DAFTAR ISI
DAFTAR ISI
.....................................................................
1
BAB I DASAR TEORI
.....................................................................
2
BAB BAB II HAS HASIL IL PERC PERCOB OBAA AAN N
.... ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... .... ....
7
BAB III III PEMB PEMBA AHASA HASAN N
... ....... ...... .... .... .... .... .... .... ........ ...... .... .... .... .... .... .... .... .... ........ ...... .... .... .... .... .... .... .... .... .....
12
BAB IV KES KESIMPULAN
.....................................................................
18
DAFTAR PUSTAKA
.....................................................................
19
BAB I DASAR TEORI
Bebe Bebera rapa pa !"# !"#$% $% pe"& pe"&%" %"# # &!b! &!b!' ' (a"# (a"# &er)% &er)%ba ba&& *a)a *a)a+ + pr,$ pr,$e$ e$ +a-a +a-a" " a"&a a"&ara ra )a%" )a%" pe"#!"(a'a" #era-a" )%*a' pera$a pe"e)a"a" *a" $a)%/a$%. Se)a%" ba#%a" &!b!' (a"# berpera" )a"#$!"# pa*a pr,$e$ +a-a" $e0ara %$%,),#%$ beberapa ,r#a" !#a %-!& berpera" *a)a+ +e"%+b!)-a" -e%"#%"a" *a" $e)era +a-a" (a%&! pe"#)%'a&a" pe"*e"#ara" pe"0%!+a" *a" -e&er)%ba&a" $!$!"a" $ara p!$a&.
1
I.1. Pengunyahan/Mastikasi Pe"#!"(a'a" +er!pa-a" 'a$%) -era$a+a a"&ara pere*ara" *ara' ,&,& pe"#!"(a'a"
$ara &!)a"# ra'a"# $e"*% &e+p,r,3+a"*%b!)a ar%"#a" )!"a- r,"##a +!)!& *a" #%#%3#%#%. A*ap!" ,r#a" &!b!' (a"# &er)%ba& *a)a+ pr,$e$ pe"#!"(a'a" %"% a"&ara )a%" b%b%r pa)a&!+ #%#%3#%#% -e)e"ar $a)%/a ar%"# *a" )ar%"#. Pa*a !+!+"(a ,&,& pe"#!"(a'a" *%per$ara% ,)e' 0aba"# +,&,r%- N. Tr%#e+%"!$ -'!$!$"(a $ara +a"*%b!)ar%$ (a"# *%-,"&r,) ,)e' "!-)e!$ *% ba&a"# ,&a-. D% *a)a+ +!)!& +a-a"a" +e"#a)a+% pe,$e$ +a$&%-a$% !"&!- +e+per+!*a' +e"0er"a +a-a"a" *a" +era"#$a"# $e-re$% $a)%/a. Pr,$e$ +e"#!"(a' *%$ebab-a" ,)e' re)e-$ +e"#!"(a' (a"# ber)a"#$!"# &er!$ +e"er!$ $eba#a%+a"a *%e)a$-a" $eba#a% ber%-!&. 415 Pa*a $aa& +a-a"a" a-a" +a$!- -e *a)a+ +!)!& a-a" +era"#$a"# re)e-$ %"'%b%$% ,&,&3,&,& pe"#!"(a'a" (a"# +e"$&%+!)a$% +e+b!-a"(a r,"##a +!)!& -are"a ra'a"# ba6a' &!r!". 425 Pe"!r!"a" %"% $e#era +e"#%"%$%a$% re)e-$ re#a"# ,&,&3,&,& ra'a"# (a"# +e"(ebab-a" -,"&ra-$% ,&,& *% $e-%&ar r,"##a +!)!&. Ha) %"% $e0ara ,&,+a&%$ +e"#a"#-a& ra'a"# ba6a' $e'%"##a &era*% pe"!&!pa" r,"##a +!)!& *a" ,-)!$% #%#%3#%#%. 45 O-)!$% #%#% +e"#a-%ba&-a" &er*,r,"#"(a b,)!$ (a"# bera*a *% a&a$ per+!-aa" ,-)!$a) #%#% ber#era- -e ara' p%p%. 45 D,r,"#a" +a-a"a" %"% a-a" +e"%+b!)-a" pe"#'a+ba&a" -,"&ra-$% ,&,&3,&,& ra'a"# $e'%"##a +!)!& -e+ba)% &erb!-a. 45 Pa*a $aa& +!)!& &erb!-a )%*a' *a" p%p% a-a" ber!"#$% +e"#a"#-a& -e+ba)% +a-a"a" -e a&a$ per+!-aa" #%#%3#%#% *a" +e"0a+p!r +a-a"a" *e"#a" e":%+ pe"0er"aa" *% r,"##a +!)!&. K,"*%$% %"% a-a" &er!$ +e"er!$ &era*% $e'%"##a &era*% pe+e0a'a" !-!ra" par&%-e) +a-a"a" +e"a*% )eb%' -e0%) *a" $%ap !"&!- *%&e)a". Ke0epa&a" pe"0er"aa" +a-a"a" $a"#a& &er#a"&!"# pa*a )!a$ per+!-aa" &,&a) (a"# *apa& +e"#'a$%)-a" #e&a' )a+b!"#. Pe"#'a"0!ra"
+a-a"a"
+e"a*%
par%-e)3par&%-e)
'a)!$
ber!"#
%$+"0e#a'
e-$-,r%a$;)!-a"(a $a)!ra" pe"0er"aa". Da)a+ 'a) %"% per#era-a" )%*a' *%a&!r ,)e' $ara -ra"%a)%$ -e312 H(p,#),$$!$. I.2. Penelanan
