koordinatları bulunur,
c) Kesim noktaları arasında kalan doğrunun yönü gnomonic haritanın pusla gülünden kolaylıkla okunur, d) Bu noktaların koordinatları aynı bölgeye ait merkator haritası veya ploting sheet üzerine pilotlanır ve araları birleştirilir, e) Çizilen bu doğrular birer kerte hattı olup, toplam uzunlukları seyir yapılacak toplam büyük daire mesafesine eşittir,
789- Tidal Current Tables (Amerikan gelgit akıntı cetvelleri) ana limanlara ait günlük cetvellerde gösterilen EBB ve FLOOD’a ait aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
d) Zamanları saat dakika olarak LMT cinsindendir,
790- HF bandındaki elektromanyetik dalgalarının yayılımı aşağıdakilerden hangisine uygun olarak gerçekleşir? e) İyonosfer dalgası olarak 791- Bir radarda “Kuzey Yukarı Dengeli Nisbi Görüntü (N-Up)” ekranı kullanılıyorsa aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? a)PPI ekranının tam yukarısı Kuzey yönünü gösterir b)Gemi rota değiştirdiğinde puruva çizgisi döner c)PPI resmi ve kuzey yön çizgisi sabit kalır d)Hedef ekolara ait hız ve yön vektörleri daima hakiki değer verir e)Alınan kerteriz değerleri doğrudan harita üzerine işlenebilirler
792- Bir radarda hem hedefin bulunduğu yönde ve hemde asıl bim (beam) yönünde ekolar görülmektedir. Ancak asıl bim yönünde gerçekte bir hedefin olmadığı da bilinmektedir. Böyle bir yalancı ekoya aşağıdakilerden hangisi sebep olur? a) Radar anteninden çıkan ve istenmeyen bozuk hatlı kenar lobları b) Antenden çıkan palslerin bir cisme çarparak ( baca gibi) yön değiştirmeleri c) Büyük PRF kullanıldığında önceki eko palsinin sonrakinin gerisinde kalması d) Hedefin pek yakında olması nedeniyle antene varan ekonun bir kısmının yansıması e) Beam genişliğinin ve pals uzunluğu değerinin gereğinden fazla olması
793- Aşağıdaki önermelerden hangisi doğrudur? a) Gökcisminin meyili (Dec.) ve gözlemcinin enlem aynı işaretli ise meyil değeri enleme ulaşıncaya kadar meyil arttıkça gökcisminin irtifası (Alt.) da artar b) Gökcisminin meyili (Dec) ve gözlemcinin enlemi aynı işaretli ise meyil değeri enleme ulaşıncaya kadar meyil arttıkça gökcisminin irtifası (Alt) azalır c) Gökcisminin meyili (Dec) ve gözlemcinin enlemi aynı işaretli ise meyil değeri enlemi geçince, meyil büyüdükçe irtifa (Alt)’da artar d) Gökcisminin meyili (Dec) ve gözlemcinin enlemi farklı işaretli ise meyil değeri enleme ulaşıncaya kadar meyil arttıkça irtifada artar e) Hiçbiri
794- Seçilen bir mevkiye (AP) göre bir gökcisminin ufuktan olan hesabi yüksekliğinin NP 401 seyir yayını kullanılarak bulunabilmesi için hangi temel değerlere ihtiyaç vardır? a) Ho (ölçülen irtifa), True Lat, Declination b) Enlem, Declination, LHA Aries c) LHA Aries, Azimuth, Declination d) T meridiyen açısı, HA, Gözlemcinin boylamı e) AP, Ho, Intersept
795- 2 adet Amerikan haritası sembol sorusu? -Birincisi; Tehlikeli su şamandırası anlamına gelen. -İkincisi; Özel maksat şamandırası anlamına gelen.
796- Sextant resmi verilmiş. Değeri okuyunuz yazıyordu. ( Ben 42.5 okudum ) 797- Bir projeksiyon sisteminde üretilen haritada elde edilen görüntünün herhangi bir noktasının bütün yönlerde aynı genişlemeye veya aynı açısal bağıntıya sahip olması özelliğine aşağıdaki isimlerden hangisi verilir?
a) Ortomorfik d) Azimuthal Eşitlik
b) Stereografik e) Gridialik
c) Formalik
798- Running Fix mevki atılırken en az kaç mevki kullanılır? a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5 799- Radar ekranı verilmiş. Cisim sancak 30 dercede iken pruva hızasına geliyor? Ben gemi 30 derece sancaga dönmüştür dedim. 800- 22 kulaç 6 kadem kaç metre yapar? (Bu soru bana çıktı ) 42 metre
( 22x183cm=4026cm, 6x30,48=183 4209 cm = 42 m)
801- Gemimiz 10 knot hızla 270 rotasına giderken saat 12:00 de 10 milde radar ekranında bir hedef tespit edildi. 12:12de aynı hedefin kerterizi değişmemiş mesafesi 8 mildir. Hedefin rota ve sürati nedir? Cevap: Hedef hareketsizdir. 802- Geminizle 10 knot hızla 20° 40’ S - 50° 00’W mevkiinde 090° rotasına gitmektesiniz. İstanbul da bulununan şirketinizle aranızdakı zaman farkı ne kadardır? a) -5 veya -6 803- Geminizin rotası 080 ve hızı 10 knot tur. Bir hedeften alınan radar kerterizleri aşağıdaki gibidir: Zaman Kerteriz Mesafe
1100 140 8 mil 1110 142 6 mil Geminizin rota değiştirme süresi 4 dakikadır. CPA (EYN) mesafesini kaptan 1 mil iskelede bırakacak şekilde olarak emretmiştir. Kaptan kaçınma maksadı ile saat te dönüş için komut vereceğini söylemiştir. Buna göre geminizin yeni rotasını ve yeni rotada TCPA (AYNZ) ‘yı hesaplayınız ve manevraya başlangıç saatini bulunuz..
804- Karanlık süresi aydınlık süresine eşit, 30 sn de bir çakan 12 metre yüksekliğinde 18 milden görünen bir fenerin haritada gösterimi nasıldır? Cevap: Iso 30 sec. 12m 18M 805- Akıntı hızı sabit kabul edilir ise derinlik azaldikca akıntı hızı ne olur? A) Sabit kalır B) Geometrik olarak azalır C) Geometrik olarak artar D) Geometrik olarak sabit kalır E) Azalır
806- Akıntı hızı sabit kalır, gemi omurgası ile dip su derinliği azalırsa ne olur? A- Sabit kalır B- Artar D- Geometrik olarak azalır
C- Geometrik olarak artar E- Geometrik olarak sabit kalır
807- Karadenize ait bir liman haritası Türk harita katoloğundaki numarası ne olabilir? A)TR14
B)TR2416
C)TR3114
D)TR248
E) Hiç biri olamaz (TR1xxx olmalı) 808- Su altı draftı AIS’te ne tür bir bilgidir? C- Sefere ait bilgidir ( Bu soru gelebilir ) 809- Fenerlerin yatay olarak göründüğü en uzak menzil fenerin hangi özelliğidir? A)Görünme mesafesi B)Fenerin menzili D)Fenerin yüksekliği E)Fener karakteri
C)Fenerin periyodu
810- 30 Ekim 2010 günü ZT 13:20 zamanında 178° 44’W mevkiinde bulunmaktasınız. 7 saatlik bir seyirden sonra 179° 15’E mevkiine vardığınıza göre, bu andaki tarih ve ZT ne olur? ( Bu soru bana geldi ) A-30 Ekim 21:20 B-29 Ekim 21:20 D-31 Ekim 20:20 E- 28 Ekim 20:40
C-29 Ekim 20:40
811- Pusula çubuğu neden manyetik kuzeye yönelir? C - Pusula çubuğu yer mıknatısıyetinin kuvvet çizgilerine paralel olmak istediğinden. 812- Asagidaki parcalardan hangisi sextanta ait degildir? B) Teleskop 813- Denizde çatışmayı önleme tüzüğüne göre gemi düdüklerinin çalışma frekansları ne olmalıdır? Cevap: 70 - 700hz 814- Elektro manyetik sistemle çalışan cayro pusulalarda kullanıcı tarafından düzeltilebilen kaç adet hata vardır? Cevap: 3 adet ( Enlem, Hız ve Sabit hata ) 815- Buzun içindeki tuz ne zaman buzdan tamamen ayrılır? A) ½ yıl 816- Cayro pusulada her yöne bağımsız hareket edebilen parçaya ne ad verilir? a) Dönen eksen rodu b) Ağırlık kontrolü c) Pusula tası d) Pusula kartı e) Hiçbiri
817- Aşağıdakilerden hangisi sulu pusula tasının elemanlarından değildir? a) Şamandıra b) Pusula çubuğu c) Körük d) Braket e) Pusula kartı 818- Yarım günlük gel-git hangi bölgelerde görülür? Cevap: Sadece Kuzey Avrupa bölgesinde. 819- Atlandik okyanusunun ortalarinda bir gemide kaptansiniz hava raporundan acil firtina ihbari aldiniz, firtinanin merkezi
170 dereceye 200 mil mesafede ve 320°’ye 18 kts ile ilerlemekte, gemi kaptani olarak firtinadan kaçmak için yeni rotaniz ne olacak ve yeni rotada firtina sizden kaç mil mesafe uzakdan geçer sizin maxsimum kullanacaginiz manevra sürati 12 kt. Cevap: 011° 196 Mil ( 027° 196 Mil ) 820- 1/750000 ölçekli bir haritada 0.5 mm kalemle çizilen rota çizgisinin kalınlığı kac mil’e eşittir? A)1 mil, B)5 mil, C)183 m, D)1500 m, E)733 m 821- Kutup haritalarını elde etmek için hangi tip izdüşüm (Projeksiyon) yöntemi kullanılır? A) Lambert B) Gnomonic C) Enine silindirik D) A, B, C yöntemleri E) Hiçbiri 822- Verilen tarihte ve ZT’de GMT +3 olduğunu ve Alnair Yıldızının GHA* Değeri ve DEC inin kaç olduğunu soruyordu? GHA*=SHA+GHA aires formülü ile çok kolay yapılıyor.
823- 26 Haziran 2011’de 178°W de ZT 06:40 iken 7 saat seyir yapıp 178°E e gidiliyor. Bu mevkiide ZT kaçtır? Cevap: 1 sonraki gün 27 haziran 2011 - 13:40 olacak. 824- Loran-C sinyalinin yanıp sönmesi (blinking) ne anlama gelir? a) Sinyalin doğru sırasında olduğunu gösterir. b) Khz değerinin artmadığı veya azalmadığını gösterir.
c) Sinyalin gönderilmesinde bir hata olduğunu gösterir. d) Doğru GRI e) Ana istasyon olduğunu gösterir.
825- Loran-C nasıl bir seyir sistemidir? a) Hyperbolic, uzun mesafe b) Elektronik kısa mesafe c) Uzun mesafe, yüksek frekans d) Uzun mesafe, 1950 kHz e) Yönsel kerteriz ve mevki sistemi
826- IMO performans standardına göre bir Cayro Pusula en fazla ne kadar sürede kararlılık kazanmalıdır? a) 45 dakika b) 85 dakika
c) 6 saat d) 12 saat
e) 24 saat
827- Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Elektronik Seyir Haritaların numaralandırılmasında kullanılan karakterlerin doğru sıralanışı verilmektedir? I: Üretici Ülke Kodu
II: Harita Numarası
III: Ölçek Bandı
a) I-II-III b) II-III-I c) III-I-II
d) I-III-II e) II-I-III
828- Arpa radar ekranı verilmiş. Ekranda puruva çizgisi ve 2 adet biri küçük diğeri büyük çaplı daire ve büyük dairenin üzerinde bir gemi üçgen sembolle gösterilmiş bu ekrana göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? xxx- Koruma çemberine bir gemi girmiştir, Arpa görsel alarm vermektedir.
xxx- Koruma çemberine giren hedef için olası çatışma üçgeni belirmiş ve görsel olarak alarm vermektedir. 829- Almanaklarda kullanılan aşağıdaki işaret hangi anlama gelir? a) Güneşin hiç doğmadığı b) Güneşin devamlılığı c) Devamlı alacakaranlık yaşandığı d) Güneşin meyilinin 0 olduğu e) Hiçbiri
830- Mevkiimiz 30°N 140°W Hızımız 22 knots, Rotamız 330°. Gyro hız hatası nedir? ( işaret batıya gidilen rotalarda W, doğuya gidilen rotalarda E olacak.) Cevap: Gyro hız hatası= (57,3 x Vcos θ) / (900 x cos ɣ) = 57,3 x 22 / 900 = 1,40 = 1° 24’ W
"Gyro Speed Error" The speed error is an error generated when a vessel/aircraft in which a gyrocompass is installed transits a course other than east or west. Its value is determined depending on the ship's speed, course, and latitude. (It is not related to the kind or type of gyrocompass.) The north-seeking tendency of a gyrocompass is based on the earth's rotation. When a ship sails, the resultant motion of the ship's motion and the earth's rotation acts on the north-seeking tendency of the gyro. If the course of the ship deviates towards the north or south, the direction of the resultant motion deviates north or south and thus an error occurs because the north-seeking force of the gyro acts perpendicular to this resultant motion. That is, the speed error is the angle of the difference between this resultant motion and the eastwest direction. Determining Speed Error ϕ: Latitude K: Speed of the earth's rotation at the equator (About 900 kt) V: Vessel/Aircraft speed (kt) θ: Gyrocompass course δ: Speed error In the figure above, AC = Vcos θ = Kcos ϕ • sin δ Since δ is a small value, sinδ = δ (radian) = 1/57.3 δ (unit: degree) From these equations, δ = 57.3 Vcos θ/900 cos ϕ If we assume, for example, that the ship is at the equator ( ϕ = 0), the gyrocompass course is N ( θ = 0), and the ship's speed is 30 kt, then δ = 57.3 × 30/900 = 1.91 degrees = 1°54'
831- IMO Performans Standartlarına göre ARPA ile yapılacak bir Deneme Manevrası (Trail Maneuvering) için aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? a) Deneme manevrası fonksiyonu bir düğmeyle aktif hale geçecek ve basılı olduğu sürece manevrayı gösterecek, diğer durumlarda göstermeyecektir b) Deneme manevrasının statik ve dinamik olarak gösterimleri olacaktır c) Aynı anda birden fazla gemi için deneme manevrası yapılamaz
d) Deneme manevrası sadece gemi kaptanının onayı ile yapılabilir e) Deneme manevrasında sadece kendi gemimizin hız ve rotasını değiştirebiliriz
832- Resimde görülen iki radar ekranlarından A ile B arasındaki fark nedir. a) A ekranında Racon çalışmamaktadır.
833- Radarla seyirde Yakın Alan Durumundaki bir hedefin CPA’ini arttırabilmek için en zor durum hangisi olabilir? a) İskele tarafta bulunan gemilerin kerterizi saat yönünde değişiyorsa b) İskeleden sabit kerterizle yaklaşan hedef c) Sancak tarafta bulunan gemilerin kerterizi saat yönünde değişiyorsa !!! d) Sancaktaki bir hedefin kerterizi saat yönünün aksine değişiyorsa e) Hiçbiri
834- Geminiz ile RACON taşıyan bir şamandıraya yaklaşırken bu şamandıranın Radar ekranınızdaki görüntüsü ne şekilde belirlenir? a) Radarın merkezinden şamandıra yönüne uzanan kesikli bir sinyalin varlığı b) Radar taraması sırasında ekonun şamandıra üzerine gelmesi ile ekonun yanıp sönmesi ve sesli uyarının alınması c) Şamandıra ile aynı mesafede ve içe doğru genişleyen kodlu sinyal d) Şamandıra ekosunun çevresinde kodsuz oluşan daireler
e) Şamandıranın bulunduğu kerteriz yönünde dışa doğru uzanan kodlu sinyal 835- Aynı rotada borda bordaya ilerleyen iki geminin Radar ekranında meydana gelen aynı kerterizdeki birden fazla oluşan eko türü aşağıdakilerden hangisidir? a) Çoklu (Çift) eko b) Kenar ekosu c) Kör sektör d) Yanlış kerteriz ekosu e) Radar gölgesi
836- Radar ekranında gözlemlenen bir gemi ekosu için aynı mesafede ve farklı bir kerterizde bu gemiye ait olduğu bilinen ikinci ekosu gözlemlendiğinde ne tür bir yanlış eko oluşmuştur? a) Çift (Çoklu) eko b) Kenar ekosu c) Kör sektör
d) Yanlış kerteriz ekosu e) Radar gölgesi
837- Aşağıdakilerden hangisi yanlış kerteriz ekosunun bir özelliği olamaz? a) Geminin gerçek ekosu hareket etse bile, yanlış kerteriz ekosunun yönü değişmez b) Geminin gerçek kerterizine göre 90º lik açılarda oluşurlar
c) Yanlış kerteriz ekosu genellikle kör alan yönünde gözlemlenir d) Pilotlandıklarında normal bir gemi davranışı göstermezler
e) Geminin gerçek kerterizi yönünde gözlemlenirler 838- Radarın gösterebileceği en az mesafe aşağıdakilerden hangisine bağlı değildir? a) Pals uzunluğuna
b) Radar yatay beam genişliğine c) Radar anten yüksekliğine d) Hedefin yüksekliğine e) Meteorolojik koşullara
839- Bir X band Radarının gösterebileceği en az mesafe aşağıdakilerden hangisine bağlı değildir? a) Pals uzunluğuna b) Düşey bim genişliğine
c) Yatay bim genişliğine d) Anten yüksekliğine e) Pilotlanan gemilerin air draftına
840- Radar ekranında aynı mesafede yer alan iki cismin ayrı iki eko olarak ekranda görülmesini sağlayan Radar kerteriz ayrımı üzerinde aşağıdaki faktörlerden hangisi etkilidir? a) Eko veren cisimlerin yüksekliği b) Pals tekrarlama frekansı c) Pals uzunluğu
d) Yatay bim genişliği e) Düşey bim genişliği
841- Bir gemiye yeni katıldığınızda, köprüüstünde bulunan Radar ve ARPA’ya aşinalık kazanmak için öncelikli olarak nerede/hangi zamanlarda pratik yapılması en uygun olur? a) Gemi limandan kalkmadan önce 842- Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Kurallarına ait Konvansiyon’a göre Radarın çatışmayı önleme amaçlı kullanımı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? c) Bir zorunluluktur 843- 12 mil Radar erimi (skalası) içinde yer alan birbirine çok yakın ve duran iki gemiyi Radar ekranında ayrı olarak görebilmek için aşağıdaki ayarlardan hangisi kullanılmalıdır?
a) Long Pals b) Otomatik İzleme (Auto ACQ) c) Short Pals
d) Oto Tune (Auto Tune)
844- Radar ekranında kendi gemi mevkii ekranın merkez dışında ise gemi ileri yönde hareketine devam ederken; karasal ekolar ekranda sabit kalıyor ve kendi gemi imlecide ekran yüzeyinde ve rota doğrultusunda hareket ediyor ise Radar’ın bu tür gösterimi için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) Relative motion (Göreli hareket)
b) True motion (Gerçek hareket) c) Off centre (Merkez dışı) d) Stabilized (Dengeli) e) Head up (Pruva yukarı)
845- Eğer Radarınızı C–UP ve RM çalıştırıyorsanız, aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle yanlıştır? a) Radar ekran görüntüsü ve kuzey yön çizgisi hep sabittir b) EBL kullanılarak okuduğum kerterizleri doğrudan haritaya işleyebilirim c) Gemi rota değiştirdiğinde pruva çizgisi döner d) Denizli havalarda pruvanın hareketinden dolayı resim bozulması olmaz e) Yeni rotaya girildiğinde resim rota değeri yukarı olacak şekilde gösterilir
846- Eğer Radarınızı N-UP ve TM çalıştırıyorsanız, aşağıdaki durumların hangisinde Radar ekranında hareketsiz eko oluşur? a) Gemimizin pruva hattı b) Radar ekranında görülen her şey hareketlidir
c) Şamandıra ekosu d) Gemimiz ile aynı rotada ilerleyen bir gemi e) Gemimiz ile aynı hızda ilerleyen bir gemi
847- Eğer Radarınızı N–UP ve RM çalıştırıyorsanız, aşağıdaki ifadelerden hangisi kesinlikle yanlıştır? a) Gemim rota değiştirdikçe pruva çizgisi döner b) EBL kullanılarak okuduğum her kerterizi doğrudan haritaya işleyebilirim c) Radar ekranında kuzey yön çizgisi yukarıda ve hep sabittir
d) Pilotladığım gemilerin vektörleri daima gerçek hız ve yön değerini gösterir e) HM (Heading Marker) pruva çizgisi üzerindedir ve gidilen rotayı gösterir
848- Radarın Lokal Osilatör ayarı kullanılarak, aşağıdakilerden hangisi gerçekleştirilir? a) Pals tekrarlama frekansı ayarı yapılır b) Radar bim ayarı yapılır
c) Radar alıcısının frekans ayarı yapılır d) Radarın tepe güç ayarı yapılır e) Radarın huzme açısının ayarı yapılır
849- Ağır hava ve deniz şartlarında seyrederken Radarınızdan daha net ve belirgin ekolar almak için aşağıdakilerden hangisini yaparsınız? a) Tune ayarı ile oynayarak, zayıf ekoların güçlenmesini ve daha rahat izlenmesini sağlarım b) Gain ayarını kademeli arttırarak, zayıf ekoların güçlenmesini ve daha rahat izlenmesini sağlarım
c) Radarın STC ayarını yükseltip yakın mesafedeki sahte sinyallerin kaybolmasını sağlarım d) Radar menzilini azaltırım, en ideal eko ve izlemenin olacağı menzili kullanmış olurum e) ARPA’da oluşturacağım koruma kalkanını ekran merkezinden daha da uzak bir yere alırım
850- Aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklıdır? a) CW radarı b) FM radarı c) Pals-Doppler radarı
d) TM radarı e) Pals radarı
851- Geminiz suya göre 13 Knot sürat ile seyrederken uzun bir süredir Radar ekranında gördüğünüz bir ekonun size göre durumunu koruduğunu tespit ettiniz. Bu durumda aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? a) Ekosu alınan cisim kazıklı bir şamandıradır b) Ekosu alınan cisim deniz yüzeyinde hareketsiz halde bulunmaktadır
c) Ekosu alınan cisim bizim ile aynı rota ve hızda seyretmektedir d) Ekosu alınan cisim bizim ile zıt (ters) rotada ve aynı hızda seyretmektedir e) Ekosu alınan cisim muhtemelen yalancı bir ekoya aittir
852- Aşağıdaki sistemlerden hangisinin seyir hassasiyeti en yüksektir? a) Kapsama alanı içinde bulunan DGPS b) GPS c) LORAN-C d) Doppler-shift kullanan NAVSAT e) Hepsi
853- NAVSTAR Gps sistemi neye göre mevki belirler? Cevap: Zaman – Mesafe NAVSTAR sistemi, uzay bölümü (uydular), kontrol bölümü (yer istasyonları) ve kullanıcı bölümünden (GPS alıcısı) oluşur. Uzay bölümü, en az 24 uydudan (21 aktif uydu ve 3 yedek) oluşur ve sistemin merkezidir. Uydular, “Yüksek Yörünge” adı verilen ve dünya yüzeyinin 20.200 km üzerindeki yörüngede bulunurlar. Bu kadar fazla yükseklikte bulunan uydular oldukça geniş bir görüş alanına sahiptirler ve dünya üzerindeki bir GPS alıcısının her zaman en az 4 adet uyduyu görebileceği şekilde yerleştirilmişlerdir.
Uydular saatte 7.000 mil hızla hareket ederler ve 12 saatte, dünya çevresinde bir tur atarlar. Güneş enerjisi ile çalışırlar ve en az 10 yıl kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Ayrıca güneş enerjisi kesintilerine karşı (güneş tutulması vs.) yedek bataryaları ve yörünge düzeltmeleri için de küçük ateşleyici roketleri vardır. Her uydu yerdeki alıcının sinyalleri tanımlamasını sağlayan iki adet özel pseudo-random (şifrelenmiş rastgele kod) kodu yayınlar. Bunlar Korumalı (Protected P code) kod ve Coarse/Acquisition (C/A code) kodudur. P kodu karıştırılarak sivil izinsiz kullanımı engellenir, bu olaya Anti-Spoofing adı verilir. P koduna verilen başka bir isimde “P (Y)” ya da sadece “Y” kodudur. Bu sinyallerin ana amacı yerdeki alıcının, sinyalin geliş süresini ölçerek, uyduya olan mesafesini hesaplamayı mümkün kılmasıdır. Uyduya olan mesafe, sinyalin geliş süresi ile hızının çarpımına eşittir. Sinyallerin kabul edilen hızı ışık hızı dır. Gelen bu sinyal, uydunun yörünge bilgileri ve saat bilgisi, genel sistem durum bilgisi ve ionosferik gecikme bilgisini içerir. Uydu sinyalleri çok güvenilir atom saatleri kullanılarak zamanlanır.
854- Hangi tip GPS alıcısı birden çok uydudan en az dört kanalla aynı anda bilgi işleme özelliğine sahiptir? a) Ardışık-Sequential b) Sürekli-Continuous
c) Çoklu-Multiplex d) Hiçbiri e) Çiftli-Duplex
855- Aşağıdakilerden hangisi gemi tipi çok kanallı bir GPS alıcısından elde edilen gemi mevkisinin doğruluk derecesini etkileyen hata faktörlerinden biri değildir? a) İyonosfer/Troposfer gecikmesi b) Saat farkı hatası c) Anten yüksekliği değişimi
d) İlk açılışta girilen ve tolere edilemeyen DR mevki hatası e) Uyduların ölçüm anında birbirine çok yakın irtifa ve semtte oluşları
856- A gemisi 2 W hataya sahip bir cayro pusla ile 125 rotasına seyrederken B gemisini iskele 33 kerterizinde kerteriz etmektedir. B gemisi ise A gemisini iskele 135 de kerteriz etmektedir. Bölgede 3 W Variation ve B gemisinin gittiği rotada Dev:1E olduğuna göre B gemisinin magnetik pusulasına göre rotası nedir? a) 047 b) 227 c) 043 d) 141
e) Hiçbiri
858- 150 rotasına 12 kts hızla seyrederken kıyıdaki A cismi 110 kerteriz etmektesiniz. 15 dakika seyirden sonra A cisminden radarla ölçtüğünüz mesafe 3 mil olduğunda A maddesini kaç derecede kerteriz edersiniz? a) 220 b) 180 c) 070 d) 040 e) 010
859- IALA Sistem A’da iskele taraf samandira hangisi olamaz? A)Sütun B)Silindir C)Kırmızı silindir tepelik D)Küre E) Gönder 860- CDMVT sorusu. Hatasız bir cayro’nun gösterdigi değer 000 °. Manyetik pusulayla gidilen rota 354°. Var 2°E. ise Dev nedir? Cevap: C D M V T 354° 4°E 358° 2°E 000° 861- Navtex mesajlarının güverte jurnaline kaydı ile ilgili hangisi doğrudur? E) Navtex mesajları güverte jurnaline kaydedilmez.
862- 13 Kasım günü 36°12'.5N 42° 30'E DR mevkiinde ZT 12:45:00 olduğu anda, LMT olarak bulunduğunuz mevkide saat kaç olmalıdır? Cevap: 42° 30’E'de ZD=42° 30’/15= -3 olur, ZT=12:45:00 ise GMT=ZT-ZD=09:45:00 Long 42° 30’E = 2h 50m LMT=GMT+Long=09:45:00 + 02:50:00 = 12:35:00 863- Bir gök cisminin Meridyen geçişinde LAT = South, Dec = North ve Az. 002° ise Dev nedir ? ( Var = 1°West ) a) 3° E b) 3° W c) 1° E d) 1° W e) 0° 864- Düz bir çizgi var, üzerinde de aynı yöne bakan ard arda 3 ok işareti var Şöyle birşey: " --->-->-->--- " bunun anlamı nedir diye sormuş? Cevap: Tek Yönlü Seyir Rotası
865- GPS kara istasyonları tipleri hangileridir? I-Yedekleme istasyonu II-Kontrol istasyonu III-İzleme istasyonu IV-Yükleme istasyonu
866- Navtex’de alması zorunlu mesajlar hangileridir? NAVTEX cihazları programlanmış bile olsalar aşağıdaki 3 yayın türünü muhakkak alırlar:
A - harfi denizcilik uyarıları B - harfi meteorolojik İHBARLAR (fırtına ihbarları) D - harfi arama ve kurtarma mesajları A, B ve D tipi mesajlar reddedilemez (IMO tavsiyesine göre, L tipi mesajlar da reddedilmemeli, kabul edilmelidir. 867- Parça başı mesuliyet nedir?
a) Taşıyanın mesuliyetini sınırlayan, b) Parça başına navlun, c) Acentanın mesuliyetini sınırlayan, d) Yükleyenin mesuliyetini sınırlayan, e) Güverte yükünün fiyatı.
(Tasıyanın; Parca Basına Belli Bir Tutarla Sınırlı Sorumluluğu)
868- 04 MAYIS 1999 günü 38° N - 026°E mevkiinde bulanan bir gözlemci için Güneş’in doğuş zamanı UT (GMT) olarak kaçtır? A) 05:03:00 B) 04:53:00
C) 03:17:00 D) 06:47:00 E) 05:01:00
1 SEYİRİN TANIMI : Seyir; Bir vasıtayı bir mevkiden diğer bir mevkiye emniyet ve selametle, Uluslararası Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü kurallarına uygun olarak götürmekve geminin herhangi bir zamandaki mevkiini doğru olarak tayin etmek, geminin emniyetle seferini tamamlaması için bilinmesi gereken metod ve kurallardan bahseden bir ilimdir. 2. SEYİRİN AMACI : İstenen her an için yer yüzeyi üzerinde mevkiinin, yönün ve bir mevkiden diğer bir mevkiye olan mesafenin hesaplanmasıdır. Seyrin amacını kapsayan aşağıdaki üç eleman, seyrin elamanları olarak tanımlanır. Bunlar sırasıyla;1. MEVKİ2. YÖN3. MESAFE ‘dir. 3. SEYRİN TARİHÇESİ : İnsanların suya karşı ilgisi cisimlerin suda yüzdüğünün görülmesi ile başlamıştır. Bu cisimlere binmeyi denemiş ve batmadığını öğrenmiş cisimleri yönlendirmeyi başarmasıyla birlikte seyir başlamıştır. Yaklaşık olarak 6000 yıl öncesine dayanır. Bir sanat olan seyri bilim haline getirmişler ve kısmen başarılı olmuşlardır. Bu gün seyir bütünüyle bilim değilse de bilimden ayırt edilemez duruma gelmiştir. Bu gün kullanılan güneş sistemi teorisi kabul edilen ilk deniz almanağı bundan 100 yıl önce İngiliz Kaptan James COOK tarafından bulundu ve Astronomlar tarafından bu günkü hale getirildi. Bu gün ise birçok elektronik seyir yardımcılarının ilavesiyle uydu seyir sistemleri ve computerler devreye girmiş durumdadır.
4. SEYİR ÇEŞİTLERİ : A. MEVKİ BULMA ESASINA GÖRE : Adını seyrin ana amacını oluşturan mevkii elamanını bulmaktan alan beş seyir yöntemi vardır. 1. Kılavuz seyri: Dünya üzerinde yeri kesinlikle bilinen kara maddelerinden, seyir yardımcılarından veya iskandillerden yararlanılarak yapılan seyir türüdür. 2. Parakete seyri: Belirli bir mevkiden hareketten sonra Yön, Sürat ve Zamandan yararlanılarak yapılan seyir türüdür. Bu yöntemle bulunan mevkiye parakete hesabi mevkii (DR.Dead Reckoning Position ) denir. 3. Astronomi seyri: Gök cisimlerinden yararlanılarak mevki bulmak suretiyle uygulanan seyir türüdür. 4. Elektronik seyir:Elektronik cihazlardan yararlanılarak yapılan seyir türüdür. 5. Modern Sistemlerle seyir: Uydu sistemleri ile birlikte çalışan modern seyir cihazlarıyla yapılan çağdaş seyir türüdür. B. ÖZEL SEYİRLER: Özel olarak hazırlanmış cetvellerden istifade ile hesaplarla rota, rota açısı ve mesafe bulunur. Mevkilerin hesapla bulunduğu seyirleri biz özel seyirler olarak adlandırıyoruz. 1. Volta seyri 2. Boylam seyri 3. Enlem seyri 4. Orta enlem seyri 5. Mercator seyri 6. Büyük daire seyri 7. Bileşik seyir C. YAPILDIĞI YERE GÖRE SEYİR TÜRLERİ : 1.Kara seyri 2. Deniz seyri 3. Hava seyri 4. Nehir seyri 5. Sualtı seyri 6. Kutup seyri
7. Çöl/Göl seyri 8. Uzay seyri xxx- Aşağıdakilerden hangisi özel seyirlerden değildir? A) Boylam seyri B) Enlem seyri C) Mercator seyri D) Büyük daire seyri
E) Kutup seyri xxx- Aşağıdakilerden hangisi özel seyirlerden birisidir?
A) Boylam seyri B) Nehir seyri C) Uzay seyri D) Deniz seyri E) Kutup seyri ROTA AÇISI: Harekete başlanan mevki ile varılacak mevkiyi birleştiren kertehattının kalkış noktasından geçen boylam ile yaptığı açıya rota açısı denir. Yanikısaca kalkış mevkinden geçen boylam referans alınarak kuzeyden veya güneyden, doğuya veya batıya doğru azami 180o dereceye kadar ölçülür. Ölçülen değerinbaşına N veya S sonuna E veya W işaretleri getirilir. Örnek: C= N 120 E Denizde Kullanılan Ölçü Birimleri HIZ 1 Knot = 1 mil / saat = 1.85 km / saat MESAFE
.
1 Linye = 1 / 8 pus ( inch ) 1 Pus = 2.54 cm 1 Kadem ( feet ) = 12 pus = 30,48 cm 1 Yarda ( yard ) = 3 kadem = 36 pus = 91.5 cm 1 Kulaç ( fathom ) = 2 yarda = 6 kadem = 183 cm 1 Gomina ( 8 Cable ) = 608 kadem = 185.2 metre 1 mil ( mile ) = 10 gomina = 6080 kadem = 1852 metre
YÖN VE AÇI
.
1 Derece = 60 dakika 1 Dakika = 60 saniye 11° 15 ‘ = 1 Kerte 360° = 4 Rubu 90° = 1 Rubu = 8 Kerte
ZAMAN 1 Saat = 60 dakika = 3600 saniye 1 Dakika = 60 saniye = 1/60 saat 4 Saniye = 1′ 1 Dakika = 15′ 4 Dakika = 1° 1 Saat = 15° 24 Saat = 360° Haritalardaki Semboller 1982 yılındaki deniz seferi yapan milletler biraraya geldiler ve haritalarda kullanılan sembol, işaret ve renklerinin standartını belirlediler. Kağıt haritalarla, elektronik haritaların farklarını belirlediler. Aşağıdaki semboller standartlardır.
Işıklı yüzer araç sembolü (kağıt haritada)
Fenerlerin sembolü (kağıt haritada)
Yeşil ve Siyah şamandıralar. G:Green(yeşil) , B:Black(siyah) Tek renk kırmızı ve sarı şamandıralar. R:Red(kırmızı) , Y:Yellow(sarı)
Yatayda çok renkli işretler (siyah-sarı) vb.
Çakarlı kırmızı, İzofazlı kırmızı beyaz , çakarlı yeşil Şamandıralar Denizcilerin denizlerdeki gözleridir şamandıralar. Seyirlerin öenmli yardımcılarıdırlar. Denzcilerin bölgeyi tanımalarına, geçiş yönlerini anlamalarına, limanları bulmalarına ve belkide en önemlisi tehlikeleri fark etmelerine yardımcı olurlar. Şamandıraların değişik boyut ve tipleri vardır. Çoğu geceleri de farkedilmeleri için ışıklıdırlar. 6 tip şamadıra tipi vardır. Bunlar laterallar, kardinaller, izole edilmiş tehlikeler, emniyetli su, yeni batık ve özel olmaktadırlar. Lateraller
Lateral şamadıralar genelde dar kanal girişlerinde, liman girişlerinde geçiş bölgesinin anlaşılması için konulurlar. Seyirden genel deniz araçları, sancak taraflarını sancak laterale, iskele taraflarını iskele laterale vermeleri durumunda güvenli bir şekilde kanaldan geçebilirler. Ülkemizde Deniz Giray Notu: Ayvalık giriş kanalı bu şamandıralara verilebilecek en güzel örnektir. Sisteme dikkat etmeyen denizciler yıllardır kumlara oturmaya devam etmektedirler. Kardinaller Kardinaller, tehlikeli bölgelerde geçiş yönlerini belirtirler. Kuzey, Doğu, Güney ve Batı olmak üzere dört çeşittirler. Deniz araçlarının güvenli geçiş yönlerine göre yerleştirilirler. Örneğin güney kardinali sadece bulunduğu bölgenin güneyinin güvenli geçişe uygun olduğunu belirtirken aynı görevi kuzey, doğu ve batı kardinalleri de yapar. Ayrıca geceleri anlaşılabilmeleri için üzerlerine seri çakarlı veya hızlı seri çakarlı fenerler konulmuştur. Yönleri saat yönleri ile birleştirilirse rahatça ne anlama geldikleri anlaşılabilmektedir. Örneğin saatin 3 yönü, pusulada doğuyu simgeler, dolayısıyla doğu kardinali 3 kere çakmaktadır. Saatin 6 yönü güneyi simgeler, dolayısıyla güneyimden geç kardinali 6 kere çakar. İzole Edilmiş Tehlike
Bu tip şamandıralar altlarında tehlike olduğunu ve bölgeden uzak durmanız gerektiğini belirtirler. Genelikle FL (2) 'dirler yani 2 kere beyaz çakarlar. Deniz Giray Notu: İstanbul Kalamış Koyu'ndaki kayalığın üzerinde olmasına ve geceleri çakarlı olmasına rağmen yıl onlarca tekne dikkatsiz, bilgisiz ve yakın seyir nedeniyle kayalara çarpmaktadır. Güvenli Su
Bölgenin derinliklerinin uygun olduğunu belirtirler. Herhangi bir kayalık ve sığlık bulunmadığının bilgisini verirler. Deniz Giray Notu: Sahillerimizde pek görülmesi mümkün değildir. D-Marin Göcek önünde yatçılara bölgenin güvenli olduğunu belirten bir adet bulunmaktadır. Yeni Batıklar
2002 Yılında, İngiliz Kanalı'nın yaklaşık 20 mil kuzeyinde içinde lüks arabalar bulunan Kargo Gemisi Tricolor'ın yoğun sis nedeniyle başka bir kargo gemisiyle çarpışarak batması sonucu, tehlikeli bir sığlık oluşmuştur. Yoğun trafiğin yaşandığı bu kanaldan geçişler sırasında bir çok diğer geminin bu batığa çarpmasından dolayı yeni bir batık şamandırası üretilmiştir. Bu şamadıranın şekli yukarıdaki gibidir. Özel Şamandıralar
Bu şamandıralar boru hatlarını gösterdiği gibi, özel bölgeler de göstermektedirler. Aynı zamanda askeri korumalı bölgelerde özel bölge sınıfında olduğu için o bölgelerde de bulunurlar. Seyir Fenerleri
F
F L
Sabit : Bu fener, ışık şiddetini değiştirmeden ne yanıp sönmezden sabit olarak yanar. Yandaki örnekteki sabit sarı renkli yanan feneri simgelemektedir. Çakarlı : Bu simge, yanıp sönen feneri simgeler. Karanlık süresi aydınlık süresinden fazladır ve çakma frenaksı dakikada 30'u geçmez. Seri Çakarlı : Daha hızlı yanıp sönen feneri simgeler. Gene karalık süresi aydınlık süresinden fazladır ve çakma frekansı dakikada 50-60'ı geçmez.
