Pencemaran Alam Sekitar

JAMALUDDIN BIN ABU BAKAR 720629065019001 OUMH 3203

PENDAHULUAN

D

ewasa ini kita sering disajikan dengan paparan tentang kemusnahan

alam sekitar atau lebih tepat lagi pencemaran alam sekitar. Paparan

bukan sahaja melalui surat khabar dan majalah malahan televisyen juga acap kali membuat liputan tentang pencemaran ini. Terlebih dahulu, mari kita kita fahami apa yang dimaksudkan dengan pencemaran alam sekitar. Pencemaran ialah perbuatan mencemarkan atau mengotorkan. Pencemaran alam ialah perbuatan mencemarkan kebersihan alam sekeliling dgn sampah-sarap dan sebagainya. Pembuangan bahan-bahan buangan secara tidak terkawal boleh mengakibatkan pencemaran alam sekitar. Selain itu, pencemaran merupakan merupakan kehadiran atau penambahan penambahan sesuatu bahan semulajadi atau bukan semulajadi ke dalam alam persekitaran, sehingga merosakkan sebahagian atau keseluruhan ekosistem. Pencemaran ialah sebarang perubahan atau gangguan fizikal, kimia, dan biologi pada mana-mana alam sekitar yang menyebabkan menyebabkan keseimbangan alam terjejas. Pencemaran juga boleh didefinisikan sebagai pengumpulan bahan-bahan yang tidak sesuai kepada kehidupan di di persekitaran kita. Bahan-bahan yang tidak sesuai ini dipanggil bahan-bahan pencemar.

JENIS-JENIS PENCEMARAN Terdapat beberapa jenis pencemaran alam sekitar yang terjadi di Malaysia. Antaranya ialah: •

Pencemaran udara

•

Pencemaran air

•

Pencemaran bunyi

1

The world’s largest digital library

Try Scribd FREE for 30 days to access over 125 million titles without ads or interruptions! Start Free Trial Cancel Anytime.










•

Pencemaran tanah

•

Pencemaran cahaya atau sinaran

•

Pencemaran haba atau terma

•

Pencemaran alam marin

Pencemaran Udara Pencemaran udara merupakan pengotoran udara dengan bahan cemar pada kepekatan yang dapat mengganggu kebolehan penyerakan udara secara normal. Pencemaran udara mungkin boleh memberi kesan terhadap kesihatan, keselamatan dan keselesaan manusia ataupun harta benda. Pencemaran udara berlaku bila bila terdapat bahan-bahan pencemar di udara. Contoh bahanbahan pencemar ini ialah habuk, debu, asap dan gas-gas beracun. Bahan pencemar udara berbentuk gas beracun adalah seperti karbon monoksida, sulfur dioksida, nitrogen dioksida, dan hidrokarbon. Pencemaran Air Pencemaran air termasuklah pembuangan sisa toksik ke dalam sungai oleh kilang-kilang, pembuangan sisa pertanian seperti najis haiwan dan racun makhluk perosak ke dalam sungai dan tasik. Selain daripada itu, tumpahan minyak dari kapal juga boleh menyebabkan pencemaran air. Bahan buangan seperti ammonia, sianida dan sisa-sisa asid akan menyebabkan keracunan kepada hidupan sungai dan laut. Ianya mengancam kehidupan di air yang boleh menyebabkan kematian. Pencemaran Bunyi










kurang daripada 55 dB. Jika seseorang terdedah secara berterusan di persekitaran bunyi yang melebihi 80 dB, beliau akan mengalami sakit kepala, gangguan emosi dan yang paling teruk boleh menyebabkan seseorang itu menjadi pekak. Pencemaran bunyi berlaku daripada bunyi enjin kenderaan, tempat hiburan atau pasar malam, pengorek jalan, pemotong rumput dan sebagainya. Pencemaran Tanah Tumpahan minyak dan sisa kimia boleh menyebabkan tanah menjadi tidak sesuai untuk tumbuhan hidup di kawasan tersebut. Contohnya, apabila tumpahan minyak berlaku di kawasan padang, rumput di situ terjejas dan mungkin menyebabkannya tidak dapat hidup. Pencemaran tanah juga boleh terjadi akibat aktiviti penggondolan bukit, pembuangan sampah-sarap di merata-rata tempat, penyemburan racun serangga serta aktiviti pembinaan, perlombongan dan pembalakan. Contoh paling mudah yang dapat kita lihat ialah peristiwa tanah runtuh yang berlaku semenjak kebelakangan ini. Kebanyakan peristiwa tanah runtuh tersebut berlaku akibat penggondolan tanah di kawasan tanah tinggi untuk dijadikan kawasan petempatan. Peristiwa terbaharu yang berlaku ialah di Kampung Pasir, Hulu Klang yang mengakibatkan 4 orang terbunuh. Pencemaran Cahaya atau Sinaran Pembakaran terbuka menyebabkan sinaran terjejas akibat jerebu, jarak penglihatan rendah dan fotosintesis kurang berkesan. Asap yang berlebihan di udara daripada pembakaran terbuka akan menyebabkan alam sekeliling