Me"e)a" +er!pa-a" $a)a' $a&! ba#%a" *ar% pr,$e$ +a-a". Me"e)a" pa*a *a$ar"(a +er!pa-a" $!a&! +e-a"%$+e (a"# -,+p)e-$. Pa*a pr,$e$ pe"e)a"a" +a-a"a" *%#era--a" *ar% ar%"# +e"!! e$,p'a#!$. Pr,$e$ pe"e)a"a" &er*%r% *ar% &%#a a$e (a%&! 415 Fa$e V,)!"&er Ma-a"a" *%&e)a" $e0ara $a*ar.Ma-a"a" *%&e-a" a&a! *%*,r,"# -e ba#%a" be)a-a"# +!)!& ,)e' &e-a"a" )%*a' (a"# ber#era- -e a&a$ *a" -ebe)a-a"# &er'a*ap pa)a&!+ $e'%"##a )%*a' +e+a-$a b,)!$ +a-a"a" +a$!- -e *a)a+ ,r,ar%"#. Pr,$e$ +e"e)a" pa*a 2
a$e %"% $e)!r!'"(a a&a! 'a+per $e)!r!'"(a &era*% $e0ara ,&,+a&%$ *a" b%a$a"(a &%*a- *apa& *%'e"&%-a". 425 Fa$e Far%"#ea) Se&e)a' +a-a"a" *%*,r,"# -e be)a-a"# +!)!& %a +era"#$a"# *aera' re$ep&,r +e"e)a" (a"# $e+!a"(a &er)e&a- *% $e-%&ar ,r,ar%"# -'!$!$"(a &,"$%). Se)a"!&"(a %+p!)$ bera)a" -e ba&a"# ,&a- !"&!- +e+!)a% $era"#-a%a" -,"&ra-$% ,&,& ar%"# *e"#a" a)a" $eba#a% ber%-!&. a. Pa)a&!+ +,))e *%*,r,"# -e a&a$ +e"!&!p "are$ p,$&er%,r !"&!- +e"0e#a' re)!-$ +a-a"a" -e r,"##a '%*!"#. b. Ar-!$ pa)a&,3ar%"#e!$ pa*a &%ap $%$% ar%"# &er&ar%- -e &e"#a' !"&!- $a)%"# +e"*e-a&% '%"##a +e+be"&!- 0e)a' $a#%&&a) $eba#a% a)a" +a$!- +a-a"a" -e p,$&er%,r3ar%"#. 0. P%&a $!ara )ar%"#$ +e"a*% ber*e-a&a" *a" ep%#),&&%$ &er*,r,"# -e be)a-a"# -e a&a$ p%"&! $!per%,r )ar%"#$. Ke*!a ee- %"% +e"0e#a' +a$!-"(a +a-a"a" -e *a)a+ &ra-ea. *. Se)!r!' )ar%"# *%&ar%- -e ba6a' *a" -e *epa" ,)e' ,&,&3,&,& (a"# +e)e-a& pa*a ,$ '(,%*e!$. Per#era-a" %"% +ere#a"#-a" p%"&! e$,p'a#!$. e. Se)a"!&"(a ba#%a" a&a$ e$,p'a#!$ 4$%"#&er e$,p'a#!$ a&a$5 bere)a-$a$% $e'%"##a +e+!"#-%"-a" +a-a"a" bera)a" *ar% p,$&er%,r ar%"# -e *a)a+ e$,p'a#!$ ba#%a" a&a$. Pa*a $aa& +e"e)a" $%"#&er &e&ap ber-,"&ra-$% $e0ara &,"%- *e"#a" -!a& !"&!- +e"0e#a' !*ara +a$!- -e *a)a+ e$,p'a#!$ $aa& ber"apa$. . Pa*a $aa& )ar%"# &era"#-a& *a" $%"#&er e$,p'a#!$ a&a$ re)a-$a$% +. -,"$&r%-&,r ar%"#%$ $!per%,r ber-,"&ra-$% $e'%"##a +e"%+b!)-a" #e),+ba"# per%$&a)&%- 0epa& (a"# bera)a" -e ba6a' +e)e6a&% ,&,&3,&,& ar%"# *a" +a$!- -e e$,p'a#!$ $er&a +e"*,r,"# +a-a"a" +a$!- -e e$,p'a#!$ ba#%a" ba6a'. Me-a"%$+e +e"e)a" pa*a $&a*%!+ ar%"#ea) %"% ber)a"#$!"# $e)a+a 132 *e&%-. I+p!)$ $ara pa*a a$e ar%"#ea) *%'a"&ar-a" *ar% *aera'3*aera' &er$eb!& +e)a)!% ba#%a" $e"$,r%$ N. Tr%#e+%"!$ *a" N. <),$,ar%"#e!$ +e"!! -e ,r+a$%, re&%-!)ar%$ +e*!))a ,b),"#a&a *a" ba#%a" ba6a' p,"$ $eba#a% p!$a& pe"e)a"a" (a"# era& '!b!"#a""(a *e"#a" &ra-&!$ $,)%&ar%e$ $eba#a% pe"er%+a %+p!)$ $e"$,r%$ *ar% +!)!&. Se)a"!&"(a %+p!)$ +,&,r%$ *ar% p!$a& +e"e)a" -e ar%"# *a" ba#%a" a&a$ e$,p'a#!$ *%'a"&ar-a" +e)a)!% $ara -ra"%a) -e V I= = *a" =II $er&a beberapa "er/,!$ $er/%0a)%$ $!per%,r.
45 Fa$e E$,a#!$ F!"#$% !&a+a
e$,p'a#!$
(a%&!
+e"#'a"&ar-a"
+a-a"a"
*ar%
ar%"#
-e
)a+b!"#.S%"#&er ba#%a" ba6a' e$,p'a#!$ bere)a-$a$% $e&e)a' +e)a-!-a" #e),+ba"# per%$&a)&%0 *a" +e+!"#-%"-a" +a-a"a" &er*,r,"# -e *a)a+ )a+b!"#.S%"#&er -e+!*%a" ber-,"&ra-$% !"&!- +e"0e#a' re#!r#%&a$% 4re)!-$5 %$% )a+b!"# -e *a)a+ e$,p'a#!$. 3
*e&%-.Re)e-$ %"% *%'a"&ar-a" +e)a)!% $era& aere" /a#!$ *ar% e$,p'a#!$ -e +e*!))a ,b),"#a&a *a" -e+ba)% )a#% -e e$,p'a#!$ +e)a)!% $era& eere" /a#!$.
