iSTANBUL 0NiVERSiTESi EDEBiYAT FAKOLTESi YAYINLARl No: 1344 KLASiK DiLLER BOLOMO YA YlNLARl No. 15
Prof. Dr .. Zafe1"
Ta~hkhogh1
Edebiyat Fakiiltesi Matbaas1
1 9 6 8
DOZELTME Yanh~
Et cr-t:f3cx/..i\ov TrC:•TrOl fj-l
Dogru E.rrt:f3oui\wov, 1TE-1TO l fj-KEVCX l -6µriv
altma <;ocugun yapt1gma kanidirler
altmda <;ogunun yaphgm1 zannediyorlar
CXll
CXlTlO: µaXrn8cx1
Sahife 47 Ah~. XL Str. 8 50 Ah~. Xll. str. 1 52 Cetvel 1 str. 6 53 str. 13 53 Ah~.XIII B str. 1 57 Ah~. XIV B. str. 8 66. KELiMELER str. 2 67 Ah~t. XVIII, str. 16
ONS
z
Bugiin arhk konu~ulmayan, ah~1lm1~ bir tabir ile !'olii,, addolunan Eski Yunanca, Avrupa ve dolay1sile modern diinya dillerine saglam1~ oldugu bitmez tiikenmez kelime ve mefhum hazinesile, diinya kiiltiir ve medeniyetinin yarahc1 kuvvetlerinden birisidir ve bu fonksiyonu ile hala tarihl roliinii oynamaga devam etmektedir. Fakiiltemizin bu bak1mdan ehemmiyeti gayet a<;1k bulunan Klasik Filoloji b6liimii 6greecilerinin ihtiya<;lanm kar~1lamak iizere bundan yirmi sene evvel yaymlam1;? oldugum 1 Eski Yunancada ilk Ad1mlarnn bu ikinci bask1sm1 takdim ederken eski Grek<;e ile bugiinkii modern Yunanca arasmdaki miinasebetlere bir nebze dokunmak ihtiyacim duymaktay1m. Harflerin aymhg1 bir tarafa birakilacak olursa, ne telaffuz, ne ciimle yap1s1 ve hatta ne de gramer bak1mmdan eski Grek<;e ile modern Yunancanm hemen hemen hic;bir benzerligi yoktur. Modern Yunancanm, eski Grekc;enin zamanla tekamiil etmi~ ~ekli oldugu mahiyetinde arada s1rada vanlan hiikiimler eskimi~ Phil-Hellen dii~iinii~iin tezahiirlerinden ibarettir. Bu iki dil arasmdaki yakmhk ancak Hind-Avrupa dil gurubuna dahil bulunan ingilizce, Almanca, Fran ... · s1zca v.s. gibi <;lillerin eski Grek<;e ile arzettikleri yakmhk kadard1r. Modern Yunanca ile eski Grek<;e arasmdaki derin fark1 bu ~ekilde k1saca belirttikten sonra, eserde Tiirk<;enin kullamh~1 bak1mmdan kar1?1la~hg1m1z gii<;liikleri izah i<;in,
-IV bizim dilimizle eski Grek<;e arasmdaki biiyiik biinye farkm1 da belirtmek gcrekiro Ogrendnin yapacag1 ah~tirmalar da terciime edilmek iizere verilen Tiirk<;e Giimlelerin bizim edebl anlay1§1m1za uygun olmamas1 dikkati c;ekebilir. Ancak eski Grek<;c.ye yap1lacak <;evirmelerde ogrencmm gii<;liiklerle kar§Ila~masm1 onlemek iizerc Tiirkc;ede baz1 fedakarhklara katlanmak mecburiyeti has1l olmu§tur. Gaye, ogrenciyi c;evirme esna~nnda Tiirkc;e degil, eski Grekt;e ifade hususiyetlerini dii§iinmeye ah~tirmakhr. Ogrenci <;evirecegi . ciimleleri, Tiirkc;esindeki kelimelere harfiyen uyarak degil, es.ki Grekc;ede soylenmesi gereken manaya uygun ~ekildt terciime etmelidir. Kitapta kolayca .anla§ilmas1m saglamak gayesile bazan La ti nee Gramer istilahlan da kullamlm1~hr. Ogrencilerime faydah olmas1m temenni ederek, eserin bas1lmas1 hususunda yard1mm1 esirgemiyen k1ymetli Dekamm1z Prof. Dr. Afif Erzen'e te§ekkiirlerimi sunmay1 zevk bilirim. Ye§ilyurt, Ekin Sokak Fulya Apt. 30/3
z.
Ta~lzklwglu
iQlNDEKiLER Accusativus Hali, 9,56-7; Mastarla beraber, 50; Partisip He beraber, 109. Ak1c1_ harfler, 4,119. Articulus, 19, 24. Artina, 15,28-9; Bile~ik Fiillerde, 45-6. Attike <;ekimi, 119. Damak Harfleri, 4, 78. Dativus Hali, 10, 53. Di~ Harfleri, 4, 85. Dolayh ifadeler, 27, 49, 50, 77, 109, 140-1. Edatlar, 7, 178-180. Emirler, 144-5. Fevkalade Zamanlar, 7h2. Fiillerin Tam <;ekimi, 196-199. F1s1lhh Harfler, 4; 122. Genetivus Hali, 10,53, 60; Gen. Absolutus; 101-2. isim ve Ozellikleri, 1, 8-11. Katlama, 41-3; Bile~ik Fiillerde, 46. Kayna~ma, 103; Fiillerde, 204, 108, 111; lsimlerde, i28; S1fatlarda, 129. Kurals1z Fiiller, 181-195. Liigat~e, 201-230. Maksat Ciimlesi, 136, 141.. Mastar: Zamanlan, 49-50; Kullamlmas1, 49, 50, 77; Articulus ile beraber, 65-6. Mukayese Ciim1esi, 34.
VIMiilkiyet S1fatlan, 59, 60. Nefes i§aretleri, 5. Netice Ciimlesi, 83. Nispet Zamiri, 37-9, 117; Belirsiz N. Ciimlesi, 136-7, 141. Noktalama i§aretleri 7, Nominativus Hali, 9; Mastarla beraber, 77; Partisip ile beraber, 109. Optativus, 138-141 Partisip, 95-102, 109, 112, 115. Partisip alan Fiiller, 109, 112. Sebep Ciimlesi, 92. Sessiz Harflerin Degi~mesi, 88. S1fatlar, 1; <;ekim, 26, 113-4, 123-6; Derece, 32, 131; Bile~ik 1 27; Kurals1z 1 33; i~aret S1fatlan, 35-6; Miilkiyet S1fatlan, 59. Soru, 64; Sorn Zamiri, 116; Doloyh Soru, 140-1. Subiuucti vus, 135-137. $art Ciimleleri, 148-8, 150-1. Te§vik Ciimlesi, 144-5. Ton i§aretleri, 6, 170-7, Vurgu, 6. Yasaklar, 144. Zamir, 1; $ah1s Zamiri, 52-6; Mutavaat Zamiri, 75-6; Nispet Zamiri, 37-9, 117; Soru Zamiri, 116. Zarf, 1, 32-3; Derece, 33.
Kelimeler dilbilgisince sekiz
6 -
<;e~ide
aynhr :
1 - isim, 2 ~ Sifat, 3 - Zamh-, 4 Edat, 7 - Bag, 8 - Onlem.
Fiil, 5 - Zarf,
1 - isim : Varhklardan her hangi birinin veya bir ziimrenin ad1 olan kelimelere "isim,, denir. Biilent, arslan, Ankara, dii$iince gibi. 2 S1fat : lsimleri vas1fland1ran veya belli eden kelimelere "S1fat,, denir. "Yigit arslan,,, "Ye$il Edirne,,, "bu dii~dnce,, ifadelerindeki yigit, ge$il, bu kelimeleri gibi. 3 - Zamir: Bir ismin yerini tutan kelimelere "Zamir,, denir. "0 gayretlidir,,, "bu hatalzdzr,,, "kim geliyor ?,, , "herkes fanidir,, ifadelerindeki o, bu, kim, herkes kelimeleri gibi. 4 - Fiil: Bir hareketi veya hali bildiren kelimelere "Fiil,, denir. "Yardzmznzzz bek.liyorum,,, ''memnun oldu,,, "hava giizeldir,, ifadeierindeki bekliyorum, oldu, -dir kelimeleri gibi.
5 -· Zarf: Bir Fiilin, bir S1fatm veya di~er bir Zarfm anlamm1 tamamhyan kelimelere "Zarf,, denir. "Agzrca i~itigor,,, "erken geldi,, , "elbise pek giizeldir,,, "daha sonra gelecek,, ifadelerindeki agzrca, erken, pek, daha sonra kelimeleri gibi. 6 - Edat: bir isim veya Zamir ile Fiil arasmda, hazan da iki lsim arasmda bir miinasebet gosteren kelimelere "Edat,, Eski Yunancada ilk Ad1mlar -
1
denir. "Balta ile karde$ime vurdum,,, "yurt ic;in oluriiz,,, "pazara kadar gitti,; ifadelerindeki ile, i(;in, kadar kelimeleri gibi.
7 - Bag: Ciimleleri veya Ciimle ic;inde e~ vazifeli kelimeleri birbirine baghyan kelimelere ''Bag,, denir. "Dogan ve Suna karde#irler,,, "eger c;all$Zrsa kazanzr,,, "c:a'zz$zgor ama muvaflak olamzgor,; ifadelerindeki ve, eger, ama kelimeleri gibi. 8 Onlem: bir duygu ve heyecam belirtmege yanyan kelirilelere "Unlem,, denir. Heghat I, Zn$allah I, egvah I gibi.
Eski Yunan Alfabesi ve harflerin okunu§u Eski Yunan alfabesinde yirmi dort harf vard1r :
Harfler Biiyiik A
Kii~iik
B
f3
r
y
l::i. E
8
z
~
a
E
isimleri Alfa Beta Gamma Delta Epsilon Zeta Eta Theta Iota Kappa Lambda
Okunu§u a b g d e (k1sa) ds e (uzun) t (peltek okunU,~u)
H
l"}
e
e
I< /\
"A
M
µ
N
v
Mil Nii
n
-
~
Ksi
ks
K
k l m
-- 3 ·_ H a r f I e Biiyiik
Kii~iik
0
0
n
TI
p
p
2
a,c;
T
T
y
u
cp
x
x
LjJ
l!J
n
(),)
1•
isimleri Omikron
Pi Rho Sigma [ 1 J Tau Upsilon Phi Khi Psi Omega
Okunu~u
o (k1sa) p r s t ii f Nefesli (k) _(Alman~ cadaki ch gibi) ps o (uzun)
UZUN VE KISA SESLiLER Eski Yunancada ye di Sesli vard1r. Bunlar iive aynhr : 1. 2. 3.
c:, o ri, w a, 1, u
daima k1sa daima uzun bazan uzun bazan k1sa.
Uzun ve k1sa Seslileri ayirt etmek Ivm Eski Yunanca metinlerde hususi bir i~aret yoktur. Yalmz ogrencilerin dogru okumalanm temin etmek maksadiyle okul kitaplannda k1sa Seslilerin iizerine ( u ) , uzun Seslilerin iizerine de ( - ) i~aret lerini koymak adet olmu~tur.
<;iFTSESLiLER iki Sesli harf yanyana gelerek bir tek Sesli. harf gibi, ve bir tek hece te~kil edecek tarzda okundugu zaman bunlar Qiftsesli adm1 ahr. Eski Yu_nancada~i <;iftsesliler ~unlard1r .. (1] Sigmanm iki §ekli vard1r: Kelimelerin ba~ soo.unda ise (~) ~ekilleri k_ullanihr.
veya ertasrnda (a),
-:-'4 at
..
El
ay gibi okunur. ~y
. oy . iii av
Ol UI
au EU
} ev
T]U
u
OU
B9ndan ba§ka bazan a, 11, U> harflerinin altma Iota Subseriptum ad1 verilen bir ( 1) yaz1hp §U §ekilde gosterilir : q., lJ, u.>~ Fakat bunlar okunu§ bak1mmdan Iotas1z a, Tl, U> harflerinden farkh degildir, Biiyiik harfler kullamlmca bu ( 1) harfi altma degil, yanma konur. Mesela: u
A16nc; = Cehennem TanrlSl, gibi.
Bu takdirde ( 1) ya Subscriptum degil Adscriptum denir. Yukanda verilen bu <;iftseslilerin hepsi uzun say1hr.
SESSiZLER Eski Yunancadaki Sessizler iic;e aynhr: 1.
2.
Tam Sessizler; K1
y, X -
rr,
13,
T,
6, 8 -
Damak harfleri Dudak harfleri Di§ harfleri
Yari Sessizler ; v, µ 1', p -
a
3.
-
-
Burun harfleri Ak1c1 harfler F1s1lh harf
<;if tsessizler ; £
Ka
4J
= rrcr = 6cr
~
- 5 _.
NEFES i~ARETLERi Eski Yunancadaki Sesli harfle ba~hyan bir kelimenin ilk Seslisi iizerine "Nef es i§a:retle:ri,, ad1 verilen §U ·iki i§aretten (') (') birini koymak icap etmektedir: · Bu iki i~aretten Sert Nefes i§aretini ( <) alm1§ bir Kelimenin oniinde bir "H,, harfi varmI§ gibi telaffuz edilir. Mesela : ~pcuc; • • • • . telaffuz ediniz : heros = Kahraman lmroc; ••••• telaffuz ediniz: hippos =At
Halbuki Hafif Nefes i~aretini C) alm1§ bir Sesli sadece kendi sesiyle okunur; fazladan bir "H,, sesi almaz. Mesela : O:vfip • • • . • telaffuz ediniz : aner = adam
$unu da unutmamak laz1mdir ki Sessizlerden (p) harfi kelimelerin ba§mda bir Sesli gibi iizerine daima Sert Nefes f§areti C) ahr ;fakat bu i§aret (p) nun okunU§Una tesir etmez. Mesela: p~rnp
. . . • . telaffuz ediniz : retor = hatip
Sesli harflerden de Upsilon (u) kelime ba§larmda her zama? i<;in Sert Nefes i§ areti ( <) ahr. Mesela : urrvoc; . . . • • telaffuz ediniz: hiipnos
= uyku
Bir kelime. eger <;iftseslilerden biriyle ba§larsa Nefes i§aretini birinci Sesli iizerine degil, ikinci Sesli iizerine ahr. Mesela: ' oupcxv6c;. . ~ . . = gok ooToc; • . • . • = bu aicrXuv11 • • . . • = utanma
Nefes l§aretini almI§ Sesli, ~ayet bir Ton i§areti [1] (T6voc;) de\ alacaksa bu takdirde bu i§areti Ne/es i$aretinin sagma koymahdir. Fakat ii<; Ton i§aretinden biri olan Circumflexus'u koymak icap ederse o zaman bunu Nef es i$aretinin sagma degil, hem en iizerine koymahd1r. Mesela : (11 Bk. S. 6.
avSpc.moc; "'oc; •••• oivoc; •••
6 -:-
. = insan = ki bu = $arap
Kelimenin bu ilk harfi Biiyiik harf ise Ne/es i~areti de Ton i$areti de iistiine konacak yerde Biiyiik harfin sol yukansma konur. Mesela: "E
Ecroc; •A8~va:1 '3'lp1c; ..
. =Ephesos . =Alina .. =iris
ESKi YUNANCA KELiMELERDE TON VE VURGU Ton, bir hecede sesin- yiikselmesi ve al<;almas1dir. Bununla ilgili olmak iizere Eski Yunanca kelimelerin iizerine Ton i$areti denilera baz1 i~aretler konursa da bunlarm gen;ek degerleri heniiz miinaka~a mevzuudur. Vurgu, Umumi olarak kelimelerin okunu~unda, hecelerinden bir veya fazlas1 otekilerden daha kuvvetli <;1kar. Boylece daha kuvvetli okunan heceye vurgulu hece denir. Tabiatiyle bu Vurgu k1sa hecelerden ziyade uzun hecelerde bulunur. Kelimeleri okurken talebe Vurgu bak1mmdan a~ag1daki basit kaidelere dikkat etmelidir: 1. Son heceye vurulmaz. 2. Bir Kelimenin sondan evvelki hecesi uzun ise telaffuz anmda bu hecenin iizerine vurunuz. Mesela : av8pc.vrroc; TIOAITWV
Aliovm;; [1]
3. Bir kelimenin sondan evvelki hecesi k1sa ise bundan onceki, yani sondan iic;iincii heceye vurunuz. Mesela : [1] «o» Seslisi tabiaten k1sa ime de, arkasmda iki Sessiz harl bulun· duku ic;in uzun say1hr. Aym ~ekilde ££EO'TIV, arroTITO<; v.s.
-7-. XaAErrolc;; AEAuµ£voc;; arro/\af3wv
4. Kelimeleri telaffuz ederken Ton l~aretlerini hiv nazar1 itibara almaym1z.
NOKTALAMA iSARETLERi Eski Yunancada dort Noktalama · l§areti kullan1hr:
1.
Virgili (,); Tiirkve Virgiiliin aymd1r.
2. Yukar1 Nokta (·) ;. Noktanm kar~1hg1d1r.
Tiirkc;e Noktah Virgili ve lki
3.
Soru i~areti (;) ; Tiirk~e (?) l~aretinin kar§1hg1d1r.
4.
Nokta (.); Tiirkc;e Noktanm aymd1r.
ALISTIRMA I. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Tav, TEV, Tl'}V, TOV, TC.VV, TUV, TIV.
f3o:A, yEv, 6o:K, ~9v, 811p, KEA, Aaf3, µc.vv. vuv, £1<1>, rroc;;, ptrr, cruv, q>tA, Xriv, q>o:µ.
f3/\af3, ypo:q>, y/..aq>, yvc.v, 6puc;;,
0pt~,
0/\1f3.
KAElfJ, Kpuf3, KTav, rrvus, rrpoc;, rrAaK, 1TTC.VS. TpE, TArJv, q>Arn, <1>p11v, x>-.c.vp, Xpoµ, q>0o:p. Tatv, vauv, AElTT, q>Euy, TOIV, TOU, 6pq:c;, TlJ, Tep. oloc;;, oloc;, µoucra, KplTl'}c;;, pmTc.v, &v0pc.vrroc;;, vEcxvtac;;. E.pplTTTOV, TTalEl, TTatOEUEtc;, 1TCXUOUO"l, 1TVEUµCXTC.VV, TTaVTOIOU.
10. EUEATTlc;;, s1<1>oc;;, tyyuc;, MyXri, O"Tacrtc;, suyov, lrrrroc;. 11. O:vo:yKatc.vv, Euayyc:/\oc;, EuE.Amc;, AEAUKUta, TETU~8a1.
--8-
COMLE Bir dii~iinceyi tam olarak anlatan kelimeler dizisine Ciimle ad1 verilir. Bir Ciimle ii<; esas boliimle bunlan tamamhyan kelimelerden, meydana gelir. Ciimlenin ii9 es as boliimii §Unlardir :
1 - Ozne: Ciimledeki FiHin gosterdigi i~i yapan kimse veya §eydir. Fiille birlikte kim? veya ne? sorulan te§kil edilerek Ozne bulunur. ·
2 -
Fiil : Ciimledeki iii veya Hali gosteren kelimedir.
3 - Tiimle~: Ciimledeki Fiilin tesir ettigi $ah1s veya Sey ile onu dolayisiyle tamamhyan kelimedir. Diiz ve Dolayh olmak iizere iki tiirlii Tiimle9 vard1r. Diiz Tiim.le<; kimi? veya neyi? sorulanmn kar§1hg1 olan kefimedir. "Ahmedi gordiim,,, "Kitabz aldzm,,, Ciimlelerindeki Ahmedi ve Kitabz kelimeleri gibi. Y almz Tiirk9ede Diiz Tiimle<; belirsiz olursa neyi? degil, ne? sorusunun kar~1hgm1 te!?kil eder. "0 bir kitap yazdz,,, Ciimlesinde Diiz Tiimle<; kitap kelimesidir. Boy lece Tiirk9ede -Diiz Tiimlecin (i) Ii ve (i) siz olabildigine dikkat etmelidir. Diger isim Hallerinde bulunan Tiimle9ler Dolayh Tiimle<; adm1 ahr. fy'Iesela: "Dii$manlara hiicfi.m ettik,,, Ciimlesindeki "dii~manlara,, kelimesi gibi.
ESKi YUNANCADA iSiM (Nomen Substantivum) Her hangi bir Eski Yunanca ismin ii<; ozelligi vardir :
1
Hal: Casus;
2 -
Say.1: Numerus;
3 -
Cins : Genus ;
HAL (Casus) - ismin Ciimledeki diger kelimelere kar§I durumunu beJirten ozelligidir. isim Ciimlede muhtelif i§leri g-ordiigiine gore <;e§itli Hallerde bulunur.
-9' . Eski Yunanca_da be§ Hal vard1r: 1 - Nominativus: Yalm Hal; Ciimlede Ozne olan kelimenin Halidir. Kim? veya ne? sorulanmn kar§1hg1 olan kelime bu Halde bulunur. Yalmz Tiirkc;ede Ozne olan kefime bir isimle tamlamrsa sonuna - i veya onun diger ~ekilleri gelebilir. "Hocamn evi,,, "yazz masas1,, gibi. Ozne oldugu zaman buradaki ·"evi,,' ve "masasz,, kelimeleri de Yahn Halde say1hr ve Eski Yunancaya oyle terciime edilir. 0 halde kim? veya ne? sorularmm kar~1hg·1 olan kelimeler, sonunda - i ve benzerleri bulunsun bulunmasm, Eski Yunancaya muhakkak surette Nominativus Halinde terciime edilecektir. 2 -- Vocativus: <;agn Hali; bir $ah1s veya $eye hitap ederken veya onu gagmrken kullamhr. Biilent !, Ey Ulu Tanrtm I kelimeleri bu Haldedir. 3 - Accusativus: -:- i Hali; Diiz Tiimle<; olan, yani Fiilin dogrudan dogruya tesir ettigi kelimenin Halidir. Kimi? veya neyi? sorularmm kar~1hg1 bu _Halde bulunur. Tiirk<;ede bu Halde bulunan kelimelerin sonuna - i veya onun degi~ik ~ekilleri gelir. Yalmz, belirsiz olan Di.iz Tiimlec;ler Tiirk9ede yine Yalm Halde bulunur. "0 bir kitap yazdz,,, Ciimlesindeki kitap kelimesi boyledir .. Tiirkc;ede bu kelime Yalm Halde olmasma ragmen Eski Yunancada Accusativus Halinde gelmesi ~arttir. Buna gore ogrenciler /?U ii~ noktaya ·dikkat etmelidir. a) Eski Yunancada Nominativus yalmz Ozne olan veya ona uymas1 gereken kelimelerin Halidir. Ekseriya ba~ka kelimeler Nominativus Halinde gelemez. b) Fiilin dogrudan dogruya tesir ettigi kelime, Tiirkc;ede - i alsm almasm, f.ski Yunancada muhakkak Accusativus Halinde gelir. "Kitabz yzrttzm,, ve "bir kitap yazdzm,, Ciimlelerinde hem "kitap,, hm "kita?z,,, Fiillerin dogrudandogruya
10 -:-tesir ettigi kelimelerdir. 0 halde Eski Yunancada her ikisinin de kar§1hg1 Accusativus Halinde gelecektir.
c) Tiirkc;edeki "evi,, gibi kelimeler, Eski Yunancada ya Nominativus, yahutta Accusativus Halinde bulm;1abilir. Mesela: "Hocanzn evi biiyiiktiir,, Ciimlesinde "evi,, kelimesi, Ciimlenin Oznesi olup, Eski Yunancada Nominativus Halinde kullamlacakhr. Halbuki, "Hoca bziyiik evi satzn aldz,, Ciimlesinde "evi,, kelimesi Diiz Tiimlec; olup, Eski Yunancada Accizsativus Halinde bulunacaktir. 4 -
Genetivus: - in Hali;
Tiirkc;ede bir §eyin kime ait oldugunu gosteren Tamlama veya izafet Halinin kar§1hg1d1r. Kimin? veya neyin? sorularma cevap olan kelimelerin Halidir. 5 -
Dativus: -
e Hali;
Dativus Halinin esas vazifesi Dolayh Tiimleci gostermektir. Buna gore Tiirkc;edeki - e Halinin kar§1hg1m te§kil edebilir. Mesela : «Kitabz babama gonderdim» Ciimlesinde «kitabz» kelimesi Diiz Tiimleci, «babama» kelimesi ise Dolayh Tiimleci te§kil etmektedir. Bu be§ Halin ne §ekilde kullamlc1:1g1 daha geni§ olarak ileride goriilecektir.
SA YI (Numerus) - Eski Yunan ca 1simlerde ii~ Say1 vard1r: 1 -
Tekil: Singularis;
Bir tek olan ismin Say1s1dir.
2 -
<;ogul : Pluralis ;
Birden c;ok olan isimlerin Say1s1d1r.
3 -
Tesniye: Dualis;
<;ift
gosteren bir kelimenin Halidir.
Eski Yunancada c;ift olan iki $ah1s veya $eyi gostermek
-
11 --:-
ic;in Tesniye (Dualis) denilen bir Say1 kullamhr. Mesela: «iki karde$», , qbfr r;ift okiiz» gibi. Aym zamanda boyle ifadeler <;ogul Say1smda da bulunabilir. Yukardaki be~ Halden her birinin Tekil, Tesniye ve /<;ogul Say1lan vardir.
CiNS (Genus) 1
2
Eski Yunanca isimlerde iig Cins vard1r:
Eril : Masculinum Di!jil : Femininum
3 - Cinssiz
Neutrum
iSiMLERDE <;EKiM (Declinatio)
Bir ismin be§ Halinin, once Tekil sonra Tesniye ve <;ogul §ekilleri olmak iizere, birbiri ard1 s1ra tekrarlanmasma o ismin <;ekimi denir. Bunun misalleri ileride goriilecektir.
ESKi YUNANCADA FiiLLER (Verba) Fiiller iki bak1mdan sm1flamr: a)
Ozne bak1mmdan
b) Tiimleg bak1mmdan
Ozne balpmmdan Fiiller - Fiillerin sm1flanmas1 onun <;at1sm1 (Vox) v~nr.
Ozne bak1mmdan
Fiillerde ii<; <;ati vardir :
1 - Etken: Vox Activa; Fiilin gosterdigi i§ Ozne tarafmdan yap1hyorsa o Fiil Etken olur. Mesela: «Sevigorum».
-
12 -:-
Burada sevme i§i Ozne tarafmdan, yam benim tarafimdan yap1ld1g1 i<;in Fiil Etken'dir.
2 - Edilgen : Vox Passiva; Fiilin gosterdigi i~ Ozne iizerine yap1hyorsa Fiil Edilgen olur. Mesela :· l{Seviligorum». Burada sevme i§i Ozne olana kar~1 gosterildigi · i~in Fiil Edilgen' dir
3 - Orta <;ab: Vox Media; Orta <;atmm Dolayh olarak bir "kendi iizerine tesir,, manas1 vard1r; yahi bu, Oznenin kendisi i<;in bir§ey yaptlgui1 veya bin~ey yaphrd1g1m, yahut da Oznenin, yap1lan i§le her hangi bir alakas1 oldugunu gosterir. Mesela: "Yzkanzyorum,,. Burada y1kama i~i, Ozneye, yani Dolayh bir §ekilde. benim iizerime dondiigiinden, neticede kendimi y1kam1§, banyo etmi~ olacag1mdan Fiil Orta <;;ati sm1f mdand1r. Tiimle~
bak1mmdan Fiille:r -
Fiiller Tiimle<; bak1mmdan
ii<;e a ynhr : 1 - Ge<;i~li: Transitivum; Bir Fiilin gosterdigi i~ bir~ey i.izerine dogrudan dog·ruya tesir yap1yorsa o Fiil Ge<;i§li say1hr. "Evi yzkll,,, "Hocayz gordiim,, Ciimlelerinde yikmak "ev,, iizerine, gormek "hor;a,, iizerine dogrudan dogruya tesir etmektedir. 0 halde "yzkmak,, ve "gor'!1ek,, Gevi~li Fiillerdir.
2 - Ge($i§siz: Intransitivum; bir Fiilin gosterdigi i~ bir Tiimlece dogrudan dogruya tesir etmez ve sadece i~i yapanm kendine ait kahrsa o Fiil Ge<;i~siz olur. "Ben uyuyorum,~, "<;ocuk ko$ugor,, Ciimlelerinde uyumak ve ko~mak ba§ka bir kimseye veya ~eye tesir eden i§ler degildir. Oznenin §ahsma ait kahrlar. 0 halde bu Fiiller Ge<;i~sizdir. 3 - Baghyan : Copulativum; baz1 Fiiller sadece Ozne ile bir isim veya S1fat arasmda bag vazifesi goriirler. "0 hastadzr,,, "Ben hekim olacagzm,,, Ciimlelerindeki -dzr, olacagzm,
-
13 -
Fiilleri gibi. Burada sadece (o) ile (hasta), (ben) ile (hekim) kelimelerinin yukardaki Fiiller vas1tasiyle bagland1gm1 goriiriiz. Sadece Ge~il?li Fiillerin tam Edilgen <;atilan olabilecegine dikkat etmelidir.
FiiLLERiN DiGER OZELLiKLERi 1 -
Kip : Modus ;
Fiilin gosterdigi i~i ifade tarz1dir. Kip vard1r: (i.)
Haber l< ipi: Indicativus
(ii.)
Emir Kipi: Imperativus
{iii.)
Mastar Kipi : Infinitivus
(iv.)
Temenni Kipi: Optativus
eski Yunancada be§.
(v.)
Yard1mc1 Ciimle Kipi: Subiunctivus veya Coniunctivus
2 -
Say1 : Numerus;
Oznenin bir veya birden fazla oldugunu Yunanca Fiillerde ii<; say1 vard1r:
(i.)
Eski
Tekil: Singularis
(ii.)
<;ogul: Pluralis
(iii.)
Tesniye: Dualis
3 -
gosterir.
~ah1s
: Persona ;
Fiilin gosterdigi i~in, so~i.i soyliyen, dinliyen veya bir tarafmdan yapi!d1gm1 gosterir.
ba~kas1
Fiillerde ii<;
~ah1s
vard1r:
-
14 -
(i.) Bi:rinci ~ah1s : sozii soyliyen (ii.) ikinci
»
:
»
dinliyen
(iiie) O~uncu » : i> soyliyen ve djnliyenden ba~ka bir $ah1s veya $ey. Her bir $ah1s Tekil, Tesniye ve <;;ogul olabilir.
4 -
Zaman: Tempus;
Fiilin vak1 oldugu zamam gosterir. Eski Yunanca Fiillerde Yedi Zaman vardir: (i.) Praesens-: $imdiki Zaman ve Geni~ Zaman; (ii.) imperfectum: $imdiki Hikaye Zamam;
Hikaye
Zamam
ve Geni~
(iii.) Futurum Simplex : Gelecek Zaman ; (iv.) Aoristum } (v.) Perfectum
Ge 9 mi~
Zaman (I];
(vi.) Plusquamperfectum: Ge9mi~ Hikaye Zamam; (vii.) Futurum Perfectum: Gelecekte Ge~miey Zaman.
FiiLLERiN <;EKiMi [2] (Coniugatio)
Bir Fiilin, bir Kip ve <;;atidaki Zamanlarmm $ah1s ve Say1larma gore birbiri ard1 s1ra tekrarlanmasma onun <;ekimi denir. Bir Fiilin <;ekimi <;e~itli Govdelerinin 6niine veya sonuna ozel Tak1lar getirmek suretiyle yap1hr. [1] (2]
Bu iki arasmdaki fark ileride izah edilecektir. Fiillerin tarn <;ekimi ic;in kitabrn sonundald cetvele bakm1z.
-
15'-
Umumiyetle Tiirk<;ede Fiillerin Zamanlariyle Eski Yunanca Fiillerin Zamanlan arasmda kesin bir kar§1hk aramamahd1r. Bu bak1mdan terciimelerde Zamanlarm gen;ek manalarma dikkat etmelidir.
GOVDE ve TAKI Eski Yunanca Fiiller iki pan;adan meydana gelir :
1 - Govde; bir Fiilin bir Zamam i<;inde degi~miyen k1sm1d1r. Zaman degi§tik~e Govdenin de degi§ligi gori.ilebiiir. 2 Taki; Fiilin <;ekimini te§kil etmek i9in Govdenin oni.ine veya sonuna tak1lan .pan;adir.
ARTMA -Haber Kipinin ii<; Ge9mi§ Zamanmda (~imdiki Hikaye Zamam, Aoristurn, Gec;mi§ Hikaye Zamam) Fiillerin oniine baz1 ilaveler yap1hr ki buna Artma denir. Artmanm tiirlii ~ekilleri ileride goriilecektir.
ETKEN
<:;A TI,
Vox Activa
~imdiki
Zaman ve Geni§ Zaman : Praesens
~imdiki
Hikaye ve Geni§ Hikaye Zamam : Impedectum
~imdiki
Yapih§i. .. $imd. Zam. Gov. Manas1 ...
~imdiki
Zaman ve Geni!j Zaman CV
~oziiyorurn.
v,s. .;ozerim. v .s. ~frzrnekteyirn.
Geni~
v.s.
Zam am ve Hikaye Zamam
$imd. Zam. Gov. +ov
Art.
.;oziiyordurn. v .s. ~ozerdirn . v.s . .;ozmekte idirn. v.s.
Tek.
1.
M-cv AU-El<; AU-El
Tes.
2. 3. 2. 3.
M-nov
E-AU-ETOV E-AU-ETY]V
1.
M-oµc:v AU-EIE M-oucn(v)
E.-M-oµc:v E-AU-ETE E-AU-OV
2. 3.
E-AU-OV £-1\u-c:c:; E-/\u-c:(v)
AU-ETOV
-
Dikkat ! - Bir Fiil Ciimle ic;inde kullamhrken kendinden sonra gelen kelime bir Sesli Harfle ba~hyorsa yahut da Ciimlenin sonunda bulunuyorsa, o zaman $imd. Zam. <;og. 3. cii Sah. ile $imd. Hik. Zam. Tek. 3. cii $ah. ic;in cetvelde gosterilen (v) Iii ~ekiller yaz1hr;
i
-17KELiMELER Govdesi Sesli harf ile biten Fiiller
Govdesi Sessiz harf ile biten Fi ill er
KcvM-cv, mani oluyorum. Su-cv, kurban kesiyorum. Ki\El-cv, kap1yorum.
rr£µrr-cv, gonderiyorum. Euy-cv, ka91yorum. 81wK-cv, takip ediyorum, - kova-
rro:u-cv, durduruyorum. maTELi-cv, (Dat.), inamyorum,
rrEf 8-cv, ilrna ediyorum. Ko:f, ve, dahi, bile, de.
hyorum.
itimat ediyorum. ou, OUK, ouX, Fiilleri olumsuz yapar.
au, Sessiz harfle ba~hyan kelimelerden once kullamhr. OUK, Hafif Nefes i~areti alm1~ Seslilerden once kullamhr. oux, Sert Nefes t~areti alm1~ Seslilerden once kullamhr.
Not -
ALl$TIRMA II. 1. KCVAU-El<;
2. TIO:U-E l
3. E-TrlO:TEU-E<;
4. 5. 6. 7. 8.
rr£µ rr-rn; rrEf9-Et £-rro:u-c:c;; Ki\El-El E-rrEµrr-c:c;;
TIO:U-E l c;; £-Su-ov E:-rr 1O'TELi-oµc:v OU 8!WK-ETE OUK £-8u-t:c;; t-KCVAU-oµEv TI!O'TEU-ETE E-KWAU-OV
E-suy-ov £-rr fO'TEU-E<;; :::uy-oµsv £-8U-ETE E-rro:u-ov 8tWK-oµEv £-m:xu-E E:-rrtµrr-ETE
E:-rro:u-oµsv OU 86-oµsv rr£µrr-oµEv OUK E:-86-oµc:v OU Ki\c:f-OUO'I OU Tr!O'TEU-CV cp:::uy-oua1 rr£µrr-oua1
1. Mani oluyorum. Mani olmuyoruz. ltimat ediyoruz. 2. Ka<;mazsm1z. itimat etmiyorduk. ltimat ediyorsunuz. 3. Takip etmekte idik. Kovalam1yorlard1. Ka91yorlar. Eski Yunancada ilk Ad1mlar
- '184. ltimat etmezler. 5. Kapahyor. 6. Durduruyoriar. 7. fnamyordunuz. 8. Ka<;maz.
iSiM
Kat;arlar. Gondermezler. Kapam1yorsunuz. Durdurmaktay1m. Ka<;anm.
Durdururuz. Gonderiyorsunuz. Kapamaktadirlar. Mani oluyordum. Mani olurdum.
NOMEN SUBSTANTiVUM
Eski Yunancada ii<; tiirlii isim <;ekirni vard1r : 2
Birinci <;ekim: Govdesi (o:) ile bitenler. ikinci <;ekim: Govdesi (o) ile bitenler.
3
O .. ..
1
~uncu
f"1 ';'e
k"
Im :
G .. d . { Sessiz harfle bitenler. ov esi (1) ve (w) ile bitenler.
Tiirk<;ede lsimler Tekil veya <;ogul olarak bulunur. Eski Yunancada bu Tekil ve <;oguldan ba~ka bir de Tesniye (Dualis) ~ekli vard1r ki bu, Say1s1 iki olan isimler i<;in kullamhr. Eski Yunanca isimlerin be§ Hali (Casus) vard1r :
1 2 3 4 -
5 -
Nominativus : Yahn Hal. Vocativus <;agn Hali. Accusativus : - i Hali. Genetivus - in Hali. Dativus : - e Hali.
BiRiNCi <;EKiM (o:) Govdeli Oi§il lsimler. Bu- <;ekimde ii<; ayn §ekil vard1r : 1. Son (o:) SI bir Sesliden veya (p) dan sonra gelen lsimler; mesela: Supo:. Bu (a) ekseriya uzundur. 2. Son ( o:) s1 bir Sessiz harften sonra g
1
-19 -
ARTiCULUS Eski Yunancada, Avrupa Oillerinde oldugu gibi, lsimlerle beraber kullamlan ve <;ekimi S1fatlar gibi yap1lan bir Articulus vard1r. Bu kelime en <;ok is min muayyen oldugunu gostermek i<;in kullamhr. Mesela: ~ 1
= koy;
~ oi1
= ev;
~ µ6:Xri
= harb
~ 1
Di§il Articulus He Di§il isimlerin (!ekimi Gov de M_anas1 Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
9upo:, di$. ~
µoucra, di$. O:pX~ di$.
kap1
miiz
O:pXfj
haf;!lang1fi(
O:pX~
T~c;-
Sup a Sup av Sup a<;
T6
~upq:
µoOcra µoOcro:v µoucrric; µoucrJJ
Tes. N. V. A. Gen. Oat.
TW TOlV
Sup a Supaiv
µoucra µoucraiv
O:pX6: 6:pXa'i'v
<;og. Norn.Voe. Acc. Gen. Oat.
O:l Tac; rwv TO:lt;
SOpo:i Supa:c; Supwv Supa:ic;
µoOcrai µolicrac;
_O:pXal O:pX6:c; O:pXCJv apXcx'i'c;
T~V
µ~ucrwv
µoucratc;
O:pX~v-
O:pX~c;
Not. - Birinci <;ekime dahil bu ii<; ~ekilden birincisinin yani Supa'nm ( o:) lan <;ekimin Tekil k1smmda muhafaza edilmektedir.
- 20ikinci §eklin, yani µoOcrclnm (ex) s1, Tekil Genetivus ve
Dativus'unda (YJ) ya <;evrilir. O<;iincii ~eklin, yani O:pX~'nin (YJ) s1 Tek.il <;ekimin biitiin Hallerinde muhafaza edilir.
KELiMELER Birinci <;ek. den (a) Govdeli Di~H isimler &yopcS:, §ehir veya kasaba meydam, Pazar yeri, <;ar§I. Xwpo:, memleket, arazi. olKlo:, ev. EKKArJcrlo:, meclis. &µo:~a, araba. 66:/..o:crcra, deniz.
KwµrJ, koy. rru/..rJ, kale kap1s1, ~ehir kap1s1. µ6:XYJ, muharebe, sava~. y~, toprak, kara, memleket.
Edatlar :
vOv, ~imdi. Elc;, -e, -e dogru, i<;ine, (Acc.) ecrTI (v), dir, d1r, Eicrl (v), dirler, Ev, -de, i<;inde, arasmda (Oat.) d1rlar. EK, E£ l1] -d,en, -den d1~an (Gen.)
ALl~TIRMA
III.
A. 1 T~c; oiKfo:c; - al &µ0:£0:1 - T6 EKK~rJcYlQ'. - Twv Kcvµ&v. 2. EUYEI<; E•1TEt8-Ec; - TIO:U-ETE - rreµrr-oµEv - E-TIICTTEU·oµEv. 3. EV T6 µ6:X1:1 - de; T~v 6:yop6:v - EK T&lv Kcvµ&lv - T~c; µ0Licr11c;. 4. OU TIEµ1T-EI T~V aµcx£cxv - OUK E 1TlCTTEU ETE T6 EKKAllCTlQ'. 5. Ti µaXY] EO'TlV EV T6 Kwµ1:] - OU KAEl oucrt Tac; 8upo:c;. 6. E q>wy-ov EK TAc; oi1do:c; Eic; T~V 6:yopav ·T~c; KWµY]c;. 7. E KAEl-E Tac; 8upo:i;_ TWV OlKIWV KO:l Tac; rru/..o:c; TWV Kcvµ&lv. 8. cxl aµo:£o:I E!crtv EV T6 6:yop~ Ti Kwµ11 foTlv f.v T6 Xwpc;i:. 9. £-mµrr-ov Tac; 6:µ6:~ac; EK TAc; O:yop&c; de; T~v 86:/..o:aao:v. 10. al K&µo:I Etcrtv EV T6 Xwpq: .,.- ou rrEl8oµEv T~V EK~f..ricrlcxv. 11. 8u-oucr1v EV T6 6:yop~ - Ti aµcx£6: EcrTIV EV (1] Sessis harfle ba§hyan kelimelerden once EI<, Sesli harfle ba§hyan kelimelerden once de £~ kullan1h-r.
T~ 9cx/..6:crm;i.
21 -
12. ouK E-Ticxu-n.:: Tfiv µ6:Xriv - E.mcrTEU·oµEv Tcxlc;
Moucrcxtc;.
B. 1. Evler - Deniz - Koyde - Memleketin ic;ine - Sava~'m. 2. Durduruyoruz-:- Ka91yorlar - Gonderiyordu - Takip ediyordum. 3. Evden d1~an - Mecliste - Denize. 4. Kale kap1lanm kapa.tmaz - Koylerden ka91yorlardi. 5. Meclise itimat etmiyoruz - Muharebe ~ehir meydanmdadir. 6. <;ar~1dan evlere kac;maktad1rlar. 7. Meclisi ikna etmiyorlar-Evin i9indedirler. 8. Arabalan gondermiyoruz - K.ap1lan kapatm1yordunuz. 9. Meclis c;ar~1dad1r - Memleketten kac;1yorlar. 10. Koylerde kurban kesmekte idiler.
BiRiNCi <;EKiMDEN (a:) GOVDELi ERiL iSiMLER ~ekli
Bu <;ekimin iki 1. 2.
vard1r:
Nominafivus'u" (a:c;) ile bitenler, vwvfcxc;, gibi Nominativus'u (ric;) ile bitenler, TIOAtTrJ<;, gibi.
Eril Articulus ile Birinci <;ekimden olan Eril isimlerin <;ekimi Gov de Manas1 Tek. Norn. Voe. Acc. Cen.
VEO:Vl0: 1 er. Delikanh
1TOALTO:, er. Vatanda§
6
VEO:VJa:c;
1TOAtTf]<;
-
VEO:VlO:
Tiof..'i'Ta:
TOV
VEO:VlO:V
1TOAl TrJV
TOU
VEO:VlOU
I Tc1l Tes. N.V.A. TW
Oat.
G.D. <;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
I
1TOAlTOU
VEO:Vtq::
1TOAlTl'J
VEO:VlO:
1TOAlTO:
TOlV
VEO:Vla:LV
1TOAlTO:lV
Ol
VEO:VlO:l
1TOAlTa:t
Touc; TWV I Tole; j
vEa:vicxc;
Tiof..fTcxc;
· VEO:VIWV
1TOAITWV
VECXVta:tc;
1TOAlTCXI<;
I
-
22
HABER KiPi ETKEN <;ATl, Vox Activa Gelecek Zaman : Futurum Aoristum Aoristum
Gelccek Zaman Yap1h§1 Manas1 Tek.
Tes.
+ crcv
Fiil Gov.
Art ma
<;ozecegim
+ Fiil Gov. + cra <;ozdiim
1.
M-crcv
£-1\u-cra
2. 3. 2. 3.
M-crw;
£-;\u-crac;
AU-O'EI
£-;\u-crE (v)
AU-O'ETOV
E·AU-craTov
<;og. 1.
2. 3.
AU-O'ETOV
E-1'u-cr6:TrJV
M-croµEv
E-M-craµEv
AU-O'E1E
E-M-crmE
M-croucr1 (v)
£-1\u-aav
KELiMELER Birinci <;ekimden (a) Gov deli Eril isimler 1
hakim
vauTri<;;, gemici crTpaTIWTrJ<;;, asker y6:p [1] (Bag), <;iinkii, zira
ntpcrric;, Pers, iranh. KAETTTrJ<;, h1rs1z notrJT~c;, ~air
TTPO. (Edat), once, oniinde (Gen.)
oov [ 1] (Zarf), binaenaleyh, bu-
cm6 (Edat), -den, -clan (Gen.)
nun i<;in, oyleyse ou µ6vov, yalmz . . degil, sadece . . . . degil
0:1'1'6: (Bag), fakat, ama
Not. - Articulus
O:Ma wi, fakat aym zamanda
Tamlay1c1 ile birlikte kullamlmad1g1
[1] Bunlar bir Ciimlede ilk kelime olarak kullamlamaz.
-- 23 -
ic;in 6zne ile Tamlay1c1y1 birbirinden tefrik edebilir. Mesela: vauTrJ<; foTlv 6 vsO:vlac; = delikanlz bir gemicidir. AU~T!RMA
IV.
A. 1. ToO KpnoO - T0 valiTlj - Tole; crTpo:TtcbT0:1c; TCJv TIOIT)TWV. 2. KC.VAU crrn;; - 1::-SuMcrac; - E-KAEl·cra - mcrTELi-croµsv £-Tiau-crE. 3. £-rro:u-Ec; - q>suy-ETE - £-Su-ov-rro:t'.i-crrn;-Tiau-rn;. 4. ou µ6vov ol TioA'i'Tm · 6:1\1\a Kai ol crTpo:TtCJTm £-cpsuy'-ov. 5. KAEl-croµEv Tac; 1TUAO:<;, ol yap nEpcrai Eicrlv EV TlJ xcbpq:. 6. 1Tp0 Tile; µO:xric; ol TI0A'i'To:1 £-eu-crcxv f.v TQ O:yop<;c. 7. al 0upo:1 Kc.vAIJcroucr1 TOV vauTl')V Kai Tov vEo:vl av. 8. ol rrotY}Tal TIEl8-ou·cr1 Tout; , KptTac; Kai Ti}v EKKAf)crfav. 9. oi crTpo:nCJTo:i Elcrtv E.v TlJ O:yop~ rrpo T~<;; olKlo:c; Tau KptTou. 10. f.-cpsuy-oµEv de; T~v Kcbµriv, oi yap crTpo:TtCJTm f.81c.vKov. 11. E.-TilcrTEU-crEv ou µ6vov Tole; rro/\ho:1c; aAAa Kai Tole; nEpcro:tc;. 12. OU mcr-TEU-oµEv Tole; nepcrcw;, EUYoµEv OOV cX1TO T~<; 6a.A6:crcrl')c;. B. 1. inanacaks1mz - Gonderiyorlard1 - lnand1 - Durdurdular. 2. Ka91yor - Mani olduk - Kap1yacak - Kurban ettiniz. 3. Sehir kap1larmm oni.inde - Koyden - Sair i~in - Askerlerin. 4. Kap1y1 kap1yacak, c;iinkii hakimler ~imdi evin ic;indedir. 5. Yalmz askerler degil, fakat aym zamanda gemiciler de kurban kes~iler. 6. 0, delikanhya itimat etmedi, bunun ic;in kap1lan kapad1. 7. Vatanda~lar Persleri memleketten duiian kovalad1lar. 8. H1rs1zlar c;arl?1da vatanda~lann arasmdad1rlar. 9. Genc;ler ve gemiciler evin kap1smm oniinde kurban kesecekler. 10. ;iehir kap1lanm kapamad1k, c;iinkii askerlere ve gemicilere itimat ettik.
iKiNCi <;EKiMDEN (o) GOVDELi i~i_IV!LER Bu <;ekimin iki §ekli vard1r :
1 -
Nominatiuus'u (-oc;;) ile biten Eril lsimler; (Birka~ Oi§il de vard1r),
2 -
Nominativus'u (ov) ile biten Cinssiz isimler.
-
24-
Not. - Articulus'un Eril ve Cinssiz §ekiilerinin <;ekimleri a§ag1da v6µoc; ve 8c0pov'unkilerle beraber verilmi§tir. Govde
voµo, e-r.
8c.vpo, cnss.
Manas1
kanun
hediye
Tele Norn. Voe. Acc. Gen. Dat.
6
v6µoc; voµE
TO
TOV TOU T0
v6µov
TO TOU T0
Tes. N.V.A G. D.
TW TOIV
voµc.v voµo1v
TW 8c0p0J TOIV 8wpo1v
<;og. N. V. Acc. Gen. Oat.
Ol Touc;
v6µ01 v6µouc;
Ta TeX
8c0pa 8c0pa
TCJV
v6µc.vv
TCJV
8wpc.vv
Tole;
voµo1c;
Tole; 8c0po1c;
v6µou voµc,p
Elµf,. olmak
$imdiki. Zaman
,Simdiki Hikaye Zam am
Benim, sensin, odur v.s.
Ben idim, sen idin, o idi v.s.
Tek. 1. Etµf 2. ET 3. EcrTl(v)
11 yahut ilv
Tes. 2. EO-TOV 3. EcrTOV <;og.1. Eo-µ€v 2. EaTE 3. dcrf{v)
1lo-8a ·llV llO"TOV ~0-Tf)V ~µEV
llTE ilaav
--
8CJpov 8C)pov 8CJpov
8c0pou swpc,p
ARTiCULUS
Eril Di§il Cinssiz
Tele Norn. Acc. Gen.
Oat.
6
~
TOV TOO T4J
T~V
T~c;
T~
TO TO TOU T4> .,
Tes. N.A. TW TW TC.V G.D. TOIV TOIV TOIV <;og. Norn. Acc. Gen. Dat.
ol
al Tac; TCJV TCJV Tole; Talc; TOU<;
TeX TeX n0v TOie;
-
25 -
KELiMELER ikinci <;ekimden (o) Govdeli Eril. Di~il, Cinssiz isimler.
l
6 6 6 6 6 6 6 6
&yyc:l\oc;, haberci aTpcxT11Y6c;, komutan auµ11cxxoc;, miittefik rroA£µ1oc;, di.i~man 6o0i\oc;, kole rroTaµ6c;, nehir 8c:6c;, tann
6~µoc;, halk
Not. -
Ozne Cinssiz
~
666c;, yol
~ v~aoc;,
ada
~ ~m:tpoc;,
l
N
·~
c}
k1ta, kara
To m:61ov~ ova To <6rr1'ov silah To rrl\olov, gemi, kay1k To xcvplov, yer, mevki, kale
<;ogul olursa, Fiil <;ogul degil
Tekil olur. ALI~TIRMA
V.
tv
Tfj 68~ - TOO o~µou - Tole; 6oui\01c; 1Tp0 T~c; 8upo:c; cX1TO T~<;, 8::XAcXO"O"l"}c; n£pao:ic;. 3. E:-cpwy-c: - E-8u-O"E - 1TCXUO"EI - 61c.01<-oµEv - E-l
A. 1.
v~aov.
2.
1
B. l. 600?\oc; -- VCXUTl"}c; - xwpcx -- 86:~cxaao: - 1TUAf) isimlerinin Tekil Genetivus ve Dativus'lanm veriniz. 2. itimat ettiler -
Durduracag1z -
tlrna
ediyoruz -
Durdurdu.
3.
Nehrin ic;ine - Ovanm d1~ma - Adalarda - Kolelerin. 4. Komutan dii~manlan ovamn ivine dogru takip ediyordu. 5. Tarmlara km ban kesecegiz, c;iinkii dii~manlar ka91yor. 6. SilahIar adada degil, fakat gemilerde idi. 7. Miittefikler ka91yorlard1,
-
26 -.-
c;iinkii komutana itimat etmiybrlard1. 8. Yalmz askerler degil, fakat aym zamanda vatanda§lar da kalededirler. 9. Gemiler nehirdedirler ve Perslere engel olacaklar. 10. Onlar koleleri adalardan karaya gonderiyorlar.
(-oc;)
iLE BiTEN SIFATLAR
Eril ve Cinssiz S1fatlann <;ekimi, ikinci <;ekim isimlerinki gibi, Oi§il S1fatlann <;ekimi ise Birinci <;ekim isimlerinki gibidir.
I. Govdesi Sessiz harfle nihayet bulan (oc;) Tak1h S1fatlann Di~il Nominativus'larm Tak1s1 (ri) d1r. Ve boylece S1fatm Di~il <;ekimi aynen &px~ isminin <;ekimi gibidir.
· Ko:A6c;
Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat. Tes. N.V.A. G.D. <;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
= giizel
Eril
Oi§il
KO:i\O<; 1wi\E KO:i\ov
Ko:M KO:M Ko:Mv
Ko:i\oO KO:i\4)
KO:i\lJ
1
Ko:i\o'i'v
KO:i\cX Ko:i\a'i'v
KO:i\cJ Ko:i\o'i'v
1
1wi\.o:I KO:i\cX<;
KO:i\cX KO:i\cX
1
1
KO:i\WV
1
1
KO:i\Ot<;
KO:i\W
KO:A~c;
Cinssiz KO:i\ov
II. Govdesi Sesli harf veya (p) ile nihayet bulan ( oc;) Tak1h S1fatlann Di§il Nomirzativus'u (a) ahr; boylece S1fatm Di§il §ekli tipk1 Supo: gibi <;ekilir.
-
'27
8f1
Eril Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
8f1<0:1oc; OlKCXIE OlKCXIOV 811
811
Cinssiz . Oll
Tesniye ile <;ogulunu 1
KELiMELER 6:ycx86c; -~ -6v, iyi 1<0:1<6<;; -~ -6v, fena o-oq>6c; -~ -6v, akilh 1 hakim cplAoc; -ri -ov, sevgili, aziz TIIO-TO<;; -~ -6v) sad1k
lcrxup6c;; -6: -6v, kuvvetli, saglam a~!Oc; -ex -ov,
Iay1k, degerli (Gen).
