CAPÍTULO 1
INTRODUCCIÓN
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
3#-/4* )# &- %*-/#5/* $*%,(' )# ,16*4/(-/#$ /4(-$7*41(%,*-#$8 #' 1*)#'* #)&%(/,0* /(19,:- #$/; #16#<(-)* ( (6*$/(4 6*4 #' %(19,* 6(4( )(4 4#$6$/( ( '($ -($ )#1(-)($ = -#%#$,)()#$ $*%,('#$" >*1,#-<(- ( (94,4$# ,-/#4#$(-/#$ 7*4*$ ? #$/;- 4#0,$(-)* '( /(4#( )*%#-/# = (9*4)(-)* &- %(19,* )# 6(4(),.1( #- '( #)&%(%,@-8 9&$%(-)* '( 1(-#4( )# ()(6/(4'( ( '($ )#1(-)($ )#' 7&/&4*" A( 1(=*4B( )# #$/*$ 7*4*$ $#C('(- ( '( ,-%#4/,)&194# %*1* &-* )# '*$ #'#1#-/*$ ),7#4#-%,()*4#$ )# '*$ -*$ /,#16*$" D$/( $,/&(%,@- %*-7,.&4( &- ,16*4/(-/# )#$(7B*E '( -#%#$,)() )# 7*41(4 ( '($ -($ .#-#4(%,*-#$ #- %*16#/#-%,($ #1*%,*-('#$ ? '#$ %(6(%,/#- 6(4( $(9#4 .#$/,*-(4 '( ,-%#4/,)&194# = )#$(44*''(4 '( $&7,%,#-/# 7'#5,9,',)() 6(4( $(9#4 ()(6/(4$# ( '($ $,/&(%,*-#$ )# %(19,*8 7*41(-)* ('&1-*$8 ? ()#1;$ )# #5%#'#-/#$ %*-*%,1,#-/*$8 %*-*%,1,#-/*$8 /#-.(- 9-($ +(9,',)()#$ #1*%,*-('#$ = )# /4(9(F* /4(9(F* ##?&,6*8 ? $#6(- %*1&-,%(4$# = ? )#$(44*''#- &- 6#-$(1,#-/* %4B/,%* = %4#(/,0*" G(4( #''* $# +(%# -#%#$(4,* ? F&-/* ( '*$ %*-/#-,)*$ (%():1,%*$8 #' %#-/4* #)&%(/,0* $# /4(-$7*41# #- &- #$6(%,* ? $#6( +(%#4 $,/,* ( '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ ? /4(),%,*-('1#-/# $# )#F(4*- )# '()*" G(4( ($B *74#%#4 &-( 7*41(%,@- ,-/#.4('8 ? 64#$/# (/#-%,@- /(-/* ( '( ),1#-$,@- %*.-,/,0( %*1* ( '( ),1#-$,@- #1*%,*-(' = 4#'(%,*-('8 = ? 6*$,9,',/# #' )#$(44*''* )# '($ ),7#4#-/#$ ,-/#',.#-%,($ ? %*-7*41(- ( '*$ $#4#$ +&1(-*$" H&%+*$ (C*$ )# #56#4,#-%,( = )#),%(%,@- ( '( %*-$&'/*4B( )# 4#'(%,*-#$ +&1(-($ )#-/4* )# '($ *4.(-,<(%,*-#$ -*$ +(- (-,1()*8 #- '*$ I'/,1*$ (C*$8 ( ()#-/4(4-*$ #- #' #-/*4-* #)&%(/,0* 6(4( /4(9(F(4 %*- ),4#%/*4#$ )# %#-/4*$ = ),4#%/*4#$ 6#)(.@.,%*$ #- &-($ *%($,*-#$8 = %**4),-()*4#$8 /&/*4#$8 )*%#-/#$8 #)&%()*4#$ = *4,#-/()*4#$ #- */4($8 (%*16(C;-)*'*$ #- 64*%#$*$ )# 7*41(%,@7*41(%,@- = )# %*(%+,-. %*(%+,-. 6(4( .#-#4(4 ,--*0(%,@- #- $&$ #?&,6*$ = #- $&$ (&'($" 3#$)# (+B8 #$/(1*$ ,-/4*)&%,#-)* &- 1*)#'* 1*)#'* 64*6,* )# %*(%+,-. %*(%+,-. #)&%(/,0* #%#-/4*$ 6I9',%*$8 %*-%#4/()*$ = 64,0()*$ %*1* &- ,-$/4&1#-/* ? (=&)( ( %4#(4 #?&,6* #- #' %'(&$/4* )# 64*7#$*4#$ = (16'B( = 64*7&-),<( #' 4*' )#' )*%#-/# #- #' (&'(" D$/(1*$ %*-/4,9&=#-)* ( ),4,.,4 $& (/#-%,@- /(-/* +(%,( '*$ ($6#%/*$ %*.-,/,0*$ %*1* #1*%,*-('#$ )#' (64#-),<(F#8 6(4( )#$(44*''(4 -($ +(9,',)()#$8 %(6(%,)()#$ %4#(/,0($ = )# ',)#4(<.* #- '*$ ('&1-*$8 ( 6(4/,4 )# .#-#4(4 #- #' (&'( '($ %*-),%,*-#$ .4&6('#$ = #1*%,*-('#$ ? '* +(%#- 6*$,9'#" D$/# ',94* $&4.# ( 6(4/,4 )# '($ #56#4,#-%,($ %*16(4/,)($ = %*-/#-,)*$ (9*4)()*$ #- '*$ %&4$*$ )# %*(%+,-. #)&%(/,0* = 64*%#$*$ )# %*(%+,-. ? 7(%,',/(1*$ )#$)# +(%# ('.I- /,#16* #- %#-/4*$ #)&%(/,0*$" J-/#-/( $#4 &-( 0#-/(-( ? (=&)# ( (94,4 '( #)&%(%,@- (' (6($,*-(-/# 1&-)* )# '($ #1*%,*-#$8 6(4( ? #' )#$(44*''* )# (&/*%*-*%,1,#-/* = %*-*%,1,#-/* )# '*$ )#1;$ 1#F*4# #' )#$#16#C* )# '*$ #?&,6*$ = /4(-$7*41# #' (&'( #- &- '&.(4 ? $#6( 6*-#4 '($ #1*%,*-#$ ( /4(9(F(4
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
3#-/4* )# &- %*-/#5/* $*%,(' )# ,16*4/(-/#$ /4(-$7*41(%,*-#$8 #' 1*)#'* #)&%(/,0* /(19,:- #$/; #16#<(-)* ( (6*$/(4 6*4 #' %(19,* 6(4( )(4 4#$6$/( ( '($ -($ )#1(-)($ = -#%#$,)()#$ $*%,('#$" >*1,#-<(- ( (94,4$# ,-/#4#$(-/#$ 7*4*$ ? #$/;- 4#0,$(-)* '( /(4#( )*%#-/# = (9*4)(-)* &- %(19,* )# 6(4(),.1( #- '( #)&%(%,@-8 9&$%(-)* '( 1(-#4( )# ()(6/(4'( ( '($ )#1(-)($ )#' 7&/&4*" A( 1(=*4B( )# #$/*$ 7*4*$ $#C('(- ( '( ,-%#4/,)&194# %*1* &-* )# '*$ #'#1#-/*$ ),7#4#-%,()*4#$ )# '*$ -*$ /,#16*$" D$/( $,/&(%,@- %*-7,.&4( &- ,16*4/(-/# )#$(7B*E '( -#%#$,)() )# 7*41(4 ( '($ -($ .#-#4(%,*-#$ #- %*16#/#-%,($ #1*%,*-('#$ ? '#$ %(6(%,/#- 6(4( $(9#4 .#$/,*-(4 '( ,-%#4/,)&194# = )#$(44*''(4 '( $&7,%,#-/# 7'#5,9,',)() 6(4( $(9#4 ()(6/(4$# ( '($ $,/&(%,*-#$ )# %(19,*8 7*41(-)* ('&1-*$8 ? ()#1;$ )# #5%#'#-/#$ %*-*%,1,#-/*$8 %*-*%,1,#-/*$8 /#-.(- 9-($ +(9,',)()#$ #1*%,*-('#$ = )# /4(9(F* /4(9(F* ##?&,6*8 ? $#6(- %*1&-,%(4$# = ? )#$(44*''#- &- 6#-$(1,#-/* %4B/,%* = %4#(/,0*" G(4( #''* $# +(%# -#%#$(4,* ? F&-/* ( '*$ %*-/#-,)*$ (%():1,%*$8 #' %#-/4* #)&%(/,0* $# /4(-$7*41# #- &- #$6(%,* ? $#6( +(%#4 $,/,* ( '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ ? /4(),%,*-('1#-/# $# )#F(4*- )# '()*" G(4( ($B *74#%#4 &-( 7*41(%,@- ,-/#.4('8 ? 64#$/# (/#-%,@- /(-/* ( '( ),1#-$,@- %*.-,/,0( %*1* ( '( ),1#-$,@- #1*%,*-(' = 4#'(%,*-('8 = ? 6*$,9,',/# #' )#$(44*''* )# '($ ),7#4#-/#$ ,-/#',.#-%,($ ? %*-7*41(- ( '*$ $#4#$ +&1(-*$" H&%+*$ (C*$ )# #56#4,#-%,( = )#),%(%,@- ( '( %*-$&'/*4B( )# 4#'(%,*-#$ +&1(-($ )#-/4* )# '($ *4.(-,<(%,*-#$ -*$ +(- (-,1()*8 #- '*$ I'/,1*$ (C*$8 ( ()#-/4(4-*$ #- #' #-/*4-* #)&%(/,0* 6(4( /4(9(F(4 %*- ),4#%/*4#$ )# %#-/4*$ = ),4#%/*4#$ 6#)(.@.,%*$ #- &-($ *%($,*-#$8 = %**4),-()*4#$8 /&/*4#$8 )*%#-/#$8 #)&%()*4#$ = *4,#-/()*4#$ #- */4($8 (%*16(C;-)*'*$ #- 64*%#$*$ )# 7*41(%,@7*41(%,@- = )# %*(%+,-. %*(%+,-. 6(4( .#-#4(4 ,--*0(%,@- #- $&$ #?&,6*$ = #- $&$ (&'($" 3#$)# (+B8 #$/(1*$ ,-/4*)&%,#-)* &- 1*)#'* 1*)#'* 64*6,* )# %*(%+,-. %*(%+,-. #)&%(/,0* #%#-/4*$ 6I9',%*$8 %*-%#4/()*$ = 64,0()*$ %*1* &- ,-$/4&1#-/* ? (=&)( ( %4#(4 #?&,6* #- #' %'(&$/4* )# 64*7#$*4#$ = (16'B( = 64*7&-),<( #' 4*' )#' )*%#-/# #- #' (&'(" D$/(1*$ %*-/4,9&=#-)* ( ),4,.,4 $& (/#-%,@- /(-/* +(%,( '*$ ($6#%/*$ %*.-,/,0*$ %*1* #1*%,*-('#$ )#' (64#-),<(F#8 6(4( )#$(44*''(4 -($ +(9,',)()#$8 %(6(%,)()#$ %4#(/,0($ = )# ',)#4(<.* #- '*$ ('&1-*$8 ( 6(4/,4 )# .#-#4(4 #- #' (&'( '($ %*-),%,*-#$ .4&6('#$ = #1*%,*-('#$ ? '* +(%#- 6*$,9'#" D$/# ',94* $&4.# ( 6(4/,4 )# '($ #56#4,#-%,($ %*16(4/,)($ = %*-/#-,)*$ (9*4)()*$ #- '*$ %&4$*$ )# %*(%+,-. #)&%(/,0* = 64*%#$*$ )# %*(%+,-. ? 7(%,',/(1*$ )#$)# +(%# ('.I- /,#16* #- %#-/4*$ #)&%(/,0*$" J-/#-/( $#4 &-( 0#-/(-( ? (=&)# ( (94,4 '( #)&%(%,@- (' (6($,*-(-/# 1&-)* )# '($ #1*%,*-#$8 6(4( ? #' )#$(44*''* )# (&/*%*-*%,1,#-/* = %*-*%,1,#-/* )# '*$ )#1;$ 1#F*4# #' )#$#16#C* )# '*$ #?&,6*$ = /4(-$7*41# #' (&'( #- &- '&.(4 ? $#6( 6*-#4 '($ #1*%,*-#$ ( /4(9(F(4
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
6(4( 1#F*4(4 #' (64#-),<(F#8 4#%&6#4(-)* '( ,'&$,@- = '( ('#.4B( )# (64#-)#4" D' 1*)#'* )# %*(%+,-. #)&%(/,0* ? 64*6*-#1*$ #- #$/# ',94* (6*4/( &- #-7*? ),7#4#-/# # ,--*0()*48 %#-/4()* #- '($ #1*%,*-#$8 ? 64#$/( #$6#%,(' (/#-%,@- ( %@1* #$ #' 0B-%&'* ? $# #$/(9'#%# #-/4# #' )*%#-/# = $&$ ('&1-*$" G(4/,#-)* )# '( ,)#( )# ? )# '*$ ),7#4#-/#$ ),7#4#-/#$ 4*'#$ ? #' )*%#-/# )*%#-/# )#$#16#C( #- #' (&'(8 +(= &-* ? +( $,)* +($/( (+*4( 6*%* #56'*4()*E #$ $& 4*' )# 'B)#4 ? ),4,.# (' .4&6* )# %'($#8 = ? (9(4%( )*$ ,16*4/(-/#$ 7&-%,*-#$" G*4 &- '()*8 .#-#4(4 &-( #$/4&%/&4( ? 7(0*4#<%( 7(0*4#<%( #' (64#-),<(F#K (64#-),<(F#K 6*4 */4* '()*8 7(%,',/(4 '*$ 64*%#$*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ #1*%,*-('#$ = .4&6('#$ ? '* 6*$,9,',/#-" L, 6&),:4(1*$ 64#.&-/(4/# = #$%&%+(48 '#%/*48 '#%/*48 %&;' +( $,)* /& 1#F*4 = 6#*4 #56#4,#-%,( %&(-)* 7&,$/# ('&1-*8 $,- )&)( -*$ +(9'(4B($ )# ('.I- 1*1#-/* 1&= #1*%,*-('E &- 64*7#$*4 ? /# #-/#-),@8 ? /# (=&)@8 ? /# (-,1@8 ? /# %*-/(.,@ $& #-/&$,($1*K * &- 64*7#$*4 ? 7 ,-F&$/*8 ? /# 4,),%&',<@8 ? /# 1#/,@ 1,#)*" D$ %($, $#.&4* ? -* -*$ +(9'(4B($ )# /&$ -*/($8 6#4* $B )# /& 4#'(%,@- %*- 64*7#$*4#$ = %*16(C#4*$" A($ 6#4$*-($ ? -*$ )#),%(1*$ (' %*(%+,-. -*$ %(4(%/#4,<(1*$ 6*4 -$/4( ,-%#$(-/# %&4,*$,)() = -$/4( (7,%,@- 6*4 (94,4 #$6(%,*$ 6(4( 6#-$(4" L, /# /&0,:4(1*$ )#'(-/# /# /# 64#.&-/(4B(1*$8 M%@1* /# +($ (%#4%()* (%#4%()* ( #$/# ',94*N8 M%&;' #$ '( +,$/*4,( ? /4(#$ 6(4( %*-/(4N" M>@1* +($ ''#.()* +($/( (?&BN M%@1* -*$ +($ #-%*-/4()*N M?&: -#%#$,)()#$ = #56#%/(/,0($ /# +(- +#%+* (94,4 #' ',94* = %*1#-<(4 ( '##4N O' (94,4 #$/( 6;.,-($ 0($ ( #-%*-/4(4 &-( 64*6$/( 1&= ),7#4#-/# ( '( ? /4(),%,*-('1#-/# $# +( 4#'(%,*-()* %*- '( )*%#-%,( E &- 64*7#$*4 ? (64#-)# ( P-* $(9#4Q8 $(9#4Q8 ( P-* #0('&(4Q8 ( P-* 4#(%%,*-(4Q8 ( P-* 4#$*'0#4Q8R M#$ #$/* #$/* 6*$,9'#N8 6*$,9'#N8 M6(4( ?&: ?#1*$ &- 64*7#$*4()* ($BN D$%4,9,1*$ #$/# ',94* #- 4#$6$/( ( '($ -#%#$,)()#$ ? +#1*$ #$%&%+()* ( -$/4* ('4#)#)*4" D- -$/4* /4(9(F* %*1* %*(%+#$ %*- #?&,6*$ ),4#%/,0*$ = 6#4$*-(' )*%#-/# )# %#-/4*$ #)&%(/,0*$ # ,-$/,/&%,*-#$ #)&%(/,0($ #- .#-#4('8 +#1*$ 6*),)* #$%&%+(4 1&%+($ )# '($ -#%#$,)()#$ ? +*= -*$ 1*/,0(- ( #$%4,9,4'*" >*1* 1()4#$8 -*$ 1*/,0( 64*0*%(4 &- %(19,* #- '( 7*41( #- ? (=&)(1*$ ( -$/4*$ +,F*$ ( %4#%#4" S#1*$ %*164*9()* ? %*(%+,-. = #)&%(%,@%($(- %*1* (-,''* (' )#)*" >($, )# 7*41( &-;-,1# +(= &-( $#-$(%,@- )# P+(= ? %(19,(4Q8 P#$/* 6*)4B( 7&-%,*-(4 1#F*4Q" D$ %*1* &-( $#-$(%,@- )# ? ('.* -* #-%(F(E '* ? +(%#1*$ #'*$ %#-/4*$ #)&%(/,0*$8 ( 0#%#$ -* #-%(F( %*- '* ? +(4; 4#('1#-/# %4#%#4 ( -,C*$ = F@0#-#$" L*1*$ +,F*$ )# .#-#4(%,*-#$ )*-)# #' :5,/* (%():1,%* +( $,)* '( 1#),)( )#' :5,/* )#$)# '( ,-7(-%,( +($/( '( F&0#-/&)8 %*- &-( .4(- $*464#$( )#$6&:$ (' *9$#40(4 ?
