“PENOLOGJIA” Grupi B 1. Termin Termin “Penologji” per here te pare e perdori ne vitin 1845 autori i njohur:a)
Jean Pinatelb) Cesare Becarie c) Franc Lieber d) Xheri Bentha 2. Cilat jane format e reagimit privat ndaj kriminalitetit
P!r"!n#a$d!bii)%ha&arr#a$'#a&arr#a)%pa#tii n! shp!rblii $&(p("ici !. "umeroni teorite m#i $ellimin e nde%hkimit
e(ria e(ria abs(lute bi *!llliin e nd!sh&iit e(ria relati+e bi *!lliin e ndesh&iit , bash&!&(h(re 4. Teorine Teorine e kontrate% %ho$erore %ho$erore m#i #a&en juridike te denimit e perfa$e%on p erfa$e%on autori a) -u'( Gr(cius b) .h, .h, /us( c) Ianuel 0ant d) 0arl Bindin' 5. Cilat jane denimet alternative %ipa% legji%la'ionit te ri te (o%ove%
1!nii e &usht%d!nii e &usht p!r tra#tiin e urdh!r t! det2ruesh! det2ruesh! rehabilitues%d!nii e &usht e urdh!r p!r bi&*2r#e n'a sh!rbii spr(+ues,1!nii e &usht e urdh!r p!r pun! n! d(bi t! p!r'#ithshe%G#2s!liria ). "umeroni denimet eliminue%e para para$itje% %e denimit me #urgim
1ebii%1ep(rtii dhe /ele'aci(ni *. +arrja e leje% %e vo&itje% e%hte
a) deni &r2es(rb) deni alternati+ c) deni pl(tesues d) ase e tra#tiit te det2rueshe 8, "e 'ilin grup te denimeve #ene pje%e denimi me ku%ht me m#ike$-rje nga her#imi provue%3
e& e& deniet alternati+e, /. "umeroni autoret me te njohur te 'ilet per here te pare e kritikuan a%hper %i%temin e #urgut kolektiv
Xh(n -uard%G#eri Bentan%4irab(, 10. "umeroni fa&at e %i%temit te kla%ifikimit apo te jeneve%
Fa"a e *elise e bur'ut te perbash&et dhe e dal#es para &(he ne liri 11. "umeroni fa&at e %i%temit progre%iv rlande&
Jan! t! n#!#ta si te& ai an'le", Fa"a I$5a"a e *!ndriit n! *eli) Fa"a II$Pers(nat '#at! dit!s pun(#n! s! bash&u e pers(nat e t#er! t! d!nuar%pa (bli'i t! hesht#es) Fa"a II$L!shii e &usht t! t! t! d!nuar+e%*! dth pers(nat lir(hen para &(he dhe dalin n! liri pa ba#tur t!r! d!niin e parapar! sipas +endiit '#2*!s(r) 67, 0ur #ane iratuar /re'ullat 8tandarde 4iniale te O0B9se bi tra#tiin e pers(na+e te denuar dhe ne cilin +end +en d 3Jane iratuar e 6:;; ne G#ene+e
P2t#et n'a lenda e pen(l('#is! Testi 1
1.Perkufizimi i penologjisë Pen(l('#ia studi(n e&"e&utiin e t! '#itha san&si(ne+e penale e #( +et! t! d!nie+e, 2.Dënimet e para,para dënimit me heqje të lirisë 1!niet eliinuese%d!niet trup(re%d!niet e pun! t! r!nda 5i"i&e%d!niet (rale dhe pr(n!s(re 3.Sistemet e dënimit me burgim istei i i"(liit (se *elis!%sistei i hesht#es (se i Obernit%8istei i pi&a+e dhe sistei pr('resi+ 3.iedukimi!no"ioni 8e&t(ri i praniit%i studiit dhe (bser+iit%i &lasi5i&ii i arsiiit dhe i sh&(lliit%p!r a&ti+itete t! lira%sp(rt% et#, .#lojet e institu"ione$e korrektuese ?ar!sisht pre# (r'ani"iit p(liti& dhe territ(rial ndahen n!> re'#i(nale%5ederale republi&ane et#,8ipas &riterit dhe sh&all!s s! si'uris!