jerebu bukan sahaja di kawasan Kalimantan dan Sumatera bahkan negara kita juga turut terjejas. Pada tahun 2005, negara kita telah mengalami jerebu yang amat teruk sehingga beberapa kawasan di sekitar Lembah Klang terpaksa diisytiharkan darurat. Pembinaan bangunan yang tinggi juga boleh menyebabkan cahaya tidak dapat sampai ke tanah. Seterusnya, ia akan menyebabkan pokok kurang mendapat cahaya dan ini menyebabkan permasalahan bagi tumbuh-tumbuhan untuk melakukan proses fotosintesis. Pencemaran radiokatif juga amat merbahaya. Salah satu peristiwa yang tidak dapat dilupakan oleh dunia ialah letupan kilang radioaktif di Chernobyl, Rusia. Pencemaran Haba atau Terma Pencemaran haba atau terma merupakan pencemaran yang diakibatkan oleh peningkatan suhu terutamanya dalam proses-proses industri. Pencemaran haba atau terma akan mengubah suhu air dan udara, yang seterusnya akan memberi kesan negatif terhadap organisma akuatik. Sebagai contoh, haba yang dibebaskan dari janakuasa, secara tidak langsung akan memanaskan air sungai. Ini akan menyebabkan pertumbuhan bakteria dan mengurangkan jumlah oksigen di dalam air. Seterusnya, ia akan menyebabkan ikan-ikan di dalam sungai mati. Pencemaran Alam Marin Pencemaran alam marin adalah satu lagi jenis pencemaran alam sekitar. Ianya baru sahaja diketengahkan. Seharusnya kita semua semua sedar bahawa alam marin juga merupakan sebahagian daripada alam sekitar kita. Pencemaran alam marin lebih tertumpu kepada kemusnahan terumbu karang. Salah satu contoh kemusnahan alam marin ialah di sekitar perairan Pulau Sipadan, Sabah.










PUNCA-PUNCA PENCEMARAN Kenderaan dan Janakuasa Pembakaran bahan api untuk kenderaan dan janakuasa yang tidak sempurna menghasilkan gas karbon monoksida, sulfur dioksida, nitrogen dioksida dan plumbum atau asap. Biasanya asap yang dibebaskan merupakan bahan pencemar alam sekitar yang paling ketara. Asap mengandungi zarah karbon yang terhasil daripada pembakaran bahan api. Apabila karbon ini terdapat dengan banyak di atmosfera, ia boleh menyebabkan wap air terkondensasi di sekelilingnya pada cuaca yang sejuk dan membentuk asbut. Bahan pencemar yang lain ialah gas berasid seperti oksida sulfur dan oksida nitrogen. Gas-gas ini bertindak dengan oksigen dan wap air untuk membentuk asid yang turun bersama air hujan sebagai hujan asid. asid. Hujan asid ini serta bahan pencemar yang lain memberi beberapa kesan yang buruk ke atas kesihatan manusia serta haiwan yang lain, tanaman, bangunan dan iklim. Industri Perkilangan Pencemaran juga boleh berlaku akibat aktiviti perkilangan seperti pembuangan sisa toksik ke dalam sungai sungai dan tasik. Antara contoh yang dapat dilihat ialah pembuangan sisa cecair dan pepejal kilang kelapa sawit, getah, plastik dan sebagainya. Kilang-kilang perindustrian seperti kilang melebur bijih, kilang kertas, kilang papan, kilang kimia (baja, insektisid dan herbisid) perindustrian pembinaan dan kilang radioaktif juga menghasilkan banyak gasgas beracun dan bahan-bahan lain ke udara. Bahan pencemar yang terhasil termasuklah gas beracun seperti sulfur dioksida dan nitrogen dioksida serta