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
-* #4( .(4(-/B( )# :5,/* #- #' ;19,/* 64*7#$,*-(' * 6#4$*-('" >&;-/*$ 64*7#$,*-('#$ $# #-%-/4(- (/($%()*$8 6#4),)*$8 -* 6*4 7('/( )# %*-*%,1,#-/*$ /:%-,%*$8 $,-* 6*4 -* )*1,-(4 */4($ */4($ +(9,',)()#$ -#%#$(4,($ 6(4( .#$/,*-(4 '*$ %*-7',%/*$ = '*$ %(19,*$" T*$ #-%*-/4(1*$ %*- #$%'($ ? $,.- 4#64*)&%,#-)* .#-#4(%,@- /4($ .#-#4(%,@-8 '*$ 1,$1*$ #$?($ ? +(%# UVV (C*$" T* #$ )# #5/4(C(4 ? '*$ -,C*$ )# +*= #$/:- #- 1&%+*$ %($*$ )#$%*-#%/()*$ )# $& 64*6,* (64#-),<(F# #- '($ (&'($R 6#4* /(16*%* #$ )# #5/4(C(4 $, '*$ 64*7#$*4#$ = ),4#%/*4#$ -* +((64#-),)* ( %(19,(4 #$*$ #$?($ = $,.- 4#64*)&%,#-)* '* ? %*-*%#1*$" D' $,$/#1( #)&%(/,0* %*-/4,9&=# #- 1&%+*$ $#-/,)*$ ( ? '*$ ('&1-*$ 0(=(6#4),#-)* %(6(%,)()#$ %4#(/,0($ ( '* '(4.* )# '( 0,)( #$%*'(4" A'#-(1*$ '( %(9#<( )# '*$ ('&1-*$ )# )# %*-/#-,)*$ 6(4( #' 7&/&4*8 %&4$* %&4$* /4($ %&4$*8 *'0,);-)*-*$ )#' 64#$#-/#8 )#' )#$(44*''* )# %(6(%,)()#$ = #$/4(/#.,($ ? -#%#$,/(- #- $& 0,)( ),(4,(" A( 4#'(%,@- F#4;4?&,%( /4(),%,*-(' %*- #' 64*7#$*4 $# *'0,)( )# '( ,16*4/(-%,( )# #$/,1&'(4 '($ 4#'(%,*-#$ +*4,<*-/('#$ #- '( %'($#" O' +(%#4'* $,/I( ( '*$ ('&1-*$ #- &- 4*' )# )#6#-)#-%,( 4#$6#%/* (' )*%#-/#8 %&(-)* #$/# /,6* )# 4#'(%,@- .4&6(' 6)# 6)# .#-#4(4 (9&44,1,#-/* = )#$1*/,0(%,@-" )#$1*/,0(%,@-" L(9#1*$ ? '*$ .4&6*$ 6(4( $#4 #7,%(%#$ 4#?&,#4#- )# ',)#4#$ ? $#6(- %*'*%(4 ( /*)*$ $&$ 1,#194*$ #- &- 4*' (%/,0* 6(4( %**6#4(48 )#'#.;-)*'#$ 7&-%,*-#$ = )#F;-)*'#$ ($&1,4 64*/(.*-,$1*" L, 6#41,/,1*$ ( '*$ #$/&),(-/#$ ($&1,4 #$/# 4*' 1;$ (%/,0* #- $& #)&%(%,@- '#$ #$/(4#1*$ (=&)(-)* ( #$/(9'#%#4 &- (64#-),<(F# 6(4( /*)( '( 0,)(8 6*-,#-)* '($ %*-),%,*-#$ 6(4( ? (64#-)(- ( 6#-$(4 6*4 $, 1,$1*$8 ( ),$%4#6(48 ( ),7#4#-%,(4$# )#' .4&6* ( '( 0#< ? ( /*'#4(4 = 4#$6#/(4 ( '*$ */4*$" D-$#C;-)*'#$ ( )#$(44*''(4 ',)#4(<.*8 ( )#$(44*''(4 &- 4*' 1;$ (%/,0* #- '*$ .4&6*$ = ( 9&$%(4 $*'&%,*-#$ ,-.#-,*$($ ( '*$ )#$(7B*$" G(4( ,-/4*)&%,4 #$/# %(19,* #$ 64#%,$* 64,1#4* ? '*$ 64*7#$*4#$ $,#-/(- '( -#%#$,)() )# 4#0,$(4 = /4(9(F(4 /4(9(F(4 $& 64*6,( ,-/#',.#-%,( #1*%,*-('8 #1*%,*-('8 $& %(6(%,)() #16;/,%(8 $& %(6(%,)() )# #$%&%+(8 $& (&/*%*-*%,1,#-/*8 $& %(6(%,)() )# %*-*%#4 ( '*$ )#1;$ = $& 64*6,( %(6(%,)() )# ',)#4(<.*" L(9#1*$ ? ( '*$ $#4#$ +&1(-*$ '*$ %(19,*$ -*$ (/4(#- 6#4* /(19,:- -*$ ,-%*1*)(-" T*$ .&$/( 1*0#4-*$ 1*0#4-*$ #- <*-($ )# %#4/,)&194# = %*-7*4/ %*-7*4/ 6*4? -*$ .#-#4(- $#.&4,)()" L(9#1*$ ? #' %(19,* )#' ? #$/(1*$ +(9'(-)* .#-#4( .4(-)#$ ,-/#44*.(-/#$8 = $*94# /*)* )#$6,#4/( /#1*4 ( -* $(9#4" W*)* %(19,* )#$6,#4/( ,'&$,@- = )#$6,#4/( 4#$,$/#-%,($" O-/# '( 64*6$/( ? +(%#1*$ )# ,-/#.4(4 '* #1*%,*-(' = 4#'(%,*-(' %*- '* %*.-,/,0*8 '*$ 64*7#$*4#$ -*$ ),%#-E P6#4* #$ ? =* 1,$1*X( -* #$/*= 64#6(4()*" T* $: 9,#- ?&: +(%#4 %*- #''*" Y* -* 1# +# 7*41()* #- #$( 6(4/# #1*%,*-('8 ($B ? 6(4( +(%#4'* 1('8 $,.* /(6;-)*'(8 %*1* +,%,#4*- 1,$ 1(=*4#$Q" !!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
O-/# '( 64*6$/( )# -* $#4 #' 4#7#4#-/# )# %*-*%,1,#-/* #- #' (&'(8 $&4.# #' 1,#)* )# 6#4)#4 #' %*-/4*' = '( (&/*4,)()" A.* )#$%&94#- ? -* #$ /(- %*16',%()*" L*'* $# /4(/( )# )(4$# 6#41,$* 6(4( (9(-)*-(4 #' %#-/4* )#' (&'( = %#)#4 64*/(.*-,$1* ( '*$ ('&1-*$" D' %*(%+,-. #)&%(/,0* $&4.# %*1* &-( +#44(1,#-/( ? (%*16(C( ( '*$ )*%#-/#$ .#-#4(-)* &- #$6(%,* $#.&4* )#$)# #' ? $# (-,1#( #56'*4(4 /#44,/*4,*$ 0(',*$*$ -* %*-*%,)*$ )# $& (%/,0,)()" S#1*$ #$%4,/* #$/# ',94* 6*4? )#$)# #' %*(%+,-. 0#1*$ &-( .4(- #$6#4(-<( ( ? #$/# %(19,* 6)( )(4$#" T* #$ 7;%,'8 -* #$ 4;6,)*8 6#4* #$ (6($,*-(-/# = *$ ($#.&4(1*$ ? 1#4#%# '( 6#-(" O)#1;$ -$/4( #56#4,#-%,( -*$ ),%# ? #$ ('%(-<(9'#" >*164*9(1*$ ? =( #$/; )(-)* $&$ 64,1#4*$ 74&/*$" Z#1*$ )#$)# #$/($ +*F($ %*16(4/,4 &-( 0,$,@-8 &- $C*8 &-( #$6#4(-<(E '( )# .#-#4(4 &- %(19,* #- '( $*%,#)() ( /4(0:$ )# -,C*$X($ = F@0#-#$ ? )#$(44*''#/*)* $& 6*/#-%,('8 /(-/* %*.-,/,0* %*1* #1*%,*-('8 ? )#$6',#.- ( /4(0:$ )# '( #)&%(%,@- /*)*$ $&$ /('#-/*$8 /*)($ $&$ ,-/#',.#-%,($" A* ),4,.,1*$ $*94# /*)* ( 6#4$*-($ ',.()($ ( '( 7&-%,@- )*%#-/#8 6*4? '( $*%,#)() '#$ +( )#'#.()* &-( 7&-%,@- )# .4(- 4#$6*-$(9,',)() = -* $,#164# '#$ +( 64#6(4()* 6(4( #''*" W#-#1*$ ? ()1,/,4 ? %&(-)* '* #$%4,9B(1*$ /&0,1*$ '( /#-/(%,@- )# P.&(4)(4-*$ %*$($8 )# ?)(4-*$ ('.* 6(4( -*$*/4($Q" G#4* 7,-('1#-/# )#%,),1*$ %*16(4/,4 /*)( -$/4( #56#4,#-%,( = 0,$,@- )#' %*(%+,-. = #' %(19,* ? .#-#4( #- '*$ 64*%#$*$ )# (64#-),<(F#"
A*$ 0('*4#$ # ,)#($ ? )(- 7*41( (' /4(9(F* ? )#$(44*''(1*$ = ? ,-$6,4(#$/# ',94* $*-E [ !"#$%&$# &$(&$ )* $+"$#,$%-,*. 6*4? $(9#1*$ ? #$ #' (64#-),<(F# 1;$ 6*)#4*$* %&(-)* $# /4(/( )# ,-/4*)&%,4 -*$ %*16*4/(1,#-/*$ )#-/4* )# '($ *4.(-,<(%,*-#$ #)&%(/,0($" [ /#*0*1*# $) !234 5 !67#*. 6*4? #' %*-*%,1,#-/* (?&B = (+*4( #$ &-( 7-/# 1&= ,16*4/(-/# )# ,-7*41(%,@- #- '*$ 64*%#$*$ )# (64#-),<(F#" [ /#*0*1*# )* &,8$%(,9% $87-,7%*). 6*4? %*164#-)#4 '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ ? $&9=(%#- #- '*$ #?&,6*$ (=&)( ( 4#(0,0(4 '( 1*/,0(%,@- = .#-#4(4 %4#(/,0,)()" [ :; <$%3,%7. 6(4( /4(#4 1;$ (&/#-/,%,)() (' 4*' 64*7#$,*-(' = )*%#-/#8 = 6*/#-%,(4 #' )#$(44*''* )# &-( ,)#-/,)() 1;$ (&/:-/,%( #- '*$ ('&1-*$"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
[ /#*0*17 =77"$#*>,?7. 6*4? )#$(44*''(4 0#4)()#4* /4(9(F* #- #?&,6* /4(-$7*41( '*$ 4#$&'/()*$ = .#-#4( %4#%,1,#-/* /(-/* #- '*$ #?&,6*$ )*%#-/#$ %*1* #- #' (&'(" [ @*(,9% "7# $) *"#$%&,A*1$. 6*4? ),$74&/(1*$ %*- -$/4* /4(9(F*8 -*$ #1*%,*-(1*$ %&(-)* 0#1*$ ( '*$ #?&,6*$ = ( '($ 6#4$*-($ %4#%#4" L#-/,1*$ 6($,@- 6*4 '* ? +(%#1*$"
D' %(6B/&'* U 4#%*.# &-( 0,$,@- )# '( 4#'(%,@- #5,$/#-/# #-/4# '( 0,)( #1*%,*-(' = #' (64#-),<(F#" G4#$#-/( #' 1*)#'* )# 6#-$(1,#-/* )#' ? 6(4/,1*$ 6(4( (9*4)(4 '( %*164#-$,@- = #' /4(9(F* %*- '($ #1*%,*-#$" D' %(6B/&'* \ 4#$6*-)# ( '( -#%#$,)() )# (%'(4(4 %*-%#6/*$ (%#4%( )#' %*(%+,-.8 = 1$/4( -$/4( 0,$,@- )#' %*(%+,-. #)&%(/,0*" D' %(6B/&'* ] 64#$#-/( &- 64*%#$* )# %*(%+,-. 7($# ( 7($#8 = ? )#7,-# -$/4( 7*41( )# #-/#-)#4 #' (64#-),<(F#" D' %(6B/&'* ^ +(9'( )# &-( #/(6( %'(0# #- #' 7&-%,*-(1,#-/* )#' (&'(8 ? $*- '*$ ,-,%,*$" _74#%# #$/4(/#.,($ 6(4( 64#6(4(4 (' .4&6* #- $& %*-F&-/* = ( %()( ('&1-* #- 6(4/,%&'(4 6(4( (/4(0#$(4 #' 'B1,/# )#' ,-,%,* )#' %&4$*8 64#6(4(-)* #' /#44#-* 6(4( %*-$/,/&,4 &- .4&6* %*+#$,*-()* = %*164*1#/,)* %*- #' (64#-),<(F#" O9*4)( ($6#%/*$ /('#$ %*1*E %@1* /4(9(F(4 '($ 4#.'($8 '( 0,$,@-8 '*$ 0('*4#$8 '($ 1#/($ ,-),0,)&('#$ = .4&6('#$" D- #' %(6B/&'* `8 -*$ %#-/4(1*$ #- %@1* %4#(4 &-( #$/4&%/&4( ? .#-#4# .4&6*$ )# /4(9(F* %#-/4()*$ #- '( /(4#( )#-/4* )#' (&'(8 6($(-)* #' )*%#-/# ( *%&6(4 &$#.&-)* 6'(-* )#$)# #' ? 6#41,/,4 ? '*$ ('&1-*$ ($&1(- &- 4*' 1;$ (%/,0* #$& (64#-),<(F#" Y %@1* 7(%,',/(4 '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ = .4&6('#$ ? (6*=(- #' (64#-),<(F#8 ( /4(0:$ )# ,-%*46*4(4 -($ (%/,/&)#$ = *74#%#4 #$6(%,*$ #- #' (&'( 6(4( /4(9(F(4 '($ #1*%,*-#$" D- #' %(6B/&'* a8 +(9'(1*$ )# #$# %(19,* )#$)# )#-/4* 6*4 6(4/# )#' )*%#-/#" G4#$#-/(1*$ &- )*%#-/# %*- &- 4*' ),7#4#-/# (' ? #$/(1*$ (%*$/&194()*$ ( F&.(48 ,-$6,4()* #- '($ +(9,',)()#$ )#' %*(%+" D- #' %(6B/&'* b8 64*6*-#1*$ &-( #$%('#4( 6($* ( 6($* )# #-/4#-(1,#-/* 6(4( ,4 .#-#4(-)* #' %(19,* )# 4*' )*%#-/#" G($* ( 6($* +(%,( #' )*%#-/#c%*(%+" D' %(6B/&'* d8 PD' H*)#'* #>D)Q8 '($ %'(0#$ )#' %*(%+,-. .4&6(' +(- ,-$6,4()* &1*)#'* )# (6',%(%,@- #- #' (&'(" G4*6*-#1*$ &- 1*)#'* )# (64#-),<(F# #56#4,#-%,('8 %**6#4(/,0*8 #1*%,*-(' = ),-;1,%*8 ? $,/I( (' ('&1-*X( #- &- '&.(4 (%/,0*8 %*-#%/()* = 1*/,0()* 6*4 $& 64*6,* (64#-),<(F#"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
INTRODUCCIÓN
D- #' %(6B/&'* eV (9*4)(1*$ %@1* .#-#4(4 &- (19,#-/# 6*$,/,0* 6(4( #' (64#-),<(F# ( /4(0:$ )# 4#$6*-)#4 ( '($ %&(/4* 64#.&-/($ 9;$,%($ ? 64*6*-# f" H(4<(-*" A($ )#$(44*''(1*$ ,-/#.4;-)*'($ #- -$/4* 1*)#'* )# %*(%+,-. #)&%(/,0* = *74#%#1*$ %$/,*-(4,*$ 64*6,*$ 6(4( ? '*$ )*%#-/#$ '* /4(9(F#- #&-( 1#/*)*'*.B( )# /4(9(F* 6*4 6(4#$" D- #' %(6B/&'* ee )(1*$ &-( 6#4$6#%/,0( )# %@1* #' %*(%+,-. .4&6(' %*-7,.&4( '( 7*41( #- ? &- 64*7#$*4 6)# %*-0#4/,4$# #- 7(%,',/()*4 )#' %4#%,1,#-/* )# &.4&6*8 %*1* .4&6*8 ($B %*1* )#' %4#%,1,#-/* )# %()( &-* )# $&$ ,-),0,)&*$" G*-#1*$ #' 7*%* #- '( ,16*4/(-%,( )#' (64#-),<(F# #56#4,#-%,('" D- #' %(6B/&'* eU *74#%#1*$ &-( 1(-#4( ),7#4#-/# )# (9*4)(4 '*$ %*-7',%/*$8 ( /4(0:$ )# &-( 1#/*)*'*.B( 64*6,( )#' %*(%+,-. )# #?&,6*$8 %*- &- 7*41(/* )# 64#$#-/(%,@- )# %($*$ #- #' (&'(8 ,-%*46*4(-)* &-( 1#/*)*'*.B( $,$/:1,%( )# /4(9(F*" D- #' %(6B/&'* e\ *74#%#1*$ &-( +#44(1,#-/( )#' %*(%+,-. 6(4( /4(9(F(4 %*- '*$ 6()4#$ )# ('&1-*$ )#$)# '($ #-/4#0,$/($ )# /&/*4B($" O9*4)(1*$ /(19,:- %@1* .#$/,*-(4 '( 4#'(%,@- = '($ #-/4#0,$/($ %*- 6()4#$ ),7B%,'#$" D- #' %(6B/&'* e] (9*4)(1*$ '( )#$6#),)("
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
CAPÍTULO 2
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
A($ #1*%,*-#$ )#$#16#C(- &- 6(6#' 7&-)(1#-/(' #- -$/4($ 0,)($ 6*4? -$/4* 6#-$(1,#-/* #$/; B-/,1(1#-/# ',.()* ( -$/4( 0,)( #1*%,*-('" S# /4(9(F()* %*- 1&'/,/&) )# -,C*$ %*- 74(%($* #$%*'(4" D- '( 1(=*4B( )# '*$ %($*$ #4(- ),7,%&'/()#$ )# *4)#- #1*%,*-(' '($ ? #$/(9(- .#-#4(-)* #' 64*9'#1(" 3,7,%&'/()#$ ? %&(-)* 7*- %*164#-),)($ = 4#$'/($ 6*4 '($ 7(1,',($8 )#$(6(4#%,#4*-" W(19,:- #$ 0#4)() ? ('.&-($ )# #$($ 7(1,',($ #564#$(9(- #' )#$#* )# ? $& +,F* %(19,(4( $,- ? '( 7(1,',( #$/&0,#4( ),$6$/( ( +(%#4 #' #$7<* )# %(19,(4 #''( #- -()(" D' 4#$&'/()* 7 ? '( 1(=*4B( )# (?''*$ -,C*$ -* 6&),#4*- 4#$*'0#4 )#' /*)* $&$ ),7,%&'/()#$" A*$ -,C*$ #$/;- 7/#1#-/# ,-7'&,)*$ 6*4 #' %*-/#5/* #- #' ? 0,0#-" 3# '( 1,$1( 1(-#4( ? #$/;- 7/#1#-/# ,-7'&,)*$ 6*4 #' %*-/#5/* #$%*'(4" A( #1*%,@- = #' (64#-),<(F# 0(- B-/,1(1#-/# ',.()*$ 6*4? '( #1*%,@- #$/; #- #' %#-/4* 1,$1* )#' (64#-),<(F#" W4(),%,*-('1#-/# $*- ($6#%/*$ ? $# +(- $#6(4()*8 6#4* #1*%,@- = 6#-$(1,#-/* 0(- %*.,)*$ )# '( 1(-*" A( 1(-#4( #- ? $# 0( %*-7*41(-)* -$/4* 6#-$(1,#-/* ( 6(4/,4 )#' 1*1#-/* #- ? -(%#1*$ #$/; 64*7&-)(1#-/# 4#'(%,*-()* %*- '($ #1*%,*-#$ ? #56#4,1#-/(1*$ )#$)# '*$ 64,1#4*$ 1*1#-/*$ #- 4#'(%,@- ( '*$ ()&'/*$ ? $# +(%#- %(4.* )# -*$*/4*$" >&(-)* -(%#1*$8 (' 64,-%,6,*8 #$/;- '($ $#-$(%,*-#$ = '($ #1*%,*-#$8 = ( 6(4/,4 )# #''($ $# 0( %*-7,.&4(-)* -$/4* (6(4(/* )# 6#-$(4 gh,*-i" A($ 4#$6$/($ #1*%,*-('#$ )#' 9#9: $&4.#- ( 6(4/,4 )# '( %(',)() )#' 0B-%&'* #1*%,*-(' ? $# #$/(9'#%# #-/4# :' = '*$ 6()4#$"
Gráfico 2.1
G4,1#4* $*- '($ $#-$(%,*-#$ = '($ #1*%,*-#$" A.* 0,#-# #' 6#-$(1,#-/*" j,'74#) h,*- -*$ (=&)@ ( %*164#-)#4 %@1* #' 6#-$(1,#-/* $# 0( )#$(44*''(-)* ( 6(4/,4 )# '($ ($%(*-,7%$( ? #56#4,1#-/(1*$8 #- 64,1#4 '&.(48 = )# '($ #1*%,*-#$ ( %*-/,-&(%,@-"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
A*$ 9#9:$ -(%#- $,- &- 6#-$(1,#-/* #$/(9'#%,)* = 0(- #16#<(-)* ( *4.(-,<(4 4&),1#-/(4,(1#-/# $& 1#-/# ( 6(4/,4 )# '*$ 6(4#$ *6$/*$ )# $#-$(%,*-#$ ? 0(- #56#4,1#-/(-)*E 74B*c%('*48 9'(-)*c)&4*8 %@1*)*c,-%@1*)*8 #/%" 3# #$/( 1(-#4( 0(- *4.(-,<(-)* '( 6#4%#6%,@- )#' 1&-)* #- 0,0#-%,($ 6'(%#-/#4($ 74#-/# ( 0,0#-%,($ ? '#$ .#-#4(- /#-$,@-8 ,-%*1*),)() * )*'*4" A.* +(= &-( $(>#3->3#* ? 0( ,-%,),#-)* #- %@1* $# 0( *4.(-,<(-)* #$/# 6#-$(1,#-/* )#' -,C*" D$/( #$/4&%/&4( '( 64*6*4%,*-(- '*$ 6()4#$ ? %&,)(- )#' -,C*" D$/*$ 6()4#$8 $, $# /4(/( )# &-*$ 6()4#$ '* $&7,%,#-/#1#-/# 9-*$8 gj,--,%*/i8 /,#-#- '( %(6(%,)() )# )(4 $,.-,7,%()*8 %*164#-)#48 )#$%,74(4 = )(4 4#$6$/( ( '($ -#%#$,)()#$ #1*%,*-('#$ )# $& +,F*" D$/* *74#%# &- #$6(%,* )# $#.&4,)()8 ,164#$%,-),9'# 6(4( #' %4#%,1,#-/* )#' -,C*8 ? $# 0( #$/4&%/&4(-)* )# '( $,.&,#-/# 1(-#4(E D' 9#9: #56#4,1#-/( /#-$,@- 6*4 '( 64#$#-%,( )# )#/#41,-()($ -#%#$,)()#$8 ? %*1&-,%( $,- 6('(94($8 #56*4/(-)* #$/( /#-$,@- +(%,( 7(8 +(%,( '*$ 6()4#$ ? '# %&,)(-" A*$ 6()4#$ %*164#-)#-8 4#%*.#- = %('1(- #$/($ -#%#$,)()#$" L# #$/(9'#%# &-( %*1&-,%(%,@- 9#-#7,%,*$( ? )#0'0# (' -,C* '( $#-$(%,@- )# $#-/,4$# %*-/#-,)*8 %*164#-),)*" A*$ 6()4#$ 1#/(9*',<(- '( /#-$,@- #1*%,*-(' ? #' -,C* '#$ #56*4/( = '# )#0'0#- &-( $#-$(%,@- )# $#.&4,)() ? '# ,-7*41( )# ? /,#-# &- #$6(%,* #- '( 1#-/# )# $&$ 6()4#$8 ? $# *%&6(-8 ? '# #-/,#-)#-" A# )#0'0#- '( #56#4,#-%,( )# ? #$($ #1*%,*-#$ ,-%@1*)($ $*- 1(-#F(9'#$8 $*),.#4,9'#$" O$B #$ %*1* $# 0( #$/(9'#%,#-)* &- 0B-%&'* #$#-%,(' )# %*-7,(-<( %*- #' 1&-)*" D- '( 1#),)( #- ? #$/# 64*%#$* $# 0( 4#6,/,#-)* T 0#%#$ ( '* '(4.* )# '( ,-7(-%,(8 $# 0( ($#-/(-)* &-( #$/4&%/&4( 7&-)(1#-/(' ? 6#41,/# ? #' -,C* #56#4,1#-/# $#.&4,)()8 ? 1;$ ()#'(-/# $# /4(-$7*41(4; #- (&/*#$/,1( = ? #$ '( 9($# ? )#$6&:$ #$/,1&'( '( 6($,@- 6*4 )#$%&94,4 = ()#-/4(4$# #- #' 1&-)*8 $,1,#)* ( $*'/(4$# )#' (94(<* $#.&4* )# '*$ 6()4#$" D$/( #$/4&%/&4( ? (' ,-,%,* #$ #5/#4-( c'( 6*-#- '*$ 6()4#$c ( /4(0:$ )# '*$ ),7#4#-/#$ 64*%#$*$ )# ,)#-/,7,%(%,@- ? #$/;- #- '( 9($# )#' %4#%,1,#-/* #1*%,*-('8 $# 0( !"#$%"&'!(&")*+ $# 0( %*'*%(-)* )#-/4*" 3# /(' 1(-#4( ? #' -,C* 0( ,-%*46*4(-)* '( 7&-%,@- )# %*-/#-%,@- ? *4,.,-(4,(1#-/# *74#%#- '*$ 6()4#$8 )#$(44*''(-)* '( %(6(%,)() 6(4( %('1(4$# 6*4 $B 1,$1*8 6(4( /*'#4(4 '( #$6#4( = $&6#4(4 '( 74&$/4(%,@-8 )#$(44*''(-)* %(6(%,)()#$ ? '# 6#41,/#- ?)(4$# /4(-?&,'* = )#$(44*''(4 $& 64*6,( %(6(%,)() )# 6#-$(4" O 6(4/,4 )# (?&B /#-#1*$ #-/*-%#$ &- -,C* ? %4#%# ( 6(4/,4 )# '( #56#4,#-%,( )# $#-/,4 ? /,#-# &- #$6(%,* #- $& .4&6* 7(1,',(48 #- #' ? $# $,#-/# /#-,)* #%-/( = %*164#-),)*" G*-.;1*-*$ (+*4( #- #' %($* )# &- -,C* ? #56#4,1#-/( /#-$,@- 6*4 '( #5,$/#-%,( )# ),7#4#-/#$ -#%#$,)()#$8 ? %*1&-,%( #$/( /#-$,@-8 6#4* ? (' */4* '()* +(= &-*$ ()&'/*$ ? -* $(9#- #-/#-)#4 -, 1#/(9*',<(4 #$/( /#-$,@- ? $&
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