£x8p6c;; -6: -6v, has1m MyCN, soyli.iyorum 'oTI, ki [ i]
Not.- (i) 6 mcrTo<;; 8o0Aoc;;, yahut 6 8o0Ao<;; 6 mcrT6<;; = sadzk kale. 6 8o0Ao<;; 1TIO"T6<;;, mo-To<;; 6 8o0Ao<;;
yahut
lr=
k"l o e sa d zk tzr.
[i] Mesela, ).gy(.I) O'Tl 6 KPl'l'Yt<; croq>oc; fo"ClY = soylii.yorum ki, hakim akzllzdzr. Tiirkgede, bu Ciimle §Oyle de ifade edilebilir : hfikimin akz llz oldugunu soyliiyorum. Bu kitapta verile."l ah§brmalarda bu ifadelerin her ikisi de kullamlacaktir.
28 (ii.) ol aocpol 6
cpC\oc;
hakim adamlar, hakfmler, akzllzlar.
= dost, arkada$.
ALISTIRMA VI. A. 1. Ol TflO'TOt 6o0AOl E.-6fcv1<-0V TOuc; KAETITcxc; c:lc; T~V ayopav. 2. OUK £cp:::uy-ov Ol nof-£µ101, TO yap xcvplov iaxupov ~v. 3. o1 1<0:1<0! aTpcxT1Cna1 ou1< ilacxv 0.~101 TWV 181c; &MO: 1
ARTMA Eski Yunancada Artma, Fiillerin Haber Kipinin Ge~mi§ Zamanlannda kullamhr. lki tiirlii Artma vard1r: 1. Fiil Govdesi Sessiz harfle ba§larsa Artma bir hece ilavesiyle yani, Govdenin ba§ma bir (t:) getirilerek yap1hr. Mesela:
-
29-
(Simd. Zaman.) = r;ozuyorum (Simd. Hik. Zam.) = <;oziiyordum
M-VJ £-Au-ov
Fiil Govdesi §ayet bir (p) harfi ile ba§larsa bu takdirde bu (p) ikile§ir. Mesela :
pf Tirn
($imd. Zam.) = atzyorum (,Simd. Hik. Zam.) = atzyordum
£ppmTov
2. Fiil Govdesi Sesli harfle ba§larsa bu takdirde Artma Govdenin ilk hecesinin Uzamasz suretiyle yap1hr. Meseia:
(,Simd. Zam.) = silahlandmyorum (,Simd. Hik. Zam.) = silahlandzrzyordum
6TIAIS-VJ WTIAIS·ov
Fiil Govdesi k1sa Seslilerle veya ( ai, au, ba§larsa Hece Uzamasz §U §ekilde yap1hr. a
uzaymca
E
11 11
0
(.\)
))
olur: » »
» u
u
))
a1
IJ
01
»
au
» »
cXKOU-VJ EAauv-VJ
-
01
<;ifseslileriyle)
YlKOU·OV
-
~Aauv-ov
oTIAl(-VJ -
WTIAIS-OV
tKETEU·VJ -
uzun) uj3p1s-ov (u uzun) lKETEU-OV
uf3pls;,VJ -
(l
9
a'(p-VJ -
1Jp·ov
~
OlKTElp-VJ -
Y}U
au~cS:v-w
-
~KTE!p-ov
11u~av-ov
Uzun Sesliler ile diger Cif_tsesliler Artma almaz. Mesela : ~aux6:s-w -
Not. -
~auxas-ov.
Artma yalmz Haber Kipinde bulunur.
SIFAT GiBi KULLANILAN iFADELER S1fat gibi kullamlan ifadeler, yani (1) Mlilkiyet bildiren Genetivus'lar, (2) bir Edat vas1tasiyle teE,?kil edilen ibareler, (3) Zarflar, tipk.1 S1fatlar. gibi Articulus ile isim arasma konulur: Mesela:
30 -
1. 2. 3.
o1 ToO 1
KELiMELER £x-CJ [2], bende var (Simd. Hik. Zam. ETxov) &yy€."'Ai\-w, haber veriyorum, bildiriyorum ay-CJ, sevkediyorum, gotiiriiyorum, (Yol igin,
«gitmek» . vas1tasile terciime edilir.) a'lp CJ, yukan kaldmyorum, yiikseltiyorum &1<06-CJ [3], i1?itiyorum, dinliyorum apX·CJ, hiikmediyorum, hiikiim siiriiyorum (Gen.) £i\auv-CJ, sevkediyorum, siiriiyorum ~aux6:l:-CJ, hareketsiz. kahyorum, susuyorum o!KTEf p·CJ, ac1yoruQl 6rri\fl;-CJ, silahlandmyorum 1)/3pfs-cv, tahkir ediyorum To miµElov, i~aret, bayrak 0 av6pCJrrOc;, adam, insan o irrrroc;. at, beygir 6 crTpcXT6c;, ordu vOv (zarf), ~imdi
Fiili
ALISTIRMA VII. A. 1. fipX·E.
fl1
(1] Eski Yunancada «adam», «$ey» gibi isimler ekseriya terkedilebilir. Mesela: ot vOv =.;.; $imdikiler. ot E:v TQ olI
==
TCx EV TQ o!Kfc;c = e'odeki $egler. [2] Avrupa Dillerinde c;ok gec;en bu Fiilin (have, avoir, haben v.s.) Tiirkc;edeki kar§1hg1 «var» kelimesiyle ifade edilmektedir. Mesela : 8oui\ouc; E.xcv = kolelerim vardir.
8oui\ouc; ouK E.xcv = kolelerim goktur. (SJ cXKOUCV ses igin Accusativus. sesi c;1karan ic;in, Genetivus ahr.
- 3i _;_ O:px-oµEv. 3. ot ToO KptToO 600:\01 fl:\cxuv-ov Touc; '(mrouc; de; T~v Kc0µriv. 4. 6 Ko:Mc; vwvfac; flyyE/\:\c: T~v EV T4) TrEOtctl µaxriv. 5. 0 TWV nEpaC:iv 0-TpO:TrJYOC,: WITAl~-c: TOU<; tv TOl<; TIAOtOI<;. 6. 6 0-TpO:TrJYO<; ~PE Ta ariµdo:, ol yap ntpao:t E-q>wy-ov. 7. ~auxo:~ov ot EV T~ ayop~, ~KOU-OV yap TWV KplTWV. 8. Ol EK TWV TIAOlC.VV VO:UTCXI uf3p1~-ov Tolic; tv T~ Kc0µ1]. 9. WITAl~-oµsv TOV 8~µov, ot yap auµµa:xo1 OU TIIO"TOl ~ao:v. 10. Ol vOv ITOAlTCXl OU TIIO"TEU-OUO'I To'ic; T~<; xc0pa:c; Srnlc;. 11. OU µ6vov Ol O'Tpc:mC:irnt 6:1\:\a !
B. 1. Yukarda verilen biitiin Fiillerin $imdiki Hikaye · Zamanlarmm I. ci $ah1slanm veriniz. 2. Evin kap1lan Perslerin ordusu - Ovadaki adam. 3. Yol koyiin ic;ine gidiyor, b~nun ic;in kap1lan kapatacag1z. 4. Vatanda~lar c;ar!?1da hakimin kolelerini tahkir ·ediyorlard1. 5. Ovadaki nehirler dii~m'!-n ordusuna mani olacak. 6. Onlar vatanda!?lan silahlandmyorlard1, c;iinkii askerlere itimat etmiyorlard1. 7. Persler yalmz karada, degil, fakat aym zamanda adalarda da hiikiim siiriiyorlard1. 8. Koydekiler Pernlerin miittefiklerine inanm1yorlard1. 9. Gemilerdeki gemiciler adalarda bulunanlara ac1yo_rlard1. 10. Onlar diyorlar ki, h1rs1zlar ~imdi komutanm evindedirler. 11. $imdiki komutanlar sava~tan once kurban kesmezler.
SIFATLARIN DERECELERi Ti.irk~ede «daha», «en», «gaget» kelimeleri ile derecelendirilen S1fatlar, Eski Yunancada §U ~ekilde te§kil edilir:
Derecesiz Sifat
Ostun Derece
6E:1v6c;;,
6E1v6-n:poc;;,
acaip, korkun<;
daha acdip, daha korkunr;
cro<1>6c;;,
O"OcJ·TEpO<;,
akzllz, bilgin
daha akzllz
Eniistiin Derece OE l VO-TO:TO<;, en acaip,
gayet korkunr;, O"OcJ TaToc;;, en akzllz,
gayet akzllr .. Not.-Derecesiz S1fatm (-oc;;) dan evvelki hecesi k1sa ise,
S1fatm Ostiinliik ve Eniistiinliik Dereceleri te§kil edilirken (-oc;) un ( o) harfi uzayarak · ( v:i) olur. Bu kaide tatbik edilirken,
iki veya ikiden fazla Sessiz harften once bulunan k1sa Sesliler uzun say1hr; boylece, AErrT6c;;, hafif, ince, AErrT6TEpoc;;, AErrT6TaToc;;.
S1fatlarm Ostiinliik Derecelerinin c;ekimi tiplo 6f rn1oc;;-a:-ov S1fatmm 'Cekimi gibi, ve Eniistiinliik Derecelerinin Cekimi de rnA6c;;-~-6v S1fatmm c;ekimi gibi yap1hr.
ZARF Eski Yunancada birc;ok S1fatlann-Tekil Genetivus'Ianmn son hecesini (-v:ic;;) a c;evirmek suretiyle Zarflar te§kil edilir. Mesela:
- 33 :_ Sf. ao<1>6c;, aooO = akzllz, bi/gin Zf. aowc; akzllzca, bilgince Zarflarm da S1fatlar gibi Oereceleri vardir. Bir Zarfm Ostiinliik Oerecesini yapmak ic;;in Ostiinliik Oerecesi yap1lm1§ bir S1fatm Cinssiz §eklinin Tekil Accusativus unu almak kafidir. Mesela : aoq>-wTEpoc; aoq>-wTEpov
= daha akzllz = daha akzllz bir $ekilde
Bir Zarfm · Eniistiinliik Oerec'esini yapmak ic;;in Eniistiinliik Oerecesi yap1lm1§ bir S1fatm Cinssiz §eklinin <;ogul Accusatfous'unu almak kafidir. Mesela : aocp·wTcxTOc; aocp-c.:lTcxTcx
= en akzllz = en akzllzca
KURALSIZ SIFATLAR Eril Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
Di§il
µEycxc; µEycxv µEy6:i\ou µEyai\0
µEyai\Y] µEyai\Y]V µc:y6:i\Y]c; µEyai\t;t
Cinssiz µEycx, Biiyiik µEycx µc:y6:i\ou µc:y6:/\0
<;ogulu bildigimiz ~ekilde yap1hr: µEy6:i\01, µc:y6:/\cx1, µc:y6:/\cx v.s.
Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
Eril
Di§il
Cinssiz
TIOAUV
rroi\M
rroi\Uv
Tioi\i\~v
rroi\u, <;ok rroi\u rroi\i\oO TIO AA~
rroi\i\oO
TIOAA~<;
Tioi\i\~
rroi\i\1J
c;ogulu bildigimiz Eski Yunancada ilk Ad1mlar
~ekilde
yap1hr: rrof..i\o 1-rroi\i\cx f-rro/..i\6:
.:._ 34 -
Not. Bazen TioALic; S1fatmm Cinssizi, yani TioM §ekli bir Zarf olarak cia kullamhr. = <;ok, epeyi, bir haylz.
KELiMELER L\ap6c;-6:-6v, ne~'eli TI/\oua1oc;-a-ov, zengin. Xptjatµo<;-l'}-OV, faydah. xa/\rn6c;-tj-6v, gii<;, mii~kiil, zor.
fl, -den -dan (Bk. Not). 6 TIOAEµoc;, harb. Kai, ve; de, da, dahi, keza, hatta, bile, yine. 6 Myoc;;, soz.
r
µET6: (Edat)
(Acc.) -den sonra. ile beraber
L(Gen.)
(Acc.) -e dogru, istikametinde, kar~L (Gen.) -den, dan (umumiyetle bir insan i<;in). { (Edat) (Dat.) -e ilaveten, yakmmda. 1Tp6c;
l
Not.____:=- iki ~ey birbiriyle dogrudan dogruya mukayese ···-----edllli:§_eiya (fl) -kullamlabilir ve bu takdirde her iki isim de aym Halde bulundurulur, yahutta ikincisi Genetivus Halinde (ii) siz kullamhr. Mukayese dogrudan dogruya yap1lm1yorsa, yani Dolayh ise bu takdirde (fl) kullanmak laz1mdir ve her iki isim de aym Halde bulundurulur. Mesela : r Komutan ha.a O"TpaTY}YO<; aocpwTEp6c; EO"T l TOU KP ITOU { = k zm den d a h.a 6 O"TpaTY}YO<; aocpwTEp6c; EaTlV ·~ 6 Kpntjc; l ll zd zr. a,a Xpl'}atµWTEp6v EaTt T0 1
ALIS TIRMA VIII.
A. KVJµCJv
1. El<;
ol 1TAOUO"lWTaT01 Tc0v TIOAtT&v £-cpwy-ov EK Tc0v ' , m , ' , Tac;; vricrouc;, OU' ,.yap E-1Tl0"TEU-OV Tole;; EV T0 TI/\0!0
-
35 .-,-•
vo:LiTcxt<;. 2. laxup6n:pol datv ol vscxvlcxt Twv TOO aTpo:niyoO 6olii\c.vv, £xouat yap "01ri\cx 1WTCXTOI xo:i\E1TW<;; 1TEIS-ouat Tt)v EKKAYJO"lCXV, 6 yap 8Rµo<;; ou maTEU-EI Tot<;; vOv aTpCXTYJyo'i'<;;.
B. .1. Adalardaki insanlar biiyiik ovadakilerden daha kuvvetlidirler. 2. En zenginlerin c;ogu dii~mana hediyeler yolluyorlard1. 3. Biiyi.ik harbden sonra perslerin gemileri .:memlekete dogru kac;1yordu. 4. Onlar diyorlar ki, o halktan ziyade askerler i<;in daha giic;tiir. 5. ~ehir meydanmda <;ok ve giizel evler vard1r. 6. Dii~man ~imdi yalmz adalan degil, fakat ayni zamanda karapan;as1m da hiikmii altmda bulundurmaktad1r. 7. Gemilerdeki gemiciler ovadaki askerlerden daha faydahdirlar. 8. Kolelerin c;ogu vatanda~lardan ziyade miittefiklere sad1k idiler. 9. Kaledeki adamlarm en akilhlan denize dogru kav1yorlard1. 10. Hakimin. koleleri atlan biiyiik nehire dogru gotiiriiyorlardi. i~ARET
SIFATLARI
Eski Yunancada i§a:ret S1fatlar1 ~unlard1r <6-8E, ~-62, To 8s = bu, $U, a$agrdaki, buradaki goriinen. oihoc;, o:uTYJ, To0To = bu, adz ge<;en, zikredilmi$ olan. EKE'lvoc;, E1
Bunlann kullamh~1, diger S1fatlann kullamh~mdan §U noktada farkhdir ki, Articulus'un vas1flandmlan ismin hemen oniinde bulunmas1 ~arttir, t§aret S1fatmm oniinde bulunamaz. B~ylece, «bu kOle» yi terciime etmek i~in:
- 36 -:-ouToc;
o 8o0Aoc; veya o 8o0Aoc; ouToc; denir, 8o0Aoc; veya o 8o0Aoc; o ouToc; denmez.
o ouToc;
Yukarda ge<;en S1fatlar aym zamanda Zamir olarak kullamlabilir; yine bu takdirde Articulus Have edilemez. Mesela: o'(8E, (bu adamlar) To:0To:, bunlar, (bu ~eyler). TouTou = bunun; EI
Eril Tek. Norn. Acc.
Gen. Dat.
oihoc; TOUTOV TOUT OU TOUT(fl
Di~il
Eril
Cinssiz
TOUTO O:UTYl TO:UTT]V TOUTO TO:UTl"jt; TOUTOU TOUT(fl TO:UTl:J
Tek. Norn. Acc.
Gen. Dat.
Tes. N.A. G.D.
TOUT(fl TOUTVJ TOUT VJ Tes. N.A. TOUTOIV TOUTOlV TOUTOIV G.D.
<;og. Norn.
OUTOl TOUTouc; TOUTVJV TOUTOtc;
Acc.'
Gen. Dat.
o:UTO:l TO:UTo:c; TOUTVJV TO:UTatc;
Di~il
'oOE ~OE TOVOE T~VOE TOUOE T~O"OE T4)0E TfjOE
TOCE TOCE TOUOE T4}0E
TWOE TWOE TWOE TOtVOE TOtVOE TOtVOE
TO:UTO: <;og. Norn. o'(OE TO:UTO: TOUO"OE Acc. TOUTVJV Gen. TWVOE TOUTotc; Dat. · TOtaOE
EI
Cinssiz
o:'(OE TcXO"OE TWVOE TO:taOE
·TaOE TcXOE TWVOE TOtO"OE
-
37-
NiSPET ZAMiRi '6c;, fl, '6
Eril
Di~il
= ki bu, ki o
Cinssiz '6 0 OU
ki bu, ki 0 ki bunu, ki onu ki bunun, ki onun ki bun a, ki ona
Tele Norn. Acc. Gen. Oat.
'6c; '6v OU
flv Y]c;
~
~
~
Tes. N.A.
w
w
w
G.D.
oTv
oTv
oTv
ki bunlarm her ikisi, -sini ki bunlann her ikisinin,- sine
o'(
a'(
ouc; c0v oTc;
&c;
& & c0v oTc;
ki ki ki ki
<;og.Nom. Acc. Gen. Oat.
fl
c0v ate;
.,,
bunlar, ki onlar bunlan, ki onlan bunlann, ki onlarm bunlara, ki onlara
Halinde, Nispet Zamirinin baz1 ~ekilleri benzemektedir. Maamafih ~u fark var ki Nispet Zamiri daima bir Ton i~areti ahr. Nispet Zamirinin ait oldugu isim veya Zamire onun Mercii=antecedent (yani, once bulunan) denir. Nispet Zamiri, Merciin Say1 ve .Cinsini ahr; Hali ise, kendi Ciimlesinde gordiigii i~e gore tesbit olunur. Mesela:
Nominativus
Ar~iculus'un ~ekillerine
EV Tfj KWµlJ 1TOAA0l 800/..of Elcnv, ouc; 6rrf..fsoua1v Ol 'A6rivo:lo1
=
Kogde birt;ok koleler vardzr ki bunlarz Atinalzlar silahlandzrzgor. Bu Ciimlede «ki bunlam demek olan Nisbet Zamiri ouc;, Merci olan 800/..01 'nun Say1s1m (<;ogul) ve Cinsini (Eril) almaktad1r; Hali ise, ouc; kendi Ciimlesinde 6rrf..fsoua1v Fiilinin Ti.imleci (bunlarz) oldugu i<;in Accusati7JUs'tur. Su Ciimlelere de dikkat ediniz: 6c'.0po: T0 aTpO:Tl"JY0 1TEµrroµEv, oc; apXEl TOU Tc'.0V auµµaxc.uv aTpo:ToO = Komutana hediyeler gonderigoruz ki o miittefikle-
rin ordusunun
ba~zndadzr.
-
38 ___;·
TioMouc; cpL\ouc; £xoµEv, o'fc; mcrTEuoµEv
= Birc;ok arkada$-
larzmzz vardzr ki bunlara_ itimat ediyoruz.
Tiirkc;ede bulunmayan bu Nispet Zamirini terciime etmek ic;in, yukanda gec;en "ki bu,, "ki o,, ifadeleri her. zaman yetmemektedir. gk.seriya, bu Nispet Ciimleleri, "olan,,, "oldugu,,, "yapan,, "yaptzgz,, gibi ifadeler vas1tasiyle terciime edilir; Mesela yukanda verilen birinci misal §Oyle terciime edilebilir: "Koyde Atinalzlarzn sildhlandzrdzklarz bir<;ok koleler vardzr,,. ikinci misal de ~6yle: Miittefiklerin ordusunun ba$znda bulanan komut~na hediyeler gonderigoruz,,. Aym suretle:
ov
o6T6c; EcrTtv 6 6o0Aoc;
Serbest
£1\ucrcx
bzra k:tzgzm kole
budur. al aµo:sai O:c; £xoµEv
Xp~crtµo:t
OUK dcrlv
Bizde bulunan
arabalar faydalz degildir. 1TOAAO:l Kwµo:I ELCTIV EV TQ xwpq:
fie;
apxoucrtv Ol n£pcro:t
=
Perslerin hiikiim siirdii.gii. memlekette bir<;ok koyler vardzr. cpL\ov ·£xw 00 6 afaf\cpoc; TIAOUCTIO~ EcrTlV __:._ Karde$i zengin
( olan) bir arkada$zm vardzr.
Buna ragmen, boyle Ciimleleri E:ski Yunancaya kolay kolay terciime edebilmek ic;in, ogrencilerin ilk once bunlan "ki bu,, "ki o,, ifadeleri vas1tasiyle i;evirmeleri tavsiye olunur. Mesela, yukandaki son misalde, "Bir arkada$lm vardzr ki bunun karde$i zengindir,,. Aym suretle, "Serbest bzraktzgzm kole,,, "Kole ki bunu serbest bzraktzm,, olacak. NisRet Zamiri Edatlarla bitlikte kullamlabilir. Bu takdirde tabiatiyle, Nispet Zamiri Edatm ald1g1 Hal de bulunacaktir. Mesela: aih11 ~ xwpo:, EV Q 1TOAAO:l ELO'L KWµo:t, OUK EcrTL
µEy6:1'11
=
l<;inde bir<;ok koyler bub.man bu memlekek biiyuk degildir, (Bu memleket ki i<;inde bir<;ok koyler bufonuyor ). TO xwplov ES 00 £cpwyov Ol CTTpO:T lWTCXl lcrxupov iiv = Askerlerin ka<;~zgz kale kuvvetli idi, (Kale ki bundan askerler ka<;zyotdu).
-
39.-
Not. - (i.) Tiirkc;edeki "yapan,, "yaptzgz,, gibi ifadeler hareketin Zamamm kesin bir ~ekilde gostermedigi i<;in, bunlar Eski Yunancaya terciime edilirken Zaman dikkatle sec;ilmelidir. Mesela, "Serbest bzraktzgzm,, , §artlara gore, ya 6 8o0/\oc; ov Mw, ya ov €./\uov, yahut da ov €./\ucro: olabilir ; bu yiizden de "ki bu,,, "ki o,, ifadelerinin kullam~1 c;ok faydah olacaktir. ' (ii.) Tiirk<;ede Fiilsiz olarak kullamlan "ki,, de Eski Yunancaya Nispet Zamiri vas1tasiyle c;evdlebilir; bu halde, ·dµf Fiilinin ~artlara uyan k1sm1 ilave edilir. Mesela: · (ilKTc:fpoµc:v TOuc; 8ou/\ouc; ol EV T6 v~crc.p t)cro:v = Adadaki kolelere aczyorduk ( Adada bulunan kolelere). Maamafih ba~ka bir §ekilde de terciime edilebilir: Bk. s. 29-30. (iii.) Ayni suretle kulfamlan Nispet S1fab ve Zarflan ·vardir. Bunlar da ileride goriilecektir.
ALI$TIRMA VIII. A.
A. 1. TouT6 EcrTI To m8fov, EV ~ ~ µ6: ri t)v. 2. 6 KplT~<;; rro/\Aa £/\c:yc:v, o1'c; ouK ETitEUyov Ol cruµµo:xo1, rrpoc; Tc{) TIOTo:µc{) tjv. 8. 00To1 ol rro/\'i'Tai, ol µc:y6:/\o:c; o!Kfo:c; £xoucr1 Kai 1ro~/\ouc; 8ou/\ouc;, rr/\oucr1c0Tc:pof c:lcr1v EKEivC.Jv. 9. 6 &yyc:/\oc; oOTO<;;, oo mcrTc:uoµc:v Tole; Myo1c;, l\Eyc:1 '6T1 11crux6:~oucr1v ol rro/\Eµ101 µc:To T~v. µ6:xriv. B. 1. Gonderdigim kale sad1kti. 2. Gonderecegim kole sad1kt!r. 3. Siirdiigiimiiz beygirler kuvvetlidir. 4. Bizde bulunan silahlar giizeldir. 5. Atinahlarm hiikiim siirdiigii adalarda <;ok insan yoktur. 6. Atinahlann hiikiim siirdiikleri adalar4a, birc;ok dostlan vardir. 7. Bu haberi veren askerleri komutana gonderecegiz., 8. Ordunun ka<;hg1 koylerde bir<;ok dii~manlar bulunuyor. 9. Bayrag1 kald1ran ·askerler bunlardir; §Unlar ise,
-
40_-
yollad1gm1z habercileri tahkir ediyorlard1. 10. Evleri biiyiik (olan) vatanda~larm birc;ok koleleri vard1r.
KELI MELER diger, ba~ka. a;\;\01 ... a;\;\01, bit k1s1m ... 6tekileri. 'A611vo:loc;; -o: -ov, Atinah. /\o:KE60:1µ6v1oc;; -o: -ov, Lakedaimonia'h. ETrEI (Bag) [1], vaktaki, ne zaman ki, -digi zaman, -digi ic;in, -diginden. rrp6 (Edat), once (Gen.). rrp&Tov (Zarf), ilk once. fTIE1rn (Zarf), sonra. µiv ... oi, bir yandan ... diger yandan. &1'/\oc;; -11 -o,
616:
(Acc.) yiiziinden, sebebinden. (Gen.) arasmdan, ortasmdan.
Not.- µiv ... Bi, hafif bir tezat if a de eder. Birbirine tezat eden kelimeler Articulus ile beraber kullamlm1~sa, µEv ve oe Articulus'tan sonra konulur; fakat Articulus yoksa, µ£v te~kil
ve 5e tezat te§kil eden kelimelerin hemen arkasmda yet ahr. Bir ciimle terciime edilirken µev ihmal edilebir.· 6e = ama, fakat, diger taraftan, demektir. 8£, µ£v siz kullamlabilir, fakat µiv, ot siz kullamlamaz. [1] Tiirkc;edeki «-digi zaman, -digi i{~in» ifadeleri Fiilin Zamanm1 gostermedigi ic;in tTrEi Kelimesi kullamhrken ogrenci Ciimlenin Zamanma dikkat etmegi unubnamahd1r. Mesela :
ETt'El oi rroMµ101 EV Ti;l xc.vpl{}J dcr!v, 0:8uvo:T6v EcrTl ;\o:[3E.lv
a1h6 == Dii$manlar kalenin · ir;inde bulunduklarz ir;in onu zaptetmek imkanszzdzr. Halbuki bu Ciiinle maziye nakledilirse, T\irkc;esindeki «·digi ir;in» Ciimlesinin §ekli degi~medigi halde, Eski Yunancas1 :;iu §ekli alacakhr: Errd oi rroMµ101 EV T4) xc.vplCtl t)cro:v, 0:6uvo:Tov ~v /\o:[3slv auT6 = Dii$manlar kalenin ir;inde bulunduklarz ir;in zaptetmek imkanszz idi (ve Bk. s. 77, 151).
-
41--
ALI$TIRMA IX. A. 1. iiYE - fjKoucrE - EiXE - 'Tmu-crrn;; - rrd8-ETE £-Su-crac;;. 2. TOUT(i) - EKElvotc;: - ~6s ~ y~ - rnOrn Ta 6CJpa OUTVJc;. 3. EV T0)0E T0 rrol\Eµ4> oi µEV 'A8r]va'lo1 TOuc; vaurnc; TIEµrr-oucrtv, oi 6E J\aKE:8a1µ6v101 Touc;: crTpaTl~Tac;:. 4. µETa TaUTr]V T~v µaXl')v a/../..01 µEv £-cpwy-ov de; To lcrxupov XVJplov, a/../\01 6E: ~cruxas-ov Ev T0 µEya/\cp TIE6fcp. 5. ETIEI oov Ta0To: f]Kou-crav, oi EV T6 KWµIJ rrpWTOV µEv E-KAEt-crav Tac; rru/..ac;, E'ITEITa bE £-Su-crav T0 T~<;; xc0pac; 8E0. 6. TWV 60UA0JV, ouc; EV T6 olKlq. £x-oµEv, rroMol µEv mcrTol Elcr1v, EKdvcp OE ou mcrTEu-oµEv. 7. iiaav Ev T66E T6 Sa/\acrcrlJ Tioi\Aal Kat µEya/\at v~ao1 1 G:iv Tipfornv µEV oi n£pcrai iipx-ov, E'ITEITO: OE oi 'A8rivalo1. 8. OOTOl My-oucr1v <6n £-KEivo1 oi vwvlat lcrxup6TEpo1 }icrcxv Twv Ev T66E T6 v~crcp. 9. EV OE TOUT(i) wrrAls-oµEv TOUTouc; Touc; oou/\ouc;, oic; E-'ITIO"TEUoµEv, oi yap n£pcrat fl-1\auv-ov Touc; '{rrrrouc; EK T~c; Kc0µl']c;. B. 1. Bu koleler - $u adamlan - Bu memleketin - $u ovanm i<;inde - Bu §eyler. 2. $u hediyeler - Bu gemicinin - $u harbten once - Bu ~eylerden sonra -- Bu koyiin i<;ine. 3. Atinahlar karaya dogru ka<;1yorlar, Lakedaimonia'hlar ise takip ediyorlardi. 4. Bu adadaki insanlar ovadakilerden daha faydahd1rlar. 5. Oii§manm, kendisine hediyeler gonderdigi bu komutana inanm1yoruz. 6. Bu s1rada, baz1lan meclisi ikna ediyordu, bazilan da koleleri silahlandmyordu. 7. Bundan ba§ka, bu Atinahlar, ~u adalara da asker gonderiyorlardi. 8. Sizin takip etmekte oldugunuz §U askerler, §imdi bu memlekettedirler. 9. Komutan bunu i§idince §ehir meydanmdaki evlerin kap1lanm kapad1. 10. Gemilerde gemicilerin yanmda bulunan bu silahlar vatanda§lar i<;in faydah idi.
KATLAMA Eski Yunancada Katlama Fiillerin Ge<;mi$ Zamanz ile Ge<;mi$ Hikaye Zamanznda bulunur.
-
42 -
Katlama ii9 tiirlii yap1hr :
(i.) Fiil Govdesi (p harfi miistesna) dig·er Sessiz harflerden biri ile ba§larsa, bu ba§lang1<; harfini (E) Seslisi ile birlikte Govdenin ba§ma getirip tekrarlamahdir. Mesela : Govde Govde
:Au- , Katlama· : :AE-/\u- ; 1
Not.- Fiilin Govdesi (x, e, cp) Nefesli harflerinden ile ba~larsa bu takdirde Katlama §U ~ekilde. yap1hr : xopEu-c.v Su (..) cpuTEu c.v -
biri
Govdedeki x ba~lang1c; harfi K } Govdedeki e ba§lang19 harfi T olarak katlamr Govdedeki cp ba§lang19 harfi n _
Misal XopEU-C.V ~ KE-XOpEU- ; } Su c.v ~ TE-8u; olur. UTEU-C.V ~ 1TE-cpUTEU-;
(ii.) Fiilin Govdesi iki Sessiz ile (fakat bu iki Sessizden ikincisi "A, v 1 p olmamah) yahut ~' tV, ~ <;iftsessizlerinden biri ile yahut da p harfi He (fakat bu p harfi Katlama yap1hrken ikile§ir) ba!?larsa bu takdirde Katlama yerine Artma yap1hr. Mesela: 111cxf-c.v- Govde: tpat.'.i-c.v - Govde :
11TCX1-, Katlama: tpau-, Katlama :
t-rna1. E.-lJ.lau-
Not. - Fiil Govdesi iki Sessiz ile ba§lay1pta ikincisi "A, v, p harflerinden biri olursa Katlama yukarda soyledigimiz (i.) nci §Iktaki gibi yap1hr. (iii.) Govde bir Sesli ile ba§larsa Katlama,. tipk1 Artma yapilnn§ gibi Sesli harfin uzamas1 ile olur. Mesela:
apx-c.1 -
Govde: apx-, Katlama:
~PX-
43 ·Ge9mi§ Zaman ile Gec;mi§ Hikaye Zamanmm <;ekimi. Ge~mi§
Zaman
Ges:mi§ Hikaye Zamam
Yapil1§1. Kati.+ F. Gov. +-1
Tek.
1.
2. 3. Tes.
2. 3.
<;og. 1.
2. 3.
gozmii§ idim v.s. yahut c;oz idim v.s.
M-AU-KO: M-AU-I
E-AE-AU-KEIV veya Kf) E:-AE-M !
AE-AU-KCXTOV AE-AU-l
E:-AE-M I
AE-M-1
E:-AE·AU KEµEv \ E:~AC:-M KETE £-AE-M l
Not. - Sunu da hahrlatahm ki yukarda (i.) nci ~1kta Ge<;mi~ Hikaye Zamanz'nda Katlama'dan ba§ka aynca bir de A:rtma goriiliir. Fakat (ii.) nci ve (iii.) ncii §lklarda bu olamaz. Mesela: Gec;m. Zam. Gec;m. Hik. Zam.
EO"TpcXTEUl
degil de
EO"TpO:TEUKEIV, dir.
KELI MELER cpvTEU·VJ, (agac;) dikiyorum. rro:i8Eu-VJ, yeti§tiriyorum, terbiye ediyorum. [1] Aoristum 'clan· ay1rmak igin bu manalan vermek dogru goriilmii§tiir; fakat bu Zaman da Aoristum gibi ekseriyetle Tiirkgeye c;ozdiim v.s. §eklinde terciime edile bilir.
-44XOpEU·C.V, danS ediyorum. Kpou-c.v, vuruyorum, <;arp1yorum, itiyorum. TITcxf-c.v, sendeliyorum, hata ediyorum. ljJcxu-c.v, elle dokunuyorum.
£n (Zarf), hala, gene, elan, bundan ba~ka. cxl crrrov6cxl (<;og. 1. nci <;ek.), miitareke. TO 8£v8pov, aga<;. f18ri (Zarf), arhk, onceden, zaten, daha 1?imdiden. 6 1
ALI~TIRMA
X
A. 1. Kallamalanm yapm1z: KOTI-
pm- rrcxu- KAEl- 8u-13f..a!3- ljJEu6- orrAtS-Tay- mpay- KptKc.vf..u- rrpcxy- O'KEUcx6- pc.v- xc.vpt6- ayyEf... 2. TE8U1UTEU-1EUY·OUO'lV EK TOU xc.vplou. 7. Ta '6rrf..a &. EV Tole; rr/\ofotc; EYx-oµEv xpricrtµWTEpcx Yjv Tole; TIOAEµlotc; 'fi Tote; cruµµ6:xotc;. 8. 6 vOv rr6AEµoc; TIE-rrcxlow-KE Tove; vEcxvlcxc;, rrtcrTEu-croµEv oov TouTotc;. 9. TIOAAOl µ£v TC:iv EV TlJ ayop<;< fl1UTEU-Kcxc; fl6ri µEy6:Aa E.crTi KO:t Ko:A.6:.
cXVUT~ alpE-
B. 1. Durdurmu~ bulunuyorduk - KapatmI§ bulunuyorsun Terbiye etmi§ler - Aga~ dikti idiler. 2. Onlar diyorlar · ki, vatanda§larm en zenginleri memleketin i9ine <;ok agac; dikmi~lerdir. 3. itimat ettigimiz bu adamlar miitarekeyi feshettiler, onlar ise hala Atinahlara sad1khrlar. 4. Perslerin adalardaki
-
45-
vatanda§lara yollad1klan bu hediyeler vok ve faydahd1rlar. 5. Onlar diyorlar ki, yalmz Atinahlar degil, fakat aym zamanda Lakedaimonia'hlar da gemilerdekileri silahland1rmaktadirlar. 6. Bunu i~itince, evin kapilanm kapatt1lar, zira halka itimat etmiyorlard1. 7. Bundan ba~ka komutan, dii~manm memleketin ic;erisinde oldugu haberini veriyor. 8. Gemiciler evlerinde sessizce oturuyorlard1, fakat askerler vatanda§lan tahkir ediyorlard1. 9. K1zlar bah.c;ede clans ediyorlard1.
FiiLLERDE UZAMALAR Govdeleri (o:-c:·o) Sesleriyle nihayet bulan Fiillerin ($imd. Zam. ile Simd. Hik. Zam. mi.istesna) diger biitiin Zamanlarm te~kilinde bu (o:-c:-o) Seslileri Uzama'ya tabi tutulur. Mesela : Govdenin en son o: Seslisi ri olur E 0
ri c.v
Misal : $imd. Zaman
Gelecek Zaman
Aoristum
Ge<;mi§ Zaman
Ttµ6:-c.v Ttpfi-crc.v £-T1µ11·cro: TE-Tlµri-1<0: cp1A£-c.v tM-crc.v t-q>l/\11-cro: m-q>l/\11-1<0: oriM-c.v 611/\w-crc.v t-8fi/\VJ-cro: oc:-ofi/\c.v-1<0: Not.- Fiil Govdesinin son Seslisi (o:) olup da kendisinden evvel bir (p) Sessiz harfi yahut bir (1) varsa bu takdirde bu (o:), (ri) Seslisine <;evrilmeyip, sadece uzun ~ §eklinde
kendini gosterir. Mesela: 8p6:· crc.v
£-6po:-o-o:
8£ 8pa-1
BiLE$iK FiiLLER Eski Yunancada c;ok hallerde iki kelime b.irle~erek Bile:jik FiiHer meydana gelir. Ekseriyetle bunlardan birisi Edat olur.
-
46 -
Mesela : a1T0~1TEµrr(,) = uzaga gonderiyorum, nya gonderiyorum.
E:I<-1TEµrr(,)
= dz$a-
Bilef,?ik Fiil te§kil edilirken esas Fiilin oniine getirilen kelimenin son Sesli harfi, Sesli harfle ba~hyan bir Fiilin oniinde dii§er. Mesela :
' +:Jfa.ye,) = a.rr-ay(,) ' , ;
arro
Yalmz TrEpl ve rrp6 kelime]eri bu kaidenin Mesela:
d1~mda
kahr.
m:p1-ayy€.J..A(,),
Esas Fiilin ba§mda Sert Nefes i§areti bulunursa ve bunun oniine kablan · kelimenin son Seslisinden evvel rr veya T harfleri Varsa, bunlarm kayna§masmda 1T harfi q> Ve T harfi de 6 olur. Mesela: arro-alp£(,) 1
=
acp-a1p£w.
= Ko:6·a1p£w.
BiLE$iK FitLLERDE ARTMA VE KATLAMA Bile~ik Fiillerde Artma ve Katlama (rrp6 ve m:pi kelimeleri miistesna) Bile~ik Fiil te~kiline yanyan kelime ile as1l Fiil arasma girer; ve burada da kaideye gore, as1l Fiilin oniine eklenen kelimenin son Seslisi Artma keyfiyeti kaq1smda dii§mek zorunda kalacaktir. Mesela :
$imdiki Zaman rrµoa-1
~imdiki
Bik. Zaman
Ge4;?mi§ Zaman
rrpoa~€.-1
rrpoO"-KE- KpOU•!(C(
da-~yyEi\i\ov
da-~yyEAKO:
arr-E-Kci>i\U-OV cm-r;y6pw-ov
arro-1
ts-£-i\u-ov
Not.- £v ve auv kelimelerinin Bile§ik Fiil te§kili s1rasmda tabi olacaklan degi§ildigi daha ileride gorecegiz.
-
47 .:..,....
KE Li MELER galip geliyorum, yeniyorum. 0:81KE·w, haks1zhk ediyorum, haks1zhga ugrahyorum. oou.M-w, esir ediyorum. rrotE-w, yap1yorum. £:111116-w, cezalandmyorum. 6pp6:-w, harekete ge9iyorum, f1rhyorum. E:1<-rreprr-w, di§anya yolluyorum, kovuyorum. arro-6v~CJK·0J, olilyorum. E:m-f3oui\di-w (Oat.), kuyusunu kaz1yorum, birinin aleyhinde plan haz1rhyorum, yolunu bekliyorum. da-f36:i\i\w (de;), istila ediyorum. rrpoc;-j36:i\i\w (Oat.), hiicum ediyorum. rrc:xpc:x-aKc:uc:xs-w, haz1rhyorum.
v1i
Not.- 6 pEv . . • 6 OE 9ok defa isim olarak kullamlabilir. Mesela: 6 O"TpC:XT!"JYO<;; &yyc:i\ov 1TEj11TEI rrpoc; TOV ofjµov, 6 ot Tl)v p6:x11v O:yyEi\Ac:1 = komutan halka bir haberci gonderiyor, o da muharebeyi bildiriyor. 6 pE:v •. ; 6 OE= birisi. '. . obii.rii de. ol µE:v ... ol 8€:.=ha~ zzlarz • . . digerleri de, obiirleri de; bazzlarz ..• bazzlarz da, manalarma gelir.
ALI$ TIRMA XI.
A. 1. VlK6:-w, O:ol!d'.-cv, ooui\6-cv, 1TOIE-0J, s11µ16-w, opp6:-w, Fiillerinin Gelec., Aor., Ge~mi~ ve Geym. Hik. Zamanlanm veriniz. 2. EK-rrEµrrw, O:rroSv~aKw, da-f36:i\i\w, rrpoc;-f36:i\i\cv, Fiillerinin $imd. Hik. Zam. lanm te§kil ediniz. 3. Kai µna Tc:xOrn ol 'A 611vc:xlo 1 t-vl 1<11-ac:xv Touc; E:v Tai c; v~ao 1c; Kai E:-ooui\w-acxv rroi\i\ouc; TC:lv O:v6pwrrwv. 4. 6 oov aTpc:xT11yoc; rrc:xp-E-CJKELic:xs-c: To:0Tc:x Ta rri\ola, ol yap rroi\Ep101 f]811 da-Ef3c:xi\i\ov de; Tl)v xwpcxv. 5. Ola rnOTc:x ou p6vov E:rr-c:-j3oui\w-ov da-t-13cxi\i\ov Tole; KptTo:lc;, O:i\i\a Kai
E£-€.-m:µrrov TOU<; TrAOUO'l(A)TaTouc;; TWV TrOAlTWV El< T~c; xwpcxc;;. 6. OU TrlO'TfUO'OµEv TOUT(i) Tc'.;J KplTQ, T]611 yap ~811<1')-KE rroMouc; TWV EV TQ KWµlJ. 7. µe:Ta E-KElVT']V T~V µ6::Xl']V Ol µE:v arr-€.-Svl']O'KOV EV T0 m:8f0, ol 8E: E:-cpwy•ov µe:Ta Tc0v auµµax(A)v .. 8. EITEL 8E. TCX0Ta fjKou-aav rrpWTOV µ£v wpµri~acxv e:Lc; Ti}V ayopav, ETrElTCX 8£ E-KAEl-O'CXV Tac; rru.Acxc;;. 9. o! EK TWV TrAOl(A)V VCXUTCXl ul3p1~-ov Touc;; E.v T~ v~a(i), ol 6£ ~auxa~-ov Kai rrap-e:-aKe:ucx~-ov Tac; 6:µ6:£cxc; O:c;; Eix-ov.
B. 1. Onlar Perslerin memleketi istila ettiklerini ve vatanesir edeceklerini soyliiyorlar. 2. Hakimler, yalmz vatanda§larm en degerlilerini tahkir et mi yen, fakat aym· zamanda komutana da bir haks1zhk yapan bu adamlan cezaland1racaklardff. 3. Bundan sonra, gemicilerin bazilan §ehir meydanma f1rlad1, baz1lan da evlerde oliiyordu. 4. Bu arada, Atinahlar miittefiklerle birlikte Persleri biiyiik ovada maglup ettiler. 5. Bu adama itimat et-tik, fakat o buna lay1k degildi, <;iinkii meclisin aleyhinde planlar kuruyordu~ 6. Ostelik, gayet zenginler bir taraftan kaleye atlar yolluyorlar, ate yandan da gemileri hazlfhyorlard1. da~lan
ETKEN MAST ARLAR
Zaman
Mi sailer
Yapd1§lar1
"
Manala:r1
$imdiki Zaman
$imd. Zam. Gov.+-e:iv M-EIV
~ozmek, ~ozmekte
Gelecek Zaman
-O"EIV F. Gov. F. Gov.+ am Kat.+ F. Gov.
AU-
Qozecek olmak, ~ozrr iizere bulunme
.AO-crm
~ozmek
Aoristu.m Ge~mi§
Zaman
~KEVCXI
AE-AV-KEVa.t
olma
~ozmii§
bulunmak
Not.- Mastarlarda katlama muhafaza edilir, fakat Artma yoktur (Bk. s. 29 not).
MAST ARLARlN KULLANILMASI 1. lsim olarak: a8uvcn6v EO"TI TOUT!:\) 1TIO"TEU-EIV -= Bu adama inanmak imkanszzdzr. lArticulus ile Mastarlann k.ullamlmasm1 ileride gorecegiz.l 2. Prolatif (1) olarak: ouK £8£1'oµEv TOUT!:\) 1110-TEUEtv = adama inanmak istemiyoruz. 3. Dolayh Emir Ciimlelerinde 1
TioAITac; maTEuz1v
=
(menfisi
µ~
Vatanda~larzn
Bu
ile yap1hr): inanmalarznz
emrediyor. 4. Dolayh ifadelerde (menfisi ou ile yap1hr): Ozne Accusativus'ta, Fii1 ise Mastar Kipind~ olur.' Mesela : ayy£i\AE1 Touc; n£paac;
8tr.0KEIV
= Perslerin takip ettigini
bildirigor.
Not.- Boylece Dolayh if ade muhtelif ~ekillerde yapilabilir. Onceden ge<;en Atycv '6Tl den ba~ka diger ~ekilleri de ileride s1ras1 geldik<;e goriilecektir.
MASTARLARIN ZAMANLARI ~imdiki
Zaman Mastan ile Aoristum Mastan :
Oratio o:~>l iqua Y ani Dolayh Ciimle (Accusati vus ve Mastar) miistes:rn, Aoristum Mastarlanmn Ge9mi;? Zama1~la alakas1 yoktur. Aoristum Mas tan, kat'1 ve muayyen bir hareketi ifade eder. Halbuki .'.$imdiki Zaman Mastan devamh yahut tekrarlanan bir h3reketi gosterir. Gelecek Zaman Mastan :
iimit Bu Mastar Oratio Obliqua'dan ba~ka Omlsc.:i ediyorum; µ£\/\cv = niyetin.degim, azmindeyim, yapmak iizere bulunuyorum, Fiillerinde i so:1ra kullamhr. [1]. Yanma bir Mastar getirilmedikc;e manas1 beraber kullanilan Mastara Prolatif denir. Eski Yunancada ilk Ad1mlar
tam olm1yan bir Fiille
Gevmi~
Zaman Mastan, tamamlanm% nihayet bulmu~ bir hadiseyi ifade eder; ve vok hallerde de bu hareketin neticelerinin devam etmekte oldugunu gOsterir.
KELI MELER KEAEU·c.v, emir ediyormfr, tenbih ediyorum. E6EA-c.v, istiyorum, raz1 oluyorum. voµl~-c.v,
zannediyorum, telakki ediyorum, addediyorum. EA1Tl~-c.v, iimit ediyorum. µEAA-c.v, yapmak iizere bulunuyorum, azminde bulunuyorum, niyetindeyim. Eivm (Eiµl'nin Mast.) olmak. 5£1 ( ~ah1ss1z), icap eder. XPii ( ), laz1md1r. 5uvaT6c;-i}-6v, kuvvetli, kudretli, muktedir, miimkiin. aOUVaTO<;·OV, kuvvetsiz, iktidarSIZ, zay1f, imkailSlZ. ftq>ri, dedi, soyledi.
Not.- (i.) Ciimle
te~kilinde 8£1
ve XPii Fiillerinden sonra daima bir Accusativus ile bir Mastarzn gelmesi ~arthr. (ii.) Etl>TJ den sonra da gene Accusativus ve Mastar kullamhr; fakat Myc.v = "'soyliiyorum,, Fiilini miiteakip derhal bir '6T1, "ki,, ve sonra da bir Hnber Kipi gelmelidir;
ALI.STIRMA XII A. 1. KC.VAU-O"EIY - 81c:lK-EIV - 1TE1TOll'}·Ki}vai - VIK~O"a:t fX-E1v. 2. 1TE1TOlTJ·Kac; - ~8IKT]·crcxv - E~-E1TEµ1T-E<; -- T]y.:.oµEv TIEl6-E1c;. 3. o 8£ crTpaTT)yoc; E1TEi Ta0Ta i]Kou-o-Ev 1 E-K£1'.w-crE Touc;; O"TpaTtc:lTac; µ~ 81~K-EIV Touc; 1TOAEµlouc;;. 4. 810: Ta0Ta voµl~-oµEv
-
51 :__
EKElVOV TOV vc:av!av 1TIO'T6TaTOV e:lv,at TWV EV Tc'jl xcvplu,:>. 5. µETO. 6£ Ta0T.:x £-µe:/\/\-ov 8u-crc:tv Tole; Sc:olc;, ~/\ms-ov yap v1K~-cre:1v Touc; n£pcrac;. 6. OU 6uvaT6c; EO"TIV 6 O"TpaTllYOc; rrEIS-EtV TOU<; EV TQ EKKAl)O"l<:;c TOUTO 1TOl~O"at. 7. OU XP~ Touc; v~av!ac; uf3pls-e:1v TOuc; 6:~1cv-T6:Touc; TCJv Tio:A.1TCJv. 8. µETa .Taun1v T~v µax riv Ev6µ1s-ov Tov crTpaTriyov aocpc::nmov e:ivai TCJv EV TlJ yi;J. 9. E.cpri TOuc; 6ou/\ouc; a~louc; e:Tvat TCw µe:y6:/\cvv ~wpcvv. 10. E-KEAEU craµEv ouv Tov ve:avlcxv 1Ouc; ~O"UXcXS·EIV, Ol yap KplTat SrJµtW·O"OUO'I TOlJTOUc; Ol OU µ6vov uf3pls-oucr1 TOuc; O"Tpm1wouc; &Ma Kai E1Tl-f3ou:A.e:u•oucrl TQ EKKArJO"l<:;c.
B. 1. Su-cv, &611<£-cv, 6pµ6:-cv, E:mf3ou:A.e:u-cv Fiillerinin Gelecek Zamanlariyle Aoristum ve Ge<;mi~ Zam.Ian nm Etken Mastarlanm veriniz. 2. Vatanda~lar bunu yapmak niyetinde degildirler, c;iinki.i onlar, hakimlerin halka di.i~man oldugunu samyorlar. 3. Persler adalardaki insanlan esir edeceklerini iimit., ediyorlard1; bunun i<;in komutan bunu i~itince vatanda~larm koleleri silahlandirmalarm1 emretti. :--- 4. 0 dedi ki, rrii.ittefiklerin c;ogu sad1k idi, lakin onlardan baz1lan da Atinahla~~n aleyhinde suikast hazirhyordu. 5. Bu delikanlilan durdurmanm imkam yoktu, c;iinkii onlar, ~ehir kap1lanm 6nceden kapatm1~, silahlan da haz1rlam1~ bulunuyorlardi.. 6. Boylece, vatanda~ lann, kanunlann iyi ve hakimlerin de adil olduklanm dii~iin-{ meleri laz1mdir. 7. Askerler istirahat etmek istiyorlard1., gemiciler ise ~ehir meydamna firladtlar.
HABER KiPi EDiLGEN <;ATI, Vox Passiva $imdiki Zaman $imdiki Hikaye Zamam
Praesens lrnperfectum ~
$imdiki Zaman ~imd. Zam. Gov. i;oziiliiyorum v .s. <;oziiliiriim v .s. ~oziilmekteyim v.s.
Yap1h~1
Manas1
Tek. 1.
+
$imdiki Hikaye Zam am 0µ0:1
Art.
+ ~imd.
Zam. Gov. v .s. v .s. idim v.s.
~oziiliirdiim ~oziilmekte
M-oµa1 /\u-c:1 (yahut 1:1) AU-ETat
£-/\u-6µ11v £-M-ou '£-AU·ETO
Tes[ll 2. 3.
M-rnSov M-rnSov
£-M-rn9ov £-/\u-£aTT}V
<;og.
AV-6µc:8:x M-rnec: AU-OVTat
£-1'u-6µc:8o: £-M-rnSs £,..AU-OVTO
2. 1.
1. 2.
3. ancak
+
[1] Tesniyenin 1. ci ~ahsma ().u.6µe8ov) ~iirlerde gorebiliriz.
nadir rastlan1r ve onu da
$AHIS ZAMiRLE.Ri BiRiNC1 ~AHIS Ben
Tek. Norn. Acc. Gen. Oat. Tes. N.Acc. G. D. <;og. Norn. Acc. Gen. Oat.
iKiNCi ~AHIS Sen
£yw £µ£ µE £µo0, µou £µol, µ01 vw
au a£, ac: aoO, aou aol, ao1 aq>w
v~v
aq>~v
~µc:lc;
uµEic;; uµ&c;; uµ&v uµlv
~µ&c; ~µ&v ~µIv
0µ0:1
~oziiliiyordum
-
53
N·Jt.- (i.) £µE, £µo0, £µoi; cre croO, cro1 ~ekillerini Edat'lardan sonra ve Zamir ~iddetli ifade edildigi zaman kullammz. (ii.) C:yw'n.un Vocativus Hali yoktur; cr0'niin Nominativus Hali Vocativus olarak kullamlabilir.
KELtMELER 6 T~6 TDc;, tarz, suret, karakter. ~ v6croc;, · hastahk. ~. ~µ2.m,
giin.
ft j3ia 1 zor, ~iddet. ucrTEpaloc; -a -ov, ertesi. uTio, { (Acc.), altma. (Edat)
· (Gen.), tarafmdan, altmdan, altmda. (Oat.), al tma.
Not.- Eski Yunancada Dativus c;ok kere Alet, Sepep, Tarz, Fark Ol<;iisii [1] ve Zaman ifade. etmek ic;in kullamhr. Bir i~i yapan mevzu bahis oldugu zaman bir Edilgen Fiili miiteakip uTI6 ile birlikte Geneti vus Hali gelir.
ALl$TIRMA XIII.
A. 1. Kc.:>/..u-6µE8a ~y-no Tiau-wSE - £-m:iS-ou - . KEAEU-oVTat. 2. TI01~-crE1v - c.0pµl')-crav - Te-Su-Kac; c!:>KTElpoµEv - Kc.:>AU-ETE. 3. oornc; MyETo:i dvai 1TO~Aci) lcrxup6TaTO<;; Twv £v T~ K~µu veav1&v. 4. ftµElc; µev ou 6uvaToi foµEv Kc.:>ME.1v EKEivou.; Touc; vauTac;, uµac; 6e 6d 1TapacrKEU6:~-EIV TCx xcx).e:m~npov = r;ok daha zor, 1TOAA(j> XCXA£1T~'TCX'TOV = biiyiik bir farkla en zor.
