ISI KANDUNGAN Perkara
Muka Surat
Isi Kandungan Pengenalan
1 2
1.0 Pencema Pencemaran ran Udara Udara 1.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Udara 1.2 Kesan-kesan Pencemaran Udara 1.2.1 Kesan terhadap Kesihatan Manusia 1.2.2 Kesan Terhadap Tumbuh-tumbuhan 1.2.3 Kesan Terhadap Haiwan 1.2.4 Kesan Terhadap Bahan 1.2.5 Kesan Terhadap Lapisan Ozon 1.2.6 Kejadian Hujan Asid 1.2.7 Kesan Rumah Hijau dan Pemanasan Global 1.2.8 Kesan Terhadap Atmosfera
2.0 Pencemaran Air 2.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Air 2.2 Kesan-Kesan Pencemaran Air 2.2.1 Kesan Terhadap Kesihatan Manusia 2.2.2 Kesan Kepada Kualiti Air 2.2.3 Mengurangkan Kandungan Oksigen Terlarut 2.2.4 Sistem Air Bawah Tanah Tercemar 2.2.5 Banjir 2.2.6 Kemusnahan Hidupan Akuatik
3 3 3 4 4 4 5 5 5 5
7 8 8 8 9
9 9 10
3.0 Pencemaran Tanah 3.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Tanah 3.2 Kesan-Kesan Pencemaran Tanah 3.2.1 Tanah Beracun 3.2.2 Penyebaran Kuman-Kuman Penyakit 3.2.3 Kerosakan Tanah dan Kualitinya 3.2.4 Tanah Gersang 3.2.5 Membunuh Haiwan Bawah Tanah 3.2.6 Hakisan Tanah
11 11 11 12 12 12 13 13
4.0 Pencemaran Bunyi 4.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Bunyi
14
4.2 Kesan-Kesan Pencemaran Bunyi 4.2.1 Menggangu Persekitaran 4.2.2 Masalah Kepada Pendengaran Manusia
Penutup Rujukan Lampiran
14 14 15
16 17 18-20
1
PENGENALAN “Kita “Kita tidak tidak mewari mewarisi si bumi bumi kita ini daripa daripada da nenek nenek moyang moyang kita,t kita,teta etapi pi sebaliknya kita hanya mampu meminjamnya daripada anak cucu kita”. Begitulah sebahagian sebahagian daripada kata-kata Chief Seattle sebagai salah satu rujukan yang digunakan oleh penceramah dan aktiviti alam sekitar di seluruh dunia tentang pent pentin ingn gnya ya
menj menjag aga a
alam alam
seki sekita tarr
yang yang
menj menjad adii
tang tanggu gung ngja jawa wab b
seti setiap ap
manusia,masyarakat atau penduduk yang tinggal bumi ini. Apa yang dikatakan sebagai pencemaran ini merupakan satu topik yang hangat hangat dan tidak tidak di ambil ambil tindaka tindakan n secara secara serius serius dari dari dahulu dahulu lagi. lagi. Buktin Buktinya, ya, terd terdap apat at pelb pelbag agai ai kesa kesan n nega negati tiff yang yang terj terjad adii kepa kepada da alam alam seki sekita tarr yang yang dahulunya dahulunya bersih daripada daripada segala pencemaran pencemaran atau sesuatu yang mengganggu mengganggu ekosis ekosistem tem manus manusia ia dan hidupa hidupan n yang yang lain. lain. Pencem Pencemara aran n bermak bermaksud sud sesuat sesuatu u perubahan secara langsung atau tidak langsung kepada sifat-sifat fizikal, haba, kimia, kimia, biologi biologi atau atau radioa radioaktif ktif mana-m mana-mana ana bahagi bahagian an alam alam sekelil sekeliling ing dengan dengan melepa melepaska skan,m n,meng engelua eluarkan rkan atau atau
meleta meletakkan kkan bahanbahan-bah bahan an buanga buangan n
hingga hingga
menjej menjejask askan an apa-apa apa-apa keguna kegunaan an yang yang berfaed berfaedah, ah, yang yang menyeb menyebabka abkan n suatu suatu keadaan keadaan yang berbahaya kepada kesihatan, kesihatan, keselamatan, keselamatan, atau kebajikan awam atau kepada binatang,hidupan-hidupan liar,akuatik atau tumbuh-tumbuhan. Masa Masalah lah
penc pencem emar aran an
seper seperti ti
penc pencem emar aran an
air,t air,tan anah ah,u ,uda dara ra
sent sentia iasa sa
menghantui menghantui pemikiran manusia manusia tetapi segelintirnya segelintirnya hanya memejam sebelah sebelah mata sahaja. Manusia sebagai khalifah di bumi ini seharusnya seharusnya mengambil mengambil berat terhadap masalah ini dan bukannya menambahkan lagi beban hidup masyarakat yang akan datang. Seperti yang kita ketahui,pencemaran boleh diklasifikasikan kepada empat jenis yang utama iaitu:-
1. Pencemaran Udara 2. Penc Pencem emar aran an Air Air 3. Pence Pencema mara ran n Tana Tanah h 4. Pence Pencema mara ran n Buny Bunyii
2
1.0 PENCEMARAN UDARA 1.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Udara Pencemaran Pencemaran udara udara boleh boleh didefini didefinisikan sikan sebagai sebagai
terdapatnya terdapatnya gas, cecair
atau zarah yang terkandung dalam udara sehingga berlakunya perubahan1 yang menjejaskan kehidupan atau bahan-bahan lain. Pencemaran udara disebabkan oleh oleh
pele pelepa pasa san n
asap asap
mela melalu luii
ekzo ekzos s
kend kender eraa aan, n,
kawa kawasa san n
indu indust stri ri
yang yang
melepaskan asap atau bahan pencemar, dan penggunaan dapur arang atau kayu yang tidak terkawal2. Pencemaran udara boleh dikelaskan kepada dua bahagian iaitu primer dan sekund sekunder. er. Pencem Pencemara aran n udara udara primer primer bermul bermula a apabil apabila a pengha penghasil silan an su sulfu lfurr monoks monoksida ida dan karbon karbon monoks monoksida ida akibat akibat daripad daripada a pembak pembakara aran n yang yang tidak tidak lengkap. Proses ini akan menyebabkan zarah-zarah yang halus terampai di udara dan member memberika ikan n kesan kesan samping sampingan an kepada kepada kesiha kesihatan tan manusi manusia. a. Kebany Kebanyaka akan n pencem pencemara aran n udara udara primer primer ini dil dilepas epaskan kan melalu melaluii ekzos ekzos kendera kenderaan, an, kawasa kawasan n industri yang melepaskan asap atau bahan pencemar, dan penggunaan dapur arang atau kayu yang tidak terkawal3. Pencemaran udara sekunder pula adalah hasil hasil daripada daripada tindak balas sulfur dioksida yang bergabung dengan wap-wap air di udara.
