Judul Buku
: HAM POLITIK ( KEBEBASAN BERPENDAPAT DI INDONESIA )
Penulis
: Prof Dr !o"#nes $sfun#n% Drs% SH% MH
Pener&i'
: $d##n# $niersi' Press% K#*+us $niersi'#s $d $d##n# De Den+#s#r Jl PB Sudir*#n% Den+#s#r,B#li
-e'#k#n
: Per'#*#
ISBN
: ./0,123,.243,56,7
Te&#l Buku
: 554 "#l#*#n
T#"un
: 3277
PENDAH$L$AN Buku HAM POLITIK ( Ke&e&#s#n Ber+end#+#' di Indonesi# ) *eru+#k#n s#l#" s#'u "#sil +eneli'i#n Prof Dr !o"#nes o"#nes $sfun#n% Drs% SH% MH% &eru+# Diser'#si #n8 'el#" di+er'#"#nk#n d#l#* '#"#+#n u9i#n +ro+os#l% se*in#r% u9i#n kel##k#n% u9i#n 'er'u'u+ d#n u9i#n 'er&uk# d#l#* r#+#' Sen#' $niersi'#s Airl#n88# +#d# "#ri Sel#s#% 5 Noe*&er 7..0 den8#n Pro*o'or Prof A&doel #ni% SH% MS% d#n Prof Dr P"ili+us M H#d9on% SH% Buku ini *eru+#k *eru+#k#n #n s#l#" s#'u s#'u li'er#'ur li'er#'uree #n8 di+er8un# di+er8un#k#n k#n un'uk un'uk *en8k#9i *en8k#9i +er*#s#l#" +er*#s#l#" Huku* T#'# T#'# Ne8#r# (HTN)% *en8in8#' *en8in8#' &#"#n,&#"#n +us'#k# "uku* #n8 &erk#i'#n den8#n ke&e&#s ke&e&#s#n #n +ers +ers d#n foru* foru* il*i#" il*i#" d#l#* d#l#* +er#'u +er#'ur#n r#n +erund +erund#n8 #n8,un ,und#n d#n8#n 8#n *#si" *#si" &i#s &i#s Di s#*+in8 i'u un'uk *el#kuk#n +en8k#9i#n 'er"#d#+ ke&e&#s#n &er+end#+#' #n8 *eru+#k#n "#k #s#si *#nusi# #d#l#" s#n8#' +en'in8 d#ri sudu' "oku* do8*#'i; *#u+un fils#f#' "oku*% *en8in *en8in8#' 8#' "#k #s#si #s#si *#nusi# *#nusi# &ersif# &ersif#'' *end#s *end#s#r #r d#n #;'u#l #;'u#l d#l#* d#l#* din#*i din#*ik# k# ke"idu ke"idu+#n +#n &er*#s#r#k#'% &er&#n8s# d#n &erne8#r# Pe*&#"#s#n *#'eri "#k #s#si d#l#* fils#f#' "uku* *eru+#k#n s#l#" s#'u +erso#l#n #n8 *end#s#r d#n 9u8# *en9#di k#9i#n #n8 s#n8#' +en'in8 d#l#* "uku* in'ern#sion#l K#9i#n d#l#* "uku* '#'# Ne8#r# d#n "oku* in'ern#sion#l di#n'#r#n# *en8en#i "#kek#' #s#l usul "#k #s#si *#nusi *#nusi## d#n #i*#n# #i*#n# ;#r#n# ;#r#n# #8#r or#n8 or#n8 i'u d#+#' d#+#' *en8e'# *en8e'#"ui "ui &#"<# i# *e*+un#i "#k 'erse&u' ser'# #i*#n# i*+le*en'#si +el#ks#n##n ke&e&#s#n &er+end#+#' di Indonesi# #n8 di9#*in d#l#* $$D 7.46 Ke&e Ke&e&# &#s#n s#n &er+ &er+en end# d#+# +#'' d#l#* d#l#* ke"i ke"idu du+# +#n n &er* &er*#s #s#r# #r#k# k#'' d#n d#n &ern &erne8 e8#r #r## se se#i #i #l#' #l#' +#r'isi+#si d#l#* *en#*+#ik#n +e*ikir#n,+e*ikir#n #n8 o&ek'if% eduk#'if *#u+un d#l#* +en#*+#i#n kri'ik Ke&e&#s#n &er+end#+#' *eru+#k#n s#l#" s#'u "#k #n8 d#+#' di+er8un#k#n d#l#* *el#kuk#n ;on'rol so;i#l 'er"#d#+ ke&i9#ks#n##n *#u+un ke+u'us#n #n8 di#*&il +e*erin'#" #'#u+un d#l#* r#n8k# r#n8k# *e*&el# ke+en'in8#n r#k#' d#ri 'ind#k#n, 'ind 'ind#k #k#n #n +en8 +en8u# u#s# s# #n8 #n8 *el#n *el#n88 88#r #r "#k "#k #s#si #s#si *#nu *#nusi# si# Den8 Den8#n #n de*i de*iki ki#n #n # #i* i*#n# #n# +en8#'ur#n d#n +en88un##n ke&e&#s#n &er+end#+#' *el#kui +ers *#u+un foru* il*i#" #n8 sesu#i den8#n +er#'ur#n +erund#n8,und#n8#n ser'# di9#*in se;#r# kons'i'usion#l &erd#s#rk#n $$D 7.46
PEMIKIRAN =ILOSO=IS TENTAN KEBEBASAN BERPENDAPAT 1
$n'uk *en8k#9i le&i" *end#l#* #8#r ki'# *end#+#'k#n su#'u +en8er'i#n #n8 'e+#' 'en'#n8 ke&e&#s ke&e&#s#n #n d#n ke*erde ke*erdek## k##n% n% *#k# *#k# +erlu +erlu kir#n kir#n## *e*&#" *e*&#"#s #s 'erle&i 'erle&i" " d#"ulu d#"ulu *en8en *en8en#i #i is'il#",is'il#" : liberty, freedom, independence, independence, licence dan privilege. 1. Liberty Is'il#" li&er' *ul#i +o+ul#r +#d# s##' r#k#' &erus#"# *el#<#n keku#s##n #&solu' r#9#,r#9# +#d# #&#d ke >?II d#n >?III #n8 *eru+#k#n +e*ikir#n d#ri +#r# filsuf #n8 &er+en8#ru" di &id#n8 Ne8#r# d#n "oku* di#n'#r#n# #d#l#" T"o*#s Ho&&es% Jo"n Lo;ke% JJ Rousse#u d#n Mon'es@uieu Is'il#" Li&er' se*#kin diken#l d#l#* kon'eks +er9u#n8#n "#k #s#si *#nusi#
