LAPORAN KASUS ADENOMIOSIS
Pembimbing :
dr. Diah Sartika Sari, Sp.OG
Di susun oleh :
Putry Nurul Fitriya 2012730077
KEPANITERAAN KLINIK ILMU KEBIDANAN DAN KANDUNGAN FAKULTAS KEDOKTERAN UNIVERSITA UNIVERSI TAS S MUAMMADI!A MUAMMADI!A "AKARTA "AKARTA PERIODE 2# MEI 201$ % 2 OKTOBER 201$ RS ISLAM "AKARTA PONDOK KOPI 201$
BAB I LAPORAN KASUS I.
II.
IDENTITAS Na&a U)ia ".-i) K.la&iP..raaP.-4i4ia- T.ra,ir Aa&a Suu Ala&at MRS
' Ny( A ' *+ ta,u' P.r.&/ua' Iu ru&a, ta-a ' SMA ' I)la& ' "a5a ' 6au- "aarta Ti&ur ' 7 Au)tu) 201$
ANAMNESIS Keluhan Utama : Ny.ri ,.at )aat ,ai4 1 ta,u- SMRS Keluhan Tambahan :
Pu)i- &ual &u-ta, .ri)i &aa-aRia!at Pen!a"it Se"a#ang :
Pa)i.- &.-au -y.ri ya- ,.at 4i/.rut aia- a5a, ).tia/ ,ai4 -y.ri 4ira)aa).tia/ ,ai4 ).&.-a /a)i.- r.&aa 4a- -y.ri .rta&a, .rta&a, ,.at ura- ura- l.i, 1 ta,ut.ra,ir i-i( Pa)i.- &.-au ,ai4 ti4a t.ratur 4.-a- /.r4ara,a- ya- a-ya 4a .ru&/al8u&/al( Pa4a )aat ,ai4 /a)i.- &.-au &.-a-ti /.&alut 9 $ ali 4ala& ).,ari( Pa)i.- ua &.-.lu, &.-.lu, /u)i- &ual 4a- &u-ta, &u-ta, ya- .ri)i &aa-a-( Ga-uaGa-ua ua- air .:il 4i)a-al( Ria!at Pen!a"it Dahulu : $ Ria!at Pen!a"it Kelua#ga :
M.-uru M.-urutt /a)i./a)i.- 4i .luar .luara a /a)i./a)i.- ti4a ti4a a4a ya- ya- &.&ili &.&iliii .lu,a .lu,a- )./.rti )./.rti /a)i./a)i.-(( Ri5aya Ri5ayatt /.-ya /.-yait it a-tua-tu- 4a- a)&a a)&a 4i)a- 4i)a-al al(( Iu &.-4.r &.-4.rita ita ,i/.rt ,i/.rt.-)i .-)i 4a- aya, aya, &.-4.rita 4ia.t.) &.llitu)(
Ria!at Ale#gi :
Pa)i.- &.-ataa- ti4a &.&/u-yai al.ri t.r,a4a/ ;at8;ata- 4a- &aa-a-( Ria!at Kont#ase%si :
Pa)i.- ti4a &.&aai alat 4a- /il ;-tra)./)i
Ria!at gine"ologi :
8 8
Pa)i.- &.-ia, /.r-ia,a- ya- /.rta&a )u4a, &.-ia, ).la&a 2# ta,u-( ai4 /.rta&a U)ia 1* ta,u- T.ratur )aat ,ai4 -y.ri La&a ai4 1 &i-u( Silu)
8
,ai4 30 ,ari PT 30 "uli 201$ Ri5ayat /.r)ali-a-' 1( La,ir 4i ru&a, )ait ta,u- 1++2 4.-a- :ara ).)i; ).)ar.a .-i) .la&i- lai % lai .rat la,ir *<00 r 4a- a-a ).,at 2( La,ir 4i ru&a, )ait ta,u- 1++# 4.-a- :ara ).)i; ).)ar.a .-i) .la&i- lai
% lai .rat la,ir *300 r 4a- a-a ).,at( Ria!at AN& : $ Ria!at Pengobatan : $ Ria!at Ale#gi Obat : $ III.
STATUS 'ENERALIS
K.a4aa- u&u& ' Bai K.)a4ara' 6;&/;) &.-ti) G6S ' 1# Ta-4a 8 Ta-4a Vital 8 8 8 8
T.a-a- 4ara, Fr.u.-)i -a4i Fr.u.-)i -a/a) Su,u
' ' ' '
1#0=+0 && +# >=&.-it 20 >=&.-it 3$$ ;6
P.&.ri)aa- Fi)i U&u& 8 8 8 8
Mata "a-tu- Paru E)tr.&ita)
' K;-u-ti?a a-.&i) @= it.ru) @8=8 ' Bu-yi a-tu- I 4a- II r.ul.r all;/ @8 &ur&ur @8 ' V.)iul.r @= r,;-i @8=8 5,..Ci- @8=8 ' .4.&a 8 8 aral t.raa ,a-at 8 8
I(.
STATUS 'INEKOLO'I Ab)omen : I-)/.)i ' ta&/a ).4iit &.&u-:it
Pal/a)i
' Su/.l -y.ri t.a- @8 TFU ti4a t.raa ti4a t.raa &a)a
P.ru)i
' P.a 4i 4a.ra, &a))a shifting dullnes @8(
Au)ulta)i ' Bi))i- u)u) @
'enitalia : I-)/.ul; : Vul?a=ur.tra t.-a- 4i-4i- ?ai-a 4ala& ata) -;r&al /;rti;
utu, OUE t.rtutu/ 4ara, @( VT
' P;rti; li:i- ut.ru) )..)ar t.lur aya& a4-.>a a-a-%iri 4ala& ata) -;r&al 4ara, @(
(.
PEMERIKSAAN PENUN*AN' Peme#i"saan Da#ah Leng"a% :
t L.;)it LED Tr;&;)it GDS
' <2 =4L ' 3<* ' 7700=uL ' 2* && ' 22*000= uL ' <* &=4l
- ' 1281# =4L - ' 378 *7 - ' #000810000=uL - ' 081# && - ' 1#00008*00000= uL - ' $08110 &=4l
Ult#asonog#a+i ,US'- Ab)omen :
Ta&/a a&ara- &a))a ir.ul.r rua-a- &a)a i)ti ya- ).aia- .)ar &.li/uti 4i-4i- ut.ru)( (I. (II.
