UVOD GRAMATIKA ITALIJANSKOG JEZIKA Svi se slažemo da je italijansi je!i veoma le" i melodi#an$ To je je!i oji "%i"ada %omansoj &%'"i je!ia( ao i )%an*'si( +"ansi( "o%t'&alsi i %'m'nsi( a %a!vio se i! latinso& je!ia( tao da mno&e %e#i ' je!i*ima oji ne "%i"adaj' "omen'toj &%'"i mo&' da ,'d' "%e"o!natljive "o svojoj osnovi "%e'!etoj i! latinso& je!ia$ Melodi#nost italijanso& je!ia "oti#e i od to&a +to svaa %e# "%ati#no !av%+ava voalom i +to je!i ne "o!naje slo&ove sa "o neolio s'&lasnia ,e! samo&lasnia - voala .ao +to s' n$ "%$ na+e %e#i prst ili čvrst( grm( vrh, stv a% ili spremanje( /0$ Italijanse %e#i se lao i!&ova%aj' i te#no( nadove!'j' se( ' i!&ovo%' se ne oseti niava "%e"%ea .N$"%$ Io studio l’ italiano /$0 ( sto&a %e#eni*e imaj' t' "ose,n' melodi' i %itam$ Italijansa &%amatia( i"a( nije tao jednostavna i nije ' "ot"'nosti "%e'!ela latinse onst%'*ije( a osim to&a( ima dosta "%avila ao i i!'!etaa od "%avila( i mada se onst%'*ija %e#eni*e ne %a!li'je mno&o od onst%'*ije ' na+em je!i'( i"a( nije 've mo&'1 2 a nije ni "oželjan - doslovni "%evod( o,!i%om da ada se %adi o "%evod'( važno je da se !ad%ži smisao %e#eni*e i &%amati#a is"%avnost ali %e#eni*a t%e,a da ,'de ' d'3' je!ia na oji se "%evodi$ Svai je!i je "%e sve&a inst%'ment( s%edstvo om'nia*ije( oja može da ,'de ve%,alna i neve%,alna( a *ilj svao& je!ia je taj da ostva%imo t' om'nia*ij'( da i!%a!imo "%e*i!no svoje misli i ose1anja( da !at%ažimo in)o%ma*ij' i da je %a!'memo( da "%enesemo "o%'' i da "%imimo "o%'' i jo+ mno&o to&a $$$$$ $ Na%avno( i ne"%avilnim na#inom i!%ažavanja i &ovo%a mi možemo da ostva%imo svoj *ilj 2 da nas ' &lo,al' sa&ovo%ni %a!'me i da mi %a!'memo d%'&e( ali na%avno( &%amatia je t' da ,i svoje %e#eni*e )o%m'lisali na o%etan na#in( da ,i na+e i!%ažavanje ,ilo ne samo &%amati#i is"%avno ve1 i le"o )o%m'lisano i da ,i na'#ili da se s"o%a!'mevamo ' d'3' st%ano& je!ia( ' ovom sl'#aj' italijanso&$
Ol&i*a Ka"etani1( 4%o)$ Italijanso& je!ia
SADR5AJ MOR6OSINTAKSA A7E8EDA GLASOVI I ZNA8I ( IZGOVOR ( 4RIMERI 9LAN Od%e:eni #lan - O,li*i od%e:eno& #lana 4%ime%i Neod%e:eni #lan - O,li*i neod%e:eno& #lana 4%ime%i U"ot%e,a od%e:eno& #lana 4%ime%i U"ot%e,a "a%titivno& #lana 4%ime%i IMENI8E Imeni*e - %od i ,%oj 4REDLOZI I 4REDLOZI SA 9LANOVIMA Osnovni "%edlo!i
4RIDEVI 4RISVOJNI 4RIDEVI KOM4ARA8IJA 4RIDEVA
GLAGOLI Konj'&a*ije Na#in V%emena 4REZENT 4%avilni &la&oli Ne"%avilni &la&oli Modalni &la&oli
Inoativni &la&oli 4omo1ni &la&oli 4%e!ent "omo1ni3 &la&ola ESSERE 2 AVERE IM4ERATIV 4%avilni &la&oli Ne"%avilni &la&oli Modalni &la&oli Inoativni &la&oli 4omo1ni &la&oli "%ime%i 4RO;LO SLO5ENO VREME 4ASSATO 4ROSSIMO G%a:enje "a%ti*i"a 4%avilni &la&oli Ne"%avilni &la&oli Modalni Inoativni&la&oli &la&oli 4omo1ni &la&oli 4%ime%i Ne"%avilni "a%ti*i"i 4%ime%i IM4ER6EKT 6UTUR I KONDI8IONAL
A7E8EDA GLASOVI I ZNA8I .GRA6EMI0 A7E8EDA( &lasovi i !na*i( i!&ovo% Italijansa a,e*eda ima <= slovni !na( iao ' i!&ovo%' ima vi+e &lasova tao da se o%iste !d%'žena slova !a do,ijanje ti3 &lasova oji od&ova%aj' i &lasovima ' na+em je!i'$ A7E8EDA A a 7 ,i
> aa I i
? ' R e%%e
8 D E 6 G
LM N O 4
ST esse ti U ' V v' Z d!eta
#i di e e))e dži
elle emme enne o "i
J@ jota i l'n&a SAMOGLASNI8I .VOKALI0 i SUGLASNI8I .KONSONANTI0 Italijansi je!i ima B voala .samo&lasnia0 i =C onsonanata .s'&lasnia0$ e, i, o, u i!&ova%aj' se ao i ' s%"som je!i'( s tim +to "ostoje Voali ne!natne2 a,%a!lie ' i!&ovo%' !atvo%eni3 voala e( o ao i ' i!&ovo%' di)ton&a .dvo&lasni0 i t%i)ton&a .t%o&lasni0( tj$ "o dva ili t%i voala ' om,ina*iji i-a i-e, i-o, i-u .ada i do,ija !na#enje "ol'voala "a se i!&ova%a ao na+e J0( ili "%ividni3 dvo&lasnia( ada se svai voal i!&ova%a "ojedina#no$ Di)ton!i( "ol'samo&lasni*i i "%ividni dvo&lasni*i
4%ime%iF Di)ton& F "ia*e%e( "iede( "iove( "i'ma . i!&ovo% je naj,liži na+em pj 2 pjaćere, pjede, pjove, pjuma - !adovoljstvo( sto"alo( "ada i+a( "e%o 0
T%i)ton&F ai'ola( "i'olo( miei ( t'oi . i!&ovo%F ajuola, pijuolo, mjei, tuoij 2 leja( o#i1( moji( tvoji0 4%ividni dvo&lasniF violino( t%ion)o( "at%ia( %i'nione( "a'%a( ae%eo .violina( t%ij'm)( domovina( sastana( st%a3( avion 0$
Kom,ina*ija slova c,g sa voalima e, i i "alatali!a*ija 9 2 D5H Ne+to složeniji !a "isanje s' &lasovi ao +to s' na+i č-ć, dž-đ, š, lj i nj !a oje se o%iste !d%'žena slova$ U italijansom i!&ovo%' ne "ostoji %a!lia ' i!&ovo%' i!me:' 9 i ( D5 i H( ve1 je to - ' odnos' na na+ je!i 2 ne+to i!me:'( ao +to je i i!&ovo% !a ; ne+to me+i ' odnos' na na+$ Za &lasove #1 i :dž ne "ostoji od%e:eni samostalni !na ( ve1 se ti &lasovi do,ijaj' tao +to se o%iste voali I i E oji dovode do tao!vane "alatalia!a*ije slova 8 i G$ Kada ne želimo "alatali!a*ij'( i!me:' slova 8 ili G i voala e ( i ',a*'jemo nemo >$ 8a(*o(*' i!&ova%a se ao a( o( ' 4%ime%i F ca%ta( costa( cult'%a ."a"i%( o,ala( 'lt'%a0 8e( *i i!&ova%a se ao #e( #i 4%ime%i F cemento( cinema .*ement( ,ioso"0 Ga( &o( &' i!&ova%a se ao &a( &o( &' 4%ime%i F %a ga!!o( gove%no( a'gu%i .mladi1( vlada( #estite0 Ge( &i i!&ova%a se ao :e( :i 4%ime%i F Genova( gente( Egitto( gi%asole .Henova( lj'di( E&i"at( s'n*o%et0 8ia( *io( *i' i!&ova%a se ao 1a(1o(1' 4%ime%iF 8amicia( ,acio( )anciullo .o+'lja( "olj',a*( dete0
Gia( &io( &i' i!&ova%a se ao :a( :o( :' 4%ime%iF Mangia%e( giovani( giudi*e .jesti( mladi( s'dija0 8ie( &ie
i!&ova%a se ao 1e (:e 4%ime%iF 8amicie( *iliegie .o+'lje( t%e+nje0 . ' ovom sl'#aj' slovo i se "%ati#no ne #'je 2 "a se %e#i i!&ova%aj' ao kamiće, čilieđe, ali ' %e#i cielo 2 ne,o 2 '
i!&ovo%' se #'je i nena&la+eno i 2 ćielo; tao:e( i ' %e#ima oje ' jednini !av%+avaj' na -*ia( -&ia( ' množini - *ie( -&ie ' i!&ovo%' se #'j' ova voalaF n$ "%$ )a%macia - )a%macie ( ,'gia 2 ,'gie - )a%ma1ia( )a%ma1ie 2 a"oteae ( ,':ia ( ,':ie 2 laž(laži 0 Da ,i do,ili !v' K ili G '! voale e i i mo%amo da o%istimo nemo >( oje se "i+e ali se ne i!&ova%a( "a se s3odno tome ni ne #'je$ 83e( *3i i!&ova%a se ao e( i 4%ime%iF Stan che( elenchi, .'mo%ne( s"isovi0 G3e( &3i i!&ova%a se ao &e( &i 4%ime%iF 7otte ghe( ghi%landa ."%odavni*e( vena* 0 U sl'#aj' &de imamo i!a i jo+ nei voal( I se i!&ovo%a ao j 83ia( *3ie(*3io( *3i' i!&ova%a se ao ja( je( jo( j' 4%ime%iF hiama%e( chiede%e( inchiost%o( chiuso . kjamare, kjedere, inkjostro, kju!o 2 !vati( "itati( mastilo( !atvo%eno 0
G3ia( &3ie( &3io( &3i'@ i!&ova%a se ao &ja( &je( &jo( &j' 4%ime%iF Ghia**io( ghie%a( ghiotto .&ja1o( &je%a( &jotto 2 led( "%stenasti oov( alav - @ teo%etsi "ostoji om,ina*ija ghiu 2 ali nema %e#i sa tavom om,ina*ijom slo&ova0 Da ,ismo do,ili &lasove lj i nj( a o ' na+em je !i' ( ' italijansom o%istimo om,ina*ij' slo&a GL i GN '! voale$ Ko& &lasa Lj "ot%e,no je da '! GL o,ave!no stoji voal I( #ime do,ijamo i!&ovo% lji "a !atim ostali voali A(O(U( E da ,i do,ili i!&ovo% lja( ljo( lj'( lje$ Gna( &ne( &no( &ni( &n' - nja, nje, nji, njo, nju 4%ime%iF Lava&na - lavanja - ta,la - lava&ne - lavanje - ta,le In&e&ne%e 2 inđenjere2inženje% - in&e&ne%i 2 inđenjeri 2 inženje%i Dise&no - di!enjo- *%tež - dise&ni - di!enji - *%teži O&n'no - onjuno - svao - dia&nosi - dianjo!i - diaj&nos!a Gno**3i - njoki - njoi - i&no,ile - injo"ile - s%aman( "%ost I&no%ante - injorante - ne!nali*a - sta&no - stanjo - mo#va%a Gi'&no - đunjo - j'ni - &nomo - njomo - "at'lja
Glia( &lie( &li( &lio( &li' 2 lja, lje, lji, ljo, lju 4%ime%iF 6i&lia - #ilja 2 1e%( 6i&lie - #ilje -1e%i 6i&lio - #iljo 2 sin( 6i&li - #ilji 2 sinovi 6i&li'olo 2 #iljuolo 2 sin .a%3ai#ni o,li0
4o tom "%avil' i!&ova%aj' se %e#iF 6o&lia - #olja .list ,ilje0 A&lio - aljo .,eli l'0 L'&lio - luljo .mese* j'l0 Gi&lio 2 điljo 2 .ljiljan0 Ta&lia%e 2 taljare .se1i0 7i&lietto 2 "iljeto .a%ta0
6o&lio #oljo .list "a"i%a0 Gi&liola $iljola .ime 2 Ljiljana0 6i&li'ola - #iljuola . 1e% 0 4adi&lione 2 padiljone ."aviljon0 S*o&lio 2 skoljo 2 .stena( &%e,en0 4a&li'!!a 2 paljuca .slam#i*a0
Me:'tim( ' slede1im %e#ima i!&ovo% je G% a ne %&$ In&lese 2 ingle!e.en&lesi( En&le!0 An&li*ano 2 anglikano .an&liansi0 Gla*iale 2 glaćale .ledeni0 Gladiolo gladiolo .&ladiola0 Gle,a . &%'men !emlje0 glo"o Glo,o 22 gle"a .&lo,'s0 Gl'*osio 2 gluko!io .&l'*osa0
Gli*e%ina glićerina.&losa%( .&li*e%in0 Glossa%io 2 2 glosario %e#ni0 Gl'tine 2 glutine .le"a ( &l'ten0
Kombinacija slova za dobijanje glasa “Š” Sc+i/e Na+e slovo ; do,ija se om,ina*ijom neolio slova$ Za do,ijanje &lasa ; o%iste de !d%'žena slova s* voal i ili e oji dovode do "alatali!a*ije$ Kod i!&ovo%a slo&ova +a( +o( +' voal i ili e se jedva "%imetno #'j' i "%ati#no se ne na&la+avaj' ' i!&ovo%'$ S*ia( s*io( s*i' i!&ova%a se ša, šo, šu S*e( s*i i!&ova%a se ao še, ši 4%ime%iF Lascia%e( scio**o( sciu"a%e . ostaviti( &l'"( '"%o"astiti0 'cena( 'sci%e( *onosce%e( scintilla .s*ena( i!la!iti( '"o!nati( va%ni*a0
4oneada se ' %e#i sa &lasom + o%iste o,a voalaF i i eF 4%im$ 'cien!e( scienti)i*o( scien!iato . na'a( na'#ni( na'#ni0 i tada se ' i!&ovo%' #'je i &las i( mada nena&la+eno$ Tao:e( n$"%$ od &la&ola scia%e .sijati se0 i!&ovo% je šiare(
Jedino slovo i &las oji ne "ostoji ' italijansom je!i' ' odnos' na na+( je 5( iao( o%iste1i n$"%$ st%an' %e# garage.&a%aža0 i oni 1e i!&ovo%iti &a%až$ I!&ovo% slova ?( >( Z i om,ina*ija slova U italijansom je!i' "ostoje ' "isanj' i i!&ovo%' nea slov a oja ne "ostoje na+oj a,e*edi( "%$stoji s'&lasni ? . oje se ao ' "o+to i!a' slova 've ao mo%an$da voal '( "oslei!&ova%a o&a mo&' da slede i ostali voali( - a( e( i (o - osim '0 $ 4%ime%iF )uesto( )uello( )uanto( )uad%o( )uota( o,li)uo( )uinto( %e)uisito( a*)uista%e .ovaj, onaj, koliko, slika, kvota, ukošen, peti, rekvi!it, kupiti0( itd$ I!&ova%a se %ato( ao kue, kua, kuo, kui ,e! o,!i%a da li se slo& nala!i na "o#et'( ' s%edini ili na %aj' %e#i( ali ne sme da se i!&ova%a ao v
S'&lasni S ' italijansom može da se i!&ova%a na dva na#ina( tj$ .=0 ,e!v'#no( ao na+e slovo S F a0 na "o#et' %e#i is"%ed samo&lasnia .voala0 F 4%ime%iF Sa"e%e( so%ella( se%a( sinist%a( s',ito( Sand%a .!nati, sestra, veče, levo, odmah, 'andra0 ,0 is"%ed ,e!v'#ni3 s'&lasnia( ao +to s' F *( )( "( '( t F 4%ime%iF s*alino( s)e%a( s"e%an!a( s'ad%a( stende%e .stepenik, s#era, nada, ekipa, prostirati0 *0 've i!a s'&lasnia 4%ime%iF ,o%sa( "ensa%e( )o%se( "e%so( denso( ins'lto( "ensie%o( insi*'%o .tor"a; misliti, možda, i!gu"ljen, gust, uvreda, misao, nesiguran0 d0 "oneada i!me:' dva.mesec, voalatako može 4%ime%i F mese( *os 0 da se i!&ova%a i ao ,e!v'#no F .<0 !v'#no( ao na+e slovo Z F a0 is"%ed !v'#ni3 s'&lasniaF ,( d( &( l( m( n( %( vF 4%ime%iF s,a&lio( sdo&ana%e( s&om,%a%e( sle&a%e( snello( s%adi*a%e( Svi!!e%a *greška, ocariniti, raskčiti, odve!ati, vitak, iskoreniti, +vajcarska 0 ,0 naj#e+1e ada se nala!i inte%voalnoF
4%ime%iF intesa( %ose( *asa( viso( so%%iso( *3i'so( 's'ale . ruže, kuća, lice, osmeh, !atvoren, uo"čajen0$
spora!um,
Italijanso slovo Z i!&ova%a se na dva na#inaF =0 ao na+e slovo * .,e!v'#no0 <0 i ao d! .!v'#no0 4%ime%iF U %e#ima &%a!ie( deli!ioso( %a&a!!o( "ietan!a( le!ione( Vene!ia .hvala, i!vrstan, mladić, namirnica, čas, enecija i!&ova%a se ao 8 $ U %e#imaF !io( !ia( !'**3e%o( !an!a%a( !elo( !o**olo *stric, strina, šećer, komarac, polet, cokula0 &de je slovo ! na "o#et' %e#i '&lavnom se i!&ova%a ao d!0
U %e#ima &de je slovo ! 'dvojeno i nala!i se i!me:' voala( i!&ova%a ve1inom se ao *$ 4%ime%iF "ala!!o( %a&a!!a( dis"%e!!o .palata, devojka, pre!ir0 iao ima i %e#i ao a!!e**a%e .potre#iti0 &de se i!&ova%a se ao d!$
Tao:e( "ostoji slovo > oje se niada ne i!&ova%a( "a se !ato i na!iva nemo ili m'lo > ili acca muto( ali je !na#ajno ' "isanj' ao "omo1no slovo( "o&otovo ' &%'"ama od !d%'ženi3 slova( %adi do,ijanja od%e:eni3 &lasova .n$"%$ *3i 2 ki o0$ Kod 'slia ili %e#i st%ano& "o%ela( slovo > se o%isti ' "isanj' ali se '&lavnom ne i!&ova%a$ 4%ime%iF >otel .#ita se otel0 - hotel; nea li*a &la&ola ave%e .imati0F 3o( 3ai( 3a( 3anno Usli*iF A3( O3( U3( O3i
D%'&i !na*i tj$ slova oja ne "%i"adaj' italijansoj a,e*edi .j 2 i lunga ( cappa(-vu doppia ( P- ics( Q-ipsilon0 o%iste se ' st%anim %e#ima( %e#ima st%ano& "o%ela i ' neim imenima i "%e!imenima$ Reti s' italijansi na!ivi ' ojima se o%isti slovo j $ 4%ime%F Jesolo .mesto "li!u enecije0 ili Jovanotti .pre!ime0$
Slova ( ( nis' !na*i italijanse a,ede*ede( s3odno tome "%edstavljaj' st%ane %e#i oje s%e1emo i ' na+em je!i'$ Za %a!li' od s%"so& je!ia( ' italijansoj a,e*edi ne "ostoji !na .slovo0 "a s3odno tome ni i!&ovo% slova 5( iao 1e italijani i!&ova%ati st%ane .)%an*'se 0 %e#i( ao +to n$"%$ garage - &a%až ( Jean 2 5an itd$
9LAN .ARTI8OLO0 U italijansom je!i' "ostoji #lan oji sl'ži !a o!na#avanje imeni*e "o %od' i ,%oj'$ Ra!li'jemo dve v%ste #lanovaF od%e:eni i neod%e:eni$ O,li*i od%e:eno& #lana =0 ODREHENI 9LAN . a%ti*olo dete%minativo0 o!na#ava ,liže "%edmet ili ,i1e( ao ne+to +to je ve1 "o!nato ili ta#no od%e:eno( i slaže se ' %od' i ,%oj' sa imeni*om$ Jednina Il Lo l
"%ime%F il raga!!o lo studente, l’amico
Množina I Gli
" %ime%F i raga!!i gli studenti , gli amici
La l 4%ime%iF
la raga!!a, l’amica
Le
le raga!!e, le amiche
Il %a&a!!o *3e vedi mio )%atello$ .ladić kojeg vidiš je moj "rat( Il li,%o di Um,e%to E*o molto inte%essante$ /njiga 0m"erta 1ka je veoma interesantna$ Lo st'dente 3a dimenti*ato il li,%o$ 'tudent je !a"oravio knjigu $ Lami*o ve%o 'n ve%o teso%o$ 2ravi prijatelj je pravo "lago( La mamma di Ma%ia molto &entile$ .arijina mama je veoma lju"a!na$ Lisola di 8a"%i ,ellissima$3strvo /apri je prelepo( IGli testst'denti sono di))i*ili$ su teški( al te%!o4estovi anno sono molto ,%avi $ 'tudenti na trećoj godni su veoma do"ri$ Le ami*3e mi s*%ivono s"esso$ 2rijateljice mi pišu često O,li*i neod%e:eno& #lana <0 NEODREHENI 9LAN .a%ti*olo indete%minativo0 o!na#ava imeni*' oja se ,liže od%e:'je sa !na#enjem Wjedan( jedna( jednoX ili imeni*' sa neod%e:enim !na#enjem Wnei( nea( neoX$ Neod%e:eni #lan se tao:e slaže ' %od' sa imeni*om( ali se o%isti samo !a jednin'( '
množini ao o,li ne "ostoji( "a može da se i!ostavi( ili da se o%isti "a%titivni #lan - "%edlo& WdiX s"ojen sa od%e:enim o,li*ima #lana$ Jednina 'n Uno Una ( 'n
"%ime%F un raga!!o, un amico uno studente
una raga!!a, un’amica
Množina " %ime%F Dei dei raga!!i de&li degli studenti, degli amici delle
delle raga!!e,delle amiche
4%ime%iF >o in*ont%ato 'n %a&a!!o$ 'rela sam jednog *nekog mladića$ >o visto 'n 'omo s*onos*i'to$ idela sam *nekog nepo!natog čoveka( >o 'no !io molto sim"ati*o$ Imam *jednog veoma simpatičnog strica$ >o t%ovato 'na matita$ 5ašla sam jednu *neku olovku( >o in*ont%ato 'nami*a$ 'reo sam jednu *neku prijateljicu( 4ARTITIVNI 9LAN .a%ti*olo "a%titivo0 4a%titivni #lan do,ija se ada se "%edlo& di s"oji sa #lanom$ Sa imeni*om ' množini "a%titivni #lan o!na#ava neod%e:eni ,%oj tj$ oli#in'( te se o%isti ao množina neod%e:eno& #lana$ Jednina Del Dello( dell della ( dell
Množina Dei de&li delle
4a%titivni #lan( ve1inom( možemo i da i!ostavimo$ 4%ime%iF
>o *om"%ato del "ane e "%os*i'tto$ /upila sam *malo hle"a i pršute$ >ai messo dello !'**3e%o nel *a))Y 6a li si stavila *malo šećera u ka#u7 4e% *'o*e%e la "asta *i v'ole della*'a e dellolio ( 8a kuvanje testenine potre"na je voda i *malo maslinovog ulja( 4o%tami della )%'tta 6onesi mi *malo voća9 >o in*ont%ato dei %a&a!!i$ 'rela sam *neke mladiće$ Ma%*o 3a de&li !ii molto sim"ati*i$ .arko ima *neke veoma simpatične stričeve$
>o s*%itto delle lette%e$ 5apisala sam *nekoliko pisama$ >o *om"%ato delle %iviste$ /upila sam *neke časopise$ U4OTRE7A 9LANA U %e#eni*i( "%vi "'t "ominjemo o%istimo neod%e:eni ada ada o tome "onovo &ovo%imo ne+to onda tada o%istimo od%e:eni #lan$ #lan a 4%ime%iF
