GRAMATIKA GRČKOG JEZIKA

GRČKI JEZIK Gramatika

1.ALFAVIT IZGOVORI I PISANJE Α α – αλφα

(a)

Β β – βητα

(v)

Γ γ – γαμα

(g ; gj )

Δ δ – δελτα

(d)

Ε ε –εψιλον

(e)

Ζ ζ –ζητα

(z)

Η η –ητα

(i)

Θ θ –θητα

(th)

Ι ι –γιωτ(i ; j) Κ κ –καπα

(k)

Λ λ –λαμδα

(l ; lj)

Μ μ –μι

(m ; mj)

Ν ν –νι

(n ; nj)

Ξ ξ –ξι

(ks)

Ο ο –ομικρον

(o)

Π π –πι

(p)

Ρ ρ –ρο

( r)

Σ σ ς –σιγμα

(s)

Τ τ –ταυ

(t)

Υ υ –υψιλον

(i)

Φ φ –φι

(f)

Χ χ –χι

(h)

Ψ ψ –ψι

(ps)

Ω ω –ωμεγα

(o)

ς -pise se samo na kraju reci ( τελικο ς )

2

2.SAMOGLASNICI  a →  καλα, κεφαλι, χαος  e →   ενα, νεος, εγω  και, αινιγμα, φαινομενο  i → ι , η , υ , οι , ει , υι  βιβλιο, ιστορια, μαγαζι  Αθηνα, ηλιος  μυθος, υποθεση  οικονομια, τοιχος  εικονα, ειρηνη,ειμαι  υιος, υιοθεσια  o→ ο,ω  λογος, οδος, οριζοντας  εχω, σωμα, ερωτας  u → ου  μουσειο, λουλουδι 2.1. Samoglasnički skupovi Diftonzi iizgovaraju se: (pre samoglasnika ili suglasnika) av, ev + samoglasnik: β, γ, δ, ζ, λ, μ, ν, ρ  παυω, Αυγουστος, αυλη, τραυμα,  ευδηλος, ευζωνας, Ευρωπη, ρευμα, πλευρα af, ef + suglasnik: κ, π, τ, χ, φ, θ, σ, ξ, ψ 3

 αυτονομια, αυξηση  ευχη, ευτυχια, ευτος, ευκαλυπτος 2.2.Suglasnički skupovi  μπ→ izgovara se kao: b, mb (nazalno)  μπαλκονι, μπιρα, μπαινω, μπορω  ομπρελα, λαμπω, εμπορος  ντ→ izgovara se kao: d, nd (nazalno)  ντυνω, ντρεπομαι  κεντρο, πεντε  γκ→izgovara se kao: g ako je na pocetku reci,a kad se nalazi u sredini reci izgovara se kao ng  γκαζι, γκεμι, γκρεμος  γγ→ izgovara se kao: ng  αγγελος, Αγγλια  τσ→ izgovara se kao: c  τσαντα, τσελη, ετσι, κοριτσι  τζ→ izgovara se kao: dz  τζαμι, τζατζικι, τζακι Napomena:Dva ista suglasnika (osim  izgovaraju se kao jedan,npr. Ελλαδα,γραμμη,θαλασσα.. Akcenat:Pokazuje naglaseni slog.Jednoslozne reci nemaju akcenat,osim u retkim slucajevima,kada su po obliku iste,pa ih treba medjusobno razlikovati. Akcenat pada na poslednji slog ( η λ´ηγοθσα) ,na pretposlednji ( ´ili na treci slog od kraja (´ 4

Interpunkcija:je ista kao u srpskom jeziku,osim u slucaju upitnika koji se oznacava kao tacka-zapeta (;) 3.VRSTE RECI Grčki jezik ima deset vrsta reči: I. član-αρθρο II. imenica-ουσιαστικο III. pridev-επιθετο IV. zamenica-αντωνυμια V. glagol-ρημα VI. particip-μετοχη VII. prilog- επιρρημα VIII. predlog-προθεση IX. sveza-συνδεσμος X. uzvik-επιφωνημς 4.ČLAN- Pokazuje rod,broj i padez imenice. Postoji:  određeni  neodređeni član. Određeni član- -gramatički određuje rod imenice prema njenom zavrsetku: m. rod     ž. rod –η    sr. rod –το

κηπος -ος κανονας –ας εργατης –ης καρδια –α φωνη –η γραφειο –ο

5

 παιδι –ι  ρημα –μα

Promena određenog člana i aorista Κλιση Οριστικου και Αοριστου Αρθρου Οριστικο muški rod Αρσενικο

ženski Θηλυκο

srednji Ουδετερο

Jednina Ενικος nom.Ονομαστικη

ο

η

το

gen. Γενικη

του

της

του

akuz.Αιτιατικη

το(ν)

τη(ν)

το

Množina Πληθυντικος Ονομαστικη

οι

οι

τα

Γενικη

των

των

των

Αιτιατικη

τους

τις

τα

Αοριστο muški rod Αρσενικο

ženski Θηλυκο

srednji Ουδετερο

Jednina Ενικος nom.Ονομαστικη

ενας

μια

ενα

gen. Γενικη

ενος

μιας

ενος

akuz.Αιτιατικη

εναν

μια(ν)

ενα

Množina 6

Πληθυντικος Ονομαστικη

-

-

-

Γενικη

-

-

-

Αιτιατικη

-

-

-

Napomena: Nominativ: ko; šta Genitiv: koga; čega Dativ: kome čemu Akuzativ: koga; šta Vokativ: hej; oj Instrumental: skim;čime Lokativ:gde; o kome; o čemu !!Grčki genitiv je srpski dativ,odnosno grčki genitiv-kome; čemu Napomena: U akuzativu jednine muškog i ženskog roda slovo dato je u zagradi,jer se ono javlja samo ispred reči koje počinju samoglasnikom ili suglasnicim:  Naši padeži dativ i lokativ se u grčkom jeziku njačešće iskazuju tako što se akuzativu određenog člana prisajedini prefiks u stvari početno slovo predloga u; na): •  •  •  • ς • σε+τις • σε+τα Δινο το βιβλιο στον Κωστα- Dajem knjigu Kosti Μενω στην Αθηνα- Boravim u Atini Δουλευω στην τραπεζα- Radim u banci Potpuni oblici i upotrebljavaju se ispred reči koje počinju samoglasnikom ili suglasnikom: 7

 Isto pravilo važi i za negacije i

Smisao našeg instumentala i značenje lokativa na pitanje o kome;o čemu,iskazuje se takođe grčkim akuzativom sa odgovarajućim predlogom na primer: • Η Ελενη με το Νικο μενουν στο Βελιγραδι Jelena sa Nikosom živi u Beogradu • Η Μαρια γραφει για το Βελιγραδι Marija piše o Beogradu. 5.IMENICA-  Kao i u srpskom jeziku imenice imaju:  rod (muški,ženski i srednji)  broj (jedninu i množinu)  i padeže Savremeni grčki jezik ima četiri padeža: 1. 2. 3. 4.

nominativ-Ονομαστικη-Ον. genitiv-Γενικη-Γεν. akuzativ-Αιτιατικη-Αιτ. vokativ-Κλητικη-Κλ.

