PANDU ARAH
19.1
Peta: •
Gambaran muka bumi atau sebahagian daripadanya yang dilukiskan di atas permukaan yang rata (kertas misalnya) misalnya) serta mengikut skala skala
19.1 19.1.1 .1 Kegu Keguna naan an Peta Peta:: •
Bagi Bagi mendap mendapatk atkan an maklum maklumat at berhub berhubung ung lokasi lokasi tempat tempat-tem -tempat pat,, arak, arak, ketinggian, bentuk muka bumi, halangan, pembangunan, mer!u tanda dan laluan-laluan yang boleh digunakan
19.1 19.1." ." #eni #eniss Pet Peta: a: •
$ntaranya: o
Peta %opogra&i 'erupakan dokumen yang dikelaskan sabagai terhad 'empunyai dimensi mengu&uk dan dimensi men!an!ang *ime *imens nsii men! men!an an!a !ang ng + keti keting nggi gian an sesu sesuat atu u titi titik k dapa dapatt diketahui diketahui (dilambangkan (dilambangkan dengan garisan garisan kontur kontur dan ada kalanya ditunukka dengan nombor)
o
Peta Planimetri *imensi mengu&uk sahaa eperti peta panduan alan raya dan panduan pelan!ongan Beberapa keping diilidkan sebagai atlas $tlas hanya terdiri daripada peta-peta berskala ke!il sahaa
o
•
•
•
Peta #asad %imbul Plastik
Peta Berskala Ke!il: 'enggambarkan kaasan muka bumi yang agak luas o 'akl 'aklum umat at yang yang terk terkan andu dung ng tida tidakl klah ah begi begitu tu meny menyelu eluru ruh h dan dan o terperin!i o 1 : // /// dan lebih ke!il Peta kala ederhana: 0ebih besar daripada 1 : // /// dan kurang daripada 1 : 2 /// o Peta Berskala Besar: 'enggambarkan kaasan muka bumi yang lebih ke!il o *apat memuatkan maklumat yang lebih menyeluruh dan terperin!i o 1 : 2 /// dan lebih besar o
* Skala 1 : 50 000 lebih besar daripada 1 : 500 000 kerana mewakili kawasan yang lebih kecil dan maklumat yang lebih terperinci
1
19.1 19.1.3 .3 4ara 4ara 'end 'endap apat at Peta Peta:: • •
'endapatkan kebenaran daripada pihak berkuasa 'embuat permohonan melalui #abatan 5kur dan Pemetaan di negeri masingmasing (Borang PP6'-$(71) + abatan keraaan dan Borang PP6' 1 + pihak aam dan badan berkanun) berkanun)
Bayaran dikenakan apabila membeli peta setelah permohonan diluluskan 19.1 19.1.8 .8 Kese Kesela lama mata tan n Peta: Peta: •
•
•
•
#angan #angan biarka biarkan n peta peta terbia terbiarr tanpa tanpa penga pengaasa asan n orang orang yang yang dibena dibenarka rkan n memili memilikin kinya ya.. *iragu *iraguii atuh atuh ketang ketangan an musuh musuh yang yang boleh boleh mengan mengan!am !am keselamatan negara #angan berikan peta kepada sesiapa yang tidak di benarkan alaupun bagi maksud melihatnya sahaa %entuk %entukan an peta mempunyai mempunyai bekas khas supaya supaya tidak ter!i!ir ter!i!ir ketika ketika dalam peralanan #ika hilang, segera men!arinya dan ika tidak diumpai sila laporkan di balai polis berdekatan
19.1 19.1.2 .2 'en 'enag agaa Peta Peta:: • • • • •
endaklah diaga dengan !ermat supaya tidak rosak, koyak atau terbakar #ika terkena air, maklumat yang tergambar akan kelihatan kurang elas 'udah koyak apabila basah imbol-simbol dan tanda akan terlindung ika terkena !at atau dakat 0angkah-langkah menaganya: etelah peta dilipat dimasukkan ke dalam plastik atau bekas lain o kalis air #angan membuat sebarang tanda atau tulisan. Gunakan pensel ika o terpaksa #angan menghisap rokok seaktu mengendalikan dengan tangan dan o auhkan dari api. Gunakan Gunakan lampu suluh ika ika memba!a aktu malam