+,F* #$/; %*1&-,%(-)*8 '* ? +(%# ? (' -,C* '# ''#. )# 0'/( &-( $#-$(%,@)# -* %*164#-$,@-8 -* %*-/#-%,@- )# $&$ -#%#$,)()#$ -, )# $&$ #1*%,*-#$" D$/( -* 4#$6$/( 64*0*%( ? $# ,-%4#1#-/# '( /#-$,@- ? #' -,C* #$/; #56#4,1#-/(-)* = ? $# ,-/#-$,7,? #' 1#%(-,$1* )# #56*4/(4'( +(%,( 7( #7*41( )# ''(-/* * )# 4(9,(" G#4* (+*4( '( 4#$6$/( ? #' -,C* 4#%,9# #$ P-* +(= ?&,#- 4#%,9( /& $&$/*8 ?&,#- 4#%*F( '( /#-$,@- ? /# ,-0()#Q" D- '( 1#),)( ? $# 4#6,/# #$/( ),-;1,%( ( '* '(4.* )#' %4#%,1,#-/* $# 0( %*-$*',)(-)* &- 0B-%&'* )# -* 4#$6$/(8 )# -* %*164#-$,@-8 ? +(%# ? #' -,C* ?)# (94&1()* 6*4 #1*%,*-#$ ? :' $*'* -* 6)# .#$/,*-(48 ,-$/(&4;-)*$# &-( 0,0#-%,( )# 0&'-#4(9,',)() = )#$64*/#%%,@-" D$/( 0,0#-%,( -* 6#41,/,4; '( /(- -#%#$(4,( $#-$(%,@- )# (&/*#$/,1( ? /*)*$ -#%#$,/(1*$ 6(4( +(%#4-*$ &- $,/,* = $#-/,4-*$ $#.&4*$ #- '*$ .4&6*$ )# '*$ ? 7*41(1*$ 6(4/# #- #' 1&-)*8 )#$)# '( ? 6*)#4 %4#%#4 #1*%,*-('1#-/#"
Gráfico 2.2
D' 4#$&'/()* $#4; ? #$/# -,C* /#-)4; ? 4#%&44,4 ( )#/#41,-()*$ 1#%(-,$1*$ 6$,%*'@.,%*$ )# )#7#-$( ( /4(0:$ )# '*$ %&('#$ #$%,-),4 #$/($ #1*%,*-#$ )# 0&'-#4(9,',)() = (-$,#)() ? $& #-/*4-* 7(1,',(4 -* $&6* 1#/(9*',<(4"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
L& %(6(%,)() 6(4( /*'#4(4 '( 74&$/4(%,@- ($B %*1* $& %(6(%,)() 6(4( #$6#4(4 $# 0(( #-%*-/4(4 #-/*-%#$ %*- ),7,%&'/()#$" 3# '( 1,$1( 1(-#4(8 /#-)4; ? ,-0#4/,4 9-( 6(4/# )# $& %(6(%,)() #1*%,*-(' #- %*-$/4&,4 &-( %*4(<( ? '# 64*/#F( )# #$/( 0,0#-%,( )# 0&'-#4(9,',)() = '# 6#41,/( $#-/,4$# ( $('0*" D$/* '* +(4; #-/#44(-)* #- '* 1;$ +*-)* )# $& 6$,? $& ,)#-/,)() 1;$ (&/:-/,%( = $& 6*/#-%,(' (7#%/,0*8 %*1* &-( )#7#-$( %*-/4( '($ #1*%,*-#$ )# )*'*48 /#-,#-)* ? 4#%&44,4 ( 1#%(-,$1*$ )# )#$%*-#5,@- #1*%,*-('" D1*%,@- = (64#-),<(F# 0(- ,-),$*'&9'#1#-/# &-,)*$ )#$)# #' 64,-%,6,*" W(-/* #$ ($B8 ? +(= )*$ %(6(%,)()#$ #1*%,*-('#$ ? $*- '($ ? 0(- ( )#/#41,-(4 '( 1(-#4( #- '( ? (64#-)#1*$ #- -$/4*$ 64,1#4*$ (C*$"
Gráfico 2.3. Mecanismos de defensa
BCDE* -*"*-,&*& "*#* (*0$# $("$#*#C T$/4( %(6(%,)() )# %4#%#4 #1*%,*-('1#-/# )#6#-)# )# #$/( ,16*4/(-/# %(6(%,)()" T(%#1*$ ,-$/('()*$ #- '( &4.#-%,(" 3#9,)* ( '( /4#1#-)( 0&'-#4(9,',)() %*- '( ? 0#-,1*$ (' 1&-)* '*$ 9#9:$ +&1(-*$8 -* 6*)#1*$ !!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
#$6#4(4" f#%'(1(1*$ /*)( (/#-%,@- %*- (&/:-/,%( )#$#$6#4(%,@- = #$/* #$ )#9,)* ( ? (' 64,-%,6,*8 -* #5,$/# -,-.I- #$6(%,* #-/4# #' #$/B1&'* ? .#-#4( #' 1('#$/(4 = '( 4#$6$/( ? #1,/# #' 9#9:" H&%+*$ -,C*$ /,#-#- ),7,%&'/()#$ 6(4( (64#-)#4 #- #' %#-/4* #)&%(/,0* 6*4? -* #-%-/4(- '( 1(-#4( )# ',9#4(4$# )# #$/( 6(4/# P9#9:Q ? -* $*6*4/( #$6#4(4" O64#-)#4 #$ &- 64*%#$* ( /4(0:$ )#' %&(' $# 0(- ,-%*46*4(-)* %*-*%,1,#-/*$ 6*%* ( 6*%*" L, -* +# (64#-),)* ( #$6#4(4 1# 0*= ( #-%*-/4(4 %*- ),7,%&'/()#$ 6(4( (64#-)#4" D$ %*1* #' 4#%,:- -(%,)* ? ''*4( %*- )#$#$6#4(%,@- 6*4? ''#.@ $& 1*1#-/* )# %*1#48 = ? $, '# +(%#- #$6#4(4 1;$ )# '( %-/(8 #-/4(4; #- $/()* )# /#-$,@- #- #' %&(' $#4; ,16*$,9'# =( (',1#-/(4'# 6*4 &- 9- 4(/*" O 1&%+*$ -,C*$ '#$ $&%#)# ('.* 6(4#%,)* %*- $& P(',1#-/*Q #$%*'(48 #- #' 1*1#-/* ? /,#-#- ? #$6#4(4 6(4( 6*)#4 %*164#-)#4 ('.* -*8 $, -* #$ (' ,-$/(-/#8 $, -* #$ =(8 $, -* #$ P'* 0#* = '* %(6/* ,-1#),(/(1#-/#Q $# )#$,-/#4#$(- = =( '#$ %$/( 6*)#4'* ,-%*46*4(4" D$ &- %'(4* = 74#%-/# #F#16'* )# %@1* '( #1*%,@- 6)# ,-/#4%#)#4 k#- #$/# %($* -#.(/,0(1#-/#c #- #' (64#-),<(F#" D$ ,16*4/(-/# (=&)(4 ( '*$ -,C*$ )#$)# #' (&'( ( 4#%*-*%#4 # ,)#-/,7,%(4 #$# 6#?C* $(9*/#()*4 ,-/#4-*8 ( /4(0:$ )# )(4'#$ ,-$/4&1#-/*$ 6(4( 6#-$(4 = %(19,(4 #$# #$/()*" >*1* -*$ #56',%( '( W#*4B( )# '( l#$/(%,@- #5/4(&/#4,-(8 $, '($ %,4%&-$/(-%,($ #0*'&/,0($ +&9,#4(- $,)* ),7#4#-/#$8 64*9(9'#1#-/# +&9,:4(1*$ $#.&,)* -# 1#$#$ 1;$ )#-/4* )#' I/#4* )# -$/4( 1()4#8 ,-$/('()*$ %@1*)(1#-/# )#-/4* )# #$# #$6(%,* #- #' ? -* +(= ? #$6#4(48 -* +(= $#-$(%,*-#$ ,-%@1*)($ )# -#%#$,)() 6*4? '($ -#%#$,)()#$ $# $(/,$7(%#- )# 7*41( (&/*1;/,%( ( /4(0:$ )#' $&1,-,$/4* %*-/,-&* )#' %*4)@- &19,',%('8 )*-)# '( /#16#4(/&4( #$ '( 6#47#%/(8 )*-)# -* +(= )*'*48 -, ,-%*1*),)()8 -, 4&,)*$ ? -*$ 6#4/&49#-" D' 64*9'#1( #$ ? -(%#1*$8 $*1*$ #56&'$()*$ (' 1&-)*8 )#1($,()* 64*-/*" O ),7#4#-%,( )#' 4#$/* )# '*$ 1(1B7#4*$8 -*$*/4*$ -(%#1*$ $,- -,-.&-( (&/*-*1B(8 -$/4($ %(6(%,)()#$ 1*/*4($ $*- '($ 1;$ ',1,/()($ )# /*)*$ '*$ 1(1B7#4*$ #- #$( #/(6(" D' %(19,* +(%,( '( 9,6#)#$/(%,@- 6#41,/,@ ? -$/4($ 1(-*$ ?)(4(- ',9#4()($ = .($/;4(1*$ #-/*-%#$ 1#-*$ #-#4.B( %*- #$/( -( 7*41( )# %(1,-(4" D' %#4#94* 4#%*.,@ '( #-#4.B( ? $*94(9( = #$/* +,<* ? (&1#-/(4( )# /(1(C* = 6*4 /(-/* ? -$/4( %(9#<( $# (.4(-)(4(" D$/( /4(-$7*41(%,@- ,-/4*)&F* '( -#%#$,)() )# )(4 ( '&< %&(-)* '( %(9#<( )#' -,C* /*)(0B( #4( 6#?C( 6(4( ? 6&),#4( (/4(0#$(4 #' %(-(' )#' 6(4/*" D$/( /#*4B( -*$ #56',%( ? -$/4* %#4#94* /#41,-( )# 1()&4(4 7( )#' %.* )# '( 1()4#"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
L, #%+(1*$ &- 0,$/(<* (' )#$(44*''* #0*'&/,0* )# '*$ $#4#$ +&1(-*$ #-%*-/4(1*$ ? #' 64*%#$* )# -!$'!"!(&.!/" )# $&$ (5*-#$ k64*%#$* -#%#$(4,* 6(4( ? $# 64*)&<%(- '($ %*-#5,*-#$ -#40,*$($ #-/4# '($ -#&4*-($c -* $# %*16'#/( +($/( /4(-$%&44,)* 1;$ )# &- (C* )# -$/4* -(%,1,#-/*8 %&(-)* 7,-('1#-/# 6*)#1*$ #%+(4 ( (-)(4" T(%#1*$ $,- %*-/4*' 0*'&-/(4,* $*94# -$/4* 1*0,1,#-/* 6*4 (&$#-%,( )# #$# 64*%#$* )# -!$'!"!(&.!/"" G#4* 6*%* ( 6*%* :$/# $# 0( %*16'#/(-)* )#$)# '( %(9#<( +(%,( '*$ 6,#$" >*- &1#$ =( 6*)#1*$ )*1,-(4 -$/4* %''*8 1(-/#-#4'* #4.&,)* = %*-/4*'(4 6*4 /(-/* #' 1*0,1,#-/* )# -$/4( %(9#<(K %*- ` =( %*-/4*'(1*$ -$/4( #$6(')( = %*- #''* '( %(6(%,)() 6(4( 1(-/#-#4'( #4.&,)( (' #$/(4 $#-/()*$K %*- d -$/4($ 6,#4-($8 m6*)#1*$ $*$/#-#4-*$ )# 6,# $*94# #''($nK %*- eUR #' .4(- '*.4* m6*)#1*$ %(1,-(4n" D$ 6*4 #$/* ? -(%#1*$ #- &- #$/()* )# #5/4#1( )#6#-)#-%,( = 0&'-#4(9,',)()" G#4* /(19,:- ? .4(%,($ ( #''*8 ),$6*-#1*$ )# &- /,#16* 64,1*4),(' 6(4( )#$(44*''(4 -$/4($ #1*%,*-#$8 -$/4( %(6(%,)() 6(4( #$/(9'#%#4 0B-%&'*$ 64*7&-)*$ %*- '*$ */4*$ = )#$(44*''(4 '( #$/4&%/&4( 1#-/(' ? 6#41,/,4; ($#-/(4 '*$ (64#-),<(F#$" >4#%#4 $,.-,7,%( 4#$*'0#4 #$( )#6#-)#-%,( = .(-(4 '( (&/*-*1B( ? -* %*-*%#1*$ (' -(%#4" O' %4#%#4 )#$(44*''(1*$ '( %(6(%,)() )# #$6#4(48 )# ,-/4*)&%,4 &- #$6(%,* #-/4# '( #1#4.#-%,( )# &-( -#%#$,)() = '( $(/,$7(%%,@- )# '( 1,$1(" D$# #$ #' #$6(%,* #)*-)# $# )#$(44*''( #' 6#-$(1,#-/*" S(= &- 1*1#-/* 1;.,%* #- -$/4( 0,)( )# '*$ 64,1#4*$ 1*1#-/*$ ? #$ %&(-)* (?' 9#9: ,44,/()* ? ''*4( )#$#$6#4()* 6*4 #' +(194# * '( ,-%*1*),)() #$ %(6(< )# ,1(.,-(4 ( '( 1()4# = %('1(4$#8 (-/#$ )# ? #''( 1,$1( '* %('1#" O?&B (6(4#%# 6*4 64,1#4( 0#< '( %(6(%,)() $,19@',%(8 (6(4#%# #' 6#-$(1,#-/*E #- (&$#-%,( )# '( 1()4# #' 9#9: 6)# #0*%(4 $& ,1(.#-" D- #$# #$6(%,* ,-/#41#),* ? $# 0( (.4(-)(-)* #-/4# #' #$/B1&'* = '( 4#$6$/( #$ )*-)# 0( $&4.,#-)* ( '* '(4.* )#' )#$(44*''* '( ',9#4/() )# #'#.,4 ?&: 4#$6$/( #$ '( ? &-* ?&,#4# )(4" O' +(%#4'* -*$ ',9#4(1*$ )# '*$ (&/*1(/,$1*$ ? ),4,.##- 1&%+($ *%($,*-#$ -$/4($ %*-)&%/($" >&(-)* (16',(1*$ #' %*-*%,1,#-/* = #' %*-/4*' ? /#-#1*$ $*94# #$# #$6(%,* )# 4#$6$/( )#$(44*''(1*$ -$/4( (&/*%*-%,#-%,(8 = %*- #''( #' #F#4%,%,* 6'#-* )# -$/4( 4#$6*-$(9,',)()"
FCDE* -*"*-,&*& "*#* >7)$#*# )* G#3(>#*-,9%C !!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D$ '( %(6(%,)() 6(4( 6#4$,$/,48 6(4( 0*'0#4'* ( ,-/#-/(4 &-( = */4( 0#< %&(-)* -* -*$ $('#" L, -$/4* &194(' (?&B #$ ('/*8 /#-#1*$ &- ,16*4/(-/# (',()* 6(4( -$/4* (64#-),<(F#" G*4 #' %*-/4(4,*8 %&(-)* -$/4( /*'#4(-%,( ( '( 74&$/4(%,@- #$ 9(F(8 -*$ ''#-(1*$ )# 4(9,( = '( %*-$#%-%,( #$ ? (9(-)*-(1*$ #- '&.(4 )# $#.&,4 ,-/#-/;-)*'*" A( %(6(%,)() )# /*'#4(4 '( 74&$/4(%,@- 0( ',.()( ( '( %(6(%,)() )# $(9#4 #$6#4(4" A'#0(1*$ )#-/4* &-( 6(4/# )# -*$*/4*$ 1,$1*$8 */4( 0#< (?' 6#?C* $(9*/#()*4 ,-/#4-*8 ? ?&,#4# '($ %*$($ (' ,-$/(-/# = /*'#4( 1(' #' -* $(9#4 = #' #$7<* ? ,16',%( #' (64#-),<(F#" D$/( 6(4/# $# 74&$/4( 4;6,)(1#-/# = #56#4,1#-/( 4(9,(" D' 4#$&'/()* #$ ? 4#%+(<( (64#-)#4 6*4? %*-#%/( %*)*'*48 %*- '( 6#4%#6%,@- )# ? '($ %*$($ %$/(- #$7<*"
Gráfico 2.4. Aprendizaje experiencial
A( #1*%,@- 1(4%( #' (64#-),<(F#" T$/4* /4(9(F* #$/; 1&= ,-7'&,)* 6*4 '( ,)#( )# j"h,*- #- '( ? 64*6*-# &7(
G7#8*( &$ *"#$%&$# $% G3%-,9% &$ -3*) $( %3$(>#7 %,?$) &$ ,8"),-*-,9% ($%(7#,*) 5 $87-,7%*)E c c
!"#$%&$# *-$#-* &$ )* H+"$#,$%-,* !"#$%&$# I$(&$ )* H+"$#,$%-,* !!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D' 64,1#4 /,6* )# (64#-),<(F#8 (64#-)#4 (%#4%( )# '( #56#4,#-%,(8 #$ (64#-)#4 ,-/#'#%/&('1#-/#8 $,- 6(4/,%,6(%,@- )# '( #1*%,@-" A##1*$ &- ',94*8 (/#-)#1*$ ( &-( %'($# /#@4,%(8 ($,$/,1*$ ( &- %*-7#4#-%,(" W*)($ #''($ $*- #56#4,#-%,($ #- '($ ? &- #56#4/* -*$ ,-/4*)&%# #- &- /#1(8 -*$ #56',%(8 %*16(4/# %*- -*$*/4*$ $&$ %*-*%,1,#-/*$" T$/4( #1*%,@- #$/; ,16',%()( #- &- 6*4%#-/(F# 1&= 6#?C*" G)# .&$/(4-*$ '* ? #$%&%+(1*$8 6)# ,-%'&$* #-/&$,($1(4-*$8 6#4* -* #$/(1*$ 0,0#-%,(-)* #- -*$*/4*$ 1,$1*$ (?''* ? -*$ %-/(-" D$/(1*$ $,16'#1#-/# 4#%,9,#-)* ,-7*41(%,@-" A( */4( 7*41( )# (64#-)#4 #$ (64#-)#4 )#$)# '( #56#4,#-%,(8 ? #$ &- (64#-),<(F# ? -* #$ /#@4,%* $,-* 0,0#-%,('8 #- #' ? #$/;- %*164*1#/,)($ -$/4($ $#-$(%,*-#$ = -$/4($ #1*%,*-#$"
D- #' (64#-),<(F# )#$)# '( #56#4,#-%,( -*$ ,16',%(1*$ #1*%,*-('1#-/# = )#0#-,1*$ #- ('.* -*" o( (%*16(C()* )# &-( 0,0#-%,( (&/:-/,%( )# /4(-$7*41(%,@-" J16',%( $&1#4.,4-*$ #- &-( #56#4,#-%,( #1*%,*-(' )# '( ? $(',1*$ ,-%*46*4(-)* &- -* (64#-),<(F#8 6*4 +(9#4'* 0,0#-%,()*" T* #-/4( 6*4 -$/4* ,-/#'#%/*8 #-/4( 6*4 -$/4($ $#-$(%,*-#$ = -$/4( 7*41( )# $#-/,4" A.*8 $#%&-)(4,(1#-/#8 '* 4#0,$(1*$8 '* (-(',<(1*$ = '* %*-%#6/&(',<(1*$" A* 4(%,*-(' #$ '* I'/,1* #- ,-/#40#-,4" D$ &-( 7*41( )# (64#-),<(F# ? 4#?&,#4# $&1#4.,4$# )#-/4* )# &- 64*%#$*8 0,0,4'*8 6(4( $(',4 '.* 7( )# :' = 4#7'#5,*-(4 ( 6(4/,4 )#' 7 $$)0&.1 ? */4*$ -*$ )(- (%#4%( )# -$/4( 1(-#4( )# )#$#-0*'0#4-*$ = 1(-#F(4-*$" O 6(4/,4 )# (+B #$ )#$)# )*-)# $# .#-#4( #' (64#-),<(F#8 ? #$ )#7,-,/,0*" o,#-# ( 1, 1#1*4,( #- #$/# 6&-/* &-( (-:%)*/( ? $# %-/( $*94# '( 1()4# W#4#$( )# >('%&/(" O'.&,#- '# 64*6&$* ( '( H()4# W#4#$( (%*16(C(4'# #- &- 0'* ? #$/(9( ( 6&-/* )# 4#(',<(4 6(4( ? '# +(9'(4( )&4(-/# #' 0,(F# $*94# $& ,)#( )# '( $*',)(4,)()" D''( '# (%*-$#F@ ( #$( 6#4$*-( ? #' ),-#4* ? ,9( ( ,-0#4/,4 ##' 9,''#/# '* )*-(4( ( ('.&-( 7&-)(%,@- )# (=&)( ( -#%#$,/()*$" L,- )&)(8 '# ),F*8 #4( %*1* 1;$ ,9( ( %*164#-)#4 $*94# '( $*',)(4,)()8 1&%+* 1;$ ? %*- 1,'#$ )# 6('(94($ ? #''( 6&),#4( &/,',<(4 6(4( #56',%;4$#'*" W*)*$ +#1*$ 6($()* 6*4 '( #56#4,#-%,( )# +(9#4 4#(',<()* %&4$*$ ,-/#4#$(-/#$8 #-/4#/#-,)*$8 #- '*$ ? 6*)#1*$ +(9#4 ),$74&/()* = )#$%&9,#4/* %*-/#-,)*$ -*$8 6#4* )# '*$ ? 6($()* &- /,#16* ?)( 1&= 6*%* 4($/4* )# #''*$ #-$/4( 7*41( )# (%/&(4" W#41,-()*$ #$/*$ %&4$*$ %*'*%(1*$ '( %(46#/( %*44#$6*-),#-/# #- &- '&.(4 )# '( #$/(-/#4B(8 )*-)# '( 1(=*4 6(4/# )#' /,#16*8 6#41(-#%#4; %#44()( )&4(-/# (C*$" L*'(1#-/# '($ #56#4,#-%,($ 7*41(/,0($ ? -*$ #-$#C(- ( 6(4/,4 )# +(%#4-*$ 0,0,4 '*$ 64*%#$*$ = )# 4#0,$(4 )#$6&:$ -$/4*
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
%*16*4/(1,#-/* )#-/4* )# #$*$ 64*%#$*$8 $*- '($ ? 6#41(-#%#- 0,0($ = 6($(- ( ,-/#.4(4 -$/4( 7*41( )# 6#-$(4" D' (64#-),<(F# #- #' %#-/4* #)&%(/,0*8 '( 1(=*4B( )# '($ 0#%#$8 $'# $#4 &(64#-),<(F# ( %#4%( )# )#/#41,-()*$ %*-/#-,)*$" D$ &- (64#-),<(F# /#@4,%*8 )#' ? ?)( 6*%* /4(-$%&44,)* &- /,#16*" L(9#1*$ ? $*'#1*$ *'0,)(4 #' dVp )# '* ? (64#-)#1*$ #- #' (&'( (-/#$ )# /4(-$%&44,)*$ \V )B($" D99,--+(&$ = $& >&40( )#' _'0,)* -*$ +,<* #$/( )#$('#-/()*4( )#1*$/4(%,@-" H&%+* )#' (64#-),<(F# 4#(',<()* #- #' (&'( 4#$6*-)# ( &-( 1*)(',)() )# (64#-),<(F# ()+#$,0* gH#'/<#4iE '*$ %*-%#6/*$ $# 6#.(- ( '( $&6#47,%,# )# -$/4( 1#-/# $,- 6#-#/4(4 #- $& #$6(%,* ,-/#4,*4" D$/# /,6* )# (64#-),<(F# #$ #7B1#4*8 $&6#47,%,('" D' $,$/#1( #$%*'(48 %*- $& $,$/#1( )# #5;1#-#$ = %(',7,%(%,*-#$ 4#7<( #$/# /,6* )# (64#-),<(F#" D$ )#$1*4(',<()*4 0#4 %@1* ('.&-*$ %+,%*$ = %+,%($ #-.&''#- 9&'B1,%(1#-/# '*$ %*-/#-,)*$ 6*%*$ )B($ (-/#$ )#' #5(1#- 6(4( 0*1,/(4'*$ ',/#4('1#-/# #' )B( )# '( 64 (" G($()*$ /4#$ )B($ ?)( 6*%* )# '* (64#-),)*" A*$ -,C*$ /4(#- (' -(%#4 &-( ,-1#-$( %&4,*$,)() = &- (7;- (6($,*-()* 6*4 (64#-)#48 6*4 #56'*4(48 6*4 %*164#-)#4 #' 1&-)*" O64#-)#4 0( (%*16(C()* )# $#-$(%,*-#$ = #1*%,*-#$ ,-/#-$(1#-/# 6'(%#-/#4($ 6(4( #''*$" 3,7#4#-/#$ (&/*4#$8 #-/4# #''*$ h,*-8 '* ,-%'&=#- %*1* &- ,-$/,-/* 1;$ #- '( 4#'(%,@- )# ,-$/,-/*$ %*'*$ ? -(%#1*$" S(9'(- )#' ,-$/,-/* #6,$/#1*7B',%*" 3# 1&= 6#?C*$ '*$ -,C*$ $# 4#'(%,*-(- %*- #' 1&-)* )# &-( 1(-#4( 1&= $#-$*4,(' )#$)# '( ? ,-/#-/(- (64#+#-)#48 ,-%*46*4(4 '( 1;5,1( ,-7*41(%,@$*94# '($ %*$($ ( /4(0:$ )# %+&6(4'($8 1*4)#4'($8 %+*%(4'($" D$ '( #/(6( #- '( ? $# ''#0(- /*)* ( '( 9*%( 6(4( #56'*4(4'*" G(4#%,#4( ? ?&,$,#4(- %*1:4$#'*" 3# +#%+* -* #$ %($&(',)() ? $(9#4 = $(9*4 $#(- )*$ 6('(94($ ? %*16(4/#- &- 1,$1* *4,.#-" G#4* &- .4(- 6*4%#-/(F# )# '*$ -,C*$ 6,#4)# #$/( 6($,@- 6*4 (64#-)#4 $#.I- 0(%4#%,#-)* = )#F(-)* %&4$*$ (/4;$" L*- 1&%+*$ '*$ ? #$/(9'#%#- &-( %'(4( ,)#-/,7,%(%,@- #-/4# (64#-),<(F# = (9&44,1,#-/*" D' %#-/4* #)&%(/,0* 6)# %*-/4,9&,4 ( #$/# 64*%#$* (' 6*-#4 #' (%#-/* #- '( -*/( *9/#-,)(" D' -,C* $# )#$%*-#%/( #1*%,*-('1#-/# )# $&$ .(-($ )# (64#-)#4 (' )#$%&94,4 ? '* ? ,16*4/( #$ '( #0('&(%,@- -* /(-/* $& %(6(%,)() )# ),$74&/(4 %*- '* ? (64#-)#" L,- #19(4.* #$ 7;%,' %*44#.,4 #$/( /#-)#-%,(8 9($/( %*- )#$+(%#4 '( ),$*%,(%,@4(<@-c#1*%,@- ? +( ),4,.,)* '( 0,)( #$%*'(4 )#$)# $&$ ,-,%,*$ = 0*'0#4 ( %*'*%(4 '( #1*%,@- #- #' %#-/4* 1,$1* )#' (64#-),<(F# %*1* /*)*$ '*$ -,C*$ '( /,#-#(-/#$ )# %*1#-<(4 #' (64#-),<(F# 4#.'()*8 %&(-)* (64#-)#4 #$ #$/,1&'(-/# #- $, 1,$1* 6*4 '( $#-$(%,@- )# ('#.4B( = )# /4,&-7* ? .#-#4("
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