1.2 Kesan–Kesan Pencemaran Udara
1.2.1 Kesan terhadap Kesihatan Manusia Pencemaran udara telah memberi kesan yang buruk terhadap hidupan di dunia pada masa kini. Di antara kesan utama yang menimpa manusia akibat daripada pencemaran udara ialah terhadap sistem pernafasan. Udara dan bahan cema cemarr yang yang terp terper eran angka gkap p dida didala lamn mnya ya akan akan mema memasu suki ki hidu hidung ng atau atau mulut mulut manusia dan memasuki paru-paru melalui trakea. Karbon monoksida (CO) adalah antara antara gas yang yang dapat dapat meracu meracuni ni sis sistem tem pengan pengangku gkutan tan oksige oksigen n dalam dalam darah darah dengan begitu berkesan sekali. Selain itu, bahan cemar Nitrogen Oksida (NO2) boleh menyebabkan edema dan pendarahan pulmonari, bahan cemar gas ozon (O3) boleh menimbulkan menimbulkan kerengsaan4. Habuk, Habuk,asa asap, p, kabus, kabus, wap atau atau bahanbahan1
Environmental Management in Sabah : Issues and Challenge (Hal 3) Environmental Science : A Global Concern (Page464) 3 Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal 40) 4 Environmental Science : A Global Concern (Page477) 2
3
bahan bahan lain lain juga juga mengha menghalan lang g pengli penglihat hatan an mata mata dan juga juga menjeja menjejaska skan n mata mata manusia.
1.2.2 Kesan Terhadap Tumbuh-tumbuhan Tumbuh-tumbuhan Pence Pencema mara ran n udar udara a juga juga memb memberi eri kesan kesan yang yang sang sangat at buru buruk k terh terhad adap ap tumbuh-tumbuhan di dunia ini. Tumbuh-tumbuhan mengalami kerosakan dengan tiga tiga cara cara iaitu iaitu Nekros Nekrosis( is(Keg Kegugu uguran ran daun), daun), Kloros Klorosis is (Pertu (Pertukar karan an warna) warna),, dan perubahan pertumbuhan5. Alfalfa, barli, kapas, gandum dan epal adalah antara tumb tumbuh uhan an yang yang muda mudah h meng mengala alami mi kero kerosa saka kan n deng dengan an baha bahan n cema cemarr su sulf lfur ur dioksi dioksida. da. Selain Selain itu, itu, tomato tomato,, kekacan kekacang, g, bayam bayam dan kentan kentang g juga mengala mengalami mi kerosakan dengan adanya gas ozon di udara. Keadaan ini menyebabkan bumi kekura kekuranga ngan n sumber sumber makana makanan n dan ekonom ekonomii sebaha sebahagia gian n daripa daripada da pendud penduduk uk dibumi juga terganggu.
1.2.3 Kesan Terhadap Haiwan Seterus Seterusnya nya,, bahan bahan cemar cemar juga juga menyeb menyebabk abkan an haiwan haiwan-ha -haiwan iwan teranc terancam am dan terbunuh. Sebagai contoh, di Poza Rica, Mexico, sekumpulan burung kenari, ayam, itik, lembu, khinzir angsa dan anjing telah mati akibat terdedah kepada sulfur sulfur dioksida dioksida (SO2) yang dilepaskan dilepaskan ke udara oleh sebuah loji penapisan penapisan pada tahun 19506.
Kemati Kematian an haiwan haiwan itu disebab disebabkan kan oleh penghad penghadama aman n makana makanan n
haiwa haiwan n yang yang terc tercem emar ar sete setela lah h terd terded edah ah kepa kepada da baha bahan– n–ba baha han n toks toksid id yang yang terdapat di dalam udara. Contoh lain adalah keracunan yang disebabkan oleh plumbum (Pb) yang telah membawa maut kepada lembu dan kuda yang berlaku di Jerman.7 Haiwan-haiwan ini yang meragut kawasan rumput sekitar 5 kilometer dari dari sebuah sebuah kawasan kawasan kilang kilang plumbum plumbum dan zink zink telah telah mengal mengalami ami keracun keracunan an akibat daripada habuk plumbum yang dilepaskan oleh kilang tersebut.
1.2.4 Kesan Terhadap Bahan Baha Bahann-ba baha han n cema cemarr di udar udara a juga juga mengo engoto tork rkan an perm permuk ukaa aan n baha bahan n terut eruta amanya anya
kepa kepada da
bang bangun unan an,,
paka pakaia ian, n,
dan dan
juga juga
bend bendaa-be bend nda a
lain lain8.
Pengotoran berlaku akibat dari pengendapan asap atau zarah halus yang begaris pusat kira-kira 0.3 mikrometer. Selepas beberapa lama, pengendapan ini dapat dilihat dan dipanggil kekotoran, kelunturan, atau kehitaman permukaan. Selain 5
Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal 41) Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal 42) 7 Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal 42) 8 Alam sekitar Anugerah Tuhan (Hal42) 6
4
itu, kakisan logam juga berlaku disebabkan berlakunya kehadiran sulfur dioksida (SO2) (SO2) di dalam dalam udara. udara. Bahan Bahan cemar cemar juga juga menyeb menyebabka abkan n fabricfabric-fab fabrik rik mudah mudah rosak. Keadaan ini telah berlaku di Kanada dan Florida dimana stoking wanita mudah terurai disebabkan oleh kabus halus asid sulfuric yang terdapat di bandarbandar tersebut.