19.1 19.1. . 'eli 'elipa patt Peta Peta:: •
•
Peta hendaklah dilipat kepada sai yang ke!il supaya dimuatkan ke dalam plastik yang ke!il *engan lipatan ini, bahagian yang hendak diba!a dapat dilihat dengan !epat tanpa membuka keseluruhan peta setiap kali hendak diba!a
"
19.1 19.1.3 .3 4ara 4ara 'end 'endap apat at Peta Peta:: • •
'endapatkan kebenaran daripada pihak berkuasa 'embuat permohonan melalui #abatan 5kur dan Pemetaan di negeri masingmasing (Borang PP6'-$(71) + abatan keraaan dan Borang PP6' 1 + pihak aam dan badan berkanun) berkanun)
Bayaran dikenakan apabila membeli peta setelah permohonan diluluskan 19.1 19.1.8 .8 Kese Kesela lama mata tan n Peta: Peta: •
•
•
•
#angan #angan biarka biarkan n peta peta terbia terbiarr tanpa tanpa penga pengaasa asan n orang orang yang yang dibena dibenarka rkan n memili memilikin kinya ya.. *iragu *iraguii atuh atuh ketang ketangan an musuh musuh yang yang boleh boleh mengan mengan!am !am keselamatan negara #angan berikan peta kepada sesiapa yang tidak di benarkan alaupun bagi maksud melihatnya sahaa %entuk %entukan an peta mempunyai mempunyai bekas khas supaya supaya tidak ter!i!ir ter!i!ir ketika ketika dalam peralanan #ika hilang, segera men!arinya dan ika tidak diumpai sila laporkan di balai polis berdekatan
19.1 19.1.2 .2 'en 'enag agaa Peta Peta:: • • • • •
endaklah diaga dengan !ermat supaya tidak rosak, koyak atau terbakar #ika terkena air, maklumat yang tergambar akan kelihatan kurang elas 'udah koyak apabila basah imbol-simbol dan tanda akan terlindung ika terkena !at atau dakat 0angkah-langkah menaganya: etelah peta dilipat dimasukkan ke dalam plastik atau bekas lain o kalis air #angan membuat sebarang tanda atau tulisan. Gunakan pensel ika o terpaksa #angan menghisap rokok seaktu mengendalikan dengan tangan dan o auhkan dari api. Gunakan Gunakan lampu suluh ika ika memba!a aktu malam
19.1 19.1. . 'eli 'elipa patt Peta Peta:: •
•
Peta hendaklah dilipat kepada sai yang ke!il supaya dimuatkan ke dalam plastik yang ke!il *engan lipatan ini, bahagian yang hendak diba!a dapat dilihat dengan !epat tanpa membuka keseluruhan peta setiap kali hendak diba!a
"
19.1
'emba!a Pe Peta 19.1 19.1.1 .1 'akl 'aklum umat at bin bingk gkai ai
3
•
•
6ama 0embar *ipilih sempena nama tempat tersebut o 6ombor 0embar 6ombor ruukan yang khusus bagi peta tersebut o
•
5nuran Grid 'aklumat mengenai unit sukatan yang digunakan o
•
$maran %erhad o 'engingatkan pengguna peta tentang larangan-larangan tertentu berhubung penggunaan peta
•
•
•
6ama iri dan kala o *ituliskan dalam perkataan '$0$;<$ (='=6$6#56G) dan diikuti dengan skala peta itu yang dibuat dalam bentuk pernyataan nisbah kala Garisan ebagai kayu pembaris bagi tuuan mengukur arak di peta o 4atatan Kredit 'enerangkan aatan pegaai yang bertanggungaab o menerbitkan peta diikuti !atatan tahun ia diterbitkan
bagi
8
•
%ahun 4etakan o 'enyatakan nama abatan yang men!etak peta serta tahun ia di!etak %ahun peta itu di!etak tidak semestinya sama dengan tahun ia o diterbitkan
•
•
#arak Kontur *igunkan untuk menentukan men!ari ketinggian o