T"o*#s Ho&&es *eli"#' &#"<# "#k #s#si *#nusi# *eru+#k#n 9#l#n +in'#s un'uk *eneles#ik#n si'u#si hommo homini lupus bellumomnium contra omnes #i'u si'u#si #n8 *endoron8 'er&en'ukn# +er9#n9i#n *#s#r#k#' den8#n ;#r# *ener#"k#n "#k, "#kn# ke+#d# +en8u#s# un'uk *en8#k"iri r#s# +er*usu"#n d#n +e+er#n8#n #n8 &er+rinsi+ si#+# #n8 ku#' di# #n8 *en#n8 Teori Teori T"o*#s Ho&&es ini dise&u' se#i 'eori #n8 *en8#r#" ke+#d# +e*&en'uk#n *on#r;"i #&solu' Jo"n Jo"n Lo;ke Lo;ke &er+en &er+end#+ d#+#' #' se&#li se&#likn kn## &#"<# &#"<# 'id#k 'id#k se;#r# se;#r# #&solu #&solu'' *#nusi *#nusi## "#rus "#rus *ener#"k#n *ener#"k#n "#k,"#k indiidu#l indiidu#ln#% n#% #n8 diser#"k#n diser#"k#n "#n# "#n# #n8 &erk#i'#n &erk#i'#n den8#n den8#n +er9#n9i#n den8#n Ne8#r# sed#n8k#n sis#n# "#rus 'e'#+ di+e8#n8 ole" indiidu indiidu B#"<# +en88un##n is'il#" li&er' di'e*uk#n d#l#* +er9#n9i#n #n'#r indiidu un'uk *e*&en'uk Ne8#r# *enuru' Jo"n Lo;ke dise&u' P#;'u* $nionis d#n d#l#* '#"#+ &eriku'n# dise&u' P#;'u* Su&9e;'ionis #n8 *enen'uk#n &#"<# &#"<# +#d# d#s#rn# se'i#+ +erse'u9u#n #n'#r indiidu (+#;'u* unionis) 'er&en'uk #'#s d#s#r su#r# *#ori'#s% d#n se'i#+ indiidu indiidu sel#lu *e*iliki "#k,"#k #n8 'id#k di+is#"k#n di+is#"k#n #i'u life% li&er' d#n es'#'e Berd#s#rk#n +er9#n9i#n 'erse&u' *#k# 'u8#s Ne8#r# #d#l#" un'uk *elindun8i *#sin8,*#sin8 indiidu Pen88un##n is'il#" Li&er' ole" Jo"n Lo;ke d#+#' dili"#' d#l#* ru*us#n &eriku' : “Men being born, as has been proved, with a title to perfect freedom an uncontrolled enjoyment of all the rights and privileges of the law nature equally with any other man or number of men in the world, has by nature a power not only to preserve his property that is. His life, liberty and estate- against the the injuries….dst Berd#s#rk#n Berd#s#rk#n #'#s ku'i+#n ku'i+#n 'erse&u' 'erse&u' 9el#sl#" 9el#sl#" &#"<# &#"<# *#nusi# *#nusi# d#l#* ke#d##n ke#d##n #l#*i#" #l#*i#" (se9#k dil#"irk#n) 'el#" dik#runi#i "#k,"#k #l#*i#" (fund#*en'#l) #i'u "#k un'uk "idu+% "idu+% ke*erdek##n ke*erdek##n%% d#n "#k *ilik Den8#n de*iki#n +en88un##n +en88un##n is'il#" li&er' se;#r# se;#r# "is'or "is'oris is di+erke di+erken#l n#lk#n k#n ole" ole" Jo"n Jo"n Lo;ke Lo;ke d#l#* d#l#* kon'ek kon'ekss +e*iki +e*ikir#n r#n 'en'#n 'en'#n8 8 Ne8#r# d#n "oku*% k"ususn# k"ususn# d#l#* *en8"#d#+i keku#s##n r#9# #n8 #&solu' D#s#r D#s#r +e*i +e*iki kir#n r#n Jo"n Jo"n Lo;k Lo;kee inil# inil#" " #n8 #n8 ke*u ke*udi di#n #n di9#d di9#dik ik#n #n l#nd l#nd#s# #s#n n i i +en8#ku#n 'er"#d#+ !iberty. 'er"#d#+ !iberty. P#d# "#kek#'n# +en88un##n is'il#" liberty ole" liberty ole" +#r# +e*ikir kene8#r##n d#n "oku* d#l#* r#n8k# *el##n keku#s##n #&solu' r#9#,r#9# +#d# #*#n d#"ulu d#+#' di+#"#*i &#"<# is'il#" li&er' +#d# "#kek#'n# &erk#i'#n den8#n +enind#s#n% +en9#9#"#n% *#u+un d#l#* k#i'#nn# den8#n +er&ud#k#n Ke*erde Ke*erdek## k##n n se;#r# se;#r# kons'i kons'i'us 'usion ion#l #l 'er;#n' 'er;#n'u* u* d#l#* d#l#* 'i8# 'i8# $nd#n8 $nd#n8,$n ,$nd#n d#n8 8 D#s#r D#s#r Re+u&lik Indonesi# #n8 +ern#" &erl#ku #i'u d#l#* kons'i'usi RIS 7.4. +#d# i#n 2
*uk#di*#" #line# +er'#*# is'il#" ke*erdek##n se+er'i d#l#* ru*us#n *e*+er9u#n8k#n ke*erdek##n D#l#* #line# ke'i8# $$D 7.46 'er;#n'u* is'il#" ke*erdek##n d#l#* ru*us#n *enusun ke*erdek##nC d#n is'il#" #n8 s#*# d#l#* #line# kee*+#' se+er'i d#l#* ru*us#n un'uk *e
B#"<# is'il#" inde+enden;e +er+e8#n8 +#d# +e*ikir#n I*#nuel K#n' d#n Bl#;kFs L#< Di;'ion#r I*#nuel K#n' *en8#'#k#n the independence of each member of commonwealth as a citi"en. #ndependence di#r'ik#n ke'id#k 'er8#n'un8#n su#'u +i"#k ke+#d# +i"#k #n8 l#inn# D#l#* Bl#;kFs L#< Di;'ion#r din#'#k#n $he state or condition of being free from dependence, subjection, or control. %olitical dependence is the attribute of a nation or state which is entirely autonomous, and not 3