1.2.5 Kesan Terhadap Lapisan Ozon Pencemaran udara juga menyebabkan penyusutan lapisan ozon bumi yang melindungi hidupan di bumi ini daripada sinaran terus matahari 9. Pembebasan gas klorofluorocarbon atau CFC yang digunakan dalam alat-alat penyembur, alat penyaman udara dan peti sejuk menipiskan lapisan ozon ini. Ini menyebabkan lebih banyak banyak sinaran matahari matahari yang sampai sampai ke bumi. Pendedahan Pendedahan secara secara terus kepada cahaya matahari boleh menyebabkan kanser kulit yang amat berbahaya kepa kepada da manu manusi sia a dan dan juga juga hidu hidupa pan n lain. lain. Panc Pancar aran an mata mataha hari ri yang yang teri terik k juga juga menyebabkan menyebabkan berlakunya berlakunya pencairaan pencairaan kepada ais-ais di bahagian bahagian kutub-kutub kutub-kutub bumi dan menyebabkan berlakunya ketidakseimbangan ekosistem di dunia pada masa kini10.
1.2.6 Kejadian Hujan Asid Seterusnya Seterusnya,, pencemaran pencemaran udara juga menyebabkan menyebabkan terbentuknya terbentuknya Hujan asid yang disebabkan oleh penggabungan gas-gas sulfur dioksida dan nitrogen oksida dengan air hujan11. Ianya berlaku apabila gas-gas sulfur oksida (SO2) dan oksida-oksid oksida-oksida a nitrogen nitrogen (NOx) (NOx) dilepaskan dilepaskan ke udara dan bertindakbal bertindakbalas as dengan dengan wap air yang terdapat di atmosfera dan seterusnya menjadi asid sulfurik dan asid nitrik. Asid ini terkumpul di dalam awan dan awan pula bergerak ke tempattempat lain dan membawa asid-asid tersebut. Asid itu akan turun bersama-sama dengan hujan dan menimpa hidupan yang terdapat di dunia. Ianya membunuh tumbuh-tumbuhan dan juga hidupan air. Ia juga boleh menghakis pakaian, kertas dan bahan binaan bangunan. Selain itu, asid tersebut juga meresap kedalam tanah tanah dan menyeb menyebabk abkan an kualit kualitii tanah tanah berkura berkurang ng dan menjadi menjadikann kannya ya tidak tidak subur12.
1.2.7 Kesan Rumah Hijau dan Pemanasan Global Kesan yang paling ketara dan sedang hangat deperkatakan oleh seluruh warga dunia pada masa kini adalah kesan pemanasan global yang disebabkan 9
Monitoring The Environment (Page 28) Global Environmental Issues : A Climatological Approach (Page176) 11 Global Environmental Issues : A Climatological Approach (Page70) 12 Alam sekitar Anugerah Tuhan (Hal. 45) 10
5
oleh oleh kesan kesan ruma rumah h hija hijau u13. Kena Kenaika ikan n su suhu hu bumi bumi dan dan peni penipis pisan an lapis lapisan an ozon ozon menjadi menjadi punca kepada pemanasan pemanasan global global ini yang dapat dirasakan dirasakan oleh seluruh pendud penduduk uk bumi. bumi. Kenaik Kenaikan an suhu suhu bumi bumi dis diseba ebabkan bkan oleh oleh pembeb pembebasa asan n gas-ga gas-gas s karbon dioksida dan terkumpul di dalam udara. Gas karbon dioksida yang terlalu bany banyak ak meny menyeb ebab abkan kan haba haba di bumi bumi terp terpera erang ngka kap p dan dan akhi akhirn rnya ya su suhu hu bumi bumi mening meningkat kat dan persek persekita itaran ranya ya menjadi menjadi panas. panas. Penyus Penyusuta utan n lapisa lapisan n ozon ozon juga juga adal adalah ah fakt faktor or utam utama a keja kejadi dian an pema pemana nasa san n glob global al ini ini14. Pema Pemana nasa san n glob global al menyebabkan keadaan bumi menjadi panas, ekosistem terganggu, banjir berlaku secara kerap dan juga berlakunya kejadian alam yang tidak norma normall15. Kebakaran hutan yang berlaku juga sedikit sebanyak memberi kesan kepada suhu di bumi ini dan juga menjejaskan kualiti udara.
1.2.8 Kesan Terhadap Atmosfera Kesan terhadap atmosfera yang dibawa oleh pencemaran udara pula ialah mengurangka mengurangkan n jarak penglihatan penglihatan16. Contoh Contoh yang yang paling paling jelas jelas ialah ialah kebakar kebakaran an besar besar yang yang berlaku berlaku di hutan hutan Indones Indonesia ia pada pada tahun tahun 1997 1997 telah telah menyeb menyebabk abkan an beberapa buah Negara di Asia Tenggara mengalami keadaan jerebu yang sangat teruk termasuk Malaysia. Selain itu, pertambahan pertambahan kepekatan kepekatan karbon dioksida dalam dalam atmo atmosf sfer era a turu turutt meni mening ngkat katkan kan su suhu hu bumi bumi yang yang tela telah h menc mencet etus uska kan n perbincanga perbincangan n hebat di kalangan kalangan para saintis di abad ini. Para saintis mendapati mendapati bahawa kepekatan karbon dioksida bertambah dari 0.032 peratus pada tahun 1968 1968 kepada kepada 0.038 0.038 peratu peratus s pada pada tahun tahun 2000. 2000. Mengik Mengikut ut analis analisis is tersebu tersebut, t, ia menyeb menyebabka abkan n pening peningkat katan an suhu suhu sebany sebanyak ak 0.5 darjah darjah selsiu selsius, s, dan kesan kesan ini dikenali sebagai kesan ‘rumah hijau’.