=
- 54-XcXAE!TWTaTcx EO"Tl, au 6E: voµIS-EI rro/\/\C,l crocpwTEpoc; ETvat. 7. ol µEv £-611:.~KOVTO TOUT(}> T0' tpOTTC{) tmo TWV nipawv, Ol 6E: VOO"<{) O:rr,..£-Svrim<-OV EV TC,l xwpl<{). 8. £yw oov, ETTEl Ta0Ta rJKOUO".:X, OUK fj6Ef..-ov mcrTEU-EIV EKElVC{). 9. oi µE:v 'A8riva'i'o1 rrai6Eu-ovTai TOUT<{) T0 Tp6rr<{), oi 6E: J\m
B. 1. Bir <;ocugun hastahk yilziinden 6ldiigii, - ba~kalan nm da hakimler tarafmdan memleketten kovuldugu soyleniyor. 2. Onlarm, Atinahlara kar~1 ya.p1lan sava~ta, Lakedaimonia'hlardan ziyade Atinahlara <;ok daha_ sad1k kald1klan zannediliyordu. 3. Biz evde sessizce oturuyorduk, fakat siz koleleri silahlandmyordunuz. 4. Binaenaleyh Persler, adalar halkm1 bu suretle esir etmek niyetinde idiler. 5. Size itimat etmek istiyoruz, lakin bu adamm, hakimlerin kuyusunu kazd1g1 soyleniyor. 6. Bu gene;, Atinahlarm en bilginleri tarafmdan yeti~tiril.iyor. 7. Ertesi giinii, kolelere kale kap1lanm kapamalanm emir ettik, <;iinkii ekseri kimseler kaleden d1~an ka91yor ve ovada oliiyorlardi. 8. Onlar, komutamn askerler tarafmdan tahkir edildigini soyliiyorlar.
-
55 -
HABER KiPi EDiLGEN <;AT:, Vox Passiva Gelecek Zaman :
Futurum
Aoristum
I
Gelecek Zaman
Aoristum
Yap1h~1
F. Gov. + -8ri-croµa1
Art.+ F. G'"OV. +Qvf)Y
Manas1
<;oziilece~im
<;;oziildiim
Tek.
Tes.
I
I
<;og.
"""""""'
1.
/l.u-8~-croµcxt
2.
/l.u-8~-crEt-( crlJ)
3.
/l.u-8~-crETat
£-M-8riv £-M-8ric; £-M-8ri
2.
/l.u-8~-crrn8ov
E:-/1.u-SriTOv
3.
/l.u-6~-crrn8ov
E:-/1.u-S~TTlV
E:-M-6riµEv E-AU-6TlTE E:-M-S11crav
1.
/l.u-8ri-cr6µE6a
2.
/l.u-8~crrn9E
3.
/l.u-8~-croVTat
Not.- (i.) Govdeleri Sesli harflerle nihayet bulan baz1 Edilgen Fiillerin Gelecek Zamanlarz ile Aoristum'lanmn ~e kiminde e harfinden once araya bir a harfinin s1k1~hnld1g1 goriiliir. Mesela: crd-u:i - Edilg. Gelec. Zam. crE1-cr0~croµai, Aor. E:-crEl-cr6riv; a1
nµri-8~croµcx1, E:-nµ~-8riv.
(iii.) Edilgen Fiillerin Fevkalade Gelecek Zamanlarz ile Fevkalade Aoristum'lan ileride goriilecektir.
-
56
«09 $AHIS ZAMiRi
09iincii ~al11S Zamiri, Kuvvetli degilse; Nominativus llali miistesna, o:uT6v, ~v, 6 i$aret Zamiri vas1tasiyl~ ifade edilir.
TEKiL,
Di~il
Eril
Acc.
Gen. Oat.
o:uT6v o:uTOO O:UTc!) -
<;OGUL,
(onu) Cinssiz
~v -
6
~c; --
OU
6 -
cl)
Eril
Di§il
o:uTouc; O:UTWV O:UTOtc;
(onlan) Cinssiz
6:c; -
WV -
6: WV
a[~-
o[c;
i~aret Zamirinin Nominativus Hali (yine kuvvetli ·degilse) umumiyetle Tiirk9edeki gibi ihmal edilebilir. Kuvvetl i ise oOTO<;;, <66.::, EKE'i'voc; Zamirleri vas1tasiyle ifade edilir; bazen de 6 µEv, 6 6£ i~aret Zamiri olarak kullamlabilir.
KE Li MELER 6 Xp6voc;, zaman. 6 f36:pl3:xpoc;, yabanc1 (Yunanli olm1yan), barbar. KO:TcX (Edat)
r
(Acc.) g6re. Tov TivoTCxµ6v, n.:.:hir boyunca ( denize do ~-ru).
~l K::xTa
(Gen.)
a~ag1sma.
1
karadan. kara yolu ile. 1
Not.- Accusativus Hali Diiz Tiimlec;; olarak kullarnli§mdan ba~ka ~u ~ekillerde istimal edilir:
-
57 ·-
· (i.) Zam rn m '.iddeti gostererek. Mesela: 8trn giin miidJetince.
~µt,Jac;;=on
(ii.) Accusati-uus Cogn.atus olarak. Mesela: vl1<11v i::v11<11ai::= za]er kazandz. Bahusus Cinssiz S1fat ve Zamirler ile birlikle: rroMa fi8 I Kfl
ALl.~iTfRMA
XIV
A. 1. E-s11µ1w-8ric;; - VIKf}-8~0"El - VIK~-O"C:I - rrau-rn8c: -E-mx18c:u-811acxv. 2. µna BE: Tcx0Tcx ol Ev Trf~rrdpc.p E-8oui'lw-8riaav, ol yap f36:pf3a:po1 EVlKf)·aav cxuTouc;; KO:Ta yflv 1wl KaTa 86:1\cxaaav. 3. oornc;; ouv s11µ1c.v-8~0"ETO:l U1TO TWV KPITWV KO:Ta TOUTOV TOV v6µov, ~µi::lc;; yap voµls-oµEv CXUTOV E:xSpov Eivo:t Tote;; 1T0AlTCXlc;;. 4. ol EV TQ ayop(t 1TOAUV µE:v xp6vov OUK ~Sc:l'lov cXKOU-EIV TOU aTpaTf}yoO, ou yap E-rrfaTc:u-ov auT0, TE/\oc;; 8£ ol 1c.vT6:Tc.vv TWV • ASriv:xlc.vv. 9. rroMv µ£v Xp6vov ol nepaat ~px-ov TCXUTY)c;; -rile; xwpac;; TE/\oc;; 8£ E-VIK~8110-o:v urr6 TO)V auµµ6:xc.vv. B. 1. KC.VAU-c.v, 8ou/\6-c.v, aOIKE-W, VIKcX-CV, KAEl-W Fiillerinin Edilgen Gelecek Zam. ve Aoristum'lanm veriniz. 2. Koydekiler hergiin Per .derin gonderdikleri barbarlar tarafmdan haks1zhklar gordiiler. 3. Dii§man ordusunu uzun zamandir memleketin ic;inden gec;iriyordu, fakat en nihayet (buna) miittefikler tarafmdan mani olundu. 4. Bu hakim komutandan daha
akdlid1r, Iakin
vatanda~larm
ona itimad1 yoktur, <;iinkii onun
pek fazla haks1zhklar yaptigma inamyorlar. 5. Siz. binaenaleyh bu sebepler yiiziinden cezaiandmlacaksm1z, c;iinkii
kanunlar bize hakimleri
tahkir etmememizi emretmektedir.
6. Kalede 9ok kolelerimiz var, fakat onlan, sad1k saymad1-
-
58 _:
g1m1z I<;m silahlandirmak istemiyoruz. 7. Su adam bize haks1zl1k etmi~tir, bunun ic;in biz 6nu cezaland1racag1z.
HABER KiPi EDiLGEN <;A Tl, Vox Passiva Ge~mi§ Zaman Gec;mi§ Hikaye Zamam
Ge~mi§
Yap1h~1
Manas1 Tek. 1.
Perfectum Plusquamperfectum Ge~mi~
Zaman
Hikaye Zamam -µriv
Kati.+ F. Gov. +-µai
<;oziilmii§ bulunuyordum v.s. c;ozmii~ idim v.s. yahut c;oziildii idim v.s.
<;oziilmii~ bulunuyoum v.s. yahut <;oziilmu~Uindiir v.s.
3.
M-1\u-µo::t M-AU-O"at AE-AU-TcXl
E-/\c:-M-µriv E-M-i\u-cro E-AE-AU-TO
2. 3.
i\E-i\u-crSov M~f.u-aeov
E-M-i\u-crSov E-i\c:-i\U-aeriv
AE-AU-µE8a M-i\u-cr8E i\£-/\u-vi-m
E-Ac:-i\u-µE8a E-M-i\u-cr8E E-i\E-i\u-VTO
2.
1.
2. 3.
Not. - (i.) Govde!eri Sessiz harfler ile nihayet bulan Fiillerde bu Zamanlann Takz 'Ian biraz farkhdir. Bunlar ileride g6riilecektir (Bk. s. 88). (ii.) Fiillerin Gelecek Zamanlarz ile Aoristum'lannm <;;ekimi s1rasmda (6) harfinden once araya bir (a) s1ki~tmhrsa (bak sah. 55) bu Fiillerin Ge{:mi$ Zamanz ile Ges;mi$ Hikaye Zamanznda da gene bir (a) nm araya girdigi goriiliir. Mesela: O"E-O'EI cr-µat. rrau-w Fiilinin Edilgen Gec;mi~ Zamam 1Tg rrauµa1'd1r. (iii.) a, E, 0 Seslileri uzad ar. Mesela : v t I
-µm
ve
··µriv
vE-vl I
Tak1larmm oniinde
-
59 ~
HABER KiPi GELECEKTE GE<;Mi$ ZAMAN : Futurum Perfectum. Baz1 Fiillerin, Edilgen manada kullamlan, · Gelecekte Ge~ mi$ Zamanz da te~kil edilebilir. Bunun ic;in de o Fiilin Katlama'si almdiktan sonra Govdesinin sonuna -aoµai Takz'sm1 getirmek kafidir. Mesela: AE-l\u-aoµo:1, l\E-AU-alJ, AE-M-ano:1, M:.-l\uga6µc:8o:, l\E-M-aw8E, AE-M-aovrn1. Maamafih bu Zamana pek nadir rastlamr.
MOL Ki YET SIF A TLARI Bu S1fatlar, $ah1s Zamirlerinden yap1hr: 1. ci $ah1s :
2. ci $ah1s :
tµ~ -
tµ6v =
benim, henimki; = bizim, bizimki; a6c; - a~ - a6v = senin, seninki ; uµETEpoc; - uµETEpO: - uµETEpov = sizin, sizinki. tµ6c; -
~µETEpoc;
~µETEpO: -
~µETEpOV
Miilkiyet S1fatlan Articulus ile beraber kullamhrlar ve Tavsif S1fatlan gibi yer ahrlar. Bazen, bilhassa <;ogulda, Miilkiyet S1fatlan yerine $ah1s Zamirlerinin Genetivus'u kullamhr. Mesela :
1. ci Sah1s : 6 tµoc; 600,\oc; = "kolem,, , "benim kolem,,. 6 6oOA6c; µou = "kolem,,. 6 ~µhEpoc; 6001\oc; = "kolem!z,, , "bizim kolemiz,,. 6 6001\oc; ~µC)V = "kolemiz,, .
2. ci $ah1s :
6 aoc; 600\oc; = "kolen,,' "senin kolen,, . 6 8o0Mc; aou = "kolen,, . Ol uµETEpOI 8001\ot="kofeferiniz,, "sizin kofeferiniz,,. ot 6001\01 uµCJv = "koleleriniz,,.
Miilkiyet S1fatlarmm 3. cii $ahs1 ic;in o:uT6v $ah1s Zamirinin Genetivus'u kullamhr (Articulus ile isim arasma girmemesi ~artiyle). Mesela : 3. cii $ah1s :
TO 6C:>pov o:uToO
"hedigesi,,
-
60 ..:._
Bu tertipte, Miilkiyet Zamiri kuvvetli olamaz, = "onun hedigesi,, manasma gelemez.
yani, To
B&:>pov auTOO
Not.- Miilkiyet S1fatlannm <;ekimi tipk1 ayo:86c;-~-6v ve £1\suS:::poc;-cx-ov S1fatlannm <;.ekimi gi bidir.
KELiMELER 6 a8E/\6<;. karde~~ 6 l/\oc;, dost, arkada~. 6 86:vo:To<;, 6liim. & (Unlem), . ey. arr-£xcv, mesafesindeyim (Gen.). Ko:L. Kai, hem ... hem, de ... de .. avO: (Edat) (Acc.), boyunca, (a~ag1dan yukanya). Eu (Zarf), iyice, iyi bir ~ekilde.
Not. -
Genetivus Hali "esnasmda,, manasma gelehilir (devam iniiddeti degil). Mesela: ~µEpcxc; = giindz"idin ( giindiiz esnasznda). Bundan ba~ka "Ayrzlma,, da ifade edebilir. Mesela: ~ Xwµri TioM arrEXEI T~c; 8::xMaaric; = koy denizden uzaktadzr.
A. 1. K:E-KE,\W a:o. - ~51K11-11.::8.:x - s-~1iµfc.:i-a8::. E-T£8u-To. 2. E:-rr£µrr-ou - E.-ma1Eu-8ri - i::-n-:::18-ov - m:rrau•Kaµsv. 3. ~6ri /\£-/\u·vTcxt al arrov6cxl, ol yap rro,\£µ101 &y-ouat Tov aTp::xTov av.:X TO m:6iov l<:Xl rrpoa-1}&1\A-ouat Tel:> xcv,:::>fcp. 4. ~µE:lc; ouv voµl~-oµEv Tov 0:6s/\6v aou m aT6TaTov Eivcct, EO yap TIE-TI .:cf/SwTat UTIO T&:lv KplTWV. 5. ~ oiKla ~p.wv OU TrOAU arr£xs1 T~c_; 8.:x/\cXO"CJfl<;, ETid ouv TCXUTa •1:<0U· acxµ:=-:v, E-KEAEU-aaµEv auTOuc; ~aux6:s-Etv. 6. ~ µ£v ~µn£;:icx Kwµri OUK EX·Et TIUAO:c_;, fi 8£ uµETE;:>::X My-ET.:XI laxupoT6:T11 ETvm. 7. EV 6E: TOUT ol n£pa:xt KCXl Ol auµ-µo:xot auT&:>v Ela-E-p'.XAA·OV de; TfJV TCJV 'A8riv::xicvv xwpo:v. b. 8tex TCXUT::X OUK £6.::;\-ov ol v::::xvlcxt man:U-ElV Tole; v.
9.
61-
~µsic;
oov voµls-oµEv Kai TOUTOV KO:l Touc;; cp!i\ouc;; aurnO a£1ou:; So:v6:rnu. 10. OU 8uvo:TOV ~v ~µE.pccc;; EKTIEµTI-EIV TOV aov 8o0i\ov, ~ yap Sl.ipo: fl6ri t-KE·Ki\Ela-To. 11. ou 5EI ~µfo:; ~aux6:s E1v, w rroi\'i'Tm, 5E.-6oui\w-µE8o: yap urro TOUTc.Jv · Twv aTpo:Tri)'wv. 12. fl6ri E-TIE-q>Lin:u-To rroAi\a 8E.v6p:x rrpo T~c;; oiKlac;. dvm
B. 1. Benim karde~im - Senin evin - Bizim miittefiklerimiz - onun kolesi - onlann atlan. 2. rral.i-w, v1K6:-w, a611
-
62
HABER KiPi ORTA <;ATI, Vox Media
Biitiin Zamanlar. ~imdiki
Zaman
~imdiki
Hikaye Zamam
M-oµm
t-/\u-6µriv
(t1pk1 Edilg. <;at. nm <;ekimi gibidir)
(tipk1 Edilg. <;at. nm <;ekimi gibidir)
Para ile kurtanyorum v.s. » » kurtar1nm v .s. » » kurtarmaktay1m v.s.
Para ile kurtanyordum v.s. »
»
Aoristum
Gelecek Zaman
F. Gov. Tek. l. 2.
+ -aoµa1.
:\6-aoµm ;.\U-O"E I (au) AU·O"ETat
3. Tes. 2. 3.
M-aE.a8ov
M-aEaBov
<;og. 1.
Au-a6µE6a M-arn8E Au-aoVTat
2. 3. Ge~mi§
M-:\u-µai,
Zaman
(hpki Edilg. <;atinm <;ekimi g-ibidir)
kurtanrd1m v .s.
Art;
+ F. + Gov. + -a aµ riv E-i\u-a6:µ11v
t-i\U-acv t-i\Li-aaTo E.-M-aaa6ov E.-1'.u-a6:a611v t-i\u-aaµE8a t-M-aaa6.::
t-i\Li-aaVTo Ge~mi§
Hikaye Zamam
E.-/\E-M-µriv, (bpk1 Edil. <;ati-
nm <;ekimi gibidir)
ORTA <;ATININ MANASI Eski Yunanca Fiillerin ekserisi ya Etken <;atz da yahut da Otta <;atz da tasrif edilir. Mesela : E./\Tils-6), E8Ef.,-cv, Tipoaf36:1'.1'.-cv gibi Fiillerin Orta (:atz's1 yoktur. Diger taraftan, µ6:x-oµai, ylyv-oµm, E:px-oµai gibi Fiillerin de Et ken <;at1's1 yoktur.
-- 63 Maamafih baz1 Fiillerin her iki <;atl's1 da vardir. Bu takdirde Orta <;atz'nm Dolayh olarak bir Refleksif manas1, bulunur; yani bu, Oznenin kendisi ic;in bir ~ey yaphg1m veya bir §ey yaptird1gm1 gosterir. Mesela: Tropls-cv = tedarik ediyorum; rropls-oµai=kendim i9in tedarik ediyorum. yani elde edigorum. 6t6&crx-c.1 = ogretigorum; 6166:m<-oµcx1 - okutturuyorum (terbiye ettiriyorum).
Not. - Bir iki misalde "Orta <;atmm,, dogrudan dogruya, refleksif manas1 var gibi goriiniir. Mesela: "Aou-cv=yzkagorum; "Aou-oµm=kendimi yzkayorum, banyo gapzyorum, yzkamyorum. D~kkat.- (i.) Orta <;atz Zamanlannm <;eki~i (Gelecek Zam. ile Aoristum'u miistesna) tipk1 Edilgen (;atz Zam. larmm <;ekimi gibidir. (ii.) Orta <;ati Fiilleri Ge~i$li olabilir.
(iii.) <;ok defa, ,Simdiki Zamanlan Etken, Gelecek Zamanlan ise manaca Etken, fakat §eklen tamamen Orta <;atzdan Fiillere rastl~nabilir. Mesela: Simdiki Zaman cpe:uy-cv kapgorum. Gelecek Zaman cpe:u~o11m = kar;acagzm.
KELiMELER P.ou-cv,, y1kayorum (Acc.). /\ou-oµm, (Ort. <;at.) y1kamyorum. rrcxu-cv, durduruyorum (Acc.). rrau-oµm, (Ort. <;at.) vazgec;iyorum (Gen.). rrd9-cv, ikna ediyorum (Acc.). m:f8-oµcxt, (Ort. <;at.) itaat ediyorum (Oat.). (Simd. Zam. Gov. m:t8-, Fev. Aor. Gov. m8-). rropEu-oµo:i, (Ort. <;at.) yiiriiyorum. µax-oµm, (Ort. <;at.) dovii~iiyorum. ylyv-0µ0:1, (Ort. <;at.) oluyorum, meydana geliyorum,
doguyorum, vukubuluyorum. £px-oµo:i, (Ort. <;at.) geliyorum.
-
64 --
Not. - Eski Yunancada Sorn i~areti Ciimle sonunda bulunan Noktah Virgili (;) diir. Bu, tek ba~ma kafi derecede bir Sorn ifade edebilir. Fakat Soru keliineleri de kullamlmaktad1r. Mesela: apex -= mi, mz ? ap 't8£/\w:; ; = j stigor musun ? a,J'ouK fonv; = Degil midir? ap'ou:< E8£/\t:1c;; = istemiyor
musun? o{}Kouv; = Ogle ise, ( o lzalde) ... degil mi? o0Kouv E8£/\s1c;; = 0 halde istemiyor musun? &pa µfi veya µ&v; .apexµ~ E:8D,s1c;; = lstemiyorsun, degil mi? µwv t8D,s1c;; = lster misin acaba?
Menfi Sorularda « apa » ~ok defalar kaldmlabilir. Mesela: = istemigor musun?
ouK £6£/\sic;;
AU~TlRMA
XIV.
A. 1. E.-rra:LHJcv -- rropw-cr6µs8.::x - µ6:x-rn8s - £-rrEf8-ouTiaumcrEt. L. µna Tau-n1v T~v µ6:xriv rro/\Aol Twv µe:S'~µc'.Jv E.-/\oucra:vTO EV T4> µsy6:/\C}) 1TOTaµ4> oc; OU 1TOAU aTIEXE: l Tll<; KWµ ric;. 3. 1TOAUV µE.v xpovov E-1Topc:u-6µc:8.:x 8fa TCXUTrJ<; T~c; xwpac;, E:-voµlsoµsv yap TOU<; f3apf36:pouc; cj>t/\ouc; dvm. 4. ol µE.v crTpaTlWTCXI uµ&v ou TIElS-oVTat Tole; crTpcxnwolc;, ol 5E. vo:OTm My-ovTai rr1crT6TaT01 e:.iva·1. 5. µ&v mcrTEU-crEt<; EKslVC}) T4> av8pwrrC}), 8c; OU µ6vov ~blKT) KE Touc; q>l/\ouc; ~µ&v, a/I.AO: Kai uf3plS-El Touc; 1TAOUcrlCVTaToui; TWV -rrot..1T&v; 6. ap'ou 8c:L uµ&c; KAEl-crai Tac; -rru:\ac;; ~811 yap £pxovTm ol -rrot..Eµ101. 7. µna 8E: Ta0Ta, o\ f36:pf3::xpo1 t-rrau-cro:vrn ToO Trpoc; TOUI, n£pcrac; TroAE.µou, llf.l.EL<; ouv OUK E.-mcrTEU-oµc:v CCUTotc;. 8. ol E:v TO:UT!J T~ v~a0 yfyv-ovTm Tif.oucr101, £x-oua1 yap -rro/\Aouc; lTITIOU<; Kat µEyaAac; o!idac;. 9. OJKOUV TIOi)SU-cr6µc:8:x O:vec T6v6c: Tov -rroTcxµov; 6 yap crTpaTriyoc; E-1<£.t..:u-crc:v ~µ&:; -rrpocr-136:\Ac:iv EKElVC}) T4> xcvplC}). 1. Bu sava~tan vazge9miyecek mi} iz? zira dii~man zaferi kazandi. 2. Bu adamlar kanunlara itaat etmiyorlar, onun
B.
-
55 -
I<;m biz onlan oliime Iay1k eddediyoruz. 3. Vatanda~lanm1zm
• en zenginleri o muharebede harbetmiyorlar miydi? 4. Miittefiklerin c;ogu bize dii~man oluyorlar, ve Perslerle birlikte memleketimize yiiriiyecekler. 5. Demek, hastahk, bu adam ve arkada~lan tarafmdan bu ~ekilde durduruldu degil mi? 6. 0 dedi ki, baz1 kimseler kolelerini silfthlandmyor, baz1lan da kaleden d1~an kac;1yor. 7. Bu kolenin sad1k oldugunu samyoruz, bunun ic;in ona, gemilerdeki adamlara ~u ~eyleri bildirmesini ~mredecegiz. 8. Sehir meydamna dikmi~ oldugunuz agac;lar art1k biiyiiyor. 9. Bu adam aktlh say1hyor, fakat vatanda~lar ona itaat etmiyorlar.
EDiLGEN VE ORTA ~ATI MASTARLARI E.::
< u-
z
Yap1h§lari
Zamanlar
Mana Ian ~oziilmek
·
-6qata0o:a
Xu-0qata00:1
~oziilinek
iizere olmak
-6ijvo:1
Xu-0ijvo:1
~oziilmek
AE·AU-a0cx1
~oziilmii~
Simd. Zam. Simd. Zam. Gov.+ -Ea60:1 M-Ea0cx1
tiJ
Gelec. Zam. F. Gov.
....J
Aoristum .
~
Misaller
F. Gov.
+ +
·cstiJ
Ge~m.
~
~imd. Zam. ~imd. Zam. Gov.+ -Ea0cx1
M-E
para ile kurtarmak
Gelec. Zam. F. Gov. +
AU-O'E0'0CXI M-crcxcr0o:a
para ile kurtarma'k iizere olmak, kurtaracak olmak para ile kurtarmak
AE-M-cr0cx1
para ile kurtarmt§ olmak
< u
Zam. Katl.+F.Gov.+·a0cx1 [1]
+
-crtcr00:1
r...
Aoristum.
0
Ge~m. Zam. Katl.+F.Gov.+-aem
~
F. Gov.
-ao:cr00:1
[1]
olmak
MASTARLA BERABER KULLANILAN ARTiCULUS ·Mas tar c;ok kere Cinssiz Articulus ahr. Mesela : TO q>c:uy-c:1v = kar;ma, kar;maklzk. ; [I] Govdeleri Sessiz barf ile nihayet bulan Mastar TaklSI (-60:1) d1r. Eski Yunancada
llk Ad1mlar
fiiilerin
Ge~mi§ Zaman
66 To mcrTEU-Etv inanma, itimat; TO cmoSv~crKElV = olTJ?.e, olii.m.
Bu ~ekilde meydana gelen Fiil-isim'lerin <;ekimi ~oyle olur: Norn. ve Acc. To cpEuy-E1v = kw;ma, kar;mayz Gen. ToO cpsuy-E1v , km;manzn Oat. Tc'.;:> cpEuy-E1v = kw;inaga, kw;makla.
Bundan ba~ka Fiil-isim'lerin, lalettayin bir isim gibi onlerine bir Edat da getirilebilir. Fakat Mas tar. gene Fiillik mahiyetini· tamamiyle kaybetmez; yani: (i.) Fiil-isim S1fatlar tarafmdan degil Zarf veya onun ycrini tutaq ifadeler tarafmdan tavsif edilebilir. Mesela: To Eu TIE>·Tiat6cO-cr8::x1 = iyi terbige edilmi$ olma, olmaklzk.
(ii.) Fiil-isim, Tiimlec; olarak bir Accusativus veya Fiilin icap ettirdigi her hangi bir Hali alabilir. Mese]a: To Tole; crTpanlYolc; TIEl8.rn8ai alcrxpov ouK EO"Ttv = komutanlara itaat el mek ayzp degildir. (iiL) Fiil-ismin Nominativus veya Accusativus Halinde [1] bir Oznesi olabilir. MeseJa: 61a To Touc; cruµµ6:xouc; ve:-v1K~cr8o:1= miittefiklerin yenilmi$ olmalarz yiiziinden. · Not.- (i).
Menfi ic;in TO
µ~
µ~
kullarnhr. Mesela: inanmama.
1TlO"TEU-ElV
(ii.) Ozne, Tiimle<;. Zar/ ve sair gibi kelimeler genel olarak Articulus ile Mastar arasma girer.
KE Li MELER E.m0uµf a,, arzu. ~ alKf::x, sebep, illet. alaxp6c:; -6: ·6v, c;irkin, deni, alc;ak, ay1p. f1
[1] Mastarm Oznesinin ne zaman Nominativus Halinde bulunabilecegini ileride gorecegiz: (Bk. s. 77).
-
67 -
avTI, yerine.
Ed.at!' av~u, -SIZ, -siz. Gen. £ve:Ka, yiiziinden, u;m, ugruna [1]. 1Tp6, oniinde, oniine, -den evvel.
ALISTIRMA XVII. A. 1. KE-KCVAU-cr8::x1 - 1Tau-crrn8::x1 -- a6tK1")-8~vo:1 ~ 6ou;\cv2. To 61wK-e:1v - ToO µax-rneai - Tc\) vc.-v1K~-cr8a1 ToO 1TEl8-rn8.:x1. 3. To TOUTotc; 1T£18-rn8::x1 - ToO 8€.v8pa cpUTEU-
8~0"E0"8at.
c.1 v - avTI ToO ~ax6:s-c:.1v. 4. To uTio aocpwv 1TE-1Tat6sO-cr8::x1 xpficr1µ6v EaTI Tot<; vrnvlat<;. 5. ~ E1T18uµla TOU 1TOAAa EX-EIV alTfa iiv ToO vOv TioMµou. 6. To uTio !3::xpf36:p::.:w VE:•VlK~-cr8.:x1 alcrxp6v EaTI TOt<; 1TOAlTat<; uµwv. 7. 61a TO TOU<; 6ou,\ouc; O"OU µ~ 1TIO"TOU<; Eivai, al 1TUAat ouK E-K:\Ei-cr811crav. 8. o'..l<-ouv &£16::; EO"Ttv oihoc; s11µ1cv-8~vo:1; 1TOAAa· yap ~6lKf)-KEV aUTOU<;. 9. tyw µev E-KEAEUO":::J. auTOu.::; 1TaUO"C(0"8:::J.1 TOO 1TOAEµou, ol 6e OLL< E-m:IS-ovTO. 10. TWV auµµaxcvv EVE:K::X OU 6E'i' ~µ&c; 1Tpocrf3aAA-E IV TOUTC}l Tc\) xcvplC}l. 11. ~µEl<; oov µ£,X),-oµc.v 1TOpEu-ac:a8.:x1 µET' auTOO, ol yap rroMµtol ~61") ayyEAA-OVTO:I Ea-f3a;\;\-c.1v El<; T~V ~µET€.pav Xwpav. 12. 61a To Tio:\:\ouc; v6av.:> aTio-8v~crKc.1v ol aTp:::xnwTai ouK ~8:::\-ov Tiopsurn8.:x1 61a TO:UTl")<; T~<; xwpac;. 13. O:p' OU voµIS-ETE TO cpe:uy-ElV alaxpov Eiv::x1 ; 6d oov ~µ&c; µ6:x-rnrn1 tv TOUTC}l Tc\) Tis6fv.:>. 14. E-V1Kfi-811crav Ol cruµµaxo1 610: TO TOU<; V.:XUTa<; µ~ 1TIO"TEU-EIV Tc\) O"Tp::XTl")yc\),
B. 1. Yapilm1~ bulunmak - yiiriimek - takibetmenin y1kanmamn yerine (y1kanacak yerde). 2. Bu yiizden askerlerimiz komutanlanna itaat etmek istemiyorlard1. J. Onlar, evde sessizce oturacak yerde, ~imdi vatanda~lan sil~i'.1landmyorlar. 4. Harbten vazgec;ecegimizi umuyoruz; binaenaleyh bu delikanhlan durdurmak icap etmez mi? 5. Diyoruz ki, hiikmetmek arzusu ~imdiki harbe sebep oldu. 6. Perslerin yenilmi~ olmalan yiiziinden (616:) miittefikler ~imdi kac;1yorlar. 7. Karde~imiz, [I]
Ekseriya ilgili ka limelerden sonra yaz1hr.
- 68 -
evinizin oniine <;Ok aga<; diktiginizi soyliiyor. 8. Ordu uzakta olmad1g1 ic;in kale kap1lannm kapahlmas1m emredecegiz. 9. Vatanda~lann silahs1z olarak bu barbarlara mani olmalanna imkan yoktur. 10. Bu adamlar tarafmdan · esir edilmek hem bizim ic;in, hem de sizin ic;in yiiz k1zartic1d1r. 11. Bu gebeplerden dolay1 onlar, uzun zaman bu arazi ic;inden yiiriimege niyet ediyorlar.
AYT 0 Norn. Acc.
mh6v auTOV
auT~
2:
auT6 auT6 v .s. (Bk. s. 56)
auT~V
AuT6~'un muhtelif kullamh~lannm birbirinden dikkatle · tefrik edilmesi laz1md1r. · ·
I. ~artlara
isimsiz, yani tek ba~ma kullamld1g1 takdirde auTOC:; gore ya kuvvetli, ya kuvvetsiz olabilir. Mesela:
a) Nominativus Halinde daima kuvvetlidir; Mesela: aUTO<;;
~KOUcra
~i
Veya
aUTO<;;
) = bizzat i$iltim \
b) Diger Hallerde, yani Nominativus'tan ba~ka Hallerde, Ciimlede bulundugu yere gore kuvvetli veya kuvvetsiz olabilir. Mesela: brfcrn:ucra auTot<;; auTo'i'c;; ETilCTTC:Ucr::x
onlara (kuvvetsiz) itimat ettim. bizzat kendilerine (arkada~lanna filan degil) itimat ettim.
II. · S1fat olarak, yani bir lsim veya Zamir ile beraber kullamld1g1 zaman auT6c;; daima kuuvetlidir; ve «bizzaf» veya «aynz» manasma gelebilir : a) Articulus'un Mesela:
d1~mda
kahrsa -
= kolenin bizzat kendisi
-
69 -
b) · Articulus ile 1sim arasmda bulunursa «aynn manasma gelir. Mesela : agnz kofe.
0 aUTO<;; 6oui\o<;; =
«Aynn manasma gelen <6 auT6c;;~ kelimesini~ <;ekimi a~a g1dad1r. <;ekim sirasmda Articulus'un son Seslisi cxuT6c;'u·n ilk Seslisi ile kar~1la~mca bu iki Sesli <;ok defalar kay'na~1r, ve buna Kpacr1c;;, yani Kayna§ma denir. Kayna~m1~' ~ekillere a~ag1da dik~at
Di~iL
ERiL
'ek. N. A.
G.
0 O:UTOc; = CXUTO<;; TOV auTOV TOO auToO = TauToO
A. G. D.
CiNSSiZ
T6 auT6 = TauT6
TO ath6 TO auT6 TOU O:UTOU Tc{l auTc{l
al mhal = uuTal Tac; auTa<;; TC:lv auTC:iv Tate; aurnlc;
Ta CXUTa - TaUTa T6: auT6: = TCXUT6: TWV CXUTWV TOI<;; aurnlc;
~
auTfj - CXUTfj CXUTfjV
T~V
T~<;; CXUT~c;
D. ~og.N.
edelim:
ol auTOI = CXUTOl TOU; auTouc; TWV auTWV Tole;; CXUTOl<;;
-= = =
TaUTO [ 1] TaUTO [ l] TCXUTOU TaUTc{l
Birbir ine benziyen a~ag1daki kelimelere dikkat etmelidir:
Tek. Norn. di§. CXUTO<;;
=bizzat ~ CXUTD
0 CXUTO<;; ==aym
oornc;;
<;og. Norn. di§. CXUTO:l
(
=bu
[1]
<;og. Norn cnss.
=11 CXUT11 CXUTal =al CXUTO:l <
'
')
(
aiha:i
Veya -ro:uTov.
<
'
')
TO:UTa (=Ta CXUTa) TCXUTCX
70 -
ALISTIRMA XVIII. A. 1. aun1
~ YA -- ~ YA a~Tr) -
~ auT~ YA -
auT~ ~ YA
2. O:l auTal KWµat - aihat at KWµat - a[ Kc;)µai auTal Kwµat. 3. TO:UT::X TCx 8C:ipcx - T.:XUTcX 8C:ipa: - auTCx
~ y~ auT~.
aUT::Xl T2x 8C:ipa: - TCx 8C:ip::x T::XUTO:. 4. auToc; E-TrOCl')O'::X TO:UTO: - OUK ~KOU-0' .:xv auTOO - TOV O:UTOV 800.A.ov EXC0. 5. EV TU aUTU OlKlQ'. O:UTOl Ol KplT::Xl - T.:l auTa My.::1c; KEAEU-(.) auT6v ... 6. KO:l Ol n£pcrat KO:l Ol µn, auTWV Ecpwy-ov O.va TOV auTOV TrOTaµ6v. 7. TO TOUTotc; rrd8-Ecr8.::x1 alcrxp6v EO'Tl T0 KPITU KO:l Tole; cpL\otc; auTOO. 8. EITEi 8E: T.::x0T::x ~Kou-cr::xv, £-rrE18-ov auTov rropE.:Li-Ecr8.::x1 rrpoc; To auTO XC0ptov, 6 8E: OUK ~8.::/.--Ev, 6 yap O'TpO:T'l"JYOc; auToc; E-KEAEUO'C.:V auTOV ~crux6:~-ElV EV aUTU TU K~µl]. 9. auTOl E-M-cran: Tac; crrrov86:c;, w /\a1
B. 1. Aya1 memlekette - Hakimin kendisinin - aym gemiler - ~u nehir boyunca. 2. Bu koyler - aym evin oniinde --.., onun karde~leri - onu dinliyoruz. 3. Bu memleketin vatanda~lan ic;in kanunlara boyun egmek gii<; degildir. 4. Hem Atinahlarm, hem de onlann miittefiklerinin aym giii1de yenildikleri bildirikli. 5. Yalmz koyiin kap1lanm kapatm1yorlar, fakat aym zamanda sad1k addettikleri ($imd. Hik. Zam.) k6leleri de silahlandmyorlardi. 6. Bizzat hakimler, bu koleye ac1yor, fakat vatanda~lar onun epey haks1zhklar i~ledigini zannediyorlar. 7. Siz bizzat, bize bu agw;lan, evimizin oniine dikmemizi emrettiniz. 8. Hem karada, hem de denizde yenilmi~ bulunmuyor muyuz? Askerlerimiz her giin hastahktan olmiiyorlar m1?
-
71-
FEVKAL~DE
ZAMANLAR
Baz1 Fiillerin baz1 Zamanlarmm te!?kili i<;in a~ag1da goriilecegi iizre ikinci bir tak1 ~ekli vardir:
I.
Fevkalade veya 2. ci Aoristum [1 l:
Etken <;ati: Artma+F. Govdesi+ov Orta <;ati : Artma+F. G6vdesi+oµriv Yap1h~1, tipk1 Simdiki Hikaye Zamanmm yap1h~1 gibidir, yalmz Simdiki Zaman Govdesi yerine Fiil Govdesi kullamhr. Mesela:
f..Efrr-c.0 (F. Gov. /..m-) Etk. <;at. 2.ci Aor. E'.-f..m-ov -Ee; -c: v.s. rrd8-VJ (F. Gov. m8-) Ort. <;at. 2.ci Aor. E-m8-6µriv -ou -no v.s .
. Not. -
J
Etken <;ati 2. ci Aoristum Mastan /..mE'i'v d Orta <;ati 2. ci Aoristum Mastan m8-fo8:x1 ~ tr. .
(
II. Etk. <;at.nm {Ge<;m. Zam. Fevkalade veya 2. ci
: Katl.+F. Gov.+a Ge9m.Hik.Lam.: Art.+Katl.+F.(:;6v.+c:1v
Bu te~kil ( '<) harfini ihmal etmek ~artiy le 1. ci Ge<;mi~ Zaman ile 1. ci Ge9mi~ Hikaye Zamanmm yap1h~mm aymdir. Mesela: ypa-VJ (F. Gov. ypacp-) 2. ci Ge9m. Zam.: YE-ypacp-a -ac; -c: v.s. 2. ci Ge9m. Hik. Zam.: E-yc:-yp6:cp-c:1v ·El<;
0
EI
V.S.
Not.- Govdedeki Sesli harfler baz1 degi~ikliklere ugrayabilir; bilhassa (c:), (o) ofor. Mesela:
ylyvoµ::x1 (F. Gov. yc:v-) 2. ci Gec;m. Zam.: yE-yov-a d1r. Dudak harfleri ile Damak harfleri ekseriya nefeslenir (Bk. s. 78, 79-81, 82, 83). III. Edilg. <;at. nm Fevkalade veya 2. ci
\ Gelec. Zam. : F. Gov.+ riaoµai Aor. Artm.+F.Gov.+riv
J ~
[1] ~imdiye kadar gec;;en ve (-o:) ile nihayetlenen Aoristum'lara 1. ci veya Kuralh Aoristum denir.
-72Bu ~ekil, (8) harfini ihmal etmek ~artiyle 1. ci Gelecek Zaman ile 1. ci Aoristum'un yap1ht?mm aymd1r. Mesela: aq>6:~-c.v
(=bogazhgorum) (F. Gov. aq>ay-)
Edilg. <;at. 2. ci Gelec. Zam.: aq>ay-~aoµai -riae:1 v.s. Edilg. <;at. 2. ci Aor. foq>6:y-riv -ri<; -ri v.s. N~t.-· Govdede bulunan
(e:)
ekseriya
(a) ya
c;evrilir.
Mesela: TIAEK-c.v (=dokuyorum) Fiilinin Fiil Govdesi (TIAEK-) tir.
Edilgen <;ati 2. ci Aoristum'u £-TIM:K-riv dir.
DiKKAT: I
Biitiin Fevkalade Zamanlann Takilan bir Sesli harfle ba~lar. Binnetice :
II
Kurals1z Fiiller miistesna olarak, Fiil Govdesi bir Sesli harfle bi ten Fiillerin Fevkalade Zamanlan yoktur.
III -
Eger Fiil Govdesi $imdiki Zaman Govdesinden farkh olmazsa hi<;bir Fiilin Etken veya Orta <;ah Fevkalade Zamam olamaz, yoksa $imdiki Hikaye Zamam ile Aoristum 'u aym ~ekilde olurdu.
IV
Pek az Fiillerin aym Zaman ic;in hem 1. ci hem de 2. ci ~ekilleri vard1r.
V
2. ci lerin manas1 1. ci lerin aymd1r; fakat her iki ~ekil bulundugu hallerde 2. ci ~ekil ekseriyetle Gec;i~siz, 1. ci ~ekil de Gec;i~li' dir.
KELiMELER ETK. CAT. FEVK. AORiSTUM'LARI OLAN FiiLLER q>e:uy-c.v (<1>uy-), ka~1yorum. aTio-Svi;laKc.v (Sav-), oliiyorum, oldiiriiliiyorum.
-
73 -
-rr6:crx w (-rr::x8-), istirap <;ekiyorum, muamele g6riiyorum. :\aµf36:v-w (1'.af3-), ahyorum, elde ediyorum. TrtITT·C0 (m:cr-), du~uyorum, O}iiyorum. i
ORT. f;AT~ FEVK. AORiSTUM'LARI OLAN FiiLLER yiyv-oµat (yEv-), oluyorum, meydana geliyorum, vukubuluyorum, doguyorum. a-IKVE-oµat (IK-), geliyorum, vas1l oluyorum, vanyorum. cdcr86:v-oµcx1 (cxlcr8·), hissediyorum, farkma vanyorum.
EDiLG. C:AT. FEVK. GELEC. ZAM. VE AORiSTUM'LARI OLAN FULLER EK·-rrMcrcrw (-rrf..cxy-), hayrete dii~iiriiyorum, ~a~1rhyorum. 810:-q>S~fp-w ( q>S=:p-), [11, yokediyorum, mahvediyorum, bozu-
yorum. O:-rro-cn£M-w (crTE/\-) [l], gonderiyorum, yollayorum.
ALl$TIRMA XIX.
A. 1. £-q>:::uy-Ec; E-tpuy-Ec; - aIK-6µ11v - fjcr8-ou E£-E-TIA6:y-ricrav. 2. rrwslv - yEv-£cr8cx1 ,_ £-/..af3-E - riup-oµEv aTIO-O"TaA-~O"EI. 3. ol llEV EV TQ 11axu O:rr-£-8::xvov, ol 8E £-q>uyov KCXT' EKElVllV TfJV 686v. 4. ETIEl CE a·lKOVTO de; TfJV Kwµriv, 11U;)-OV Tac; aµa£ac; ac; l
Edilgen <;atmm Fevk. Gelec. ve Aor. Zamanlannda (E), (ex) olur.
-- 74 j36:pj3apot. 8. TIOAAtd TC:lv KµC:lv 81::x-q>8::xp-~aovTat, ol yap n£pcrat rropEu-aovTat 810: T~<; y~<;. 9. £ml 8@: Ta0Ta £-y£v-ETO, £-A6:j3oµEv TeX '6rrf.a a Ev Tat<; OlKtatc; T')Up-oµEv. 10. OU XP~ ~µ&<;, & TfOAlTat, Ta0Ta rra9-Elv urr' EKElVV TC:lv av9pwrrc.:>v. 11. clAAOI µ@:v EV TOt<; 1TAOlOI<; arr-£- e:xv-ov, . &Mot 8@: £-rrw-~v El<; T~V 96:f.aaaa:.v. 12. TOUT4J. T~ Tp6rr4J 81-c:-q>86:p-11acxv rroMai TC:lv £v TlJ O:yop~ olK1C:iv. 13. µna 8@: Tau.Ta ol £v Talc; v~ao1c; £-y£v-ovTo £x8pol ~µIv rnl Toi<; auµµ6:xo1 ;.
B. 1. Ahyoruz - Aldm1z - Aliyordu - Vasil olduk Hissettim. 2. Onlar, bu sebepten, arabalanm b1rak1p ·o giin aym yere geldiler. 3. Bu suretle dikmi~ oldugunuz aga<;lann 9ogu t8.hrip edildi. 4. Sizin bu adama itaat etmeniz dogru degildir, 9iinkii onun bize sad1k olmad1g1m samyoruz. 5. 0 harbde, vatanda~lar, Perslerle miittefikleri tarafmdan iyi muamele gordiiler. 6. Bu ~eyleri i~itince kendimiz ka~bk, fakat koleleri evde b1raktik. 7. Gemiler ertesi giinii gonderildi, <;iinkii evimiz denizden uzak degildi. 8. Bu adam cezalandmlacak, <;iinkii hakimler onu oliime Iay1k addediyorlar. 9. Kolelerinizin gelmemesi yiiziinden kap1lar kapatilmadI. 10. Askerler komutanla yola c;1kmak istemiyorlard', <;iinkii onlann ona itimatlan yoktu.
MUTA VAAT ZAMiRLERi (Pronomina Reflexi va) Muta vaat Zamirleri, Sah1s Zamirlerinin ( mh6c;=kendi) ile
I
I
f
Acc. ,
1. ci SAHIS { Gen.
l
Oat.
I
TE Ki L
l:µo.uT6v·~v ~
~µ&c;
kendi kendimi
E.µauTOO-~c; = kendi kendimin [1[
E.µcxuT<~-6
=
birle~mesinden
~µwv
~µIv
kendi kendime
meydana gelir.
\: 0 ·(; U L mhouc;-6:c; = kendi kendimizi rnhwv
= kendi kendimizin !1)
auTO'i'c;-a'i'c; = kendi kend;mize -......]
"l/l
{Acc. 2. ci SAHIS Gen. Dat.
::>. cii SAHIS
1 L
[1]
O"WUTOV-~V
= kendi kendini
uµ&c; aurnuc;-6:c; = kendi kendinize
arnurnO-~c;
= kendi kendinin [1]
uµwv rnhwv
a.::auTl)-6
=
b:uT6v-~v-6
= kendi kendisini
= kendi kendinizin [1)
uµlv mholc;-alc; = kendi kendinize
kendi kendine
Acc. Gen.
buTOO-~c;-oO=kendi
Dat.
fouT0-6-0 = kendi kendisine
b:uTouc;-6:c;-6:
= kendi kendilerini
kendisinin [1 l E:::xuTwv-wv-wv = kendi k'=ndilerinin[l]
Miilkiyet Zamiri olarak kullan1ld1g1 zaman «kendi»
burnlc;-alc;-olc; == kendi kendilerine
ifadesiyle terniirne edilir: (Bk. s. 76. n. iv.).
-
76 -
.Not.- (i). crc:auT6v ve Eo:uT6v Mutavaat Zamirl_eri bazen kayna~arak crauT6v, mh6v v.s. ~ekil1erini ahr.
'
(ii). Dolayh lf.adelerin Yard1mc1 Ciimlelerinde, Esas Fiilin Oznesini. gostermek i<;in ~u ,~e killer de Dolayh bir Mutavaat Zamirleri kullamhr (yalmz 3. cii Sah. ivin) : Tek. Acc.
E.
= kendi kendisini
Gen.
oo
kendi kendisinin
Oat.
ot
kendi kendisine
<;og. Acc.
mp&c;
Gen.
aq>wv
Oat.
crcplcr1 (v)= kendi kendilerine
=--=
kendi kendilerini kendi kendilerinin
Misal: ol 'A81"]valo1 ~f..m~ov TOuc; cruµµaxouc; r30118~_crEtv crcplcrtv = Atillalzlar, miittefikleriTi:; kendilerine imdada geleceklerini iimit ediyor!ardz. crcplcr1v = Tole; 'ASl"]v.::xfotc;
Bu Zamirin Tekil ~ekillerine (E., oo, ot) pek nadir rastlamr ve hatta <;ogul ~ekilleri yerine auT6c; veya E:auT6v'un <;ogul ~ekilleri kullamlabilir. (iii). Mutavaat Zamirlerinin 3. cii Sahsrnm <;ogulu yerine bazen : Acc. crcpac; auTOuc; -ac;; GP-n. crcpwv auTCVV; aurnlc;-alc; ~ekillerinin de kullamld1g1 goriiliir.
Oat. crcpfcr1v .
(iv). Miilkiyet Zamiri olarak kullamlan Mutavaat Zami, rinin Genetivus Hali Articulus ile lsim arasmda bulunur. Misal : ETIEr30UAEUO"E kurdu.
T~
Eau100
a6sf..cp~
Kendi karde9ine
tuzak
-77KELiMELER Eu0u<;;, derhal. 6eKa, on (c;ekimsiz). EKEI, orada. 610: Tl, nic;in? neden? Ev ~, Ev <6alil [1], iken, esnasmda. µexp1 ou, ec.vc;, -inceye kadar, ta ki.
Not.- Nominativus ve Mastar- Bir Cumlede Mastarm Oznesi ile Esas Fiilin Oznesi aym ise bu Ozne Accusativus Halinde degil, Nominativus Halinde bulunur, fakat bu kelime umumiyetle gosterilmez, yalmz ifadede ~iddet oldugunda yaz1hr (Kr~. s. 66). Misal: £<1>ri (a:uT6<;) ,aTpaTriyoc; ETvai
Kendisinin komutan oldu-
gunu soyledi.
ALl$TlRMA XX. A. 1. O:UTOU O:UTOU - TO:UTOU - TOUTOU EO:UTOU TOU O:UTOU 2. uµEI<; ouv voµl~-ETE O"OOl Eivat - ErJ TOV 'lrrnov to:uTou Eivai. 3. TOUTCil ouv T&,l Tp6rrlil E6tK~-a::xµEv Kai ~µO:c; a:uTouc; Kai Touc; L\ouc; ~µCw. 4. E·nropEU-ETo µETa T&v auµµaxc.vv, Tole; yap EaUTOU O"TpO:TlWTal<; OUK E1TlO"TEU·E. 5. Em:( ouv uµEI<; Eµol ouK E0Ef.,-ETE rrEl0-m8::xt, a:uTo<; TOUTO rrot~-0-c.v. 6. EKE:lvouc; µev 'A8rivcxfouc; £<1>ri Eivm, aihoc; 6€: J\a:KE6mµ6v1oc;. 7. tv G.'l 6E: . Ol Tiof..Eµ101 1Tpoa-e-f3::x;\;\-ov T0 XC.VPlCil, ~µEic; TaUTCX brot~-ao:µEv. 8. arr-e-0av-ov EKElVQ T6 ~µepc;x: T&v µE:v TTOA!T&v 6EKCX T&v 6€: vauT&v ou rro;\;\ol. 9. rro;\;\ac; µE:v ~µepcxc; E-rropEu-ovTo 610: TCXUTrJ<; T~<; xwpo:c; µEXpt OU de; EKElVrJV T~V Kwµr;v aIK-ovTO, EKEI 6€: Ev Talc; £a:uT&v olKlaic; ~auxa:~-ov. 10. 6ia Tl ouK E-K;\El-amc: Tac; [1]
Bk. s. 40, 151.
-- 78 Ttu/\ac;; Ol yac; n£pcro:1 ~611 rjcrav EV TQ 68~. 11. TCXUTCX oov E-YEV-ETO 81a TO Touc; cruµµ6:xouc; ~µwv ~811 VE-VlK~-creai. 12. TIOAUV µEv xp6vov E-µax-oµ£8a TEAO<; OE E-,uy-~µEv rrpoc; T~V 86:/\.acrcrav. 13. auTO<; 6 O"Tp::XTl']YO<; µETO T&lv EaUTOU O"TpancvT&v E-rropEU-ETO O:va T~V xwpav. 14. Touc; µEV 8ou/\ouc; £,11 EV TQ O:yop~ Eivai, aihoc; 6E Ev T~ ToO 1
B. . 1. Nic;in hayret ediyordu? Pers oldugunu soy .. ledi. Kendine haksd1k ettin. 2. Kaleye vas1l oldugumuz zaman sizin orada birakm1~ oldugunuz arabalan bulduk. 3. Onlar gemileri ve silahlan hazularken, kale kap1lan koleler tara fmdan kapatilmakta idi. 4. (:ok kimsenin OVtiJ.da oldiigiinii, kendisinin de sa va§tan once kac;t1gm1 s6yledi. 5. Perslerin, onlar tarafmdan, hem karada, hem de denizde maglfip edildikleri bildiriliyor. 6. Bu adam kendi karde~ini haks1zhga ugratti, binaenaleyh ona itimat etmemeliyiz. 7. Bunun farkma vannca, derhal harbden vazgec;meleri ic;in emir verdi. 8. Onlar, takip edecekleri yerde, kendileri bizzat dii~man tarafmdan takip ediliyorlar. 9. Bundan. sonra, kendimiz, bu adamdan (urr6) c;ok c;ektik. 10. Zengin oldugunuzu samyorsunuz, halbuki bir c;oklan sizden c;ok daha zengindir. 1
O<;ONCO <;EKiM Damak Harfleri -
K,
(Bk. s. 18). y, X (Bk. s. 4).
Damak harflerinden sonra bir (cr) gelirse harfi meydana gelir. Mesela : GOVDE
T£KiL NOM.
'u/\aKTrTEpuy6vux
($uP.aK 1 cr) = $6/\as (mEpuy+ cr) = rrT£pu£ (6vux cr) = 6vu£
+
m (:iftsessiz
<;OGUL DAT. ($u/\0:1< cr1) = $U/\a£1 (rrTspuy-f- cr1) = m£pu£1 (6vux cr1) = 6vu£1
+
Govde Manas1
79
cpu/..a1<- er.
. ovux-
muhaf 1z, bek'i(i,
er.
hrnak, pen'i(e
nobeb;;i
Tekil N. v. Acc. Gen. Oat.
q>u/..a£ cpu/..a1<-a cpu/..a1<-oc; cpu/..a.1<-1
ovux-a ovux-oc; ovux-1
Tes.
q>u/..a1<-E cpuAaK-OIV
OVUX-E 6vux-01v
N.V.A. G. D.
<;ogul N. v. Acc. Gen. Oat.
cpu/..a1<-t:c; · cpu/..a1<-ac; cpuf..aK-C.VV cpu/..a£1 (v)
ovu~
ovux-sc; ovux-ac; 6vux-c.vv 6vu£1 (v)
\
OAMAK HARFLERI ILE NiHA YETLENEN FitL GOVOELERi Etk. Cat. Gelec. Zam. ile 1. ci Aoristum Zamamnda: Oamak harflerinden biri a = £. Etk. <;at. Gec;m. Zarn. ile Gec;m. Hik. Zamamnm Fevk. (yani 1<'s1z) §ekilleri vard1r. Bu Oamak harfleri ekseriya nefeslenir. Edilg. <;at. 1. ci Gelec. Zam. ile 1. ci Aoristum Zamanmda: Oamak harfleri (6) oniinde (x) harfine c;evrilir. Edilg. <;at. Gec;m. Zam. ile Gec;m. Hik. Zamanlannda: Oamak harfleri (µ) harfi oniinde (y) ya c;evrilir. Misaller:
F. Gov. Kf]pUK
KfJpuaac.v =
ilan ediyorum.