Q
V
Hızlı Seri Çakarlı : En hızlı yanıp sönen feneri simgeler. Gene karalık süresi aydınlık süresinden fazladır ve çakma frekansı dakikada 100120'yi geçmez.
I
Kesintili Seri Çakarlı
IS
İzofaz : Karanlık süresi ile aydınlık süresi eşit olan çakardır.
G
Grup Çakarlı (FLx+Flx) : Grup olarak ikili peyiyotta çakar bileşimidir.
O
Hüsuflu : Aydınlık süresi karanlık süresinden uzundur.
Q
Q O p c L Fl
Uzun Çakarlı
Harita Sembolleri ve Kısaltmalar COĞRAFİ POZİSYON VE YÖNLER SEMBOL
ANLAMI
Lat
Latitude / Enlem
Long
Longitude / Boylam
°
Degree(s) / Derece
‘
Minute(s) / Dakika
“
Second(s) / Saniye
M – NM
Nautical mile(s) (1852m) Deniz mili
kn
Knot(s) / Sürat (mil/saat)
N
North, Northern / Kuzey
E
East, Eastern / Doğu
S
South, Southern / Güney
W
West, Western / Batı
NE
Northeast / Kuzey Doğu
SE
Southeast / Güney Doğu
NW
Northwest / Kuzey Batı
SW
Southwest / Güney Batı
DİP YAPISI SEMBOL
ANLAMI
S
Sand / Kum
M
Mud /Çamur
Cy; Cl
Clay / Balçık
Si
Silt / Alüvyon (ince kum)
St
Stones / Taşlık
G
Gravel / İnce Çakıl
P
Pebbles / Orta Çakıl
Cb
Cobbles / Büyük Çakıl-Taş Parçaları
Rk
Rock; Rocky / Kaya,Kayalık
Co
Coral / Mercan
Sh
Shells / Kabuk
Ms
Mussel / Midye
S/M
Two layers / İki Kat (Sand over Mud / Kum ve Çamur)
Wd
SEMBOLLER: TEHLİKELER VE UYARILAR
Weed / Otluk – Kelp / Yosun
XXX- Tamamen beyaz kesintisiz ışık sembolü / karakterinde ışık gösteren fenerin kısaltması aşağıdakilerden hangisidir?
a) F b) Qk.Fl. c) Qk.Fl (3) d) GpFl.(2) e) Fl.
KILAVUZ SEYRİ : Kılavuz seyri, sahile ve sahil yardımcılarına yakın olarak seyrederken, dünya üzerindeki yeri kesin olarak belli olan ve haritalarda gösterilen sahil maddelerinden, seyir yardımcılarından ve iskandillerden yararlanılarak, mevkiin hassas bir şekilde hesaplanmasını sağlayan bir seyir türüdür. KILAVUZ SEYRİ UYGULAYABİLMEK İÇİN; YERKÜRESİ ÜZERİNDEKİ YERİ KESİN OLARAK BİLİNEN MADDELERE, BU MADDELERİ GÖSTEREN HARİTALARA VE SEÇİLMİŞ BİLİNEN MADDELERDEN YÖN VE MESAFE BİLGİSİ SAĞLAYACAK SEYİR ALETLERİNE İHTİYAÇ VARDIR. Bir başka deyişle; KILAVUZ SEYRİNİ UYGULAYABİLMEK İÇİN HEM SEYİR YARDIMCILARINA HEMDE SEYİR ALETLERİNE İHTİYAÇ VARDIR. Kılavuz seyrinin önemi, tanımında da belirtildiği gibi, seyir tehlikelerinin bulunduğu, seyri tahditleyici, sahile yakın sularda yapılmasından kaynaklanır. Bu yüzden kılavuz seyri metodları ile saptanan mevkii çok hassas olmalıdır. Normal olarak kabul edilebilecek hata miktarı +/- 50 Yrd.dır. Ancak; mayın dökme/tarama, çıkarma harekatı, taranmış kanal seyri vb. askeri harekatlarda bu hata miktarının çoğu zaman +/- 10 Yrd. ya kadar indirilmesi istenir. Yine kılavuz seyri uygulanırken normal olaolarak 3 dakikada bir mevki konması gerekmektedir. Ancak kara bombardımanı gibi bazı özel harekatlarda bu sürenin bir dakikanın altına indirilmesi gerekmektedir. KILAVUZ SEYRİ UYGULANIRKEN HASSAS VE SÜRATLİ BİR ŞEKİLDE MEVKİİ KOYMAK GEREKMEKTEDİR. BUNU SAĞLAYABİLMEK İÇİN PERSONEL DİKKATLİ, EĞİTİMLİ VE SÜRATLİ OLMALIDIR. SEYİRCİ KILAVUZ SEYRİNİN KURALLARINI UYGULAYACAĞI BÖLGEYİ ÇOK İYİ TANIMALI, SEYRE KALKMADAN ÖNCE HARİTALARI VE SEYİR NEŞRİYATINI ÇOK İYİ ETÜD ETMELİ, KULLANACAĞI SEYİR YARDIMCILARINI BELİRLEMELİ VE SEYİR HALİNDE İKEN DAİMA BİRKAÇ KADEME SONRA NELER YAPACAĞINI ÖNCEDEN PLANLAMALIDIR. 1. Kılavuz seyri yöntemleri ile hesaplanan mevkiin doğruluğu aşağıdaki faktörlere bağlıdır. a. Kullanılan seyir yardımcılarının seçimine ve tanınmasına; b. Yön gösteren ve mesafe ölçen seyir aletlerinin doğruluğuna c. Personel Eğitimine (PLANLAMA-DİKKAT-SÜRAT). SEYİR YARDIMCILARININ KOLAYLIKLA TANINIP, KULLANILABİLMESİ İÇİN SEYİR YAPILACAK BÖLGEDEKİ SEYİR YARDIMCILARINDAN KOLAYLIKLA GÖRÜLMESI MÜMKÜN OLANLAR (İSKELE VE SANCAK TARAF iÇiN) SEYRE KALKMADAN ÖNCE LİSTELENMELİ VE GÖRÜNEN/TESPİT EDİLENLER KULLANILDIKTAN SONRA ÇİZİLMELİ VEYA LİSTEDEN SİLİNMELİDİR.SEYİR PERSONELİ HARİTALARDA KULLANILAN SEMBOL VE KISALTMALARDAN ÖZELLİKLE TEHLİKEYE İLİŞKİN OLANLARINI TAM DOĞRULUKTA BİLMELİDİR 2. Kılavuz seyri uygulanırken aşağıdaki hususlara özellikle ve daima dikkat edilmelidir. a. Seyir yapılan bölgedeki sahil yapısı, derinlikler, seyir yardımcıları ve yükseklikler çok iyi tanınmalı/bilinmeli; eğer iyi tanınmıyorsa seyre kalkmadan önce haritalardan ve diğer seyir neşriyatından çok iyi bir şekilde etüd edilmelidir. b. Serdümenler gemiyi gezdirmemelidir. (KULAKLARI GEMİYE KUMANDA EDEN ŞAHISTA, GÖZLERİ PUSULADA VE ELLERİ DÜMEN DOLABINDA OLMALIDIR)
c. Makina telgrafçıları açıkgöz ve uyanık olmalıdır. ç. İSKANDİL ve RADAR Operatörleri çok dikkatli olmalıdır. Tesbit ettikleri bilgileri ve bu bilgilerdeki değişiklikleri anında gemiye kumanda eden şahsa aktarmalıdır. KILAVUZ SEYRİNE İLİŞKİN TANIM VE KAVRAMLAR: 1. MEVKİ HATTI (KERTERİZ) : Dünya üzerindeki belli bir mevkiden ve geminin bulunduğu yerden geçen kerte hattının yönüdür. Mevki hattı belli bir sahil maddesinden kerteriz alarak (PUSULA İLE) elde edilir. Bir mevki hattı elde eden gemi, mevki hattını elde ettiği anda o mevkii hattının üzerindeki bir mevkiidedir. GEMİNİN FİX (KESİN) MEVKİİNİ ELDE EDEBİLMEK İÇİN BİRDEN FAZLA MEVKİ HATTINA İHTİYAÇ DUYULUR. Mevkii hattının üzerine dörtlü rakam gurubu ile zaman değeri ve altına üçlü rakam gurubuyla yönü yazılır. 2. MEVKİİ DAİRESİ (MESAFE) : Dünya üzerindeki belli bir mevkiden eşit uzaklıktaki noktaların geometrik yeridir. Mevki dairesi seyirde mesafe olarak da adlandırılmaktadır. Tespit ettiğimiz bir maddeden herhangi bir mesafe ölçen aletle mesafe ölçüp, mesafesini ölçtüğümüz madde merkez ve ölçülen mesafe yarıçap olacak şekilde çizilen bu daire mevki dairesidir. Bir mevki dairesi elde edildiğinde, gemi bu dairenin üzerindeki bir noktadadır.FİX MEVKİİ ELDE ETMEK İÇİN BİRDEN FAZLA MEVKİİ DAİRESİNE İHTİYAÇ VARDIR. Mevkii dairesinin içine dörtlü rakam grubuyla zaman dışına ise mil cinsinden ölçülen mesafe (yarıçap) yazılır. 3. TRANSİT MEVKİİ HATTI (TRANSİT) : Dünya üzerindeki belli iki mevkiden geçen ve yönü sabit olan kerte hattına transit mevki hattı denir. Transit mevki hattı kısaca transit kelimesi ile de ifade edilebilir. Bilinen iki maddenin aynı hizada görülmesine transit denilmektedir. Bir gemi iki ayrı maddeyi aynı hizada gördüğü anda bu iki maddeden geçen transit hattının üzerindeki bir mevkidedir. Transit mevki hattının üzerine sadece zaman yazılır.
4. FİX MEVKİİ : Dünya üzerinde kesin olarak belirlenmiş bir mevkidir. Fix mevki gerçeğe en yakın, en doğru mevkidir. Kılavuz seyri yöntemleri ile ulaşılmak istenen sonuç Fix mevkiin elde edilmesidir. 5. KAYDIRILMIŞ MEVKİ (RUNNİNG FİX) : Parekete (DR) mevkiinden daha hassas, fix mevkiye göre daha az hassas (hatalı) bir mevkidir. Özel metodlarla saptanır. Birden fazla seyir yardımcısı aynı anda tespit edilemiyorsa fix konulamayacağı için RUNNİNG FIX yöntemlerine başvurulur.
FIX MEVKİİ BULMA YÖNTEMLERİ : 1. Çapraz iki kerteriz ile. 2. Çapraz üç kerteriz ile. 3. İki transet ile 4. Bir transit bir kerteriz ile . 5. Farklı iki maddeden bir kerteriz, bir mesafe ile. 6. Aynı maddeden bir kerteriz, bir mesafe ile. 7. Farklı maddelerden iki/üç mesafe ile. 8. Sextant ve station pointer yardımıyla. 9. Yatay sextant açısı ve bir kerteriz ile.
10. Düşey sextant açısı ve bir kerteriz ile. 11. Seyir yardımcılarına çok yaklaşarak.
OTO PİLOT Otomatik dümenci ya da oto pilot, serdümen yada dümenci adı ile anılan gemi adamının yerini alarak bir geminin dümenini istenilen rotada otomatik olarak tutan ve bunun için dümene komuta eden bir aygıttır.bAncak cihazın insanın yerini alması her zaman uygulanabilir bir durum değildir. Ancak görüş koşullarının zayıf olduğu zamanlarda , yoğun trafik içinde , dar kanallarda ve hatta denizli havalarda dümen idaresini oto pilota bırakmak doğru olmaz veya bırakılsa bile , başında bir insan bulunması gerekir. Oto pilottan beklenen yararlar: 1-)Az insan gücü kullanmak 2-)Yakıttan ekonomi sağlamak 3-)Zamandan ekonomi sağlamak(Daha doğru seyir yapmak) 4-)Makinelerdeki yıpranmayı azaltma ÇALIŞMA a)Düzeltme Farkı Sinyali Oto pilot üzerinde bulunan bir kontrol ile geminin izlemesi istenen rota , oto pilot ana birimine operatör tarafından sokulur.Geminin gerçekte izlediği rota ise cayro pusula veya mekanik pusuladan gelir. İki rota , yani izlenmesi istenen ile gerçek rota arasındaki fark , oto pilot ana birimi içindeki kompüter’e girer. Kompüter , kendisine verilmiş olan veya verilmekte olan diğer faktörleri de hesaba katarak bir düzeltme farkı bulunur.Kompütere verilen diğer faktörler , geminin hızı , boyu ,deniz ve hava koşulları , yük durumu vs.dır.(Şekil (31)’e bakınız.).Kompüter bu düzeltme farkını bir DC sinyali halinde komuta birimine gönderir b )Komuta Birimi Kompütere gelen düzeltme farkı sinyali (DC hata sinyali de denilir.) , dümenin iskeleye veya sancağa alınması durumuna bağlı olarak , eksi veya artıdır.Komuta birimine bu sinyali kuvvetlendirir , şekillendirir ve hidrolik güç birimine gönderilir.Bu sinyali hidrolik güç birimi iskele veya sancak solenoid’i ne 110-220 VAC veya DC sinyali halinde komuta birimine gönderir. c)Hidrolik Güç Birimi ve Dümen Makinesi Elektrik akımı verildiğinde hidrolik güç biriminimdeki solenoidlerden geçen elektrik akımı solenoid valfı çalıştırır , bunun üzerine hidrolik güç birimi içindeki hidrolik tulumbanın bastığı yüksek basınçlı yağ , hidrolik silindirin bir tarafından girer ve hidrolik silindir içindeki pistonu hareket ettirir.Dümen makinesi geminin dönmesi gereken yöne göre dümeni çevirir. d)Geri Besleme (1)Hidrolik pistonun hareketine uyarak dümen makinesi çalışırken , mekanik bağlantılar ,dümenin çevrilme miktarı bilgisini geri beslenme birimine iletir.Bu birimdeki bir potansiyometre uçları arasında meydana gelen voltaj değerleri oto pilot kontrol birimindeki kompütere ulaştırılır. (2)Kompütere bu değer ile daha önce kendisinin gönderdiği düzeltme farkı sinyali arasında bir fark bulursa yeni bir düzeltme sinyali üreterek komuta birimine gönderir.Sinyaller ve hareketler , yukarıda anlatıldığı şekilde aynı yolları izleyerek dümenin gereken açıyı alması sağlanır. e)İzlemeli ve İzlemesiz Çalışma Tipleri (1)Buraya kadar yapılmış olan açıklamalarda , şekil (31) üzerinden , geri besleme sinyalli bir izleme düzeni anlatılmıştır.Gerçekten , anlatılanlarda , kompütere , komuta birimi , güç birimi ve geri besleme bir izleme (Follow Up) çemberi meydana getirir.Bu sebeple , yukarıda anlatılan düzene izlemeli (F.U.=Follow Up) çalışma tipi denilir. (2)İzlemesiz Çalışma Tipi(N.F.U.=Non-Follow-Up). Oto pilot üzerinde bulunan bir anahtar N.F.U. durumuna alındığında , Şekil (31)’de gösterilen geri besleme birimi devreden çıkar. Bu tip çalışmada oto pilot , sadece pusuladan ve istenilen rota devresinden gelen sinyallere göre , komuta birimi yolu ile hidrolik güç birimine komuta eder. Bazı tiplerde , izlemesiz çalışma sırasında oto pilot doğrudan doğruya hidrolik güç birimine bağlıdır. f)Farklı Uygulamalar
(1)Genellikle bütün gemilerde , oto pilot cihazları bulmasa bile , şekil (31)’de gösterilen hidrolik güç birimi ,hidrolik silindir , dümen makinesi , cayro pusula veya magnetik pusula vardır.Oto pilot mevcut olmadığı halde normal dümen donanımlarında komuta birimi ve geri besleme birimi bulunan gemiler de çoktur. (2)Küçük gemilerin dışında , genellikle , bütün gemilerde , Şekil (31) de kesikli çizgilerin içinde kalan birimler iki adettir.Bunlardan biri sancak , diğeri iskele dümen donanımı ismini alır. (3)Bir gemide oto pilot monte edilirken , üç birim gerekli olabilir. Bunlar oto pilot kontrol birimi , normal dümen donanımında oto pilot kontrol birimi ile uyumlu olarak çalışabilecek geri besleme birimi ve komuta birimidir. Bazı dümen sistemlerinde , oto pilot olmasa da komuta birimi vardır. (4)Gemiden gemiye fark eden başka bir nokta da , geminin izlediği rotanın oto pilot kontrol birimine cayro pusuladan veya magnetik pusuladan alınmakta olmasıdır.Bazı oto pilotlar bunlardan yalnız biri ile çalışabilir.Bazıları her ikisi ile de çalışabilir. OTO PİLOTUN SAĞLADIĞI EKONOMİ a)Yukarıda 22inci maddede tanım başlığı altında ( b ) paragrafında değinilen dört yarar da dolaylı olarak ekonomi ile ilgilidir.Bir oto pilotun göze ilk görünen yararı gerekli insan gücünü azaltmasıdır.Ancak, denizde deneyim sahibi bir serdümenin çok değişik hava ve yük koşullarına ve dümenini kullandığı geminin karakteristiğine göre uyumlu bir dümen tutması vardır.Deneyimli bir serdümen , koşullar altında gemisini hemen hemen en doğru bir şekilde rotada tutar.Böylece diğer iki yararı (yakıttan ekonomi ve makinede yıpranmayı azaltma)’yı da sağlamış olur.Bir oto pilot, insan gücünü azaltmasına yakın değerde sağlanmalıdır.İşte bu maksatla , özellikle kompüterlerin oto pilot kontrol birimlerine konulabilmesinden sonra , usta dümencinin yapabileceği kadar ve hatta çoğunlukla daha iyi dümen tutan oto pilotlar geliştirildi.Aşağıda bunlara ait özellikler kısaca ele alınacaktır. b )Gölge Dümen (Phantom Rudder) (1)Şekil (32) de düşey eksen derece olarak dümen açısı , yatay eksen saniye olarak zamanı göstermektedir.Diyelim ki , dümen dolabı iskeleye basılmıştır ve sıfır anında iskele solenoidini çalıştıran röleye akım verilmiştir.Gerek hidrolik düzende sarf edilen zaman , gerek dümenin ataleti sebebiyle , dümenin tam dönüş hızını alması için bir miktar zaman geçecektir. Bu 2,5 saniye kadardır.İstediğimiz dümen açısı 16 derece olsun. 9’uncu saniyede , geri besleme biriminden oto pilot kontrol birimine , dümenin komuta edildiği açıdan 2 derece öncesi bildiren sinyal gelir ve kontrol birimi aynı anda gönderdiği komut sinyali ile iskele ‘’OFF’’ rölesini çalıştırır ve hidrolik tulumbanın akımını keser.Fakat atalet sebebiyle dümen hareket etmeye devam eder , komuta edilen açının ötesine kaçar.İskeleye kaçma ‘’Sancak rölesi’’ akım verene kadar devam eder. Şekilde iskeleye kaçma miktarı CE ile gösterilmektedir. Bu ilk kaçmanın dümen derecesi olarak kapsadığı miktara (bizim örneğimizde iskele 14-20 derece arası) Dümen Ölü Bandı denilir , (Şekilde D).Sancak rölesinin akım vermesi sonucu eğrinin EF bölümü meydana gelir , dümen iskele 20 dereceden sancağa doğru hareket ederken ve 18 derece iskelede iken sancak ‘’OFF’’ rölesi akımı keser.Fakat dümen bu sefer atalet sebebi ile sancağa doğru kaçar.Bu kaçma iskele rölesi akım verene kadar (G noktasına kadar) sürer.Bundan sonra tekrar iskeleye dönüş olur. Böylece , dümen 16 derece iskelede kararlılık kazanana kadar her iki tarafa dümen kaçışları , başka bir deyişle , salınımları sönerek uzun süre devam eder. (2)Görülüyor ki , atalet sebebiyle dümenin iskeleye veya sancağa kaçışları vardır.Bunlar geminin ileri hızını keser.Bu salınımın azaltılması ile önemli miktarda ekonomi sağlanabilir. Salınımın veya ‘’dümen ölü bandı’’nın azaltılması , Şekil(32)’de görüleceği gibi , iskele rölesine akımın C noktasında kesilmesi yerine , 6.5 saniye noktasında yani (H)’de kesilmesi ile sağlanabilir.Böyle yapılabildiği taktirde , dümenin aynı kaçma miktarı gene varolmakla beraber , atalet , dümenin sadece istenen dümen açısına kadar götürebilecek fakat sancak rölesine akım verme durumuna kadar götürmeyecektir. (3)Bu maksatla , birçok oto pilotlarda , ‘’Gölge Dümen’’ denilen ataletsiz bir dümen sinyali üretilir.Bu sinyal , dümenin hareketinin daima ortalama %20’si kadar ilerisindedir.Bu sebeple , dümene iskele komutası verildikten yaklaşık 6.5 saniye sonra , dümen 9.5 derece iskelede iken , (H noktası) , gölge
dümen sinyali 14 derece iskeleye ulaşmıştır.Gölge dümen sinyali , burada oto pilotun ‘’iskeleye röle OFF’’ komutu vermesini sağlar.Şimdi , dümen H noktasından itibaren kendi normal iskeleye kaçmasını yaparak ancak komuta edilen dümen açısına kadar döner.Böylece ‘’dümen ölü bandı’’ küçültülmüştür.(d)(4)Elektronik gölge dümenli oto pilotun diğer oto pilotlara göre sağladığı yakıt ekonomisi için üç örnek aşağıda verilmiştir.Rakamlar 1975 yılına aittir. 1-) Gemi Tipi: 8800 Tonluk kuru yük. Ortalama yakıt sarfı: 4000 ton, 280000 dolar. Sağladığı Yıllık Ekonomi: 11200 dolar. 2-) Gemi Tipi: 26000 Tonluk dökme yük. Ortalama yakıt sarfı: 7000 ton, 490000 dolar. Sağladığı Yıllık Ekonomi: 19600 dolar. 3-) Gemi Tipi: 9000 Tonluk tanker. Ortalama yakıt sarfı: 33700 ton, 2351000 dolar. Sağladığı Yıllık Ekonomi: 94000 dolar. 1975 yılında gölge dümenli bir oto pilotu fiyatı 3500 dolar olduğu düşünülürse sağlanan ekonominin değeri daha iyi meydana çıkar. c)Uyumlu(Adaptive) Oto Pilot Hava koşulları , bir geminin belli bir rotada tutulması sırasında , sık sık dümen hareketleri sebebiyle , genellikle ek yakıt kaybına sebep olur.Bazı oto pilotlar bu zararı büyük miktarda azaltacak özel elektronik devrelere sahiptir.Seferden önce sakin bir havada gemi ile yapılan birkaç manevrada , oto pilottaki özel elektronik bölüm , geminin manevra karakteristiğini iyice öğrenir ve bu karakteristiği hafızasında saklar.Buna oto pilotun gemi manevra karakteristiğine uyum sağlaması denir.Cihaz , gemi seyirde iken hava bozulduğunda , bozuk havada geminin gösterdiği manevra karakteristiği ile geminin ilk manevra karakteristiği arasında farkı saptar.Bu fark tamamen hava koşulları sebebiyle meydana gelmiştir.İşte oto pilot bu farkı dikkate alarak dümene mümkün olan en az komutu verir.Hava etkisini karşılamak için , oto pilotun sık sık ve büyük dümen hareketleri ile gemi pruvasını rotada sabit tutması gerekmez.Uyumlu oto pilottaki özel elektronik bölüm , gemi pruvasının istenilen rotanın bir tarafından diğer tarafına kaçmalar yapmasına bir miktara kadar müsaade etmekle beraber , geminin izlediği genel ortalama rotanın istenilen rota üzerinde olmasını sağlar.Böylece dümenin sık sık hareket ettirilmemesi sonucu , sık hareketler yaptırıldığında meydana gelebilecek olan yakıt kaybı ortadan kaldırılmış olur. MAGNETİK PUSULA VE OTO PİLOT a)Şekil (31)’de görüldüğü gibi , oto pilota gemi pusulasından geminin yaptığı rota veya gemi pruvası bilgisi gelmektedir.Bu bilgi gemideki cayro pusulanın göndericisinden pruva bilgisi almak üzere bağlantı yapılabilecek şekilde imal edilmiştir. b )Rota Duyucu (Course Sensor) (1)Gemide cayro pusula yok ise , magnetik pusulaya bir duyurucu monte edilerek pruva bilgisi oto pilota buradan alınabilir.Bazı oto pilotlara ‘’Göndericili Magnetik Pusula’’ denilen magnetik pusulalardan pruva bilgisi verilir.Bugün hiçbir hareket yapmayan yani mekanik olmayan magnetik pusulalar yapılabilmiştir.Bunların rota göstergeleri dijitaldir.Bazı oto pilotlarda bu tip pusulalar duyucu olarak kullanılır. (2)Yukarıda değinilen magnetik duyucu veya pusulaların hepsi yerin doğal magnetik etkisi ile geminin magnetik etkisi altındadırlar.Bunlar doğal ve arızi sapma yaparlar.Bu tip pusula ve duyucular oto pilota bağlı ise , oto pilotu kullanırken doğal ve arızi sapmalar dikkate almak gerekir. (3)Bazı firmalar yapılmış olan magnetik pusulalarda , geminin arızi sapmasının etkisi kendiliğinden otomatik olarak ortadan kaldırılır.Bu pusulalara , doğal sapma için bulunulan mevkiye göre bir düzeltme uygulandığında , tamamen hakiki rotayı verirler.Çok az olmakla beraber , bazı oto pilotlara bu tip pusulalar bağlanmıştır. c)Göndericili Magnetik Pusula (Transmitting Magnetic Compass) (1)Bu pusula bir magnetik pusula olmakla beraber , ürettiği elektrik sinyalleri ile cayro pusula tekrarcılarına benzeyen tekrarcıları çalıştırabilir.Ürettiği sinyaller oto pilota sokulabilir.Bu sinyaller , cayro pusuladaki göndericinin sinyallerine benzediği için , oto pilot istendiğinde gemideki cayro pusulaya da bağlanabilir.Aşağıda sıvı tip Göndericili Magnetik Pusulanın çalışma prensibi
açıklanmaktadır. (2)Şekil (33)’deki K pusula kartına yarım daire şeklinde E1 elektrodu bağlıdır.P ile gösterilen pusula tası içindeki S ile gösterilen sıvının elektriğe karşı belli bir direnci vardır.Sıvının içinde E2 ve E3 ile gösterilen iki elektrod bulunur.(a) ile gösterilen bir alternatif akım üreticisinden gelen sinyalleri E2 ve E3 elektrodları arasında oluşan voltajlar ‘A’ amplifikatörüne alınır.Pusula kartı (K) ile pusula tasının gemi rota değiştirdikçe birbirlerine göre değişen durumu sıvının devrede gösterdiği direncin ve amplifikatöre gönderilen sinyallerin değerini ve işaretini değiştirir.Amplifikatör , bu değişik voltaj değerlerine ve işaretlerine göre , M ile gösterilen motora çalışma voltajı sağlar.M motoru mekanik bağlantı yolu ile pusula tasını o şekilde döndürür ki , tas üzerindeki bir gösterge çizgisi ile pusula kartının kuzey yönünü (sıfırı) aynı hizaya getirir.Bunların bir hizada oldukları zaman amplifikatöre hiçbir sinyal gitmediği için M motoru çalışmaz. (3) Diğer taraftan T göndericisi pusula tasına mekanik olarak bağlantılıdır.Pusula tasının dönüşü T göndericisini döndürür.Gönderici de R tekrarcısını çalıştırmak üzere sinyaller gönderir.Göndericinin sinyalleri otopilot içindeki bir motoru veya özel bir devreyi çalıştırmak için de kullanılabilir. (4) Yukarıdan anlaşılacağı gibi, göndericili magnetik pusula ile çalışan bir otopilota izlenecek rota magnetik pusula değerleri olarak verilmektedir.ancak bazı göndericili magnetik pusulalarda, gönderici ile takrarcılar arasında bir yere (Şekil 33) de B noktası), Toplam Hata Düzeltici (TEC = Total Error Corrector) denilen bir birim konulur. Bu birim, pusuladan gelen magnetik değerleri, doğal ve arızi, sapma düzeltmelerini yaparak, hakiki değerlere çevirir ve böylece tekrarcılar hakiki yöne göre çalışır. Toplam Hata düzeltici bulunan düzenlerde otopilot hakiki yöne göre çalışır.
Elektronik Radar Plotlama Desteği (ARPA ATA): ARPA (Automatic Radar Plotting Aids) Otomatik Radar Plotlama Desteği, ATA (Automatic Tracking Aids) Otomatik İzleme Desteği ARPA sözcüğü İngilizce Automatic Radar Plotting Aids sözcüklerinin baş harflerinin bir araya gelmesi ile ortaya çıkmıştır. Bu kısaltma yerine, bazen Automatic Tracking Aids (Otomatik İzleme Desteği) kelimelerinin baş harflerinden oluşan ATA kısaltması da kullanılmaktadır. ATA ile donatılmış olan radarlar, temasların elle veya otomatik olarak tespitini müteakip plotlanmasını sağlarlar. Ancak ATA ile donatılmış radarlar, ARPA ile donatılmış radarların tüm özelliklerini sağlamamaktadırlar. Küçük deniz taşıttan Elektronik Plotlama Desteği (EPD [EPA: Electronic Plotting Aids]) ile donatılmış olabilir. Kullanıcılar ATA ve EPA’nın fonksiyonel kısıtlamaları konusunda bilgi sahibi olmalıdırlar. ARPA fonksiyonuna sahip radarların en önemli özelliği radarın tespit etmiş olduğu temasları içerisinde bulunan önceden programlanmış tümleşik elektronik işlemcilerle çeşitli işlemlere tâbi tutarak AYN (CPA), AYNZ (TCPA), rota, sürat deneme manevrası gibi izleme ve plotlama işlemlerini otomatik olarak yapması ve kullanıcı tarafından belirlenecek kıstaslara göre tehlike oluşturan veya oluşturmak üzere olan temaslar konusunda kullanıcıyı ikaz etmesidir. İsteğe bağlı olarak; hedeflere ait nispi ve hakikî vektörleri, muhtemel çatışma noktasını, muhtemel tehlike alanlarını, geçmiş izleri, seyir çizgi ve sınırlarını gösterir, tehlike uyarı ve alarmı verir. Bazı sayısal bilgiler ve bir seyircinin ihtiyacına cevap verecek daha bir çok ilâve özellikler ile de donatılmışlardır. Hedef izleme menzili 0,1 ile 32 deniz mili arasında değişmektedir. ARPA bilgisayarı tarafından işlem gören temaslar, ekranda değişik sembollerle gösterilir.
ARPA Radar skop görüntüsü (Concord Marine Electronics http://www.concordelectromcs.com/default.htm) İlk olarak çıkan bir kare sembol temasın tespit edilme ve traklanma safhasında olduğunu belirtir. 20 taramadan sonra (genellikle 1 dk’dan daha az bir sürede) temasın nispi hareket hattım gösteren bir çizgi (vektör) gösterilir. Tipik olarak ilk başta çıkan kare sembol, 60 taramadan sonra daireye dönüşür. Söz konusu vektörün ucu temasın hareket yönünü ve operatörün seçimine bağlı olarak 0.5 ila 30 dk sonra bulunacağı mevkiyi gösterir. ARPA, aynı zamanda temasın seçime bağlı olarak geçmiş izlerini de gösterir. ARPA’nın esas önemi, bir temasın kullanıcı tarafından belirlenen AYN ve AYNZ eşik değerleri geçildiğinde ortaya çıkar. Kullanıcı tarafından belirlenmiş olan AYN ve AYNZ eşik eğerleri geçildiğinde ekrandaki hedef, sembolü belirgin parlayan bir üçgene dönüşür ve istendiği takdirde sesli alarm da verebilir. ARPA traklanmış olan temasların mesafesini, nispi kerterizini, rota, sürat ve AYN’nda gemimize mesafesini verir. Radar ekranında, kuzey yukarı, rota yukarı veya hakikî hareket gösterimlerinden biri seçilebilir. Bununla beraber, ekrandaki temasın hedef bilgisi daima hakikî kerteriz, hakikî rota ve yere göre sürat veya suya göre sürati gösterir. Nispî hareket gösterimi seçildiğinde ise (Genellikle gezi teknelerinin kullanıcıları buna alışıktır), traklanan bütün nesneler, şamandıralar ve denizdeki benzer sabit nesneler hareket vektörleri göstereceklerdir. Hakikî vektör gösteriminde ise, gemiler ve diğer hareketli nesneler kendi hakikî vektörlerini gösterirken şamandıralar gibi traklanmış sabit nesneler herhangi bir hareket vektörü göstermeyeceklerdir. Radarın birkaç istisna haricinde, gösterdiği bilgilerin gerçek durum ve gerçek zamanlı olması ve yıllar önce yapılmış olan harita sörveylerinin hassasiyetinden bağımsız olması nedeniyle çok değerli bir seyir yardımcısı olduğu konusu tartışma götürmez bir gerçektir.
ARPA Radar şematik skop görüntüsü (FURUNO ELECTRIC CO., LTD.) Dikey hata “Büyük Ayna” ayar vidaları kullanılarak düzeltilebilir. J emsali Geminin 1 derece meyletmesi neticesinde meydana gelen sapmadır. Silindirik iz düşüm yönteminde iz düşüm düzlemi dünyaya bir büyük dairede teğet olur. AZ S veya E ise ZN=180-AZ Demir yeri kontrolünde en sıhhatlı mevki koyma yöntemi Sextant ve Station Pointer Cryo hatası 000 ve 180derecede en az 90 ve 270 derecede en fazladır. Devamlı olarak 190 rotasına seyreden bir geminin başlangıçta manyetik pusula ile cyro arasındaki fark 4 iken bu fark giderek büyümeye başlamıştır. Bunun nedeni Tabii ve yapay sapma ile enlemlerin değişmesidir. Dünyanın bünyesinde meydana gelen miknatıslanma nedeniyle pusulamızda meydana gelen sapmaya tabii sapma denir. (V) kısaltması ile gösterilir. Düşey sextant açısı ile bir fenerin yükseklik açısı ölçülürken sextant aşağı doğru çevrilirken uzade kolu sabit tutmak yanlış olur. Düşey şeritler halinde boyanmış şamandıranın haritadaki sembolü altındaki “RW” gibi kısaltmalar koyu renkten açık renge doğru yazılmıştır. Düzlemleri yer eksenini kapsamak üzere kutuplardan geçen büyük daireye Boylam denir. EKO elektrikli iskandil kullanılarak derinlik tesbiti ederken dip yapısı sert ve dip derinse P.R.F. azaltılmalı kazanç azaltılmalıdır. Geçici düzeltmeler Haritanın sol alt kenarına kursun kalem ile yapılır.Yanına (T) kısaltması konulur. Gel-git akıntılarının en hızlı aktığı zaman Yüksek su zamanı ile alçak su zamanının ortasına denk gelen zamandır. Gel-git akıntısının denizden karaya doğru olanının bitip karadan denize doğru olanının başladığı durum Ebb Current’dir. Gel-git olayında “HWS” Ayın yeni ay ve dolunay zamanında meydana gelen su yüksekliğidir. Geminin başındaki ve kıçındaki daimi miknatisiyet P ile gösterilir. Geminin hızı, zaman ve akıntının değerleri dikkate alınarak bulunan mevki EP’dir. Geminin yatay yumuşak demirlerinin pusulaya olan etkisini azaltmak veya yok etmek için Tashih Küreleri kullanılır. GPS sisteminde uzay bölümünde 21 asıl, 3 yedek olmak üzere 24 uydu vardır. Güneşin meridyen geçişinden faydalanarak enlem bulunurken ZN’ye ihtiyaç duyulmaz. Hakiki kerteriz ile Nisbi kerteriz arasıdaki fark; Hakiki kerteriz kuzeyden itibaren saat yönü istikametinde 000-360 arasında, Nisbi kerteriz geminin pruvasından itibaren sancak/iskeleye doğru 0-180 arasında ölçülür.
