/fHo k'g;{+/rgfsf] d"n af6f] sgf{nL, u08sL, sf]zL k|b]z -k|:tfljt_
;+3Lo /fHo k'g;{+/rgf /fli6«o 1
/fHo k'g;{+/rgfsf] d"n af6f] -k|:tfljt_ k[i7e"ld gj k|:tfljt u0ftGqfTds g]kfnsf] ;+:yfut k|Tofe"lt lbg] ;+ljwfg lgdf{0f ;Gbe{df …g]kfnL DoUgfsf6f{Ú, cGtl/d ;+;b\, cGtl/d ; +ljw +ljwfg fg,, ;+lj ;+ljwf wfg; g;ef ef lgjf lgjf{r {rg g cflb cflb k| k|lq lqmo mofa faf6 f6 u'h| u'h|b} b}+ + d'n' d'n'ss oxfF;Dd cfOk'u]sf] 5 . /fli /fli6« 6«o o ;/f] ;/f]sf sf/s /sff cToG cToGtt dxTj dxTjk" k"0f 0f{ { ljif ljifox ox?? /fHo /fHo k' k'gM gM ;+/r ;+/rgf gf,, wd{ lg/k lg/k]I ]Ift ftff, zf;g f;g k| k|0f 0ffn fnL, L, zf;sL f;sLo o :j?k :j?k,, gful gful/s /stf tfsf sf]] cfw cfwf/, f/, /fHosf] :j?k, cfly{s ;fdflhs k|0ffnL, ljb]z gLltsf cfwf/e"t dfGotf Pj+ ;fj{ef}d;Qf;DkGg hgtfsf] df}lns xs–clwsf/ clfb ljifonfO{ yftL /fvL ul7t ;+ljwfg;efn] clxn];Dd klg pko'{Qm ljifox?df k|:6 lbzflgb{]z ug{ ;s]sf] 5}g . ;+o'Qm hgcfGbf]ng @)^@÷)^# sf] ;}4flGts hudf :yflkt x'g k'u]sf ;Dk"0f{ pknlAwx? lj/f]wfefif rl/qsf rnv]naf6 k'gM k|efljt x'Fb} hfg'n] lbuf] zflGt, :yfloTj / cu|udg ;+:yfut x'g]eGbf w/fkdf km:g] vt/f a9\b} uPsf]df ;a} If]qsf] uDeL/ Wofgfsif{0f ePsf] 5 . uf]nd6f]n ;'uf/6fOdf ?kfGt/0f cjZo kfOG5 t/ Jojxf/ ablnPsf] 5}g . jGb sf]7fsf] lgisif{ Pp6f / ;fj{hlgs cleJolQm cs{}, of] clxn]sf] cEo:t afgL alg;s]sf] z}nL xf] . o:tf] cj:yf cfOnfUg'n] gofF ;+ljwfg lgdf{0f k|lqmof …ef;df km;]sf] xfQLÚ em}+ k| ltt x'G5 . 2
cNks cNksfn fnLg Lg k| k|s[ s[lt ltsf sf]] ljif ljifo, o, ;xdl ;xdlts tsff cfwf cfwf/d /dff ;D ;Daf af]l ]lwt wt ul/P ul/P kl klg g bL3{s L3{sfn fnLg Lg k| k|s[ s[lt ltsf sf xsd xsdf of] of] nfu" nfu" x'g x'g ;Sb} ;Sb}g g . ;fj ;fj{ef} {ef}d d;Qf ;Qf ;DkG ;D kGg g hgtf hgtfsf sf]] zflG zflGtk tk"0 "0f{ f{ hgfb hgfb]z ]z jf qmfl qmflGt Gtsf sf/L /L k| k|lq lqmo mofs fsf] f] ;j{:jLs[t Jojxf/ g} 7f]; ?kdf /fli6«o ;/f]sf/sf dxTjk"0f{ d'2fsf] lbzflgb{]z dfGg ;lsG5 t/ o;eGbf leGg tl/sfaf6 hg;Daf]wg lng] dfWod /f]Hg' ;xhtfsf] l:yltnfO{ emg\ hl6ntfdf km;fpg' xf] . ;do ge8\lsFb} ;a}n] o;df Wofg s]lGb|t ug{' h?/L 5, lsgls xfdL ;Demf}tfsf ;Demf}tfsf cjt/0faf6 cjt/0faf6 oxfF;Dd oxfF;Dd cfk'u]sf cfk'u]sf xf}+ / /fli6«o /fli6«o ;xdltsf] ;xdltsf] ? kfGtl/t kf6f] klg oxL xf] . o;}u/L xfd|f] /fHo k'gM ;+/rgfsf]] cfwf/ tLg dxfgbLx? ;Da4 sgf{nL k|;j0f If]q, u08sL k|;j0f If]q / sf]zL k|;j0f If]q x'g\ . o;}u/L lxdfn, kxf8 / t/fO{ If]q ;d]tnfO{ ;d]6]sf oL tLgj6} ;+3Lo k|f?k cf–cfkm\g} df}lnstfdf cfj4 /xL ;+ul7t /x]sf 5g\ . cIff+;, b]zfGt/ / prfO{af6 k|jflxt leGgtfn] pTkfbgsf] :j?kdf ;d]t ljljwtf /x]sf] 5 . o;}sf] kmn:j?k lxdfnL If]qdf h8La'6L / kz'kfng, kxf8L e]udf kmnkm"n, t/sf/L v]tL Pj+ kz'kfng / t/fOsf] ;dy/ d}bfgdf cGg pTkfbg cflbn] cf– cfkm\gf] ljlzi6tf af]s]sf] 5 . log}sf] ljlzi6 ;+of]hg g} ;fj{ef}d g]kfnsf] klxrfg xf] . o;f] ePdf oL k|b]zx? jlnof / cfTdlge{/ aGg ;S5g\ . o;/L oL tLg k|b]zx?sf jf/] leGbf leGb} ;+lIfKt rrf{ ug{' k"j{ jt{dfg g]kfnsf] /fhgLlts dfglrqdf s] s:tf ljz]iftfx? /x]sf 5g\ egL pNn]v ug{' a9L ;fGble{s x'G5 . jt{dfg ;dodf k"j{df l;ª\un]nf kxf8 tyf d]rL–gbLb]lv klZrd dxfsfnL gbL ;Ddsf] lxdfn, kxf8, leqLdw]z / t/fO{ If]q ;d]t ldn]/ g]kfn /fHo ag]sf] 5 . k|frLg sfnb]lv of] If]q leq d'Vou/L cfUg]ob]zL jf ls/ft, j[hL jf jfhL -cfo{jtL{o cfo{_ / v; -v;\ cfo{x? _ sf] jf;:yfg /xFb} cfPsf] kfOG5 . v;\ / j[lh b'j} cfo{ hfltsf ePklg km/s zfvfsf ePsf x'gfn] logLx?sf] ;Eotf / ;F:s[ltdf klg 3