13
Global Environmental Issues : A Climatological Approach (Page176) Global Environmental Issues : A Climatological Approach (Page121) 15 Global Forest : Issues For Six Billion People (Page266) 16 Alam sekitar Anugerah Tuhan (Hal. 45) 14
6
2.0PENCEMARAN AIR 2.1
Pengenalan Kepada Pencemaran Air
Penc Pencem emar aran an air air
ini ini
berl berlak aku u
apab apabil ila a
terd terdap apat at peru peruba baha han n
dari dari segi segi
kandun kandungan gan,, keadaan keadaan,, warna warna dan kualit kualitii sehinn sehinnga ga tidak tidak sesuai sesuai dan member memberii kesan apabila digunakan17. Penc Pencem emar aran an berl berlak aku u sama sama ada ada dari dari segi segi biol biolog ogi, i, kimi kimia, a, dan dan fizi fizik k18. Pencemaran air bukan hanya berlaku di sungai sahaja,tetapi juga di laut,pantai dan lain-lain secara sengaja atau tidak sengaja. Punca utama yang menghasilkan pencemaran ini lebih kepada bahan pencemar dari kilang-kilang yang berdekatan dengan dengan sumber sumber air tersebut. tersebut. Keadaan atau tahap pencemaran pencemaran sumber sumber air boleh dinilai berdasarkan beberapa faktor yang mempengaruhi kualiti air tersebut iaitu oksigen terlarut, keperluan oksigen biokimia (BOD), zat terlarut dalam air, pH, dan suhu. Secara Secara saintifik, saintifik, pencemaran air boleh diklasifikasikan diklasifikasikan kepada beberap beberap jenis iaitu pencemaran fisika, kimiawi, fisiologis dan biologi. Pencemaran fisika ini ditent entukan kan
oleh
peru erubahan
warna,
suhu
dan
kekeru keruh han
sumber
air
tersebut.punca yang biasanya menyebabkan pencemaran jenis ini ialah seperti pembuangan sampah dan daun-daun yang merupakan medium yang terapung di atas air. Manakala pencemaran kimiawi biasanya disebabkan oleh zat organik termas termasuk uk protei protein, n, karbohi karbohidra dratt dan lemak lemak dan bahan bahan buanga buangan n indust industri ri yang yang mengandungi garam beracun serta tumphan minyak di laut. Selain itu, ia juga berpun berpunca ca daripa daripada da persen persenyaw yawaan aan organo organoklor klor pada pada ins insekt ektisi isida, da, fungis fungisida ida dan herbisida. Seterusnya pencemaran fisiologi dapat dikenalpasti daripada bau dan rasa rasa yang yang tida tidak k meny menyen enan angk gkan an pada pada su sumb mber er air. air. Penc Pencem emar aran an jeni jenis s ini ini disebabkan oleh persenyawaan amina, fluol dan merkaptan. Pencemaran biologi
17 18
Environmental Science : A Global Concern (Hal. 439) Environmental Management in Sabah : Issues and Challenges (Hal. 3)
7
pula disebabkan oleh mikroorganisma dalam sumber air tersebut seperti bakteria patogen, virus, protozoa, parasit dan zat toksin 19.
2.2 Kesan-Kesan Pencemaran Air
2.2.1 Kesan Terhadap Kesihatan Manusia Manusia Kesan-kesan daripada pencemaran air ini menimbulkan banyak masalah terhadap hidupan-hidupan di dunia pada masa kini termasuklah manusia sendiri. Baha Bahann-ba baha han n yang yang dibu dibuan ang g dalam dalam su sung ngai ai akan akan meng mengur uran angk gkan an kandu kandung ngan an oksigen dalam air20, tersebut mati apabila memakan memakan bahan beracun dari sumber air yang telah tercemar ini. Manusia juga akan mendapat penyakit yang serius jika jika mengam mengambil bil sumber sumber makana makanan n daripa daripada da hidupa hidupan n air21. Manusi Manusia a juga boleh mendap mendapat at penyak penyakit it atau atau masala masalah h kesiha kesihatan tan yang yang teruk teruk jika meminum meminum atau atau meng menggu guna nakan kan air air yang yang terc tercem emar ar.. Sela Selain in itu, itu, samp sampah ah-s -sar arap ap dan dan najis najis yang yang dibuang ke dalam air juga menggalakkan bakteria untuk terus membiak dan menjad menjadii masala masalah h kepada kepada kehidu kehidupan pan di dalam dalam air mahupu mahupun n kepada kepada manusi manusia a sendiri
2.2.2 Kesan Kepada Kualiti Air Penggunaan Penggunaan air laut juga terutamanya terutamanya sebagai agen penyejuk penyejuk bagi mesin dalam sektor janakuasa elektrik merosakkan kualiti air22. Air yang panas selepas digunakan digunakan untuk untuk menyejukkan menyejukkan mesin-mesin mesin-mesin dalam sektor ini akan disalurkan disalurkan semula ke laut. Ini menyebabkan seluruh kawasan saliran laut itu akan menjadi panas panas dan mengak mengakiba ibatka tkan n hidupa hidupan n di kawasan kawasan itu sukar sukar untuk untuk berada beradapta ptasi si kerana keadaan suhu airnya yang tinggi dan meningkat secara mendadak justeru mengganggu ekosistem hidupan di laut secara perlahan-lahan.
