Ang Mundo at Pilipinas Noong Noong Ika19 na Siglo Mga kaganapang politikal sa Espanya at buong daigdig: -
panghihin panghi hina a ng ng kapan kapangya gyarih rihan an ng Espa Espanya nya (ta (tagum gumpay pay ng mga ban bansa sa sa Latin Amerika sa tulad ng Venezuela, Chile, Argentina, Bolivia, Colombia, Mexico kanilang pagaaklas laban sa Espanya mula 18081808 1829; tanging Cuba at Puerto Rico lamang ang nanatili hanggang sa pagsiklab ng digmaang Espanya kontra Amerika noong 1898
-
gulong pol gulong politi itikal kal sa Mad Madrid rid mis mismo; mo; pag pagpap papali alitt ng ng pamun pamunuan uan sa pagitan ng mga konserbatibo at liberal
-
paglagana paglag anap p ng ng kapan kapangya gyarih rihan an ng Brit Britany anya, a, Alem Alemany anya a at Est Estado ados s Unidos
-
Britanya (Tsina, India, Hongkong), Pransya (Vietnam, Laos, Cambodia), Dutch (Indonesia), Hapon (Tsina)
Ang Mundo at Pilipinas Noong Ika19 na Siglo Mga kaganapan sa agham, sining, panitikan at pilosopiya: •
paglaganap ng syensya at iba’t ibang inbensyon; pagusad ng industrilisasyon sa Europa (tren, barko, pagawaan, telepono, telegrapo, pagbubukas ng maraming lungsod)
•
paglathala ng Communist Manifesto ni Karl Marx (1843) at The Origin of Species ni Charles Darwin (1859)
•
pagbubukas ng Suez Canal (1869)
•
pagsilang ng Impressionismo (1874)
•
paglaganap ng realismo sa mga nobela gaya ng mababasa sa mga nobela ni Fyodor Dosteovsky ng Russia, Charles Dickens ng Britanya, Emile Zola, Victor Hugo at Honore Balzac ng Pransya
•
paglaganap ng iba’t ibang pilosopiya ng anarkismo (Mikhail Bakunin), empirisismo (Auguste Comte), utilitarianismo (John Stuart Mill), nihilismo (Friedrich Nietzsche)
Ang Mundo at Pilipinas Noong Ika19 na Siglo Mga kaganapan sa Pilipinas: • unti-unting pagdami ng mga creoles mula Espanya • tunggalian sa pagitan ng mga pari / katutubong pari kontra mga relihiyoso • paghahari ng mga prayle (politika, ekonomiya, kultura) • pag-usbong ng pagkakakilanlan bilang Filipino • paglaganap ng modernong kaisipan • mataas na kalidad ng edukasyon sa mataas na antas • tunggalian ng sibil na gobyerno at mga relihiyoso (praylokrasya)
Ika-19 Siglo na Mapa ng Mundo
Silangang Asya
Liberty Leading The People (1830) Eugene Delacroix
Spoliarum Juan Luna, 1884
Sunrise Claude Monet, 1872
Karl Marx, 1818 -1883
Binondo, Ika-19 na siglo
Charles Darwin, 1809 - 1882
Juan Luna St.
Binondo Church
Paglalagom • Ang ika-19 na siglo ay inilalarawan ng pangdaigdigang pagbabago sa larangan ng sining, pulitika, lipunan, ekonomiya, pilosopiya maging ng relihiyon. Masasabi nating ito ay panahon ng unang globalisasyon. • Ang mga pagbabagong ito ay makikita rin sa mga kaganapan sa Pilipinas noong panahong iyon. • Si Rizal ay bunga hindi lamang ng mga nasabing pagbabago kundi pati na rin ng kanyang pagtugon dito.