>o *om"%ato 'na ,o%sa$ La ,o%sa di "elle$ /upila sam *jednu tašnu( *4a 4ašna je od kože( >o *onos*i'to 'no st'dente st%anie%o$ Lo st'dente italiano$ 0po!nala sam nekog stranog studenta( *4aj 'tudent je italijan( >o "%eso 'n &elato$ Il &elato di )%a&ola$ 0!ela sam *jedan sladoled( 'ladoled je od jagode( Vedo delle ,elle %a&a!!e$ Le %a&a!!e sono le am*i3e di Ma%*o$ idim neke lepe devojke( *4e devojke su .arkove drugarice ( A,,iamo in*ont%ato de&li st'denti$ Gli st'denti vanno a le!ione$ 'reli smo *neke studente( *4i 'tudenti idu na predavanja( A,,iamo %i*ev'to dei li,%i n'ovi$ I li,%i sono in italiano$ 6o"ilii smo *neke nove knjige( *4e knjige su na italijanskom( U4OTRE7A ODREHENOG 9LANA
Od%e:eni #lan se %edovno o%isti is"%ed imeni*a( i"a( ' neim sl'#ajevima se i!ostavlja$ Osnovna "%avila o '"ot%e,i #lana =$ Is"%ed li#ni3 imena"%e!imena #lan se ne o%isti N$ "%$ Io mi *3iamo Ma%ia$ Ma%*o t'o )%atello$ Mi 3a s*%itto 6e%%a%i$ &a se !ovem .arija( .arko je tvoj "rat( 2isao mi je :erari$ Ao is"%ed li#no& imena stoji at%i,'t( #lan se '"ot%e,ljavaF N$"%$ Il ve**3io Giovanni( la sim"ati*a Ma%ia stari $ovani, simpatrična
.arija
Is"%ed li#no& imena #lan .od%e:eni( neod%e:eni0 može da stoji samo ao se to ime o%isti ' "%enesenom smisl' ili ao "omi njeno "o!nat' li#nost ili neo&a o nam je ,li!a i svima "o!nat( iao je možda ,olje i!,e&avati $ N$ "%$ >o *om"%ato un 6ante ( >o visto un
ožanstvena komedija, video sam jednu
Il aravaggio 3a las*iato molti di"inti$ /aravađo je ostavio mnogo slika$ >o as*oltato la .adonna$ >o in*ont%ato la .aria $ 'lušala sam *po!natu pevačicu .adonu( 'rela sam *našu .ariju( <0 Kod "%e!imena '"ot%e,a #lana je "%omenljiva$ Naj#e+1e se i!ostavlja( a ao se o%isti #lan is"%ed "%e!imen a to onda o!na#ava da je li#nost "o!nata( ili da je mi "o!najemo tao:e ada "ominjemo "o%odi*e "o "%e!imen' možemo da o%istimo #lan ' množini$ Kod žensi3 li*a( ada se "ominje samo "%e!ime a i!ostavlja ime( is"%ed "%e!imena se o%isti #lan la $ 4%ime%iF
erdi 'n *ele,%e *om"osito%e italiano$ erdi je po!nati italijanski kompo!itor( Mi 3a *3iamato il .orandi$ 5a!vao me .orandi * naš po!nanik( %a 6eledda e la 6use 3anno "',,li*ato molti %oma!i$ *'pisateljice 6eledda i 6use o"javile su mnoge romane( I .edici( gli '#or!a e i >orgia sono )amose )ami&lie medievali$ .ediči, '#or!a e >ordžija su po!nate srednjevekovne porodice( 0 Is"%ed imena &%adova #lan se ne o%isti( osim ada je to sastavni deo nji3ovo& imena$ 9lan se o%isti ao is"%ed imena &%ada stoji jedan ili vi+e at%i,'ta$
N$"%$ Milano 'na &%ande *itt[ ind'st%iale$ .ilano je veliki industrijski grad(
>o visitato Lond%a e 4a%i&i$ 2osetila sam %ondon i 2ari!( Roma la *a"itale dellItalia$
La S"e!iasesinala!i t%ovauin%iguriji, Li&'%ia( 8ai%ograd la1gipta *a"itale %a 'pecija dokment%e je /airoIlglavni $ dellE&itto$ \0 Is"%ed imena "lanina( %ea( velii3 ost%va( ontinenata( !emalja i "o%ajina stoji od%e+eni #lanF 4%ime%iF LEtna 2 1tna .v'lan0 Il Monte 7ian*o 2 .on"lan ."lanina0 Gli A""ennini 2 ?penini ."laninsi lana*0 Il Teve%e( il 4o( lA%no 2 4i"ar, 2o, ?rno .%ee0 La Si*ilia( la 8o%si*a( la Sa%de&na 2 'icilija, /or!ika, 'ardinija .ost%va0 LE'%o"a( lA)%i*a( lAsia 2 1vropa, ?#rika, ?!ija .ontinenti0 Il 8anad[( L]Italia( la Se%,ia 2 /anada, Italija, 'r"ija .d%žave0 Il La!io( la Tos*ana( l]Um,%ia 2 %acio, 4oskana, 0m"rija .italijanse %e&ije0 Kada s' ' "itanj' imena ontinenata( !emalja i "o%ajina ženso& %oda( '! "%edlo&e WinX i WdiX ne o%site se #lanovi$ 4%ime%iF Vado in A)%i*a( in Ame%i*a$ Idem u ?#riku, ?meriku$ Vado in Italia( in 6%an*ia( in Svi!!e%a$ Idem u Italiju, u :rancusku, +vajcarsku( Sono stata in Tos*ana e in Lom,a%dia$ >ila sam u 4oskani i u %om"ardiji( AliF Sono stata nel 7el&io e nel 8anad[$ >ila sam u >elgiji i u /anadi( Vado nel 4iemonte$ Idem u 2jemonte( I vini di Tos*ana sono ottimi$ina i! 4oskane su odlična( I )o%ma&&i dItalia sono molto ,'oni$ 'irevi i! Italije su veoma do"ri(
B0 Is"%ed imeni*e( ada stoji ao "%ediat( "o "%avil' nema #lana 4%ime%iF Essi sono ami*i dallItalia$ 3ni su prijatelji i! Italije$ E&li inse&nante di s*'ola media$ 3n je nastavnik u srednjoj školi( Na"omenaF '"ot%e,a #lana ' od&ovo%ima 83i 'el %a&a!!o Y /o je onaj mladić7 E il )i&lio del dotto%e$ 4o je doktorov sin( 83e *os 'el &iovaneY +ta je onaj mladić7 E st'dente di medi*ina$3n je student medicine( Ao je "%ediat ,liže od%e:en at%i,'tom ' jednini o,i#no stoji neod%e:eni #lan( do se ' množini #lan i!ostavlja$ 4%ime%iF L'i 'n ,%avo %a&a!!o$ 3n je do"ar dečko( Esse sono ,%ave %a&a!!e $ 3ne su do"re devojke( Essi sono st'denti italiani$ 3ni su italijanski studenti( C0 Is"%ed imeni*e ' )'n*iji a"o!i*ije ne stoji #lan$ 4%ime%iF Roma( *a"itale dellItalia$ ožanstvena komedijaA, 6anteovo delo( Kada na,%ajamo neod%e:eni ,%oj li*a ili navodimo neod%e:ene oli#ine "%edmeta( is"%ed imeni*e se #lan se i!ostavljaF 4%ime%iF In 'esto %isto%ante ven&ono s"esso atto%i( s*%itto%i( "itto%i e m'si*isti$ 0 ovaj restoran često dola!e glumci, pisci , slikari i mu!ičari(
In 'esto ne&o!io *i sono ,ellissimi a,iti( *ami*ie( e ma&liette$ 0 ovoj radnji ima prelepih haljina, "lu!a i majica(
Man&io volentie%i la )%'ttaF mele( a%an*ie( *ilie&e( al,i*o**3e e 'va$
^0 9lan se ne o%isti ' na!ivima dela( ' %a!nim nat"isima ili ada se na,%ajaj' "o&lavlja ili tematse jedini*e( ' novinsim naslovima( od na!iva 'li*a( t%&ova itd$( 4%ime%iF Di!iona%io della lin&'a italiana 2 io je *to tužan novem"ar( E] a%%ivato nel ma%!o del <```$ 6ošao je u martu EFFF( =`0 Is"%ed "oa!ni3 "%ideva ?UESTOA( ?UELLOA . i ' množini0 NIKADA ne stoji #lan( ni "%edlo& sa #lanom F
4%ime%iF ?'esto s"etta*olo molto inte%essante$ 3va predstava je veoma interesantna$ In 'ella via a,ita Giovanna$ 0 onoj ulici stanuje &ovana( >o dato i ,i&lietti a 'este si&no%e$ 6ala sam karte ovim gospođama ( Ti 3o "a%lato di 'esti %a&a!!i$ Govorio sam ti o ovim mladićima ( 0!eo sam knjigu od onog studenta( >o "%esost'denti il li,%o sono da 'ello st'dente$ 3ni studenti su Italijani ( ?'e&li italiani$
Na"omenaF 4oa!ni "%idev se slaže ' %od' i ,%oj' sa imeni*om i o%isti se "o "%in*i"' '"ot%e,e od%e:eno& #lana . il( lo( la $$$0 $ T%e,a imati na 'm' da je i od%e:eni #lan ' s'+tini "oa!ni "%idev$ ==0 9lan se ne o%isti is"%ed imeni*e ' od%e:enim "%edložnim i!%a!ima ao +to s' na "%ime%F -
anda%e a *asa %esta%e( sta%e a *asa 2 ići kući ostati, "iti kod kuće
--
na času esse%e anda%eaale!ione teat%o 22ići"itiu po!orište anda%e in &ia%dino( in '))i*io 2 ići u "aštu, u kancelariju to%na%e in al,e%&o - vratiti se u hotel sta%e in al,e%&o 2 nala!iti se * "iti u hotelu las*ia%e in "a*e - ostaviti na miru veni%e in ma**3ina .in t%eno( in ae%eo0 2 doći kolima * vo!om, avionom
=<0 9lan se i!ostavlja is"%ed at%i,'ta oji o!na#ava mate%ij'( sastav( s%edstvo( svojstvo 4%ime%iF Una *asa di "iet%a$ /uća od kamena *kamena kuća Un ,%a**ialetto d]a%&ento$ 5arukvica od sre"ra *sre"rna narukvica( Il vaso di vet%o$ a!a od stakla ( *'taklena va!a( Il m'lino a vento$ etrenjača( Anda%e in ,i*i*letta$ o!iti se "iciklom( Un 'omo d]in&e&no$ Un 'omo d]ono%e$ 2ametan čovek( astan čovek( Un 'omo d]a))a%i( 'omo di Stato 2 2oslovni čovek, državnik =0 9lan se i!ostavlja is"%ed at%i,'ta oji o!na#ava sv%3' .namen'0$
4%ime%iF
8a%te da &i'o*o 2 karte *!a igranje 8ame%a da letto 2 spavaća so"a Sala da "%an!o 2 trpe!arija A,ito da se%a 2 večernje odelo S*a%"e da tennis 2 sportske patike *doslovnoB cipele !a tenis Sala da "%an!o 2 trpe!arija 2 kupaći kostim 8ost'me ,a&no 6e%%o da da sti%o 2 pegla *doslovnoB gvožđe !a peglanje Unit[ di mis'%a H &edinica mere *jedinica !a merenje
=\0 9lan se #esto i!ostavlja ' "oslovi*ama i i!%eamaF 4%ime%iF 83i "e*o%a si )a l'"o lo man&ia$ 5e "udi med da te svet ne poliže( .dosl( /o se ponaša kao ovca, vuk će da ga pojede
Sanit[ e li,e%t[ val&on "i d'na *itt[$ 8dravlje i slo"oda vrede više od čitavog grada(
83i si "as*e di s"e%an!a m'o%e di )ame$ /o se nadom hrani, umire od gladi U4OTRE7A 4ARTITIVNOG 9LANA Kada se &%amati#im s',jetom ili o,jetom o!na#ava neod%e:ena oli#ina( može da se o%isti "a%titivni #lanF del, dello, della, dell’ , dei, degli, delle 4%ime%iF >o *om"%ato del )o%ma&&io della )%'tta$ 6onesi mie*malo vode$ /upila sam sira i voća( 4o%tami della*'a$ >o in*ont%ato delle ami*3e$ 'rela sam *neke drugarice( 8i sono de&li s,a&li$ Ima *nekoliko grešaka( 4%endo del vino$ 2opiću malo vina( Mi "o%ti dei dol*iY oćeš li mi doneti *malo kolača7 8i v'ole del tem"o$ 2otre"no je neko *i!vesno vreme( U"ot%e,a "a%titivno& #lana nije o,ave!na( može da se i!ostavi i #lan ( "a "%ema tome is"%avno je i ada se ažeF >o *om"%ato )o%ma&&io e )%'tta$ /upila sam sir i voće(
8i sono s,a&li( Ima grešaka( 8i v'ole tem"o $ 2otre"no je vreme *4re"a vremena( Vedo *am"i e ,os*3i$ idim polja i šume( Ao is"%ed imeni*e o%istimo od%e:eni #lan( to !na#i da "ominjemo od%e:ene stva%i ili li*a( ili ve1 "omen'te$ 4%ime%iF >o *om"%ato il "ane e il latte$ /upila sam hle" i mleko$ Sono ven'te le %a&a!!e$ 6ošle su devojke $ No3 3ai *om"%ato il "ane$ 5isi kupio hle"$ Na"omenaF U"ot%e,a #lana ' italijansom je!i' može da se od%a!i na &la&olsi vid ' s%"som je!i'$ N$ "%$ 4aolo 3a s*%itto .delle0 lette%e$ 2avle je pisao *neka pisma$ 4aolo 3a s*%itto le lette%e$ 2avle je napisao pisma( 4a%titivni #lan ne sme da se o%istiF a0 ' od%i#nim %e#eni*ama .ali može da ide od%e:eni #lan0 4%ime%iF Non 3o *om"%ato .la0 )%'tta$ 5isam kupila voće( Non ,evo .il0 vino$ 5e pijem vino( Non *i sono e%%o%i$ 5ema grešaka( Non 3o ,iso&no di *onsi&li$ 5isu mi potre"ni saveti( ,0 ada se is"%ed imeni*e nala!i "%idev !a oli#in'F 4%ime%iF Man&io molta )%'tta e "o*o "ane$ &edem mnogo voća i malo hle"a Voi ,evete t%o""o vino e t%o""a ,i%%a$ i pijete previše vina i previše piva( *0 ada s' oli#ina ,%oj i me%a od%e:eni o%isti se samo "%edlo& DI ,e! #lanaF
4%ime%iF 8om"%a 'n *3ilo di mele e d'e lit%i di latte$ /upi kilogram ja"uka i dve litre mleka ( O&&i a,,iamo d'e le!ioni di latino$ 6anas imamo dva časa latinskog( 4%endi t%e met%i di seta ,ian*a$ 0!mi tri metra "ele svile( Vo%%ei d'e etti di "%os*i'tto$ teo "ih dvesta grama pršute( Ima dva sata hoda( 8i d'esolo o%e 'n di *ammino$ jedan par cipela( >osono "o%tato "aio di s*a%"e$ 2oneo sam samo
d0 ' neim 'staljenim )%a!ama .može da se menja ' svim li*ima0( ao +to s' n$ "%$ >o )%etta - žurim *žuri mi se Non 3o tem"o - nemam vremena >o )ame .sete0 2 gladan sam *žedan sam >o sonno - spava mi se >o "a'%a - "ojim se potre"an si im >anno ,iso&no2diimate te 2pravo Avete %a&ione
NA4OMENAF Ao se ' tim )%a!ama '! imeni*' nala!i at%i,'t( može da se o%isti neod%e:eni #lan .ali ne ide 've0 F 4%ime%iF A,,iamo 'na &%an )%etta 2 veoma nam se žuri >o 'na )ame da l'"o 2 gladan sam kao vuk In 'n se*ondo tem"o 2 kasnije, u neko drugo vreme A,,iamo '%&ente ,iso&no di medi*inali 2 hitno nam tre"aju lekovi
IMENI8E .I nomi sostantivi0 Imeni*a je %e# oja o!na#ava živa ,i1a .lj'de i životinje0( stva%i ."%edmete0 i "ojmove . 'lj'#'j'1i stanja ( %adnje( itd$0$ Imeni*e se mo&' %a!v%stati na F =$ konkretne ili stvarne imenice (i nomi concreti) o!na#avaj' ,i1a i "%edmete ' nji3ovoj individ'alnosti i dele se naF $ vlastite imeni*e . i nomi "%o"%i0 oje od%e:'j' "ojedina#no ,i1a( stva%i i "%edmete( &eo&%a)se loa*ije oji "%i"adaj' istoj v%stiF N$ "%$ Aldo( Ma%*o( 8ata%ina( Elena( 4aola . lična imena ljudi 0 6ido( 6i)i( Rea . imena pasa0 il planina, vulkana 0$ Tao:e odnose se i na Monte 7ian*o( il Ves'vio . imena &%'"e lj'di ili stva%i( "o%odi#na imena tj$ "%e!imena( "laninse ven*e( imena na%oda$ 4%ime%iF I Medi*i( i Malavo&lia . porodice0 le Al"i( &li A""ennini .planinski venci0( i 6%an*esi( i Se%,i( &li Italiani .narodi0 $ o"+te imeni*e .i nomi *om'ni0F ,i1a ili stva%i ' o"+tem smisl'( tj$ one imeni*e oje "%i"adaj' istoj v%sti ili ate&o%ijiF l'omo .čovek0( il *ane .pas0( la sedia . stolica0 il )i'me .reka0 la monta&na . planina0( il li,%o .knjiga0 ' ov' ate&o%ij' s"adaj' i t!v$ astraktne imenice .nomi ast%atti0F lidea( il *on*etto( il so&no san.I .ideja, pojam, 0 nomi di mate%ie0( tj$ imeni*e oje se odnose na deljive $ imena mate%ija stva%i tao da se ne menja nji3ova "%i%odaF la*'a . voda0 il )e%%o . gvožđe0 la%&ento .sre"ro0( la%ia .va!duh0 $ !,i%ne imeni*e . I nomi *ollettivi0 oje o!na#avaj' *elo'"nost 2 &%'"' ,i1a ili stva%i iste v%ste F la &ente . ljudi0 il &%e&&e . stado0( 'na do!!ina . tuce0( la *ostella!ione .sa!vežđe0( la moltit'dine .mnoštvo0$
<$ astraktne ili misaone imenice .nomi ast%atti0F to s' "ojmovi( tj$ stva%i oje %ealno ne "ostojeF il lavo%o .rad0( la &%ande!!a .veličina0( lodo%e .miris0 ( il *am,iamento .promena0( la )eli*it[ .sreća0( il n'me%o ."roj0( la "a%ola .reč0( il "ensie%o
.misao0$
G%ani*a i!me:' stva%ni3 i a"st%atni3 imeni*a nije 've jasno %a!&%ani#ena ( "a a"st%atni "ojam može da ,'de "e%soni)iovan$ N$ 4%$ La di%i&en!a .rukovodstvo0 I di%i&enti .rukovodioci0 $ Imeni*e oje o!na#avaj' om"lesne .složene0 "ojmove .jesen0( .lingvistika0( la m'si*a .mu!ika0 L]a't'nno la lin&'isti*a literatura0$ la lette%at'%a .književnosti,
ROD IMENI8A .GENERE0 U italijansom je!i' "ostoje dve v%ste %odaF "%i%odni %od . il &ene%e nat'%ale0 i &%amati#i %od .il &ene%e &%ammati*ale o )o%male0$ U italijansom je!i' "ostoje dva &%amati#a %oda( MU;KI i 5ENSKI( oji "o "%i%odi stva%i o!na#avaj' m'+a ili žensa živa ,i1a$ Za "%edmete ili stva%i teže je od%editi %od( "a se ti "ojmovi mo&' "%e"o!nati "o a%ate%isti#nim nastav*ima$ 9lanovi 2!ameni*e( od%e:eni "%edlo!i i neod%e:eni( "%idevi( "%isvojni !ameni*e( "oa!ne sa #lanovima ( itd$ 've"%idevi( se slaž' ' %od' i ,%oj' sa imeni*om $ A0 Imeni*e MU;KOG RODA ' jednini o,i#no !av%+avaj' na slovo 2 o( ' množini na 2 i $ 4%ime%iF Jednina
Il li,%o - knjiga l]al,e%o- drvo l]'omo 2 čovek
množina
i li,%i &li al,e%i &li 'omini
Jednina
m nožina
il %a&a!!o 2 mladić il tavolo - sto il tele)ono 2 tele#on
i %a&a!!i i tavoli i tele)oni
4ostoje i!'!e*i od ovo& "%avila( tj$ one %e#i oje se !av%+avaj' na -o( a nis' m'+o& %oda( ao na "%ime% F Jednina
Množina
La mano - ruka la %adio - radio la )oto 2 #otogra#ija l]a'to - automo"il la moto - motor la dinamo - dinamo H motor
le mani le %adio le )oto le a'to le moto le dinamo
U sl'#aj' %e#i dio( Dio 2 "og( >og *hrišćanski( množina &lasi dei 2 "ogovi *paganski( Is"%ed imeni*e Dio ne ide #lan( ali se #lan se o%isti ' sl'#aj' il Dio del ma%e 2 >og mora *5eptun, il sommo Dio - vrhovni >og *&upiter $ U množini se o%isti #lan gliF N$"%$ Gli dei %omani - rimski "ogovi( Re#i #oto( auto i moto s' s%a1eni o,li*i od %e#i #otogra#ia, automo"ile i
motocicletta - imeni*e ženso& %oda( ali se ' množini s%a1eni o,li ne menja$ Nee jednosložne imeni*e oje !av%+avaj' na s'&lasni( i m'+o& s' %oda( ve1inom %e#i st%ano& "o%ela( ili imeni*e sa na&lasom na "oslednjem slo&'( m'+o& ili ženso& %oda( ne menjaj' o,li ' množini( ve1 se !a množin' menja samo #lan$ 4%ime%iF Jednina
Il ,a% - ka#e-"ar
množina
i ,a%
tramvaj t%am2-#ilm i t%am Il )ilm i )ilm Il *a)) 2 ka#a i *a)) La *itt[ 2 grad le *itt[ Lo !oo 2 !oološki vrt &li !oo
Jednina
Lo s"o%t - sport
množina
&li s"o%t
čaj t -2 kralj i t i %e Il %e L]al,'m 2 al"um &li al,'m Il tass 2 taksi i tass La &%' 2 di!alica, ždral le &%'
Imeni*e oje se !av%+avaj' na 2e mo&' da ,'d' m'+o& ili ženso& %oda$ Ove imeni*e ' množini !av%+avaj' se na - i$ 4%ime%i imeni*a m'+o& %odaF cvet Il latte )io%e 22 mleko Il moto%e 2 motor Il valo%e - vrednost Il "o%tone 2 kapija Il *alo%e H toplina
l]animale novine il &io%nale -- životinja il televiso%e - televi!or il *olo%e - "oja il se&nale 2 signal, !nak il dolo%e 2 "ol
70 Imeni*e 5ENSKOG RODA ' jednini o,i#no !av%+avaj' na slovo 2a( ' množini na slovo - eF
4%ime%iF Jednina
La *asa - kuća La %a&a!!a 2 devojka La "o%ta 2 vrata La ,o%sa 2 tašna
množina
le *ase le %a&a!!e le "o%te le ,o%se
Jednina