subject to the government, control, or dictation of any e&rtior power. Ar'in# Ne8#r# #'#u su#'u ke#d##n #n8 &e&#s d#ri ke'er8#n'un8#n% +enunduk#n d#n +en8#<#s#n Ke'id#k 'er8#n'un8#n Ne8#r# #'#u &#n8s# #n8 o'ono* se+enu"n#% 'id#k 'unduk +#d# +e*erin'#"% 'id#k d#l#* +en8#<#s#n #'#u didik'e d#ri keku#s##n lu#r Menuru' Bl#;kFs L#< Di;'ion#r is'il#" inde+enden;e di#r'ik#n su#'u kondisi #n8 &e&#s d#ri ke'er8#n'un8#n% den8#n k#'# l#in &er"u&un8#n den8#n ke*#ndiri#n #'#u o'ono*i un'uk &er'ind#k J-T Si*or#n8kir *en#'#k#n o'ono*i se#i "#k d#ri su#'u d#er#" un'uk *en8urus sendiri ru*#" '#n88#n# d#l#* &#'#s,&#'#s 'er'en'u Is'il#" inde+enden;e ini di+er8un#k#n d#l#* ke+us'##n "oku* '#'# Ne8#r# d#n il*u +oli'ik *#u+un d#l#* +er#'ur#n +erund#n8,und#n8#n D#l#* Ke+u'us#n Presiden No*r 62 T#"un 7..5 'en'#n8 Ko*isi N#sion#l H#k As#si M#nusi# (KOMNAS HAM) +#d# +#s#l 5 din#'#k#n Ko*n#s HAM &ersif#' *#ndiri #'#u inde+enden;e Berd#s#rk#n #'#s +e*ikir#n d#n +end#+#' +#r# #"li 'erse&u' *en8en#i is'il#" inde+enden;e +#d# d#s#rn# *en8#ndun8 *#kn# #n8 &er"u&un8#n den8#n +en8#ru"% ;#*+ur '#n8#n #'#u &#n'u#n +i"#k l#in B#"<# is'il#" inde+enden;e 'id#k 'e+#' di+er8un#k#n d#l#* "u&un8#nn# den8#n ke&e&#s#n &er+end#+#' 3. Licence dan Privilige
Is'il#" li;en;e d#n +riile8e +en88un##n# le&i" &#n#k di'e*uk#n d#l#* &uku,&uku ke+us'#k##n "oku* #d*inis'r#si% "oku* +id#n# *#u+un "oku* +erd#'# D#l#* ke'en'u#n "oku* +osi'if +en88un##n is'il#" li;en;e #'#u iin di'e*uk#n d#l#* $$ No*or 6 PNPS T#"un 7.15 'en'#n8 Ke8i#'#n Poli'ik Iin +enelen88#r##n ke8i#'#n +oli'ik se+er'i iin ker#*#i#n% +#<#i% +es'# d#n se#in# S#l#" s#'u ;on'o" Ke+u'us#n &ers#*# #n'#r# Men"#nk#* d#n Mend#8ri No*or 765 T#"un 7..6 No*or Ke+G73G>IIG7..6 *en8#'ur +eriin#n +enelen88#r##n ke8i#'#n +oli'ik% ker#*#i#n% +es'#% +#<#i d#n se#in# Menuru' Lili R#s9idi (7..5: 1.) *en#'#k#n S#l#" s#'u "#k d#l#* #r'i lu#s diken#l den8#n is'il#" li;en;e (lisensi) #'#u "#k is'i*e<# (+riile8e) Ke&e&#s#n ini *eru+#k#n su#'u keis'i*e<##n #n8 &ersu*&er d#ri 'id#k di+erluk#nn# su#'u +er&u#'#n un'uk *e*enu"i ke<#9i&#n 'er'en'u 'er"#d#+ +e*e8#n8 "#k D#l#* Bl#;kFs L#< Di;'ion#r di'e8#sk#n &#"<# li;en;e *eru+#k#n su#'u "#k +eror#n8#n un'uk *el#kuk#n su#'u ke8i#'#n P#d# d#s#rn# li;en;e #'#u iin dikelu#rk#n ole" +en8u#s# #n8 &er
4
su#'u "#k #n8 *e*&erik#n keun'un8#n% +e*&e&#s#n% "#k *ono+oli (fr#n;"i;e) #n8 di&erik#n ke+#d# seseor#n8 #'#u ke+#d# su#'u le*# Den8#n de*iki#n is'il#" li;en;e d#n +riile8e se;#r# "#kiki &er&ed# den8#n is'il#" ke&e&#s#n ( freedom) *#u+un den8#n is'il#" ke*erdek##n (liberty) !icence &erk#i'#n den8#n su#'u +er*o"on#n ser'# +riile8e &erk#i'#n den8#n "#k is'i*e<# seseor#n8 #'#u &#d#n "uku*% se"in88# 'id#k 'e+#' +en88un##nn# d#l#* k#i'#n den8#n ke&e&#s#n &er+end#+#' 4. Freedom
Is'il#" freedo* di+er8un#k#n ole" +#r# filsuf 'en'#n8 Ne8#r# d#n "oku* se+er'i Jo"n Lo;ke% T"o*#s Ho&&es% Mon'es@uieu d#n JJ Rousse#u Di s#*+in8 +#r# filsuf 'erse&u' I*#nuel K#n' d#n =r#nklin Del#no Reseel' 9u8# di+er8un#k#n se#i +e8#n8#n d#l#* +eru*us#n *enuru' kons'i'usi d#n "uku*"oku*'if Kon'eks freedo* se#i "#k #s#si *#nusi# #n8 "#rus dilindun8i +residen A*erik# Serik#' =r#nklin Del#no Rooseel' (7003,7.46) d#l#* +id#'on# di de+#n kon88res *en8e*uk#k#n 8#8#s#n,8#8#s#n se&u#" dok'rin #n8 'erken#l den8#n n#*# T"e =our =reedo* se#i e*+#' ke&e&#s#n +okok *#nusi# Dok'rin T"e =our =reedo* *eru+#k#n su#'u #9#r#n #n8 ke*udi#n *en9#di +o+ul#r d#n *e*+en8#ru"i +i*+in#n &er#i Ne8#r# di duni# Is'il#" =reedo* ini di;#n'u*k#n d#l#* kons'i'usi d#l#* su#'u Ne8#r# d#n di+er8un#k#n 9u8# se#i &#"#n #;u#n d#l#* +e*&#"#s#n 'en'#n8 "#k #s#si *#nusi#% se"in88# is'il#" freedo* se*#kin +o+ul#r =reedo* #n8 di'er9e*#"k#n se#i ke&e&#s#n di+er8un#k#n d#l#* ke+us'#k##n "oku* '#'# Ne8#r#% fils#f#' "oku*% il*u +oli'ik d#n "oku* in'ern#sion#l Is'il#" freedo* se;#r# kons'i'usion#l d#+#' di'e*uk#n d#l#* kons'i'usi se9u*l#" Ne8#r# Mis#ln# A*#rik# Serik#'% Je+#n8% Sin8#+ur#% SIIG7..6 'en'#n8 Jukl#k Periin#n D#l#* +en9el#s#n +#s#l 5 *en88un#k#n is'il#" ke&e&#s#n 5 $nd#n8,$nd#n8 Poko Pers No*or 37 T#"un 7.03 +#s#l 3 ##' (3) "uruf ; *ene&u'k#n +ers n#sion#l &er'u8#s *e*+er9u#n8k#n