Industri Pertanian Pencemaran daripada industri pertanian adalah disebabkan oleh hasil buangan cecair atau pepejal secara tidak terancang. Bahan buangan seperti aliran air yang bercampur dengan racun makhluk perosak, baja, sisa makanan dan najis haiwan dialirkan ke dalam sungai atau sesuatu kawasan. Kebiasaanya ia berlaku di tempat-tempat yang jauh dari pandangan masyarakat sekeliling. Ianya boleh menyebabkan pencemaran air dan tanah. Penghasilan debu yang berlebihan daripada pembajakan dan asap daripada proses pembakaran pula meenyebabkan berlakunya pencemaran udara. Pembalakan Tidak Terancang Kegiatan pembalakan yang tidak terancang menyebabkan negara kita kehilangan banyak kawasan tadahan hujan. Ini menyebabkan berlakunya banjir kilat seperti yang kerap berlaku di kawasan sekitar Kuala Lumpur. Ketiadaan kawasan tadahan hujan juga menyebabkan berlakunya hakisan yang akhirnya membawa kepada tragedi tanah runtuh. Peristiwa tanah runtuh seumpama ini banyak berlaku di negara kita sejak kebelakangan ini. Industri Perkapalan Tumpahan minyak akibat pelanggaran kapal atau pengurusan tidak sempurna di kawasan persisiran pantai boleh mengakibatkan pencemaran. Ianya akan menyebabkan kemusnahan kepada hidupan laut seperti ikan dan karangan laut. Keadaan ini menyumbang kepada kekurangan sumber makanan khususnya makanan laut dan juga menjejaskan ekonomi penduduk setempat khususnya di kawasan perkampungan nelayan. Apabila pantai












Pembakaran Terbuka Pembakaran terbuka untuk selalunya terjadi akibat aktiviti pertanian dan pembangunan. Pembakaran terbuka menyebabkan peningkatan kepekatan gas karbon dioksida dan karbon monoksida yang menyebabkan kesan rumah hijau. Selain itu, asap yang berlebihan di udara menyebabkan jerebu. Pencemaran juga boleh berlaku akibat pembakaran hutan bagi kegiatan pertanian seperti yang berlaku di Kalimantan dan Sumatera, Indonesia. Akibatnya asap yang berlebihan hasil daripada pembakaran itu telah menyebabkan berlakunya jerebu bukan sahaja di kawasan Kalimantan dan Sumatera bahkan negara kita juga turut terjejas. Pada tahun 2005, negara kita telah mengalami jerebu yang amat teruk sehingga beberapa kawasan di sekitar Lembah Klang terpaksa diisytiharkan darurat. Ini kerana jerebu yang terjadi mengakibatkan penduduk di kawasan itu mengalami sesak nafas, asma dan jarak penglihatan yang terlalu dekat. Ia membahayakan kerana boleh mengakibatkan kemalangan. Kesan Rumah Hijau Kesan rumah hijau ( greenhouse effect ) ialah kesan pemanasan










CARA-CARA MENGATASI PENCEMARAN Malaysia ialah sebuah negara yang sedang membangun dengan pesat. Pembangunan yang pesat ini menyebabkan kualiti alam sekitar juga turut terjejas. Masalah pencemaran alam yang kian meruncing kebelakangan ini umumnya terjadi akibat tindakan manusia itu sendiri. Kegiatan-kegiatan seperti perindustrian, pembangunan dan pertanian telah menyumbang kepada peningkatan masalah ini. Oleh itu, kerjasama semua pihak termasuk orang awam, badan-badan koperat, badan bukan kerajaan dan pihak kerajaan seharusnya bersatu bagi membendung masalah ini. Langkah-langkah berkesan yang perlu diambil untuk melindungi kualiti alam sekitar termasuklah: Kesedaran Terhadap Tanggungjawab Sosial Sebagai pengusaha terutama sekali pengusaha kilang, mereka seharusnya memikirkan kesan jangka masa panjang aktiviti yang dijalankan oleh mereka. Jangka masa panjang di sini bukan bererti 30 atau 50 tahun tetapi jangka masa 100 tahun ataupun 200 tahun. Kebanyakan pengusaha cuma mengambil kira kesan dalam dalam jangka masa 30 hingga 50 tahun. Ini sebenarnya adalah tidak mencukupi kerana banyangkan jika beratus-ratus kilang sebegitu didirikan. Tentu kadar pencemarannya adalah jauh lebih tinggi.