Refleks Muntah (Gagging Refleks Re)e-$ +!"&a' ( gagging refleks *%a"##ap $!a&! +e-a"%$+e %$%,),#%$ &!b!' !"&!-
+e)%"*!"#% &!b!' &er'a*ap be"*a a$%"# a&a! ba'a"3ba'a" (a"# berba'a(a ba#% &!b!' +a$!- -e *a)a+ &!b!' +e)a)!% ar%"# )ar%"# a&a! &ra-ea. S!+ber re)e-$ +!"&a' $e0ara %$%,),#%$ *apa& *%-)a$%%-a$%-a" *a)a+ *!a -e),+p,- (a%&! 415 s!"ati# 4$&%+!)a$% $ara $e"$,r%$ bera$a) *ar% -,"&a- )a"#$!"# pa*a area $e"$%&%/e (a"# *%$eb!& &r%##er :,"e +%$ $%-a& #%#% +a-a"a" +e)e&a--a" be"*a *% *a)a+ r,"##a +!)!&5 *a" 425 $sik!genik 4*%$&%+!)a$% *% p!$a& ,&a- (a"# )eb%' &%"##% &a"pa $&%+!)a$% $e0ara )a"#$!"# +%$ pe"#)%'a&a" $!ara ba! pera6a&a" -e*,-&era" #%#%5. Le&a- &r%##er area pa*a $e&%ap %"*%/%*! *%)ap,r-a" &%*a- $a+a;$a"#a& $pe$%%-. Pa*a beberapa ,ra"# Trigger zone *apa& *%&e+!-a" *% ba#%a" )a&era) )%*a' p,$&er%,r pa)a&!+ *%"*%"# p,$&er%,r ar%"# *a" )a%"3)a%". I+p!)$ ra"#$a"#a" $ara %"% a-a" *%&er!$-a" -e ,&a- +e)a)!% N. <),$$,3ar%"#e!$ *a" +,&,r%-"(a a-a" *%ba6a -e+ba)% ,)e' N. Va#!$. Se)a%" &e+pa& &er$eb!& (gagging refleks) *apa& !#a *%$ebab-a" -are"a '%*!"# &er$!+ba& #a"##!a" $a)!ra" pe"0er"aa" per,-,- bera& #%#% &%r!a" /ar%a$% a"a&,+% *ar% pa)a&!+ +,))e per!ba'a" p,$%$% &!b!' (a"# $a"#a& 0epa& a&a! pe"#a)a+a" +a$a )a)! (a"# &%*a- +e"(e"a"#-a". Me-a"%$+e re)e-$ +!"&a' *apa& *%!ra%-a" $eba#a% ber%-!& 415 Pa*a &a'ap a6a) *ar% %r%&a$% #a$&r,3%"&e$&%"a) a&a! *%$&e"$% (a"# ber)eb%'a" a-a" &era*% #era-a" a"&% per%$&a)&%$ 4beberapa +e"%& $ebe)!+ +!"&a'5. 425 A"&% per%$&a)&%$ *apa& *%+!)a% *ar% %)e!+ *a" ber#era- "a%- +e"!! *!,*e"!+ *a" )a+b!"# *e"#a" -e0epa&a" 23 0+;*e&%- *a)a+ 6a-&! 3 +e"%&. 45 Ke+!*%a" pa*a ba#%a" $aa& &ra-&!$ #a$&r, %"&e$&%"a) &er!&a+a *!,*e"!+ +e"a*% $a"#a& +ere#a"# pere#a"#a" %"% (a"# +e"a*% a-&,r pe"0e&!$ (a"# +e"%+b!)-a" &%"*a-a" +!"&a'. 45 Pa*a $aa& +!"&a' -,"&ra-$% %"$&r%"$%- -!a& &era*% pa*a *!,*e"!+ +a!p!" pa*a )a+b!"# ber$a+a *e"#a" re)a-$a$% $eba#%a" *ar% $%"#&er e$,p'a#!$ ba#%a" ba6a' $e'%"##a +a+b!a& +!"&a'a" ber#era- -e e$,p'a#!$. Se)a"!&a"(a -,"&ra-$% ,&,&3,&,& ab*,+e" a-a" +e"*,r,"# +!"&a'a" -e)!ar. 45 D%$&e"$% ber)eb%'a" a&a! a*a"(a %r%&a$% *!,*e"!+ +e"(ebab-a" $!a&! ra"#$a"#a" -'!$!$"(a -!a& !"&!- +!"&a' ba%- ,)e' $ara aere" /a#a) +a!p!" ,)e' $ara $%+pa&%$ -e 4
p!$a& +!"&a' b%)a&era) *% +e*!))a 4&er)e&a- *e-a& &ra-&!$ $,)%&ar%e$5. Rea-$% +,&,r%$ %"% ,&,+a&%$ a-a" +e"%+b!)-a" ee- +!"&a'. I+p!)$3%+p!)$ +,&,r%- (a"# +e"(ebab-a" +!"&a' *%&ra"$+%$%-a" *ar% p!$a& +!"&a' +e)a)!% $ara -ra"%a)%$ V VII I= = *a" =II -e &ra-&!$ #a$&r, %"&e$&%"a) ba#%a" a&a$ *a" +e)a)!% $ara $p%"a) -e *%ara#+a *a" ,&,& ab*,+e". 4?5 Ke+!*%a" *a&a"# -,"&ra-$% (a"# -!a& *% ba6a' *%ara#+a *e"#a" ra"#$a"#a" -,"&ra-$% $e+!a *%"*%"# ,&,& ab*,+e". Kea*aa" %"% +e+era$ per!& *%a"&ara *%ara#+a *a" ,&,&3,&,& ab*,+e" +e+be"&!- $!a&! &e-a"a %"&ra#ra$&%- $a+pa% -e ba&a$ (a"# )eb%' &%"##%. A-'%r"(a $%"#&er e$,p'a#!$ ba#%a" ba6a' bere)a-$a$% $e0ara )e"#-ap +e+b!a& %$% )a+b!"# -e a&a$ +e)a)!% e$,p'a#!$. 475 Ke&%-a rea-$% +!"&a' &era*% &%+b!) beberapa re)e$- (a"# &era*% *% r,"##a) +!)!& (a%&! 415 ber"aa$ *a)a+ 425 "a%-"(a &!)a"# )%*a' *a" ar%"# !"&!- +e"#a"#-a& $%"#&er e$,p'a#!$ ba#%a" a&a$ '%"##a &erb!-a 45 pe"!&!pa" #),&&%$ 45 pe"#a"#-a&a" pa)a&!+ +,))e !"&!- +e"!&!p "are$ p,$&er%,r 4*aera' (a"# pa)%"# $e"$%&%/e *% *a)a+ r,"##a +!)!& berba#a% ra"#$a"#a"5. Cara +e"0e#a' re)e-$ #a##%"# (a%&! *e"#a" *%ber%-a""(a e$ ba),- 4ber-!+!r *e"#a" a%r e$ ber!)a"# -a)%5 -are"a e$ ba),- 4a%r e$5 +e+%)%-% $!'! re"*a' $e'%"##a *apa& +e"#'a+ba& -era $ara !"&!- +e"(a+pa%-a" ra"#$a"# +e"!! p!$a& +!"&a'.Se'%"##a $e"$%&%/%&a$ pa$%e" *apa& ber-!ra"#. Se)a%" %&! beberapa 0ara *apa& *%#!"a-a" !"&!- +e"e-a" ee- #a##%"# re)e-$ a"&ara )a%" re)a-$a$% +e"#a)%'-a" per'a&%a" +e&,*e *e$e"$%&%$a$% &erap% p$%-,),#%$ *a" per%)a-! a"e&$e% ),-a) $e*a$% #e"era) a"e$&e$% &erap% ,ba&3,ba&a" '%p",&%- *a" a-!p!"&!r. I.%. &!!'inasi )e'akan *iah L%*a' +er!pa-a" ,r#a" $&,+a&,#"a&%- ber,&,& (a"# *%)ap%$% ,)e' +!-,$a (a"# +e+%)%-% re$ep&,r pe"#e0ap. L%*a' +e+%)%-% -e+a+p!a" !"&!- ber#era- -e $e#a)a ara'. Se)a%" +e+%)%-% !"#$% $eba#a% a)a& pe"#e0ap )%*a' +e+ba"&! pr,$e$ pe"#!"(a'a" +a-a"a".