ke&en#r#n d#n ke#dil#n #'#s d#s#rke&e&#s#n +ers #n8 &er'#n88un89#<#& 4 D#l#* kons'i'usi RIS 7.4. din#'#k#n : se'i#+ or#n8 &er"#k #'#s ke&e&#s#n d#n *en8elu#rk#n +end#+#' P#nd#n8#n #n8 dike*uk#k#n ole" Louis O K#''soff se&elu*n# &#"<# ke*erdek##n i'u #d#l#" 8enusn# d#n ke&e&#s#n i'u #d#l#" s+e;iesn# Kir#n# "#l ini s#n8#' 'e+#' is'il#" ke*erdek##n di8un#k#n d#l#* kons'i'usi% k#ren# le&i" lu#s #r'in# sed#n8k#n ke&e&#s#n (freedo*) le&i" se*+i' Den8#n de*iki#n d#+#' disi+ulk#n &#"<# ke&e&#s#n *eru+#k#n su#'u "#k (s#r#n#) +#r'isi+#si se'i#+ <#r8# Ne8#r# d#l#* r#n8k# *en8isi ke*erdek##n #n8 'el#" 5
di;#+#i Ar'in# ke*erdek##n di;#+#i "#n# s#'u k#li se+er'i "#ln# &#n8s# Indonesi# *er#i" ke*erdek##nn# d#ri +e*erin'#" +en9#9#" Bel#nd# +#d# '#n88#l 7/ A8us'us 7.46 $n'uk *en8isi ke*erdek##n i'ul#" &#n8s# Indonesi# *el#ks#n#k#n &er#i #k'ii'#s 'er*#suk ke&e&#s#& &er+end#+#'
KEBEBASAN BERPENDAPAT Ke&e&#s#n &er+end#+#' *eru+#k#n su#'u "#k d#s#r #k#n 'e'#+i +en88un##nn# +erlu +e*&#'#s#n *el#lui ke'en'u#n "oku* +osi'if% se"in88# 'id#k *eni*&ulk#n 8#n88u#n 'er"#d#+ ke#*#n#n *#u+un ke'er'i&#n *#s#r#k#' Berd#s#rk#n $$D 7.46 +#d# +#s#l 30 &#"<# *en8elu#rk#n +ikir#n +#d# +rinsi+n# s#*# den8#n *en#'#k#n +end#+#' #'#u *en#*+#ik#n +#nd#n8#n P#nd#n8#n &er#r'i su#'u +end#+#'% +er'i*&#n8#n% +ikir#n% "#sil +e*ikir#n Ber+end#+#' #r'in# *en8elu#rk#n +end#+#' #'#u +ikir#n (#n8 d#+#' dil#kuk# se;#r# lis#n *#u+un d#l#* &en'uk 'ulis#n) Ke&e&#s#n &er+end#+#' d#l#* &#"#s# In88ris serin8 dise&u' freedom of e&pression d#n freedom of speech. Ke&e&#s#n &er+end#+#' #n8 dis#*+#ik#n *el#lui *#ss *edi# (+ers) serin8 dise&u' den8#n is'il#" freedom of the press. Menuru' I*#nuel K#n' d#n T"eo Hui9&ers &#"<# s#l#" s#'u +rinsi+ #n8 "#rus di+e8#n8 d#n dil#ks#n#k#n d#l#* +en88un##n ke&e&#s#n &er+end#+#' *el#lui +ers *#u+un foru* il*i#" #i'u ke&e&#s#n #n8 &er'#n88un89#<#&"#l ini din#'#k#n d#l#* $nd#n8,$nd#n8 Pokok Pers No*or 37 T#"un 7.03 &#"<# 'u8#s d#n ke<#9i&#n +ers n#sion#l #i'u *e*+er9u#n8k#n ke&en#r#n% ke#dil#n #'#s d#s#r ke&e&#s#n +ers #n8 &er'#n88un89#<#& PEMIKIRAN TENTAN KEBEBASAN BERPENDAPAT Konse+ ke&e&#s#n &er+end#+#' *eru+#k#n "#k #s#si *#nusi se;#r# "is'oris d#+#' di'elusuri +erke*&#n8#nn# d#ri Ne8#r#,ne8#r# &#r#'% k#ren# d#l#* ken#'##nn# *enun9ukk#n &#"<# #n8 *e*ul#i *e*+erso#lk#n "#k,"#k #s#si *#nusi# 'er*#suk ke&e&#s#n &er+end#+#' #d#l#" +e*ikir,+e*ikir &#r#' 7 Konse+ +e*ikir#n 'en'#n8 ke&e&#s#n &er+end#+#' di duni# &#r#' Ke&e&#s#n &er+end#+#' d#n "#k #s#si *#nusi# *en9#di issu #n8 di&i;#r#k#n "#*+ir seluru" duni#% *ul#i d#ri #*#n !un#ni Kuno% Ro*#?I Ad#+un +e*ikir,+e*ikirn# #d#l#" Jo"n Lo;ke% Jo"n Rousse#u% Mon'es@uieu d#n T"o*#s Ho&&es Pen8k#9i#n se;#r# "is'oris 'en'#n8 +en8#9u#n d#n +erlindun8#n ke&e&#s#n &er+end#+#' &erd#s#rk#n +en8k#'e8ori#n +erke*&#n8#n +e*ikir#n 'en'#n8 Ne8#r# d#n "oku*% di*#ksudk#n un'uk *en;#ri d#s#r +e*&en#r 'eori'ik Ad#+un #l#s#n *el#kuk#n +en8k#9i#n eksis'ensi ke&e&#s#n &er+end#+#' se#i &eriku' : # Se*en9#k #*#n !un#ni Kuno s#*+#i den8#n #&#d ke >?II% "oku* #l#* di9#dik#n se#i d#s#r d#l#* +e*ikir#n Ne8#r# d#n "oku* "oku* #l#* &ersu*&er +#d# +rinsi+ #&solu' #i'u +rinsi+ "#k #s#si *#nusi# & Se;#r# "is'oris +en8#ku#n d#n +erlindun8#n 'er"#d#+ ke&e&#s#n &er+end#+#' *ul#i &erke*&#n8 se9#k !un#ni Kuno +#d# s##' 'er&en'ukn#ne8#r# ko'# #n8 dise&u' +olis #'#u -i' S'#'e Aris'o'eles *e*iliki ;i'#,;i'# un'uk *en;i+'#k#n "oku* #n8 #dil d#l#* *elindun8i ke&e&#s#n d#n "#k #s#si Den8#n 6
*e*+erken#lk#n konse+ oon Poli'ikon (*#nusi# se#i *#k"luk so;i#l)% *#nusi# se#i *#k"luk so;i#l &er"#k iku' ser'# se;#r# #k'if *en8#*&il i#n d#l#* ke8i#'#n,ke8i#'#n +oli'ik H#l ini *enun9ukk#n #d#n# +en8#ku#n 'er"#d#+ ke&e&#s#n &er+end#+#'% <#l#u+un s#n8#' 'er&#'#s #d#n# keku#s##n r#9# #n8 #&solu' ; #*#n Ro*#