•
5kuran %inggi dari $ras 0aut 'enyatakan unit sukatan bagi ketinggian yang diukur dari aras laut o
•
Kotak >uukan Peta 'enerangkan bagaimanakah !aranya menyebut ruukan grid kepada o mana-mana lokasi di peta >uukan grid uga disebut ruukan peta o
•
Kotak Petunuk 'enyatakan maksud tiap-tiap simbol dan singkatan yang tergambar o di peta
•
>aah Perbeaan udut 5tara 'enyatakan perbeaan nilai sudut antara 5tara Grid, 5tara Benar o dan 5tara 'agnet
19.1. Gambaran 'uka Bumi: •
•
Garisan Grid 'empunyai set membuur dan set melintang o Penting dalam pemba!aan peta o imbol o
•
•
ingkatan *itulis dengan arna hitam dan terdiri daripada nama-nama umum o sahaa 6ama o o
•
'enggambarkan !iri-!iri sebenar di muka bumi sama ada yang dibuat oleh manusia mahupun semulaadi
6ama khas seperti nama bandar dl *iea dengan penuh
$ngka
2
o
o
o
•
$ngka yang berarna hitam dan didahului oleh simbol ketinggian adalah ketinggian tempat tersebut (misalnya pun!ak gunung) $ngka sebaris dengan garisan lurus (garisan grid) maka ia adalah nilai grid garisan berkenaan $ngka berarna merah di tepi simbol alan raya + penanda arak bagi tiap-tiap batu atau meter
?arna o
Biru
o
Perang
o
'elambangkan !iri-!iri buatan manusia seperti bangunan, ambatan dll. $da uga bukan buatan manusia tetapi ditandai dengan arna hitam seperti batu pa!ul, tebing tinggi, sempadan (mukim, perbandaran, hutan simpan dll) ?arna putih berpetak-petak memanang adalah khusus untuk alan keretapi
'erah
•
'elambangkan !iri-!iri tumbuh-tumbuhan ke!uali padi, hutan paya, hutan bakau, hutan nipah dan padang rumput. %umbuhan sebenar dengan memerhatikan simbol disekelilingnya
itam
o
'enggambarkan ketinggian muka bumi dan dikenali sebagai kontur
iau
o
ungai, laut, paya, tasik, tali air dll
'elambangkan alan raya berturap enis berkembar dan dua hala #enis lain digambarkan dengan berputus-putus
Kun!i Peta @ Petunuk :
19.1.7 Garisan Grid:
7
• • • •
Garisan grid yang membuur + timuran Garisan gird yang melintang + utaraan *iakili oleh dua angka #arak antara garisan dengan garisan ialah 1/// m
Petak grid: bersudut tepat 9/A • 6ilai tiap-tiap petak ialah 1/// m 1/// m atau 1 km persegi • Kedudukan sesuatu tempat disebut dahulu angka timuran dan diikuti • angka utaraan >uukan Grid: =mpat $ngka (!ontoh $: 9"8) + menandakan kaasan atau lokasi • se!ara kasar
•
=nam $ngka (4ontoh: 221"7) + menandakan lokasi hanyalah satu titik ke!il sahaa
9
19.1.9 Kontur • •
• • •
• •
'enggambarkan keadaan tinggi rendah muka bumi di alam peta %erdiri daripada garisan-garisan halus yang berbentuk lingkaran dan berarna perang 'elambangkan arak menegak yang diukur dari aras laut %iap-tiap satu garisan kontur menyambung titik-titik yang sama tinggi #arak atau ruang yang terdapat di antara garisan kontur dinamai arak atau selang kontur 6ilai arak kontur ada di!atatkan di luar bingkai peta berhampiran skala Bermula dari arisan pertama (paling baah), tiap-tiap garisan kontur yang kelima di!etak dengan lebih tebal daripada empat garisan dan dinamakan garisan indeks (menunukkan melalui angka biasa dan tidak perlu menghitung umlah garisan kontur
1/
•
'engetahui !erun dan landai sesuatu tempat
•
Ketinggian pada garisan dan arak kontur
11
!.