kof{Kt cGt/ kfOg' :jfefljs 5 . log} tLg hfltsf] ;Eotf ;+ud g} g]kfnL ;Eotf xf] . xfd|f] /fi6« ljleGg hflt, wd{ / efiffx?sf] ;x– cl:tTj, ;fd~h:o / P]Soj4tfdf cfwfl/t 5 . /fi6«sf] ljz]iftf / zlQm klg o;}df 5 . g]kfn ax'hftLo, ax'eflifs, ax';fF:s[lts, ax'wfld{s dfq geP/ ef}uf]lns :j?kdf lxdfn, kxf8, t/fO{sf] ;"Id ? kfGt/0f;Fu} pkTosf, a];Lx? / r'/] j]li7t efj/ ;d]taf6 k|fs[lts ?kd} ljljwtfo'Qm 5 . o;}df x'ls{Psf ljljw;fF:s[lts wf/fx?sf cf–cfkm\g} ljlzi6tf 5g\ . ;"o{–rGb| c+lst xfd|f] /fli6«o em08f log} leGgtfjLr :yflkt x'g k'u]sf] Pstfsf] k|tLs xf] . cflbd ;fDojfbL o'udf u0fn] rr{]sf] Psn e"–efu g} p;sf] :j/fh lyof] . Jojl:yt s[lif k|0ffnLsf] ljsf;;Fu} km/s–km/s u0faLr af6{/ Jofkf/ k|0ffnL Pj+ ;fdflhs ;DaGwx? :yflkt x'gk'u] . o;} cfwf/df ;fdGtL /fHo;Qfsf] pTk TklQ lQ tyf tyf ljsf; jsf; x'g x'gk' k'Uo Uoff] . e"ld e"ld g} s[li s[liff pkhsf khsf]] d"n d"n cfwf cfwf// ePsf]n], e"ldlj:tf/ o; o'usf] d"n rl/q xf] . ljZjJofkL ?kd} ljleGg ;fd|fHox?sf] pTyfg tyf ktgs tgsf] sf/stTj tTj klg d"ntM oxL g} /x\of] /x\of] . ;fFrf] cy{df ;fdGtjfbsf] ;fdGtjfbsf] pTsif{df ul7t x'g k'u]sf /fHox? g} clxn]sf] ljZj Joj:yfsf k|ltljDa x'g\ . g]kfn klg cgj/t ?kn] o;k| lqmofdf ;fd]n lyof] / clxn]sf] /fHo:j?k klg To;s} lg/Gt/tf xf] . o;}u o; }u/L /L lxGb xGbs"z s"z lxdfn xdfno o >[+v >[+vnf nfsf sf]] dWoef Woefud udff dfg;/ fg;/f] f]jj/ tyf tyf u+uf]qLnfO{ d'xfg agfO{ axg] a|x|dk'q / u+uf gbLåf/f ; +j]l +j]li7 i7tt cfFr cfFrnd ndff nk]l nk]l6P 6Psf sf]] of] of] e"–e e"–efu fu ;lbo ;lbof} f}+b +b]l ]lv v cfkm cfkm\g \g} } df}lns ;+:s[ltsf] klxrfg af]s]/ cl:tTjdf /xFb} cfPsf] 5 . k|f/Dedf o; e"–efunfO{ s;n] r/\Rof] / tL k|hfltx? s'g lyP < cBfjlw pgLx? sf] lg/Gt/tf df}h'b 5 jf 5}g < To;sf] oy]i6 k|To'Q/ dfgjzf:qn] ljz]if ?kdf k|sfz kfg{] ljifo xf] . t/, 3'dGt] ;Eotfsf] ljsf;;Fu} d"ntM cfo{ tyf d+uf]n k|hfltsf dflg;x? k"j{, klZrd, pQ/, blIf0f rf/}lt/af6 k|j]z u/L cf–cfkm\gf] cf>o:yn agfPsf] oyfy{ xfd|f] 4
;fdflhs agf]6n] g} 5n{Ë kfb{5 . oltdfq xf]Og s[lif o'usf] ljsf;;Fu} Jofkfl/s ;DaGwsf sf/0f klg yk dfgj hfltx?sf] cf>o:yn aGg k' k'Uo Uof] f] . ;fdG ;fdGtL tL /fH /fHo; o;Qf Qfsf sf]] ljsf ljsf;q ;qmd mdd df :yfl :yflkkt ;fd ;fdflhs flhs ;DaGwn] e"ldklt tyf e"–bf;sf] ?kdf c? hfltx?sf] klg pkl:ylt ylkg k'Uof] . o;/L k|fu\P]ltxfl;s sfnb]lv cfw'lgs sfn;Ddsf] ;fF:s[lts lg/G lg/Gt/ t/tf tf cBfj cBfjlw lw sfod sfod} } 5 . uf]k uf]kfn fn,, ls/f ls/fFt Ft,, lnR5 lnR5jL jL,, dNns dNnsfn fnLg Lg cj:yfdf xf];\ jf v;, ;]g jf jfO;], rf]la;} /fHosf] j]nf xf];\ g]kfn ;Ff:s[lts k4ltn] ;+u7gfTds ?kd} j]li7t lyof] . ;f/f+zdf pNn]v ug{'kbf{ of] cfo{, d+uf]n ;+:s[ltsf] d'6'?kL ;+ud:yn xf] . cfw'l fw'lg gs sfnd sfndff k[Yj k[YjLg Lgf/ f/fo fo0f 0f zfxa zfxaff6 yfln yflnPs Psff] g]kfn ]kfn PsLs PsLs//0f cleof cleofgn gn]] k"0f k"0f{t {tff gkfp gkfpFb} Fb} x'g x'g k' k'u] u]sf sf]] ;fd| ;fd|fH fHoj ojfb fbLL cltq cltqmd md0f 0f cfhsf] df}h'bf g]kfnsf] ;Gbe{df tLtf] cg'e"ltsf] ljifoj:t' xf] . t/ oyfy{df ToxL g} cfw'lgs g]kfnsf] hu klg xf] . PsfTds /fHo Joj:yfsf] >+[vnf oxL ljGb"af6 k|f/De ePsf] xf] . o;}sf] r/0fa4 ljsf;sf kl/0flt clxn]sf krxQ/ lhNnf, rf}w c~rn / kfFr ljsf; If]q x'g\ . k|fb]lzs ljsf;nfO{ hf]8 lbFb} k|:tfljt ul/Psf] @% j6f, ljz]if cfly{s If]qsf] :j?k klg o;}sf] lg/Gt/tf xf] . o;n] g]kfnsf] lbuf] ljsfzdf dxTjk"0f{ e"ldsf lgjf{x ug{ ;Sb5 . zlQm k[ysLs/0fdf cfwfl/t ljs]lGb|s/0f clxn];Dd Jojl:yt x'Fb} cfPsf /fHo ;+/rgfsf] d"n ;}4flGts cfwf/ xf] . o;y{, ;j{k|yd PsfTds /fHo ;+/rgf / zlQm lQm k[ly k[lysL sLs/ s/0f 0f÷l ÷ljjs]l s]lGb|s Gb|s/0 /0fs fsff ;}4f ;}4flG lGts ts cf}l cf}lrrTotf Totf ;df ;dfKt eP÷gePsf] lgSof}{n ljlw;Ddt\ tl/sfn] ul/g' h?/L 5 . clxn] d'n's /fHo k'gM ;+/rgfsf] Ph]G8fdf lg0ff{os df]8af6 u'h| b}+ 5 . o; s6' oyfy{sf] ;Daf]wg x'g}k5{ . P]ltxfl;s tYo / jt{dfg oyfy{nfO{ ;d]6\b} cl3 a9]df s;}sf] klg c;xdlt /xg] 5}g . csf{] tkm{ ljlw g} ljwfgsf] d"n cfwf/ x'g'kb{5 . g]kfnL kl/k|]Iodf odf /fHo k'gM ;+/rgf af]w x'g' ;dfg'kflts ljsf;sf] sf] 5