Grenwich boylamında GMT, LMT ve ZT birbirine eşit olur. Ortografic iz düşüm yönteminde ışık iz düşüm düzleminin karşı tarafından (180 derece ters tarafından ve kürenin dışından gelir. Harita üzerinde mesafe ölçülürken mesafe ölçeği Enlem ölçeğinden alınır. Harita üzerindeki “Şüpheli iskandil” değeri SD ile gösterilir. Haritanın kitabesinde bulunan üç logo (amblem) Harita birinci logodaki Hidrografik ofis tarafından hazırlanmıştır. İkinci logodaki hidrografik ofis tarafından yayınlanmıştır ve I.H.O. tarafından kabul görmüştür. Gemi sise girdiğinde Demirden 1 – 1.5 kilit salya edilerek seyre devam edilmez. Kuzey kardinal şamandıralarının ışık karakteri VQ’ dur. Bir ay günü içerisinde bir defa yüksek bir defa alçak su hadisesinin meydana geldiği ve özellikle pasifik okyanusu limanlarında görünen med-cezir tipine Günlük med-cezir (diurnak tide)denir. Mercator haritalarda Enlemler arası mesafe birbirine eşit değildir. Oto pilot: operatör tarafından girilen , gidilmek istenilen rota ile pusuladan gelen , gidilen rota bilgilerini karşılaştırarak bir düzeltme farkı bulur.Varış Zamanı otopilotun bu farkı bulmasında gerek olmayan bilgidir. Pusula sehpası üzerinde bulunan düzeltme elemanlarından Filender çubuğu yumuşak demirdir. Pusula sehpası üstünde bulunan elemanlardan Filender Çubuğu manyetik malzemeden yapılmıştır. Radar aygıtı ile ilgili olarak: Pruva yukarı(Head up) görüntüde gemi dönerken Pruva çizgisi sabit kalır. Resim döner. Radar pilotlaması ile ilgili olarak; sahile yakın seyrederken mesafe skalası mümkün olduğunca küçük seçilmelidir. Seyir yaptığımız bölgeye ait seyir haritası üzerinde derinlikler ile ilgili olarak Rep (1973) ifadesi tespit ettiniz. Bu ifade; 1973 yılında rapor edilmiş fakat mesahası yapılmamış bir derinlik olduğunu ifade eder. Sığlıkların ve su altı kayalarının olduğu yerde seyrederken emniyetli seyir yapabilmek için Sadece elektrikli iskandil takip edilir. Bilgisi yanlıştır. Suni ufuk kullanılarak ölçülebilen yükseklik asıl yüksekliğin 2 katıdır. Suni ufukla yükseklik ölçüldüğünde hakiki yükseklik bulunurken Dip düzeltmesi uygulanmaz. S (sand) kum Si (silt) kil Cy (clay) balçık G (gravel) ince çakıl St (stone) çakıl Cb (cobblen) iri çakıl ( Bana bu soru çıktı ) P (pebblen) orta çakıl Co (coral) mercan R (rock) kaya Sh (shel) kabuk M (mud) çamur Wd (weed) kelp, sazlık, yosun
Manyetik Pusula Değerinin Hakikiye Çevrimi; Manyetik pusula değerinden hakiki değere veya bunun tersi olarak hakiki değerden manyetik pusula değerine çevrim yapmak için iki ayrı yöntem kullanılmaktadır:
C D M V T Yöntemi Yaygın olarak kullanılan yöntemdir; C
Compass: Manyetik pusula değerini,
D
Deviation: Arızi sapma değerini,
M
Magnetic: Manyetik değerini,
V
Variation: Doğal sapmadeğerini,
T
True: Hakiki değeri ifade eder.
Bu yöntemde, CDMVT değerleri yan yana yazılır ve toplama çıkartma işlemi ile bilinmeyen değer bulunur. Burada ezberlenecek olan, o
Pusuladan(C) hakikiye(T), E işaretli sapmalar + toplanır, W işaretli sapmalar - çıkartılır,
o
Hakikiden(T) pusulaya(C), E işaretli sapmalar - çıkartılır, W işaretli sapmalar + toplanır,
Örnek a Bulunduğumuz yer ve zamanda doğal sapma 120 E, arızi sapma 40 W, pusuladan 3470 de gördüğüm fener gerçekte kaç derecededir? C
D
3470
40 W
3470
40 W
M
V
T
120 E 3430
120 E
3550
Örnek b Bulunduğumuz yer ve zamanda doğal sapma 120 W, arızi sapma 40 W, pusuladan 3470 de gördüğüm fener gerçekte kaç derecededir? C
D 0
347
4 W
3470
40 W
M
0
V
T
0
12 W 3430
120 W
3310
Örnek c Haritaya göre 3550 yönüne gitmem gerekiyor. Bulunduğumuz yer ve zamanda doğal sapma 12 0 E, arızi sapma 40 W, manyetik pusuladan kaça gitmem gerekir? C
D
M
40 W 3470
40 W
3430
V
T
120 E
3550
120 E
3550
Örnek d Haritaya göre 3550 yönüne gitmem gerekiyor. Bulunduğumuz yer ve zamanda doğal sapma 12 0 E, arızi sapma 40 E, manyetik pusuladan kaça gitmem gerekir. C
D
M
0
4 E 3390
40 E
3430
V
T
0
12 E
3550
120 E
3550
Örnek e Haritaya göre 3550 yönüne gitmem gerekiyor. Bulunduğumuz yer ve zamanda doğal sapma 12 0 W, arızi sapma 40 W, manyetik pusuladan kaça gitmem gerekir. C
D
M
40 W 3710
40 W
3670
V
T
120 W
3550
120 W
3550
KAPTANLIK SINAVI DERS NOTLARI • 16-(RUDDER) Bir oto pilotta geminin rotadan kaçmalarına geminin rotaya dönme duyarlılığını ayarlar. • 17-Yüksekliği 25 metre olan fener göz yüksekliği 16 metre olan bir gözlemci tarafından (18) milden görünür. • 18-Yüksekliği 100 metre olan bir fenerin Coğrafi görünme mesafesi 20,8 Mildir. • 19-Haritalarda kullanılan derinlik ölçü birimleri haritaların kitabesinde ve haritanın üst kenarında yazılıdır. • 23-Kıyı seyrinde kullanılan markatör haritalar (Ekvatoryal Markatör Projeksiyonu) ile üretilmiştir.
• 24-Haritaların yeniden basılmasını gerektirmeyen fakat el ile çizilmeksizin yapıştırılarak yapılan düzeltmelere BLOK DÜZELTME denir. • 25-Seyirde bir pusula ripiteri ve üzerindeki kerteriz çemberini kullanarak mevki koyarken önce pruvaya yakın olan maddeden kerteriz alınır
• 26-Parakete seyrinde akıntı, rüzgar faktörü dikkate alınmaz.
• 27-Cayro Pusula ripiteri üzerindeki bir hedefe ile ölçtüğümüz kerterize HAKİKİ KERTERİZ denir. • 28-. Denizcilere ilanlar kitabında bir Admiralty haritasına ait kısaltma ( BA ) şeklinde gösterilir. • 29- DEPARÇIR : (Ayrılım) İki mevki arasındaki kerte hattının doğu ve batı yönündeki bileşenin deniz mili olarak uzunluğuna denir.
Ölçeklerine göre: --Genel deniz haritaları (1/ 1 000 000 ve daha küçük ölçekli) --Rota haritaları (1/ 700 000-1/ 300 000) --Kıyı haritaları (1/ 300 000-1/ 100 000) --Özel amaçlı liman haritaları (1/ 100 000-1/ 50 000) dır.
Gemilerde kara kutu – VDR - ( Voyage Data Recorder ) sefer veri kaydedici; VDR Genel Tanıtım; Voyage Data Recorder, veya VDR bir veri kayıt sistemi için tasarlanmış uyulması zorunlu IMO Uluslararası Sözleşmesi SOLAS da kullanılma zorunluluğu belirtilmiştir. Gemide kayıt edilebilecek verileri olan araçlarla ortak çalışarak veri depolamaya yarar. Tabi bu veriler gemide olası bi durum kaza vs. gibi olayların aydınlatılmasında kullanılmaktadır, hatta eğitim amaçlı bile kullanılmaktadır. VDR nin içindeki veriler asla silinemez değiştirilemez sadece ulaşılabilirdir tasarımıda ona göre yapılmıştır. IMO nun belirlediği standartlarda ki tüm gemiler bu cihazı taşımak zorundadır. Cihazı günümüzde uçaklarda kullanılan kara kutuya benzetebiliriz. Geminin üzerine monte edilen ve hareketli olabilen bi cihazdır. Her iki cihazında bazı gereklilikleri vardır bazı dayanıklılıkları sağlaması gerekir. Küçük gemiler için basitleştirilmiş bir VDR vardır. S-VDR olarak adlandırılır. Genellikle hareketli olan tipinden yapılır. Epirb ile donanılmıştır gemi battığında ulaşılabilir olsun diye. VDR cihazının asıl amacı denizde oluşabilecek kazaların soruşturmasında kullanmaktır bunun yanında performans verimliliği izleme. Ağır hava hasar analizi, eğitim amaçlı güvenliği arttırmak ve işletme maliyetlerini indirgemek gibi faydalarıda bulunmaktadır.
Neden Böyle Bir Cihaza İhtiyac Duyuldu? Uzun yıllardır uçaklarda; uçuş bilgileri ve kokpit seslerini kaydeden ve ‘Kara Kutu’ (aslında turuncu renktedir) adıyla anılan cihaz, kaza sonrası kaza nedenlerinin bulunması maksadıyla kullanılmaktadır. 1980’lerde denizlerde birçok kaza meydana gelmiş özellikle ‘Estonia’ yolcu gemisinin 900’den fazla kayıp vererek batması gemilerde de kara kutu benzeri bir cihazın kullanılmasını gündeme getirmiştir. Sonuç olarak 1990’lı yıllarda Uluslararası Denizcilik Örgütü (IMO) tarafından Sefer Veri Kaydedici (VDR) adı ile kara kutu benzeri bir cihaz geliştirilmiş ve özellikleri belirlenmiştir. VDR'de aynı uçaklarda kullanılan kara kutu görevini görmektedir. Geminin mevkini, hareketlerini, gemiye verilen kumandaları ve geminin kontrolüne ilişkin hususları sürekli olarak kaydetmek ve saklamak üzere bir kaza durumunda incelenmek maksadıyla dizayn edilmiştir, 1 Temmuz 2002’de yürürlüğe giren IMO’nun A.861 (20) sayılı düzenlemesi ile SOLAS bölüm V’e dahil edilen zorunluluklardan biridir.
Ne İşe Yarar? VDR, geminin mevkini, hareketlerini, gemiye verilen kumandaları ve geminin kontrolüne ilişkin hususları sürekli olarak kaydetmek ve saklamak üzere bir kaza durumunda incelenmek maksadıyla dizayn edilmiş, 1 Temmuz 2002’de yürürlüğe giren IMO’nun A.861(20) sayılı düzenlemesi ile SOLAS bölüm V’e dahil edilen zorunluluklardan biridir. Köprüüstü konuşmaları, ana makine kumandaları, radar bilgileri ve gemideki ilgili diğer cihazlardan gelen bilgiler kaydedilmektedir. Yolcu gemileri ve yolcu gemileri haricindeki 3000 ton ve üzeri, 1 Temmuz 2002’de veya daha sonra inşâ edilmiş gemiler, 2000 yılında kabul edilen bir düzenlemeye göre kaza incelemelerine yardımcı olmak üzere 1 Temmuz 2002 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiş olan Sefer Veri Kaydedicileri taşımak zorundadırlar. Sefer veri kaydedici Konuya ilişkin kurallar SOLAS’ın V’inci bölümüne dâhil edilmişlerdir. Uçaklardaki kara kutular gibi VDR’ler kazayı inceleyenlere kazanın sebebini bulmak için, kaza anından hemen önce uygulanan prosedürler ve talimatları gözden geçirme imkânı tanırlar. VDR Özellikleri o
VDR sistemi; gemideki birçok duyucuya (sensöre) bağlıdır.
o
Düzenli ve devamlı kayıt için güç kaynağı gemi acil güç kaynakları ile de beslenmelidir.
o
VDR kapsülü, belirgin bir renkte ve yansıtıcı bantla işaretli olacaktır.
o
En az son 12 saatlik bilgiyi kaydedebilme özelliğine sahip olmalıdır.
o
Bağlı olduğu cihazlarla bağlantının kesilmesi halinde veya arıza hallerinde “bilgi toplama ünitesi” alarm vermelidir
o
VDR bilgilerinin değiştirilmesine izin verilmeyecek özellikte olacak,
o
Herhangi bir değiştirme teşebbüsü ve değişiklik de kalıcı kayıtta olacaktır.
o
VDR’ın son kayıt birimi su geçirmez korunmalı kapsülün içine monte edilmiştir. İçerisindeki bilgiyi en az 2 sene süresince güvenle saklayabilmelidir.
o
Kapsül sabit yada yüzer tip (sadece S-VDR için) olabilir. Sabit bir kapsül;
o
Şoklara,
o
Yangına, 1 saat süresince 1100 °C, 10 saat süresince 260 °C kadar sıcaklığa,
o
24 saat süresince 6000 mt. derinlikteki, 30 gün süresince 3 mt . derinlikteki basınca karşı dayanıklı olmalıdır.
o
Suyun altında en az 30 gün boyunca 37.5 kHz frekansında 10 ms puls aralığıyla akustik sinyal (pinger) gönderebilmelidir
o
Yüzer tip bir kapsül (S-VDR için);
o
121.5 Mhz. frekansında yayın yapabilmeli,
o
Üzerinde ışıldağı (çakar) bulunmalı,
o
Geminin mevkini gönderme (transmit) kabiliyetinde olmalı ve
o
Minimum 7 gün boyunca gönderme (transmit) yapabilecek bataryalara sahip olmalıdır.
VDR Gereksinimleri SOLAS bölüm V kural 20’ye göre aşağıdaki sınıflandırmalara giren gemiler Sefer Veri Kaydediciler taşımak zorundadırlar: •1 Temmuz 2002’de veya daha sonra inşâ edilen yolcu gemileri, •1 Temmuz 2002’den önce inşâ edilen Ro-Ro gemileri 1 Temmuz 2002’de veya daha sonra ilk sörveylerinden itibaren, •1 Temmuz 2004’ten geç olmamak koşuluyla, 1 Temmuz 2002’den önce inşâ edilen Ro-Ro yolcu gemileri haricindeki yolcu gemileri ve 1 Temmuz 2002’de veya daha sonra inşâ edilen, 3000 gros ton ve üzeri, yolcu gemisi olmayan gemiler. VDR’ler için 1997’de kabul edilmiş olan performans standartları kayıt edilecek verilerve VDR’lerin özellikleri ile ilgili detayları vermektedir. Bu detaylara göre; VDR’ler önceden belirlenmiş geminin durumuna, cihazlarının son değerlerine ve komuta/kontrolüne ilişkin veri kümelerini kesintisiz olarak kayıt altına alacaklardır. VDR parlak renkli koruyucu bir kapsül içerisinde uygun bir mevkiye yerleştirilmelidir. Parlak renk olarak turuncu tercih edilmektedir turuncu olmasının sebebi de denizde en iyi görüş imkanını sağlayan rengin turuncu olmasıdır. Fark edileceği üzerede can simitleri can yelekleri ve denize adam düştü eğitimlerinde kullanılan temsili insanda(Garip) turuncu renklidir. Normal çalışma modunda tamamen otomatik konumda olmalıdır. İdareler; ro-ro yolcu gemileri haricindeki 1 Temmuz 2002’den önce inşâ edilmiş gemileri, geminin mevcut cihazları ile VDR’yi irtibatlamanın uygun ve pratik olmadığını göstermek koşuluyla VDR ile donatmaktan alıkoyabilirler. SOLAS’ın V’nci bölümünde yer alan, seyir sistemleri ve cihazları ile sefer veri kaydedicilerin performans standartları, denetleme ve onaylanması hususunu içeren kural 18’e göre: “Sefer Veri Kaydedici (VDR) Sistemleri tüm sensörlerini de kapsayacak şekilde yıllık bir performans testine tâbi tutulacaktır. Söz konusu test kaydedilmiş verinin doğruluğunu, sürekliliğini, sistemler zarar görse de verilerin kurtarılabilirliğini doğrulamak üzere onaylanmış bir test ve hizmet tesisi/kuruluşunca gerçekleştirilmelidir. İlave olarak testler ve kontroller tüm koruyucu muhafazaların ve cihazın yerleştirilmiş olduğu mevkiin elverişliliğinide saptamak üzere icra edilecektir. Cihazı test eden tesis/kuruluş tarafından çıkartılan, uygulanabilirliği tespit edilmiş performans standartlarını ve test tarihini belirten Uygunluk Sertifikası (Certificate of Compliance)’nın bir kopyası gemide bulundurulacaktır.”3.7.2. VDR’ler konusundaki Gelişmeler IMO’nun bir çalışma grubu tarafından yürütülen bir çalışma mevcut kargo gemilerinin VDR’ler ile donatılmasının mümkün ve bunun arzu edilen bir husus olduğunu söz konusu gemiler için özel basitleştirilmiş bir tür VDR(S-VDR) geliştirilebileceğini ortaya koymuştur. Alt Komite tarafından SOLAS Bölüm V Kural 20’ye gemiye monteli BASİTLEŞTİRİLMİŞ VDR (S-VDR)’nin safhalı olarak uygulamaya koyulacak ve tüm gemilerde taşınması zorunluluğunu getirecek bir düzenleme teklifi MSC’nin onayına sunulmuş (MSC 78) ve MSC tarafından onaylanmıştır. Teklif edilen taslak düzenleme
3000 gros tonun üzerindeki kargo gemilerinin VDR cihazları ile (S-VDR olabilir) donatılmasını gerektirmektedir. Teklif edilen taslak düzenleme, muhtemelen 2007 yılına kadar öncelikle 20000 gros tonun üzerindeki kargo gemilerinin, bunu takiben de 2008 yılına kadar da 3000 gros ton ve üzeri kargo gemilerinin donatılması şeklinde uygulanacaktır. SOLAS bölüm V, kural 20’ye göre yolcu gemileri ve 1 Temmuz 2002’de veya daha sonra inşâ edilmiş yolcu gemileri dışında kalan 3000 groston ve üstü gemiler, kaza incelemelerinde delil olarak kullanılmak üzere Sefer Veri Kaydedici (VDR) kullanmak zorundadırlar. Bu kuralın 2000 yılında kabul edilme çalışmaları (Temmuz 2002’de yürürlüğe girmiştir) sırasında, mevcut kargo gemilerinde VDR’lerin zorunlu taşınması konusunda bir fizibilite çalışması yürütülmesi MSC tarafından kabul edilmiştir. MSC, “Gemilere monteli basitleştirilmiş sefer veri kaydedicilerin (S-VDR) Performans Standartları (MSC.163(78))” konusundaki düzenlemeyi de kabul etmiştir. Teknik Donanım ve Özellikler Radar Resim Kaydedici VHF Ses Kaydedici Köprü Üstü Mikrofonu NMEA Giriş Portu Dijital Giriş Portu Alarm Kontrol Ünitesi UPS Kara Kutu (Kapsül) Synchro Çevirici Remote Alarm Ünitesi
Voyage Data Recorder Eğitim VDR eğitimin amacı VDR'yi temel oluşturan sistemleri kullanarak VDR web yapılandırıcı ve VDR explorer programını en iyi şekilde öğrenmektir. Bu eğitimi satışını yapan şirket verebilmektedir eğitimi veren şirkete göre de kurs süresi değişmektedir. Benim baz aldığım şirket SperryMarine bu kursu 4 günde vermektedir. Eğitimin içeriğine bakacak olursak; o
VDR'yi gemiye sıfırdan yapılandırma.
o
VDR explorer programı içeren bir bağlantı kurulumu
o
VDR explorer programını kullanma
o
VDR çalışma prensibi ve kayıt cihazları konuşlandırma
o
Kayıtlı bir VDR çekimi ve oynatma
o
APT test prosedürleri
o
Mevcut ve gelecekteki VDR yönetmelikleri ve gereksinimleri
VDR Hangi Kayıtları Tutar Basitleştirilmiş gemi sefer kayıt cihazlarının (S-VDR) şu kayıtları tutmaları gerekiyor: - Köprüüstündeki sesler, - İletişim araçlarının (eski tipler hariç) sesleri, - Radar (eski tipler, raster olmayan tipler veya olağandışı video sistemleri hariç), - Konum ve Hız (denizde veya karada) ve Pruva yönü (GPS, parakete, cayro); - Tarih ve Saat (GPS), - AIS (radar kaydı yoksa gerekli) ve varsa IEC-61162-1 formatındaki diğer kalemler. Bu diğer kalemler arasında iskandiller, köprüüstündeki ana alarmlar, tekne açıklığı, sızdırmazlık ve yangın çıkış kapısının durumu, Hızlanma ve tekne gerilimleri, Rüzgar hızı ve yönü, vb.bulunuyor. TEMİN EDİLEN BİLGİLER
Risk KAYNAK
Tarih ve zaman (UTC)
2
Dışarıdan temin edilebilir (GPS)
Mevkii (Lat-Long)
2
GPS
Suya veya karaya göre gemi hızı
2
Parakete
Pruva değeri
2
Pusula
Köprüüstündeki sesler
1
1 veya daha fazla Köprüüstü mikrofonu
Haberleşme sesleri
2
VHF
Radar kayıtları (ECDIS bilgilerine havi)
2
Ana radar görüntüsü ve ECDIS
Derinlik
3
İskandil (Echo Sounder)
Ana alarmlar
3
Köprüüstünde olması gereken bütün alarmlar
Dümen kumandası ve sonucu
3
Dümen donanımı & Otopilot
Makine kumandaları ve sonucu
3
Makine telgrafı, thruster’lar ve diğer kumandalar
Güverte çıkışlarının durumu
3
Köprüüstünde bulunması gereken panolar
Su-geçirmez ve yangın kapılarının durumu
3
Köprüüstünde bulunması gereken panolar
Gemi mevcut stres hesaplamaları
3
Stres hesaplama cihazı (varsa)
Rüzgar yönü ve şiddeti
3
Anamometre (varsa)
SONUÇ;
VDR’lerin kaydettiği bilgilerin korunmasından ve cihazın stabil çalışıp çalışmamasından gemi kaptanı sorumludur. Kaza durumunda VDR’lerin güvenli bir şekilde gemiden kurtarılması, verilerin kaydedilmesi ve gerektiği zaman yetkili kişilere ulaştırılması gemi kaptanının görevidir. VDR içine kapanık bir cihaz olduğundan gemi kaptanının aleyhine olan bir kazayı VDR yi değiştirerek lehine çevirmesi mümkün değildir. Gerekli bilgileri elinde bulunduran kaza araştırmacısı, kazanın nedenlerini ayrıntılı bir şekilde araştırır ve sonuca ulaştığında gerekli işlemleri yapar VDR cihazını askeri gemiler bulundurmak zorunda değiller. Elbette ki bulundurulmasında fayda var. Şimdilik bi zorunluluk yok ama ilerde deniz kuvvetleri bu cihazı bulundurma mecburiyeti duyabilir. Deniz Kuvvetlerinde de kazalar meydana gelebilir bu kazaların hem sağlıklı hemde daha hızlı bir şekilde çözülüp sonuca ulaştırılması içinde önemlidir. Ayrıca geçmiş tarihimize baktığımızda 1953 yılında TCG Dumlupınar denizaltısı sivil bir gemiye çarparak batmıştı. Bu çarpışmanın davası 1 yıldan fazla sürmüştü. Hatta karar verildikten sonra tekrar bir itiraz üzerine dava tekrar açılmış ve dava sonucu değişmiştir. O zamanlar elbet VDR cihazı yoktu ama ders çıkarılması gereken bir olay. Bugün böyle bir çarpışmanın olasılığı olmadığı söylenemez olduğu takdirde karşı tarafın VDR cihazına, askeri geminin jurnaline bakılacaktır karar olması gereken mi olur ne kadar değişkenlik gösterir bilinmez.
DENİZDE HABERLEŞME NAVTEX (Navteks) (Navigational Text) Navtex cihazı gemilere seyirde tehlike ve emniyet raporları ile hava raporu tahmin ve uyarılarını otomatik olarak yazılı veren haberleşme (Yalnızca ALICI) cihazıdır. Navtex, karadan denize (gemiye) yönünde acil bilgilerin, denizcilik uyarılarının ve meteorolojik bilgilerin NBDP (Dar bant direkt yazmalı) tekniği ile yayınlanmasıdır. 400 millik bir alan için planlanmıştır.
Resim1. Navtex Cihazı
Navtex, donanımı, şu birimlerden oluşur: • Alıcı / İşaret İşlemcisi / Yazıcı Alıcının hafizası en az 30 mesaj saklayabilecek kapasitededir ve mesajlar 60-72 saat hafızada kalabilir. Navtex, öncelikli bir mesaj aldığında sesli bir uyarıyla haber verir. Örneğin; seyir ve meteoroloji uyarılarını, Navtex cihazı tanır ve kullanıcısını bu şekilde uyarır. NAVTEX 518 kHz F1B frekansından her 4 saatte bir 10 dakika yayın yapar. Yayın dili İngilizcedir. 10 dakikalık sürede zaman kalırsa yayın yapan ülkeler kendi dillerinde de yayınlayabilirler. NAVTEX cihazları programlanmış bile olsalar aşağıdaki 3 yayın türünü muhakkak alırlar: A : A harfi denizcilik uyarıları B : B harfi meteorolojik İHBARLAR (fırtına ihbarları) D : D harfi arama ve kurtarma mesajları
NAVTEX message example ZCZC OA20 (ERROR RATE = 1 %) WZ 1593 SCOTLAND, WEST COAST. SUMMER ISLES. The NORTH CARDINAL LIGHTBUOY AND THE WEST CARDINAL LIGHT*UOY WITH RACON DELTA MARKING DANGEROUS WRECK 58-01.2 NORTH 005-27.1 WEST HAVE BEEN PERMANENTLY WITHDRAWN CANCEL WZ 1562 (OA07). NNNN NAVTEX message example The above NAVTEX message example was sent by Portpatrick CRS (OA20) as navigational warning (OA20) with message number 20 (OA20). The message has an error rate of 1%, that is, the word LIGHTBUOY in the message "*" was printed instead of the letter B.
NAVTEX Mesajı yayın formatında:
ZCZC mesajın başlangıcını belirtir.
B1 karakteri, A dan Z ye kadar bir harf olup, vericinin kapsama alanını belirtir NAVTEX CRS tanıtım kodu.
B2 karakteri, A dan Z ye kadar bir harf olup, mesaj tipini belirler. Buna Konu Göstergesi de denir. (Aşağıdaki tabloda açıklanmıştır.)
B3 ve B4 karakterleri, her mesaj için, iki haneli bir seri numarasıdır. 01 den başlayıp 99 da sona erer. Bu numara, alıcıların, daha önceki/eski mesajları basmamaları için kullanılır. 00 seri numarası, en yüksek öncelikli mesajlar için ayrılmıştır; bunlar Tehlike Aktarım (Distress Relay) mesajları olup, daima yazdırılırlar(print).
MESAJ METNİ, NAVTEX CRS verici adıyla ve yayın saati ile başlar.
NNNN mesajın sonunu belirtir. NAVTEX message transmission format
In the NAVTEX message transmission format:
ZCZC indicates the start of the message.
The B1 character is a letter (A-Z) identifying the transmitter coverage area NAVTEX CRS identifier.
The B2 character is a letter (A-Z) for each message type. This character is referred to as the subject indicator (explained in the following table).
B3 and B4 constitute a two digit serial number for each message. Starting with 01, the sequence ends with serial number 99. This number is used by receivers to avoid printing messages previously received. The serial number 00 is reserved for messages of the highest priority, these are distress relay messages, and are always printed.
MESSAGE TEXT begins with the NAVTEX CRS transmitter name and time of transmission.
NNNN indicates the end of the message. Not: Radyo sinyalinin alım özelliğini gösteren bir belirteç olarak, NAVTEX mesajına HATA ORANI (ERROR RATE) eklenebilir. Genellikle, ZCZC belirtecinden önce bir satır olarak gösterilir. (Örnek olarak; HATA ORANI=3%) Eğer hata oranı 0% ise, belirtilmez. Bunun anlamı, sinyal gücü iyi olduğundan, alınan mesajda hata olmadığıdır. Hata varsa, Hatalı Karakter Oranı = Hatalı Karakter Adedi ("*" olarak belirtilir) / Toplam Karakter Adedi x 100 dür. If a NAVTEX message has CER of 4 % or less is an acceptable message. B2 Mesaj Türü Göstergeleri A B C D E F
Mesaj Türü
Seyir Uyarıları (Navigational Warnings) - Alıcı cihaz, bu yayını almamazlık edemez) Meterolojik Uyarılar (Meteorological Warnings) - (Alıcı cihaz, bu yayını almamazlık edemez) Buz raporları SAR (Search And Rescue)-Arama Kurtarma bilgileri ve Korsan Saldırısı Uyarıları (Pirate Attack Warnings) - (Alıcı cihaz, bu yayını almamazlık edemez) xxxxx Meteorolojik tahminler (Meteorological forecasts) Kılavuzluk hizmeti mesajları (Pilot service messages)
G H I
AIS (Automatic Identification System) - Otomatik Tanıma/Tanıtma Sistemi) LORAN (LOng RAnge Navigation system) Mesajları Gerektiğinde kullanılabilir SATNAV (Satellite Navigation System) Sistemlerinin - Örnekse, A.B.D. nin GPS (Global Positioning System), Rusyanın GLONASS; gelecekte (2008) AB nin GALILEO sistemi) mesajları Diğer Elektronik Seyir Yardımcısı Mesajları (Radyo Navigasyon Hizmetleriyle ilgili mesajlar) Seyir Uyarıları (Navigational warnings) - Mesaj türü belirteci A ya ek olarak (Alıcı cihaz, bu yayını almamazlık etmemelidir) Özel Hizmetler/Servisler - NAVTEX Kurulu tahsis eder Özel Hizmetler/Servisler - NAVTEX Kurulu tahsis eder ( Bu soru bana çıktı – hepsi olacaktı ) Özel Hizmetler/Servisler - NAVTEX Kurulu tahsis eder Özel Hizmetler/Servisler - NAVTEX Kurulu tahsis eder Verilecek mesaj yok
J K L V W X Y Z
Uluslararası B2 Mesaj Türü Göstergeleri Tablosu
Navtex broadcasts use following subject indicator characters: A B C D E F G H I J K
Navigational warnings Meteorological warnings Ice reports Search & rescue information, and pirate warnings Meteorological forecasts Pilot service messages AIS messages (formerly Decca messages) LORAN messages Not used (formerly OMEGA messages) SATNAV messages (i.e. GPS or GLONASS) Other electronic navaid messages Navigational warnings — additional to letter A (Should not be rejected by the L receiver) T Test transmissions (UK only — not official) V Notice to fishermen (U.S. only — currently not used) W Environmental (U.S. only — currently not used) X Special services — allocation by IMO Navtex Panel Y Special services — allocation by IMO Navtex Panel Z No message on hand
Güncel Navteks Yayınları
Tablo 1. Türkiye'de Navteks İstasyonları
B)
NAVTEX HABERLEŞME SİSTEMİ NAVTEX ( Navigational Telex ) ifadesinin kısaltılmışıdır. Kıyı istasyonlarından gemilere doğru yapılan tek yönlü yayınlardır. Gemilere ait seyir uyarıları ve hava tahminleri vb . yayınları yapılmaktadır. NAVTEX Yayınları FEC Modunda (Forward Error Correction ) yapılmakta olup , kullanılan emisyon türü (F1B ) dir. Dünya üzerinde 21 NAVTEX yayını yapılan bölgeye ayrılmıştır (NAVAREA) . Her Navarea içinde müsaade edilen NAVTEX ist. Sayısı 24 dür. Her istasyona ayrılan süre 10 dakika olup bir Navarea toplam yayın süresi 10X24 = 240 min = 4 saatdir. Bu nedenle NAVTEX istasyonları 4 saat ara ile günde 6 kez yayın yaparlar. Bir istasyon bir gün içersinde (60 min = 1 saat ) yayın yapmaktadır. NAVTEX yayınları 518 kHz üzerinden MF –Tlg Bandı üzerinden yapılır. Vericilerin gücü max 1kw olduğundan etkinlik sahası 300-400 deniz milidir. NAVTEX bilgilerinin daha uzak mesafeli deniz alanlarına ulaşabilmesi için HF Telsiz Telex sisteminden faydalanılır. Bu amaçla HF Bandında 4209.5 kHz frekansı HF NAVTEX yayınları için tahsis edilmiştir. Weatherfax (WX) Broadcast İstasyonlarından NAVTEX mesajları yayımlanmaktadır. Ankara (YMA) 3377 KHz (1610-0500 saatleri arasında ) 6970 kHz (0500-1610 saatler arasında ) yayın yapmaktadır.
EPIRP Emercency Position Indicating Radio Beacon Acil bir durumda el ile veya alınamadan, geminin batması halinde otomatik olarak gemiden ayrılıp denizde yüzer halde kendi kendine çalışmaya başlayan ve cinsine göre telsiz istasyonlarına veya uydular aracılığı ile uydu kara istasyonlarına belirli formatta tehlike sinyali gönderebilen bir cihazdır.
406 Mhz frekansında çalışır. Çalıştığında acil durum sinyali, deniz aracının bağlı bulunduğu ülkenin MIB kodu, araç kimlik bilgileri ve bulunduğu yerin koordinatlarını COSPAS-SARSAT arama-kurtarma uydularına gönderir ve bu uydular tarafından deniz aracının kimlik bilgileri ve bulunduğu yerin belirlenmesini sağlar. Bilinen özelliklerine artı olarak GPS ilave edilmiş Epirp cihazları bulunmaktadır. Epirp seçimi ve satın alımında bu özelliği olan cihazların tercih edilmesi önerilir. Epirb'in tescil edilmesi gerekmektedir. Tescil için >> tıklayınız
Resim 2. EPIRB
Resim 3. Epirb'in Elle Çalıştırılması
Resim 4. Epirb'in otomatik olarak gemiden ayrılması Epirbin aktif hale geçmesi demek, işaret gönderen kaynağın; • Tehlikede olduğu, • Terkedildiği ya da terkedilmeye karar verildiği, • Bir başka donanımla iletişim kurulamadığı anlamına gelir. • Her Epirb, bağlı olduğu tekneye kayıtlıdır ve kendine ait seri numarası vardır. 30-70 cm boyunda, 0.75-5 Kg ağırlığındadır.
• Teknenin dışında kolay ulaşılabilir ve monte edilebilir bir yerde bulunması gerekir. (IMO'nun gösterdiği yerde) • Kendi bağlayıcısından başka bir bağlayıcıyla bağlanmaz. • Tanıtım numaraları vardır.(MID numarası işlenebilir.) • Test için birkaç saniyelik çalıştırması hariç, tehlike dışında kullanılmamasına özen gösterilir. (Epirp Test Rehberi) Epirb'in Yanlışlıkla Çalıştırılması Bu gibi bir durum oluştuğunda Epirp hemen kapatılmaz. Cihaz kapatılırsa aramakurtarma ekibi durumun daha acil olabileceğini düşünebilir. llk yapılacak; arama-kurtarma ekibini arayıp, cihazın seri numarasını bildirerek aramakurtarma operasyonunun iptalini istemektir. Ayrıca, VHF telsiz Kanal 16 dan CANCEL DISTRESS yapılarak tehlike durumu iptal edilir. Bunlardan sonra Epirp cihazı kapatılabilir. EPIRB Çeşitleri VHF EPIRB: 156.505 Mhz (70 Kanal) INMARSAT EPIRB: 1.6 GhZ COSPAS SARSAT EPIRB: 406 Mhz-406.1 Mhz ve 121.5 Mhz EPİRB genel olarak iki üniteden oluşur, Radio Beacon Sinyali gönderen ünitedir. Yüzme özelliğine sahiptir. 48 saat devamlı çalışma ömrüne sahip bir bataryası vardır. Üzerinde el ile veya otomatik olarak cihazı çalıştıracak düğmeler vardır. Serbest bırakma ünitesi Radio Beacon cihazını üzerinde taşıyan ve tehlike anında serbest bırakan ünitedir. Ünitenin üst kısmında “Radio Beacon”ın yerleştirilmesi için yaylı bir yatak alt tarafında hidrostatik serbest bırakma mekanizmasına bağlı ikinci bir yatak bulunur. “Radio Beacon” bu yataklar arasına oturtulur. Geminin batması halinde, suyun 3-4 m.’deki basıncı ile çalışarak, cihazı serbest bırakır. Epirb tarafından gönderilen sinyaller kıyı veya uydu istasyonları tarafından alınarak arama kurtarma koordinasyon merkezlerine gönderilir.
Resim 5. Epirb'in aktif hale geçmesi
PLB
Kişisel Konumlandırıcı (Personal Locator Beacon)
PLB EPIRB cihazının sahip olduğu fonksiyonların aynısını taşıyan küçük, taşınabilir kişisel bir cihazdır. Can yeleklerine bağlanabilir, giysilerin ceplerinde taşınabilir, su geçirmez. Yalnızca elle devreye sokulabilir. Tekne dışında ve doğa sporlarında kullanılabilir. Tekneden düşme ya da doğada kaybolma durumunda, kişinin yeri bu cihaz sayesinde kolayca tespit edilebilir.
SART Search And Rescue Transponder Gemilerde bulunan ve bir sorun olduğunda çevredeki gemilerin radarlarına iz bırakıcı sinyal göndererek bulunmayı kolaylaştırıcı bir cihazdır. Gemi terk edilirken alınarak can kurtarma aracına götürülür ve orada çalıştırılır.