Gelec. Zam. Etk. <;at. KfJpu£c.v Edil. <;at. KfJpux-S~aoµm
Aor.
Gec;m. Zam.
E-K~pu;a:
KE-K~pux-a
£-1
KE-K~puy-µm
-
80 -
KELiMELER ~ TITEpu£ (-uyoc;), kanat. 6 K~pu£ (Kl'JpUK-), miinadi, tellal, ulak. ~ cp6:/..ay£ ( cp::x/..ayy-), falanks. ~ cr6:/..my£ (cra/..myy-), boru, borazan. ~ yuv~ (yuvo:11<-), kadm, zevce. af)X-oµm (Ort. <;at.), ba~hyorum Gen. ile. 6€x-0µ0:1 (Ort. <;at.), kabul ediyorum. aycv (F,evk. Aor. fiyayov), gotiiriiyorum, · sevkediyorum. T6:crcrcv ·(my-), tanzim ediyorum, s1rahyoruin.
rrp6:crcrcv (rrp~y-), yap1yorum. Tap6:crcrcv (Tapax-), altiist ediyorum, huzurunuzu bozuyorum. q>uAO:crcrcv ( q>u)\0:1<-}, muhafaza ediyorum. 6166:crKCV (6tfoX· ), Ogretiyorum. q>e:uy-cv [1] (Fevk. Aor. £q>uy-ov), ka<;1yorum, siirgiine yol-
lamyorum. 61wK-cv [1] takip ediyorum, kovahyorum. Not.- Yukardaki Fiillerin Etk. <;atilannm Ge9m. Zamanlan ( cpsuy-cv, rrecpwy-o: Fiili Miistesna) yap1hrken Govdelerindeki (1<) veya (y) harfi (x) harfine <;·evrilir.
ALISTIRMA XXL
A. 1. Tip6:£oµe:v E-T6:p::x£av - rre-rrpax-ac; - 616cX£-e:-icx1 t-6e£cv - f1p£acr8::. 2. cpuJ\ax-S~crovrnt - £-6166:x-8ric; - TE-rnp6:yµe:8::x - · q>e:u£ovrn1 - t-6e:-61wy-µriv. 3. 6166:£e:1v - rro&sm ap£acr8at - cput.ax-8~va1 - TIE·Tip6:x-8ai. 4. E-rnp6:x-8ricrav oov al cp6:/..ayye:c;, ol yap crTp:::xT1CJT0:1 ouK £Kouao:v T~<; cr6:/..myyoc;. 5. trrd 6£ oorn1 £-rrrn-ov, ol cpu/\aK·e:c; ouK E:ce;avrn TOu; rrof.e:µfouc; 6:1-.AO: £cpuyov, ol µ£v de; T~V KWµr]v, ol 6£ de; Ta TIAolo:. [ 1] Bu iki Fiilia Gelec. Zam am Etken manada· Orta §ekilleri vard1r; yani, q>i::u§-oµco = ka{;acagzm, 61w§-oµcx1 = kovalzyacagzm.
- 816. EV 6) 8€: EYW E-8180:0-1<-0V Tac;; yuvo:i1
B. 1. 1Tp6:aa-~, cpuA6:crcr-cv, 8186:0-1<-cv Fiillerinin Edilg-. <;at. Gelec. Zam. ile Aor. ve Ge<;m. Zam. lanm gosteriniz. 2. Ba~lad1 - Kabul ettik - Sevkedecekler - Ka<;acak - Ogretildiler Gotiirdii. 3. Habercilerle - Kadrnlar i<;in - Borazans1z Falanksda. 4. Bunun ic;in o gi.in de, muhahzlar bu evin kap1lanmn oniinde s1raland1lar. 5. Bu ~eyle'rden sonra, komutamm1z askerleri, Perslerin falankslanna kar~1 sevketmege ba!?lad1, onlar ise derhal ka<;tilar; onun i<;in biz bunun farkma vannca, yol boyunca koye vas1l oluncaya kadar onlan kovalad1k. 6. Ey vatanda~lar, evlerinizde ni9in sessizce duruyorsunuz? Mi.inadileri dinlemediniz mi? 7. Mi.inadi, zenginlerden bir <;oklarmm lspartahlar larafmdan haks1zhga ugrad1klanm, kendisinin ise iyi · muamele g6rdiigiinii soyledi. · 8. Siz, bu k.adma itimat etmemelisiniz, <;iinkii biz onun Atinahlara sad1k oldugunu sanm1yoruz. -
. Oc;ONCO <;EKiM Dudak Harfleri -
TI,
(Devam)
f3,
cp (Bk. s.
4)
Dudaklar arasmdan <;1kan harflerden sonra bir (a) harfi gelirse (4') <;iftsessiz harfi meydana gelir. Mesela: Eski Yunancada llk Ad1mlar
GOVDE
82 -
TEKiL NOM. (yurr ( cpf.Ef3
G5vde Manas1
+
a)= yuip a)= AE!p
~OGUL DAT.
(yuTI +en)= yutpl (q>f.Ef3 O"I) = cpAElpl
yurr, er.
;\Ef3, di$.
akbaba
damar
Tek.
N. V. Acc. Gen. Oat.
yuip yOrr-cx yurr-6c; yurr-f
cpf.Etp cpMf3a cpf.Ej3-6c.; ;\Ef3· t
Tes.
N. V.A. Gen. Oat.
y0rr-E yurr-olv
cpMf3-c: cp1'Ef3-olv
<;;og.
N.V. Acc. Gen. Oat.
yOrr-c:c.; yOrr-cxc.; yOrr-&v yutpf
Mf3-c:c.; Mf3-ac.; cp1'Ef3-Cw cpf.Etpf
DUDAK HARFLERi iLE NiHA YETLENEN FiiL GOVDELERi Etk. <;at. Gelec. Zam. ile 1. ci Aoristum'u: Dudak harflerinden biri a = ip.
+
Etk. <;at. Ge<;m. Zam. ile Ge9m. Hik. Zam. Fevkalade (yani (K) s1z] §ekilleri vardir. Bu Dudak harfleri ekseriya nefeslenir. Edilg. <;at. 1. ci Gelec. Zam. ile 1. ci Aoristum'unda Dudak harfi (8) oniinde () harfine <;evrilir. Edilg. <;at. Ge<;m. Zam. ile Ge<;m. Hik. Zam. mnda Dudak harfleri (µ) harfi oniinde (µ) ye <;evrilir. Misaller: f3M:rrT0.) = zarar verigornm.
- 83 Gelec. Zam.
F. Gov.
Aor.
Etk. <;at.
j3A6:ljJcv
£-j3:\aljJo:
Edilg. <;at.
j3:\aj3-~aoµai
E.-j3M:cp-8riv E.-j3M:j3-riv
Ge<_;m. Zam. j3£-j3:\mp-a
KELiMELER yMcp-cv, yontmak, oymak (mermeri). yp6:cp-cv, yaz1 yo rum. KoTIT-cv (Korr·) [1], kesiyorum, vuruyorum, (kap1y1) <;ahyorum. rr£µrr-ev, gonderiyorum, Ge<;m. Zam. rrfooµcpo:. KpurrT-cv (KptJj3-), gizliyorum, sakhyorum. j3M:rr-rn (j31'a!3-), zarar veriyorum, incitiyorum. ouTE • • . ouTE, ne . . . ne ... waTE (Bag), (o kadar) ki, (oyle) ki. ~ E.maTOM, meptup. 6 'f\paljJ (-aj3oc;), Arap. 6 KAc:llJJ (Gen. K:\cvrr6c;), h1rs1z.
Yukandaki Fiillerin Etk. <;at. Ge<;mili Zamanlan nefeslenirler, yani (TI, 13) harfleri (cp) harfine <;evrilir. Not.- Netice Ciimleleri waTE ile te~kil olunur. (i). waTE Mastarla beraber gelirse beklenilmesi laz1m gelen bir neticeyi ifade eder; yani waTE den sonra l\/Iastar geldigi zaman netice beklenirse de vukua geldigi ifade edilmez. Mesela: ournc; laxupoc; ~v waTE auToc; TOUTO 1TOl~aai = Bmm bizzat (tekba~rna) yapabilecek kadar kuvvetli idi. (ii). waTE den soma Haber Kipi gelirse, vukua gelmi~ muayyen bir netice ifade edilir. Mesela: OUTcvc; laxupoc; iiv waTE auToc; TOUTO Lrrolriac:v =0 kadar kuvvetli idi ki bunu bizzat (tek ba§ma) yapt1.
[1] Bu Fiilio Edilg. <;atismm Aoristum'u Fevkaladedfr: Eic6rr11v gibi.
-
84 -
ALI$TIRMA
xxn
A. 1. yp6:tµ-oucr1 - E·Kotµ-av - E-TIEµ-Sriv - E-TIEµl{lcu KE-Koµµai Kpu-6foE1. 2. ypal!JE1v i-Sat - E-ye-ypa·El. 3. E1lKETO E-KOl{JE TfJV Ti)c; o!Klac; Supav. 5. Ol ouv EV TQ O:yopq:, ETIEl Ta0Ta fjcrSoVTo, ouTcuc; E.-Tap6:x-Sricrav wcrTE E.-cpuyov O:vO: TaUTrJV TfJV 666v. 6. OUTE ol J\aKE6atµ6v101 CUTE ol auµ_ µaxo1 aih&v OUTcuc; alcrxpol ~aav WO"TE TOV K~puKa uj3pi~-EtV, 7. µc.Ta 6E. TaOrn ot rroAE.µ101 ou µ6vov Ela-€.-13a/\-ov Etc; TfJV ~µETEpav xwpcxv O:/\M Kai E-Kol{l-av Ta 6£v6pa 0: EV EKElVU,) Tcjl 1TE61u.:i rJOpov. 8. OU 6EI ~µO:c; TCXUTCX rrcxS-t:.lv ucp'uµClv, TOUTOV yap TOV v6µov auTOl Eyp6:tµ-aTE. 9. E1TEl 6E. Ta0Ta flKoucrexv, E.£-E-1TA6:y-ricrav ol Ev TQ EKK/\ricrlct, ou yap E-rrlcrTw-ov EKElvep Tc\l crTpaT11yc'P. 10. Ta0Ta µE:v ouv ouTcuc; E.-yE.v-ETo, 6 6E. Ki)pu£ OUK fl6EA-E rrEIS-rnSat ~µIv, EY} yap urr' OUTOU TOO O"TpCXTY}YOU TIEµ-6i)vcx1. 11. 61a Tl ouK aKou-crrnSE., µou, rro/\ITai ; mcrTEu-cu yap 6iKcx1cx Eivm &. My-r.iJ. B. 1. Yukarda h1gat<;ede verilen Fiillerin Etken, Edilgen ve Orta <;atilarmm Gelecek Zamanlanm, Aor. ve Gec;mi~ Zamanlanm veriniz. 2. Saklad1lar - Gonderecegiz - incittiniz - Gonderildi - Sakland1lar. 3. Komutan yazd1g1 mektubu gondermedi, c;iinkii miitarekenin §imdiden bozu!mu§ oldugunu soyledi. 4. Kap1y1 c;alm1yacak m1sm1z? zira arkada§lanmz bu evdedirler. 5. Diktiginiz agac;lara ne vatanda~lar, ne de askerler zarar verecek. 6. Bu kadmlar §ehir kap1larim kapayacak kadar kuvvetli degillerdi, onun ic;in o genci yollad1k. 7. Baz1lan muharebede Oldii, digerleri gemilere kac;h, <;;iinki.i ova denizden uzak degildi. 8. Karde§in yiiriiyii~ yapm1ya raz1 degildi, c;iinkii hakim tarafmdan haks1zhga ugrahld1g1m soyledi.
-
85 -
Oc;ONCO c;EKiM Di§ Harfleri -
Di§ harfleri (a) nm oniinde GOV DE
yuµvriTE:f..m6-
6.
T,
(devam)
e (Bk.
s. 4)
dii~erler.
TEKiL NOM.
<;OGUL DAT.
(yuµvriT +a)= yuµv~c; (E:f..m6 +a) frrrlc;
( yuµvriT+a1 )=yuµv~at (E:f..m6+a1) =EA-rrlat
Cinssiz kelimelerin Nominativus'lanna (a) harfi ilave edilmedigi gibi, Govdenin sonunda bulunan Di§ harfi de dii§er. Mesela: Govde aVJµm-, Norn. a&µa, gibi. Gov de Manas1
yuµvrJT, er.
E:f..m6, di$.
O"VJµaT, cnss.
hafif piyade
iimit
vii cut
yuµv~c;
Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
yuµvRT-a yuµvRT-oc; yuµvRT-1
Tes. N.V.A. G. D.
yuµv~T-OIV
<;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
yuµvRT-E yuµv~T-Ec;
yuµvRT·ac; yuµv~T-VJV
yuµvRa1 (v)
gf..rrl<; E:f..rr16-a E:f..rrl6-oc; E:f..rrl6-1
a&µa awµa awµaT·oc; O"WµCXT·l
EATrl6-E EATrl6·0lV
awµaT·E aVJµch-01v
E:f..rrl6-E<; E:f..rrl6-a<;; £f..rrf6-VJv Ef..rrfat (v)
O"Wµo;T-a O"WµaT-a aVJµch-VJv awµaa1 (v)
Not. - xaptc; (d$.) = iyilik, tevecciih, minnettarlzk, hayzrhahlzk (Govdesi' xaplT- dir). Acc. xaptT-a degil de xaptv dir. Aym ~ekilde £pt<;; (d$.) = kavga, (Govdesi Ep16- dir) ve daha Govdeleri -16 ile nihayet bulan ve fakat (1) iizerine Ton i§areti alm1yan biitiin kelimelerin Accusativus'lan ayn~ ~ekilde yap1hr.
-
86-
Di$ HARFLERi iLE NiHA YETLENEN FiiL GOVDELERi Etk. <;at. Gelec. Zam. ile 1. Aoristum'un . te~kilinde Di~ harfleri (a) harfi 6niinde ve 1. ci Gec;m. Zam. ile Gec;m. Hik. Zam. nm yap1lu~mda ise Di~ harfleri (K) harfi oniinde dii~er. Edilg. <;at. 1. ci Gelec. Zam. ile 1. ci Aoristum'un te~kilinde Di~ harfleri (8) harfinin oniinde, ve Gec;m. Zam. ile Gec;m. Hik. Zamamnm yap1h~mda ise Di~ harfleri (µ) harfinin oniinde {a) ya c;evrilir. Misaller: cpp6:s-cv = belirtigorum, soyliiyorum.
F. Gov. pa6.
Gelec.
Aor.
Zam.
Etk. <;at. paacv Edilg. <;at. paa-S~aoµat
E-pa-aa E-q>pcicr-Sriv
Ge~m.
Zam.
TIE·pa-Ka rre-paa-µm
KELiMELER ~
1'aµrr6:c; (1'o:µrra6-), <;1ra, lamba. O:arrf c; ( O:am 6-), kalkan. ~ tE1'A6:c; ('E1'1'o:6-), Yunanistan. o rralc; (mx16-), Voe. -rro:I, c;ocuk, kole. ~ rrmpfc; (rrmp16-), vatan. To apµa (O:pµm-), harb arabas1, yan~ arabasi. TO ovoµo: (ovoµaT~), isim, ad. To· xp~µo. (xpriµm-), madde, ~ey. Ta xp~µo:rn (<;og.), para, servet. Sauµ6:l;-C0 (Sauµa6-), hayret ediyorum, hayran oluyorum. tJJc:u6-C0, aldatiyorum; (Orta <;ati) yalan soyliiyorum. tJJrifl;-oµm (tJJri16-}, rey veriyorum (Etk. <;at.) hesaplamak,
~
c;ak11ta~1 ile saymak, aleyhte rey vermek. (Edilg. <;at., Etk. <;atlSl yoktur), ho~lamyorum, seviniyorum. rrEIS-cv ll], ikna ediyorum. mle-oµm (Ort. <;at.), itaat ediyorum. Gen. iistiinde, ugruna, ic;m, lehinde. urrep (Edat) Acc. otesiµe, otesinde, fevkinde.
~6-oµm
[1] Bu Fiilin (Ort. <;at. Fevk. Aor. miistesna) biitiin Zamanlan m:.t0Govdesi iizerinden yap1hr.
-
87-
ALI~TIRMA
xxm.
A. 1. E.-Scxuµcx-crav - E-4Jwcr-µcx1 - E-4'11<1>!-crcxvTo - ficr811v - TIE·'TTEl•l T0 'TTOAEµC1> OU µ6vov E-v1K~-811crav ol crTpa:T1C:iTa1 &/\/I.a Kai ol Ticxl8c:c; Kai al yuvatK·Ec; aTI-e·Sav-ov uTio TC:iv f3apf36:pVJv. 6. 6 µE:v oov Ta0Ta £-:X.c:y-c:v ol 8E: TIOA tTCXI ficr-8l')crav Kai E-lJJDt-crcxvTo TIEµ TI-El v Tov Tov K~puK-a. 7. 81a Tl 8auµ6:s-c:Tc: t6n Ev TlJ µ6:xu E-v1K~-8l1µc:v; ouTc: yap yuµvRT-ac; 11'lx-oµEv OUTE &pµaTCX, 8. E'TTEl oov El<; TO XU>plov aq>IK6µc:8a, l')Up-oµEv EKEl 'TTOAAa xp~µa:T-a KO:l tO'TTACX. 9. 8EI ~µ&c; uTic:p TRc; 'E/\/\6:8oc;; µ6:x-rn8ai, ol yap nE.pcrm i18l1 Tiopc:u-ovTcx1 81a T~c; xwpac;. 10. DA'TTl-O'E TCXUTCX 'TTOl~O'EIV, KO:l OUK E-lJJEUcr-611 TRc; EATil8oc;. 11. ouKouv TO UTIO f3apf36:pVJv vc:-v11<;; crocpol ~crav 05crTE £-m:1crav TOuc; Ev TQ EKKAl')O't<:;( Ta 8C:ipcx 8tx-c:cr8m. 13. ol µE:v auTC:iv c:u8uc;; Ev T0 TioTaµ0 £-Tirn-ov, ol 8E: a/\/\01 £-cpwypov de; Tac;; Kc:lµrn;. 14. EKEtvouc;; µE:v 806/\ouc;; £<1>11 c:ivcx1, auToc;; 8E: Tio/\!Tric;;. B. 1. Tid6-VJ'nun Gelec. Zamanlanm, 6cxuµ6:s-VJ'nun Etk. Gec;m. Zam., oTI/\is-VJ ve uf3pis-VJ Fiillerinin Edilg. Aor. lanm yazm1z. 2. Arabalardaki askerlerin viicutlan biiyiik kalkanlar vas1tasiyle gizlenecek. 3. Kadmlan ve c;ocuklan muhkem kaleye gonderecegiz, fakat kendimiz, sizinle beraber dii;?mana kar~1 yiiriiyecegiz. 4. Bundan sonra kolelere, arabay1 haz1rlamalanm emretti, c;iinkii, ertesi giinii yiiriiyii§ yapm1ya niyet ediyordu. 5. Bu adamm iyi bir komutan oldugunu zannetmiyoruz, fakat meclistekilerin bir <;ogu onun tarafmdan ikna edildiler. 6. Siz, ey yurdda§lar, kendi yazd1g1mz kanunlara itaat etmelisiniz. 7. Bu arabalar, bizim ic;in, size oldugundan daha faydahdir. 8. Yunanistan ic;in olmek zor degildir, fakat barbarlar tarafmdan esir edilmek utanc; vericidir.
-
88 -
SESSiZ HARFLERiN DEGi$MESi Baz1 Sessizler diger Sessizlerin oniinde muhtelif degi~ik lik.lere ·tab\ tutulur. Bu degi§ikliklerin baz1larma yukarda (Bk. s. 78, 79, 81, 82, 85) rastland1g1 halde, bunlar, Orta ve Edilgen <;atilann Ge<;mi~ ve Gec;mi§ Hikaye Zama·nlannm <;;ekiminde en iyi ~ekilde gorillebilir. ORTA VE EDiLGEN f;A TILARIN GE<;Mi$ ZAMANLARI DAMAK HARFLERi (Bk. s. 78) Govde, rr/\t:1
DUDAK HARFLERi (Bk. s. 81) Govde, Tp1l3TE-Tp1µ-µa:1 TE-TplljJa:t TE-Tptrr-Ta:t
Di~ HARFLERi
(Bk. s. 85) Govde, cppa:5TIE ·cppa:cr-µa: 1 TIE· cppa:-cra 1 TIE-cppa:cr-Ta: I
<;og. 1. rrt:-rrMy-µt:So:
TIE-cpp6:cr-µt:8a: TE-Tpfµ-µt:8o: TE-Tp1cp-8t: TIE-cppcxcr-St: 3. TIE-TrAEy-µEvo1 Elcrf(v) TE-Tp1µ-µEvo1 dcrl(v) rrt:-cppacr... µEvo1 t:lcrf(v)
2. TIE-TrAEX-8E
Mas tar. TIE-TIAEX-8at
TE-Tpfcp-8o:i
ITE-cpp6:cr-8at
Not. - (i). <;;ogul 2. ci Sahsm Takis1, Govdesi Sesli harfle bitenlerde oldugu gibi (-cr0t:) olmay1p sadece '(-Sc:) dir. (ii).
<;;ogul 3. cii $ahsm Tak1s1, (-vrn1) yerine, Erilde -µEvo1 elcrf, (yahut Di$ilde -µEva:t Elcrl, yahut da Cinssizde -µEva: foTI) dir.
(iii). Mastar Tak1s1, -creai yerine sadece -ea:i d1r·. (iv). Gec;mi§ Hikaye Zamam, Gec;rni§ Zamanda goriilen degi§ikliklerin aymm ihtiva etrnektedir; yalmz <;;og. 3. cii ,Sahsm Tak1s1, -µEvo1 ~cra:v, -µEva:t ~adv, veya -µEva: ~v dir.
- 89'EN ve 2YN Bile~ik
EV ve auv ile meydana getirilen degi~ikliklere
Fiiller
a~agma
ugrarlar :
v harfi, Damak harfi oniinde y, olur: µ, olur: v Dudak I\, olur: v I\ p p, olur: v v dii~er: ~ yahut a
$imd. Hik~ye Zam.
cruy-Kpouc.v, cruµ-(36:/\/\c.v, cru/\-Myc.v, crup-p6:1TTc.v, au- O"KEUa~c.v,
auv·e-Kdov-ov auv-t-(3al\A-ov auv-e-1\Ey-ov cruv-e-pcnn-ov O"UV-E-O"KEUa~-ov
KE Li MELER cruyKpouc.v, (Ge<;i~li) 9arpmak, birine bindirmek; (Ge<;i~siz) 9arp1~mak.
Eµ-(36:/\/\-c.v ~(30:/\-), i<;eri. ahyorum, istila ediyorum (Fevk. Aor.) (c:I<; ve Acc.). cruy-yp6:q>-c.v, kaleme ahyorum, yaz1yorum, telif ediyorum. cru/\-My-c.v, topluyorum, birle~tiriyorum. cru1'-i\aµf36:v-c.v, yakahyorum, tevkif ediyorum. (3oui\-oµm (Ort. <;al), arzu ediyorum, istiyorum. ~Ae-..ov (£px-oµa1 F. nin Aor.), geldim. Acc. etrafma, etrafmda, yanmda. mpl (Ed.) Gen. hakkmda. rr6:i\a1 (Zarf), eskiden, vaktiyle.
Not.- £x-E1v bir Zarf ile beraber «olmah manasm1 verir. Mesela: Kai\&<; £x-c:1 = iyi bir vaziyette bulunuyor, ( yolundadzr). xai\c:rr&<; EX-EIV = kzzmak, darzlmak. TrOAEµIKW<; EX-EIV = dii$man olmak. ti\tK&<; EXwEIV = dost olmak.
- 90ALl$TIRMA XXIV. A. 1. TE-TO:K-Tat - 1TE-1TEl-O"CXl -- TIEl-O"C:Xl --- 1TEl-O"El - E1TE-1TEL-O"O -- [3E-[3Acxµ-µat. 2. u[3plcr-µE8cx - flcr-811 - E-TIEµtjJcvW1TAl-O"CXV - £-yE-yparr-To - E.-m:x8-E. 3. KE-Kpucp-Sai -- rrEtcre~vai 1TEO"-Elv - VLK~-crat - 1TE-1Tp6:x~eai _: EA8-Elv. 4. OL µE:v Ev TlJ EKKAllcriq: ouTcvc; E-m:lcr-811crav, 6 6E: crTpcxT11yoc; ETIEl Tcx0Tcx E-TIE- rrpai<-To Eu8uc; cruv-E-/\cxf3-E Tov K~puKcx. 5. ol µE:v ouv /\aKE6atµ6v1ot ouTcvc; TE-Tcxy-µEvo1 ~crcxv, 6 yap crTpmriyoc; fl/\ms-E TOuc; nE.pcrcxc;; KcxT' EKElVllV T~V 66ov 1Topsu-crrn8at. 6. BEi oov ~µ&c; K~puKcx rr£µrr-E1v rrEpt arrov6Clv, ouTE yap xp~µcxTcx E.x-oµEv o:JTE '6rr/\cx. 7. EV 6E: TOUT({) Ol nEpcrat cruv-E-AEl;cxv µEycxv O"TpaTOV KC:Xl Ev-£-[3cx/\-ov de; T~v 'EM6:6cx, rr6:/\ai yap rro/\EµtK&lc; ETxov Toi~ 'A811valo1c;. 8. ot 6E: 'A811vo:'i'o1, ETIEI rnOrn fjcr8oVTo, Eu8uc; E-tJJ11cplcravTo rrapcx-m
91 -
O<;ONCO <;EKiM -VT
(devam)
§eklinde nihayet bulan Di§ harfli Govdeler ·
Kaide. Govdenin sonunda bulunan (.:.VT), (a) harfi oniinde ve kendisinden once gelen K1sa Sesli de uzar.
dii~er
K1sa a uzayarak a olur E Et olur
K1sa 'C' uzayarak
u
olur
ou olur
o
GOVDE
TEKiL NOM.
<;OGUL DAT.
y1yaVTAEOVT/\u8EVT-
(ytyo:VT+a)=yf yo:c;; Mc.:iv (nota bakm1z (/\u8c:VT+a)=/\u82fc;;
(ytyo:VT+at) = yfyo: - 0-l (/\rnvT 0-1) = Mou - 0-1 (/\u8c:VT+a1) = /\u-Sc:lo-1
Not.- (-oVT) Gov deli isimlerin (66ouc;; ve baz1 Partisipler miistesna) Nominativus'Ian (a) almazlar; Govdedeki _(o) Seslisi uzar, (c.:i) olur, (T) harfi de Gov de Manas1
dii~er.
ytyo:VT-, er.
/\c:ovT-, er.
66ovT-, er.
dev
arslan
di~
Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
ylyo:c;; yiyo:v yfyo:VTO: yf ycxvTOc;; ylyo:vTl
MoVTa AEOVTO<;; AEOVTl
66ouc;; 65ouc;; 666vrn o66VTO<;; OOOVTl
Tes. N.V.A. G.D.
yfyO:VTE ytyO:VTOlV
AEOVTE AEOVTOlV
o60VTE o66VTOIV
<;og N. V. Acc. Gen. Oat.
ylyavn:c;; ylyo:vTac; ytyaVTc.:>V ylyao-1 (v)
AEOVTE<;; AEoVTO:<; AEOVTc.:>V Mouat (v)
o60VTE<;; 666vrnc; o6oVTc.:>V 66000-1 (v)
Mc.:iv Mov
I
-I
92 -:---
ve ·pT §ekHnde nihayet bulan Di§ harfli isim Govdeleri
vu£ (vu1
KELiMELER 6 E:Mcpo:c;; (-cpo:vT-), fil. 6 :=c:vocpwv (-cJ>cvVT), Ksenophon. 6 9sp6:rrwv (-rrovT-), hizmet<;i. vuKT6c;; (vu£'iin Gen.), geceleyin. c0c;; (Bag), ki, gibi, vaktaki. cp1'/l.11
Not.- Sebep Ciimlesi- '6TI yahut 816T1 (=zira, 9iinkii): E:rrd, E:m18fi, c0c; (=mademki) gibi Bag vazifesini goren kelimelerden sonra gelecek olan Fiil, Haber Kipinde bulunur. Menfisi ou ile yap1hr.
ALISTIRMA XXV. A. 1. 81w£ET1 - 81-c:-cp66:p-11 - £-yev-ou 11opov ETE - E-TaX-811. 2. rro:i8c:O-ao:i - ~81K~-a8o:1 - E:-rrotfi-acv voµ!~-m9o:i cpuy-c:lv. 3. £-ljJc:ua-611 - auv-e-'Ac:£c: 1\'Aouc; E:Mcp::xvrnc;. 5. OUKOUV E-VtKfi-6110-o:v Ol ylyo:vTc:c; E:v T~ rrpoc; TOuc;; 9souc; rroMµct>; 6. ToUTctJ oov T~ Tp6rrct>
- 93ol aTpO:TIWTO:I £-m:.18-ov TOV .=:Evocp&ivTo: TrOpEU·Ea60:1 µET' o:thC:iv. 7. i)µElc; ouv VUKTO<; E-cpuy-oµEv EK TOU xwpfou, OU yap IAIKW<; ETxov ol f36:pf3o:po1. 8. 81?: To Touc; ooui'lou~ µ~. maTouc; Elvai, al Trui'lw ouK EKAEf-a-Sriao:v. 9. 01a To0To £1'18-oµEv, & cpfl\01, t6n f3oui'l-6µE9o: i~mEp TOUTUJV l\Ey-Etv. 10. ~aav EV T.QOE TQ 8o:A6:acrlJ TIOAAO:l KO:l µEy6:i'lat v~crot, &v TrpWTOV µEv Ol n£pcrat ~px-ov, ETIElTCX OE Ol 'A811vo:lo1. 11. &p'' OU oc:l i)µO:c; TOUTOI<; Tote; v6µ01c; rrd8-rn9at oOc; auTol cruv-E-yp6:cpo:µEv; 12. EKElvriv µEv T~v i)µ£po:v TrEpl aTrov8&iv. 13. ETrEI OE To:0To: fj1
B. 1. Boylece, askerler, Ksenophon'u dinledikten sonra bir haberci yollamak ic;in oy verdiler. 2. Bu koye geldigimiz zaman b1raktigm1z mektubu bulduk. 3. Geceleyin kac;mam1z laz1md1r, c;iinkii bu hizmetc;ilerin sad1k olduklanm zannetmiyoruz. 4. Meclistekiler bu §eyleri i;?ittikleri zaman hayret ediyorlard1, c;iinkii onlar o komutana itimat etmiyorlard1. 5. Onun, Perslere kar:-Jl yapilan harbde hediyeler kabul etmi§ oldugu rivayet ediliyor. 6. Barbarlar, yakalad1klan biiyiik arslamn di;?lerini komutamm1za gonderdiler. 7. 0 muharebede, filler barbarlardan ziyade Perslere daha faydah oluyordu. 8. Maglup oldugumuza nic;in hayret ediyorsunuz? zira ne atlanm1z, ne de arabalanm1z vard1r. 9. Vatanda§larm, kendi hizmetc;ileri tarafmdan bu muameleyi gormeleri dogru degildir.
-94-
ETKEN <;ATI PARTiSiPLERi
$iMDiKi ZAMAN
+ cvv)
(Simd. Zam. Gov. ERiL
Di~iL
CiNSSiZ
Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
M-cvv AU•OVT-0: M-ovT·oc; M-oVT-1
M-oucr-a: /\u-oucro:-v i'lu-oucr-Y}c; AU-OUO"-lJ
1'10-ov= <;ozerek, 'i(OZerken, 1'10-ov c;ozmekle. M-oVT-o<; AU-OVT•l
Tes. N. V.A. G.D.
AU-OVT-E i'lu-6v-01v
i'lu-06-a /\u-oucr-a:i v
AU·OVT-E AU•OVT·OlV
<;oge N.V.
M-ovT-E<; M-oVT-ac; AU-OVT-CVV M-ou-crt ( v)
i'lu-oucr-01 i'lu-oucr-ac; i'lu-oucr-&v i'lu-oucr-a:ic;
AU-OVT•O: AU-OVT-CVV M-ou-crt (v)
Acc. Gen. Oat.
~U-OVT-a:
GELECf.K ZAMAN {F. Gov. Te,k. N.V.
Acc.
M-crcvv AU-O"OVTO:
+ crcvv)
i'lu-croucra: f'lu-croucra:v
1'10-crov = <;ozecek olarak, f'IO-crov c;rozmek \izere olarak, c;ozmek iizere iken.
1. ci AOR. ZAMANI (F. Gov.
N.V. Acc. <;og. Oat.
Mcrae; M-cravTa:
M-cra:cra M-cracra:v
cra:c;) 1'10-cra:v = c;ozerek, <;ozm111kle, 1'0-cra:v
'i(oziip, · 'i?ozdiikten sonra, lj(OZiince.
M-cra:cr1 ( v ) Au-cr6:cra:tc; 1'10-cracr ( v)
-
95 -
1. ci GE<;Mi$ ZAMAN (Kati. F. _Gov. KUlc;)
+
Tek. N.V.
Acc. Gen.
Oat.
ERiL
Ot~iL
CiNSSiZ
AE-AU-KWc; Ac:-Au-K6Ta AE-AU-KOTOc; AE..:AU-KOTl
AE-AU-KUla AE-AU·Kulav Ac:-Au-Kulcxc; AE-AU KUlC((
Ac:-Au-K6c; = Ac:-Au-Koc; AE-AU-KOTO<; AE-AU-KOTL
Ac:-Au-K6a1
Ac:-Au-Kulmc; Ac:-Au-K6a1
~ozmii~ olarak, ~ozmii~
bulun· duktan sonra.
v.s.
<;og. Oat.
FEVK. GE(::M. ZAMA '.\~ (Katl.
F. Gov.
+ Ulc;)
(K) harfini ihmal etmek suretiyle hpki ·i. ci Gevm. Zam. gibidir; bu hususa ait kaide ic;in (Bk. s. 71).
FEVK. AOR. ZAMANI (F. ·Gov. Ulv)
+
Bunun <;ekimi ,Simdiki Zaman Partisipinin <;ekiminin aymd1r. Fakat bu, ,Simdiki Zaman Govdesi iizerine degil Fiil Govdesi iizerine kurulur. Misal : Am-wv
Am-oOaa
Am-6v
PARTiSiPLER
Kaide.- Her Partisipin, ait oldugu ismin veya Zamirin Cinsini, Say1sm1 ve Halini almas1 ~art hr. Hatta bu isim veya Zamir ifade edilmeyip sadece anla~1hrsa bile, yine bu Kaidenin tatbik edilmesi laz1md1r. Bu bak1mdan Partisip bir S1fat sayilabilir. Maamafih Partisipin ~u kadar bir Fiillik mahiyeti
- 96vardir ki; hem Tiimleci veya Tamlay1c1s1 olabilir, hem de Fiil gibi Zarf ile vas1flandmhr. Partisipler, Eski Yunancada gayet ·miihim bir rol oynamaktadir. Ogrencilerin, ~~ag1da gosterilen ve en c;ok rastlanan kullamh~ §ekillerine bilhassa dikkat etmesi Iaz1md1r.
A. Partisipin en basit ve en c;ok rastlanan hususiyeti bunun ifade ettigi hareketle Esas Fiilin hareketi arasmdaki zaman .miinasebetini gostermektedir. Bu ~ekilde kullamlan Simdiki Zaman Partisipi, Esas Fiilin hareketiyle ayn1 zamanda cereyan eden bir hareketi ifade eder ve Tiirkc;edeki ''gaparak,, "gaparken,, ifadeleri manasma gelir. Aoristum Partisipi jse, Esas Fiilin hareketinden evvel vuku bulmu§ bir hareketi gosterir, ve Tiirkc;edeki "gapznca,, "gapzp,, "yaptzktan sonra,, ifadeleri manasma gelir. Birer misal verelim : Tove; rro/\Eµfouc;
81w1
T~v
1
Dii$-
manlan fovalzyarak, koye geldiler. Tove; rro/\Eµfouc; Elc;
T~v
1
81w~avn:c;
trraucravTO
= Dii$-
manlarz koye kadar kovaladzktan sonra, durdular.
B. Bundan ba~Ka, Partisip bir "Sebep,, bazan da bir ";;art,, ifade edebilir. Bu Zaman Partisipi devamli veya tekrarlanan ristum Partisipi ise tek ve muayyen bir Mesela: ou 8EI
~µO:c;
bir "Hareket tam,, takdirde, ;;imdiki bir hareketi, Aohareketi gosterir.
mcrTEUEIV TOUT<{), rro/\Eµt<{) ovTt
= Dii$man ol-
duguna gore ( dii$man oldugu i<;in), buna itimat etmemeliyiz. · vu1
TfOl~cracnv
uµ'i'v TrlO'TEUO'OUO'lV Ol cptAOl
= Bunu yapar-
samz arkada$larznzz size itimat edecekler.
C. Articulus ile birlikte kullamlan Partisip, Nisbet Ciimlesi manasma gelir, ve Tiirk<;edeki "yapan,, ifadesi ile terciime edilebilir. $imd. Zam. ile Aoristum Partisipleri, yukarda (A) maddesinde izah edilen ~ekilde birbirinden tefrik edilir, yani
-97Simdiki Zaman Partisipi bahsedilen zamanda cereyan eden bir hareketi, Aoristum Zam. Partisipi ise o zamanda nihayet bulmu~ olan bir hareketi gosterir. "Bahsedilen zaman,, ekseriya Esas Fiilin hareketinin zamam demektir ve bundan yalmz ~u ~artla farkh olabilir ki, bu fark ya Zarf ile yahut da ba~ka bir ~ekilde belli edilmi~ olsun. Tiirk~edeki "yapan,, gibi Articulus ile Partisip lsimsiz de kullamlabilir. Mesela : ol Ol~KOVTEc; nepcrat veya oi nepcrat oi eden ( takip etmekte olan) Persler.
Ot~KOVTEc;
= Takip
ol 8tci>~aVTEc; n£pcrat = Takip eden ( Takip etmi$ olan) Persler. ol. 818~crKOVTEc; = Ogratenler {ogretmenler ).
Partisipin Tamlay1c1s1 veya Tiimleci hem de Partisipi vas1flandiran Zarflar veya Zarf ifadeleri, ekseriya Articulus ile Partisip arasma girer. Mesela : OU
1TIO'TEUCU
Tole;
Ta0Ta
AEYOUO'IV
= Bunu
soyliyenlere
inanmzyorum. o:i EK T~c; oiKiac; cpuyoOcrat =
Evden kar;an ( k.adm) lar.
oi vOv rrf.oucrtot ovTEc; 8o0Aot rr6:Aat
~crav
= $imdi zengin
olanlar vaktiyle esir idiler. (Halbuki bu Ciimle vOv'si.iz yap1hrsa, .ol TrAoucrtot ovTEc; Vaktiyle, zengin olanlar esirdi).
800/..01 TrcXAat ~crav =
D. Gelecek Zaman Partisipi umumiyetle bir niyet ifade eder. Mesela : 8€Ka crTpaTt~Tac; E:rreµ4JaµEv T~v yicpupav McrovTac; = Kopriiyii yzkmak iizere ( yzkacak olan) on asker gonderdik. cruveA6:13oµEv Tov 8o0Aov
Ta
Xp~µaTa
KAE4JovTa
= Koleyi,
parayz r;almak iizere iken (nigetinde iken) yakaladzk. q>uydv uµ&c; m:lcrcuv £pXoµat = Sizi kar;m1ya ikna etmek niyetigle geliyorum. E. Ge~mi~ Zaman Partisipinin ger~ek vazifesi, daha ev~ vel vukua gelen ve tesiri de devamh olan bir hareketi gosterEski Yunanoada llk Ad1mlar
-
98 -
mektir. Tiirkc;eye "yapmz~ olarak,, "yapmZ$ oldugu i~in,, g·ibi ifadelerle terciime edilebilir. Mesela: ol TE8v11K6TEr; (cmo6v~cr1
tv
EKElVlJ TlJ µ6:X1J chro6av6VTE<; (Aor. Part.)= O sava_$fa oldii.riilenla ( onlar Id, o savafifa oldiiriildiiler }. Halbuki, ol
Maamafih bazen, ve bilhassa ~i.irde, Ge9mi~ Zaman ve Aoristum Partisipleri arasmda pek az fark goriilur.
KELiMELER m3:c;, rr&crcx, rr&v
(Gov. TicxvT-),
biitiin,
her. [Mcrcxc; gibi
tasrif edilir].
wv,
oocrcx,
ov
(Gov. oVT-), olan, olarak (dµf Fiilinin $imd.
Zam. Part.)
AU$TIRMA XXVI.
A. 1. cruM£~cxvTE<; - cru/\/\cxf36vTCx -:- E:/\6o0crcx. 2. ot m:IBOVTE<; - ol rrEµlj.Javn:c; - Tov ypalj.lovTcx - ~ T6:~cwcx - Tc.0v cpwy6VTcvv. 3. µETa 8£ rnOTcx i;/\6ov rr6:vTE<; ol crTpaTriyo! rroi\/\ouc; £xovTE<; forrouc; Ko:! &pµcxTO:. 4. E:v 6£ TOUTCil ol /\aKEO::x1µ6v101 tµf3cxA6vTEt; El<; Tl)v xwpav, Tiof\Aa Xp~µcxrn E/\af3ov. 5. TCXUTcX 8£ axoucrcxc; 6 VECXVLO:<; /\cxf30)V 8€.Ko: TWV O"Tpcn1cvTc.0v, VUKTO<; arr£q>uyc.v, T~ 8£ UO"TE.pcxfct E:/\6wv rrpoc; TOV O"TpO:TYJYOV TCXUTCX O:yyEt\AEL. 6. fiµEtc; µE.v oov £m~µlj.lo:µEv TOV K~pu1!KOVTO. 8. &p' ou 8c.l ~µ&<;, rro/\hac; ovTcxc;, mcrTc::uc.1v Tote; Touc; v6µouc; cruyyp6:lj.Jacr1; 9. ~11µ1wMcroucr1v ol xptTcxl ~µc.0v TicXVTcxc; TOuc; T~v EKKAY)crlcxv 0:61Kficro:vrn<;. 10. 6 BE E.A.80)V Elc; Tl)v O:yopav £cpri TOU<; TO xcvplov
- 99B. 1. f3Acl:TrT-c:v ve Taaac:v Fiillerinin Etk. <;at. dart Partisipinin Tek. Acc. ile <;og. Dat. lanm g6steriniz. 2. Kadmlann bile bir c;ogu silahlan ahp yurt i<;in dovii!?iiyorlard1. 3. Boylece, dii~mam denize dogru kovalad1k tan sonra koyiin kap1lanm kapadilar. 4. Kanunlan kaleme alanlar (yazanlar) vatanda~lann en ak1lhlan telakki ediliyor. 5. Bu ~eyleri i~itenlerden bir ~ogu hayret ediyordu, birc;oklan da seviniyordu. 6. Ksenophon falankslan tertipledikten sonra, askerlere susmalanm emretti. 7. Vatanda~lar memleketi idare edene · itaat etmelidirler. 8. Hakim ~ehir meydanmdaki agac;lara zarar vereni cezaland1racak. 9. Takip adenler kac;anlardan kuvvetlidirler.
ORT A f;A TI PART1SiPLERi
SiMDiKi
ZAMAN
(,Simd. Zam. Gov. ERiL
N.V. :\u-6µEvoc;
Acc.
:\u-6µEvov
v.s.
+ ow:v~c;)
CINSSiZ
:\u-oµEVfJ /\u-6µEVOV l\u-oµtvriv /\u-6µ:::vov
v.s.
v.s.
1
f
Para ile kurturarak, kurtarmalda.
~= kurtanrken,
GELECEK ZAMAN (F. Gov. aoµc:voc;)
+
l\u-cr6µEvoc;
v.s.
;\u-croµivri ;\u-croµ:::vov · V.S.
~f =
V.S.
1
Para ile kurtara.cak ola· rak, kurtarmak iizere iken veya olarak.
1. ci AOR. ZAMANI (F. Gov ..
a::xw:vos)
i\u-craµEvoc; ;\u-ao:µtvri ;\u-cr6::µEvov V.S.
V;S.
V.S.
Para ile kurtararak, kurtarmakla, kurtanp,kurtannca,. ku:rtard1ktan sonra.
-100 -
FEVK. veya 2. ci AOR ZAIYIANI (F. Gov. Di~IL
ER1L 1Tt8-6µt:voc;
v.s.
+ oµt:voc;)
C1NSS1Z
1Tt8-oµE.vri
m9-6µEvov
v.s.
v.s.
I
itaat ederek, etmekle, =edip, edince, ettikten sonra.
GE<;MIS ZAMAN (Kati.
+ F. Gov. + µt:voc;)
AE-Au-µivoc; AE·Au-µE.vri AE·Au-µE.vov }
v .s.
V.S.
v.s.
Para ile kurtarmI§ ola=rak, kurtarmI§ bulunduktan sonra.
EDlLGEN <;ATI PARTISiPLERI
SlMDIKI ZAMAN Orta <;ati $imdiki Zaman Partisipinin aymdir. "r;oziilerek... "<;oziiliirken ... "c;oziilmekle.. manalanna gelir.
1. ci GELECEK ZAMAN (F. Gov.
+ Sriaoµt:voc;)
/..u-8ria6µt:voc; /..u-8riaoµ£vri /..u-8ria6µt:vov .}) V .s.
.·
V .s.
V .s.
c;~zillecek.. olarak,. ~o=zulmek uzere olarak, c;oziilmek iizeu iken.
FEVK. veya 2. ci GELECEK ZAMAN (F. Gov.
+
riaoµEvoc;)
(8) harfini ihmal etmek §artiyle 1. ci Gelec. Zamanm aymd1r. Bu hususa ait kaideler ic;in (Bk. s. 71).
-101 -
1. ci AORISTUM ZAMANI
(F. Gov. ERiL
Tek. N.V. f..u-SEI<; Acc. /..u-8£vTa Gen. AU-0EVTO<; Oat. AU-0EVTl <;og. Oat.
+ Sw;)
Dt~iL
/..u-Sdaa /..u-Sdaav /\u-8da11c; /..u-Sdm;i
CiNSSiZ
/..u-0£v J..u-Sfv AU-0EVTO<; AU-0EVTl
c;oziilerek, c;oziil=mekle, c;oziildiik· ten soora, c;oziiliioce.
/\u-8Eia1(v) /\u-Se:laai<; /\u-0Eiat(v) FEVK. veya 2. ci (F. Gov.
AOR. ZAMANI
+ Et<;)
(0) harfini ihmal etmek ~artiyle 1. ci Aor. Zamanmm ttpk1s1d1r. Bu hususa ait kaideler i
"ai·
aTpaTtWTat £cpuyov =
Komu.tan
dii$iii.gii zaman, askerler km;tz. Twv yEcpupwv f\E-1-.u-µevcvv, ol f3&pj3apo1 EKcvM8ricrcxv =
rii.ler yzkzlmz$ ( yzk.zk hald~J bozuldu. EATil8oc; OUK oucrric;;
bulundugu fr;in,
Em:xua6:µE8a
TOU
Kop-
barbarlarzn i)>i
rroAEµou
= Bir iimit
kalmadzgzndan, harbden vaz ger;tik. Not.-· Genetivus Absolutus liizumsuz kullamlmamahd1r. Yani, Partisipin ait oldugu lsim, Esas Ciimlede bulunursa, Genetivus Absolutus kullamlmay1p Partisip buna uyar. Mesela : "TWV nEpa&v TOuc;; TIOAEµlouc.; 8tCVKOVTC0V, O:cptKOVTO de; T~V K6>µriv,, denirse, koye gelenlerin Persler degil, ba~kalan oldugu anla~1hr.
KELiMELER µevcv, kahyorum. A6:8pq: (Zf.), gizlice.
ALI$TIRMA
XXVII.
A. 1. TaX-8EVTE<; - OE~aµEVOI - TETay-µEVOI - acplKoµevT} - 1TEta-8Efc;;. 2. ol rropw-6µEv;1 - Ta rrE-rrpay-µeva TWV m:1a-8EVTCVV -· r} Kpucp-8E'i'cra. 3. E-KEAEU·O'E TOU<; EV T4> 1TE0lC}l TE-Tcxy-µ€.vouc; 816>KEIV TOuc;; cpEuy-oVTac;;. 4. ~µEtc;; oov f3ouf..-
-103 6µEvo1 Tio:u-crcxcr8m ToO TioMµou K~puKo: £-rrEµl!J-aµEv. 5. yEvoµEvc.vv 6E: TOUTC.VV, E-8cxuµo:s~ov 1TcXVTE<;; ot EV T6 O:yopQ: TIO/\lTCXI. 6. TWV crrrov6c'.0v ouTc.vc; i\Ei\uµ£vc.vv, Tiap-E-O'ioOcrcx ~i\8Ev M8p~ de; T~V otKtcxv, ol 6E: 8Ep6:rroVTEc; TIEtcr8EvTEc; TOUT(}> T4> Tp6rrcp, TOUTO £-rrol-ricrcxv. 8. 6:rro8av6vTOc; ToO 6:6c:.i\o0, · EKE'lvoc; OUK fl8Ei\c: E.v TQ v~cre}) µEvEtv. 9. o:lcr86µt:vo1 ouv To:OTa, £~-c:-rr/\O:y-ricrav rr6:vTE<;; oi crTpanc0Tm. 10. 6:1 xc.vplcp, ol 6E: OUK Em:f8ovrn. 11. O:p 'ou 8:::1 1uy-ov. 13. Twv tv T4> rrE8l0 TE-To:yµ£vc.vv, ol µE:v 6:crrrf8d:c; £xoucr1v, o[ 8E: ou. 14. EVLK~8ricro:v oov ol 'AElrivcxlot 610: To TOuc; cruµµaxouc; µ11 mcrTc:uEtv Tole; crTpo:Triyo'i'c;.
B. 1. cpui\O:crcrc.v ve ypac.v Fiillerinin hem Ort. <;at. hem de Edilg. <;at. Partisiplerinin Tek. Acc. ile <;og. Dat. lanm veriniz. 2. Bu mektupta yazllm1~ olan (~ey) ler ~imdiki harbi mucip oldu. 3. Boylece, barbarlar, bize dost olduklan i<;in, arabalan muhafaza ediyorlardi. 4. Kap1lar kapatilmca biitiin <;ocuklar evin i<;inde kahyorlardi. 5. Miinadi vas1l olduktan sonra, komutan biitiin erlerin hareketsiz kalmalanm emretti. 6. Perslere kar~1 yap1lan harbte, Atinahlar miittefiklerden (daha) sad1k idiler. 7. Barbarlar tarafmdan esir edilmi~ olanlar harbetmek istemiyorlardi. 8. Bunlann farkma vannca miitareke hakkmda bir miinadi yollam1ya rey verdiler. 9. Harbden ka9anlarm hepsi barbarlar tarafmdan oldiiriildiiler. 10. J3inaenaleyh, gemiciler komutana, hediyeleri ald1ktan sonra itaat ediyorlardi. 11. Bu adamlar, vatanlan ugruna cesurane dogii~erek olmediler mi ?
KAYNASMA Eski Yunancada, umumi olarak a, E, o Seslilerinden birisi ba~ka bir Sesli ile kar~1la~mca, bu iki Sesli kayna~arak bir tek
-104 · uzun Sesli veya (:iftsesli meydana gelir; Mesela: E-Er Et olur; E·0 1
OU V.S.
Biitiia Fiillerin ,Simdiki ve ~imdiki Hikaye Zamanlarmm biitiih Takilan bir Sesli ile ba~lad1g1 i~in,. Govdeleri a E o ile biten ·Fiiller bu iki Zamanda Kayna~maya tabi tutulur. 1
1
(E) GOVDELi FiiLLER, q,1M-U) = seviyorum.
I I
ET KEN <;ATI
Tek. 1. <1>1/..e-U) 2. cp1/..i-m; Cl lllS q>1/..E-Et 3. sIll N Tes. 1. lAE-ETOV :; 2. q>t/..E-ETOV :a
e <;og. 1.
~
EDiLGEN <;ATI
-<1>1/..& - lAEtc; - q>tAEt
q>1M-oµa1 cp1M-e1 tAE·ETat
-
tAE·ECT6ov -:- cp1/..Elcr8ov cp ti\i-rn8ov - cpti\Eicr8ov
lAElTOV lAEtTOV
q>tAE-oµEv -· cp1i\ouµEv
2. q>tAE-ETE - lAElTE 3. q>1/..i-oucr1 - q>1/..oucr1
a Tek. Cll
E
CIS
N
1. E-lAE-OV
2. E-lAE-Ec; 3. E-cpl/..E-E
- E-q>i/..ouv - E-q>IAEtc; ·- £-cpL\Et
-
cpti\E-6µE8o: tAE·ECT8E tAE-oVTat E-t/..c.-6µriv E-<1>1/..E-ou E-lAe-ETO -
cp1/..oOµat cptAEt lAElTat
lAElcr8E t/..ouvTo:t £-<1>1/..ouµriv E-q>1i\oO E·ti\ElTO
(j)
>.
..llli
:E
Tes. 1. E-Cf>lAE-ETOV - E-q>ti\Ehov £-q>tf..€-Ecr8ov-- E-q>1/..Elcr8ov 2. E-lAElTTJV E-q>tf..s-Eo-Sriv- £-cp1/..Elcr8riv
:;
c;og.
cal
:;; e c;;
1. E-<1>1/..£-oµEv - £-<1>1i\ouµEv E-Cf>tAE·6µE8a - £-q>t/..ouµ?8a
2. E-IAE-ov
-
E·l/..ouv
£-q>1/..E-c.cr8E - E-1/..E-ovTO - .E-lAOUVTO
....
....Cid M
lAEEIV -
Cd
:a: ~
·;
Eril
...Gil Di§il
~
Q.,
Cinssiz
IAE-U)V cp1M oucra q>a/..E-ov -
q>t/..Etv
q>tAE·E0'8a:t -
q>f..E'i'cr80:1
q>tf..&v q>t/..oOcra q>1/..00v
lAE-6µEvoc; q>ti\E-oµEVT) IAE·OµEVOV -
q>tAOUVEVOc; q>11'ouµevri q>tAOUµEVOV
-
105
Not.- (i.) Bu Fiiller "Kayna$nrnya,, yalrnz Simdiki ve $imdiki Hik. Zamanlannda ugrar. Gelecek, Aoristum ve Ge9mi~ Zamanlarda, yukarda. goriildiigii gibi bu a, c:, o Seslileri uzarlar (Bk. s. 45). (ii.) Fiillerin Kayna~mam1~ kullamlmamahdir.
~ekilleri
(cpt/\EW, cp1;\foi; v.s.)