k"jf{wf/sf ?kdf cfjZosLo ;t{sf] cy{k"0f{ :jLsf/f]lQm klg xf] . gofF ofF l;/f l;/faf af6 6 /fli /fli6« 6«o o Pstf Pstf,, cv08 cv08tf tf,, :jfw :jfwLg Lgtf tf,, ;fj{ ;fj{ef ef}l }ld dstf stf / /fhsLo ;Qfsf] ;'–;+u7g g} o;sf] d"n p2]Zo xf] . lbuf] zflGt, :yfl :yfloT oTjj / cu|u cu|udg dgsf sf cfwf cfwf/d /dff ljZj ljZj;F ;Fu} u} g]kf g]kfnL nL ;dfh ;dfhnf nfO{ O{ 8f]x 8f]xf] f] ¥ofpg' o;sf] nIo /x]sf] 5 . oL ck]Iff k"/f ug{ PsfTds /fHosf] ;f/d ;f/dff zl zlQm Qm lgIf lgIf]k ]kLs Ls/0 /0fs fsf] f] l;4f l;4fGt Gtcg cg'? '?kk /fHo /fHo ;+/r ;+/rgf gfsf sf]] k' k'gM gM lgwf{/0f g} k|:tfljt ;+3Lotfsf] cfwf/ xf] . Pl;ofsf b'O{ dxfzlQm /fi6« rLg / ef/t;Fu zlbof}+ -P]ltxfl;s sfn_ b]lv ;Ldf ;fem]bf/sf] e"ldsfdf /x]sf] g]kfn cfkm\g} ljlzi6 k|s[ltsf ;+j]bgzLntfx?;Fu h]ln h]lnP/ P/ /x]s /x]sf] f] 5 . o; ;D ;Da aGw Gwnf nfO{ O{ …cg …cg's"n 's"ntf tfsf sf]] dxf;f xf;fu/ u/ / k| lts'ntfsf] d?e"ldÚ ;Dem]df a'em\g sl7g 5}g . cfw'lgs ;Eotfn] …/fHoÚsf] bfo/f km/flsnf] kfg{ gofF ;}4flGts cjwf/0ffsf] ljsf; ul//x]sf] ;Gbe{df To;}s]f Pp6f k|of]ufTds :j?k ; +3Lotf xf] . o;}sf] csf{] dxTjk"0f{ kIf cfTdlg0f{osf] clwsf/n] cGtlg{lxt :jtGq klxrfgnfO{ pGd'lQm;d]t k|bfg u/]sf] 5 . o;sf df]8]n cf–cfkm\g} jf:tljstfdf cfwfl/t 5g\ . hflt, efiff, wd{, ; +:s[lt tyf If]qaLr ;Gt'ng / ;dfof]hgsf] k|Tofe"lt …df}lnsxsÚ sf] 3f]lift gLltdf e/ k5{, o;sf] :t/ lgwf{/0f ju{ ;+3if{n] u5{ / åGåjfb o;sf] ;}4flGts cfwf/ xf] . dfly pNn]Vo, cg'Nn]Vo kIfx?nf ?nfO{ ;du|df ;+Zn]i n]if0f u/L v'6\ofP/ x]bf{, xfd|f k'vf{x?n] x'sf{Psf] ;Eotf g} ;a}sf] ;femf ldngsf] laGb' xf] . g]kfnL kl/j]zdf tLg dxfgbLx? sgf{nL, sf];L / u08sL;Da4 j[xt\ pkTosf k|0ffnLn] cf–cfkm\g} ljlzi6 rl/qx?nfO{ ;d]6L ;"Id ? kfGt/0fdf k[ys\ klxrfg hu]gf{ ub{}, hnfwf/ lgM;[t ;Eotfsf] ljsf; tyf ;+/If0fdf k|e[t /x]sf] …;Tofy{k|sfzÚ ljBdfg ;fdflhs agf]6 ;fF:s[lts, wfld{s, cfly{s ;DaGw tyf ef}uf]lns P]Soa4tf cflbn] 6
k'li6 ul//x]sf 5g\ . ljZj k|jflxt dfgj ;Eotfsf] ljsf;df klg oxL s]Gb| Lo k|e[ltn] cfwf/zLnfsf] e"ldsf lgjf{x u/]sf] kfOG5 . xfdLn] ; +3Lo +3Lotf tfdf df km8\ km8\sf sf]] dfbf dfbf{ { g]kf g]kfnL nL df}l df}lns nstf tf cIf' cIf'00 00ff /fVb /fVb} } yk ;d[l4sf nflu ablnPsf] kl/l:yltsf] ;Daf]wg g} xf] . of] klg ;a}nfO{ 1ft ePs} ljifo xf] ls b]zsf] ;/b/ ()–(% k|ltzt j:tL hflt, efiff, wd{ / ;+:s[ltsf ljljwtf afjh'b klg Psn ?kdf P]ltxfl;s tj/n] g} ;+ul7t /xFb} cfPsf] 5 . olt dfq xf]Og, lxdfn, kxf8 / t/fO t/fO{s {sff If]q If]q,, k| k|fs fs[l [lts ts ;|f] ;|f]t, t, ;fdf ;fdflh lhss jgf] jgf]6 6 / cfly cfly{s {s , ;fF: ;fF:s[ s[lt ltss ;DaGw cflbdf ;Ldf/lxt 9+un] ;fem]bf/Ldf cfj4 /xL hLjGt 5g\ . o;y{ hflt, efiff, wd{, ;+:s[lt / If]qLotfsf cfwf/df ;+3Lotfsf] sNkgf;d]t ug{ ;lsGg . o;}n] of] d:of}bf k|:tfj cfkm}+df ulDe/ / bL3{sfnLg k|s[ltsf] 5 . o;sf] sfof{Gjogdf /xg] ;fgf–;fgf q'l6n] klg ef]ln d'n'ss} cl:tT l:tTjjsf] sf] nflu nflu d'6' d'6'd df u9]s u9]sf] f] lsnf snf ;/x ;/x x'g x'g]5 . kl/l:y /l:ylt ltsf sf]] of] of] uDe DeL/ L/tf tfnf nfO{ O{ dgg u/L, u/L, dd{nf d{nfO{ O{ cg's cg's""ntfd ntfdff abNg abNg'' xfd|f fd|f]] a'l4dfgL x'g]5 . o;y{, olt uDeL/ ljifodf …/fhgLlts kf6L{ / jl/i7 jf}l4s JolQmTjx?sf] kmfF6n] ;d]t ;3g b[li6 k'¥ofpg g;s]sf]df, k|:tf]tfb]lv >j0fstf{;Dddf ePsf] k|ltcg'e"lt af/] Hofbf l6Kk0fL ug{' plrt 5}g . o; k|lqmofdf /xg k'u]sf l/Qmtf k"/f ug{] w[i6tf;fy of] cjwf/0ff cl3 ;fg{] hdsf{] ul/Psf] 5 . tLg k|b]z g} lsg Û d'n' d'n'ssf ssf]] P]lt P]ltxf xfl; l;ss dfu dfu / cfjZ cfjZos ostfs tfsf] f] j:t' j:t'lg lgi7 i7tf tf ;Fu} ;Fu} ;+3L ;+3Lotf otfdf df cuf8 uf8L a9\g] k|of; of; cg'? '?kk ;+3fTds :j?k / cfwf/af/] ljleGg cjwf/0ffx? cfO{;s]sf 5g\ . ;+3Lo /fHo k'gM ;+/rgfdf hfFbf /fli6«o cv08tf, :jfwLgtf, ;fj{ef}ldstf / ljljwtf aLr hLjGt Pstf s;/L cIf'0f /fVg ;lsG5 eGg] cfhsf] d"n k|Zg xf] . o;sf nflu hf]lvd /lxt 7