la ,a%*a 2 "arka, čamac la domanda 2 pitanje la visita 2 poseta la mad%e 2 majka
množina
le ,a%*3e le domande le visite le mad%i
I ovde "ostoje i!'!e*i( tj$ %e#i oje se ' jednini !av%+avaj' na 2a( a m'+o& s' %oda( s tim +to ' množini te imeni*e !av%+avaj' na - i$ To s' '&lavnom imeni*e &%#o& "o%ela( ili na'#ni i!%a!iF 4%ime%iF Jednina
Množina
Il tema - tema Il "%o,lema 2 pro"lem Il sistema 2 sistem Il "%o&%amma 2 program
i temi i "%o,lemi i sistemi i "%o&%ammi
dija#ragma Il dia)%amma dilemma - 2dilema Il dia&%amma 2 dijagram Il tele&%amma 2 telegram L]e"i&%amma H epigram Il sinta&ma H sintagma, grupa reči L]anatema H anatema, prokletstvo
dia)%ammi i dilemmi i dia&%ammi i tele&%ammi &li e"i&%ammi i sinta&mi &li anatemi
M'+o& %oda s' i slede1e imeni*e oje !av%+avaj' na 2aF Jednina
Množina
Il "oeta - pesnik Il "%o)eta 2 prorok Il "ilota 2 pilot Il mona%*a 2 monarh Il "i%ata H gusar, ra!"ojnik
i "oeti i "%o)eti i "iloti i mona%*3i i "i%ati
Imeni*e oje !av%+avaj' na 2 i . to s' o,i#no %e#i st%ano& "o%ela ili %e#i nastale i! latinsi3 složeni*a 0 mo&' da ,'d' ženso& ili m'+o& %odaF Ove imeni*e ne menjaj' o,li ' množini ni ' jednom %od'( ve1 se !a o!na#avanje( množine o%isti samo #lan ' množini$ 4%ime%iF
5ensi %od Jednina
La tesi 2 te!a La *%isi 2 kri!a La met%o"oli 2 metropola La sintassi 2 sintaksa
M'+i %od množina
le tesi le *%isi le met%o"oli le sintassi
"%assi 2- praksa le "%assi La e"i)isi epi#i!a le e"i)isi L]i"otesi 2 pretpostavka le i"otesi
Jednina
množina
il l'ned 2 ponedeljak i l'ned il ma%ted - utorak i ma%ted il me%*oled 2 sreda i me%*oled il &ioved 2 četvrtak i &ioved vene%d - 2petak i vene%d il *avata""i vadičep i *avata""i il "a%a'%ti 2 "ranik *na autu i "a%a'%ti
Na"omenaF ' ov' ate&o%ij' s"adaj' mno&e '#ene %e#i( &%amati#i te%mini ili %e#i i! medi*inse te%minolo&ijeF "%o&nosi . progno!a0dia&nosi .dijagno!a0( i"ostasi . hiposta!a, otelovljenje0 i"otassi . hipotaksa, podređena rečenica0 e"itesi . dodavanje glasova na kraju reči 0( elissi .i!ostavljanje reči0( "%olessi . stilska #igura0 i"o)isi . hipo#i!a0( e"itassi .krvarenje i! nosa0( "%o)ilassi .pro#ilaksa0( itd$ Nee imeni*e %oda !av%+avaj' ' jednini na -e ( a ' množini !av%+avaj' na -ženso& iF 4%ime%iF Jednina
Množina La "i%amide 2 pramida le "i%amidi La *a"itale 2 prestonica le *a"itali La l'*e 2 svetlost le l'*i La )ine 2 kraj le )ini La *ene%e 2 pepeo le *ene%i La *o%ni*e 2 okvir le *o%ni*i
Jednina
Množina
la vo*ale H vokal le vo*ali la "a%ete 2 !id le "a%eti la neve 2 sneg le nevi la "a*e 2 mir le "a*i la le"%e 2 !ec, kunić le le"%i la *atast%o)e 2 katastro#a le *atast%o)i
I!'!eta je %e# secie 2 vrsta, rod, soj - oja ' množini !ad%žava isti o,li$ La s"e*ie 2 le s"e*ie 4%ime%iF ?'esto )io%e 'na s"e*ie di o%*3idea$ 3vaj cvet je vrsta orhideje( ?'este s"e*ie sono %a%issime$ 3ve vrste su veoma retke( Imeni*e oje se !av%+avaj' na - gione( -!ione( -udine s' ženso& %oda$ U množini nastav*i s' na - i 2 gioni, -!ioni, - udini 4%ime%iF
Jednina Množina la sta&ione - se!ona le sta&ioni la %a&ione - ra!um le %a&ioni la *a%na&ione 2 put, ten le *a%na&ioni la %e&ione - regija le %e&ioni l]a!ione 2 akcija le a!ioni l]int%od'!ione 2 uvod le int%od'!ioni
Jednina Množina l]a,it'dine 2 navika le a,it'dini l]altit'dine 2 visina le altit'dini l]am"lit'dine H amplituda le am"lit'dini la similit'dine 2 sličnost le similit'dini la solit'dine 2 samoća le solit'dini la moltit'dine 2 mnoštvo le moltit'dini
la "%esta!ione22situacija usluga le la sit'a!ione le "%esta!ioni sit'a!ioni la *ola!ione 2 doručak le *ola!ioni
la "lenit'dine H mnoštvo le "lenit'dini l]in*'dine 2 nakovanj le in*'dini
8$ 4REMA ZNA9ENJUF !a nee imeni*e %od se 'tv%:'je na slede1i na#inF a0 Na!ivi d%ve1a i &%mlja s' m'+o& %oda . "lodovi s' ženso& %oda0 ,0 Imena "lodova .vo1a0 s' ženso& %oda 4%ime%iF Na!ivi !a sta,la Il *ilie&io 2 trešnja Il "%'&no 2 šljiva Il "e%o 2 kruška
Na!ivi !a "lodove La *ilie&ia 2 trešnja La "%'&na 2 šljiva La "e%a 2 kruška
Il melo - ja"uka L]a%an*io 2 narandža Il no*e - orah Il *asta&no 2 kesten Il mando%lo - "adem L]al,i*o**o 2 kajsija Il "es*o 2 "reskva L]a,ete 2 jela Il )a&&io 2 "ukva Il ti&lio 2 lipa
La mela - ja"uka L]a%an*ia 2 narandža Il no*e - orah La *asta&na 2 kesten La mando%la 2 "adem L]al,i*o**a - kajsija La "es*a 2 "reskva La )%a&ola 2jagoda 2 ananas L]ananas La ,anana 2"anana
I!'!e*iF Sta,laženso&%oda La "alma 2 palma La 'e%*ia 2 hrast La ,et'lla 2 "re!a
4lodi sta,lom'+o&%oda il limone 2 limun il )i*o 2 smokva il datte%o 2 urma il *ed%o 2 kedar
*0 Imena %ea( je!e%a i "lanina s' m'+o& %oda$
4%ime%iF
Il 4iave 2 2jave *reka il Ga%da 2 Garda *je!ero Il Dan',io 2 6unav il T%i*o%no 2 4riglav Il Vol&a 2 olga i 4i%enei 2 2irineji Il Teve%e 2 4i"ar i Dolomiti 2 6olomiti I!'!e*i od ovo& "%avila s'F la Sava - reka 'ava ( la D%ava 2 reka 6rava, la Senna 2 reka 'ena le Al"i 2 ?lpi * planinski masiv ; le Ande 2 ?nde * planinski masiv d0 Imena dana i mese*i s' m'+o& %odaF 4%ime%iF .il0 &ennaio 2 januar .il0 )e,,%aio 2 #e"ruar .l]0 a"%ile - april
l'ned 2 ponedeljak ma%ted 2 utorak vene%d 2 petak
.il0 di*em,%e - decem"ar I!'!eta jeF la domeni*a .nedelja0
sa,ato 2 su"ota
itd$
e0 A"st%atne imeni*e s' ženso& %oda la ,ont[ 2 do"rota la *a"a*it[ 2 sposo"nost la vi%t 2 vrlina la tena*ia 2 upornost la )a*olt[ 2 sposo"nost la'da*ia 2 odvažnost la se%enit[ 2 vedrina la *alma H smirenost, spokoj )0 Imena &%adova( "o%ajina( ost%va( d%žava s' ženso& %oda Milano 2 .ilano( Na"oli - 5apulj, 4a%i&i 2 2ari! la Si*ilia 2 'icilija( la Tos*ana 2 4oskana, la Lom,a%dia - %om"ardija lI%landa 2 Irska, lItalia 2 Italija , la Se%,ia - 'r"ija, la R'ssia - ra!il0 il 7el&io .>elgija0( il 4e% .2eru0( il 8anad[ ./anada0( il 4iemonte .2ijemont0$
D$ Imeni*e sa dva o,lia .m'+i i žensi0
U italija nsom je!i' mno&e imeni*e oje o!na#avaj' živa ,i1a .lj'de 2 li#na imena( !animanja ili životinje( itd$ 0 imaj' #esto dva o,lia - !a m'+i %od na -o i !a žensi %od na -a$ a0 Imeni*e na - o . m'+i %od0 menjaj' nastava ' 2a .žensi %od0 4%ime%iF Imeni*ena -o Emilio 2 1milio *.iloš maest%o 2 učitelj )i&lio 2 sin ,am,ino - dečak %a&a!!o - mladić !io - stric *teča, ujak nonno 2 deda
Imeni*ena -a Emilia H 1milija *žensko ime, ime regije maest%a 2 učiteljica )i&lia - kćer ,am,ina - devojčica %a&a!!a - devojka !ia H strina *tetka, ujna nonna H "aka
,0 Nee imeni*e ' m'+om na 2e( ' žensom %od' imaj' o,li na -a oje .' množini - i( %od' tj$ 2!av%+avaj' e0 $ 4%ime%i F Imeni*e na - e .m'+i %od0 si&no%e H gospodin "ad%one - ga!da *ame%ie%e - kono"ar *so"ar "o%tie%e - portir *assie%e 2 "lagajnik
Imeni*e na - o .žensi %od0 Mano H ruka %adio - radio )oto H #otogra#ija, slika moto H motocikl a'to H automo"il, auto
)io%e ma%e 2H cvet more amo%e H lju"av *'o%e - srce *0 Nee imeni*e oje ' m'+om %od' !av%+avaj' na -e ili 2a( ' ženom %od' imaj' o,li sa s')isom .nastavom0 - essa( +to se odnosi '&lavnom na !animanja ili tit'te$
4%ime%iF Imeni*e na -e ( a .m '+i %od0 st'dente - student dotto%e - lekar "%o)esso%e - pro#esor "%in*i"e - princ ,a%one - "aron "oeta - pesnik "%esidente H predsednik sa*e%dote H sveštenik
Imeni*e na - a .essa0 .žensi %o d0 st'dentessa H studentkinja H lekarka dotto%essa "%o)esso%essaH pro#esorka "%in*i"essaH prince!a ,a%onessaH "aronica "oetessaH pesnikinja "%esidentessa H predsednica sa*e%dotessa - sveštenica
Nee imeni*e( ve1inom one oje se !av%+avaj' na - e( "o&otovo ada se odnose na )'n*ije( nemaj' "ose,an o,li !a žensi %od( te se samo #lanom od%e:'je da li je '"itanj' m'+o ili ženso li*e$ Za nee jednostavno žensina%od( niti može da imeni*e se #lanom na!na#i( neje%"ostoji se "oniaav "%i%odi o,li stva%i!aodnose m'+e )'n*ije ili !vanja oja se "%i"is'j' samo m'+a%*ima( ao na "%ime%F Il "%ete 2 pop, sveštenik il 4a"a 2 papa( il Ves*ovo 2 "iskup Dio 2 >og( 4%ime%iF Il la Illa Il la Illa
"%eside 2 dekan )a*ente )'n!ione 2 vršilac dužnosti *onsole 2 kon!ul &i'di*e - sudija
Illa 2 tužilac 2 ministar, !amenik ministra Illa "%o*'%ato%e minist%o( vi*e-minist%o Illa *oni'&e 2 suprug, supruga U neim sl'#ajevima( i ada "ostoji o,li !a žensi %od( ne o%isti se( ve1 se !a is"%ed te imeni*e oja o!na#ava )'n*ij' stavlja ime i "%e!ime ili %e# Wsi&no%aX - gospođaB
4%ime%iF
La si&no%a De 6ili""i( 4%esidente dell]Asso*ia!ione $$$ 2 Gospođa 6e :ilipi , predsednik 0druženja 8a%la Del 4onte( "%in*i"ale "%o*'%ato%e 2 arla 6el 2onte, glavni tužilac La si&no%a Annama%ia 4%atolini( 4%eside della 6a*olt[ $$$ - Gospođa ?namarija 2ratolini, 6ekan :akulteta Elisa,etta Rossini( la )a*ente )'n!ione di Minist%o della sanit[ 2 1li!a"eta
Imeni*e na - trice .žensi %od0 Di%ett%i*e 2 direktorka spisateljica s*%itt%i*e "itt%i*e 2 2slikarka att%i*e 2 glumica s*'lt%i*e 2 vajarka im"e%at%i*e 2 carica *%eat%i*e H tvorac , stvoriteljka a't%i*e H autorka
I!'!eta jeF "asto%e 2 pastir( "asto%a 2 pastirica Ove imeni*e ' množini !av%+avaj' na - i ( i !a m'+i i !a žensi %od$ 4%ime%F I "itto%i( i di%etto%i ( &li a'to%i( &li s*'lto%i $$$$$$$$ Le di%ett%i*i( le att%i*i( le s*'lt%i*i( le im"e%at%i*i $$$$ e0 Kod nei3 imeni*a o,li*i !a m'+i i žensi %od s' "ot"'no d%'&a#ijiF
4%ime%iF
Imeni*e m '+o& %oda 'omo - čovek mas*3io 2 muškarac ma%ito 2 suprug, muž &ene%o 2 !et %e dio-2kralj "og *paganski e%oe 2 heroj, junak
Imeni*e ž enso& %oda donna 2 žena )emmina 2 žena, žensko mo&lie 2 supruga, žena n'o%a 2 snaja %e&ina 2 kraljica dea 2 "oginja e%oina 2 heroina, junakinja
)0 Kod imena životinja "ostoji neolio na#ina !a )o%mi%anje ženso& %oda$ Na "%ime%( "o o"+tim "%avilima F Imeni*e m '+o& %oda *avallo 2 konj &atto 2 mačak l'"o 2 vuk
Imeni*e ž enso& %oda *avalla 2 ko"ila &atta 2 mačka l'"a 2 vučica
Sa ne"%avilnim o,liomF Imeni*e m '+o& %oda Ele)ante 2 slon leone - lav *ane - pas &allo - petao to%o( ,'e 2 "ik( vo montone 2 ovan
Imeni*e ž enso& %oda Ele)antessa - slonica leonessa - lavica *a&na - kuja &allina - kokoška m'**a( va**a - krava "e*o%a 2 ovca
&0 Za imena nei3 životinja "ostoji samo jedan o,li( tao da ao želimo da na&lasimo da li se %adi o m'žja' ili ženi ( mo%amo da '"ot%e,imo i!%a!e maschio ili #emmina . m'žja( žena0$ 4%ime%iF il se%"ente 2 !mija la s*immia 2 majmun la le"%e 2 !ec la ti&%e 2 tigar
la %ondine 2 lastavica la vol"e - lisac, lisica la "ante%a 2 pantera
30 Kod nei3 imeni*a na - e( menja se !na#enje %e#i( ' !avisnosti od to&a da li je ' m'+om ili žensom %od'F il )ine - svrha, cilj il )inale - !avršetak, kraj il )%onte - )%ont kapital il il *a"itale mo%ale -- moral, raspoloženje
la )ine 2 kraj la )inale 2 !avršni glas ili slog la )%onte 2 čelo glavni grad, prestonica
*a"itale la lamo%ale 2 2moral, čestitost; pouka
4%ime%F La mo%ale della )avola 2 2ouka "asne *priče Esse%e &i di mo%ale 2 >iti o"eshra"ren, ve!voljan i0 Ve1ina imeni*a na - ista ima isti o,li !a m'+i i !a žensi %od ' jednini( a #lanom se od%e:'je %od$ Imeni*e '+o& %oda l]a%tista 2mumetnica il dentista - !u"ar il &io%nalista - novinar il t'%ista 2 turista l]al"inista - planinar, alpinista il "%ota&onista H protagonist, glavni lik
Imeni*e %oda l]a%tista ž2enso& umetnica la dentista 2 !u"arka la &io%nalista 2 novinarka la t'%ista 2 turistkinja l]al"inista 2 planinarka, alpinistkinja la "%ota&onista H protagonista, glavni ženski lik
il &io"%nalista - novina% il m'si*ista 2 m'!i#a% il "ianista 2 "ijanista
la &io%nalista -novina%a la m'si*ista 2 m'!i#a%a la "ianista 2 "ijanistinja
il violinista - violinista la violinista - violinistinja U množini imeni*e na 2 ista imaj' %a!li#ite o,lie !a m'+i i žensi %od( tao da 1e ,itiF I &io%nalisti 2 novinari I t'%isti 2 turisti
le &io%naliste 2 novinarke le t'%iste - turistkinje
Nee imeni*e s' &%amati#i ženso& %oda( i ada se odnose na m'+o li*e$
4%ime%F la &'a%dia - čuvar la "e%sona - lice, oso"a la vittima - žrtva
la &'ida vodič la *%eat'%a stvorenje la s"ia špijun
U množini ove"%ema imeni*e !av%+avaj' %od'( na - 'e(jednini i ' svaom sl'#aj',e! se io,!i%a "%idevnai "a%ti*i" slaž' &%amati#om i množini( "%i%odni %od( na "%ime%F La &'a%dia *o%a&&iosa 2 hra"ar stražar *.n( %e guardie coraggiose La &'ida es"e%ta 2 stručni vodič *.n( %e guide esperte Una "e%sona s,a&liata 2 pogrešna oso"a *.n( %e persone s"agliate Le "ove%e *%eat'%e 2 jadna stvorenja Le vittime t%ovate 2 pronađene žrtve Le s"ie a%%estate 2 uhapšeni špijuni T%e,a na"omen'ti dao,lia( "ostojem'+o& imeni*ei oje s' ' %oda( jednini %oda( a oje ' množini imaj' dva ženso& aom'+o& na "%ime%F Il dito - prst L]osso 2 kost L] o%e**3io 2 uvo Il &ino**3io 2 koleno Il m'%o 2 !id Il *o%no - rog
i diti( le dita - prsti &li ossi( le ossa - kosti &li o%e**3i( le o%e**3ie 2 uši i &ino**3i( le &ino**3ia - kolena i m'%i( le m'%a 2 !idovi, !idine i *o%ni( le *o%na - rogovi
Množina na -a o,i#no ima !,i%n' v%ednost( mada "oneada o!na#ava i %a!li' ' !na#enj'$ 4ostoji neolio imeni*a m'+o& %oda oje imaj' ne"%aviln' množin'( ao i imeni*a oje s' ' jednini m'+o& %oda( a ' množini ženso&( n$"%$ F .L]0 'omo 2 .&li0 'omini .Il0 ,'e 2 .i0 ,'oi .L]0 'ovo 2 .le0 'ova .Il0 "aio 2 .le0 "aia
čovek, ljudi vo, volovi jaje, jaja par, parovi
4RIDEVI 4%idevi s' %e#i oje "o,liže ili ta#nije od%e:'j' imeni*'( i slaž' se ' %od' i ,%oj' sa imeni*om$ 4%idevi se=$dele na vi+e ate&o%ija( samo nei dve Fvalitet ili oso,in' Kvali)iativni "%idevi"omenimo - oji od%e:'j' imeni*e . n$ 4%$ 4i**olo( ,'ono( ,ello( inte%essante( ,ian*o $$$$ mali( do,a%( le"( inte%esantan( ,eo $$$0 <$ Zajedni#i "%idevi ili "%idevse !ameni*e - oji o!na#avaj' "%i"adnost( "oložaj( '"itni odnos ili neod%e:ene oli#ine( oji s' s%odni !am en i*amaF n$"%$ mio( nost%o( 'esto( 'ello( "a%e**3io( 'anto( 'ale $$$ 2 moj( na+( ovaj( onaj( "%ili#an( olii( oji $$$0 KVALI6IKATIVNI 4RIDEVI Kvali)iativni "%idevi se dele na dve &%'"e( ' odnos' na voale ojima !av%+avaj' F - o .!a m'+i %od jednine0 2 a .!a žensi %od jednine0 - i .!a m'+i %od množine0 2 e .!a žensi %od množine0 i - e .!a m'+i i žensi %od jednine0 - i .!a m'+i i žensi %od množine0 N$ "%$ Sim"ati*o(sim"ati*3e sim"ati*a alto( alta .sim"ati#an( viso $$$$0 Sim"ati*i( alti( alte G%ande( &%andi )a*ile( )a*ili .veli( la $$$0 SLAGANJE 4RIDEVA i MESTO 4RIDEVA U RE9ENI8I 4%idevi se slaž' ' %od' i ,%oj' sa imeni*om$ 4%idev se o,i#no stavlja i!a imeni*e( 'olio se nala!i is"o%ed imeni*e može da donele menja !na#enje$
4%ime%iF La lin&'a italiana$ Italijansi je!i$ Uno st'dente st%anie%o$ St%ani st'dent$ Un 'omo "ove%o$ Si%oma+an #ove $ Un "ove%o 'omo$ Jadan #ove$ Kada imamo "%ideva '! ist'jedan imeni*'( "%idevi mo&' %edom da stoje imeni*e( ili davi+e se %a!dvoje( te da "%idev stoji is"%ed( a na%edni i!a i!a imeni*e$ 4%ime%iF Un %a&a!!o( alto e sim"ati*o$ Viso i sim"ati#an moma$ Una ,ella %a&a!!a( ,ionda ed ele&ante$ Le"a devoja( "lava i ele&an tna$ U množiniF D'e %a&a!!i ,elli e sim"ati*i$ D'e ,elle %a&a!!e( ,ionde e sim"ati*3e$ 4RIDEVI U 6UNK8IJI IMENI8E KOM4ARA8IJA 4RIDEVA GRAHENJE KOM 4ARATIVI GRAHENJE SU4ERLATIVA A4SOLUTNI I RELATIVNI SU4ERLATIV KOM4ARA8 IJA IZ LATINSKOG NE4RAVILNA KOM4ARA8IJA
4REDLOZI I 4REDLOZI SA 9LANOVIMA .4ADE5NI 4REDLOZI0 Italijansi je!i nema "adeže ao na+ je!i( tao da se o%iste "%edlo!i i "%edlo!i sa #lanovima ."adežni "%edlo!i0 oji stoje is"%ed imeni*a( !ameni*a( &la&ola ' in)initiv' i na taj na#in imaj' )'n*ij' 's"ostavljanja ve!e i!me:' ovi3 elemenata ' %e#eni*i$ 4%edlo!i s' ne"%omenjive( jednosložne %e#*e$ Ra!li'jemo "%ave "%edlo&e i "%ilo+e "%edlo&e$
4RAVI 4REDLOZI 4%avi "%edlo!i s'F di, a , da , in, con, s!, er, tra/"ra i oni mo&' da se s"ajaj' sa svim o,li*ima #lanova( ' jednini i množini( a nji3ovo !na#enje i '"ot%e,a s' %a!nolii( ao +to 1e se videti %o! "%ime%e$ Tao( "omo1' "%edlo&a i "%edlo&a sa #lanom i!%ažavamo "adeže$ Menjanje imeni*e "o "adežimaF Jednina =$'1a <$'1e .i! '1e0 $'1i \$'1' B$'1o C$' '1i ^$ sa '1om