Napomena:imenice ne naglašavaju treći slog od kraja kada dobijaju nastavke:ςς.

Κλιση Ουσιαστικων-Promena imenica 5.1.   muški rod I. -ος, -οι

8

jednina Ενικος Ονομαστικη

o

γιατρ-ος

θει-ος

κυρι-ος

πονοκεφαλ-ος

Γενικη

του

γιατρ-ου

θει-ου

κυρι-ου

πονοκεφαλ-ου

Αιτιατικη

τον

γιατρ-ο

θει-ο

κυρι-ο

πονοκεφαλ-ο

Κλητικη

-

γιστρ-ε

θει-ε

κυρι-ε

πονοκεφαλ-ε

množina ς Ονομαστικη οι

γιατρ-οι

θει-οι

κυρι-οι

πονοκεφαλο-οι

Γενικη

γιατρ-ων

θει-ων

κυρι-ων

πονοκεφαλο-ων

των

Αιτιατικη

τους

Κλητικη

-

γιατρ-ους γιατρ-οι

θει-ους

κυρι-ους

πονοκεφαλ-ους

θει-οι

κυρι-οι

πονοκεφαλο-οι

II. -ας, ες jednina Ενικος Ονομαστικη

o

ταμι-ας

αντρ-ας

αγων-ας

πινακ-ας

Γενικη

του

ταμι-α

αντρ-α

αγων-α

πινακ-α

Αιτιατικη

τον

ταμι-α

αντρ-α

αγων-α

πινακ-α

Κλητικη

-

ταμι-α

αντρ-α

αγων-α

πινακ-α

množina Πλητθυντικος Ονομαστικη

οι

ταμι-ες

αντρ-ες

αγων-ες

πινακ-ες

Γενικη

των ταμι-ων

αντρ-ων

αγων-ων

πινακ-ων

Αιτιατικη

τους ταμι-ες

αντρ-ες

αγων-ες

πινακ-ες

Κλητικη

-

αντρ-ες

αγων-ες

πινακ-ες

ταμι-ες

III. ης, -ες

9


ο

πωλητ-ης

πελατ-ης

Γενικη

του

πωλητ-η

πελατ-η

Αιτιατικη

τον

πωλητ-η

πελατ-η

Κλητικη

-

πωλητ-η

πελατ-η


οι

πωλητ-ες

πελατ-ες

Γενικη

των

πωλητ-ων

πελατ-ων

Αιτιατικη

τους

πωλητ-ες

πελατ-ες

Κλητικη

-

πωλητ-ες

πελατ-ες

IV. -ες, -εδες jednina Ενικος Ονομαστικη

ο

καφ-ες

Γενικη

του

καφ-ε

Αιτιατικη

τον

καφ-ε

Κλητικη

-

καφ-ε


οι

καφ-εδες

Γενικη

των

καφ-εδων

Αιτιατικη

τους

καφ-εδες

Κλητικη

-

καφ-εδες V. -ας, -αδες

10


ο

καβγ-ας

Γενικη

του

καβγ-α

Ατιατικη

τον

καβγ-α

Κλητικη

-

καβγ-α


οι

καβγ-αδες

Γενικη

των

καβγ-αδων

Ατιατικη

τους

καβγ-αδες

Κλητικη

-

καβγ-αδες VI. -εας, -εις


ο

γραμματ-εας

Γενικη

του

γραμματ-εα

Ατιατικη

τον

γραμματ-εα

Κλητικη

-

γραμματ-εα


οι

γραμματ-εις

Γενικη

των

γραμματ-εων

Ατιατικη

τους

γραμματ-εις

Κλητικη

-

γραμματ-εις VII. –ης, -εις

11


ο

συγγεν-ης

Γενικη

του

συγγεν-η

Ατιατικη

τον

συγγεν-η

Κλητικη

-

συγγεν-η


οι

συγγεν-εις

Γενικη

των

συγγεν-ων

Ατιατικη

τους

συγγεν-εις

Κλητικη

-

συγγεν-εις VIII. –ους, -ουδες


ο

παππ-ους

Γενικη

του

παππ-ου

Ατιατικη

τον

παππ-ου

Κλητικη

-

παππ-ου


οι

παππ-ουδες

Γενικη

των

παππ-ουδων

Ατιατικη

τους

παππ-ουδες

Κλητικη

-

παππ-ουδες IX. –ης, -ηδες

12


ο

ταξιτζ-ης

μπακαλ-ης

Γενικη

του

ταξιτζ-η

μπακαλ-η

Ατιατικη

των

ταξιτζ-η

μπακαλ-η

Κλητικη

-

ταξιτζ-η

μπακαλ-η


οι

ταξιτζ-ηδες


Γενικη

των

ταξιτζ-ηδων

ταξιτζ-ηδων

Ατιατικη

τους



Κλητικη

-



5.2. Θηλυκα-ženski rod 1. –α, -ες jednina Ενικος Ονομαστικη η

δουλ-α

κυρι-α

σελιδ-α

θαλασσ-α

Γενικη

της

δουλ-ειας

κυρι-ας

σελιδ-ας

θαλασσ-ας

Ατιατικη

τη(ν) δουλ-εια

κυρι-α

σελιδ-α

θαλασσ-α

Κλητικη

-

δουλ-εια

κυρι-α

σελιδ-α

θαλασσ-α

množina Πλητθυντικος Ονομαστικη οι

δουλ-ειες

κυρι-ες

σελιδ-ες

θαλασσ-ες

Γενικη

των δουλ-ειων κυρι-ως

σελιδ-ων

θαλασσ-ων

Ατιατικη

τις

δουλ-ειες

κυρι-ες

σελιδ-ες

θαλασσ-ες

Κλητικη

-

δουλ-ειες

κυρι-ες

σελιδ-ες

θαλασσ-ες

13

2. –ος, -οι jednina Ενικος Ονομαστικη

η

οδ-ος

εξσοδ-ος

Γενικη

της

οδ-ου

εξσοδ-ου

Ατιατικη

τη(ν)

οδ-ο

εξσοδ-ο

οδ-ο

εξσοδ-ο

Κλητικη

-

množina Πλητθυντικος Ονομαστικη οι

οδ-οι

εξσοδ-οι

Γενικη

των

οδ-ων

εξσοδ-ων

Ατιατικη

τις

οδ-ους

εξσοδ-ους

Κλητικη

-

οδ-οι

εξσοδ-οι 3. –α, -αδες


η

μαμ-α

Γενικη

της

μαμ-ας

Ατιατικη

τη(ν)