lx;f x;fadf adf pknA pknAw w ;|f]t |f]t / ;fw ;fwgsf] sf] clws clwstd td k| k|of of]u ]u ub{} ub{} g]kf g]kfnL nL ;dfhsf] ;dfhsf] ck]lIft nIo kl/k"lt{sf kl/k"lt{sf nflu cuf8L a9\g' jt{dfg ;dosf] dfu xf] . o;} ;Gbe{nfO{ ;Daf]wg ug{] clek|foaf6 lgDg P]ltxfl;s tYo tYo Pj+ ;fdf ;fdflh lhs, s, cfly cfly{s {s,, ef}uf ef}uf]l ]lns ns agf] agf]6d 6dff /x]s /x]sff cGtlg cGtlge{ e{/t /tf f ;d]tsf cfwf/df :yfgLo :jfoQtf ;lxt sf]zL, u08sL / s0ff{nL j[xt hnfwf/ lgl>t k|fb]lzs :j?k k|:tfj ul/Psf] 5 . – g]kf g]kfn n P]lt P]ltxf xfl; l;ss tj/a tj/af6 f6} } PsfT PsfTds ds :j?k :j?ksf sf]] /fHo /fHo ePsf ePsfn] n],, ljBd ljBdfg fg g]kfnL ;dfhsf] cvl08t ;d[l4 jx'cfoflds ?kdf j[l4 ug{ ;+3Lo k| b]zs b]zsf] f] e"ld e"ldsf sf yk k| k|ef efjs jsf/ f/LL x'g] x'g] dxTj dxTjfs fsfF fFIf IfLL cfFs cfFsng ngsf sf ;fy ;fy o; Ph]08fsf] ;fy{stf dx;'; ulPsf] xf] . o;y{ k|b]zx? :jtM o; p2]Zo k|flKtsf] nflu ;fwgsf ?kdf /fli6«o PstfnfO{ ;+af]wg ug{ ;Sg] cfwf/af6} lgdf{0f x'g' jf~5gLo 5 . – k|fu\ P]ltxfl;s, P]ltxfl;s / jt{dfg cfw'lgs sfnv08 ;Dd cfO{ k'Ubf of] e"ld ;of}+ hft–hftLx?sf] ;femf jf;:yfg /xL cfPsf] / /xFb} cfPsf] 5 . d]rL b]lv dxfsfnL / lxdfn b]lv t/fO{;Dd ljljwtfo'Qm hftLo, eflifs / ;fF:s[lts :j?kdf ;tljh ;dfg ;Dk"0f{ a:tL, ufpF / ;x/x? cf–cfkm\g} dof{bf / hLjgofkgsf k4tLx?af6 lg/Gt/ df}h'b 5g\ . o;nfO{ xfdLn] df}lns g]kfnL ; +:s[lt / ;Eotfsf ?kdf hu]gf{ u/]/ x'sfpFb} cfPsf 5f}+ / oxL g} xfd|f] ;d[l4sf] d"n cfwf/ x'g'kb{5 . o;nfO{ jt{dfgsf] ;fdflhs :j? k Pj+ tnsf tYofÍn] klg k'li6 ub{5 . h;cg'?k d'n'sleq a;f]af; ub{} cfPsf k|d'v hfthftLx?sf] k|fb]lzs ljt/0f k|ltztsf cfwf/df lgDgfg';f/ /x]sf] 5 . hfthflt ljt/0f ;'rfÍ tflnsf d'Vo
If] af
du yf
tfdf g]j d'l: 8
of
/
u'
ln
bln cG hD
hghflt qL x'g / ? ª f/ nd bj s0ff{n 32. 15. L k|b]z 9 10.5 8.9 9 0.3 0.6 2.1 3.9 u08sL 11. k|b]z 2 17.2 9.5 4.7 7.0 9.2 5.0 3.0 sf]zL 11. k|b]z 0 9.2 3.6 3.8 7.2 4.3 4.7 6.8 15. hDdf 8 12.8 7.1 6.8 5.6 5.5 4.3 4.6
f O Da { ?ª ' t 0. 0.1
0.6
0.09
16.1
o
df
8.1
10 1 00.0
16. 0. 0.7
4.4
0.1
11.2
8
100.0
26. 6.7
0.9
4.1
11.4
4
100.0
18. 2. 2.8
2.2
1.6
12.4
5
100.0
>f]tM kl5Nnf] hgu0fgf cg';f/ s]lGb|o tYofÍ ljefu
– xfd| xfd|f] f] e"–k e"–k|f |fs[ s[lts lts agf] agf]6 6 lxdl lxdlzv zv/– /–a] a];L ;L / pkTo pkTosf sf,, kxf8 kxf8–a –a];L ];L / pkTosf, leqL dw];–r'/] / ;dy/ t/fO{ ;d]tsf oL tLgj6} k|f?k pQ/ b]lv blIf0f ;Dd hflt, efiff / ;F:s[ltsf ljlzi6 :j?kaf6 cljlR5Gg Pj+ cljefHo ?kdf ljBdfg 5g\ . h;nfO{ cf–cfkm\gf] cnu cnu klxrfgsf ;fy o;} j}lzi6\otfsf cfwf/df ;+ul7g ug{ ;lsG5 . d"n gbLsf ;fy} zfvf gbL / ;of}+ vf]nfgfnfx?n] lgdf{0f u/]sf] of] cGof cGof]G ]Gof ofl> l>tt k| k|fs fs[l [lts ts ;D ;DaG aGw w dg;' dg;'g g Pj+ Pj+ kl klZr ZrdL dL jfo' jfo' k| k|ef efjs jsf f b[li6df klg cf–cfkm\g} cnu–cnu klxrfgsf ?kdf /x]sf 5g\ . lxdfn, kxf8, r'/] / t/fO{sf] cGt{;DaGw, kof{j/0fLo tyf h}ljs ljljwtfdf ;d]t cljlR5Gg 5g\ / o;sf] pkdxflåkLo, dxfåLkLo dxTj /x]sf] 5 . oL cfwf/nfO{ Hofb} dxTjsf ;fy lg/Gt/tf lbFb} cIf'0f ? kdf ;+/lIft ug{ ;Sg'kb{5 . of] ;/+rgfdf :vng x'g cfP, o;n] ;fdflhs, cfly{s, jftfj/0fLo ;+/If0fsf If]qdf eofjx Pj+ csNkgLo b'ikl/0ffdx? lgDTofpg ;Sg] x'G5, h;df ;dod} ;r]t /xg' o'lQm o'Qm dfq geP/ clgjfo{ g} 5 . – hdLg, hn, jg, h8La'6L, vlgh, ko{6sLo ;|f]t tyf jGohGt' cf/If0f cflb ;+kbf g]kfnsf] rft'lb{s pGgogsf] nfuL ;jf{lws dxTjk"0f{ cfwf/ x'g\ eGg] ;Gbe{df df}h'bf k|r'/tfx? g} d]? 9