Resim 6. Sart Cihazı El ile devreye alınır. Devreye alındığında bekleme durumuna geçer. Bir radar sinyali aldığında aktive olarak çevredeki gemilerin radarlarına iz bırakıcı sinyal gönderir. Denizde yüzebilir. Bu cihaz aynı zamanda radar transponder olarak adı geçen cihazdır. SART cihazları, gemi terk edilirken kolayca alınıp can kurtarma aracına götürülebilecek şekilde bulundurulur. Salda su seviyesinden en az 1 m. yüksekte duracak şekilde monte edilir. Ancak, bu zorunlu değildir. Monte imkanı yoksa bir salvo ile araca bağlanıp denize salınabilir. Ancak, SART cihazı ne kadar yükseğe monte edilirse o kadar uzaktan görülme imkanı bulunmaktadır. SART cihazları su geçirmez yüzebilir fakat otomatik serbest bırakma tertibatı olmayan cihazlardır. Bu neden ile mutlaka gemi terk edilirken alınarak can kurtarma araçlarına götürülürler. Birden fazla sart cihazının bulunduğu gemilerde tüm cihazlar birlikte devreye alınmaz. Kurtarma araçları gemiden ayrılıp nete bir yerde birleştikten sonra sırası ile çalıştırılırlar. Birinin bataryası bittiğinde diğeri devreye alınır. Cihaz devreye alındıktan sonra “Hazır ol.” durumunda bekleme yapar. Bir geminin radar sinyalini alması ile aktif hale geçer ve yayın yapmaya başlar. Yayın süresi 8 saattir. Yayını alan radarın ekranında merkezden dışa doğru tek hat üzerinde 12 nokta oluşur. Noktaların hizası sart cihazının hizasıdır. Merkezine en yakın olan nokta da cihazın bulunduğu yerdir. Radar sart cihazına yaklaştıkça noktalar yayvanlaşmaya başlar ve mesafe 1 milin altına düştüğünde, bu yaylar birer daire şekline dönüşür.
Resim 7. Çalışan bir SART'ın radarda oluşturduğu izler
RÜZGARLAR VE YÖNLERİ Belirli bir noktanın üzerindeki havanın ağırlığına Basınç denir. Deniz seviyesinde 1013.25 milibar hava basıncı Normal Hava Basıncı olarak kabul edilir. Bunun altı değerler Alçak Basınç, üstü değerler ise Yüksek Basınç sayılır. Deniz seviyesinden yükseldikçe basınç azalır. Rüzgarlar, havanın yüksek basınçtan alçak basınca hareket etmesi sonucu oluşur. Yüksek ve alçak basınç arası fark ne kadar çok ise, bu alanlar arası etkileşim o kadar kuvvetli olur ve rüzgar hızlanır. Ayrıca, basınç alanlarının arasındaki mesafe de rüzgar hızında etkilidir. Yüksek basınçlı sistemler olarak da adlandırılan Antisiklonlar, Kuzey Yarımküre'de saat yönünde ve dışarı doğru hava akımı oluştururlar. Yüksek basınçlı havalar genelde açık ve güzel havaları getirirler.
Alçak basınç sistemleri olarak da adlandırlılan Siklonlar, Kuzey Yarımküre'de genel olarak bulutlar, yağış ve fırtınaları getirirler. Rüzgarı oluşturan ve etkileyen üç kuvvet vardır. • Basınç Farkı, • Coriolis Etkisi, • Sürtünme. Basınç Farkı Gücü BFG (PGF) Dünyanın dengesiz ısıtması tarafından oluşturulan güç konumları arasındaki basınç farkı nedeniyle bir kuvvet oluşur. Buna, Basınç Farkı Gücü adı verilir. BFG rüzgar oluşumunun baş sorumlusudur. Rüzgarın hızını doğrudan etkiler. Coriolis Etkisi Dünya'nın dönmesi tarafından oluşturulan güç, nesnelerin hareketlerinin sapmasına neden olduğu için rüzgarın yönüne de etki eder.
Coriolis etkisinin enlemlere göre fonksiyonu değişir. Ekvatorda hiçbir Coriolis etkisi yoktur. Kutuplarda ise maksimium etkisi vardır. Coriolis etkisi sadece rüzgarın yönünü etkiler. Hızına etkisi yoktur. Sürtünme Sürtünme yüzeyi rüzgar hızını yavaşlatır ve Coriolis etkisi zayıflar. Rüzgarlar estikleri yönlere göre isimlendirilir. Bunun haricinde sürekli rüzgarlar, mevsimlik rüzgarlar, günlük rüzgarlar ve yerel rüzgarlar da vardır.
Karadan denize, denizden karaya rüzgarlar Bir kıyı boyunca toprak ve su arasında eşit olmayan ısınma farkı, alçak basınç alanlarına yüksekten hava taşımak için basınç farkı kuvveti nedeniyle eşit olmayan baskılar oluşturur. Gün boyunca, deniz meltemi geliştirir ve geceleri, bu yerlerde karadan denize doğru meltemler oluşur. .. Hava kütlelerinin yatay olarak, birim zamanda aldığı yola Rüzgârın Hızı denir. Rüzgârın Hızı saatte kilometre (km/saat) ya da saniyede metre olarak ifade edilir.
Denizcilikte, Rüzgarın Hızını belirtmek için Km yerine Knot kullanılır. 1 Knot, 1 Deniz miline eşittir.
1 Knot = 1.852 Km/Saat = 1 Denizmili/Saat(nm/h) 1 Knot = 0,514 Metre/Saniye(m/sec) 1 Km/Saat = 0277 Metre/Saniye =0,54 knot 1 Metre/Saniye = 3,6 Km/Saat = 1,945 knot
Rüzgâr hızı Anemometre adı verilen bir aletle ölçülür. Rüzgârın hem hızını, hem de yönünü ölçen cihazlara Anemograf denir. Rüzgâr Şiddetini ve Etkilerini belirtmek için 18. yüzyılda Amiral Francis Beaufort tarafından bulunmuş olan Beaufort (Bofor) Skalası adı verilen bir çizelge kullanılır. Rüzgar Yönleri Rüzgar, daima geldiği yönle isimlendirilir. Genelde 8 veya 16 yön olarak, pusula
yönleriyle ya da 0-360 arasında 10’ar derecelik aralıklarla isimlendirilir. ...
Kerte : Yönleri aralarında yarıya bölmek suretiyle eski puslalarda kullanılan Kerte taksimatı ortaya çıkmıştır. Eski pusulalarda 360° = 32 Kerte ile ifade edilirdi. 1 KERTE = 11° 15′
Derece ve Kerte Cinsinden Rüzgar Yönleri
Rüzgarların Derece ve Kerte Cinsinden Açıları
Türkiyede Rüzgar Yönleri
YILDIZ: Kuzeyden esen, ismi yerel balıkçılar tarafından verilen soğuk rüzgar. Genellikle Karadeniz ve Marmara denizi üzerinden bir soğuk cephenin geçişinden sonra eser. Yazın serin, kışın ise soğuk hava taşır. KARAYEL: Kuzeybatıdan esen etkili ve soğuk rüzgar. Karadeniz'in etkili rüzgarıdır. Denizde sert fırtınalara neden olur. Genelde yağış öncesi ortaya çıkar ve yağış getirir. LODOS: Türkiye’nin batı kesimlerinde, güney batı yönlerden esen sıcak rüzgar. Bazen hızı ve hamlesi 40 ile 60 Knota kadar ulaşarak etkili olur. Denizciler için oldukça önemlidir. Yağmurun peşinden sıcak bir havaya neden olur. Özellikle kış mevsiminde, sıcak esme özelliği nedeniyle karların erimesine neden olarak zaman zaman taşkın, sel ve su baskınlarına yaratır. Estiği sürece sıcaklıklarında normallerinden fazla artmasına neden olan bir rüzgardır. Zaman zaman Ege, Marmara ve Batı Akdeniz’de deniz ulaşımını etkilediği gibi kara ve
denizde can ve mal güvenliğini tehlikeye sokacak olaylara neden olarak yaşamı etkiler. "Lodos'un gözü yaşlı olur" deyimi vardır. Uzun süreli Lodos esmesinin arkasından mutlaka yağış gelir. POYRAZ: Kuzeydoğudan esen, Karadeniz’in kuzey doğuya bakan kıyıları ile İstanbul Boğazı’nda hasar yaratabilecek şiddette esen soğuk rüzgar. Güney Rusya üzerinde oluşan yüksek basınç ile yoğun soğuk kararlı havanın güneye, Karadeniz’in nispeten sıcak deniz yüzeyine doğru uzanması nedeniyle, güneyde oldukça kararsız ve hamleli Poyraz rüzgarı oluşur. Poyrazın şiddeti ve hamlesi, kuzeydeki yüksek basınç ile güneydeki, yani Karadeniz üzerindeki alçak basıncın arasındaki basınç farkına bağlıdır. Basınç farkı fazlalaştıkça rüzgarın hızı ve hamlesi artar. Poyraz, aynı zamanda kış mevsiminde Türkiye’nin kuzey kıyılarında, Karadeniz’de ve Karadeniz’e bakan taraflarda kar yağışına neden olur. MELTEM: Tüm yaz boyunca Doğu Akdeniz’de düzenli olarak esen kuzeybatılı rüzgar. Özellikle Temmuz ve Ağustos aylarında hem çok düzenli hem de kuvvetli olarak eser. Musonların oluşum şekillerine benzerlikleri vardır. Genellikle Doğu Akdeniz’de alçak basınç oluştuğunda veya yerleştiğinde görülür. Hızı 15-20 Knotdur. Öğleden sonra zaman zaman hızı 30 Knotu bulur. Geceleri ise rüzgarın hızında azalma görülür. Aynı özellikleri taşıyan ve Ege’de esen rüzgar da yerel ifadeyle İMBAT olarak isimlendirilir.
BOFOR TABLOSU (Beaufort) Rüzgarların Şiddet ve Hızlarına Göre Ölçeklendirilmesi BOFOR Rüzgar hızı aralığını ifade eder. Meteoroloji raporlarında "Rüzgar 2 ila 4 kuvvetinde" şeklindeki ifadenin simgesidir. Akılda kolay kalabilmesi için: 4 x 4 = 16 16 knot = 4 bofor 16 + 5 = 21 knot 5 bofor 21 + 6 = 27 knot 6 bofor 27 + 7 = 34 knot 7 bofor dilimlerinin sonudur.
Bofor Şiddetine Göre Deniz Görünümleri
DOĞADA YÖN BULMA
Harita ve Pusulayla Yön Bulma Diyelim ki kayboldunuz. Ortada kaldınız ve nereye gideceğinizi bilmiyorsunuz. Gerçekten güç durumdaysanız her şeyden önce; Sakin kalınız, önce ayaklarınızı değil gerçekçi bir şekilde kafanı kullanınız. Yiyecek olmadan uzun zaman yaşamını sürdürebilirsin, içecek de o kadar sorun olmaz.
Buradaki bilgiler esas olarak Kuzey Yarımküre içindir. PUSULASIZ YÖN BULMA Pusulamız yok ama, Güneş, yıldızlar, Ay ve etrafınızdaki doğa var. Başlangıç olarak bir tepeye çıkıp etrafa bakmak iyi bir fikirdir. İnsanların kullandıkları bir yol olup olmadığına bakın. Yoksa, hangi yönün gitmeye en elverişli olduğunu tespit edin. Haritanız yoksa gördüklerinizi haritalaştırın. Aşağıdaki yöntemleri kullanarak Kuzeyin neresi olduğunu belirleyin. Zorunlu olanların dışında daha fazla tepe tırmanmamanız gerektiğini hatırlayın. Ve çok yorgunsanız hiç tırmanmayın. Bu durumda olduğunuz yerde kalmayı deneyebilirsiniz. Bu durumda sizi kurtarmaya geleceklere daha fazla nasıl yardımcı olabileceğinizi iyice düşünün ve uygulayın.
Gündüz, Gölge Yöntemi En doğru olan bu yöntemi uygulamak için açık bir Gökyüzü, birkaç sopa, bir iki taş ve bir de bolca zamana ihtiyacınız olacak. Sabahleyin ya da en azından öğleden önce gölgeler belirmeye başlar. Uzunca bir sopayı yere saplayın veya dik duracak şekilde taşlarla sabitleyin. Bu ilk metodu uygulamak için yaklaşık 1 metre uzunluğunda düz bir çubuk ve güneşin eğrisiz bir gölge bırakabileceği düzlük bir yer bulun. Bu basit metot son derece tutarlıdır ve 4 aşamadan oluşur: 1. Sopayı, gölgesinin belirmesi için yere dik bir biçimde saplayın. Sopanın gölgesinin ucuna denk gelen noktayı bir taş ya da başka bir yolla işaretleyin. Dünyanın neresinde olursanız olun ilk işaretlenen nokta her zaman batıyı gösterir. 2. Gölgenin yer değiştirmesi için yaklaşık 15 dakika bekleyin. Gölgenin yeni konumunu ilki gibi işaretleyin. 3. İki işareti düz bir çizgiyle birleştirerek doğu-batı doğrultusunu gösteren bir doğru elde edeceksiniz. 4.İlk noktayı solunuza ikinciyiyse sağınıza alın. Bu pozisyonda yüzünüz kuzeye dönük vaziyettesiniz. Bu metot dünyanın her yerinde aynı sonucu verir.
AKREP VE YELKOVANLI BİR KOL SAATİNİZ VARSA Eğer analog, akrep ve yelkovanı olan, bir kol saatiniz varsa bunu kuzeyi bulmak için kullanabilirsiniz. Saatinizi önünüzde akrep (kısa kol) güneşi gösterecek şekilde tutun. Bu durumda iken akreple saat 12 işareti arasındaki açıyı ortalayacak şekilde bir doğru geçirin. Güneşe doğru olan yön güneyi gösterir. (sabah 06 akşam 18 arası)
Günümüzde pek çok insan dijital saat kullanıyor. Eğer sizde de böyle bir saat varsa bir kağıt üzerine analog bir saat çizin. Dijital saati kullanarak akrebin yerini belirleyin.
GECE Gece yıldızlar çıktıktan sonra yönünüzü bulmaya çalışın. Fakat yürürken dikkatli olmalısınız, ayağınız kayabilir, düşer ve bir yerinizi sakatlayabilirsiniz. Ya da yıldızları gözden kaçırabilirsiniz. Daireler içinde yürümeye başlayın. Sıklıkla fiziksel ve beyinsel olarak yorulabilirsiniz.
GERÇEK KUZEYİ KUTUP YILDIZI İLE BULMA Kuzey yarım kürede bir yıldız sürekli olarak kuzeyi gösterir. Bu, Kutup Yıldızı (Polaris) dır. Eğer Büyük Ayıyı biliyorsanız yerinin bulunması da oldukça kolaydır. Kutup yıldızı, bulunduğu noktada ona yakın diğer yıldızlara göre en parlak ve net görülenidir. Büyük Ayının son iki yıldızından geçen ve yukarı doğru hayali bir çizgi çiziniz. Bu çizgi boyunca, bu iki yıldız arasındaki uzaklığın 5 katı kadar yukarı çıktığınızda Kutup Yıldızına rastlarsınız. O da daima kuzeyi gösterir.
Kendi Pusulanızı Yapın! İğneyi bir kağıdın üzerine koyarak suya bırakabilirsiniz. Yüzerse sorun yok. Batarsa büyük bir olasılıkla iğne suyun yüzeyinde kalacaktır. İğneyi yağlayabilirsiniz veya batmayan bir cismin üzerine koyabilirsiniz. Eğer iğne mıknatıslı ise aynen bir pusula gibi hareket edecek ve oldukça doğru olarak Kuzey–Güney doğrultusunu gösterecektir. Diğer teknikleri kullanarak da Kuzeyi tayin edebilirsiniz. Günümüzde mıknatıslı iğne bulmak zor ise de bulduğunuzla şansınızı denersiniz.
Çevrenizdeki Ağaçlardan Yararlanın! Ağaçlar hakkında bilmeniz gereken çok şey vardır. Her şeyden önce kuzeye uzanan çok az dal vardır. Bir ağaca aşağıdan yukarıya doğru bakarsanız bunu rahatlıkla görürsünüz. Ağaçların kuzeye bakan kısımları güneye bakanlara göre çok daha fazla nemlidir. Karıncalar, yuvalarını ağaçların güneye bakan kısmında yapmayı severler. Ayrıca çevrende erimemiş kar bulunuyorsa, onlara dikkat edin. Güney yamaçlarda ve kayaların güney kısımlarında karlar daha çabuk erir. Tepelerin güney kesimlerinde bitki örtüsü daha çok toprak daha kalındır. Meyveler önce güney kesimde oluşur. Ancak, rüzgar bu özellikleri bozabilir ve yanılabilirsiniz. Bunları diğer yöntemlere destek vermek için kullanabilirsiniz.
Yön Bulmada Diğer İpuçları • Ağaçlar ve taşların yosun kaplamış yüzleri daima Kuzeye bakar. • Minarelerin şerefelerine çıkış kapıları daima Güneye bakar. • Kiliselerin çanı, daima kilisenin Batısında bulunur. • Müslüman mezarlarının baş taşları daima Batıyı gösterir. • Hıristiyan mezarlarının baş taşları daima Doğuyu gösterir. • Karıncalar, yuvalarını ağaçların Güneye bakan kısmında yapar.
Ay ile Kuzeyi Bulmak Ay bir pusuladır ve çok doğru olarak kuzeyi gösterir. Eğer Ay’ ı görüyorsanız kuzey yönünü bulabilirsiniz. Bunun iki yolu vardır. Dolunaya yakın zamanlarda ay üzerinde bir gölge görürsünüz. Bu gölgenin içindeki parmak kuzeyi gösterir. Ayın diğer zamanlarında gölge uçlarından yukarı doğru hayali bir çizgi geçirirseniz, bu çizgi kuzey yıldızına doğru uzanacaktır. Ama kuzey yıldızı nerede ? Eğer gece olan uzaklığını gözünüzde canlandırabiliyorsanız tahmin etmeniz zor olmayacaktır.
Alttaki yöntem kesin değilse bile kabaca bir fikir verebilir.
Son olarak akintiyla alakali bir soru çıktı. Soru yeni hicbir kaynakta yok. Pilotting sheet kullanilarak çözülüyor. Akintinin yönü ve şiddeti verilmiş. Kaptanin gitmek istedigi rota ve gemi surati verilmiş. Akintiya göre (akinti önleme rotasi) ne olacaktir tarzinda bir soru.
Cevap 264° - 15.4 knot şeklinde birşeydi.
CAYRO PUSULA : Cayro kanunlarına uyumlu olarak, yer çekimi ve dünyanın dünüş süratinin; bir cayro sistemi üzerinde oluşturduğu etki sonucu, cayro ekseninin hakiki Kuzey-Güney doğrultusunu alması ve bu yönü muhafaza etmesi özelliğinden yararlanarak geliştirilmiş yön gösteren alettir. CAYROSKOP Basit bir cayroskop Şek=14-1'de görüldüğü gibi;sürtünmesi yok denecek kadar az bir eksen etrafında dönen ağırlığı olan bir rotor (Disk) ve yalpa çemberlerinden oluşmuştur. Yalpa çemberleri; (1) Dönüş eksenini (2) Yatay ekseni (3) Dikey/Düşey ekseni oluştururlar. Yatay ekseni ufuk düzlemine paralel olan bir cayroskopa, hareket düzleminden farklı bir meyil verdiğimizde cayroskopun dönüş ekseni kuzey/güney yönünü muhafaza ettiği gibi yer çekimi etkisi ile yatay düzlemi/yatay ekseni ufuk düzlemine paralelliğini muhafaza eder. CAYRO KANUNLARI : Yukarıdaki paragrafta belirtilen cayroskopun bu hareketi cayronun iki temel kanuna dayanır. 1. Serbest dönen bir cayroskop cayro ekseni yönünü muhafaza eder. 2. Serbest Dönen bir cayroskopun eksenine herhangi bir kuvvet uyguladığımızda Cayro ekseni bu kuvvete dik bir yön alır. Bir cayroskopun hareketinde 4 faktör etkisini gösterir. a. Cayronun ataleti b. Dünyamızın dönüş hareketi c. Yer çekimi d. Presisyon hareketi Dünyamızın batıdan doğuya doğru saatte 15 derecelik açısal bir hızla dönmesinin serbest asılmış bir cayro ekseninde oluşturduğu kuvvet; cayronun ikinci kanunu uyarınca, cayro ekseni bu etkiye dik bir yön alırki, bu yön kuzey/güney yönüdür. Cayro ekseninin genel olarak bu etkiyle kuzey/güney yönünü alması onun bir Pusula şeklinde kullanılması için yeterli değildir.Çünkü bazı nedenler ile cayro ekseni gerçek kuzey güney doğrultusunda karar kılmaz. Bunun nedeni dünyamızın kendi ekseni etrafındaki dönüş hareketinde var olan presisyon hareketi sonucu cayro ekseni üzerindeki dönüş hareketi etkisindede kendisini hissettirir. Bu nedenlerle cayro eksenimiz kuzey kutbu etrafında ve tabiatıyla güney kutbu etrafında bir osilasyon yaparki (Koni resmeder diğer bir deyişle elips çizer) Cayronun bu hareketine presisyon hareketi denir. Pusula olarak kullanılan cayrolarda oluşan bu salınım hareketini önlemek maksadıyla Damping Sistemi denilen bir sistem geliştirilmiştir. Şek=14-2'de gösterilen bu sistem civalı bileşik kaplardan oluşmuştur. Bu sistem cayronun dikey eksenine bağlı olarak presisyon hareketi nedeniyle bir yalpalama hareketine karşılık meyil nedeni ile bir kaptan diğer kaba akan civanın karşı bir kuvvet yarat ması sonucu yalpalanma olayı gittikçe sönen bir dalga gibi azalarak en sonunda cayro dönüş ekseninin gerçek kutup yönünde kararlı kalmasını sağlar. Yapılan bu işleme damping denir. Bu suretle cayro ekseni meridyen yönünde devamlı kararlılık kazanmış olur. Pusulanın gerçek kuzeyden azda olsa farklı bir yön alması halinde oluşan hataya damping hatası denir ki bu hata sabit hatadır. 40 derece enlemi civarında 1 dereceye yaklaşan bu hata Ekvatorda 0 derece olur. CAYRO PUSULANIN GENEL YAPISI : Cayro Pusulalar, elektrikli ve mekanik karmaşık bir sistemde fakat uzun süre çalışacak tarzda imal edilmişlerdir. Yapılarında en önemli husus mekanik kısımlarda sürtünmenin en aza indirilmesi ile büyük bir doğruluk derecesine ulaşılmasıdır. Cayro Pusulalar genellikle 4 ana elemandan oluşmuşlardır. 1. Pusulanın üzerine kurulduğu örümcek (spider) elemanı
2. Serbest asılmış cayronun dikey eksenine asılmış olan diğer yatay eksen parçalarını taşıyan, rötörun hareketlerini Pusula kartına ulaştıran parçaların bulunduğu Tayf (Phantom) elemanı. 3. Kuzeyi arayan rotor dönme ekseni hareketini Pusula kartına ileten askı teli. 4. Cayronun yatay eksenine monte edilmiş bu eksenin kuzey yönü etrafındaki salınımları önleyici balistik sistem. CAYRO PUSULANIN ÇALIŞTIRILMASI : Gemilerde kullandığımız cayrolar kendi özel talimatlarına göre çalıştırılırlarsada bugün hemen hemen her cayronun çalıştırılması için aşağıdaki genel kurallar uygulanır. 1. Hareketten en az 4 saat önce cayro Pusula rotoru çalışma hızını almalıdır. 2. Bütün devre süviçleri açık duruma getirilmelidir. 3. Pusula muhafazasının üst kapak kilidi fora edilerek bir kapısı açılır, buradan bakarak düşey halkanın ve rotor muhafazasının kilitli olduğu görülmelidir. 4. Fantom halkası ile düşey halka her iki kulağından tutularak Pusula kartı yaklaşık pruva yönünü gösterinceye kadar yavaş yavaş döndürülür. 5. Yağ penceresinden bakılarak yağ kontrolu yapılır. 6. Alarm süvicine basılarak faal olup olmadığı kontrol edilir. 7. Sürat ve enlem düzelticileri ayarlanır. 8. Kontrol levhasındaki kontrol süvici ON durumuna getirilir. 9. Kontrol levhasındaki devre kırıcı şalteri çekerek motor jeneratör çalıştırılır. 10. Eğer bir rıhtımdan hareket ediliyorsa, rotor hızını alıncaya kadar (yaklaşık 10 Dk.) beklenir. Ondan sonra amplifayer tablosundaki takip süvici çevrilir. 11. Rektifayer lambalarının flamentlerinin ısınması için bir dakika beklenir. 12. Rotor muhafazasının ve düşey halkanın kilitleri fora edilir. 13. Amplifayer tablosundaki semt motoru süvicini ON durumuna getirilerek çalıştırılır. 14. Bütün cayro ritipterleri ana cayro ile ayarlanır. 15. Alarm süvici on durumuna getirilir. 16. Pusulanın geminin pruva yönünü gösterdiği kontrol edilir. CAYRO PUSULA HATALARI VE BU HATALARIN DÜZELTİLMESİ : Bu gün modern gemilerde bilgisayar ile çalışan cayrolar mevcuttur. Bunlar enlem boylam tatbik edilerek çalışırlar. Ancak aşağıda belirtilen enlem, sürat ve sabit hatalarının düzeltmeleri mekanik elektriki sistemle çalışan cayrolara uygulanır. 1. Enlem Düzeltmesi: Enlem düzeltmesi göstergesine bulunduğunuz Enlem kıymeti doğru olarak uygulanmalı ve her 3 derece enlem değişmesinde yeni enlem cayroya uygulanmalıdır. a = r. X tan L. 2. Sürat Düzeltmesi: Bu düzeltme bir çok cayrolarda doğrudan doğruya gemi paraketesinden intikal eder. Böyle olmayan gemilerde sürat düzeltmesi el ile uygulanır. 3. Sabit Hatanın Düzeltilmesi: Cayronun bilinen sabit bir hatası olduğu takdirde pruva kaydırılmak suretiyle hata düzeltilebilir CAYRO PUSULANIN FAYDALARI 1. Cayro Pusula hakiki kuzeyi gösterir. Hesap işlemi yoktur. 2. Magnetik Pusula gibi hata tayini ve tashihi yoktur. 3. Repiterler yardımıyla Ana Cayrodaki rota kıymetleri istenilen her kompartımana nakledilebilir. CAYRO PUSULANIN TAHDİTLERİ 1. Enerji kaynağına ihtiyaç vardır. 2. Daima kontrol ister. 3. Enlem ve sürat düzeltmesine ihtiyaç vardır.
4. İstenilen her an için kullanılmaz. Seyirden en az 5 saat önce çalıştırmak gerekir. CAYRO PUSULA REPİTERLERİ: Repiterler (izleyici) hareketini ana cayrodan transmisyon sistemi yardımıyla alırlar. Transmiter esas itibariyle bir komütatör ve bir makaralı kontak hamilinden oluşmuştur. Buna sinkro sistemi de denir. Bu kontak sisteminde 12 daire parçası vardır. Repiterin parçaları; 1. Pusula kartı 2. Ayar vidası 3. Aydınlatma sistemi CAYRO PUSULANIN HATALARI VE GEMİ SEYRİNE UYGULANMASI: Bir cayro Pusula ne denli iyi yapılmış olursa olsun bazen yapı hatası bazen sonradan çıkan hataları olabilir. Pusulamızın bu hatalarını değişik yöntemlerle saptama olanağımız vardır. Cayro Pusula hatasının; Hakiki meridyenin doğu veya batısında olduğuna göre GE Pusula hatası E veya W olarak değerlendirilir. Bunun için iki basit kural vardır. 1. Haritadaki gerçek değerden cayro Pusulaya geçişte kural Pusula hatasının değeri işareti değiştirilerek uygulanır. 2. Cayro Pusuladaki değeri haritaya geçmede ise Pusula hatası değeri aynı işaretle uygulanır. CAYRO PUSULA HATALARININ BULUNMASI: 1. Transitler Yardımıyla Hatanın Bulunması : Örnek: Bir cayro repiterinden iki maddenin alınan transit kerterizi 136,5 derecedir. Bu maddenin haritadan alınan transit kerteriz değeri ise 138 derecedir. İSTENEN: (GE) Cayro hatasını bulunuz. ÇÖZÜM : Hakiki Kerteriz Pusula Kerterizi -136,50 GE = 1.50 E olur.
1380
2. Geminizin Demirli veya aborda iken mevkiimizin Fix olması halinde bir maddeden tek kerteriz ile hata bulmak: Örnek: Sahildeki bir fenerin cayro repiterinden alınan kerterizi 310 derecedir. Geminin hakiki mevkiinden bu fenerin haritadan ölçülen kerterizi ise 308.5 derecedir. İstenen : (GE) Cayro hatasını bulunuz. Çözüm : Pusula kerterizi Hakiki kerterizi - 308.5o GE = 1.5o W olur.
310o
3. Üç kerterizdeki mevki yardımıyla hata bulmak: Örnek: Aşağıda belirlenen üç maddenin cayro Pusula kerterizleri Kule 058o Fenerler 183o Beacon 310o dur. Bu kerterizleri haritaya çizdiğimizde bir mevki üçgeni oluşmaktadır. Üçgenin ortası kesin mevkiim olduğuna göre haritadan Fenerin hakiki kerterizini 185 derece buluduğuma göre; İSTENEN: (GE) Cayro hatasını bulunuz. ÇÖZÜM : Hakiki Kerteriz 185 0
Pusula Kerterizi - 183 0 GE = 2 0 E olur.
SORU: GpFL(2)10sec81ft10M özelliğindeki fenerin 16 ft göz yüksekliği olan bir zabit coğrafi görülme mesafesi yaklaşık kaç mildir? ÇÖZÜM : (1,14√81) + (1,14√16) => (1,14x9) + (1,14x4) => 14,82 Mil ‘dir **Fenerin görünme mesafesi; Fenerin coğrafi mesafesi(mil)= 1.14√fener yüksekliği(ft) Fenerin coğrafi mesafesi(mil)= 2.08√fener yüksekliği(m) **Fenerin görünme mesafesini hesaplamak için aynı şekilde gözlemcinin göz yüksekliğini bulmamız gerekir. Gözlemcinin görme mesafesi(mil)= 1.14√gözlemcinin yüksekliği(ft) Gözlemcinin görme mesafesi(mil)= 2.08√gözlemcinin yüksekliği(m) Bu durumda; Fenerin görünme mesafesi(mil)= Fenerin coğrafi mesafesi(mil) + Gözlemcinin görme mesafesi(mil) formülü ile bulunur. Bu soruda; Fener yüksekliği: 100m Gözcü yüksekliği: 16ft olarak verilmiş. Fenerin coğrafi mesafesi(mil)= 2.08√fener yüksekliği(m)=2.08√100= 2.08 x 10 = 20.8 mil Gözlemcinin görme mesafesi(mil)= 1.14√gözlemcinin yüksekliği(ft) = 1.14√16= 1.14 x 4 = 4.56 mil Fenerin görünme mesafesi(mil)= Fenerin coğrafi mesafesi(mil) + Gözlemcinin görme mesafesi(mil) = 20.8 + 4.56 = 25.36 mil
Mevki Koyma Yöntemleri Bu bölümde seyir yapılırken harita üzerine teknenizin bulunduğu koordinatların işlenmesi, yani mevkinizin koyulması anlatılacaktır. Birçok mevki koyma yöntemi mevcuttur. Bunlardan birkaçı aşağıda belirtilmiştir: 1- Görsel Kerteriz ile 2- Radar ile 3- GPS ile 4- Parakete (Dead-reckoning) 5- Göksel seyir ile Yukarıda anlatılanlar dışında daha eski ve çeşitli seyir aletleri ile mevki koyma yöntemleri de mevcuttur. Örneğin station pointer bunlardan bir tanesidir, ancak günümüzde kullanılmamaktadırlar. Mevki koyma yöntemlerinin açılımları; 1- Görsel Kerteriz: İki farklı cisimden alınan kerterizin birleştirilmesi ile harita üzerine koyulan mevki yöntemidir. Bu yöntemde gyro repeater denilen pusula düzeneği gerekmektedir. Yukarıdaki fotoğrafta görüldüğü şekilde sabit bir cisimden kerteriz alınır. Yalnız teknelerde gyro repeater bulunmamaktadır. Bu yöntem yatlarda şu şekilde uygulanabilir. Transit fix denen yöntem ise iki sabit nokta üzerinde bir doğru çizilmesidir. İki transit alabildiğiniz durumda transitlerin kesiştiği yer teknenizin bulunduğu mevkidir. Bu durum nadir görülebilecek bir durumdur, ondan pratikte yatlarda kullanımı çok mümkün değildir. 2- Radar: Radar ekranından plotting ile istenilen sabit cisme kerteriz ve mesafe ölçülerek harita üzerinde mevki koyulabilir.
3- GPS: Direkt GPS ekranında bulunduğunuz koordinatlar yazmaktadır. Ekrandaki koordinatlar harita üzerinde işaretlenerek mevkiniz koyulabilir. 4- Parakete (DR): Açık deniz seyrinde kullanılan bir yöntemdir. Rotanızın hiç değişmediği durumda ortalama hızınızın speed log’dan kontrolü ile mevki koyma sıklığına bağlı olarak önceki mevkinize oranla sonraki mevkinin koyulmasıdır. Örneğin mevki koyma sıklığınız saatte 1 olsun. Bu durumda 270 rotasından 1 saat boyunca hiç şaşmadan ilerlemeniz durumunda ortalama hızınız 10 knot olursa bir sonraki mevkiniz bir önceki mevkinizden 270 rotasında 10 deniz mili uzaklıkta olacaktır. 5- Göksel Seyir: Gök cisimleri referans alınarak sekstant, almanak, kronometre gibi cihaz ve yayınlar kullanılarak ve hesaplama yapılarak mevki koyulma yöntemidir. Yukarıda belirtilen yöntemlerden 2, 3 ve 4 numaralı mevki koyma yöntemleri yatlarda uygun yöntemledir. Ne zaman hangi mevki koyma yöntemini uygulayacağımızı incelemeden önce, ne tip seyir alanları olduğunu incelemekte fayda var. 1- Okyanus, derin su seyri: Kıyı suları ile kısıtlı alanların dışında kalan suları kapsamaktadır. 2- Kıyı suları: En yakın karaya 10 deniz mili uzaklık içersinde kalan ve 100 metre derinlikten az olan suları kapsadığı düşünülebilir. Teknenize göre kıyı suları kriterini kendiniz değiştirebilirsiniz. 3- Kısıtlı sular: Kanal, dar sular, nehir, boğaz gibi suları kapsamaktadır. 4- Liman varış / kalkış: Limanlara veya marinalara yaklaşımları ve onların portolonları ile çevrili alanları kapsamaktadır. Hangi durumda ne kadar sıklık ile hangi mevki koyma yöntemini uygulayacağınız aşağıda belirtilmiştir. Mevki koyma yöntemleri birincil, ikincil ve üçüncül yöntem olarak gösterilmiştir. Birincil yöntem asıl kullanılması gereken yöntemdir. İkincil ve üçüncü yöntemler ise her önceki yöntemle elde edilen mevkiyi kontrol amaçlı kullanılır. Ayrıca aşağıda belirtilen yöntemlerden teknenizde bir tanesi yok ise, müteakip yöntem birincil olarak kullanılmalıdır. Yani aşağıdaki tablo örnek olarak alınırsa kıyı sularında seyir esnasında teknenizde kerteriz alabileceğiniz gyro repeater yok ise bu durumda birincil yönteminiz radar olmalıdır. Eğer radarınız da yok ise bu durumda birincil yönteminiz GPS olmalıdır. Aşağıda kağıt harita kullanan teknelerde kullanılacak mevki koyma yöntemleri gösterilmiştir. Seyir Bölgesi Okyanus, Derin Su Seyri Kıyı Suları Kısıtlı Sular Liman Varış / Kalkış
Mevki Koyma Sıklığı Saatte bir Her 20 dakikada bir, kısıtlı sulara yaklaşırken 10 dakikada bir Her 12 dakikada bir, limanlara yaklaşımda 6 dakikada bir En az 6 dakikada bir, kritik bölgelerde sıklığı artabilir
Mevki Koyma Yöntemleri 1- GPS 2- Parakete 3- Göksel Seyir 1- Kerteriz 2- Radar 3- GPS 1- Kerteriz 2- Radar 3- GPS 1- Kerteriz 2- Radar 3- GPS
Chart Plotter kullanan ve GPS cihazı Chart Plotter cihazına bağlı olarak otomatik mevki alabilen teknelerde ise aşağıdaki tablo kullanılabilir. Seyir Bölgesi Okyanus, Derin Su Seyri
Mevki Koyma Sıklığı Saatte bir
Kıyı Suları
Her 20 dakikada bir, kısıtlı sulara yaklaşırken 10 dakikada bir Her 12 dakikada bir, limanlara yaklaşımda 6 dakikada bir
Kısıtlı Sular Liman Varış / Kalkış
En az 6 dakikada bir, kritik bölgelerde sıklığı artabilir
Mevki Koyma Yöntemleri 1- GPS 2- Parakete 3- Göksel Seyir 1- GPS 2- Kerteriz 3- Radar 1- GPS 2- Kerteriz 3- Radar 1- GPS 2- Kerteriz 3- Radar
Radar, genelde yatlarda 12 deniz mili menzilinde çalışmaktadır. Okyanus seyrinde radarın kullanılamama nedeni, menzilinin karadaki en yakın noktaya yetememesidir. Parakete ile mevki koyarken açık deniz seyrinde eğer way point üzerinden rotada değişiklik yapılacak veya dönüş yapılacak ise, bu durumda saatte bir mevki koyma sıklığına bakılmadan dönüş anında mevki koyulur. Harita üzerine hangi yöntem ile hangi mevkinin koyulduğunu ayırt edebilmek için çeşitli mevki sembolleri belirleyebilirsiniz. Bunlar kendinizin rahat ettiği gibi olabilirler. Örnek olarak aşağıdaki şekilleri dikkatinize sunuyoruz. Bu sayede hangi mevki hangi yöntem ile koyulduğu görülebilir.
Radar İle Koyulan Mevkinin Sembolü
GPS İle Koyulan Mevkinin Sembolü
Parakete İle Koyulan Mevkinin Sembolü
Diğer Yöntemlerle Koyulan Mevkinin Sembolü Mevki koyarken bir başka önemli nokta ise mutlaka mevkinin koyulduğu saatin de yanına belirtilmesidir. Yalnız uzun seyirlerde sürekli meridyen atlayarak yerel saat değişebileceği unutulmamalıdır. Bundan dolayı mevki saatleri UTC olarak koyulabilir.