μαμ-α

Κλητικη

-

μαμ-α

14


οι

μαμ-αδες

Γενικη

των

μαμ-αδων

Ατιατικη

τις

μαμ-αδες

Κλητικη

-

μαμ-αδες 4. –η, -ες


η

αδελφ-η

κορ-η

Γενικη

της

αδελφ-ης

κορ-ης

Ατιατικη

τη(ν)

αδελφ-η

κορ-η

Κλητικη

-

αδελφ-η

κορ-η


οι

αδελφ-ες

κορ-ες

Γενικη

των

αδελφ-ων

κορ-ων

Ατιατικη

τις

αδελφ-ες

κορ-ες

Κλητικη

-

αδελφ-ες

κορ-ες

5. –η, -εις jednina Ενικος Ονομαστικη

η

λεξ-η

Γενικη

της

λεξ-ης(-εως)

Ατιατικη

τη(ν)

λεξ-η

Κλητικη

-

λεξ-η

15


οι

λεξ-εις

Γενικη

των

λεξ-εων

Ατιατικη

τις

λεξ-εις

Κλητικη

-

λεξ-εις 6. –ου, -ουδες


η

αλεπ-ου

Γενικη

της

αλεπ-ους

Ατιατικη

τη(ν)

αλεπ-ου

Κλητικη

-

αλεπ-ου


οι

αλεπ-ουδες

Γενικη

των

αλεπ-ουδων

Ατιατικη

τις

αλεπ-ουδες

Κλητικη

-

αλεπ-ουδες

5.3. Ουδετερα-srednji rod I. –ο, -α jednina Ενικος Ονομαστικη

το

φαγητ-ο

ταμει-ο

ατομ-ο

σιδερ-ο

Γενικη

του

φαγητ-ου

ταμει-ου

ατομ-ου

σιδερ-ου

Ατιατικη

το

φαγητ-ο

ταμει-ο

ατομ-ο

σιδερ-ο

16

Κλητικη

-

φαγητ-ο

ταμει-ο

ατομ-ο

σιδερ-ο


τα

φαγητ-α

ταμει-α

ατομ-α

σιδερ-α

Γενικη

των φαγητ-ων

ταμει-ων

ατομ-ων

σιδερ-ων

Ατιατικη

τα

φαγητ-α

ταμει-α

ατομ-α

σιδερ-α

Κλητικη

-

φαγητ-α

ταμει-α

ατομ-α

σιδερ-α

II. –ι, ια jednina Ενικος Ονομαστικη

το

παιδ-ι

σπιτ-ι

ρολο-ι

Γενικη

του

παιδ-ιου

σπιτ-ιου

ρολογ-ιου

Ατιατικη

το

παιδ-ι

σπιτ-ι

ρολο-ι

Κλητικη

-

παιδ-ι

σπιτ-ι

ρολο-ι


τα

παιδ-ια

σπιτ-ια

ρολογ-ια

Γενικη

των παιδ-ιου

σπιτ-ιου

ρολογ-ιου

Ατιατικη

τα

παιδ-ια

σπιτ-ια

ρολογ-ια

Κλητικη

-

παιδ-ια

σπιτ-ια

ρολογ-ια

III. –μα, ματα

17


το

τμη-μα

Γενικη

των

τμη-ματος μαθη-ματος

Ατιατικη

το

τμη-μα

μαθη-μα

Κλητικη

-

τμη-μα

μαθη-μα


τα

Γενικη

των τμη-ματων μαθη-ματων

Ατιατικη

τα

τμη-ματα

μαθη-ματα

Κληιικη

-

τμη-ματα

μαθη-ματα

τμη-ματα

μαθη-μα

μαθη-ματα

IV. –ος, -η jednina Ενικος Ονομαστικη

το

λαθ-ος

μεγεθ-ος

Γενικη

του

λαθ-ους

μεγεθ-ους

Ατιατικη

το

λαθ-ος

μεγεθ-ος

Κλητικη

-

λαθ-ος

μεγεθ-ος


τα

λαθ-η

μεγεθ-η

Γενικη

των λαθ-ων

μεγεθ-ων

Ατιατικη

τα

λαθ-η

μεγεθ-η

Κλητικη

-

λαθ-η

μεγεθ-η

V. –ιμα, -ιματα

18


το

γραψ-ιμα

Γενικη

του

γραψ-ιματος

Ατιατικη

το

γραψ-ιμα

Κλητικη

-

γραψ-ιμα


τα

γραψ-ιματα

Γενικη

των υραψ-ιματων

Ατιατικη

τα

γραψ-ιματα

Κλητικη

-

γραψ-ιματα VI. –ς, -τα


το

φω-ς

καθεστω-ς

κρεα-ς

Γενικη

του

φω-τος

καθεστω-τους

κρεα-τους

Ατιατικη

το

φω-ς

καθεστω-ς

κρεα-ς

Κλητικη

-

φω-ς

καθεστω-ς

κρεα-ς


τα

φω-τα

καθεστω-τα

κρεα-τα

Γενικη

των

φω-των

καθεστω-των

κρεα-των

Ατιατικη

τα

φω-τα

καθεστω-τα

κρεα-τα

Κλτικη

-

φω-τα

καθεστω-τα

κρεα-τα

VII. –ον/-αν/-εν, -ντα

19


το

προι-ον

Γενικη

του

προι-οντος σθμβ-αντος φωνη-εντος

Ατιατικη

το

προι-ον

συμβ-αν

φωνη-εν

Κλητικη

-

προι-ον

συμβ-αν

φωνη-εν


τα

προι-οντα

συμβ-αντα φωνη-εντα

Γενικη

των

προι-οντων συμβ-αντων φωνη-εντων

Ατιατικη

τα

προι-οντα


Κλητικη

-

προι-οντα


συμβ-αν

φωνη-εν

VIII –υ, -εα jednina Ενικος Ονομαστικη

το

οξ-υ

Γενικη

του

οξ-εος

Ατιατικη

το

οξ-υ

Κλητικη

-

οξ-υ


τα

οξ-εα

Γενικη

των

οξ-εων

Ατιατικη

τα

οξ-εα

Κλητικη

-

οξ-εα IX.