A( #1*%,@- #$ #' 6#.(1#-/* ? &-# '( (/#-%,@- (' %*-/#-,)*" D' (64#-),<(F# $# 7,F( %&(-)* %*-$,. )#$6#4/(4 -$/4* ,-/#4:$8 %&(-)* ''(1( -$/4( (/#-%,@-" >&(-)* '( #1*%,@- #$/; 64#$#-/# -*$ ,16',%(1*$8 -*$ ,-0*'&%4(1*$ = #$/* ,-%,)# 6*$,/,0(1#-/# $*94# '( 1#1*4,( = #' 4#%)*" f" H(4<(-* '* 4#$&1# 1&= %'(4(1#-/# %&(-)* -*$ #56',%( %&('#$ $*- '($ ] 64#.&-/($ ? ('.&,#- ? #$/; (64#-),#-)* $# 7*41&'( %*-$%,#-/# * ,-%*-$%,#-/#1#-/#8 = %&=( 4#$6$/( /,#-# ? $#4 -#%#$(4,(1#-/# (7,41(/,0( 6(4( ? $# 64*)&<%( (64#-),<(F#E M%@1* 1# $,#-/*N8 M1# ,-/#4#$(N8 M#$ ,16*4/(-/#N = M6)* +(%#4'* =*N T$/4( %(6(%,)() 6(4( (64#-)#4 #$/; 64*7&-)(1#-/# (44(,.()( #- '($ 4#'(%,*-#$ ? 4*)#(- #$# (64#-),<(F#" A( %(',)() )# '( #)&%(%,@- )#6#-)# )# '( %(',)() )# '( 4#'(%,@- 64*7#$*4c('&1-*" L, &- 64*7#$*4 -* #$ %(6(< )# %(6/(4 = 1(-/#-#4 #' ,-/#4:$ )# '( %'($#8 '*$ %*-*%,1,#-/*$ -* $# 7,F(4;- ()#%&()(1#-/#" A*$ 9-*$ 64*7#$*4#$ '* $(9#- = -*$ +(9'(- %*- #1*%,@-8 %*- 6($,@-" L*- '*$ 64*7#$*4#$ ? 4#%*4)(1*$ #' 4#$/* )# -$/4( 0,)( 6*4? -*$ +,%,#4*- $#-/,4 $& ($,.-(/&4(" _ -*$ +,%,#4*- $#-/,4 $&$ 0('*4#$8 * $& $#-/,)* )#' +&1*4" L*- '*$ 64*7#$*4#$ ? -*$ #-$#C(4*- (6#'(-)* ( -$/4*$ $#-/,1,#-/*$ = ? 6#41(-#%#- #- -$/4* 1&-)* ,-/#4-* 7*41(-)* 6(4/# )#' 4#)&%,)* .4&6* )# 7,.&4($ ? %*-/4,9&=#4*- ( -$/4* %4#%,1,#-/*" T* #$ ),7B%,' ,-/4*)&%,4 #- #' (&'( #$6(%,*$ )#$)# '*$ ? (-,1(4 ( '*$ #$/&),(-/#$ ( #564#$(4 $&$ #1*%,*-#$ #- 4#'(%,@- ( '*$ 64*%#$*$ )# (64#-),<(F# #- '*$ ? 6(4/,%,6(-" 3# +#%+*8 #- J-7(-/,' #$ ('.* ? $# +(%# +(9,/&('1#-/# #- '( ($(19'#( /*)($ '($ 1(C(-($" D' 64*9'#1( #$ ? 6($(1*$ ( G4,1(4,( = -*$ %#-/4(1*$ #- '* (%():1,%*" G*)#1*$ %*1#-<(4 '( 1(C(-( *74#%,#-)* ( '*$ ('&1-*$ &-( /(4#(E 6*4 #F#16'*8 ? $# ),0,)(- #- .4&6*$ = 4#$6*-)(- ( M%@1* ''#.(- +*=N * M%@1* $# $,#-/#- (-/# #$/# ,-,%,* )# &- -* %&4$*N * M%@1* $# $,#-/#- #- 4#'(%,@- ( #$/( #56#4,#-%,(N M( #$/*$ 4#$&'/()*$N8 M%@1* /4(9(F(4*- +*= %*1* #?&,6*N8 M?&: 7('/@N8 M?&: %(19,(4B(-N 8M?&: +&9,#4(- -#%#$,/()* ? 7( ),7#4#-/# #- '( %*-/4,9&%,@)# $&$ %*16(C#4*$N L, ,-/4*)&F:4(1*$ #$/*$ #$6(%,*$ )#$)# '*$ 64,1#4*$ %&4$*$ 6($(4B( $,- )&)( 1&= 6*%* /,#16* (-/#$ )# ? #$/# %*16*4/(1,#-/* $# 7( /4(-$7*41(-)* #- &+;9,/*" A*$ -,C*$ /4(9(F(4B(- #' %*-*%,1,#-/* )# $, 1,$1*$ )#$)# #' %#-/4* #)&%(/,0*8 )#$(44*''(4B(- ,-/#',.#-%,( #1*%,*-(' )#-/4* )#' (&'(8 #-/4#-(4B(- '( ,16*4/(-/# %(6(%,)() )# .#$/,*-(4 $&$ #1*%,*-#$ #- .4&6*$" O 6(4/,4 )# #$/($ #56#4,#-%,($ $# #$/(4B(- /4(9(F(-)* )*$ )# '($ ,-/#',.#-%,($ ? )#$%4,9# l(4)-#4 #- $& /4(9(F* $*94# '($ J-/#',.#-%,($ HI'/,6'#$E
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
c
A( ,-/#',.#-%,( ,-/4(6#4$*-('8 ? #$ '( %(6(%,)() )# %*-*%#4$# ( &-* 1,$1*E $&$ 4#(%%,*-#$8 $&$ #1*%,*-#$ = $& 0,)( ,-/#4,*48 '( (&/*44#7'#5,@- = '( 1#/(%*.-,%,@-"
c
A( ,-/#',.#-%,( ,-/#46#4$*-('8 ? #$ '( %*1&-,%(%,@- #7#%/,0( ( -,0#' 0#49(' = -* 0#49('8 '( %(6(%,)() )# #-/#-)#4 '*$ #$/()*$ )# ;-,1*8 '*$ $#-/,1,#-/*$ = '($ 1*/,0(%,*-#$ )# '*$ )#1;$" W,#-# 1&%+* ? 0#4 %*- '( %(6(%,)() )# ',)#4(<.*"
o,0,1*$ #- .4&6*$" T$/4( ,)#-/,)() $# .#$/( #- .4&6*$" W*)*$ 7*41(1*$ 6(4/# )# ),7#4#-/#$ .4&6*$ #- -$/4( 0,)(" A*$ -,C*$ 7*41(- 6(4/# )# &- .4&6* 7(1,',(48 )# &- .4&6* )# (1,.*$8 )# &- .4&6* )# %*16(C#4*$8 )# &- #?&,6* )#6*4/,0*8 #/%" D$ )#-/4* $,#164# )# &-( #56#4,#-%,( .4&6(' )*-)# (64#-)#1*$ 8 * -*8 ( $#4 '*$ 1#F*4 )# -*$*/4*$ 1,$1*$8 #- '( 1#),)( ? 6*)#1*$ ('%(-<(4 &- #?&,',94,* #-/4# '($ -#%#$,)()#$ )# '*$ )#1;$ = '($ -$/4($" D- -$/4* /4(9(F* )# %*(%+,-. %*- ()&'/*$ +#1*$ %*164*9()* &-( = */4( 0#< '* ? -*$ %$/( +(%#4-*$ $,/,* )#-/4* )# &- .4&6* 6(4( #564#$(4 '* ? $#-/,1*$ #4#'(%,@- ( '* ? #$/; 6($(-)* #- #' (?&B = (+*4( )#' .4&6* #- #' ? 6(4/,%,6(1*$" 3#$(44*''(4 #$/( )#$/4#<( 4#64#$#-/( &- #F#4%,%,* 1&= 0(',*$* )# $#.&4,)() = )# ($#4/,0,)()" H&%+*$ )# -*$*/4*$ +#1*$ %4#%,)* .&(4)(-)* -$/4($ #1*%,*-#$ %*- 4#%#'* 6(4( -*$*/4*$8 ,-7'-%,()*$ 6*4 1&'/,/&) )# %4##-%,($ ? -*$ 9'*?(- #- %*-/4( )# '( 6*$,9,',)() )# ),7#4#-%,(4-*$ )#-/4* )# &- .4&6*8 '* ? -*$ 4#$/( ,16*4/(-/#$ %(6(%,)()#$" D- #$/# $#-/,)*8 #' %#-/4* #)&%(/,0* #$ #' #$6(%,* -(/&4(' ,)@-#* 6(4( #-/4#-(4 ( '*$ #$/&),(-/#$ )#$)# 6#?C*$ #- %*-*%#4 $&$ #1*%,*-#$8 6(4( ? (64#-)(- ( .#$/,*-(4'($ = ($B 6*)#4 )#$(44*''(4 ',)#4(<.* = #16(/B(" G(4( '*$ -,C*$ #$ #$#-%,(' (64#-)#4 #$/( +(9,',)()8 6*)#4 #564#$(4 $&$ 6#-$(1,#-/*$ = #1*%,*-#$ %*- ($#4/,0,)()8 (64#-)#4 ( )#$(44*''(4 '( %(6(%,)() )# ),7#4#-%,(4$# )#-/4* )#' .4&6* (' /,#16* ? )#$(44*''(- #16(/B( = '( %(6(%,)() )# %*164#-)#4 = 6*-#4$# #- #' '&.(4 )# '*$ )#1;$" L# /4(/( )# ? '*$ -,C*$8 -,C($ = F@0#-#$ ,-%*46*4#- +#44(1,#-/($ 1&= I/,'#$ 6(4( $& 0,)( )# /*)*$ '*$ )B($ = /(19,:- 6(4( #' 7&/&4*" G*4? '( $*%,#)() #$/; -#%#$,/(-)* 'B)#4#$ ? /#-.(- '( $&7,%,#-/# ,-/#',.#-%,( #1*%,*-(' ? '#$ %(6(%,/# 6(4( .#$/,*-(4 .4&6*$ )# &-( 1(-#4( ),7#4#-/#8 1;$ #7,%(< = %4#(/,0(" 3#$(44*''(4 %*-%,#-%,( = %*-*%,1,#-/* $*94# '($ #1*%,*-#$ )#6#-)# )# '( +(9,',)() 6(4( +(9'(4 $*94# '* ? $#-/,1*$ = 6*4 ?&: '* $#-/,1*$" H&%+($ 6#4$*-($ '* (64#-)#- )#-/4* )#' $#-* 7(1,',(48 */4($ -#%#$,/(- */4*$ %*-/#5/*$ ('/#4-(/,0*$ )*-)# 6*)#4 (64#-)#4'*" O)?&,4,4 #$( 64;%/,%( #$ '* 1,$1* ?
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
(64#-)#4 &- -* '#-.&(F#8 ? &-( 0#< ()?&,4,)* 1(4%( &-( ),7#4#-%,( #$#-%,('8 &- (-/#$ = &- )#$6&:$" L*1*$ (-,1('#$ $*%,('#$8 )# 1(-#4( ? )#$(44*''(4 #$/( +(9,',)() #5,.# ? $#( 4#(',<()( )#'(-/# )# */4*$" D$ &-( 64;%/,%( = &- (64#-),<(F# ? 6(4( $#4 #5,/*$* /,#-# ? 64*)&%,4$# #- .4&6*$" >&(-)* +(9'(1*$ $*94# -$/4*$ $#-/,1,#-/*$ %*- */4($ 6#4$*-($ %*1#-<(1*$ ( ),$%4,1,-(4 '($ ),7#4#-/#$ #1*%,*-#$ = $&$ ),7#4#-/#$ -,0#'#$ )# ,-/#-$,)()" 3,$/,-.&,1*$ #' (1*48 #' *),*8 '( 4(9,(8 '( 0#4.q#-<(8 '( ('#.4B(8 '( 6#-(" W(19,:),7#4#-%,(1*$ ? '*$ $#-/,1,#-/*$ $# 6)#- #564#$(4 #- ),7#4#-/#$ -,0#'#$ )# ,-/#-$,)()E +(= &- %*-/,-&* ? 0( )#$)# '( ,44,/(%,@- +($/( #' *),*8 %*1* +(= &%*-/,-&* ? 0( )#$)# '( ,-$#.&4,)() +($/( #' 6;-,%*" >&(-)* &-* (64#-)# ( 4#0,$(4 /*)* #$/*8 (64#-)#8 #-/4# */4($ %*$($8 ( 1*)&'(4 '( 4(9,(8 (64#-)# ( /4(-$7*41(4 '( 4(9,( #- ($#4/,0,)()" A( 4(9,( #- $, -* #$ 1('(" A( %*-0#4/,1*$ #- %(6(%,)() %&(-)* $(9#1*$ 1*)&'(4'(" D- '( 1(=*4B( )# '($ *%($,*-#$ 4#$6*-)# ( &-( -#%#$,)() '#.B/,1( )# )#7#-)#4-*$ )# &- )(C*" >&(-)* &-* (64#-)# ( 1*)&'(4'( ()?&,#4# &- (64#-),<(F# ? #$ (9$*'&/(1#-/# 7&-)(1#-/(' 6*4? ,-(&.&4( #' 64*%#$* )# /*1(4 '($ 4,#-)($ )# '( 64*6,( 0,)(8 64*%#$* #- #' ? #' 6($* 1;$ 9;$,%* #$ (64#-)#4 ( 1(4%(4 #' 64*6,* /#44,/*4,*" A*$ (-,1('#$ '* +(%#-" r/,',<(- 6(4( #''* $& *4,-(" D$ &-( -#%#$,)() &-,0#4$('" D- #' %($* )# '*$ +&1(-*$8 '( 7&-%,@- )# '( *4,-( '( +(%#- -$/4($ 6('(94($ %&(-)* (64#-)#1*$ ( &$(4'($ 6(4( )#7,-,4 -$/4*$ 'B1,/#$ = )#%,4 ( '*$ )#1;$ ?&: ?#1*$ = ? -* ?#1*$ %*-$#-/,4" D- #$/# (64#-),<(F# ,-7'&=# 1&= )#%,$,0(1#-/# '( ,-/#',.#-%,( #1*%,*-(' )# (?''*$ ? %&,)(4*- )# -*$*/4*$ %&(-)* 7&,1*$ 6#?C*$8 $#.I- #' $,.-,7,%()* ? ),#4*- ( -$/4($ #1*%,*-#$" o#1*$ -,C*$ 6#?C*$ ? /,#-#- %(4;%/#4 = '* 1$/4(-8 ? $# #-7()(- %&(-)* ('.* -* '#$ .&$/(8 (%*16(C()*$ )# 6()4#$ ? 0('*4(- #$# %(4;%/#4 = $# ('#.4(6*4 0#4 7/#$ ( $&$ +,F*$K 6#4* /(19,:- 0#1*$ 6()4#$ ? $# ($&-/(- = '#$ ),%#PD4#$ 1('*8 #$* -* $# +(%#Q" D- #' 64,1#4 %($* #-%*-/4(1*$ &- #-/*4-* 6*$,/,0* 6(4( #' (64#-),<(F# ? (=&)(4; ( #$# -,C* ( 1*)&'(4 $& #-7()*" D- #' $#.&-)*8 &- #-/*4-* -* /(- 6*$,/,0* ? #-$#C(4; (' -,C* ( #$%,-),4 $&$ #1*%,*-#$ )# #-7()*8 6*4 %*-7&-),4 #' #-7()* %*- ('.* 6#',.4*$*" D- '&.(4 )# 1*)&'(4 6(4( #564#$(4$# %*- ($#4/,0,)()8 #' -,C* (64#-)#4; ( 1#/#4 $& $#-/,1,#-/* )# #-7()* )#9(F* )# '( ('7*194(" D- #' 7&/&4* %&(-)* #564#$# #-7()*8 :$/# $(')4; * 9,#- )# &-( 7*41( #56'*$,0( * 9,#- $#4; )# #$# /,6* )# 6#4$*-($ ? /#-)#4; ( /4(.(4 (-/# '*$ %*-7',%/*$8 4#/#-,#-)* )#-/4* '( (-$,#)() = #' #-7()*8 = $#4;- '*$ )#1;$ ?&,#-#$ $(%(4;- '(1#-/(9'#1#-/# 64*0#%+* )# #''*"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
H*)&'(4 #$ '( %(6(%,)() )# 1#/#4 6#-$(1,#-/* #- 1#),* )# '( #1*%,@-8 6(4( /4(-$7*41(4 '( (%%,@- ,16&'$,0( #- %*-)&%/( %*-/4*'()(8 #- %(6(%,)() )# #564#$(4 %*- 6('(94($ #' ,16&'$* = '( #1*%,@-" D- '( 1#),)( ? 0(1*$ ),$/,-.&,#-)* -$/4*$ 64*6,*$ $#-/,1,#-/*$ = $&$ ),7#4#-/#$ ,-/#-$,)()#$ %*1#-<(1*$ /(19,:- ( ),7#4#-%,(4'*$ #- '*$ )#1;$" D$ '( #16(/B(" 3#$(44*''(1*$ '($ %(6(%,)() )# ,-/&,48 )# )(4 &- $,.-,7,%()* ( '($ #1*%,*-#$ )# '*$ )#1;$" W*)*$ #$/(1*$ 1&= ,-7'&,)*$ 6*4 #' $,.-,7,%()* ? */4*$ +(- )()* ( -$/4($ #1*%,*-#$8 6*4 '( #16(/B( )# */4*$8 6*4 '( ,-/#',.#-%,( #1*%,*-(' )# */4*$" T* #$ '* 1,$1* &-( $,/&(%,@- #- '( ? &- -,C* )# )*$ (C*$ ),%# P1B*Q 4#%'(1(-)* #' F&./# ? */4* -,C* '# +( %*.,)*8 = #$/* #$ 0,$/* 6*4 $&$ 6()4#$ %*- (64*9(%,@-K ( &- -,C* ? 4#%,9# #' (6#'(/,0* )# #.*B$/( 6*4 4#%'(1(4 '* ? #$ $&=*" >&;-/($ 0#%#$ +#1*$ #$%&%+()* P/,#-#$ ? )#F(4 /&$ %*$($8 -* +(= ? $#4 #.*B$/(Q" D' F.* ,-7(-/,' -*$ #-$#C( ? %&(-)* )#F(1*$ ( &- -,C* )#%,4 P1B*Q = 4#%&6#4(4 '* ? #$ $&=*8 6($()* &- ,-$/(-/# '* +( 0'/* ( $*'/(4 6(4( $(',4 #- 9I$?)( )# -*$ +*4,<*-/#$" D- '( 1#),)( ? #$/*$ 0B-%&'*$ $# 0(=(- 4#6,/,#-)* #- #' /,#16*8 #' $,$/#1( )# %4##-%,($ )# (19*$ -,C*$ $#4; 1&= ),7#4#-/# ( '( +*4( )# (-,1(4$# ( 1(4%(4 $& /#44,/*4,* = )#$(44*''(4 $& %(6(%,)() 6(4( )#%,4 -* ( '*$ )#1;$" L#4; 7;%,' #-%*-/4(4 #- #' 7&/&4* &- ()&'/* ? $# 1(-#F(4; %*- ($#4/,0,)()8 ? $(94; 1(4%(4 $&$ 'B1,/#$K 74#-/# ( */4* ()&'/* ? #56#4,1#-/(4; %&'6( %()( 0#< ? +(=( )# )#%,4 T* = ? /#-)4; ,16*4/(-/#$ ),7,%&'/()#$ 6(4( 1(4%(4 $& /#44,/*4,*8 6*4 '* %&(' %*- 1&%+( 74#%-%,( $# #-%*-/4(4; ,-0(),)* 6*4 '*$ )#1;$" S# /4(9(F()* %*- 1&%+($ 7(1,',($ = +# %*164*9()* #' /#1*4 ? #- 1&%+($ *%($,*-#$ #5,$/# ( ? '*$ -,C*$ #564#$#- $,-%#4(1#-/# $&$ #1*%,*-#$8 ( ? #564#$#- 0#49('1#-/# $&$ %#'*$ %&(-)* -(%# &- +#41(-* * ( ? #564#$#0#49('1#-/# $& #-7()* %&(-)* #$/;- ,44,/()*$" L&4.# 1,#)* ( 6#4)#4 #' %*-/4*' $*94# $& 6#4$*-(',)() = '( ,)#( %(/($/4@7,%( )# ? /#41,-(4B(- ,44#1#),(9'#1#-/# %*-0#4/,)*$ )# 1(=*4#$ #- )#',-%-/#$" A($ 7(1,',($ #-/*-%#$ $# (7(-(- #- )#%,4 ( '*$ -,C*$ '* ? +(- )# $#-/,4" P(' +#41(-,/* +(= ? ?#4'#"Q G#4* &- -,C* -* -#%#$,/( ? '# ),.(1*$ '* ? /,#-# ? $#-/,4" A# 9($/( %*- ? '# (=&)#1*$ ( -*194(4 '* ? $,#-/#8 6(4( ? 6)( ,)#-/,7,%(4 #$( #1*%,@- = 4#%*-*%#4'(" Y '# 6*-.(1*$ '*$ 'B1,/#$ ? -#%#$,/(- #'( 4#'(%,@- %*- '*$ )#1;$" L#.I- '( 4#'(%,@- ? #$/(9'#%#1*$ %*- '*$ -,C*$8 +(= -,C*$ ? %4#%#- )#$)# #' P)#9#4 $#4Q = +(= -,C*$ ( '*$ ? 6#41,/,1*$ %4#%#4 $,#-)* #''*$ 1,$1*$"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D- #' 64,1#4 %($*8 '*$ -,C*$ ? %4#%#- )#$)# #' P)#9#4 $#4Q8 $*- -,C*$ ? -* )#$(44*''(- &-( .#-&,-( ,)#-/,)()" L*- 6#4$*-($ ( '($ ? $# '#$ *74#%# )#$)# #' 64,-%,6,* )# $& 0,)( &- 1*)#'* g?&: +(= ? $#-/,48 ?&: +(= ? 6#-$(48 ?&: +(= ? +(%#4i = $# '#$ #5,.# ? $# ()+,#4(- ( :'" L*- 6#4$*-($ ? +(%#- $,#164# '* ? +(= ? +(%#48 '* ? '#$ ),%#- '*$ )#1;$8 '* ? ),%#- '($ 4#.'($" Y 0(%&16',#-)* #/(6($" L# #%+(- &- -*0,* * &-( -*0,(8 $# %($(- 6*4? +( ''#.()* #' 1*1#-/* )# +(%#4'*8 /,#-#- &- 64,1#4 +,F* 6*4? #$ '* ? $# #$6#4( ( %*-/,-&(%,@-8R = ($B 0(- (0(-<(-)* #- $& 0,)(" A'#.( &- 1*1#-/* ? #-/4(- #- &-( .4(0# %4,$,$ 6#4$*-(' 6*4? $,#-/#- ? -* +(- 0,0,)*8 ? -&-%( +(- /#-,)* '( *6*4/&-,)() )# #'#.,48 $# $,#-/#- (/4(6()*$ #&-( 0,)( ? '#$ 0,0# ( #''*$ #- '&.(4 )# $#4 #''*$ '*$ ? '( #$/&0,#4(- 0,0,#-)* 6'#-(1#-/#" T* +(= 6($,@- #- '* ? +(%#-8 1;$ 9,#- $& 0,)( #$/; 1(4%()( 6*4 &-( #$6#%,# )# $#-$(%,@- )# P)$23!#&'!(&.!/"4 " D' )#-*1,-()*4 %*1I- ( /*)($ #$($ 6#4$*-($ #$ ? -* +(- /#-,)* '( *6*4/&-,)() )# )#$(44*''(4 $& ,)#-/,)()" L& ,)#-/,)()8 %*- /*)*$ $&$ /('#-/*$ .#-&,-*$8 ?)(4*- #$%*-),)*$ 9(F* '( 64#$,@)# '( /,4(-B( )# #$# 3#9#4 L#4" D' $#.&-)* %($*E %&(-)* 6*/#-%,(1*$ ? '*$ -,C*$ &$(*##7))$% (3 ?$#&*&$#* ,&$%>,&*&" L,.-,7,%( )#F(4 ( '*$ -,C*$ #564#$(4$# %*- ',9#4/()8 #-$#C;-)*'#$ ( -*194(48 ( ,)#-/,7,%(4 $&$ #1*%,*-#$8 ( 7(1,',(4,<(4$# %*- #''($8 ( 6*-#4'($ #6('(94($ 6(4( ? -* '($ #564#$#- #- (%%,*-#$" g$&$ %#'*$8 $& 4(9,(8 $& 6#-(i" L*-,C*$ ( '*$ ? -* $# '#$ ),%# P/,#-#$ ?Q * 74#-/# ( '*$ ? -* -*$ ($&$/(1*$ * #-7()(1*$ %&(-)* -*$ ),%#- P#$/*= #-7()()*" T* /# ?&,#4*Q D$/* ,16',%( (=&)(4'#$ ( %4#%#4 %*- %*-.4-%,( #-/4# '* ? $,#-/#-8 '* ? +(%#- = '* ? ),%#-" O=&)(4'#$ ( +(%#4$# 7/#$ #1*%,*-('1#-/# *8 '* ? #$ '* 1,$1*8 (=&)(4'#$ ( )#$(44*''(4 ,-/#',.#-%,( #1*%,*-('" L*- -,C*$ ? $# %*-0,#4/#- #()&'/*$ ? (%/I(- #- 7&-%,@- )# '* ? $,#-/#-8 ? $*- %*+#4#-/#$8 ? #- $& 0,)( #' 6#-$(48 #' $#-/,48 #' +(%#4 = #' )#%,4 $*- ($6#%/*$ ? #$/;- ,-/#.4()*$8 ? 0(- &-,)*$" O%/I(- %*- ,-/#.4,)() 6*4? #' (1*4 ( '( 0#4)() #$ $& 64,-%,6(' 0('*4" Y '( 6($,@- #$/; 64#$#-/# #- $& .(1( )# #1*%,*-#$" O' (9*4)(4 #' )#$(44*''* #1*%,*-(' )#$)# #' %#-/4* #)&%(/,0* #$/(1*$ %*-/4,9&=#-)* ( ? -$/4*$ #$/&),(-/#$ #0*'&%,*-#- +(%,( 7*41($ 1($ ,-/#.4()($ )# #56#4,1#-/(4 '( ),1#-$,@- #1*%,*-(' )# $& 6#4$*-(',)()" T$/4( 1#-/# #0*'&%,*-( ( 6(4/,4 )# &7( "7(,-,7%$( 8$%>*)$( gH#'(-,# s'#,-i ? $*)*$ 7*41($ )# *4.(-,<(4 -$/4($ 0,0#-%,($ #- 4#'(%,@- %*- #' 1&-)*" A( 64,1#4( )# #''( 4#64#$#-/( &-( 0,$,@- #.*%:-/4,%( )#' 1&-)*8 )#$)# '( ? -*$ %*'*%(1*$ #- #' %#-/4* = -*$ 4#'(%,*-(1*$ %*- '*$ )#1;$ )#$)# '* ? 6)#)(4-*$ * +(%#4 6*4 -*$*/4*$8 6#4* -* #5,$/# &-( 0#4)()#4( 64#*%&6(%,@- +(%,( #''*$" D$ &-( 6*$,%,@- )#$)# '( ? $#-/,1*$ ? -*$ 6($(- %*$($8 -*$ ,-0()#$#-$(%,*-#$8 #1*%,*-#$8 6#4* -* -*$ $#-/,1*$ 4#$6*-$(9'#$ )# #''($" T* -*$ $#-/,1*$ $&F#/*$ (%/,0*$ )# -$/4($ 0,0#-%,($" >($, $# 6*)4B( )#%,4 ? '( 0,)( -*$ 0,0# #- 0#< )# $#4 -*$*/4*$ '*$ ? '( 0,0,1*$ ( #''(" G*4 '* %&(' -* #5,$/# &-
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
