Düzlem Seyir Soru Çözümleri ve Konu Anlatımı
Distance (Mesafe ( Mesafe): ): Kalkış ve varış noktalarını birleştiren kerte hattının mesafesidir. Departure: Doğu-Batı doğrultusunda geminin geminin kat ettiği mesafedir. mesafedir. dlat: Kalkış ve varış noktaları arasındaki enlem farkına denir.Geminin Kuzey-Güney yönünde kat ettiği
mesafedir. dlong: Kalkış ve varış noktaları arasındaki boylam farkına denir.
Rota Açısı (θ):Hesaplamalarda (θ):Hesaplamalarda dörd rubi taksimatına çevrilerek çevrilerek işleme konulur .Her zaman 90° küçük olur. Kerte Hattı : İki noktayı birleştiren ve boylamlarla aynı aynı açıyı yapan doğruya kerte hattı denir.Düzlem denir.Düzlem seyirde iki noktayı noktayı birleştiren doğru distance üzerindeki doğrultu yani geminin rotası kerte hattıdır. mlat (Ortalama Enlem):Kalkış ve varış noktasının enlemleri işaretleri aynı ise toplanır ve ikiye
bölünür enlemlerin enlemlerin işareti verilir Kalkış ve varış noktasının enlemleri işaretleri farklı ise çıkarılır ve büyük enlemin işareti verilir.
Bilinmesi Gereken Formüller
Departure = Distance x sin θ
tan θ =Departure ÷ dlat
dlat = Distance x cos θ
Departure=dlong x cosmlat
(Diğer formüller bu formüllerin türetilmesiyle türetilmesiyle meydana gelir bu 4 ünü bilmek yeterlidir) yeterlidir) mlat ‘ın bulunması 10°N ve 30°N için 10+30/2=20°N
10°N ve 20°S için 20-10/2=5°S
Soruda Verilen Rota Açısının Dört Rubi Taksimatına Çevrilmesi
Örnek Rota Açısı 25 ° için N25E
Rota Açısı 200° için S 20°W
Rota Açısı 140° için S40E
Rota Açısı 300° için N60°W
Enlem Seyri
Şekilde görüldüğü gibi enlem seyri : 090° veya 270° rotalarına doğru ,Doğu veya Batı İstikametinde yapılan bi seyirdir. Distance(Mesafe) Distance(Mesafe) = Departure=dlong Departure=dlong x cos mlat
Kalkış Enlemi(lat1) Enlemi(lat1) =Varış Enlemi(lat2) = mlat hepsi birbirine eşittir enlem değeri değimez değimez dlat = 0 (Aynı enlem üzerinde seyredildiğinden enlem farkı yok) Departure = dlong x cos mlat
Kerte Hattı bir enlemdir.
Boylam Seyri:
Şekilde görüldüğü görüldüğü gibi boylam seyri :
000° veya 180° rotalarına rotalarına doğru ,Kuzey veya Güney istikametinde yapılan yapılan bir seyirdir. Distance(Mesafe)=dlat yani kat edilen mesafe enlem farkına farkına eşittir Departure=dlong=0 dır çünkü boylam aynı olduğu için için arada farkta yoktur.(long 1=long2) 1=long2) Kerte Hattı bir boylamdır.
Soru Çözümleri
1) 42° 10' N ,036° 20' E mevkii ile 46° 20' N -033° 00' E mevkii arasındaki departure kaç mildir ? A) 135 mil B) 143 mil C) 205 mil D) 210 mil E) 242 mil mlat= 42° 10' N + 46° 20' N /2=88° 30'/2=44° 15' 1° X
60' ise 15' tir
X=0,25° mlat=44°,25 E=3° 20'=3x60+2 20'=3x60+20= 0=200' dlong = 036° 20' E - 033° 00' E=3° Departure = dlong x cos mlat = 200 x cos 44°,25=143,2 mil
2) 40° 00' N ,026° 30' W mevkii ile 35° 40' N -023° 20' W mevkii arasındaki departure kaç mildir ?