–υ, -υα

20


το

δακρ-υ

Γενικη

του

-

Ατιατικη

το

δακρ-υ

Κλητικη

-

δακρ-υ


τα

δακρ-υα

Γενικη

των

δακρ-υων

Ατιατικη

τα

δακρ-υα

Κλητικη

-

δακρ-υα

6.PRIDEV- Pridevi se u grčkom jeziku slažu sa imenicom u rodu,broju i padežu. Pridevi na –ος menjaju se kao imenice sa istitim nastavkom.Razlika je samo u tome sto pridevi zadrzavaju naglasak pozitiva u svim padezima. Na primer εξυπνος-razuman,pametan. jednina

množina

Ον. ο εξυπνος ανθρωπος

οι εξυπνοι ανθρωποι

Γεν. του εξυπνου ανθρωπου

των εξυπνων ανθρωπων

Αιτ. τον εξυπνο ανθρωπο

τους εξυπνους ανθρωπους

Κλ. -

-

εξυπνε ανθρωπε

εξυπνοι ανθρωποι

Upotreba člana sa pridevom atributivnog značenja  dobar student

ο καλος φοιτητης

21

 veliki klub

η μεγαλη λεσχη

 dobra knjiga

το καλο βιβλιο

U slučaju kada pred imenicom stoji pridevska zamenica ολος, ολη, ολο (sav,sva,sve), član uvek dolazi posle nje,a ispred određene imenice,na pimer:  ceo svet ολος ο κοσμος  sve knjige

ολα τα βιβλια

Κλιση Επιθετων-promena prideva I. –ος, -η, -ο / -οι, -ες, -α Αρσενικω

Θηλυκο

Ουδετερο

ξεν-η

το ξεν-ο

Ενικος Ονομαστικη

ο

Γενικη

του ξεν-ου

της ξεν-ης

του ξεν-ου

Αιτιατικη

τον ξεν-ο

τη(ν) ξεν-η

το ξεν-ο

Κλητικη

-

-

ξεν-η

-


οι

οι

ξεν-ες

Γενικη

των ξεν-ων

των ξεν-ων

των ξεν-ων

Ατιατικη

τους ξεν-ους

τις ξεν-ες

τα

ξεν-α

Κλητικη

-

-

-

ξεν-α

ξεν-ος

ξεν-ε

ξεν-οι

ξεν-οι

η

ξεν-ες

ξεν-η

τα ξεν-α

II. –ος, -α, -ο / -οι, -ες, -α Αρσενικω Ενικος Ονομαστικη

ο

Γενικη

του ωραι-ου

ωραι-ος

Θηλυκο η

ωραι-α

της ωραι-ας

Ουδετερο το

ωραι-ο

του ωραι-ου 22

Ατιατικη

τον ωραι-ο

τη(ν) ωραι-α

Κλητικη

-


οι

Γενικη

των ωραι-ων



Ατιατικη

τους ωραι-ους

τις ωραι-ες

τα

ωραι-α

Κληικη

-

οι

τα

ωραι-α

ωραι-ε

ωραι-οι

ωραι-οι

οι

το

ωραι-ο

ωραι-α

-

ωραι-ο

ωραι-ες

τα

ωραι-α

ωραι-ες

III. –ος, -η (-ια), -ο /-οι, -ες, -α Αρσενικο

Θηλυκο

Ουδετερο


ο

η

το φτωχ-ο

Γενικη

του φτωχ-ου

της φτωχ-ης/ιας

του φτωχ-ο

Ατιατικη

τον φτωχ-ο

τη(ν)φτωχ-η/αι

το φτωχ-ο

Κλητικη

-

φτωχ-ε


οι

φτωχ-οι

Γενικη

των φτωχ-ων



Ατιατικη

τους φτωχ-ους

τις φτωχ-ες

τα φτωχ-α

Κλητικη

-

φτωχ-ος

φτωχ-οι-

φτωχ-η/αι

-

οι

φτωχ-η/αι

φτωχ-ες

- φτωχ-ες

- φτωχ-ο

τα φτωχ-α

-

φτωχ-α

IV. –υς, -ια, -υ /-ιοι, -εις, -ια Αρσενικο

Θηλυκο

Ουδετερο

23


ο

Γενικη

του μακρ-ιου

της μακρ-ιας

του μακρ-οιυ

Ατιατικη

τον μακρ-υ

τη(ν) μακρ-ια

το μακρ-υ

Κλητικη

-

-

μακρ-ια

-

μακρ-υ


οι

οι

μακρ-εις

οι

μακρ-ια

Γενικη

των μακρ-ιων



Ατιατικη

τους μακρ-ιους

τις μακρ-ιες

τα μακρ-ια

Κλητικη

-

-

-

μακρ-υς

μακρ-υ

μακρ-ιοι

μακρ-ιοι

η

μακρ-ια

μακρ-ιες

το μακρ-υ

μακρ-ια

V. –ης, -ια, -ι /-ιοι, -εις, -ια Αρσενικω

Θηλυκο

Ουδετερο

Ενικος Ονομαςτικη

ο σταχτ-ης

η σταχτ-ια

το σταχτ-ι

Γενικη

του σταχτ-ιου(-η) της σταχτ-ιας

του σταχτ-ιου

Ατιατικη

τον σταχτ-η

την σταχτ-ια

το σταχτ-ι

Κλητικη

- σταχτ-η

- σταχτ-ια

- σταχτ-ι


οι σταχτ-ιοι

οι σταχτ-ιες

τα σταχτ-ια

Γενικη

των σταχτ-ιων



Ατιατικη

τους σταχτ-ιους

τις σταχτ-ιες

τα σταχτ-ια

Κλητικη

- σταχτ-ιοι

- σταχτ-ιες

- σταχτ-ια

VI. –ων,-ουσα,-ον / -οντες, -ουσες, -οντα Αρσενικω

Θυλυκο

Ουδετερο 24

Ενικος Ονομαςτικη Γενικη

ο ενδιαφερ-ων

του ενδιαφερ-οντας

Ατιατικη

του ενδιαφερ-οντας

τη(ν) ενδιαφερ-ουσα το ενδιαφερ-ον

- ενδιαφερ-ων

Πληθυντικος Ονομαστικη Γενικη

της ενδιαφερ-ουσας

τον ενδιαφερ-οντα

Κλητικη

η ενδιαφερ-ουσα η ενδιαφερ-ον

οι ενδιαφερ-οντες

- ενδιαφερ-ουσα

- ενδιαφερ-ον

οι ενδιαφερ-ουσες τα ενδιαφερ-οντα

των ενδιαφερ-οντων των ενδιαφερ-ουσων των ενδιαφερ-οντων

Ατιατικη

τους ενδιαφερ-οντες

Κληιτικη

- ενδιαφερ-οντες

τις ενδιαφερ-ουσες τα ενδιαφερ-οντα - ενδιαφερ-ουσες

- ενδιαφερ-οντα

VII. πολυς, πολλη, πολυ /πολοι, πολλες, πολλα Αρσενικω

Θυλυκο

Ουδετερο


ο πολ-υς

η πολλ-η

το πολ-υ

Γενικη

-

της πολλ-ης

-

Ατιατικη

τον πολ-υ

την πολλ-η

το πολ-υ

Κλητικη

-

-

-


οι πολλ-οι

οι πολλ-ες

τα πολλ-α

Γενικη

των πολλ-ων



Ατιατικη

τους πολλ-ους

τις πολλ-ες

τα πολλ-α

Κλητικη

- πολλ-οι

-

- πολλ-α

πολ-υ

πολλ-η

πολλ-ες

πολ-υ

-polus,pollh,polu(mnogi,mnoga,mnogo) To je nepravilna komparacija.