(iii.) Govdeleri tek heceli olup (c:) ile biten Fiiller, yalmz iki (c:) kar~1la~mca kayna~1r. Mesela: 'rTAEw = (denizden) gidiyorum, Fiillerinin Simdiki Zamam ~oyle <;ekilir: TIAEW, TI;\di;, TIAEl, rr;\E.!Tov, rr;\EITov, rr/l.foµc:v, TI/\foua1 (v). Mastan rrf..c:lv, Partisipi TIAEwv'dur.
TIAElTE,
(iv.) Simdiki Hikaye Zamanmm Tekil 3. cii Sahsma (v) ila ve edilmez: tcpl/\Et.
KELiMELER !30118E-cv (Dat. ile), imqadrna ko~uyorum, yardun ediyorum. O:rropE-cv, tereddiit e
yorum. rrM-w, ( denizden) gidiyorum. KcmwopE-cv (Gen. ile), su9lu gosteriyorum, itham ediyorum. rro/\1opKE-cv, ku~atiyorum, muhasara ediyorum. 8oKE-cv (F. Govdesi 801<-) (Oat. ile) samhyorum, sayihyorum.
[1], goriiniiyorum,
8oKEI ($ah1ss1z), muvafik, faydah goriiniiyor. 801
=
faydah buluyorum, karar veriyorum.
Tl; ne? '
Not.- Basit Fiilden kolayca <;1kanlabilecek hallerde Fiillerin manas1 h1gat9ede verilmiyecektir. Mesela :
Bile~ik
· [1] Bu Fiilin Gelecek ve Aoristum Zaman-Ian Fiil Govdesi (601<) iizerinden te~kil edilir; yani Sol;c.> = goriinec~gim, t:Soscx = goriindiim.
TIAE-
=
( denizden)
EK-TIAE-
106 -
gidiyonzm.
denize ac;zlzyorum..
Em-rrM-cv =-= denizden hiicum ediyorum.
ALI$TlRMA XX. A. 1.
Su
O:cp1Kvc:-61ic:6cx -
Fiilleri kayna~tmmz : E:.-661
gosteriniz: ~8!1 Tp6rr0 o1 'A8rivalot E-TioAtopKoOvTo Kat 1faavTo f30118dv 1olc; auµµaxo1c;. 6. EOO~E 6E: rnlc; TWV nc:pac'.0v CJTp.oTqyolc; EV TQ V~CJ0 ~auxa~E IV, br6pouv yap Tt Xpfi rrotc:lv. 7. E.m:t 6£ rrcw1v EooKEt Ta0To: rrotc:lv E-KEAW-CJO:V TOU•; rroAITac; UAcXCJCJEIV TO xwplov. 8. oihoc; ouv UTIEP Tile; rraTpiOoc; µo:X6µc:voc; KO:/\c'.0c; 0:rr-€.-8o:vr::.v, o\ 6£ µn' auTOU OVTE<; rravTc:c; £-cpuy-ov. 9. µna· 6£ Ta0To: 6 'AvTo:AKf oo:c; /\o:f3wv E.1
B. 1. Yard1m ediyornz - Cerni ile seyahat ediyornzVasil oluyorsunuz - Tereddi.it ediyordu - Muvahk goriiyor. 2. Bunun farkma vannca rneclisteki vatanda~larm hepsi §a§Inyorlardl. 3. Ey Atinahlar, miitarekeyi bozup harbe ba§larnakla bir haks1zhk i~liyorsunuz. 4. Burmn ivin, :muhasara edilenlerin imdadma ko~marnz1 emr..diyoruz. 5. Ni<;in tereddiit ediyorsunuz? Biitiin vatanda~larm kanunlara boyun egmeleri Iaz1m gelmez mi? 6. Bunu i§itince, Lakedaimoniahlar kap1lan muhafaza altma almaga karar verdiler. 7. Boylece, kole, paray1 alip gizlice geceleyin savu~tu. 8. Adalardaki adamlarm karadakilerden daha zengin olduklan soyleniyor. 9. Herkes, bu adamm, vatanda~laqn. en ak1lhs1 oldugunu samyor.
D<;ONCO \:EKiM GOVDELERi "A VE p AKHCI HARFLERi iLE NiHA YEl'LENEN iSiMLER Gov de
al\ 1 er.ve d$.
8rip, er.
PYJTOp, er.
rro:n:.p, er.
Manas1
tuz [1]
ya bani hayv.
ha tip
baba
Tek. N.V. Voe. Acc. Gen. Oat.
( a)\·c;)
811p
p~rnp
TiaT~p
(&/\-<;)
e~p
p~Top
a/\-cx a/\-6c;
e~p-cx
p~TOp-a
8rip-6<; 8rip-f
p~TOp-oc:;
m:Xn:.p rrcxTEp-cx TICXTp-oc; rraTp~ I
a.t.-r
P~TOp-1
Tes. N.V.A G.D.
a/\-E a/\-olv
8~p-E
p~TOp·E
8llP·OlV
PllTOp-OlV
<;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
a/\-Ec:; 0:.\-cxc; a\-wv a/\-crf (v)
e~p-t:c;
p~TOp-Ec:;
e~p··cxc:;
p~Top-ac;
811p-wv PY)TO/'.H.VV 8rip-crf (v) p~TOp-crt( v)
TICXTEp-E TICXTEp-OlV TICXTEp-Ec:; TICXTEp-cxc; rraTEp-c.vv 11'CX'Tp-6:cr1 ( V )
Dikkat - O:v~p = adam (Gov. O:vc:.p), Voe. avt:p, av6po:, Gen. 6:v8p6c; v.s. <;og. Oat. 6:v6pacr1 (v).
1 I
Acc.
[1] &Xe; isminin Tek. Norn. ve Voe. Hallerine rasi:lanmaz. Tek. Acc. Gen. ve Dat. Halleri Di§il olarak, ancak §iirde «deniz» manaaile kullan1hr. <;ogul Halleri Eril olarak «tuz» demektir. Tesniye kullamld1g1 takdirde, «iki trzz tanesi» manasina gelir.
108 (A). GOVDELi FiiLLER,
takdir ediyorum,.
T1µ6:-cv
$ere/ verigorum.
ETKEN· <;ATI
T Cl
as
act!
N
:;;
:.a s
ti).
1.
Tes. 1. 2.
<;og. 1.
Ci 8 Cll
N
Ttµ6:-oµo:t Ttµa·E.l Ttµa-ETat
TLµa-E.TOV Ttµa-ETOV -
Ttµchov TtµcXTOV
T1µ6:-E.aSov nµa-c:aSov -
T1µ&a8ov nµ&a9ov
T1µ6:-oµsv Ttµa-ETE T1116:-oucr1 -
TlµWµEV TlµaT.:: Ttµ&al
Ttµa-6µE8a Tlµa-E.a9E. Tl µ6:-ovT at -
TlµWµE8a Ttµaa8E TlµWVTal
E-T1µa-6µEv E-T1µa-ou E.-T1µa-ET0 -
E-Ttµ& E-T1µ&TO
Tek. 1.
£~Tlµa-ov
2.
E-Tlµcx-Ec; E.-Tlµcx-c:
3.
-
nµw Ttµc;
2. nµ6:-E.1c; 3. Ttµa-El
2. 3.
(.;$
nµ6:~cv
EDiLGEN <;ATI
-
-
-
E-Tlµcvv
--- E.-Tlµcxc; - E.-Tlµa
-
TlµWµat Tlµi;c T1µchat
E.-Tlµ~µriv
(!)
Tes. 1. 2. ::2
£-T 1µa-ETov E.-T 1µa~ETrJV -
E.-nµ&TOv E·T1µ6:-Ecr8ov- E.-Ttµ&a6ov E.-nµ6:Tqv E-Ttµa-fo6riv- E.-T 1µ6:cr6riv
:.a <;og. 1.
E.-nµa-oµsv E.-nµa-ETE E.-Tlµa-ov -
E.-nµ&µc:v E-Ttµ&n: E.-Tlµcvv
E.-nµa-611E6a- E-T Iµc:lµESo: £-TLµa-Ecr6.:: - E.-nµ&cr9E E.-nµ6:-ovTo - E.-nµ&vTO
Ttµ.a-EIV
nµ&v
TI µ6:-Ecr6at
>.
((lj ~~
:;;;
I~
2. "
.:),
...
11ti'l as
-
-
Ttµ&a6m
~
Cl.
:~ ..... :>,.,
ell
0...
nµ6:-cvv - TtµWV Ttµ6:-oucro:- Ttµwao: -- .Ttµwv Ttµ6:-ov
nµo:-6µEvoc; Ttµa-oµE.vri Tl µa-oµEVOV -
nµwµEvoc; T1µcvp£vriv Ttµwµc:vov
KELiMELER ~ µ~nlP (-Tc:p-), anne.
•1 6uy6:TrJP ( -n:p-), k1z, kerime.
~
,
rraTrJP gi bi tasrif edilir.
I
I I
109
6'
&v~p (av6p-),
adam. ~ xdp (XEtp-), el, (:og. Oat. XEpa1 (v). TO rrOp (rrup-), ate§, <;og. Oat. rrupolc;. £pc...:mi-U>, soruyorum. 6pa-U>, goriiyorum (Aor. Ei6ov). a1U>-ia-U>, susuyorum. &9uµU>c; (Zarf), meyiisane ( cesareti kmlm1~ bir isteksiz olarak) . . 6 T6rroc;, yer. mevki.
~ekilde,
Not.- "Anlamak,, manasma gelen Fiillere ta.bi Dolayh bir ifadede Mastar yerine Partisip kullamhr. ~a8c:To auTov 1TIO"TOV OVTa = onun sadzk oldugunu anladz. 6pa·U> = goriigorurn; µ.o:v9avU> = ogrenigorum; oT6a = biiiyorum, gibi Fiiller ile birlikte aym ~ekilde Mastar yerine Partisip kullamhr. aKot'.iU> Fiili ise, "duguyorum,, ( kulagzma geligor) manasma geldigi takdirde Genetivus ve Partisip ile kullamhr; "haber abgorum,, manasma gelince, Accusatfrms ile Mastar ahr.
ALISTIRMA XXIX. A. 1.
Kayna~tmmz:
v11Tcx-ov 6pa-c:tc;. Kayna~mam1~ ~ekillerini gosteriniz: 6p&v - ~pwTa - 6pµ6:a9c:. - VIKWVTO<;. 3. iTcXVTE<; OUTOi ouc; 6p&n: f36:pf3o:po1 rroMµ1ol da1v ~µIv Kai Tole; auµµ6:xo1c;. 4. T~v µ€:v µT]TEpa ErJ 'A9r;va1av dvo:i, Tov OE 1TaTEpcx /\a1m:hc:, wrro/\ITw, 6p&Tc: yap Tou<; &vopo:<; rro/\/,ou<; ovTc:c;; 6. ErrEITa 6£ EKElvoc; µE:v £/\o:f3·E TO mJp Elc; TeX<; xslpa<;, ol 6£ 6p&vTc:c; To:OT~ £-Scxuµo:s-ov Kai rro/\Uv xp6vov €-a1wmJv. 7. ~µde; µev oov arropo0VTE<;, ~pCVTWµEv auTOV Tl XP~ lTOl·c:lv, 6 62 £cp11 Tou<; f3ap13&pouc; rro/\c:µ11V. 9. T~c; 6€: cpa/\o:yyo<; OUTCV TE:- rnyµ£vric; ~auxcxsov Ol aTpaT1CJTo:1 11£xp1 ou T~c; a6:/\myyoc; f11
-
110 -
EKEAEUCTEV OUTouc; EV Ti;l aihc';l TOTr~ µEvElV,
B. 1. Goriiyoruz - Soruyorsunuz - Susuyor --- Sormak Maglup edilenler Goriiliiyorlar. 2. Ate~te - Ellerle - Adamlar ic;in - Annenin - Kerime ile. 3. 0 adamm tereddiit ic;inde oldugunu hissedince hayret edip susuyordu. 4. Barbarlar, bu memleket ic;inden gec;erek nehre vanrlar. 5. Ha ti pl ere inanmam1z dogru degildir, c;iinkii biz, onlarm sad1k - olduklanm sanm1yoruz. 6. Bu gordiigiin adamm, biitiin vatanda~lann en zengini oldugu soyleniyor. 7. Atinahlann, Persler tarafmdan hem karadan, hem de denizden ku~abld1klanm hissediyoruz. 8. Bu f,?eylerd=n dolay1 uic;in tereddiit ic;indesin? K1zm, annesine itaat etmesi laz1m gelmez mi? -9. Miinadi gelince, biiti.in vatanda~larm o yere gelmelerini emrettik.
O<;ONCO <;EKlM {v)
Gov de Manas1 Tek. NV. Acc. Gen. Oat.
GOVDELl iSiMLER
'E\AY)v,
er.
"EMY)v "E1'i\Y)va "E\AYJv-oc; "EAAY)v-1
'E/\/\f}v-otv
<;og. N.V.
"Ef.-i\Y)v~c.c;
Acc. Gen. Dat.
"EAAYJV-a<;
"•'~~~:a
liman
Yunan
Tes. N.V.A. "Ei\AYjV-E
GD.
Atµc.v, er.
."E/\i\ri-cr1 ( v) ~~
/..1µi)v 1'1µ£v-a /\1µ£v-oc; i\1µ€v-1 I
AlµEV-E i\tµEV-OIV
~YE~lOV,
er.
8c.1'q>lv, er. ba§kan, lider, yunus bahg1 rehber ~yc.µwv ~yqt6v-cx
~yc.µ6v-oc;
~y2µ6v-1 ~y2µ6v-E
~yc.µ6v-otv
AlµEV·Ec; ~yc.µ6v-c.c; /,q1fa-ac; ~yc.µ6v-ac; /\1µ£v-C0v ~yEµO\.!·C.VV 1'1µ£:.cr1 ( v) ~yc:µ.6-cr1(v)
8EAcpt<; 8c.i\lv-cx 6c.1'cplv-oc; 8EAlV-l 82Acj>lV·E 8c.1'cplv-01v 8c.i\cptV·E<; 8c.1'cpiv-a<; 8c:1'cplv-cvv 5e:Al-cr1(v)
l\Ol\3rlQO'{U9 -
l\Ol\3rl9-oyltg
l\o-9yu.g
"'O
:ODQO'{Lig -xwno-9yltg l\c::,.i'{ltg l\C0~9'(ltg
l\QO'{Ug -
;;;·
ll>
ltA9rlnoyltg
ltr\9r!o-oyltg
Sol\3rll)?\'.ltg -
Sol\3rl9-oyltg
~
.;;·
~· ..
~
l:C8Dl]O\(U9 -
ID8D3·9'(U9
AIJO'{ug -
ll>
l\t3-9\'.U9
~ to
"I ,µ
mr:z:;::grmrm:tt.2
---~i:.:;..
21-~t-
i
::Z&
OJ.l\QO'{U9-? - 01Ao-9yug-? l\nO'{lf9-? l\O·O\'.lf9-? "£ oCf.l 38DQO\'.U9n? - .?9m-9yug.-? 3J.Q?\'.Ll9·? 3· 3B-9\ltg-? ·z; Q 0.. :c93rJ0otJltg-? - :c93rJ9-oyltg-i l\3rlQO\'.!J9-? - l\3rio.:9yug-? · 1 ·.Qo:) §: l\ui9-o'{lig-? ·z l\OB-9yug-? 'l
l\Ll8DQO'{Ll9-? -l\lt9D9 ·O\'.Ll9-? 11\UJ.QO'{ltg-? -
:; ~
'S;:)l
l)J>
'< Cil
noylfg-? Sno'{lf9-? i\nO'{lf 9-? -
OJ.3-9'{Ll9-?
no-9'(l1.g-? /\ltri9-oyug-?
3-oyyg-? "£ S3~oy~19-? ·z
1\0-0'{lf g-? ·1
~~
N Ill
")l~..L
aIll ...;::;
"'
JX)J.l\0-9'{ltg
wooyltg -
wno-9yltg
'C (J
:083TlQO'{ltg -
38D3-9'{ltg :c93_rJ9-o'{ug
3J.QO'{U9 l\3rlQO'{l1g -
3J.3-9'{ug l\3rlo-9'{ug
·1 ·.Qo::)
~
l\08DQO\'.Ll9 -
/\08D3·9Vlig
/\OJ.QO'{ug -
/\OJ.3-9'{U9
·z
e:
l\08DIJO\'.U9 -
"oem-9yug
l\OJ.QO'{ug -
l\OJ.3-9'{ltg
·1 ·sg.L
39D()O'{Ug
·z !3
~
N ll>
IX:HIJO'{Ug !O'(Ug
~
IDJ.3-9\(ug
!O\(ltg -
t3-9'{ltg
13·9\(ltg
S!O\'.U9 -
St3-9'(ltg C0-9yltg
·wn.t.ofi.z71'f
.q;nnsv =
C0-9x:ug
~311Ud J1'301\Q8 (o)
-
TIT --
'£
·z
·1 "){;:}.L
= llO
t:S
-
112 -
KELiMELER 6 XE1µwv (-µcvv),
k1~,
f1rtma.
~ x1wv (x1ov-),' kar.
f
(1) (Yer i<;in) iistiine, -e kadar. £rrf (Ed.) Acc. (2) (Zaman i<;in) miiddetince. L (3) (insan ii.;in) kar~1. 6:~16-cv, lay1k goriiyorum, iddia ediyorum, talep ediyorum. TUYX6:v-cv (TUX-), tesadiifen bulunuyorum (Fevk. A6r. ETux-ov). 1'cxv8&v-r:v (1'a8-) (Gec;i~s.), goriilmiiyorum (Fevk.Aor. £1'a8-ov). 1'av86:voµai (Orta <;ati) ((~en. ile),_ unutuyorum.
·i
Not.- TUYX6:vw ve A:xv86:vC0 Fiilleri Partisip ile birlikte kullamhr. Mesela: ETuyxcS:voµEv Suovw;; tesadiifen kurban , kesiyorduk; huxov Elj.JfJcp1CTµEvo1 == tesadiifen reg vermi~ bulunuyorlardz. ETUXE rrEµljJC0v = tesadiifen yollamak iizere idi. £1'a8ov O:cp1K6µEvoc; = goriilmeden viiszl oldum. ou 1'av86:vEtc; J\awScx1µ6v10:; 0Sv = ( Senin) Lakedaimanialz oldugun bellidir ( goriilmiiyor degildir ). &pxoµa1 = ba$liyorum ve 1muoµa1 = vazge<;iyorum, Fiilleri de Partisip ile beraber kullamlabilir. Mesela: ~p~aTO Mycvv= konu$maga ba$ladz; Errau8ricrcxv rropw6µEvo1 = yiiriimekten vazge<;tiler.
ARA$TIRMA XXX. A .. 1.
Kayna~tmmz:
0:~16-EIV -
6:~16-EI -
sriµ16-w8a1 -
8riA6-oVTEc;
E-8ouAO .. ETL 2. Kayna~mam1~ ~ekillerini gosteri= 8rlAOUVTcxt - ~£10ucr8E - sriµ100v. 3. TOU 8' CXUTOU XElµwvoc; ol EV T~ v~a~ rroi\1opKOUµEvo1 &vopac; 1TEµrroucr1v Ol ~PWTCVV TOU<;; 0-TpaTfJYOUc; Tl 8EI 1TOIElV. 4. we; ~ µ6:xri EYEvz.TO. Kal we; KOpoc; arr€8avsv fj811 8E-8~ACVTal. 5. E1TEl 8' ijcrSovTO Touc;; pap/36:pouc; TaUTCX 1TOIOUVTac; TIEµrroucr1v ayyE"Aov Etc; T~V KWµf}V Kai ~£fouv f3ori8dv auTolc;;. 6. O:p' OUK EaTIY ouTOc; a~IO<;; Sf}f.llOUO-So:t; uµdc;; yap 1TOA/ix ~8f:
niz: ~~louv -- ~riµtot -
113 :-Eu Sue;; arr-E-1TAE.UO"EV Et<; Tac; v~aouc;;. 9. OOTOI oov TauTa cXKOUO"CXVTE<;;, £.A.a6ov cpEUYOVTE<;; EK Ti}<; oli
B. 1. lddia ediyordu - Tesadiifen y1kamyorlard1 Onlar cezalandmyorlard1. 2. Yunanhlar ugruna - Limanlarm i9inde - Kardan dolay1. 3. ~ehir kap1lanm muhafaza edenler, onlarm geldiklerini goriince hayret ettiler. 4. Bu Yunan\" hlann bir 9ok barbarlardan daha sad1k olduklanm samyoruz. 5. Miinadinin tereddiit ettigini goriince uzun bir zaman sustu. 6. ·Bu Yunanhlar, gordiigiiniiz gibi, asilane dovii~e dovii~e vatan ugrunda can verdiler. 7. Bu s1rada, Lakedaimoniahlar karadan ve denizden ku~ahhyorlard1. 8. Bizzat general oldiikten sonra, biitiin askerler harbetmekten vazge9tiler. 9. Bu adamlar, hakimler tarafmdan haks1zhga ugrahld1klanm samyorlar. 10. Hizmet9i, bunun iyin, geceleyin goriinmeden ka9h.
(v)
GOVDELi SIFATLAR
Eril
Di~il
µEA.av.
µE.A.atva.
Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
µE.A.ac; µEf.av µe.A.av-a µ£1-.av-oc;; µ£.A..::xv-1
µE/\atv-a µEf.atv-a µEf.alv-Y]c;; µE.A.alv-i;i
µEA.av µEA.av µef.av µEf.av-oc; µE.A.av-1
<;og. Oat.
µ£/..a-at (v)
µEf.alv-aic;;
µEf.a-cr1 (v)
Eski Yunancada
ilk Ad1mlar
µef.aiv-av
-
114.µElSOV, daha biiyiik.
Govde ERiL ve Di~iL
CiNSSiZ
ITek. Norn. Acc. Gen. Oat.
µEfsc.vv µEfsov-a: veya µElsc.v (1] µElsov-oc;; µEfsov-t
µElsov µEtSOV
Tes. N.V.A. G.D.
µEf~ov-E
µEtSOV-OIV
µEfsov-E µElSOV-OlV
<;og. N. V. Acc. Gen. Oat.
µElsov-Ec; veya µEfsouc;; [1] µElsov-a: veya µEf sc.v [1 l µEfsov-a:c; veya µEfsouc; [1] µElsov-a: veya µEfsc.v (1] tlEIS6v-c.vv µE1s6v-c.vv µEISoa1. (v) µEfsoa1 (v)
Eic; = bir, Govde E:v-'dir. Bu da tasrif edilir :
N.V.
El<;
Acc.
EVO:
qu6 Et<;;, µ116-Et<;;,
µfa: µfa:v
ou6E µla:, µ116E-µta:,
EV EV
Gen. Oat.
µEll~ov-oc;;
µEfsov-1
a~ag1da
E:v6c; E:vf
goriildiigii gibi
µtac;
E:v6c;
µl~
E:vf
ouB-Ev } = Hi9 kimse, hi9 bir $eg, hi9 bir. µ115-Ev
T1pk1 de; gibi tasrif edilen ou6Efc; ve µri6Efc; ya S1fat olarak yahut da Zamir olarak kullamlmaktadir. l-Iem de Cinssiz Acc. Hali ou6Ev ve µf]6Ev Zarf olarak manasma gelebilir. Tiirkc;edekinin aksine olarak, ou6Ef<;; ve µri6Efc; olumsus bir Fiil istemez. Mesela : ou6Elc;; j3ouf..ETa:t = hir; kimse istemiyor. Halbuki ou6EI<;; ou j3ou/..Ern1 denirse «istemigen yoktun manasma gelir. [1] Bu k1sa (kayna§ml§) §ekiller, biitiin Ostiin Dereceli S1fatlarm <;ekiminde oulunur. Halbuki -(..)V ile biten diger S1fatlarm (Mesela: ac;)qip(,.)y makii.l, kendisine hakim) ~ekiminde bu k1sa §ekiller goriilmez.
=
115 -
KE Li MELER 8~/l.oc; -ri -ov, a~ikar, belli. To Tpo:Oµo: (Tpo:uµo:T·), yara. cp:xvEp6c; -6: -6v, ac;1k, a~ikar. TO 1µ6:nov, ortii, elbise. ~ (3ouM (-ric;), senato. Not. - ElµI ve Partisip ile 8~/l.oc; ve cpavEpo<, kelimelerinin tertibine dikkat edelim. 8~/l.oc; Ei Em(Joufl.Euwv = a~ikur ki, hile
kuruyorsun. ALl~TIRMA
XXXI.
A. 1. ~£1ou - 6p~c; - E86KEl 'L sriµ100v rpropouv O:q>1KvouµE80:. 2. £TuXE µEfswv wv - ~ia86µriv o:uTov "Efl.fl.rivo: OVTO: - TOL<;; TETo:yµEVOl<;;. 3. E1TEl 8£ aq>tKOVTO Eu8uc; rrpoa-E(JO:AOV rrpoc; TO xwplov, KO:l E1TOll'}ao:v µev ou8ev, Tpo:uµo:To: 8£ /l.o:(36vTE<;; O:rr~/l.Sov. 4. Tfj 8€ uaTEpo:lq: Ol 1TEpl TOV 8ripo:µEVl'}V rro:p-EaKEUO:ao:v O:v8pc.:':mouc; µefl.o:vo: lµ6:T10: £xoVTo:c;. 5. Ko:! µETa To:0To: £rrE1ao:v KaMl£Evov KO:Tl'}yopdv TWV aTpO:Tl'}YWV EV Tfj (3oufl.fj. 6. ou8ev 8Et ~µExe;, & cpl/1.01, O:Suµwc; EXEIV 81a To:UTo:, Ol yap (36:p(3o:po1, we; 6p6:TE, rro:po:aKw6:sovTo:t. (3ori8Elv ~µIv. 7. T0:0To: 8£ MyovTE<;; £rrEtao:v ou8EVO: TWV EV Tfj (3ou/l.fj, rr6:VTE<; yap Ev6µ1sov o:urnuc; lAlKW<;; EXEIV TOl<;; nEpao:tc;. 8. opCxTE Tel TWV 1TOAEµlwv 1TA0la rro/1./1.c';l µEtSW · ovTo: Twv ~µETEpwv. 9. ac.Jq>povE<;; Elaiv ol KplTo:I ~µwv Kai ou rrEfSOVTo:l rnlc; TU:UTO: Myouaiv. 10. 1TOAUV µev xpovov 8~/1.01 ~ao:v O:rropoOvTE<;; rr6:vTE<;; Ol TO:UTO: aKOUaO:VTE<;;, TEAO<;; 8£ E66KEI rrEµlfJo:i Tov K~puKo:. 11. ToO 8£ o:urnO XEtµwvoc; £rrEµrrov /l.6:8pq: rrpoc; Touc; 8rif3o:louc;, auµµ6:xouc; fouTolc; ovTo:c;, KEAEUOVTE<;; (3ori8Elv. 12. oOToc; ouv sriµ1w8~aETat KO:Ta TOUTOV TOV v6µov, rro.A.Aa yap ~6tKl'}KE Touc; rro.A.ITo:c;. 13. Ev 8£ Tfj nufl.u.:i £T1 Erro.A.16pKouv Touc; Ev Tfj v~a0 J\o:KE8o:tµov!ouc; ol , A6rivo:lo1. B. 1. Daha biiyiik hediyeler - siyah elbisenin makul hakimler ic;in - Daha biiyiik nehirler. 2. Adadaki insanlarm karadakilerden daha zengin oldukla.ri a~ikard1r. 3. Haberci, Perslerin harb arabalannm bizimkilerden daha biiyiik olduklann1 soyledi. 4. Meclistekilerin bir c;ogu, bu ~eyleri i~ittikleri zaman ~a~1rdilar. 5. Bu adalara, once Persler, sonra da Ati- ·
-
116 -
nahlar hakim idi. 6. 0, vatanda§lara §ehrin kap1lanm kapamaQ lanm emretti, c;iinkii dii§manlarm ovada bulunduklanm gordii. 7. (i§te) o giin c;ocuklar tesadiifen nehirde y1kamyorlard1. 8. Vatanda§lar, bu hatipler tarafmdan yefo~tirilmi~ olanlara itimat etmezler. 9. Mecliste bulunan biitiin vatanda!?lar, a!?ikar ki generale has1m · idi. 10. Ovadan kac;anlann hie; biri, o giin koye varmadi.
SORU ZAM1Ri Tic; = kim? hangi? BELiRSiZ ZAMlR Tic; = bir, biri, baz1, baz1s1.
ERiL ve Di~iL
Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
CiNSSiZ
ERiL ve Di~iL
CiNSSiZ
Tl Tl Tf voc; veya ToO Tfv1 veya T0
nc; TlVcX nv6c; veya Tou TlVl veya Teti
Tl Tl T1v6c; veya Tau Ttvf veya Teti
Tes.N.V.A TLVE G.D. TlVOlV
Tl VE TLVOlV
TlVE TIVOlV
Tl VE TlVOlV
<;og. N.V. TlVEc; Acc. Ttvac; Gen. TlVC.:>V Oat. TLO"l (v)
Ttva Tfva TLVC.:>V TLO"l ( v)
TlvEc; TlVcXc; TlVWV TlO"l (v)
T1v6: (veya aTTa) Ttv6: (veya aTTa) TlVWV TlO"l (v)
Tl<; Ttva Tlvoc; veyq. ToO Tfv1 veya T4)
Not.- (i.) Tfc; Soru Zamiri ile Tic; Belirsiz Zamir birbirinden Ton i~areti vas1tas1yle tefrik edilirler; ve her ikisi de Zamir ve S1fat gibi kullamlabilir. Mesela: -de; Ei6E; = Kim gordii? Ei6E nc; = birisi gordii; Tfc; yuv~; = hangi kadzn? yuv~ Tic; = kadznzn biri, bir kadzn; EV xc{)pq: TlVl = memleketin birinde. (ii.) Belirsiz Zamir Tlc; Ciirnlenin ba!?ma gelemez ve S1fat olarak kullamld1g1 zaman, umumiyetle vas1fland1rd1g1 isimden sonra buJunur.
-
117 -
NiSPET ZAMiRi '6crrn; = her kim ERiL
Di$iL
Tek. Norn. Acc. Gen. Oat.
'6crnc;
~Tic;
'6vnva
~VTIVa
(00T1voc;) '6TOU (~nv1) '6T(}l
~O"TIVO<:;
Tes. N.V.A. G.D.
OlVTIVOIV
<;og. Norn. Acc. Gen. Oat.
WTIVE OlTIVE<:; oucrT1vac; (wvnvc.vv) '6TC.VV (olcrncrt(v)) '6rn1c;
\
~Tl VI
'6 Tl '6 Tl (oOTlVO<:;) '6TOU (~nv1) '6T(}l
WTIVE OlVTIVOIV
OlVTIVOIV
WTIVE
ah1vEc; CXTTa &crnvac; &na (wvnvc.vv) '6Tc.vv ( WVT l vc.vv) '6TC.VV alO"TlO"l (v) ( olcrT1cr1( v)) '6rn1c
KELiMELER
= ordu. kendisinden onceki kelirneye kuvvet venr. To crTpaT6TIE8ov ( o) = ordugah. '6TE (Nispet Zarf1) = ki o zarnan, -igi zaman, vaktaki. ~
crTparni (a)
8~ =
'6crnc; Zarnirinin iki kullamh~1 vardu: (1) Belirsiz Nispet Zamiri olarak: ouK fow;; '6crT1c; To0To j3ouAETat=bunu arzu eden yoktur; Tl TIO IEl<;;, 'ocrn<;; El; = sen, kim ofursan o[, Tte gapzgorSUn? (2) Oolayh Sorularda: ouK £6eAc.v :\eyE1v '6 n rrETiotfJKa =
ne gapmz§ bulu.ndugumu anlatmak istemigorum.
ALI$TIRMA XXXII. Ttc; avrip; O:v~p Tl<;; - TLC) Ei; ~/\66v TlVE<;; - aya66v op& Ttvac;. 2. ~v 8e rn; EV TQ O"TpcxTIC:C .=Evoq>&v ,ASrivcx'i'oc;.
A. 1. Tl
-
118 -
3. TU OE uan:palc;x: O"TpCTTlWTYJ<;; Tl<;; TWV rroi\Eµlwv ~i\8Ev de;; TO O"TpaTOTTEOOV. 4. µETa OE xp6vov TIVa EYJ EKElVOU<;; µEv 'A8f}valouc;; ET vat, mhoc;; OE l\o:KEOatµ6v1oc;;. 5. Tl VE<;; o~ Elatv oo• TOI ouc;; yp6:cpovrnc;; opwµEv; 6. µETa Ta0TO: EYJ, & 'Op6VTa, foTtv '6 11 O"E ~OlKYJcra; 7. '6aT1<;; urrEp T~<;; m:npl8oc;; µax6µEvoc;; O:rro8v~aKE1 To0Tov XP~ urro rravTcvv Twv rroi\1Twv Ttµaa8ai. 8. rropw-6µEvo1 oE 010: TaUTYJ<;; T~c;; xwpac; 0:<1>1KvoOvrn1 Errl Tov µeyav 1TOTo:µ6v. 9. 1TaVTCVV OE OUTCV rro:pEO"KEUaaµevcvv oi µETa TOU :='.Evoq>wvTO<;; Ev µEyai\at<;; Ei\rrla1v ~aav. 10. EKEivoc;; oov voµl~EI aOIKEla8at ucp' ~µwv WO"TE OUK E8EP,El Ei\8Eiv. 11. '6TE 6£ O:UTYJ ~ µ6:XYJ EYEVETo, 6 T1aao:cp£pvric;; Ev 26:p6Eatv huyxavEv wv. 12. ou6Ev urr· EµoO aOIKOUµEvoc; KO:KW<;; ETTOlEI<;; T~V Eµ~v xwpo:v. 13. EV OE TOUT({> 8~i\01 ~ao:v oi aTpO:TfJyol Em(3oui\EuovTE<;; TU EKKi\YJcrlc;x:. 14. oi 8£ 'A8YJvo:'i'o1 rroi\1op1O:VEpOt ElO"IV ~µIv auµµo:xo1 OVTE<;;.
B. 1. Bunu kim yaptI? Kime inanirs1mz? Kimi yollad1mz? 2. Koyiin birinde. Bir adam tarafmdan. Baz1 kimseler diyor. Siz ne dersiniz? 3. Bu (hadiseler) den sonra Pers (<;og.) komutammn yollad1g1 bir adam geldi. 4. Ksenophon admda (Oat.) bir Atinah, tesadiifen ordugahta bulundu. 5. Adada ku§ahlanlann bir ~ogu dii§mana dost idiler. 6. Goriiyorsunuz ki, Pers ordusu bizimkinden <;ok daha biiyiiktiir. 7. Ertesi giinii, bu gemileri ahp· limandan aynld1lar. 8. Bunu soyliyen, a§ikar ki, Ksenophon ile ordusuna dii§mao.dir. 9. Bunu i~itince §a§1rdilar ve uzun miiddet sustular. 10. Meclisteki biitiin vatanda§lar, kanunlara itaat edenlere, hiirmet etmelidirler.
GOVDELERi AKICI HARFLER ve BURUN HARFLERi iLE BiTEN FiiLLER Etken ve Orta <;atilarm Gelecek Zamanlarm1 yapmak i<;in :
Etken <;atida -erw, Orta <;atida ise -eroµat Tak1smdan once bir (c:) Se.slisi getirilir, (er). diil?er ve boylece kar~1la~an iki Sesli harf kayna~ir. MeseJa: cpalvw (Gov. cpo:v-), gosteriyorum.
Etk. <;at. Gelec. Zam. (cpo:v-£-erw, cpo:v-£-w) cpo.v&; cp1/\& gibi tasrif edilir. cpo:vOrt. <;at. Gelec. Zam. (cpo:v-£-eroµai, cpav-£-oµai) cpcxvoO) µat ; <1>1/\oOµai gibi tasrif edilir. Etk. <;at. Gelec. Zam. Tek. 1.
2. 3. Tes. 2. 3. <;og.1.
2. 3.
Ort. <;at. Gelec. Zam. Tek. 1.
cpcxv-oOµo: 1 q>O:V·El
cpcxv-c:hov
2. 3. Tes. 2. 3.
cpo:v-oOµc:v
<;og. l.
cpcxv-ouµc:So: cpav-der8c: cpo:v-oOvTat
cpo:v-& cpav-dc; cpav-d O:V·ElTOV
O:V-ElTE
cpav-00er1
2. 3.
cpcxv-c:'lTat cpcxv-c: icr8ov cpo:v-der8ov
Etken ve Orta <;atilann 1. Aoristum'lanm yapmak i<;in: -era ve -eraµriv Tak1larmdan (er) harfi di.i§er ve bunu telafi
etmek
i.i~ere
Govdenin son Sesli harfi uzar. Mesela :
-
120
Sessizden sonra a:-ri ya ~ Sesli veya (p) dan sonra a-a ya 9evrilir. E-El ya
F.
Gov.
Etk. <;at. Aor.
av-
£-riv-o:
TrEpO:VO"TEA-
E-rrEpa:v-a: E·O"TElA-0:
Ort. <;at. Aor. E-riv-aµriv E-rrEpa:v-aµriv E-O"TE t/\-6:µ riv
K1sa ( t) ve (u) Seslileri de uzun ( t) ve uzun ( u) Sesli harflerine <_;evril ir ler. Etken <;ati 1. Gevmi§ Zaman ile Orta ve Edilgen <;ahlarm Gec;mi§ Zamanlan, ve Edilgen <;atmm da Aoristum'u te§kil edilirken : Govdedeki (E) harfi ekseriya (a:) ya <;evrilir [1]; Ak1c1lar yani (/..) ve (p) hie; bir degi§iklige ugramaz ; Burun harfi (v) ise ya temessiil olunur veya dii§er; a§ag1ya_ dikkat ediniz : $imd. Zam. F. Gov.
Gelec. Zam.
Aor.
Ge<_;m. Zam.
'\ ~, Etk. <;at. crTE/\-& £-crTEt/\-a: £-crrn/\-Ka: Ed'lI .yat. r"' , ' , ,, O"TO:A-f]O"Oµa:t E-O"TO:A-f]V E·O"Ta:/\-µa:t
O"TE/\-
(Fevk.)
(Fevk.) 1TE-a:y-Ka:
q>a:iv-c.u
a:v-
Etk. <;at.
a:v-&-
£-riva:
~
(Kur.) TrE·riv-a:
(Fevk.)
~ E-av-Sriv TrE-a:cr-µa:t
Edilg. <;at.
a:v-~croµa:t (
· Kptv-
(Kur.) E-av-riv (Fevk.)
Etk. <;at. Kptv-& E-Kptv-a: KE-Kpt-Ka: Edilg. <;at. Kpt·S~croµa:t E-Kpf-8riv KE'."Kpt-µa:t
[1] &yy£AAW Fiili bu kurahn
d1~10da
kahr.
-
121 ·-
KELiMELER µevw (µEv-), kahyorum. 8io:-cp8dpw (cp8Ep-), tahrip ediyorum ll]. crrJµcxlvw (-µcxv-) 1 i~aret ediyorum, gosteriyorum. cXTTOKTElVU) (-KTEv-), o}diiriiyorum. aTTOO"TEAAW (-crTEA-), gonderiyorum (1]. O:rro-1
ALI$TIRMA
xxxm.
A.
1. µEVE! - µEVEl - 6t-E-cp8Etpav _:_ 8t-E·cp8E1pov 2. E-O"EµCXtVE - aTTOKTEVoOµEv flYYEIACX - O:yyE'i'/\0:1 O"l'}µCXVEl. 3. aTT-E-O"TCXA-µEvoc; µEtVCXVTEc; - aTT-E-O"TcXAl'} - 8tE·cp8a:pµEVOI. 4. 'A.v8pEc; rro/\'i'Tcx1, Tl ~µac; E~·E/\cxuvnE; Tl &rro1
s.
TE'i'vai f.3ou/\w8E; ~µE'i'c; yap uµac; ou6£v KCXKOV E-TTOl~crcxµEv. T~ 8£ UO"TEO"O:l~ O:cpf KOVTO de; K~µr]V Ttv6: TTAOUO"lCXV ooao:v KO:l µEycXAr]V' EvTa08a 8£ £µE1vcxv rro/\/\ac; ~µ~pcxc;. 6. ol µ£v oov Tcx0Ta ETTOtrJcrcxv we; EKEAWO"EV, 6 8£ K6vwv alcr86µEVOc; Eu8u<;; E-cr~µl'}V-E f.3orJ8EtV. 7. ETTEl 8£ Ol cXTTEO"TCXAµEVOI TCXUTCX cXTT-~YYEIACXV, TTcXVTE<;; Ol EV Tell crTpCXTorre8c.p E:Scxuµa~ov 1r] ou6£v rrapa Touc; v6µouc; TIO! ~O"E Iv.
B. 1. µevw, arro1
8ta-cp8Elpw,
crrJµcxf vw,
&rro1
Fiillerinin Gelec. Zam. ile Aor. lanm veriniz. 2.
[1] Edilgen <;atmm Fevkalade Aoristum'u: ois:q>06:pl')v, &ma1'6:Al'}V.
-
122
Gonderildi - Cevap verdiler - Kald1 - Cevap verecek. 3. Para yiiziinden, fenahk yapmayan kimseleri oldiireceksin. 4. Dii~man, memleketi istila etti, ve ovadaki biitiin aga9lan tahbip etti. 5. Aym giinde ordugaha vard1, ve bir giin orada kaldi. 6. Orada, bize tesadiifen dost olari biri vard1. 7. Harbde Ksenophon ile dovii§enler dii§manm c;ogunu oldiirdiiler. 8. Boylece komutan ordugahta sessizce kalmaya karar verdi. 9. Bu adamlan ni9in itham ediyorsunuz? Onlar, kanuna mugayir hi9 bir ~ey yapm1~ degillerdir.
O<;ONCO <;EKiM Govdeleri (cr) ile nihayet bulan isimler Govde Manas1 Tel<. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
AriµocrSc:vc:<;;, er.
-
Demosthenes
A11vocr8Evn<;; A11µ6cr8evc:c; A1iµocr8EVrJ (c:-a) Ariµocr8Evou<;; ( c:-oc;) A11µocr8Evc:1 (c:-·i)
yc:vc:<;;, cnss. soy, irk, nesil YEVO<;; YEVO<;; YEVO<;;
yEvouc; ( c:-o<;;) YEVE! (c:-"i)
Tes. N.V.A. G.D.
.YEVEI (c:-c:) yc:volv (c:-01v)
<;og·. N.V.
YEV11 ( c:-a) YEVrJ (c:-a) yc:vC:Jv (c:-cvv) yEvw1 (v)
Acc. Gen. Oat.
Dikkat - (cr) harfi iki Sesli arasmda kaybolur, ve bu suretle bir kayna§ma vuku bulur. Mesela: (Gen. Hali) yc:vc:a-oc;
=
yc:vc:-oc;
=
ygvou<;;.
- 123 -
SIFATLAR
..
1
c:uyc:vc:c;, asil
'-JV v '""'-'
ERiL ve Di~iL
Tek. N.V.
c:uyc:v~c;
CiNSSiZ
(c:-a) c:uyc:v90c; ( c:-oc;) c:uyc:vc:I ( c:'i)
c:uyc:vec; c:uyc:vec; c:uyc:vouc; ( c:-oc;) c:uyc:vc:I ( c:-'i)
Tes. N.V.A. G.D.
EUYE:'El ( E-E) c:uyc:volv (c;-01v)
c:uyc:vc:I (c:-c:) c:uyc:volv (c:-01v)
<;og. N.V.
c:uyc:vc:lc; (c:-c:c;) c:uyc:vc:lc; ( c:-ac;) c:uyc:v&v ( c:-c,)V) c:uyc:vea1 (v)
(c:-a) (c:-a) c:uyc:v&v (c:-wv) c:uyc:vfo1 (v)
Acc. Gen. Dat.
Acc. Gen. Oat.
c:uyc:v~
c:uyc:v~
c:uyc:v~
KELiMELER To n..lxoc; (xc:c;), sur, duvar. TO opoc; (opc:c;), dag. To £Toe; ( ETc:c;), sene. To Sepoc; (pc:c;), yaz. 1
kad1rga [c:uyc:v~c;,
(d$.) gibi tasrif edilir]. aaq>al'l-~c; (-c:c;), emin. aATJ9-~c; (-c:c;), dogru (yanh~ degil). aaq>-~c; (-c:c;), a§ikar, belli, muhakkak Not.- (-oc;) ile nihayet bulan yevoc; gibi 3. cii c;ekim Cinssiz isimler ile gene aym §ekilde biten v6µoc; v.s. 2. ci <;ekim Eril. ve Di§il isimleri birbirinden tefrik etmek laz1mdlf.
-
124
~
EV Tote; opscn - ai\riS~ - O:i\ri00Jc; EV Tc{l 8£ps1 - rroA/\a hri. 2 .6.Y}µocr9£vric; 6E 6p&iv Touc; J\aisuyoVTm;. 8. 6 6E. K~pus acp1K6µsvoc; EOpE Touc; avopac; 61scp8apµevouc;. 9. 6 µE.v rnOrn E:i\sssv, 6 6E. O:Koucrac:;, £cpl'}, « 'f\i\118~ i\Eys1c:;· cracpEc;; yap rrO:cr1v f16ri 6oKE'i' dvai, ton EKdvo1 ~µIv rroi\sµ1K0Jc:; £xoucr1v ». 10. EV 6E. TOUTQ 6 .6.riµocr8E.vric; rroAi\ac:; Tp1~ps1c:; E:xcvv slcr-E.-rrl.sucrsv de; TOV i\1µE.va. 11. Kat ai\i\oc; ou6dc; ~v EV T0 TElXEl OUTE 600/..oc; OUTE rroi\tTY}c;. 12. OEl ouv uµO:c;, Q av6psc;, Eµol rrd9scr8at, 1TlO"TEUCV yap O:i\ri8R dvai a i\Eycv. 13. rnOrn µE.v 6~ ot'.hcvc; ElXEV, ol 6E. alcr86µEVOI a8uµcvc; ETxov rrpoc:; TO µ6:xscr8o:i.
A. 1. TOU n:fxouc;
B. 1. Aym senede - Saglam duvarlar - Yazm - Bu sozler dogrudur. 2. Bundan sonra, Lakedaimomahlar, Atinahlara surlanm y1kmalanm emrettiler. 3. Barbarlar ordugahta kalmay1 emin zannettiler. 4. Ovadaki muharebeden sonra askerlerimizin bir c;ogu daglara kac;t1. 5. Arkada~larmdan para alm1~ oldugu ic;in memleketten kac;m1ya haz1rlamyordu. 6. Onlar, barbarlar dost oldugu ic;in o memlekette bir <;ok sene kald1lar. 7. Suru sag1m1zda bulundurarak, yol boyunca koye dogru c;1k1yorduk. 8. Dedigi dogrudur, fakat, gordiigiiniiz gibi, halk1 ikna etmek c;ok zordur.
0 (:ON CO <;EKiM iSiMLER (u) ve ( 1) Govdeliler
Gov de Manas1
cru, er. ve d$. domuz
Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
crOc; crO crOv cru6c; cruf
Tes. N.V.A. G.D.
cruE cruolv
<;og. N.V.
cruEc; cruac;; crOc; cruwv crucrf (v)
Acc. Gen. Oat.
m1xu,
er.
onkol. endaze rr~xuc; TT~XU rr~xu-v
TT~XE-v:><;
rr~XEl TT~XE-E
m1xe-01v TI~XE l <; ( E-E<;) TT~XEt<; {E·ac;) TI~XE-CNV TI~XE-CJ'IV
TIOAI,
d$.
§ehir
TTOAI<; TTOAI TTOAIV TIOAECN<; TTOAEI ( E'i) TIOAE-E TTOAe-OIV TTOAEl<; (E·Ec;) rr61'Et<; {E-ac;) TTOAECNV TTOAECJ'l
Not. - (u) Govdelilerden rre/\E1
-
Gov de
126 _·
ERiL
Di~iL
CiNSSiZ
D6U
D6E1a
D6U, ta th, hoi
Tek. N.V. Acc. Gen. Oat.
D6uc; D6uv D6foc; D6El (E-'i)
DBE'i'a D6E7av D6Efac; D6Efq:
Tes. N.V.A. GD.
D61fa D6fo1v
D6Efa D8Efaiv
D61fa DOEolV
<;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
D6Elc; (E-Ec;) D6Elc; (E-ac;) D6Ecvv D6fo1 (v)
D6Ela1 D6Efac; D6Et&v D6Efaic;
D6fo D6fo DBifow D6fo1 (v)
-
D6U D6U DOEOc; D6EI (E-'i)
KELiMELER 6 1Tpfof3uc; (-u), elc;i, murahhas: (~iirde, ihtiyar adam). D aT6:a1c; (-1), kavga, vatanda§lar arasmda c;arpI§ma, karga§ahk, anla§mazhk, nifak. D cm6-arna1c; (-1), isyan. To f3o:aC\E1ov, saray. D q>ua1c; (-1), tabiat. Eup-uc; Ela -u, geni§. rnx-uc; -Ela -u siiratli, h1zh, c;abuk, acele. TE ... Kat, hein ... hem. 1
Not.- TE ... rnt'in durumunu tetkik ediniz. o'l TE 600/\01 Kat ol 1TO/\ITa1 = hem koleler hem de vatanda§lar. TE bir isimden sonra, Kat ise bir isimden onc'e gelir, §ayet Articulus varsa, Articulus'tan sonra gelir. Mesela: 600/\of TE, Kai 1To/\hai o'( TE 600/\01.
-
127 :_
ALI;>TIRMA XXXV. A.
1.
EK Tfjc; TIOAEC.V<; - To:xc:i'c;; hmo1 Kma cpuaiv µETCx T&lv 1TpfofjEC.VV. 2. ErrEl 8e TaUTO: ~yyt/\81'}, £i:rEµtJJo:v rrpfofjEl<; {jouf\6µEV01 auµµaXOl EiVO:l TOl<; J\aKE80:1µovfotc;;. 3. O"Ta cDo:pvo:f36:sC}l ~~fou EXEIV T~V xwpav ~<; ~pXE 1Tp0 TOUTOU TOD rroMµou, 13. OUTOI oov lrr1TOU<; TO:XEl<;; /..o:f36VTE<;; £cpuyov VUKTO<;; EK TOO CXO"TEC.V<;, ou8evo<;; KC.VAUOVTO<;.
B. 1. isyandan once - Geni~ yolda - Elc;iler ile beraber - Geni~ nehirler. 2. Onlar, o ~ehirde uzun milddet kaldilar, c;iinkil ilerlemeyi emin saymad1lar. 3. Bu esnada Perslerin yollad1klan elc;iler saraya vardilar. 4, 0 diyor ki, hem gemiciler, hem de askerler ne yapmak laz1md1r diye ~a~myor lar. 5. Miitareke bozulduktan sonra dii~manlar memleketimizi istila etmege hazirla01yorlard1. 6. Bundan sonra karadaki biitiln ~ehirler komutana elc;iJer yolladi. 7. Onlar, aym senede Yunanhlar tarafmdan hem karada, hem de denizde maglup edildi. 8. Halk1 ikna etmek giic;tiir, c;iinkii onlar bu elc;ilere itimat etmiyor.
-
128-
0<;0NCO <;EKiM (Oevarn) Govdeleri <;iftseslilerle nihatlenen isirnler Gov de Manas1
!3acrtf..EU, er.
!3ou. er. ve d$.
k1ral
okiiz veya inek
vau,
Tek. Norn. Voe. Acc. Gen. Oat.
!3acrt/..Euc; !3acrt/..E0 !3acrtf..Ea !3acrtMcvc; !3acrlAEl (E-'i)
1300c; 1300 !3o0v !3o6c; 13ot
vaOc; vaO vaOv VEWc; vri r
Tes. N.V.A. G.D.
!3acrtf..EE !3acrtAEOlV
!36E !3oolv
VEDlV
<;og. N.V. Acc. Gen. Oat.
!3acrt/..E'lc;-~c; (E-E<;;)
!36E<;; !3o0c; !3o&iv 13oucrl (v)
!3o:cr1Mac; (-de;) !3acr1/..Ecvv !3acr 1AE0cr1 (v)
d$.
gemi
V~E
V~E<;;
vaOc; VEWV
vaucrl (v)
= (ihtiyar kadzn); !30- yerine ypahpk1 !3o0c; gibi tasrif edilir. yepac;, cnss. = (imtiyaz, selahiyet, miikafat) ~oyle <;ekilir: Gen. ytpcvc;, Oat. ytpq.., <;og. N.V.A. ytpa, Gen. yEp&lv, Oat. y£pacrt (v); Kpfoc;, cnss. __: (et) ve y~pac;, cnss. (ihtiyarlzk) isirnleri de yC:pac; gibi tasrif edilir. Not.- ypaOc;, d$.
konulrnak
~artiyle
iKiNCi <;EKiM iS1MLERDE KAYNA.SMA (o) Sesli harfinden evvel diger bir (o) veya (E) gelirse, bu iki Sesli birbiriyle kayna~ir. Meselii: Norn. v6oc; = voOc;, er. = (zeka, akzl), Acc. v6ov = voOv, Gen. v6ou = voO, Oat. v6Ci)=vi;l. Aym ~ekilde, N.V.A. 6crnfov, cnss.=(kemik), ocrToOv, Gen. ocrTfou=ocrToO, Oat. ocrTECi)=ocrT(il. <;og. N.V.A. 6crn:a ocrTa, Gen. 6crT£cvv = ocrT&lv, Oat. ocrTfotc; = ocrTo'lc;.
-129-me; veya -ooc; ile nihayetlenen S1fatlar ~u ~ekilde kayna~1r: Di~iL
ERiL
Norn. xpucrrnc;, (altzndan)=xpucrouc;, Acc. XPUO"EOV =xpucrouv,
xpumfo =xpucrfl, XpUO"ECXV xpucr~v,
Aym ~ekilde : cnrMoc;, (tek kat, basil, sade)=arr/\oOc;, arrM11=arrAf},
CiNSSiZ
xpucre-ov=xpucroOv xpucrE-ov-xpucroOJ arr Mov =aTT AOUV
v.s. -me; Tak1s1 Sesli harf veya p ile biten bir Govdeye ilave edilirse, meydana gelen S1fatm Di~ilindeki -Ea kayna~arak -fl degil -& olur; Mesela: apyuprnc;, (giimii$ien) = apyupoO. Di~il §ekli apyupfo = apyup& v.s.
ATTiKE <;EKiMi /\Ewe;, er.=(halk), Acc. /\Ewv, Gen. /\Ec.:l, Oat. AEtlJ, <;og'. Norn. /\Ec{l, Acc. /\Ewe;, Gen. /\Ewv, Oat. f.E~c;. VEooc;, er. = (mabet, tapznak), ve MEvEA.Ecvc; = (Meneleos), kelimeleri de aym ~'ekilde tasrif edilir.
KELiMELER 6 lrrrrEuc; (-w), siivari. 6 rrA.oOc; (-oo ), seyahat (denizle). yEy£v11µm (yfyvoµm Fiilinin Ge~m. Zam.). µfooc; -11 -ov. orta, ortada bulunan [1]. rrpoTEpov (Zf.), once.