Deniz Haritaları Deniz haritaları, dünya üzerindeki sınırlı bir alanı iki boyutlu bir düzlemde gösteren ve genellikle seyir maksatlı kullanılan kağıt yada elektronik haritalardır. Seyir haritaları genellikle derinlikleri, kıyı hatlarını, seyir yardımcılarını ve seyirle ilgili olabilecek diğer unsurları içerirler. Seyir haritalarını kullanarak, bulunduğumuz limandan başka limanlara güvenli bir şekilde seyir yapabiliriz. Senelerdir kağıda basılı olarak kullanılan seyir haritaları, son yıllarda elektronik ortamda (CD'de, hafıza kartı oalrak, vb.) da dağıtılmakta olup, taşınmaları ve kullanımları çok daha kolay bir hale gelmiştir. Elektronik haritalar, az yer kaplamalarından dolayı ve kullanımlarının kolaylığından dolayı günümüzde de amatör tekneler ve ticari gemilerde olduğu kadar, askeri gemilerde de yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Haritaların Yapımı Küresel bir yüzeyin iki boyutlu bir düzleme aktarılmasındaki zorluklardan dolayı, kartoğraflar seneler boyunca farklı sistemler kullanmışlardır. Deniz haritalarında yaygın olarak kullanılan tek sistem Mercator Projeksiyonu denilen sistemdir. Bu sistemde küresel olan yüzey bir silindire yansıtılmakta (silindirik projeksiyon) ve kürenin en üst ve en alt tarafına gelen kutup bölgelerine yakın bölümler matematiksel olarak düzeltmelere tabi tutulmaktadır. Bunun sonucunda iki boyutlu bir dikdörtgen üzerinde, kutup bölgeleri olmayan bir dünya haritası elde edilmektedir. Gerçekte; ekvatorda 1 derece enlemin uzaklığı, 1 derece boylamın uzaklığına eşitken, kutuplara yaklaşıldığında enlemler ile boylamların uzunlukları arasındaki fark artar. Kutup noktasına gelindiğinde, boylamlar arasındaki mesafe sıfır olmaktadır. Kutuplara doğru giderken birbirine yaklaşan boylam çizgileri; Mercator Projeksiyon sisteminde paralel olarak çizilir. Bu bozulmadan dolayı, kutuplara yakın olan bölgeler haritada daha büyük gözükür. Mesela Afrika kıtası Mercator haritalarda Grönland adasından küçük gözükmesine rağmen, aslında Afrika'nın yüzölçümü, Grönland'dan 14 kata daha büyüktür.
Harita Ölçekleri Bir haritanın ölçeği; haritada ölçülen bir uzaklığın, dünya üzerinde ifade ettiği uzaklığa oranıdır. Genellikle ölçekler 2 şekilde belirtilebilir: 1. Basit bir oran şeklinde: Mesela 1:10.000 yada 1/10.000, haritada ölçülen 1cm uzaklığın, gerçekte 10.000cm'ye (yada 100metreye) denk geldiğini belirtir. Benzer şekilde 1:1.000.000 ölçeğindeki her 1cm, gerçekte 1.000.000cm'ye (yada 10km) denk gelmektedir. 2. Grafik Ölçek: Haritanın uygun bir kenarında, genellikle sağ-alt köşede verilen bir çizgi ve çizgi üzerinde işaretlenmiş uzaklık birimleri şeklinde ifade edilir. Genellikle büyük ölçekli haritalarda kullanılır. Küçük ölçekli deniz haritalarında bunun kullanımına gerek yoktur çünkü haritanın sağ ve sol kenarında bulunan enlem ölçeğindeki her derece arası yaklaşık olarak 1 deniz miline denk gelmektedir. Harita üzerinde ölçülen her hangi bir uzaklık, haritanın sağ veya sol tarafındaki enlem ölçeği kullanılarak ölçülebilir. Büyük bir alanı kapsayan haritalar küçük ölçekli, küçük alanları kapsayan haritalar ise büyük ölçekli haritalar diye sınıflandırılır. Tanımlar göreceli olduğu için, aralarında keskin bir ayrım bulunmamaktadır. Yani 1:100.000 ölçekli bir harita 1:1.000.000 ölçekli bir haritaya göre daha büyük ölçekli; 1:25.000 ölçekli bir haritaya göre ise küçük ölçekli bir haritadır. Ölçek küçüldükçe kapsanan alan büyümekte, haritanın gösterdiği detay seviyesi ise azalmaktadır. Bu sebepten dolayı, emniyetli seyir için, özellikle kıyıya yakın yapılan seyirlerde ve liman girişlerinde, mümkün olan en büyük ölçekli haritayı kullanmakta fayda vardır.
Harita Kullanımı/Haritayı Anlamak
Ülkemizin tüm denizlerine ait haritalar; Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi (SHOD) Başkanlığı tarafından hazırlanıp yayımlanmakta ve dağıtılmaktadır. Diğer yayımcılara ait tüm deniz haritaları da, SHOD Başkanlığı tarafından yayımlanan haritalar ile ortak özelliklere sahiptir. Bir haritayı aldığımızda ilk bakmamız gereken, haritanın başlık kısmıdır. Haritanın başlık kısmı, haritanın hangi bölgeye ait olduğunu, ölçeğini, hangi projeksiyon metodu ile yapılmış olduğunu, hangi kaynaklardan yararlanıldığını ve bölge ile ilgili genel uyarıları içerir. Örneğin bölgede balık çiftliği, dalışa yasak saha, askeri güvenlik bölgesi, vb. denizcileri ilgilendirebilecek bir bilgi varsa, bunlar haritanın bağlık bölümünde belirtilir. Ayrıca; haritanın sol üst ve sağ alt köşelerinde haritanın numarası ve alt kenarında da haritanın basım ve yayın tarihleri yer alır. Baskı tarihinden sonra haritaya gelmiş olabilecek düzeltmeler haritada bulunmamaktadır ve haftalık yayımlanan denizcilere ilanlarda belirtilen düzeltmelerin haritaya işlenmesi gerekir.
SHOD tarafından yayımlanan haritaların numaralandırması ölçeklerine ve kapsadıkları bölgeye göre sistematik bir şekilde yapılmaktadır. Karadeniz Bölgesi'ndeki haritalar 1 ile, Marmara Denizi'ndekiler 2 ile, Ege Denizi ve Akdeniz'dekiler 3 ile başlamaktadır. 2 rakamlı numaralar küçük ölçekli haritalara verilmektedir (1: 150.000 ile 1:1.500.000 arası). Örneğin tüm Akdeniz'i gösteren haritanın numarası 30'dur. 3 rakamlı numaralar küçük ölçekli (1:50.000 ile 1:150.000 arası) haritalara verilmektedir. Örneğin 30 numaralı haritanın da kapsadığı İskenderun Körfezi'ni gösteren haritanın numarası 334'tür. 1:50.000 ve daha büyük ölçekli liman, demirleme, kıyı suları ve boğaz haritaları dört rakamlıdır. Örneğin İskenderun Körfezi'ndeki İskenderun Limanı'nı gösteren liman giriş haritasının numarası 3342'dir. SHOD tarafından yayımlanan tüm haritaların listesini ve kapsadıkları bölgeler ve haritaların teminine ilişkin bilgi; "Seyir Haritaları ve Notik Yayınlar Katalogu"nda mevcuttur.
Harita Sembolleri ve 1 No.'lu Harita 1 nolu harita olarak da bilinen, SHOD Başkanlığı tarafından basımı yapılan "Seyir Haritalarında Kullanılan Semboller, Kısaltmalar ve Terimler" adlı katalogda, haritalarda kullanılan tüm sembollerin açıklamaları, örnekleri bulunmaktadır. Katalogun arka sayfasında bulunan İçindekiler bölümü sayesinde aradığınız sembolün anlamını kısa sürede bulabilirsiniz. Kitabın sonundaki indeks bölümünde de, haritaalrda bulunan tüm kısaltmalara dair açıklamalar bulunur. Bu kitabı SHOD Başkanlığı'ndan 50 TL karşılığında satın alabilirsiniz. Amerikan Ticaret Bakanlığı tarafından yayımlanan ve deniz haritalarında kullanılan uluslararası sembolleri içeren "Chart No. 1" isimli ingilizce yayını da http://msi.nga.mil/ adresinden ücretsiz olarak indirebilirsiniz. SHOD Başkanlığı tarafından yayımlanan "Seyir Haritalarında Kullanılan Semboller, Kısaltmalar ve Terimler" isimli yayın da, bu kitap baz alınarak hazırlanmış olduğu için iki kitap da aynı bilgileri içermektedir.
Örnek Harita Haritalarda kullanılan sembolleri gerçek bir seyir haritası üzerinde görmek istiyorsanız, SHOD Başkanlığı tarafından yayımlanmış olan İskenderun Körfezi'ne ait 334 numaralı haritayı buradan indirebilirsiniz. Sonraki konularda verilen bilgilerinin örneklerini bu düşük çözünürlüklü haritada bulabilirsiniz. NOT: Haritanın dosya boyutunu küçültmek için haritayı özellikle düşük çözünürlüklü olarak yükledim.
Harita Sembolleri C)
Derinlikler SHOD tarafından basımı yapılan haritalardaki derinlikler METRE olarak verilmekte ve bu husus harita başlığında DERİNLİKLER METREDİR ifadesi ile belirtilmektedir. Diğer kaynaklardan temin edilen kağıt ve elektronik haritalarda bu hususa dikkat etmekte fayda vardır. Amerikan ve İngiliz kaynaklı haritalarda derinlikler FATHOM veya FEET olarak verilebilir. Bu, haritanın başlık kısmındaki SOUNDINGS IN FATHOMS ve SOUNDINGS IN FATHOMS AND FEET ifadeleri ile belirtilir. Özellikle liman ve koyları içeren, büyük ölçekli portolon haritalarda derinlikler metre ve desimetre cinsinden verilebilir. Örneğin bir yerde gördüğünüz 45 ifadesi, derinliğin 4,5 (Dört nokta Beş) metre olduğunu ifade eder. Haritalarda belirtilen bu derinlikler, haritanın kapsadığı bölgeye ait yapılmış olan en son mesaha sonuçlarına dayanır. Bir bölgenin mesahasının (derinlik ölçümlerinin) yapılması ile haritanın yayımı arasında bazen aylar, çoğu zaman da yıllar geçebilir ve bu süre içerisinde, özellikle dip
akıntılarının yoğun olduğu sahile yakın kumluk alanlarda, dip yapsı belirgin değişiklikler göstermiş olabilir. Bu yüzden haritalarda belirtilen sığlık alanlara yakın seyrederken her zaman iskandil vasıtası ile derinlikler kontrol edilmelidir.
D)
Derinlik Konturları
Haritalarda bulunan eş derinlik hatlarına derinlik konturu denmekte ve bunlar harita üzerinde kesintisiz bir hat ve hat üzerine yazılan bir derinlik değeri ile gösterilir. Haritanın ölçeğine göre değişmekle birlikte, genelde 1000, 100, 50, 20 ve 10 metreler için derinlik konturları bulunur. Sığlık yerlere dikkat çekmek için; kağıt haritalarda kıyıya en yakın derinlik konturunun iç tarafı genellikle mavi renge, bundan denize doğru olan bir sonraki derinlik konturuna kadar olan kısmı ise açık maviye boyanır. Elektronik haritalarda da benzer bir renklendirme mevcut olmasına rağmen, kullanılan renk maviden farklı bir renk olabilir.
E)
Dip Yapısı Deniz dibine ait dip yapısı haritalarda bir kaç harflik kısaltmalarla belirtilir. Bu kısaltmaların anlamları Harita No:1 adlı kaynakta belirtilmiştir. Örneğin S (Sand) harfi kumluk dip yapısını, M çamur dip yapısını, R (Rock) kayalık dip yapısını belirtmek için kullanılır. Özellikle demir atacak yer seçiminde, dip tabiatının yapısı önemli olup, demirin tutma gücüne, atılan demirin alınma kolaylığına doğrudan etki eden dip özelliklerine dikkat etmek gerekir. Sık kullanılan diğer kısaltmalar aşağıdaki tabloda verilmiştir.
F)
Kısaltma
Anlamı
S (Sand)
Kum
M (Mud)
Çamur
R; Rk (Rock)
Kaya
Cy; Cl (Clay)
Balçık / Kil
St (Stones)
Taşlık
G (Gravel)
İnce Çakıl
P (Pebbles)
Orta Çakıl
Cb (Cobbles)
Büyük Çakıl
Sh (Shells)
Kabuk
Wd (Weed)
Otluk, deniz çayırı
Yükseklik Konturları ve Yükseklikler Seyir haritalarında, denizdeki derinlik konturlarında olduğu gibi, genellikle sarı ile belirtilen kara bölgelerinde de yükseklikler belirtilir. Dağ zirveleri gibi yüksek yerler tek bir rakamla belirtilirken, eş yüksekliğe sahip bölgeler de eş-yükseklik çizgileri yada yükseklik konturları denen kesintisiz siyah çizgiler ile belirtilir.
G)
Şehirler, Yollar ve Diğer Yapılar
Şehir merkezleri, sınırları belirten ve iç tarafı koyu bir renk ile karartılmış bölgeler ile belirtilir. Küçük ölçekli haritalarda sadece otoban ve sahil yolları gösterilirken, büyük ölçekli haritalarda haritanın kapsama alanındaki tüm yollar gösterilebilir. Benzer şekilde, havaalanları, kiliseler, camiler, yüksek kuleler gibi karaya denizden yaklaşırken görülebilecek ve denizciler için faydalı olabilecek önemli yapılar da 1 No.lu Harita'da belirtilen semboller ile haritalarda belirtilir.
H)
Diğer Semboller
Rotaları ve kerterizleri plotlamak için haritaların uygun bir yerinde bir adet rüzgar/pusula gülü bulunur. Rüzgar gülünün dış tarafı gerçek kuzeyi gösterirken, iç tarafı manyetik kuzeyi, iç tarafındaki çizgi ve üzerindeki rakam ise derece ve saniye olarak belirtilen tarihteki manyetik sapmayı (varyasyon) gösterir. Manyetik sapma her sene değiştiği için, parantez içerisinde değişim miktarı gösterilir. Şekilde manyetik sapma 2003 senesi için 3° 00'E olarak belirtilmiştir. Bu haritanın kapsadığı bölgede 2009 senesi için manyetik sapma 3° 18' dir. Bazı haritalarda sabit akıntılar gösterilir. Özellikle İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı, Dilek Geçidi (Kuşadası) gibi bölgelerde sabit deniz akıntıları mevcut olup, bu akıntıların hızı 2-3 knot, bazen daha fazla olabilmektedir. Haritalarda beliritlen değerler ortalama değerler olup, bu değerler hava durumuna ve gel-git durumuna bağlı olarak, belirtilen değerlere göre sapma gösterebilir. Bu bölgelerde seyir yapan denizcilerin haritalarda belirtilen akıntılara özellikle dikkat etmesi gerekir. Haritaların başlık bölümünde belirtilen notlara da ayrıca dikkat etmek gerekir. Bölgede bulunan girilmesi yasak sahalar, dalışa yasak sahalar, demirlemenin yasak olduğu sahalar gibi bir çok önemli bilgi bu notlarda, genellikle kırmızı ile, yazılır. Haritalardaki demirleme sahaları; etrafı mor renkli, kesik çizgiler ve çizgiler üzerine belirli aralıklarla yerleştirilmiş demir işaretleri ile belirtilir.
Seyir Haritaları Katalogu Seyir Haritaları Katalogu, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi başkanlığı tarafından yayımlanmış tüm haritaların bir listesini içerir. İçerisindeki şemalar vasıtasıyla, istediğimiz bölgeye ait tüm haritaların listesini bulabileceğimiz faydalı bir kaynaktır. Eğer sadece tek bir bölgede seyir yapıyorsanız ve çok fazla harita kullanmıyorsanız, sizin için çok gerekli olmayabilir. Ancak elinizde bir yada bir kaç denize ait tüm harita folyoları mevcutsa, aradığınız haritayı bulmak için bu kataloga ihtiyacınız olacaktır.
Notik Almanak Notik Almanak da, Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi tarafından her sene yayımlanan bir kitaptır. Astronomik seyirde kullanılan, yıldızların azimuth açılarını ve yüksekliklerini içerir. Ayrıca GÜneşin ve ayın doğuş ve batış saatleri de Almanak'ta yer alan bilgiler kullanıalrak hesaplanır.
Denizcilere İlanlar Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı tarafından haftalık olarak yayımlanan Denizcilere İlanlar'da, harita düzeltmeleri, seyir tehlikeleri hakkında önemli bilgiler ve denizcileri ilgilendirebilecek diğer önemli bilgiler bulunur. Eğer harita düzenlemelerinizi düzenli olarak yapıyorsanız (ki, çoğu amatör denizci maalesef bu konuda pek bilgili değil), abonelik sistemi ile edinebileceğiniz veya Seyir Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinden ücretsiz olarak indirebileceğiniz bu haftalık ilanlara ihtiyacınız olacaktır. Denizcilere İlanlar'da harita düzeltmeleri dışında kalan seyir teklikeleri mesajlarının çoğu NAVTEX sistemi ile de (teknesinde NAXTEX alıcısı olan) denizcilere bildirilmektedir. SHOD Başkanlığı tarafından haftalık olarak yayımlanan denizcilere ilanlara bu sayfadan ulaşabilirsiniz.
Yat Haritaları Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı tarafından yayımı yapılan deniz haritalarına ek olarak, yatçılar ve amatör denizciler için özel olarak hazırlanmış yat haritaları da mevcuttur. Normal seyir haritalarının boyutları yatlarda kullanım için pek de uygun olmamaktadır. Ayrıca seyir haritaları amatör denizciler için fazla kapsamlı olmaktadırlar ve maliyeti, yat haritalarına göre, daha yüksektir. Yat haritaları A2 boyutunda (59,4x42 cm) yayımlanmakta ve SHOD Başkanlığı tarafından teker teker veya folyo şeklinde gruplanmış olarak satılmaktadır. Bu folyoların kapsadığı alanlar ve folyoda bulunan harita sayıları aşağıda olduğu gibidir:
-Teknedeki metal aksamın manyetik pusulaya olan etkisine ne denir ? Arızi Sapma -Etrafında seyre müsait su olduğunu gösteren emniyetli su şamandırasının rengi ve tepeliği nasıldır? Şamandıra rengi: Kırmızı-beyaz. Tepelik, kırmızı bir küre -Haritanın enlemlerinden alınan bir dakikalık ölçü kaç mile denk gelir ? 1 mil -Fenerlerin haritada belirtilen nominal görünüş mesafeleri kaç mildir ? 10 -Hakiki 180 rotasına seyir halinde iken tam pruvada bir “Doğu Kardinal -Bir sığlığın etrafını şamandıralamak gerekirse önce hangi şamandıra sistemi kullanılır. Kardinal şamandıralama -Ağıdakilerden hangisi radarla görünemeyen bir nesne veya seyir yardımcısıdır. Fener -Gerçek rota ile akıntıyı önleme rotası arasındaki farka ne denir? Düşme -Teknenin pruvasından sancak veya iskele tarafına doğru alınan keteriz çeşidine ne denir? Nisbi Keteriz -Haritada mesafe ölçmek için haritadaki hangi değerler kullanılır ? Enlem aralıkları - Elektronik cihazların ve mevki koyacak alametlerin olmadığı bir durumda teknenin “yaklaşık mevkiini” kaybetmemek için kullanılan mevki çeşidine ne ad verilir? Parakete mevkii -Rotası 180 olan tekne bir fenerden kerterizle mevkii koyacaktır. Feneri sancak 40 derece görmüştür. Haritaya fenerin kerterizini kaç derece çizecektir? 220 -Haritada bir pergel yardımıyla iki nokta arasında ölçtüğünüz uzaklığın en yakın enlemdeki karşılığının 37 dakika olduğunu gördünüz. Ölçtüğünüz uzaklık kaç mildir? 37 mi - Haritada iki ada arasındaki mesafe pergel ile ölçülmüş, enlem ölçeğinde 3 dakika olarak bulunmuştur. Adaların arasındaki mesafe kaç “mil”dir? 3 -Deniz haritalarında mesafe ölçeği olarak ne kullanılır? Enlem yayları arasındaki mesafe - Radarla bir adanın kerterizi alınmıştır. Mevki koymak için aşağıdakilerden hangisi daha bilinse yeterli olur? Gemiden mesafesi -Kutup Yıldızı hangi takım yıldızı yardımıyla kolaylıkla bulunabilir? Büyük Ayı -Aşağıdaki hangi mevki yeryüzünde bulunamaz? 95° 40’ N – 181° 40’ E -Kutup yıldızının bulunduğu yere bakıldığında dünyanın hangi yönüne bakılmış olur? Kuzey -090 rotasında seyreden geminin sancak 20 derecesindeki fenerin “hakiki kerteriz” kaç derecedir? 110 1-)gemi hızı rotası vermiş gemimizin fırtınadan uzaklığı 300 mil demiş , fırtına hızı ve gemimizden kerterezi verilmiş, en iyi kaçınma rotası ve fırtınanın gemimize en yakın yaklaşma mesafesi sorulmuş? Fırtına manevra cetvelinde Çatışma rotasındaki gemi gibi hız/rota değerleri alınarak CPA hesabı yapılır ve buna göre kaçınma rotası belirlenir.
C anını D işine M alını V estiyere T ak Yukarıdaki tekerlemenin başındaki kısaltmalar bize şunları ifade eder. C- Compas= Magnetik Pusula rotası veya Kerterizi, D- Deviatıon= Seyredilen rotadaki arızı sapmayı, M- Magnetik= Magnetik meridyene göre rota veya kerterizi, V- Variaton= Seryedilen sahadaki tabi sapmayı T- True= Hakiki meridyene göre rota veya kerterizi G- Cayro= Cayro ile rota veya kerteriz GE-Cayro Eror = Cayro Pusula hatası CE-Compas Eror= Toplam Pusula hatası DECREASE = Azalmak INCREASE= Artmak ANNUALLY= Yıllık ABOUT= Yaklaşık A gemisinin rotası 060. A gemisi B gemisini nisbi iskele 50 de kerteriz ediyor. B gemisi A gemisini hakiki kaç derecede kerteriz eder? (Doğru cevap 190 olmalı ama şıklarda yoktu.) Farkı rakamlı geldi 1-Manyetik pusulamız ile 112° ye ilerlerken,bölgedeki doğal sapma değeri 2°E ve bu rotadaki yapay sapma 4°W ise hakiki olarak kaç dereceye gittiğimizi bulunuz? Cevap:110°
AYNISI geldi 10-)A gemisi 270 rotasına giderken B gemisini sancak 65 de görüyor buna göre B gemisi A gemisini Hakiki olarak kac derecede görürür? Cevapları hatırlamıyorum bu soruyu yapmadım nasıl yapıldığını bilen biri olursa anlatırsa memnun olurum. Farkı rakamlı geldi 13Temmuz 1998 günü güneşin almanaktan alınan yarıçapı 15.8 olarak bulunmuştur. Güneşin yapılan ölçüm sonucu sextantın + yay kısmında bulunan değer 32.1 eksi yay kısmında okunan değer 31.1 olarak tespit edilmiştir. Sextantın index hatası nedir? cevap: + 0.5 15-İki tane resim yanyana Solda ki resimde bir haritaya yukarıdan kuşbakışı cizim de haritanın sol tarafında bir ada var ve sağında 4 adet gemi görülüyor Sağda ki resimde ise haritanın radarda görüntüsü verilmiş yalnız radar ekranında ada sağ tarafta ve 3 adet gemi ise dümen sularından kuzeye gittiği görülüyor Bu harita ile radar ekranı arasında ki farkın nereden ileri geldiği soruluyor Course up (puruva yukarı) North up (kuzey yukarı) Head up (rota yukarı) Yukarıdaki Göreli ve göreceli hareketlerin karşılaştırması seçenekler içinden doğu olanı soruyordu Local Hour Angle (LHA) The Local Hour Angle (LHA) is the angular distance to the Meridian of the celestial body's Geographical Position, as measured Westwards from the observer's local Meridian. The Local Hour Angle is calculated from the Greewich Hour Angle (GHA) of the celestial body and the Longitude of your Estimated Position in the following way:LHA = GHA - Longitude, if the Longitude is West LHA = GHA + Longitude, if the Longitude is East
· Silindirik iz düşüm yönteminde iz düşüm düzlemi dünyaya bir büyük dairede teğet olur. · AZ S veya E ise ZN=180-AZ · Bir akıntının etki yaptığı yani gemiyi sürüklediği yön SET ile tanımlanır. · İzlenmekte olan bir hedef EYN uzaklığı içine girdiği zaman arpa radar “hedef tehditi(çatışma uyarısı)” alarmı verir. · Sistem A’da gemi limana girişte iskele tarafta kullanılan şamandıra Kırmızı sütün şamandıra kırmızı silindir tepelik. · Otopilotta dümen ele alınmadan büyük rota değişikliği yapılacaksa F.U. çalışma düzeni devreden çıkarılmalıdır. · Büyük daire seyri problemlerinin çözümü için kurulan üçgen için; Kalkış ve varış noktaları arasındaki kenarın açısal değeri 90-Lat’dır. · Büyük daire seyri problemlerinin çözümünde Hesabi yükseklik yerine Mesafe kullanılmaz. · Cyro pusula hatalarında enlem hatasında enlemdeki değişme 3 derece olursa düzeltme uygulanır. · Cyro pusulada hız hatası Gemi 90 rotasına 15 mil hız ile seyrederken en fazla olur. · Cyro pusulalarda; birbirine dik üç ayrı eksen etrafında hareket serbestiyetine sahip olan yüksek devirde dönen ve ağırlığı çevresinde balans edilmiş elemana Hassas Element (Duyarlı Bölüm) denir. · Cyro pusulalarda; fantom element ile hassas elementi taşıyacak şekilde imal edilmiş kısıma verilen isim Spider element (örümcek eleman) denir. · Demir yeri kontrolünde en sıhhatlı mevki koyma yöntemi Sextant ve Station Pointer iledir. · Denizde hareket halindeki bir geminin süratini ölçen ve katettiği mesafeyi gösteren seyir yardımcı aleti Parakete’dir. · Cryo hatası 000 ve 180derecede en az 90 ve 270 derecede en fazladır. · Devamlı olarak 190 rotasına seyreden bir geminin başlangıçta manyetik pusula ile cyro
arasındaki fark 4 iken bu fark giderek büyümeye başlamıştır. Bunun nedeni Tabii ve yapay sapma ile enlemlerin değişmesidir. · Difransiyel GPS’in işlevi; gemilerin GPS alıcılarının ölçtüğü değerlere uygulanacak uzaklık düzeltmelerini yayımlayan istasyonlardır. · Dünyanın bünyesinde meydana gelen miknatıslanma nedeniyle pusulamızda meydana gelen sapmaya tabii sapma denir. (V) kısaltması ile gösterilir. · Düşey sextant açısı ile bir fenerin yükseklik açısı ölçülürken sextant aşağı doğru çevrilirken uzade kolu sabit tutmak yanlış olur. · Düşey şeritler halinde boyanmış şamandıranın haritadaki sembolü altındaki “RW” gibi kısaltmalar koyu renkten açık renge doğru yazılmıştır. · Düzlemleri yer eksenini kapsamak üzere kutuplardan geçen büyük daireye Boylam denir. · EKO elektrikli iskandil kullanılarak derinlik tesbiti ederken dip yapısı sert ve dip derinse P.R.F. azaltılmalı kazanç azaltılmalıdır. · Ekvatoryal mercator projeksiyon ile yapılmış haritalarla ilgili olarak Kerte hattı bir doğru şeklinde değildir. Bilgisi yanlıştır. · Elektromanyetik dalga boyunca; herhangi bir noktadaki dalga kuvvetine Genlik denir. · Geçici düzeltmeler Haritanın sol alt kenarına kursun kalem ile yapılır.Yanına (T) kısaltması konulur. · Gel-git akıntılarının en hızlı aktığı zaman Yüksek su zamanı ile alçak su zamanının ortasına denk gelen zamandır. · Gel-git akıntısının denizden karaya doğru olanının bitip karadan denize doğru olanının başladığı durum Ebb Current’dir. · Gel-git nedeniyle en fazla su alçalması ayın Yeni Ay döneminde meydana gelir. · Gel-git’de yüksek su ile alçak su seviyeleri arasındaki yükseklik farkına Menzil denir. · Gel-git olayında “HWS” Ayın yeni ay ve dolunay zamanında meydana gelen su yüksekliğidir. · Gemi üzerindeki bir noktayı etkileyen basıncın gemi hızı ile orantılı olması (P=kv2) prensibi ile çalışan parakete tibi Pilotstatik Parakete’dir. · Gemide operatör tarafından uydu seyir aygıtı (GPS) ilk çalıştırıldığında Anten Yüksekliği girilir. · Gemimiz ile temas arasındaki mesafenin en az olduğu mevkiye Azami yaklaşma noktası denir. · Geminin başındaki ve kıçındaki daimi miknatisiyet P ile gösterilir. · Geminin hızı, zaman ve akıntının değerleri dikkate alınarak bulunan mevki EP’dir. · Geminin yatay yumuşak demirlerinin pusulaya olan etkisini azaltmak veya yok etmek için Tashih Küreleri kullanılır. · Gnomonic projeksiyon sisteminde Işık kaynağı kürenin merkezinde’dir. · Gök cisminin saat dairesi üzerinde gök ekvatorundan olan açısal mesafeye Meyil denir. · GPS sisteminde uzay bölümünde 21 asıl, 3 yedek olmak üzere 24 uydu vardır. · GPS uydu seyir sisteminde gemideki aygıt Geminin iki veya daha fazla uydudan olan uzaklığını saptar ve bu uzaklıklara dayanarak geminin mevkiini bulur. · Güneşin meridyen geçişinden faydalanarak enlem bulunurken ZN’ye ihtiyaç duyulmaz. · Güney yarım kürede açık denizde Rüzgar akıntısının yönü rüzgar yönünün yaklaşık 140 derece fazlasıdır. · Hakiki kerteriz ile Nisbi kerteriz arasıdaki fark; Hakiki kerteriz kuzeyden itibaren saat yönü istikametinde 000-360 arasında, Nisbi kerteriz geminin pruvasından itibaren sancak/iskeleye doğru 0-180 arasında ölçülür. · Grenwich boylamında GMT,ZMT ve ZT birbirine eşit olur. · Kalıcı düzeltme numarası düzeltmenin yanına yazılmaz. · Harita düzeltmesi yaparken önce Büyük ölçekli haritadan başlanır. · Ortografic iz düşüm yönteminde ışık iz düşüm düzleminin karşı tarafından (180 derece ters tarafından ve kürenin dışından gelir. · Harita üzerinde mesafe ölçülürken mesafe ölçeği Enlem ölçeğinden alınır. · Harita üzerindeki “Şüpheli iskandil” değeri SD ile gösterilir. · Haritada yazılı derinlikler için Chart datum değeri referans alınır. · Haritanın kitabesinde bulunan üç logo (amblem) Harita birinci logodaki Hidrografik ofis tarafından hazırlanmıştır.İkinci logodaki hidrografik ofis tarafından yayınlanmıştır ve I.H.O.
tarafından kabul görmüştür. · Karada bulunan pusula çubuğu Manyetik kuzey-güney kutup doğrultusunda durur. · Kerte hattı 90 derece olursa; kerte hattı ekvator veya bir enlem paralelidir. · Kerte hattı boylamlar ile sıfır derecelik bir açı yaptığında deparçer sıfır olur. · Kısıtlı görüş koşullarının uygulanması Kaptanın devamlı talimatına göre uygulanmaya konur. · Gemi sise girdiğinde Demirden 1 – 1.5 kilit salya edilerek seyre devam edilmez. · Kuzey kardinal şamandıralarının ışık karakteri VQ’ dur. · Kuzey yarım kürede okyanusların kıyıya yakın sularında Rüzgar akıntısının yönü, Rüzgar yönünün yaklaşık 200 derece fazlası olur. · Kuzey yarım kürede ve açık denizde Lodos rüzgarının sebep olduğu akıntının derece olarak SET’ i (Yönü) 085 derece olur. · Bir ay günü içerisinde bir defa yüksek bir defa alçak su hadisesinin meydana geldiği ve özellikle pasifik okyanusu limanlarında görünen med-cezir tipine Günlük med-cezir (diurnak tide)denir. · Mercator haritalarda Enlemler arası mesafe birbirine eşit değildir. · Mercator haritasında Gnomonic haritalar Düzlem projeksiyon sistemiyle hazırlanır. · Mercator (Normal silidirik) haritalarda enlemler arası mesafe Enlemin Sec oranında artar. · Notik almanakta alacakaranlık vakti, Güneşin ufkun 12derece altında bulunduğu andır. · 50 metre = 27,3 kulaç · Haritanın her yerinde enlemler ve boylamlar birbirine diktir. · Parakete seyri kısaltması DR dir. · Parakete kılıcı içinde iki elektrot arasında deniz suyunun sürtünmesinden oluşan elektromanyetik sahanın süratle doğru orantılı olarak değişmesinden faydalanarak sürat bilgisi elde edilen parakete Elektromanyetik parakete’dir. · Pusula sehpası üzerinde bulunan düzeltme elemanlarından Filender çubuğu yumuşak demirdir. · Pusula sehpası üstünde bulunan elemanlardan Filender Çubuğu manyetik malzemeden yapılmıştır. · Radar aygıtı ile ilgili olarak: Pruva yukarı(Head up) görüntüde gemi dönerken Pruva çizgisi sabit kalır
SEYİR YERİN ŞEKLİ Kabaca küre şeklinde olan dünya,hareket halinde olduğu ve dış etkiler,çekimler altında kaldığı için kusursuz bir küre formundan biraz uzaklaşmıştır.Kendine has bir formu olan ve geoid olarak tanımlanan bu şekil,güneşin çekim kuvveti ve dünyanın kendi ekseni etrafında dönüşü sonucunda oluşur. TANIMLAR: Yerin merkezi:Yer küre üzerindeki noktalardan eşit uzaklıkta olan noktaya denir. Kutup ekseni:Yerin merkezinden geçen ve her iki grubu birleştiren doğruya denir. Büyük daire:Yerin merkezinden geçen herhangi bir düzlemin yeryüzü ile oluşturduğu ara kesite denir. Küçük daire:Yerin merkezinden geçmeyen düzlemlerin yer küre ile yaptıkları ara kesite denir. Ekvator:Kutup eksenine dik ve dünyayı kuzey-güney olarak iki eşit parçaya bölen daireye denir. Paralel:Ekvatora paralel kutup eksenine dik açı yapan küçük dairelere denir. -Paraleller kutuplarda nokta,ekvatorda en büyük daire olacak şekilde büyürler. -Paraleller,küçük dairedirler.Sadece ekvator büyük dairedir.