$#-/,1,#-/* )# (&/:-/,%( 4#$6*-$(9,',)() +(%,( '* ? +(%#1*$" D$ '( 6*$,%,@64*6,( )# '*$ -,C*$ 1&= 6#?C*$" H()&4(4 #1*%,*-('1#-/# $,.-,7,%(4B( #-%*-/4(4 '( 1(-#4( )# (9(-)*-(4 #$/( 6*$,%,@- )# $#4 #' %#-/4*8 6#4* '( 4#(',)() #$ ? -&-%( '* %*-$#.&,1*$ 6'#-(1#-/#" A( $#.&-)( ,16',%( &- %(19,* +(%,( &-( 6*$/&4( )# 4#$6*-$(9,',<(4-*$ 6*4 -$/4($ (%%,*-#$ = #56#4,1#-/(4 #16(/B( = 64#*%&6(%,@- 6*4 '*$ */4*$8 ( '*$ ? $#-/,1*$ %*1* $#4#$ 0,0*$ %*- -#%#$,)()#$ = %(6(%,)() )# 6#-$(4 = $#-/,4 %*1* -*$*/4*$ 1,$1*$" D56#4,1#-/(1*$ (19,0('#-%,(8 #$ )#%,4 )#$(44*''(1*$ '( %(6(%,)() )# 6#-$(4 #- '($ #1*%,*-#$ *6$/($ ? #56#4,1#-/(1*$ +(%,( &-( 1,$1( 6#4$*-( * $,/&(%,@-" O6(4#%# /(19,:- +,$/*4,%,)()8 #$ )#%,4 '( 6#4$*-( 4#0,$( # ,-/#464#/( $& 6($()*8 = %*- #''* $# +(%# 4#$6*-$(9'# )# $& 0,)( = )# $&$ (%/*$" j" h,*- )#$(44*''@ '( ,)#( )# ? #$/($ 6*$,%,*-#$ -* $*- #$/()B*$ #0*'&/,0*$ ? (/4(0#$(1*$ = )#F(1*$ )#7,-,/,0(1#-/# (/4;$" L*- #$/()*$ 1#-/('#$ #- &-( 4#'(%,@- ),-;1,%( ? %*#5,$/#- )#-/4* )# -$/4( 1#-/# ,-)#6#-),#-/#1#-/# )# '( #)() %4*-*'@.,%( ? /#-.(1*$8 #- '*$ ? #-/4(1*$ = $(',1*$ %*- ($,)&,)()" >&(-/* 1;$ (&/*%*-*%,1,#-/* )#$(44*''(1*$8 1;$ %(6(%,)() ()?&,4,1*$ )# ''#0(4 '($ 4,#-)($ )# -$/4( 0,)(8 )# #'#.,4 %&;' #$ '( 6*$,%,@- )#$)# '( ? )#%,),1*$ 4#'(%,*-(4-*$ %*- '*$ )#1;$ = %*- #' 1&-)*" D- $,-/*-B( %*- #$/*$ %*-%#6/*$8 f,%+(4) h(44#/ ( 6(4/,4 )# '( #0*'&%,@- )#' #$/()* )# (&/*c%*-%,#-%,(8 64*6*-# &- -* 6(4(),.1( )# ',)#4(<.*8 ? 4#$&'/( /4#1#-)(1#-/# ,-$6,4()*4 6(4( '( #)&%(%,@- )# '*$ F@0#-#$E PT$/4( (%/&(' %*$#%+( )# 'B)#4#$ -* +( )#$(44*''()* '*$ -,0#'#$ )# (&/*%*-%,#-%,( ? '#$ 6#41,/,4B( 0#4 1($ (''; )# $& 64*6,* = #$/4#%+* ,-/#4:$ * )#' #$/4#%+* ,-/#4:$ )# '($ -(%,*-#$ = -#.*%,*$ ? 4#64#$#-/(-" L, +&9,#4(#0*'&%,*-()* +(%,( #$/*$ -,0#'#$ )# %*-%,#-%,(8 ('.&-*$ )# #''*$ #$/(4B()#1*$/4(-)* #' %*4(F# ? $# -#%#$,/( 6(4( +(9'(4 = 6(4( ),7#4#-%,(4$#" D$/;#$%*-),)*$ )#9(F* )# $&$ 1,#)*$ 6*4? -* )#$#(- #-74#-/(4 '( 6*$,9,',)() )# $(%4,7,%(4 $& 7&/&4*" A( %'(0# #$ #' 1,#)* = $&$ %(&$($ #$/;- 64*7&-)(1#-/# (44(,.()*$ #- $&$ %4##-%,($E '( %4##-%,( )# ? -* /,#-#- $&7,%,#-/#K '( %4##-%,( )# ? -* $*- 0('*4()*$ '* $&7,%,#-/#K = '( %4##-%,( )# ? -* $*- $&7,%,#-/#" W#1#6*4 $& $&6#40,0#-%,(8 /#1#- -* $#4 (%#6/()*$8 /,#-#- 1,#)*$ $*94# '( 64*6,( 6#4%#6%,@- )# $& (&/*c0('B(" D$/*$ $*- '*$ 1,#)*$ ? ),4,.#- #' 0,#F* 6(4(),.1( )#' ',)#4(<.*" L*- '*$ 1,#)*$ )# 6#4$*-($ ? -* $(9,#-)* ),4,.,4$# ( $, 1,$1($8 +(- $,)* #16&F()*$ +(%,( 6*$,%,*-#$ )# 6*)#4 = (&/*4,)() )#$)# '($ ? $# '#$ +( 6#),)* ? ),4,F(- ( */4*$" A*$ 'B)#4#$ )#' -* 6(4(),.1( $# +(- 1*0,)* 1($ (''; )# '*$ 1,#)*$ )# $&
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
64*6,* #.*K -* 4#$6*-)#- ( -#%#$,)()#$ ? $('#- )# $& #.*" 3,-#4*8 6*)#48 #$/(/&$ = (&/*4,)() -* $,.-,7,%(- -()( 6(4( #''*$R" f#%*-*%#- '( -#%#$,)() )# #-%*-/4(4 &- 1(=*4 $,.-,7,%()* ( $&$ 0,)($" L,#-/#- '( -#%#$,)() )# 1(4%(4 &-( ),7#4#-%,( #- #' 1&-)*" S(- )*1,-()* $&$ #1*%,*-#$ = +(- (94(<()* $& ,-/#',.#-%,(R +(- 4#-&-%,()* ( $#4 '*$ 1#F*4#$ )#' 1&-)* 6(4( $#4 '*$ 1#F*4#$ 6(4( #' 1&-)*Q" 3# '( 1,$1( 1(-#4( ? #5,$/#- )*$ 6*$,%,*-#$ 9;$,%($ #- -$/4* 7&-%,*-(1,#-/* 1#-/('8 %*#5,$/#- /(19,:- )#-/4* )# -*$*/4*$ ),7#4#-/#$ #$/()*$ 1#-/('#$E #$/()*$ 1#-/('#$ ,-7(-/,'#$ %*-0,0#- %*- #$/()*$ 1#-/('#$ ()*'#$%#-/#$ = #$/()*$ 1#-/('#$ ()&'/*$" T*$ 1*0#1*$ ( /4(0:$ )# #''*$ #- #' )B( ( )B(" W*)*$ /#-#1*$ #F#16'*$ )# ()&'/*$ %#4%(-*$ ? 4#(%%,*-(- %*1* -,C*$ #)#/#41,-()*$ 1*1#-/*$ )# #-7()* * (-$,#)() * -,C*$ ? -*$ $*464#-)#- %*4#(%%,*-#$ 64*6,($ )# ()&'/*$8 %(6(%#$ )# 1(-/#-#4 '( %('1( #- 1*1#-/*$ )# 1&%+( /#-$,@-" H, +,F* 1(=*4 (%(9(9( )# %*1#-<(4 #' %*'#.,*" W#-B( \ (C*$" L# (%*$/(9( /#164(-* /*)*$ '*$ )B($8 6#4* #- &-( *%($,@- ('.* (/4(B( $& (/#-%,@- )# 1(-#4( #5%#6%,*-(' #- '( /#'#0,$,@-" H# ,-$,$/,@ ? '# )#F(4( ,4$# ( '( %(1( 1;$ /(4)# = )#F: ? $# ?)(4( ( 0#4'*" A( %*$( $# 64*'*-.(9( 1;$ )# '* #$6#4()* 6*4 1, 6(4/#" D-/*-%#$ #16#%: ( 64*/#$/(4 = ?F(41# )# '* %(-$()* ? #$/(4B( (' )B( $,.&,#-/#" L& 4#$6$/( 1# )#F@ (-*-()()(E P1(1;8 $, #$ $B8 #$ $,8 = $, #$ -* #$ -*8 6#4* -* 1# 6)#$ )#%,4 64,1#4* ? $, = '.* )#%,41# -*Q" gm$&$/,/I=(-$# '($ #$#$ 6*4 <#/($8 6*4? #- (?' 1*1#-/* -* '($ 64*-&-%,(9( /*)(0B( %*44#%/(1#-/# = .#$/,%I'#$# %*- '*$ 94(<*$ 1&= #5/#-),)*$ %*- '($ 6('1($ +(%,( (44,9(ni >*- /4#$ (C*$ 1# ),* &-( '#%%,@- )# 'B1,/#$ ? -&-%( *'0,):" D- (?''( *%($,@- '( 1()4# #$/(9( (%/&(-)* %*1* &-( -,C( = #' -,C* #$/(9( 6#-$(-)* %*1* &- ()&'/*" D- */4($ *%($,*-#$8 /*)*$ +#1*$ /#-,)* %#4%( ('.&-( 0#< ( ()&'/*$ ? (-/# $,/&(%,*-#$ )# /#-$,@- 6,#4)#- '*$ 6(6#'#$8 .4,/(- * (44*F(- %*$($ %*1* -,C*$ )# )*$ (C*$ (/4(6()*$ #- &-( 4(9,#/(" l4(%,($ ( '($ #1*%,*-#$ '*$ $#4#$ +&1(-*$ +#1*$ ('%(-<()* '($ 1(=*4#$ #564#$,*-#$ )# #16(/B( = $#-$,9,',)()8 6#4* #$( $#-$,9,',)() /(19,:- -*$ 6*-# #%*-/(%/* %*- '( 6#4%#6%,@- )# '( 6(4/# )*'*4*$( )# '( 4#(',)()" O 0#%#$ 1,4(1*$ )# 74#-/# ( #$( 4#(',)() )*'*4*$( = (64#-)#1*$ )# #''(8 6#4* */4($ 0#%#$ $*- %&4,*$*$ '*$ 1#%(-,$1*$ ? +#1*$ )#$(44*''()* 6(4( 64*/#.#4-*$ )#' )*'*48 '*$ ''(1()*$ 1#%(-,$1*$ )# )#7#-$(" T$/4( 1#-/# /*'#4( 1(' #' )*'*4 = +( )#$(44*''()* 1#%(-,$1*$ ? -*$ (=&)(- ( #$%*-)#4 '* )*'*4*$* )#9(F* )# '( ('7*194(" L# /4(/( )# 1#-/,4($8 1#-/,4($ ,-%*-$%,#-/#$ ? -*$ %*-/(1*$8 6(4( -* #-74#-/(4 '( 4#(',)() ? -*$ 4#$&'/( ( 0#%#$ )&4( )# 6#4%,9,4" D- 1(=*4 * 1#-*4 1#),)( /*)*$ '($ &$(1*$"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D$ '( 6(4/# -,C* * -,C( *1-,6*/#-/# ? ''#0(1*$ )#-/4* ? $# ),%# ( $, 1,$1* P'* ? -* 0#* -* #5,$/#Q = )#%,)# #$%*-)#4 %(-/,)() )# ($&-/*$ ,-%@1*)*$ %*- '( ,-.#-&( #$6#4(-<( )# ? (' -* 0#4'*$ )#$(6(4#%#4;-" T*$ $,40#- 6(4( 7('$#(4 '*$ )(/*$ )# '( 4#(',)()" G*4 &- '()*8 &$(4'*$ -*$ 4#%*-7*4/( 6*4? -*$ (=&)(- ( #'&),4 '($ $#-$(%,*-#$ ? -*$ 4#$&'/(- ,-%@1*)($8 6#4*8 6*4 */4*8 $& &$* -*$ ('#F( )# '( %(6(%,)() )# 9&$%(4 $*'&%,*-#$ ()#%&()($" O %*-/,-&(%,@- 64#$#-/(1*$ &- %&()4* ? 4#%*.# ('.&-*$ )# '*$ 1#%(-,$1*$ )# )#7#-$( 1;$ +(9,/&('#$"
IJ:K=J!=JLM
$#6(4(1*$ '( 4#(',)() #- 9-* = 1('*8 (6(4/(-)* '* ? )#$)# -$/4* 6&-/* )# 0,$/( F&<.(1*$ %*1* 1('*
JIH!EJN!=JLM
1(.-,7,%(1*$ '*$ ($6#%/*$ 9-*$ = #',1,-(1*$ '*$ 1('*$
IHMJOP!=JLM
1(.-,7,%(1*$ '*$ ($6#%/*$ 1('*$ = #',1,-(1*$ '*$ 9-*$
MHO!=JLM
4#%+(<(1*$ 4#%*-*%#4 %*1* 64*6,* &- $#-/,1,#-/*8 &+#%+*8 &- ,16&'$*
PHOPH:JLM
4#/*1(1*$ (-/,.&*$ +;9,/*$ * 7&-%,*-(1,#-/*$8 64*6,*$ )# '( 1($ /,#4-( ,-7(-%,(8 (-/# $,/&(%,*-#$ ? -*$ .#-#4(- (-$,#)()" >&(-)* 7&,1*$ 9#9:$ '( 9*%( #4( #' %#-/4* )# -$/4( 4#'(%,@- %*- #' 1&-)* g%+&6(48 1*4)#48 %*1#4Ri = '* 4#64*)&%,1*$ #- #' 64#$#-/# %&(-)* (-/# $,/&(%,*-#$ )# /#-$,@- 4#%&44,1*$ ( 9#9#48 %*1#4 * 1*4)#4-*$ '( &C($
P!=JKM!EJN!=JLM #0,/(1*$ 4#%*-*%#4 &- $#-/,1,#-/* ? .#-#4( )*'*4 * (-$,#)() ( /4(0:$ )# 4#%&44,4 ( &-( #56',%(%,@- 4(%,*-('
IH:@E!N!QJHM/K )#$%(4.(1*$ )#/#41,-()($ #1*%,*-#$ $*94# 6#4$*-($ ? -*$ 4#$&'/(- 1#-*$ (1#-(<(-/#$" PA( 4(9,( ? -* #564#$* (-/# '( )#%,$,@- ,-F&$/( ? +( /*1()* 1, F#7#8 '( #564#$* +(%,( 1,$ +,F*$ %&(-)* 0'0* ( %($(Q
:RSEJQ!=JLM
%(-(',<(1*$ ,16&'$*$ #- 7*41($ $*%,('1#-/# (%#6/()($"
H:=J:JLM
),0,),4 '($ #56#4,#-%,($ = '( 6#4%#6%,@- )#' 1&-)* ##5/4#1()(1#-/# 9-($ = #5/4#1()(1#-/# 1('($
@PKTH==JLM
O/4,9&,1*$ #1*%,*-#$ 64*6,($ ( */4($ 6#4$*-($" MZ&,:-* +( $#-/,)* ? ('.&,#- %#4%(-* #$/(9( #-7()()* #- &-( *%($,@- #- '( ? &-* 1,$1* #4( #' #-7()()*N
JM/PKTH==JLM
+(%#1*$ 64*6,*$ 4($.*$ = ($6#%/*$ )# */4( 6#4$*-("
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D- %*-/4($/# %*- #$/*$ 1#%(-,$1*$8 #$/; '( %(6(%,)() )# '($ 6#4$*-($ 6(4( #-74#-/(4 '*$ %*-7',%/*$" D$/( #$ &-( %(6(%,)() ? #- .#-#4(' 1(-#F(1*$ %*),7,%&'/()" o,0,1*$ 7*41(-)* 6(4/# )# .4&6*$ = '*$ .4&6*$ #F#4%#- &-( ,-/#-$( 64#$,@- $*94# $&$ ,-/#.4(-/#$ 6(4( ',1,/(4 (' 1;5,1* '( #1#4.#-%,( )# 6*$,9'#$ ),7#4#-%,($8 ? $, $# 6&$,#4(- )# 1(-,7,#$/* 6*)4B(- )#$#19*%(4 ##-74#-/(1,#-/*$" A( 64#$,@- ? #' .4&6* #F#4%# $*94# '( 6#4$*-( 6(4( ? $# (%*1*)# ( '($ -#%#$,)()#$ )#' .4&6* #$ #-*41#" A( #)&%(%,@- %*-/4,9&=# ( #$/* 4#'#.(-)* 1&%+($ 0#%#$ '($ -#%#$,)()#$ )#' ,-),0,)&* ( &- $#.&-)* 6'(-*" G#4* '*$ %*-7',%/*$ 7*41(- 6(4/# ,-#0,/(9'#1#-/# )# '($ 4#'(%,*-#$ +&1(-($" H;$ /(4)# * 1;$ /#164(-* $,#164# /#41,-(- 6*4 (6(4#%#4" A( ),7,%&'/() %*- '( ? -*$ #-%*-/4(1*$ #$ ? 6*%*$ +#1*$ $,)* #-/4#-()*$ #- '( +(9,',)() 6(4( .#$/,*-(4'*$" >&(-)* ( '*$ -,C*$ = ( '($ -,C($8 )#$)# '($ (&'($8 $# '#$ )(- ,-$/4&1#-/*$ 6(4( ? '*$ #-74#-/#- %4#%# $& %(6(%,)() #1*%,*-('8 %*1* %4#%# $& %(6(%,)() 6(4( 4#'(%,*-(4$# %*- '*$ )#1;$" 3(/*$ 4#%*.,)*$ ( 6(4/,4 )# '( $*%,#)() 6#41,/#- *9$#40(4 ? :$/( #0*'&%,*-( )# &-( 1(-#4( ? /,#-)# ( (/#-&(4 '( #1*%,@-" _"G"r"L g_4.(-,<(/,*-(' G4*1*/,*r-)#4$/(-),-. ,- L*%,#/=i ),4,.,)( 6*4 A=*-#' L/(6'#=8 = )# '( ? 7*41(1*$ 6(4/#8 %**4),-( &-( 4#&-,@- (-&('8 $,#164# %*,-%,),#-)* #' 1,$1* )B(8 #- '($ 64,-%,6('#$ %,&)()#$ )#' 1&-)*8 #- '( ? $# ,-0,/( ( &- .4&6* )# 6#4$*-($ ( ,)#-/,7,%(4 = (-(',<(48 )#$)# $& 4*' )# %,&)()(-*$8 %&;'#$ $*- $&$ 64,-%,6('#$ 64#*%&6(%,*-#$ )#' 1*1#-/*8 ? )#$6&:$ $*- 6&9',%()($ #- &- ,-7*41# ? ,-/#.4( /*)*$ '*$ )(/*$ ( -,0#' 1&-),('" D- $&$ ,-7*41#$ )# '*$ I'/,1*$ (C*$8 #$/( 64#*%&6(%,@$*94# %@1* (-#$/#$,(1*$ -$/4*$ $#-/,1,#-/*$ (6(4#%# )# 1(-#4( 4#,/#4()(" D56#4,1#-/(1*$ ('#.4B( = #56#4,1#-/(1*$ )*'*4 #1*%,*-(' 6*4 #$/(4 )*/()*$ )# $#-$,9,',)()" G#4* '*$ $#4#$ +&1(-*$ /*'#4(1*$ 1(' #' )*'*4" D5,$/#- )*$ /#-)#-%,($ #- -$/4* 6#-$(1,#-/*E &-( #$ P6)* 6#-$(4 = #-74#-/(4 '* ? 1# #$/; )*',#-)*Q8 6(4( ($B 6*)#4 9&$%(4 $*'&%,*-#$" A( */4( #$ P%(1&7'#1*$ #' )*'*4Q M%@1*N 3#$%*-#%/;-)*-*$ #1*%,*-('1#-/#" >()( 0#< 1;$ '( $*%,#)() $# ('B( %*#$/( $#.&-)( /#-)#-%,( = 6*-# ( -$/4* ('%(-%# /*)* /,6* )# #$/4(/(.#1($ 6(4( (-#$/#$,(4 -$/4($ #1*%,*-#$ = ',9#4(4-*$ )# '( 4#$6*-$(9,',)() )# 6#-$(4 #- '* ? +(94B( ? %(19,(4" D' %*-$&1,$1* (/4*< #$ &-( )# #''($" L, #- '&.(4 )# %,&)()(-*$ -*$ /4(-$7*41(1*$ #- 1#4*$ %*-$&1,)*4#$ -* -*$ /#-)4#1*$ ? *%&6(4 -&-%( 1;$ )# #$( ),1#-$,@- #1*%,*-(' ? -*$ ,-%*4),( %*- $&$ $#-$(%,*-#$ ,-%@1*)($"
D' ('%*+*' = '($ )4*.($ #- '( F&0#-/&) #$ */4( )# #''($" H,#-/4($ '*$ F@0#-#$ #$/;(/4(6()*$ #- #''($ -* /,#-#- ? +(%#4$# %(4.* )# '( /(4#( 7&-)(1#-/(' ? '#$ /*%(4B( )#$#16#C(4E ($&1,4 $& ',)#4(<.*8 ),7#4#-%,(4$# )# '($ .#-#4(%,*-#$
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
(-/#4,*4#$ 6(4( )#7,-,4 $& ,)#-/,)()" T,C*$ ),7B%,'#$8 -,C*$ (-$,*$*$8 ? .#-#4(- /#-$,@- #- #' (&'(8 $*- 1#),%()*$ %()( 0#< 1;$K )# '( 1,$1( 1(-#4( ? '*$ F@0#-#$ ? $# 4#9#'(- /(19,:- '* $*-" A( $*%,#)() #$/; 6#4),#-)* '( %(6(%,)() 6(4( #$%&%+(48 6(4( %*-/#-#4 '( /#-$,@- ? '*$ -,C*$ (9$*49#- )# $& (19,#-/# = '.* )#0'0#- #- 7*41( )# $B-/*1($" j,'74#) h,*- -*$ ()0,4/,@ )#' 6#',.4* )# (-#$/#$,(4 '($ #1*%,*-#$" T*$ #-$#C@ ('.* ,16*4/(-/# #- #$/# $#-/,)*E '* %*-/4(4,* )#' (1*4 -* #$ #' *),*8 #$ #' 1#-*$ (1*48 )# '( 1,$1( 1(-#4( ? '* %*-/4(4,* (' *),* #$ #' 1#-*$ *),*" f#7,4,:-)*$# ( $/()* #1*%,*-(' %(4(%/#4,<()* 6*4 '( 7('/( )# #1*%,@-8 %(4(%/#4,<()* 6*4 &-( 7*41( )# )#$%*-#5,@- #1*%,*-(' #- '( ? ,16#4( &-( (0#4$,@- (' 1&-)* #1*%,*-('8 ? $*- '*$ #$/()*$ #1*%,*-('#$ ? $&9=(%#- ( 4#(',)()#$ /(64#*%&6(-/#$ %*1* '($ (),%%,*-#$8 '($ )4*.($8 '( %*44&6%,@-8 '($ 4#'(%,*-#$ )# (9&$*8 #/%" L, '( #$%'( ,-/#.4(4( F&-/* (' )#$(44*''* ,-/#'#%/&(' #' %*16*-#-/# #1*%,*-('8 /4(9(F(-)* %*- '*$ %+,%*$ )#$)# 6#?C*$ 6(4( ? $# %*-*<%(-8 %*-*<%(- '($ #1*%,*-#$ /(-/* '($ 64*6,($ %*1* '($ )# '*$ )#1;$8 (64#-)(- ( .#$/,*-(4'($ )#$)# #' (&'( = '($ 6*-.(- (' $#40,%,* )#' (64#-),<(F#8 ),$6*-)4B(1*$ %*1* 1B-,1* )# e\ (C*$ 7&-)(1#-/('#$ 6(4( 6*)#4 %*44#.,4 #$/( /#-)#-%,( = 0*'0#4 ( %*'*%(4 '( #1*%,@- #- #' '&.(4 %#-/4(' ? -&-%( )#9#4B( +(9#4 6#4),)*" L&6*-)4B( '( *6*4/&-,)() )# &-*$ (C*$ ,16*4/(-/B$,1*$ 6(4( %*-#%/(4 ( '*$ %+,%*$ %*- $& 6*/#-%,('8 %*- $&$ /('#-/*$8 %*- '( $#.&4,)() )# /#-#4 &- '&.(4 #- #' 1&-)*8 %*- $&$ 0('*4#$8 %*- $& %(6(%,)() 6(4( ,-7'&,4 = %(19,(4 '($ %*$($ ? -* '#$ .&$/(-8 #- )#7,-,/,0( %*- $& 64*6,* ',)#4(<.*" r- ',)#4(<.* ($#-/()* $*94# #' 6#-$(1,#-/* %4B/,%*8 '( %*+#4#-%,( = '( ,-/#.4,)()8 #- )*-)# '* ? 6,#-$#-8 '* ? +(.(-8 '* ? $,#-/(- = '* ? ),.(- 0(=(- #$/4#%+(1#-/# &-,)*$" D$/* ',9#4(4B( 6#-$(1,#-/* %4#(/,0* # ,--*0()*4 = %*-#%/(4B( ( %()( -,C* %*- $& (&/#-/,%( ,)#-/,)()" L, -*$ 64#.&-/(1*$ %&;' #$ '( /(4#( 64,1(4,( )#' %#-/4* #)&%(/,0*8 $,- )&)( 4#$6*-)#4#1*$ ? #$ #)&%(4 = 64#6(4(4 ( '*$ -,C*$ 6(4( #' 7&/&4*" L,- #19(4.* #-%*-/4(1*$ ? #- 1&%+($ *%($,*-#$ '( 0#4)()#4( /(4#( ? #' %#-/4* #)&%(/,0* /#41,-( )#$(44*''(-)* #$ '( )# %*-/#-#4 '( (.4#$,@- ? '($ 7(1,',($ = '( $*%,#)() -* $(9#- %@1* 1(-#F(4" h($/( ? -*$ 7,F#1*$ #- #' (16',* -I1#4* )# 64*7#$*4#$ ? #$/;- )# 9(F( '(9*4(' 6*4 )#64#$,@- * 6*4 /(-/($ */4($ #-7#41#)()#$" W4(9(F#1*$ )#$)# )#-/4* 6(4( (=&)(4 ( '*$ F@0#-#$ ( ? (64#-)(- ( 1*)&'(4 #$( (.4#$,@-" H*)&'(4'( $,.-,7,%( /#-#4 &- $,/,* )*-)# +(9'(4 )# '* ? $,#-/*8 )# '* ? 1# 6($( = ? /I 1# (=&)#$ ( /4(-$7*41(4'*8 ? 1# #-$#C#$ ( 1*)&'(4'*"
L, 1# (=&)($ )#$)# '*$ 64,1#4*$ (C*$ ''#.(4: ( '( %*16',%()( ()*'#$%#-%,(
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
+(9,#-)* ,-%*46*4()* '*$ 4#%&4$*$ ? 1# 6#41,/(- 1*)&'(4 1, 4(9,(8 /4(-$7*41;-)*'( #- %(6(%,)()#$ #1*%,*-('#$" L(94: #564#$(4 ?&: ?&,#4*8 ?&: -#%#$,/*8 ?&: 1# .&$/( = ?&: -* 1# .&$/(8 ?&: #$6#4* )# /," L(94: 1(4%(4 1, #$6(%,*8 #$/(9'#%#4 *9F#/,0*$8 $(94: 6#-$(4 %*- %4,/#4,* = -* )#F(41# 1(-,6&'(4 -, ,-0(),4 6*4 */4*$" G#4* 6(4( +(%#4'* -#%#$,/* ? 1, .4&6* )# (64#-),<(F#8 1, (&'(8 $#( &- '&.(4 #1*%,*-(' )#$)# #' ? 6)( (64#-)#4 %*-*%,1,#-/*$ 6#4* /(19,:+(9,',)()#$ 6(4( 1, 0,)( )# /*)*$ '*$ )B($"
!!!"#$%'()#%*(%+,-.#)&%(/,0*"%*1
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
CAPÍTULO 3
COACHING, ¿QUÉ ES?