Pe*ikir#n 'en'#n8 ke&e&#s#n &er+end#+#' di Ne8#r# Sosi#lis B#"<# +e*ikir#n sosi#lis*e #n8 &ersu*&er +#d# #9#r#n K#rl M#r d#n En8els *enek#nk#n +#d# *#s#r#k#' #'#u kelo*+ok sed#n8k#n indiidu *eru+#k#n su&ordin#' 'er"#d#+ *#s#r#k#' *#u+un kelo*+ok Se&#likn# +e*ikir#n sosi#lis*e ero+# &#r#' *eru+#k#n +endukun8 'er"#d#+ ke&e&#s#n Menuru' konse+ &#r#' "#k #s#si +#d# "#kek#'n# *eru+#k#n su#'u +e*&#'#s#n 'er"#d#+ +e*erin'#" d#n *ele'#kk#n ke<#9i&#n d#ri *#s#r#k#' 'er"#d#+ indiidu B#"<# ke&e&#s#n &er+end#+#' 'id#k di#kui di Ne8#r#,ne8#r# #n8 *en8#nu' konse+ sosi#lis*e K#rl M#r Se;#r# kons'i'usion#l Ne8#r#,ne8#r# sosi#lis #n8 &erd#s#rk#n konse+ K#rl M#r d#l#* $$D 9u8# *en8#'ur ke&e&#s#n &er+end#+#' 'e'#+i ke&e&#s#n #n8 di#r#"k#n un'uk ke*#9u#n ekono*i -on'o" kons'i'usi Bul8#ri# '#"un 7./7 +#d# +#s#l 64 *ene&u'k#n : <#r8# Ne8#r# *e*iliki ke&e&#s#n &er&i;#r#% +er'e*u#n r#+#'% +erserik#'#n% d#n de*ikr#si ke&e&#s#n ini di9#*in den8#n *ene*+#'k#n kondisi,kondisi &#"#n ke&u'u"#n un'uk *el##ni <#r8# Ne8#r#
5 Pe*ikir#n 'en'#n8 ke&e&#s#n &er+end#+#' di Ne8#r# &erke*&#n8 P#d# "#kek#'n# di Ne8#r#,ne8#r# &erke*&#n8 9u8# *en8#kui ke&er#d##n ke&e&#s#n &er+end#+#' se#i s#l#" s#'u "#k d#s#r #n8 "#rus dilindun8i ole" +e*erin'#" H#l ini d#+#' dili"#' d#l#* kons'i'usi Sin8#+ur# '#"un 7./. +#s#l 74 ##' (7) su& # *enen'uk#n : se'i#+ <#r8# Ne8#r# sin8#+ur# *e*+un#i "#k ke&e&#s#n un'uk &er&i;#r# d#n *en#'#k#n +end#+#' 4 Pe*ikir#n 'en'#n8 Ke&e&#s#n Ber+end#+#' di Indonesi# Pen8k#9i#n "#l ini &erd#s#rk#n $$D 7.46 se#i l#nd#s#n kons'i'usion#l #n8 *en9#*in "#k,"#k d#s#r <#r8# Ne8#r# 'er*#suk ke&e&#s#n &er+end#+#' Konse+ +en8#ku#n HAM di Indonesi# *eru+#k#n +ikir#n #sli &#n8s# Indonesi#% d#l#* +e*&uk##n $$D 7.46 se;#r# 'e8#s *ene&u'k#n 'en'#n8 9#*in#n "#k,"#k #s#si *#nusi# 'er*#suk ke&e&#s#n &er+end#+#' H#l ini 'ersir#' d#n 'ersur#' d#l#* Aline# +er'#*# s#*+#i den8#n #line# kee*+#' din#'#k#n &#"<# ke&e&#s#n #n8 "#rus di9#*in d#n dilindun8i *eru+#k#n s#l#" s#'u &en'uk +en8#ku#n d#n +erlindun8#n "#k,"#k #s#si *#nusi#
7
B#"<# +e*ikir#n *en8en#i 9#*in#n d#n +erlindun8#n ke&e&#s#n &er+end#+#' d#n "#k,"#k d#s#r l#inn# *eru+#k#n +e*ikir#n #sli &#n8s# Indonesi# #n8 'er;er*in d#l#* P#n;#sil# d#n $$D 7.46 M#k# i'u +e*erin'#" <#9i& un'uk *elindun8i d#n *e*&erik#n "#k,"#k d#s#r #n8 di'u#n8k#n d#l#* +er#'ur#n +erund#n8,und#n8#n #n8 &erl#ku k"ususn# d#l#* +erlindun8#n +en88un##n ke&e&#s#n &er+end#+#' &#ik *el#lui *#ss Medi# (+ers) *#u+un foru* il*i#"
KAJIAN TENTAN KEBEBASAN DAN KEMERDEKAAN Berd#s#rk#n #'#s +e*ikir#n,+e*ikir#n +#r# filsuf
Jo"n Lo;ke% T"o*#s
Ho&&es% Mon'es@uieu d#n JJ Rousse#u &#"<# +en88un##n ke*erdek##n (Li&er') ole" Jo"n Lo;ke d#+#' dili"#' d#l#* ru*us#n &eriku' : “Men being born, as has been proved, with a title to perfect freedom an uncontrolled enjoyment of all the rights and privileges of the law nature equally with any other man or number of men in the world, has by nature a power not only to preserve his property that is. His life, liberty and estate- against the injuries….dst Berd#s#rk#n #'#s ku'i+#n 'erse&u' 9el#sl#" &#"<# *#nusi# d#l#* ke#d##n #l#*i#" (se9#k dil#"irk#n) 'el#" dik#runi#i "#k,"#k #l#*i#" (fund#*en'#l) #i'u "#k un'uk "idu+% ke*erdek##n% d#n "#k *ilik Den8#n de*iki#n +en88un##n is'il#" li&er' se;#r# "is'oris di+erken#lk#n ole" Jo"n Lo;ke d#l#* kon'eks +e*ikir#n 'en'#n8 Ne8#r# d#n "oku*% k"ususn# d#l#* *en8"#d#+i keku#s##n r#9# #n8 #&solu' D#s#r +e*ikir#n Jo"n Lo;ke inil#" #n8 ke*udi#n di9#dik#n l#nd#s#n i +en8#ku#n 'er"#d#+ Li&er' B#"<# +en88un##n is'il#" ke*erdek##n d#n ke&e&#s#n d#l#* $$D 7.46 d#n $$DS 7.62 ser'# Kons'i'usi RIS 'erd#+#' +er&ed##n d#n +ers#*##n Pers#*##nn# &#ik d#l#* $$D 7.46% $$DS 7.62 *#u+un Kons'i'usi RIS *e*+er8un#k#n is'il#" ke*erdek##n +#d# i#n +e*&uk##n Per&ed##nn#
d#l#* $$D 7.46 "#n#