25

Pozitiva

Komparativ

πολυς-πολλη-πολυ

περισοτερος-ποερισοτερη (πιο πολλυς) (πιο πολλη) περισοτερο

(πιο πολλυ)

Pridevi imaju nepravilan komparativ: pozitiva

komparativ

superlativ

καλος(dobar)

καλυτερος/πιο καλος

αριστος/πολυ καλος

κακος (loš)

χειροτερος/πιο κακα

κακοστος/πολυ κακος

μεγαλος(veliki)

μεγαλιτερος/πιο μεγαλος

λιγος (mali)

λιγοτερος/πιο λιγος

μεγιστος/πολυ μεγαλος ελαχιστος/πολυ λιγος

Od ovih priloga se obrazuje i nepravilna komparacija priloga: καλα (dobro)

καλυτερα/πιο καλα

καλλιστα/αριστα/πολυ καλα

κακα (rđavo)

χειροτερα/πιο κακα

κακιστα/πολθ κακα

λιγο (malo)

λιγοτερο/πιο λιγο

ελαχιστα/πολυ λιγο

πολυ (mnogo)

περρισοτερα/πιο πολυ

παρα πολυ

VIII. –ης, -ης, -ες /-εις, -εις, -η Αρσενικω

Θυλυκο

Ουδετερο


ο διεθν-ης

η διεθν-ης

το διεθν-ες

Γενικη

του διεθν-ους(η) της διεθν-ους

του διεθν-ους

Ατιατικη

τον διεθν-η

τη(ν) διεθν-η

το διεθν-η

Κλητικη

-

- διεθν-η

- διεθν-ες

διεθν-η

26


οι διεθν-εις

οι διεθν-εις

τα διεθν-η

Γενικη

των διεθν-ων



Ατιατικη

τους διεθν-εις

τις διεθν-εις

τα διεθν-η

Κλητικη

- διεθν-εις

- διεθν-εις

- διεθν-η

7. PRILOZI-Επιρρημα Prilozi su nepromenljiva vrsta reči,stoje uglavnom iza glagola da bi ih bliže odredili.Oni mogu biti  pravi ili  izvedeni. Izvedeni se grade od prideva –ος dodavanjem nastavka npr. καλ-ος prelazi u καλα (dobro), ωραιος uωραια (lepo) Na isti način se gradi i komparativ priloga:  καυτερος-καυλιτερα (bolji-bolje)  χειροτερος-χειροτερα (gori-gore) Po svom znacenju pravi (neizvedeni) prilozi mogu da budu za:  mesto  vreme  način i  količinu 1. Prilozi za mesto-Τοπικα επιρρηματα 1) εδω-ovde 2) εκει-tamo 3) πανω-gore 4) κατω-dole 5) μεσα-unutra 6) εξω-van,napolje 7) μπροστα-ispred,napred 8) πισω-iza,nazad 9) κοντα-blizu 10)μακρια-daleko 11)δεξσια-desno 27

12)αριστερα-levo 13)gde,kada 14)svugde 2.Prilozi za vreme-Χρονικα επιρριματα 1) τωρα-sada 2) τοτε-tada 3) υστερα,-posle,onda 4) πρωτα-prvo,najpre 5) αμεσος-odmah 6) μετα-posle 7) σημερα-danas 8) αυριο-sutra 9) χτες-juče 10)προχτες-prekjuče 11)νωρις-rano 12)ποψε-večeras 13)ókada 14)énikad 15)često 16)ponovo,opet 17)pre 18)još,još uvek 19)kasno,sporo 20)uvek

8.ZAMENICA-Αντωνυμια U savremenom grčkom jeziku postoje dva tipa ličnih zamenica: 1. jednosložne i 2. višesložne Jednosložne zamenice u akuzativu imaju oblike: •   me •   te • ς tov ga

28

• • • • •

  ς ς ς, 

  ς ς ς

nju ga nas vas njih,ih

Ovi oblici ličnih zamenica,kao direktni objekat,dolaze ispred glagola:       ili sledim ga znam je dobro ςmolom vas. Upotreba ličnih zamenica Lične zamenice u nominativu upotrebljavaju se samo ako im se smisao i značenje posebno naglašavaju: ς Ja sam Grk,a ti,odakle si; Jednosložni oblici uvek stoje ispred glagola: Akuzativ(direktni objekat) •   •   •   •   •  ς ς  Genitiv(indirektni objekat) •   •   •   pravilo. •  ς

Meni govori istinu. Tebi dajem novine. Njemu objašnjavam Njoj priča bajku.

29

•  ς

Njima dajem pismo.

Naglašeni oblici ličnih zamenica,koji se upotrebljavaju u sledećim oblicima:  za naglašavanje:  Eς   za označavanje suprotnosti:  ςς ςς  s predlozima: ς  Lična povratna zamenica U rečenici ova zamenica može biti direktan objekat-  (samog sebe) ili indirektni objekat -samom sebi) Jednina 1. lice  2. lice  3. liceς

Množina ς (σ)τον εαυτο σας (σ)τον εαυτο τους

Συχνα ξεχνω τον εαυτο μου.-Često zaboravljam samog sebe. Λεω στον εαυτο μου.- Govorim samom sebi. Promena zamenica-Κλιση Αντωνυμιων Προσωπικες-δυνατος τυπος- lične zamenice-naglašeni oblik Ενικος Ονομαςτικη Γενικη

εγο ja

εσυ ti

αυτος/αυτη/αυτα on/ona/ono

εμενα meni

εσενα tebi

αυτου/αυτης/αυτου njemu/njoj/njemu 30

Ατιατικη

εμενα mene

εσενα tebe

αυτον/αυτη(ν)/αυτα njega/nju/njega

εμεις mi

εσεις vi

αυτοι/αυτες/αυτα oni/one/ona

Γενικη

εμας

ασας

αυτων

Ατιατικη

εμας nas

ασας vas

αυτος/αυτες/αυτα njih


Προσωπικες-αδυνατος τυπος- lične zamenice-nenaglašeni oblik Ενικος Ονομαςτικη

-

-

τας/τη/το

Γενικη

μου meni

σου tebi

του/της/του njemu/njoj/njemu

Ατιατικη

με

σε

τον/την/το


-

-

τοι/τες/τα

Γενικη

μας

σας

τους

Ατιατικη

μας nas

σας vas

τους/τις(τες)/τα njh

Αοριστη-κανενας, καμíα(καμιá), κανενα niko nijedna nijedno Ενικος Ονομαςτικη

κανεν-ας

καμι-α

κανεν-α

31

Γενικη

κανεν-ος

καμι-ας

κανεν-ος

Ατιατικη

κανεν-α(ν)