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
UV3; 8$ (3<,$#$ )* "*)*0#* W-7*-6,%&;' #$ >3 $+"$#,$%-,* %*- 4#$6#%/* (' %*(%+,-.N MZ&: $#-$(%,*-#$ /# /4(# #$/( 6('(94(N M?&: %*--*/(%,*-#$ 6*$,/,0($ = -#.(/,0($ 0,#-#- ( /& 1#-/# (' #$%&%+(4'( * '##4'(8 ,-%'&$* $, -* '( +($ #$%&%+()* -&-%(N >&(-)* +(%#1*$ #$/( 1,$1( 64#.&-/( #- -$/4*$ $#1,-(4,*$ * /4(9(F*$ .4&6('#$ #%#-/4*$ #)&%(/,0*$8 4#%,9,1*$ 4#$6$/($ 1&= 0(4,()($" O 0#%#$ #' $,16'# &$* )# &-( 6('(94( (-.'*$(F*-( =( +( .#-#4()* 4#$,$/#-%,($ #- &1&-)* ? (I- #$/; )#$6#4/(-)* (' 9,',-.q,$1*8 = -*41(',<(-)* #' (64#-),<(F# )#' ,-.':$ ,-%'&$* #-/4# #' 64*7#$*4()*" T* *9$/(-/#8 #$/(1*$ 0,0,#-)* &- %4#%,#-/# ,-/#4:$ 6*4 #' %*(%+,-. #- #' 1&-)* #)&%(/,0*8 = '( 64,1#4( )# '($ -#%#$,)()#$ %*- ? -*$ #-%*-/4(1*$8 #$ %'(4,7,%(4 ?&: #$ %*(%+,-." r-( 6#?C( 6(4/# )# '*$ 64*7#$,*-('#$ )# '*$ %#-/4*$ %*-*%# ('.* (%#4%( )#' %*(%+,-. 6*4 +(9#4 0,0,)* &- 64*%#$* )# %*(%+,-. g'*$ 1#-*$i8 * 6*4 +(9#4 '#B)* (4/B%&'*$ * ',94*$" 3#-/4* )# #$/# %*'#%/,0* +#1*$ #-%*-/4()* /*)* #' (9(-,%* )# #56#4,#-%,($ (' 4#$6#%/*E )#$)# '*$ ? -* ?&,#4#- 0*'0#4 ( *B4 +(9'(4 )# %*(%+,-.8 6*4 &-( 1('( #56#4,#-%,(8 '*$ ? *6,-(- ? '*$ #56#4/*$ #- %*(%+,-. $*- &-*$ ,-/4&$*$ #- #' 1&-)* )# '( 6#)(.*.B(K '*$ ? ?&,#4#- %*16'#1#-/(4 $& 7&-%,@- 6#)(.@.,%( %*- '($ +(9,',)()#$ )#' %*(%+,-.K * '*$ ? /,#-#- &-( %*-7,(-<( 6'#-( #- '* I/,' ? +( $,)* #' %*(%+,-. 6(4( $& 7&-%,@)*%#-/# = ?&,#4#- #5/#-)#4'* ( $&$ %#-/4*$" L,- #19(4.*8 '( .4(- 1(=*4B( )#$%*-*%# ?&: #$ #' %*(%+,-.8 = 6*4 '* .#-#4('8 -*$ +#1*$ #-%*-/4()* %*- ),0#4$($ 6*$/&4($E (6#4/&4( ( %*-*%#4 = (64#-)#48 #$%#6/,%,$1* gP#$/* #$ &-( 1*)( 1;$Qi8 4#$,$/#-%,(8 %&4,*$,)()8 )#$#*$ )# #$6#%,(',<(4$# #- %*(%+,-. = )#$(44*''(4 64*=#%/*$ )# %*(%+,-. #)&%(/,0*8 R= ( 0#%#$ /(19,:-8 '( %4##-%,( )# ? %*&-( 7*41(%,@- )# )*$ )B($ =( $# 0( ( )*1,-(4 /*)* '* ? /,#-# ? 0#4 %*- %*(%+,-.8 %*1* $, $# /4(/(4( )# &-( %*'#%%,@- )# 4#%#/($" D- #$/# $#-/,)* )#9#1*$ (%'(4(4 ? %*(%+,-. = 4#%#/( -* %*-#%/( 1&%+*8 $*94# /*)* 6*4 #' %*-%#6/* )# 64*%#$* ? 0( ',.()* ( '( 64*6,( )#7,-,%,@- )# %*(%+,-.E #$ &- "#7-$(7 )# (64#-),<(F# = )#$(44*''*8 #' %(1,-* #$ #' ? 1(4%( '( ),7#4#-%,( 6(4( ''#.(4 ( '*$ 4#$&'/()*$ #$6#4()*$" D- *%($,*-#$ -*$ #-%*-/4(1*$ %*- ? #$ 1;$ (%#6/()* #- #$/# $#%/*4 #)&%(/,0*8 +(9'(4 )# O%*16(C(1,#-/* ? )# >*(%+,-." D- %&('?&,#4 %($*8 =( ? -*$ #-%*-/4(1*$ %*- 9($/(-/# )#$%*-*%,1,#-/* = %*- ,)#($ ( 0#%#$ %*-7&$($8 '( 64,1#4( -#%#$,)() ? ?#1*$ %&94,4 (?&B #$ '( )# )(4 ( %*-*%#4 ?&: #$ #' %*(%+,-. = )# ?&: 7*41( #-/#-)#1*$ $& (6',%(%,@- #- #' 1&-)* #)&%(/,0*"
=7%7-,$%&7 *)<7 8Z( *-$#-* &$) -7*-6,%
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D' %*(%+,-. 64*6*4%,*-( &- $("*-,7 &7%&$ "7&$# 70($#?*#[ "$%(*# 5 "#7G3%&,A*# #'*$ #$>7( )# '($ 6#4$*-($8 6(4( .#-#4(4 &- (64#-),<(F#8 &- %(19,* ? '#$ 6#41,/( ('%(-<(4'*$"""R Y #- #$/# %(1,-* )# (64#-),<(F#8 %*-#%/( ( '($ 6#4$*-($ * ( '*$ .4&6*$ %*$& 6(4/# #1*%,*-(' * 4#'(%,*-('8 ? 6*/#-%,( * ',1,/( #' %(19,*" D' %*(%+,-. $&4.,@ #- #' ;19,/* )# '($ *4.(-,<(%,*-#$8 6*4 '* ? 6*)4#1*$ #-%*-/4(4 1&%+( 9,9',*.4(7B( (%#4%( )# %*(%+,-. #- .#-#4(' = %*(%+,-. #F#%&/,0*" D- %&('?&,#4 %($*8 #' %*(%+,-. ''#0( (C*$ ,-/4*)&%,#-)* 0(4,($ %*16*-#-/#$ -*0#)*$($ #- '($ *4.(-,<(%,*-#$E •
•
W#-#4 #- %-/( '( &,8$%(,9% $87-,7%*) 5 #$)*-,7%*) ? #5,$/# #- /*)($ '($ *4.(-,<(%,*-#$ = ? ,-7'&=# )# 7*41( 4#'#0(-/# #- #' :5,/* )# '($ /(4#($ = 64*=#%/*$ ? #164#-)#-" L*1*$ $#4#$ #1*%,*-('#$ = ( 1#-&)* #$%,-),1*$ -$/4* 1&-)* #1*%,*-(' )#' 4(%,*-('" D' %*(%+,-. '*$ ,-/#.4( %*1* 7*41( )# %4#%#4 = ('%(-<(4 '*$ 4#/*$ ? -*$ 64*6*-#1*$" 3#$(44*''(4 #- '($ 6#4$*-($ ? ',)#4(- .4&6*$ * #?&,6*$8 '( %*"*-,&*& &$
70($#?*#($[ #$?,(*#($[ 5 -#$-$#[ -787 G7#8* &$ >#*%(G7#8*# (3( "#7",*( 7#<*%,A*-,7%$(8 )# %(4( ( $#4 1;$ #7,%,#-/#$ #- '( %*-?&,$/( )# $&$ 4#/*$"
f#%,#-/#1#-/# /,/&';9(1*$ &- (4/B%&'* gf#0,$/( D)&%()*4#$ )# #-#4*c1(4<* )# UVeUi M6#-$(4 6*4 #''*$ * %*- #''*$N" D$/( #$ &-( )# '($ .4(-)#$ (6*4/(%,*-#$ )#' %*(%+,-. (' 1&-)* )# '($ *4.(-,<(%,*-#$ = )#$)# '.*8 = %*- 1;$ $#-/,)*8 (' 1&-)* #)&%(/,0*" D' %*(%+,-. 4*16# )# ('.&-( 7*41( '( %&'/&4( )*-)# #' ),4#%/*4 )# '*$ %#-/4*$ =X* #' 64*7#$*4 #$ $,#164# #' #56#4/*8 #' ? '* 4#$'0# /*)*8 /,#-# 4#$6$/( 6(4( /*)*8 = 6,#-$( 6*4 $& #?&,6* * 6*4 $& .4&6* )# ('&1-*$" D' %*(%+,-. (%*16(C( ( '*$ ),4#%/*4#$8 /&/*4#$ = 64*7#$*4#$ ( 6*/#-%,(4 $& 64*6,* %4#%,1,#-/*8 = '#$ (=&)( ( .#-#4(4 6#-$(1,#-/* = )#$(44*''* #- $& #?&,6* * #- '*$ .4&6*$ %*- '*$ ? /4(9(F(8 +(%,:-)*'#$ %4#%#4" L# /4(/( 6*4 '* /(-/* )# 6#-$(4 %*- #''*$ = -* 6*4 #''*$"
L, #' %*(%+,-. #$ &-( 7*41( )# .#-#4(4 )#$(44*''* = %4#%,1,#-/*8 $# /4(/( )# ''#0(4 #$/( 1,$1( %(6(%,)() /(-/* ( '*$ #?&,6*$ ),4#%/,0*$ )# '*$ %#-/4*$8 %*1* (' 64*7#$*4()*E c M%@1* +(%#4 %4#%#4 ( 1, #?&,6* * (' .4&6* )# ('&1-*$X($N c
M%@1* +(%#4'* $,- .#-#4(4 )#6#-)#-%,(8 = 6*/#-%,(-)* #' ',)#4(<.* ,-),0,)&('8 #' #$6B4,/& %4B/,%* = '( %4#(/,0,)()N
c
M%@1* +(%#4'#$ %4#%#4 #- ($6#%/*$ ? +(9,/&('1#-/# -* $(9#1*$ 1(-#F(4E /#1($ 4#'(%,*-('#$ = #1*%,*-('#$ ? $,- )(4-*$ %-/( .#-#4(- 4#$,$/#-%,($ (' %(19,* = (' (64#-),<(F#N
D- -$/4( #56#4,#-%,( %*1* %*(%+#$ -*$ #-%*-/4(1*$ %*- ? '*$ ()&'/*$ -* +#1*$ (64#-),)* ( /4(9(F(4 = 6#-$(4 -$/4($ #1*%,*-#$8 ( 4#0,$(4-*$ #- -$/4* 4*'8 ( .#-#4(4 #-$(1,#-/* -*8 ( #5 '*4(4 1;$ (''; )# '($ %*-)&%/($ (4( %*1 4#-)#4 &: 4*0*%(
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D- .#-#4('8 -*$ #-%*-/4(1*$ %*- ),4#%/*4#$ = F#7#$ )# #$/&),*$ %*- &-*$ 6#47,'#$ #5%#'#-/#$ )#$)# #' 6&-/* )# 0,$/( (%():1,%* * )# (C*$ )# #56#4,#-%,(8 = (' 1,$1* /,#16* %*- .4(-)#$ ),7,%&'/()#$ 6(4( )#$#16#C(4 $& 4*' (-/# $,/&(%,*-#$ %*16'#F($ #- %&(-/* ( ($6#%/*$ #1*%,*-('#$ * 4#'(%,*-('#$" A* 1,$1* -*$ *%&44# %*- #' 64*7#$*4()*" L, -$/4*$ ),4#%/*4#$ = 64*7#$*4#$ /,#-#- ),7,%&'/()#$ 6(4( /4(9(F(4 '*$ ($6#%/*$ #1*%,*-('#$8 #$ '@.,%* ? '*$ )#F#- 7( )#' (&'( * )# $& 7&-%,@- )*%#-/#" G#4* %&(-)* '*$ -,C*$ ? (64#-),#4*- %*- #''*$ $#(- 1(=*4#$8 0*'0#4;- ( +(%#4 '* 1,$1* #- $&$ *4.(-,<(%,*-#$ * #- $&$ 7(1,',($E )#F(4 )#9(F* )# '( ('7*194( /*)* '* #1*%,*-(' 6*4? 4#$&'/( ),7B%,' )# %*164#-)#4" D' %*(%+,-.8 (' %*-#%/(4 ( 6#4$*-($ = #?&,6*$ %*- #$( ),1#-$,@- #1*%,*-(' (94# '( #$6#4(-<( ( ? #' %(19,* $#( 6*$,9'#8 ( ? -*$ 64*7#$*4#$8 +(.(- %4#%#4 ( -($ .#-#4(%,*-#$ )# -,C*$ ? $# +(94;- )#$(44*''()* /(-/* ,-/#'#%/&(' %*1* #1*%,*-('1#-/#" G#4* $,.(1*$ 64*7&-),<(-)* 6(4( %*164#-)#4 ?&: #$ %*(%+,-." O&-? 1;$ ()#'(-/# 0#4#1*$ %@1* #' %*(%+,-. )# #?&,6*$ * %*(%+,-. .4&6('8 0( %*94(-)* /(19,:- 4#'#0(-%,( #- '($ *4.(-,<(%,*-#$8 #' %*(%+,-. ,-,%,('1#-/# )#7,-# &-( 4#'(%,@- &-* ( &-*8 )*-)# #5,$/#- )*$ 4*'#$ ),7#4#-/#$E #' %*(%+8 = #' %',#-/# * %*(%+##" D$ &- #$6(%,* )*-)# '( %*-7,(-<( = '( %*-7,)#-%,(',)() .#-#4(4;- #' (19,#-/# )# /4(9(F* -#%#$(4,* 6(4( 6*)#4 ,-,%,(4 &- 64*%#$* )# %4#%,1,#-/* = (64#-),<(F#" L# /4(/( 6*4 '* /(-/* )# &- "#7-$(7 -7%?$#(*-,7%*) 7#,$%>*&7 *) *"#$%&,A*1$"
R% *"#$%&,A*1$ U&$ 23;YC U=3Z) $( $) 701$>7 &$ &,-67 *"#$%&,A*1$YC S(= 1&%+*$ (&/*4#$ ? ,)#-/,7,%(- #' %*(%+,-. %*- #' *"#$%&,A*1$ )# &-( 7*41( %($, ,-$#6(4(9'#" 3#$)# #$# 6&-/* )# 0,$/(8 -*$ 6(4#%# 1&= ,-/#4#$(-/# )#$/(%(4 #' 1(/,< )# ? #- %*(%+,-. -* $# /4(/( )# (64#-)#4 %*-*%,1,#-/*$8 * ,-7*41(%,@-8 $,-* ? $# /4(/( )# +(%#4 &- 0,(F# +(%,( #' %*-*%,1,#-/* )# &-* 1,$1*8 = )# '( 4#(',)() ? '# 4*)#(8 %4#(-)* &- -* #$/()* )# %*-#5,@- %*- '($ 64*6,($ (%%,*-#$8 (-$,#)()#$8 4#'(%,*-#$8 %4##-%,($8 $C*$8 #/%" >*(%+,-. #$ &-( 7*41( )# (64#-),<(F# ? $&6*-# &- #$6(%,* 6(4( #-/#-)#4$# ( $B 1,$1* = #' #-/*4-*8 = ($B 6*)#4 4#$6*-)#4 1#F*4 ( '*$ 4#/*$ )#' 64#$#-/# = )#' 7&/&4*" r- 64*%#$* )# %*(%+,-. #$ &- %(1,-* )# *"#$%&,A*1$[ -#$-,8,$%>7 5 >#*%(G7#8*-,9%" W# 64*6*-#1*$ ? ,1(.,-#$ &-( 1#/;7*4( )# '* ? 6*)4B( 6(4#%#4$# (' %*(%+,-. * ( '( 4#'(%,@- %*(%+c%*(%+##" >&(-)* 64#.&-/(1*$ #$/* #- -$/4*$ $#1,-(4,*$8 4#%*.#1*$ /*)* /,6* )# ,1;.#-#$ 1#-/('#$E 1(#$/4*8 .&B(8 %*-$#F#4*8 #56'*4()*48R # ,-%'&$* -*$ /4(#- 6#4$*-(F#$ )# 6#'B%&'($ %*1* #' 1(#$/4* t#), )# '( l,( )# '($ l('(5,($8 M%&;' #$ /& 1#/;7*4(N Z&,<;$ #' %*(%+,-. -* /#-.( /(-/* ? 0#4 %*- '( ,1(.#- )#' 1(#$/4* ? #-$#C(8 6#4* $B
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D' %*(%+8 #$ &- G*-,),>*&7# &$) *"#$%&,A*1$ " T* #$ &- #56#4/* ? )( 4#$6$/($8 $,-* ? 6*-# (' ? (64#-)# ##' %#-/4* 4#$6*-$(9,',<;-)*'* )# $& 64*6,* 64*%#$* )# (64#-),<(F# = %(19,*" D' %*(%+ (%*16(C(8 (=&)( (' */4* ( 6#-$(48 ( %*164#-)#4 $& 4#(',)()8 ( %*-/(%/(4 %*- $&$ 0('*4#$8 #1*%,*-#$8 $C*$8 4#/*$ = %*-7',%/*$" D$ )#%,48 #' %*(%+8 #$ &- %(/(',<()*4 )# %(19,*" R"M-*$ $-( #$/* ( '*$ -*$ 6(4(),.1($ )# '( #)&%(%,@-N"""(64#-)#4 ( (64#-)#4K +(%#4 1;$ 64*/(.*-,$/( (' ? (64#-)#8 *%&6(4 &$#.&-)* 6'(-* 6(4( )(4 /*)* #' 64*/(.*-,$1* (' ? (64#-)#R" J-$6,4;-)*-*$ #- */4*$ (&/*4#$ = #- -$/4( #56#4,#-%,(8 6*)#1*$ )#%,4 ? #' %*(%+,-. $# (6*=( #- ] 6,'(4#$E
O" H)$?*# $) %,?$) &$ -7%-,$%-,* E (=&)( ( +(%#4 1;$ %*-$%,#-/#$ '($ (%%,*-#$8 #1*%,*-#$8 6#-$(1,#-/*$8 %4##-%,($ = 4#$&'/()*$ )# '($ 6#4$*-($" D$ #' 64*)&%/* )# '( (/#-%,@- %*-%#-/4()( = '( %'(4,)()" >*-%,#-%,( $,.-,7,%( P$#4 %*-$%,#-/#8 -* ,.-*4(-/#8 /#-#4 %*-*%,1,#-/*Q" D'#0(4 #' -,0#' )# %*-%,#-%,( $,.-,7,%( %*-/(%/(4 %*($6#%/*$ )# '( 4#(',)() )# &-* 1,$1* * )#' #-/*4-*8 )# '*$ ? #$/;9(1*$ )#$%*-#%/()*$" O' #'#0(4 #' -,0#' )# %*-%,#-%,( %*-/(%/(1*$ %*- ,-7*41(%,@- )# ('/* 0('*4E $#-$(%,*-#$8 4#'(%,*-#$8 ),7,%&'/()#$8 -#%#$,)()#$8 0('*4#$R ? ?&,<;$ $# -*$ +(9B(- #$%(6()* = ? -*$ (=&)(- ( %*164#-)#4 '( %*16'#F,)()" G*4 #''* #' %*(%+,-. #$ &- #$6(%,* )# 6(&$( 6(4( *9$#40(48 $#-/,4 = 6#-$(4 +(%,( )#-/4* = +(%,( '* ? -*$ 4*)#(" D' %*(%+,-. .#-#4( (&/*c%*-*%,1,#-/* = (16'B( '( 6#4%#6%,@- )# '* ? -*$ 4*)#(" L, 6#-$(1*$ #- #$/# 64,1#4 6,'(4 #- #' /4(9(F* #- #' (&'(8 0#1*$ %@1* '*$ -,C*$ (64#-)#- ( %*-/(%/(4 %*- $&$ 64*6,($ #1*%,*-#$8 %*- $&$ 6#-$(1,#-/*$8 %*- $&$ 4#/*$ = )#$#*$8 %*- $&$ %(6(%,)()#$ = ),7,%&'/()#$" D$ &- (64#-),<(F# (%#4%( )# &-* 1,$1*8 %4#(-)*8 )# 6($*8 #' +;9,/* )# *9$#40(4$#8 $#-/,4 = 6#-$(4 )#$)# )#-/4*8 ( 1#),)( ? 0,0,1*$ = %4#%#1*$" Y -* $@'* #$*8 $,-* ? (' 0,0,4'* #- .4&6*8 (64#-)#- ( %*-/(%/(4 %*- */4($ 7*41($ )# $#-/,4 = 6#-$(48 %4#(-)* 0B-%&'*$ %*- $&$ %*16(C#4*$8 )#$(44*''(-)* +(9,',)()#$ $*%,('#$ = 4#$6#/(-)* '( ),0#4$,)()"
h" P$("7%(*0,),&*&E #' %*(%+ -* )( 4#$6$/($ -, $*'&%,*-#$ $,-* ? (=&)( ( ? #' ? (64#-)# )#$(44*''# $&$ 64*6,($ *6%,*-#$8 '* ? +(%# ? $# 4#$6*-$(9,',%# = $# %*164*1#/( %*- #''($" A( 7*41( ? 64*6*-# t*+- j+,/1*4# 6(4( #''* #$ '( )# (=&)(4'# ( ? (64#-)( ( <$%$#*# 7"-,7%$( 5 * $)$<,# 6*$/#4,*41#-/#" j+,/1*4# 6'(-/#( ? '( 4#$6*-$(9,',)() = '( 1*/,0(%,@- /,#-#- $& *4,.#- #- #$( $)$--,9% "$#(7%*)" D$/( ,)#( #$/; 1&= #- 'B-#( %*- '*$ -*$ 6(4(),.1($ )#' (64#-),<(F#8 )*-)# #' 64*/(.*-,$/( #$ #' ? (64#-)#8 = )*-)# $# 64#/#-)# %4#(4 (&/*-*1B( #- #' 64*%#$* )# (64#-),<(F#8 ($B %*1* ('&1-*$ %*-#%/()*$ %*- '($ .(-($ )# (64#-)#4" G*)4B(1*$ )#%,4 ?E L, =* #',F*8 g-* #$ #' %*(%+ ?&,#- 1# (%*-$#F(i8 =* $*= ?&,##$/; 1*/,0()* 6(4( #56#4,1#-/(48 =* $*= ?&,#- (64#-)# )# '* #56#4,1#-/()*8 =* 1#
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
)# ('.I- 1*)* #' 4*' )#' %*(%+ %*1* 7(%,',/()*48 %(/(',<()*4" D$/# ($6#%/* -* ),4#%/,0*8 -* 64*/(.*-,$/(8 6*4 6(4/# )#' %*(%+8 #$ 4#'#0(-/# = $#.&4(1#-/# -*$ %*-#%/( %*- '($ -#%#$,)()#$ ? #' 1&-)* #)&%(/,0* 6'(-/#(" O6',%()* (' 4*' )# ),4#%%,@-8 * )# 64*7#$*48 #$/(1*$ +(9'(-)* )# P6#-$(4 %*- #''*$ = -* 6*4 #''*$Q" r- 64*7#$*4 ? ,-/#.4( #$/# 6,'(4 )#' %*(%+,-. #- $& 7*41( )# $#4 64*7#$*48 $# 1# ( &-( -( 6*$,%,@- )*-)# )#F(4 ? '*$ -,C*$ 6,#-$#-8 ,1(.,-#-8 #56'*4#-8 #56#4,1#-/#-8 %4,/,?-" D' $(9#4 (-&'( #' 6#-$(1,#-/*" L, '#$ )(1*$ /*)* #' $(9#48 -* .#-#4(4#1*$ %(6(%,)() )# 6#-$(4" O$B8 #' %*-*%,1,#-/* -* 0#-)4; $@'* )#' 64*7#$*48 $,-* ? 6*)4; #$/(4 #- %()( &-*8 * #- #' .4&6*" A( 4#$6*-$(9,',)() 6$/( #- #' -,C* -* $&6*-# ? #' )*%#-/# (9),? )# $& 4*' = '# )#F# $@'*" A( 4#$6*-$(9,',)() 6$/( #- #' %'(&$/4* -* $&6*-# ? &- ),4#%/*4 (9),? )# '($ 4#$6*-$(9,',)()#$ ? /,#-# %*1* ),4#%/*4" L,16'#1#-/# '* +(4;*%&6(-)* */4* '&.(4 )*-)# +(= 1;$ #$6(%,* 6(4( ? '*$ -,C*$ $# 4#$6*-$(9,',%#)# $& 64*6,* (64#-),<(F#8 * 6(4( ? '*$ 64*7#$*4#$ $# 4#$6*-$(9,',%#- )# ''#0(4 #' %#-/4* +(%,( '*$ 4#/*$ ? $# +( 64*6$/*" D' %*(%+ +( )# $#4 &- .4(- %*-/#-#)*4 )# #$# 64*%#$* )# %4#%,1,#-/*8 = (' 1,$1* /,#16* +( )# 6*/#-%,(4 ? $#( #' ? (64#-)# ?&,#- )#$(44*''# '( %(6(%,)() 6(4( $#.&,4 %4#%,#-)*"
>" =#$*>,?,&*&E D' %*(%+ (=&)( ( *9$#40(4 = 6#-$(4 )#$)# 6#4$6#%/,0($ -($8 6*4 '* ? $&4.#- -*$ 6#-$(1,#-/*$8 -*$ )#$%&94,1,#-/*$8 ? ''#0(4;- (' ? (64#-)# ( )#$(44*''(4 -($ 7*41($ )# (%/&(48 $#-/,48 6#-$(4R D' %*(%+,-. .#-#4( &- #$6(%,* )# %*-7,(-<( )*-)# -* +(= F&,%,* -, #0('&(%,@-" D$/* $&6*-# &- '&.(4 )*-)# #' 6#-$(1,#-/* = '($ #1*%,*-#$ $*- #564#$()($ $,- 1,#)* ( $#4 %(',7,%()($8 1(-,6&'()($8 4#%*-)&%,)($ * #0('&()($" D- $& (6',%(%,@- (' (&'(8 1&%+*$ 64*7#$*4#$ -*$ +(9'(- %*- .4(- $*464#$( )# '($ (6*4/(%,*-#$ )# $&$ ('&1-*$8 = 6*-.* #' (%#-/* #- '( 6('(94( $*464#$(" L# -*$ *'0,)( ? $*1*$ $#4#$ %4#(/,0*$ 6*4 -(/&4('#<(8 ? -(%#1*$ %*- &-( ,-1#-$( %(6(%,)() 6(4( %4#(4" G*4 #''*8 1&%+*$ 64*7#$*4#$ $# $*464#-)#- )# ? (' )(4 #$6(%,* ( $&$ ('&1-*$ 6(4( 6#-$(4 6*4 #''*$ 1,$1*$8 = (' 1(-/#-#4 &-( 6*$,%,@- )# -* F&,%,*8 ''#.(- 1;$ '#F*$ )# '* ? -*$*/4*$ '#$ +(94B(1*$ ''#0()*" r-( 64*7#$*4( +(9'(9( #1*%,*-()( )# $& #56#4,#-%,(E 64*6&$* ( '*$ ('&1-*$ ? #$/&),(4(- #' f*1;-,%* 6*4 1#),* )# '( #'(9*4(%,@- )# 0B)#*$ ? #''*$ /#-B(- ? +(%#4 #- '( %,&)()" A( 64*7#$*4( ?)@ $*464#-),)( )# '* *%&44,)*" O'.&-*$ $,16'#1#-/# $# %,C#4*- ( #'(9*4(4 &- 0B)#* = #56',%(4 '* ? $# 0#B(8 */4*$ #'(9*4(4*- &- .&,@- )# 7*41( ? (%#4%(9(- (' #$6#%/()*4 (' f*1;-,%* )# &-( 7*41( -*0#'()( = (6($,*-(-/#K */4*$ %4#(4*- (&/:-/,%($ *94($ )# (4/#8 ),.-($ )# &%#4/(1#- )# %,-# = '# ),F#4*- ( '( 64*7#$*4(E 5$2#* -$ 6& .&-0!&)* '& 3!)&7 8& 2!)* &9&2!*"&"#$ &9%$")$% $' :*-;"!.*+ < -$ 6& $".&"#&)* )$2.=0%!% $" -> .&9&.!)&)$2 ?=$ )$2.*"*.>&7 @%&.!&2747
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
3" /#*%(G7#8*-,9%E D' %*(%+,-. #$/; #-7*%()* ),4#%/(1#-/# ( '*.4(4 &- %(19,*" G*)4B(1*$ )#%,4 ? $,- /4(-$7*41(%,@- -* +(= %*(%+,-."