>t! tipit t! b2llur $(se sh&alles s! lart! t! si'uris!)%t! tipit '#2s! t! b2llur$(se sh&all!s s! ese t! si'uris!)%Instituci(net t! tipit t! hapur (se e sh&all! t! ul!t t! si'uris! %.Parimet e ekzekutimit të denimit me burg Parii i li'#sheris!%i ba#t#es s! p!rbash&!t t! d!niit e bur'% i indi+iduali"it%i pune!s s! (bli'uar%ndih!s p(stpenale &.'j(smëliria është 1!ni alternati+ i sh*iptuar n'a '#2&ata%&ur i d!nuari &r2en pun! t! ca&tuara p!r'#e'#!si 5ali#are%arsii%a5t!si pr(5esi(nal et#,N'a '#2&ata le#(het *! t! dal! n'a bur'u p!r at! periudh! &(h(re e *!lli *! t! &thehet n! (rarin e parapar! n! instituci(n, ).*ilat janë masat edukuese ndaj të mitur$e 8ipas LP09se$li'#i p!r t! itur i 0(s(+!s)%tre ll(#e asash>1isiplin(re% t! bi&*2r#es s! shtuar dhe Instituci(nale +.Si klasifikohen institu"ionet korrektuese në oso$ë ?ar!sisht pre# territ(rit dhe sh&all!s s! si'uris! -.ktet që trajtojnë ekzekutimin e denimit me burgim në Shqipëri Li'#i bi e&"e&utiin e denie+e penale Li'#i bi te dre#tat @ tra#tiin e te denuar+e Li'#i p!r p(licin! e bur'#e+e dhe disp("ita te t#era Testi 2
1./ormat e reagimit pri$at ndaj kriminalitetit P!r"!n#a$d!bii)%ha&arr#a$'#a&arr#a)%pa#tii n! shp!rblii$&(p("ici(ni) 2./ormat e reagimit publik ndaj kriminalitetit
Etapa e shpa'iit dhe 5ri&!siit%Etapa huanitare%Etapa e indi+iduali"it dhe a#( e riinte'riit 3.ompeten"at e shërbimit spro$ues 02 sh!rbi !sht! &(petent p!r t! ndihuar n! e&"e&utiin e asa+e edu&ati+e nda# t! itur+e si at2re #asht!instituci(nale ashtu edhe at2re instituci(nale,Ai b!shtet! dhe bi&*2r! "batiin e tra#tiit t! rehabilitiit t! det2ruesh!%t! pers(na+e t! +arur n'a dr('a dhe al&((li,0a *as#e dhe det2ra n! e&"e&utiin e asa+e edu&ati+e nda# pers(na+e t! itur 0.*ilat janë dënimet kr(esore 1!nii e bur' a5at'#at! 1!nii e bur' 1!nii e '#(b! .!+end!sii i d!niit e bur' (se e '#(b! n!n urdheres!n p!r pun! n! d(bi t! p!r'#ithshe .*ilat janë dënimet alternati$e 1!nii e &usht%d!nii e &usht p!r tra#tiin e urdh!r t! det2ruesh! rehabilitues%d!nii e &usht e urdh!r p!r bi&*2r#e n'a sh!rbii spr(+ues,1!nii e &usht e urdh!r p!r pun! n! d(bi t! p!r'#ithshe%G#2s!liria &.#lojet e burgje$e sipas sigurisë në Shqipëri Bur'#e te si'uris! s! lart!%bur'#e t! si'uris! s! ul!t dhe Instituci(net t! +e=anta ).Pro"esi i riintegrimit 0upt(het n! '#end#e t#et!r &ulitati+e sipas s! cil!s pers(ni i d!nuar '#at! *!ndriit n! ent dhe n! ba"! t! tretanit t! "batuar at#e &a ndr2shuar esencialisht, +.*ilat janë fazat e sistemit pogresi$ irlandez Jan! t! n#!#ta si te& ai an'le", Fa"a I$5a"a e *!ndriit n! *eli) Fa"a II$Pers(nat '#at! dit!s pun(#n! s! bash&u e pers(nat e t#er! t! d!nuar%pa (bli'i t! hesht#es) Fa"a II$L!shii e &usht t! t! d!nuar+e%*! dth pers(nat lir(hen para &(he dhe dalin n! liri pa ba#tur t!r! d!niin e parapar! sipas +endiit '#2*!s(r) -.