κανεν-α(ν)

κανεν-α

Αοριστη-καποις, -α, -ο /καποιοι, -ες, -α Ενικος Ονομαςτικη

καποι-ος neki

καποι-α neka

καποι-ο neko

Γενικη

καποι-ου

καπιο-ας

καποι-ου

Ατιατικη

καποι-ο(ν)

καποι-α(ν)

καποι-ο

καποι-οι neki

καποι-ες neka

καποι-α neko

Γενικη

καποι-ων

καποι-ων

καποι-ων

Ατιατικη

καποι-ους

καποι-ες

καποι-α


Pokazne zamenice-Δεικτικες-αυτος, αυτη, αυτο και εκεινος, εκεινη, εκεινο Ενικος Ονομαςτικη

αυτος/εκεινος

αυτη/εκεινη

αυτο/εκεινο

Γενικη

αυτου/εκεινου

αυτης/εκεινης

αυτου/εκεινου

Ατιατικη

αυτον/εκεινον

αυτη/εκεινη

αυτο/εκεινο


αυτοι/εκεινοι

αυτες/εκεινες

αυτα/εκεινα

Γενικη

αυτων/εκεινων



32

Ατιατικη

αυτους/εκεινους

αυτες/εκεινες

αυτα/εκεινα

U potrebljavaju se u svojstvu bližeg određivanja ali zamene tek pomenute imenice.Takvo značenje imaju ove zamenice: • αυτος, -η, -ο ovaj,a,o • τουτος, -η, -ο taj,ta,to • εκεινος, -η, -ο onaj,ona,ono • τοσος, -η, -ο toliki,tolika,toliko • τετοιος, -α, -ο takav.takva.takvo a) Pokazana zamenica za 1. lice αυτος, -η, -ο upotrebljava se kada treba ukazati na ličnost ili predmet koji su vremenski i prostorno veoma blizu ili uopšte kad pokazujemo nešto što je po sebi shvatljivo,na prime: Ove reči su veoma stare-Αυτες οι λεξεις ειναι πολυ παλιες. b) Oblikom za 2. lice τουτος, -η, -ο ukazuje se na nekoga ili nešto što je malo dalje od nas,udaljenije: Taj čovek-Τουτος ο ανθρωπος c) Zamenicu 3. lica εκεινος, -η, -ο koristimo da bismo ukazali na ličnost ili predmet koji su daleko od nas prostorno ili vremenski ili koje smo već pomenuli pre nekog,nečeg drugog: Šta više voliš,ovo ili ono.Τι προτιμας αυτο η εκεινο Onih godina. Εκεινα τα χρονια. Αυτος,τουτος,εκεινος,dekliniraju se kao pridev καλος. Uz ove zamenice imenica se upotrebljava sa članom: αυτος ο φοιτητης- ovaj student τουτη η φοιτητρια- ta studentkinja εκεινος ο μαθητης- onaj učenik Zamenica τοσος,pokazuje količinu,a τετοιος ukazuje na kvalitet lica ili predmeta.Oni uvek stoje uz imenicu bez člana: toliki narod-τοσος κοσμος takav umetnik-τετοιος καλλιτεχνης. Prisvojne zamenice-Κτητικες αντωνυμιες

33

-δικος, -η, -ο μου/ δικοι, -ες, -α, μου Ενικος Ονομαςτικη

δικ-ος μου

δικ-η (-ια) μου

δικ-ο μου

Γενικη

δικ-ου μου

δικ-ης(-ιας) μου

δικ-ου μου

Ατιατικη

δικ-ο μου

δικ-η( -ια) μου

δικ-ο μου

Κλητικη

δικ-ε μου

δικ-η( -ια) μου

δικ-ο μου


δικ-οι μου

δικ-ες μου

δικ-α μου

Γενικη

δικ-ων μου

δικ-ων μου

δικ-ων μου

Ατιατικη

δικ-ους μου

δικ-ες μου

δικ-α μου

Κλητικη

δικ-οι μου

δικ-ες μου

δικ-α μου

Postoji naglašeno i nenagašeno isticanje pripadnosti.Kada ne želimo da posebno istaknemo istaknemo kome nešto pripada,onda obično koristimo skraćeni enklitički oblik genitiva ličnih zamenica i to uz imenicu. Uvek su to jednosložni oblici genitiva bez akcenta. jednina 1.μου mene, meni,moj 2.σου tebe,tebi,tvoj 3.του njega,njemu,njegov της nje,njoj.njen του njega,njemu, njegov

množina 1.μας nas,nama,naš 2.σας vas,vama,vaš 3.τους njih,njima, njihov

Καθολικη-καθενας, καθεμια,(καθεμιá),καθενα Ενικος Ονομαςτικη

καθεν-ας svaki

καθεμι-α/καθεμ-ια svaka

καθεν-α svako

Γενικη

καθεν-ος

καθεμι-ας/καθεμι-áς

καθεν-ος

Ατιατικη

καθεν-α(ν)

καθεμι-α(ν)/καθεμ-ια(ν)

καθεν-α

34

Upitne zamenice-Ερωηματικη- ποιος, ποια, ποιο Ενικος Ονομαςτικη

ποι-ος koji

ποι-α koja

ποι-ο koje ko? ti-šta?

Γενικη

ποι-ου/ποι-ανου

ποι-ας/ποι-ανης

ποι-ου/ποι-ανου

Ατιατικη

ποι-ο(ν)

ποι-α(ν)

ποι-ο


ποι-οι

ποι-ες

ποι-α

Γενικη

ποι-ων/ποι-ανων ποι-ων/ποι-ανων ποι-ων/ποι-ανων

Ατιατικη

ποι-ους/ποι-ανους ποι-ες

ποι-α

Ερωτηματικη-ποσος, -η, -ο Ενικος Ονομαςτικη

ποσ-ος koliki

ποσ-η kolika

ποσ-ο koliko

Γενικη

ποσ-ου

ποσ-ης

ποσ-ου

Ατιατικη

ποσ-ο(ν)

ποσ-η(ν)