-Paraleller meridyenlerle dik açı yaparlar. -Ekvatordan itibaren kuzeye ve güneye doğru artarak değer alırlar.Her iki yönde 90 adet paralel bulunur.Toplam 180 adet. Meridyen:Yerin merkezinden geçen,ekvatora dik düzlemlerin yer küre ile yaptıkları ara kesitlerin oluşturdukları büyük dairelere denir. -Meridyenler kutuplarda birleşirler.Aralarındaki mesafe ekvatorda en uzaktır. -Meridyenler büyük dairedirler. -Bütün meridyenlerin uzunlukları aynıdır. -Ekvator ve enlem dairelerine dik açı yaparlar. -Günü iki eşit kısma bölerler. -Meridyenlerin referans çizgisi,İngiltere de bulunan Greenwich gözlem evinden geçen 0 boylamıdır. -Greenwichten doğu ve batıya doğru 180 er adet meridyen bulunur.toplam 360 adettir. -Meridyenler doğuda E(+),batıda(-)işaretlerini alır. Enlem:Yer küre üzerinde bir nokta ile ekvator arasında kalan meridyen yayının açısal uzunluğuna denir.Bu yayın karşılığı olarak yerin merkezinden oluşan açıya da enlem açısı denir. Boylam:Bir noktanın bulunduğu meridyen ile Greenwich meridyeni arasında kalan açının ekvator yayı üzerinde ölçülen açısal uzunluğuna boylam denir. Enlem farkı:Yer küre üzerindeki iki noktanın bulunduğu paralellerin arasında kalan herhangi bir meridyen üzerinde ölçülen meridyen boyudur. Boylam farkı:Yer küre üzerinde iki farklı noktanın bulundukları meridyenler arasında kalanekvator yayı üzerinde ölçülen açısal uzunluktur. Orta enlem:Yer küre üzerindeki iki noktanın bulundukları enlem dairelerinin tam ortasında kalan enlem dairesine denir. Kerte hattı:Yer küre üzerinde bütün meridyenlerle aynı açıyı yapan doğruya denir. -Bu doğrunun meridyenlerle yaptığı açı 90 ise kerte hattı ekvatora paralel olur. -Meridyenle yaptığı açı 0 ise kerte hattı meridyenin kendisi olur. -Farklı bir açı yapıyorsa kerte hattı eğrisi oluşur ve bu eğri spiral şeklinde her iki kutba doğru gider. Rota:Kerte hattının meridyenlerle yaptığı açıya rota açısı denir. 0-360 değerleri arasında okunur. Departure:İki nokra arasındaki kerte hattının doğu-batı yönünde oluşturduğu deniz mili olarak ölçülen mesafeye denir. Departure-Dlong ilişkisi: -Dlong ekvator yayı üzerinde ölçülen bir açıdır.deniz mili cinsinden ölçülen mesafedir. -Departure ,dlong değerinden daima küçük olur.Sadece ekvatorda dlong ve dep. birbirine eşittir. -Bir gemi meridyen üzerinde seyir yapıyorsa;dlong=0,dep=0,dlat=mesafe -Paralel üzerinde seyir yapıyorsa;dlong=mesafeye karşılık açı değeri,dlat=0,dep=mesafe
Kerte hattı-departure ilişkisi: -Kerte hattının meridyenle yaptığı açı 0 veya 180 ise;dep=0 -Kerte hattının meridyenle yaptığı açı 90 veya 270 ise;dep=mesafe
-Kerte hattının meridyenle yaptığı açı 0-90 arasında ise;departure orta enlemden ölçülür. Mesafe:İki nokta arasından geçen kerte hattı yada büyük daire izi üzerinde deniz mili olarak ölçülen uzunluğa mesafe denir.Yer küre üzerinde açı ölçümlerinde derece,dakika ve saniye birimleri kullanılır. 1 deniz mili=1852,3 1 deniz mili=1 açı dakikası 1 açı derecesi=60 açı dakikası =3600 açı saniyesi; 1açı dakikası =60 açı saniyesi 1 açı derecesi=60 deniz mili Diğer uzunluk birimleri: 1 inç=2,54cm 1 feet=12inç=0,3048m 1 kulaç=6 feet=72inç=1,83m 1 yarda=0,5 kulaç=3feet=36inç=0,915m 1 gomina=200yarda=100kulaç=600feet=7200inç=183m 1 mil=2000yarda=1000kulaç=6000feet=72000inç=1852,3m PUSULA OKUMA Pusula kadranı birer derecelik birimlerle toplam 360 dereceye bölünmüştür.Açı veya yön sıfırdan 360 kadar saat yönünde okunur.0 ve 360 aynı açıları belirtir.Pusula kadranlarının hazırlanışına göre üç çeşit pusula okuma yöntemi vardır. 1.360 lık okuma:Yeni tip pusula kadranlarında sadece rakamlarla açılar belirtilmiştir.Genellikle 0 dan başlayarak 10 ar derecelik aralıklarla rakamlar yazılmıştır.aradaki değerler pusula ibresine göre kadran üzerindeki en yakın rakama eklenerek okunur.okunan değer bir rotayı veriyorsa mutlaka üç rakamlı okunur.İngilizce okumada bütün rakamlar tek,tek okunur.Pusula ibresi 006 ise okunurken sadece 6 söylenmez.sıfır sıfır altı şeklinde okunur. 2.Çeyrek daire okuma:Bu yöntemde kadran 4 eşit parçaya bölünmüştür.Çeyrek daire sınırlarını belirten yönlerin arasına açı değerleri yazılır.Bu açıda en fazla 90 olur.İlk olarak N veya S sonrada E veya W işaretleri yazılır.bu işaretlerin arasına 11 derece 15 dakika veya buna karşılık gelen rakam yazılır. 3.Kerte yöntemi:360 derecelik pusula kadranı 32 eşit dilime veya yöne bölünmüştür.Bu şekilde ortaya çıkan dilimler 1 kertelik dilimlerdir. a)Ana yön veya ara yönden iki kerte uzak yönler okunurken ana ve ara yönler bitişik yazılır.Mutlaka önce ana yön sonra ara yön yazılır. b)ana yön veya ara yönlerden bir kerte uzaklıktaki yönler okunurken ana ve ara yönler önce yazılır.Sonra kerte ifadesi kullanılır.İfadenin sonuna yöneldiği ana yön yazılır. MANYETİK PUSULA
Kuru pusula:Bu tür pusulalar gemi bir yöne döndüğünde pusula kadranı salınmaya başlar ve hemen toparlanmaz.baş tutma yeteneği zayıftır.günümüz gemilerinde kullanılmayan bir pusuladır.Genellikle gezi teknelerinde ve küçük tonajlı gemilerde kullanılır. Sıvı pusula:Bu tür pusulaların salınım ı çok azdır.İçinde bulunan sıvı sayesinde pusula kadranı çok ağır hareket eder ve iyi baş tutar.Günümüz gemilerinde manyetik pusulaların hepsi sıvı pusuladır.Bu pusulalar gemide bulundukları yere göre adlandırılır. a)Miyar pusula:Köprü üstünde bulunan miyar güvertede geminin baş-kıç hattının üzerine gelecek şekilde yerleştirilmiştir. b)Dümenci pusulası:Köprü üstünde dümen konsolunun üzerinde bulunur.Günümüz gemilerinde bunun yerine cayro pusula mevcuttur. Miyar pusula kısımları a)Pusula sehpası:Ağaç veya manyetik olmayan maddeden yapılmıştır.Pusula tasını dış etkenlerden koruyan ve bütün düzeltme elemanlarını içinde ve üzerinde bulunduğu dış gövde üzerinde bir ışık anahtarı vardır. b)Pusula tası:Pusula kartının muhafaza edildiği kısımdır.Geminin yapacağı yalpalardan etkilenmemesi için beşik sistemi ile pusula dolabına monte edilmiştir.Tasın alt kısmı kurşun ağırlıkla takviye edilmiştir.Tasın içi hiç hava almayacak şekilde etil alkol ile doldurulmuştur.Bu sıvı kartın donmamasını ve pusulanın iyi baş tutmasını sağlar.tasın üst kısmı açı ve kerterizleri okumak için cam ile kapalıdır.Pusula kadranı altında yönlendirmeyi sağlayan mıknatıs çubukları vardır.Kartın dönebilmesi için tam ortasından şamandıraya monte edilmiştir.Şamandırada tasın altındaki sabit dik bir çubuğun üzerine oturtulmuştur. Miyar pusulanın düzeltme elemanları: a)Tahsis küreleri:Pusula sehpasının dışındaki sancak ve iskele taraftaki kanatlarının üzerine yerleştirilmiş eşit büyüklükte olan yumuşak demirden yapılmış küredir.Gemi bünyesindeki yumuşak demirlerin yatay kuvvet etkilerini kaldırmak içindir. b)Flender çubuğu:Pusula sehpasının ön tarafında sehpaya paralel yere dik olarak sabitlenmiştir.Manyetik olmayan bir boru içerisine yerleştirilmiş ve yumuşak demirden yapılmış silindir çubuklardır.Düşey kuvvet etkilerini kaldırmak için kullanılır. c)Mıknatıs çubukları:Pusula sehpasının içinde zemine paralel yerleştirilmiş çubuklardır.Baş-kıç,sancak-iskele doğrultusunda çakışacak şekilde üst üste yerleştirilirler.Sürekli mıknatıs etkisini en aza indirmek için kullanılır d)Meyil çubuğu:Pusula sehpasının içinde tam merkezden güverte zeminine dik yerleştirilmiş mıknatıs çubuklarıdır.Gemi yalpalarından dolayı oluşan etkileri azaltmak için kullanılır.Çubuğun bulunduğu boruya bakraç denir. DOĞAL SAPMA(VARIATION) Yerin manyetik alanın etkisi ile pusula ibresi gerçek kuzey yönünden farklı bir doğrultuya yönelir.gerçek kuzeyden farklı olan bu yöne manyetik kuzey yada manyetik kuzey kutbu-manyetik north denir. Bu iki kuzey kutbu arasında bir
fark(açı) olacaktır.Bu açıya doğal sapma açısı-variation denir.Var. kısaltması ile gösterilir. Manyetik kuzey kutbu zamana bağlı olarak, değiştiği için, var. Değeri de değişecektir. Ayrıca manyetik kutupları birbirlerine bağlayan manyetik meridyenler,coğrafi meridyenler gibi düz değildir,düzensiz eğrilerdir.Bu yüzden var. değeri mevkiye bağlı olarak ve zamana bağlı olarak farklılık gösterecektir. Haritalarda var. değeri aşağıdaki örneklerde olduğu gibi verilir. 1.Var.2 10' W(1999)increasing 4' annually 2.Var.3 24' E(1977)decreasing 3' annually 3.Var 5 14' E(1995)5' W Bu örneklerdeki var. değeri parantez içindeki yıl için belirlenmiş değerdir.Yıllık artış veya azalma ise dakika cinsinden verilir. Decreasing,yıllık değişim miktarının azalma olarak uygulanacağı, increasing ise artış olacağını belirtir. Üçüncü örnekte ise azalma artma ifadesi yerine değişimin yönü verilmiştir.Burada var. değeri E,değişimin değeri W.Farklı işarette oldukları için var. değerinin azalması söz konusudur.Eğer işaretler aynı olursa var. değeri artacaktır. Örnek 1:2003 yılına göre variation değerini bulalım. 2003-1999 =4 yıl (zaman farkı) 4*4' = 16' azalma (toplam değişim miktarı) 2 10' W - 16' =1 54' W (2003 yılındaki var. değeri) YAPAY SAPMA(DEVIATION) Yerin manyetik alanının etkisiyle manyetik kuzeyi gösteren pusula ibresi eğer bu alan dışında farklı bir manyetik alana daha maruz kalırsa, bu alanın da etkisiyle manyetik kuzey yönünden saparak daha farklı bir yönü kuzey olarak gösterecektir.Gemiler çelik ve demirden inşa edildiği için tek başlarına birer mıknatıs gibi hareket ederler.Manyetik pusulayı gemi üzerine yerleştirdiğimiz zaman,geminin manyetik alanı pusulayı etkileyecek ve manyetik kuzey yerine farklı bir kuzey doğrultusu gösterecektir.Bu doğrultuya pusula kuzeyi denir. Manyetik kuzey ile pusula kuzeyi arasında oluşan bu farklılığa yapay sapma açısı denir.Dev. kısaltmasıyla gösterilir. Dev. miktarının değişmesinin bir çok nedeni vardır. -Geminin pruva sı doğrultusunun değişmesi. -Geminin aldığı yükün cinsi. -Geminin manyetik anormalliğin olduğu bir bölgeden geçmesi. -Meteorolojik fırtınalar. -Gemi bacasının aşırı ısınması. -Pusula üzerindeki düzeltici çubukların zara görmesi -Gemi yapısında tersanede değişiklik olması. -Geminin uzun bir süre aynı rotada seyir yapması. -Geminin uzun bir süre limanda bağlı kalması. ROTA VE KERTERİZ TANIMLARI Rota:Kerte hattının meridyenle yapmış olduğu açıdır.Kullanılan kuzey doğrultularına göre farklı rota tanımları mevcuttur.
1.Hakiki rota(true course-T.Co.):Kerte hattı ile hakiki meridyen arasındaki açı. 2.Manyetik rota(Magnetik course-Mg.Co.):Kerte hattı ile manyetik meridyen arasındaki açı. 3.Pusla rotası(Compass course-C.Co:):Kerte hattı ile pusla kuzeyi arasında kalan açı. Kerteriz(Bearing):Bulunduğumuz mevki ile belirli bir cismi birleştiren hattın meridyenle yapmış olduğu açıdır. 1.Hakiki kerteriz(True bearing-T.Br.) 2.Manyetik kerteriz(Magnetik bearing-Mg.Br.) 3.Pusula kerterizi(Compass bearing-C.Br.) Bu kerteriz ifadelerinin dışında geminin pruvasından sanca ve iskeleye 180 derece ye kadar ölçülen kerteriz değeri de nisbi kerteriz olarak tanımlanır.Bulunduğumuz mevki ile bir cismi birleştiren hattın rotamızla yaptığı açıdır. Transit:İki cismin bizim bulunduğumuz yere göre ara arkaya gelmesi durumudur. Borda:Geminin pruvasına göre sancak ve iskele yönünde 90 derece açı yapan doğrultuya denir. PROJEKSİYON Sabit bir noktadan yer yüzeyin tutulan ışınların bir düzen üzerine aktarılmasına ve bu şekilde yerin tümünün veya bir kısmınıngörüntüsünün elde edilmesine izdüşüm/projeksiyon denir.projeksiyon uygulamasında amaç,küre yüzeyinde gerçekleşen olaylarıniki boyutlu bir düzleme aktarılıp uygulamalarının takip ve kayıt edilmesidir. Düzlem izdüşüm:ışık kaynağından çıkan ışınların doğrudan düzlem üzerine aktarılmasıdır.Fakat bu şekilde oluşturulan haritalar seyir için uygun değildir.Üçe ayrılır. 1.Gnomonik izdüşüm. 2.Ortografik izdüşüm 3.Stereografik izdüşüm Konik izdüşüm:Yer küre üzerine yerleştirilen koniye,yerin merkezinden ışık yansıtarak izdüşüm yapılır.Koni açılarak düzlem haline getirilir.Bu yöntemle elde edilen haritalarda koninin küreye temas ettiği noktalar bir enlem paraleli oluşturur.Bu paralellere standart paraleller denir.Koni küreyi keserek geçiyorsa bu durumda iki tane standart paralel ortaya çıkar.Konik izdüşümde paralel ve meridyenler birbirlerine diktirler.Konik izdüşümlerde en çok kullanılan izdüşüm yöntemi lambert konik izdüşümüdür.Konik izdüşümler seyir haritaları için uygun değildir. Silindirik izdüşüm:Yer kürenin etrafına yerleştirilen bir silindire yerin merkezinden ışık gönderilir.Küre üzerine gelen ışınlar silindire yansıtılır.Daha sonra silindir açılarak düzlem haline getirilir.Silindirin küreye temas ettiği noktalar ekvatordur.silindirik izdüşüm verimli bir şekilde seyir haritası olarak kullanılamaz.geometrik izdüşüm uygulamasının dışında,silindirik izdüşüm yönteminde,uygulanan matematiksel düzenlemelerle tam anlamıyla şekiller ve ölçülen açılar doğru değerler verir.bu düzenlemeyle ortaya çıkan izdüşüm
yöntemine mercator izdüşümü denir.seyir haritaları,mercator izdüşümü ile hazırlanır. Mercator izdüşüm:Yer küre üzerindeki şekillerin doğru çizilebildiği ve açılarında aynı aktarılabildiği izdüşüm yöntemi olduğundan mercator haritalar seyir için en elverişli haritalardır.Bu izdüşümde meridyenler birbirleriyle eşit aralıklı ve paraleldirler.dolayısıyla yer küre üzerinde olduğu gibi meridyenler kutuplarda birleşmez,daima paralel kalırlar.Bu yüzden yüksek enlemlerde özellikle 60 enleminden sonra şekiller gittikçe büyümeye başlar ve kutup noktaları sonsuzda olur.60 enleminden yukarı bölgeler için mercator haritası kullanışlı olmaz.şekiller çok büyümesine rağmen yinede doğrudur.Çünkü orantılı olara büyümektedir.Fakat çok küçük bir alan için çok büyük haritalar gerekecektir,buda kullanım zorluğu çıkarır.bu yüzden yüksek enlemlerde kullanılmazlar. Mercator haritaların kolaylıkları: 1.Ortomorfik bir izdüşümüdür.Şekiller bozulmadan gösterilir.Açılar doğru aktarılır. 2.Meridyen ve paraleller düz doğrular şeklindedir ve birbirlerine diktir.Meridyenlerin hepsi hakiki kuzeyi gösterir. 3.Kerte hattı,bu izdüşümde düz bir doğru olarak gösterilir.Dolayısıyla rotalarda düz doğru olarak çizilebilir. 4.Haritadan haritaya rahatlıkla mevki veya rota aktarılabilir Mercator haritaların sakıncaları: 1.Şekiller aşırı büyüdüğü için 60 enlemlerinden sonra kullanılamaz. 2.İki nokta arasında ki en kısa mesafe olan büyük daire izi,bu izdüşümde,eğri şeklindedir. 3.Mesafe ölçümleri yalnız enlem ölçeğinden ölçülür!!! Gnomonik izdüşüm:İki mevki arasında ki büyük daire izini bulmak için kullanılır.bu tip haritalarda iki nokta arasını birleştiren düz çizgi gerçekte bu iki nokta arasındaki büyük daire yayı parçasıdır.buradan düz doğru olarak elde edilen büyük daire izi marcator haritasına aktarıla bilir.gnomonik harita üzerinde çizilen b.d. izi uygun meridyen aralıklarına bölünür.her meridyen aralığı ayrı,ayrı mercator haritaları üzerinde de kullanılabilir. Gnomonik izdüşümde meridyenler kutuplarda birleşen düz doğrular şeklindedir. Deniz Haritaları Dünya yüzeyinin tümünü yada bir bölümünü içeren denizcilik amaçlı akıntılar, fenerler.trafik. ayrım düzenleri, meteorolojik veriler vs.. bilgileri veya şekilleri gösteren haritalardır. Denizcilik haritaları iki çeşittir. 1.Yardımcı haritalar. 2.Seyir haritaları. Yardımcı haritalar: Doğrudan seyir için kullanılmayan , belli konularda bilgi vermek için hazırlanan haritalardır. Bu haritaların üzerinde seyir için kullanılmaz ibaresi bulunur. Mesafe ölçümü, mevki koyma, rota çizme gibi temel seyir uygulamaları bu tür haritalar üzerinde kesinlikle yapılmaz.
Meteorolojik haritalar Buz haritaları Manyetik sapma haritaları Telsiz istasyonları haritaları Akıntı ve gelgit haritaları Oşinografi haritaları Rotalama haritaları Eğitim haritaları Seyir haritaları:Üzerinde rota çizimi yapılabilen, mesafe ölçülebilen ve seyir esnasında kullanılan haritalardır. Seyir haritaları merkator izdüşümü ile hazırlanır. Kapsadığı alanlara veya ölçeğine göre üç tür seyir haritası vardır; 1.Genel haritalar;Çok geniş bir alanı gösteren haritalardır. Bu tür haritalar detaylı seyir bilgileri içeremezler ve mevki koymak için verimli değiller. 2.Parça haritalar;Genel haritalara göre daha küçük bir alanı veya sahile yakın seyir bölgelerini gösteren haritalardır 3.Liman-Yaklaşım haritaları(portolon);liman girişleri, kanallar gibi çok küçük alanları kapsayan haritalardır.Bu tür haritalar üzerinde seyir güvenliği için gerekli bütün bilgiler çok detaylı olarak verilmiştir. Türkiye'de ticari gemilerde kullanılan haritalar; 1.Seyir hidrografi ve oşinografi dairesinin hazırladığı Türk haritaları 2.İngiliz hidrografi dairesinin hazırladığı ingiliz haritaları 3.Amerikan haritacılık kurumunun hazırladığı Amerikan haritaları (sadece Amerika limanlarına sefer yapıldığında kullanılır) Seyir haritalarında derinlikleri belirten ifadeler aşağıdaki gibidir;soundings are ın meters, sounding ın feet and fathom, depth ın meters. Harita üzerindeki bilgiler Harita numarası:Haritanın harita katoloğunda ki sırasını göster numaradır.Haritanın sağ-alt ve sol-üst köşelerinde belirtilir. Harita kitabesi:Harita kullanılırken kontrol edilmesi gereken ilk bölümdür.Bir çok açıklama burada yazılıdır;haritayı hazırlayan kurum ve amblemi,haritanın adı, ait olduğu bölge ve ülke Haritanın ölçeği ve araştırma(survey) tarihi, Bölge ile ilgili çeşitli seyir uyarıları bilgiler, açıklamalar ve şemalar. Haritada kullanılan derinlik ve yükseklik ölçü birimi İlk yayın tarihi:Haritanın alt kenarına tam ortada yazılıdır bir bölge için hazırlanan haritanın ilk defa yayınlandığı tarihi verir. Yeni yayın tarihi:Piyasa ki bir haritanın yeniden gözden geçirilip düzenlenerek,yenilenmiş olarak basıldığı tarihtir. ilk yayın tarihini yanında yer alır. Büyük düzeltme:Harita üzerinde belirgin ve karmaşık değişikler söz konusu olduğu zaman yapılan düzeltmelerdir. elde ki mevcut haritanın eğer büyük düzeltmesi yapılmış ise,bu haritanın düzelmesi yapılmış olanı kullanılmalıdır.Yayın tarihini altında belirtilir. Yeni basım tarihi:Haritanın piyasada ve yayın kurumunda stogu bittiğinde aynı harita yeniden basılır ve piyasaya sürülür.
Harita boyutları:Sağ alt kösede mm. veya inch olarak haritanın ebatı yazılıdır Basım şekli:Haritanın hangi yöntemle basıldığını belirtir.Sağ alt köşede kısaltmalarla belirtilir. Bakır,çinko,elektrotype vs.... Köşe koordinatları:Çapraz olarak haritanın enlem boylam sınırlarını belirtir. MEVKİ HATTI VE MEVKİ Mevki hattı:Harita üzerinde mevcut bir cisimden alınan kerteriz hattına mevki hattı denir.Haritaya çizilen mevki hattının üzerine paralel gelecek şekilde kerteriz zamanı da dört rakamlı olarak yazılır.Mevki hattı geminin üzerinde bulunduğu bir doğru veya daire parçasıdır. Mevki:Belirtilen zamanda saptanan iki veya daha fazla mevki hattının kesiştiği noktaya mevki denir.Birkaç mevki hattıyla tespit edilen mevki noktası haritada işaretlenerek yanına dört basamaklı olarak tespit zamanı yazılır.Mevki zamanı belirtildiğinde ayrıca mevki hatlarının zamanının yazılmasına gerek yoktur. Parakete mevki(Dead reckoning-DR): Geminin bilinen en son kesin mevkiinden itibaren gemi hızı ve haritaya uygulanan gemi rotası kullanılarak hesaplanan mevki türüdür.Mevki koyabilmek için gözlemlenebilecek hiçbir maddenin olmadığı veya yararlanabilecek bir seyir cihazının olmadığı durumlarda, yani herhangi bir mevki hattı elde edilemediği durumlarda uygulanan mevki koyma yöntemidir.Bu yöntemle yapılan seyre de parakete seyri denir. Tanımda anlaşılacağı gibi parakete mevki geminin bir saatte aldığı yol hesabına göre ve gemi harita rotasını takip ediyor kabul edilerek uygulanır.Bu yüzden tüm parakete mevkileri haritada çizilmiş olan rota üzerimde gösterilir ve hesaplama ile bulunur.Parakete mevkisi rota üzerinde yarım daire sembolü ile yada rotayı dik kesen küçük bir çizgi olarak belirtilebilir.Genellikle DR kısaltması kullanılır. Parakete mevkisinde rota hatası,dümen hatası,tespit edilmeyen bir pusula hatası,rüzgar ve akıntı etkileri gibi tüm değerler hesaba katılmaz.geminin son kesin mevkiinden önceki ortalama hızı gemi hızı olarak kabul edilir ve buna göre parakete mevkisi belirlenir.Tüm bu dış etkenler hesaba katılmadığı için ortaya çıkan parakete mevkisi doğru değildir. Parakete seyri kuralları: 1.Düzenli ve uygun aralıklarla parakete mevkisi koy.ayrıca her saat başında parakete mevkisi koy. 2.Her rota değişikliğinde parakete mevkisi koy. 3.Her hız değişikliğinde parakete mevkisi koy. 4.Her mevki hattı ile birlikte parakete mevkisi koy. 5.Her kaydırma mevkisi tespit edildiğinde parakete mevkisi koy. 6.Her kesin mevki tespit edildiğinde parakete mevkisi koy. Tahmini mevki(Estimated position): Parakete mevkisine akıntı ve rüzgar gibi dış etkenlerin değerleri uygulanarak bulunan mevki ye tahmini mevki denir.parakete mevkisinde sadece gemi hızı hesaplanarak mevki koyulur;akıntı,rüzgar,dümen hatası,deniz etkisi gibi dış etkenler hesaba katılmaz.Fakat bu dış etkenlerden biri veya hepsi tespit edilmişse bunlarda parakete mevkisine uygulanır ve sonuç olarak parakete mevkisinden daha verimli ama yinede kesin olmayan tahmini mevki elde
edilir.Bu dış etkenlerden bilinenler ne kadar fazla ise tahmini mevkide o kadar verimli olacaktır.Tahmini mevki haritada kare veya üçgen sembolü ile gösterilebilir.Genellikle mevki yanına EP kısaltması yazılır. Bir mevki hattı tespit edildiğinde, aynı anda eğer iskandil cihazından da derinlik değeri tespit edilmişse:mevki hattı haritaya çizilir,bu mevki hattı üzerinde iskandil cihazından alınan derinlik değeri ile aynı veya ona çok yakın bir değerin bulunduğu bir nokta varsa burası tahmini mevki olarak kabul edilebilir.Mevki hattı üzerinde bizim iskandil cihazından aldığımız derinlik değeri ile çakışan birden fazla nokta varsa bu durumda sahile veya tehlikeli bölgeye en yakın olan noktayı tahmini mevki kabul etmekte yarar vardır.Bu durumda kendimizi tehlikeden uzak tutmak için en uygun manevrayı yapabiliriz.Eğer sadece mevki hattı elde etmişsek bu durumda mevki hattı zamanı ile aynı zamanda olan parakete mevkisini haritaya işleriz.Parakete mevkisinden mevki hattına en yakın nokta,parakete mevkisinden mevki hattına dik çizilen doğrunun mevki hattını kestiği noktadır.Bu noktayı da tahmini mevki olarak kabul edebiliriz. Kaydırma mevki(running fix): Önceden alınmış olan bir mevki hattının veya mevki dairesinin daha sonra alınan bir başka mevki hattıyla kesiştirme yoluyla bulunan mevki ye kaydırma mevki denir.aynı zamanda alınmış mevki hatları olamasa bile görünür cisimlerden alınan kerterizler olduğu için oluşan mevki parakete ve tahmini mevkilerden daha verimli ve güvenilirdir. Kesin mevki(fix): Aynı anda veya çok kısa bir süre içerisinde alınan iki veya daha fazla mevki hattının haritada kesiştirilmesi ile elde edilen mevki kesin mevkidir.Çıplak gözle görülebilen cisimlerden alınan mevkiler ,radar ve diğer elektronik cihazlardan alınan mevkiler ve sextant gözlemi ile elde edilen mevkiler kesin mevki olarak kabul edilir. MEVKİ BELİRLEME YÖNTEMLERİ 1.iki kerteriz yöntemi ile mevki 2.İki mesafe yöntemi ile mevki 3.Kerteriz-mesafe yöntemi ile mevki 4.Transit ve kerteriz/mesafe yöntemi ile mevki 5.İki kat yapma yöntemi Running fix:Önceden alınan bir kerterizin sonradan aynı veya farklı bir cisimden alınan kerterizle kesiştirilmesi sonucu bulunan mevki ye running fix denir. İlk alınan kerteriz haritaya işlenir ve saati yazılır. Aynı zamana karşılık rota üzerinde parakete mevkii de gösterilir.Bir süre sonra aynı veya farklı bir cisimden alınan kerteriz de haritaya çizilir ve saati yazılır. Hemen aynı zamanda ki parakete mevkii de işaretlenir. İki mevki hattı arasında ki zaman farkına göre gidilen yol hesaplanır yada iki mevki hattı ile aynı zamanda alınmış dr mevkileri arasında ki mesafe pergelle haritadan ölçülür.Birinci kerterizin rotayı kestiği noktadan,tespit edilen mesafe kadar,rota doğrultusunda kaydırma yapılır. işaretlenen noktadan birinci mevki hattı yeniden çizilir.Kaydırma kerterizi olduğu anlaşılabilmesi için ilk kerteriz ile ikinci kerteriz saatleri yan yana yazılır. İlk kerteriz,ikinci kerteriz ile aynı zamanda alınmış gibi olduğundan kaydırılarak çizilen ilk ve ikinci kerterizin nokta running fix olarak işaretlenir ve saat i yazılır.
Akıntı gibi dış etkenlerin olmadığı varsayarak yaptığımız bu yöntemle kesin mevkiden sonraki en verimli mevki yi bulmuş oluruz.Fakat gerçekte akıntı,rüzgar gibi etkilerden dolayı gemi uyguladığı pusula rotasından farklı bir rotada gitmektedir.zaman geçtikçe bilinmeyen akıntının etkisi de artacaktır. bu durumda akıntıyı yok sayarak bulunduğumuz running fix daha hatasız olacaktır.Akıntının running fix e olan olumsuz etkisini ortadan kaldırmak için kerteriz aralıkları kısa süreli tutulmalıdır. Yarım saat aralıklarla alınan kerterizlerden elde edilen running fixler mevkinin hatalı olmasına yol açabilir. 10,15,20 dakika gibi kısa süreli aralıklarla akıntı fazla etkili olmayacağından running fix de verimli bir mevki olarak tespit edilecektir. Kerteriz alırken ve mevki koyarken dikkat edilmesi gerekenler 1.Güvenilir ve verimli bir mevki koyabilmek için kerterizler arasındaki açı 90 ye yakın olmalıdır.üç maddeden kerteriz alınıyor ise bu cisimler 120 lik açı içinde bulunmalıdır. 2.Üç kerterizden oluşan mevki hattı bir mevki üçgeni oluşturuyorsa üçgenin ortası mevki kabul edilir. eğer üçgen büyük ise sahile yada tehlikeye yakın olan bölgedeki. mevki olarak kabul edilir. 3.Kerteriz alırken gemiye en yakın,kolay görülebilen cisimler seçilmelidir.yakındaki cisimler arka planda ve uzakta kalın cisimlere göre daha belirgin ve kerterizi daha doğrudur. 4.Gemi bordasına yakın cisimlerin kerteriz açısı hızlı değişiceğinden öncelikle bordaya yakın cisimlerin kerterizi sonra,bordadan pruvaya ve kıça doğru sıralama yapılarak diğer cisimlerin kerterizi alınır.Uygulamada kıç tarafta kalan cisimler zorunlu olmadıkça kerteriz için kullanılmaz 5.Radardan mesafe tespit edilirken, kerterizleri tam tersine önce pruvaya ve kıç doğrultusuna yakın cisimlerin mesafesi sonrada bordaya yakın cisimlerin mesafesi alınır. bordaya yakı olan cisimlerin mesafesi çok yavaş değişecektir, pruva ve kıç hattına yakın cisimlerin mesafeleri ise hızlı değişecektir.bu yüzden sıralama kerteriz alırken yapılan sıralamanın tersi olacaktır. 6.Haritada mevcut cisimlerden kerteriz alınmalıdır.kerteriz almadan önce cismin haritada ki yerini belirlemek gerekir. kerterizi çok kısa sürede hızlı almak gerekir 7.Mevki koyma periyodu harita ölçeği, seyir bölgesine,akıntı ve hava koşullarına göre değişir. tehlike içermeyen kıyı seyirlerinde 15 dakika;demirleme,liman girişleri gibi sahile çok yakın seyirlerde 1-3 dakika;açık denizlerde ise genlikle 20,30 dakika gibi zaman aralıkları uygundur.mevki zamanı rotaya dik olarak yazılır. FENERLER Gemiler için yol göstermek,mevki tayin etmek ve tehlikeli bölgeli belirtmek vs. amaçları için kullanılan ve genellikle karada bulunan sabit seyir yardımcılarıdır.Fenerler gündüz yapısı gece ise ışıklarının karakteristiği ile tanımlanır ve birbirlerinden ayırt edilebilir. Fenerleri birbirlerinden ayırt edebilmek için farklı renk,ışık süresi ve karartma süresi uygulanmaktadır.Böylelikle her fenerin kendine has belirleyici bir aydınlatma düzeni oluşturulur.Fenerlerin ayırt edici bu özelliklerine fenerin karakteristiği denir.Bir fenerin sürekli olarak tekrarladığı aynı yanıp sönme safhalarının her biri eşit zaman aralığında gerçekleşir.Bu zaman aralıklarına
fenerin periyodu denir.Fenerin bir periyodu içerisinde gerçekleşen her bir yanma sönme bölümleri faz olarak tanımlanır. Fenerlerin karakteristik sınıflandırması: Fenerlerin sınıflandırılması aydınlık ve karanlık fazların büyüklüğüne ve ışık renklerine göre yapılır.Buna göre üç ana başlık altında sınıflandırma yapılır. 1.Sabit fenerler. 2.Ritmik fenerler. 3.Renk değiştiren fenerler. 1.Sabit fenerler(fixed light)(F):Sürekli ve sabit ışık veren fenerlerdir. 2.Ritmik periyodik fenerler(Rhytmic light):Bir periyot içerisinde aydınlık ve karanlık fazları olan fenerlerdir.Periyot içerisindeki aydınlık ve karanlık fazların birbirine göre uzunluklarına bağlı olarak 8 çeşit ritmik fener oluşturulur. a)Husuflu:Bir periyottaki aydınlık fazları toplamı,karanlık fazları toplamından fazla olan fenerlerdir. -Husuflu(occulting)(Oc.)=Düzenli tekrarlanan bir karanlık fazının sönümlediği sabit ışık. -Grup husuflu(Group Occulting)(Oc(2))=Sabit bir ışığın birden fazla ve eşit uzunluktaki karanlık fazıyla kesilmesi sonucu oluşur. -Birleşik grup husuflu(Composite Group Occulting)(Oc(2+3))=Sabit bir ışığın eşit karanlık fazlarıyla oluşturulmuş birden fazla gurupla karartılmasıdır. b)Eşfazlı(Isophase)(Iso)=Bir periyot içindeki aydınlık ve karanlık fazları aynı uzunluktaki fenerlerdir. c)Şimşekli çakarlı(Flashing)=Bir periyottaki karanlık fazların toplamından fazladır.Aydınlık fazları genellikle birbirine eşittir. -Şimşekli(Flashing)(FI)=Düzgün aralıklarla şimşek çakan fenerlerdir. -Uzun şimşekli(Long Flashing)(LFI)=Düzgün aralıklarla iki saniyeden az olmayan uzunlukta şimşek çakan fenerlerdir. -Gurup şimşekli(Group Flashing)(FI(3))=Bir periyot içerisinde düzgün aralıklarla birden fazla şimşeğin çakmasıyla oluşur. -Birleşik grup şimşekli(Composite Group Occulting)(FI(3+2))=bir periyot içerisinde birden fazla şimşek grubu vardır.Gruplardaki şimşek sayısı birbirinden farklıdır. d)Seri şimşekli çakarlı(Quick)=Dakikada 50-80 arası şimşek çakar. -Seri çakarlı(Quick Flashing)(Q) -Grup seri çakarlı(Group Quick Flashing)(Q(9)) -Kesintili seri çakarlı(Interrupting Quick Flashing(IQ) e)Hızlı seri şimşekli çakarlı(Very Quick)=Dakikada 80-160 arası şimşek çakar. -Hızlı seri çakarlı(Very Quick Flashing)(VQ) -Grup hızlı seri çakarlı(Group Very Quick Flashing)(VQ(3)) -Kesintili hızlı seri çakarlı(Interrrupted Very Quick Flashing)(IVQ) f)Çok hızlı seri şimşekli çakarlı(Ultra Quick)=Dakikada 160 dan fazla şimşek çakar. -Çok hızlı seri çakarlı(Ultra Quick Flashing)(UQ)) -Kesintili çok hızlı seri çakarlı(Interrupted Ultra Quick Flashing)(IUQ)) g)Morse kodlu(Mo(A))=Aydınlık şimşek süreleri bir harfin / harflerin mors kodlarını belirtecek şekilde verilen fenerlerdir. h)Sabir ve şimşekli(Fixed and Flashing)
-Sabit ve şimşekli(Fixed and Flashing)(FFI)=Sabit bir ışığa ek olarak düzenli aralıklarla çakan fener. -Sabit ve grup şimşekli(Fixed and Group Flashing)(FFI(2))=Sabit ışığa ek olarak düzenli aralıklarla çakan şimşek grubu 3.Renk değiştiren fenerler(Alternating)(Al) Herhangi bir noktadan fenere bakıldığında farklı renklerde ışık gösteriyorsa bu fener renk değiştiren fener olarak tanımlanır. Fenerlerin haritalarda gösterilişi: Fenerler haritalarda kımızı mor kuyruğu olan yıldız sembolü ile gösterilir.Yıldızın ortası fenerin tam mevkisini verir.fenerden alınan kerterizler bu yıldızdan geçecek şekilde çizilir.Bu sembol un hemen yanında fenerin karakteristiği ile ilgili feneri tanımlayan kısaltmalar bulunur.Fenerlerde kullanılan ışık renkleri sırasıyla beyaz,sarı,kırmızı,yeşil,mavi,mor ve turuncudur. küçük ölçek karakteristik ve renk FFI R orta ölçek görünme mesafesi FFI R(12M) büyük ölçek deniz seviyesinden yükseklik FFI R 5s 50m(12M) Fener listeleri ve sis işaretleri kitapları(Admiralty list of light and fog signals) Dünya üzerinde ki mevcut bütün fenerlerin,şamandıraların,sis işaretlerinin vs. sıralandığı gibi bütün özellikleri ile bilgilerin açılımları bulunduğu kitaplardır. Fenerlerin listelendiği sayfalardan gerekli 8 sütün verilmiştir 1.Fenerlerin uluslar arası numarası 2.Fenerlerin bulunduğu bölge(büyük harfle),fener ismi(görünme mesafesi 15 milden uzak ise koyu punto ile),fener gemileri)italik yazıyla,yüzer gemiler (küçük italik harf) 3.Yaklaşık olarak enlem ve boylam değerleri ile mevki 4.Fenerin karakteristiği ve rengi 5.Fenerin deniz seviyesinden olan yüksekliği 6.Fenerin haritada verilen görünme mesafesi 7.Fener yapısının özellikleri ve yapının yüksekliği 8.Fenerin varsa sektörleri, görüş açısı, faz süreleri vs. Fenerlerin görünme mesafeleri ile ilgili tanımlar ve formüller Coğrafi mevki:Fenerin ışığı-ışık kaynağı ile ufuk hattı arasında mesafe. Başka bir deyişle ışık kaynağından, ışığın aldığı yol üzerinde teğet olduğu ufuk çizgisine kadar olan mesafe. Ufuk mesafesi:Gözlemcinin göz seviyesinden ufuk çizgisine kadar olan mesafe. Görünme mesafesi=ufuk mesafesi+Coğrafi mesafe Harita mesafesi:Ortalama meteorolojik görüş koşullarında fenerin görülebilecek uzaklıktır. Aynı zamanda haritalarda verilen mesafe değerleridir. Işık menzil:Rast gele görüşlü koşullarda fenerin ışığını görebileceği maksimum mesafedir. ŞAMANDIRALAR VE ŞAMANDIRALAMA SİSTEMLERİ Şamadıralar seyri kolaylaştırmak için karaya yakın seyir bölgelerinde kullanılan yüzer seyir yardımcılarıdır. Seyre elverişli geçitleri, markalamak,sınırlarını belirlemek, trafik bölgelerinde seyir güvenliğini artıracak şekilde düzenleme
yapmak, liman giriş ve çıkışlarını düzenlemek,tehlikeleri işaretlemek,yeni tespit edilmiş.tehlikeleri markalamak vs. amçlar için kullanılır. IALA- A SISTEM A:Kardinal ve lateral markalamanın beraber kullanıldığı renk kanalların sistemidir. Kırmızı renk kanalların iskele-sol tarafını belirtir. IALA-B SISTEM B:Yalnız lateral markalamanın kullanıldığı sistemdir. Kırmızı renk kanalları sistemidir. Sistem B Amerika kıtası,japonya,filipin ve kore de kullanılmaktadır. Sistem A ise bu bölgeler dışında kalan bütün yerlerde kullanılır. Türkiye Sistem A yı 1982 yılında beri kullanıyor. Bir şamandıranın ne anlama geldiği;Gece, şamandıra ışığının rengi ve karakteri; gündüz, şamandıranın şekli,rengi ve tepeliğine bakarak anlaşılır. Konvansiyonel şamandıralama yönü: Gemi tarafından takip edilecek lateral şamandıra markalama yönüdür.Denizden karaya doğru markalanmış bir kanalda, sağda sancak, solda ise iskele şamandıraları görülür. Kanaldan denize doğru ilerlerken ise sancak şamandıralar solda, iskele şamandıraları ise sağda kalacaktır. Şamandıralama sistemlerinde markalama çeşitleri 5 tanedir. 1.Lateral işaretler A bölgesi ve B bölgesi 2.Kardinal işaretler 3.Tecrit edilmiş tehlike işaretleri 4.Emniyetli su işaretleri 5.Özel işaretler 6. Ek olarak, yeni tehlike işaretleri Lateral işaretler nehir, kanal ve geçitler iskele ve sancak tarafları göstermek için kullanılır. Şamandıralar arasında kalan yer trafik akışı için kullanılacak yerdir. Sancak şamandıralara tek, iskele şamandıralar ise çift rakamlıdır. Kardinal işaretler Tehlikelerin seyre elverişli olan yönlerini belirmek için kullanılır. Tehlike markalamanın merkezindedir. bu noktaya göre yönlendirme yapılır. Tecri edilmiş tehlike işaretleri çevresinde seyre elverişli sular bulunan, izole edilmiş bir tehlikenin üzerine veya tepesine dikilmiş işaretlerdir. Küçük ve geniş bir alanı kaplamayan tehlikeler için kullanılır. Emniyetli su işaretleri çevresinde seyre uygun suların olduğunu belirten, herhangi bir tehlike için markalanmamış işaretlerdir. Bir tehlikeyi belirmez, genellikle kanal girişlerini veya kanalın ortasını markalamak için kullanılırlar. AKINTI VE AKINTI SEYRİ Akıntı,devamlı yada geçici olarak denizde,suyun yatay olarak yaptığı harekete denir,akıntı gerçekte geminin su altında kalan kısmına etki eder.rüzgar ve ona bağlı olarak ortaya çıkan rüzgar akıntısı ise geminin su üstünde kalan bordasına etki eder. 1.Rüzgar akıntısı 2.Yoğunluk akıntısı 3.Okyanus kitle akıntıları 4.Med cezir akıntıları Akıntı elemanları: Akıntının yönü:Akıntının aktığı yöndür, rüzgarın yönü ise geldiği yöndür.