[1] µEcroc; S1fat1 umumiyetle bir §eyin orta k1sm101, ortas101 ifade etmek if,(in kulla01hr ; ve bu takdirde Articulus'tan once bulunur. Mesela : EV µEO"lJ T~ 664) = Yolun ortasinda. «Ortada bulunan» manasrna geldigi zaman, Articulus ile isim arasrna girer. Mesela : ·~ µecrri 686c; bulunan yol. Eski Yunancada ilk Ad1mlar
=
Ortada
-
130
Not.- rrplv, <-madan evveb manasiyle miispet Ciimlelerde, biitiin Zamanlarda, Mas tar ile kullamhr. Mesela : cm-e-cpuyov rrpiv Kpt6~vo:1 = mahkeme edilmeden e'l.1vel ka~tzlar. f30116i]aoua1v ol auµµcxxo1 rrpiv VUKTCX yEveaScxt = gece olmadan evvel miittefikler imdadzmzza gelecekler. Menfi Ciimlelerde rrpfv, <-madan evveb veya «-incege kadan manalariyle Gec;mi~ Zamanlarda muayyen bir hareketi ifade etmek ic;in Haber Kipi kullamhr. Mesela : ou rrp6TEpov ~f..6ov rrpiv flKouacxv = i~itmeden evvel (i$itinc~ye kadar)
gelmediler. rrpfv'in $imd. ve Gelec. Zamanlarda, Menfi Ciimlelerdeki ileride goriilecektir.
kullamh~1
ALl$T1RMA XXXVI. A. 1. 6Ei ~µ&<; Tc';> f3cxatf..EI rrEl8w8cx1, Tole; yap lrrrrEOcrtv ou maTEUoµEv. 2. TCXUTCX 8£ cxla86µEvoc; EKEAWO'E TOU<; lrrrrecxc; f3ori8dv Tole;; rrpo ToO f3cxatf..Ec.lc; Tncxyµevotc;. 3. /..cxf3wv oov Ta<;; vaO<;; ext EV Tc';> /..1µev1 huxov oocrcxt arrerr/..waE vuKTO<;; Et<;; Ta<;; vi]aouc;;. 4. 'ApTcx£ep£ric; f3cxatf..Eu<;; voµfsEt 6f Kcx1ov Ta<;; Ev Tfj 'Aafc;x rr6f..Et<; Eo:uToO ElVCXI. 5. ::::.Evocp&v OE, rrpiv 6~/..ov dvcxt, Tl rroai]aouatv ol a/..f..ot O'TpCXilWTCXt, O'UV-E•AE£E TOU<; ECXUTOU l'TT'TTECX<;. 6. cXKOUO'CXVTE<; TCXUTCX ~rrdSovTo KCXl cX'TTEO'TElACXV Touc;; rrpeaf3El<; rrpiv TOV ·13cxa1Mcx arro1
-
~
131 _,
fakat siivariler ~ehre kac;hlar. 4. Onlar, nehrin ortasmda biiyiik bir adamn bulundugunun farkma vardilar. 5. Haberci gelmeden evvel ~ehir kap1lan zaten kapahlm1~h. 6. Bu rnuharebeden sonra biitiin gemiler Ispartahlar tarafm<;lan muhasara edildiler. 7. Dii~manlarm gemilerinin bizimkilerden ~ok daha biiyiik oldugunu goriiyorsunuz. 8. Bu esnada, Pers komutam biiyiik bir ordu toplay1p Yunanistam istila etti.
SIF A TLARIN DERECELERi Es1
I. Ostiinliik Derecesi Govdeye -TEpoc;, Eniistiinliik Derecesi ise -rnToc; Tak1lan ilavesiyle (Bk. s. 32); mesela: DERECESiZ SIFAT
GOVDE
OST. DER.
µe/\ac;, sigah EuyEv~c;,
ENOST. DER.
µEAcXV-TEpoc; µEAcXV-TaToc; EUYEVEO"TEpoc; EuyEvEaTaToc;
asil
-ov Govdelilerle diger baz1 S1fatlar -rnTEpoc;, -rnTaToc; Tak.1lanm ahr. Mesela : awcppcvv, akz llz
GOVDE
OST. DER.
ENOST. DRR.
awpov
acvcppovEaTEpoc;
acvcppoveaTd:Toc;
-aio Govdeli S1fatlar derecelenirken (o) harfi bazen dii§er: rral\ai6c;, eski
GOVDE
OST. DER.
ENOST. DER.
rral\aio
TiaAd:l TEpoc;
rra/\af TaTot:,
II. Ostiinliik derecesi -tcvv, Eniistiinliik derecesi -taToc; Takilan ilavesiyle; bu ~ekilde derecelenen. S1fatl~r ekseriya kurals1zd1r. Mesela : DERECESiZ SIFATLAR
OST. DER.
ENOST. DER.
~6uc;,
~61cvv
~6taTo<:;
tatlz
alaxp6c;, r;irkin, ayzp ( al<;ak. bir
hareket}
alaxlcvv
· a'laxtaTOc;
132 DERECESiZ SIF AT
OST. DER.
ENOST. DER.
O:i\yc:tv6c; me$akkatli, keder verici O:i\ylc..:iv O:ya96c;, iyi O:µdvc..:iv f3c:i\Tfcvv 1
ai\y1cnoc; aptO"TO<; f3ei\TtO"TO<; KpaT IO"TO<; EX6tO"TO<; Kai\i\tO"TO<; KaKlO"TO<; XElplO"TO<; µeytO"TO<; £i\6:X lO"TO<; tlKlO'Ta (zf .) oi\f ytO'TO<; rri\c:lc..:iv, rri\Ec..:iv 1Ti\ElaTO<; P9:aTO<; t>9:c..:iv 66:aac..:iv TaXtO'TO<;
-c..:iv ile nihayetlenen Ostiin Dereceli S1fatlar hpk1 µc:lsc..:iv gibi tasrif edilirler (Bk. s. 114).
KEL1MELER rrc:1p6:-oµa1
(Ort. <;at.), deniyorum, tecriibe ediyorum,
<;ah~1yorum.
TplCXKOO'IOI, CXI, a, ii<;yiiz. auv (Ed.), (Oat.), ile heraber. ac:I (Zf .), daima.
Not.- we; ve (6Tt kelimeleri Eniistiin Dereceli S1fat veya Zarflarla kulland1klannda «miimkiin oldugu kadar», «miimkiin mertebe», manalanm verir. Mesela : we; T6:X1aTa = miimkiin oldugu kadar r,;abuk, gi bi.
ALISTIRMA XXXVII.
A. 1. 1TpWTOV yap ETI rro:'i'c; WV, (OTE E1To:l8EUETO KCXl O'UV T(l a8c:i\cpc'IJ KO:l O'UV TOl<; ai\i\o&<; 1TCXIO't, rr6:vTc..:>V KpcXTIO'TO<; £voµtSETO.
-
133 -
1TcXVTEc; yap OL TWV O:plcrTWV nEpcrwv rrat8Ec; E1Tl Tate; l3acr1Mwc; SUpatc; rrat8EUOVTat, 2. Kat uµElc; oov ~TE µ£v Kat 1TpOTEpov, we; EYW oT8a, av6pEc; 6:ya9ol· vOv 6£ 1TEtpO:cr8at XP~ ETI O:µElvouc; ylyvEcr8at. 3. ot µ£v rrpfo!3Etc; Ta0Ta EAE~av· ot 6£ 1TAElcrTOt TWV EV T6 !3ou1'6 oux flcrcrov EljHJlO"O:VTO 13ori8Elv we; TcXXIO"Ta TOl<; EV T6 v~crcp TIOAlOpKoUµEvotc;. 4. opaTE Touc; vo:urnc; ~µCw 6:8uµwc; . exoVTo:c; rrpoc; To µ6:xrn6a1, o:I yap Twv rrof..Eµlwv Tp1~pE1c; rroM0 1TAEOVEc; ELO"IV. 5. TOUTWV 6£ YEVOµEvwv EKEAEUO"EV aUTOV av6pac; Aa!36vrn: (OTI TIAElO"TOuc; Ei\9Elv we; TcXXIO"Ta Etc; T~V TrOAIV. 6. oi 6£ J\aKEOatµ6v101 TIO:pEO"KEUcXSOVTE<; we; T0 XWptcp rrpocrf3aAOUVTEc; KaTa TE y~v Kai KaTa 96:i\acrcro:v EArrlsovTEc; pq:51wc; aip~crEtv. 7. ol µ£v rrf..EtcrTot Twv µET.EKElvou Ev T6 µcS:xqv errEcrov, 6i\fyo1 6e TtvEc; Eic; Tac; vaOc; O:rrecpuyov. 8. µETa 6£ T~V EV noTt5o:lq: µaxriv, av5pc:c; oi\fycp rri\Elouc; TptaKOO"LWV Elcr-~f..9ov VUKTOc; cruv 6rri\01c; de; nt.6:To:1av. 9. 6 6£ aTIEKplvaTo '6n aKOUEI 'Al3poK6µav, EX9pov av6pa, E1Tl T0 EucppaTlJ rroTaµ0 Eivo:t O:rrexoVTa 5eKa crrnSµouc;· rrpoc; To0Tov oov £<1>11 13oui\rn6a1 Ei\9Elv.
B. 1. Herkesin vatan ugrunda istiyerek olmesi laz1md1r. 2. Ksenophon ile beraber olanlann ekserisini barbarlar Oldiirdii, fakat daha <;ogu hastahktan oldii. 3. Dii~mamn yola <;1ktig1 onceden belli oldugu i<;in, bnlar, biitiin miittefiklere miimkiin oldugu kadar acele el9iler yollad1lar. 4. Bu adamm, ordugahta bulunan biitiin askerlerin (fazlasile) en al9ag1 oldugunu samyoruz. 5. <;ok konu~mak kolayd1r, fakat mecliste bulunanlan ikna etmek ise gayet zordur. 6. Komutamn evinin <;ar~1da kilerin en biiyiigii oldu~unu goriiyorsunuz. 7. Senin k1zm, fjehirdeki biitiin <;ocuklann en guzeli addediliyor.
---,-- 134 SUBIUNCTIVUS ETKEN <;,ATI
Simd. Zam. Tek. 1.
ORTA \:AT!
I
EDiLG. \:ATJ
i\6-wµai i\6-JJ M-riTat
i\6-wµai AU·lJ AU-f)Tat
AU-l')TOV AU-l')TOV
i\t'.i-ria6ov
M-ria6ov M-ria6ov
M-wµEv i\U·f)TE i\6-U>O"l (v)
i\u-wµE6a M-ria6E AU-U>VTat
i\u-wµE6~
M-aw
i\u-awµc:xt
i\u-6&
2. 3. Tes. 2. 3.
i\6-ai:ic:;
i\t'.i-ai;i
i\u-6~c:;
i\U-ai;i
AU-O"l')Tal
i\u-6~
AU•O"l')TOV i\6-0"l')TOV
M-aria6ov
i\u-6~TOV
i\U-aria6ov
i\u-6~TOV
<;og. L
i\6-awµEv i\U•O"f)TE i\6-0"U>O"I (y}
i\u-crwµE6a i\U-crricr6E AU-CrU>VTat
i\u-6wµEv
i\t'.i-w
2. 3. Tes. 2. 3.
i\6-i;ic:; i\tJ ... 1J
<;og. 1.
2. 3. Aor. Tek. 1.
2. 3.
M-ria6ov
M~ryr6E
AU-U>VTat
i\u-6~TE
i\u-6&at (v)
Subiunctivus'un Gelec. Zam. yoktur. Zamamna da pek nadir rastlamr. Not.- (i.)
Ge~m.
(ii.) Subiunctivus'un Fevk. Aoristum'u, Etk. ve Orta <;atilarda hpk1 Subiunctivus'un $imd. Zamamnm yap1h~mm aymd1r. Yalmz Subiunctivus Tak1lan $imd. Zam. Govdesinin sonuna degil de, Fiil Govdesinin sonuna getirilmelidir. Mesela: i\lrr-w, Alrr-i;ic:;, i\lrr-i;i, i\f rr·f)TOV, i\lrr-riTov, i\frr-U>µEv, i\f rr-riTE:, 1'irr-U>C1l (v). rrl6-wµa1, rrte-i;i, rrte-riTat, rrl6-ricr6ov, rr16-ricr6ov, m6-wµE6a, rrl8-ria9c:, rrlS·U>VTat.
-
135 ·-
Edilg. <;at. Subiunctivus'unun Fevk. Aoristum'una gelince. bu da (6) harfini terketmek ~artiyle Subiunctivus'un kuralh Aor. Zamammn aymdir. (iii.)
Kayna~1k
Fiillerin Subiunctivus'unul) Simd. Zamam
~oyle te~kil
edilir: (A) G6vdeliler, Haber Kipinin Simd. Zamanmm aymd1r. Mesela: Etk. <;at.: TtµC.l TtµQ:c;, TtµQ:, Ttµ&Tov, nµ&Tov, Ttµ&µEv, Ttµ&TE, Ttµ&cn(v).
Ort. ve Edilg. <;at. : T1µ&µa1, nµQ:, Ttµ&aes, Ttµ&VTat.
Ttµ&Tai,
Ttµ&a8ov,
Ttµ&a8cv~
TtµooµE8a,
(E) Govdeliler, Mc.v Fiilinin Simd. Zam. Subiunctivus'unun tipk1s1dtr; yalmz <;ekim sirasmda kayna~1k hece Circumflexus Ton i$aretini ahr. Mesela: Etk. <;at. : cp1/..&, cpt/..6<;, IAQ, IA~TOV,-IA~TE, cp1/..&a1 (v).
Ort. ve Edilg. <;at. : cp1/..&µa1, cp1f..1J, q>t/..&vTat.
cp1/..~Tm,
cp1/..~a6ov,
cp113~aeov,
cp1/..ooµe:Sa
cp1/..~a8e:,
(0) Govdeliler
Etk. <;at.
6ri/..&, 6ri/..oic;, 6ri/..oi, 6rif..&TOv 6rif..&TOv, 6ri/..&µEv, 6rif..&TE, 6ri/..&a1{v).
Ort. <;at.
6ri/..&µai, 6ri/..oi, 6ri/..&Tat, 6ri/..&o-Sov, 6ri/..&aTOv, 6rif..ooµE8a, 6ri/..&a8e:, 6rif..&vTa1.
Edilg. <;at. 6ri/..&µa1, 6ri/..oi, 6ri/..&Ta1, 6ri/..&a8ov, 6ril\&a0ov, 6ri1'ooµe:0a, Of)A&aee:, O?')AWVTO:l.
(iv.) Elµf Fiilinin Subiunctivus'u: &, fie;, ~' fjTOv, flTov, &µe:v, fjTE, &0-1 (v).
-.136 SUBIUNCTIVUS'UN KULLANILISI
A.
Subiunctivus Esas Ciimlelerde ~oyle kullamhr:
(i.) 1. ci $ah1s T~~vik Ciimlelerind C1l. (yani 1. ci $al11S Emirlerde), ekseriya ayt: veya cp£pt: ile beraber; (menfisi µ~ ile yap1hr). Mesela: M-c.vµt:v veya M-crc.uµt:v = 9ozelim. cp!fp£ Tl croi 5rif..wcrw = haydi sana bir $eg gostereyim. µt) £/..6c.uµ£v = gitmiyelim.
Bu tertip, Sual Tt TI01~crc.vµ£v; &pa cpuyc.vµ£v ;
~ekliqde
de kullamlabilir; mesela :
= ne yapalzm? = km;alzm mz?
(ii.) Menfi Emirlerde 2. ci ve 3. cii $ah1slarda, yalmz Aoristum Zamanmda, (menfisi µ~ ile yap1hr). Mesela: µt) McrJJc; = ~ozme. µt) TIOl~O"IJ = yapmaszn.
Bu tertip yalmz tek ve muayyen bir emir ic;in kullamlabilir. B. Subiunctivus, Esas Fiilleri $imdiki veya Gelecek Zamanlarda bulunan ifadelerin Yard1mc1 Ciimlele:rinde ~6yle kullamhr : (i.) Maksat (gaye) ifade eden Ciimlelerde '6rrc.vc;, we;, 'Iva= ( maksa
oc;
av
TOUTO
TTOl~ ~11µ100rn1
cezasm1 her .zaman goriir.
0:£1 =
Her k.im bunu yaparsa
-
137 -'-
oc; O:v TOUTO 1TOl~O'iJ sriµ1cv8~0'ET
Her kim burm yaparsa
cezasmz gorecek. «(Her) ne zamam aym
'6rnv ('6TE +av)
~ekilde
kulla-
rnhr. Mesela. : '6TO:V
vu~
ylyvf)TC
1TOpEU6µE8o: =
Her ne zaman
gece
olursa ( daima) yola pkanz. '6To:V vu~ YEVrJT
olursa
AU.?TIRMA XXXVII.
A. 1. µfi TOUTc.::> mcrTEu-cvµEv - q>€.pE, 1c:uycvcrtv Ol cruµµo:xo1. 8. OUTOI oov q>ui\6:crcroucrt µfi i\6:8cvcr1v O:l V~Ec; E1::XA~ ElVO:I. 14. ouc; av EV T6 v~crv.:i d.Jpcvµc:v, i::u8uc; Elc; TYJV ~m1pov a~oµc:v. 15. oc; TO:UTO: AEYlJ, TOUTOV 6E.l ~µac; EX8pov voµfsc:tv T6 1TOAEI. Q
av
B.
-
1. 'ITp6:crcrcv -- (3i\6:TITC0 - aTIOO'TEi\i\cv - 1TOIEC0 nd8cv 6oui\6cv Fiillerinin Etken, Orta ve Edilgen <;ati Subiuncti-
vus'lanmn $imd. Zam. ile Aor. lanm veriniz. 2. Haydi, ~u halde kurban keselim - Yiiriimiyelim - Kime inanahm? 3. Ovadaki sava~1 haber versin diye (maksadiyle) biz bu haberciyi yolluyoruz. 4. Dii:~mamn, ~ehrin i<;ine girmemesi ic;in (haydi) kap1lan muhafaza edelim. 5. Her kim vatan ugrunda dovii~-
- -1.38----:-
rnege raz1 olursa onu silahland1rahm. 6. Dii~manlarm memleketi her istila edi~inde (her ne zaman ki) vatanda~lar daglara iltica ederler. 7. Meclise her giri~lerinde ne soyliyeceklerini hi<; ~a~irmazlar. 8. Kime itaat edelim? _c;iinkii, bu adam, gordiigiiniiz gibi, buna Iay1k degildir. 9. Gemidekilerin ekserisi Yunanli, fakat bir ka91 barbardir.
OBTATIVUS
I Simd. Zam. Tek. 1.
2. 3. Tes. 2.
3.
<;og. 1. 2. 3. Aor. Tek. 1.
IOR TA c;,A Tll AU-OlAJll')V M-010 AU-OITO
/\u-olµriv M-010 /\U-OITO
AU-OITOV AU-OlTf}V
M-01a9ov /\u-ola9riv
M-01a9ov
M-01µc:v AU-OITE AE-OIEV
/\u-olµc:S:x M-01cr9c: AU-OIVTO
/\u-olµc:Sa M-01cr8c:
Tes. 2.
/\u-aaiTOv
M-aa1a9ov
3.
f\u-aaiTl'}V
f\u-aala911v
<;og. 1. 2. 3.
I
EDiLGEN CATI
M-01µ1 M-01c; M-01
M-aa1µ1 /\u-aalµf}v (M-ao:1c;) /\u-ac:1ac; M-aaio (M-aar) M-aEtE (v) f\u-aa1To
2. 3.
I
ETKEN <;ATI
/\u-of a91'}v
ALJ-OIVTO
/\u-8df}V /\u-Sdf}c; f...u-Sdri (/..u-Sc:if}TOV) /\u-Sc:ITOV /\u-Sc:ITY)V
(/\u-8c:1~Tl'JV)
Ma-a1µc:v /\u-acdµc:Sa (/\u-Sc:if}µEv) /..u-Sc:lµc:v /..u-aa1Tc: M-aa1a8c: (/\u-Sc:lriTc:) /..u-Sc:ITE (/\u-Sdricrav) /\u-Sc:lc:v (/\u-aaic:v) M-ac:1av },u·aO:IVTO
Not.- (i.) Optativus'un Gec;m. Zam. pek nadirdir. Ekseriya Dolayh ifadede (Oratio Obliqua'da) kullamlan Gelec. Zam. nm ~u ~ekilleri vard1r :
-
139
~
Etk. <;at.
M-0-01µ1, M-ao1c;, M-0-01 v.s. (M-01µ1 gibi) Ort. <;at. Au-aoiµriv, M-0-010, M-ao1To v.s. p,u-oiµriv gibi) Edi lg. <;at. /\u-8ri-croi µY)v v .s. (/\u-aoi µriv gibi).
(ii.) Optativus'un Fevk. Aoristum'u §Oy-le te§kil edilir :
Etken ve Orta. <;atilarda Optativus'un $imd. Zam. mnm aymd1r; §U farkla ki, Fevk. Aor. Fiil Govdesi iizerinden yap1hr. Mesela : Etk. <;at.
/\frr0tµ1, /\irro1c;, /\irro1, /\lrro1Tov, /\molTriv, /\lrro1µriv, Al1TOITE, Al1TOIEV. m8oi µriv, rrl8010, rrl801To, rrl801a8ov, rr18ola811v, m8oiµE8a, rr!8ota8E, rrf801VT0.
Ort. <;at.
Edilg. <;at. (8) harfini terketmek §artiyle Optativus'un Kuralh Aoristum'unun aymd1r. Mesela : O:rrocrTcx/\Ef YJV, O:rroaTa/\Ef ric;, O:rroaTo:AEI ri, O:rroaTo:AE'i'Tov, O:rroa. TCXAElTYJV, O:rroaTo:/\E'i'µEv, O:rroaTo:AElTE, O:rroaTo:/\E'i'Ev.
(iii.)
Kayna~1k
§U ~ekilde
Fiillerin Optativus'unun $imdiki Zamarn
yap1hr.
(A) Govdeli Fiillerin Etk. <;at. : T1µci)riv, Tlµ0EV.
T1µ011c;;,
T1µ0ri, T1µ0rov, nµ0rriv,
T1µ0µc:v,
T1µ0TE,
Ort. ve Edilg. <;at. : nµci)µriv, T1µ0o, T1µ0TO, T1µ0a8ov, nµc[:icr8riv, r1µ0µE8.:x, T1µ0a8E, T1µ0vrn.
(E) Govdeli Fiillerin Etk. <;at. : ,11\olriv, 'lAOlYJ~ 'IAOlfl, ~IAOiTo~ '1/\oirriv, '1/\oiµEv, 'lAOiTE,
'IAOiEv.
Ort. ve Edilg. <;at. : ~1 /..oif.J.YJV, '1/\oio, '1/\oiTO, '1/\oia8s, '1/\oivro.
~1/\oia8ov,
'1/\oicr8riv,
'1/\oiµs8::x,
(0) Govdeli Fiillerin Etk. <;at. : 8ri/\oiriv, 8ri/\oiric;, 8ri/\oiri, 6ri/\oiTOv, 6ri/\olniv, 611/\oiµsv, 6ri/\oiTE, 6ri/\oiEv.
140 Ort. ve Edilg. <;at1 8111\ofµriv, 8ril\olo, 8ri:\o'i'To, 8ql\o'i'a8ov, 8ql\ola8riv, 8ri/\ofµ118a, 8ri1'o'i'a8c:, 8YjAOlVTO. (iv.) dµf Fiilinin Optativus'u: driv, dric;;, dri, ElTOV (driTov), E'ITYJV (d~TYJV), c:Tµc:v (c:'lriµEv), c:hc: (dYJTE), ElEV (driaav); bu Tasrif tipk1 biraz once ge9en l\u8driv'nm Tasrifine benzer.
OPT A TIVUS'UN KULLANILI$1
A. Optativus Esas Ciimlelerde ~oyle kullamhr: Gelecekteki (istikbale bakan) bir istegi ifade etmek 19m ekseriya d8c:, d yap, m7Jc; av ilave edilerek (menfisi µ~ ile ya p1hr). Mesela : d yap £1\801 = ke$ke gelse. (d8.::) µ~ y£vo1To = ke$ke olmasa (Allah saklaszn). m7Jc;; av kullamld1g1 takdirde, menfi Ciimlelerde µ~ degil ou kullamhr. Mesela : m7Jc;; &v ouK £1\801 = ke$ke gelmese.
B. Optativus, Esas Fiilleri
Ge<;mi~
Zamanlarda bulunan ifadelerin Yard1mc1 Ciimlelerinde kullamhr : (i.) Dolayh ifadede (Oratio Obliqua) '6T1; wc;'tan sonra; (menfisi ou ile yap1hr .. Mesela:
drrov '6n yp6:cpo1 = Onun yazmakta bulundugunu ( oldugunu) soylediler.
(ii.) Dolayh Sorularda; (menfisi ou ile yap1hr). ~pwTa
Tl vc:c; dcv; = onlarm kimler olduklarmz soruyordu ll].
[1] Dolayh ifade ve Sorularda Obtativus yerine Haber Kipi (Indicativus) kullamlabilir. ister Haber Kipi, ister Optativus kullamlsm, Diiz ifade ve· ya Soruda (Oratio Recta'da) kullamlmi§ olan Zamanrn muhafaza edilmesi §Srtbr. Mesela, yukardaki «Onun yazmakta bulundujjunu soylediler» Ciimlesinde, soyliyenlerin «yazmakta bzzlunuyor» (yp6:q>El ~imd. Zam.) demi§ olduklar1 anla§ihr. Bunun ii;in, bu Ciimle Dolayh ifadeye nakledilince,
-
141 -
(ii.) Gaye (maksat) ifade eden Ciimlelerde !vex, sonra, (menfisi µ~ ile yap1hr). Mesela : TCXUTCX drroµc:v '{vo: rrc:!Sotµc:v cxuTouc; = etmek maksadiyle soyledik.
~c;,
'6rrcvc;'tan
Bunlarz, olarz ikna
(iv.) Belirsiz Nispet ve Zaman Ciimlelerinde (menfisi µ~ ile yap1hr). Mesela : '6crTtc; TOUTO TIO!Olf} t(1iµ100TO ise cezasznz her zaman gijrii.rdii..
ac:l
Her kim bunu yaptz
a µ~ j3oui\otTO TrOIElV OUK ETrOlEl Her ne yapmak istemedi ise yapmazdz ( yapmak istemedigini yapmazdz). ALI.?TIRMA
xxxm.
A. 1. c:'ISc: lD\801 - µ~ arro86:votEV - d yap Vll<0µc:v j3oui\01To. 2. rrpfoj3c:1c; oov £-rrc:µljJo:v Iva TOuc; E.v Tfj EKKi\r;crf~ rrc:fSotc:v. 3. Tcx0Ta E.rrofricrav '{vex Xp~µcxTa rrapa ToO j3acrti\Ecvc; ya Haber Kipinin ~imd. Zaman1 (yp6c<1>e1), yahut da Optatitvus'un ~imd. Zaman1 (yp6cq>o1) kullanilabilir. Tiirk~ede ayn1 Ciimle, «Soylediler ki yaziyordu» $eklinde ifade edilebilirse de, bunun Eski Yunancasmda ~imdiki Hikaye zamanI kullamlamaz. EliTOV ·oTl f::ypcxq>E denirse, soyliyenlerin « Yazmakta bulunizyordu» (eypcxq>e, ~imd. Hik. Zam) demi§ oldugu anla§Ihr. Ayn1 §ekilde. EliTOV •oTl ypOctJIElEV ( veya eypcxt!JEY) = «Onun yazmz~ bufundujfUrtU soyfedifer», yani soyliyenler «yazdr» (eypCXtlJEY) demi§Jer. EliTOV •oTl ypcXt!JOl (veya ypcXtJIEt) = «onun yazacagznz soyfedifer»• Optativus'un ~imd. Hik. Zamam olmad1g1 i~in, bunuu yerine Optativus'un ~imd. Zamam kullan1hr. Mesela, yukardaki dTov •oTl yp6cq>o1 Ciimlesinde, soyliyenlerin ya yp6cq>El yahut da S:ypcxq>EV demi§ olduklan anla§ilabilir. Maamafih bu son manay1 vermek i~in tercihen tek ve kat:'i manaSI olao EliTOV 'oTl eypcxq>EV ~ekli kullaoilmaktad1r. Diiz ifadede (Oratio Recta'da) bir Subiunctivus bulunursa, bu Subiunctivus, yine Esas Ciimlenin Fiilinin Gec;m. Zamanlar1010 birinde bulunmas1 §artiyle Optativus'a c;evrilebilir; mesela: ~;rope1 •o Tl ;roioll'] {veya ;ro11'j) = ne · yap<.1cajfznz $G$Zrzyordu. Yani, onun Tl ;ro1€l ; = ne yapacagzm ? demi§' oldug-u anla§Ihr.
-
142 _:_
/..aµ!36:votEv. 4. ~µde; 8E: ouTwc; TE-Tayµ£vot ~µEv '6rrwc; Tole; !rrTIEUL
B. 1. rrp6:crcrw, f31'6:rrTCrJ, arrocrTEAAW, rrEf8w, rrot£w, 8ouA6w Fiillerinin Etken, Orta ve Edilgen <;at. Optativus'lanmn Simd. Zam .. ile Aor. lanm veriniz. 2. Ka<;anlan takip edebilmek ic;in arabalan geride b1raktilar. 3. Persler tarafmdan esir edilmemek maksad1 ile dovii~iiyorlardi. 4. Her kimin agac;lan kestiginin farkma vanrlarsa bunu tevkif etmelerini emir etti. 5. Haberciler Perslerin yiiriimege haz1rland1klanm bildirdiler. 6. Bunu i;;itince, elc;iler ne cevap vereceklerini ~a;;1rd1lar. 7. Meclistekiler tarafmdan zarar gormiyeyim diye bunu yapt1 (Bunu meclistekilerden zarar gormemek ii.;in (maksadiyle) yaptI).
-
143 _:__
EMIR KiPi (IMPERA TIVUS)
$imd. Zam. Tek. 2.
3. Tes. 2.
3. <;;og. 2.
3. Aor. Tek. 2.
3. Tes. 2.
3. <;;og. 2.
3. Not.- (i.) Edilg. te~kil
ETKEN <:;.ATI
ORTA <:;AT~
EDILG.
AU-E AU-ET CU
AU-OU /..u-fo8cu
At'.i-ou i\u-fo8cu
AU-ETOV AU·ETCUV
A6-w8ov /..ufo8cuv
'ALi-Ecr8ov /..u-fo8cuv
AU-ETE AU-OVTCUV
AU-E08E /..u-Ecr8cuv
A6-Ecr8E /..u-fo8cuv
/..0-crov /..u-cr6:Tcu
/..0-cra:t /..u-cr6:cr8cu
M-8fjTl
AU-O"O:TOV A:u-cr6:Tcuv
/..u-cra:cr8ov /..u-cr6:cr8cuv
M-8riTov
AU-O"O:TE /..u-cravTcuv
M-cro:cr8E A:u-cr6:cr8cuv
M-8fjTE AU-8EVTCUV
AU·8~TCU
AU·8~TCUV
<;at. Em. Kipinin Ge<;m. Zamam §oyle
olunur :
M-/\u-cro, AE-M-cr8cuv.
AE-M-cr8cu,
M-/..u-cr8ov,
AE-M-cr8cuv,
M-/..u-cr8E,
(ii.) Kayna§Ik Fiillerin Emir Kiplerinin $imd. yap1hr :
Zamanlan
~oyle
(A) Govdeliler : Etken <;at. Tfµ-o:, Ttµ-6:Tcu, Ttµ-&TOv, Ttµ-6:Tcuv, Ttµ&TE, TtµwvTcuv. Ort. ve Edilg. <;at. Tfµ-w, Ttµ-6:cr8cu, T1µ-&cr8ov, Ttµ-6:cr8cuv, T1µ-&cr8E, Ttµ6:cr8cuv.
(E) Govdeliler : Et ken <;at. cpf/..-E 1, cp1/..-EiTcu, cp1/..-EITov, cp1/..-Ehcuv, cp1/..-EITE, cptA·OUVTCUV.
Ort. ve Edilg. <;at.
144 -
q>1v-oO, cp1i\-Efa8w, cp1i\-Ela8ov, cp1i\mEfa-
6wv, q>fi\E1a8E, cp1i\-Ela8wv.
( 0) GovdeHle:r :
Etk. <;at.
6~i\-ou, 6rii\-ot'.iTw, 6qi\-o0TOv, ·6qi\-ot'.iTwv, 8qi\-o0TE,
. 8qi\-OUVT0JV.
Ort. ve Edilg. <;at. 6qi\-o0, 8qi\-ot'.ia8w, 6qi\-oua8ov, 8qi\-oua8wv, 8rii\-o0a8E, 611i\-oua8wv.
(iii.) Elµi Fiilinin Emir Ki pi : '(a81, EO"TGJ, EaTov, EO"TGJV, £.aTE, ovTwv.
EMiRLER ve TESViKLER Miispet: 1. ci ,Sah. Subiunctivus ($imd. Zam. veya Aor.) : i\U-wµEvi\U-awµEv = <;ozelim (bk. s. 136). 2. ci ve 3. cii $ah. Emir Kipi ($imd. Lam. veya Aor.) : i\0-E yahut i\0-aov = <;oz. Menfi: 1. ci $ah. µfi (yahut Bile~ik !?ekilleri µq6EI<; v.s.) ve Subiunctivus :
µfi i\U-wµEv =
<;ozmiyelim.
2. ci ve 3. cii $ah .. µfi (yahut Bile;?ik ~ekilleri) ve Emir Kipi Simd. Zam. : µfi i\0-E = <;ifame; yahut Subiunctivus'un Aor. Zamam: µfi i\U-alJ<;
=
s;ozme.
µfi i\UalJ<;, istik bale bakan muayyen bir Menfi i9in kulla-
mhr. Mesela : '6Tav aq.>t1<1J El<; Tfiv rr6.\1v, TaOrn µfi c:Xyyd.\lJc; = lince, bu bahisleri ( haber verme) ih.bar et me.
Sehre ge-
µfi i\OE ise iki tiirlii kullamhr :
(a.) Umurn1 bir Menfiyi (hi<; bir zaman) <;ozme.
ifade etmek i9in;
mesela, asla
-
145 ----
(b ). Y apilmakta olan bir hareketin terkedilmesini, b1rakilmas1m emretmek ic;in ; mesela : µil TI'OlEl TCXUTCX
= yapma ogle, paptzgzndan
vazge9 (yap-
tzgmz bzrak ).
DiKKAT : Miispet Emirlerde, £.mir kipinin ~imdiki Zamam umumi bir Emir ic;in, Aoristum ise muayyen bir Emir ic;in kullamhr.
KELiMELER 6 O"TEcxvoc;, c;elenk. µaKp6c;, -6:, -6v, uzun. 6 £opcc;, ephoros. ~ Eip~vri,
sulh.
~yfoµcx1-oOµex1,
onderlik ediyorum, sevkediyorum.
·orro1 (N. Zf.) (her) nereye ... ise, ki oraya, her nereye. EKc.:>, geri geliyorum, vas1l oluyorum, vanyorum. frroµm (Ort. <;at.), takip ediyorum, refakat ediyorum (Oat.). 6p6:-c.:>, -&, goriiyorum. rrpo&-6:yc.:>, -e dogoru sevkediyorum, yakht§bnyorum, go-
tiiriiyorum, siiriiyorum. rrpoa-rr/\ec.:>, -e do~ru ( denizden) hareket ediyorum. yEpcxip-c.:>, miikafatlandmyorum, takdir ediyorum.
ALI~TIRMA
XL.
A. 1. AEYE - SOcrov - Olc..JKETc..J - rreµljJov - cXKOUO"CXTE µ11 Kc.:>AUETE. 2. 'ITCXUOU - rrEf9E0"9E - 8E~6:cr9c.:> - µcxxt::lµE9o: yp6:ljJCXTE. 3. TOUTouc; µEV v6µl~E O"Ol 1TOAEµlouc; ElV:::Xl, Touc; OE a/\1'0uc; rr6:vTcxc; cruµµ6:xouc;. 4. rropwc:lµE9o:, 'lvo: Tole; E.v Tfj v~crcp rro1'1opKouµevo1c; 13ori9&µEv. 5. Ke1'waov oov Touc; rro/\ITo:c; ~crux6:.~Elv, Kai q>u1'6:crcrE1v Tac; rru/\ac;. 6. O:rro8v~cr1l/\01 O:rreSo:vov µcxx6µEvo1 urrEp Kupou. 7. oi rrpEO"l3ElC;; alKOµEVOl Etc; AaKE8cxlµovo: KCXTl"}y6pouv TWV 'O/\uvEski Yunanoada llk Ad1mlar
146Sfwv, ol 8' £cpopo1 a1r:Xvot<; yEpalpElV Touc; VllYJ OUOEV rrcxpa v6µov TIOl~O"ElV. 14. E.rrd 8€: fi1
B. 1. T6::0"0"0.), f3i\6::1TTW, aTIOO"TEi\i\w, TIEl8cv, TIOIEW, 8oui\6w Fiillerinin Etken, Orta ve Edilgen <;ah Emir Kiplerinin Simd. Zam. ile Aoristum'lannm Tek. 2. ci Sah1slanm veriniz. 2. Sayle - Gonderme Kalsm - Yiiriiyelim - <;ah~m1z (te~ebbiis ediniz). 3. Bu adama itimat etmeyin, zira biitiin vatanda§larm en alc;ag1dir. 4. Onlar kac;masm diye kapilan miimkiin mertebe <;abuk kapatm1z. 5. Erkekler silahlandmlsm, kadmlar ise evlerinde sessizce kalsmlar. 6. Bunun ic;in bu adamm rehberlik etmesini emir et ve biitiin askerler takip etsinler.
"Av.
Tek ba§ma tam bir mana ifade etmeyen ve hi~ bir zaman da Ciimle bal?mda bulunamayan bu kelime ihtimal gosteren baz1 Ciimle tiplerinde kullamhr. Esas itibariyle bu kelimenin iki kullamh~ l?ekli vardir ki, bunlan birbirinden dikkatle tefrik etmek Iaz1mdir :
I.
Esas Ciimlelerde (Menfisi ou ile yap1hr).
(a.) Ge~mi§ Zamanda, Haber Kipi Aoristum'u ile; Mesela: '(acvc; av arrE60:VEV = belki Olebifirdi ( o/mesi ihtima[i vardz). (b.) Simdiki veya Gelecek Zamanda, Optativus ile; Mesela; focvc; av O:rro66:vo1 = belki oliir, olebilir ( olmesi ihtimali vardzr ). Not.- Optativus'un Simdiki Zamam devamh veya tekrarlanan bir hareketi, Aoristum'u ise tek ve muayyen olan bir hareketi gosterir; zaman fark1 yoktur.
SART COMLELERi Yukarda gec;en Ciimle Yapilan, Sart Ciimlelerinin baz1 ~ekillerinin Apodosis'lerinde yani Esas Ciimlelerinde kullamhr: (a.) imkans1z $artlarda. Mesela: El TouTo tyevETo, arre6o:VEV CXV = eger bu vukua ge[se idi (halbuki gelmedi), oliirdii (halbuki olmedi). .
-148Et TOUTO µ~ EYEVETO, OUK av am:SavEV = eger bu vukua gelmese idi (halbuki .geldi), olmezdi (halbuki old ii).
Not.- (L) Protdsis'in Menfisi
µ~
ile,
~albuki
Apodosis'in
ou ile yap1hr. (ii.) Eski Yunancada, $imdiki Zamanda, imkans1z Sartlarda Aoristum yerine Simdiki Hikaye Zamam kullamhr; Meselft: El TOUTO µ~ EYlYVETO, OUK av O:rre8vriaKEV = bu vukua gelmese idi (halbuki geliyor), olmezdi (halbuki Oli.iyor).
Ti.irk<;ede, bu Zaman tefrikine umumiyetle ehemmiyet verilmedigi i<;in ogrencjlerin bilhassa dikkatli olmalan laz1m gelir. · (iii.) Aym $art Ci.imlesinde Simdiki ve Ge9mi~ Zamanlar ola bilir. Mesela :
kan~1k
El TOUTO µ~ EYEVETO, OUK av O:rr€8vri<11
(b.)
Gelecege bakan $artlarda. Mesela:
El TOUTO
yeVOITO.
O:rro86:vo1
av =
eger bu vukua gelirse,
oliir. El TOUTO µ~ yevOlTO,
OUK
av
O:rro86:vo1
= eger bu vu/ma
gelmezse olmez. Sartm Apodosis'i yani Esas Ci.imlesi, Mastar veya Partisip (Participium) alan Dolayh Ciimle (Oratio Obliqua) ~ekline sokulursa bu Mastar veya bu Partisip av kelimesini rnuhafaza eder. Mesela : E
vukua gelirse, olariim.
O:rro8o:vwv av =
biliyorum ki, bu
-149
~
KF.LiMELER ~ yEcpupa, koprii. sc:vfscv, misafir ediyorum, agirhyorum. '(acvc;;, belki. ~ auyyvwµri, af. af.f.cvc; (Zf .), ba!?ka bir §ekilde, aksi taktirde.
ALI~TIRMA
XU.
A. 1. El µfi £cpuyov o! TC:lv cruµµ6:xcvv hrnc:lc;;, OUK av ETO:pcS:xeri ~ <1>6:Mxys. 2. El Taiha1 Tiott1ac:1c:v 6 aTpmriy6c;;, c0 TI01'trn1, a£1oc;; av d11 8o:vc5:Tou. 3. El EV TlJ 1TOAEl £µc:tvcxv Ol TialBc:c;;, V00"'1'.l &m:ecxvov av TI6:VTEc;;. 4. El fiaav O:v6pc:c;; O:yo:Sol, OUK av TO:UTO: ETICXO"XOV, we; E.µo! OOKEl. 5. d TO:UTCX ~pwn1crc:v 6 KplTtlc;;, aTIE'KptVCXTO av c:u8uc;; 6 vrnvlo:c;. 6. El µfi E1TOAl0pKElTO ~ TIOAtc;;, El3ot18ouv av Tote;; EV T0 O"TpCXTOITE04>. 7. El µ~ EV TlJ O:yop~ £Tuxov OVTEc;;, E./\6:8oµc:v av cpc:uyoVTc:c;;. 8. cpavc:poc;; 6' fiv KO:L, El Ttc;; Tl O:yo:Sov ·~ KO:KOV, TIOltlO"ElEV O:UTOV,1 Vll
-
150 -
galip gelirdi. 8. Harb gemileri ~ehir emniyette olurdu.
~imdi
limanda bulunsa idi,
''.Av (devam)
II Yard1mc1 Ciimlelerde. (Menfisi
µ~
ile yap1hr).
av ~imdiki ve gelecek zamana ait baz1 $art, Nispet ve Zaman Ciimlelerinde kullamhr ve Fiil Subiunctivus Kipinde olur. av, Yard1mc1 Ciimlelerin ba~mda bulunan kelimeleri hemen takip eder. Mesela : oc; av, ·o1TOU av, Ev:><; av, rrpiv av, EV 4:> av v.s. Bu ikisi arasma yalmz ~u be~ kelime girehilir: pev, 8€, ye., y6:p, .oov. Baz1 hallerde av bir tek kelime te~kil edecek ~ekilde Ciimlenin ba~mdaki kelimelerle birle~ir. Mesela : e6:v d
av, ·oTO.V
= (OT£
av,
E1T£t66:v
=
E1T£t5~
av.
(a.) $imdiki Zaman Ciimlelerinde. av Ciimleye zaman bak1mmdan belirsiz ve umumi bir mana verir (Her ne zaman . . . . ise; her kim .... ise; her nerede .... ise). Mesela :
oc; av TOUTO 1TGlfj, Sl']µIOUTal = her kim bunu yaparsa (daima) cezalandzrzlzr (Bk. s. 136, 137). e6:v TlVOt; To0To MyovTot; aKouv:iµc.v,
ou 1TlO'T£Uoµc.v auTv.:>
=
eger birini, bunu soylerken i$itirsek, ona (hi<; bir zaman) itimat etmeyiz. •01TOU av GJ, 8uv:i TOlt; T~c; Xc:Jpo:v 8c.o!c; = her nerede bulunursam ( daima), memleketin Tanrzlarzna kurban keserim.
Not.- Bu cins Ciimle Yap1smda, hareketin birden fazla vaki oldugu veya olabildigi anla§1ld1gmdan tercihen Subiunciivus'un $imdiki Zamam kullamhr. (b.) Gelecek Zaman Ciimlelerinde. av Ciimleye belirsiz bir mana vermekten ziyade sadece gelecek ihtimali veya tasavvuru gosterir. Buna Gelecek Zamanda A~1k $art denir. Mesela: M:v TOUTG 1TOl~O'lJt; a6lK~O'£lc; = bunu yaparsan bir haksizlzk i#iyeceksin. Hareket muayyen oldugu i~in tercihen
-- 151 Subiunctivus'un Aoristum Zamam kuHamhr. Hareketin devamh olmas1 hali miistesnad1r. Mesela : T~<;
ov O:v cXSlWTaTOV Eivcxt voµicrcvµc:v OOTO<; apsc:t
xwpac;
kimi en lay1k sayarsak ( o) memleketin ba$zna ger;ecek. ErrEt80:v
'ASfiva(c: acpi10J,
Atinaya geldigin kurban kes.
zaman
SOcrov Tote; T~<; xwpac; Srnlc;
( gelince)
memleketin
Tanrzlarzna
µl) rrpocrj3c:X/\nTc: Tote; rro/\c:µiotc;, rrp!v O:v f.yw Kc:/\c:ucrcv = ben emir vermeden evvel (verinceye kadar) dii.$manlara hiicum etmeyiniz. Ev i;'l O:v 6 crTpcx'T'oc;
we;
8taj3cxf vi;i
Tov rrornµov,
f..yw
O:yyE!-.ouc;
TOV j3acrtMcx =
ordu nehirden ger;erken ben kzrala haberciler gonderecegim (hareket devamh oldugundan Subjunctivus'un ,Simdiki Zamam kullamlm1~hr).
TrEµljJw
Not.- (i.) E.c:Xv ve Subjunctivus ile te,;;kil edilen ve istikbale bakan ,Sart Ciimleleri, mana baknnmdan d ve Optativus [1] ile te.;;kil edilenlere benzer. Fakat §U fark var ki, f..c:Xv ile Sub junctivus sadece Gelecek Zamanda A~1k bir $a:rt ifade eder. Halbuki El ile Optativus $a:rtm vuku bulmasmm daha az muhtemel oldugunu gosterir. Mesela : EcXV TOUTO rrotficr11c;, SY)µtcv8d11c; av = bunu (belk1 yaparsm belki yapmazsm) yaparsan cezalandmlacaksm. El TOUTO rrotficrc:tcxc;, SY)µtcvSc:iY)c;
mazsm ama
~ayet)
av
= bunu (herhalde yap-
yaparsan cezasznz t;ekersin.
Bu fark Tiirkc;ede o kadar ac;1k olarak ifade edilmedigi i<;in ogrencilerin dikkatli olmas1 Iaz1m gelir. (ii.)
[1]
f..c:Xv'm bazen
Bk. s. 148.
flv veya av
~ekillerini
de ald1g1 goriiliir.
-
152-_-
KELIMELER
} ne zaman ki. OTrOTE ·oTav } (her) ne zaman ki. oTI6Tav ETrEI06:v otaj3atvUl, ge~iyorum. LUlKp6:n1c;;, Sokrates. A6yoc;;, soz, nutuk. a'!Ttoc;;, -a, -ov, suvlu, mes'ul, (Gen. ile, -i mucip.
ALISTIRMA XLII. A. 1. E6:v µ01 7TEtcr9~TE, 7TlO'TEUO'ETE TU,) l"JYEµ6vt ov av TrEµtiJ!J 2. µl) KAELO'f)TE Tac;; T~c;; 7TOAEUl<; Tipiv av Ei\9UlO'IV Ol 7TpEcrj3Etc;;. 3. Eav 6 8Eoc;; E9Ei\1J, 7TEtp6:croµa1 ~yEicr9m uµ'lv de;; Tl)v TraTpl6a. 4. Xpl) uµ&c;; 01aj3~va1 TOV Eu<1>p6:TY}V 7TOTaµov 7TplV
6 j3acrti\Euc;;.
o~i\ov
(=
Eivai ·o Tl ol
ai\i\01
"Ei\i\f)VE<; cXTIOKplVOUTal
Kupu.:>,
l"JV
µEV yap l!JfJlO'UlVTal ETrEcr8a1, uµE'lc;; 66~ETE a'IT101 ET vat ap~aVTE<; TOU Otal3alvElV. 5. Eav OE cru 7Tp6:~t;1c;; Ta0Ta µEe·~µ~v El19uc;; ~µEic;; cruµTIEllJOµEV crot rroi\i\ouc;; imrEic;;. 6. icrUlt; µEV UV Eav)
i\£yot nc;; ·on, Eav µt) mec;,µE9a Tc{) ~yEµ6vt, TOUt; j3apj36:pouc;; OU EYW OE Tov ~yEµ6va To0Tov Emj3oui\EUEtv ~µiv voµtSUl. 7. ETrEtOav ~EVlSUl TOV 2UlKp6:T1"), f}ooµat Tote;; i\6yotc;; auTOO. 8. EV ciJ av 6 O'TpaToc;; Tt)v TIOAIV KO:Ta y~v TrOAlOpK~, Tac;; vaOc;; cXTrOO'TEAoOµEv iva 7Tpocrf36:i\UlO'l KaTa 96:i\acrcrav. 9. oc;; av TOO .6.11µocr8evouc;; cXKOUlJ, voµl~El auTOV PfJT6pUlV TI6:VTUlV croc;,TaTOV El'val. 10. al' TE yuva'lKEc;; Kai Ol TialSEc;, cm6TE' cXKOUOlEV Touc;; O'TpaTlOOTac; EV Taic;; 6oo'lc;; Elvai, EKpUTITov !.auTouc;; tv Tate;; oiKiatc;. vtK~croµEv'
-153 B. 1. Eger Persler memleketimizi istila ederlerse, el<;iler gonderecegiz. 2. Sehirde nifak onleninceye kadar cevap vermeyelim. 3. Neden §a§myorsunuz? <;iinkii, yenilirseniz bile, fena bir muameleye maruz kalmazsm1z. 4. Sokrates'i dinledigim her zamari sozlerine hayran olurum (her ne· zaman Sokrates'i dinlesem, veya dinleyi§imde). 5. Eger bu muharebede yenilirseniz, Persler tarafmdan esir edileceksiniz. 6. Siz murahhaslan agirlarken, biz meclise zaferi bildirecegiz. 7. Korn utan Tannlara kurban kesmeden evvel, harbetmege ba~lamak dogru degildir. 8. Gonderdigimiz haberci vas1l oluncaya kadar, halka muharebe hakkmda hie; bir ~ey bildirmeyiniz. 9. Bu adama itimat etmek imkans1zd1r; c;iinkii mecliste her ne zaman konu~sa, hem ~ehrimizi hem de hepimizi tahkir eder.
EK AL1$TIRMA.LAR
KELiMELER ~ 11µ~. ~eref,
itibar, k1ymet. fazilet, f?ecaat, cesaret. croq>lo:, hikmet, bilgi, ilim.
~ apET~, ~ ~
8s6c;;, ilahe, tanrn;a. ~ c:ucrE[3Eto:, dindarhk. ~ 86~0:, ~an,
§6hret.
~ •A8~v11,
Athena ve Athene. ~ 8forro1vo:, hakime, sahibe. ~ TEXvri, sanat, hiiner. ~ aµt/\1-o:, rekabet, miisabaka. 6 8c:crrr6Tric;;, hakim, sahip, efendi. o:1 'ASAvm (Cog.), Atina. µa!-1crrn (Zf. ), bilhassa, her ~eyden evvel. O:EI (Zf. ), her zaman. rro:vrnxoO (Zf .), her yerde. 0 av8pc.0TTO<;;, insan. rrp6c;; (Ed.), -e dogru, -e kar~1 (Acc.). 81a (Ed.), yiiziinden, sebebiyle (Acc.). 8ripc:u-C0, a va c;1k1yorum, pe~inden gidiyorum. [3o:cr1!-c:u-C0, hiikiim siiriiyorum. lcrxu~c.0,
nufuz sahibiyim, kuvvetliyim.
vEµ-c.0, tevzi ediyorum, veriyorum. ~ vfKri, zafer.
-
155
I. (AUST.
t - 5)
A. 1. T~V apET~V 6ripEUEl - Touc;; KAE1TTac;; 6tw1<0UO"lV 66Et Ti;'J 6Ec';'l - T~v cro<1>fav 6ripEuoucrtv - ErraucraµEv T~v µ6:xriv Tlµ~ ~v rravrnxoO T~ 6Ec';'l. 2. r3acrtAEUEl EV rntc;; 'A6~vatc;; rrat6EUO"El<;; Touc;; 6~µouc;; EV Tfj apETfj. 3. r3acrlAEUO"El<;; EV Tfj xwp~ - 6ucroµEV µatdO"Ta Tfj 6Ei;'J. 4. 6t0. T~V apET~V tcrxucroµEV Tote;; Myotc;; E1
B. 1. Genvler arasmda hikmet rekabeti vard1r. 2. Ev sahibi kolelere hediyeler tevzi ediyordu. 3. Vatanda~lar Persleri Atinadan dI§arI kovahyorlardl; 4. Dii~manlara mani olacag1z, zira bilgi ve cesaretimiz vard1r. 5. Memlekette degildik; bunun ivin dii~manlara mani olamad1k (olmad1k). 6. Sehir meydamnda kurban kesmedin, c;iinkii evin ic;inde idin. 7. insanlar arasmda her §eyden evvel faziletin tesiri vard1r (kuvvetlidir). 8. Hakimler, genvleri dindarhkta yeti~tirdi, 9. Miisabakadan evvel gern;leri terbiye edecegiz. 10~ Sairler insanlan her zaman ikna etmezler. 11. Miittefiklere itimat etmiyoruz, zira muharebelerden her zaman kavarlar, ve §ecaatleri yoktur. 12. Koleleri her §eyden evvel sanatlarda yeti§tiriyoruz. 13. Athena, Atinanm sahibesi idi. 14. Hakimlere mani olmayacag1z, viinkii kanunlara itimat ediyoruz. KELiMELER /..w1<6c;, -~, -6v, beyaz. µ11
156 1ra/\cx16c;;, -&.; -6v eski. &8tKoc;, -oc;, -ov [1], haks1z, adaletsiz.
fi
q>cvv~,
ses. korkakhk, yiireksizlik. ~ mxp8evoc;, bakire, gene; k1z. 6 ayp6c;, tarla. Ol aypot (<;og.), k1r (lar). 6 Klv6uvoc;;, teklike. TO 1Ep6v, mabet. To rrp6(3a:Tov, koyun. To vcxuTt1<6v, donanma. a/\AO: (Bag), blakis, fakat. xopEucv, dansediyorum. cr~~cv, kurtanyorum. 1KETEucv, yalvanyorum, istirham ediyorum. ~ 6E1!-.fa,
II.