ποσ-ο


ποσ-οι

ποσ-ες

ποσ-α

Γενικη

ποσ-ων

ποσ-ων

ποσ-ων

Ατιατικη

ποσ-ους

ποσ-ες

ποσ-α

Επιτατικη-μονος, -η, -ο μου/ μονοι, -ες, -α μας Ενικος Ονομαςτικη

μον-ος μου

μον-η μου

μον-ο μου

35

Γενικη

sam -

sama -

samo -

Ατιατικη

μον-ο μου

μον-η μου

μον-ο μου

Γενικη

μον-οι μας sami -

μον-ες μας same -

μον-α μας sama -

Ατιατικη

μον-ους μας

μον-ες μας

μον-α μας


Αοριστολογικη- οσος, -η, -ο Ενικος Ονομαςτικη

ος-ος toliki

οσ-η tolika

οσ-ο toliko

Γενικη

οσ-ου

οσ-ης

οσ-ου

Ατιατικη

οσ-ο(ν)

οσ-η(ν)

οσ-ο


οσ-οι

οσ-ες

οσ-α

Γενικη

οσ-ων

οσ-ων

οσ-ων

Ατιατικη

οσ-ους

οσ-ες

οσ-α

9.PREDLOG- Predlozi su nepromenljive reči koje stoje ispred imenice ili zamenice.Najčešće se javljaju ovi predlozi: 36

• • • • • • • • • • •

με sa,zajedno σε u,na για za,o χωρις /διχως bez σαν kao παρα pri ως do προς k,ka,prema απο od πριν pre μετα posle

• • • • • • • • • • • •

κοντα σε pored,blizu διπλα σε pored πλαι σε kraj,pored γυρω σε oko,okolo πανω σε na,iznad μαζι σε zajedno sa υοστερα απο posle κατω απο ispod πισω απο iza γυρω απο oko εξω απο izvan πριν απο pre 10.SVEZNICI-Συνδεσμος

• • • • • • • • • • • •

και, κι i, a η ili η.....η ili...ili ουτε ni αλλα ali ομως ali,ipak αυ,εαυ, αμα ama,ako,iako ευω no οτι da.što επειδη, διοτι, γιατι zato što ωοτε tako da μολις tek 37

11.GLAGOLI- Glagoli se kao i u srpskom jeziku menjaju po licima(vremenima) i dele se u dve grupe(konjugacije): 1. glagoli koji u 1. licu jednine imaju akcenat na pretposlednjem slogu,npr:ápisati) ácitati). 2. glagoli koji u 1. licu jednine imaju naglasak na poslednjem slogu,np:(govoriti)pitati) Grčki jezik ima tri glagolska načina: 1. indikativ 2. konjuuktiv 3. i imperativ. Napomena:U grčkim rečenicama ,glagol se daje u 1. licu jednine. Prezent   ςglagola I konjugacije jednina 1.ξερω-ω 2.ξερεις-εις 3.ξερει-ει

množina 1.ξερουμε-ουμε 2.ξερετε-ετε 3.ξερουν-ουν

Pomoćni glagoli-Ειμαι και εχω • • • • • •

ειμαι jesam,sam εισαι jesi, si ειναι jeste, je ειμαστε jesmo,smo ειστε(εισατε) jeste,ste ειναι jesu, su

-δεν ειμαι -δεν εισαι -δεν ειναι -δεν ειμαστε -δεν ειστε -δεν ειναι

nisam nisi nije nismo niste nisu

• • • •

εχω εχεις εχει εχουμε

-δεν εχω -δεν εχεις -δεν εχει -δεν εχουμε

nemam nemaš nema nemamo

imam imaš ima imamo

38

• εχετε • εχουν

imate imaju

-δεν εχετε -δεν εχουν

nemate nemaju

Prezent glagola I konjugacije sa osobitom promenom Glagoli I konjugacije čija se osnova završava na samoglasnik i ne naglašavaju poslednji slog u prezentu dobijaju ove nastavke: ići reći jesti čuti skriviti -ω παω λεω τρωω ακουω φταιω -ς

πας

λες

τρως

ακους

φταις

-ει

παει

λεει

τρωει

ακουει

φταιει

-με

παμε

λεμε

τρωμε

ακουμε

φταιμε

-τε

πατε

λετε

τρωτε

ακουτε

φταιτε

-ν(ε)

παν(ε)

λεν(ε)

τρων(ε)

ακουν(ε)

φταινε

Napomena:U govornom području upotrebljavaju se dva oblika glagola Glagol je,u stvari izvedeni oblik glagola (ici). Isto tako se menja i glagolski oblik jesti) koji je po znacenju ravnopravan sa glagolom  Glagolski oblici koriste se za gradjenje trenutnog futura pocicu)(pojescu) Prezent glagola II konjugacije-prvi i drugi razred Glagoli koji u prezentu aktiva naglasavaju nastavak 1.lica menjaju se po II (B) konjugaciji,na primer:  -govoriti moći. Po nastavku drugog lica jednine dele se u dva razreda: • B1ςς.... • B2: ς Grupa glagola B1 menja se kao  39

jednina 1.μιλαω 2.μιλας 3.μιλαει

množina μιλαμε(μιλουμε) μιλατε μιλαν(ε) (μιλουν(ε))

Nastavci glagola B2 promene su:-ω. –εις, -ει, -ουμε, -ειτε, -ουν jednina množina 1.μπορω μπουρουμε 2.μπορεις μπορειτε 3.μπορει μπορουν

Παρατατικος-Imperfekt glagola I konjugacije Imperfekt glagola I konjugacije u aktivu gradi se od prezentske osnove nastavcima –α, -ες, -ε, -αμε, -ατε, -αν jednina 1.διαβαζα 2.διαβαζες 3.διαβαζε

množina διαβαζαμε διαβαζατε διαβαζαν

Δυο χρονια μαθαινα την αγγλικη γλωσσα. Dve godine sam učio (učih) engleski jezik) Περσι συχνα πηγαινα στη βιβλιοθηκη. Prošle godine sam često išao (iđah) u biblioteku. Imperfekat glagola φελω και ξερω Grade imperfekt prefiksom –η

40

jednina 1.ηφελα ηξερα

množina θελαμε

ξεραμε

2.ηφελες

ηξερες

θελατε

ξερατε

3.ηφελε

ηξερε

ηφελαν

ηξεραν

Ovoj grupi pripadaju i pomoćni glagoli: -ειμα- jesam,biti -εχω- imati -υπαρχω- postojati jednina 1.ημουν(α) ειχα υπηρχα

množina ημασταν

ειχαμε

υπηρχαμε

2.ησουν(α) ειχες υπηρχες

ησασταν

ειχατε

υπηρχατε

3.ηταν

ηταν

ειχαν

υπηρχαν

ειχε

υπηρχε

Imperfekt glagola II konjugacije Ovi glagoli grade imperfekt od prezentske osnove nastavcima: -ουσα, -ουσες, -ουσε, -ουσαμε, -ουσατε, -ουσαν jednina 1.ρωτουσα 2.ρωτουσες 3.ρωτουσε

množina ρωτουσαμε ρωτουσατε ρωτουσαν Παρακειμενος-Perfekt I i II konjugacije

Pokazuju radnju završnu ili trenutak kada je radnja završena. Prevodi se na srpski jezik prošlim vremenom glagola svršenog vida,na primer: Već sam mu napisao pismo. Του εχw ηδη γραψει γραμμα. Da li je vaš otac bio u Grčkoj? Ο πατερας σας εχει παει στιν Ελλαδα. 41