A) 120 mil B) 150 mil C) 195 mil D) 220 mil E) 240 mil mlat = 40° 00' N + 35° 40' N /2=75° 40'/2=37.5° 20' 1°
60' ise
X
20' dır
X =0,33°
37.5° +0,33°= mlat= 37,83°
dlong= 026° 30' W- 023° 20' W =3° 10' = 190'
Departure = dlong x cos mlat =190 x cos 37.83°=150 mil
3) 36° 20' N ,040° 20' E mevkii ile 36° 20' N -044° 40' E mevkii arasındaki mesafe yaklaşık kaç mildir ? A) 260 mil B) 240 mil C) 232 mil D) 212 mil E) 209 mil
Enlem değerleri iki mevki içinde aynı yani enlem seyri yapılıyor. dlong = 044° 40' E-040° 20' E= 4° 20'=60x4+20=260' enlem seyrinde lat1=lat2=mlat olduğuna göre mlat= 36° 20' N 1° X
60' ise 20' dir
x= 0,33° mlat=36°+ 0,33° = 36° ,33
departure=distance(mesafe)=dlong x cos mlat =260 x cos 36° ,33 = 209 = 209 mil
4) 120° rotasına 100 mil seyrederek 40°N - 020°E mevkiine demirleyen bir geminin, seyre kalktığı mevkiinin enlemi nedir ? A) 41° 40' N B) 38° 20' N C) 40° 50' N D) 39° 10' N E) 38° 42' N
120° = S60°E (rubi taksimatına çevrilir) dlat = distance x cos θ dlat = 100 x cos 60° dlat = 50' kalkış mevkisi daha kuzeyde olduğuna göre 40°+dlat=40°50'
5) 20° S-030° W noktasından hareket hareket ederek 23° S – 035° W noktasına gidicek olan geminin rotası kaç derece olmalıdır ve bu iki nokta arasındaki mesafe kaç mildir? A) 213° , 300 mil B) 237° , 333 mil C) 225° , 250 mil D) 123° , 280 mil E) 147° , 300 mil
dlat = 23°-20° =3° = 60x3 = 180' dlong = 35° - 30° = 5° = 60x5 = 300' mlat = 23° + 20°/2 =43°/2=21°,5 S departure = dlong x cosmlat = 300 x cos 21°,5 = 279',12 tan θ =Departure /dlat= 279,12/180 = 1.55 arctan 1.55 =57°,17 (hesap makinesinde shift tuşuna basıp sonra tan tusuna basın ve 1.55 yazın) Rota=S57W =237° (Rubi taksimatı geri rota açısına çevrilir) 180=Distance x cos 57,17°( dlat = Distance x cos θ)
Distance = 332 mil
6) Kalkış ve varış noktaları noktaları arasında 2° 33' 33' dlat olan bir seyirde gemi N ile W arasında bir yöne 200 mil seyretmişse geminin rotası nedir? nedir? A) 310° B) 320° C) 330° D)332° E)340°
dlat = 2° 33' = 60x2+33=153' Distance(Mesafe) = 200 mil dlat = Distance Distance x cos θ 153 = 200 x cos θ cos θ =153/200 =0.765 arc cos θ 0.765(Hesap makinesinde makinesinde shifte bastıktan sonra cos tusuna basın , 0.765 yazın) θ = N40°W =320° (Rubi taksimatı geri rota açısına çevrilir)
7) 200° rotasına giderek 100 mil departure oluşturan oluşturan bir geminin kalkış ve varış noktaları arasındaki dlat kaç dakikadır ?
A) 110' B) 172' C) 226' D) 275' E) 305'
200° = S20°W tan θ = Departure / dlat tan20° = 100/dlat dlat = 275'.4
8) 35° 20' N – 050° 40' W mevkinden mevkinden hareketle 090° rotasına 10 knot knot süratle seyreden bir geminin 180° yönüne 2 knot lık bir akıntının bulunduğu ortamda 1 saat sonraki EP mevkinin kordinatları ne olur ?