*farë janë dënimet me gjobë Jan! d!nie &r2s(re% p(r und te sh*ipt(hen edhe si d!ni pl(t!sues iniui i &!t2re d!nie+e !sht! ; Eur( ndersa a&siui !sht! 7;, Eur( 1.enifi"ionet e të burgosur$e .'#erii i t! dre#t!s p!r prani t! +i"ita+e%"'#erii i s! dre#t!s p!r praniin e pa&(+e%"'#erii i se dre#t!s p!r &!biin e letra+e%+i"ita pa bi&*2r#e n'a pers(neli%prani i letra+e pa &(ntr(ll n'a pers(neli i bur'ut%%l!shii n! pushi shp!rbl2es n! ent (se #asht! ti#%+i"it! 5ail#es #asht! bur'ut%sh5r2t!"ii i pushiit +#et(r n! sht!pi%und!sii i +a"hdiit t! studie+e e &(rresp(denc! #asht! instituci(nit t! ti# et#,
11.ë drejtat e të burgosur$e E dre#ta n! pun!%p!r shp!rbli pune%p!r pushi dit(r%#a+(r%+#et(r%E dre#ta p!r ba#t#e sh!ndet!s(re%p!r si'uri %p!r arsii dhe a5t!si pr(5esi(nal%p!r in5(ri%p!r prani t! +i"ita+e %p!r arr#en e pa&(+e%p!r an&esa dhe parashtresa%ushtriin e lir! t! 5es! et#,
12.Det(rimet e të burgosur$e /espe&tii i rendit sht!pia&%"batii i urdh!ra+e t! pers(nelit penitensiar%p!rbush#a e det2rie+e lidhur e pun!n%ba#t#a e hi'#ien!s n! l(&alin &u #et(n dhe pun(n%respe&tii i disiplin!s dhe s#ell#a &(rre&te nda# pers(nelit edhe t! t! d!nuar+e t! t#er!,
13.eoritë mbi qëllimin e dënimit e(ria abs(lute bi *!llliin e nd!sh&iit e(ria relati+e bi *!lliin e ndesh&iit e(ria bash&!&(h(re TESTI 3
Perkufizo lëndën e penologjisë4 F#ala PENOLOGJI rr#edh n'a 5#ala latine dhe 're&e pena9d!ni dhe l('(s sh&enc! *! d,,th sh&enca bi d!niin %terin PENOLOGJI e &a p!rd(r! p!r her! t! par! Franc Liber n! +itin 6; si disiplin! t! +e=ant!,Pra eshtesh&enc te(ri&e dhe pra&ti&ebi apli&iindhe e5i&asitetin e san&si(ne+epenaleecila duhetsh5r2d"uar te arriturat e sh&enca+e t#era studi#endhe pers(s #etet dhe et(date e e'"e&utiit te san&si(ne+e penale e*elli te ris(ciali"iit etesu&seseshute pers(na+e te denuar dhe pen'iin e a&ti+itetit criinal,
2. 5epra e njohur mbi 678 8789 D:; D<98789= u botua nga autori i njohur 4 a), (as 4(r b), Ansel Fa#erbah c). Cesarie Becarie
d), Jerei Bentha
3.9umero teoritë mbi bazën juridike dhe shoqërore të ndëshkimit4 0.*ilat janë dënimet kr(esore sipas legjisla"ionit të ri të oso$ës4 1enii e bur'i a5at'#ate%denii e bur'i dhe denii e '#(be %.elaga"ioni është> a), 1!ni e pun! t! r!nd! 5i"i&e b), 1!ni trup(r c), 1!ni pr(n!s(r d). Dënim eliminues
&.9umëro llojet e dënime$e para paraqitjes së dënimit me burgim4
1!niet eliinuese%d!niet trup(re%d!niet e pun! t! r!nda 5i"i&e%d!niet (rale dhe pr(n!s(re
).9umëro masat e trajtimit të det(rushum sipas ligjit mbi ekzekutimin e sanksione$e penale 4 8i asa t! tra#tiit t! det2ruesh! #an!>4asa e tra#tiit t! rehabilitiit te det2ruesh! p!r &r2esit +arur n'a dr('a dhe al&((li,
+.7arrja e lejes së $ozitjes është > a), 1!ni &r2es(r b),1!ni alternati+e c).Dënim plotësues
d),4as! e tra#tiit t! det2rush!