5
BAB II +ASI* PER,OBAA-
2.1.1 Pe"#!"(a'a" a. Ke-!a&a" <%#%& Ma-$%+a) @e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
La-%3)a-%
Ke*a)a+a" <%#%
<%#% I"$%$%/ per&a+a Ca"%"!$ M,)ar per&a+a I"$%$%/ per&a+a Ca"%"!$ M,)ar per&a+a
Ka"a"
K%r%
>2 0+ > 0+ >? 0+ > 0+ > 0+ >7 0+
>2 0+ > 0+ >? 0+ >2 0+ > 0+ >7 0+
b. E%$%e"$% K!"(a' Per'%&!"#a" e%$%e"$% -!"(a' Pe"#!"(a'a" 2> -a)% M$ar%"#a" 112 #r NS 2?2 #r S 112 #r Bera& "a$% 91 #r
NA
4NS53S
=
x 100%
2?23112
1>>
11
1 1>> 1
Pe"#!"(a'a" 1 -a)% M$ar%"#a" 112 #r NS 22 #r S 112 #r Bera& "a$% 91 #r
NA
4NS53S
=
x 100%
223112
1>>
18
1> 1>> 1> 6
Pe"#!"(a'a" 1> -a)% M$ar%"#a" 112 #r NS 2> #r S 112 #r Bera& "a$% 91 #r
NA
=
4NS53S
x 100%
2>3112
1>>
1278
19 1>> 19
@e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
E%$%e"$% K!"(a' 2> -a)%
1 -a)%
1> -a)%
1
1>
19
0. Ke)e)a'a" pa*a O&,& aa' @e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
a-&! K!"(a' 4a6a) -!"(a'3)e)a'5 1 +e"%& > *e&%- 4?> -a)% -!"(a'5
*.
P,$%$% L%*a'
Be"&!-
U-!ra" 4",r+a);&%*a-5
ar"a
Re)a-$a$% A"&er%,r
N,r+a) Depa" )%*a'
N,r+a) N,r+a)
Se*%-%& p!&%' Se*%-%& p!&%'
Ha)!$ Ha)!$
La&era)
+e)e"#-!"# Me)e"#-!"#
N,r+a)
S%$% )a&era) )eb%'
Leb%' 'a)!$
P,$&er%,r
4berbe),-5 Ter)%'a&
N,r+a)
+era' Ba#%a" a&a$
Ha)!$
Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
*,r$!+
+era' ba#%a"
)%*a'
ba6a' b%r!
Te-$&!r
4a*a"(a /e"a5 Me"#!"(a' N,r+a) N,r+a) Se*%-%& p!&%' Ha)!$ U!"# )%*a' *%&ar%- -e ara' )a&era) -a"a" -%r% 4&er#a"&!"# $%$% +e"#!"(a'5 ba#%a" *a)a+ (a"# &!!a""(a !"&!- +e+ba"&! a#ar +a-a"a" 4per+e" -are&5 &e&ap *%-!"(a' *%$%$% ,-)!$a) #%#%.
7
2.1.2 Pe+er%-$aa" Pr,$e$ Me"e)a" a. Pe+er%-$aa" Pa)pa$% pa*a Saa& Me"e)a" @e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
P,)a
b. Pe"#ar!' Pe"%"#-a&a" Se-re$% Sa)%/a &er'a*ap Pe"e)a"a" Per)a-!a" De"#a" pe+%a&a" Ta"pa pe+%a&a" Ke+!*a'a" +e"e)a" Saa& pe+%a&a"
Re$p," Ora"# C,ba Se*%-%& $!)%& S!)%& $e-a)%
0. Pe"#ar!' @e"%$ Ma-a"a" Ter'a*ap Pe"e)a"a" @e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
Ke+!*a'a" Me"e)a" *a" Re$p," Ora"# C,ba 11 12 1 S!)%& L!+a(a" +!*a' M!*a' $e-a)%
2.1. Pr,$e*!r Per0,baa" Re)e-$ M!"&a' 4Gagging Reflexs5 a. Pe"#ar!' Se"&!'a" Ter'a*ap Re)e-$ M!"&a' L,-a$% U!"# )%*a' D,r$a) )%*a' La&era) -%r% La&era) -a"a" A"&er%,r P,$&er%,r P,$&er%,r pa)a&!+ U/!)a T,"$%) Far%"# a&a$ 4%-a b%$a5 Ga"# pa)%"# $e"$%&% a*a)a'
Re$p," Ora"# C,ba 4Re)e- M!"&a'5 T%*a- &era$a +!"&a' Ha+p%r &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' Ha+p%r &era$a +!"&a' Tera$a +!"&a' Tera$a +!"&a' Tera$a +!"&a' T%*a- b%$a U/!)a
b. Pe"#ar!' S!'! *a" Se"&!'a" &er'a*ap Re)e-$ M!"&a' 8
L,-a$% U!"# L%*a' D,r$a) L%*a' La&era) K%r% La&era) Ka"a" A"&er%,r P,$&er%,r P,$&er%,r pa)a&!+ U/!)a T,"$%) Far%"# A&a$ 4%-a b%$a5 Ga"# pa)%"# $e"$%&% a*a)a'
Re$p," Ora"# C,ba 4Re)e- M!"&a'5 T%*a- &era$a +!"&a' Ha+p%r &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' Ha+p%r &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' Ha+p%r &era$a +!"&a' T%*a- &era$a +!"&a' T%*a- b%$a U/!)a
0. Pe"#ar!' Ra$a Pa'%& &er'a*ap Re)e-$ M!"&a' @e"%$ Ke)a+%" Ora"# C,ba Pere+p!a"