b08sf] ?kdf /x]sf] ;j{ljlbt} 5 . s[ifL, phf{ / kof{j/0fsf] ;+/If0f Pj+ ljsf; o;sf] cleefHo cj:yfdf dfq k|fKt ug{ ;lsG5 . o;}n] logLx?sf] pkof]u / pkef]udf ljjfb/lxt e"ldsfaf6} lg/Gt/tf lbg ;Sg'kb{5 . oxL g} d'n'snfO{ ;jn / ;d[4 agfpg] k|d'v cfwf/ x'g'kb{5 . – cfly cfly{s {s,, ;fdf ;fdflhs lhs,, ;fF: ;fF:s[ s[lts lts kIfx kIfx?sf ?sf]] P]lt P]ltxf xfl; l;ss lg/G lg/Gt/ t/tf tf ;+3L ;+3Lo o ; +/rgfsf] csf{] clgjfo{ ;+36s kf6f] xf] . Oltxf; / k/Dk/faf6 k[ys klxrfg :yflkt x'Fb} cfpg ;Sg' o;sf] df}lns ljlzi6tf klg xf] . xfd|f] k|fr k| frLg Lg Oltx Oltxf; f;sf sf]] sfnv sfnv08 08af af6 6 xfdL xfdL clxn clxn]] oxfF oxfF;D ;Dd d cfO{ cfO{k' k'Ub Ubf f ljljwtf aLr ax'cfoflds ?kdf :yflkt x'g k'u]sf] Pstf xfd|f] df}lns klxrfg xf] . hflg jf ghflgsg o;nfO{ vNjNofof}+ eg] d'n'ssf] klxrfg g} nf]k eP/ hfg ;Sg] k|an ;Defjgf b]lvG5 . o;y{ xfdLnfO{ lj/f;tsf ?kdf k|fKt Pj+ ;:yflkt e};s]sf d"No, dfGotf / cfwf/x? ;+j4 lglwx?nfO{ eljiosf ;Gtltsf] gf;f] ;DemL hu]gf{ ug{' g} xfd|f] k/d\ st{Jo xf] . o;df lsdfy{ ljrng Nofpg' x'Fb}g . – k|b]z lgdf{0fsf] ;jfndf cfly{s cfTdlge{/tf / ljsf;sf k"jf{wf/x? sf] k|j4{g klg cfw'lgs ;Eotfsf] csf{] dxTjk"0f{ kIf xf] . oL b'j} kIfx kIfx?d ?dff k| k|:t :tfl fljt jt :j?k :j?k cfwf cfwf/z /zLnf Lnfs} s} ?k ?kdf df ?KffG ?KffGt/ t/0f 0fsf sf nflu nflu jlno jlnof f k[i7e"lddf 5g\ eGg] ljifo ljBdfg k|fs[lts ;|f]t, ;fwg / dfgj ; +zfwgaf6} k|i6 x'G5 . o;y{ xfdLn] lgdf{0f ug{ rfx]sf k|b]zx? cfly{s, ;fdflhs, ;fF:s[lts, kof{j/0fLo Pj+ ;fdl/s dxTjsf b[li6n] pko'{Qm 5g\ / o;df låljwf /lx /xg' h?/L 5}g . o;af6 g} ljsf;sf ultnfO{ ltj|tf lbg ;lsG5 . 10
– xfd|f l5d]sL /fi6« ef/t / rLgsf ;fy} ljZj ;d'bfo;+usf] cGt{;DaGwdf l:y/tf Pj+ ;xsfo{ csf{] dxTjk"0f{ kIf, xf] / cfhsf] ljZj Ps csf{aLr cGt;{DalGwt Pj+ cGt{lglxt x'Fb} cfPsf] 5 . o;df l5d]sLx?;Fusf uDeL/ ;jfnx?df ;dfg rf;f] / kx'Frn] xfd|f] /fli6«o ;+/rgf lgdf{0fdf ulx/f] cy{ /fVb5 . o;y{ cGw:jfy{af6 d'Qm /xFb}, cfslif{t ;+j]bgzLntfsf] Vofn /flv, rgfvf] b[li6;fy, /fli6«olxt ;+/If0fdf Psh'6 x'g' jt{dfg ;Gbe{df cToGt h?/L 5 . o;sf/0f k|:tfljt k|f?k pNn]lvt nIo k|flKtsf nflu ;fy{s 5 eGg] xfd|f] ljZjf;, clg 7DofO xf] . log} log} k[i7 k[i7e" e"ld ldsf sf cfwf cfwf/d /dff pNn] pNn]lv lvtt a'Fb a'Fbfu futt cjwf cjwf/0 /0ff ffn] n] xfd| xfd|f] f] P]ltxfl;s lg/Gt/tf / ;fdflhs, cfly{s, ;fF:s[lts ;d[l4sf] pRrtd nIo k| fKt ug{ dfly pNn]lvt hnfwf/ lg>[t tLg k|fb]lzs ;+3Lo :j?k sf]zL, u08sL / sgf{nL sf] cjwf/0ff cfjZosLo ;t{sf] ?kdf cuf8L NofOPsf] xf] . sgf{nL k|b]z M sgf{nL If]q k|frLg sfnb]lv g]kfnL efiff, ;F:s[lt / ;Eotfsf] pb\ud ljGb' xf] . clk, ;}kfn, gfDkf lxdfnL >[v+nf / l6ª\s/ e~HofËaf6 cfNk; ;Eotf / g]kfnL ;Eotfsf] ;fOgf] ufFl;Psf] ufFl;Psf] kfOG5 . o;}u/L o; If]qaf6} z'? ePsf] v; /fHo lgdf{0f k|lqmof dWosfnsf] k"jf{4;Dd cfOk'Ubf zlQmz QmzfnL v; ;fd|fHosf] ?k ?kd df :yflkt x'gk'Uof] . oxfF cjnDag ul/Psf] Pstf, ;dGjo / ;fxro{sf l;4fGtx? af6 ;lxi0f'tfk"0f{ efjgfdf cfwfl/t, efO{–aGw'Tj / d]n ldnfksf] ;F:s[ltsf cfwf/ :tDex? v8f ePsf x'g\ . oxLFaf6 g]kfnnfO{ Pstfsf] ;"qdf afFWg] k|lqmof z'? ePsf] xf] eGbf s'g} cTo'lQm x'g]5}g . ;fF:s[lts ?kdf cfj4 g]kfnnfO{ PsLs/0f 11