-.9ë "ilin grup të dënime$e bënë pjesë dënimi me kusht me urdhër për mbikq(rjen të shërbimit spro$ues 4 02 b!n! p#es! n! d!niet alternati+e
1.9umroni fazat e sistemit progresi$ irlandez4 Jan! t! n#!#ta si te& ai an'le", Fa"a I>$5a"a e *!ndriit n! *eli) Fa"a II>$Pers(nat '#at! dit!s pun(#n! s! bash&u e pers(nat e t#er! t! d!nuar%pa (bli'i t! hesht#es) Fa"a II>$L!shii e &usht t! t! d!nuar+e%*! dth pers(nat lir(hen para &(he dhe dalin n! liri pa ba#tur t!r! d!niin e parapar! sipas +endiit '#2*!s(r)
11.regullat standarde minimale te ?!së mbi trajtimin e persona$e të burgosur janë n@jerr në > a),/(! b).Gjenevë
c),8trasbur'
12.Aka kuptojmë me indi$idualizëm të tretmanit të persona$e të dënuar 4 4e &!t! n!n&upt(het p!rshtat#a e et(da+e dhe #ete+e t! ndi&iit t! pers(nalitetit t! t2re,0#( d( t! th(t! se #etet%et(dat%asat e +epriet t! cilat nd!rirren n'a ana e pers(nelit t! instituci(nit (se instituci(nit%duhet tu p!rshtaten +eti+e dhe cil!si+e psi&i&e%s(ciale dhe &ultur(re t! pers(na+e t! d!nuar,
13.9umroni metodat e punës së edukatorit me të dënuarit në institu"ione korrektuse4 6,4et(da e bind#es% 7,4et(da e &ri#iit t! shprehi+e D,4et(da e nit#es ,4et(da e pretiit%dhurata+e dhe shp!rblie+e n! !n2r! publi&e ;,4et(da e shtr!n'iit dhe nd!sh&iit
10.*ilat janë shërbimet kr(esore në institu"ionet korrektuse4 8h!rbiet &r2es(re t! instituci(ne+e &(rre&tuese #an!>8h!rbii i si'uriit%8h!rbii i Arsiiit dhe riedu&iit%sh!rbii i br(#t#es%sh!ndet!s(re%sh!rbii e&(n(i&(9 5inanciar%sh!rbii p!r (r'ani"iin e a&ti+itete+e &ultur(re9"ba+it!se e sp(rti+e dhe sh!rbie t! t#era,
1%.*ilat janë të drejta themelore të persona$e të dënuar gjatë qëndrimit në institu"ionet korrektuse4 E dre#ta p!r shp!rbli pune%e dre#ta p!r arsi dhe a5t!si pr(5esi(nal%e dre#ta p!r in5(ri%e dre#ta n! ushtriin e 5es!%e dre#ta p!r prani t! +i"ita+e%e dre#ta p!r &!biin e letra+e%e dre#ta p!r praniin e pa&(+e%e dre#ta p!r an&esa parashtresa dhe ndih! #uridi&e,
1&.9umëro kompeten"at e shërbimit spro$ues të oso$ës4 02 sh!rbi &a p!r det2r! t! &2=et n! e&"e&utiin e d!nie+e alternati+e dhe p!r riinte'riin sh(*!r(r t! pers(na+e t! d!nuar%p!r t! ndihuar n! e&"e&utiin e asa+e edu&ati+e nda# t! itur+e%si at2re brenda instituci(nale ashue dhe at2re #asht! instituci(nale,P!r'adit! An&et!n s(ciale p!r &r2esit e itur%p(ashtu &2 sh!rbi b!shtet dhe bi&*2r! "batiin e tra#tiit e rehabilitiit t! det2ruesh! t! pers(na+e t! +arur n'a dr('a dhe al&((li,
1).Si klasifikohen institu"ionet për ekzekutimin e dënimit me burgim dhe të masa$e tjera në Shqipëri 4 Bur'#e t! si'uris! s! lart!%t! "a&(nshe %t! ul!t dhe instituci(ne t! +e=anta