=$ la *asa <$ della .dalla0 *asa $ alla *asa \$ la *asa B$ .o0 *asa C$ nella *asa ^$ *on la *asa
Množina =$'1e <$'1a .i! '1a0 $'1ama \$'1e B$'1e C$' '1ama ^$ sa '1ama
=$ le *ase <$ delle .dalle0 *ase $ alle *ase \$ le *ase B$ .o0 *ase C$ nelle *ase ^$ *on le *ase
Isto "%avilo važi i !a imeni*e m'+o& %oda . '! #lan il - lo( i - &li0 Jednina =$ nji&a <$ nji&e .i! nji&e0 $ nji!i \$ nji&' B$nji&o C$ ' nji!i ^$ sa nji&om
Jednina =$ st'dent <$ st'denta .od st'denta0 $ st'dent' \$ st'denta B$st'dent' C$ ' st'dent' ^$ sa st'dentom
=$ il li,%o <$ del .dal0 li,%o $ al li,%o \$ il li,%o B$ .o0 li,%o C$ nel li,%o ^$ *on il li,%o
Množina =$ nji&e <$ nji&a .i! nji&a0 $ nji&ama \$ nji&e B$nji&e C$ ' nji&ama ^$ sa nji&ama
=$ i li,%i <$ dei .dai0 li,%i $ ai li,%i \$ i li,%i B$ .o0 li,%i C$ nei li,%i ^$ *on i li,%i
=$ lo st'dente <$ dello .dallo0 st'dente $ allo st'dente \$ lo st'dente B$.o0st'dente C$ nello st'dente ^$ *on lo st'dente
Množina =$ st'denti <$ st'denata .od st'denata0 $ st'dentima \$ st'dente B$st'denti C$ ' st'dentima ^$ sa st'dentima
=$ &li st'denti <$ de&li .da&li0 st'denti $ a&li st'denti \$ &li st'denti B$.o0st'denti C$ ne&li st'denti ^$ *on &li st'denti
Is"%ed imeni*a ženso& i m'+o& %oda oje "o#inj' voalom( "%edlo& sa #lanom o%isti se isto ao i sam #lan( n$ "%$F
Lami*a - dellami*a lami*o - allami*o l'omo - dall'omo linte%no - nellinte%no la%madio - s'lla%madio lae%eo 2 nellae%eo( *on lae%eo la%tista 2 "e% la%tista
le ami*3e - delle ami*3e &li ami*i - a&li ami*i &li 'omini - da&li 'omini &li inte%ni - ne&li inte%ni &li a%madi - s'&li a%madi &li ae%ei - ne&li ae%ei *on &li ae%ei &li a%tisti - "e% &li a%tisti
le a%tiste 2 "e% le a%tiste OSNOVNI 4REDLOZI SUF
#$ - od&ova%a &enitiv'( o!na#ava "%i"adnost( ili od&ova%a na "itanje #ije( o&a 2#e&a( ili o!na#ava od #e&a je ne+to sa#injeno$ N$"%$ Il li,%o di Ma%*o- .arkova knjiga Una ,o%sa di "elle 2 /ožna tašna *od kože Un vaso di vet%o 2 'taklena va!na *od stakla Una *ami*ia di seta 2 'vilena "lu!a
% - od&ova%a dativ'( ali ima i d'&e mo&'1nosti '! &la&ole %etanja 2 od&ova%a na "itanje ome-#em'( ili &de( do ( na N$ "%$ 4o%to il li,%o a Ma%ia 2 5osim knjigu .ariji Vado a Roma- Idem u
#% - od&ova%a "%edlo!ima od( i!( od( !a N$"%$ Vado da Ma%*o( dal dentista $$$ 2 Idem kod .arka, kod !u"ara((( Ven&o da Roma 2 6ola!im i! o %i*ev'to 'na lette%a dallami*a$ - 6o"ila sam pismo od drugarice(
&' - od&ova%a "%edlo&' sa .neim ili ne#im 0( !a "%evo!na s%edstva N$ "%$ Ven&o *on te a Na"oli 2 Idem sa to"om u 5apulj( Vado a Roma *on lae%eo .*on il t%eno( *on la ma**3ina0 Idem u
S - od&ovo%a "%edlo&' na( ' ili o .- ada &ovo%imo o ne#em' ( i '&lavnom ide s"ojeno sa #lanom0 N$"%$ Il li,%o s'l tavolo$ /njiga je na stolu( S'lle monta&ne * molta neve$ 5a planinama ima mnogo snega( >o letto 'n a%ti*olo s'lla *%isi moneta%ia$ 2ročitao sam članak o monetarnoj kri!i(
* - od&ova%a "%edlo&' !a ( da .namenso0 N$ "%$ ?'esto li,%o "e% te$ 3va knjiga je !a te"e( Vado in Italia "e% st'dia%e litaliano 2 Idem u Italiju da učim italijanski(
$ - od&ova%a "%edlo&' u ( ,ilo da se o%isti ,e! ili s"ojen sa #lanom( o%isti se i '! &la&ole %etanja N$ "%$ Sono in '))i*io$ - 0 kancelariji sam$ Vado in Italia$ 2 Idem u Italiju$ >o le *3iavi nella ,o%sa$ 2 /ljučevi su mi u tor"i( 8i sono molti st'denti nella'la$ - Ima mnogo studenata u učuionici(
4REDLOZI S4OJENI SA 9LANOVIMA .4ADE5NI 4REDLOZI 2 4RE4OSIZIONI ARTI8OLATE0 4REDLOZI IL
DI A DA SU
LO LA I GLI LE DEL DELLO DELLA DEI DEGLI DELLE AL ALLO ALLA AI AGLI ALLE DAL DALLO DALLA DAI DAGLI DALLE SUL SULLO SULLA SUI SUGLI SULLE
8ON@ 4ER@ IN TRA6RA
8OL NEL
NELLO
NELLA
8OI NEI
NEGLI
NELLE
4%edlo!i 8ON i 4ER naj#e+1e se ne s"ajaj' sa #lanom .osim sa il 2 i( - col, co, iao nije o,ave!no0$ Reto( ' a%3ai#nim ili "esni#im o,li*ima može da se nai:e na o,li 4el "e% il$ 4%edlo& TRA6RA se ne s"aja sa #lanom niada$
4o analo&iji( &de se o%isti #lan l .is"%ed imeni*a oje "o#inj' voalom0 i "%edlo!i s"ojeni sa #lanom se o%iste na isti na#in( s tim +to se to ne odnosi na množin'( &de naj#e+1e ne dola!i do eli!ije i #lan( odnosno "%edlo& s"ojen sa #lanom ostaje ' svom o%ti&inalnom o,li'$ N$ 4%$ Lami*o ami*i dellami*o de&li ami*i$ Lami*a -- &li le ami*3e( allami*a -2alle ami*3e$ N$"%$F 8ollami*a( *on il %a&a!!o( *on le so%elle$ itd$ 'a prijateljicom, sa dečkom, sa sestrama, itd( 4e% &li st'denti( "e% le so%elle( itd$ 8a studente, !a sestre
4ostoje i "%avi "%edlo!i oji se niada ne s"ajaj' sa #lanom$ To s'F 6%aT%a - i!među, među, !a Ve%so - prema, ka, oko L'n&o 2 duž, u!duž Salvoe**etto 2 i!u!ev, osim, sem T%anne( )'o%*3 2 osim, i!u!ev, sem D'%ante - !a vreme, tokom Mediante 2 pomoću, putem Nonostante 2 uprkos, i pored 4%ime%iF 4a%to t%a .)%a0 d'e o%e$ 2ola!im !a dva sata$ La *asa si int%avede t%a &li al,e%i$ /uća se na!ire među drvećem$ T%a .di0 noi * 'na &%ande di))e%en!a$ 2 .eđu nama je velika ra!lika$ Ma%*o il mi&lio%e t%a .)%a0 di noi$ 2 .arko je naj"olji i!među nas$ Il t%eno a%%iva ve%so me!!o&io%no$ 2 o! dola!i oko podneva$ E andata ve%so il "onte$ 2 3tišla je prema mostu$ L'n&o il )i'me *e%a molta ne,,ia$ 2 6už reke je "ilo mnogo magle( Mi %a**ontb t'tto "e% l'n&o e "e% la%&o$ Ispričao mi je sve u!duž i popreko$ Le %ose e%ano "iantate l'n&o il sentie%o$ a "iov'to d'%ante t'tta la &io%nata$ 2adala je kiša tokom celog dana$ 8i siamo *onos*i'ti d'%ante il via&&io$ 0po!nali smo se !a vreme putovanja( >a "%esentato il "%o&%amma mediante il *om"'te% ( 2redstavio je program *pomoću putem računara( Mediante il s'o talento 3a otten'to 'n &%ande s'**esso$ 2omoću svog talenta je ostvario veliki uspeh( Sono a%%ivati( nonostante il tem"o%ale$ 6ošli su uprkos nevremenu$ Nonostante t'tto( 'n ,%avo %a&a!!o$ 0prkos svemu *i pored svega, on je do"ar dečko(
4RILO;KI 4REDLOZI Ovi "%edlo!i imaj' dvost%'' )'n*ij'( tj$ imaj' !na#enje "%edlo&a is"%ed imeni*e( a i "%ilo&a ada "o,liže o!na#avaj' &la&ol$
Sora - na( o( i!nad( &o%e( 4%ime%iF
>a messo le *3iavi so"%a il tavolo$ 'tavio je ključeve na sto( Do,,iamo dis*'te%e so"%a 'esto a%&omento$ .oramo da pora!govaramo o
toj temi( Sono andati di so"%a$ 3tišli su gore$ Il sole s"lende al di so"%a delle n'vole$ 'unce sija i!nad o"laka$ I!%a!iF Esse%e .sta%e0 so"%a "ensie%i 2 ,iti !a,%in't( !ami+ljen 4assa%*i so"%a 2 "%e1i "%eo ne#e&a
Sotto 2 is"od( "od( dole I va&a,ondi do%mono sotto il "onte$ 'kitnice spavaju ispod mosta$ La matita *ad'ta sotto il tavolo$ 3lovka je pala pod sto$ Ti as"etto di sotto$ ekam te dole( I!%a!F sotto-so"%aF ne%ed( ! ,%da ! dola Nella s'a *ame%a t'tto sotto-so"%a 2 U nje&ovoj so,i je sve ' ne%ed'$
%vanti, davanti 2 is"%ed( "%ed( na"%ed( dalje Si sed'to avanti .davanti0 a me$ 'eo je ispred *pred mene( Avanti a noi si t%ovano i testimoni$ 2red nama se nala!e svedoci$ Andiamo avanti$ Idemo dalje( Il mio o%olo&io va 'n "o avanti$ .oja sat ide malo napred *žuri( Diet%o( indiet%o 2 i!a( na!ad( "o!adi
Diet%o( indiet%o 2 i!a( na!ad( "o!adi Il ne&o!io diet%o lan&olo$
#entro 2 'n'ta%( ' >o messo t'tto dent%o la ,o%sa$ 'tavila sam sve u tašnu$ Ent%ate dent%o nella sala$ 0đite unutra, u salu( #oo 2 "osle( asnije Sono to%nati do"o t%e &io%ni$ ratili su se posle tri dana( Ma%ia viene do"o le )este$ .arija dola!i posle pra!nika$ 8in'e min'ti do"o a%%ivato Ma%*o$ 2et minuta kasnije stigao je .arko$ Isto ovo važi !a "%edlo&e F *ont%o - protiv *i%*a 2 oko, što se tiče olt%e 2 preko, dalje sen!a - "e!
se*ondo 2 prema, po "%esso 2 kod, "li!u into%no - oko
oji #esto mo&' da se o%iste '! nei d%'&i "%edlo&$ N$ "%$ 8ont%o di te - protiv te"e So"%a di voi H i!nad vas Dent%o di me 2 u meni
diet%o di voi - i!a vas do"o di te 2 posle te"e sen!a di te H "e! te"e
4REDLO5NI IZRAZI Ima i!%a!a ' ojima je "%va %e# "%ilo& ili imeni*a ( a d%'&a "%edlo& a ili di, oji se "o "ot%e,i s"aja sa #lanom ' %od' i ,%oj'( ao na "%ime%F davanti a - ispred vi*ino a 2 "li!u %is"etto a 2 u pogledu na inve*e di 2 umesto ve%so di 2 prema
a**anto a - pored insieme a 2 !ajedno sa sen!a di 2 "e! lontano da 2 daleko
4%ime%iF >o in*ont%ato Ma%*o davanti alla s*'ola .vi*ino al ,a%0$ 'reo sam .arka ispred škole *"li!u ka#ića( Lontano da&li o**3i( lontano dal *'o%e - 6aleko od očiju, daleko od srca U4OTRE7A 4REDLOGA *#-'. #$ 4%edlo&om di o!na#avamo %a!li#ite v%ste odnosa( a ' odnos' na na+ je!i ovaj "%edlo& od&ova%a &enitiv'( ili se odn osi na i !%a!e oji se ' na+em je!i' "%evode "%isvojnim "%idevom$ ?'esto il tele)ono di Ma%*o$ 3vo je .arkov tele#on$ Le si&no%e sono le mamme dell e mie ami*3e$ Gospođe su mame mojih drugarica( >o )attood'na ,ellissima odmoru deset dana( va*an!a di =` &io%ni$ >ila sam na predivnom Ma%ia 3a *om"%ato 'n *3ilo di mele$ .arija je kupila kilogram ja"uka( E 'n 'omo di )ami&lia$ 3n je porodičan čovek$ ?'esta %e&ione %i**a di ,os*3i$ 3vaj kraj je "ogat šumama$ E 'n o&&etto di &%ande valo%e$3vo je predmet velike vrednosti *skupocen( 4%edlo& di .'&lavnom s"ojen sa od&ova%aj'1im #lanom0 ima i "a%titivn' )'n*ij'F 8i se%vono dei li,%i$ 2otre"ne su nam knjige$ >a %i*ev'to de&li 2rimio *neke goste( >o in*ont%ato delleos"iti$ ami*3e$ 'relajesam *neke drugarice( 4%edlo& di ima i "%ilo+' '"ot%e,' ' i!%a!ima ao na "%ime%F *onos*e%e di nome( di vista 2 po!navati po imenu, i! viđenja "ian&e%e di &ioia 2 plakati od sreće mo%i%e di )ame 2 umirati od gladi 's*i%e di *asa 2 i!aći i! kuće vesti%e di seta 2 o"lačiti se u svilu di &io%no( di notte( di se%a 2 danju, noću, uveče
Is"%ed %e#i oje "o#inj' voalom i "%edlo& di se a"ost%o)i%a( a !a %e#i oje "o#inj' ostalim voalima( nije st%o&o od%e:eno$ dinve%no - !imi destate - leti
di "%imave%a 2 na proleće da't'nno 2 na jesen
4%edlo& di se o%isti i ' neim at%i,'tivnim i!%a!ima( ao +to s'F 'na s*ala di ma%mo 2 mermerne stepenice 'na *asa di le&no 2 drvena kuća *kuća od drveta i li,%i di s*'ola 2 školske knjige 'na ta!!a di *a)) 2 šoljica ka#e 'n lit%o di latte 2 litar mleka 'n testo "ieno di e%%o%i 2 tekst pun grešaka 'na s*atola di *io**olattini 2 kutija čokoladnih "om"ona 4%edlo& se '"ot%e,ljava ' neim "%edložnim ao i '! &la&ole di&la&ol ada d%'&i ' in)initiv'i ima )'n*ij' o,jeta(i!%a!ima( ao na "%ime%F 8e%*o di a%%iva%e in tem"o$ 2okušavam da stignem na vreme( Di*e di non esse%e in)o%mato$ /aže da nije o"avešten$ S"e%iamo di )ini%e "%ima delle d'e$ 5adajmo se da ćemo !avršiti pre dva( Non 3a tem"o di anda%e *on te$ 5ema vremena da ide sa to"om$
*#-'. % 4%edlo&om a se #esto i!%ažava na+ dativ( ali se ovaj "%edlo& o%isti i !a stanje ' *ene( mest'(v%emena %etanjei d%'&i3 "%ema( odnosa$ sme%( !a i!%ažavanje težnje( sv%3e( na#ina( s%edstva( 4%ime%iF S*%ivo a Giovanna$ 2išem &ovani$ 4o%to il li,%o allami*a$ 5osim knjigu drugarici( Sono a Roma$ &a sam u
Sono ven'ta a "iedi$ 6ošla sam pešice$ A 'anto 3ai *om"%ato le meleY 2o koliko si kupila ja"uke7 A t%enta dina%i$ 2o trideset dinara( Il ne&o!io a"%e alle nove$
*#-'. #% 4%edlo& da o%isti se !a a!ivanje v%+io*a %adnje ' "asivnoj onst%'*iji( !atim !a i!%ažavanje "ola!ne ta#e( is3odi+ta( name%e( !a i!%ažavanje ose1anja( v%ednosti itd$
4%ime%iF Ma%*o lodato da t'tti$ .arka svi hvale *hvaljen je od svih( ?'ella %e&ione stata *ol"ita dal te%%emoto$ 3na regija je "ila pogođena !emljotresom( L3o sentito da lei$ ula sam to od nje( L3o t%ovato da lei$ 5ašla sam to kod nje( Siamo to%natidallItalia$ ie%i dalle va*an!e$ &uče se vratili sa odmora$ Sono to%nato ratio sam se smo i! Italije( To%nava dal lavo%o$ raćao se sa posla$ Ti as"etto da die*i min'ti$ ekam te već deset minuta( Lavo%o da mattina a se%a$ o da s*%ive%e 'na lette%a$ .oram da napišem pismo$ T%emava dal )%eddo( dalla "a'%a$ 4resao se od !ime, od straha( La %i*onos*o dalla vo*e$ 2o!najem je po glasu$ Ma%*o )a t'tto da solo$ .arko sve radi sam$ E 'na ma&lietta da "o*3i soldi$ 4o je je#tina majica( >o "%eso la ,o%sa da d'e mila dina%i$ 0!ela sam tašnu od dve hiljade( 4%edlo& da može da od%e:'je i stanje ' mest' ili %etanje "%ema ne#em'F 4%ime%iF
A,ito da 'n ami*o$ 'tanujem kod prijatelja$ Sono andati dal dentista$ 3tišli su kod !u"ara$ Stase%a ven&o da te$ ečeras dola!im kod te"e$ Da dove vieniY 3dakle dola!išY 4%edlo& da ima at%i,'tivn' 'lo&'( o!na#ava namen' ili '"ot%e,'F 4%ime%iF s*a%"e da tennis 2 sporstske patike *ost'me da ,a&no- kupaći kostim stan!a da letto 2 spavaća so"a lam"ada da tavolo 2 stona lampa ma**3ina da s*%ive%e 2 pisaća mašina donna dai *a"elli ,iondi 2 žena plave kose 'n %a&a!!o da&li o**3i ,l' 2 mladić plavih očiju 'na *osa da n'lla 2 sitnica I!a nei3 "%ideva mo%a da stoji "%edlo& daF
4%ime%iF lontano da&li o**3i( lontano dal *'o%e 2 daleko od očiju, daleko od srca li,e%o dalla %es"onsa,ilit[ 2 oslo"ođen odgovornosti imm'ne da di)etti 2 "e! mana
*#-'. &' 4%edlo& *on ve1inom se o%isti ' !na#enj' na+e& sa im ili #im( ali ima i )'n*ij' i!%ažavanja d%'&i3 odnosa$ 4%ime%iF
Vado al ma%e *on &li ami*i$Idem na more sa prijateljima$ Sono 'n ,'on ami*o *on l'i$ 6o"ar sam prijatelj sa njim$ Vado al lavo%o *on la ma**3ina$Idem na posao kolima$ >o s*%itto la lette%a *on la ma**3ina da s*%ive%e$ 5apisala sam pismo na pisaćoj mašini( E stato avve%tito *on il tele&%amma$ 3"avešten je putem telegrama$ Si %ivol&e sem"%e *on &entile!!a$ 3"raća se uvek sa lju"a!nošću$ Si *on&%at'lato *on lei del s'o n'ovo li,%o$ estitao joj je na njenoj novoj knji!i( 8on 'n "o di ,'ona volont[ si "'b s'"e%a%e il "%o,lema$ 'a malo do"re volje pro"lem se može rešiti( 8on 'esto %'mo%e( non %ies*o a senti%ti 0! ovu "uku ne mogu da te čujem 7iso&na "%o*ede%e *on "%'den!a$ 4re"a postupati opre!no *sa opre!om(
*#-'. * 4%edlo& "e% ima !na#enje na+e& !a( ali o!na#ava i %a!ne d%'&e odnose( ao na "%ime% "%ava* %etanja i %etanje "%eo ne#e&a( v%eme( %a!lo&( sv%3'( s%edstvo$ 4%ime%iF >o *om"%ato 'n %e&alo "e% l'i$ /upila sam poklon !a njega$ Il t%eno "assa "e% la *am"a&na$ o! prola!i kro! polja$ La noti!ia si di))'sa "e% la %adio$ est se proširila putem radija$ 4e% t'tta la st%ada non 3a detto 'na "a%ola$ itavim putem nije progovorila ni reč( Le 3a mandato linvito "e% lette%a %a**omandata$ 2oslao joj je po!iv preporučenim pismom(
A,,iamo as"ettato "e% o%e e o%e$ ekali smo satima( >a "a%lato "e% t'tta la se%ata$ 2ričala je čitavo veče$ E assente "e% motivi di lavo%o$ 3tsutan je !"og posla( Lo *3iamo "e% so"%annome$ 8ovem *oslovljavam ga je po nadimku( Non mi %e&&o in "iedi "e% la stan*3e!!a$ 5e mogu da stojim na nogama od umora( Andiamo *am"a&na "e% %i"osa%e$ "ismo se E t%o""o in st'"ido "e% *a"i%lo$ 'uvišeIdemo je glupna daselo "i todara!umeo $ odmorili( D%'&i i!%a!i sa er "e% esem"io 2 na primer "e% )avo%e 2 molim *vas "e% amo% di Dio ."e% amo% del 8ielo0 2 2o"ogu9 8a"oga9 &io%no "e% &io%no 2 dan po dan d'e "e% sei )anno dodi*i 2 dva puta šest je dvanaest 'n "o "e% *ias*'no 2 !a svakoga po malo "e% "o*o - umalo *#-'. S 4%edlo& s! ' na+em je!i' naj#e+1e od&ova%a "%edlo!ima na( o ali o!na#ava i nee d%'&e odnose$ Na "%ime%F Si sed'to s' 'ella sedia$ 'eo je na onu stolicu$ >a messo i li,%i s'l tavolo$ 'tavio je knjige na sto( 8i sono molti 'ad%i s'lla "a%ete$ Ima mnogo slika na !idu( La noti!ia stata "',,li*ata s'l &io%nale$ est je o"javljena u novinama( Dovete dis*'te%e s' 'esto a%&omento$ .orate da ra!govarate o toj temi( Siamo saliti s'lla *ima della monta&na$ 2opeli smo se na vrh planine$ E 'na si&no%a s'i *in'antanni$ 3na je gospođa od oko pedeset godina$ I!%a!iF De*ide%e s' d'e "iedi 2 odlučiti odmah 4%ende%e( di%e s'l se%io 2 shvatiti o!"iljno, reći !a o!"iljno 4a%ti%e s'lla se%a( s'l mattino 2 krenuti predveče, pred jutro