(III.
DIA'NOSIS A4.-;&i;)i) PRO'NOSIS u; a4 ?ita& u; a4 u-)i;-al u; a4 )a-ati;-a&
' 4uia a4 ;-a& ' 4uia a4 ;-a& ' 4uia a4 ;-a&
PENATALAKSANAAN a( R.-:a-a Dia-;)i) La/arat;&i • PA • ( R.-:a-a T.ra/i I-u) RL 20 t/& • Tra-)u)i )=4 10=4l • I- 6.tria>;• I- .t;r;la: • Pa-t;/raC;l • Ni.4i/i• :( R.-:a-a M;-it;ri- O).r?a)i .a4aa- u&u& 4a- ?ital )i• O).r?a)i /.r4ara,a•
Peme#i"saan b %as/a t#ans+usi 0 labu ,1 Agustus 0234-
' 11* =4l
Tan)a $ Tan)a (ital ,1 Agustus 0234-
8 8 8 8 I5.
T.a-a- 4ara, Fr.u.-)i -a4i Fr.u.-)i -a/a) Su,u
' ' ' '
130=<0 && <# >=&.-it 20 >=&.-it 3$# ;6
TINDAKAN LAPARATOMI Penemuan Int#a La%a#atomi: •
Di4a/ata- &a))a )..)ar t.lur aya& 4.-a- 4ia&.t.r + :&(
Inst#u"si Post La%a#atomi :
5.
•
T.ra/i K.t;/r;.- 3>2 /.r r.:tal
•
6. ia H < =4l laua- tra-)u)i
POST LAPARATOMI
KU
' l.&a,
TD
' 13#=<$ &&
RR
' 2* >=&.-it
Na4i
' +2 >=&.-it
Su,u
' 3$<;6
5I.
3 ARI POST LAPARATOMI
KU
' ai
TD
' 130=70 &&
Na4i
' << >=&.-it
RR
' 20 >=&.-it
Su,u
' 3$#;6
BAB II TINJAUAN PUSTAKA ADENOMIOSIS A Penge#tian A)enomiosis
A4.-;&i;)i) a4ala, /.-.tra)i 4a- .rtu&u,-ya ari-a- .-4;&.triu&
@ari-a- ya- &.la/i)i 4i-4i- 4ala& ra,i& . 4ala& &i;&.triu& @la/i)a- ;t;t ra,i& ).ri- 4i).ut /ula 4.-a- .-4;&.tri;)i) i-t.r-al( "a4i /.-yait i-i )..-i) 4.-a- .-4;&.tri;)i)( A4.-;&i;)i) 4a/at 4iu&/ai ).:ara .r)a&aa- 4.-a.-4;&.tri;)i) .)t.r-al( Da- ari-a- .-4;&.triu& ya- )ala, t.&/at i-i )./.rti .-4;&.triu& ya- -;r&al aa- &.-iuti )ilu) &.-)trua)i ).,i-a :.-4.ru- &.-ala&i /.-4ara,a- /a4a )aat &.-)trua)i( Dara, ya- t.ru&/ul 4i 4ala& ari-a;t;t ra,i& i-i aa- &.-y.aa- /.&.-aa- ra,i& &.-a4i l.i, .)ar( A4.-;&i;)i) i-i 4a/at t.r).ar atau t.r;u) 4i )atu t.&/at(
A4.-;&i;)i) a4ala, /.-yait i-a ut.ru) ya- 4i:iria- 4.-a- a4a-ya
.l.-ar 4a- )tr;&a .-4;&.triu& .t;/i 4ala& &i;&.triu&( al i-i t.ra4i aiat ru)a-ya ata) a-tara )tratu& a)ali) .-4;&.triu& 4.-a- &i;&.triu& ).,i-a .l.-ar .-4;&.triu& 4a/at &.-.&u) &i;&.triu&( S.la-ut-ya t.r.-tula, .l.-ar i-tra&i;&.triu& .t;/i ya- 4a/at &.-y.aa- ,i/.rtr;i J ,i/.r/la)ia &i;&.triu& @4iu) atau l;al( P.&i:u t.ra4i-ya /.ri)ti5a i-i )a&/ai ).ara- &a)i, .lu& .la)(
U&u&-ya a4.-;&i;)i) )ala, 4i4ia-;)a ).aai ir;i4 ra,i&( S..-ar-ya
t.r4a/at /.r.4aa- &.-4a)ar 4ia-tara ir;i4 @)uatu tu&;r ya- .la) 4aa4.-;&y;&a( Fir;i4 .ra)al 4ari )atu ).l ya- a-;r&al ya- 4ia5a, /.-aru, ,;r&;- .)tr;.- aa- .r.&a-ia( P.rtu&u,a- tu&;r &u-i- 4a/at &.-.).r 4a- &.-.a- ari-a- ).itar-ya t.ta/i 4ia ti4a /.r-a, &.-yu)u/ . ari-a- ;t;t ra,i& ;l., ar.-a ti4a &.-yu)u/ . ari-a- ;t;t ra,i& &aa 4i&u-i-a- u-tu &.-a-at ).luru, tu&;r i-i ta-/a &.-a-u ari-a- ra,i& ya- -;r&al ).la&a /r;).) /.&.4a,a- ya- 4i).ut &y;&.t;&i @/.&.4a,au-tu &.-a-at ir;i4( S.ali-ya a4.-;&i;&a ua-la, )uatu tu&;r 4.-a ata) ya- .la) t.ta/i l.i, .a ra, /.&.-aa- l;al 4ari 4i-4i- ra,i& ).aai aiat /.-.tra)i ari-a- .-4;&.triu&( Ol., ar.-a itu ti4a &u-i- u-tu
&.-a-at ari-a- ya- t.r.-a a4.-;&i;)i) ta-/a &.-a-at a ri-a- ;t;t ra,i& ya- 4i/.-.tra)i ta4i(
A4a ..ra/a /.-4a/at t.-ta- ata)a- 4ia-;)i) a4.-;&i;)i)( S.:ara