sebagai pengguna sepatutnya memilih racun serangga dalam tin aerosol yang tidak mengandungi CFC. Pendidikan Alam Sekitar Untuk membentuk rakyat yang bertanggungjawab kepada alam sekitar, mereka perlulah mempunyai mempunyai kesedaran. Untuk memupuk kesedaran di kalangan rakyat, cara yang terbaik ialah melalui pendidikan. Sebab-sebab pendidikan alam sekitar ini perlu ialah kerana ia dapat membentuk sikap positif diri terhadap alam sekitar. Dengan adanya kesedaran pada seseorang individu, dia akan sedar tentang betapa pentingnya kualiti alam sekitar yang tinggi dikekalkan. Ini kerana mereka sudah tahu apa masalah yang mungkin akan timbul akibat sesuatu perbuatan yang tidak bertanggungjawab yang mencemarkan alam sekitar. Pendidikan alam sekitar mula diperkenalkan secara formal pada peringkat rendah melalui Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR) dalam mata pelajaran Kajian Tempatan. Seterusnya adalah pada peringkat menengah melalui Kurikulum Bersepadu Sekolah Menengah (KBSM), khususnya dalam mata pelajaran sains seperti Biologi. Peringkat ketiga dan terakhir ialah di pengajian tinggi. Salah satu contohnya ialah melalui melalui kursus










ramai. Undang-undang mengenai pelbagai jenis pencemaran harus memberi panduan tentang langkah-langkah yang perlu dijalankan untuk mengawal kadar pencemaran, terutamanya dari kilang-kilang perindustrian. Kerajaan Malaysia telah menggubal pelbagai undang-undang, peraturan dan akta untuk melindungi dan mencegah mencegah pencemaran alam sekitar. Ianya bertujuan untuk melindungi alam sekitar. Diantaranya ialah : a) Akta Kualiti Alam Sekitar 1974, 1984 (pindaan) •

Mula dikuatkuasa pada 1 April 1988.

•

Berkaitan dengan udara bersih, kelapa sawit, getah, gas kenderaan, kumbahan, fluen industri dan juga bahan-bahan buangan kilang.

•

Penguatkuasaan dibuat oleh Jabatan Alam Sekitar.

b) Peraturan Kenderaan Bermotor ( Kawalan Pelepasan Asap, 1977) •

Dikuatkuasa pada 15 Mac 1978.

•

Asap ekzos tidak boleh melebihi 50 HSU (Hartridge Smoke Unit).

•

Semua kenderaan bermotor perlu dipasang dengan alat-alat kawalan yang boleh memerangkap gas-gas berbahaya seperti karbon monoksida.










adalah tidak mungkin untuk membersihkan tumpahan minyak di laut. Dengan adanya teknologi moden, sisa pepejal seperti surat khabar lama, majalah lama, kertas, kain, bahan plastik dan kaca dapat dapat dikitar semula. Ini sudah tentu dapat mengurangkan pencemaran yang disebabkan oleh pengurusan sisa pepejal yang tidak sempurna. Bahan-bahan buangan industri pertanian boleh diubah kepada bahanbahan yang berguna dan kurang bahaya. Sebagai contoh, sampah sarap sarap boleh dijadikan bahan api untuk menghasilkan tenaga elektrik. Hampas pertanian seperti hampas kelapa sawit boleh digunakan untuk menghasilkan metana. Selain itu, dengan adanya teknologi moden, penapis udara telah dicipta dan dipasang pada ekzos kenderaan dan cerobong asap kilang-kilang perindustrian. Penggunaan petrol tanpa plumbum juga merupakan satu hasil daripada penggunaan teknologi moden. Ini dapat mengurangkan kandungan plumbum dalam atmosfera yang bahaya kepada kesihatan manusia. Penyelidikan ke atas minyak kelapa sawit sebagai pengganti bahan api fosil adalah satu usaha yang menggalakkan dalam mengatasi masalah pencemaran alam sekitar. Dengan adanya teknologi moden, jentera-jentera












penggunaan racun serangga dan bahan Clorofluorocarbon (CFC). Kita juga seharusnya mendidik diri agar tidak membuang sisa minyak ke dalam sinki di mana minyak seharusnya dibungkus dan dibuang dalam tong sampah. Perbuatan membuang minyak di dalam sinki menyebabkan air sukar dirawat. Selain itu, kita mesti elakkan daripada melakukan pembakaran secara terbuka Kitar Semula Mengitar semula bermaksud memproses atau menggunakan semula bahan buangan seperti kertas bekas kaca atau plastik, tin aluminium, kertas dan cebisan kayu. Kitar semula juga bermaksud proses yang sangat selamat kepada alam sekitar kerana ia dapat mengurangkan tahap pencemaran. Selain itu, kitar semula juga dapat mengurangkan pembakaran sampah sarap secara terbuka. Kempen kitar semula dapat kita saksikan di televisyen. Seharusnya, semua rakyat Malaysia harus faham tentang warna yang digunakan untuk