Daera' (a"# D%&e&e$ D,r$a) )%*a' !/!)a &,"$%)
Rea-$% Ora"# C,ba Ha+p%r +!"&a'
2.2 Pe'tanyaan an aa0an 1. A$a aa $e'0eaan le0a' $e'"ukaan '!ngga "ulut anta'a lakilaki an $e'e"$uan elaskan "enga$a Ga a*a. A*a"(a perbe*aa" )ebar per+!-aa" r,"##a +!)!& a"&ara )a-%3)a-% *a" pere+p!a"
*%+a"a per+!-aa" r,"##a +!)!& )a-%3)a-% )eb%' )ebar *%ba"*%"#-a" pere+p!a" a*a)a' *%-are"a-a" perbe*aa" !-!ra" pa*a ra'a"#. La-%3)a-% +e+%)%-% !-!ra" ra'a"# (a"# )eb%' be$ar *%ba"*%"#-a" pere+p!a". Perbe*aa" !-!ra" &er$eb!& berpe"#ar!' pa*a -e-!a&a" !"#$%,"a) $%-ap &!b!' $er&a &ra!+a *a" -e0epa&a" pe"#!"(a'a". 2. A$a aa $e'0eaan kekuatan gigit "aksi"al lakilaki an $e'e"$uan elaskan "enga$a A*a. T%"#-a& -e-!a&a" #%#%&a" +a-$%+a) )a-%3)a-% )eb%' be$ar %-a *%ba"*%"#-a" *e"#a"
pere+p!a". Ha) %"% *%-are"a-a" !-!ra" ra'a"# )a-%3)a-% (a"# )eb%' be$ar *%ba"*%"#-a" pere+p!a" $e'%"##a )!a$ area #%#%&a" pa*a p,$&er%,r berpe"#ar!' pa*a -e-!a&a" #%#%&a". U-!ra" #%#% &%*a- *%&e"&!-a" $e'%"##a /ar%a$% #%#% berpe"#ar!' pa*a -e-!a&a" #%#%&a". %. Menga$a "akanan aa yang "uah itelan an aa yang suka' elaskan "enga$a Kare"a $e&%ap +a-a"a" +e+%)%-% &e-$&!r *a" -,+p,$%$% (a"# berbe*a *%+a"a +a-a"a" ber&e-$&!r -a$ar +e+er)!-a" )eb%' ba"(a- pe"#'a)!$a" *a" pe)!+a$a" $e'%"##a %"&e"$%&a$ -!"(a' (a"# *%per)!-a" )eb%' &%"##%. Seba)%-"(a pa*a +a-a"a" 'a)!$ &%*a- *%b!&!'-a" pe"#!"(a'a" &er)a)! )a+a "a+!" *%b!&!'-a" %"&e"$%&a$ $a)%/a (a"# )eb%' ba"(a- !"&!- pe"0er"aa""(a. Ma-a"a" a*a (a"# +!*a' *% &e)a" *a" a*a (a"# $!-ar *%-are"a-a" &er#a"&!"# pa*a -a"*!"#a" a%r *% *a)a+ +a-a"a" &er$eb!&. Ma-a"a" (a"# -er%"# a&a! $e*%-%& +e"#a"*!"# a%r 0e"*!r!"# )eb%' $!)%& *%&e)a" $e*a"#-a" +a-a"a" (a"# )e+b!& *a" +e"#a"*!"# )eb%' ba"(a- a%r a-a" )eb%' +!*a' &er&e)a" *a" &%*a- +e"%+b!)-a" "(er%. 9
3. Menga$a 'asa $ahit a$at "e'angsang 'efleks "untah Ha) %"% *%-are"a-a" ra$a pa'%& (a"# +a$!- -e *!-&!$ a-a" )eb%' )a+a ber&a'a" *a)a+ r,"##a
+!)!&. Ra$a pa'%& *apa& +era"#$a"# re)e-$ +!"&a' -are"a pa'%& *apa& *%ra$a-a" pa*a ba#%a" p,$&er%,r )%*a' *a" pa)a&!+ +,))e *%+a"a *aera' &er$eb!& +er!pa-a" *aera' ra"#$a"# +!"&a' a&a! Tr%##er ,"e 4CT5. B%)a pa*a CT %"% &er*apa& a*a"(a ra"#$a"# +a-a a-a" *apa& +e"(ebab-a" #a##%"# re)e-$ -'!$!$"(a pa*a ba#%a" p,$&er%,r r,"##a +!)!&.
BAB III PEMBA+ASA1. Pengunyahan a. &ekuatan )igit Maksi"al Ke-!a&a" #%#%& +a-$%+a) a*a)a' -e-!a&a" #%#% !"&!- +e"##%#%& $e0ara +a-$%+a). Pa*a
per0,baa" *%*apa&-a" 'a$%) -e-!a&a" #%#%& +a-$%+a) pa)%"# be$ar a*a)a' pa*a +,)ar )a)! 0a"%"!$ *a" (a"# pa)%"# -e0%) a*a)a' pa*a #%#% %"$%$%/. Ke-!a&a" #%#%& +a-$%+a) *%!-!r a"&ara #%#% +,)ar per&a+a *a" $e*%-%& *e+% $e*%-%& ber-!ra"# !"&!- #%#% $ebe)a'"(a. Fa-&,r (a"#
+e+ba&a$% *a(a #%#%& &%*a- be#%&! e)a$ "a+!" re)e-$
pr,&e-&% +!"#-%" $aa *%'a$%)-a" ,)e' re$ep&,r pa*a ar%"#a" per%,*,"&a) *a" +e"#a'a)a"#% -,"&ra-$% *ar% ,&,&3,&,& pe"#!"(a'a" -e&%-a beba" +e"a*% $a"#a& &%"##% ar%"#a" per%,*,"&a) a-a" +e"*%$&r%b!$%-a" &e-a"a" )eb%' )!a$ $e'%"##a +e"(ebab-a" +e0'a",re$ep&,r pa*a ar%"#a" per%,*,"&a) bera-$%. Dar% 'a$%) per0,baa" (a"# &e)a' *%)a-!-a" pa*a ,ra"# 0,ba bere"%$ -e)a+%" )a-%3)a-% *a" pere+p!a" +e+%)%-% 'a$%) (a"# berbe*a *%+a"a -e-!a&a" #%#%& +a-$%+a) a"&ara )a-%3)a-% *e"#a" pere+p!a" )eb%' be$ar )a-%3)a-%. B%a$a"(a )a-%3)a-% *apa& +e"a'a" beba" $e*%-%& )eb%' be$ar *ar%pa*a pere+p!a" -e0!a)% pa*a #%#% a"&er%,r -e-!a&a" !"&!- +e"a'a" beba" $a+a pa*a )a-%3)a-% *a" pere+p!a". 0. Efisiensi &unyah E%$%e"$% -!"(a' +er!pa-a" !+)a' #era- -!"(a' a&a! 6a-&! (a"# *%b!&!'-a" !"&!-