tra4i)i;-al 4ia-;)i) ,i)t;l;i) a4.-;&i;)i) 4it.aa- .tia 4it.&ua--ya .l.-ar J )tr;&a .-4;&.triu& 9 * && 4i a5a, .-4;&y;&.trial u-:ti;-( S.4a-a&.-urut al;u4. J N;rri) 4i).ut a4.-;&i;)i) ia ara a-tara ata) a5a, .-4;&.triu& 4.-a- 4a.ra, &i;&.triu& ya- t.r.-a 2# &&( A4.-;&i;)i) )u8 a)ali) 4iartia- ).aai i-?a)i &i-i&al .l.-ar .-4;&.triu& 2 && 4i a5a, )tratu& a)ali) .-4;&.triu&(
M.-urut .-4ri:);- J K.&/);- 4i).ut a4.-;&i;)i) ia l.i, 4ari
)./.rtia t;tal .t.ala- 4i-4i- ut.ru) ya- t.r.-a( S.4a-a- F.r.-:Cy t.ta/ &.&/.rta,a-a- /.-4a/at-ya a,5a 4ia-;)i) a4.-;&i;)i) ia ara a-tara .-4;&y;&.trial u-:ti;- 4.-a- ;al a4.-;&i;)i) t.r4.at 9 2# t;tal .t.ala&i;&.triu&(
Si.l.r J 6a&ili.- &.-.l;&/;a- a4.-;&i;)i) .r4a)ara- .4ala&a-
/.-.tra)i . 4ala& &i;&.triu& yaitu' D.raat 1 &.-.-ai 1=3 &i;&.triu& @A4.-;&i;)i) )u/.ri)ial D.raat 2 &.-.-ai 2=3 &i;&.triu& D.raat 3 &.-.-ai ).luru, &i;&.triu& @D../ A4.-;&i;)i)
S.la-ut-ya a4.-;&i;)i) ua 4iai .r4a)ara- u&la, /ulau8/ulau
.-4;&.triu& /a4a /.&.ri)aa- ,i)t;l;i &.-a4i ri-a- @183 ).4a- @*8+ J .rat @910(
'amba# 3( A4.-;&i;)i)
'amba# 0( Ga&ara- a4.-;&i;)i)
B 'amba#an Ma"#os"o%i" )an istologis A4.-;&i;)i) &.-y.aa- /.&.)ara- &i;&.triu& ya- l;ul.r J i)ti
4.-a- ..ra/a i)ta ya- .ri)i 4.-a- .>tra?a)a)i atau ,.&;li)i) 4ari ).l8).l 4ara, &.ra, J )i4.r;a( Ga&ara- &ir;);/i) a4.-;&i;)i) 4i.lili-i ).:ara &.li-ar ;l., ).l8).l ;t;t /;l;) ya- ,i/.rtr;i @:;llar ).,i-a a4.-;&i;)i) ;al t.rli,at 9 2 && l.i, 4ala& 4ari &i;&.triu& atau l.i, 4ari 1 la/a-a- /a-4a- 4.-a /.&.)ara- 10 4ari endomyometrial junction(
A4.-;&i;)i) @4iu) .r.4a 4.-a- a4.-;&i;&a( A4.-;&i;&a ia)a-ya
&.li-ar ar.a)i -;4ul.r ;t;t /;l;) ari-a- .-4;&.triu& 4a- ia)a-ya 4.-a)tr;&a .-4;&.triu&( L;a)i a4.-;&i;&a i)a 4i 4ala& &i;&.triu& atau tu&u, ).aai /;li/ 2 /;li/ .-4;&.triu& &.ru/aa- a4.-;&i;&a(
& Patogenesis
A4.-;&i;)i) .r.&a- 4ari /.rtu&u,a- . a5a, 4a- i-?ai-a)i 4ari
)tratu& a)ali) .-4;&.triu& . 4ala& &i;&.triu& ).,i-a i)a 4ili,at a4a-ya ,uu-a- la-)u- a-tara )tratu& a)ali) .-4;&.triu& 4.-a- a4.-;&i;)i) 4i 4ala& &i;&.triu&( Di 4a.ra, .)tra8ut.ri &i)al-ya /a4a /li:a r.:t;?ai-a a4.-;&i;)i) 4a/at .r.&a- 4. -;?; ).:ara .&ri;l;i) 4ari )i)a 4u:tu) Mull.r(
M.a-i)&. t.ra4i-ya i-?a)i .-4;&.triu& . 4ala& &i;&.triu& /a4a
&a-u)ia &a)i, 4i/.laari l.i, la-ut( P.rua,a- /r;li.ra)i )./.rti ati?ita) ⁢)i) &.-y.aa- /.-i-ata- ).:ara )i-iia- 4ari )i-t.)i) DNA J :ili;.-.)i) 4i la/i)a- u-)i;-al .-4;&.triu& 4ari/a4a 4i la/i)a- a)ali)( La/i)a- u-)i;-al ).aai t.&/at i&/la-ta)i la)t;:y)t ).4a-a- la/i)a- a)ali) ).aai )u&.r /r;4u)i u-tu r..-.ra)i .-4;&.triu& aiat 4..-.ra)i 4ari la/i)a- u-)i;-al )aat &.-)trua)i( Pa4a )aat /r;).) r..-.ra)i ).l8).l ./it.l 4ari .l.-ar a)ali) .r,uu-a- la-)u- 4.-a- ).l8).l )tr;&a .-4;&.triu& ya- &.&.-tu )i)t.& &ir;ila&.-t;)a=tra.ula i-tra).lular 4a- a&ara- )it;/la)&a /).u4;/;4ia( B..ra/a /.rua,a- &;r;l;i /a4a ./it.l .l.-ar .-4;&.triu& a4.-;&i;)i) ti4a 4a/at 4ia&ara-( Na&u- 4ala& )tu4i i-?itr; &.-u-ua- ).l8).l .-4;&.triu& &.&ilii /;t.-)ial i-?a)i 4i&a-a /;t.-)ial i-?a)i i-i i)a &.&a)ilita)i /.rlua)ala/i)a- a)ali) .-4;&.triu& . 4ala& &i;&.triu&( Dala& )tu4i ya- &.-u-aa- ,iri4i)a)i J i&u-;,i)t;i&ia i-)itu &.-u-ua-
.l.-ar8.l.-ar
.-4;&.triu&
/a4a
a4.-;&i;)i)
l.i,