Akıntının hızı:Akıntını birim zamanda aldığı yol akıntını hızıdır. birimi knot tır. Akıntı seyri: Akıntının gemiye yapacağı etki hesaplanarak yapılan seyir uygulama sına akıntı seyri denir. Akıntının etkisi gemini yapacağı hareket yada istenilen rota gidebilmesi için uygulanması gereken karşılama rotası ve hızını tespit etmek için akıntı ile seyri hesapları yapılır. GELGİT VE GELGİT HESAPLAMALARI Gelgit gök cisimlerinin etkilerine bağlı olarak, deniz /okyanus sularının dikey hareket etmesi olayıdır. Gelgit olaylarının gerçekleşmesinde güneş ve ay etkin gök cisimleridir. Dünyanın çevresinde herhangi bir gök cismi olmadığı farz edilirse dünyayı çevreleyen su küresi durgun ve yuvarlak formda kalacaktır. Eğer dünyanın yakınında bir gök cismi olduğunu farz edersek iki cisim birbirini çekecektir. Kütle çekimi kuvveti sonucu iki cisim birbirine yaklaşacaktır. Bu kuvvete zıt olarak dünyanın kendi çevresindeki dönüş hareketinden dolayı ortaya çıkan merkez kaç kuvveti vardır. Bu iki kuvvet birbirini dengeleyerek iki cisim arasındaki mesafeyi sabit tutarlar. Kütle çekimi etkisiyle yer küre üzerindeki sular ay ve dünyayı birleştiren doğrultu üzerinde aya doğru çekilecek ve bu doğrultuda kabarmaya başlayacaktır. Merkez kaç kuvveti etkisiyle de suların kabardığı doğrultunun tam karşıtı olan tarafta da sular aynı şekilde kabaracaktır. Böylece iki kuvvetin etkisiyle dünyanın iki zıt tarafında da sular kabararak High Water (HW) yüksek su olayını gerçekleştirecektir. Yüksek suların oluştuğu bu iki bölgeye ortalama 90 derece uzaklıktaki bölgelerde de su seviyesi azalacak ve Low Water (LW) alçak su gerçekleştirecektir. Gelgit oluşumunda ayın etkisi büyüktür, buna bağlı olarak ta güneşin nispeten küçük şiddette etkisi vardır. Kütle çekimi ilkesinden dolayı ayın gelgit olayındaki etkisi güneşten 2,25 kat fazladır Ay, dünya çevresindeki günlük turunu 24 saat 50 dakikada tamamlar.(1 ay günü - 1 gelgit günü) 1 gelgit gününde gerçekleşen hw ve lw sayısına göre dünya üzerinde 3 çeşit gelgit türü gerçekleşir. Semidiurnal tide-yarı günlük gelgit:Bir gelgit gününde 2 hw ve lw gerçekleşir ardı sıra gerçekleşen hw ve 1 lw, bir gelgit çevrimi olarak tanımlanır.1 gelgit çevrimi 12 saat 25 dakikada gerçekleşince yarı günlük gelgit oluşur. Hw ve lw arası ortalama 6 saat 12,5 dakikadır. Diurnal tide-günlük gelgit:1 gelgit gününde hw ve lw gerçekleşir.Hw ve lw arası ortalama 12 saat 25 dakikadır. Mixed tide-karışık gelgit:Hw ve lw arasındaki zaman ve seviye farkları düzenli değildir. Ay ve güneşin ortak etkileri sonucu belirli durumlarda gelgit şiddetinde farklılıklar oluşmaktadır. Bu şiddeti ay ve güneşin dünyaya göre aldıkları konumları belirler: Kuvvetli gelgit (spring tide):Dünya, güneş ve ay aynı doğrultuda bulunduklarında çekim kuvveti en fazladır. En fazla su yükselmesi, alçalması gerçekleşir. Genlik en fazla olur.
Zayıf gelgit (Neap tide):Ay ve güneş dünyaya göre 90 derecelik açı yaptığında gelgit etkisi en az olur. En az su yükselmesi, alçalması gerçekleşir.Genlik en az olur. TANIMLAR Tidal range (menzil):Peşi sıra gelen yüksek ve alçak su arasındaki yükseklik farkı. Ebb (cezir):Sahilden denize doğru gelgit akıntısı. Flood (med):Denizden sahile doğru gelgit akıntısı. Chart Datum:Haritada verilen derinliklerin referans alındığı başlangıç seviyesidir. GELGİT HESAPLAMALARI Herhangi bir limanda verilen zamana karşılık gelgit seviyesi yada istenilen gelgit yüksekliğinin ne zaman gerçekleşeceğini tespit etmek için admiralty tide tables kitapları kullanılır bu kitaplar-cetveller-pratik hesaplamalar için iki kısımdan oluşur: 1. Standart ports:Yılın her günü için ana limanların yüksek ve alçak su zamanları ile yükseklik değerleri verilmiştir. 2. Secondary ports:Küçük limanları- ikinci limanlar-yüksek ve alçak su değerlerini bağlı bulunduğu ana limana göre zaman ve yükseklik farkları verilmiştir. İkincil limanlar için yüksek ve alçak su değerlerini bulma 1. Gelgit cetvelinden aradığımız ikincil limanı ve numarasını tespit ederiz. 2. Secondary ports bölümünden numaraya göre limanı ve bağlı bulunduğu ana limanı tespit ederiz. 3.ikincil limanın zaman ve yükseklik farkları interpolasyon(orantı) yapılarak yada grafik çizilerek bulunur. ve gelgit hesaplama formuna kaydedilir. 4.Eğer mevsimsel değişiklik varsa bu değerde part2 den bulunur. ve forma kaydedilir. 5.Ana liman değerleri de yazıldıktan sonra toplama/çıkarma işlemi yapılarak ikincil liman için yüksek su ve alçak su değerleri bulunur. Bir ana limanda.İstenilen zamanda ki gelgit yüksekliğini bulma 1. Verilen tarihe göre ana limanın yüksek ve alçak su değerleri part 1 den bulunur. 2.Limanın gelgit grafiği üzerinde yüksek su ve alçak su değerleri işaretlenir.ve 2 değeri-noktayı birleştiren hat çizilir. 3.Grafiğin tam ortası yüksek su zamanıdır. 4.İstenilen zamana göre grafikten bir dik çıkılır. 5.Dik çizginin grafik eğrisini kestiği noktadan yatay sola doğru ilerleyerek önceden çizdiğimiz yüksek-alçak su hattına ulaşılır. 6.Buradan tekrar dik çıkılarak ölçekten gelgit seviyesi okunur. 7. İkincil limanlar için kendi ve yüksek ve alçak su değerlerine göre ana limanın grafiği aynı şekilde kullanılır. Bir ana limanda verilen gelgit yüksekliğinin zamanını bulma 1. Ana limanın yüksek ve alçak su değerleri part 1 den tespit edilir.
2. Grafik üzerinde alçak ve yüksek su hattı çizilir. 3.Önceki işlemler tersinden uygulanarak istenilen yüksekliğin ne zaman gerçekleşeceği tespit edilir. 4.İkincil limanlar için kendi yüksek ve alçak su değerlerine göre ana limanın grafiği aynı şekilde kullanılır. Haritalarda akıntı hesapları uyğulanması 1. Harita üzerinde bulunduğumuz mevki ye en yakın baklava dilimi-harfi bulunur. 2.O mevki bulunduğumuz tarih ve saat e en yakın yüksek su zamanı belirlenir. 3.Gemi ve ana liman arasındaki saat farkı kontrol edilerek düzenleme yapılır. 4.Tarihe göre haritadaki akıntı tablosundan neap yada spring değerleri seçilir. 5.Baklava dilimi tablosundan yüksek su zamanına göre set-drift değerleri seçilir. 6.O zamanda ve mevkide geçerli olan bu değerler rotaya uygulanarak akıntı seyri işlemleri yapılır. Bulunan akıntının rotaya etkisi haritadan saptanarak karşılama rotası uygulanır. GÖKSEL SEYİRE GİRİŞ Göksel seyirde amaç mevki hattı veya mevki elde etmek için gerekli olan seyir yardımcılarının olmadığı durumlarda veya uydu sistemlerinin devre dışı kaldığı durumlarda gök cisimlerinden yararlanarak geminin konumunu tespit etmektir.Bunun dışında zamanın belirlenmesi,düzenlenmesi,pusulaların hatasının tespiti ve düzeltilmesi gibi durumlar içinde gök cisimlerinden yararlanılır.Göksel seyir için kullanılan gök cisimlerinin güneş,ay,venüs,mars,satürn,jupiter ve çıplak gözle tespit edilebilen notik almanakta listelenmiş olan 57 adet yıldızdan oluşur.Gündüz vakti bulutsuz bir havada rahatlıkla tespit edebileceğimiz bir gök cismi güneştir ve çok kullanılır.Bu gök cisimlerinden sonra gökyüzünde parlaklığı sayesinde rahatlıkla seçilebilen 57 tane yıldız göksel seyir işlemlerinde çözüm amaçlı kullanılır.Bir vardiya zabiti için en çok kullanılan 7-8 yıldız gece gözlemleri için fazlasıyla yeterlidir.Herhangi bir zamanda 2-3 tane yıldızdan göksel deyir işlemleri yapılır.Güneşin gece ve gündüzü belirleyiciliği diğer gök cisimlerinin gözlemlerinde en önemli etken hava koşullarıdır.Güneş doğuştan batışa kadar gözlemlenebilir. ay ise dünya çevresindeki hareketi ve güneşten aldığı ışığa bağlı olarak gece veya gündüz gözlemlenebilir fakat ayın evrelerinden dolayı farklı şekillerde görüldüğünden dolayı sürekli kullanılamaz.Gözlem için en uygun zaman üst veya alt kenarın belirgin olduğu zamandır.Gezegen ve yıldızlar için gerekli gözlem zamanları güneşin doğuşu ve batışına bağlı olarak gerçekleşen alacakaranlık yada tan vakitleridir.Bunun sebebi ise tan vaktinde hem yıldızların hem de ufuk çizgisinin belirgin olarak seçildiği zamandır. Güneş sistemi:Göksel seyir uygulamaları için bazı olguları gerçekte olduğundan farklı şekilde kabul etmekteyiz.Bunun en öncelikli örneği güneş sistemindeki bütün gezegenlerin güneş çevresinde döndüğü halde gökse seyir uygulamalarında bütün gök cisimleri dünyanın etrafında döndüğü varsayılır.Seyir hesaplamalarını kolaylaştırdığı için bu varsayımla işlem yapılmaktadır.Bütün gök cisimleri dünyanın çevresinde doğudan batıya doğru hareket eder.
Güneş sistemi içerisinde güneşin çevresinde dönecek şekilde dış merkezli olarak dağılmış bilinen 9 tane gezegen mevcuttur.Bütün gezegenlerin yörüngeleri elips şeklindedir ve pluton hariç bütün gezegenlerin yörüngeleri aynı düzlemdedir.Güneş sistemi içerisindeki mesafe ölçümleri dünya ile güneş arasındaki mesafe referans alınarak ölçülür.Bu mesafe yaklaşık 150,000,000 km. dir.Bu mesafeye 1 astronomik birim denir.Yıldızlar arası mesafe için ise ışık yılı birimi kullanılır.Işığın bir yılda kat ettiği mesafe 1 ışık yılıdır.Işığın saniyede aldığı yol 300,000 km. dir.buna göre güneşten çıkan bir ışın dünyaya 8 dakikada ulaşır.Yıldızların tanımlanabilmesi için parlaklık dereceleri kullanılır.1 den 6 ya kadar yapılan bu derecelendirmelerde en parlak yıldızlar birinci kadirden yıldızlar olarak tanımlanırlar.En sönük yıldızlar ise altıncı kadirden yıldızlardır.Yıldızların dünyaya göre yaptıkları görecel hareketlerini biz fark edemeyiz.Bu nedenle yıldızlar sabit kabul edilir.Güneş ve ayı görünümleri daireseldir.Diğer bütün cisimler nokta olarak algılanır.Gezegenler güneş tarafından aydınlatıldığı için sabit ışık verirler.Yıldızlar ise yanı sönüyormuş gibi değişken ışık verirler. DÜNYANIN HAREKETLERİ Yörüngesel hareket:Dünya güneşin çevresindeki daireye yakın elips şeklinde bir yörünge hattı oluşturarak dönüş yapar.Bu hattı oluşturduğu düzleme yörünge düzlemi denir.Elips yörüngesinin iki odağı vardır ve güneş bu odakların birindedir.Yani güneş yörüngenin merkezinde değildir.Bu yüzden dünya bu yörüngesel hareket boyunca bazen güneşten uzaklaşır,bazen de yakınlaşarak değişken mesafeli bir hareket yapmış olur.Dünya yörünge üzerinde güneşe en uzak olduğu zaman aphelion(4 temmuz),en yakın olduğu zamanda pelihelion(3 ocak).Yörüngesel hareket batıdan doğuya doğru 365 gün 6 saatte tamamlanır ve buna 1 yıl denir.Dünyanın belirli dönemlerinde güneşe yaklaşıp uzaklaşması güneşten aldığı ışının değişken olmasına neden olur.Fakat mevsimlerin oluşmasındaki asıl etken güneş ile dünya arasındaki bu mesafe değişimleri değildir.Dünya güneş çevresinde dönüşünü yaparken dünyanın kutup eksenleri yörünge düzlemine dik değildir.Bu durumda ekvator ile yörünge düzleminde çakışmaz ve aralarında 23 27' lık bir açı vardır.Bu eğimden dolayı yer kürenin bazı bölgeleri yıl içinde güneş ışınlarını dik olarak alırken bazı bölgelerinde eğik açıyla alır.Işınları dik alan bölgeler daha çok ısınırken eğimli olan bölgeler ise daha az ısınır.bu ısı değişimine ve bu ısı değişikliğine bağlı olarak mevsimler oluşur.Kuzey yarım kürede 21 Mart - 21 Eylül tarihleri arasında yaz mevsimi yaşanırken güney yarım kürede kış mevsimi yaşanır.21 Eylül - 21 Mart arasında ise tam tersi gerçekleşir.Mevsimlerin oluşmasındaki en büyük etken ekvatorun yörünge düzlemi ile yaptığı 23,5 lik açıdır.Bu açıdan dolayı güneş ışınları dik olarak dünya üzerinde kısıtlı bir bölgeye vurur.Kuzey yarım kürede 23 27' N,güney yarım kürede 23 27'S enlemleri arasında ışınlar dik olarak vurur.Güneş ışınları 23 27' N enlemine dik olarak geldiğinde (21 Haziran)yaz başlangıcı ve kuzey yarı kürede gündüz süresinin en uzun olduğu gün yaşanır.Benzer şekilde 23 27'S enleminde (21Aralık)kuzey yarı kürede kış,güney yarı kürede yaz başlar.Bu tarihler dışında güneş ışınları yılda iki defa ekvatora dik olarak vurur.Bu tarihlere ekinox veya ılım denir.21 Mart tarihine ilkbahar ılımı,21
Eylülde sonbahar ılımı gerçekleşir.bu tarihlerde her iki yarı kürede gece ve gündüz eşit olacaktır. Eksenel hareket:Dünya güneş etrafında yıllık dönüşünü yaparken aynı zamanda kendi kutup ekseni etrafında dönüş yapar.Bu dönüş ortalama 24 saatte tamamlanır.(1 güneş günü) Dönüş sırasında yarım güneşe dönük olan yüzü gündüz arka yüzü ise gece, eksenin eğiminden dolayı gece ve gündüz süreleri sürekli değişir. 21 Haziran tarihinde güneş 23 27'N enlemine dik açı ile gelir ve bu enlemde gündüz en uzun süreye ulaşır.Ama daha yüksek enlemlerde gündüz süre öle atar ki 66 30'N enleminde bir gün boyunca güneş batmaz. 21Aralık tarihinde de tam tersi gerçekleşir.Yüksek enlemlere de gündüz süresi daha da artar. 21 Mart-21Eylül tarihlerinde güneş ışınları ekvatora dik geldiği için bütün enlemlerde gece ve gündüz eşit sürededir. 23 27'N enlemi yengeç dönencesidir(Tropic of cancer). Bu değerleri 90 a tamanlayan 66 30'N ve S enlemleri de anfortik kuşaklı olarak tanımlanır(Aries yer küre üzerinde boylamlar için referans olan Greenwich gibi yıldızların boylamlarını belirlemek için kullanılan bir referans noktasıdır.) KÜRESEL KOORDİNAT SİSTEMİ Küresel seyir hesaplamalarını kolaylaştırmak için daha önceden de ifade edildiği gibi dünyanın sabit olduğu ve bütün gök cisimlerinin dünyanın etrafında doğudan batıya hareket ettiği var sayılır. Göksel seyirde gök cisimlerinin ufuktan olan açısal yükseklikleri yeterli olduğu için dünyayla olan uzaklıklarının bir önemi yoktur.Bu yüzden gökcisimleri dünyaya göre farklı uzaklıkta olmalarına göre hepsi eşit uzaklıkta varsayılır.Bu tanımlamalara göre gök küresi tanımlanır. Dünyanın merkezinde bulunduğu ve yarı çapı sonsuz uzunlukta olan küreye gök küre denir(celectial sphere). Bütün gök cisimleri bu kürenin yüzeyinde kabul edilir.Dünya sabit kabul edildiği için tüm gökcisimleri bu gök küre üzerinde(yüzeyinde)doğudan batıya aynı hızla beraber hareket ederler.Diğer gök cisimleri gibi güneşte küre yüzeyinde bağıl bir hareket oluşturur.Bu hareketin gök küre üzerinde bırakacağı iz tutulum çemberi olarak ifade edilir(ecliptic).Güneşin bıraktığı bu iz dünyanın güneş eksenine göre eğridir.Dünyanın kutup eksenin uzantısının gök küresinin kestiği noktalara göksel kutuplar yada gök kutupları denir.Buna bağlı olarak gök kutuplarına dik açı yapan ekvator düzleminin gök küre ile yaptığı ara kesite de gök ekvatoru(celestial equator) denir.Güneşin gök küre üzerinde yapmış olduğu izle gök ekvatoru arasında oluşan açı 23 27' dir.Gök küresi yer kürenin genişletilmiş hali olarak kabul edilebilir ve buna bağlı olarak dünyadakine benzer yöntemlerle gök küre koordinat sistemi oluşturulup gerekli tanımlar ortaya çıkarılır. Gök küre koordinat sistemini iki tane referans noktası vardır. Bunlardan biri gök ekvatorudur.Yer küre üzerindeki enlemleri belirtmek için referans olarak kullanılan ekvatorun benzeridir. Gök küre üzerinde gök cisimlerinin gök ekvatorundan olan açısal uzaklıklarına meyil denir.Kuzey yarım kürede N yada güney yarım kürede ise S işareti verilir.Kuzey ve güneyde 90 taneden toplam 180 tanedirler.Yer küredeki enlem tanımının karşılığıdır.Bir yıldızın gözlemcinin bulunduğu yarım küredeki kutup noktası olan açısal uzaklığa kutup
mesafesi(polar distance)denir(codec).Gözlemci yıldızla aynı yarım kürede ise 90-dec.Farklı yarım kürede ise 90+dec tir. Yer küredeki meridyenlerde olduğu gibi gök kutuplarından geçen ve gök ekvatoruna dik açı yapan büyük dairelere saat dairesi tada gök meridyeni denir.Gök ekvatoru ile tutulum çemberi birbirleriyle iki noktada kesişirler.Bu nokralardan biri koç(Aries 21 Mart),diğeri terazi(Libra 21 Eylül) takım yıldızlarına denk gelir.Aries ten geçtiği varsayılan saat dairesine aries saat dairesi denir ve yıldızların gök küre üzerinde boylamlarını göstermek için referans olarak gösterilir.Aries saat dairesi ile gök cisminin bulunduğu noktadan geçen saat dairesi arasındaki açıya yıldız saat açısı(SHA)denir.SHA daima aries saat dairesinden yıldız saat dairesine doğru batı yönünde 360 a kadar ölçülür.Boylamlardaki gibi E veya W işareti yoktur.Bir yıldızın SHA ve Dec değerleri biliniyorsa gök küre üzerinde mevkisi rahatlıkla gösterilebilir. Saat açısı:Yıldız saat açısının aries saat boylamından batıya doğru yıldızın boylamına kadar ölçüldüğünü önceden belirtmiştik.Yıldızlar gök küre üzerinde doğudan batıya doğru hareket etmektedir.Aries boylamında bir yıldız gibi dünyanın çevresinde dönüş yapmaktadır.Yıldızlar arasındaki açıların hiç değişmediği dikkate alınırsa aries ile bütün yıldızlar arasındaki mesafe (açı)daima sabit kalacaktır.Dolayısıyla aries ten herhangi bir yıldıza kadar batı doğrultusunda ölçülen açı(SHA Yıldız)hep aynı olacaktır ve yıl içinde hiç değişmeyecektir.Bu yüzden yıllık hazırlanan almanaklarda her yıldız için verilen SHA Yıldız değeri her gün için aynıdır.Yıldızların boylamlarını ifade etmek için gök küre üzerindeki aries saat dairesi dışında yer küre üzerinde de tanımlayabilmek için iki tane referans noktası(boylamı)vardır.Bunlardan biri yer küredeki Greenwich boylamıdır.Bu boylamın gök küredeki yansıması Greenwich saat dairesi olarak ifade edilir.Greenwich saat dairesinden gök cisminin saat dairesine kadar batı yönünde ölçülen açıya Greenwich Saat Açısı(Greenwich Hour Angel-GHA)denir.GHA açısı 0-360arasında değer alır ve kesinlikle E veya W işareti almaz. Yer küre sabit,gök küre hareket halinde kabul edildiğine göre Greenwich boylamı sabit olmasına rağmen gök kürede bu boylama karşılık gelen GHA gök küre döndüğünden dolayı sürekli değişecektir.Herhangi bir yıldızın GHA değerinden gün içinde yıldızın bulunduğu noktaya göre sürekli değişecektir.Almanaklarda mevcut 57 yıldızın her gün için 24 saatlik GHA değerleri listelenmiş olsa almanaklarda binlerce sayfalık yer kaplar.Bu karmaşayı kaldırmak için yıldızların her bir saate karşılık gelen GHA açısı yerine sadece aries boylamının GHA açısı listelenmiştir.Bu durunda herhangi bir yıldızın herhengi bir zamandaki GHA açısı SHA yıldıza bağlı olarak bulunur. GHA*=SHA*+GHA aries Yıldızların boylamını belirlemek için kullanılan bir diğer referans ise gözlemcinin bulunduğu nokta(gözlemcinin meridyenidir.).Gözlemcinin bulunduğu meridyenden yıldızın bulunduğu meridyene kadar batı yönünde ölçülen açıya Yerel Saat Açısı denir.Gözlemci sürekli yer değiştireceği için boylamı da değişecektir.Bu yüzden mevki ye bağlı olarak LHA açısı da değişir.Böylelikle sonsuz sayıda LHA değeri ortaya çıkar.Bu yüzden LHA açısı hesaplanarak bulunur.LHA gözlemcinin bulunduğu boylamla bağlantılıdır.LHA açısını
hesaplamak için boylam bilinmelidir.LHA açısı 0-360 derece arasındadır. ve herhangi bir işareti yoktur. LHA*=GHA*- long(W) LHA*=GHA*+long(E) Bir gök cisminin LHA açısı 0 ise gök cisminin bulunduğu boylan üzerindedir bu duruma gök cismini meridyen geçişi denir.Bu cisim güneş ise meridyen geçiş zamanına öğle vakti denir. UFUK KOORDİNAT SİSTEMİ(HORİZONTAL COORDINATE SYSTEM) Coğrafi mevki(Geographical position-GP):Bir gök cismi ile yerin merkezini birleştiren doğrunun yer küre üzerinde temas ettiği noktaya gök cisminin coğrafi mevkisi denir. Gök cismi şamandıra,fener veya kule gibi sanki yer yüzünde bulunan gözle görülebilir bir seyir yardımcısı olarak kabul edilebilir.Herhangi bir zamanda bir gök cisminin GP si tespit edebilmek için cismin GHA ve Dec değerlerini bilmemiz gerekir.Bu değerlerle gök cisminin dünya üzerinde mevkisi olarak belirtilir.GP küresel seyir üçgenindeki köşelerinden biridir Küresel seyir üçgenini oluşturmak ve gökse seyir problemlerini çözebilmek için bilinen koordinat sistemlerine ek olarak yeni bir sistem gerekir.Yer küre koordinat sistemi dünya üzerinde gözlemcinin mevkisini tanımlar.Küresel koordinat sistemi ise gök küre üzerinde gök cisminin mevkiini tanımlar.Gök cismi ile gözlemciyi birbirine bağlamak ve küresel seyir üçgenini oluşturmak için gözlemciye bağlı üçüncü bir koordinat sistemi düzenlenmiştir.Gök cismini gözlemlemek için cisim ile gözlemci arsındaki bağlantıları kurup bazı tanımları ortaya çıkarmamız gerekir.Ortaya çıkan bu sisteme ufuk koordinat sistemi denir.Diğer sistemlerdeki kutup ekseni gibi ufuk koordinat sisteminde de bütün tanımları yapabilmek için bir başlangıç ekseni gerekir.Yerin merkezine ve bizim bulunduğumuz noktadan geçen ve her iki yöne uzatılmış bir doğru olduğunu düşünelim.bu doğrunun gök küreyi deldiğini kabul ettiğimiz noktalardan başımızın üstünde olan baş ucu noktası(ZD),ters yönde olanı ise ayak ucu nokrası(nadir)olarak tanımlanır.Ortaya çıkan bu doğrultu ve eksene zenith-nadir doğrultusu denir. Gök küre üzerinde zenith-nadir doğrultusuna dik açı yapan düzleme ufuk düzlemi,bu düzlemin gök küre ile yapmış olduğu ara kesite de gök ufku denir.Herhangi bir zaman da bulunduğumuz noktadan çevreye baktığımızda etrafımızı saran ufuk çizgisi ve gök ufkunu belirtir. Azimuth(semt) 90=Alt.+ZD Bu dairenin ufuk düzlemini kestiği noktalardan kuzey kutbuna yakın olanı kuzey yönünü,güney kutbuna yakın olanı da güney yönünü belirtir.Ufuk düzleminde bu iki yöne dik olarak doğu ve batı yönleri gösterilir.Baş ucu büyük dairesine dik açı yapan ve doğu batı doğrultularından geçen büyük daireye de doğu batı düşey dairesi denir. Gözlemcinin bulunduğu yarı küredeki kutup yükselen kutup olarak tanımlanır(elevated pole).Diğer kutup ise alçalan kutup (depressed pole)diye tanımlanır.Herhangi bir zamanda bulunduğumuz noktadan bir yıldızı gözlemlediğimizde gözlem için sextant kullanırız.Yaptığımız işlemle gök cisminin bizim ufuk düzleminden dikine olarak ölçülen açısal mesafesini tespit ederiz.Ölçülen bu değere Altitude(Co-Alt.)denir.Gök cisminin GP gözlemcinin bulunduğu noktaya göre kerterizine Azimuth(semt)açısı denir.
Azimuth iki şekilde ölçülebilir. 1.Hakiki kerteriz olarak kuzeyden itibaren saat yönünde 0-360 aralığında ölçülür. 2.Gözlemcinin bulunduğu yarım küredeki kutba bağlı olarak kutuptan doğu veya batıya doğru 0-180 aralığında ölçülür. Gök cisminin açısal baş ucu noktasından olan açısal uzaklığına baş ucu mesafesi denir.Baş ucu mesafesi ile açısal yüksekli değerlerin toplamı 90 a eşittir.Alt. değerini 90 a tamamladığı için ZD, CO-alt. Olarak da tanımlanır. ÖRNEKLER: SORU: GHAaries=? CEVAP: GHA*=SHA*+GHAaries 124=032+GHAaries GHAaries=92 SORU:
GHA*=124
SHA*=032
Long=034 W
GHA*=124
LHA*=?
CEVAP: LHA*=GHA*-Long(W) LHA*=124-034= LHA*=090 SORU: SHA*=271 GHAaries=214 Long=072(E) GHA*=?
LHA*=?
CEVAP:GHA*=SHA *+GHAaries GHA*=271+124 GHA*=485(360 lık derecelendirme için) GHA*=485-360=125 LHA*=GHA*+Long(E) LHA*=125+072 LHA*=197'dir. ZAMAN Gün:yerin kendi ekseni doğrultusunda tam bir dönüşü(360)tamamlamak için geçen zamana gün denir.Gün için farklı referanslar kullanılabilir.bir ay günü=24 saat 50dk'dır.bir yıldız günü 23 saat 56 dk 4 sn'dir. Buna göre bir yıldızın dünya üzerinde aynı boylama tekrar gelebilmesi için geçen süreye bir yıldız günü denir ve sabit bir değerdir. Yıldız günü ve Güneş günü karşılaştırması:Yer üzerindeki bir notanın boylamında güneş ve bi yıldızın olduğunu kabul edelim.Yer kendi etrafında dönerek bir turunu tamamladığında yıldız çok uzak mesafede olduğundan yer üzerindeki noktanın boylamına denk gelecektir.Böylece bir yıldız günü gerçekleşir.Fakat ilk duruma göre güneş aynı meridyende değildir.Çünkü güneş yıldızlara göre yere cok daha yakındır .Ayrıca yerin yörüngesi elips şeklindedir.Güneşin aynı meridyene tekrar gelebilmesi için biraz daha süre gereklidir.Bu şekilde bir güneş günü gerçekleşir.Dolayısıyla güneş günü yıldız gününden farklı ve değişkendir.Ortalama olarak 24 saat kabul görür.
Ortalama Zaman(mean time):Gerçek güneşin yaptığı hareket eliptik çember üzerinde ve değişken hızdadır.Gerçek güneşin hareketini eliptik çember yerine gök ekvatoru üzerinde yapıyor kabul ederek ve bir yıllık ortalama hızında sabit kabul edersek yeni bir güneş hareketi oluştururuz ve buna ortalama güneş zamanı denir.Buna bağlı olarak ortaya çıkan ortalama güneş günü 24 saat'tir.Günlük hayatta kullanılan zaman birimi bu ortalama güneş zamanıdır.ü Zaman denklemi:Gerçek güneş ile ortalama güneş arasında yıl boyunca değişken farklar ortaya çıkacaktır bu farklar ortalama güneş gününden bazen fazla bazen az olacaktır.Ortalama güneş ile gerçek güneş arasında ortaya çıkan ve her gün değişen bu farka zaman denklemi denir.Almanaklarda her güne karşılık zaman denklemi değerleri verilir.Bu değerler sayesinde güneşin meridyen geçiş zamanı bulunur. LMT:Gözlemcinin bulunduğu boylama göre ölçtüğü zamana denir.Dünya üzerinde 360boylam olduğuna göre 360 tane farklı LMT ortaya çıkar.Güneşin hareketin bağlı olarak değişir. GMT:Farklı boylamdaki LMT değerlerini karşılaştırmak için referans olarak kullanılan boylam greenwich'tir.Greenwich boylam üzerindeki bir gözlemci içinde bir LMT değeri mevcuttur.Fakat burası başlangıç noktası olduğu için burada tespit edilen LMT değerine GMT denir. Sonuçta GMT,LMT nin özel bir durumudur.Boylam değerleri biliniyorsa iki zaman arasında dönüşüm işlemleri yapılabilir. GMT=LMT-LONG(E) GMT=LMT+LONG(W) Doğu boylamlarında zaman GMT göre ileri batı boylamlarında GMT ye göre geridir.Dünya üzerinde 360 boylamın olduğuna göre 360 tanede LMT vardır.her boylam için farklı saat uygulaması yapılırsa zaman karşılığı oluşur.Bu yüzden saatler meridyenlere göre değil de uygun meridyen aralıklarına bölünmüştür.360 tane LMT saati yerine 360 derece, 15derecelik dilimlere bölünerek dünya üzerinde 24 tane saat zaman dilimi oluşturulmuştur.Oluşan her dilimin kapsadığı bölgede saat aynı kabul edilmiştir.Bu 24 tane zaman dilimlerine bölge işareti(Zone Description-ZD)denir.Greenwichden itibaren doğu ve batıya doğru 12 şer bölge mevcuttur.Doğuda ZD(-),batıda ZD(+) işareti alır.Bir dilim yada bölge içinde kullanılan ortak zamana bölge zamanı (Zone Time-ZT). GMT=ZT-ZD(E) GMT=ZT+ZD(W) SORU:21 derece E boylamında LMT=17h 40m ise GMT=? CEVAP: 21*4=84dk 84=1h 24 m GMT=LMT-LONG(E) 17h 40m - 1h 24m = 16h 16m SORU=GMT=17h 30m 20sn
053derece 02 dk E boylamında LMT=?