Ketinggian 4 C // D "/ C 1/ m "
•
4erun eragam
•
4erun 4ekung dan 4embung
1"
19.1.1/ Bentuk Eiikal 'uka Bumi •
Bukit atau gunung
•
Banggul
•
Genting
13
•
0urah
•
Kol
•
Pelana
18
•
Penara
•
>abung
•
usuh Bukit
12
19.1.11 'eletak Peta •
'eletak peta se!ara pemerhatian
•
'eletak peta berpandukan matahari
1
19.1.1" kala: •
kala dalam perkataan 1 !m bersamaan 1 km o
•
Pe!ahan Pengimbang 1 : 2/ /// o 1 : 2 /// o
•
kala Garisan (linear) 4ara mengukur arak lurus o
o
4ara mengukur arak lengkung
1
19.3 Kompas 19.3.1 $rah 'ata $ngin
19.3." %iga #enis 5tara
19.3.3 Bearing Kompas
17
19.3.8 Eormula bagi penukaran: • • •
•
Bearing grid ke bearing C 6ilai bearing grid D 6ilai perbeaan Bearing magnet ke bearing grid C 6ilai bearing magnet + 6ilai perbeaan 4ontoh: Bearing 'agnet C 1"/A D //1A 3/ C 1"1A 3/ o Bearing Grid C 18/A - //1A 12 C 139A 82 o Eormula ini boleh hanya digunakan ika 5tara Grid berada di sebelah timur (kanan) 5tara 'agnet. #ika 5tara Grid berada di sebelah barat 5tara 'agnet maka &ormula digunakan sebaliknya
19.3.2 Panduan ketika menggunakan kompas: • •
•
•
•
'emegang kompas dalam kedudukan rata (tidak senget) #angan ambil bearing berhampiran kaasan terdapat besi dan litar elektrik: %alian elaktrik kuasa tinggi C 0ebih 22 m o Kereta C 0ebih 17 m o %alian telegra& atau tele&on C 0ebih 1/ m o Kaat besi C 0ebih 1/ m o Parang C 0ebih /." m o Periksa ketepatan bearing dengan dua kompas lain. =lakkan daripada menggunakan kompas yang rosak ebelum menggunakan, pastikan unit di dalam mil atau darah serta perhatikan angka-angka dan tanda-tanda yang ada Kompas yang baik ialah arum yang !epat stabil ketika dipegang atau dipusing-pusingkan
19.8 #enis Kompas 19.8.1 Kompas Prismatik
19
•
'en!ari bearing
•
'eletak bearing (penutup dalam keadaan mendatar, bukan tegak)
"/
•
'eletak peta dengan kompas
%imuran
•
%entukan 5tara Kompas sehala dengan 5tara Peta bukan sebaliknya. *engan demikian peta telah diletakkan pada kedudukan yang seaar dengan bumi
19.8." Kompas 0ensatik •
•
•
%idak duhuraikan kerana ia lebih kurang sama dengan kompas prismatik ke!uali hendak memba!a angkanya $ngka tersebut diba!a melalui kanta pembesar yang boleh dilipat sebagaimana kotak prisma #ika anda boleh mengendalikan kompas prismatik anda seharusnya tidak mempunyai masalah untuk mengendalikan kompas lensatik
"1
19.8.3 Kompas Frienteering
Plet bes
'oable ouse
•
'engukur bearing peta
""
•
'en!ari bearing kompas
•
Bearing sudut
"3
•
'eletak bearing
•
'eletak bearing di peta
"8
•
'eletak peta dengan kompas
"2
19.2 Bergerak *engan Kompas 19.2.1 4ara bergerak •
'enggunakan >akan 'engarahkan kaan bergerak lurus dengan mengaal ke kiri dan ke o kanan apabila terkeluar dari garisan bearing ehingga satu arak yang boleh dilihat dan di dengar, arahkan ia berhenti o Bergerak ke arahnya tanpa menggunakan kompas o $pabila tiba di tempat rakan, barulah kendalikan kompas semula o mengikut bearing yang ditentukan