&.-.)/r.)ia- r.)./t;r &RNA ,6G=L ).:ara ).l.ti( Pa4a .-4;&.triu& ya- -;r&al .l.-ar8.l.-ar i-i ti4a 4a/at &.-.)/r.)ia- r.)./t;r ,6G=L( al i-i &u-i- &.)i/u- .lu& t.ruti a,5a /.-i-ata- .)/r.)i r.)./t;r ./it.l .-4;&.triu& .raita- 4.-a- .&a&/ua- u-tu &.-.&u) &i;&.triu& 4a&.&.-tu ;al a4.-;&i;)i)( M.-a4i &.-ari 4i&a-a /.-i-ata- .)/r.)i r.)./t;r ,6G=L 4it.&ua- /a4a ar)i-;&a .-4;&.triu& 4ia-4i-a- .l.-ar .-4;&.triu& ya- -;r&al )./.rti ,al-ya ya- 4it.&ua- /a4a tr;;la) i-?a)i 4ia-4i-a- ya- -;-8i-?a)i /a4a ;ri;:r)i-;&a(
Stu4i t.-ta- r.)./t;r )t.r;i4 &.-u-aa- 6yt;);l &.-u-ua- ,a)il ya-
ti4a ;-)i)t.-( B..ra/a &.-u-ua- ti4a a4a .)/r.)i r.)./t;r /r;.)t.r;- /a4a *0 a)u) a4.-;&i;)i) ).4a-a- ya- lai- &.-u-ua- .)/r.)i r.)./t;r /r;.)t.r;- ya- l.i, ti-i 4ia-4i-a- .)tr;.-( D.-a- &.-u-aa- t.,-i /.la:a i&u-;,i)t;i&ia 4it.&ua- ;-).-tra)i ya- ti-i ai r.)./t;r .)tr;.4a- /r;.)t.r;- /a4a la/i)a- a)ali) .-4;&.triu& &au/u- a4.-;&i;)i)(
R.)./t;r .)tr;.- &.ru/aa- )yarat u-tu /.rtu&u,a- .-4;&.triu& ya-
&.-u-aa- &.4iat;r .)tr;.-( M.)i/u- &a)i, .lu& .la) .?i4.-)-ya ,i/.r.)tr;.-.&ia &.&ilii /.ra-a- 4ala& /r;).) i-?ai-a)i ).&.-a 4it.&ua a-ya-ya ,i/.r/la)ia .-4;&.triu& /a4a 5a-ita 4.-a- a4.-;&i;)i)( K;-).-tra)i
.)tr;.- ya- ti-i 4i/.rlua- 4ala& /.r.&a-a- a4.-;&i;)i) ).aai&a-a ,al-ya .-4;&.tri;)i)( al i-i 4i4uu- a,5a /.-.a-a- t.r,a4a/ li-u-a.)tr;.- 4.-a- /.&.ria- Da-aC;l &.-y.aa- i-?;lu)i 4ar i .-4;&.triu& .t;/i ya- 4iaita- 4.-a- .ala &.-;raia J 4i)&.-;r.a(
Pa4a
/.-yait
ut.ru)
ya-
.)tr;.-84./.-4.-t
)./.rti
ar)i-;&a
.-4;&.triu& .-4;&.tri;)i) a4.-;&i;)i) J l.i;&i;&a ti4a ,a-ya t.r4a/at r .)./t;r .)tr;.- -a&u- ua ar;&ata). .-Ci& ya- &.-atali)a)i ;-?.r)i a-4r;.&.-a4i .)tr;.-( Pr.ur);r uta&a a-4r;.- A-4r;-;)t.-.4i;-. 4i;-?.r)i ;l., ar;&ata). &.-a4i E)tr;-.( Su&.r .)tr;.- ya- lai- yaitu E)tr;.-838Sulat ya- 4i;-?.r)i ;l., .-Ci& E)tr;.- )ulata). &.-a4i E)tr;-. ya- ,a-ya t.r4a/at 4ala& ari-a- a4.-;&i;)i)( Na-ti-ya E)tr;-. aa- 4i;-?.r)i lai &.-a4i 178.)tra4i;l ya- &.-i-ata- ti-at ati?ita) .)tr;.-( B.r)a&a 4.-a- .)tr;.- 4ala& )irula)i aa- &.-)ti&ula)i /.rtu&u,a- ari-a- ya- &.-u-aa- &.4iat;r .)tr;.-(
'amba# 6. Pat;.-.)i) A4.-;&i;)i)
Ga&ar ).&ati) &.a-i)&. /.rtu&u,a- a4.-;&i;)i) ya- .)tr;.-8
4./.-4.-t( Di 4ala& ari-a- t.r4a/at r.)./t;r .)tr;.- ar;&ata). J )ulata).( Pr;4u)i .)tr;.- l;al &.-i-ata- ;-).-tra)i .)tr;.- ya- .r)a&a8)a&a 4.-a- .)tr;.- 4ala& )irula)i &.ra-)a- /.rtu&u,a- ari-a- ya- t.r&.4ia)i ;l., r.)./t;r .)tr;.-( &8RNA )it;r;& P*#0 ar;&ata). @P*#0ar;& &.ru/aa- ;&/;-.- uta&a ar;&ata). ya- t.r4a/at /a4a ari-a- a4.-;&i;)i)( Pr;t.i- P*#0ar;& t.rl;ali)ir ).:ara i&u-;l;i) 4ala& ).l8).l .l.-ar ari-a- a4.-;&i;)i)(
D Pe#"embangan En)omet#iosis )an A)enomiosis
i/.r/.ri)talti ut.ru) &.&/u-yai /.ra-a- /.-ti- 4ala& /.r.&a-a-
.-4;&.tri;)i) J a4.-;&i;)i)( i/.r/.ri)talti 4a/at 4i/i:u ;l., /.-i-ata- a4ar .)tra4i;l /.ri.r 4i 4ala& 4ara,( Na&u- .)tra4i;l ya- &.&i:u ,i/.r/.ri)talti i-i 4a/at ua .ra)al 4ari .-4;&.triu& itu ).-4iri( A4a-ya .)/r.)i P*#0 ar;&ata). ).la&a a). lut.al 4i&a-a la/i)a- a)ali) .-4;&.triu& &.ru/aa- .l.-ar .-4;riya- &.&/r;4u)i .)tr;.- 4ari /r.ur);r a-4r;.-( Pa4a 5a-ita 4.-aa4.-;&i;)i) 4a- .-4;&.tri;)i) ;-).-tra)i .)tr;.- 4ala& 4ara, )aat ,ai4 l.i, ti-i 4ia-4i-a- 5a-ita -;r&al(