Perfekt se gradi oblicima prezenta pomoćnog glagola i nepromenljivog oblika u aktivu na u pasivu na glagola koji se upotrebljava. Po svojoj gramatičkoj formi svodi se na oblik trećeg lica jednine trenutnog futura bez partikule    U perfektu se menja po licima samo pomoćni glagol  jednina 1.εχω διαβασει

množina εχουμε διαβασει

2.εχεις διαβασει

εχετε διαβασει

3.εχει διαβασει

εχουν διαβασει

Perfekatski oblici nepravilnog glagola grade se na isti način,na primer: λεω-εχω πει,(rekao sam); βλεπω-εχς δει,(video sam); μπαινο-εχω μπει (ušao sam). Αοριστος-Aorist glagola I konjugacije Se upotrrebljava za iskazivanje trenutne ili završene radnje kao i u pripovedanju događaja. Aorist glagola I konjugacije u aktivu gradi se od glagolske osnove proširene sigmom (σ) i nastavka –α, -εις, -ε, -αμε, -ατε, -αν(ε) kao i u imperfektu. Dvosložni glagoli se dobijaju još i augment graditisagradih) jednina 1.εκτισα

množina κτισαμε

2.εκτισες

κτισατε

3.εκτισε

εκτισαν (κτισανε)

Trosložni i višesložni glagoli I konjugacije ne dobijaju augment,kao što ga nemaju ni u imperfektu,na primer: 42

γνωριζω-γνωρισα (upoznati-upoznah) Aorist glagola II konjugacije u aktivu Glagoli II konjugacije 1. i 2. razred grade aorist od prezentske osnove nastavcima: -ησα, -ησες, -ησε, -ησαμε, -ησατε, ησαν jednina 1.ρωτησα

množina ρωτησαμε

2.ρωτησες

ρωτησατε

3.ρωτησε

ρωτησαν

Nepravilni glagoli grade aorist menjajući korenski vokal osnove: • ανεβαινω penjati se αβενηκα popeh se • βγαινω izaći βγηκα izađoh • βλεπω gledati ειδα videh • καταλαβαινω razumevati καταλαβα razumeh • επαναλαβαινω ponavljati επαναβαλα ponovih • καταβαινω silaziti κατεβηκα siđoh • λαβαινω uzimati ελαβα uzeh • λε(γ)ω govoriti ειπα rekoh • μαθαινω učiti εμαθα naučih • μενω boraviti εμεινα proboravih • μπαινω ući μπηκα uđoh • πηγαινω ići πηγα odoh • πινω piti ηπια popih • παιρνω uzimati πηρα uzeh • στελνω,στελλα slati εστειλα poslah • τρω(γ)ω jesti εφαγα pojedoh • φευγω bežati εφυγα pobegoh Pluskvamperfekat-Υπερσυντελικος Oblici pluskvamperfekta pokazuju radnju koja se dogodila u prošlosti pre neke druge radnje izrečene aoristom,na primer:

43

Kad sam se vratio,moji prijatelji su već bili otišli. Οταν γυρισα,οι φυλοι μου ειχαν φυγει. Ja ništa nisam čuo,jer sam (bio) zaspao. Δεν ακουσα τυποτε,γιατι ειχα κοιμηθει. Njime se iskazije i radnja koja je u prošlosti dugo trajala u odnosu na drugu prošlu radnju,na primer. Nismo znali koliko je vremena (bio) boravio u hotelu. Δεν ξεραμε ποσο καιρο (αυτος) ειχε μεινει στο ξενοδοχειο. Gradi se oblicima imperfekta pomoćnog glagola εχω-ειχα i neodređenog glagola,menja se kao ειχα γυρισει (bejax se vratio) jednina 1.ειχα γυρισει

množina ειχαμε γυρισει

2.ειχες γυρισει

ειχατε γυρισει

3.ειχε γυρισει

ειχαν γυρισει Predbuduće vreme-Τετελεσμενος Μελλοντας

Upotrebljava se za kazivanje radnje u budućnosti koja se desila pre neke druge radnje ili pre jednog određenog vremena.Ovo je složeno vreme od futura pomoćnog glagola i neodređenog oblika,na primer od glagola γυριζς-θ; εχω γυρισει, ετοιμαζομαι-θα εχω ετοιμαστει. Particip prezenta aktive-Μετυχη Glagolski prilog particip prezenta aktive-Μετυχη I i II konjugacije. a) Particip prezenta I aktive gradi se od prezentske osnove dodavanjem nastavka –οντας διαβαζω-διαβαζοντας (čitajući) μαζεοω-μαζευοντας (sakupljajući) b) Particip prezenta aktive glagola II konjugacije 1. i 2 razred gradi se od prezentske osnove dodavanjem nastavka –ωντας συζητω(α)-συζητωντας (raspravljajući) θεωρω (ε)-θεωρωντας (smatrajući)

44

Imperativ prezenta i aorista-Προστακτικη Imperativ glagola I konjugacije u prezentu aktiva gradi se od prezentske osnove nastavcima –ε και –ετε 2.lice jednine: κτιζε, γραφε

gradi,piši

2.lice množine: κτιζετε, γραφετε

gradite,pišite

Imperativ aorista aktiva ima iste nastavke koji se dodaju na aorisnu osnovu: 2.lice jednine: κτισε, γραψε sagradi,napiši 2.lice množine: κτις(ε)τε, γραψ(ε)τε

sagradite,napišite

2.lice jednine: διβασε, μαζεψε pročitaj,sakupi 2.lice množine: διαβαστε, μαζεψτε

pročitajte,sakupite

Imperativ sa modalnom partikulom –ας a) Oblik imperativa prezenta za 3. lice jednine i množine i 1. lice množine gradi se pomoću modalne partikule –ας i oblika prezenta glagola koji se menja na primer: Neka oni tako smatraju! Ας θεωρουν ετσι! Neka on piše diktat! Ας γραφει την υπαγορευση! b) Oblik imperativa aorista za 3. lice jednine i množine gradi se kao i prezent samo što partikuluma –ας prati oblik aorista: Neka uzme knjigu! Ας παρει το βιβλιο! Neka pitaju oca! Ας ρωτησουν τον πατερα! c) Imperativ prezenta i aorista 1. lica množine grade se kao i u prethodnim slučajevima: Čitajmo novine! Ας διαβαζουμε την εφιμεριδα! Da pitamo profesora! Ας ρωτησουμε τον καθηγητη!

45

GRAMATIKA GRČKOG JEZIKA

Recommend Documents