*#-'. $ 4%edlo& in naj#e+1e od%e:'je mesto i v%eme .'&lavnom ,e! #lana0 a o%isti se i !a d%'&e o!nae i ' %a!nim i!%a!ima$ U! &eo&%a)se "ojmove oji o!na#avaj' d%žave( %e&ije ili velia ost%va ( o%isti se "%edlo& in ,e! #lana '! &la&ole %etanja ili ,ivanja $ 4%ime%iF O&ni anno vado in Italia$ 'vake godine idem u Italiju( Mio )%atello vive in Italia$ .oj "rat živi u Italiji( Sono stato in Italia d'e anni )a$ >io sam u Italiji pre dve godine( Vado al ma%e in Sa%de&na$Idem na more na 'ardiniju$ >o de&li ami*i in Si*ilia$ Imam prijatelje na 'iciliji( Mio "ad%e non in *asa$ .oj otac nije kod kuće( Ma%*o a%%ivato in tem"o$ .arko je došao na vreme( La *ena in tavola$ ečera je na stolu$ 8i 3a *3iamato in ai'to$ 2otvao nas je u pomoć( in *attive ."e%)e!ionata0 *ondi!ioni$ 0 in lošem je stanju *nala!i sespecijali!ovala u lošem stanju( Si t%ova s"e*iali!!ata mi*%o,iolo&ia$ 3na se *usavršila u mikro"iologiji( Non siete in &%ado di %is"onde%e$ 5iste u stanju da odgovorite( ?'esti &ioielli sono in o%o$ 3vaj nakit je od !lata( Ti %e&alo 'esto li,%o in se&no della nost%a ami*i!ia$ 2oklanjam ti ovu knjigu u !nak našeg prijateljstva( >o %i*ev'to 'n li,%o in %e&alo$ 6o"io sam knjigu na poklon$ ?'esto )ilm in memo%ia del *ele,%e s*%itto%e$ 3vaj #ilm je u !nak sećanja na čuvenog pisca( Il testo s*%itto in a%a,o$ 4ekst je pisan na arapskom$ 8ome si di*e in italianoY /ako se kaže na italijanskomY Te lo di*o in "o*3e "a%ole$
Il li,%o non an*o%a in vendita$ /njiga još nije u prodaji( In alt%e "a%ole $$$$ 6rugim rečima (((( In 'n "%imo tem"o $$$$ 5a početku(((( 2rvo (((( In "%imo l'o&o $$$ 5a prvom mestru, prvo $$$ In *ontanti $$$$$$ 0 gotovini, gotovinom $$$$ Sta%e in "ensie%o $$$$$ >iti !a"rinut, "rinuti (((( In sostan!a $$$$ neki 0 suštini(((( In esse%e( 'n *e%toinsenso $$$$$ 5a način, u određenom smislu (((( In ,%eve $$$$ 0kratko ((( In ness'n modo $$$$$$ 5ikako, ni na koji način $$$$ VEZNI8I .8on&i'n!ioni0 Ve!ni*i s' %e#i oje imaj' )'n*ij' "ove!ivanja dva istovetna elementa %e#eni*e ili dve i vi+e %e#eni*a( a %a!li'j' se "o o,li' i "o )'n*iji$ A0 4O O7LIKU F =$ NESASTAVLJENI VEZNI8I .*on&i'n!ioni sem"li*i0 oje #inejedna jedina %e#( tj$ jedno slovoF e2i o 2 ili ma ."e%b0 2 ali
se 2 ao *ome 2 ao 'ando- ada
4%imed,aF Kada i!a ve!nia e ili o sledi %e# oja "o#inje voalom .na%o#ito ao je isti0( tada se %adi i!&ovo%a dodaje slovo d( te do,ijamo ed i od( oji imaj' "ot"'no istola+e& !na#enje( iao se ve!ni ' o,li' od %e:e o%isti$ Ve!ni*i ma i perJ imaj' "ot"'no isto !na#enje( ali se de+ava da se '"ot%e,e istov%emeno( +to je "o&%e+no i "%edstavlja "leona!am$ Na "%ime%F I e te( io ed Elena( io ed Anna $$$ &a i ti, ja i &elena, ja i ?na O io o l'i( o Ma%*o o.d0 Antonio $$$ ili ja ili on, ili .arko ili ?ntonije T%e,a voditi %a#'na o tome da se ve!ni e "%avilno o%isti i "i+e - ao o,li ,e! a*enta( !a %a!li' od K 2 +to "%edstavlja t%e1e li*e jednine "%e!enta od &la&ola ESSERE$
Ma%*o e Giovanni sono ami*i$ .arko i &ovan su prijatelji$ Ma%*o alto e ,%'no( Giovanni inve*e ,iondo ed molto sim"ati*o$ .arko je visok i smeđe kose, a &ovan je plav i veoma simpatičan( Stase%a ven&ono Ma%*o ed Anna( ma ."e%b0 non so 'ando$ ečeras dola!e
.arko i ?na, ali ne !nam kada( Ven&o da te o&&i o domani$ 6ola!im kod te"e, danas ili sutra( Non "%ende%e se non ti "ia*e$ 5emoj da u!meš ako ti se ne dopada$ Domani "a%to( *ome sai$ 'utra putujem, kao što !naš$ Anna *i *3iama 'ando a%%iva$ ?na će nas !vati kada dođe( =$ SASTAVLJENI ili SLO5ENI VEZNI8I .*on&i'n!ioni *om"oste0( sastavljeni od dve ili vi+e %e#iF o""'%e 2 ili nean*3e 2 ni, niti nondimeno 2ipak 4%ime%iF
do"o*3 - pošto si**ome 2 "udući da, o"!irom 'ant'n'e 2
premda, mada, iako
Ti s*%ivo( o""'%e ti *3iamo$ 2isaću ti ili ću te na!vati Non *i sono %imasta nean*3e 'n &io%no$ 5isam ostala niti jedan dan$ A,itano lontano( nondimeno sono %imasti )ino a ta%di$ 'tanuju daleko, pa ipak su ostali do kasna( 8a%lo mi 3a tele)onato ie%i do"o*3 3a av'to i %is'ltati$ /arlo mi je tele#onirao juče pošto je do"io re!ultate( Resto an*o%a in '))i*io si**ome non 3o te%minato an*o%a il "%o&etto$
3stajem još u kancelariji "udući da nisam !avršio još projekat ( <$ VEZNI9KI IZRAZI .lo*'!ioni *on&i'ntive0 sastavljeni od neolio %a!li#iti3 %e#iF sino )ino a *3e .)in*30 2 .sve0 do nonostante *3e 2 "%emda 4%ime%iF
o&ni volta *3e 2 ada &od "e% la 'al *osa 2 !,o& #e&a
Rimani a *asa )ino .sino0 a *3e ti avve%to$ 3stani kod kuće dok te ne o"avestim( Mi %i*o%do delle va*an!e o&ni volta *3e sento 'ella m'si*a ( 'etim se letovanja kada god čujem onu mu!iku(
70 4O 6UNK8IJI Ve!ni*i "o )'n*iji mo&' da ,'d'F =0 '"o%edni .*on&i'n!ioni *oo%dinative0 <0 "od%e:'j'1i .*on&i'n!ioni s',o%dinative0 Ve!ni*i se mo&' nadalje sv%stati ' slede1eF a0 sastavni ve!ni*i( oji "ove!'j' dve %e#i ao ' "otv%dnim tao i ' od%i#nim %e#eni*amaF e ( ed - i
n( nean*3e( ne""'%e - ni( niti
4%ime%iF Io e Ma%*o andiamo a le!ione$ - Ja i Ma%o idemo na "%edavanje$ Anna ed io st'diamo litaliano$ 2 Ana i ja '#imo italijansi$ Non si )e*e senti%e n vede%e mai "i$ 2 Nije se javio niti "ojavio iada vi+e$ Non lo sanno nemmeno .ne""'%e0 i &enito%i$ 2 To ne !naj' #a ni %oditelji$
,0 %astavni ve!ni*i( oji %astavljaj' elemente ' %e#eni*i ili "ostavljaj' alte%nativ' o( o""'%e - i( ili ovve%o( ossia 2 to jest( ili "a 4%ime%iF 4%endi 'n *a)) o .o""'%e0 'n tY Da li si !a a)' ili !a #ajY Si "'b di%e *os o""'%e .o0 in 'n alt%o modo$ 2 Može da se aže ovao( ili na d%'&i
na#in$ Si "'b di%e *os( ovve%o in 'n alt%o modo$ 2 Može da se aže ovao( tj$ .ili0 na d%'&i na#in$ Si "'b s*%ive%e in italiano ossia in in&lese$ 2 Može da se na"i+e na italijansom( tj$ .ili0 na en&lesom$
*0 S'"%otni ve!ni*i( oji s'"%otstavljaj' dve elementa ' %e#eni*iF ma( "e%b - ali t'ttavia( "'%e( e""'%e 2 ."a0 i"a an!i 2 +tavi+e( #a( na"%otiv sennon*3 2 samo +to( ali 4%ime%iF Non ven'to( ma mi 3a tele)onato$ Nije do+ao( ali mi je tele)oni%ao$ La ,o%sa non n'ova "e%b an*o%a ,ella$ To%,a nije nova ali jo+ jo 've le"a$ E%a o**'"atissima( t'ttavia ven'ta$ 7ila je veoma !a'!eta( "a i"a je do+la$ E] s'**esso tanto tem"o )a( e""'%e ."'%e0 lo %i*o%do ,enissimo$ Do&odilo se veoma i"a se1am se to&a odli#no$ Dist'%,oY An!i( volevo "%o"%io *3iama%ti davno( 2 Da li."a0 smetamY Na"%otiv( '"%avo sam 3tela da te "o!ovem
Sennon*3 $$$$$
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
4RIDEVI .Gli a&&ettivi0 4%idevi s' %e#i ojesa"o,liže o!na#avaj' ili od%e:'j' imeni*' i oji se ' %od' i ,%oj' 've slaž' imeni*om$ U italijansom je!i' "%idevi se mo&' %a!v%stati ' t%i ate&o%ijeF =$ Kvali)iativni ili o"isni "%idevi .a&&ettivi 'ai)i*ativi0 od%e:'j' ne' oso,in' .n$"%$ "uono, "ello, grande, cattivo, "rutto, alto, gentile, rosso( itd$0$ To je naj,%ojnija ate&o%ija "%ideva$ <$ Zajedni#i "%idevi ili "%idevse !ameni*e .a&&ettivi indi*ativi o "%onominali0 s' "%idevi oji o!na#avaj' "%i"adnost( "oložaj( '"itni odnos ili neod%e:en' oli#in' i sli#ni s' !ameni*ama( n$"%$ mio( t'o(
vost%o('esto( 'ello( "a%e**3io( 'ale ( 'anto ( 'al'n'e0$ Ova ate&o%ija "%ideva deli se na neolio "odv%staF a0 "%isvojne !ameni*e i "%idevi ,0 "ov%atno-"%isvojne !ameni*e i "%idevi *0 "oa!ne !ameni*e i "%idevi d0 '"itne !ameni*e i "%idevi( e0 neod%e:ene !ameni*e i "%idevi $ 7%ojni "%idevi .a&&ettivi n'me%ali0 $ Oni "%i"adaj' "o&lavlj' o ,%ojevima$ A0 KVALI6IKATIVNI 4RIDEVI Kod vali)iativni3 "+%ideva %a!li'jemo dve ate&o%ije ( tj$ "%ideve oji !av%+avaj' na -o ( i na 2a( ' množini na -i i na -e . ' !avisnosti od %oda 2 m'+i 2 žensi0 i "%ideve oji imaj' ' o,a %oda imaj' samo o,li oji !av%+ava na -e ( ' množini na -i $ JEDNINA M .do,a%0 7'ono alto .viso0 G%ande .veli0 Gentile .lj',a!an0
MNO5INA 5
,'ona alta &%ande &entile
M
,'oni alti &%andi &entili
5
,'one alte &%andi &entili
4%ime%iF Un %a&a!!o sim"ati*o e &entile$ 'impatičan i lju"a!an mladić Una %a&a!!a sim"ati*a e &entile$ 'impatična i lju"a!na devojka( I vestiti n'ovi ed ele&anti$ 5ova i elegantna odela$ Le s*a%"e n'ove ed ele&anti$ 5ove i elegantne cipele$
4a%ti*i" "%o+li( ili &la&olsi "%idev "%o+li ( menja nastave ao "%idev na 2 o( i slaže se ' %od' i ,%oj' sa imeni*om na oj' se odnosi$ 4%ime%iF Il &io%nale non 's*ito$ 5ovine nisu i!ašle$ Il li,%o stam"ato$ /njiga je štampana$ La %ivista 's*ita$ asopis je i!ašao$ Linte%vista sa%[ "',,li*ata$ Intervju će "iti o"javljen$
SLAGANJE 4RIDEVA 4%idevi se slaž' ' %od' i ,%oj' sa imeni*om( ali( t%e,a se "%id%žavati slede1i3 "%avilaF
a0 Kada s' imeni*e isto& %oda( a isto& ili %a!li#ito& ,%oja( "%idev se slaže ' %od' i stavlja se ' množin'F 4%ime%iF Aveva &'anti e s*a%"e ne%i$ Imala je crne rukavice i crne cipele( >a *om"%ato la ,o%sa e le s*a%"e n'ove$ /upila je novu tašnu i nove cipele$
,0 Kada s' imeni*e isto& %oda ' jednini( "%idev se slaže ' %od'( a može da ,'de ' jednini ili ' množiniF 4%ime%iF St'dio lin&'a e lette%at'%a italiana$ 'tudiram italijanski je!ij i književnost $ 4%endo il t e il *a)) dol*e .ili dol*i0$ 2ijem slatki čaj i slatku ka#u$
*0 Kada s' imeni*e %a!li#ito& %oda "%idev se stavlja ' m'+i %od množine( ili se slaže ' %od' i ,%oj' "%ema ,ližoj imeni*iF 4%ime%F Aveva *a"elli e ,a%,a ,ian*3i$ Imao je sedu *"elu kosu i "radu$ 4o%ta vestiti e s*a%"e ele&antissime .ele&antissimi0$ 5osi veoma elegantna odela i cipele( 4a%la lin&lese *on a**ento e "%on'n*ia st%anie%a .st%anie%i0$ Govori engleski sa stranim naglaskom i i!govorom(
Može da se aže i F 4a%la lin&lese *on a**ento st%anie%o e "%on'n*ia st%anie%a $ Govori engleski sa stranim naglaskom i stranim i!govorom
d0 Kada i!a iste imeni*e slede dva ili vi+e "%ideva( "ostoje t%i %e+enja( ao na "%ime%F la lin&'a se%,a( italiana e in&lese - srpski, italijanski i engleski je!ik la lin&'a se%,a( italiana e 'ella in&lese - srpskije!ik, kao i italijanski i engleski le lin&'e se%,a( italiana e in&lese - srpski, italijanski i engleski je!ik *je!ici
Kada je imeni*a ' jedni*i( is"%ed d%'&o& ili svao& slede1e& "%ideva može da stoji #lan( ili "oa!na !ameni*a 'ello( 'ella la lin&'a se%,a( litaliano e lin&lese srpski, italijanski i engleski je!ik la lin&'a se%,a( litaliana e 'ella in&lese srpski, italijanski kao i engleski je!ik
MESTO 4RIDEVA U RE9ENI8I
.=0 U italijansom je!i' "%idev o,i#no ide i!a imeni*e 4%ime%iF la lin&'a italiana il li,%o inte%essante 'n %a&a!!o sim"ati*o 'na sto%ia t%iste &li ami*i s"i%itosi
italijanski je!ik interesantna knjiga simpatičan mladić tužna priča duhoviti prijatelji
Isto "%avilo važi i ada vi+e "%ideva stoji '! imeni*'F le st'dentesse ,%ave( sim"ati*3e e ,elle - vredne, simpatične i lepe studentkinje 'n a%ti*olo ed'*ativo ed inte%essante - poučan i interesantan članak .<0 Is"%ed imeni*e o,i#no id' ,%oj evi( "%idevse !ameni*e ."oa!ne( "%isvojne 2 'esto( mio $$$$0( ili "%idevi o"+te& !na#enja oji se "ose,no ne na&la+avaj'F 4%ime%iF tri devojke i dva mladića moje rukavice vaši prijatelji i rođaci ova emisija ona mlada žena lep program stare priče
t%e %a&a!!e i miei &'antie d'e %a&a!!i i vost%i ami*i e "a%enti 'esta t%asmissione 'ella &iovane donna 'n ,el "%o&%amma le ve**3ie sto%ie
.0 Nei "%idevi menjaj' !na#enje ' !avisnosti od to&a da li se nala!e is"%ed ili i!a imeni*eF 'n 'omo &%ande 'n &%ande 'omo
visok *krupan čovek veliki *po!nat čovek
'na donna "ove%a 'na "ove%a donna
siromašna žena jadna *nesrećna žena
'n )ilm n'ovo 'n n'ovo )ilm
novi #ilm drugi #ilm
'na *osa *e%ta 'na *e%ta *osa
sigurna stvar neka *i!vesna stvar
'na ,o%sa *a%a 'na *a%a ami*a
skupa tašna draga prijateljica
jednostavno pitanje #ormalno pitanje
'na domanda sem"li*e 'na sem"li*e domanda
KARAKTERISTIKE NEKI> 4RIDEVA .=0 Nei "%idevi ao +to s' bello .le"0 i 0!ello .onaj0 ada stoje is"%ed imeni*e ao at%i,'ti( menjaj' nastava ao od%e:eni #lan$ $l -o l’ 'el li,%o 'ello s"'ntino 'ell .'n0 ,el .nji&a0 .'n0 ,ello .!a'sa0 'n ,ell
i 'ei .d'e0 ,ei
li,%i
gli 'e&li .d'e0 ,e&li
s"'ntini
gli 'e&li .d'e0 ,e&li
ami*o ."%ijatelj0
ami*i
Kada o%istimo #lan ' m'+om %od' sa ,ello( ili 'ello i ,ello( samo se %e# ne"os%edno "%e imeni*e slaže "o "%avil' !a od%e:eni #lan$ 4%ime%iF Il ,el "osto - I ,ei "osti $ Le"o mesto$ Le"a mesta$ ?'el ,el "osto - ?'ei ,ei "osti$ Ono le"o mesto$ Ona le"a mesta$ Il ,ello s"etta*olo - I ,e&li s"etta*oli$ Le"a "%edstava$ Le"e "%edstave$ ?'el ,ello s"etta*olo - ?'ei ,e&li s"etta*oli$ Ona le"a "%edstava$ One le"e "%edstave$ Il ,ell'omo - I ,e&li 'omini$ Le" #ove$ Le"i lj'di$ ?'el ,ell'omo - ?'ei ,e&li 'omini$ Onaj le"i #ove$
4o istoj analo&iji se slaž' '! #lan i "%idevi '! imeni*e ženso& %odaF La %a&a!!a( 'ella %a&a!!a( ,ella %a&a!!a( 'na %a&a!!a La ,ella %a&a!!a 'ella ,ella %a&a!!a Le ,elle %a&a!!e( itd$ Lami*a( 'elami*a( ,ellami*a( 'nami*a ?'ella ,ellami*a( la ,ella ami*a le ,elle ami*3e( itd$ .<0 4%idev b!ono '"ot%e,ljava se ao i neod%e:eni #lan !n, !no, !naF Un ,'on *onsi&lio Un ,'on ami*o La ,'ona ami*a Un ,'ono st'dente ?'el ,'on !io
do,a% savet do,a% "%ijatelj do,%a d%'&a%i*a do,a% st'dent onaj do,%i st%i*
.0 4%idevi grande .velii0( 0!esto .ovaj0 i santo .sveti0 o%iste se sa a"ost%o)om is"%ed imeni*a o,a %oda ada "o#injenj' voalomF 'estanno - ove &odine 'esta'la 2 ova '#ioni*a SantAnna - sveta Ana SantAnd%ea - sveti And%ija 'esto .'n0 &%andatto%e 2 ovaj .jedan0 velii &l'ma* 'n .'esto0 &%andavvenimento 2 jedan .ovaj0 velii do&a:aj
Kod "%ideva &%ande #esto se o%isti s%a1eni o,li& &%an( !a ova %oda ' jednini( is"%ed imeni*a oje "o#inj' s'&lasniomF 4%ime%iF Una &%an so%"%esa - velio i!nena:enje Un &%an "e%i*olo 2 velia o"asnost Una &%an si&no%a 2 "%ava .velia0 &oso:a
Iao može da se aže iF 'na &%ande so%"%esa .velio i!nena:enje0( 'n &%ande ono%e .velia #ast0( 'na &%ande o**asione .velia "%ilia0 ( itd$ Is"%ed imeni*a m'+o& %oda ' jednini( oje "o#inj' na st( s"( s*( s,( $$$$$$$ o%isti se "'ni o,li grande 4%ime%iF Un &%ande s"a!io 2 velii "%osto% Un &%ande s,a&lio 2 velia &%e+a
.\0 4%idevi ,ello( ,'ono( ' svom "'nom o,li' ' "%ediativnoj '"ot%e,i ili&%ande( ada sesanto nala!eostaj' i!a imeni*aF YYYYYY 4%ime%iF E 'n )ilm molto ,ello$ E 'n ,el )ilm$ ?'esto *a)) ,'ono$ E 'n ,'on *a))$ ?'e&li a,iti sono ,elli$ Sono ,e&li a,iti$ ?'ello 'n 'omo santo$ ?'ello 'n sant'omo$
4RIDEVI U 6UNK8IJI IMENI8E
70 4RISVOJNI 4RIDEVI 4%isvoji "%idevi slaž' se ' %od' i ,%ij' sa imeni*om$ Is"%ed "%isvojne !ameni*e stoji od%e:eni #lan( oji se slaže ' %od' i ,%oj' sa imeni*om$ Jednina
Množina
Mio(mia T'o( t'a S'o( s'a Nost%o( nost%a Vost%o(vost%a Lo%o
miei( mie t'oi( t'e s'oi ( s'e nost%i( nost%e vost%i( vost%e lo%o
4%ime%iF Il mio ami*o italiano$ La mia ami*a italiana$ Il t'o %a&a!!o sim"ati*o$ La t'a %a&a!!a sim"ati*a$ Il s'o lavo%o inte%essante$ >o visto la s'a )oto&%a)ia$ Il nost%o "aese molto ,ello$ La nost%a *asa &%ande$ Il vost%o "%an!o "%onto$ La vost%a *olle&a assente$ Il lo%o a""a%tamento "i**olo$ La lo%o stan!a o%dinata$ I miei &enito%i vivono a 7el&%ado$ Le mie ami*3e sono ,elle$ I t'oi li,%i sono inte%essanti$ Le t'e idee sono *%eative$ E ven'to *on i s'oi ami*i$ >a "o%tato le s'e "oesie$ 4otete veni%e *on i vost%i %a&a!!i$ Siete invitati *on le vost%e )idan!ate$ >anno dimenti*ato i lo%o li,%i$ Sono ven'te *on le lo%o ma**3ine$
Kada "ominjemo naj,liže %o:ae( is"%ed "%isvojne !ameni*e ' jednini( ne o%isti se #lan$ To se odnosi na %o:ae ao +to s' F maja( ota*( ,%at(sest%a( sin( 1e%( s'"%'&( s'"%'&a( teta .'jna( st%ina0( te#a .'jna( st%i*0( ,aa( deda$ U množini se o%isti #lan is"%ed "%ivojni3 !ameni*a i ada se iste nala!e is"%ed imeni*a oje o!na#avaj' ,liso s%odstvo 4%ime%iF Mia mad%e e mio "ad%e sono 's*iti( e mio nonno do%me$ L'*ia e 4aolo sono t'a so%ella e t'o )%atello$ Mia nonna e mia !ia sono molto &entili$ S'o !io va *on mio nonno alla "a%tita di *al*io$ Stase%a vado a *ena *on mio ma%ito e *on s'a so%ella$ T'o )i&lio st'dia in&e&ne%ia( ment%e mia )i&lia st'dia lette%e $ Le nost%e mad%i sono ami*3e$ I miei nonni sono molto &entili$