K;-)./ t.-ta- ,i/.r.)tr;.-i)&. ar:,i&.triu& -;-8;?ariu& &.ru/aa-
)ala, )atu .a4ia- a5al 4ala& ta,a/ /.r.&a-a- .-4;&.tri;)i) ya- 4i/.-aru,i ua ;l., at;r8at;r li-u-a- )./.rti /.ru)a .-4;ri- 4a- ;-)u&)i &aa-a- t.ta/i ,al i-i &a)i, /.rlu 4i4i)u)ia- l.i, la-ut( Pa4a /.-.litia- 4.-a- ,.5a:;a 4i;>i- &.-i-ata- ati?ita) /.ri)talti tua 4a- 4iatia- &.lalui r.)./t;r .)tr;.-( Fat;r .turu-a- ua 4it.liti /a4a ;l;-i &;-y.t R,.)u) ya- &.-u-ua- a4a aita--ya 4.-a- .-4;&.tri;)i)(
Pa4a a&ar .riut &.-.ra-a- ;-)./ /.r.&a-a- .-4;&.tri;)i) 4a-
a4.-;&i;)i)( Ar:,i&i;&.triu& 4i)ti&ula)i ;l., /.-i-ata- l;al 4ari .)tra4i;l 4a;)it;)i-
.-4;&.triu&
.).rta
r.)./t;r-ya(
K.a4ia-
ya-
&.-y.aa-
,i/.r.)tr;.-i)&. ar:,i&.triu& )a&/ai )aat i-i .lu& 4i.ta,ui( Di4ua ar.-a /.ra-a- P*#0 ar;&ata). ya- ar.-a ati?a)i P*#0 ar;&ata). &.-y.aa /.-i-ata-
/r;4u)i
l;al
4ari
.)tr;.-(
i/.r.)tr;.-i)&.
&.-,a)ila- ,i/.r/.ri)talti ut.ru) 4a- /.-i-ata- t.a-a- ut.ru)(
ar:,i&.triu&
'amba# 7. S.&a /at;i)i;l;i .-4;&.tri;)i) 4a- a4.-;&i;)i)
i/.r/.ri)talti &.-y.aa- trau&a &.a-i ).,i-a t.ra4i /.-i-ata-
4.)ua&a)i ra&.- .-4;&.triu& a)ali) 4a- ua t.ra4i /.-i-ata- a/a)ita) tra-)/;rt ut.ru) r.tr;ra4. ).,i-a t.ra4i 4i).&i-a)i ra&.-8ra&.- t.r).ut &.lalui tua( Fra&.-8ra&.- 4a/at .ri&/la-ta)i 4i&a-a/u- 4i 4ala& :a?u& /.rit;-.u&( S.t.la, /r;).) i&/la-ta)i t.ra4i /r;li.ra)i 4a- /.rtu&u,a- i-iltrati?. ya- t.ra-tu- 4ari /;t.-)ial /r;li.rati?. 4ari ra&.- a)ali) &a)i-8&a)i-( Ga&ara- .-4;&.tri;)i) /.l?i) ya- /l.i&;ri &.ru/aa- ra-tai ya- /a-a- ).a a-ua- a5al /a4a ti-at ar:,i&.triu& )a&/ai .r.&a--ya l.)i .-4;&.tri;)i)(
Dala& /.r.&a-a- a4.-;&i;)i) ra-tai .a4ia- i-i l.i, /.-4.( A4a-ya
,i/.r/.ri)talti 4a- /.-i-ata- t.a-a- ut.ru) &.-y.aa- 4.,i)i.-)i &i;&.triu& ya- 4a/at t.ri-ilta)i ;l., .-4;&.triu& a)ali)( T.r.-tula, a4.-;&i;)i) ;al atau 4iu)( A4.-;&i;)i) ;al ia)a-ya .ra4a 4i 4i-4i- a-t.ri;r 4a- atau /;)t.ri;r -a&u- t.ruta&a 4i 4i-4i- /;)t.ri;r 4a- ti4a /.r-a, .ra4a 4i 4i-4i- lat.ral atau :;r/u) ut.ri(
E 'e8ala Klinis
B..ra/a 5a-ita 4.-a- a4.-;&i;)i) ti4a &.&ilii .lu,a- a/a/u- 4i )i)i
lai- a4a /ula /a)i.- ya- &.&ilii .ala ya- .rat( G.ala8.ala a4.-;&i;)i)
a4ala, tria4 .ala ya-i /.&.)ara- ra,i& -y.ri /.l?i) 4a- &.-)trua)i ya- a-ya 4a- a-;r&al( Ny.ri ya- 4ira)aa- t.ruta&a ).la&a &.-)trua)i 4i).ut 4y)&.-;rr,.a 4a/at .ru/a ra& ya- ,.at atau )./.rti 4i)ayat /i)au( Ny.ri 4a/at ua 4ira)aa- /a4a )aat ti4a ).4a- &.-)trua)i( P.&.)ara- ra,i& 4a/at &.rata 4.-a- t;-;la-8t;-;la- ra,i& ya- .)ar atau 4a/at /ula )./.rti tu&;rQ ya- t.rl;ali)ir( P.-4ara,a- /a4a )aat &.-)trua)i 4a/at a-ya ).ali 4a- .r,ari8,ari &u-i- 4i).rtai 4.-a- .ua-8.ua- 4ara,( P.-4ara,a- ya- ,.at i-i 4a/at &.-y.aa- a-.&ia @.rura--ya a4ar ,.&;l;i- 4ala& ).l 4ara, &.ra,( S.lai- itu 4iluar )aat &.-)trua)i i)a a4a /.-4ara,a- a-;r&al @/.-4ara,a- ).4iit8 ).4iit .r:a8.r:a( A4.-;&i;)i) /ali- a-ya 4it.&ua- /a4a 5a-ita u)ia 3# % #0 ta,u-(
E. 4ari a4.-;&i;)i) /a4a .)uura- 4a- .,a&ila- ti4a .la)( A4.-;&i;)i)