*en88un#k#n is'il#" ke*erdek##n &#ik d#l#* +e*&uk##n *#u+un d#l#* &#'#n8 'u&u"n#% sed#n8k#n d#l#* kons'i'usi RIS d#n $$DS 7.62 *en88un#k#n du# is'il#" #i'u ke*erdek##n d#n ke&e&#s#n Ke&e&#s#n di+er8un#k#n d#l#* &#'#n8 'u&u" &#ik $$DS 7.62 *#u+un Kons'i'usi RIS Menuru' k#*us &#"#s# Indonesi# ke*erdek##n di#r'ik#n se#i su#'u ke&e&#s#n d#ri +er"#*&##n% +en9#9#"% +enind#s#n P#d# d#s#rn# ke*erdek##n &erk#i'#n den8#n ke"idu+#n su#'u &#n8s# un'uk *e*&e&#sk#n diri d#ri +en9#9#"% #'#u su#'u 8er#k#n un'uk *e*&e&#sk#n diri d#ri +er&ud#k#n #'#u +enind#s#n S#l#" s#'u
8
;on'o" +en88un##n is'il#" ke*erdek##n #d#l#" 'ek#d &#n8s# Indonesi# un'uk *en;#+#i ke*erdek##n d#ri &elen88u +en9#9#"#n Bel#nd# Den8#n de*iki#n 9el#sl#" &#"<# is'il#" li&er' se;#r# "#kiki le&i" lu#s 9ik# di&#ndin8k#n den8#n is'il#" freedo*% k#ren# *el#lui su#'u ke*erdek##n &#ru ke*udi#n or#n8 d#+#' *enik*#'i ke&e&#s#n,ke&e&#s#nn# Ke*erdek##n &#n8s# Indonesi# d#ri keke9#*#n keku#s##n +e*erin'#"#n Bel#nd# *eru+#k#n 9#*in#n un'uk *enik*#'i ke&e&#s#n,ke&e&#s#nn# ser'# 'er*#suk +ul# ke&e&#s#n *en8elu#rk#n +end#+#' Is'il#" freedo* di+er8un#k#n ole" +#r# filsuf 'en'#n8 Ne8#r# d#n "oku* se+er'i Jo"n Lo;ke% T"o*#s Ho&&es% Mon'es@uieu d#n JJ Rousse#u Di s#*+in8 +#r# filsuf 'erse&u' I*#nuel K#n' d#n =r#nklin Del#no Reseel' 9u8# di+er8un#k#n se#i +e8#n8#n d#l#* +eru*us#n *enuru' kons'i'usi d#n "uku*"oku*'if Kon'eks freedo* se#i "#k #s#si *#nusi# #n8 "#rus dilindun8i +residen A*erik# Serik#' =r#nklin Del#no Rooseel' (7003,7.46) d#l#* +id#'on# di de+#n kon88res *en8e*uk#k#n 8#8#s#n,8#8#s#n se&u#" dok'rin #n8 'erken#l den8#n n#*# T"e =our =reedo* se#i e*+#' ke&e&#s#n +okok *#nusi# Dok'rin T"e =our =reedo* *eru+#k#n su#'u #9#r#n #n8 ke*udi#n *en9#di +o+ul#r d#n *e*+en8#ru"i +i*+in#n &er#i Ne8#r# di duni# Is'il#" =reedo* ini di;#n'u*k#n d#l#* kons'i'usi d#l#* su#'u Ne8#r# d#n di+er8un#k#n 9u8# se#i &#"#n #;u#n d#l#* +e*&#"#s#n 'en'#n8 "#k #s#si *#nusi#% se"in88# is'il#" freedo* se*#kin +o+ul#r =reedo* #n8 di'er9e*#"k#n se#i ke&e&#s#n di+er8un#k#n d#l#* ke+us'#k##n "oku* '#'# Ne8#r#% fils#f#' "oku*% il*u +oli'ik d#n "oku* in'ern#sion#l Is'il#" freedo* se;#r# kons'i'usion#l d#+#' di'e*uk#n d#l#* kons'i'usi se9u*l#" Ne8#r# Mis#ln# A*#rik# Serik#'% Je+#n8% Sin8#+ur#% SIIG7..6 'en'#n8 Jukl#k Periin#n D#l#* +en9el#s#n +#s#l 5 *en88un#k#n is'il#" ke&e&#s#n 5 $nd#n8,$nd#n8 Poko Pers No*or 37 T#"un 7.03 +#s#l 3 ##' (3) "uruf ; *ene&u'k#n +ers n#sion#l &er'u8#s *e*+er9u#n8k#n ke&en#r#n d#n ke#dil#n #'#s d#s#rke&e&#s#n +ers #n8 &er'#n88un89#<#& 9
4 D#l#* kons'i'usi RIS 7.4. din#'#k#n : se'i#+ or#n8 &er"#k #'#s ke&e&#s#n d#n *en8elu#rk#n +end#+#' P#nd#n8#n #n8 dike*uk#k#n ole" Louis O K#''soff se&elu*n# &#"<# ke*erdek##n i'u #d#l#" 8enusn# d#n ke&e&#s#n i'u #d#l#" s+e;iesn# Kir#n# "#l ini s#n8#' 'e+#' is'il#" ke*erdek##n di8un#k#n d#l#* kons'i'usi% k#ren# le&i" lu#s #r'in# sed#n8k#n ke&e&#s#n (freedo*) le&i" se*+i' P#d# "#kek#'n# +en88un##n is'il#" li&er' ole" +#r# +e*ikir kene8#r##n d#n "oku* d#l#* r#n8k# *el##n keku#s##n #&solu' r#9#,r#9# +#d# #*#n d#"ulu d#+#' di+#"#*i &#"<# is'il#" li&er' +#d# "#kek#'n# &erk#i'#n den8#n +enind#s#n% +en9#9#"#n% *#u+un d#l#* k#i'#nn# den8#n +er&ud#k#n Menuru' I*#nuel K#n' d#n T"eo Hui9&ers &#"<# s#l#" s#'u +rinsi+ #n8 "#rus di+e8#n8 d#n dil#ks#n#k#n d#l#* +en88un##n ke&e&#s#n &er+end#+#' *el#lui +ers *#u+un foru* il*i#" #i'u ke&e&#s#n #n8 &er'#n88un89#<#&"#l ini din#'#k#n d#l#* $nd#n8,$nd#n8 Pokok Pers No*or 37 T#"un 7.03 &#"<# 'u8#s d#n ke<#9i&#n +ers n#sion#l #i'u *e*+er9u#n8k#n ke&en#r#n% ke#dil#n #'#s d#s#r ke&e&#s#n +ers #n8 &er'#n88un89#<#& Konse+ ke&e&#s#n &er+end#+#' *eru+#k#n "#k #s#si *#nusi se;#r# "is'oris d#+#' di'elusuri +erke*&#n8#nn# d#ri Ne8#r#, ne8#r# &#r#'% k#ren# d#l#* ken#'##nn# *enun9ukk#n &#"<# #n8 *e*ul#i *e*+erso#lk#n "#k,"#k #s#si *#nusi# 'er*#suk ke&e&#s#n &er+end#+#' #d#l#" +e*ikir,+e*ikir &#r#' Kon'eks freedo* se#i "#k #s#si *#nusi# #n8 "#rus dilindun8i Presiden A*erik# Serik#' =r#nklin Del#no