KOM4ARA8IJA .4OREHENJE0 4RIDEVA 4%idevi ' italijansom je!i' "%ate ' %od' i ,%oj' imeni*'$ 4%idevi( ao i imeni*e( mo&' da se !av%+avaj' na -o, -a ' jednini( tj$ na - i, -e ' množini .!a m'+i i žensi %od0$ 4ostoji i ate&o%ija "%ideva oji se i ' m'+om i ' žensom %od' !av%+avaj' na -e( ' množini na -i$ N$ "%$ 7ello( ,ella Gentile &entili
,elli( ,elle
KOM4ARA8IJA 4RIDEVA 4o!itiv F o,i*an "%idev( ' ,ilo om %od' i ,%oj' Kom"a%ativF "imeno ."%idev0 di Relativni s'"e%lativF #lan "imeno ."%idev0 A"sol'tni s'"e%lativF 4%idev .od'!me se !adnje slovo0 nastava issimoa( issimi e 4o!itiv Kom"a%ativ Relativni s'"e%lativ A"sol'tni s'"e%lativ ,ello( ,ella "i ,elloa di( illa .ile0 "i ,ellissimoa( ,elli(,elle meno ,elloa di meno ,elloa ,ellissimi e 4%ime%F Ma%*o "i ,ello di 4aolo$ Ma%o je lepši od 4avla$ 4aolo meno ,ello di 8a%lo$ 4avle je manje le" od Ma%a$ Ma%ta "i ,%ava di Anna$ Ma%ta je v%ednija .,olja0 od Ane$ Anna meno ,%ava di Ma%ta$ Ana je manje v%edna od Ma%te$ Ma%*o il "i ,ello di t'tti$ Ma%o je najle"+i od svi3$ Ma%ina la "i ,%ava$ Ma%ina je naj,olja$ 8a%lo il meno ,ello$ Ka%lo je najmanje le"$ Silvia la meno ,%ava$ Silvia je najmanje v%edna$ Ma%*o sim"ati*issimo$ Ma%o je veoma sim"ati#an$ La'%a ele&antissima$ La'%a je veoma ele&antna$ ?'esti dol*i sono ,'onissimi$ Ovi ola#i s' veoma do,%i$
Isto "%avilo važi i !a "%ideve oji se !av%+avaj' na -e$ 4%ime%iF Ma%*o ele&ante$ Ma%o je ele&antan$ Ma%*o "i ele&ante di Ro,e%to$ Ma%o je ele&antniji od Ro,e%ta$ Ro,e%to meno ele&ante di Ma%*o$ Ro,e%t je manje ele&antan od Ma%a$ Ma%*o il "i ele&ante .di t'tti0$ Ma%o je najele&antniji .od svi30$ Ma%*o ele&antissimo$ Ma%o je veoma ele&antan$
Ma%*o e Ma%ia sono ele&antissimi$ Ma%o i Ma%ija s' veoma ele&antni$ I *om"iti sono )a*ili$ Zada*i s' lai$ I "%o)esso%i sono "i seve%i delle "%o)esso%esse$ 4%o)eso%i s' st%ožiji "%o)eso%i$ Le "%o)esso%esse sono meno seve%e dei "%o)esso%i$ 4%o)eso%e s' st%o&e od "%o)eso%a$
od manje
ILe"%o)esso%i sono sono seve%issimi$ 4%o)eso%i s' veomas'st%o&i$ "%o)esso%esse &entilissime $ 4%o)eso%e veoma lj',a!ne$ ?'ei %a&a!!i sono i "i sim"ati*i$ Oni mladi1i s' najsim"ati#niji$ ?'elle st'dentesse sono le meno sim"ati*3e$ Ono st'dentinje s' najmanje sim"ati#ne .najnesim"ati#nije0$
@ U na+em je!i' od om"a%a*ije "%ideva se ne o%isti onst%'*ija sa vi+e ili manje ao n$"%$ vi+e ili manje do,a%( je% 1emo "%e %e1i 2 ,olji( tj$ lo+iji( ili manje viso - niži $ Nei "%idevi imaj' "%aviln' i ne"%aviln' om"a%a*ij'( tj$ i om"a%a*ij' oja je i!vedena i! latinso&$ To s'F 7UONO( 8ATTIVO( GRANDE ( 4I88OLO 7UONOA - do,a% 4imeno ,'onoa di 7olji .&o%i0 od
mi&lio%e di ,olji
Illa "i ,'onoa
illa mi&lio%e
Naj,oljia
naj,oljia
7'onissimoa
ottimoa
.veoma do,a%0
.odli#an(i!v%stan0
8ATTIVOA 2 lo+( nevaljao 4imeno *attivoa di Lo+iji( &o%i .,olji0 od
"e&&io%e di lo+iji( &o%i od
Illa "i .meno0 *attivoa
illa "e&&io%e
Najlo+iji( naj&o%i .naj,olji0
naj&o%i( najlo+iji
8attivissimoa
illa "essimoa
.veoma lo+0
.veoma lo+0
GRANDE - veli "i &%ande di
ma&&io%e di
st%a%iji od( ve1i od
sta%iji od
illa "imeno &%ande
il ma&&io%e
najsta%iji( najve1i
najsta%iji
&%andissimoa
illa massimoa
veoma veli
4I88OLOA - mali 4i "i**oloa di
masimalan( najve1i
mino%e di
mla:i( manji
mla:i( manji
Illa "i meno "i**oloa
il mino%e
najmla:i( najmanji
najmla:i( najmanji
4i**olissimoa Veoma mali
illa minimoa
najmanji( minimalni
NA4OMENA F ' "%ime%ima se "%idev nala!i samo ' jednini .m'+i-žensi %od0( a isto "%avilo se "%imenj'je i !a množin'$ T%e,a 've da se vodi %a#'na da se "%idev ao i #lan slaž' ' %od' i ,%oj' sa imeni*om$ 4%ime%iF Mio )%atello mino%e di me$ Moj ,%at je mla:i od mene$ Le mie ami*3e sono ma&&io%i di me$ Moje d%'&a%i*e s' sta%ije od mene$ ?'elle sono le mi&lio%i st'dentesse$ Ono s' naj,olje st'dentinje$ >anno *onse&'ito i massimi %is'ltati$ 4osti&li s' najvi+e %e!'ltate$ Sono nella *lasse$ s' naj&o%i ' %a!%ed'$ ?'estii "e&&io%i sono i minimi %e'isitiOni ne*essa%i$ Ovo s' najmanji "ot%e,ni 'slovi$ I dol*i sono ottimi .,'onissimi0( "e%b il *a)) "essimo .*attivissimo0$ Kola#i s' odli#ni .veoma do,%i0( ali je a)a veoma lo+a$
7ROJEVI .NUMERI0 7%ojevi s' %e#i ojima se o!na#ava oli#ina ili %edosled ne#e&a$ Tao ,%ojevi mo&' da ,'d' osnovni .n'me%i *a%dinali0 ada o!na#avaj' ta#n' oli#in'( ili %edni .n'me%i o%dinali0( ada o!na#avaj' mesto ' %edosled'$ U italijansom je!i'( "o+to stoje '! imeni*' i od%e:'j' je( ,%ojevi se smat%aj' i .a&&ettivi n'me%ali0$ Redni ,%ojevi se "ona+aj' ao "%idevi "odv%stom i slaž' se "%ideva ' %od' i ,%oj' sa imen i*om$ Kao i ' na+em je!i'( o%istimo a%a"se *i)%e !a o!na#avanje osnovni3 ,%ojeva .=( <( ( \( B( $$$0 i %imse !a o!na#avanje %edni3 ,%ojeva . I( II( III( IV( V( VI $$$$0$
OSNOVNI 7ROJEVI
REDNI 7ROJEVI
= < \
"%imo( a "%imi( e se*ondo( a( i( e te%!o( a ( i( e 'a%to( a ( i (e
'no( 'na d'e t%e 'att%o
B *in'e C sei ^ sette _ otto c nove =` die*i
'into( a ( i (e sesto( a ( i (e settimo( a ( i (e ottavo( a ( i (e nono( a ( i (e de*imo( a ( i (e
== =< = =\ =B =C =^ =_ =c <` <=
'ndi*esimo( dodi*esimo( aa (( ii (e (e t%edi*esimo( a ( i (e 'atto%di*esimo( a ( i (e 'indi*esimo( a ( i (e sedi*esimo( a ( i (e di*iasettesimo( a ( i (e di*iottesimo( a ( i (e di*iannovesimo( a ( i (e ventesimo( a ( i (e vent'nesimo( a ( i( e
'ndi*i dodi*i t%edi*i 'atto%di*i 'indi*i sedi*i di*iassette di*iotto di*iannove venti vent'no
<< ventid'esimo( < ventid'e ventit% ventit%eesimo a( i (e "roji se dalje po ovoj analogiji ` t%enta t%entesimo( a ( i (e \` 'a%anta 'a%antesimo( a ( i (e B` *in'anta *in'antesimo( a ( i (e C` sessanta sessantesimo( a ( i (e ^` settanta settantesimo( a ( i (e _` ottanta ottantesimo( a ( i (e c` novanta novantesimo( a ( i (e =`` *ento *entesimo( a ( i (e =`= *ento'no( -'na $$$$$$$$$$$$$$$$$ <`` d'e*ento `` t%e*ento \`` 'att%o*ento B`` *in'e*ento C`` sei*ento ^`` sette*ento _`` otto*ento c`` nove*ento =``` mille =``= mille e 'no
*ent'nesimo( a( i ( e $$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ d'e*entesimo( a ( i (e t%e*entesimo( 'att%o*entesimo( *in'e*entesimo( sei*entesimo sette*entesimo otto*entesimo nove*entesimo millesimo millesimo "%imo
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ <``` d'emila =```` die*imila =````` *entomila c````` nove*entomila =$```$``` 'n milione
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$ d'emillesimo die*imillesimo *entomillesimo nove*entomillesimo milionesimo
NA4OMENAF Osnovni ,%ojevi 2 osim ,%oja JEDAN ( s' ne"%omenljivi ' %od'$ Samo ,%oj jedan ima o,li i ' žensom %od' F UNO ( UNA$ 7%oj >ILJADU .=$```( jedna 3iljada0 ima ne"%omenljivi o,li MILLE$ Me:'tim( ada na,%ajamo dalje <$```( $``` $$$ itd$ tada MILLE "%ela!i ' množin' MILA . d'emila( t%emila $$$0$ 7%ojevi milione( milia%do( ,ilione( t%ilione s' ,%ojne imeni*e( tao da is"%ed d%'&e imeni*e mo%a da stoji "%edlo&a di, ao i!a ti3 ,%ojeva ne slede manji$ Imaj' i o,li ' množini milioni( milia%di $$$$
4%ime%F Un milione di li%e - milion lira T%enta milioni di dina%i 2 trideset miliona dinara Un milia%do di dolla%i - milijarda dolara T%e milia%di di a,itanti - tri milijarde stanovnika
Kada se vi+e*i)%eni ,%ojevi i!%ažavaj' slovima "i+' se s"ojeno$ 4%ime%F \_ - 'a%antotto B^ 2 t%e*ento*in'antasette =c^B 2 millenove*entosettanta*in'e
Osnovne o"e%a*ije ' %a#'nanj'F
P F
"i ."l's0 meno .min's0 "e% ."'ta0 diviso ."odeljeno0 '&'ale( "a%i a( )a .jednao0
4%ime%F =< B =^ .dodi*i "i *in'e '&'ale a sette ili )a di*iassette0 c 2 C .nove meno sei '&'ale a t%e0 P \ =< .t%e "e% 'att%o )a dodi*i0 <` F < =` .venti diviso d'e )a die*i( '&'ale a die*i0
DRUGE VRSTE 7ROJEVA I 7ROJ9ANI> IZRAZA =$ M'lti"liativni ,%ojevi .n'me%ali molti"li*ativi0 do""io - dvost%'i( 'dvojeni t%i"lo 2 t%ost%'i 'ad%'"lo 2 #etve%ost%'i m'lti"lo 2 vi+est%'i
dvost%'i( dvojni d'"li*e 2 2 t%ost%'i( t%i"li*e t%ojni 'ad%'"li*e 2 #etve%ost%'i molte"li*e 2 vi+est%'i
<$ Ra!lom*i .)%a!ioni( n'me%ali )%a!iona%i0 = =B
'na met[ 'n te%!o 'n 'a%to 'n 'into
< d'e te%!i \ t%e 'a%ti ==` 'n de*imo =C 'n sesto
'n de*imo - desetina( deseti deo 'n *entesimo 2 stotina( stoti deo 'n millesimo 2 3iljaditi deo 0 U ve!i sa tim možemo da navedemo i nee osnovne me%eF Osnovne me%e !a d'žin' F Met%o 2 meta% De*imet%o 2 de*imeta% 8entimet%o 2 *entimeta%
Millimet%o 2 milimeta% De*amet%o 2 deameta% 83ilomet%o - ilometa% Osnovne me%e !a težin' F G%ammo 2 &%am De*a&%amma( de*a&%ammo - dea&%am Etto&%ammo( etto 2 3eto&%am =`` &%ama 83ilo&%ammo( *3ilo 2 ilo&%am Na"omena F Italijani( ada '"'j' na me%enje( naj#e+1e !a oli#in' od =`` &%ama až' un etto$ 4%ime%F >o "%eso d'e etti di *a))$ Mi dia 'n etto di "%os*i'tto$ U!ela sam <`` & a)e$ Dajte mi =`` & +'ne
Un *3ilo di mele( "e% )avo%e$ Kilo&%am ja,'a( molim$
Osnovne me%e !a te#nostiF Lit%o 2 lita% De*ilit%o 2 de*ilita% . 'n de*imo di lit%o0 De*alit%o 2 dealita% . die*i lit%i0 8entilit%o 2 *entilita% . 'n *entesimo di lit%o0 Ettolit%o 2 3etolita% .*ento lit%i0 \$ Z,i%ni ,%ojevi .n'me%i *ollettivi0 mo&' da ,'d' delimi#no "%idevi a delimi#no ,%ojne imeni*e( i o!na#avaj' "%i,ližn' oli#in'$ I!a !,i%ni3 ,%ojeva o,i#no se o%isti "%edlo& di( a ' množini is"%ed stoji "%edlo& a$ Svi ovi o,li*i imaj' i množin' .'na de*ina di ( a de*ine 2 deseta( na desetine0$ de*ina( de*ine - deseta( neolio desetina ventina( ventine - dvadeseta t%entina( t%entine - t%ideseta do!!ina( do!!ine - t'*e .dvanaest0 *entinaio( *entinaia - stotinja mi&liaio( mi&liaia - oo 3iljad'
4%ime%iF 8i sono 'na de*ina di %a&a!!e e 'na ventina di %a&a!!i$ Ima desetak devojaka i dvadesetak mladića( Venivano a de*ine$ 6ola!ilo ih je na desetine( Una t%entina .'a%antina0studenata di st'denti )%e'enta 4ridesetak *četrdesetak pohađa kurs( il *o%so$ >o *om"%ato d'e do!!ine di 'ova$ /upila sam dva tuceta jaja( Le vendono a do!!ine$ 2rodaju ih na tuce( E%ano "%esenti dive%se *entinaia di s"ettato%i$ >ilo je prisutno nekoliko stotina gledalaca( Allo stadio *i sono al*'ne mi&liaia di ti)osi$ 5a stadionu ima nekoliko hiljada navijača( B$ Dist%i,'tivni ,%ojevi .n'me%ali dist%i,'tivi0 o%iste se ao i!%a!i sastavljeni od &lavni3 ,%ojeva i "%edlo&a a i "e%$ Ad 'no ad 'no( a d'e a d'e - jedan po jedan, Uno "e% 'no( d'e "e% d'e ]] Uno alla volta( d'e alla volta ]] Uno "e% volta( d'e "e% volta ]] Itd$ 4%ime%iF
po dvoje ]] ]] ]]
Ra&a!!i( ent%ate ad 'no ad 'no .'no "e% 'no( 'no alla volta( 'no "e% volta0
6eco, ula!ite jedan po jedan9 4otete ent%a%e d'e alla volta$ .ožete da ula!ite po dvoje$ DANI U NEDELJI( GODI;NJA DO7A( MESE8I Dani ' nedelji .I &io%ni della settimana0F L'ned - "onedelja Ma%ted - 'to%a Me%*oled - s%eda Gioved 2 #etv%ta Vene%d - "eta Sa,ato - s',ota Domeni*a - nedelja
Svi dani( osim nedelje s' m'+o& %oda( ali #lan is"%ed imena dana nije o,ave!an$ Uolio stoji #lan is"%ed na!iva dana - ima smisao od%e:eno& dana( ili svao& od%e:eno& dana $$$ Tao:e( svi dani osim s',ote i nedelje ' množini ne menjaj' o,li$ Imena dana "i+' se malim slovom$ 4%ime%iF Dal l'ned al vene%d sono le!ione$ 3d ponedeljka do petka sama na predavanjima( A"e%to da l'ned a vene%d$ 3tvoreno od ponedeljka do petka$ I ma%ted sono assente$ 0torkom *svakog utorka sam otsutna$ T'tti i l'ned lavo%o )ino a ta%di( ma t'tti i vene%d )inis*o alle t%e$ 'vakog ponedeljka radim do kasna, ali svakog petka !avršavam u tri( *0vek ponedeljkom ((((( uvek petkom 4a%to sa,ato( e to%no l'ned$ 2utujem u su"otu, a vraćam se u ponedeljak( T'tti i sa,ati e le domeni*3e vado nella *asa di monta&na$ 'vake su"ote i nedelje idem u kuću na planini( 9eti%i &odi+nja do,a .Le 'att%o sta&ioni0F La "%imave%a - proleće L]estate - leto L]a't'nno 2 jesen L]inve%no - !ima U! &odi+nja do,a "%edlo!i in i di se o%iste na slede1i na#inF In "%imave%a - u proleće d ]estate - leti In a't'nno - na jesen d]inve%no - !imi 4%ime%F D]estate vado al ma%e e d]i nve%no vado a s*ia%e$ %eti idem na more a !imi idem na skijanje( In a't'nno .in "%imave%a0 vado a Roma$ 5a jesen * na proleće idem u
Mese*i ' &odini .I mesi dell]anno0 s' m'+o& %oda Gennaio 2 jan'a% 6e,,%aio 2 )e,%'a% Ma%!o 2 ma%t A"%ile 2 a"%il Ma&&io 2 maj
L'&lio - j'l A&osto - av&'st Settem,%e - se"tem,a% Otto,%e - oto,a% Novem,%e - novem,a%
Gi'&no 2 j'n
Di*em,%e 2 de*em,a%
OZNA9AVANJE DATUMA Za o!na#avanje dat'ma o%iste se &lavni ,%ojevi( is"%ed oji3 stoji od%e:eni #lan '( m'+om %od'$ Samo se !a osnovnim "%vi dan ',%ojevima$ mese*' o%isti ,%oj 2 primo ostali dani se o!na#avaj' Kada%edni se o!na#ava dat'm ' do"isima( tada se ne o%isti #lan$ I!a ,%ojeva ne stoji ta#a( iao se sve #e+1e ' italijansom naila!i na isti na#in "isanja dat'ma ao i od nas$ Il "%imo ma&&io 2 prvi maj , C( maj, FC(FL(, C( ; Il venti novem,%e =c^_ 2 dvadeseti novem"ar CMND( godine, EF(CC(CMND( Il d'e settem,%e - drugi septem"ar, FE(FM(; FE( IO( 4%ime%iF 7el&%ado( < di*em,%e <``\ 2 >eograd, EP( decem"ar EFFQ( godine Nella S'a lette%a del B &ennaio <``B 2 0 vašem pismu od L( januara EFFL( g( Sono nato il <\ l'&lio =cC` 2
Dat'mi mo&' da se "i+' na vi+e na#inaF osnovnim ,%ojevima( om,inovano ,%ojevima i slovima( ili om,inovano osnovnim i %ednim ,%ojevima$ = di*em,%e( <``\ ==<<``\ =-II-<``\ ili =-II- ]`\
PC( decem"ar EFFQ( PC(CE(EFFQ( PC(OII EFFQ(
Kada "itamo oji je dat'm ili dan( ažemoF 83e dan7data o&&i( *3e &io%no o&&i Y /oji je danas datum, koji je danas Možemo da od&ovo%imoF O&&i il "%imo &ennaio( o&&i siamo siamo il *in'e )e,,%aio( itd$ 6anas je prvi januar, peti #e"ruar (((( itd( Kada želimo da na!na#imo &odin'( i!%a! WU &odini $$$X ili W&odine $$$ W može da se aže nell]anno( ili samo nel n$"%$ =cc_$ 4%ime%F Nel <``` siamo stati a Lond%a$ Godine EFFF( "ili smo u %ondonu(
Mia so%ella nata nel =c^`$ .oja sestra je rođena CMNF( godine(
Kada "ominjemo veove( ima vi+e mo&'1nostiF <=$ ve 2 vent'nesimo se*olo( <=-esimo se*olo( I se*olo =\$ ve 2 il T%e*ento( =\-esimo se*olo( il se*olo de*imo 'a%to =_$ ve il Sette*ento( se*olo( il se*olo Od III2vea nadalje doVIII vea mo&' da sede*imo o%iste ottavo i o,li*i a%dinalni3 ,%ojeva stotinaF o,i#no se is"%ed %e#i o%isti #lan a sama %e# se "i+e veliim slovom$ O,li Wse*olo de*imo "%imo( de*imo nono W $$$ itd$ %e:e se '"ot%e,ljava i to ve1inom ' a%3ai#nim ili '#enim testovima$ 4%ime%iF Dante nato nel D'e*ento$ 6ante je rođen u OIII veku *CERL( godine( L]a%*3itett'%a del Nove*ento$ ?rhitektura dvadesetog veka(
OZNA9AVANJE VREMENA 2 SATA Kada želimo da !namo olio je sati( možemo da "ostavimo "itanje na neolio na#ina$ Od&ova%a se ve1inom &la&olom Wesse%eX ' t%e1em li*' množine( osim ada je "odne( "ono1( ili jedan sat ."o+to je "o "%i%odi stva%i to jednina0 $ 83e o%a Y 83e o%e sono Y 83e o%a )a Y /oliko je sati 7 Sono le d'e( sono le 'att%o e me!!o .me!!a0( sono le nove$ 'ada su dva sata, sada je pola pet,sada je devet sati( f me!!o&io%no( me!!anotte( l'na$ 2odne je, ponoć je, jedan sat je( Ovo s' ne)o%malni od&ovo%i( "od%a!'meva se da s' to i "o"odnevni #asovi( i i!ostavlja se %e# Wo%eX 2 sati$ Kada se )o%malno isa!'je v%eme .na %adij'( televi!iji $$$$0 aže se F Sono le o%e t%edi*i .=0( 'indi*i e t%enta min'ti .=B(`0 ventit%e .<0 $$$$$ 4rinaest je časova, petnaest časova i trideset minuta; dvadeset i tri časa ((( U svaom sl'#aj'( v%eme može da se isaže na vi+e na#ina$ 4%ime%iF ==(=B 2 sono le 'ndi*i e 'n 'a%to( le 'ndi*i e 'indi*i =<(` 2 sono le dodi*i e me!!o .me!!a0( le dodi*i e t%enta( me!!o&io%no e
me!!o man*a me!!o%a all'na ==(\B 2 sono le 'ndi*i e t%e 'a%ti( le 'ndi*i e 'a%anta*in'e( le dodi*i meno 'n 'a%to( man*ano 'indi*i min'ti a me!!o&io%no =B(B 2 sono le t%e e t%enta*in'e( sono le o%e 'indi*i e t%enta*in'e min'ti( man*ano