&u-i- &.-y.aa- .rura--ya .)uura-( I-;r&a)i ya- a4a &.-y.uta a,5a a4.-;&i;)i) i)a a4a /a4a 17 5a-ita ,a&il ya- .ru)ia 4i ata) 3# ta,u-( A4.-;&i;)i) ara- 4i,uu-a- 4.-a- ;&/lia)i ;)t.tri atau/u- /.&.4a,a-( Pa4a .a-yaa- a)u) 5a-ita ,a&il 4.-a- a4.-;&i;)i) a4.-;&i;)i)-ya 4it.&ua- ).:ara ..tula- /a4a )aat ;/.ra)i :a.)ar atau /a4a )aat ;/.ra)i /.-a-ata-
ra,i&(
"a4i
,uu-a- a4.-;&i;)i)
4.-a-
i-.rtilita)
&a)i,
&.&.rlua- /.-.litia- ya- l.i, la-ut(
Tabel 3. P#esentasi "linis a)enomiosis
'e8ala Klinis A)enomiosis
1( A)i&t;&ati)
Dit.&ua- ti4a ).-aa @/.&.ri)aa- a4;&.- atau /.l?i) USG tra-)?ai-al atau MRI .r)a&a 4.-a- /at;l;i y lai-
2( P.r4ara,a- ut.ru) a-;r&al
Di.lu,a- /.r4ara,a- a-ya .r,uu-a- 4.-a- .rat-ya /r;).) a4.-;&i;)i) @/a4a 238<2 5a-ita 4.-a- /.-yait ri-a- % .rat ( P.r4ara,a- ir.ul.r r.lati ara- ,a-ya t.ra4i /a4a 10 5a-ita 4.-a- a4.-;&i;)i)
3( Di)&.-;r.a /a4a 9#0 5a-ita 4.-a- a4.-;&i;)i)
*( G.ala /.-.a-a- /a4a ?.)i:a uri-aria J u)u) 4ari ut.ru) bulky @ara-
#( K;&/lia)i i-.rtilita) .uura- ,a&il @ara-
Bir4 4 &.la/;ra- 4ari a)u) a4.-;&i;)i) #12 /a)i.- &.-.lu,a-
/.r4ara,a- a-ya 10+ /.r4ara,a- ir.ul.r 2<3 4i)&.-;r.a 22 /.r4ara,a /;)t&.-;/au). 4a- 23+ a)i&t;&ati)( B.-);- J S-.4;- ua &.la/;ra- t.&uaya- ).ru/a(
P.r4ara,a- a-ya .r,uu-a- 4.-a- .4ala&a- /.-.tra)i 4ari .l.-ar
a4.-;&i;)i) . 4ala& &i;&.triu& 4a- 4.-)ita) /a4a a&ara- ,i)t;l;i) 4ari .l.-ar
a4.-;&i;)i)
,uu-a--ya
4.-a-
4i
4ala&
&i;&.tiru&(
/.r4ara,a-
a-ya
K.4ala&a&.-.-tua-
a4.-;&i;)i) /ili,a-
4a-
)trat.i
/.-atala)a-aa--ya( M:6au)la-4 J M:6au)la-4 &.-u-ua- a,5a 4ari i;/)i r.).)i .-4;&.triu& .4ala&a- /.-.tra)i a4.-;&i;)i) . 4ala& &i;&.triu& .r,uu-a- 4.-a- u&la, /.r4ara,a- a-ya ya- 4ila/;ra-( S.,i-a /a4a a4.-;&i;)i) )u/.ri)ial 4ilaua- r.).)i atau ala)i .-4;&.triu&( S.4a-a- /a4a a)u) a4.-;&i;)i) ya- l.i, 4ala& atau 4.-a- /.r4ara,a- a-ya ya- .rla-ut /.rlu 4ilaua- /.-atala)a-aa- .4a, ;-?.-)i;-al yaitu ,i)t.r.t;&i(
9 Diagnosis
A4a-ya ri5ayat abnormal uterine bleeding J 4i)&.-;r.a /a4a 5a-ita
&ulti/ara 4.-a- /.&.)ara- ut.ru) ya- 4iu) )./.rti ,a&il 4.-a- u)ia .,a&ila12 &i-u 4a/at 4i:uriai ).aai a4.-;&i;)i)( Dala& .-yataa--ya 4ia-;)i) li-i) a4.-;&i;)i) ).ri-ali ti4a 4it.aa- @7# atau ;?.r4ia-;)i) @3#( S.,i-a a4a-ya .:uriaa- li-i) aa- a4.-;&i;)i) 4a/at 4ila-uta- 4.-a /.&.ri)aa- /.-:itraa- .ru/a USG tra-)?ai-al 4a- MRI(
Dia-;)i) a4.-;&i;)i) ).:ara li-i) )ulit 4a- ).ri-ali ti4a aurat( al i-i
4i).aa- .ala a4.-;&i;)i) ya- ti4a ,a) 4i&a-a .ala t.r).ut ua 4it.&ua-
/a4a ir;i4 ut.ru) abnormal uterine bleeding @AUB &au/u-
.-4;&.tri;)i)( Dulu 4ia-;)i) a4.-;&i;)i) ,a-ya 4a/at 4it.aa- ).:ara ,i)t;l;i) ).t.la, 4ilaua- ,i)t.r.t;&i( D.-a- .&aua- 4ala& t.,-i /.-:itraa- 4ia-;)i) /r.,i)t.r.t;&i i)a 4it.aa- 4.-a- ti-at aura)i ya- ti-i(
P.-:itraa- &.&/u-yai 3 /.ra- uta&a 4ala& &.-.l;la /a)i.- ya- 4i:uriai
a4.-;&i;)i) ).:ara li-i)( P.rta&a u-tu &.-.aa- 4ia-;)i) 4a- 4ia-;)i) 4i.r.-)ial a4.-;&i;)i) 4ari .a4aa- lai- ya- &iri/ )./.rti l.i;&i;&a( K.4ua .rat-ya /.-yait 4a/at 4i).)uaia- 4.-a- .ala li-i)-ya( K.tia /.-:itraa- 4a/at 4iu-aa- u-tu &;-it;ri- /.-yait /a4a /a)i.- 4.-a- /.-;ata- ;-).r?ati( B..ra/a /.-:itraa- ya- 4iu-aa- /a4a /a)i.- ya- 4i:uriai a4.-;&i;)i) yaitu i)t.r;)al/i-;rai @SG USG tra-)a4;&i-al USG tra-)?ai-al 4a- MRI(