ug{] P]ltxfl;s lznfGof; klg oxLFaf6 ePsf] lyof] . e"–:ju{ vKt8, al8dflnsf / :ju{åf/L o;sf j}ej x'g\ . Oltxf;sf] ;"Id cjnf]sg ubf{ k| flrg flrgsf sfn n b]lv b]lv dWos dWosfn fn;D ;Dd d oxfF oxfFsf sf v;x? v;x?sf sf]] ;f}o ;f}o{ { cToG cToGtt t]h: t]h:jL jL kfOG5 . v;x? hflt ljz]if eGbf klg k/fqmdsf ljDa x'g\ . logLx? k/Dk/fn] a'4dfuL{ uL{ ePtfk tfklg ;gftg j}lbs wd{df klg logs ogsf] ulx/ ulx/f] f] ;D ;Ddf dfg g / cle? cle?lr lr /x]s /x]sf] f] kfOG kfOG5 5 . ;lxi ;lxi0f 0f't 'tfk fk"0 "0f{ f{ Jojx Jojxf/ f/sf sf]] >[+vnfj4 r/0fx? kf/ ub{} hfFbf o;n] l;+Ëf] ;+:s[ltsf] ?k wf/0f u¥of], h;sf] lg/Gt/tfn] dWosfnsf] k"jf{4;Dd cfOk'Ubf lxdfnL– kxf8L xf8L e"v0 e"v08n 8nfO fO{ { hf]8 hf]8]/ ]/ ljz ljzfn v; clw/ clw/ffHosf Hosf]] :yfk :yfkg gf ePsf ePsf]] lyof] . ;'?df o;} If]qdf af]lng] v; efiffsf] l;+hfnL xfFuf] ljsf; / lj:tf lj:tf/s /sf] f] qmd; qmd;Fu} Fu} g]kf g]kfnd ndff af]l af]lng ng]] ;du| ;du| efif efiffx fx?nf ?nfO{ O{ Psn?k Psn?kdf df ;d]6L g]kfnLkgsf] ljsf; ug{df ct'ngLo of]ubfg k'¥ofPsf] 5 . g]kfn PsLs/0f cleofgdf ;d:t v;x?sf] e"ldsf cu|:yfgdf 5 / v; ;fd| fHon] :yflkt u/]sf] ;dGjo / ;fxro{sf] ;+:s[ltn] /fli6«o Pstf sfod u/fpgdf dxfg\ k|]/0ff >f]tsf] sfd u/]sf] 5 . cflb sfnb]lv di6f, s'nb]j, gfub]j, :yfg yfKg], d08nL agfO{ k'Hg], u|fdb]j dfGg], j}zfv / d+l;/df pwf}nL / pef}nL ug{] / u}x', uf];fO{, u}of, l;d], e'd], e'tk]|t, /fIf; ;d]tnfO{ ef]u jnL / k"hfåf/f a'emfpg] ; +:s[ltn] cfo{ wd{ ;+:s[lt tyf nf]s ;+:s[lt ;dfg ?kdf c+ufNb} u0fx?nfO{ Ps cfk;df 3'nldn x'g k|]l/t u/]sf] kfO{G5 . oxL ;fF:s[lts lg/Gt/tf v;, If]qL, afx'g, j}Zo, z'b| / b/b, kNnj, oIf, lsGg/, lsF/ft, cflb cGo hft–hftLdf ePaf6, o:tf ;dfgtfn] g]kfnL ;dfhdf ;f}xfb|tf Pj+d\ ;dGjo :yflkt u/fpg 7f]; d2t k'¥ofPsf] 5 . o;n] dxfsfnL, ;]tL, e]/L, sgf{nL / /fKtL c~rnnfO{ j[xt\ sgf{nL pkT kTos osff k| k|0f 0ffn fnLs Lsf] f] ?k ?kdf df ;d]6 ;d]6]s ]sf] f] 5 . of] of] dxfg xfgbL sgf{ sgf{nL nLsf sf]] hnfwf/ e"–efu klg xf] . o;df dxfgbL sgf{nLsf] hnfwf/ e"– efu;Fu u;Fu dxfsfnL sfnL,, klZrd /fKtL / jjO{ demf}nf hnfwf/ ;d] ;d]t 12
;d]l ;d]l6Ps 6Psff 5g\ 5g\ . oxfF oxfFsf sf d'Vo d'Vo afl; afl;Gb Gbff v;, v;, yf?, yf?, blnt, blnt, du/, du/, afx'g afx'g,, d';ndfg, If]qL, /fp]6, jfbLsf ;fy cGo hfltx? klg 5g\ . oxfF af]lng] efiff g]kfnL / du/, 8f]6]nL, yf? nufot cGo hftL ljz]ifsf klg 5g\ . ldl>t ;fdflhs agf]6sf sf/0f ljleGg efiff, ;+:s[lt / wd{df cfj4 /xFbf–/xFb} klg …j;'w}j M s'6'Djsd\Ú sf] hLjGt z}nL oxfF 5 . k|s[lts} j/bfgsf ?kdf oxfF cd"No b'n{e h8a'6L, s:t'/L /;flb / ljleGg ax'd"No wft' tyf kTy/sf] e08f/gg} 5 . ljZjs} cUnf] pkTosf h'Dnf, /f/f, kmf]S;LG8f] / 3f]8f3f]8L tfn k|s[ltsf] /x:o 8f]Nkf, b}n]vsf] k+rsf]zL, g]kfnL efiffsf] klxnf] lznfn]v !)#*, s[lt vDj, k'/fgf] vDj, sfFqm]ljxf/, lqk'/f;'Gb/L dlGb/ -8f]Nkf_ slgsf ;'Gb/L -l;+hf_ oxL+ 5g\ . s[lif, pBf]u, Jofkf/, lzIff, :jf:y / Jojl:yt ;x/Ls/0fdf ljsf;sf] k|z:t ;Defjgf eP klg k"jf{wf/ lgdf{0fdf ;d'lrt Wofg kfpg g;Sg'sf sf/0f lk5l8Psf] cj:yfdf eP klg of] cfkm\gf] ;|f]t / ;fwgdf cfTdlge{/ 5 . …P]ltxfl;s v;fg ;fd| fHoÚ sf] pkgfdn] kl/lrt o;n] ;+3Lo k|fb]lzs ?k wf/0f ubf{ /fli6«o Pstf, cv08tf / ;fj{ef}ldstf cem vFlbnf] agfpg lg0ff{os e"ldsf v]Ng]df P]ltxfl;s cfwf/x?n] g} kof{Kt k'li6 ul/;s]sf 5g\ . of] g} g]kfnLTjsf] w/ftnLo cfwf/zLnf xf] . u08sL k|b]z k|fr |frLg sfndf of] Clifd'lgx?s ?sff] tkf tkf]e"ld /x]sf] cfVofg 5 . ljZjljVoft Jofs/0fsf ;"qwf/ kfl0flg olx hGd]sf x'g\ eGg] kfOG5 . o;sf] P]ltxfl;s P]ltxfl;s sfnnfO{ snfsf] :j0f{ o'usf] ;+1f lbOPsf] lbOPsf] 5 . o;n] l;h{gf u/]sf snf ljZjljVoft 5g\ . zflGtb"t uf}td a'4sf] hGde"ld of] cfkm}df g]kfnsf] klxrfg xf] . cfo{, d+uf]n snf ;+:s[ltsf] of] e"–d08nLo ;+ud xf] . ls/fFt, lnR5jL / dNnsfn;Dd cfOk'Ubf sf7df8f}+ pkTosf / cf;kf; If]qdf ljsf; x'g k'u]sf] ;+:s[lt tyf ;du| 13