4%ime%iF I4rgovine ne&o!i sono a"e%ti dalle alleh(di*iannove e t%enta .=c(`0$ su otvorene od Mnove h do .c0 CM,PF Es*o alle _ .otto0 e to%no a me!!o&io%no .alle dodi*i 0$ I!la!im u D i vraćam se u podne *u dvanaest( 8i t%oviamo alle nove e 'n 'a%to$ 5aći ćemo se u M i CL( Il *on*e%to in*omin*ia alle o%e venti e t%enta min'ti$ /oncert počinje u dvadeset časova i trideset minuta *u EF,PF( Sono stata a le!ione )ino alle d'e meno 'n 'a%to$ >ila sam na predavanjima do petnaest do dva *CP,QL(
ZAMENI8E I ZAMENI9KI 4RIDEVI .4RIDEVSKE ZAMENI8E0 4%onomi e a&&ettivi "%onominali o indi*ativi Zameni*e ."%onomi0 s' %e#i oje !amenj'j' imeni*'$ Mo&' "oneada da se smat%aj' i "ose,nim o,liom W"oa!neX imeni*e( a ao i imeni*e( o!na#avaj' živa ,i1a i "%edmete$ 4%ema !na#enj' i )'n*iji možemo da %a!li'jemo slede1e !ameni*eF a0 li#ne i li#no-"ov%atne ."%onomi "e%sonali e "%onome %i)lessivo0F io - ja t' - ti e&li .l'i(esso0 -on lei .Lei( essa( ella0 -ona
noi - mi voi - vi lo%o .essi( essse0 2 oni( one
,0 "%isvojne !ameni*e i "%idevi i "ov%atno "%isvojne ."%onomi e a&&ettivi "ossessivi0 F
mio( mia 2 moj( moja t'o( t'a 2 tvoj( tvoja s'o( s'a 2 nje&ov( njen nost%o( nost%a - na+( na+a vost%o( vost%a - va+ (va+a lo%o 2 nji3ov( nji3ova
miei( mie 2 moji( moje t'oi( t'e 2 tvoji( tvoje s'oi( s'e 2 nje&ovi( njeni nost%i( nost%e - na+i( na+e vost%i( vost%e 2 va+i( va+e lo%o 2 nji3ivi( nji3ove
*0 "oa!ne !ameni*e i "%ideve ."%onomi e a&&ettivi dimost%ativi0 F 'esti( *ib( *ost'i ( *ol'i( *olo%o( itd$ .ovaj( ovo( onaj( onaj o( oni oji( itd$0 d0 '"itne !ameni*e i "%idevi . "%onomi e a&&ettivi inte%%o&ativi0F *3i Y 'aleY .o( oji0 e0 odnosne tj$ %elativne !ameni*e ."%onomi %elativi0F *3e( illa 'ale( di *'i .a( da( *on( "e%( s'( in *'i0 .o ome( ojem( od oje&( sa ojim( !a oje&( ' ome 0 )0 neod%e:ene !ameni*e "%idevi ."%onomi e a&&ettivi 'al*osa( 'al*'no( 'al*3e ( o&ni (i itd$ .ne+to( neo( nei( svai ( inde)initi0F itd$0
LI9NE ZAMENI8E Li#ne !ameni*e !amenj'j' li*a( tj$ li*e oje &ovo%i ili li*e ome je &ovo% '"'1en ili li*e o ome se &ovo%i$ 4ostoje dve v%ste o,lia li#ni3 !ameni*a - jedni ' )'n*iji s',jeta 2 s',jetni o,li*i .)o%me so&&ettive - io( t'( e&li( $$$ 2 ja(ti(on $$$0 i d%'&i ' )'n*iji o,jeta ( tj$ d%'&i3 do"'na .)o%me o,li'e - me( te( *on te $$$ mene( te,e( sa to,om( $$$0$ Za li#ne !ameni*e "ostoje( ao i ' na+em je!i'( na&la+eni i nena&la+eni o,li*i .)o%me toni*3e i )o%me atone0$
NAGLA;ENE LI9NE ZAMENI8E Li*e
jednina
=$ io - ja <$ t' - ti $ e&li( l'i( esso - on lei( essa( ella - ona
množina
noi - mi voi 2 vi lo%oessi - oni lo%oesse - one
Na"omenaF !a '#tivo o,%a1anje o%isti se o,li !a t%e1e li*e jednine ' žensom %od' %ei . i ada se o,%a1amo žensom i m'+om li*'0 .od&ova%a na+em Vi0 4%vo i d%'&o li*e jednine i množine od&ova%aj' o,li*ima ' '"ot%e,i ' na+em je!i'$ Kod t%e1e& li*a o,i#no se !a m'+i %od o%iste !ameni*e lui i egli( ada se &ovo%i o li*ima( do se esso o%isti !a "%edmete ili životinje$ T%e1e li*e jednine lei o%isti se !a li*a ženso& %oda( do o,li essa može da se o%isti i !a li*a i !a "%edmete i životinje$ O,li ella odnosi se samo !a žensa li*a ali se smat%a !asta%elim( i %eto se o%isti$ Za '#tivo o,%a1anje 2 sa Vi - o%isti se( ao +to smo %eli( t%e1e li*e jednine ' žensom o,li' %ei .ili %oro ao se o,%a1amo ve1em ,%oj' lj'di0$ Li#na !ameni*a može i da se i!ostavi "o+to se i! ontesta "od%a!'meva o se o,%a1a ili ome se o,%a1amo$ U#tivo o,%a1anje sa WoiX može da se #'je "oneada ' neim j'žnim %ajevima Italije i s"ada ' a%3ai#no o,%a1anje$
4%ime%iF f invitata an*3e Lei si&no%a$ - 2o!vani ste i i gospođo ( f invitato an*3e Lei si&no%e $ - 2o!vani ste i i gospodine( Lo%o "ossono ent%a%e( se deside%ano$ Gospoda mogu da uđu, ako žele( S*'si( Lei mi sa di%e $$$$$$ I!vinite, da li i možete da mi kažete ((((( Ili S*'si( mi sa di%e $$$$$$$$$$$$$$$$$$ I!vinite, da li možete da mi kažete ((((( Lei si&no%ina( *ome si *3iamaY - Gospođice, kako se i !ovete7
4%ime%iF T' "a%ti o&&i( io "a%to domani$ 4i pola!iš danas, ja pola!im sutra$ L'i st'dia l]in&lese e lei st'dia il )%an*ese$ Essi sono st'denti 'nive%sita%i$ 3n uči engleski, ona uči #rancuski( 3ni su studenti(
NENAGLA;ENE LI9NE ZAMENI8E 4o%ed na&la+eni3( "ostoje i nena&la+eni o,li*i li#ni3 !ameni*a ( ali samo ' t%e1em i #etv%tom "adež'( tj$ ' dativ' i a'!ativ'$ To s' slede1' o,li*iF Li*e =$li*e <$li*e $li*e
Dativ Jednina Mi - mi ti - ti &li - m'
Množina *i nam vi - vam
A'!ativ Jednina mi - me ti - te lo - &a
Množina *i - nas vi -vas li -i3
le - joj
lo%o - im
la- je
le 2i3
4%ime%iF Nena&la+eni o,li Na&la+eni o,li .i dai 'el li,%oY Dai 'el li,%o a meY 4i tele)ono domani$ Domani tele)ono a te$ Gli "o%to 'n *a))$ 4o%to 'n *a)) a lui$ s*%ivo$ %e S*%ivo a lei$
REDOSLED NENAGLA;ENI> LI9NI> ZAMENI8A Nena&la+eni o,li*i li#ni3 !ameni*a o,i#no id' is"%ed &la&ola( s i!'!etom !ameni*e loro ' dativ'( oja 've ide i!a &la&ola$ N$"%$ >o detto lo%o di veni%e$ Reao sam im da do:'$ A,,iamo )atto lo%o 'n )avo%e$ U#inili smo im 'sl'&'$ T%e,a o,%atiti "ažnj' ada se %adi o ne&a*iji ' %e#eni*i( "o+to se( !a %a!li' od na+e& je!ia( ' italijansom !ameni*a nala!i i!me:' ne&a*ije i &la&ola$
4%ime%iF Non lo vedo e non lo sento$ Ne vidim &a i ne #'jem &a$ Non mi 3a tele)onato$ Nije me na!vala $ Non *i "ia*e 'esto )ilm$ Ne do"ada nam se ovaj )ilm$ Non La vo&lio dist'%,a%e$ Ne želim da Vas '!nemi%avam$ Non li 3o visti ie%i se%a$ Nisam i3 video sino1$ Se Ao vam do"ada(ne1e+ možete da idete$ Se non non vi lo "ia*e( *e%*3i("otete non loanda%e$ t%ove%ai$ Ao &a se ne ne "ot%aži+( &a na1i$
Nena&la+eni o,li*i li#ni3 !ameni*a mo&' da se nala!e i!a &la&ola i da se s"ajaj' sa &la&olsim o,liom od im"e%ativa( i!a in)initiva( i!a "a%ti*i"a i &e%'ndiva$ Tao:e( nena&la+eni o,li*i svi3 !ameni*a s"ajaj' se sa '!viom ecco .evo0F e**omi( e**o*i( e**ole( e**oti $$$$ .evo me( evo nas( evo nji3( evo te $$$$0 4%ime%iF 4o%tami ."o%ta&li0 il li,%o Donesi mi .m'0 nji&' Ra**ontami .%a**onta*i0 t'tto Is"%i#aj mi .nam0 sve$ E**olo .e**ola0( most%a&li .most%ale0 il li,%o$ Evo &a .je0( "oaži m' .joj0 nji&'$
Non "osso tele)ona%ti .tele)ona%vi0 o&&i$ Ne mo&' da te .vas0 na!ovem danas$ Ved'tolo .ved'tili0( se ne anda%ono$ 4o+to s' &a .i30 videli( odo+e$ Di&li .dille0 t'tto Re*i m' .%e*i joj0 sve 6ammi .)ate&li0 vede%e 4oaži mi .4oažite m'0 4o%ta*i ."o%tale0 il li,%o domani Donesi nam .donesi joj0 nji&' s't%a 8%edimi .*%edi&li0( non 3a visto niente Ve%'j mi .ve%'j m'0( nije ni+ta video
ZAMENI8A 51 Jedna od nena&la+eni3 o,lia li#ni3 !ameni*a je i %e#*a ne oja se '"ot%e,ljavaF =0 ao !amena na&la+eni3 o,lia di l!i, di lei, di loro, di esso, di essa 4%ime%iF Sei innamo%ata di l'iY S( ne sono innamo%ata$
Da li si !alj',ljena ' nje&aY Da( jesam$
Avete noti!ie di lei .di lo%o0Y Imate li vesti o njojY Non( non ne a,,iamo ness'na $ Ne( nemamo niavi3 .vesti o njoj0$ Siete *ontenti di l'iY S( ne siamo molto *ontenti$
Da li ste !adovoljni njimeY Da( veoma smo !adovoljni .njime0
?'esti dol*i sono ottimi$ Ne v'oi 'n "o] Y
Ovi ola#i s' i!v%sni$ Da li 3o1e+ malo .od nji30Y
<0 ao !amena !a "oa!ne !ameni*e di 0!esto, di ci1 *od toga, o tom 4%ime%iF Sai *3e L'*ia si s"osa domani Y 6a li !naš da se %ucija udaje sutra7 Non ne*3e sosia n'lla$ 5e !nam o tome( 4ensi ve%oY .isliš daništa je istina 7 Ne d',ito$ 'umnjam u to( Avete "a%lato del n'ovo li,%oY 6a li ste govorili o novoj knji!i7 Non ne a,,iamo "a%lato an*o%a$ &oš nismo govorili o tome( Ne dis*'te%emo la "%ossima volta$ 3 tome ćemo da raspravljamo sledeći put $
0 ao od&ovo% na '"itn' %e#eni*' ' ojoj se nala!i "atitivni #lan ili '"itni "%idevi 0!anti, 0!ante2 KolioY 4%ime%iF Avete o&&i delle le!ioniY 6a li imate predavanja danas7 No( non ne a,,iamo$ 5e, nemamo *ih(
>ai del "ane Y No( non ne 3o$ Imaš li hle"a7 5e, nemam *ga( ?'anti dol*i "%endi Y Ne "%endo d'e$ /oliko kolača hoćeš7 0!eću dva( ?'anti )ilm 3ai vistoY Ne 3o visti t%e$ /oliko si #ilmova gledao7 Gledao sam *ih tri( >o "o%tato delle %iviste italiane$ 6onela sam neke italijanske časopise( ?'ante ne 3aiY /oliko ih imaš7 Ne 3o 'att%o$ Imam *ih četiri( ?'ante %a&a!!e italiane *onos*iY /oliko italijanki po!naješY Non ness'na$ 5e ni jednu( 6apo!najem li želiš malo čokolade7 V'oine 'n*onos*o "o] di *io**olataY No( non ne vo&lio$ 5e, ne želim *je(
Na"omenaF U italijansom je!i' može da stoji neolio ne&a*ija ' %e#eni*i( ali t%e,a voditi %a#'na da %e#*a NE nije ne&a*ija$ LI9NO 4OVRATNA ZAMENI8A Li#no "ov%atna !ameni*a ' na+em je!i' 2 se,e .nena&la+eno - se0 !amenj'je sve li#ne !ameni*e( ada %adnja ne "%ela!i na d%'&o li*e( ve1 se odnosi na li*e oje j' i!v%+ava .n$"%$ vo!im se( vo!i+ se( $$$ vo!imo se itd$0 U italijansom je!i' "ov%atna !ameni*a se menja "%ema li*' i ' ,%oj'( i može da ,'de na&la+ena ili nena&la+ena$ Na&la+eni o,li*i s'F me, te, s3, noi, voi, s3 $ U! ove !ameni*e mo&' da se '"ot%e,ljavaj' svi "%edlo!i . di(a (da(*on( in $$$$$$$$$ itd$0$ 4%ime%iF >anno "a%lato di me$ Govo%ili s' o meni$ Sono ven'ti *on noi Do+li s' sa nama$ >o 'n %e&alo "e% te$ Imam "olon !a te,e$ >o )id'*ia in voi$ Imam "ove%enja ' vas$ 4ensa solo a s$ Misli samo na se,e$ 4o%tano sem"%e l]om,%ello *on s$ Nose 've i+o,%an sa so,om$
4ov%atna !ameni*a se #esto "oja#ava "%idevom stesso( oji je "%omenjljiv$
PPPPPPPPPPPP ZDRU5ENI O7LI8I LI9NI> ZAMENI8A
S4E8I6I9NE U4OTRE7E NEKI> O7LIKA LI9NE ZAMENI8E 4RISVOJNE ZAMENI8E I 4RIDEVI IZOSTAVLJANJE 9LANA IS4RED 4RISVOJNI> 4RIDEVA 4OVRATNO-4RISVOJNE ZAMENI8E I 4RIDEVI 4OKAZNE ZAMENI8E I 4RIDEVI 4OSE7NI O7LI8I 4OKAZNI> ZAMENI8A U4ITNE ZAMENI8E I 4RIDEVI RELATIVNE 2 ODNOSNE ZAMENI8E NEODREHENE ZAMENI8E I 4RIDEVI GLAGOLI
.VER7I0
Gla&oli s' %e#i oje o!na#avaj' %adnj'( !,ivanje( stanje( svojstvo ili samo "ostojanje s',jeta$ Najve1i deo &la&ola ima "'no !na#enje i to s' tao!vani "%ediativni &la&oli( oji sami &%ade "%ediat ' %e#eni*i 2 i to je &la&olsi "%ediat$ 4%ime%iF Noi *antiamo$ I ,am,ini do%mono$ Il vento so))ia$
Mi "evamo$ De*a s"avaj'$ Veta% d'va$
U ovim "%ime%ima &la&oli *antiamo( do%mono( so))ia s' &la&olsi "%ediati$ 4ostoje i &la&oli ,e! "ot"'no& !na#enja oji t%aže imens' ili "%idevs' do"'n' da ,i se i!%a!ilo "'no !na#enje$ To s' tao!vani o"'lativni &la&oli( oji sa do"'nom &%ade imensi "%ediat$ 4%ime%iF
La le!ione inte%essante$ 4%edavanje je inte%esantno$ LE'%o"a 'n *ontinente$ Ev%o"a je ontinent$ Il )ilm sem,%a inte%essante$ 6ilm del'je inte%esantno$ Sono %imasto so%"%eso$ 7io .ostao0 sam i!nana:en$
Ko"'lativni &la&oli sl'že ao ve!a 2 s"ona .o"'la0 i!me:' s',jeta i imenso& dela "%ediata$ Najvažniji o"'lativni &la&ol je esse%e .,iti0 $ Možemo da "omenemo i slede1e &la&oleF sem,%a%e .#initi se( i!&ledati0( diventa%e ."ostati0( *3iama%si .!vati se0( esse%e nominato . ,iti "ostavljen( ,iti imenovan0$ 4%ime%iF E stato nominato di%etto%e$ 4ostavljen je !a di%eto%a$ Sei diventata "allida$ 4%e,ledela si$ Sem,%i alle&%a$ I!&leda+ veselo .i!&leda da si vesela0$
4ostoje i ,%ojni &la&osi i!%a!i( ao s"oj dve ili vi+e %e#i oje i!%ažavaj' jedinstveni &la&olsi "ojam$ 4%ime%iF Ave% ,iso&no .di0 Anda%e a *avallo 6a% sa"e%e 6a% %ide%e
- t%e,ati ne+to - ja3ati - o,avestiti( javiti ( "o%'#iti - nasmejati( nate%ati na sme3
Gla&olse od%ed,e .Dete%mina!ioni ve%,ali0 Jednim nastavom &la&ol može da i!%a!i "a% od%ed,iF =$ Li*eF d%'&o( t%e1e <$ 7%oj F"%vo( jednina ( množina $ Na#in F a0 indiativ( onj'ntiv( ondi*ional( im"e%ativ .od%e:eni &la&olsi na#in0 ,0 in)initiv( "a%ti*i"( &e%'ndiv .neod%e:eni &la&olsi na#ini0 \$ V%emeF a0 "%e!ent( im"e%)et( ao%ist( )'t'% I ."%osta v%emena0 ,0 "e%)et( "%et"%o+lo složeno v%eme I ( "%et"%o+lo složeno v%eme II( )'t'% e&!atni .složena v%emena0 B$ Gla&olso stanjeF ativ i "asiv$
Ativ se deli na F -
di%etno "%ela!ne &la&ole indi%etno "%ela!ne &la&ole ne"%ela!ne &la&ole i "ov%atne
#irektno relazni glagoli.ve%,i t%ansitivi di%etti0 s' &la&oli oji imaj' di%etan ili N$ ,liži "%$ o,jeat ' a'!ativ' ili ' "a%titivnom &enitiv'$ >o letto 'n li,%o inte%essante$ 4%o#itala sam inte%esantn' nji&'$ A,,iamo *om"%ato dei li,%i$ K'"ili smo .nee0 nji&e$
$ndirektno relazni glagoli . ve%,i t%ansitivi indi%etti0 s' oni &la&oli oji 'vode dalji ili indi%etni o,jeatF 4%ime%iF Il t%eno "assato "e% il "onte$ Vo! je "%e+ao "%eo mosta$ .Il t%eno 3a att%ave%sato il "onte0$ .Vo! je "%e+ao most0$ >anno "a'%a di l'i$ .Lo temono0
4la+e &a se$
8i siamo im,att'ti in l'i$ Naleteli smo na nje&a$ .S%eli smo &a0$ .im,atte%si 2 s%esti( naleteti na neo&a in*ont%a%e 'al*'no0 A,,iamo in*ont%ato l'i$ S%eli smo nje&a$
Dalji o,jeat( "o "%avil'( može da se !ameni a'!ativom$ Ne"%ela!ni &la&oli( "ov%atni &la&oli .ve%,i %i)lessivi0 s' oni &la&oli i!a oji3 ne stoji o,jeat ( ao i &la&oli %etanja$ 4%ime%iF Giovanna a%%ivata "o*o )a$ I "%ati ve%de&&iano$ 4a%tiamo t%a d'e &io%ni$ Ma%*o ven'to ie%i da me$
Jovana je sti&la malo "%e$ Livade se !elene$ 4ola!imo !a dva dana$ Ma%o je do+ao j'#e od mene$
Nei &la&oli mo&' da se '"ot%e,ljavaj' i ao "%ela!ni i ao ne"%ela!ni$ 4%ime%iF
>anno *antato 'na *an!one - Ot"evali ."evali0 s' jedn' "esm' >anno *antato a o%e**3io 2 Ot"evali ."evali0 s' "o sl'3'
4ov%atni &la&oli .ve%,i %i)lessivi0 s' oni &la&oli oji ' in)initiv' imaj' "ov%atn' !ameni*' si . ' na+em je!i' se0$ 4ostoje a"sol'tno "ov%atni &la&oli .%i)lessivi assol'ti0 oji se '"ot%e,ljavaj' samo ' "ov%atnom o,li'( ostali &la&oli imaj' '! %edovan o,li ."%ela!ni &la&ol0 i mo&'1nost "ov%atne )o%me .&de s',j eat i!v%+ava %adnj'0( s tim +to se tada menja nji 3ovo !na#enje$ 4%ime% F .a"sol'tno "ov%atni &la&oli0 a**o%&e%si - o"a!iti( "%imetiti ne+to ve%&o&na%si - s%amiti se "enti%si - "oajati se
4%ime% F ."ov%atni &la&oli0 Di)ende%si - ,%anitise se Lava%si - 'mivati Al!a%si 2 'stati
Di)ende%e 2 ,%aniti Lava%e 2 "%ati Al!a%e 2 "odi1i
U italijansom "ostoje t%i ate&o%ije &la&ola 2 t%i onj'&a*ije( oje se ' in)initiv' "%e"o!naj' "o &la&olsim nastav*ima $ Tao je !a "%v' onj'&a*ij' a%ate%isti#an nastava -a%e !a d%'&' onj'&a*ij' je nastava -e%e !a t%e1' onj'&a*ij' je nastava - i%e S3odno tome( da ,ismo do,ili &la&ols' osnov'( na oj' se dodaj' li#ni nastav*i( !a &%a:enje %a!ni3 v%emena( od,ijemo a%ate%isti#ne nastave 2 a%e( e%e( i%e$ U italijansom je!i' ima dosta ne"%avilni3 o,lia ao i i!'!etaa( "a tao i ' ovom sl'#aj' ima odst'"anja od "%avila( ' smisl' da s' nei &la&oli ' in)initiv'( oji "oti#' di%etno i! latinso& o,lia( ' sažetoj )o%mi( te da nji3ovi &la&olsi nastav*i ne od&ova%aj' onoj onj'&a*iji ojoj nastava "%i"ada$ Ti &la&oli imaj' &la&ols' osnov' i!veden' i! latinso& o,lia$ U ate&o%ij' ne"%avilni3 &la&ola s"adaj' i "omo1ni &la&oli essere .,iti0 i avere .imati0( oji s' i!'!etno važni "o+to se o%iste i !a &%a:enje složeni3 v%emena$
GLAGOLSKA VREMENA 4REZENT 2 Sada+nje v%eme Ovo v%eme se o%isti !a isa!ivanje %adnje ' sada+njem v%emen' i '&lavnom se slaže sa '"ot%e,om ' na+em je!i'( ali može da se o%isti i !a ,lis' ,'d'1nost( +to se&%adi ' s%"som $ od,ije &la&olsi Kod "%avilni3 &la&ola se taoisa!'je +to se od)'t'%om in)initiva nastava - a%e( -e%e( -i%e( te se na &la&ols' osnov' dodaj' li#ni nastav*i$ Ovo je 'jedno i o"+te "%avilo !a &%a:enje svi3 jednostavni3 ."%osti30 v%emena$ 4%ime%iF O&&i "a%to "e% la Svi!!e%a$ Danas "'t'jem !a ;vaj*a%s'$ Io lavo%o in 'na li,%e%ia$ Ja %adim ' njiža%i$ 83e *osa )a**iamo stase%aY ;ta 1emo da %adimo ve#e%asY Domani vado in via&&io$ S't%a idem na "'t 2 S't%a 1' i1i na "'t$
G%adi se tao +to se na &la&ols' osnov' dodaj' li#ni nastav*i$
4%ime%iF - a%e 4ARL-ARE Io T' L'ilei
-e%e VED-ERE "a%l-o "a%l-i "a%l-a
Noi "a%l-iamo Voi "a%l-ate Essilo%o "a%l-ano
-i%e 4ART-IRE ved4o ved4i ved4e
"a%t4o "a%t-i "a%t4e
ved4iamo ved4ete ved4ono
"a%t4iamo "a%t4ite "a%t4ono
*rezent omo5ni6 glagola SS .Io0 sono .t'0 sei .l'i(lei( esso(essa0 .noi0 siamo .voi0 siete
3o 3ai 3a a,,iamo avete
%7
.essi( esse( lo%o0
sono
3anno