19
Alam Sekitar Angerah Tuhan (Hal 21) Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal.22) 21 Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal.23) 22 Masalah Semasa Alam Sekitar di Malaysia (Hal. 60) 20
8
Bahan-bahan toksid yang dibuang akan memberi kesan terhadap kitaran makanan dengan mempengaruhi dan meracuni hidupan-hidupan di sungai dan tasik seperti rumpair, burung, ikan dan hidupan lain. Bahan-bahan toksid yang bercampur dengan air sungai atau tasik,secara langsung akan mempengaruhi kualiti air minuman. Hal ini memberi kesan negatif terhadap kesihatan, seperti kehadiran kehadiran nitrat nitrat yang berlebihan dalam air minuman minuman yang akan mengakibatka mengakibatkan n keracunan darah kepada bayi kecil dan barah kepada orang dewasa.
2.2.3 Mengurangkan Kandungan Oksigen Terlarut Proses Proses yang dihasilkan dihasilkan oleh industri industri terutamany terutamanya a industri industri pemprosesan pemprosesan makanan biasanya kaya dengan nutrien inorganik contohnya nitrogen, fosforus dan kalium disamping sebatian-sebatian organik terlarut23. Oleh itu, nutrien ini menyeb menyebabka abkan n risiko risiko pencem pencemara aran n dilupus dilupuskan kan secara secara tidak tidak langsu langsung ng di dalam dalam sungai sungai atau atau tasik tasik dan mengha menghasil silkan kan keadaa keadaan n eutrofi eutrofikas kasi. i. Sebatia Sebatian n organi organik k terlarut mengurangkan jumlah kandungan oksigen terlarut(BOD).
2.2.4 Sistem Air Bawah Tanah Tercemar Sesetengah Sesetengah kilang akan memperuntu memperuntukkan kkan kawasan kawasan untuk pembuangan pembuangan sisa-sisa kilang. Tetapi, apabila berlaku hujan lebat atau loji pecah, sisa-sisa ini akan terkeluar dan menyebabkan dua masalah iaitu, pertama ialah jika sisa ini mengal mengalir ir di permuka permukaan, an, maka maka ianya ianya akan akan mengal mengalir ir di dalam dalam sis sistem tem salira saliran n terutamanya parit dan sungai 24. Masalah Masalah kedua kedua pula
ialah ialah sekiran sekiranya ya sisa sisa ini
mengal mengalir ir ke dalam dalam sis sisem em bawah bawah tanah tanah yang yang akan akan menyeb menyebabk abkan an sis sistem tem air bawah tanah tercemar tercemar25. KeduaKedua-dua dua masala masalah h tersebu tersebutt akan akan merosa merosakkan kkan dan mencemarkan hidupan dan keadaan air itu sendiri.
2.2.5 Menjejaskan Keindahan Alam Seterus Seterusnya nya,, pencem pencemara aran n air juga juga menyeb menyebabk abkan an keinda keindahan han dunia dunia pada pada masa asa
kini kini
terje erjeja jas. s.
Pant Panta ai-pa i-pant nta ai
yang ang
23
Economic Losses From Marine Pollution (Hal. 91) Environmental Indicator Report (Hal 15) 25 Environmental Science : A Global Concern (Hal. 450) 24
9
dipe dipen nuh
deng dengan an
sampa ampah h
sarap arap
menjengkelkan dan tidak indah untuk dipandang. Sampah sarap yang dibuang di laut menjadi punca hal tersebut berlaku. Keadaan air laut ataupun sungai yang berbau berbau busuk akibat daripada daripada bakteria-bakt bakteria-bakteria eria daripada daripada bahan-bahan bahan-bahan cemar yang dibuang ke dalam air laut atau sungai mewujudkan keadaan yang tidak selesa kepada manusia dan juga hidupan lain di dunia in inii26.
2.2.6 Banjir Selain itu pencemaran pencemaran air juga menjadi punca kepada banjir yang berlaku di duni dunia a pada pada masa masa kini kini.. Banj Banjirir-ba banj njir ir yang yang kerap kerap berl berlak aku u dise diseba babk bkan an oleh oleh tersum tersumbat batnya nya parit parit yang yang sepatu sepatutny tnya a mengal mengalirka irkan n air ke laut laut ataupu ataupun n sungai. sungai. Apabila sampah sarap menyumbatkan aliran air tersebut, banjir mudah berlaku dan menyeb menyebabka abkan n persekit persekitara aran n kotor kotor apabil apabila a banjir banjir terseb tersebut ut berlak berlaku. u. Kesan Kesan langsung langsung daripadanya daripadanya adalah kemusnahan kemusnahan tapak pembiakan pembiakan rantai rantai makanan, makanan, dan juga mempengaruhi mempengaruhi pembuatan pembuatan makanan, produktiviti produktiviti makanan, makanan, dan kos meningkat27.
2.2.7 Kemusnahan Hidupan Akuatik Di
Mala Malays ysia ia,,
akti aktivi viti ti
peri perind ndus ustr tria ian, n,
urba urbani nisa sasi si,,
sert serta a
perl perlad adan anga gan n
menyeb menyebabka abkan n pencem pencemara aran n logam logam berat, berat, racun racun makhlu makhluk k perosa perosak, k, pencemr pencemran an organik serta peningkatan keledak dalam air28. Ia merupakan pencemaran utama yang memusnahkan kehidupan akuatik. Laluan utama pencemaran dari darat ke lautan adalah melalui sungai. Sungai-sungai yang tercemar seperti Sungai Juru, Sungai Sungai Pinang, Pinang, Sungai Sungai Sepang Sepang,, Sungai Sungai Jejawi, Jejawi, Sungai Sungai Kelang Kelang,, Sungai Sungai Perai, Perai, Sungai Buloh dan beberapa sungai mengalirkan berbagai jenis racun, keledak bahan kumbahan dan najis haiwan ke dalam lautan. Spesies yang sensitif akan lama lama kelam kelamaa aan n leny lenyap ap,, sama samada da dis diseb ebab abkan kan oleh oleh kemat kematian ian indiv individu idu atau atau kegagalan pembiakan. Bagi spesies yang tahan lasak, pengumpulan bahan toksik dalam dalam badan badan mereka mereka boleh boleh menyeb menyebabk abkan an risiko risiko yang yang tinggi tinggi kepada kepada haiwan haiwan-haiwan yang terletak di penghujung rantaian makanan, termasuk manusia.