D' %*(%+,-. $&6*-# &- 0,(F# )#$)# '( $,/&(%,@- (%/&(' +(%,( #' '&.(4 )*-)# &-* ?&,#4# #$/(4" L# /4(/( )# 1*0,',<(4 +(%,( '*$ 4#/*$ ? &-* 6#4$,." D' %*(%+,-. .#-#4( -*80,7( "7(,>,?7(8 = 64,-%,6('1#-/# %(19,*$ )# )*#<7 #$-7##,&7 8 )&4()#4*$ #- #' /,#16*8 ? 6#41,/#- )#$6'#.(4 -*$ 4#%&4$*$ -* $@'* 6(4( '( $,/&(%,@(%/&('8 $,-* 6(4( #' 7&/&4*" L# /4(/( )# %(19,*$ .#-#4(/,0*$" O)#1;$8 6*)#1*$ +(9'(4 )# #$?,(,9% -#$*>,?*" D- &- #$6(%,* )# %*(%+,-. -* $@'* $# 4#0,$(8 $,-* ? $# .#-#4( #' +;9,/* )# 4#0,$,@- %*1* 7*41( )# (64#-),<(F#" D- &- %#-/4* #)&%(/,0* )*-)# #' %*(%+,-. #$/; ,-/#.4()* #- $& )B( ( )B(8 6*)4B(1*$ 0#4E •
•
•
•
•
•
•
•
•
D?&,6*$ )# 64*7#$*4#$ ? $# 4#I-#- 6*4 6(4#F($ 6(4( (=&)(4$# #-/4# %*16(C#4*$ ( 4#0,$(4 P%@1* '* +# +#%+* #$/# (C*Q8 ?&: (%,#4/*$ = #44*4#$ +# /#-,)*8 ?&: $#-$(%,*-#$ 1# +( /4(B)* #$/# .4&6*8 %@1* #$/*= 0,0,#-)* 1, 4*' )# 64*7#$*4" Z&: 4#/*$ 1# 64*6*-.* 6(4( #' $,.&,#-/# %&4$*R"* %@1* 6*)4B( (0(-<(4 #- #$/# %*-7',%/* ? /#-.*" T,C*$ ? F.(- ( 4#/(4$# #-/4# #''*$ #- %&(-/* ( $&$ *9F#/,0*$ )# %4#%,1,#-/* * (64#-),<(F# = ? +(%#- &- $#.&,1,#-/* $#1(-(' )# $&$ 4#/*$" 3,4#%/*4#$ ? 4#I-#- (' %'(&$/4* 6(4( %*16(4/,4 %@1* 0(-8 %@1* #$/;/4(9(F(-)*8 ?&: ?&,#4#- 4#0,$(48 ?&: ($6#%/*$ -#%#$,/(- /4(9(F(4 F&-/*$" >**4),-()*4#$ ? )#7,-#- #- #?&,6* '( 0,$,@- )# '* ? ?&,#4#- %*-$#.&,4 %*- &.4&6* )#/#41,-()*" >'(&$/4*$ ? %*1,#-<(- /*1(-)* #' 6&'$* #1*%,*-(' (' #?&,6*8 * )*-)# %()( 0#< #$ 7(%,',/()* 6*4 &-( 6#4$*-( ),7#4#-/#8 = )*-)# $# +(%# (7'*4(4 #' %*-7',%/* 6(4( %4#%#4 %*1* .4&6*" O&'($ )*-)# #' 64*7#$*4 $# $,/I( #- &- '&.(4 $#%&-)(4,*" >&4$*$ ? %*1,#-<(- %4#(-)* '(<*$ #-/4# '*$ -,C*$ = 64*7#$*4#$ ( -,0#' #1*%,*-('" W&/*4B($ #-7*%()($ (' (&/*c%*-*%,1,#-/*8 (' ',)#4(<.* ,-),0,)&('8 #' #$6B4,/& %4B/,%* = #' 4#$6#/* ( '( ),0#4$,)()" O$,.-(/&4($ )*-)# $# #56'*4(- = %*16(4/#- '($ #1*%,*-#$ ? .#-#4( '( 64*6,( ($,.-(/&4(8 #' .4&6*8R
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D' %*(%+,-. #- $B8 6)# .#-#4(4 &-( (%/,/&) )# 6#41(-#-/# 9I$?)( )#' %4#%,1,#-/*8 )# '( 1#F*4( = )# '( (&/*c4#0,$,@- = (&/*c%4B/,%( 6(4( '*.4(4 %(19,*$ 6*$,/,0*$ )# '(4.* 4#%*44,)*" D$ &- 64*%#$* )# )#$%&94,1,#-/*" O)#1;$8 #' %*(%+,-. -* $@'* .#-#4( &- %(19,* 6*$,/,0* #- '($ 6#4$*-($8 $,-* ? /4($%,#-)# ( %()( ,-),0,)&*8 ''#.(-)* ( %(19,(4 #?&,6*$8 *4.(-,<(%,*-#$R" l#-#4( &-( *-)( #56(-$,0(" D- -$/4( #56#4,#-%,(8 1&%+*$ )# '*$ ),4#%/*4#$ )# %#-/4*$ 7*41()*$ #- %*(%+,-. * ? +(- 0,0,)* &- 64*%#$* )# %*(%+,-. -*$ +(9'(- )# %@1* $&$ #?&,6*$ * $&$ %*16(C#4*$ +(6#4%,9,)* .4(-)#$ %(19,*$ #- $& 7*41( )# (74*-/(4 $,/&(%,*-#$ %*16'#F($ = +(- 6*),)* #56#4,1#-/(4 '*$ 9#-#7,%,*$ 6(4( $&$ *4.(-,<(%,*-#$" D$/* %*-#%/( %*- -$/4* )#$#* )# ? #' %*(%+,-.8 %(19,(-)* ,-),0,)&*$ )#$)# $& ,-7(-%,(8 )#$)# #' %#-/4* #)&%(/,0*8 ''#. ( %(19,(4 '( $*%,#)()" r- ),4#%/*4 )# %#-/4* #)&%(/,0* ? '* ),4,.# )# &-( 7*41( ),7#4#-/#8 %(19,(4; )# ('.&-( 7*41( ( $&$ 64*7#$*4#$8 = ( $&$ ('&1-*$" r- 64*7#$*4 ),7#4#-/#8 .#-#4(4; ('&1-*$ ),7#4#-/#$" r- ('&1-* ),7#4#-/#8 $# ,-/#.4(4; #- '( $*%,#)() )# &-( 7*41( ),7#4#-/#" A( 7*41( ),7#4#-/# ? #' %*(%+,-. 6)# /4(#4 ( '( $*%,#)()8 #$ &- 1&-)* )*-)# '* #1*%,*-(' = '* 4(%,*-(' #$/: ,-/#.4()*" >&(-)* +(9'(1*$ )# /4(-$7*41(%,@-8 -* 6*)#1*$ ,1(.,-(4 %(19,*$ 1;.,%*$" D' %*(%+,-. #$ &- "#7-$(7[ #$ &- 0,(F#" D$/* -*$ +(9'( )# &- 4,/1* = &- /,#16*"
O 0#%#$ -*$ %*1#-/(-8 P=* '* ? ?&,#4* #$ (6',%(4 1(C(-( 1,$1* ('.* #- #' (&'(Q8 * P4#$*'0#4 %&(-/* (-/#$ #$/# %*-7',%/*QR%*1* ?&,#- 6,)# &- 4#1#),* %($#4* 6(4( '( /*$" L,#19(4.*8 #' %(1,-* #$ /(- ,16*4/(-/# %*1* #' )#$/,-* #- #$/# 0,(F#" A( 64#%,6,/(%,@- = '($ $*'&%,*-#$ 1,'(.4*$($ -* #-%(F(- #- #' %*(%+,-." D- &-( *%($,@- -*$ 64#.&-/(4*-E PM#' %*(%+,-. .(4(-/,<( #' :5,/*NQ" Z&,<;$ )#9(1*$ 64#.&-/(4-*$ ?&: #$ #' :5,/*E M(&$#-%,( )# 74(%($* #$%*'(48 1#F*4( #- #' 4(-u,-. )# 1#F*4#$ %#-/4*$ #)&%(/,0*$8 &- (&'( $,- %*-7',%/*$RN" L, '* ? 9&$%(1*$ #$ &-( 4#%#/( ,-7(',9'# )# 4;6,)( (6',%(%,@-8 #$/(4#1*$ -#.(-)* &-( 4#(',)()E '($ 4#'(%,*-#$ $# /4(9(F()#),%;-)*'#$ /,#16*8 '($ 6#4$*-($ /,#-#- +,$/*4,($ = -#%#$,)()#$ ),7#4#-/#$" D' %*(%+,-.8 '* ? $B .(4(-/,<(8 #$ &-( #$6#4(-<( (' (94,4 #$6(%,*$ -*$ 6(4( 6*-#4 '($ #1*%,*-#$ (' $#40,%,* )#' (64#-),<(F#" G*)4B(1*$ 6#-$(4 ? ('.* ? ''#0( /,#16* 6*)4B( ,4 #- %*-/4( )# '*$ /,#16*$E ( 1#-&)* -*$ ),%#- P-* 6)* )#),%(4 /,#16* ( '($ #1*%,*-#$ )# '*$ -,C*$ 6*4? '( 64*.4(1(%,@#$/; 1&= (64#/()(Q8 * P#$/(1*$ /(- %(-$()*$ ? '*$ %'(&$/4*$ +(- )# $#4 4;6,)*$8 RQ" Z&,<;$ $#( #$/( 0#'*%,)() '( ? -*$ #$/; ),7,%&'/(-)* #' /4(9(F* = '( ? -*$ .#-#4(
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
A*$ 4,/1*$ = '*$ /,#16*$ $*- ,16*4/(-/#$" G*4 #''* +#1*$ )#),%()* &- %(6B/&'* ( '*$ ,-,%,*$8 6*4? 6)#- 1(4%(4 '($ 4#'(%,*-#$ = #1*%,*-#$ )# /*)( &-( *4.(-,<(%,@-" Z&,<;$ -* $# /4(/( )# +(%#4 %*$($ (),%,*-('#$8 $,-* )# %&16',4 -$/4($ 64*.4(1(%,*-#$ )# &-( 7*41( ),7#4#-/#" S($/( (+*4(E M>@1* /# +(%# $#-/,4 '* ? '##$N MW# ,-/#4#$(N M%(6/( /& (/#-%,@-N M%*-#%/( %*- /&$ -#%#$,)()#$ = /&$ 4#/*$N
L,.(1*$ (0(-<(-)*E D' %*(%+,-. #$/; 7/#1#-/# ,-7'&,)* 6*4 %*44,#-/#$ 6$,%*'@.,%($8 7,'*$@7,%($ = )# 1(-(.#1#-/8 6*4 '* ? $#.I- ?&: ,-7'-%,($ $*- '($ )*1,-(-/#$8 6*)4#1*$ #-%*-/4(4 ),7#4#-/#$ /,6*$ )# %*(%+,-." L*- -&1#4*$*$ '*$ (&/*4#$ ? +(%#- &- 4#%*44,)* 6*4 '($ ),7#4#-/#$ ,-7'-%,($ 4#%,9,)($ )#' %*(%+,-.E )* G,)7(7G4*[ )* "(,-7)7<4*[ )* (7-,7)7<4*[ )* ),%<\4(>,-*[ $) 83%&7
&$"7#>,?7[ )* -7%(3)>7#4* 7#<*%,A*-,7%*)[ )* G7#8*-,9% &$ *&3)>7( 5 $) 83%&7 $8"#$(*#,*) 7 &$ %$<7-,7( E ',)#4(<.*8 f#%&4$*$ S&1(-*$" D$/( 0(4,#)() )# 4(B%#$ -*$ )( ( #-/#-)#4 ? #5,$/#- 7*41($ ),7#4#-/#$ )# #-/#-)#4 = #F#4%#4 #' %*(%+,-.8 = ? $#.I- '*$ 7&-)(1#-/*$ ? '* $&$/#-/#-8 #' %*(%+,-. 6*)4; 64#$#-/(4$# %*- &- (6#'',)* & */4*E %*(%+,-. 7,'*$@7,%*8 *-/*'@.,%*8 $,$/:1,%*8 R" Z&,<;$ %()( %*(%+ #',.# (?''($ %*44,#-/#$ ? 1;$ $# ()(6/(- ( :' * #''(8 * ?&,<;$ %()( %',#-/# -#%#$,/( ),7#4#-/#$ #-7*?$ #- 1*1#-/*$ ),$/,-/*$" T$/4* #-7*? #$ #%':%/,%* = $# -&/4# 64,-%,6('1#-/# )# '($ ,-7'-%,($ 4#%,9,)($ )# %*44,#-/#$ $,$/:1,%($ = 6$,%*),-;1,%($ gJ-$/,/&/* W(0,$/*%u8 h,*-8 s'#,-8 s,'9&4.i = )#' 1&-)* )#' P1(-(.#1#-/Q gL#-.#8 >*0#=Ri" D- $& (6',%(%,@- (' 1&-)* #)&%(/,0* 9#9#1*$ )#' (64#-),<(F# #56#4,#-%,(' )# A#!,- * s*'98 )#' (64#-),<(F# %**6#4(/,0* )# O''#- = )# '( .#$/,@- )#' (&'( )# H(4<(-*" D' +#%+* )# ? #' %*(%+,-. 4#%,9( .4(-)#$ ,-7'-%,($ )# '( 6$,%*'*.B(8 ( 1#-&)* .#-#4( #' )#9(/# (%#4%( )# '*$ 'B1,/#$ #-/4# /#4(6,( = %*(%+,-." D- #$/# $#-/,)*8 -$/4( #56#4,#-%,( #$ '( $,.&,#-/#E %()( 0#< ? 6*-#1*$ ( &- .4&6* )# 64*7#$*4#$ #- &- %B4%&'* )# $,''($8 6(4( 7*41(4'#$ #- %*(%+,-. * 6(4( +(%#4 %*(%+,-. .4&6('8 $&4.#- '($ 4,$($8 #' -#40,*$,$1*8 = %($, $,#164# (6(4#%# #' %*1#-/(4,*E P$*= t&(- = $*= ('%*+@',%*Q8 %*1* $, #$/&0,:4(1*$ #- &-( )# '($ $#$,*-#$ ? /(-/($ 0#%#$ +#1*$ 0,$/* #- '($ 6#'B%&'($ )# O'%*+@',%*$ O-@-,1*$" W#-#1*$ ? ()1,/,4 ? ( 0#%#$ -*$ #-/4,$/#%#8 6*4? -*$ +(9'( )# '* '#F*$ ? #$/(1*$ (I- )# ,-/#.4(4 '* #1*%,*-(' #- -$/4($ 0,)($ 64*7#$,*-('#$8 )# &-( 7*41( %*-$%,#-/# = -(/&4('" W4(9(F(4 '($ #1*%,*-#$ #- &- ;19,/* 64*7#$,*-('8 (I- .#-#4( ,-?&,#/&)" T*$ +(%# 6#-$(4 ? /#-#1*$ /(- $#6(4()* #' 1&-)* #1*%,*-(' )#' 64*7#$,*-('8 ? $@'* ,1(.,-(1*$ /4(9(F(4 '($ #1*%,*-#$ #- #-/*4-*$ )# /#4(6,(" MD1*%,*-#$ v /#4(6,(N"
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
#1*%,*-(' = 4#'(%,*-(' ? -*$ %$/( /4(9(F(4 6*4? +(9,/&('1#-/# -* +#1*$ (64#-),)* ( +(%#4'*8 * 6*4? 0,0,1*$ #- &- 1&-)* )*-)# '* 4(%,*-(' = '* #1*%,*-(' #$/; #$%,-),)*" G*4 #''* (' *B4 +(9'(4 )# %*(%+,-. 1&%+($ 6#4$*-($ 6,#-$(- ? #$/;- =#-)* (' /#4(6#&/(8 * ? 0(- ( $#4 6$,%*(-(',<()*$8 6#4* #- 4#(',)() #$ &- 1,#)* 6*/#-%,()* 6*4 '* 6*%* ? #$/(1*$ (%*$/&194()*$ ( (74*-/(4 = 6#-$(4 '($ #1*%,*-#$8 %*1* 7*41( )# %4#%#4 = )#$(44*''(4-*$ 64*7#$,*-('1#-/#" G(4#%# ? #' I-,%* #$6(%,* )*-)# $# +(%# #$/* #$ $, (%&),1*$ ( &- /#4(6#&/(" W(19,:- -*$ #-%*-/4(1*$ ?&,#- 6,#-$( ? ,-/#.4(4 '($ #1*%,*-#$ #- #' ;19,/* 64*7#$,*-(' * #- #' (&'( #$ +(%#4$# (1,.* %($, *9',.(/*4,(1#-/# )# $&$ %*16(C#4*$8 * )#F(4 (' )#$%&9,#4/* /*)( &-( 0,)( 64,0()(" T* #$ #$/* '* ? #' %*(%+,-. 64#/#-)#" D' %*(%+,-. (94# &- #$6(%,* 6(4( #-/#-)#4 '($ #1*%,*-#$ ? -*$ ),7,%&'/(- * 6*/#-%,(- #' (64#-),<(F#8 * '( %*'(9*4(%,@- #-/4# '*$ 64*7#$*4#$8 * '( 1(-#4( )# ),4,.,4 &- %#-/4*" L*- #1*%,*-#$ = 4#'(%,*-#$ ',.()($ ( -$/4* 4*' 64*7#$,*-('8 * (' 64*%#$* )# (64#-),<(F# )# '*$ #$/&),(-/#$"
UE7 $%G7-*87( *]% 8Z( *) 83%&7 $&3-*>,?7Y L#.&4(1#-/# $@'* %*- #-/#-)#4 ?&: #$ %*(%+,-. =( +#1*$ ,)* 6#-$(-)* #- '( .4(%(-/,)() )# (6',%(%,*-#$ )#' %*(%+,-. (' 1&-)* #)&%(/,0*" D' %*(%+,-.8 -(%,)* #- #-/*4-*$ )#6*4/,0*$ = #164#$(4,('#$8 4#$&'/( $#4 )# .4(- (6',%(%,@#- #' 1&-)* #)&%(/,0*8 6*4 0(4,($ 4(<*-#$E •
•
•
G*4 /#-#4 #- %-/( '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ = 4#'(%,*-('#$ ? $# )(- #- /*)* 64*%#$* )# (64#-),<(F# * %(19,* G*4 )#$(44*''(4 &-( $#4,# )# +(9,',)()#$ ? 6*/#-%,(- #' )#$(44*''* = %4#%,1,#-/* )#' ? (64#-)# G*4 .#-#4(4 #$6(%,*$ )*-)# 6*)#4 %*164#-)#4$# ( &-* 1,$1* = (' #-/*4-*8 )#$(44*''(-)*8 ()#1;$8 ',)#4(<.* ,-),0,)&('8 #$6B4,/& %4B/,%*8 %4#(/,0,)() = %*164*1,$*"
>&(-)* +(9'(1*$ )# %*(%+,-. #)&%(/,0* 4#('1#-/# #$/(1*$ +(9'(-)* )# 0(4,*$ ($6#%/*$E •
•
•
>*(%+,-. #F#%&/,0* #-7*%()* (' )#$(44*''* )# '*$ ),4#%/,0*$ )# '*$ %#-/4*$ g),4#%/*4#$8 %**4),-()*4#$8 F#7#$ )# #$/&),*$Ri" >*(%+,-. .4&6(' #-7*%()* (' /4(9(F* %**6#4(/,0* = (' )#$(44*''* )# '*$ #?&,6*$ )*%#-/#$ = )# '*$ #?&,6*$ ),4#%/,0*$ )# '*$ %#-/4*$ #)&%(/,0*$" 3#$(44*''* )# +(9,',)()#$ )#' %*(%+,-. #- '*$ 4*'#$ ),4#%/,0*$ = )*%#-/#$" D' %*(%+,-. 6)# (=&)(4 ( ? '*$ ),4#%/,0*$ )#$(44*''#- +(9,',)()#$ )#' %*(%+ g)#$(44*''(-)* #' 4*' )# 'B)#4c%*(%+i" O$,1,$1*8 #' 64*7#$*4()* 6)# )#$(44*''(4 +(9,',)()#$ )#' %*(%+ g)*%#-/#c%*(%+i" D' 4#$&'/()* #$ &- %*'#%/,0* ? %4#(
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
L# /4(/( )# )*/(4 ( ),4#%/,0*$ = 64*7#$*4()* )# +#44(1,#-/($ 6(4( 6*)#4 )#$#16#C(4 '*$ 4*'#$ )# 'B)#4c%*(%+ g#-7*%()* (' %4#%,1,#-/* )# $& #?&,6*i = )# )*%#-/#c%*(%+ g#-7*%()* (' %4#%,1,#-/* ,-/#.4(' )# $& ('&1-()* /(-/* )# 7*41( ,-),0,)&(' %*1* .4&6('i" D- %&('?&,#4( )# '*$ %($*$8 $# /4(/( )# ,-%'&,4 '( ),1#-$,@- #1*%,*-(' = 4#'(%,*-(' ( '( +*4( )# *9$#40(4 '*$ 4#/*$ = ),7,%&'/()#$ %*'($ ? $# #-74#-/( &- %#-/4*8 &- .4&6*8 * &-* )# -$/4*$ ('&1-*$X($" •