•
'enggunakan Fbek
"
•
'enggunakan kompas se!ara tepat Bearing yang ditunukkan oleh kompas terus ke sesuatu tanda o *alam keadaan ini bearing kompas hanya diadikan panduan kasar. o 'emastikan pergerakan lebih kurang selari dengan arah bearing o $pabila tiba di sasaran, pastikan bearing yang ditunukkan oleh o kompas dipatuhi sepenuhnya
19.2." alangan
•
'engguna penanda
"
•
'enyimpang 82A
•
'enyimpang 9/A
9/A
19. Bergerak *engan Peta
"7
19..1 'engetahui 0okasi •
'engesan 0okasi e!ara Pemeriksaan
•
'engesan lokasi melalui silang-alik
"9
•
'engesan lokasi lain melalui persilangan
19.." 'engira 'asa •
•
'asa C
#arak Kelauan Berikut adalah kadar kelauan yang berbea sebagai panduan:
4<>< $%$5 K=$*$$6 '5K$ B5'< #alan di tanah lapang #alan yang mendaki 'eredah hutan tanah rata 'eredah hutan di atas rabung 'eredah hutan melalui lereng utan buluh Belukar (hutan primer) tebal 0alang tebal >esam tebal utan paya 0adang getah (bersih atau terang) 0adang getah (semak) •
4ontoh: 'asa o
C
1." km
C 1"// m
K=0$#5$6 -B=>G=> 8 + 2 km@ " + ".2 km@ ".2 + 3.2 km@ 1.3 + " km@ 1 + 1.2 km@ 8// + // m@ 3// + 2// m@ 2// + 7// m@ 12/ + "2/ m@ 1// + "// m@ 3.2 + 8.2 km@ ".2 + 3.2 km@
C 3 #am
3/
o
•
•
'asa
C
8// m
8// m
1." km // m
C 1"// m // m
C " #am
$nggaran masa mendaki gunung:
4ontoh: $. 'asa bagi arak mendatar
C
1/ km 2 km@
C " #am
B. 'asa bagi arak menegak
C
13"/ 33/ m@
C 8 #am
'aka, umlah $ D B C " #am D 8 #am C #am 19. esat #alan 19..1 %anda-tanda sesat alan • •
%idak sampai ke titik yang sedang dituu dalam masa yang seaarnya 4iri-!iri muka bumi yang terdapat di dalam peta tidak sama dengan ada di sekeliling
19.." %indakan •
4ara 1: entikan peralanan. Berehat dan tenangkan &ikiran o o %eliti peta dengan lokasi yang anda berada #ika bertemu sungai perhatikan arah aliran dan bandingkan dengan peta o
31
•
4ara ": 'embuat ba!k bearing atau melalui laluan se!ara susuran o
•
4ara 3: 'enggunakan deria penglihatan dan pendengaran o 'elalui deria penglihatan, anda terpaksa naik ke kaasan tinggi seperti o bukit, gunung atau pokok. #ika telah menemui kaasan penempatan manusia, maka tuukan bearing o ke arahnya dan bergerak 'elalui deria pendengaran, anda terpaksa ke kaasan tinggi, mendengar o bunyi kenderaan, enin gergai dan binatang ternakan. 0ebih berkesan aktu malam. o #ika telah menemui kaasan penempatan manusia, maka tuukan bearing ke arahnya dan bergerak
•
4ara 8: o %uu ke arah kaasan rendah sehingga bertemu sungai dan mengikut aliran ke hilir sehingga menemui penempatan manusia 4ara ini uga untuk bergerak tanpa peta dan kompas o
19..3 'en!ari arah utara dan selatan •
'atahari 'emerhati matahari terbit dan tenggelam o
•
Bulan o
'emerhati bulan terbit dan tenggelam
3"
•
Bayang-bayang
33
•
Bintang
Ke bintang Polaris
•
#am %angan *i emis&era 5tara
*i emis&era elatan
38