1+.*ili nga autorët është themelues i sistemit të pikë$e dhe në "ilin burg e aplikojnë atë4 8istei i pi&!+e p!r her! t! par! p!rd(ret n'a dre#t(ri i entit nd!sh&i(r n! u#dhes!n N(r5(l&%&apiteni i arin!s an'le"e%Ale&sand!r 4a&(na&$6),02 ll(# i d!niit apli&(het n! entin nd!sh&i(r t! u#dhes!s NO/FOL0%n! t! cilin ishin t! +end(sur &riinel! dhe pers(na t! rre"i&sh!t! d!nuar e denie a5at'#ata t! he*#es s! liris!,
1-.lasifikimi i persona$e të dënuar4
12 ll(#e t! &lasi5i&iit t! pers(na+e t! d!nuar>0lasi5i&ii i #asht! dhe i brendsh!, Klasifikimi i jashtëm(ekstern) *uhet ai ll(# i &lasi5i&iit *! b!het n! ba"! t! disa
&ritere+e (b#e&ti+e%&u erren paras2sh (sha%'#inia%ll(#i i +epr!s penale%lart!sia e d!niit%ll(#i i d!niit et#, Klasifikimi i brendshëm: &2 ll(# i &lasi5i&iit b!het brenda instituci(ne+e &(rre&tuese%&2 ba"(het n! +etit!%cil!sit! dhe &ara&teristi&at sub#e&ti+e%indi+iduale dhe t! brendshe t! secilit pers(n t! d!nuar, TESTI 4
Grupi B
ermin 6Penologji= për herë të parë e përdori në $itin 1+0% autori i njohur> a) Jean Pinatel b) Cesare Becarie c) Franc ieber
d) Xheri Bentha
2. *ilat janë format e reagimit pri$at ndaj kriminalitetit 4 P!r"!n#a$d!bii)%ha&arr#a$'#a&arr#a)%pa#tii n! shp!rblii$&(p("ici(ni)
3. 9umëroni teoritë mbi qëllimin e ndëshkimit 4 e(ria abs(lute bi *!llliin e nd!sh&iit e(ria relati+e bi *!lliin e nd!sh&iit e(ria bash&!&(h(re ,
0. eorinë e kontratës shoqërore mbi bazën juridike të dënimit e përfaqëson autori 4 a) !u"o Grocius
b) .h, .h, /us( c) Ianuel 0ant d) 0arl Bindin'
%. *ilat janë denimet alternati$e sipas legjisla"ionit të ri të oso$ës 4 1!nii e &usht%d!nii e &usht p!r tra#tiin e urdh!r t! det2ruesh! rehabilitues%d!nii e &usht e urdh!r p!r bi&*2r#e n'a sh!rbii spr(+ues,1!nii e &usht e urdh!r p!r pun! n! d(bi t! p!r'#ithshe%G#2s!liria
&. 9umëroni denimet eliminuese para paraqitjes së denimit me burgim 4
1!bii%1ep(rtii dhe /ele'aci(ni
). 7arrja e lejes së $ozitjes është4 a) deni &r2es(r b) deni alternati+ c) denim plotësues
d) as! e tra#tiit t! det2ruesh!
+B 9ë "ilin grup të dënime$e bënë pjesë denimi me kusht me mbikeq(rje nga Shërbimi Spro$ues3 e& deniet alternati+e, -. 9umëroni autorët më të njohur të "ilët për herë të parë e kritikuan ashpër sistemin e burgut kolekti$4 Xh(n -uard%G#eri Bentan%4irab(, 1. 9umëroni fazat e sistemit të klasifikimit apo të 'jene$ës 4 Fa"a e *elis! e bur'ut t! p!rbash&!t dhe e dal#es para &(he n! liri
11. 9umëroni fazat e sistemit progresi$ 8rlandez 4 Jan! t! n#!#ta si te& ai an'le", Fa"a I$5a"a e *!ndriit n! *eli) Fa"a II$Pers(nat '#at! dit!s pun(#n! s! bash&u e pers(nat e t#er! t! d!nuar%pa (bli'i t! hesht#es) Fa"a II$L!shii e &usht t! t! d!nuar+e%*! dth pers(nat lir(hen para &(he dhe dalin n! liri pa ba#tur t!r! d!niin e parapar! sipas +endiit '#2*!s(r)
12. ur janë miratuar regullat Standarde 7inimale të ?!së mbi trajtimin e persona$e te dënuar dhe në "ilin $end 4 Jan! iratuar ! 6:;; n! G#ene+!