+e"#!ra"#% +a-a"a" +e"a*% !-!ra" par&%-e) &er&e"&! -e+a+p!a" !"&!- +e)!+a&-a" +a-a"a". Ber*a$ar-a" per0,baa" (a"# &e)a' *%)a-!-a" *apa& *%-e&a'!% ba'6a ,ra"# 0,ba (a"# bere"%$ -e)a+%" pere+p!a" +e+%)%-% e%$%e"$% -!"(a' $ebe$ar 1 pa*a pe"#!"(a'a" 2> -a)% 1> pa*a pe"#!"(a'a" 1 *a" 19 pa*a pe"#!"(a'a" 1> -a)%. E%$%e"$% (a"# +e)eb%'% 1>> 4ba&a$ +a-$%+!+ e%$%e"$%5 %"% *%$ebab-a" -are"a $e&e)a' -!"(a' "a$% +e"#a"*!"# ba"(a- a%r *a" $a)%/a $er&a a*a"(a a%r *a" $a)%/a 10
(a"# &er&%+ba"# $e'%"##a +e+b!a& "a$% $%$a -!"(a' +e"a*% )eb%' bera& *ar% $ebe)!+ *%-!"(a'. @%-a -e-!a&a" #%#%& +e"%"#-a& +a-a !+)a' -!"(a'a" +e"!r!" *e+%-%a" $eba)%-"(a %-a -e-!a&a" #%#%& +e"!r!" +a-a !+)a' -!"(a' +e"%"#-a&. @%-a !+)a' -!"(a'a" +e"%"#-a& +a-a )a+a pe"e)a"a" +e"!r!" *e+%-%a" $eba)%-"(a %-a !+)a' -!"(a' +e"!r!" +a-a )a+a pe"e)a"a" +e"%"#-a&. Ha) %"% *%$ebab-a" -are"a $%a& +a"!$%a (a"# +e+%)%-% -e+a+p!a"
bera*ap&a
%$(a"# be$ar
*e"#a" +e"#-,+pe"$%r
-e-!ra"#a" *a" -e)eb%'a" !"#$% -!"(a'"(a. #. &elelahan $aa Ot!t 4a5ah
Pa*a per0,baa" (a"# &e)a' *%)a-!-a" *apa& *%-e&a'!% ba'6a ,ra"# 0,ba (a"# bere"%$ -e)a+%" pere+p!a" +era$a-a" ,&,& +!)!&"(a be"ar3be"ar )e&%' 4&era$a -a-!5 pa*a +e"%& -e 1 )eb%' *e&%- *e"#a" !+)a' -!"(a'a" ?> -a)% -!"(a'. Pe"#!"(a'a" %*ea) $eba"(a- -a)% $e'%"##a %-a $e$e,ra"# +e"#!"(a' &er!$ +e"er!$ &a"pa %$&%ra'a& +a-a %a a-a" +e"#a)a+% -e)e)a'a". @!+)a' per#era-a" +a$&%-a$% ber#a"&!"# pa*a e"%$ +a-a"a" 0,"&,'"(a pa*a pe"#!"(a'a" &e)!r *a" *a#%"#. @!+)a'"(a per#era-a" (a"# *%'a$%)-a" a-a" )eb%' ba"(a- pa*a ,ra"# (a"# +e"#!(a' *a#%"# *%ba"*%"#-a" *e"#a" ,ra"# (a"# +e"#!(a' &e)!r. Da" per+e" -are& +er!pa-a" $!a&! e"%$ +a-a"a" (a"# +e+%)%-% &e-$&!r -e"(a) $e'%"##a +e+b!&!'-a" per#era-a" +a$&%-a$% (a"# ba"(a-.
. )e'akan *iah $aa Saat Pengunyahan Ber*a$ar-a" per0,baa" (a"# *%)a-!-a" *e"#a" ,ra"# 0,ba bere"%$ -e)a+%"
pere+p!a" *%*apa&-a" 'a$%) ",r+a). Dar% pe"#a+a&a" (a"# *%)a-!-a" *e"#a" +e"#a"a)%$% be"&!- 6ar"a !-!ra" *a" &e-$&!r *%*apa&-a" #era-a" (a"# ",r+a).
ara' $e'%"##a 6ar"a *a" &e-$&!r *%$e$!a%-a" beberapa per#a"&%a" p,$%$% )%*a' -e&%-a *%)a-!-a" pe"#!"(a'a". Pa*a p,$%$% )%*a' *% a"&er%,r be"&!- )%*a' +e"#e0%) !-!ra" ",r+a) 6ar"a $e*%-%& p!&%' *a" &e-$&!r 'a)!$ pa*a p,$%$% %"% )%*a' +e"#a)a+% $e*%-%& -,"&ra-$% $e'%"##a +e"(ebab-a" be"&!- *a" &e-$&!r"(a ber!ba' *ar% p,$%$% re)a-$a$%. Pa*a p,$%$% )%*a' *% )a&era) &er)%'a& be"&!- )%*a' +e"#e0%) *a" +e"eba) !-!ra""(a ",r+a) 6ar"a"(a +era' +!*a *a" &e-$&!r"(a -a$ar 'a) %"% *%$ebab-a" -are"a $aa& )%*a' +e"0apa% )a&era) &era*% -,"&ra-$% (a"# $a"#a& -!a&. Pa*a p,$%$% p,$&er%,r &era*% per!ba'a" be"&!- *a" !-!ra" (a%&! +e)ebar *a" ",r+a). Se*a"#-a" pa*a $aa& +e"#!"(a' )%*a' ber#era- -e a"&er%,r p,$&er%,r.