A) 35° 22' N - 050° 42' W B) 35° 35° 18' 18' N - 050° 050° 30' 30' W C) 35° 35° 18' 18' N - 050° 050° 28' 28' W D) 35° 22' N - 050° 050° 30' 30' W E) 35° 35° 18' 18' N - 050° 050° 50' 50' W
mavi ok geminin hakiki rotası (etkisi departure’ departure’ a eşit) kırmızı ok akıntının akıntının yönü (etkisi dlat’ a eşit) siyah ok geminin bileşke rotası 1 saat dediği için 180 180 yönünde gemi 2 mil mesafe kat eder eder dlat=2' lat 2 = 35° 20' N-2'=3 N-2'=35° 18' N
departu rture = 10 (090 yönünde 10 mil )
mlat=35° 18'N + 35° 20' N /2 = 35° 19'N 19/60 =0,31° (19' dereceye çevrilir) mlat=35°,31 departure = dlong x cos mlat = dlong x cos 35°,31 = 10 dlon dlongg = 12' 12'
long long 2 = 50° 50° 40'0'-12' 12' = 50° 50° 28' 28' W
9) 40° N – 020° 020° E mevkinden hareket eden bi gemi önce yıldız rotasına 10 mil sonra gündoğusuna 10 mil seyrederse varacağı mevkiinin kordinatları ne olur ? A) 40° 10' N – 020° 10' E B) 40° 10' N – 019° 50' E C) 40° 40° 10' N - 020° 11' 11' E D) 40° 40° 10' N - 020° 13' 13' E E) 40° 10' N - 020° 15' 15' E
mavi ok geminin gündoğusunda seyri (etkisi departure’ departure’ a eşit) kırmızı ok geminin yıldız yönünde seyri (etkisi dlat’ a eşit) siyah ok geminin bileşke rotası
dlat dlat = 10' 10'
lat lat 2 = 40° 40° + 10' = 40° 10' N
mlat mlat = 40° 10' + 40° / 2 = 40° 5' 5/60 5/60=0 =0,0 ,08° 8°(5 (5'' dere derece ceye ye çevri çevrilir lir))
mlat mlat = 40°, 40°,08 08
departure = dlong x cos mlat 10 = dlong x cos 40°,08 dlong = 13',06 long 2 = 20 °E + 13',06 = 20 ° 13',06 E
Kıyı Seyri Problemleri
1) 020° rotasında rotasında seyir eden geminin vardiya zabiti A fenerini SANCAK 35° de kerteriz etmektedir.Geminin sürati 12 Knt dir. 15 dakika sonra vardiya zabiti A fenerinden radarla mesafesini 3 mil olarak ölçtüğü anda A fenerinin hakiki kerterizini kaç derece olarak saptar? A) 070° B) 090° C) 055° D) 035° E) 105°
Geminin kendisi merkezde olmak üzere 15 dakikada 12/4=3 mil gider.
2) 080° rotasına 10 Knots süratle ilerlerken 035° de bir feneri kerteriz ediyoruz.15 dakika dakika sonra aynı feneri feneri 350° de kerteriz ettiğimizde fenere olan mesafemiz nedir? A) 5 B) 3,5 C) 2,5 D) 3 E) 2
Kırmızı çizginin uzunluğunun önemi yoktur A fenerinin istikametini belirtmek için keyfi uzunlukta çizilir. gemi 10/4=2.5 mil gider 15 dakkada ,350 istikametini kırmızı çizgiyle kesiştirip cetvelle mavi çizgiyi ölçersek 2.5 mildir.
3) Saatte 10 10 mil hız ile 120° rotasına seyrediyorsunuz.Saat seyrediyorsunuz.Saat 21:10 da bir fenerden cayro pusulanızla 155° kerterinizini ölçüyorsunuz.12 dakka sonra aynı fenerden aldığınız kerteriz 190° dir.İkinci kerterizi aldığınızda (saat 21:22 de ) fenerden uzaklığınız ne kadar olur ? A) 4 mil B) 3 mil C) 2 mil D) 1,5 mil E) 1 mil
Geminin ilk konumu çemberin merkezine çizilir ve kat ettiği mesafe ve rota(siyah çizgi) çizilir.155 yönüne kerteriz çizgisi çizilir mesafesi önemli değil, 10/5=2(12 dakkada katedilen mesafe). 2 mil sonunda vardığı noktadan (21 22) 190 yönüne kerteriz çizgisi çizilir mesafesi önemli değil,bu 2 kerterizin kesiştiği nokta A noktası fenerin konumudur.A noktası ile 2122 arası ölçülerek cetvelle sonuç 2 mil bulunur.