CEVAP= 053derece 02 dk =5h 56m 52sn GMT=LMT-LONG(E ) 5h 56m 52sn = 1h 54m 08sn
17h 30m 20sn -
ALMANAK Doğuş batış hesaplamaları:Doğuş batış ifadeleri çoğunlukla güneş ve ay için kullanılır.Bu hesaplamalarda amaç gök cisimlerini uygun gözlem zamanları tespit etmek saat ayarı yapmak ve pusula düzeltmesi yapmaktır.Doğuş batış iki türlü gerçekleşir. 1.Gerçek doğuş batış:Güneşin veya ayın merkezinim ufuk düzlemine çakıştığı duruma denir. 2.Görünür doğuş batış:Güneş ve ayın üst kenarlarının ufka teğet olduğu zamandır. Alacakaranlık:Güneş ve ay için gözlem zamanları doğuştan batışa kadar olan zaman aralığıdır.Bu yüzden almanakta bu gök cisimleri için verilen doğuş batış değerleri tespit edilir.Ayrıca güneşin doğuş batış kolanlarının yanında güneşe bağlı olarak alacakaranlık zamanları verilmiştir.Bu zamanlar güneş için değil yıldızlar ve gezegenler için gerekli olan gözlem zaman aralığını verir.Yani güneş ve ay dışında herhangi bir gök cisminden rasat yapılacağı zaman rasat için uygun zamanı alacakaranlık değerleri ile tespit ederiz gök cisimleri için uygun rasat zaman notik ve sivil alacakaranlık zamanları arasındadır.Alaca karanlık zamanı üç çeşittir. Her üçünde doğuştan önce ve batıştan sonra olmak üzere günde 2 defa gerçekleşir. -Sivil alaca karanlık güneşin ufuk çizgisinden 6 derece aşağıda olduğu zamandır. -Notik alaca karanlık güneşin ufuk çizgisinden 12 derece aşağıda olduğu zamandır. -Astronomik alaca karanlık ise güneşin ufuk çizgisinden 18 derece aşağıda olduğu zamandır. Gök cisimlerinde rasat için uygun zaman güneşin ufkun 6 ile 12 derece altına indiği aralıktır. Böylece yıldızlar için Gün içinde 2 tane uygun rasat zamanı oluşur.Bu aralıklarda da en verimli rasat güneş ufkun 10 derece altında iken gerçekleşir.günlük sayfalarda doğuş batış ve alaca karanlık değerleri LMT olarak verilmiştir.Alınan değerler 3 güne karşılık verilmiş değerlerdir. Gerçekte orta günün değeridir.diğer günlere göre kesin zamanı bulmak için bir sonraki günlük sayfanın değerleri ile karşılaştırma yapılır.Her hangi bir enlem paraleli üzerinde bulunan bütün boylamda LMT değerleri aynı olduğu için enlemlere göre LMT zamanları verilmiştir.İstenilen enleme göre zaman bulmak için orantı işlemi yapılır.Uygulamada ZT kullandığımız için bulduğumuz LMT değerini ZT değiştirmeliyiz. SORU: 3 ocak 2003 tarihinde lat:45 N long:25 W mevkide güneşin doğuş zamanını tespit edin? CEVAP: 45N=07h 38m , 25 W= 1h 40m dır. LMT: 07h 38m LONG: 1h 40m (+) GMT : 09h 18m ZD: -02h 00m (-)
ZT:
07h 18m
SORU:28 Eylül lat:30 S Long:43 30' W Akşam rasat süre? CEVAP: Enlem sivil 30 S 18h 24m 2h 54m 21h 18m -3 18h 18m
notik 18h 52m LMT 2h 54m LONG(W) 21h 46m GMT -3 ZD 18h 46m ZT
Ayın doğuş ve batış hesabı:Ayın doğuş batış vakitleri her hangi bir boyam için bir önceki güne göre ortalama 50 dk geç gerçekleşmektedir.Yani bir gün ayın doğuşu LMT:12:30 gerçekleşmiş ise öteki gün aynı boylamda LMT 13:20 gerçekleşir. Ayın doğuş batışındaki bu zaman farkı yörüngesel hareketi ve dec. hızlı değişime bağlıdır ve enlemlere göre bu fark değişir.Ayın 360 derecelik dönüşüne karşılık ortalama 50 dk gecikmesi doğuş batış hesaplamalarında farklı bir hesaplama yapmayı gerektirir.Eğer iki gün arasındaki doğuş-batış zaman farkları 50dk kabul edilirse referans alınana boylamdan bizim boylam farkı tespit edilir ve bu boylam farkına göre gecikme farkı da bulunur. Ayın doğuş-batış zamanları hesaplamak için bulunduğumuz boylama göre aralıklarını belirleriz.Bulunduğumuz boylamdaki gecikme miktarını bulmak için bize belirli bir referans boylamı ve bu boylam için LMT olarak doğuş batış zamanları verilmelidir.Bu referans boylamı greenwich'dir.Yani ayın doğuş ve batışı için verilen zamanlar almanakta yalnızca greenwich boylamındaki bir gözlemciye göre verilmiştir.Farklı boylamdaki gözlemci greenwich'ten olan boylam farkına göre ayın hareketini greenwich'ten başlıyor kabul edersek gecikme farkını buluruz.Boylamın işaretine bağlı olarak bu gecikme farkı eklenir veya çıkarılır(istenilen günde). -Batı boylamlarında istenilen gün ile bir sonraki gün karşılaştırılır.Gecikme süresi istenilen gün değerine(doğuş-batış zamanına eklenir). -Doğu boylamlarında istenilen gün bir önceki gün ile karşılaştırılır.Gecikme süresi istenilen gün değerine(doğuş-batış zamanına çıkarılır). SORU:3 ocak 2003 lat:27 30'm long:79 45'm ayın doğuş ZT olarak bulunuz? CEVAP: Enlem 1) 20 N 30 N 2) 3 ocak orantısı:19m 3) 4 ocak orantısı:17m
3 ocak 07h 12m 07h 37m 07h 12m + 19m 07h 31m 4) 08h 23m - 07h 31m=52m fark 5) 360 52m fark varsa 79.7 x
4 ocak 08h 06m 08h 29m 08h 06m 17m 08h 23m
x=12m 6) 07h 31m + 12m= 07h 43m(LMT) LMT: 07h 43m Long:05h 19m GMT:13h 02m ZD: -5 ZT: 08h 02m Notik almanak açıklamaları:Notik almanakta sayfalar 3 güne göre düzenlenmiştir.Günkü sayfanın sol tarafında yıldızlar ve gezeğenlerin DEC.ve GHA değerleri GMT saatlerine göre verilmiştir.Belirtilen 3 gün içinde aynı değerler kullanılır. Aslında günlük sayfada verilen değerler ortanca günün değerleridir.Son sayfanın altında gezegenler ve aries boylamı için LMT olarak meridyen geçiş zamanları verilmiştir.Her 3 gün için sayfanın sütununda 00'dan 23 kadar GMT saatleri verilmiştir.Bu değerlere karşılık ikinci sütunda aries için GHA değeri diğer sütunlarda ise göksel seyirde kullanılan gezegenlerin GHA ve DEC. değerleri verilmiştir.GHA değeri bütün gök cisimleri için yaklaşık 15 derece farkla artmaktadır.DEC. değerleri ise tarihe bağlı olarak N ve S işareti alarak artar veya azalır. Gezegenler sütunundan GHA kolonu altında v harfi ile gösterilen bir düzeltme mevcuttur.Bu değeri kullanılarak bulunan düzeltme değeri GHA değeri artı olarak uygulanır.Yalnızca Venüs v'nin işareti bazen eksi olabilir ve sadece bu durumda GHA'dan v düzeltmesi çıkarılır.Dec. kolonu altındaki d değerine karşılık bulunan düzeltme değeri ise dec. değişimine bağlı olarak artı veya eksi olarak uygulanır.Günlük sayfadan alınan v veya d değeri almanağın sonunda bulunan artma ve düzeltmeler tablosuna girilerek karşılığında GHA ve DEC uygulanacak olan düzeltmeler bulunur.Bir göl cisminin GHA ve DEC değeri bulunduğu zaman GP bulunur.Buda seyir üçgenin köşelerinden bir tanesidir. En sondaki yıldızlar kolonunda yıldızların ismine karşılık SHA ve DEC. değerleri verilmiştir.Yıldızların hareketlerindeki değişim ihmal edilecek kadar hazır olduğu için SHA ve dec değerleri 3 gün için aynıdır. Bir yıldızın herhangi bir GMT zamanındaki GHA'sını bulmak için GHA*=GHAaries+SHA* formülü kullanılır.Günlük sayfanın sağ yaprağında güneş ve ayın GHA ve dec değerleri mevcuttur.Güneşin GHA değeri için v düzeltmesi yoktur.dec için d düzeltmesi yapılır.Ayda ise her saate karşılık v veya d değeri mevcuttur.Günlük sayfadan alınan bütün GHA ve dec değerleri GMT olarak saat başı değerlerdir.GMT dakika ve saniye karşılık tam değeri bulabilmek için artma ve düzeltme tablosu kullanılır. Bu tabloların artma kısmı dakika ve saniye değerine karşılık GHA değeri uygulanacak olan artış miktarı verilir.Düzeltme kısmı ise önceden belirtildiği gibi v veya d değerine karşılık ortaya çıkan düzeltme değeri bulmak için kullanılır.Artma ve düzeltme tabloları dakikaya göre düzenlenmiştir.Bir sayfada 4 dakika tablosu olacak şekilde toplam 60 dakika içeren 15 sayfalık tablolardır.Herhangi bir dakika tablosu ilk sütün 0-60 kadar saniye değerleri içerir.Buna karşılık 1 sütün güneş veya gezegenler için, 2. sütün yıldızlar için,3. sütün ay için artma değerleri verir.Bundan sonraki 4-5-6 sütün lar düzeltme tablosudur.v ve d değerine karşılık kullanılacak olan düzeltme miktarı burada bulunur.
GEZEGENLER İÇİN GHA VE DEC. HESAPLAMALARI SORU:8 Ağustos 2003 tarihinde GMT:09h 16m 51sn GHA=? DEC=? CEVAP: GMT GHA(v:2.8) 1 09h 107 55.5 2 16m 51sn 4 12.8 3 + 0.8 112 8.9
DEC(0.2) S13 59.2 0.1 S13 59.1
YILDIZLAR İÇİN GHA VE DEC. HESAPLAMALARI SORU:12 Ekim 2003 GMT:14h 43m 30sn Spira yıldızının GHA=? DEC=? CEVAP: GMT GHA(aries) 1 14h 230 43.9 2 43m 30sn 10 54.3 241 38.2 GHA(aries) GHA*=GHA(aries)+SHA* GHA*=241 38.2 + 158 39.7 GHA=400 17.9 (360 dan büyük) GHA*=400 17.9 - 360= 40 17.9
DEC S11 10.7
GÜNEŞ VE AY İÇİN GHA VE DEC. HESAPLAMALARI SORU:12 Mayıs 2003 tarihinde GMT:08h 17m 34sn Güneş'e göre hesaplamayı yapınız? CEVAP: GMT 1 08h 2 17h 34m
GHA 300 54.7 4 23.5 305 78.2
DEC(0.6)+ N18 3.6 0.2 N18 3.8
SORU:16 Nisan 2003 tarihinde GMT:12h 43m 57sn Ay'a göre hesaplama yapınız? CEVAP: GMT GHA(d:9) 1 12h 183 3.9 2 43m 57sn 10 29.2 3 6.5 193 39.6
DEC(16.6) S5 25.3 -1.2 S5 13.3
GÖK CİSİMLERİ İLE ENLEM TAYİNİ: Gök cisimleri meridyenimizde bulunduğunda yani LHA=0° olduğunda daha önce öğrendiğimiz bazı kavramları şekil 9-1 üzerinde tekrar tanımlayalım. P N ve PS gök kutupları,QQ’ gri düzlem gök ekvatorudur. Bu şekilden bir kesit alalım ve şekil 9-2 de gösterelim.
a) XOB açısı mavi taralı açı gök cisminin gök ekvatorundan açısal yükselimidir ki biz buna yükselim (Declination) kısaca dec. diyoruz ve bu değer almanaklarda mevcuttur. b) Z noktasını başucu olarak biliyoruz. c) EE’ kırmızı düzlem gözlemcinin ufuk düzlemidir. d) XOC açısı sarı ve mavi açıların toplamı gök cisminin ufuk düzleminden olan açısal yükselimidir ki biz bu açıyı sekstant ile ölçerek elde ederiz. Açısal yükselim o gün içinde meridyen geçişinde en yüksek değeri alır. e) ZOB açısı mavi ve yeşil açıların toplamı ise gözlemcinin enlemidir. Bu şekillerdeki özel duruma A durumu diyelim ve özelliği açıklayalım. Gözlemci ve gök cismi aynı yarı kürede ve gözlemcinin enlemi gök cisminin yükseliminden büyüktür. Şimdi ZOX açısını veya ZX yayını hesaplayalım. ZX mesafesi daha önceden bildiğimiz başucu mesafesidir. Gök cisminin ufuk düzleminden olan açısal yükselimi yani sekstant ile ölçtüğümüz yükselimden hataları düzelterek bulduğumuz değer gerçek açısal yükselim (Ho) idi. O halde şekil-1’den; ZX= 90 -Ho yazılır. Son adım olarak A durumunda; Lat=Dec.+ZX yazarız. Bu hesaplamalar için en başta söylediğimiz durum gök cisminin meridyenimizde oluşu idi. Burada dikkat edilmesi gereken; enlemin bulunması için boylamın doğru bir şekilde tespit edilmesidir. Boylamdaki hatalar enlemin hatalı tespitine yol açar. Bu özel durum ile ilgili veriler almanakta bulunmaktadır. A durumu Lat ve Dec.aynı isimde ve Lat.>Dec Lat=Dec.+ZX Enlem veya meylin birbirine göre büyüklüğü şöyle tesbit edilir; Kuzey yarı küredeki gözlemci güneye dönerek(180° ye), Güney yarı küredeki gözlemci kuzeye dönerek(000° ye),ölçüm yaparsa Lat>dec olur. ÖRNEK:9 Mayıs 1996 günü güneşin alt kenarından meridyen geçişinde yapılan gözlemde Sex.Alt=58°42’.8 bulunmuştur. Boylamımız Long=032°45’E ve yaklaşık enlemimiz Lat 48°30’N alet hatası IE=+2.1 ve gözlemcinin göz yüksekliği 15 metredir. Enlemi bulunuz. 1.Adım : Boylamın zamana çevrilmesi: 32°--------2h08m 45’-------- 3m 32°45’----2h11m 2.Adım : 9 Mayıs sayfasından meridyen geçişi LMT alınır. UT’ye çevrilir. LMT -----11h56m Long------ 2h11m UT--------09h45m 3.Adım : UT ile 9 Mayıs sayfasında güneşin dec. hesaplanır. 9 Mayıs 09h için dec. N17°28’.4 d=0.6 ve 45m için düz.+ 0.5
9 Mayıs 09h45m dec. N17°28’.9 4.Adım : Ho.bulunur. Sex.Alt.---58°42’.8 IE ---------+ 2’.1 Obs.Alt----58°44’.9 Dip -------- - 6’.8 App.Alt.---58°38’.1 Main Corr.-+ 15’.4 Ho--------- 58°53’.5 5.Adım : ZX hesaplanır. ZX=90°- Ho=90°-58°53’.5 ZX=31°06’.5 6.Adım : Enlem hesaplanır. Enlem ve dec aynı isimde N ve Lat>dec.A durumu: Lat=Dec. + ZX=17°28’.9 + 31°06’.5 Lat=48°35’.4N bulunur. Özel durum B Bu durumda enlem ve yükselim aynı isimde olmakla beraber yükselim enlemden büyüktür. Şekil 9-3 Enlem veya meylin birbirine göre büyüklüğü şöyle tesbit edilir; Durum B Lat ve dec.aynı isimde Dec.>Lat ZX=90 – Ho Lat=Dec. – ZX Kuzey yarı küredeki gözlemci kuzeye dönerek(000° ye), Güney yarı küredeki gözlemci güneye dönerek(180° ye),ölçüm yaparsa dec>lat olur. Gerçek açısal yükselim hesaplanır; Sex.Alt 85°42’.7 IE + 2’.8 Obs.Alt 85°45’.5 Dip - 5’.6 App.Alt 85°39’.9 Main corr - -0’.1 85°39’.8 Paralax + 0’.0 Ho 85°39’.8 ÖRNEK:11 Mayıs 1996 günü venüs gezegeninin üst meridyen geçişinde yapılan gözlemde Sex.Alt=85°42’.7 bulunmuştur. Yaklaşık konum Lat 23°30’N ve Long 063°45’W alet hatası IE +2’.8 ve göz yüksekliği 10 metredir. Enlemi bulun ? Boylam zamana çevrilir ve Meridyen geçişi UT hesaplanır; 63° 4h12m LMT 14h30m 45’ - 3m Long +4h15m 63°45’ 4h15m UT 18h45m UT ile 11 Mayıs sayfasından dec. hesaplanır ; 11 Mayıs 18h için dec. N27°38’.7 d=0’.1 ve 45m için düz + 0’.1 11 Mayıs 18h45m dec. N27°38’.8 Başucu mesafesi ve Enlem hesaplanır; ZX=90° - Ho = 90 - 85°39’.8 = 4°20’.2
Lat=Dec – ZX = 27°38’.8 - 4°20’.2 =23°18’.6N Lat=23°18’.6N Özel durum C: Bu durumda enlem ve gök ekvatorundan yükselim farklı isimdedir. Şekil 9-4 te bu durum gösterilmektedir. Durum C Lat ve Dec. ayrı isimlerde ZX=90° - Ho Lat=ZX – Dec. Sex.Alt 35°42’.7 IE + 2’.8 Obs.Alt 35°45’.5 Dip - 5’.6 App.Alt 35°39’.9 Main corr.-- -1’.4 Ho 35°38’.5 Boylam zamana çevrilir; ÖRNEK : 11 Mayıs 1996 günü jupiter gezegeninin üst meridyen geçişinde yapılan gözlemde Sex. Alt = 35°42’.7 bulunmuştur. Yaklaşık konum Lat 32°10’N ve Long 063°45’W alet hatası IE 2’.8 ve göz yüksekliği 10 metredir. Enlemi bulun ? 63° 4h12m 45’ - 3m 63°45’ 4h15m Meridyen geçiş zamanı UT ye çevrilir; LMT 04h03m Long 4h15m UT 08h18m Meyil bulunur; 11 Mayıs 08h için dec S22°13’.6 d=0’.0 ve 18m için düz + 0’.0 11 Mayıs 08h18m dec S22°13’.6 Başucu mesafesi ve enlem hesaplanır; ZX=90° - Ho = 90 - 35°38’.5 = 54°21’.5 Lat=ZX – Dec. = 54°21’.5 - 22°13’.6 = 32°07’.9N Lat=32°07’.9N ALT MERİDYEN GEÇİŞİNDE ENLEM TESBİTİ: Şayet gözlemcinin yarı küresindeki bir gök cismi için Lat+dec>90° olursa yani bu yıldız batmayan bir yıldız ise bu gök cismi alt meridyen geçişinde görülebilir. Bu durumda da enlem tespiti yapılabilir. Şekilde aynı sembollerle başucu Z gök cismi X kuzey kutbu P ile gösterilmiştir. Şekilde ZOQ gözlemcinin enlemidir. POE açısı gözlemcinin enlemine eşittir. Çünkü ZO ┴ OE ve OQ ┴ PO olduğundan.
POE=POX+XOE olduğu şekilde görülmektedir. POX gök cisminin kutupsal mesafesi ve XOE ise gök cisminin açısal yükselimidir. O halde; Enlem=Gök cisminin kutupsal mesafesi+Gök cisminin yükselimi Lat=90+Ho-Dec. Enlem=(90-dec)+Ho ve buradan; ÖRNEK : 11 Mayıs 1996 günü Kochab yıldızının alt meridyen geçişinde yapılan gözlemde Sex.Alt=35°42’.7 bulunmuştur. Yaklaşık konum Lat 51°20’N ve Long 063°45’W alet hatası IE 2’.8 ve göz yüksekliği 10 metredir. Enlemi bulun ? Sex.Alt 35°42’.7 IE + 2’.8 Obs.Alt 35°45’.5 Dip - 5’.6 App.Alt 35°39’.9 Main corr.-- -1’.4 Ho 35°38’.5 Meyil bulunur; Başucu mesafesi ve enlem hesaplanır; Lat=90+Ho-Dec.=90°+35°38’,5-74°10’,3 Lat=90°-38°31’,8=51°28’,2 I) Lat 51°28’,2N Gözlemcinin enlemi ve kutupsal yükseklik: Gözlemcinin enlemi gözlemciyi (R) yerin merkezine (O) birleştiren doğrunun ekvator düzlemi ile yaptığı açıdır. (Kırmızı) Bilindiği gibi kutup noktalarını yerin merkezine birleştiren doğru yani dünyanın ekseni ekvatorla 90° lik bir açı yapar. Gözlemcinin ekvatordan açısal uzaklığı diyebileceğimiz enleme karşılık gözlemciyi yerin merkezine birleştiren doğrunun eksen ile yaptığı açıya (Mavi) ise gözlemcinin kutupsal yüksekliği denir. Şekil 9-5 te gösterildiği gibi gözlemcinin enlemi ile kutupsal yüksekliği tümleyen açılardır ve; Kutupsal yükseklik = 90° - Enlem yazabiliriz. Gök cisminin meyli ve kutupsal yüksekliği: Gök cisminin meyli gök cismini (X) yerin merkezine (O) birleştiren doğrunun gök ekvator düzlemi ile yaptığı açıdır. (Kırmızı) Bilindiği gibi gök kutup noktalarını yerin merkezine birleştiren doğru yani gök kürenin ekseni gök ekvatoru ile 90° lik bir açı yapar. Gök cisminin gök ekvatorundan açısal uzaklığı diyebileceğimiz meyil değerine karşılık gök cismini yerin merkezine birleştiren doğrunun eksen ile yaptığı açıya (Mavi) ise gök cisminin kutupsal yüksekliği denir. Şekil 9-6 da gösterildiği gibi gök cisminin meyli ile kutupsal yüksekliği tümleyen açılardır ve; Kutupsal yükseklik = 90° - Enlem yazabiliriz. Şekil 9-7 üzerinde bazı kavramları yeniden tarif edelim. a) EE’ gözleminin ufuk düzlemidir. b) XOE’ (Yeşil) gök cisminin gerçek açısal yükselimidir.
c) XOQ’ gök cisminin gök ekvatorundan yükselimi yani meylidir. d) ZOQ gözlemcinin enlemidir. Gözlemcinin enlemi ve gök cisminin kutupsal yüksekliği: Bu kavramları kullanarak aşağıdakileri saptayalım; POE’ Gözlemcinin enlemine (ZOQ açısına) eşittir. Nedeni POdikOQ ve OE’dikZO POE’ ise iki adet açıdan meydana gelmektedir. 1.Gök cisminin gerçek açısal yükselimi XOE’ 2.Gök cisminin kutupsal yükselimi POX O halde ZOQ=XOE’+POX kavramlarla yazarsak Enlem=Gerçek açısal yükselim+Gök cisminin kutupsal yükselimi Boylam geçişinde semt açısı: Herhangi bir gök cisminden gözlem yapıldığında boylam geçişinde LHA=0° dir. Gözlemci ile aynı düzlemde olan gök cismini dünyanın merkezine birleştiren doğru da bu düzlemde olacaktır ve gözlemcinin boylamını kesecektir. Bu durumda coğrafik konum ile aynı boylamda olmalarından dolayı gözlemci coğrafik konumu 000° veya 180° de görür. Başka bir anlatımla semt 000° veya 180° hakikidir.
DAĞITIMDAKİ ESH'LER
E-SEYİR Günümüzde, seyirde kullanılan klasik yöntemlere alternatifler aranmaktadır. Gelişen teknoloji, köprüüstünde planlamayı kolaylaştıracak, maliyetleri düşürecek, zaman ve personel tasarrufu sağlayacak, doğru, hassas ve itimat edilebilir ürünler yaratmaya ve sistemler kurmaya çalışmaktadır. Bu çalışmaların temelleri 1980’li yılların başlarında, gemilerde kağıt harita yerine bilgisayar ekranında görüntülenebilen elektronik haritaların kullanılması fikriyle ortaya atılmıştır. Elektronik haritaların ilk uygulamalarına, silah sistemleri ve komuta kontrol sistemlerinde, harekat yapılan bölgenin haritasının, planlamaya esas olmak üzere ekranda, altlık olarak gösterilmesiyle başlamıştır. Bu haritaların hassasiyeti çok düşük olduğundan seyir amaçlı olarak kullanımları sakıncalar doğurmuş ve bu nedenle mümkün olmamıştır. Bu gelişmeler Uluslararası Hidrografi Örgütü (IHO) ve Uluslararası Denizcilik Örgütü’nü (IMO) harekete geçirmiş ve 1980’li yılların ortalarında elektronik haritaların emniyetli seyir amacı ile kullanımına yönelik standartların geliştirilmesine ilişkin çalışmalar başlatılmıştır.
Yapılan çalışmaların hedefi, denizcilerin kağıt ortamda alışık olduğu standart, kalite ve güvenilirlikten vazgeçilmeksizin, seyir emniyetini artırmaktır.
ELEKTRONİK SEYİR HARİTASI (Electronic Navigation Chart - ENC) Elektronik Seyir Haritaları, kapsam, yapı ve format olarak standartlaştırılmış, seyir bilgi sistemlerinde kullanılmak üzere, sadece ülkelerin deniz haritalarını üretmekle yükümlü Hidrografi Daireleri tarafından Uluslararası Hidrografi Örgütü’nün (IHO) belirlemiş olduğu S-57 Sayısal Hidrografik Veri Değişim Standardı’na göre hazırlanmış vektör haritalardır.
ESH Üretim Bölümü
Bu özellikleri, ESH’leri diğer vektör haritalardan ayrırır ve kağıt haritaların yerine kullanılabilmelerine imkan verir. Zaman içerisinde ESH kavramına sahip çıkılamaması ve bu kavramı özel firmaların kendi ürünlerini tanıtmak için kullanması nedeniyle, yetkili kurumlarca üretilen ESH’lerin “Resmi ESH - Official ENC” olarak adlandırılması genel kabul görmüştür.
Kağıt Harita
ESH
ESH bir veritabanıdır ve harita bilgileri bu veri tabanı içinde nitelikleri tanımlanmış nokta, çizgi ve alanlar şeklinde depolanır. Bu sayede ESH’ler, akıllı ve esnek bir hal kazanır. Harita akıllıdır çünkü içerisindeki veri sorgulamaya açıktır. Harita esnektir çünkü kulanıcının ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde ekran üzerinde gösterime imkan tanır.
Temel Gösterim Öğeleri
Tam Gösterim Öğeleri
ELEKTRONİK HARİTA GÖSTERİM ve BİLGİ SİSTEMİ (Electronic Chart Display and Information System - ECDIS) ECDIS, denizcinin planlama ve emniyetli seyir ihtiyaçlarına cevap vermek üzere elektronik haritayı, seyir uydu sistemlerinden aldığı konum bilgisiyle gösterebilen, kendisine bağlanan seyir yardımcılarından elde ettiği veriyi ekran üzerinde sergileyebilen, SOLAS 1974 Sözleşmesinin V/19 ve V/27 maddelerine göre, sistemde güncel harita kullanılması ve uygun bir yedeğinin bulunması durumunda, harita taşıma yükümlülüğünü karşıladığı kabul edilen seyir bilgi sistemidir.
ECDIS
ECDIS cihazı, IMO ECDIS Performans Standardı’nda (IMO Talimatı A.817(19)) yer alan tüm gerekleri karşılamak zorunda olup, IEC (International Electrotechnical Commision) tarafından, IMO Performans Standartları temel alınarak geliştirilen test prosedürünü geçmiş olmalıdır. Test sonucu alınan “Tip Onayı – Type Approve” ECDIS’in yasal olarak IMO gereklerini karşıladığını gösterir. Bulunulan mevkinin gösterimi, mesafe/kerteriz fonksiyonları ve rota planlama kabiliyeti IMO ECDIS Performans Standardı’nda tanımlanmış minimum ECDIS gereklerine birkaç örnektir. ESH’lerde yer alan harita bilgilerinin üretim aşamasında sayısal olarak tanımlanmış olması, ECDIS içerisinde verilerin sorgulanabilmesine ve elde edilen bilgiyle belirli seyir fonksiyonlarının denetlenmesi için sistem içerisine uygun mekanizmalar kurulmasına imkan vermektedir (Dönüş yeri, emniyetli geçiş mesafesi, emniyetli kontur belirlenmesi ve bunlarla ilgili alarmlar kurulabilmesi gibi.).
VERİ KAYNAĞI Dünya genelinde ESH üretiminde kaynak olarak kağıt haritalar kullanılmakta olup, ESH’lerdeki harita bilgisi en az kağıt haritalardaki doğruluk ve hassasiyete sahiptir.
HARİTA BAŞLIĞI ve KENAR BİLGİLERİ Harita üzerinde yer alan ve kullanıcı açısından büyük öneme sahip bilgilere; harita ölçeği, haritanın yapımı hakkında açıklayıcı notlar, uyarıcı notlar, harita numarası, yayım tarihi ve şekli, üretici basım notu, küçük düzeltmeler notu, köşe koordinatları, kağıt haritanın göze tanıdık yerlerinde olmasa dahi ESH’nin sorgulamaya açık bölümlerinde yer almaktadır.
DENİZCİLERE İLANLAR Sayısal ortamda hazırlanan ve sadece harita üzerinde değişecek, silinecek veya eklenecek parçayı içeren düzeltmeler, ESH’lere otomatik olarak işlenirler. Bu da harita düzeltmelerini işleyen personel için doğruluk, kolaylık ve zaman tasarrufu anlamına gelmektedir. Her IHO üyesi ülke, ürettiği haritaların güncellemelerini düzenli olarak sağlamaktan sorumludur. Bu konuda genel kabul görmüş uygulama düzeltmelerin haftalık / iki haftalık / aylık aralıklarla dağıtımı yönündedir.
GÖSTERİM STANDARDI ESH’lerde yer alan harita bilgilerinin, ECDIS ekranı üzerinde ne şekilde gösterileceği IHO’nun “ECDIS için Renkler ve Semboller Talimatı (S-52)” ile belirlenmiştir. Talimatın EK-2’si “ECDIS Gösterim Kütüphanesi” olarak adlandırılmakta olup, burada belirtilen şekilde gösterim zorunludur. ECDIS Gösterim Kütüphanesi’nde yer alan sembollerin bir kısmı kağıt haritalarda yer alan sembollere göre farklılık gösterebilmektedir.
Kağıt Harita
ESH
SEYİR MAKSADINA GÖRE SINIFLANDIRMA Üretim standardına göre ESH’lerin kullanıcı ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde altı ayrı ölçek bandında gruplandırılması gerekmektedir. Her bir ölçek bandına karşılık gelecek ölçek aralığının belirlenmesi üretici ülkeye bırakılmıştır. Başkanlığımızca seyir maksatlarına göre belirlenen ölçek aralıkları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir. Ölçek Bandı
Kullanım Amacı
Ölçek Aralığı
1
Planlama
1: 1 500 000 >
2
Genel
1 : 350 000 - 1 : 1 499 999
3
Kıyı
1:
90 000 - 1 :
349 999
4
Yaklaşma
1:
22 000 - 1 :
89 999
5
Liman
1:
4 000 - 1 :
21 999
6
Yanaşma
> 1:
3 999
ESH'LERİN NUMARALANDIRILMASI ESH’lerin numaralandırılmasında sekiz karakter kullanılmaktadır. İlk iki karakter üretici ülke kodunu, üçüncü karakter ölçek bandını (Seyir maksadına göre kullanım amacı), son beş karakter ise haritanın numarasını gösterir. TR403341 TR
: Üretici Ülke Kodu (Türkiye)
4
: Ölçek Bandı (Yaklaşma Haritası)
03341 : Harita Numarası
ESH SINIRLARI ESH olarak üretilen her bir harita “Hücre” olarak adlandırılır. Elektronik seyir haritası üretiminde önemli noktalardan biri burada ortaya çıkmaktadır. Aynı ölçek bandında yer alan hücrelerde veri tekrarı yasaklanmış olup, hücreler birbirlerini tamamlayacak şekilde üretilirler. Bu husus, bindirme kısmın bir haritadan alınması ve bu kısmın diğer haritada boş bırakılması anlamına gelmektedir. Ancak unutulmamalıdır ki harita bilgisi aslında devamlıdır ve kullanıcının elinde harita bulunduğu sürece bu boşluklar olmayacaktır.
ESH'de Bindirme
ESH'LERİN ŞİFRELENMESİ ESH’lerin hukuka aykırı çoğaltılmasını engellemek üzere IHO Veri Koruma Düzeni (S-63) gereği ESH ve ECDIS üreticileri ile ürün kullanıcalarını içine alan bir şifreleme sistemi kurulmuştur. Bu sistemin temelinde ESH’lerin kendisine tanımlı donanım haricinde çalışmasını engellemek yatmaktadır.
ESH'LERİN DAĞITIMI
Dağıtım ve formatta birliği sağlayabilmek adına IHO, dünya genelinde bir Elektronik Seyir Haritası Veri Tabanı (WEND) kurulmasını benimsemiştir. WEND prensibi teoride, birbirine entegre olmuş Bölgesel Elektronik Seyir Haritası Koordinasyon Merkezleri (RENC)’nin kurulmasını ve her üretici ülkenin ESH’lerini, üretim standartlarına uygunluğunun kontrol edilmesi ve dağıtımı maksadıyla bu bölgesel merkezlere göndermesini içermektedir. Halihazırda dünya genelinde iki RENC bulunmaktadır. Bunlar, İngiltere’de bulunan IC-ENC ve Norveç’te bulunan Primar-Stavanger’dir.
IC-ENC ve Primar-Stavanger, basit bir tanımla toptancı görevi yapmaktadır. Kendisine üye ESH üreticisi ülkelerden aldığı haritaları yine kendisine üye olan Ana Dağıtıcılara vermektedir. Böylece herbir ana dağıtıcının dağıtım kanalı kullanılmakta ve bayileri vasıtasıyla dünya genelinde geniş bir kitleye ulaşılabilmektedir. Bu husus, denizcinin ESH üreticisi ülkelere tek tek gidip harita istemesi yerine, tek uğraklı alışverişle istediği tüm ESH’lara ulaşabilmesini sağlamaktadır. Bu yöntem sayesinde kurulum maliyeti yüksek, standartları henüz tam oturtulamamış, işletimi ve takibi fazladan iş yükü getirecek şifreleme işlemi satıcılara bırakılmış ve üreticilerin harita üretimi ve güncellemelerine odaklanması sağlanmıştır. ESH’lar “Unit” denilen birimler halinde şifreli olarak satılacaktır. Her bir birim yaklaşık kağıt harita büyüklüğünde ESH verisi içerecektir. Bu da bir birimde birden fazla ESH bulunabileceği anlamına gelmektedir. ESH’lerin ve bunlara ait güncellemelerin dağıtımı halihazırda CD ve disket ile yapılmaktadır. Buna ilave olarak internet ve cep telefonu gibi online dağıtım yöntemlerinin kullanımı, Ana Dağıtıcıların sağlayacağı alt yapıya bağlı olarak değişiklik gösterebilecektir. SHOD Başkanlığı tarafından üretilen ESH'lar ve bunlara ait güncellemeler, 11 ŞUBAT 2005 tarihinden itibaren, Bölgesel ESH Koordinasyon Merkezlerinden (RENC) biri olan IC-ENC üzerinden dağıtıma başlanmıştır. Dağıtım yöntemi hakkında bilgiye, Güncel ESH Kataloğuna ve Ana Dağıtıcıların web sayfalarının kısa yollarına IC-ESH'nin web sayfasından (www.ic-enc.org) ulaşılabilir.
SOLAS'A GÖRE ESH ve ECDIS IMO SOLAS V/19 2.1 Tonaj ve büyüklükleri dikkate alınmaksızın, bütün gemiler, aşağıdaki ekipman ve sistemlere sahip olacaklardır: (...) 2.1.4 Geminin, planlanmış olan seyirle ilgili rotalarının sergilendiği ve seyir süresince mevkinin izlenebildiği notik haritalar ve yayımlar;Elektronik Harita Gösterim ve Bilgi Sistemi (ECDIS)’nin, bu alt paragraftaki harita bulundurulmasına ilişkin gerekliliği karşıladığı kabul edilir. 2.1.5 Alt paragraf 2.1.4’teki fonksiyonel gerekliliğin tamamen veya kısmen elektronik araçlarla karşılanmakta olduğu durumlarda, sözkonusu sistemin yedeklenmesine ilişkin düzenlemeler;*
* ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin düzenleme olarak; kağıt haritaların uygun folyoları kullanabilir. ECDIS için diğer yedekleme düzenlemeleri de kabul edilebilir (Karar A.817(19)’un EK-6’sının değişiklik uygulanmış metnine bakınız.)
ECDIS’İN YEDEKLENMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELER ECDIS Performans Standartlarının EK-6’sı, ECDIS’in yedeklenmesine ilişkin hususlarda ihtiyaç duyulan fonksiyonların listesini içermektedir. Bu özelliklere göre mümkün birkaç seçenek bulunmaktadır. Bunlar, 1. Bağımsız güç kaynağına bağlı ve ayrı konum bilgisi girişine sahip ikinci bir ECDIS. 2. Güncel resmi kağıt harita folyosu. 3. RCDS modunda çalışan ECDIS. 4. IMO Talimatı A477(XII)’na göre Chart-Radar adıyla adlandırılan radar tabanlı sistem.
RASTER SEYİR HARİTASI (Raster Navigational Chart – RNC) RNC’er, IHO RNC Üretim Talimatı’na (S-61) uygun olarak üretilen kağıt haritaların taranmış sayısal kopyalarıdır. Tanım gereği sadece yetkili kurum veya Hidrografi Daireleri tarafından üretilip, yayımlanabilirler. IMO ECDIS Performans Standarlarında ESH’lerin üretilip, satışa çıkarılmadığı yerlerde, RNC’lerin harita bulundurma yükümlülüğünü karşılamak üzere kullanılabileceği belirtilmiştir. Başkanlığımız ESH üretimi ve güncellemesine öncelik vermiş olup, Türkiye’ye ait sularda RNC kullanımına gerek kalmayacaktır. ELEKTRONİK HARİTA SİSTEMİ
(Electronic Chart System – ECS) ECDIS Performans Standartları’na göre uygunluğu test edilmemiş tüm sistemler genel olarak ECS (Electronic Chart System – Elektronik Harita Sistemi) olarak adlandırılır. ECS’ler ESH’leri, RNC’leri ve özel olarak üretilmiş diğer haritaları kullanabilirler ve ECDIS’inkine benzer fonksiyonlara sahip olabilirler. ECS kullanımı hiçbir şartta kağıt harita bulundurma zorunluluğunu ortadan kaldırmaz.
Bugün girmiş olduğum 30.06.2016 İzmir seyir soruları 2)Geminizle zaman dilimi ZD:-3 olan bölgede 7 şubat 2012 günü DR mevkiye göre güneş doğuşu LMT 06:45:00 ZT olarak 06:24:36 hesapladiniz boylaminiz nedir? a)039° 54’ E b)045° 06’ E c)048° 16’ E d)050° 06’ E e)051° 06’ E
3)Grup husuflu feneri sormuş şiklar: a)Occ b)Gp Occ (2) doğru cevap c)Gp Occ (1+1) d)Gp Fl (2) e)Gp Fl (1+1) 5)Boylam 030 25 E 90 rotasina 340 mil seyrederek 036 30 e boylamina vardiysaniz enleminiz nedir? a)ekvator b)11 32 N veya S c) 21 32 N veya S doğru cevap bu d)18 46 N veya S e)Hiçbiri 6)Rotaniz 080 hiziniz 10 knots zaman kerteriz mesafe 0800 140 8 0810 142 6 0815 te hedefi iskelede birakacak ve 1 mil açik geçecek şekilde sakinma manevrasina başladiniz Gemi rotasi ve EYN zamani nedir? a)308 / 0840 b)040 / 0828 c)140 / 0834 d)128 / 0831,5 e)118 / 0838,5