Rooseel' (7003,7.46) d#l#* +id#'on# di de+#n Kon88res *en8e*uk#k#n 8#8#s#n,8#8#s#n se&u#" dok'rin #n8 'erken#l den8#n n#*# T"e =our =reedo* se#i e*+#' ke&e&#s#n +okok *#nusi# Dok'rin T"e =our =reedo* *eru+#k#n su#'u #9#r#n #n8 ke*udi#n *en9#di +o+ul#r d#n *e*+en8#ru"i +i*+in#n &er#i Ne8#r# di duni# Is'il#" =reedo* ini di;#n'u*k#n d#l#* kons'i'usi d#l#* su#'u Ne8#r# d#n di+er8un#k#n 9u8# se#i &#"#n #;u#n d#l#* +e*&#"#s#n 'en'#n8 "#k #s#si *#nusi#% se"in88# is'il#" freedo* se*#kin +o+ul#r =reedo* #n8 di'er9e*#"k#n se#i ke&e&#s#n di+er8un#k#n d#l#* ke+us'#k##n "oku* '#'# Ne8#r#% fils#f#' "oku*% il*u +oli'ik d#n "oku* in'ern#sion#l Is'il#" freedo* se;#r# kons'i'usion#l d#+#' di'e*uk#n d#l#* kons'i'usi se9u*l#" Ne8#r# Mis#ln# A*#rik# Serik#'% Je+#n8% Sin8#+ur#% S
B#"<#
ke&e&#s#n *eru+#k#n su#'u "#k (s#r#n#) +#r'isi+#si se'i#+ <#r8#
Ne8#r# d#l#* r#n8k# *en8isi ke*erdek##n #n8 'el#" di;#+#i Ar'in# ke*erdek##n di;#+#i "#n# s#'u k#li se+er'i "#ln# &#n8s# Indonesi# *er#i" ke*erdek##nn# d#ri +e*erin'#" +en9#9#" Bel#nd# +#d# '#n88#l 7/ A8us'us 7.46 $n'uk *en8isi ke*erdek##n i'ul#" &#n8s# Indonesi# *el#ks#n#k#n &er#i #k'ii'#s 'er*#suk ke&e&#s#n &er+end#+#' Den8#n de*iki#n d#+#' di'#rik si*+ul#n &#"<# un'uk *e*d#+#'k#n ke&e&#s#n &#ik i'u ke&e&#s#n &er+end#+#' *#u+un ke&e&#s#n &erserik#' 'en'un# "#rus *e*+erole" ke*erdek##n 'erle&i" d#"ulu Jik# ke*erdek##n sud#" did#+#'k#n% *#k# 'u8#s sel#n9u'n# #d#l#" 'u8#s un'uk *en8isi ke*erdek##n den8#n &er#i #k'ifi'#s sesu#i den8#n #*#n#' #n8 di&erik#n ole" Ne8#r# ser'# &erd#s#rk#n +er#'ur#n +erund#n8, und#n8#n #n8 &erluku Den8#n k#'# l#in d#+#' dik#'#k#n &#"<# ke*erdek##n le&i" d#"ulu
di
&#ru
ke*udi#n
ke&e&#s#n
dil#ks#n#k#n
8un#
*en8isi
ke*erdek##n #n8 'el#" did#+#'k#nn# PEMBENARAN TEORITIK TENTAN PERL$N!A HAK ASASI MAN$SIA
Hak
asasi
Manusia adalah
hak-hak
yang
telah
dipunyai
seseorang sejak ia dala kandungan! H"M #erlaku se$ara uni%ersal! &asar-dasar H"M tertuang dala deklarasi keerdekaan "erika 'erikat
(&e$laration
o)
*ndependen$e
o)
+'",
dan
ter$antu
dala ++& 1945 epu#lik *ndonesia. seperti pada pasal 27 ayat 1. pasal 28. pasal 29 ayat 2. pasal 30 ayat 1 dan pasal 31 ayat 1!
&i saping itu dala teori perjanjian #ernegara. adanya /a$tu +nionis dan /a$tu 'u#je$tionis! /a$tu +nionis adalah perjanjian antara
indi%idu-indi%idu
e#entuik
suatu
atau
negara.
kelopok-kelopok
sedangkan
pa$tu
asyarakat
unionis
adalah
perjanjian antara arga negara dengan penguasa yang dipiliah di antara arga negara terse#ut (/a$tu +nionis,! hoas Ho##es engakui adanya /a$tu 'u#je$tionis saja! ohn o$k engakui adanya /a$tu +nionis dan /a$tu 'u#je$tionis dan oessaeu engakui adanya /a$tu +nionis! e-tiga paha ini #erpen#dapat deikian! aun pada intinya teori perjanjian ini eng-aanahkan adanya perlindungan Hak "sasi arga egara yang harus dijain oleh 11
penguasa. #entuk jainan itu ustilah tertuang dala konstitusi (/erjanjian ernegara,!
Hak "sasi Manusia adalah hak )undaental yang tak dapat di$a#ut yang ana karena ia adalah seorang anusia! . $ontohnya dala &eklarasi eerdekaan "erika atau &eklarasi /eran$is! H"M yang dirujuk sekarang adalah seperangkat hak yang dike#angkan oleh / sejak #erakhirnya perang dunia ** yang tidak engenal #er#agai
#atasan-#atasan
kenegaraan!
'e#agai
konsekuensinya.
negara-negara tidak #isa #erkelit untuk tidak elindungi H"M yang #ukan arga negaranya!
&engan deikian
selaa enyangkut persoalan
Hak "sasi
Manusia (H"M, setiap negara. tanpa ke$uali. pada tataran tertentu eiliki tanggung jaa#. utaanya terkait peenuhan H"M pri#adipri#adi yang ada di dala jurisdiksinya. terasuk orang asing sekalipun! Maka itu pada tataran tertentu. akan enjadi sangat salah untuk engidentikan atau enyaakan antara H"M dengan hak-hak yang diiliki arga negara! Hak "sasi Manusia diiliki oleh siapa saja tanpa terke$uali. sepanjang yang #ersangkutan asih dise#ut se#agai anusia!