13.rajtoni sistemin e pikë$e ose të 7akonakut 4 C ese B 8istei i pi&!+e ap( ndr2she si= *uhet ai i 4a&(na&ut !sht! n#! +ariant i sisteit pr('resi+%ir!p( duhet the&suar se%&2 siste ! tep!r !sht! n#! (r+at#e p!r apli&iin e n#! et(de t! e&"e&utiit t! deniit e bur'i sesa nd(n#! siste i pa+arur dhe i +eri5i&uar, #.$erkufi%o lenden e penolo"jise > Pen(l('#ia si sh&ence bi e&"e&utiin e san&si(ne+e
penale (se si *uhet ne disa +ende e dre#ta bi e&"e&utiin e san&si(net %eshte n#e disipline e rendesishee #uridi&e e cila &a lenden dhe et(dat e +eta te pa+arura te
studiit Pra eshte shkenc teorike dhe praktike mbi aplikimin dhe efikasitetin e sanksioneve penale ecila duhet shfrytezuar te arriturat e shkencave tjera studijen dhe persos mjetet dhe metodate e egzekutimit te sanksioneve penale meqellim te risocializimit mete sukseseshum te personave te denuar dhe pengimin e aktivitetit criminal.
, &.'umeroni llojet e denimeve para paraitejes se denimit me bur"im , Para
para*ite#es se deniit e bur'e #ane1enii eliinues $ deniet e +de&e#e debii dhe rele'aci(ni)%1eniet trup(re $deniet e pune deniet e pune te rend 5i"i&% deniet (rale dhe *n#er"uese%deniet pr(nes(re, .Besimtaret e ciles sekte reli"jio%e e predikojne sistemin e i%olimit apo te elise:
8e&ti pr(testant te s&etes &ue&ere, *+.'umeroni sistemin kr,esor te ek%ekutimit te denimit me bur"im: 8istei dhe
et(dat e e&"e&utiit te deniit e bur'i ne en2re &r(n(l('#i&e%hist(ri&e &(nsider(hen%sis%I bur'ut &(le&ti+ %sis% i*elis %sis%I heshte#es %sis I pi&a+e% sis% pr('resi+% sis%I &lasi5i&iit sis bash&(h(r (dern, **.'umero fa%at e sistemit pro"resiv an"les > 8ipas &eti sistei te denuarit '#ate
e&"e&utiit te deniit e bur'i%&al(#ne D%5a"a, Fa"a 6, E *endriit ne *eli%Fa"a 7,ba#te#a e perbash&et te deniit e bur'i%Fa"a D,*endr(n ne leshiin e &uisht te denuar, *-.ka kuptojme me procesin e riedukimit (risciali%mit ) te pers(na+e te denuar>
Nen&upt(#e &thiin e te denuarit ne bash&esine sh(*er(re%a5tesiin e ti# *e #et(#e ne har(ni e n(ra sh(*er(re dhe *e te &(ntrib(#e +ete ne si'uriin e e&"istences per #ete dhe pune te ndr2shee, */.'umeroni llojet e instuticioneve korrektuese sipas li"jit mbi ek%ekutimin e sanksioneve penale te kosoves: instutici(ni per te rritur $adh(r)%instutici(ni &(rre&tues
per te irtur%instutici(ni &(rre&tues per 5era, *0.1bservimi dhe studimi 2 personave te denuar: Opser+ii%studii dhe n#(he#a e
pers(nalitetit te denuarit%behet n'a ana e e&sperte+e &riin(l('#i&%bi(psi&i&e%s(ci(l('#i&e dhe edici(nal,Ne literature pen(l('#i&e e&"ist(#n d2 ll(#e te (bser+iit te pers(na+e te denuar,E&"ist(n (bser+ii sh&enc(r dhe (pser+ii epiri& % opservimi shkencor I pers(na+e dele&uent dhe I pers(na+e te denuar behet "a&(nisht e instituci(ne te +e*anta sh&enc(re %ndersa opservimi empiric dalli n'a (pser+ii sh&enc(r "bat(het ne instituci(ne &(rre&tuse ,Opser+ii sh&enc(r I pers(na+e te denuar sipas disa burie+e n'a literatrura e pen(l('#ise per her te pare #an apli&uar ne Bel'#i&e ne +itin 6:D,