Ga&ara- arat.ri)ti uta&a /a4a SG .ru/a 4a.ra, ya- )ait 4.-a-
;-tra) i-tra?a)a)i &.lua) 4ari :a?u& ut.ri . 4ala& &i;&.triu&( SG &.&ilii ).-)iti?ita) ya- r.-4a,(
Krit.ria 4ia-;)ti 4.-a- USG tra-)a4;&i-al yaitu ut.ru) ya- &.&.)ar
.r.-tu l;ul.r ut.ru) -;r&al ta-/a a4a-ya ir;i4 4a.ra, i)ti 4i &i;&.triu& 4a- .:,;.-i ya- &.-uru- 4i &i;&.triu&( BaC;t 4 /a4a 2001 &.la/;ra a,5a USG tra-)a4;&i-al &.&ilii )/.)ii)ita) +# ).-)iti?ita) 32# 4a- aura)i 7*1 u-tu &.-4ia-;)i) a4.-;&i;)i)( USG tra-)a4;&i-al &.&ilii a/a)ita) 4ia-;)ti: ya- t.rata) u-tu a4.-;&i;)i) t.ruta&a /a4a 5a-ita ya- t.r4a/at ir;i4(
Bia)a-ya USG tra-)a4;&i-al 4i;&i-a)ia- 4.-a- USG tra-)?ai-al
ya- &.-,a)ila- .&a&/ua- 4ia-;)ti ya- l.i, ai( Krit.ria 4ia-;)ti
4.-a- USG tra-)?ai-al u-tu a4.-;&i;)i) yaitu t.)tur &i;&.triu& ya- ,.t.r;.-=4i)t;r)i .:,;t.)tur &i;&.triu& ya- a-;r&al 4.-a- ata) ya- ti4a t.a) )tria li-i.r &i;&.triu& 4a- i)ta &i;&.triu&( BaC;t 4 &.la/;ra).-)iti?ita) $# )/.)ii)ita) +7# 4a- ti-at aura)i <$$ 4.-a- USG tra-)?ai-al 4ala& &.-4ia-;)i) a4.-;&i;)i) 4i&a-a rit.ria ya- /ali- ).-)iti J )/.)ii u-tu a4.-;&i;)i) a4ala, a4a-ya i)ta &i;&.triu&(
'amba# . Ga&ara- USG A4.-;&i;)i)
MRI &.ru/aa- &;4alita) /.-:itraa- ya- /ali- aurat u-tu .?alua)i
.raai .a4aa- ut.ru)( al i-i ar.-a .&a&/ua--ya 4ala& 4i.r.-)ia)i ari-alu-a( MRI 4a/at &.li,at a-at;&i i-t.r-al ut.ru) ya- -;r&al 4a- &;-it;ri- .raai /.rua,a- i)i;l;i)( M.-urut BaC;t 4 rit.ria MRI ya- /ali- )/.)ii u-tu a4.-;&i;)i) yaitu a4a-ya 4a.ra, &i;&.triu& 4.-a- i-t.-)ita) ya- ti-i 4a /.-.ala- junctional zone 912 &&(
'amba# 4( Ga&ara- MRI A4.-;&i;)i)
B..ra/a )tu4i t.la, &.&a-4i-a- aura)i /.&.ri)aa- MRI 4.-a- USG
tra-)?ai-al 4ala& &.-4ia-;)i)i
a4.-;&i;)i)(
Dala& )tu4i8)tu4i
t.r4a,ulu
&.-u-ua- ti-at aura)i ya- l.i, ti-i /a4a MRI 4ia-4i-a- USG tra-)?ai-al( Na&u- 4ala& )tu4i8)tu4i t.ra,ir 4iataa- ti4a a4a /.r.4aa- ti-at aura)i-ya( ' Pengobatan A)enomiosis
A4.-;&i;)i) ia)a-ya ,ila- ).t.la, &.-;/au). ).,i-a /.-;ata-
&u-i- t.ra-tu- /a4a a)u)( Pili,a- /.-;ata- u-tu a4.-;&i;)i) 4a/at &.li/uti' 1
Oat a-ti i-la&a)i "ia &.-4.ati &.-;/au). 4a/at 4i.ria- ;at a-ti i-la&a)i )./.rti iu/r;.- u-tu &.-;-tr;l -y.ri( D.-a- &.&ulai ;at a-ti8i-la&a)i 283 ,ari )..lu& /.ri;4. &.-)trua)i 4i&ulai 4a- t.ru) &.-;-)u&)i ).la&a /.ri;4. &.-)trua)i 4a/at &.-ura-i alira- 4ara, &.-)trua)i ).lai&.-,ila-a- ra)a )ait(
2
Oat ,;r&;
M.-;-tr;l )ilu) &.-)trua)i 4a/at 4.-a- ;-tra)./)i ;ral
;&i-a)i .)tr;.-8/r;.)ti- atau &.lalui ,;r&;- ya- &.-a-4u- /at:,
atau :i-:i- ?ai-a 4a/at &.-ura-i /.r4ara,a- .rat 4a- ra)a )ait ya- t.rait 4.-a- a4.-;&i;)i)(
S.ri-ali /.&.)ara- ra,i& ya- ti4a .itu .)ar ia)a-ya