Li#na !ameni*a ne mo%a da se o%isti is"%ed &la&ols o& o,lia( "o+to se "o &la&olsom nastav' %a!'me oje li*e je ' "itanj'$ Ko%isti se ada želimo ne+to da na&lasimo$ N$ "%$ Sono a *asa$ /od kuće sam( Io sono a *asa( mia so%ella 's*ita$ &a sam kod kuće, a moja sestra je i!ašla( Avete 'n "o] di tem"oY 6a li imate malo vremena Y Noi a,,iamo )%etta( ma essi "ossono %esta%e$ .i žurimo, ali oni mogu da ostanu(
4OVRATNI GLAGOLI .Ve%,i %i)lessivi0 Kod "ov%atni3 &la&ola "%e!ent se &%adi na isti na#in( s tim +to se is"%ed &la&olso& o,lia nala!e nena&la+ene li#ne !ameni*e .oje od&ova%aj' na+em se0$ U italijansom samo se ' in)initiv' "ov%atna !ameni*a si s"aja sa &la&olom na %aj' .lava%si( sede%si( vesti%si0 a ada se menja "o li*ima tada se nala!i is"%ed &la&olso& o,lia$ U na+em je!i' se ' svim li*ima o%isti "ov%atna !ameni*a se 2 ja se 'mivam( ti se 'miva+ $$$$ oni se 'mivaj'( do se ' italijansom taj o,li menja "o li*ima( a "%evodi se ' na+em je!i' ao SE . iao ,i doslovno !na#ilo me( te se( nas(vas( nji30$ Tao:e( t%e,a na"omen'ti da italijansi "ov%atni &la&oli ne od&ova%aj' 've "ov%atnim &la&olima na s%"som .ao n$"%$ sede%si sesti0$
4%ime%F
lava%si
.'mivati se0
sede%si .sesti0
.Io0 mi lavo mi siedo .t'0 ti lavi ti siedi .l'i(lei( esso(essa0 si lava si siede .noi0 *i laviamo *i sediamo .voi0 vi lavate vi sedete .essi( esse( lo%o0 si lavano
vesti%si .o,la#iti se0
si siedono
mi vesto ti vesti si veste *i vestiamo vi vestite si vestono
INKOATIVNI GLAGOLI .Ve%,i in*oativi0 4ostoji tao:e i ate&o%ija &la&ola oji se !ov' inoativni .in*o ativi0 oje a%ate%i+e 'meta 2 isc i!me:' &la&olse osnove i &la&olso& nastava( oji s' '&lavnom &la&oli "o t%e1oj onj'&a*iji$
4%ime%i F 6ini%e - !av%+iti 8a"i%e 2 %a!'meti 4%e)e%i%e - vi+e voleti( "%e)e%i%ati T%adi%e 2 i!dati Ri,adi%e - "onoviti( "otv%diti Inse%i%e - ',a*iti A%di%e 2 &o%eti Uni%e 2 s"ojiti( o,jediniti Ri'ni%e 2 "onovo s"ojiti( 'jedititi( s'"iti Dis'ni%e 2 %a!jediniti
4%ime%F
6INIRE( 8A4IRE
io )inis*o ( *a"is*o noi )niamo( *a"iamo t' )inis*i( *a"is*i voi )inite( *a"ite L'ilei )inis*e( *a"is*e essiesse )inis*ono ( *a"is*ono 4RIMERI NEKI> NE4RAVILNI> GLAGOLA .4REZENT0 6ARE . od lat$ )a*e%e0 II onj$ io t'
)ai L'ilei
)a
- #initi( %aditi
)a**io noi voi essiesse
)a**iamo )ate )anno
4o istoj analo&iji menjaj' se i &la&oli i!vedeni od 6ARE$ $ so"%a))a%e - savladati $ dis)a%e 2 %a!ložiti( %ast'%iti $ %i)a%e 2 "onovo '%aditi( "%e%aditi $ soddis)a%e 2 is"'niti( !adovoljiti
DARE I onj$ io
2 dati .4%e!ent0 do
t'
dai L'ilei
d[
noi diamo voi date essiesse danno
7ERE .od lat$ ,eve%e0 II onj$ io t' l'ilei
,evo ,evi ,eve
2 "iti
noi ,eviamo voi ,evete essiesse ,evono
DIRE .od lat$ di*e%e0 II onj$ 2 %e1i( a!ati Io T' l'ilei
di*o di*i di*e
noi voi essiesse
di*iamo dite di*ono
4o istoj analo&iji menjaj' se i &la&oli i!vedeni od DIRE( ali se to ne odnosi na &la&ole TRADIRE 2 i!dati( i!neve%iti( ARDIRE 2 smeti( RI7ADIRE 2 "onoviti( %e1i "onovo oji s"adaj' ' ate&o%ij ' inoativni3 &la&ola .t%adis*o( t%adis*i( t%adis*e $$$$$$$( a%dis*o( a%dis*i( a%dis*e $$$$( %i,adis*o( %i,adis*i ( %i,adis*e $$$$$0 $ "%edi%e 2"%edsa!ati $ disdi%e 2 ota!ati $ indi%e 2 !aa!ati $ *ont%addi%e 2 s'"%otstaviti se
4ORRE .od lat$ "one%e0 II onj$ 2 staviti Io T' L'ilei
"on&o "oni "one
Noi Voi Essiesse
"oniamo "onete "on&ono
4o istoj analo&iji menjaj' se i svi &la&oli i!vedeni od 4ORRE$ $ "%o"o%%e 2 "%edložiti $ "%edis"o%%e 2 "%e%as"odeliti( %as"o%editi $ dis"o%%e - %as"o%editi $ *om"o%%e - sastaviti( om"onovati $ sotto"o%%e 2 "odneti .na 'vid0( "oa!ati $ im"o%%e 2 nametn'ti
$ de"o%%e 2 odložiti( de"onovati $ a""o%%e 2 "oložiti( staviti $ indis"o%%e - one%as"oložiti $ t%as"o%%e 2 "ome%iti( "%eneti( t%ans"onovati $ s'""o%%e 2 "%et"ostaviti $ *ont%a""o%%e 2 s'"%otstaviti
8ONDURRE .*ond'*e%e od ducere 0 2 voditi Io *ond'*o Noi *ond'*iamo T' *ond'*i Voi *ond'*ete L'ilei *ond'*e Essiesse *ond'*ono 4o istoj analo&iji menjaj' se i &la&oli i!vedeni od 2 DU8ERE .-DURRE0$ $ ded'%%e 2 i!vesti . !alj'#a0 $ sed'%%e 2 !avesti $ t%ad'%%e 2 "%evesti $ ind'%%e 2 navesti( na&ovo%iti( ind'ovati $ add'%%e 2 i!neti( navesti $ int%od'%%e 2 'vesti( '"o!nati $ %id'%%e - smanjiti $ %i"%od'%%e 2 %e"%od'ovati( "%eneti
TRARRE .t%a3e%e0 2 i!vla#iti( i!v'1i Io t%a&&o T' t%ai L'ilei t%ae
Noi t%aiamo Voi t%aete Essiesse t%a&&ono
Kao i d%'&i o,li*i i!vedeni od latinso& &la&ola 4rahere - t%a%%e$ $ *ont%a%%e 2 slo"iti $ det%a%%e 2 od'!eti $ %it%a%%e 2 nasliati $ est%a%%e 2 i!vaditi( i!v'1i $ dist%a%%e 2 odv'1i "ažnj' $ sott%a%%e 2 od'!eti $ ast%a%%e 2 a,st%a3ovati $ "%ot%a%%e 2 "%od'žiti( od'&ovla#iti
MODALNI GLAGOLI
4ostoji i ate&o%ija tao!vani3 modalni3 ili na#insi3 &la&ola 2 to s' 4OTERE( VOLERE( DOVERE .mo1i( 3teti ili želeti( mo%ati0 oji s' ne"%avilni( i!a oji3 može da stoji imeni*a ao o,jeat .osim od "ote%e i dove%e0 ili se o%isti d%'&i &la&ol ' in)initiv'( ojim se o,ja+n java %adnja( "o+to ovi &la&oli ne mo&' samostalno da stoje ' %e#eni*i je% nji3ovo !na#enje nije od%e:eno$ Gla&ol SA4ERE .!nati0 ne s"ada ' modalne &la&ole( ali se o%isti na sli#an na#in$
4OTERE
VOLERE
Io "osso T' "'oi L'ilei "'b Noi "ossiamo Voi "otete Essilo%o "ossono
DOVERE
vo&lio v'oi v'ole vo&liamo volete vo&liono
SA4ERE
devo devi deve do,,iamo dovete devono
so sai sa sa""iamo sa"ete sanno
4%ime%iF Io "osso %esta%e e voi "otete anda%e$ &a mogu da ostanem, a vi možete da idete( 4ossiamo &'ida%e la ma**3inaY 6a li možemo da vo!imo auto7 Volete 'al*osaY Io vo&lio 'n *a))$ 6a li ste !a nešto7 &a hoću *želim ka#u( Lei v'ole "a%ti%e( l'i v'ole %esta%e$ 3na želi da krene *da otputuje, on želi da ostane( Essi vo&liono &'a%da%e la televisione$ 3ni žele da gledaju televi!iju( Devi st'dia%e e voi dovete anda%e a *asa$ .oraš da učiš a vi morate da idete kući( Esse devono "%esenta%si al *on*o%so$ 3ne moraju da se pojave na konkursu( Io so lin&lese( e t' litaliano$ &a !nam engleski, a ti italijanski( So s'ona%e il violino$ 8nam da sviram violinu$ T' sai *anta%e ,ene$ 4i !naš do"ro da pevaš(
IM4ERATIV V%eme ojim se i!%a žava nea na%ed,a( želja ili nei "odsti*aj( a ' ne&ativnom o,li' može da o!na#ava i !a,%an'$ G%adi se od &la&olse osnove nastavaa "o li*ima( s tim +to ne "ostoji o,li !a =$ li*e jednine$ Nastav*i se %a!li'j' "o onj'&a*ijama *-are, -ere, -ire( 4%ime%iF STUDIARE
S8RIVERE
US8IRE
=$ Io <$ .t'0 st'dia $ L'ilei st'di =$ .noi0 st'diamo <$ .voi0 st'diate $ .lo%o0 st'dino
s*%ivi s*%iva s*%iviamo s*%ivete s*%ivano
es*i es*a Us*iamo Us*ite Es*ano
INKOATIVNI GLAGOLI SE 4ONA;AJU SLI9NO KAO I U 4REZENTU( 4O;TO GLAGOLSKA OSNOVA UKLJU9UJE I UMETAK -IS8-
4%ime%iF =$ <$ .t'0 $ l'ilei =$ noi <$ voi $ lo%o
6INIRE )inis*i )inis*a )iniamo )inite )inis*ano
KADA SEDRUGO RADI OLI8E ZA7RANI( GLA GOLSKOG STOJI NON( OSIM ZA JEDNINEIS4RED GDE SE KORISTI NON O7LIKA IN6INITIV$
4%ime%iF Gio%&io .t'0 "%endi 'na mela $orđe, *ti u!mi ja"uku9 Gio%&io .e&li0 "%enda 'na mela 5eka $orđe u!me ja"uku9 Ma%ia .lei0 "o%ti il li,%o 5eka .arija donese knjigu9 Ra&a!!i .noi0( "%endiamo 'n *a))e ajde da popijemo *mi ka#u9 Ra&a!!i .voi0 "%endete 'n "anino 6eco *vi u!mite sendvič9 Le %a&a!!e .esse0 "%endano i dol*i 5eka se devojke *one posluže kolačima( Gio%&io .t'0 ( NON 4RENDERE i dol*i $orđe, nemoj da u!imaš slatkiše9 *8?>
Za '#tivo o,%a1anje o%isti se t%e1e li*e jednine ' žensom %od'F Lei si&no%a( Lei si&no%e .Lei0 Si&no%a( ven&a( si a**omodi Gospođo, dođite, i!volite* raskomotite se9 Si&no%e( "%enda il *a))e Gospodine, u!mite ka#u9 Si&no%a .Lei0( non di*a 'esto$ Gospođo nemojte tako da govorite9 Si&no%e .Lei0( non ven&a domani$ Gospodine nemojte da dođete sutra(
U množini III li*eF I si&no%i .essi0( vadano a *asa 5eka gospoda, idu kući9 Si&no%i( non andate an*o%a Gospodo, nemojte već da idete9 I si&no%i si al!ino$ 5eka gospoda ustanu( Le si&no%e "%endano i )io%i$ 5eka gospođe u!mu cveće( Si&no%e .esse0( si siedano Gospođe, sedite9 Gli os"iti "%endano le *3iavi 5eka gosti u!mu ključeve9
6UTUR I 7'd'1e v%eme .)'t'%o sem"li*e0 oje se o%isti !a o!na#avenj ,'d'1e %adnje( iao se #esto ' je!i' o%isti i "%e!ent( ada ima !na#enje ,lise ,'d'1e %adnje$ G%adi se tao +to se od in)initiva od,ij' &la&olsi nastav*i ."o onj'&a*ijama0 a !atim se na &la&ols' osnov' dodaj' &la&olsi nastav*i !a )'t'%( ' !avisnosti od onj'&a*ijaF
4%ime%iF 6UTUR I - a%e 4ARL-ARE
-e%e 4REND-ERE
Io "a%l-e%b T' "a%l-e%ai L'ilei "a%l-e%[ Noi "a%l-e%emo Voi "a%l-e%ete Essilo%o "a%l-e%anno
"%end4er1 "%end4erai "%end4er8 "%end-eremo "%end-erete "%end4eranno
-i%e 4ART-IRE "a%t4ir1 "a%t-irai "a%t4ir8 "a%t4iremo "a%t4irete "a%t4iranno
Kod inoativni3 &la&ola ' 6't'%' I nema %a!lie( tao da se menjaj' ao i svi ostali &la&oli t%e1e onj'&a*ije$ N$ "%$ 6INIREF )ini%[( )ini%ai( )ini%[( )ini%emo( )ini%ete( )ini%anno$
9!t!r $ omo5ni6 glagola SS
%7
.Io0 sa%b av%b .t'0 sa%ai av%ai .l'i(lei( esso(essa0 sa%[ av%[ .noi0 sa%emo av%emo .voi0 sa%ete av%ete .essi( esse( lo%o0 sa%anno av%anno Nei ne"%avilni &la&oli ao i &la&oli #ija se &la&olsa osnova !av%+ava na -l ili -n( imaj' ne"%avilni o,li ' &%a:enj' )'t'%a( tj$ dola!i do o,lia sa 'dvojenim slovom % tao da jednostavno mo%aj' da se na'#e na"amet$ To s' na "%ime% modalni &ladoli ao i &la&oli ,e%e( tene%e( vale%e( "o%%e .od lat$ "one%e0 piti, držati, vredeti, staviti
6UTUR I modalni3 &la&ola 4OTERE
VOLERE
Io "ot%b T' "ot%ai L'ilei "ot%[ Noi "ot%emo Voi "ot%ete Essilo%o "ot%anno
DOVERE
vo%%b vo%%ai vo%%[ vo%%emo vo%%ete vo%%anno
dov%b dov%ai dov%[ dov%emo dov%ete dov%anno
SA4ERE sa"%b sa"%ai sa"%[ sa"%emo sa"%ete sa"%anno
4%ime%iF 7e%eF ,e%%b( ,e%%ai( ,e%%[( ,e%%emo( ,e%%ete( ,e%%anno Tene%eF te%%b( te%%ai( te%%[( te%%emo( te%%ete( te%%anno Vale%eF va%%b( va%%ai( va%%[( va%%emo( va%%ete( va%%anno 4o%%eF "o%%b( "o%%ai( "o%%[( "o%%emo( "o%%ete( "o%%anno
Na"omenaF u svakom "oljem rečniku mogu da se nađu svi nepravili glagoli kao i svi njihovi o"lici u svim vremenima ( IM4ER6EKT
Im"e%)et je "%o+lo v%eme ojim se 've i!%až ava nea %adnj a oja se odvijala ' "%o+losti( ,e! "o#eta i %aja( %adnja oja je t%ajala ili se "onavljala$ Ovim v%emenom se o!na#ava neo stanje a ne #injeni*a( o"is'je se sit'a*ija ili se isa!'je neo emotivni stanje( nei o"is sit'a*ije ve!ane !a "%o+lost( itd$ G%adi se tao +to se od in)initiva od,ij' &la&olsi nastav*i ."o onj'&a*ijama0 a !atim se na &la&ols' osnov' dodaj' &la&olsi nastav*i !a im"e%)et( ' !avisnosti od onj'&a*ijaF
4%ime%iF IM4ER6EKT - a%e 4ARL-ARE
-e%e 4REND-ERE
-i%e 4ART-IRE
"a%l-avo "a%l-avi "a%l-ava "a%l-avamo "a%l-avate
"%end4evo "%end4evi "%end4eva "%end-evamo "%end-ev ate
"a%t4ivo "a%t-ivi "a%t4iva "a%t4ivamo "a%t4ivate
Essilo%o "a%l-avano
"%end4evano
"a%t4ivano
Io T' L'ilei Noi Voi
Kao i ' d%'&im v%emenima( "omo1ni &la&oli esse%e i ave%e imaj' "ose,ne o,li( mada se &la&ol ave%e 'la"a ' "%avilo
$mer"ekt omo5ni6 glagola SS .Io0 e%o .t'0 e%i .l'i(lei( esso(essa0 e%a .noi0 e%avamo
%7
avevo avev i aveva avevamo
.voi0lo%o0 e%avatee%ano .essi( esse(
avevateavevano
IM4ER6EKT modalni3 &la&ola Iao s' modalni &la&oli ' "%in*i"' ne"%avilni( ' mno&im o,li*ima( im"e%ativ se &%adi "o "%avil' sa nastav*ima !a II onj'&a*ij'$
4OTERE Io
"otevo
VOLERE
DOVERE
volevo
SA4ERE dovevo
sa"evo
T' "ot%ai L'ilei "ot%[ Noi "ot%emo Voi "ot%ete Essilo%o "ot%anno
vo%%ai vo%%[ vo%%emo vo%%ete vo%%anno
dov%ai dov%[ dov%emo dov%ete dov%anno
sa"%ai sa"%[ sa"%emo sa"%ete sa"%anno
4RO;LO VREME - 4ASSATO 4ROSSIMO 4assato "%ossimo je "%o+lo v%eme oje o!na#ava %adnj' oja se de+avala ' ,lisoj "%o+losti i to je sv%+eno "%o+lo v%eme$ Ovo je složeno v%eme( tj$ da ,ismo do,ili "assato "%ossimo "ot%e,an nam je "%e!ent "omo1no& &la&ola esse%e ili ave%e i "a%ti*i" "%o+li &la&ola oji o%istimo$ G%a:enje "a%ti*i"a 4%avilni &la&oli - Ne"%avilni &la&oli 4a%ti*i" "%o+li ."a%t*i"io "assato0 "%avilni3 &la&ola &%adi se tao +to od in)initiva &la&ola od,ijemo &la&olse nastave "o onj'&a*ijama . - are, -ere , - ire i na &la&ols' osnovi*' dodajemo nastave H ato, -uto, -ito .' neim sl'#ajevima 2 uto0 ' !avisnosti od onj'&a*ije$ Koji "omo1ni &la&ol 1emo da o%istimo !a &%a:enje v%emena passato prossimo !avisi od samo& &la&ola$ Naime( "%ela!ni &la&oli( tj$ &la&oli oji imaj' o,jeat( i mo&' da od&ova%aj' na "itanje KoY ili +taY .o&a( #e&a0 o%iste "omo1ni &la&ol ave%e( do ne"%ela!ni &la&oli oji ne mo&' da imaj' o,jeat i oji ne mo&' da od&ovo%e na "itanje KoY ili +taY .o&a( #e&a0( ao i &la&oli oji o!na#avaj' %etanje( te "ov%atni &la&oli o%iste "omo1ni &la&ol esse%e$ Kada se o%isti "omo1ni &la&ol ave%e( tada "a%ti*i" ostaje ne"%omenjen %od' i ,%oj'( a ada se o%isti "omo1ni &la&ol esse%e tada se i "a%ti*i" slaže slaže ' %od' i ,%oj' sa s',jetom$ 4%ime%iF
2arlare H parl Guardare Hguard %avorare H lavo
redere adere H cad 'edere H sed
:inire H #in-ito enireH v en Huto 2artire H par-tito
Ali
enire venuto Guardare
redere - creduto
enire H venuto
Io
>o &'a%dato
>o *%ed'to
Sono ven'toa
T' L'i(lei Noi Voi Essiesse Lo%o
3ai &'a%dato 3a &'a%dato a,,iamo &'a%dato avete &'a%dato 3anno &'a%dato
>ai *%ed'to >a *%ed'to A,,iamo *%ed'to Avete *%ed'to >anno *%ed'to
Sei ven'toa f ven'toa siamo ven'tie voi siete ven'tie sono ven'tie
Ne"%avilni "a%ti*i"i Mno&i &la&oli imaj' ne"%avilne "a%ti*i"e( oji mo%aj' ao tavi da se !a"amte( a asnije ' "%ime%ima vide1emo nee od ti3 &la&ola$ Nei &la&oli oji s"adaj' ' ne"%avilne( imaj' "%avila "a%ti*i"F n$"%$ andare - andato 4%ime%i nei3 ne"%avilni3 &la&ola i "a%ti*i"aF anda%e - andato da%e - dato )a%e -)atto di%e - detto vede%e 2 visto ili ved'to s*%ive%e - s*%itto le&&e%e 2 letto vol&e%e 2 volto %ivol&e%e - %ivolto mette%e - messo *on*ede%e - *on*esso "%ende%e- "%eso o))ende%e 2 o))eso
%ide%e( so%%ide%e 2 %iso( so%%iso *o%%e%e - *o%so stende%e 2 steso s*ende%e 2 s*eso s"ende%e 2 s"eso s"e&ne%e 2 s"ento *o%%e&&e%e 2 *o%%etto *3iede%e 2 *3iesto %is"onde%e - %is"osto t%ad'%%e 2 t%adotto .to važi !a sve &la&ole oji "%oi!ila!e i! osnovno& o,lia - d'%%e '! %a!ne "%e)iseF *ond'%%e( "%od'%%e( ind'%%e( sed'%%e( int%od'%%e( ded'%%e( itd$0 *om"o%%e 2 *om"osto .to važi !a sve &la&ole oji "%oi!ila!e i! osnovno& o,lia - "o%%e '! %a!ne "%e)iseF "%o"o%%e( de"o%%e( im"o%%e( s'""o%%e( itd$0 T%a%%e 2 t%atto .to važi !a sve &la&ole oji "%oi!ila!e i! osnovno& o,lia - t%a%%e '! %a!ne "%e)iseF *ont%att%( det%atte( "%ot%a%%e( itd$0 4omo1ni &la&oli 4omo1ni &la&oli essere i avere imaj' "a%ti*i"eF stato i avuto, a "assato "%ossimo &lasiF sonostatoa seistatoa gstatoa siamo statie
3oav'to 3aiav'to 3aav'to a,,iamo av'to
sietestatie sono statie
avete av'to 3anno av'to
Modalni &la&oli Modalni &la&oli iao s"adaj' ' ne"%avilne( imaj' "%avilne "a%ti*i"e oji se &%ade "o &o%e navedenom "%avil'F "ote%e - "ot'to vole%e - vol'to dove%e- dov'to sa"e%e 2 sa"'to
Modalni &la&oli ve1inom o%iste "omo1ni &la&ol ave%e ' složenom v%emen' "assato "%ossimo( mada samo ' neim sl'#ajevima može da se o%isti i "omo1ni &la&ol esse%e F n$ "%$ Non sono "ot'to veni%e Il non 3o "ot'to veni%e Inoativni &la&oli Inoativni &la&oli( oji imaj' a%ate%isti#an 'meta 2is*- i!me:' &la&olse osnovi*e i &la&olsi3 nastavaa ' "%e!ent' i im"e%ativ'( imaj' '&lavnom "%avilne "a%ti*i"e( oji se &%ade "%ema &o%e navedenom "%avil'$ 4%ime%iF )ini%e 2 )inito )avo%i%e 2 )avo%ito "%oi,i%e "%oi,is*o &%adi%e 22&%adi%e *a"i%e 2 *a"ito "'li%e 2 "'lito int'i%e 2 int'ito %i)e%i%e 2 %i)e%ito &'a%i%e 2 &'a%ito itd$ Kod inoativni3 &la&ola( "%ema &o%njem "%avil'( ve1inom se o%isti "omo1ni &la&ol ave%e !a složeno "%o+lo v%eme . ada imaj' "%avi o,jeat0( ali može da se o%isti i "omo1ni &la&ol esse%eF 4%ime%iF Sono &'atitoa -.o!d%aviola sam0 >o *a"ito t'tto$ .Ra!'meo sam sve0 A,,iamo )inito i *om"iti$ .Zav%+ili smo !adate0 Gli 3o "%oi,ito di 's*i%e 2 .Za,%anila sam m' da i!la!i0$ Ali
S proi"ito #umare$ .Kada je ,e!li#ni o,li 2 Za,%anjeno je "'+enje0
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv 4RO;LO VREME 4ASSATO REMOTO .AORIST0 KONDI8IONAL