u08s hnfwf/df ljsfz ePsf] ;gftg ;+:s[ltn] cf–cfkm\g} df}lns ljlzi6tf /fv]sf 5g\ . oL b'j} ;+:s[tLsf] ;lDdng Pj+ ?kfGt/0f g]kfnL ;+:s[ltsf] s]Gb|Lo gfeL xf] . g]kfn PsLs/0fsf] P]ltxfl;s j]8f o;}n] g} p7fPsf] lyof] . cfw'lgs g]kfnsf hGdbftf k[YjLgf/fo0f zfx oxL+ hGd]sf lyP . xfd|f] ;F:s[ltsf kljq uGtJo kz'kltgfy, kz'kltgfy, :joDe'g :joDe'gfy, fy, hfd]dl hfd]dl:hb, :hb, jfNdLsL jfNdLsL cf>d, cf>d, ??If]q, ??If]q, ;TofjtL ;TofjtL lk7, u9LdfO{, dsjfgk'/ u9L, dgsfdgf, n'lDagL / d'lQmgfy oxL 5g\ . n'lDagL, wf}nflu/L, u08sL, gf/fo0fL / afUdtL c~rnsf sf7df8f}+, eQmk'/, nlntk'/, /;'jf, g'jfsf]6 / wflbª lhNnf o;df ;d]l6Psf 5g\ . of] a[xt\ u08s pkTosf k|0ffnLsf ?kdf km}lnPsf] 5 . of] dxfgbL ;Ktu08sLsf] hnfwf/ e"–efu klg xf] . o;df dxfgbL ;Ktu ;Ktu08 08sL sL -gf/ -gf/fo fo0f 0fL_ L_ sf] sf] hnfw hnfwf/ f/ e"–e e"–efu fu;F ;Fu u jfUd jfUdtL tL demf demf}n }nf f hnfwf/ ;d]t ;d]l6Psf] 5 . oxfFsf d'Vo afl;Gbf du/, u'?ª, g]jf/, yf?, afx'g, If]qL, tfdfª, ysfnL, df/jf8L, s'dfn, ofbj, d';ndfg, s';'G8f / blntsf ;fy cGo hflt;d]t 5g\ . oxfF af]lng] efiff g]kfnL, cjwL, ef]hk'/L / du/, g]jf/L, tfdfª, u'?ª nufot hflt ljz]ifsf klg 5g\ . ldl>t ;fdflhs agf]6sf sf/0f snf, ;flxTo / ;+:s[ltsf] P]Soj4tf cg's/ g's/0f 0fLo Lo 5 . wjnfl jnflu/ u/L, L, cGgk cGgk""0f{ 0f{ / dgf: dgf:n' n' lxdf lxdfnL nL >[+v >[+vnf nf l5rf]Ng] d':tfª / tftf]kfgL e~HofË oxL 5g\ . km]jftfn, lj;xhf/L tfn, 38Lcjf{ kf]v/L, /fgL kf]v/L, 9f]/kf6g / rf/sf];] emf8L k| s[lt / ;F:s[ltsf df}lns pkxf/ x'g\ . oxfF ax'd"No wft' ;'g, tfdf / kmnfdsf] 7"nf] e08f/ /x]sf] 5 . o; If]qdf s[lif, lzIff, :jf:Yo, Jofkf/ / Jojl:yt ;x/Ls/0fsf kof{Kt ;+/rgf ljsf; ePsf 5g\ . of] g]kfnsf] lzIffsf] s]Gb| ;d]t xf] . /fhwfgL;d]t oxLF x'g'n] o;sf] 7"nf] cGt/f{li6«o dxTj /fVb5 . gful/s :jtGqtfsf] klxnf] lju'n oxLFaf6 km'ls m'lsPs Psff] lyof] yof] . o; o;n] n] u08s u08s k| k|b] b]zzsf] sf] ?k ?kdf df ?k ?kfG fGt/ t/0f 0f x'Fbf 'Fbf 14
g]kf g]kfn n ;b}j ;b}j cIf' cIf'00 00ff /fVg /fVg sf]; sf];]9 ]9'+ '+uf ufsf sf]] e"ld e"ldsf sf lgjf lgjf{x {x ub{5 ub{5 . Oltxf;} ;fIfL 5, of] g]kfnsf] d'6'sf] ?kdf af]wuDo 5 . sf];L k|b]z k|fu k| fuP] P]lt ltxf xfl; l;ss cfVof cfVofg, g, P]lt P]ltxf xfl; l;ss l;h{ l;h{gf gf,, ;du| ;du| ljZj ljZjsf sf]] Psdf Psdfq q tfh tfh ;u/d ;u/dfy fyf, f, hfgs hfgsLL dlGb dlGb/, /, kfyL kfyLe/ e/ff b]jL b]jLsf sf]] dlGb dlGb/, /, xn]; xn];LL dxfb dxfb]j ]j,, j/fxIf]q / /fd;fu/, u+uf;fu/, wg';fu/ cflb tfntn}of g]kfnL ;Eotfsf cleGg c+u x'g\ . ldlynf / lj/f6e"dL o; pk dxfåLks} uf}/j x'g\ . q]tf / åfk/ o'udf oxfF x'ls{Psf] ;+:s[ltn] cfWoflTds / ef}lts b'j} If]qdf ;dfg kx'Fr /fv]sf] kfOG5 . lj/f6, hgs, slj sf]lsn, of1jnSo, ci6jqm, d}q]oL, ufuL{ cflb ljåfg\–ljb'ifLx?sf] uf}/j ufyf oxfF hLjGt 5 . d}ynL efiffn] o; If]qs} ;+:s[lt k|ltljlDjt u/]sf] 5 . g]kfnL efiff ljsf;df o;sf] cxd\ e"ldsf 5 . o;df d]rL, sf];L, ;u/dfyf / hgsk'/ c~rnsf ;fy} jfUdlt c~rnsf l;Gw'kfNrf]s / sfe|] lhNnf;d]t ;d]l6Psf 5g\ . of] j[xt\ ;Ktsf];L pkTosf k|0ffnL cGtu{t cGtu{t km}lnPsf] km}lnPsf] 5 . of] dxfgbL ;Ktsf];Lsf] ;Ktsf];Lsf] hnfwf/ e"–efu klg xf] . o;df dxfgbL ;Ktsf]zLsf] hnfwf/ e"efu;Fu sGsfO{ / sdnf demf}nf demf}nf hnfwf/ hnfwf/ ;d]t ;d]t ;d]l6Psf ;d]l6Psf 5g\ 5g\ . oxfFsf d'Vo afl;Gbf afl;Gbf /fO{, lnDa" nDa",, ofb ofbj, rf}w rf}w/L /L,, d';n d';ndf dfg, g, ;]kf ;]kf{, {, afx'g fx'g,, /fhj /fhj+z +zL, L, nfd nfdf, If]q If]qL, L, ;'gj ;'gjf/ f/,, tfdf tfdfª, ª, du/, du/, dfem dfemL, L, bg'j bg'jf/ f/,, e'h] e'h]n, n, ;G ;Gof of;L ;L,, blnt blnt,, d';x/sf ;fy cGo cg]sf} hfthfltx? klg /x]sf 5g\ . oxfF af]lng] efiff g]kfnL, d}ynL / /fO{, lnDa', z]kf{, tfdfª nufot hflt ljz]ifsf klg 5g\ . ldl>t ;fdflhs agf]6sf sf/0f ljljw efiff, wd{ / ; +:s[ltsf] ;femf km"njf/L h:t} 5 . k|fs[lts ;Dkbfn] of] cfkm}df ;DkGg 5 . u0f]z lxdfn If]qdf ax'd"No kTy/sf] e08f/ /x]sf] 5 . sf];L ;Ld;f/n] 5'§} h}ljs dxTjsf] ljz]iftf /fV5 . of] ; +;f/s} clt dxTjk"0f{ kj{tf/f]x0f uGtJo klg xf] / cfw'lgstfn] 15