ti4a &.-i&ula- .ala 4a- ar.-a-ya ti4a 4i/.rlua- ;at8;ata-( U-tu a)u)8a)u) /.-4ara,a- ,.at 4i).rtai -y.ri ya- a&at )a-at 4a/at 4i/aai ;at G-R a;-i) ya- &a-a ;at i-i &.-y.aa- )uatu .a4aa- )./.rti &.-;/au). 4.-a- /.-,.-tia- u-)i i-4u- t.lur ).:ara l.-a/ 4a- ua &.-,.-tia- &.-)trua)i ya- &.-y.aa- ari-a- ya- a-;r&al i)a &.-yu)ut( K.a4aa- )./.rti &.-;/au). i-i )a-at &.-u-tu-a- ai /a)i.-8 /a)i.- ya- &.-ala&i a-.&ia ar.-a &.&u-i-a- /a)i.- u-tu &.&uli,a- a-.&ia-ya t.ruta&a 4ia-tu 4.-a- ;at8;ata- /.-a&a, 4ara,( Ta/i ;at G-R a;-i) i-i ti4a &u4a, 4it;l.ra-)i ar.-a &.-y.aa- .ala8.ala &.-;/au). )./.rti hot flash( E. )a&/i- lai--ya a4ala, /.-.r;/;)a- tula- /.-i-ata- ;l.)t.r;l LDL 4a- /.-uru-a;l.)t.r;l DL( Ol., ar.-a itu /.&aaia- ;at i-i ia)a-ya 4iata)i ).la&a $ ula- )aa( G-R a;-i) ua 4iu-aa- u-tu &.-;ati i-.rtilita) ya- 4i,uu-a- 4.-a- a4.-;&i;)i)( Ta/i ;at i-i i)a &.&uli,a- .)uura,a-ya /a4a a)u)8a)u) ya- ri-a- ti4a /a4a a)u)8a)u) ya- .rat( ;r&;- /r;.)t.r;- atau/u- /il KB ti4a .itu ..ti @..r,a)ila- t.ra/i rata8rata ,a-ya ).itar 2$( 3
i)t.r.t;&i i)t.r.t;&i @;/.ra)i /.-a-ata- ra,i& )aat i-i 4i/.rti&a-a).aai )atu8)atu-ya t.ra/i ya- ..ti u-tu a4.-;&i;)i) ya- &.-i&ula.ala( Pa4a 5a-ita ya- .ru&ur la-ut 4.-a- .lu,a- &.-;raia 4a4i)&.-;r.a ya- .rta&a, .rat ,i)t.r.t;&i &.ru/aa- /.-;ata- ya- t./at( A,li .4a, ya- .r/.-ala&a- 4a/at ,a-ya &.-a-at ).aia- 4ari ra,i& @,a-ya 4a.ra, ra,i& ya- &.-a-4u- a4.-;&i;)i) )aa( M.)i/u,a-ya ).aia- ra,i& ya- 4ia-at t.ta/i 4.-a- .itu &aa ti4a 4i;l.,a- lai a4a-ya .,a&ila-( i)t.r.t;&i •
t.rai 4ala& ..ra/a .-i) yaitu' i)t.r.t;&i /ar)ial @)ut;tal( Pa4a ,i)t.r.t;&i .-i) i-i ut.ru) 4ia-at t.ta/i &ulut ra,i& @).r?i) t.ta/ 4iti-al( Ol., ar.-a itu
/.-4.rita &a)i, 4a/at t.r.-a a-.r &ulut ra,i& ).,i-a &a)i, • •
/.rlu /.&.ri)aa- Pa/ S&.ar ).:ara ruti-( i)t.r.t;&i t;tal yaitu &.-a-at ut.ru) t.r&a)u &ulut ra,i&( i)t.r.t;&i 4a- )ali-;8;;;r.t;&i ilat.ral yaitu /.-a-ataut.ru) &ulut ra,i& .4ua tua all;/i 4a- .4ua ;?ariu&(
•
P.-a-ata- ;?ariu& &.-y.aa- .a4aa- )./.rti &.-;/au).( i)t.r.t;&i ra4ial 4i&a-a ,i)t.r.t;&i 4iiuti 4.-a /.-a-ata- aia- ata) ?ai-a ).rta ari-a- 4a- .l.-ar li&. 4i ).itar a-4u-a-( O/.ra)i i-i ).ri- 4ilaua- /a4a
ar)i-;&a
).r?i) )ta4iu& 4i-i(
'amba# ;( Ma:a&8&a:a& i)t.r.t;&i
P#ognosis Para /.-.liti &.-yataa- a4.-;&i;)i) ti4a &.&ilii at;r ri)i;
u-tu .r.&a- &.-a4i a-a)( Na&u- aai&a-a/u- ua ar.-a ari-a- .-4;&.triu& t.r4a/at 4ala& &i;&.triu& &aa .&u-i-a- .:il 4a/at t.ra4i a4.-;:ar:i-;&a .-4;&.trial ia t.ra4i i-?a)i &i;&.trial ya- 4ala&( Kar.-a a4.-;&i;)i) .ra-tu- /a4a ,;r&;- .)tr;.- &aa .a4aa&.-;/au). &.ru/aa- t.ra/i ala&i 4ari /.-yait i-i(
BAB III DAFTAR PUSTAKA Balogun M. Imaging diagnosis of Adenomiosis. Reviews in
Gynaecological and Perinatal Practice 2006; 6 6!"6#. Bergeron $% Amant &% &erenc'y A. Pat(ology and )(ysio)at(ology of
Adenomiosis. Best Practice * Researc( $linical +,stetrics and Gynaecology 2006; 20 -"-2. &erenc'y A. Pat(o)(ysiology of Adenomiosis. /uman Re)roduction
)date ##1; !2"!22. Ismiil 3% Rasty G% G(ora, 4% et al. Adenomyosis involved ,y
endometrial adenocarcinoma is a signi5cant ris factor for dee) myometrial invasion. Ann 7iagn Pat(ol. 2008; 9: 2-28.
. $om)re(ensive gynecology 9-t( ed.:. P(iladel)(ia PA Mos,y ?lsevier. 2008.
>eyendecer G%
Peric /% &raser I. (e sym)tomatology of Adenomiosis. Best Practice * Researc( $linical +,stetrics and Gynaecology 2006; 20 -8"---.
=ercellini P% =igano P% et al. Adenomiosis e)idemiological factors. Best Practice * Researc( $linical +,stetrics and Gynaecology 2006; 20 6-"88.
CinDosastro /. Ilmu