26
Teori Ekonomi Alam Sekitar (Hal. 4) Economic Losses from Marine Pollution (Hal. 101) 28 Masalah Semasa Alam Sekitar di Malaysia (Hal. 45) 27
10
3.0PENCEMARAN TANAH 3.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Tanah
Pencemaran Pencemaran tanah bermaksud bermaksud perbuatan yang berlaku kepada sesuatu sesuatu kawasan sehingga terjadinya pertukaran warna, kesuburan dan hakisan. Ianya dise diseba babka bkan n oleh oleh baha bahan n buan buanga gan n dala dalam m bentu bentuk k ceca cecair ir atau atau pepe pepeja jal. l. Baha Bahan n pencem pencemar ar ini terdiri terdiri daripad daripada a pencem pencemar ar organi organik, k, kimia kimia atau atau fizik. fizik. Keseri Keseriusa usan n penc pencem emar aran an
tana tanah h
berg bergan antu tung ng
kepa kepada da
kesu kesubu bura ran n
tana tanah. h.
Penc Pencem emar aran an
menunj menunjukka ukkan n tahap tahap serius serius apabila apabila kesubu kesuburan ran tanah tanah sudah sudah hilang hilang dan akan akan bertukar warna menjadi kehitaman serta tumbuh-tumbuhan di kawasan tersebut menjadi layu. Kebanyakan tanah yang merosot kualitinya adalah disebabkan oleh aktiviti manusia itu sendiri. Aktiviti-aktiviti seperti perlombongan, tebus guna tanah yang mengorbankan kawasan terumbu karang, penebangan hutan yang menyebabkan aliran tanah dari darat masuk ke dalam laut, pembuangan sampah sarap dan kumbahan kumbahan yang tidak tidak terkawal, pembuanga pembuangan n sisa toksik dan sisa sisa nuklear, nuklear, dan tumpahan minyak menyebabkan tanah tercemar.
3.2 Kesan-Kesan Pencemaran Tanah
3.1.1
Tanah Beracun
11
Kesan daripada pencemaran tanah ini kepada dunia sangat ketara seperti pencemaran-pencemaran lain juga. Inya juga memberi kesan yang sangat buruk terhadap kesihatan manusia serta hidupan lain. Pembuangan sampah-sarap, sisa toksik dan nulear menjadikan tanah beracun dan tidak boleh didiami. Contoh yang paling ketara adalah letupan loji nuklear di Chernobyl, Russia29. Kesannya dapat dirasai hingga ke Sweden, kerana 23 orang telah dilaporkan mati akibat daripa daripada da kesan kesan radioa radioakti ktiff nuklear nuklear terseb tersebut. ut. Semua Semua pendud penduduk uk di sekita sekitarny rnya a dipindahkan dan di sesetengah tempat, penjualan daging terpaksa dihentikan kerana kadar pencemaran terlalu tinggi dan membahayakan kesihatan.
3.2.2 Penyebaran Kuman-Kuman Penyakit Selain itu, sampah-sarap yang dibuang di kawasan-kawasan lapang menjadi tempat pembiakan kuman penyakit 30. Tikus, lipas dan lalat dan haiwan perosak yang lain tertumpu di kawasan ini dan menyebarkan kuman-kuman penyakit ke tempat-tempat lain. Jika makanan yang dihinggapi lalat atau dimakan lipas , manusia mudah keracunan makanan dan seterusnya diserang penyakit yang serius.
3.2.3 Kerosakan Tanah dan Kualitinya Pence Pencema mara ran n tana tanah h juga juga mero merosa sakka kkan n tana tanah h dan dan kuali kualiti tiny nya. a. Sisa Sisa-s -sis isa a industri industri dan hasil tumpahan daripada kenderaan kenderaan pengangkut pengangkut menjadikan menjadikan tanah rosak dan kurang berkualiti. Tanah yang kurang berkualiti menyebabkan tumbuhtumbuhan atau sayur-sayuran yang ditanam tidak hidup dengan sempurna dan tidak tidak subur. subur. Hujan Hujan asid asid yang yang meresa meresap p ke dalam dalam tanah, tanah, perlomb perlombing ingan an yang yang berlebihan, penebangan hutan atau pembalakan menyebabkan tanah terhakis dan rosak. Selain itu penggunaan racun serangga atau rumpai turut berperanan mengu engura rang ngka kan n
kua kualit liti
tanah anah..
Kema Kemaju juan an
dari dari
segi egi
penga engang ngku kuta tan n
juga juga
menyebabkan banyak kawasan tanah telah digunakan untuk tujuan pembinaan jalanraya, landasan keretapi dan lapangan terbang.
29 30
Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal. 60) Environmental Science : A Global Concern (Hal. 455)
12
3.2.4 Tanah Gersang Sete Seteru rusn snya ya tana tanah h juga juga menj menjad adii gers gersan ang g atau atau menja enjadi di tana tanah h guru gurun n disebabkan oleh penggunaan tanah secara berlebihan dan tidak terkawal. Usaha pertan pertanian ian yang yang dil dilaku akukan kan ke atas atas tanah tanah yang yang kurang kurang berkual berkualiti iti (tida (tidak k subur) subur),, yang sering berlaku ke atas negara-negara yang kurang hujan, padang ragut yang yang terhad terhad tetapi tetapi mempun mempunyai yai ternaka ternakan n yang yang banyak banyak,, sehing sehingga ga berlaku berlakunya nya overgizing dan seterus seterusnya nya padang padang ragut ragut menjad menjadii gondol gondol,, dan pertam pertambah bahan an penduduk penduduk yang terlalu tinggi yang memerlukan memerlukan kawasan kawasan penempatan penempatan adalah antara punca-punca kejadian tanah gersang31.