#.'umeroni kompetencat e sherbimit korrektues te kosoves > 02 sherbi &a per
det2re ta &*2re ne e&"e&utiin e denie+e alternati+e dhe per riinte'riin sh(*er(r te pers(na+e te denuar%per te ndihuar ne e&"e&utiin e asa+e edu cati+e nda# te itur+e si at2re Brenda insturici(ne+e ashtu edhe at2re #ashte instutici(ne+e%per'adit an&eten s(ciale per &r2esit e itur%p( ashtu &2 sherbi beshtetet dhe bi&r2re "batiin e tra#tiit e rehabilitiit te det2rueshe te pers(na+e te +arur n'a dr('a dhe al&((li, &.3ilat jane denimet alternative sipas le"jislacionit te ri te kosoves: 1enii e
&usht%denii e &ushte per tra#ti e uredher te det2rueshe rehabilitees%denii e &ushte e urdher per bi&*2re#e n'a sherbiet spr(+uese%denii e &ushte e urdher per pune ne d(bi te per'#ithshee%'#2seliria, .'umero fa%at e sistemit pro"resiv irlande% > 8ipas &eti sistei pers(nat e denuar
duhet te &al(#n neper tri 5a"a>Fa"a e *elise%Fa"a e bur'ut te perbash&et%Fa"a e *endriit ne paralele per te lire dhe 5a"a e leshiit e &usht ne liri, *+.ka kuptojme me individuali%im te tretmanit te personave te denuar:
Nen&upt(#e pershtate#en e et(da+e dhe #ete+e te ndi&iit pers(nalitetit te t2re, **.'umeroni llojet e instuticioneve korrektuese sipas shkalles se si"urise: Instutici(ni
I tipit te b2llur $sh&alla e lart e si'uris )%Instutici(ni I tipit '#2se te hapur $sh&alla e ese e si'uris )%Instutici(ni I tipit te hapur $sh&alla e ese e +('el e si'uruse ), *-.3ilat jane sherbimet kr,esore ne instuticionet korrektuese: Jane> sherbii I
si'uriit%sherbii I arsiit dhe riidu&iit%sherbii I br(#te#es shendets(r%sherbii e&(n(i&( 5inanciar%sherbii per (r'ani"iin e a&ti+itete+e &ultur(re9"ba+itese e sp(rti+e dhe sherbie t#era, */.3ilat n"a autoret eshte themelues 2 sistemit te pikave dhe ne te cilin bur" e aplikoj ate: 0ete siste te e&"e&utiit te deniit e bur' per her te pare e apli&(i
dre#t(ri I ertit ndesh&i(r ne u#dhesen N(r5(l&%&apiteni I arines an'lese%Ale&andar 4a&(na&%ne +itin 6, *0.Klasifikimi 2 personave te denuar: 0ara&teristi& e perbash&et e &lasi5i&itit eshte
indi+iduali"i I per'#e'#sise penale%indi+idualicii I deniit dhe indi+iduali"ii I tretanit e *elli te perisiit te t2re,0lasi5i&ii eshte n#e pr(cess peranent '#ate tere tretanit penitensiar , lojet dhe kriteret e kalasifikimit jane >a)&lasi5i&ii I #ashte $e&stre) *uhet &lasi5i&ii h(ri"(ntal ne ba"e te disa &ritere+e (b#e&ti+%e rastin e &eti# &lasi5i&ii irren paras2sh (sha%'#inia ll(#i I +epres penale%ll(#i I deniit dhe lartesia e ti# dhe ricidi+i"i% &ete ndare#e e bene +ete li'#i ap( '#2&atat '#at tra#tiit%'#2&iit dhe sh*iptiit te denuar e bur',b) klasifikimi 2 brendeshem $intern )%*uhet &lasi5i&ii +ertical I cili behet Brenda instutici(ne+e &(rre&tuese I cili behet ne ba"e te +ite+e%cilsi+e dhe &ara&teristi&at sub#e&ti+%'rupet duhen te &ene +eti heter('#ene%&lasi5i&iin e be#ne &(isi(ne pr(5esi(nale e e&spert te leine#e+e dhe pr(5ile+e te ndr2shee sh&enc(re dhe