* H" "'"'* M"+'*" (H"M,
Hak asasi anusia (Huan ights, adalah hak dasar atau hak pokok yang di#aa anusia sejak lahir se#agai anugerah uhan :ang Maha sa! Hak asasi anusia (Huan ights, dihorati. dijunjung tinggi. dan dilindungi oleh negara. huku. peerintah. dan setiap orang! Hak asasi anusia (Huan ights, #ersi)at uni%ersal dan a#adi! 'elain gerakan hak asasi. ada #e#erapa teori dari para ahli yang endukung perke#angan hak asasi anusia! eori hak asasi anusia (theory o) huan rights, adalah se#agai #erikut!
1) Teori
Perjanjian
Masyarakat
/
Theory
Society
Agreement (1632-170) 12
eori ini dikeukakan oleh ohn o$ke! eori ini enye#utkan #aha ketika anusia #erkeinginan e#entuk negara aka seua hak yang ada pada anusia harus dijain dala undangundang (Masyhur ;endi< 2005,!
2) Teori Trias Po!itika / Theory Trias Po!itica (16""-17##) eori ini dikeukakan oleh Montes=uieu! eori ini enyatakan #aha
kekuasaan
negara
dipisahkan
enjadi
tiga.
yaitu
legislati). yudikati). dan eksekuti)! /eisahan ini dilakukan untuk elindungi
hak
asasi
dan
kekuasaan
penguasa
(Masyhur
;endi < 2005,!
3) Teori $e%a&!atan 'akyat / Theory o Soereignty o the Peo*!e (1712-177") eori ini dikeukakan oleh !! ousseau! eori ini enyatakan #aha
penguasa
diangkat
oleh
rakyat
untuk
elindungi
kepentingan rakyat. terasuk hak asasi (Masyhur ;endi < 2005,!
) Teori +egara ,&k&m / Theory State o a. (172-10) eori ini dikeukakan oleh *anuel ant! eori ini enyatakan #aha negara #ertujuan untuk elindungi hak asasi dan keaji#an arga negara (M! ahir ">hary < 1992,!
6) Jo"n Lo;ke d#+#' dili"#' d#l#* ru*us#n &eriku' : “Men being born, as has been proved, with a title to perfect freedom an uncontrolled enjoyment of all the rights and privileges of the law nature equally with any other man or number of men in the world, has by nature a power not only to preserve his property that is. His life, liberty and estateagainst the injuries….dst Berd#s#rk#n
#'#s ku'i+#n 'erse&u' 9el#sl#" &#"<#
*#nusi# d#l#*
ke#d##n #l#*i#" (se9#k dil#"irk#n) 'el#" dik#runi#i "#k,"#k #l#*i#" (fund#*en'#l) #i'u "#k un'uk "idu+% ke*erdek##n% d#n "#k *ilik Den8#n de*iki#n +en88un##n is'il#" li&er' se;#r# "is'oris di+erken#lk#n ole" Jo"n 13
Lo;ke d#l#* kon'eks +e*ikir#n 'en'#n8 Ne8#r# d#n "uku*% k"ususn# d#l#* *en8"#d#+i keku#s##n r#9# #n8 #&solu' D#s#r +e*ikir#n Jo"n Lo;ke inil#" #n8 ke*udi#n di9#dik#n l#nd#s#n i +en8#ku#n 'er"#d#+ Li&er'
iri khas ,ak Asasi Man&sia (,AM) a%a!ah seagai erik&t
1! Hakiki < #aha Hak "sasi Manusia itu #ersi)at hakiki artinya hak itu telah ada sejak anusia lahir! 2! idak dapat di#agi < #aha
seua anusia #erhak eperoleh
hak. #aik hak politik. sosial. ekonoi. sipil. dan #udaya! 3! idak dapat di$a#ut < #aha Hak "sasi Manusia tidak dapat di$a#ut atau diserahkan kepada orang lain! 4! +ni%ersal < #aha Hak "sasi Manusia #erlaku untuk seua anusia tanpa ke$uali! aha dasar peikiran
terse#ut di atas yang
enye#a#kan
Hak "sasi Manusia ( H"M, erupakan #agian integral dari kajian dala disiplin ilu huku internasional! Maka dari itu #ukan sesuatu yang kontro%ersial #ila kounitas internasional eiliki kepedulian serius dan nyata terhadap issu terhadap Hak "sasi Manusia (H"M, di tingkat doestik! ustru peran kounitas internasional sangat pokok dala perlindungan Hak "sasi Manusia ( H"M, karena si)at dan atak dari H"M
itu
sendiri
yang
erupakan
ekanise
pertahanan
dan
perlindungan indi%idu terhadap kekuasaan negara yang sangat rentan untuk disalahgunakan. se#agaiana telah sering di#uktikan sejarah kehidupan
dala
uat anusia! Hal ini dapat kita lihat se#uah
$ontoh pelanggaran Hak "sasi Manusia se#agai #erikut <
1! /enindasan dan erapas hak rakyat dan oposisi dengan seenang-enang! 2! Mengha#at dan e#atasi ke#e#asan pers. pendapat dan #erkupul #agi hak rakyat dan oposisi! 3! Huku (aturan dan?atau ++, diperlakukan tidak adil dan tidak anusiai!
14
4! Manipulati) dan e#uat aturan peilu sesuai dengan keinginan penguasa dan partai tiran?otoriter tanpa diikut?dihadir rakyat dan oposisi! 5! /enegak
huku
dan?atau
petugas
keaanan
elakukan
kekerasan?anarkis terhadap rakyat dan oposisi di anapun! &engan elihat $ontoh pelanggaran hak asasi anusia terse#ut #aha
se$ara
teoritik
pelaksanaan H"M #elu dise#a#kan
oleh
sangat
#agus
naun
dala
praktiknya
dapat dilaksanakan se$ara utlak. yang
#e#erapa
)a$tor
yang
dapat
eni#ulkan
pelanggaran H"M itu sendiri ataupun hak asasi orang lain! Maka dari itu diharapan kepada peerintah khususnya dan seua koponen #angsa ini untuk enjunjung tinggi dan elindungi Hak "sasi Manusia (H"M,!
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA*
%L(# I G()( P"R+A&A, .#. NI$ - 1./2./123/0.14/
15
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA*
%L(# I K(&"& G()( "GIAN&%, .#. NI$- 1./2./123/0.134
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA* 16
%L(# I +A5AN "$(K(R&A, .#. NI$- 1./2./123/0.141
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA*
%L(# I P"&" $(IAN&ARA PRANA&A, .#. NI$- 1./2./123/0.13
17
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA*
%L(# A.A.K(&"& +IRA&A$A, .#. NI$- 1./2./123/0.130
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA* 18
%L(# AG" APRIAN&%, .(. NI$- 1./2./123/0.13
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
RINGKAAN !"K" #A$ P%LI&IK ' K(!(!AAN !(RP(N)APA& )I IN)%N(IA*
%L(# I)A !AG" K(&"& R(N)I PRA$")#I&A, . Kom. NI$- 1./2./123/0.136
19
PAAARANA IL$" #"K"$ "NI(RI&A $A#(N)RA)A&A )(NPAAR 2/1
20