(ALI$T. 6 - 8)
A. 1. 'AS~vri nap8evoc;; 6forrolvcx iiv TOO 1TCXAatoO LEpoO. 2. TIOAACx rrp6(3a:TCx EaTlV EV Tole;; aypolc;. 3. µeycxc;; 6 8E6c;;, lwyov EK TOU Kl 116uvou. 11. ext rra:p8evot xopEUO'OUO'lV EV T&,l ve~ 1Ep&,l, Kai St'.icroucrt /\wKa rrp6f3CXTa: TlJ 8E&,l. 12. ~ TCJv cruµµaxcvv 6EIAl0: riu£a:vE TOV 1dv6uvov. apETfiv yap OUK ETxov, aAAcX £q>wyov EK Tile; µax11c;;. 13. To vfov IEpov /\wK6TEp6v fon ToO -rrcx;\0:100. 14. o1 &811<01 600/\01 µETa rroMflc; TEXVTJc; 1<0:! croq>lcxc;; £rrt:18ov Tove; 6c:crrr6Ta:c;;. [l]
Bk. s. 27. Not (ii.) : Bile§ik S1fatlar.
-157B .. 1. Miittefiklerin yiireksizliginden dolay1, adalara hakim degildik. 2. §ehir meydanmda <;ok ve giizel evler vard1r. 3. Tehlikede degilsiniz, <;iinkii biiyiik ve kuvvetli bir donanmaya maliksiniz. 4. Gen9ler, beyaz koyunlan Bakirenin mabedinden kovuyorlard1. 5. 1lim, insanlarm §ecaatini <;ogalhr. 6. Evdekiler, komutanm sesini i~ittiler, <;iinkii ~ehir mey
KELiMELER
o a'i'Toc;, hububat, zahire, yiyecek. o lc:np6c;, hekim. ~ ~8ov~,
zevk, keyif. 811m1oauv11, adalet. TO Trp6ac...mov, yiiz. TO £pyov, i~, eser, vazife. To 8E'i'Tivov,ak~am yemegi, ziyafet. Tiovrip6c;, · -6:, 6v, kotii, yaramaz. aµEMcv, ihmal ediyorum (Gen.). [31'.focv (Elc;), bak1yorum. voaec..1, hastalamyorum, hastay1m. 8EpcmEucv, hizmet ediyorum, bak1yorum, ihtimam ediyorum. 1
-
158 -
rro/\AO:t
III. (AU$T. 8A-11) A. 1. µETa To 6E'lrrvov Ev6cn1crEv 6 vrnvfo:c;;, Tote;; yap ToO io:TpoO Myo1c; out< ErrfcrTEUcrEv. 2. µETa Tfiv µ6:xriv To:UTrJV oi n£pcro:t ETIEtv 6ou/\cvv vEv6crrJKllv. 6. TOO to:Tpoo TOUTou TO µE.v Tip6crcvrrov Ko:Mv, oi 6£ Myot Tiovripof. 7. oi VEol rroM6:i
-
159
nan delikanhlar meclisin aleyhinde planlar haz1rlam1§ bulunuyorlar. 9. Adaleti ihmal etmi§ olan hakim adil degildir. 10. Hekimlerin, memleketin genglerine ihtimam gosterdikleri ic;in her zaman itibarlan vard1r. 11. Su adada hiikiim siirecek olan Pers komutamna giizel attar gonderecekler. 12. Kendisine fazilet ogretmekte oldugumuz §U delikanh, koyiin igindekilerin en ak1lhs1dir.
KELiMELER 6 K~rroc;;, bahge. Ev86:8E: (Zf. ), burada. EVTc:08c:v (Zf.), buradan, oradan (Zaman ic;in), bu aridan
itibaren, bundan sonra. ~ (30~8c:10:, yard1m. Em1, geriliyorum, gekiliyorum. aTpo:Tc:uw, sefere <;1k1yorum, askere gidiyorum. 1<6rrTw, vuruyorum, kesiyorum.
IV. (AUST. 12-14) A. 1. XP~ TOU<;; Tc0v nc:pac0v O'TpaTl'JYOU<;; 8wpo1c;; Tlµ~aai Touc;; as1wT6:Touc;; Tc0v aTpo:T111 6 1
_:_ 160 a£t6c; EcrTtV. 10. EV TOUTOlc; 6 O'Tpan1yoc; 6 'ASJ'}valoc; EµEAAE O'TpaTEUO'ElV de; Tfiv TWV rro;\EµtCiJV x~pav. 11. Ol TIOVJ'}pol Tcilv TIOAlTOOV Tiat8EU8~crovTal urro T&V KplTWV. 12. Ot 'Apys:'i'ol tKETEUO'aV TOUc; J\a1l'J 6 crTpaTl'}yoc; TC,l crTpaTC,l rraOcrat Touc; TIOAEµf ouc;.
B. 1. Halk; h1rs1zlan serbest b1rakan bu komutana mani olmad1. 2. Ak1lh askerleri hediyeler ile ikna etmek imkans1zdir. 3. Siz ikiniz ~u adamlardan <;ok daha muktedirsiniz, degil mi? 4. Kalenin ic;indeki dii~manlar komutam ordugahta muhasara etmege niyet ediyorlard1. 5. Delikanh, hirs1zlarm, giipegiindiiz, hem koyunlan ~ald1klanm, hem de bah~edeki agac;lan kestiklerini soyledi. 6. Hakimler, sizin ikinizden, benim c;ok daha ak1lh oldugumu samyorlardi. 7. Komutanlar orduya, bu ~ekilde faydah olacag1mm umuyorlard1 (foEcr8a1 Gelec. Z. Mast.). 8. Komutan, Atinahlann kanunlara itimat etmelerini emretti. 9. Haberci, Perslcrin bu harbi miiteakip, ~u memleketi de ele gec;irmek niyetinde olduklanm soyledi.
KELIMELER
~
vauµaxla, deniz muharebesi.
µ6:;\a (Zf.), kuvvetlice, c;ok, pek; Ost. Der. µ&/../..ov daha c;ok, daha ziyade; Enlist. Der. µ6:;\tcrrn, en ziyade, bilhassa,
gayet, her §eyden evvel. ~ Tio/..1TEfa, me~rutiyet,
idare
~ekli.
av8pE10:, cesaret. ~ avav8pfa, cesaretsizlik. ~
~ Kp~Tl'},
Girid Adasi. 6 J\u1<00pyoc;, Lykurgos. 6 ul6c;, ogul. To µo:VTElov, kehanet, kahinhane. µav86:vVJ, ogreniyorum.
- 161 1TpoCJ-T6:CJcrw, emir veriyorum (Oat.). TiavTo:.XoO (Zf. ), her tarafta. fooµat (3. cii Sah. forn1), (Elµ! Fiilinin Gelec. Zam. dir),
olacag1m.
V. (AUST. 15 -17)
A. 1. ol 'A8riv::xlo1 av6pst6Tc:pot ElO'l TCJV n.spCJWV. 2. oi KptTal ou1< aE1 croWTEpof ElCJt TWV CJTparrwC:iv. 3. EKef..wcrE Tov TOO KplTOU 600/\ov AUEIV T~V aµa~av. 4. 6 Eµo:; a6::/\<1>0:; E1TEµtjJE CJOI TOV Kaf..ov 'ITirrov. 5. o'.JKouv T~c;; Twv ~µETEpwv CJTp::ntwTC:iv av::xv6pfa<;; EVEKa EVIK~8riµsv EV EKElViJ TQ µ:xxi;i; 6. Ef3aCJtAEUEV 6 Mlvc.vc;; Ev TlJ KpJlTIJ, TI0Mµ1oc; 6' ~~ Tole;; 'A8rivafo1c;;· Tov yap ulov mho0 Em:ov.:::t.'.iKECJav. 7. 1TO:VTO:Xo0 µEv, W CJTp::XTlWTat, Ttµ~v EXETE EV TOie; av8pc.JTI01c;; 610: T~V av6,JEb:v, µ6:/\tCJTa 8' EV TQ TWV , A8riv::xfwv XW,Jc;c T6 yap apETQ TWV 1TOAEµbw KEKWAUKaTE T~V vtKYJV 1laV ·ri 1;av:::, Tole;; yip µ::xVT~:lotc;; cXEl ETitCJTEUE KCXt T~v Ev Kp~TlJ rro.\1T:::bv €.µ6:v8.:xvEv. 10. &p' OUK £.CJnv aloxpov u1To TouTwv Twv Tiof..Eµfc..w vsv1K~CJ8:x1; crowTEpo1 yap ECJµEv aUTWV. 11. 1TpOCJ2TETai<.TO Tole;; Kprn:xlc;; ayyE.\f..EtV Ta0Ta Tole;; 1TOAlT~J'.lc;;. l'.2. Ta Epyo: TO:UTa XO:ASTia ECJTal Tc{) KplTQ. 13. &p' OU 8.::1 TC7:> 8.::4) TI2f8:::CJ8:x1 116:.\J\OV 't) Tole;; av8,JcJ1TOl<;; 14. ol av8pc.vrro1 OUTOI OU µ.6vov EV TIOAEµ~ Emf3sf3ou-\EuKaCJI v ~µIv, a/..Aa Kat ElpJlVlJ. 15. T0, Tole;; 8.::olc;; 1TlCJTEUEIV IC:Xl TOie; CJTPaTYJYOtc; 1TEl6ECJ8.:x1 T.'.XUTYJV Tt)v Vl.
ilk Achmbr
--162 harebesinde yenildik. 6. Persler, biiyiik deniz muharebesini miiteakip harbetmekten vazgec;mediler mi? 7. Habercini giindiiziin dii~man topragma yollaman icap etmez. 8. Acaba kale senin koyununu kesmegc hazirlanm1yor ~uydu? ~. Cenc;leri iyi tcrbiye etmek suretiy le bu adada nufuz _sahibi olacag1z (laxuc.:i). 10. Komutanlanm1zm cesaretli olmamalan yiiziinden maglubiyete ugrad1k. 11. Persler, dii~man topraklanm istiia · edecek yerde, bizim memleketimize hiicum etti. 12. Kanun koleyi tahkir eden bu hirslZl cezalandiracaktir.
KELiMELER 6 µuSo<;, hikaye, efsane. 6 E:viauT6<;, sene, yil. 6 6wµ0JT11<;, hapis. ~ UArJ, orma'1, koru. ~ arropb, s1kmti, zorluk, k1thk, tela~, tereddiit. 6 q>6por;, vergi, hara<;. To 6.::aµc.:>T~p1ov, hapishane. ~ a1<11v~,
c;ad1r, kuliibe, sahne.
apTI (Zf.), demin, biraz ~vvel. TOTE (Zf.). 0 zaman.
E,'.)W, getiriyorum, (vergi) veriyorum, odiiyorum. EK·f36:Mc.:i, d1~an kovuyorum, siirgiine yolluyorum. ~ . . . . ~' ya . . . . yahut ta. ouTE • • • . 0JT2, ne . . . . ne de. 6 vo:uo:pxo<;, donanma komutam, amiral (Sparta'da). avo:v6poc;, -ov (Bk. s. 27), korkak, cesaretsiz.
VI.
(ALI$T.
18 - 20)
A. 1. µc:ycXA11 - 6'fon1 ~ Tlµ~ TOU O'TiJ:XT11YOU TOUTOU, oc; ETio:uac: T6v rr6/\Eµov· 6\lyouc; yJ..p EiXE auµµ6:xou<;. 2. 6.::1, ac: cpuyEtV '~ de; T~V UA11V ·~ El<; T~V V~O'OV. 3. OJTE o( auµµo:XOI
163 oJTE o\ 0:/\/\01 Kc.v;\ucroucn Touc; TTo.\c:µlouc; Ti1c; f31o:c;· dcrl yap EV µc:y6:A1J arro,Jfc;c. 4. Ol µE:v n£,:Jcro.:t ~µIv cp6pov E,'JOUO"IV, ot 6€: 'ASY]V.:Xlol OJ. 5. Ta lc:pa l. 7. o\ 'A8rivo:lo1 Touc; mhouc; µuSouc; £.\c:yov TIE.pt EKdvric; T~c; v~aou. 8. Touc; Tup6:vvouc; mhouc; £Kf36:.\AETE EK T~c; uµwv CXUTWV xwp::xc;. 9. O::pa µ~ auToc; £.\ucrac; TOuc; 6sapc0To:c; £1YJ TCXUTYJV T~v olidav buTOO Eiv::x1. 11. EV ~ Ol TTOAEµtol £cp:::uyov EK T~c; xwpac; uµElc; Tac; ol1dac; EK::XlETE.. 12. 6 &yyc:Mo:; TOuc; µE:v O"Tp::XTIWTac; £cpYJ Ev T0 crTp:noTT£8u,:> dvm, Touc; 82 crTp~TrJyouc; E:v Talc; E:auTwv O"KY]Vo:lc;. 13. TQ 8' uuTE.pafc;c o! 'ASY]valo1 ETTE.Kp6:TY]crav TIOA/\wv TT/\ofc.vv TWV TTo.\sµfc.vv.
B. 1. Senin, hem bu adama, hem de onun karde~ine has1m oldugunu samyorum. 2. Kotii halk, bizzat hakimin bildirmekte oldugu bu giizel kanunlara riayet etmek istemiyor. 3. Kole, kendisinin tarlada, efendisinin de Bakire Athenanm mabedinde oldugunu soyledi. 4. Amirali tedavi etmekte olan hekim bizzat, hastahgm oniinii ald1guu haber veriyor. 5. Komutamn olduri.ildiigii ayrn giinde barbarlar da ordugaha hiicum etti. 6. Bu arazi i9erisinden on giin yiiriidiik, fakat en nihayet, i<;inde ordumuzun bulunmakta oldugu ~u koyiin kapilan oniine Vasil olduk. 7. Kole, kendi efendisi ile beraber ~u yol boyunca orma.1 istikametinde ileriledi (ler). 8. Ev sahi besi ken di k6lesine evden derhal gitmesini ( am/\8.::lv) emretti. 9. Amira!, kendisinin kasabada, maiyetinin de gemilerde oldugunu soyledi. 10. Barbarbr kalemize saldmrken askerlerimizin bir <;ogu ordugah1 terkediyordu.
KELiMELER lJ.l:::u80µ:.x1 (Ort. c;at. ), yalan soyliiyorum. salrn ahyorum. To crT6:81ov, stad (uzunluk 6l<;iisii = 180m.). 6 8186:mrn:.\oc;, ogretmen. ayopa~c.v,
\
164 o uTiripbric;, hizmet<;i. 660 (Gen. Oat. 6uo'lv), iki. £m.,.8uµfo>-w, arzu ediyorum (Gen. veya Mastar). O:qmrm:Liw, atla gidiyorum, kac;1yorum veya doniiyorum. ~6ewc;
(Zf.), memnuniyetle.
6 £mx1voc;, medih, ovme.
VII. (AUST. 21- 23)
A. 1. OEKO: O:rreXEI arn6b TWV
aKl'}VWV ~
cp:i\:cy£. 2. Oia Tl E:m:µTiov ol •A8rivalo1 Tove; 1<~pu;wc;; 3. O:p • ouK fjKouua.::xc; Tov µ08ov ov Ef..Eyov; E:.yw yap TOV aov µ08ov ~8EVJ<; f}1
1
B. 1. Hakimler bunu i~ittikleri zaman hayret ettiler, ve bunun iizerine derhal bunu halka bildirmege rey verdiler. 2. H1rs1zlardan bir <;ogunun c;ar~1da 6ldiiriildiigiinii, baztlannm da bu. s1rada ka9hgm1 soyledi. 3. Yunanistan ugrunda olmek methe ~ayandir. 4. <;arp1~mamn vukua geldigi ~u ovada yalmz askerlerimiz dcgil, kadmlanm1z ve c;ocuklanm1z da dii~man kuvvetleri tarahndan oldi.iriildi.iler. ~. Bu atlan satm alacak kadar zengin degildi. 6. Atinahlar Ispartahlan yenebilecek kadar kuvvetli degildiler. 7. Bu soyledigim ~eylere nede!1 hayret ediyorsunuz? zira size yalan soyliiyor degilim. 8. Bu yigit, vatan ic;in camm verdi, binaenaleyh kendisine hiirmet goster-
-
l65 -
meliyiz. 9. Bu muharebeyi miiteakip, meclisin halka dii~man olacag1m m1 zanaediyorsun? 10. Zannc:diyorum ki dih;man kendisine gonderilecek olan bu gi.izel hediyeleri memnuniyetle kabul edecektir. H. Barbarlara hediye yollamak ay1p bir §ey degil midir? 12. Donanmam1zm cesur komutam, kans1 ve c;ocuklan ile beraber, giipe giindi.iz, ~wind·~ oldiiriildli.
KELiMELER ~ j3:xcr1/da, kiralhk. 1m;)::x/..aµ;36:v:v, halef (var is) olarak, ahyorum. 6, ( ~) rrevric; (m:vriT-), fakir. 6 Llcmc; (Ll::xn6-), Oatis. 6 =:t.);ric;, Kserkses. TO crTp6:n:uµ::x ( crTpan:uµ::n-), ordu. 6::~16c;, -6:, -6v, sag. appwarnc;, -ov, hasta. alxµ6:/..wTo:;, -ov, harb esiri. Tpfow, c;eviriyorum, kac;irt1yorum (Gec;i~li); Ort.
(Gec;i~siz)
<;at.
doniiyorum, kac;1yorum.
6 Bo1wT6c;, Boiotiah. ~ 'Acri a, As ya. cm6:yw,. ahp gotiiri.iyorum, tevkif ediyorum. ·To 8r1Plov, ya bani hayvan.
vm.
(AUST. 24 - 26)
A. 1. Ol Touc.; ntpcrac.; OIWKOVTE<; OUK
~crav
TIOAEµ101 ~µIv. 2. TPEl!J::XVT£<;; TO TCJv TIOA::µlwv 8E~1ov E.81w~av rrpoc.; T~v 86:/\acrcrav. 3 .. O:p' oov, £cp11 6 0-TpaTT)yoc.; 6:811
- 166 ~p.&c;
c:u8u; Tipoaf3a.Ac:lv rnlc; BotcvTolc;, ol Tio\sµtKC:ic; £xouatv
~µIv.
9. &p' OU 8.s'i' TOV 0:y.:x8ov TIOAlTr)V m:f8=:a8o:t Tole; v6µotc;, ou::; ~ £KKAl)O"la auT~ auv£yp:::xtjE1J; 10. Ol n£pao:t, µ=:Ta TOV rr6.Ac:µov Kai alxµa/..c.0rnuc; Tiol\Aouc; 1ml tM.cp:::xvTO:<:; O:rr~yayov de; T~v 'Aalav. 1L TOV MoVTo: Myouat TicXVTC.JV T&lv Sr]plcvv i9"Xup6Tarnv c:Tv::xt. 12. µETD: T~V VlKrJV, rraaccc; Tac; atXjJ.O:AWTou::; KCXl TOU<:; 8ou/..ou; Mcrae; 6 O"TpO:TrJYO::; 1cxl o1 m:pl auTov c:.lc; To aTp::xT6rrs8ov ~/,8ov.
B. 1. Bu olup bitenlerden sonra Yunanistanm eski dii~ manlan Atinay1 istila ettiler. 2. Ar goslular diyorlar ki, Ispartahlann sozlerine her zaman itimat etmek laz1md1r. 3. Bizzat kendiniz yaptimz (kaleme almak) bu giizel kanunlara ~irp.di ne diye itaat etmek istemiyorsunuz? 4. Bu ~ekilde tertiplenmi~ olan bu dii~manlar acaba bizden daha m1 kuvvetlidirler? 5. Biitiin paralan 9alan h1rs1zi f ena halde cezaland1rdilar. 6. Geceleyin yazm1~ oldugun o hastahk hakkmdaki mektubu hekime gonderdin mi? 7. Hastay1 tedavi eden hekim Spartah idi. 8. Hapisleri cezaland1ranlar biitiin vatanda~lar tarafmdan hiirmet gordii. 9. Fakirin parasm1 c;alan lms1z bu evdedir. 10. <;ocuklan yeti~tirenlerin hepsi bir c;ok yerlerde itibar gorur. 11. Persler ordulanm ovaya sevkettiklr>ri zaman Atinahlar ve miittefikleri bir tela~ i<;inde idiler.
KE LIM EL ER c:uTo:KToc;, -ov, intizamh, itaatkar, disiplinli. olKEcv-C:i, ikamet ediyorum, oturuyorum (E.v ve
-
167 --,.
6,)yisoµ:x1 (Edilg. <;at.), k1z1yorum, hidddleniyorum. 1<0:8:::u6w, uyuyorum (Gelec. Zam. 1<0:8.::u6~crw).
IX. (AUST. 27 - 29) A. L 6.::l' TIOAU µE:v Touc; apxovrnc; crocpouc; yEvfo8.:x1, TTOAU 6£ ll] Touc; apxoµ£vouc; EUTaKTOTE,:.Jouc;. 2. EV 6£ TOUT~ ol 'A8rivalo1 ~crav tv rroi\/,~ 6~ O:rroplq:, ml O:Suµwc; dxov µ6:i\1crTa. 3. £rrt:I 6£ T::XUTa ETTU8.::TO 6 .6.apE'i'oc; µ&i\i\ov wpyf cr8ri Tote; 'A8riv::xio1c;,. KO:l £66KEI auTcjJ O"TpaTEU.::cr8a1 {rd T~V 'EAi\6:6~ µsyai\~ O"TpO:TcjJ. 4. O nEptKi\~c; O"TpO:TYJYOc; ETTOl~8ri UITO TWV 'A8rivafwv. 5. TO µ£v UTIEP T~c; rrcnpi6oc; arro8::xvE'i'v xo:i\srrov OU.< EcrTIV, TO 6£ UITO TWV rro,\sµiwv vtKYJ8~v::x1 alcrxp6v. 6. Twv crrrov6wv ouTw i\c:i\uµ£vwv TTcXVTE<; ol crTp~::n1c7nai fl.J~avTo rrpocrpai\.::l'v T::xl'c; Twc; rroi\c:µfwv · cp6:i\ay~1v. 7. T~c; yc:cpupac; i\£i\uµ€v11c; rravT.::c; ol crTp:nriyol £8auµasov. 8. ol v.:xurn1 ~µC:iv i\af36vT.::c; Ta rri\ol::x c:u8uc; £~trri\wcrav, alcr86µc:vo1 6£ ol rroi\Eµ101 £6iwKov.
8. 1. Bu g6rdiigiiniiz beyaz ev sizin degil (fakat), bizimdir. 2. Kale kap1lan kapahlm1~ oldugu i<;in, dii~man i<;eri girmedi. 3. Tehlike olmad1g1 ii;in komutan, askerlerin aym koyde daha (£Tt) ii9 giin kalmalanm emir etti 4. Dii~man gemileri yiiziinden denize ai;1lmak imkans1z idi. 5. Hakim, babas1 ve annesi oldiigiinden dolay1 bu memlekttte oturmak (ikamet et.) istemiyordu. 6. Su biiyiik ovada s1ralanm1~ olanlarm baz1lan gem;, baz1lan da degil idi. 7. Aym gecede (esnasmda) dii~mam yendikten sonra, biitiin arazilerini istila ettik. 8. Onun korkak oldugunun farkma varmadm m1? 9. Gordiigiiniiz ~u k1zm giizel sesi ve 9ok paras1 vard1r. 10. Bu beyaz evin giizel oldugunu goriiyorsun da ni9in satm alm1yorsun? 11. Filo komutamm1z deniz muharebesinde oldiiriildii, beraberinde bulunanlar ise dii~man tarafmdan esir edildi (ol µET. auTOO ovTc:c;). [1] gelir.
µiv ... SE: aym kelime ile
kullan1hrsa, hem..... hem de manasma
·-- 168 -
KELiMELER 1To.pa-T6:aac.v, yanyana s1rahyorum. E;cv {£xw Fiilini_n Gelec. Zamam). 8ouA6oµa1-oOµai (Orta <;at.), esir ediyorum. aup1ov (Zf.), yar_111. 6:m£pxoµ::x1 (Ort. <;at.), geri doniiyorum, aynl1yorum. &µa (Zf .), ayrn zamanda; (Ed.) ile heraber (Dat.). ~ ox811, nehir k1y1si. ~yfoµa1-oOµa1 (Ort. <;at.), rehberlik ediyorum, ba~mda gidiyorum, sevkediyorum (Gen. ile). fooµai (Ort. <;at.), takip ediyorum, refakat ediyorum (Oat.} ($imd. Hik. Zam. E1rr6µ71v). Epuµv6c;, -~, -6v, muhkem, takviyeli. 1Titp::xv (Zf.), kaq1da; (Ed.) oteki taraf1dda (Gen.). ESorr/\lscv, silahland1nyorum. ms6c;, -~, -6v, yaya. To rrEs6v, piyade. avcv (Zf.}, yukarda.
X. (AUST. 30 - 32)
A. 1. 6 1
- 169 Tom:6ou, E::XTYJYO<; E mcrTsuc:1c; TOUTOV OU Xpij l!J.::U6ElV.
B. 1. Benim satm ald1g1m ev tesadiifen
se~inkinden
daha biiyiik idi. 2. Babamdan tevari.is ettigim bu k6lenin bir barbar oldugunun fark1i1a varmad1m. 3. Memleket ic;in her oleni tardir etmek laz1 mdir. 4. Evin kap1sml 9alan ( vuran) kimdir? 5. K1sa bir miiddet sonra, Perslerin, memleketimize asker gondermek niyetinde olduklan haberini aldik. 6. Ey arkada~, kim olursan ol senin kuyunu kazacak degilim (senin aleyhinde bulunmak istemiyorum). 7. Evin hamm1, gizlice hizmet<;isini c;ar~1ya gondererek yiyecek satm almas1m tenbih etti. 8. Size her hangi hir harekette bulundum mu? 9. Karde~ine kar~1 harbederken Kyros bir Pers neferi tarafmdan 6ldiiriildii.
ESKiYUNANCADA TON
ve
TON i$ARETLERi
Eski Yunancada Ton (rrpocr~6i:x), .agi2'.dan <;1kan bir kelimenin bir hecesinin iizerinde, sesimizin, oteki hecelerine nazaran yiikselmesi ve alc;almas1 demektir. Ton i~aretleri, Kiasik Devirde kullamlmay1p ancak Hellenistik <;agda meydana c;1km1~t1r. Biiyiik iskenderin zaferleri neticesi olarak, Yunan dil ve medeniyeti, diinyamn, o zamana kadar barbar kalm1~ olan vasi sahalanna yay1Jd1gma gore, M. 0. III. cii as1rda Afrikamn ve bilhassa Asyamn ahalisi Yunanca ogrenmekle me~guldu. Ton l~aretleri, ~iiphesiz ki, bunlara yard1m olmak iizere iskenderiye gramercileri tarafmdan icad edilmi~tir. ilk once · ancak Ozel isimler iizerine konulan bu i~aretler, yava~ yava~ biitiin kelimelere te!?mil edilmi~tir. Modern Yunancada, Ton i:~aretini ta~1yan heceye vurulur, yani Ton, Vurgu ile kan~m1~, ve aym zamanda uzun ve k1sa S ..:s.liler arasm.daki fark kaybolmu~tur. Bu telaffuz tarz1, ancak ge<; Roma Devrinde ba!?lay1p Bizans <;aglannda umum1 bir adet haline getmi!?tir. Klasik Yunancadaki Ton prensipleri ha!a kafi derecede kelimeleri telaffuz ederlerken, muvakkat olarak Ton i~aretlerine ehemmiyet vermemeleri tavsiye olunur. Aym zamanda, Ton i~aretle rinin biitiin kelimeler iizerine konulmas1 alimler arasmda bir adet oldugu ic;in, Eski Yunancay1 miikemmel ogrenmek istiyen ogrenciler her halde bunlann da hangi kaidelere gore konuldugunu anlamak, ogrenmek arzusunu gostereceklerdir. anla~1lmad1gma gore, ogrencilerin, Eski Yunanca
-
171 -
Eski Yunancada iii; Ton i§areti vai"dll.": 1 - Acutus ( '): ~ 6~£la. Bir, iki, ii<; veya c;ok heceli kelimelerin, sondan itibar.en birinci, ikinci ve iic;iincii heceleri iizerine konur. Mesela: 8.::6c; crTparn:.0Tl")c;, O:v8pc...:moc;. 1
Circumf!exus C) : ~ m:p1crrrc.vµtvri. Uzun hece olmak bir kelimenin ancak sondan birinci ve ikinci heceleri iizerine konur. Mesela: TIC:>c;, xcxf..E 1rc.0c; 1 rroMaxoO, 8~µoc; 1 oTKoc;. 2
~artiyle
3 - Gravis ( ) : ~ ~a;>.::'ia. Ancak son hece iizcrine konur. Mesela: Elm: vOv; aya8o:; av~.J. Eski Yunancada bir kelime, Ton i~areti adlarla adlandmhr.
bak1mmdan, ~u
a. Son hecesi iizerine Acutus alan bir kelimeye Oksytonon denir. Mesela: Elrrwv, KEq>a\~.
b. Acutus'u snndan ikinci hecesi iizerine alan bir kelimeye Paroksytonon denir. Mesela: Elrr6vTEc;r av8pwrrou. c. Acutus'u sondan liQi.incii hecesi iizerine alan bir k.eli~ meye ise P:roparoksytonon denir. Mesela: E'lrroµ.::vr O:vSpc.vrroc;.
d. Son hecesine Circumflexus alan bir kelimeye Perispomenon denir. J\k~sela: Elm~'Tv 1 crTpaTriyw. e. CircumfL:x·Js'u sondan ikinci hecesine alan bir kelimeye ise P:roperispomenon denir. Mesela: Eirrovr K~rrot;.
f. Gravis'i alan bir kelimeye Barytonon denir.
A.
UMUMI
KAiDELER
Eski Yunancada Ton i~aretinin, kelimenin aslmda, hangi
hecesi iizerinde bulundug·unu veya bulunmas1 Iaz1m geldigini gosterir katl bir Kaide yoktur. Baz1 kelime sm1flan ic;in - her z;:iman epeyi istisnalar olmak ~artiyle umum1 prensipler vard1r ki, bunlar da tecriibe ve ah~kanhkla kavramlabilir. Mesela: -10: ile biten miicerret isimler ekseriya ( 1) s1 iizerine bir Acutus ahr. Diger kelimelerin
-
172 -
(Fiiller miistesna olarak, Bk. a~ag1ya) Ton haretleri ise liigatte aranmahdir. i~aretleme, hecelerin uzunluk ve kisahklan ile alakahd1r,
ve buna gore :
1. Eski Yunanca bir kelimenin, her ~eyden· once, hecelerinin uzun ve k1sa olu~lanna dikkat edildikten sonra, bu kelimeyi so!ldan itibaren, son veya birinci, ikinci, iic;iincii v.s. diye hecelere bolmek Iaz1md1r. Mesela: &v-9,:>uMroc;; /..s-/..uµe-voc;. 2. (a) Bir kdimenin son hecesi uztmsa, bu kelime ancak Oksytonon (Barytonon), Paroksytonon veya Perispomenan olabilir. Mesela: tf..9<.Jv (E;\6wv), av9,JcJITOlc;, 9.::oO. ( b) Bir kelimenin son hecesi k1sa i.se, bu kelime, Perispornenon'dan ba~ka, her ~ey olabilir. Mesela: O:ya66c; (O:ya9oc;), xwplov, fl\9oµsv, yalmz sondan ikinci hece uzun ise, kelime Paroksytonon olamaz. Mesela: O:y&w1. lc0crTE, T~v62 gibi iki kelimeden miirekkep kelimeler hakiki bir istisna te~kil etmemektedir]. Bu iki Kaide (2 a, 2 b) biitiin diger Kaidelerin fevkind~dir.
3. To,) i~aretleri hususunda, Vurgu hususunda oldugunun aksine olarak, heceleri.1 ancak tabiaten uzun veya k1sa olu~u na ehemmiyet verilir. Mesela: t/\96vT:::c; kelimesinde, fo) harfi iki Sessizlerden once hulunuyorsa da, yine tal:1iaten k1sa oldugu i<;in Circumflexus'u alamaz. Ay.11 ~ekilde K~pu; kelimesinde (u), harfi Ciftsessize ragmen, tauiaten kisa oldugu i<;in, sondan ikinci hece Acutus'u degil, Circumflexus'u ahr.
m,
Not.- Tasrif edilen kelimelerde, Optativus Kipi miistesna (-ai) ve (-01) Takiian ta bi a ten k1sa say1lmaktad1r.
4. Bir Ciimlede veya ifadede Oksytonon'lar, her hangi bir nokta, virgiil v.s. den once bulunmamas1 ~artiyle, Barytonon §eklinde yaz1hr. Mesela: aya9oc; O:v~p.
~
5.
173 -
Kayna§1k kelimeler :
(a) iki hece, bir tek hece , ile kayna~1r, ve bu iki heceden soldakinden bir Acutus varsa, bu ~ayna~1k hecenin Ton i~areti Circurnflexus'tur. Mesela: ~6e-c:c:;-~6::1c:;. iki hece bir tek hece ~eklinde kayna~1r, ve bu kayna~rnaya rniisait iki heceden sagdakinde bir Acutus Ton i~areti bulunursa, kayna~1k hece Circurnflexus degil, Acutu'> Ton l~aretini ahr Mesela: TtµabCtJ - T1µ6:m. (b)
( c) Kayna~acak olan hecelerden hie; birisi Ton i~areti almarn1~sa, kayna~1k hece de hi<; bir Ton i~areti almaz. Mesela: Tp111prnc:; - Tpt~pouc:;. istisna. - -me; ile biten S1fatlann kayna~1k ~ekilleri son hecesi iizerine bir Circurnflexus ahr. Mesela: xpucrrnc:;-xpucroOc:;. (-ooc:; ile bi ten Sifatlar kuralhd1r. Mesela: c:uvooc:; - c:Gvouc:;, O:rrA6oc:; -
O:rri\oOc:;).
B. Tasrif edilrneyen kelirnelerin, yani Zarf, Edat, Bag ve Oalernlerin Ton i~aretleri degi~mez; bunlar ic;in lugata ba~ vurrnak laz1rnd1r. C. isim, Zamir ve S1fatlarin Ton i~aretle:d. Tekil Norninativus Halinin Ton i:?areti lugat ianesiyle bulunur. Oiger Hallerde Ton i~areti, yukardaki A (2) ve (3) rnaddelerinde verilen Kaidelerin rniisaade ettigi kadar, aym hecede rnuhafaza edilir. Mesela: Tek. Norn. avSpwrroc:;, Acc. avS,:>wrrov, <;og-. Norn. av8,)WITOI, halbuki Gen. av8pc0rrou, Oat. av8pc0rr0 v.s. Tek. Norn. u.\a;, Acc. u/\aKa, <;og. Oat. <1>u6as1 v.s. ·halbuki <;og. Gen. uAaKJJv. Tek. Norn. Kc0µ11, Acc. Kwµ11v v.s. <;og. Norn. Kwµ:x1. Tek. Norn. E:\rrlc:;, Acc. E:f..rrfoa v.s. Tek. Norn. oihoi;, afh11, ToOro, G':!n. TouTou, Taur11c:;, Tourou v.s. Tek. Norn. xp~crtµoc;, xp11crfµ11, Xp~cnµ::>V v.s. Yani, son hecenin uzam1~ olrnasmdan dolay1, icap ederse, Ton i~areti sagdaki heceye nakledilebilir; aksi takdirde, hep aym hecede kahr. Ton t~aretinin Acutus veya Circurnflexus olmas1, yukard:i A (2) ve (3) rnaddelerbe gore teshit olunur.
174 -
Not.-· (i.) Bir kelimenin son hecesi hem uzun olup hem de Ton i~aretini alm1;;sa, bu i!?aret Norn. Voe. ve Acc. Hallerinde Acutus, Gen. ve Oat. Hallerinde ise Circumflexus olacaktir. Mesela: (ayo:86c;) aya8~v, aya8o0, aya8ouc;, aya"Sac;, aya8wv v.s. istisna. - «Attib c;ekirninde Acutus biitiin Hallerde rnuhafaza edilir. Mesela: Tel<. Norn. vswr;, Gen. VEW v.s.
(ii.) Birinci c;ekim isirnlerin <;og. Gen. Halleri her zaman Perispomenon olur. Mesela: ~µE.p:x, ~µ::pwv, rro.A!n1c;, rro.AtTwv. Di~. Tek. Nom.'lan (-a) ilt biten 3. cii c;ekirn S1fat ve Partisipleri de bu Kaideye ta.bi tutulur. Mesela: rraawv, ~8::1wv, .Auaaawv, .Au8::1aC)v, .Ac:.Au1, Xt:1p6c;, xc:1p!, XEtpolv, XEtpwv, XEpcrlv, (rral8c.vv mi.istesna).
D. Fiillerde Ton i§aretleri. Fiillerin Ton i~aretleri, yukardaki A (2) ve (3) rnaddeleri ile a~ag1da gec;en hususi Kaidderin goz oniinde tutulrnas1 ~artiyle, umum1 olarak, kelirnenin soaundan rniimkiin oldugu kadar uzaga ka91mrlar. Hususi Kaideler : 1. £~~/\8ov,
Ton l~areti Artmanm sol tarafma
gec;emez. Mesela:
rrap~v.
2. Subiunctivus'un Edilg. c;at. Aor. u ashnda kayna~1k olduguna gore Circumflexus'u ahr. Mesela: /..u8c0, .Au8i]c;, .Au8i;i, .Au8wµEv v .s. (aslrnda \u8E.::0 ). 3. Optativus'trn Edilg. c;at. Aor. unda Tesniye ve c_;ogulunun k1sa ~ekiHer i sondan ikinci hecede i~aretlenir. Mesela.: /\u8.::ITOv, /\u8:::1µ::v, .Au8::1TE, ;\u8::1::v.
4.
Etk. <;at. Fevk. Aor. Partisipi Oksytonon'dur. Mesela:
.Arnwv, Eupwv. Not.- Biitiin P;:irtisipler, S1fatlara ail Kaidelere gore Mesela: .Arnwv, .ArnoOa.:x, .Arn6v, /\rn6vrn:; v.s. B I.
i~aretlenir.
(yukarda C. ).
-
175 -
5. Etk. <;at. Ge9m. Zam. Partisipi Oksytonon'ur. MeseIa: AEAUKwc;, yEypa:cpc.01, (AEAUKula, /..s/..uK6c;, /..:::f.uK6Toc; v.s.). 6. 11.uSdc;.
Edilg. <;at. Aor. Partisipi Oksytonon'un. Mesela:
7. EdiJg. ve Ort. <;at. Ge9m. Zam. Partisipleri Paroksytonon'dur. Mesela: 11.Ef.uµEvoc;, rrErro11iµEvoc;. 8. -ouc;, -Etc;, -u<;; ile biten biitiin Partisipler Oksytonon'dur. Mesela: 818ouc;, IElc;, 8:::1Kvuc; (Boyle Partisipler bu kitapta ge9rnemektedir).
9. ~ekilleri
dµf'nin ,Sim. Zam. Partisipi ile bunua bi.iti.in Bile~iK Oksytonon'dur. Mesela: C.Sv, rra:pwv, rrpoawv v.s.
10. -vai ile biten biitiin Mastarlar sondan ikinci hecesi iizerinde i~aretlenir. Mesela: rra:.)dvai, 11.uS~vai, m:rro111Kt:va1. 11. Etk. <;at. 1. ci Aor. Mastan sondan ikinci hecesi iizerinde i~aretlenir. Mesela: rro1 ~aai, 81&;0:1, 81a:cp8c:lpai, £A.rrlaa:1. 12. Etk. <;at. Fevk. Aor. Mastan Perispomenon'dur. Mesela: cpul\E'i'v, Ka:Ta:/..mElv.
13. Ort. <;at. Fevk. Aor. Mastan Paroksytonon'dur. Mesela: ye:vfoSa:i, Eupta80:1. 14. Ort. ve Edilg. <;at. Gee;. Zam. Mastan sondan ikinci hecesi iizerinde i~aretlenir. Mesela: /..si\Ua80:1, yEyp6:cp80:1, TET1µ~a8..x1.
Bunlardan ba~ka bir ka9 Kurals1z Ton i~ar etlerine rastlanmaktad1r ki bunlar da ancak ah~kanhkla 6grenilebilir.
E. i~al eti
Proklitik denilen baz1 tek heceli keliTUelerde Ton yoktur. Mesela: 6, ~/ ol, al, de;, EV, EK, E~, we;, OU
(OUK, OUX).
F. Ton i~aretL1i ta~1yan hece ~a yet Hazf'a (Elisio) ugram1~ olursa, Ton i~areti, tasrif ediien kelimelerde soldaki heceye nakledilir, tasrif edilmeyen kelimelerde ise, kaybolur. Mesela: aycS:S'
ElITEV,
TO:LJT,
ElTfEV,
pES'
~µCJv,
ai\A, OU, rr6AA, Earl TO:UTCX.
_· 176 -
G. Enklitik ad1 verilen kelimeler hususl Kaidelere tabi tutulur. Bunlar, a~ag1da goriilecegi gibi, Ton i~aretlerini ekseriya kendisinden once gelen kelimeye terkederler; boylece, Ciimlenin ba~ma gelmezler. Enklitikler ~unlardir: 1. Kuvvetli olmayan Sah1s Zamirlerinin 1. ci ve 2. ci Sah.: µou, µ01, aou,. ao1, a::.
2.
Belirsiz Zamir rn;'in (chm miistesna) biitiin Halleri.
3.
Belirsiz Zarflar: rrou, -rro1, -rroS:::v, TilJ, -rrcvc;, -rroE, -rrcv.
4.
yE, T:::, Tot, m:p, vuv kelimecikleri.
5. Kuvvetsiz dµI ve
, Ciimlenin ba!?ma gelebilir, hem de Enklitik degildir. Bu takdirde !?6yle i~aretl::nir: dµf, d, fon (v), foT6v, foT6v, foµ£v, EO"TE dal (v). Bundan ba~ka, foT1 kelimesi OUK, K
2. Bir Perispomeno:1'dan sonra her hangi bir Enklitik'in Ton i~areti tamamile kaybolur. Mesela: 0.ya6o0 T1vo;, Twv TIOAITWV Tic;. Bir Paroksytonon'da.1 soma tek heceli bir Enklitik kaybolur, ~ayet iki heceli bir Enklitik gelirse, bu takdirde Enklitik son hecesine bir Ton i!?areti alir. Mesela: Myo:; rn;;, A6you Ttv6c;, A6ywv Ttvwv, A6yoc; EO"Ttv, Myo1 dalv. 3.
gelmi~se, bunun Ton i~areti
-177 4. Bir Proparoksytonon veya Properispomenon'dan sonra bir Enklitik gelirse, bu kelimelerin son heceleri hirer Ton t~areti daha ahrlar. Mesela: av8pc...m6c; Tl<;;, av8pc.mor TIVEc;, cr&µ6: Tl, cr&µ.6: Tlvoc;,
cp1t.~cro:r
µE,
lA~O"O:l
TIVCX.
5. Ton i~areti olmayan bir kelimeden sonra Enklitik (foTI miistesna) gelirse, bu kelime bir Ton l~areti ahr. Mesela: E'I Ttc;, .i::'lc; T1vcx, ou <1>11µ1. 6. Aym ~ekilde, l~aretsiz bir Eoklitik'ten sonra ikinci bir Enklitik gelmi~se, birinci Enklitik bir i~aret ahr. Mesela: i::'( Tl<; YJO"IV = «biri sogfii.gorsa'/1 1 Ei1TE Tl<; µot 1TOTE = «biri bana bir gii.n soyledi».
7. Kuvvetsiz Enklitik dµI den evvelki kelime Hazfa (Elisio) ugrad1g1 takdirde, ElµI kendi son hecesine bir Acutus ahr. Mesela: E:vTcx08' E:crµ_Ev, Ta0T' E:crTi, Xp~cr1µ' foTI, rroMol 6' EcrTE v.s.
Eski Yunancada ilk Ad1mlar
EDATLAR
-O:v6:
Acc.,
Boyunca: a~ag1dan yukanya: ava TIOT0:µ6v = nehir bogunca (menbama dog·ru).
ci:vTt
Gen,,
Yerine.
aµcpr
Acc.,
(1) Etrafmda, maiyetinde, civarmda; (2) A~ag1 yukan, takriben.
cXTIO
Gen.,
(1) (Yer veya ins an ic;in) -den ; (2) (Zaman ic;in) -den beri, -den itibaren.
616:
~Acc.,
(Gen.,
Yiiziinden, sebebinden: 610: TaOrn = bu gii.zden. (1) Arasmdan, ortasmdan: 610 T~<; X~pac; =
memleketin ortasmdan.
= haberciler va-
(2) Vas1tasiyle: sztasigle.
610: O:yy€.f..wv
(3) Miiddetince: gece.
61' (6f..ric; T~c; vuKT6c;
(4) Mesafe ile, ara ile: 610: 6tKa gii.n ara ile. Elc;
Acc.,
=
~µc:p&v
bii.tii.n
= on
( 1) (Yer ic;in) -e, ic;ine. (2) (Zaman ic;in) -e kadar: Et<; aup1ov = garzna kadar.
EK, £~
Gen.,
(1) (Yer ic;in) -den, -den d1~an;
(2) (Zaman ic;in) -denberi, -den itibaren. ?v
Oat.,
-de, ic;inde.
-179Acc.,
Gen.,
(1) (Yer ic;in) iistiine, iizerine, -e kadar; err' 6Afyov t£c:/..auvc:1 = biraz ilerliyor; (2) (Zaman i9in) miiddetince; (3) (insan ic;in) kar§I. (1) (Yer ic;in) iistiinde, iizerinde, istikametinde; (2) (Zaman ic;in) devrinde, zamamnda : hrl ToO
Oat.,
nc:ptKMouc; apXOVTO<; = Perikles'in arkhontlugu zamanznda; ETit dp~vric; = sulh za· manmda. (1) (Yer it; in) iistiinde, iizerinde; (2) ic;in, maksadiyle: fol Xp~µaa1v para l{:m. (3) Sartiyle: trri T~ auµµ6:xouc; Eivm=miittef ii<. olmalarz $artiyle.
Acc.,
(1) Gore, mucibince: KaTa Touc; v6µouc; = ka-
nunlara gore. (2) (Yer ic;in) KaTa y~v = karadan; boyunca: Ka Ta
l
Gen.,
rrapa
rr0Taµ6v=1z(;!hir boyunca (denize dogru). (3) (Zaman ic;in) KaTa TOV xp6vov EKElVOV = 0 szralarda. (1) (Yer i<;in) -den a~ag1, a~ag1sma, altmda. (2) (insan ii;in) aleyhinde. K6:Ta Tov
Acc., Gen.,
-den sonra. ile beraber.
Acc.,
(1) (insan ic;in) yanma, nezdine, huzuruna:
(2) (Yer ve zaman ic;in) boyunca : rrapa T~v Sa:X.acraav = deniz kenarznca ; rrapa rravTa Tov f3lov hayafr boyunca. (3) Hilafma: rrapa
Touc; v6µouc;
= kanunlar
=
ba~kalarma
hiliifzna. (4) Nazaran: nazaran.
rrapa Touc; a/../..ouc;
- 180Gen., mxpa
Oat.,
m:pl
(1) Yamndan: rrapO: TOO j3aa1Mcvc; f}Kcv=kzralzn ganzndan geligorum. (2) Tarafmdan: TOUTO mxp' EµoO ayyEAAE = bunu benim taraf1mdan bildir. Yamnda, nezdinde, huzurunda: ol av8pElol h1µc0VT0 m:x:pO: Tote; 'A8T)valo1c;=Atinalzlar nezdinde cesurlara hizmet gosterilirdi.
Acc., Gen.,
Etrafmda, maiyetinde, civannda. Hakkmda.
Acc., Gen.,
Oogru, istikametinde, kar§I. (1) (insan ic;in) -den, a~krna: rrpoc; 8E&v Tanrilar G$kzna. (2) (Yer ic;in) cihetinde. (1) -e ilaveten: rrpoc;; TOUT01c; = bundan ba$ka. (2) Yakmmda.
rrp6c;;
Oat., rrp6
Gen.,
(1) (Yer ic;in) oniinde; (2) (Zaman ic;in) -den evvel.
auv
Oat.,
ile beraber.
Acc.,
(1) (Yer ic;in) altma; (2) (Z::iman i<;in) : urro VUJ
urr6
Gen., Oat.,
~ Acc., urrtp
( Gen.,
we;
ak$am iistii. ( 1) (Yer ic;in) altmdan, altmda ; (2) insan ic;in) tarafmdan. Altmda ~ urro Tote; ntpaaic; = Perslere tdbi. ( l) (Yer ic;in) obiir tarafma; (2) Fevkinde: urrep 8uvaµ1v = kuvvetin fevkinde. (1) Ost tarafmda: TO UTIEP T~c;; Kv'.>µT)c;; opoc; = kogiin iistiindeki dag. (2) Ugruna, hesabma: urrep T~c; rraTpl8oc;; = vatan ugruna.
Acc., (insan ic;in) -e, yanma.
KURALSlZ FiiLLER Bu fihriste, bu kitapta gec;en ve az 9ok Kurals1z olan biitiin fiillerin Zamanlan gosterilmektediL Fihrist, o~renciye bir kolayhk olmak iizere, hatta bu kitapta ge~miyen Zamanlan ihtiva etmektedir. Kelimenin ba~mda bulunan hatti vasil (mesela: -~Xo:), bu Zamanm KJasik miiellifler tarafmdan ancak Bile~ik fiillerde kullamld1gm1 gosterir (mesela: auv~Xo:, rrpo~Xo.). A~ag1daki Fiillerde, Edilg. <;at. Gelec. Zam. yerine Ort. <;at. Gelec. Zam. manaca Edilgen olarak kullamhr: 6:61K£cv, 8Epo:rrEucv, KcvMcv 6pµ6:cv,
rro.A1opKEcv, To:pacrcrcv,
<1>1.AEcv,
lj.JUAaCJCJCV.
SiMD. ZAM.
GELEC. ZAM.
Etk. <;at. aycv (O:y-), a£cv.
GE<;M. ZAM.
AOR. ~yayov
(Fevk.).
-~Xo:
(Fevk.).
sevkediyorum.
Edilg. <;at. ayoµa1.
O:X8~croµat
yahut ~X8riv.
~yµa1. /
a£oµai (~eklen
Ort. manaca Edilg.) Etk. <;at. 'q6cv,
,qcroµai (~eklen
tadn soyliiyorum.
{Ort. manaca Etk.)
Edilg. <;at. 'qcroµai.
~cro:.
fjcrSriv.
fjcrµo:1.
- is2 SIMD. ZAM.
~.
I
AOR.
GELEC. ZAM.I
IGE<;:M.ZAM.
Etk. <;at. alpEVJ-& ( alpE, EA-)
o:lp~crVJ.
EiAOV (Fevk.).
~rjpf}Ka
ahyorum.
Edilg. <;at. o:lpfoµai-oOµai
o:lps0~croµm
!J,Je9riv
'rjpf}µat.
o:lp~croµm.
EIA6µf}v (Fevk.).
'rjpf}µat.
fjpa.
flpf11
f}p9f}V.
fjpµo:t.
Ort. <;at. o:ipfoµo:t-oOµai, Se~iyorum.
Etk. <;at. o:'lpVJ (ap-), O:p& (Fevk.). yiikseltiyorum.
Edilg. <;at. o:Ypoµat.
6:p0~croµai,
Ort. <;at. alcr86:voµm (o:lo-8-)
o:lcrS~croµat.
i;icr96µf}v (Fevk.)
~cr8riµa1.
hiss~diyorum.
Etk. <;at. aKOUVJ (aKou-),
6:Koucroµai (~ek- fjKOUO"O:,
i§itiyorum
len Ort. manaca etk.)
Edilg. <;at. 6:1
6:Koucr8~croµa 1.
aK~KOO:.
(Fevk.). ~KOU0"8f}V.
Etk. <;at. 6:1rn8vrjcrKVJ, daha sonra gelecek olan Svl;lcrrn Fiiline bakm1z. oliiyorum
Etk. <;at. O:rro-KTElVVJ ( KTEv-), oldiiriiyorum.
O:rroKTEVW
O:rreKTEtva.
(Fevk.).
(Fevk.).
Edilg. <;at.'s1 yoktur, bunun yerine
cXITEKTOVa
O:rro-Sv~crKVJ
Fiili kullamhr.
-183-
$iMD. ZAM.
I
GELEC. ZAM.I
Etk. <;at. apXcv, O:p£cv. hiikmediyorum. Edilg. <;at. apXoµat. ap£oµm (~eklen Ort. manaca Edilg.). ap£oµat. Ort. <;at. apXoµat,
AOR.
I GE<;;M. ZAM.
~p£a. ~pXSriv.
~p£6:µriv.
~pyµat.
~pyµat.
ba~hyorum.
Etk. <;at. au£6:vcv yahut au£cv (au£-), i;ogaltiyorum.
au£~acv.
riu£riaa.
riu£riKa.
au£ri8~aoµat.
Edilg. <;at. au£6:voµai
!
au£~aoµai
au£oµat
Ort. <;at. 6:cp1Kvfoµai -oOµai (11<-), daha sonra gelecek olan l1
f3~aoµai (~ek
£f3riv (Fevk.)
len Ort. manaca Etk.).
f3a1'&:> (s. 119). £f3a/\ov (Fevk.). f3ef31'riKa. Etk. <;at. f36:Mcv f3a:\A~acv (nadir) (f3a1'-), atiyorum. <;at. f36:/\/\oµai. f3/\ri8~aoµai. Etk. <;at. f3M:rrrn (f31'af3-),zarar veriyorum. Edilg. <;at. f3A6:TIToµai.
f3A6:ljJcv. f3A6:4Joµai (~ek len Ort. manaca Edi lg.), yahut f3/\af3~ aoµai (Fevk.).
Sef3/\acpa (Fevk.). tf3A6:f3riv(F ev k.). f3ef31'aµµm. yalmt tf3M:cp8riv
-
SIMD.
ZAM.
I
184 -
GEL.EC. ZAM.1 (~ek-
Etk. <;at. 131\Errcv,
(3Mtpoµai
bak1yorum.
len Ort. manaca Etk.).
Ort. <;at. (3ou1'oµai,
(3ouMcroµa1.
arzu ediyorum.
Ort. <;at.
AOR.
I
£(3AEljJCx.
£f.3ouM8riv ya-
hut ye:v~croµm.
~f.3ouM8riv.
£yEv6µriv
(Fevk.).
yfyvoµat (yEv-), meydana geliyorum.
Etk. <;at. yp6:cv,
y€.ypaa
£yp6:<1>11v
y€.ypaµµai.
(Fevk.). ypa~croµai
(Fevk.). Ort. <;at. 8€.Xoµai,
yEyevriµm ya-
hut y€.yova (Fevk.).
£ypapljJa.
yaz1yorum.
Edilg. <;at. yp6:<1>oµa1.
GE(:M. ZAM.
---~~~~~--~~~~~-
8€.£oµai.
kabul ediyorum.
(Fevk.). £8E:£6:µriv yahut £8€.XSriv
8€.8e:yµm.
Etk. <;at. 8e:I (~ah1ss1z), laz1md1r.
Ort. <;at. 6€.oµai.