pr(5esi(nale, 4.3ilat jane denimet me pune te rend fi%ike "jate fa%es se rea"imit public ndaj kriminalitetit > Puna 5i"i&e ani#e si lundertan dhe +eltar%puna ne ehr(re%puna ne
planta"he%puna ne ih#en dhe th2re#en e 'ure+e%puna ne *ele#en e hapsira+e te re#a t(&s(re dhe pune te t#era te renda,
#.56istemi i heshtejes5ne cilin ,tet eshte perdorur dhe perse e ka marre emrin keshtu: Ne (bern te Ne H(r&9ut% erin e &a arre per sh&a& se (srespe&tii I
ndaleses se &(ini&iit dhe (bli'iit te heshte#es eshte denuar ne en2r ri'(r("e n'a per(neli I instut(ci(nit, ,3ila eshte vepra e njohur e 7!1' !89D it;ne te cilen ai 2 bente nje kritike te ashper sistemit e bur"ut kolektiv: Lidhur e pr(bleet dhe p("iten e +eshtire te &et2re bur'#e+e &a sh&ruar +epren e ti# te n#(hur”G#end#a e bur'#e+e ne An'li dhe ne ells”%Ai ne ba"e te persht2pe#e+e n'a +i"ita *e u &a bere &a &er&uar ndr2shiin dhe trans5eriin rre#nes(r te t2re, .'umero kriteret e jashtem (objective) te klasifikimit te personave te denuar >
0riteret e #ashte #ane> (sha%'#inia%ll(#i I +epres penale%ll(#i I deniit dhe lartesia e ti#e dhe 5a&ti i perserite#es se +epres penale *+.'umeroni kompetencat e sherbimit sprovues te kosoves > 02 sherbi &a per det2re
te &2*et ne e&"e&utiin e denie+e alternati+e dhe per riinte'ri sh(*er(r te pers(na+e te denuar%eshte c(petent per te ndihuar ne e&"e&utiin e asa+ edu&ati+e nda# te itur+e%8herbii spr(+ues eshte nen udhehe*e#en e (r'anit public &(petent ne leine e *eshte#e+e '#2*es(re% &a per det2r te per'adis an&eten s(ciale per &r2esit e itur et#, **.3ilat kushte duhet te plotesohen e te lirohen me kusht personat e denuar > Per+e*
pl(tesiit te &er&esa+e 5(rale te li'#it%ne lidhe#e e &(hen e +ua#te#es te deniit pre# 7D dhe (s te *ene perserites I +epra+e penale te &r2era %te be#e s#elle#e te ira et#, *-.Klasifikimi dhe kate"ori%imi 2 instuticioneve korrektuese > 4e &lasi5i&i dhe
&ate'(ri"iin e instutici(ne+e &(rre&tuese nen&upt(#e%e *elli te "batiit te tretanit dhe pershtate#es e te su&seseshee se &er&esa+e per riidu&iin dhe riinte'riin e pers(na+e te denuar,0lasi5i&ii dhe &ate'(ri"ii I instutici(ne+e d( te th(te ndare#e e instutici(ne+e ne ll(#e te ndr2shee %sipas disa &ritere+e te cilat "a&(nisht rre'ull(hen e li'# ap( disp("ita te t#era te secilit shtet 0lasi5i&ii dhe &ate'(ri"ii I instutici(ne+e &(rre&tuese%behet e *elli *e (bser+ii dhe &lasi5i&ii I pers(na+e te denuar%tani te sendert(het ne pra&ti&e,