;lhPsf] ;'Gb/ lxdfnL z}n'Ë pkTosf, v'dh'ª klg oxL 5 . o;nf o; nfO{ O{ g]kf g]kfns nsf] f] cfw' cfw'lg lgss r]tg r]tgfs fsf] f] d'xf d'xfg g kl klg g dflg dflgG5 G5 . ;|i6 ;|i6ff / of]4 of]4fs fsff] :j0f :j0fL{ L{d d ufyf ufyfn] n] of] of] pGd'Q Gd'Qm m 5 . o; o;nf nfO{ O{ cf}B cf}Bff]lus ]lus ljsf;sf] hggL dflgG5 . s[lif, pBf]u, Jofkf/, lzIff, :jf:Yo / Jojl:yt ;x/Ls/ ;x/Ls/0fs 0fsf] f] If]qd If]qdff k"jf{w k"jf{wf/s f/sf] f] ;dofg' ;dofg's"n s"n ljsf; ljsf; ePsfn] ePsfn] cfkm}d cfkm}df f cfTdlge{/ 5 . o;n] ;+3Lo ?k wf/0f u/]df /fli6«o :jfy{ vFlbnf] kfg{ cgk]lIft d2t k'Ug]5 . g]kfnL lz/sf] tfh ;u/dfyf / dsfn', s~rghª\3f lxdfnL >[+vnf l5rf]Ng] sf]bf/L / gfDr] e~HofË klg oxL cjl:yt 5g\ . o;/L lxdfn, kxf8, leqL–dw]z / t/fO{ sf] ;xsfo xsfo{n {nfO fO{ { sfod sfod /fv] /fv]// ;+3L ;+3Lot otfd fdff hfFb hfFbff of] of] k|b]z |b]z ;fFl ;fFlRr Rrs} s} cfTdlge{/ / alnof] aGb5 . o;af6 dfq} k|b]zsf] cfly{s ;anLs/0f x'g] / To;af6 nf]stGq ;d]t dha"t x'G5 . dfl dfly pNn]l Nn]lvt vt ljif ljifoj oj::t'jf t'jf/] /] Wofg Wofg lbFb lbFb} } a'em\ 'em\g] g] k|o |of; f;d df 3f]l 3f]lTn Tnbf bfF, F, o'uf o'ufGt Gtsf sf/L /L kl kl/j /jt{ t{sf sf]] /fhg /fhgLl Llts ts km8\ km8\sf sf]] dfg{ dfg{ b[9 b[9 OR5f OR5fzl zlQm Qm ePsf ePsf]] /fhg /fhgLl Llts ts g]t[ g]t[Tj Tj,, ;+u7 ;+u7gf gfTd Tdss ;fdf ;fdflh lhss r]tg r]tgff / kl/kSs kl/l:yltsf] cfjZostf af]w x'G5 . oL cfwf/e"t ;+36s tTjx? sf] ;'lglZrttflagf ul/g] s'g} klg uxg /fli6«o lg0f{ox? bL3{sfndf k|To'Tkfbs klg x'g ;S5g\ . Oltxf; ;fIfL 5, o'uf]:nfleof, ckmuflg:tfg / sDaf]l8of cflb k|sf/fGt/n] o;}sf] l;sf/ x'g k'u] . o;}sf] em:sfn] clxn] d'nssf] /fhgLltdf tTj cefj vl8\sPsf] 5 . g /fli6«o ;xdltsf] nflu ;f]Onfx? g} 5g\ g t lg0ff{os qmflGtsf] kmfnL g} . emg\ cf:yfsf] /fhgLltdf gr's]sf] /fhg]tf?kL xnL t d[ut[i0ff g} ePsf] 5 . of] l/Qmtf s;/L k"/f ug{] < lhhLljiff hfUg' ;a}df cfjZos 5 . ctM /fHo k'gM ;+/rgfsf] pko{'Qm df]8n efjL ;d'Ggt g]kfnsf] nflu Ps dfq cfwf/ x'g ;Sb5 eGg] cfzf / ljZjf;sf ;fy cfd g]kfnL hg;dIf tLg k|fb]lzs :j?ksf] cjwf/0ff k|:t't ul/Psf] 5 . 16
;+3Lo /fHo k'g;{+/rgf /fli6«o cleofg ;ldlt
17
;+3Lo /fHo k'g;{+/rgf s]lGb|o ;ldlt s]Gb|Lo ;+of]hs – >L l;Gw'gfy Kofs'/]n ;+of ;+of]h ]hss -sgf -sgf{n {nLL k|b k|b]z ]z__ – >L /fd /fdl; l;+x +x /fjn /fjn ;x–;+of]hs -sgf{nL k|b]z_ – >L /fdrGb| r6f}t ;+of] of]hs -u08 -u08ssL k| k|b]z_ b]z_ – >L lt ltns k| k|;fb cfrf frfo{ ;x–;+of]hs -u08sL k|b]z_ – >L dfgWjh u'?ª ;+of]hs -sf]zL k|b]z_ – >L cfgGb ;Gtf]ifL /f /fO{ ;x–;+of]hs -sf]zL k|b]z_ – >L s]zj k|;fb e§/fO{ dxf;lrj – >L /fh]Gb| ;fksf]6f ;lrj – >L k]zn s'df/ lg/f}nf sf]iffWoIf – >L /fh' /fh hf]zL ;x–sf]iffWoIf – >L dlgif r's] k|jQmf – 8f= nf]s]Gb| zdf{ ;lrjfno ;lrj – >L ldg axfb'/ l;+x ;b:ox? 1. >L s[i0fk|;fb e08f/L 2. >L ab|Lk|;fb vltj8f 3. >L cRo't /fh 1jfnL 4. >L u0f]z zfx 5. >LdtL sNkgf s]=;L= 6. >L s[i0faxfb'/ rf}w/L 7. >L eb]Zj/ zfx 8. >L /Tgdfg t'nfwf/ 9. >L Psnfn >]i7 10. >L uf]ljGb kf]v/]n 11. >L lgndzdf{ ltjf/L 12. >L a}s'07 ofbj 13. >L zflGt/fd e08f/L 14. >L clDasf y}j 15. >L sf]zn kf]v/]n 16. >L hok|sfz e/t 17. >L afns[i0f lzjfsf]6L 18. >L uf}axfb'/ cfn] jl/i7 ;Nnfxsf/ ;Nnfxsf/ – >L k|e' gf/fo0f gf/fo0f rf}w/L cjwf/0ff uLt u08sL, sf]zL sgf{nL – :jfoTj tLg k|b]z . 18
;d]6L hnfwf/df– lxdfn, kxf8, dw]; .. hflt, efiff, ;F:s[lt – k|s[ltsf] e08f/ . cv08 / cleefHo – ;fj{ef}d g]kfn ÛÛ ;Dks{ gDa/M $!^*)$&, $$!@)@%, (*$!(&((**
19