2. Pe"e'iksaan P'!ses Menelan a. Pe"e'iksaan Pal$asi $asa saat Menelan
Pa*a per0,baa" pe+er%-$aa" pa)pa$% pa*a $aa& +e"e)a" ,ra"# 0,ba bere"%$ -e)a+%" pere+p!a" *%)a-!-a" pe+er%-$aa" &e"&a"# p,)a #era-a" $e&e)a' ,ra"# 0,ba +%"!+ a%r. P,)a #era-a" (a"# &er)%'a& a*a)a' "a%- &!r!". Seper&% (a"# *%-e&a'!% pr,$e$ +e"e)a" a&a! *e#)!&a$% +er!pa-a" pr,$e$ (a"# -,+p)e-$ (a"# +e+r)!-a" $e&%ap ,r#a" (a"# berpera" 'ar!$ be-era $e0ara &er%"&re#a$% *a" ber-e$%"a+b!"#a". Da)a+ pr,$e$ +e"e)a" *%per)!-a" -era$a+a *ar% ? $(ara 0ra"%a) $(ara $er/%-a) *a" )eb%' *ar% > pa$a"# ,&,& +e"e)a". Pr,$e$ +e"e)a" *%ba#% +e"a*% a$e (a%&! a$e /,)!"&er a$e ar%"#ea) *a" a$e e$,a#!$. Fa$e /,)!"&er a*a)a' a$e pa*a $aa& +a-a"a" a&a! +%"!+a" *%&e-a" a&a! *%*,r,"# -e ba#%a" be)a-a"# +!)!& ,)e' &e-a"a" )%*a' (a"# ber#era- -e a&a$ *a" -e be)a-a"# &er'a*ap pa)a&!+ $e'%"##a )%*a' +e+a-$a b,)!$ +a-a"a" +a$!- -e *a)a+ ,r,ar%"# *a" pa*a a$e %"% &era*% $e0ara ,&,+a&%$ *a" b%a$a"(a &%*a- *apa& *%'e"&%-a". Fa$e (a"# -e*!a a*a)a' a$e ar%"#ea) *%+a"a +a-a"a" a&a! +%"!+a" a-a" *%*,r,"# -e be)a-a"# +!)!& *a" %a +era"#$a"# *aera' re$ep&,r +e"e)a" $e+!a"(a &er)e&a- *% $e-%&ar ,r,ar%"# -'!$!"(a &,"$%)a. Se)a"!&"(a %+p!)$ bera)a" -e ba&a"# ,&a- !"&!- +e+!)a% $era"#-a%a" -,"&ra-$% ,&,& ar%"#. Fa$e (a"# &era-'%r a*a)a' a$e e$,a#!$ !"#$% !&a+a e$,a#!$ a*a)a' +e"#'a"&ar-a" +a-a"a" *ar% ar%"# -e )a+b!"#. 0. Penga'uh Peningkatan Sek'esi Sali6a te'haa$ Penelanan
12
Pa*a per0,baa" %"% ,ra"# 0,ba *%+%"&a !"&!- +era$a-a" -e+!*a'a" +e"e)a" pa*a $aa& *%p%a& *a" &%*a- *%p%a&. Ora"# 0,ba +era$a-a" ba'6a pe"#!"(a'a" (a"# *%$er&a% *e"#a" pe+%a&a" )eb%' +e+!*a'-a" pe"e)a"a" -are"a +a-a"a" )eb%' 'a)!$ *a" bera%r. Se*a"#-a" pe"#!"(a'a" (a"# &a"pa *%$er&a% *e"#a" pe+%a&a" ,ra"# 0,ba &e&ap *apa& +e"e)a" &a"pa 'a+ba&a" "a+!" $e*%-%& &era$a )eb%' $!)%&. Pe"#!"(a'a" (a"# *%$er&a% pe+%a&a" !$&r! )eb%' +!*a' a&a! )eb%' "(a+a" -are"a *e"#a" pe+%a&a" *apa& +e"#!ra"#% $pa$+e ,&,& (a"# &era*% a-%ba& *%#!"a-a" !"&!- +e"#!"(a'. Ke"(a+a"a" $aa& pe+%a&a" !#a *%-are"a-a" ,pera&,r +e)a-!-a" pe+%a&a" *e"#a" be"ar $e'%"##a &%*a- +e"%+b!)-a" ra$a +e"##a"##! pa*a ,ra"# 0,ba. Se)a%" %&! -e&%-a *%)a-!-a" pe+%a&a" !#a *apa& +e+ba"&! *a)a+ pr,$e$ +e"#!"(a' -are"a *% *aera' pe+%a&a" &er*apa& -e)e"ar $a)%/a *%+a"a %-a *%)a-!-a" pe+%a&a" pa*a *aera' &er$eb!& +a-a a-a" +era"#$a"# $e-re$% *ar% -e)e"ar $a)%/a $e'%"##a *apa& +e+ba"&! pr,$e$ pe"#!"(a'a".
#. Penga'uh enis Makanan te'haa$ Penelanan Pa*a per0,baa" %"% *%#!"a-a" "a$% *e"#a" &a-ara" a%r (a"# berbe*a. Ora"# 0,ba *e"#a" per0,baa" "a$% *e"#a" perba"*%"#a" a%r (a"# *%#!"a-a" (a%&! 11
+e+%)%-% pe"#!"(a'a" (a"# pa)%"# $!$a'. La)! pa*a per0,baa" "a$% *e"#a" perba"*%"#a" a%r (a"# *%#!"a-a" (a%&! 12 +e+%)%-% pe"#!"(a'a" (a"# $e*%-%& )eb%' +!*a' *%ba"*%"#-a" *e"#a" per0,baa" $ebe)!+"(a. Da" pa*a per0,baa" "a$% *e"#a" perba"*%"#a" a%r (a"# *%#!"a-a" (a%&! 1 +e+%)%-% pe"#!"(a'a" (a"# $a"#a& +!*a' *%ba"*%"# -e&%#a per0,baa" (a"# *%)a-!-a". Ha) %"% *%$ebab-a" -are"a "a$% *e"#a" perba"*%"#a" a%r 1 +e+%)%-% &e-$&!r (a"# )e+b!& $e'%"##a $e+a-%" +!*a' !"&!- *%-!"(a'. Te-$&!r +a-a"a" berpe"#ar!' *a)a+ pe"#!"(a'a" *%+a"a $e+a-%" -era$ &e-$&!r (a"# *%+%)%-% pa*a +a-a"a" $e+a-%" $!$a' !"&!- *%-!"(a'. . %. Pe'#!0aan Reflkes Muntah (Gagging Refleks a. Penga'uh Sentuhan te'haa$ Refleks Muntah Pa*a per0,baa" %"% ,ra"# 0,ba *%+%"&a !"&!- +era$a-a" ba#%a" +!)!& +a"a (a"# +e+%)%-% #a##%"# re)e-$ &erbe$ar +e"##!"a-a" $pa&e) )%*a' *ar% -a(! (a"# *%$e"&!'-a" pa*a ba#%a"3ba#%a" &er&e"&!. Na+!" -a+% &%*a- +e)a-!-a" pa*a ba#%a" ar%"# a&a$ *%-are"a-a" &%*a- &era"#-a!"(a a)a& &er$eb!& pa*a ,ra"# 0,ba. D%-e&a'!% ba'6a ,ra"# 0,ba (a"# bere"%$ -e)a+%" pere+p!a" pa*a ba#%a" !!"# )%*a' )%*a' a"&er%,r ba#%a" )%*a' )a&era) -%r% ba#%a" )%*a' )a&era) -a"a" -e&%-a *%)a-!-a" per0,baa" ,ra"# 0,ba &%*a- +era$a-a" #a##%"# re)e-$ 'a"(a &era$a ba'6a 13