3.2.5 Membunuh Haiwan Bawah Tanah Pencemaran tanah ini juga membunuh haiwan di bawah tanah ataupun apa-apa sahaja hidupan bawah tanah 32. Racun serangga yang disembur masuk dan berkumpul berkumpul ke dalam tanah dan bahan-bahan bahan-bahan cemar cemar seperti sisa toksik toksik dan nuklear membunuh haiwan-haiwan bawah tanah tersebut.
3.2.6 Hakisan Tanah Satu Satu lagi lagi kesan kesan pencem pencemara aran n tanah tanah ini adalah adalah hakisa hakisan. n. Hakisan Hakisan tanah tanah adalah salah satu fenomena yang sangat sering berlaku di seluruh dunia. Ianya buka bukan n saha sahaja ja meru merugi gikan kan dari dari su sudu dutt kewa kewanga ngan n dan dan ekono ekonomi mi bahk bahkan an juga juga mengancam keselamatan dan nyawa manusia, misalnya tanah runtuh dan juga gempa gempa bumi. bumi. Terdapa Terdapatt banyak banyak negara negara-neg -negara ara yang yang sedang sedang diancam diancam hakisa hakisan n tanah. Di negara-negara tertentu juga, angin menjadi salah satu agen yang boleh menyebabkan hakisan. Antara aktiviti-aktiviti manusia yang boleh menyebabkan hakisan adalah pembersihan dan pembajakan serum bukit yang menyebabkan tiada tumbuhan yang dapat menahan tanah daripada dialirkan bersama-sama dengan dengan air apabila hujan lebat, lebat, penebangan penebangan hutan, hutan, padang ragut yang yang meluas dan berlebihan, dan penanaman secara meluas hanya satu jenis tanaman 33.
31
Alam Sekitar Anugerah Tuhan (Hal. 63) Masalah Semasa Alam Sekitar di Malaysia (Hal. 23) 33 Masalah Semasa Alam Sekitar di Malaysia (Hal. 24) 32
13
4.0
PENCEMARAN BUNYI
4.1 Pengenalan Kepada Pencemaran Bunyi
Pencemaran bunyi adalah keadaan dimana sesuatu bunyi itu tidak disukai kerana memberi ketidakselesaan terhadap pendengaran34. Secara saintifik, ia didefinisikan sebagai signal yang tidak memberi apa-apa informasi dan kekuatannya berubah secara mendadak dari masa ke semasa. Pencemaran bunyi mungkin tidak diambil perhatian secara serius namun i a juga memberi kesan buruk terhadap dunia pada masa kini. Pencemaran bunyi berpun berpunca ca daripad daripada a kendera kenderaan, an, perind perindust ustrian rian,, pembin pembinaan aan,, persekit persekitara aran n dan sebagainya35. Jenis bunyi bising adalah seperti Steady Wide Band Noise yang meliputi buny bunyii deng dengan an bata batas s ulang ulangan an yang yang luas luas,, cont contohn ohnya ya mesi mesin n bias biasa, a, keriuh keriuhan an di Pasar, dan trafik36. Seterusnya Seterusnya Steady Steady Narrow Narrow Band Band Noise Noise iaitu iaitu tenaga tenaga bunyi bunyi tertum tertumpu pu kepada kepada ulanga ulangan n tertent tertentu u sepert sepertii mesin mesin rumput rumput,, gergaj gergajii rantai rantai,, dan pengetam. pengetam. Selain itu, Impact Impact Noise iaitu iaitu bunyi bunyi tungga tunggall yang yang pendek pendek sepert sepertii letupan, letupan, tembakan, tembakan, senjatapi, senjatapi, Repeated Impact Noise iaitu bunyi tunggal yang berulangan berulangan seperti memaku, memaku, memahat, memahat, dan akhir sekali Intermittent Noise iaitu seperti pengangkutan udara dan lalulintas.
4.2 Kesan-Kesan Pencemaran Bunyi 34
Masalah Semasa Alam Sekitar di Malaysia (Hal. 70) Global Environmental Issues : A Climatoligical Approach (Hal. 184) 36 Pencemaran Udara dan Bunyi (Hal. 33) 35
14
4.2.1 Menggangu Persekitaran Kesa Kesann-ke kesa san n
penc pencem emar aran an
buny bunyii
terh terhad adap ap
duni dunia a
pada pada
masa masa
kini kini
termasuklah termasuklah menggangu menggangu persekitaran persekitaran dengan keadaan bunyi yang bising bising dan melampau37. Pencem Pencemara aran n bunyi bunyi menyeb menyebabk abkan an keadaa keadaan n persikit persikitara aran n sangat sangat bising dan menjadikan kehidupan manusia serta hidupan lain terganggu. Haiwan juga akan merasa takut dan berasa terpaksa berhijrah ke habitat baru yang lebih senyap38. Ini Ini akan akan meny menyeb ebab aban an gang ganggu guan an ekosi ekosist stem em dan dan memb member er masa masala lah h kepada manusia juga.
4.2.2 Masalah Pendengaran Manusia Pencemaran bunyi menyebabkan kerosakan pada telinga manusia secara serta-merta dan juga secara kronik. Sekiranya telinga menerima bunyi yang kuat iaitu lebih daripada 120 dB, selaput tympanum di dalam telinga akan pecah serta keros erosak akan an
tula tulang ng
kecil ecil
pada pada
telin elinga ga
dan dan
ini ini
meny enyeba ebabkan bkan
kehi kehila lang ngan an
pendengaran kekal. Pendedahan berpanjangan kepada bunyi kuat iaitu lebih 85 dB dalam dalam masa masa 8 jam sehari, sehari, ia akan akan merosa merosakkan kkan koklia dan menyeb menyebabk abkan an pendengran menjadi tidak berkualiti dan kemungkinan juga akan menjadi pekak secara perlahan-lahan Kesa Kesann-kes kesan an di luar luar telin telinga ga pula pula adal adalah ah sepe sepert rtii kesa kesan n fisi fisiolo ologi gi iait iaitu u mening meningkat katkan kan tekana tekanan n darah, darah, mening meningkat katkan kan pergera pergerakan kan otot, otot, meningk meningkatk atkan an pergerakan gastrik dan pembesaran pupil39. Seterusnya kesan psikomatik seperti saki sakitt kepa kepala la,, peni pening ng,, loya loya,, munt muntah ah,, perg perger erak akan an mata mata tak tak dapa dapatt dika dikawa wal, l, gangguan percakapan, dan juga memberi kesan kepada tingkahlaku40.