T$/4( #56#4,#-%,( (9(4%( )#$)# '( ,-/#-%,@- )# %4#(4 &-( 4#) )# %*(%+#$ ,-/#4-*$8 %*- #' 7,- )# ,16'(-/(4 64*=#%/*$ )# %*(%+,-. #-/4# 6(4#$K * 7*41(4$# #%*(%+,-. .4&6(' %*1* 7*41( )# /4(-$7*41(4 #' /4(9(F* %**6#4(/,0* #- #' %'(&$/4*8 * $,16'#1#-/#8 7*41(4$# #- %*(%+,-. %*- #' 7,- )# ,-/#.4(4 '($ +(9,',)()#$ )#' %*(%+,-. #- #' 4*' ),4#%/,0*8 )# 64*7#$*48 )# /&/*4 & *4,#-/()*48 %4#(-)* -*$ #$/,'*$ )# ),4#%%,@- = %**6#4(%,@- #- '*$ %#-/4*$ = -($ 7*41($ )# ,-/#40#-%,@#- '($ (&'($8 * )# #$/(9'#%#4 = 1(-/#-#4 '( 4#'(%,@- %*- '*$ 6()4#$"
!@EJ=!=JLM IHE =K!=^JMO ! E! IJPH==JLM IH EK: =HM/PK:. M>@1* 6)# (=&)(4 #' %*(%+,-. ( '*$ #?&,6*$ ),4#%/,0*$ )# '*$ %#-/4*$N" S(= &- ($6#%/* %'(0#E #' (%*16(C(1,#-/* (' #?&,6* ),4#%/,0* #- #' )#$#16#C* )# $& 4*'" G*)#1*$ 4#$&1,4 (?&B '*$ *9F#/,0*$ 9;$,%*$ )#' %*(%+,-.8 ( '( +*4( )# /4(9(F(4'* %*),4#%/*4#$ )# %#-/4*$" G(4( #''* -*$ ,-$6,4(1*$ #- '*$ a *9F#/,0*$ ? 4#$&1# f,%+(4) f" s,'9&4. gUVVV8 6" `\iE
A*$ a *9F#/,0*$ 9;$,%*$ )#' >*(%+,-. DF#%&/,0* )# s,'9&4. A&)&9#&)& )$ B!'0=%CD _9F#/,0* e
J-%4#1#-/(4 #' 4(-.*8 7'#5,9,',)() = #7#%/,0,)() )#' 4#6#4/*4,* )# %*16*4/(1,#-/*$ )# '( 6#4$*-(
_9F#/,0* U
J-%4#1#-/(4 '( %(6(%,)() )#' ),4#%/*4X(8 F#7# )# #$/&),*$8 %**4),-()*48R )# .#$/,*-(4 &-( *4.(-,<(%,@- #- /*)*$ $&$ ($6#%/*$
_9F#/,0* \
H#F*4(4 '($ %*16#/#-%,($ $*%,('#$ = 6$,%*'@.,%($ )#' ),4#%/*4X(
_9F#/,0* ]
H#F*4(4 '($ +(9,',)()#$ )# '*$ ),4#%/*4#$ 6(4( .#$/,*-(4$# ( $B 1,$1*$ = ( */4*$ #- $,/&(%,*-#$ = %*-/#5/*$ )# %4,$,$8 %*-7',%/*$ = /&49&'#-%,($
_9F#/,0* ^
H#F*4(4 '( +(9,',)() )#' ),4#%/*4X( 6(4( .#$/,*-(4 $& %(44#4( = (0(-<(4 64*7#$,*-('1#-/#
_9F#/,0* `
H#F*4(4 $& +(9,',)() 6(4( .#$/,*-(4 '($ /#-$,*-#$ #-/4# '($ )#1(-)($ = -#%#$,)()#$ 6#4$*-('#$8 )# '( *4.(-,<(%,@-8 )# '( $*%,#)()8 )# '( 7(1,',(8 #/%"
_9F#/,0* a
H#F*4(4 '( #7#%/,0,)() )# '( *4.(-,<(%,@-X#?&,6*
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D- -$/4* /4(9(F*8 +#1*$ (%*16(C()* ( -&1#4*$*$ ),4#%/*4#$ )# %#-/4* #)&%(/,0* #64*%#$*$ )# %*(%+,-." L# /4(/( )# (%*16(C(4 (' ),4#%/,0* 6(4( ? 6)( 6#-$(4 (%#4%( )# $& *4.(-,<(%,@-8 $& 4*' = $&$ 4#/*$ = ),'#1($ 8 = ($B 6*)#4 %*164#-)#4'*$ 1#F*4 = %4#(4 -($ *6%,*-#$ 1;$ #7,%,#-/#$" A($ -#%#$,)()#$ = #56#%/(/,0($ ? -*$ #-%*-/4(1*$ #- #$/*$ %($*$ $*- 1&= ),0#4$($E %@1* (74*-/(4 #' -* 4*' )# ),4#%/*4X(8 %@1* (74*-/(4 '( 4#'(%,@- %*- '*$ (.#-/#$ #5/#4-*$ g()1,-,$/4(%,@-8 ,-$/,/&%,*-#$Ri8 %@1* 4#$*'0#4 '*$ %*-7',%/*$ %*- %*16(C#4*$8 %@1* +(%#4 %4#%#4 = (0(-<(4 ( &- %#-/4* #)&%(/,0* ? 6(4#%# ? $# 0( 1&4,#-)*8 %@1* '*.4(4 &- /4(9(F* %*'(9*4(/,0* #- #' %'(&$/4*8 %@1* )#$(44*''(4 &- ',)#4(<.* 1;$ 6(4/,%,6(/,0*8 %@1* (',-#(4 '*$ 0('*4#$ )#' %#-/4* %*- #' 6'(- #)&%(/,0* = #' )B( ( )B( )# 64*7#$*4()* = ('&1-()*8 %@1* 1*/,0(4 6(4( #' %(19,* = '( ,--*0(%,@- #- #' %#-/4*8 %@1* (74*-/(4 '( $,/&(%,@- )# #$/4:$ ? 64*)&%# #' 4*' ),4#%/,0* = #' 4*' )*%#-/#R" D- #' 1&-)* #)&%(/,0* -*$ #-%*-/4(1*$ %*- *4.(-,<(%,*-#$ ? $&74#- '( 64#$,@- = #' #$/4:$ )# '( .4(- /(4#( ? '( $*%,#)() '#$ +( )#'#.()*E +(# %(4.* )# 1,$ -,C*$ = 64#6;4('#$ 6(4( #' 7&/&4*8 %*- /*)($ '($ ,-%#4/,)&194#$8 64#$,*-#$8 %*-7',%/*$8 ,-%*164#-$,@- # ,-%(6(%,)() ? #''* $&6*-# #- 1&%+*$ %($*$" O'.&-($ )# '($ 64,-%,6('#$ $,/&(%,*-#$ ? *9$#40(1*$ #$ '( ),7,%&'/() )#' /4(9(F* %*'(9*4(/,0* )#' %'(&$/4* )# 64*7#$*4#$" r-( +,$/*4,( )# (C*$ = $,.'*$ )*-)# #' 64*7#$*4 #$ #' (1* )# $& (&'( = )*-)# -* +( +(9,)* #$6(%,* 6(4( /4(9(F(4 #- %*'(9*4(%,@- %*- */4*$8 +(%#- #- *%($,*-#$ ),7B%,' #$/# /4(9(F*R ()#1;$ )# ? ( 0#%#$8 6#),4 (=&)( $&6*-# ()1,/,4 '( 64*6,( ),7,%&'/() = (6(4#%#4 (-/# '*$ %*16(C#4*$ %*1* ('.&,#- 0&'-#4(9'#" D- *%($,*-#$ -*$ #-%*-/4(1*$ %*- 1(.-B7,%*$ 64*7#$*4#$ ? #- &- )#/#41,-()* 1*1#-/* (%%#)#- ( 4*'#$ ),4#%/,0*$E $# #-74#-/(- ( '( -#%#$,)() )# )#$(44*''(4 +(9,',)()#$ ? -* +(- -#%#$,/()* +($/( #' 1*1#-/*E ',)#4(<.* 6(4/,%,6(/,0*8 /*1( )# )#%,$,*-#$8 6'(-,7,%(%,@- #$/4(/:.,%(8 4#'(%,*-#$ %*- #' #5/#4,*48 .#$/,@- )# 4#%&4$*$RD$/( $,/&(%,@- )# #-74#-/(4$# ( P'* -*Q 6)# $#4 0,0,)( )# 7*41($ 1&= ),0#4$($" D1*%,*-('1#-/# #$/( $,/&(%,@- 6)# ''#.(4 ( $#4 9'*?(-/#8 * 6)# ''#0(4 ( (%/&(%,*-#$ 6*%* #7,%,#-/#$E %(4.(4$# %*- /*)* #- '($ #$6(')($K #-%#44(4$# #- #' )#$6(%+*8 ',)#4(<.*$ (&/*4,/(4,*$8 9I$?)( )# %&'6(9'#$8 #/%" D- $,/&(%,*-#$ ($B8 #' (%*16(C(1,#-/* )# ('.&,#- #5/#4-* = (F#-* ( '( *4.(-,<(%,@-8 )#$)# #' 4*' )# %*(%+8 #$ &-( 7*41( )# 6*-#4 6#-$(1,#-/*8 6(4( 6*)#4 %*164#-)#4 '( %*16'#F,)()8 %4#(4 6#4$6#%/,0($ ),7#4#-/#$8 .#-#4(4 -($ *6%,*-#$8 64*9(4 -*$ %*16*4/(1,#-/*$8 RG#4* #- 1&%+*$ %($*$ #$/; $,#-)* #' (6*=* #-/4# 6(4#$ g),4#%/*4#$ )# ),7#4#-/#$ %#-/4*$ #)&%(/,0*$ +(%,#-)* %*(%+,-. #-/4# $Bi8 '* ? #$/; $&6*-,#-)* &-( ,--*0(%,@- = &- .4(- 6($* 6(4( #' %(19,*" 3# -* +(9'(1*$ )# &- (6*=* #-7*%()* ( "$%(*# -7% $))7([ 5 %7 "7# $))7( " D' ),4#%/,0* -#%#$,/( )#$(44*''(4 '( %(6(%,)() )# 6*)#4 (74*-/(4 '($ $,/&(%,*-#$ %*16'#F($ %*6#4$6#%/,0(8 %*- %4#(/,0,)()8 = #-/#-),#-)* %@1* '# #$/; (7#%/(-)* #1*%,*-('1#-/# '( ),7,%&'/() ( $&$ )#%,$,*-#$8 4#'(%,*-#$ = 4#$&'/()*$" S(= */4( 7*41( #- '( ? /4(9(F(1*$ )#$)# #' %*(%+,-. %*- #' #?&,6* ),4#%/,0*E )#$(44*''(-)* #- #''*$ '($ %(6(%,)()#$ )#' %*(%+ 6(4( )#$6'#.(4 &- #$/,'* )# 'B)#4c%*(%+"
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
L# /4(/( )# ? #' ),4#%/*4X( ,-/#.4# #- $& 4#6#4/*4,*8 &- #$/,'* )# ',)#4(<.* ? /,#-# %*1* *9F#/,0* I'/,1* #' %4#%,1,#-/* )# $& #?&,6*8 #' /4(9(F* %**6#4(/,0* )#' %'(&$/4*8 '( 1*/,0(%,@- = 4#$6*-$(9,',)() )# %()( &-* )# '*$ 64*7#$,*-('#$ )#' %#-/4* ? ),4,.#" D$ &-X( ),4#%/*4X( ? -* 4#$'0# /*)*$ '*$ 64*9'#1($ )#' %#-/4*8 $,-* ? (=&)( (' #?&,6* ( 6#-$(4 %@1* 4#$*'0#4'*$" D$ &- ),4#%/*4 ? )( #$6(%,* 6(4( '( %4B/,%( = #' %*-7',%/* %*1* 7*41( )# (0(-<(4 = 1#F*4(48 $,- $#-/,4$# (/(%()* 6#4$*-('1#-/# 6*4 #''*" D$ &-X( ),4#%/*4X( ? (/,#-)# -* $@'* ( '*$ 4#$&'/()*$ )#' %#-/4*8 $,-* /(19,:- ( '*$ 64*%#$*$ #1*%,*-('#$ = 4#'(%,*-('#$ ? $# 64*)&%#- #- :' = %4#( #$6(%,*$ 6(4( 6#-$(4 ##''*$ = +(%#4'*$ (7'*4(4 6(4( 6*)#4 /4(9(F(4'*$" G*4 */4* '()*8 #' %*(%+,-. )# #?&,6*$ #$ )# .4(- (6',%(%,@- #- #' /4(9(F* %*'(9*4(/,0* )#' %'(&$/4*8 * )# 64*7#$*4#$ = 6()4#$" L# /4(/( )# ()?&,4,4 +(9,',)()#$ )# %4#%,1,#-/* #- #?&,6*8 )# 7(%,',/(4 (64#-),<(F# %**6#4(/,0*8 = #$/* #$ )# .4(- &/,',)() #- &- %'(&$/4* )# 64*7#$*4#$ * #- '($ 4#&-,*-#$ )# 64*7#$*4#$ %*- 6()4#$" D' *9F#/,0* #$ %@1* %4#(4 #$6(%,*$ )*-)# /*)*$ $*1*$ 4#$6*-$(9'#$ )# 6#-$(48 6(4( 6*)#4 %*164#-)#4 '( 4#(',)() = %4#(4 -($ *6%,*-#$" D' 4#/* #$ ,16*4/(-/#" S(= &- %(1,-* '(4.* 6*4 +(%#48 6#4* -*$ (-,1(- '($ .(-($ = #-/&$,($1* %*- ? '*$ %#-/4*$ = $&$ 64*7#$*4#$ #$/;- 1,4(-)* (' %*(%+,-. %*1* 7*41( )# (0(-<(4 #- #$/( ),4#%%,@-" O 0#%#$ $# -*$ +(4; ),7B%,' #' %(1,-*" L#4; #' 1*1#-/* )# 4#%*-#%/(4-*$ %*- '*$ 0('*4#$ ? -*$ +(- /4(B)* ( #$/# 1&-)* )#' %*(%+,-." o*'0#4 ( #-%*-/4(4-*$ %*- #' /,6* )# 1&-)* (' ? ?#1*$ %*-/4,9&,48 #-.(-%+(4-*$ (' $C* ? -*$ /4(F* (' 1&-)* #)&%(/,0*" O '( ,16*4/(-%,( )# 6(4/,%,6(4 1;$ (''; )# -*$*/4*$ 1,$1*$8 #- '( %*-$/4&%%,@- )# &- 1&-)* ),7#4#-/#"
!@EJ=!=JLM IHE =K!=^JMO !E !RE!. D$/; )#1*$/4()* ? &- 0B-%&'* #1*%,*-(' )# %(',)() #-/4# 1(#$/4* = ('&1-* #$ %'(0# #&- 9- 64*%#$* )# (64#-),<(F#" A*$ 64*7#$*4#$ %*- '*$ ? -*$ #$/(1*$ 4#&-,#-)* ($B '* 4#%*-*%#-8 6#4* /(19,:- -*$ /4(-$1,/#- '( 7('/( )# %*-*%,1,#-/*$ = #$/4(/#.,($ 6(4( .#$/,*-(4 #' %*16*-#-/# #1*%,*-(' #- #' (&'(" G*4 #$* #$/(1*$ 4#0,$(-)* F&-/*$ %@1* ,-%*46*4(4 (' 4*' )#' )*%#-/# '($ %(6(%,)()#$ = %*16#/#-%,($ )#' %*(%+" D$/* $,.-,7,%( (64*0#%+(4 #' #$6(%,* )#' (&'( 6(4( ? '*$ ('&1-*$ )#$)# 1&= 6#?C*$ $# 7(1,',(4,%#- %*- '( %(6(%,)() )# 6#-$(4 (%#4%( )# $&$ 0('*4#$8 '( 7*41( #- '( ? .#$/,*-($&$ #1*%,*-#$8 $& 1(-#4( )# /*1(4 )#%,$,*-#$8 )# 4#'(%,*-(4$# %*- */4*$E '* ? $,.-,7,%( ,-7&-),4 ',)#4(<.* #- -$/4*$ #$/&),(-/#$" D$/(1*$ &/,',<(-)* '($ ),$/,-/($ 1#/*)*'*.B($ )#' %*(%+,-. 6(4( /4(9(F(4 F&-/* %*- '*$
PONIENDO LAS EMOCIONES A TRABAJAR
D' 7(%/*4 %'(0# #- #$/( ()(6/(%,@- #$ 6#41,/,4 ( '*$ #$/&),(-/#$ /#-#4 &- 4*' 1;$ (%/,0* #$& 64*6,( #)&%(%,@- ? 6*$,9,',/# &- #?&,',94,* #-/4# '*$ %(16*$ %*.-,/,0* = #1*%,*-('8 &- )#$(44*''* ,-/#.4(' )#' ('&1-*X( #- /*)($ $&$ 7(%#/($" L# /4(/( 6*4 '* /(-/*8 )# %4#(4 #$6(%,*$ )*-)# '*$ #$/&),(-/#$ (64#-)(- ( "$%(*# "7# (, 8,(87(8 ( ),$%4#6(48 ( ),7#4#-%,(4$# )#' .4&6* ( '( 0#< ? (64#-)#4 ( /*'#4(4 = 4#$6#/(4 ( '*$ */4*$" O )#$(44*''(4 ',)#4(<.*8 ( /*1(4 &- 4*' (%/,0* #- '*$ .4&6*$8 9&$%(4 $*'&%,*-#$ ,-.#-,*$($ ( '*$ )#$(7B*$8 ( 4#$*'0#4 64*9'#1($ 64*0#=:-)*'#$ )# +#44(1,#-/($" S*=8 #' (&'( #$ &- 1*)#'* 6(4( $& 7&/&4*" 3# '($ 4#'(%,*-#$ = #56#4,#-%,($ )#' (&'( g(' ,.&(' ? '($ )# '( 7(1,',( = '( $*%,#)() #- .#-#4('i (64#-)#-8 %($, $,- )(4$# %-/(8 ($,.-(/&4($ /(- 4#'#0(-/#$ %*1*E M%@1* 4#'(%,*-(41# %*- '( (&/*4,)()N8 M%@1* 4#'(%,*-(41# %*- 1,$ %*16(C#4*$N8 M%@1* 1(4%(4 1,$ *9F#/,0*$ #- '( 0,)(N8 M%@1* )#$(44*''(4 1, ',)#4(<.*N8 M%@1* 1# (7#%/(- 1,$ #1*%,*-#$N8 M?&: /,6* )# 1&-)* ?&,#4* %*-$/4&,4N8 M?&: #$ ,16*4/(-/# 6(4( 1BN M= 6(4( '*$ )#1;$N8R G*)#1*$ #-$#C(4'#$ -* $*'* ( $#4 (%():1,%(1#-/# %*16#/#-/#$ $,-* ? 6*)#1*$ 7(%,',/(4 &- (64#-),<(F# 6(4( /*)( '( 0,)(E )#$(44*''(4 (&/*%*-*%,1,#-/* = %*-#5,@- %*- '*$ )#1;$ 6(4( ? 6)(- ,-7'&,4 #- %*-$/4&,4 &- 1&-)* ),7#4#-/#8 1;$ F&$/*8 6(%B7,%* = $*$/#-,9'#" Y #$/* ?#1*$ ? '* (64#-)(-8 -* 6*4? $# '* %*-/(1*$8 $,-* 6*4? '* 0(- ( 0,0,4 = #56#4,1#-/(4" G*4 #''* #$ ,16*4/(-/# ? '*$ 64*7#$*4#$8 /&/*4#$ = *4,#-/()*4#$ #$/:64#6(4()*$ 6(4( &- -* 4*'8 )*-)# -* $@'* +(94; (64#-),<(F# )# ($,.-(/&4($ = %*-/#-,)*$ $,-* ? +(94; &- (64#-),<(F# 6(4( '( 0,)( #- /*)($ $&$ 7(%#/($" A( .4(- (-$,#)() (-/# #$/# %(19,* )# 4*'8 6*4 6(4/# )# '*$ 64*7#$*4#$ #$E P%@1* 0(1*$ ( (=&)(4'#$ ( (64#-)#4 $, -*$*/4*$ -* +#1*$ (64#-),)* ($B8 $, -* /#-#1*$ 4#%&4$*$ #1*%,*-('#$8 $, -* $(9#1*$ ?&: +(%#4 %*- #$( 6(4/# 4#'(%,*-(' = #1*%,*-(' ? ( 0#%#$ -*$ ($&$/(Q"
!@EJ=!=JLM ! E! PHE!=JKM =KM E! _!QJEJ! O 1#-&)*8 '*$ #?&,6*$ ),4#%/,0*$ = '*$ 64*7#$*4#$ $# #-%-/4(- (-/# '( (-$,#)() ? '*$ 6()4#$ )#6*$,/(- #- '*$ %#-/4*$ #)&%(/,0*$" A( 4#$6*-$(9,',)() %*16(4/,)( )# (=&)(4 ( %4#%#4 ( $&$ +,F*$ .#-#4( #1*%,*-#$ = 4#'(%,*-#$ ( 0#%#$ 1&= %*16'#F($" D' %*(%+,-. -*$ )( %'(0#$ 1&= ,16*4/(-/#$ 6(4( )#$#16#C(4 #$/( 7(%#/( )#' 4*' )*%#-/#" G*4 #''* )#),%(1*$ /*)* &- %(6B/&'* ( #$/# ($6#%/*"
!@EJ=!=JLM =KM EK: !ERQMK: r- )*%#-/#c%*(%+ /,#-# 6*4 *9F#/,0* #' %4#%,1,#-/* = )#$(44*''* )# $&$ ('&1-*$" G*4 #''*8 #' %*(%+,-. #$ &-( 7*41( 6#4$*-(',<()( )# %(19,* = (64#-),<(F# /(19,:- 6(4( -$/4*$ -,C*$X($"