a*a $!a&! $e"&!'a". Pa*a ba#%a" *,r$a) )%*a' )%*a' p,$&er%,r pa)a&!+ ba#%a" p,$&er%,r ,ra"# 0,ba +era$a-a" #a##%"# re)e-$ $e*a"#. Se*a"#-a" pa*a !/!)a *a" &,"$%) ,ra"# 0,ba +era$a-a" #a##%"# re)e-$ (a"# -!a&. Ha) %"% *apa& &era*% -are"a pa*a ba#%a" p,$&er%,r )%*a' +er!pa-a" *aera' ra"#$a"# +!"&a' a&a! Tr%##er ,"e 4CT5. B%)a pa*a CT %"% &er*apa& a*a"(a ra"#$a"# +a-a a-a" *apa& +e"(ebab-a" #a##%"# re)e-$. 0. Penga'uh Suhu an Sentuhan te'haa$ Refleks Muntah
Pa*a per0,baa" %"% #a##%"# re)e-$ *%p%0! +e"##!"a-a" ra"#$a"#a" $!'! *e"#a" pe"##!"aa" a%r *%"#%" *a" a%r 'a"#a&. Ha$%) per0,baa" (a"# -a+% )a-!-a" *%-e&a'!% ba'6a ,ra"# 0,ba (a"# bere"%$ -e)a+%" pere+p!a" pa*a ba#%a" !!"# )%*a' )%*a' a"&er%,r ba#%a" )%*a' )a&era) -%r% ba#%a" )%*a' )a&era) -a"a" pa)a&!+ ba#%a" p,$&er%,r ,ra"# 0,ba &%*a- +era$a-a" #a##%"# re)e-$ 'a"(a &era$a ba'6a a*a $!a&! $e"&!'a". Pa*a ba#%a" *,r$a) )%*a' *a" ba#%a" )%*a' p,$&er%,r ,ra"# 0,ba $e*%-%& +era$a-a" a*a"(a #a##%"# re)e. Se*a"#-a" pa*a !/!)a &,"$%) ,ra"# 0,ba +era$a-a" #a##%"# re)e-$ (a"# $e*a"# "a+!" )eb%' -!a& *ar%pa*a *,r$a) )%*a' *a" )%*a' p,$&er%,r. Ha) %"% *%-are"a-a" pa*a ba#%a" p,$&er%,r pa)a&!+ +er!pa-a" *aera' ra"#$a"# +!"&a' a&a! Tr%##er ,"e 4CT5. B%)a pa*a CT %"% &er*apa& a*a"(a ra"#$a"# +a-a a-a" *apa& +e"(ebab-a" #a##%"# re)e-$ -'!$!$"(a pa*a ba#%a" p,$&er%,r r,"##a +!)!&. @!#a *%$ebab-a" ,)e' a*a"(a pe"#ar!' $!'! (a%&! $!'! *%"#%" (a"# *apa& +e"e-a" re$p," #a##%"# re)e-$ -are"a pa*a $!'! *%"#%" $%$&e+ $(ara be-era )eb%' )a+ba& $e'%"##a ra$a +!"&a' (a"# *%ra$a-a" &%*a- $epara' -e&%-a 'a"(a *%ber% $e"&!'a" *a" *%ber% a%r 'a"#a& $ebe)!+ per0,baa". #. Penga'uh Rasa Pahit te'haa$ Refleks Muntah Pa*a per0,baa" %"% pe"e&e$a"*%)a-!-a" pa*a ba#%a" (a"# pa)%"# $e"$%&%/e (a-"%
ba#%a" p,$&er%,r )%*a' !/!)a *a" &,"$%). Ora"# 0,ba 4pere+p!a"5 +era$a-a" +!a) pa*a ba#%a"3ba#%a" (a"# *%ra"#$a"# &er$eb!&. Me"!r!& &e,r% (a"# a*a ra$a pa'%& a*a)a' ra$a (a"# -!a& *a" *apa& +era"#$a"# re)e-$ +!"&a' -are"a pa'%& *apa& *%ra$a-a" pa*a ba#%a" p,$&er%,r )%*a' *%+a"a *aera' &er$eb!& +er!pa-a" *aera' ra"#$a"# +!"&a' a&a! Tr%##er ,"e 4CT5. B%)a pa*a CT %"% &er*apa& a*a"(a ra"#$a"# +a-a a-a" *apa& +e"(ebab-a" #a##%"# re)e-$ -'!$!$"(a pa*a ba#%a" p,$&er%,r r,"##a +!)!&. Ha) %"%)a' (a"# +e"(ebab-a" ,ra"# 0,ba &era"#$a"# !"&!- #a##%"# re)e $aa& *%&e&e$% *e"#a" -%"a pa*a p,$&er%,r )%*a'"(a. 14
BAB I7 &ESIMP8*A-
1. Ke-!a&a" #%#%& +a-$%+a) a*a)a' -e-!a&a" #%#% !"&!- +e"##%#%& $e0ara +a-$%+a). Pa*a per0,baa" *%*apa&-a" 'a$%) -e-!a&a" #%#%& +a-$%+a) pa)%"# be$ar a*a)a' pa*a +,)ar )a)! 0a"%"!$ *a" (a"# pa)%"# -e0%) a*a)a' pa*a #%#% %"$%$%/. 2. E%$%e"$% -!"(a' +er!pa-a" !+)a' #era- -!"(a' a&a! 6a-&! (a"# *%b!&!'-a" !"&!- +e"#!ra"#% +a-a"a" +e"a*% !-!ra" par&%-e) &er&e"&! -e+a+p!a" !"&!- +e)!+a&-a" +a-a"a". E%$%e"$% (a"# +e)eb%'% 1>> 4ba&a$ +a-$%+!+ e%$%e"$%5 %"% *%$ebab-a" -are"a $e&e)a' -!"(a' "a$% +e"#a"*!"# ba"(a- a%r *a" $a)%/a $er&a a*a"(a a%r *a" $a)%/a (a"# &er&%+ba"# $e'%"##a +e+b!a& "a$% $%$a -!"(a' +e"a*% )eb%' bera& *ar% $ebe)!+ *%-!"(a'. . @%-a $e$e,ra"# +e"#!"(a' &er!$ +e"er!$ &a"pa %$&%ra'a& +a-a %a a-a" +e"#a)a+% -e)e)a'a". Se)a%" %&! !+)a' per#era-a" +a$&%-a$% ber#a"&!"# pa*a e"%$ +a-a"a". 15
. Pa*a ba#%a" !/!)a *a" &,"$%) +er!pa-a" *aera' #a##%"# re)e-$ (a"# -!a&. Ha) %"% *apa& &era*% -are"a pa*a ba#%a" p,$&er%,r )%*a' +er!pa-a" *aera' ra"#$a"# +!"&a' a&a! Tr%##er ,"e 4CT5.
DAFTAR P8STA&A
Ba#%a" B%,+e*%- Lab. F%$%,),#% Fisiologi.@e+berU"%/er$%&a$ @e+ber
FK<
[email protected]>1. Petunjuk
Praktikum
Ba#%a" B%,+e*%- Lab. F%$%,),#% FK< [email protected]>1. Modul Mastikasi dan Modalitas Rasa dalam Rongga Mulut .@e+berU"%/er$%&a$ @e+ber %))%a+$ >2. Anatomi dan Fisiologi untuk Paramedis.@a-ar&aPT >>. Anatomi dan Fisiologi untuk Pemula.@a-ar&aE
16