meningkatkan kesedaran di kalangan masyarakat dan mengajar masyarakat untuk melindungi alam sekitar. Kempen Menyertai sesuatu kempen untuk melindungi alam sekitar adalah sesuatu yang sihat dan amat digalakkan. Kempen-kempen ini dapat memberi kesan yang mendalam terhadap peserta-pesertanya. Dalam kempen-kempen ini, peserta-peserta akan diajar tentang pentingnya menjaga alam sekitar. Kempen kitar semula dapat menggalakkan pengguna untuk mengitar semula bahan yang boleh dikitar semula. Secara tidak langsung juga, peserta akan belajar untuk berjimat-cermat. Sahabat alam telah menjalankan pelbagai aktiviti seperti menanam pokok-pokok bunga, membersihkan kawasan yang kotor dan sebagainya.










kepada masalah pencemaran. Ini sudah tentu akan membawa kebaikan kepada peserta itu dan alam sekitar. Pertandingan melukis poster yang berkaitan pencemaran juga adalah baik. Ia bukan sahaja memberi kesedaran kepada peserta sahaja tetapi mesejnya juga akan sampai kepada orang ramai. Selain pertandingan yang telah disebutkan, pertandingan menulis karangan dan sajak juga dapat memberikan kesedaran kepada orang ramai tentang kepentingan menjaga alam sekitar. Pendedahan Media Massa Pada hari ini media massa memainkan peranan yang penting dalam membentuk cara pemikiran semua pengguna. Oleh itu, dengan dengan adanya pendedahan media massa tentang isu pencemaran, masyarakat umum akan










Penggunaan Petrol Tanpa Plumbum Penggunaan petrol berplumbum telah menyumbang peratusan pencemaran udara yang tinggi. Petrol berplumbum berupaya menghasilkan karbon monoksida yang membahayakan kualiti udara kerana mengandungi kadar plumbum yang tinggi. Untuk mengatasi masalah ini penggunaan petrol petrol tanpa plumbum diperkenalkan pada 1990. Petrol tanpa plumbum dapat mengurangkan plumbum di dalam petrol daripada 0.4 gram per liter kepada 0.15 gram per liter. Kaedah Pelupusan Sampah Kaedah pelupusan sampah oleh pihak-pihak tertentu hendaklah dikaji semula supaya tidak berlaku pembakaran pembakaran secara terbuka. Sesetengah pihak berkuasa telah menggunakan sistem menimbus sisa bandaran seperti










umur panjang menjadi impian tetapi umur panjang dengan tahap kesihatan yang baik yang diharapkan. Kalau hidup seribu tahun sekalipun tetapi sentiasa berada dalam keadaan sakit yang memudaratkan dari segi rohani, aqli dan jasmani, apalah erti kehidupan tersebut. Jawapannya terletak pada diri kita sendiri sebagai penghuni alam ini. Rasulullah (s.a.w.) pernah menyebut di dalam hadith yang diriwayatkan oleh Imam Al-Hakim bahawa rebutlah lima perkara sebelum datang lima perkara iaitu muda sebelum tua, masa sihat sebelum sakit, masa kaya sebelum miskin, lapang sebelum sibuk, sibuk, dan hidup sebelum mati. Janganlah menunggu keadaan tidak mengizinkan baru kita mencari ikhtiar. Kaedah sedia ada pengurusan alam sekitar tidak akan berkesan sekiranya semua pihak leka dan tidak memahami falsafah sebenar pengurusan alam sekitar.












RUJUKAN

http://ahba.tripod.com/notakt06.html http://www.geocities.com/RainForest/Canopy/3145/cara.html http://www.edutraining.cc/pendidikan/semester2/Manusia%20dan%20alam %20sekitar.htm










ISI KANDUNGAN

PENDAHULUAN

1

JENIS-JENIS PENCEMARAN Pencemaran Udara

2










Kesan Rumah Hijau

7

CARA-CARA MENGATASI PENCEMARAN Kesedaran Terhadap Tanggungjawab Sosial

8

Pendidikan Alam Sekitar

9

Penggubalan dan Penguatkuasaan Undang-Undang

9



















Semester: May / 2006

Pencemaran Alam Sekitar

Recommend Documents