ELEKTRONİK SEYİR RADAR PLOTLAMA SORU ÇÖZÜMLERİ
1) Geminin rotası 015° ve hızı 10 mildir. Seyir yapılan alanda akıntı vardır. Haritada belli bir sabit şamandıradan radarla aldığınız kerteriz kerteriz ve uzaklıklar aşağıdaki aşağıdaki gibidir. Zaman 0100 0106
Kerteriz 005° 006°
Uzaklık 5 mil 3.8 mil
Alandaki akıntının Yönü ve hızı( Yön/hız )olarak aşağıdakilerden hangisidir? A) 135°-6
C) 150° - 4
B) 315°-4
D) 015°-5
E) 185° -4
Soruyu Çözümünde kolaylık sağlamak amacıyla plotlama levhasında soruda verilen değerlerin 2 katı alınarak çizilmiştir.
İlk olarak bize verilen kerterizler 005 5 mil için G noktası(cetvelde 10 mil olarak alıyoruz) ve 006 3.8 mil H noktası (cetvelde 7.6mil) nokta olarak işaretlenir ve kerteriz zaman değerleride yazılır (0100 ve 0106).İlk kerterizden sonra kerterize doğru çizgi çizilir ve ok işareti konur(GH çizgisi) Bu akıntının nispi yönüdür.Sonra gemimizin sürati 10 knot olduğu için (0106-0100=6 dakika) 6 dakikada 1 mil gider (plotlama cetvelinde 2 mil olarak alcaz) bunu ters olarak başlangıç kerterizi G noktasına ekleriz ve K noktasını buluruz. HK arasını birleştiririz ve ok yönünü koyarız bu akıntının yönü ve süratidir.Bu değeri (HK arası) 0.8 mil olarak ölçeriz değerleri hep 2 kat aldığımız için 0.8/2 =0.4mil gerçek değerdir (6 dakka için). 0.4 mil 6 dakka ise 60 dakkada 4 mil olarak orantıyla akıntının süratini buluruz.Yönüde levhada görüldüğü üzere 315° dir. Sabit cisimden kerteriz sorularında sorularında akıntı varsa cisim sabit olduğu için okun yönü hep H tan K ya doğru olur.
2) Geminizin rotası 185° , sürati 15 Kts ‘dır. ‘dır. 1400 zamanında zamanında radarda tespit ettiğiniz temasın kerterizi kerterizi 150°, mesafesi ise 21000 yardadır. 1407 zamanında temasın kerterizi 140° , mesafesi ise 18000 yardadır . Radarda izlediğiniz izlediğiniz bu temasın rotası aşağıdakilerden hangisidir? A) 80° B) 40° C) 70° D) 120° E) 220°
Bu soruda verilen yarda değerlerini mile çeviririz 1 mil 2000 2000 yarda olduğundan olduğundan 21000 yarda 10,5 mil bulunur ve (150°) (150°) bulunan yerde G noktası olarak işaretlenir saat değerinde yanına yazılır.Aynı şekilde 18000 yarda için 9 mil bulunur ve (140°) bulunan yerde H noktası işaretlenir.İlk kerteriz alınan G noktasından H noktasına noktasına çizgi çizilir GH(hedefin nispi nispi hareket yönü) yönüne yönüne doğru ok işareti belirtilir.Daha sonra G noktasına (1407-1400= 7 dakika) 7 dakikada gemimiz 7x15/60=1.75 mil mesafe kat eder.1.75 millık 185° yönündeki vektör G noktasına tersten eklenir ve K noktası işaretlenir.KG vektörü gemimizin vektörüdür.K noktasından H ye çizgi çizilir ve KH yönüne doğru ok çizilir KH vektörü temasın asıl rotasıdır KH ı paralele cetvelle merkeze kaydırıp 40° olarak rotayı buluruz)