37
Pencemaran Udara dan Bunyi (Hal. 34) Global Forest : Issues For Six Billion People (Hal. 264) 39 Pencemaran Udara dan Bunyi (Hal. 34) 40 Pencemaran Alam Sekitar (Hal. 25) 38
15
PENUTUP Pence Pencema mara ran n alam alam sekit sekitar ar memb memberi eri bany banyak ak kesa kesan n yang yang sang sangat at buru buruk k terh terhad adap ap dunia dunia pada pada masa masa kini. kini. Keja Kejadi dian an huja hujan n asid asid,, kesan kesan ruma rumah h hija hijau, u, penipisan ozon adalah antara kesan-kesan pencemaran alam sekitar yang serius dan perlu ditangani segera sebelum ia menjadi lebih kritikal. Manusia dan juga hidupan lain saling berkait untuk terus hidup di dunia ini. Manusia memerlukan bahan makanan. Sekiranya sumber makanan dicemari, maka tiadalah sumber makanan untuk manusia. Sekiranya Sekiranya penduduk penduduk dunia dunia atau manusia manusia
bersikap bersikap sambil sambil lewa dengan dengan
keadaan alam sekitar yang semakin tercemar ini, dunia mungkin akan menjadi semakin kritikal dan hidupan lain di muka bumi ini akan terjejas atau pupus secara tidak langsung dan kemungkinan dunia akan musnah secara perlahanlahan. Manusia Manusia
seharusnya seharusnya bertanggu bertanggungjawa ngjawab b dan menjaga serta serta memulihara memulihara
alam alam sekita sekitar. r. Jika Jika pencem pencemara aran n dibiar dibiarkan kan berter berterusa usan, n, bumi bumi akan akan kehila kehilanga ngan n keindahannya dan mungkin suatu hari nanti, dunia ini tidak boleh lagi didiami oleh sebarang hidupan termasuklah manusia. Manusi Manusia a seharu seharusny snya a telah telah memulak memulakan an usaha-u usaha-usah saha a untuk untuk melaku melakukan kan pemuliharaan terhadap alam sekitar yang telah musnah ataupun terjejas pada masa masa sekara sekarang. ng. Manusi Manusia a tidak tidak lagi lagi boleh boleh menung menunggu gu sehing sehingga ga tibany tibanya a masa masa keadaa keadaan n alam alam sekita sekitarr menjad menjadii benar-b benar-bena enarr kritikal kritikal,, dan barulah barulah mengam mengambil bil tind tindak akan an,, keran kerana a sega segala la-g -gala alany nya a mung mungki kin n akan akan terl terlam amba batt dan dan tida tidak k bole boleh h diselamatkan lagi.
16
Kesimp Kesimpula ulanny nnya, a, manus manusia ia harus harus peka peka terhad terhadap ap isu isu-is -isu u alam alam sekita sekitarr dan berus berusah aha a untu untuk k meng mengela elakka kkan n seba sebara rang ng akti aktivi viti ti yang yang boleh boleh meny menyeba ebabk bkan an pencemaran serta berusaha memulihara alam sekitar untuk kesejahteraan hidup masa hadapan.
RUJUKAN Abu Bakar Yang.2004. Alam Alam Sekitar Anugerah Tuhan.Kuala Tuhan .Kuala Lumpur : IKIM Bryan Cartledge.1992.Monitoring Cartledge.1992.Monitoring The Environment .United .United States of America : Oxford University Press David D. Kemp.1990.Global Kemp.1990.Global Environmental Issue: A Climatological Approach.London Approach.London : Routledge Douglas D.Ofiara, Joseph J.Seneca.2001.Economical J.Seneca.2001.Economical Losses From Marine Pollution. United States Of America:Island Press ECD Sabah.2002.Environmental Sabah.2002.Environmental Management In Sabah:Issues And Challenge.Kota Challenge.Kota Kinabalu : ECD Sabah EPD Sabah.2003.Environmental Sabah.2003.Environmental Indicator Report.Kota Report.Kota Kinabalu : EPD Sabah. Harry M. Freeman.1995.Industrial Freeman.1995.Industrial Pollution Prevention Handbook . United States Of America : McGraw-Hill, Inc Ismail Sahid.1985.Masalah Sahid.1985.Masalah Alam Sekitar Di Malaysia.UKM:UKM Malaysia.UKM:UKM Jan G Laurman, Roger A. Sedjo.1992. Global Forest: Issues For Six Billion People.New People.New Yor: McGraw-Hill,Inc.
17
Jasman Ahmad & Siti Razmah Idris.1996.Pencemaran Idris.1996. Pencemaran Udara dan Bunyi.Kuala Bunyi.Kuala Lumpur : Penerbit Mikamas Jasman Ahmad.1996.Pencemaran Ahmad.1996. Pencemaran Alam Sekitar.Kuala Sekitar.Kuala Lumpur : Eddiplex Sdn. Bhd. Mohaidi Tajuddin.1989.Teori Tajuddin.1989.Teori Ekonomi Alam Sekitar.Kula Sekitar.Kula Lumpur: Dewan Bahasa Dan Pustaka William P.Conningham, Barbara Woodworth.1990.Environmental Woodworth.1990.Environmental Science: A Global Concern.United Concern.United States of America: WM C.Brwon Publishers
LAMPIRAN
Pencemaran Udara : Pelepasan Asap dari kilang
18
Pencemaran Air
19
Pencemaran Tanah
20
A homework by Valsonz & friends. Feel free to use. Http://mrvalsonz.blogspot.com
21