£8€.ricre: (v). 8e:~croµat.
£8E~8riv (~eklen
8E6€.riµa1.
Edilg. manaca Etk.).
ihtiyac1m var, rica ediyorum.
Etk. <;at. 8166:0-rn (818aX-),
6186:£cv.
£616o:£a.
6e:816aXa
(Fevk.).
oA-retiyorum.
Edilg. <;at. 8186:0-Koµat. 618a XS~croµai. Ort· <;at. 8186:0-Koµat 6166:£oµa1. Okutturuyorum.
£8166:X8riv. £616a£6:µriv.
6e:616ayµat 6e:616ayµat.
-
$iMD. ZAM.
185 _:__
I
GELEC. ZAM.1
Etk. <;at. 81c.01
81c.0£cv yahut 81c.0£0µ0:1 (~ek
kovahyorum.
AOR. £8fcv£o:.
lcE<;:M. ZAM. 8s8fcvXo:
(Fevk.).
len Ort. manaca Etk.). Edilg. <;at. 81c.01<0µ0:1.
E:81c.0X6riv.
Etk. <;at. 801
E8o£s (v).
8EOOKTCXI.
uygun goriiu:jyor.
Etk. <;at. 8p6:cv-CJ,
8p6:crcv.
E8po:cro:.
8£8po:Ko:.
E:8p6:cr6riv.
8£8p::xµo:t.
yap1yorum.
Edilg. <;at. Opaoµo:t-CJµo: I. Etk. <;at. E:SD,cv ve 6£1.,cv,
~6£Aricro:.
E:Sc:Mcrcv yahut 62Mcrcv,
Bk. s. 194
Etk. <;at. slµf, ben'im.
Etk. <;at. E:Aauvcv (E:Ao:-), siiriiyorum.
[E:AO:~l E:ACJ-~c;, -~
fl/.-o:cra.
v .s. (Fevk. ).
Edilg. <;at. E:Ao:uvoµo:t.
Ort. <;at. fooµo:1,
EljJOµo:t.
refakat ediyorum.
($. H. Z. Elrr6µriv)
forr6µriv (Fevk.). (Em. Kip. crrroO v.s.)
Ort. <;at. £pXoµo:t
EAEUcroµai
(E:pX-, EAEU6, EAU6-, EA6-)
ve 1?airane) bunun yerine Eiµ1=«gidecegim» kullamhr.
I
geliyorum, gidiyorum.
t}J..Sov (Fevk. ).
E:MAu6a
(Fevk.).
-
,SiMD. ZAM.
186 -
I
GELEC. ZAM.I
AOR.
I
GE<;M. ZAM.
Etk. <;at. cupfcrrn (cup),
Eup~cr0J.
riupov (Fevk.).
riupri1
(Em.Kip.£.up£).
buluyorum.
Edilg. <;at. Eupfcr1
EupsS~croµai.
Etk. <;at. EX0J (crEX-) E:£0J yahut crX~cr0J.
bende var.
riupEST}v. foXov (Fevk.). Em. Kip. crXEc;; Em. Kip. crXEc;; (Fevk.). Sub. ax& (Fevk.). Opt. crXof riv veya -crX01µ1 (Fevk.).
Mast.
riup11µa1. £crXri1
crXElv
Part. aXwv (Fevk.). Ort. <;at. £Xoµai
££0µ0:1 yahut
sar1hyorum.
crX~croµai.
~6oµai,
Edilg. <;at.
~crS~croµai
foX6µf}V.
foXriµai.
~aeriv.
ho~lamyorum.
Etk. <;at.
~1<0J,
~£0J.
geliyorum.
Etk. <;at. 8o:uµ6:~0J, hayret ediyorum. Et. <;at. 8vrjcr1<0J (Scxv), (umumiyetle aTro·Sv~O"K0J Bile~ik
~ekli kullamhr), oliiyorum. oldiiriiyorum.
SauµO:croµai
ES.::xuµacra.
TE8:xuµa1
(~eklen Ort. manaca Etk.).
( arro) SavoOµm
(s. 119)
(arr) teo:vov
(Fevk.).
TE8Vf]l
(Gelecekte Gec;m. Zam. TE8v~£0J),
-187-c
$iMD. ZAM.
I
GELEC.
ZAM.I
AOR.
Ort. <;at. l1
iyµcx1.
'(£0110:1.
gidiyorum, geliyorum.
Etk. <;at. 1
($. H. Z. EK6:8:::u8ov yahut KCX8c:08ov), Etk. <;at.
(Kuralhd1r, fakat artma a]maz. Mesela $.H.Z.
KCXTllYOPECV-W,
KCXTllYOPOUV. .>
itham ediyorum.
Etk. <;at. 1
kuralh.
kuralh.
kuralh.
emir ediyorum.
Edilg. <;at. K£f..::uoµcx I.
Ort. <;at. -KE:\Euoµai.
·J
E1
KOtpc.:>.
EKotpa.
1
Etk. <;at. KOTTTc.:> (1
Edilg. <;at. KOTTTOµat.
Etk. <;at. Kpoucv,
-KEKOcpa
(Fevk.). l
kuralh.
t1<6rr11v (Fevk.).
KEKoµµat.
kuralh.
c;arp1yorum.
Edilg-. <;at. 1
E1
KE1
yahut KE1
Ort. <;at. 1
1
E1
-
~fMD.
ZAM.
Etk. <;at. /..aµ(36:vw (/..0:(3-),
I
188 -
GELEC. ZAM.1
AOR.
Y~t!Joµm (~eklen £\o:f3ov Ort~
(Fevk.).
GE<;M. ZAM c:'{f., 11
(Fevk.).
madaca
dhyorum.
Edilg. <;at. /.. ::xµf36:voµai.
>-11<1>8~crnµo:1.
o,~cp8riv.
t:'lf..11µµ0:1.
A~crw.
E/-.a8ov (F evk.)
M/\1180:
Etk. <;at. :\av86:vw (\0:8-),
(Fevk.).
gizli kahyorum.
Ort. <;at. (brt) Ao:v86:voµai,
(E:rri)
/\~croµo:1.
(£rr) t:f..0:86µ11v
Etk. <;at. Myw, soy liiyorum.
Edilg. <;at. Myoµai
(tm) \E;\qcrµai
(Fevk.).
unutuyorum. M~w
yahut lpc'.0 (s. 119) /\t:X8~cro11::x1 yahut M~oµm yahut pl')6~croµai.
£\t:~o:
µ0:8~croµo:1 (§eklen Ort. manaca Etk.)
£µo:8ov (F evk. ).
yahut
Eirrov (Fevk. ). £MX8riv yahut £pp~811v.
dpl1KO: Mf..t:yµo:1 yahut dp11µa1.
Etk. <;at. µcxv86:vw (µ0:8-), ogreniyorum.
Edilg. <;at. Ort. <;at. µ6:Xoµo:i, dovii§iiyorum.
Etk. <;at. µeA\w, artmas1 ya E:µ- yahut da ~)l- dir), niyetindeyim
µo:Xou.µ0:1
£µaXrn6:µ11v
(s. 119) µt:f..Mcrw.
E:µeA\11cra yahut ~µef-./\11cro:.
µt:µ6:811K'.X.
-
SIMD. ZAM.
I
GELEC.
Etk. <;at. µ£vw,
189 -
ZAM.1
µEv& (s. 119).
AOR. EµElVO:,.
kahyorum.
Etk. <;at. veµw,
VEµC) (s. 119)
EVElµa:.
tevzi ediyorum.
Edilg. <;at. veµoµo:t, Ort. <;at. v£µ0µ0:1, vEµoOµo:1.
EVEµ~Sl']V.
E.vEtµaµriv.
VEVEµr]µO:l. VEVEµr]µCXt.
otluyorum.
Etk. <;at. OtKTElpW ( OtKTlp-),
OlKTlpW (s. 119)
c{SKTlpO:.
ac1yorum.
Etk. <;at. cmAlsc.v,
kuralh
silahlandmyorum.
Edilg. <;at. 0TI/..lsoµa1. Etk. <;at. op6:c.v-&, {op-, orr-,
kuralh. otpoµo:1.
m.),
ET6ov (Fevk.). Em. Kip. 16£.
kuralh. £6paKa: veya £c.'.'Jpo:Ko:
goriiyorum.
(S. H. Z.
£0Jpcvv.),
Edilg. <;at. op6:oµa1-&µai.
6<1>8~cro1icx1.
Etk. <;at. mlaoµat (~ekTiaaxc.v (Tia:S-, rrc:vS-), len Ort. manamuamele goriiyorum.
05Sriv.
£0Jpaµcx1.
£rra:Sov (Fevk.).
TIErrovSo:
(Fevk.).
ca
Etk. <;at. rrc:IScv (m18·, mS-),
TTElO"C.V.
ETTEIO"CX.
TTETTEIKO:.
ikna ediyorum.
Edilg. <;at. mfSoµai 'Ort. <;at. mlSoµo:i, itaat ediyorum.
TIE tcrS~aoµar. rrc:lcroµat.
E.rrdcrSr]v. ETT18oµl']V
(Fevk.).
1TETTEIO"µat. rr£-rro180:
(Fevk.).
-
~IMO. ZAM.
190 -__
I
Etk. <;at. rrEµrrc.v,
GELEC. ZAM.
I
rrEµtpc.v.
AOR.
£m:µtpa.
rr£rroµcpo:
(Fevk.).
gonderiyorum.
Edilg. <;at. rrEµrroµo:t'
mµcp6~croµo:1.
Etk. <;at. mp al vc.v
mpavw (s. 120)
Em:pava.
( TIEpo:v6DCTOµo:1)
E1TEp6:v6riv.
1TETIEpo:crµa: t.
fornov (Fevk.)
TIETITC.VKO:,
E7rEµ<1>6riv.
TIETIEµµo:t.
ta~amhyorum.
Edilg. <;at. rrEpo:lvoµo:t.
Etk. <;at. rrlrrrn (rrrn-), rrrnoOµa:t dii§iiyorum. (s. 110), (~eklen Ort. manaca. Etk.) Etk. <;at. rrMrn,
rrMsc.v.
fo:\Eso:.
rr:\EX9Dcroµo:t.
ETIMXSriv yahut ErrA6:Kf)V
oriiyorum.
Edilg. <;at. rrf..EK0µ0:1.
TIE1T AEyµo: l.
(Fevk.). Etk. <;at. rrMc.v (rr:\w-), rr;\Eucroµa:t.
E1T AEUCTO:.
TIETTAEUKO:.
(denizden) gidiyorum.
Edilg. <;at. rr:\Eoµa:t. Etk. <;at.
rr:\~crcrc.v
1TE1T AEUCTµo:1'. rrf..Dsc.v.
-ETTAf}SO:.
( TTAf}y-, rr:\o:y-) (da-
ha ziyade Bile~ik kullamhr mesela EKTrADcrcrc.v),
~ekilleri
vuruyorum.
Edilg. <;at. rrMcrcroµa:i. TT Af}YDCTOµo:t rr£rr ;\ f)yµa: t. ETIADYllV (Fevk.), yahut (Fevk ..9, yahut -rr:\a:yDcroµo:1.
-c:rr:\6:yriv.
-
$iMD. ZAM.·
191 -
I
Ort. <;at. 1Topc:uoµa1,
GELEC. ZAM.
I
1TOpc:ucroµai.
AOR.
I
GE<;M. ZAM.
E.iropc:u9riv (~ek- 1TETI6pwµai.
len Edilg. manaca Etk.)
yiiriiyorum.
Ort. <;at. 1TUv9c:Xvoµat ( 1TU9-);
TIEuaoµai.
E1Tu96µriv
TIErrucrµai.
(Fevk.).
haber ahyorum.
Etk. <;at. phrrn (ptcp.),
pll!JV).
Epp1l!Ja.
p1cp8~aoµa1.
(Fevk.). Epplq>Sriv ve
atiyorum.
Edilg. <;at. pfTIToµai.
f£pp1q>a.
Epptq>fJV
(Fevk.). Etk. <;at. O"IV)TicXV)-CJ,
crt(,)rr~croµai.
susuyorum.
($eklen Ort. manaca Etk.)
kuralh
kuralh
Etk. <;at. acpas(,) ( crcp(Xy-)=craTrn, bogazhyorum.
Edilg. <;at. acpc:Xsoµa1.
acpay~aoµm.
(Fevk.)
Eaq>ayriv.
focpo:yµa 1.
(Fevk.).
Etk. <;at ac;ls(,),
awa(,).
kurtanyorum,
Edilg. <;at. ac;Ssoµai.
a(i)e~aoµai.
Ort. Cat. ac;Ssoµai.
awaoµai.
afo(,)µat yahut aea(i)aµa1. EaV)O"cXµrJV.
-
~iMD.
'192 -
I GELEC. ZAM.I
ZAM.
Etk. <;at. Tpfocv,
TpEtµcv.
AOR.
I GE<;M. ZAM.
ETpEtµ::X •.
TETpoq>a.
hparrriv.
TETpaµµo:i.
dondiiriiyorum.
Edilg. <;at. Tpfooµa1.
Tparr~aoµo:i.
Ort. <;at. Tpfooµo:i.
TpEtµoµo:i.
)Fevk.).
(Fevk.).
hpc:tµaµriv ve ETpc.m6µriv
(Fevk.). Etk. <;at. TUyX6:vcv (TEUX-, TUX-),
m'.i~oµat (~ek-
tesadiif en bulunuyorum.
len Ort. manaca Etk.
Etk. <;at. cptpcv ( cpe:p-,
ofocv.
ol- EVEK·, )
)
EV~YK-
)
ETUXov (Fevk.).
TETUXf]KO:
~VEYKO:.
EV~voXo:
(Fevk.).
1
ta121yorU1.lll ·
Edilg. <;at. cpepoµa1.
Eve:XS~aoµo:i veya o!aS~aoµo:i veya o'(aoµo:1.
Ort. <;at. q>Epopat.
o'laoµo:1.
~vtxeriv.
EV~ve:yµa1.
~vc:y1<6:µriv.
Ev~vc:yµa1.
E:cpuyov (Fevk.)
rrtcpwyo:
Etk. <;at. cpc:uycv ( cpwy-, cpuy-), ka~1yorum.
cpe:u~oµo:i
vey a
cpw~oOa1 (~ek-
(Fevk.).
len Ort. manaca Etk.) Etk. <;at. Xcvptcv-&l,
Xcvp~aoµo:i
gidiyorum.
(~eklen
Ort. manaca Etk.)
kuralh
kuralh
-
193 -
Etk. <;at. oi6o:, biliyorum.
$.Z.
0160:, crTa6o:, oT6E (v), 'lcrTcrv, '{crwv, foµEv foTE, foacrt (v).
$.H.Z.
fj6ri, fj6ricr6o:, fj6E l {icrTE, {icrcrv.
G.Z.
dcroµai, dcrEt (dcri;i), dcrETai, dcrEcr6ov, dcrecr0ov, Etcr6µE8o:, dcrEcr6e:, E'lcroVTat.
Em. Kip.
'(cr61, 'lcrTCil, 'lcrTov, '(crTCilv, '{crTE, '(crTCilv, ('lcrTCilcra:v).
Sub.
Et6&l,
( v)'
QO'TOV, lJO'TfJV' fjcrµEv,
E!6~c;, E!6~, Ei6~Tov,
Et6~TE,
E!6~TOV,
Opt. $.Z. E!6Elriv, El6dric;, Ei6dri, Et6Ehov, Opt. G.Z.
,;;.z.
Mast.
G.Z. Mast, SZ. Part. G.Z. Part.
Etk. <;at.
Xp~
s.z.
Ei6&lµEv,
Ei6&cr1 ( v) El6~Tl")V,
Et6EtµEV 1 Et6ElTE, Et6ElEV. Eicro!µriv, dcro10, dcrotTo, Efoo1cr6ov, dcrolcr6TJV ll ElO'OtµE6a, E'(crotcr6E, dcrotVTO. E!6eva:1. dcrc:cr60:1. El6wc;, Ei8ula:, Ei86c;· Elcr6µEvoc;, -µfvri, -µEvov,
($ah1ss1z) ldzzmdzr. Xp~.
$.H.Z.
tXp~v
Sub.
Xp~.
Opt.
XpdrJ.
Mast. Part.
XpEWV.
yahut
Xp~VO:l.
Eski Yunanoada ilk Ad1mlar
Xp~v.
-
194 -
Etk. <;at. !'}µ! ( <1>a-), digorum.
,S. Z.
z.
G. G. Z. Mast. Aor. 1. Sub. Aor. 1 Opt. Aor. 1 1. Aor. Mast. 2. Aor.
riµi, !'}O"l (v), <1>::n6v, <1>m6v, <1>aµ£v, aTE, <1>acri (v). ~O"C.), ~O"El<;
~crc:1v.
v.s. <1>~0-0.)v.
G.Z. Part.
£<1>ricra, Ericrac; v .s. cp~a(}), <1>~cr1Jc;
v.s.
~cratµ1, ~crc:1ac;
v.s.
Acrat. Part. <1>~crac;, <1>~aaaa, Aaav. £cpriv, £cpricr8a, EYJ, £cp:xTOv, E.cp6:n1v, £cpaµc:v, EaTc:, Eacrav. Sub. Aor. 2. cpw, cpijc;, cpij, ATOv, ATOv, <1>wµc:v, :PATc:, cpc0crt (v). Opt. Aor. 2. at!'}v, <1>at!'}<;, cpaf ri, :x!Tov, :xlTYJv. cpcxlµc:v, cpa!Tc:, cpalc:v: 2. Aor. Mast. cp6:v:xt. Part. cp6:c;, cp&aa, cp6:v. ·Em. Kip. cpaSI, aTC.), cp6:TOv, cp6:TC.)v, cp6:TE, cp6:vTC.)v.
Etk. <;at. dµf, ben'im.
s. z. ,S. H. Z. G. Z. Sub.
Opt. G. Z. Opt. G. Z.
,S. Z. Mast. G. Z. Mast.
,S. Z. Part. G. Z. Part.
dµi, Ei, EO"Ti, (v), EO"Tov, EO"Tov, taµ£v, EO"TE, dcrf (v). fi yahut, f)v, ficrSa, f)v, fjaTOv, ~O"TYJV, fiµc:v, fjTc:, fiaav. £croµat, £crc:t, EO"Tat, £ac:a8ov, £ac:a8ov, tcr6µc:8a, EO"E0"8E, EO"OVTaL. CJ, Q<;, Q, f}rnv, fjTOV, e'Jµc:v, fjTE 1 GJO"l (v). driv, c:'lr]<;;, E'IYJ, c:hov (c:'l!'}TOV), c:hriv (d~TYJV), dµc:v (c:'l!'}µEv), ElTE (c:'IYJTE), Eic:v {c:'IYJO"CXv). EO"Olµ!'}V, EO"OLO, v.s. c:ivat. £crc:cr8ai. WV (OVTO<;), oucra ( OUO"YJ<;) av (ovTOC;). ecr6µe:voc;, EO"OµEV!'}, ta6µc:vov.
-
195 _.
Etk. <;at. dµt, gidiyorum. [1] Bu Fiil sah. 185 te ge9tigi halde burada biitiin <;ekimlerini bir kolayhk olsun diye tekrar veriyoniz.
,S. Z. ,S. H.
c:iµ1, c:i, do-1 (v) hov, hov, Y.µEv, '!TE. foat (v). fjs1v, fjrn; (fjE1a80:), fjEt (v), ~TOv, f:lniv, fjµEv, ~TE, ~aav. (-ijwav) Em. Kip. rn1, hcv, hov, hcvv, hE, l6vTCVV Yahut hc.oaav. Sub. 'Lev, 'liJc;:, i'JJ, 'lriTOv, 'lriTov, '(cvµsv, '(rJTE, 'lcvat (v). Opt. fo1µ1, '(01c;, '(01, '(otTov, !otTJ']V, '(otµEv fotTE, '{01Eva ,S. Z. Mast. !Eva1. .S· Z. Part. !c0v (l6vTo<;), !oOacx (louaric;), !6v (!6vm:;).
z.
[1] Bu Fiilin Haber Kipinin ~imdiki Zamam, daha ziyade Gelecek Zaman manasmda kullan1hr, diger Kiplerinin ~imdiki Zamanmda bu maoa yoktur. Yalmz Haber Kipindc Gelecek Zaman manas1 vardir.
-196 ETKEN SAYFA
HABER KiPi
ZAM. HiK.. ZAM. GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM. 1.ci GE<;M. ZAM. 1.ci GE<;M. HiK. ZAM.
16
1.
EK L 2. $.
$.
M-rn;; E-AU-E<:; M-crE1c; E-AUccro:c; M-AU-1
43
M-cv E-AU"'OV M-crcv E-;\u-cro: M-AU-KO: E-AE-AU-KEIV
GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM.
119 120
cpo:vw
cpo:vEl'c;
£-cpriv-o:
£ cJ>riv-o:c;
FEVK. AORISTUM FEVK. GE<;M. ZAM.
71 71
16 22 22 43
---
E-AITr·Ec; M-f.om-o:c;
I E-AITI-OV
AE-AOITI-0:
ORTA
I
SIMD. ZAM. SIMD. HiK. ZAM. GELEC. ZAM. 1.ci AORlSTUM. GE<;M. ZAM. GE<;M. HlK. ZAM.
52, 62 52, 62
M-oµm AU-El £-M-ou £-f.u-6µ11v M-crEt 62 M-croµat 62 £-t.u-cr6:µ11v £-M-crcv M-f.u-cro:t 58,62,88 M-f.u-µai . E-AE-M-µ11v £-M-1\u-ao
GELEC. ZAM. 1. AORISTUM.
cp :xv· oOµm
cpo:v-d
£-cp11v~6:µ riv
£-cp~v-cv
FEVK. AORISTUM.
£-f.m-6µ11v
E-Al1T-OU
EDiLGEN $iMD. ZAM.
vc
$1MD. HiK. ZAM.
Lei GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM. G. ZAM.
ve GE~M.
HIK. ZAM.
52, 62 55 55 58, 62.
-~
FEVK. GELEC. ZAM.
71, 71 71, 72
Orta <;abnrn aymd1r. ;\u-S~croµm
;\u-S~crEI
£-M-811v
£-M-811c;
Orta c;atmm ayn1d1r.
,,.,..,l"\,1-1. ""'"'('\";) -, < 0
1:o.L/\O.Olf-.koD
":! tf I
,{""'"'I"\":! 1
'
39.03.oy-A.ncb.o
,3rJlt A.>-;icb :09 3rJ9.ou-A.ncb.o
Lt ·A cb ID.L3.0lf-A.:ocb.o
• /\:o.ou9-Q'{-?
3.1..u9-9'{-?
1nr!u9-r;i'<'.-?
u9-QY-?
• ID.L/\O.Olf9-n'{
39.03.oy9-n'{
. :093rl9.olt9-n'{
i:o.1..3.o~i9-n'{
I J. V •0.1../\0·llJ'{-?
5
39.03-ll ! Y?
:093r!9-ll l '{-?
O.L3 llJ'{-?
0.L/\:O·/\lf cb-?
39.0:0-/\lfcb-?
ne 3rJ~-/\,ucb-?
O.LD-1\lf cD-?
., ID.L/\Q0-1\:0
38.0 !3-/\:o
:09 3rJr;io-1m
t:ol.! 3-/\XJ
·o.Ll\-n'{-?'l-?
39.0-n'{-?'{-?
:093rl-r;i'{-3'{'?
oi-n'( ':}'{-?
• t:ol.i\-n'{-?'{
39.0-n'{-':}'{
:093rl-Q'{-3'{
ID.L-n'{-?'{
·0.1../\:0.0-Q'{-?
39.0:0.0-Q'{-'?
:093r!~-.on'(-?
O.L:O.O•Q'{·?
ID.L/\0.0-Q'{
39.03.0-Q'{
x:93r!9.o-ny
t:o.L3.0-Q'{
39.03-Q'(-?
x:i93rl9-n'{-?
0.1.3mQ'(·'?
38.03-Q'{
:o93r!9-n'{
ID.L3·Q'{
0
0
0
0.Ll\O-Q'{-? 0
1D.1./\0•Q'{
l .J. \;/
5
1
(/\ )1.0:0-ll J0'{-3'{
3.1.:0•ll J 0'{-3'{
/\3r!XJ-ll J0'{ -3'{
( /\ )3-ll 1O'{-?\'.
'/\0-ll 1'{-~
3.L3-1LJ'{-?
/\3r!O-ll J'{-?
(/\)3-lll'{-~
• /\:0-1\ucb-~
3.LD-1\lf -?
/\3r!XJ-/\lfcb-?
(1\)3-1\ucb-~
• ( /\) l .OQO/\XJ
3.1.!?/\X>cb
l\3rlQO/\X>cD
!31\X>cP
I
/\:0.03)l•Q'{•3'{•?
3.1.3)1-Q'{-3'{-'?
/\3rl3>1-Q'(-3'{-?
( /\) 13)1-Q'(-3'{-?
( (\) l.0:0)1-Q'{-·3\'.
3.L:O)l-')'{-3'{
l\3rlD>1-Q'{-3'{
( /\ )3>1-n'{-;1'{
'i\X>.O-n'{.:~
3.LD.0-1)'{-?
(\ 3rl:O.O-Q'{-?
(1\)3.o-ny-~
°(i\)1.Dno.0-9'{
3.13.0-Q'(
/\3r!O.O-Q'(
I 3.0-Q\(
1\0-n'{-~
3.1.3-Q\'.-?
/\3r!O-Q'{-'?
3-ny-~
·(/\)t.ono-r;i'{
3.L3-Q'{
/\3rlOQ\'.
13-Q'(
0
·s ·s
·s ·L
_.s_
·s
'I
·s ·s
ll!;,JUJ
IJ..V:) -.L6I -
-
198
-
ETKEN EMiR KiPi
ZAM. GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM 1.ci GE<;M. ZAM.
SUBIUNCTlVUS
AU-E
M-c.v
i\0-crov
),u~crc.v
AZ-),U-KE
i\E-AU-KC.V yahut AE-AU-KW<;; Q
GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM
cp~v-ov
~V-(;)
FEVK. FEVK. GE<;M.
AlTT-E AE-AOITT-E
AlTT-C.V AE-AOlTT (},)
---------------·
ORTA ZAM. GELEC. ZAM. 1.ci AORISTUM. GE<;M. ZAM.
AU OU
M-c.vµai
/\0-crai AE.-1\u-cro
M-crc.vµai f.c:-f.u µevoc;; c
GELEC. ZAM. Lei AORISTUM.
~V-CXI
cp~v-wµcx1
FEVK. AORISTUM.
/\m-oO
/\f rr-c.vµcx1
EDiLGEN ZAM. 1.ci GELEC. ZAM. 1. AORISTUM. GE<;M. ZAM,
M-c.vµcx1 M-811T1 M-1\u-cro
/\u-8w AE-Au-µ£voc; c
crcp6:y-11e l
crcpay-w
Sp-A.:oclw SoA3rl9.ou-A.:oclw
JXJA[}-A:ccb.o I:09.03.oy-A:ccf>.o
f\u p-A.:ccb.o Aurl ! o.ou-A.:ocb.o
SOA?rl-n'{-3'{
IXJ8.D-')'{-3'{ i:oA\}9-ny 1:09m.oy9-ny m9m-')'{
f\up Sof\?rl-ny-3'{ Aup9-ny f\url ! o.ou9-ny f\url10-ny
S!3e-ny SoA3rl9.ou9-ny SoA3rl9-ny
I.LV:'.> Sof\3rl9-JL I'{
f\lt rl !0-111 y
J:oS.D?-.lL I'{
..........................
SOl\3rl:t;>-f\Ucb SOf\3rll)O-f\:Ocb ·--·----·----·-····----
f\ltrlp0-f\ucb l\Url!O·f\:Ocb
1:09.0:0-1\!f cb !:o8.D!3-f\:Orh
··-····-······ -------------··--·····---------! .............................................. ,
t:o9.D-l)'{-3'{ I x:i9.o:o.D-')'{ IXJ9.D3.D-Q'{ me.o3-I)'{
Sol\?rl -n'{-3'{ Sof\3rl:r;>.o-ny Sol\3rl9.o-ny Sof\3rl9-n '{
f\Ul3 Sof\?rl-n'{-3'{ f\url1:0.o-ny f\Url!o.o-ny f\UrlJO-n'{
I.LV:J Scy-1110'{-3'{ f\
1XJf\;1-.lLI0'{ ·3'{ f\!3-.lL 1'{ ................................................... J ...........
1rl 10-.lL J0'{-3'{ 1rl10-.1L!'{ ···············
S:o-f\ljcb
JD-(\~cb
Jrlt:o-f\ljcb
(\~-f\:ocb
f\!3•f\XJcf>
f\U JO-f\:ccb
·------------------------------------------·-··l··------
..... ------------1·
Scy>i-n'{-3'{
Jx:M ?>i- n'{-3'{
S:o.D-1)'{
m.o-oy f\13.D-I)'{ I\ 13·1)'{
l\(").D-1)'{ l\C'0-I)'{ ···································-···········•·············.
dJSJ.U:IVd
.........
"MVJ.SVW
1rl10)1-1)'{-3'{ 1rlm.D-I)'{ irl10.o-nv , JTllO·I)'{ \.
. .............. 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
SDJ\IJ. V J.dO
I.LV-:J ~
.66t --
A, a, 6:ya86c;, -~, -6v, iyi, 27. O:Suµc.vc;, Zf. meyiisane (cesareti O:yyi'.Mc.v, haber veriyorum, kmlm1~ bir ~ekilde, isteksiz bildiriyorum, 30. olarak). ayyt:/\oc;, 6, haberci, 24. *alp£c.v-&, ahyorum, ele ge<;iri6:yop6:, ~' §ehir meydam, <;ar§I, yorum, 46, 182. pazar yeri, 20. ""'a'{pc.v (O:p-), yukan kaldmyo0.yop6:sc.v, satm ahyorum, 163. rum, yilkseltiyorum, 30, 182. O:ypof, ol, <;og., kir(lar), 156. *alo-86:voµo:i ( alo-8-), hissediyo6:yp6c;, 6, tarla, 156. rum, farkma vanyorum, 73, *ayc.v, sevkediyorum, gotiiril182. yorum; yol i<;in (gitmek) Fi- *lo-Xp6c;, -6:, -6v, <;irkin, den!, ili vas1tasiyle tercilme edial<;ak, ay1p, 66, 131. lebilir, 80, 181. afoX10-TOc;, ·l'}, -ov, Bk. s. 66. 6:8E/\q>6c;, 6, karde§ 60. alo-Xfc.vv -ov, Bk. s. 66. 6:81Kec.v-&, haks1zhk ediyorum, a'IT1oc;, -a, -ov, su<;lu, mesul, haks1zhga ugrahyorum, 47. (Gen. ile. -i mucip), 109. a81Koc;, -ov, haks1~, adaletsiz, alXµa/\c..:>To<;, -ov, harb esiri,
156. 6:8uvaToc;, -ov, imkans1z, 40, 50. *'~8c.v, §ark1 soyliiyorum, 158, 181. ad, her zaman, 154. 'ASDVOSE, Zf. Atinaya. 'AS~vai, al, Atina, 154. 'A8rivaloc;, -a, -ov, Atinah, 40. ' A8Dvl'}, ~' Athena, 154.
165. *O:Kouc.v, i~itiyorum, dinliyorum, 29, 30, 109, 182. 6:/\yt:1v6c;, -D, -6v, keder verici, me~akkatli,
122.
a/\y10-TO<; -l'} -ov, Bk. s. 132. C../\yfc.vv, -ov, Bk. s. 132. a/\l'}8Dc;, -ec;, dogru (yt?nh§ degil), 123.
-
202
&."AM (Bag), fakat, ama, 22
a~16w-c0,
lay1k gornyorum, id-
156.
dia ediyorum, 11 _, 5."A"Aoc;, -11, -o, diger, ba~ka, 40. *arr-6:yw, ahp gotiiri.iyorum, a"A"Awc; (Zf), ba~ka bir ~ekilde tevkif ediyorum, lb5. aksi takdirde, yoksa. *O:rr-£pXoµo:i (Ort. <;at.) aynha/\c; (aMc;), 6, ~' Bk. s. 107. yorum, gidiyorum, geri do&µa (Zf). ayni zamanda; (Ed), niiyorum, 168. ile beraber, (Oat.), 168. *c:Xrr-£Xw, mesafesindeyim, uzakaµa~a,
ii, araba, 20.
tay1m, (Gen.) 60.
aµapTaVC0 1 yamhyorum. aµc:f vwv, -ov, Bk. s. 132. aµE/\Ew-CJ, ihmal ediyorum, ehemmiyet vermiyorum.
(Gen). 157.
arr/\00c; 1 -~, -oOv, tek kat, basit,
sade, 129.
1
O:rr6 (Ed.), -den, -clan
(Gen.),
22, 178.
ii, rekabet, ffiUSabaka,
*arro8VQO"l
154.
160.
162.
cX1TO-O"TacJtc; (crEwc;), ~' isyan, 155. ayaklanma, 126. av8pwrroc;, 6, insan, 30, 154. cX1TO-O"TEAAC0 ( O"TE/1-) gonderiyoCXVEU (Ed.), -s1z, -siz (Gen.), 67. rum, yolluyorum, 72, 121. av~p (av8p6c;), 6, adam, 109. c:Xrrocpsuyw, ka<;1yorum, kac;1p avTf (Ed.), yerine (Gen.), 67, - kurtuluyorum, 133. avc0 (Zf), yukarda, 168. &pee, (Zf.) mi, m1? 64. a~IOc;, -a, -ov, Iay1k degerli 'Apyc:!oc.;, -a, -ov, Argoslu, 158. av6pElO<;, -a, -OV,
(Gen.), 27,
CtSur,
yigit,
20J~
aryupouc;, -oOv, giimii§ten, 129. apET~, ~' fazilet. §eCaat, cesaret, 154.
*apX-cv, hiikmediyorum, hiikiim siiriiyorum (Gen.), 30, 183. .Aofo, ~' Asya, 165. acnr!c;; (-8oc;;), ~' kalkan, 86. aaTu~ To, §ehfr. kasaba. apµa (&pµaTOc;). TO, harb ara- aacpa)d1c;, -Ee;, emin, 123: bas1, yan~ arabas1, 86. *au~6:vcv, <;ogalt1yorum, biiyiiaptcrTc:poc;, ~. sol (taraf, el), tiiyorum, 183. 124. aup1ov (Zf·), yann, 168. aplO"TEpoc;, -6:, -ov, sol, 124.. auToc;, -~, -o, Bk. s. 68 &pwrnc; -ri, -ov, Bk. s. 132 mhoc;, aynr, Bk. s. 69 . . appcvarnc;, -ov, hast.a, 165 *acp11-mTIEUCV, atla gidiyorum, riyaset, makam. ka<;1yorum veya doniiyorum, apX-oµm (Ort. <;at), ba§hyo164. rum, (Gen.), 80. B, 13. 13aivcv, gidiyorum, 183. *136:i\i\cv, atiyorum, 183.
*13i\focv (de;;), (Acc. ile) bak1yo-
rum, 157, 184.
130~, ~' ses. 136:pl3apoc;, 6, yabanc1, Yunanh [3o~8rnx, ~' imdat, yard1m, 159.
olmayan, 56. l3o:a1?\da, ~, k1rall1k, 165. l30.a1?\Euc; (-C:cvc;), 6,k1ral, 128 l3aa1?\Eucv, hiikiim siiriiyorum,
l3ori8£cv-CJ, yard1m ediyorum, imdadma ko~uyorum, 76,
105.
Bo1cvToc;;, 6, Boiotiah, 165. 154. *l306P-01.w1 (Ort, <;at.), arzu e13Ei\TLaToc;, -11, -ov, Bk. s. 130. diyorum, istiyorum, 89. 13EATtcvv, -ov, Bk. s. 130. 13o0c; (13ooc;) 6, ~' okiiz, inek, 131a, ~' zor, ~iddet, 53.. 128. 13113\iov, To, kag1t, mektup, tablet, kitap. 13113Mc;, ~' kitap. 13foc;, 6, hayat. *13P-6:rrTcv, zarar veriyorum, incitiyorum, 82, 83, 183.
-
204
~
r, y. y&."Aa (y&.°Aai
122. oluyorum, vuku buluyorum, yc:palpc.v, takdir ediyorum, ~e63, 73, 184. reflendiriyorum, §eref veri- ypo:Oc; (ypa6c;), ~. ihtiyar kadm, yorum, 145. 128. y£pac; (-eve;), To, imtiyaz, sala- *yp&.cbc.v, yaz1yorum, 71, 83, 184. hiyet, miikafat, 128. yuvD (-vm1
..6., 6. 6&.µap (66:µaprnc;), ~' kan, zev- 8c:"Acpfc; (8c:/\cplvoc;), 6, yunus ba-
hg·1, 110.
ce, 92.
..6.8:Tt<;; .(..6.&.n6oc;), 6, Oatis, 165. 8c:£1&., ~' (sag taraf, el,) 165. 6e, ama, fakat, (Bk. s. 40). 8E:£1oc;;, -&., -ov, sag, 165. *6c:'i (Sah1ss1z) laz1mdir, icap 8rnµwTDPtov, To, hapishane,
eder, dogrudur, 50, 92.
ceza evi, 162.
8e1
32.
154.
8c:1"Afa, ~' korkakhk, yiireksiz- 8c:arron1c;, 6, efendi, sahip, ha~
lik, 156.
kim, 153. yiireksiz, kor- *8eX01.w1 (Ort. <;at.), kabul edikak, 155. yorum, 8, 184. 8c:lrrvov, To, ak§am yemegi, 8D (Zf.) Bk. s. 117. ziyafet, 157. 8~"Aoc;;, -11, -ov, a~ikar, belli, 115.
8c:1Mc;, -D,
-ov,
-
205 _,
BriMcv-w, a~ikar kihyorum, meydana <;1kanyorum, 111. B~µoc;, 6, halk, 25. AY)µoa8C:v11c; (-ouc;), 6, Demosthenes, 122. 816: (Ed.), Bk. s. 178. 81& Tt; ni<;in? neden? 81cxcp8dpcv ( cp8E:p-), yokediyorum, mahvediyorum, bozuyorum, 73, 121. *8icx-f3cxlvcv, gec;iyorum, 152. 81af3~vex1 (Fevk. Aor. Mast.) gec;mek, 152. 816rfo1m/\oc;, 6, ogretmen, 163. ~:818am
811
E, £auT6v, -riv, -6, kendi k.endini, 75. Eyw, ben, 52. *E8E/\cv, istiyorum, razI oluyorum, 50, 184. *dµI, benim, 25. 50. E!p~vri, ~
sulh, 145.
Elc; (Ed.),-e, ic.;ine (Acc.). de;, (£v6c;), bir tek. s. 114. *E!a-6:ycv, ic;eri getiriyorum, ithal ediyorum, i<,:eri 9ag1nyorum, 15i. :.::da-C:pXoµcx1, giriyorum. EK (Ed.),-den, -den d1~an (Gen.), 20, 178.
t:.
i::1<0:cJToc;, -YJ, -ov, her bir, 160. *E1<-f36:t.Acv, d1~an kovuyorum,
siirgiins yolluyorum, 152. EKc:i (Zf .), orada, 77, El
-
206
~
f;\cS:Xtcnoc;, -11, -ov1 Bk s. 132. Em-f3ouJ'le:Licv, kuyusunu kaz1yoEJ'le:Li8e:poc;;, -a, -ov1 serbest, hiir, rum1 aleyhinde bulunuyorum miistakil. plan haz1rhyorum, yolunu EAEac;; (-avToc;), 6, fil, 92. bekliyorum. (Oat.), 47. ·EJ\AcS:c; (-c5:6oc;), ~' Yunanistan, £m8uµecv-&, arzu ediyorum, 164. 110. 6n8uµfa, ~. arzu, istek, 66. "EJ'IJ'lriv (-rivoc;), 6, Yunanh, 86. Em1, iken, esnasmda, 77, Epyov, T6, i~, eser, vazife, 157. EVEKa (Ed.), yiiziinden, ic;in, Epic; {Ep18oc;) ~' kavga, rekabet. ugruna, (Gen.) 67. Epuµv6c;, -~, -6v, muhkem, takEv8a8E (Zf"), burada, 159. viyeli, 168. EvtauT6c;, 6, sene. 162. *£pXoµ::n (Ort. <;at.) geliyorum, £vrn08a (Zf.), orada, burada; gidiyorum, 63, 185. (Zaman ic;in) bunun iizerine, EpcvTacv-&, soruyorum, 109. EvTe:OSc:v (Zf.), burad:m, ora- *fo-f36:J'IJ'lcv (-f3aJ'I-), istila ediyodan, (Zaman i<;in) bu andan rum. 63, 185. (Bk. da-f3r5:J'IJ'lcv), itibaren, 159. 159. 47. *E~·EJ'lalivcv, kovuyorum, tarde- ET1 (Zf.), hala, gene, elan, diyorum, 121. bundan ba~ka, 44. E~orrJ'll~cv, silahlandmyorum, 168. Erne; (-ouc;), To, sene, 123. foaivoc;, 6, medih, ovme, 164. EO (Zf.), iyice, iyi bir ~ekilde, trrd (Bag), -digi zaman, ma60. demki, 92, Eu8uc; (Zf.), derhal, 77. ErrE18~ (Bag) -digi zaman, ma- *Eupfarn (e:up-) buluyorum, 73, demki, 92. 186. foE1rn (Zf.), bunun iizcrine, e:upuc;, -c:ta, -Li, geni§, 126. sonra, 40. Euaef3t:ia, ~' dindarhk, 164. £rrf (Ed.), Bk. s. 179.
207 c:0Tcx1
tX8p6c;, -6:, -6v, has1m, 27 o ~::£x0),
bende var, 30, 186.
E:c0c;, (Ed.) -inceye kadar, 77.
z,
z;,.
C,:1iµ160J-0J, cezalandmyorum, 47, 111.
H,
fl, -den, -clan; veya, 34.
YJ.
:yorum, 85, 18x. tath, 126, 131.
~8ov~, ~,
-u, tath, 126. 131. (Zf. ), en az. hic;te. *~KV), vasil oluyorum, geliyod er, rehber, 110. rum, gelmi§ bulunuyorum; ~yfoµm-oOµm (Ort. <;at.) gotiiriiyorum, sevkediyorum, geri geliyorum, 145, 186. (Gen.); zannediyorum, dii~µc:lc;, biz, 52. §iiniiyorum, 168. ~8ov~, ~' zevk, keyif, 157. ~8e0Jc; (Zf .), memnuniyetle, 164. ~µepcx, ~, giin 53. f18ri (Zf .) arhk, onceden, za- ~µE-rc:poc;, -ex, -ov, bizim, bizimten, daha ~imdiden, 44. ki, 59. ~81cJToc;, -YJ, -ov, Bk. s. 132. ~(J'(J'0)V, -ov, Bk. s. 132. i18!cvv, .-.ov, Bk. s. 132. ~auX6:s0J, hareketsiz kahyorum, ~::~8oµai (Edilg. <;at), ho§lamsusuyorum, 30. fl .... Tl··· ya yahut da, 162.
~8uc;,
~yc:pc0v
~Kwrn
( 6vQ(;), c), ba§kadi li-
e, 86:/1.o:acm, ~' deniz, 20. 8avcxTOt;, 01 oliim, 60. 86:0"0"0JV, -ov, Bk .. s. 132. *8cxuµ6:s0J, hayret ediyorum,
hayran oluyorum, 86, 186.
-c:lcx,
e. 8c:6c;, 6,
~1
tann, tanrn;a, 25,
154. 8c:pcxrrc:u0J, hizmet ediyorum,
ihtimam ediyorum, bakiyorum. 157.
-- 208 9Ep6:rrcvv ( -oVToc;), 6, hizmet~i, 92. Sepcc; (-ouc;), To, yaz, 123. Sep (811Poc;), 6, yabani hayvan, 107, 9l")pEucv, ava ~1k1yorum, pel?inden gidiyorum, 154.
9l")plov, To, yabani hayvan, 165. *Sv~crKcv, oliiyorum, oldiiri.ili.iyorum, 186. 9uy6:TIJP (-Tpo<;;). ~, k1z, k1z evlat, kerime, 108. Supa, ~' kap1, 19. Sucv, kurban kesiyorum, 17.
I,
1.
taTpoc;, 6, hekim, 157. *!Kvfoµa1-oOµat, vanyorum, ge!Epov, To, inabet, 156. liyorum, 187. 1µ6:nov, TO, ortii, elbise, 115. lcrXup6c;, -6:, -6v, kuvvetli, sag!rrrrEuc; (~ecvc;), 6, siivari, 129, lam, 27. '(rrrroc;, 6, at, 30. lcrXucv, kuvvetliyim, nufuz satKETc:ucv, istirham ediyorum, hibiyim. 154. yalvanyorum, 29, 256. focvc;, (Zf.), belki, 149.
K, Ka9.:xtpecv-CJ, indiriyorum, y1k1yorum, 123. *Ka9c:u8cv, uyuyorum, 167,
K
1
-
209 _:_
K:A.Efcvv, kapahyorum, 17. KAETrTrJ<:;, 6, hirs1z, 22. KAErrTcv, <;ahyorum, 94. *K6TrTCV ( KCVTI-), kesiyorum, vu-
ruyorum, (ka p1 y1) c;ahyorum, 83, 159, 187. KpmEcv-C:i, iistiin geliyorum, zaptediyorum (Gen.) 157. KpaTtcrTOc;, -ri, -ov, Bk. s. 132.
KpElO"O"(J)V, -ov, Bk. s. 132. Kpf}TrJ, ~' Girit Adas1, 160. Kptv(J), hiikiim veriyorum, 120. *Kpou(J), ~arp1yo~um, 187. KpurrT(J), gizliyorum, sakhyo-
rum, 83. K(J)AUCV, mani oluyorum, 17. Kwµri, ~, koy, 20.
A, /...
A6:8pq: (Zf.), gizlice, 102. *:A.aµl36:v(J), ahyorum, elde edi-
yorum, 73, 188. *:A.av86:vcv, goriilmiiyorum, 112,
188 .. *My(,,), soyliiyorum, konu~uyo
rum, 27, 118. -fl, -6v, ince, hafif.
f.wK6c;, -fl, -6v, beyaz, 154. i\E(J)v (-ovTOc;), 6, arslan, 91. t.i::wc; (t.i::w), 6, halk, 129. f.tµf}v (-i::voc;), liman, 110. Myoc;, 6, spz, nutuk, 152. f.ou(J), y1kayorum (Acc.), 63. M(j,), c;oziiyorum, serbest bira-
k1yorum, 16, v .s. 62.
/..i::rrT6c;,
M, µ. µaKp6c;, -6:, -6v, uzun, 145, 155. µ6::A.a (Zf .), kuvvetlice, pek,<;ok. µ6:f.1crrn (Zf.), bir c;ok, bilhassa,
yorum, 63, 188. µEyac;,
µi::yc5:t.ri,
µEya,
biiyi.ik,
33.
µEytcrToc;, -ri, -ov, Bk. s. 132. her~eyden evvel, 154. *1mv86:v(J), 6greniyorum, haber µEtS(J)V, -ov, daha biiyiik, 114. µtf.ac;, µef..mva, µef..av, siyah, ahyorum, 160, 188. µaVTdov, To, kehanet, kahin113. *µef..f..(j,), niyetindeyim, - mek hane, 160. iizereyim, 49, 50, 188. µaxri, ~' muharebe, sava~, 20. *µO:xoµm (Ort. <;at.) dovii~ii- µEv, Bk. s. 40. Not. Eski Yunancada tlk Adunlar
- -no µ11
N, v.
vo:uo:pxoc;, 6, donanma komutam, amiral, 162. vo:uµo:xfo:, ~' deniz muharebesi, 160. vo:Oc; ( c:wc;), ~, gemi, 128. vo:un1c;, 6, gemici, 22. vo:uT11<6v, To, donanma, 156. vc:o:vfo:c;, 6, delikanh, 2L *veµw, tev:i ediyorum, 154, 189. vfoc;, 6, gen~, 155. v~croc;, ~' ada, 25. v11
voµfsw, zannediyorum; telakkiediyorum, dii§iiniiyorum, addediyorum, 50. v6µoc;, 6, kanun; 24. voOc; ( voD- ), 6, zeka, ak1l, 128. vocrew-&, hastalamyorum, 157. v6croc;, ~' hastahk, 53. VUKToc;, geceleyin (Bk. vus), 92. vus (vu1
0, o.
6, ~'To, articulus (Bk. s. 19, 24). ol1
-- 211 *6rri\fscv, silahlandmyorum, 29,
<6rnv (N. Zf.), her ne zaman ki,
30, 189.
152.
<6rr/\a, Ta, silahlar, 25. <6rro1 (N. Zf .), ki oraya, (her)
nereye ise, 145. 6rr6n: (N. Zf.), her ne zaman
ki, 152. <6rrou (N. Zf.), ki orada, -dugu
yer,-(her) nerede ... ise 166. *6p6:cv-w, goriiyorum, 109, 166, 189~ 6pyfsoµai (Edilg. c;at.), k1Zlyorum, hiddetleniyorum, ln7. 6pµ6:cv-w, harekete gec;iyorum, f1rhyorum, 47. opoc; (-ouc;), TO, dag, 123. '6c;, ~' <6 (N. Zf.), ki bu 1 ki o, 37. <6anc; (N. Zf.), her kim, 117.
ocnoOv (-oO), To, kemik, 128. <6TE (N. Zf .) ki o zaman, -igi
zaman, ne zaman ki, vaktaki, 117, 152. <6Tt (Bag), ki, zira, c;iinkii, 27, 92. <6 Tl (N. Zm.), her ne, 117. ou, ou1<, oux, Fiilleri olumsuz yapar, 17. ou6dc;, hi<; kimse, 114. OUKOUV; Bk. s. 64. oov (Zf.) binaenaleyh, bunun ic;in, oyle ise, 22. ourE ... ouTE, ne ... ne, 83, 162. oornc;, bu, 36. ournc;, ournc; (Zf.), boylece, bu ~ekilde,
.36.
oxSri, ~' nehir kiy1s1, 168.
n, rr. Trai8Eucv, yeti~tiriyorum, terbi-
ye ediyorum, 43. TI6:/\ai (Zf. ), eskiden, vaktiyle,
168. rra/\ai6c;, -6:, -6v, eski, 156. rra!c; (rrai86c;), 6, c;ocuk, 86. rravrnxoO (Zf.), her tarafta,
] 45, 161. rrapa (Ed.), Bk. s. 179. *rrapa-/\aµf3avcv, halef ( varis)
olarak ahyorum, 165.
yanyana s1rahyorum, 168. rrapa-O"KEU6:SC0, hazirhyorum, rrapa-Taaac.1,
47, 85. m:Xc; (rrccvT6c;), biitiin, her, 98. *rr6:axcv (rro:S-), izdirap, c;ekiyo-
rum, muamele goriiyorum, 73, 189. TICXT~p (-Tp6c;), 6, baba, 107. rraTpfc; (-fooc;), ~' vatan, 86.
-
21i-
TiapSevoc;;, ~, bakire, gene; k1z, 156. m:xuoµm (Ort. <;at.), vazge~iyorum (Gen.), 63. Tiaucv, durduruyorum, 63. TIE61ov, To, ova, 25. TIE~ov, To, piyade, 168. TIE~oc;, -~, -6v, yaya, 168. TIElSoµai (Ort. <;at.), itaat ediyorum (Oat.), 63, 86. *TIElScv, ikna ediyorum, kand1nyorum, 63, 189. rrE1p6:oµai-&Jµa1, tecriibe ediyorum, ugra~1yarum, te~eb biis ediyorum, 132. 'TTEAEKU<;; (-KEuc;), 6, balta, 125. rreµrrcv, gonderiyorum, 83, 190. rrevric;, fakir, 165. TIEpalvcv, bitiriyorum, ikmal ediyorum, icra ediyorum, 190. rrepav (Zf .), kar~1da; (Ed.) oteki tarafmda (Gen.), 168. TIEpf (Ed.), Bk. s. 180. nEparic;, 6. Pers, iranh, 22. *TilrrTcv, dii~iiyorum, 73, 190. man:ucv, itimat ediyorum, il'l.amyorum (Oat.), 17. rr/..Elcvv, -ov, Bk. s. 132. rr/..ElaToc;, -ri, -ov, Bk. s. 132. maT6c;, -~. -ov, sad1k. *rrMKcv,oriiyorum, dokuyorum, 72, 190. *rrMcv, (denizden) gidiyorum, 105, 190. rr/..Ecvv, -ov, Bk. s. 132.
*rrMacv, vuruyorum, yarahyorum, hayrette birak1yorum, 190. rr/..olov, To, gemi, kay1k, 25. TI/..oGc; (-oG), 6, deniz seyahatI, 129. rr/..oua1oc;, -a, -ov, zengin, 34. rro1Ecv-&J, yap1yorum, 47, 104. rrotrJT~c;.
6, ~air, 2 ..
rroMµ1K0.)c; (Zf .), dii~manca, 81. rroMµ1oc;;, 6, dii~man, 25. rr6/..Eµoc;;, 6, harb, 34. rro/..1opKecv-&J, muhasara ediyorum, ku~ahyorum, 45, 105. rr6/..1c; (-Ecvc;;), ~' ~ehir, 125. rror\ITEf a, ~' me~rutiyet, idare ~ekli, 160. rro\f Tr}<;, 6, vatanda~, 21. TI0Af..6:K1c; (Zf.), <;ok kere, ekseriya, 158. rro/../..axou (Zf.), bir c;ok yerlerde, 158. rroMc;, 9ok, 33. rrovripoc;, -6:, -ov, kotii, yaramaz, 157. *rropEuoµai (Ort. <;at.), yuruyorum, ilerliyorum, 63, 191. rroTaµ6c;;, 6, nehir, 25. Tip6:aacv, yap1yorum, 80. Tipfof3uc; (-f3Ecvc;;), 6, elc;i, murahhas (~iirde: ihtiyar adam) 125, 126. Tipfv (Bag), - meden evvel, 130. Tipo (Ed.), Bk. s. 180.
-
213 -:-
rrp6j3aTOv, To, koyun, 156. rrp6c; (Ed.), kar~1, aleyhine
(Acc.), 34, 135, 154, 180. *rrpoa-6:yw, - e getiriyorum, yakla~tmyorum.
*rrpoq--j36::\:\w
(-j3a:\-),
rrp6crwrrov, To, yiiz, 157. rrp6TEpov (Zf.), once, 129. rrpCHoc;, -ri, -ov, birinci. rrpCnov (Zf.), ilk once, 40. rru:\ri, ~. ~ehir ve kale kap1s1,
20.
hUCUffi
ediyorum (Dat.), 62, 73. *rrpoa-rrMw, - e dogru (denizden) hareket ediyorum, 145. rrpoa-T6:aaw, emir veriyorum (Oat.), 161.
*rruv8&voµai (Ort. <;at.), ogre-
niyornm, haber al1yorum, 165, 191. rrOp (rrup6c;), To, ate~, 109.
P, p. p~81oc;,
PYJTWP (-Topoc;),
p~wv,
"kphnw, atiyorum, 29, 191.
-a, -ov, k.olay, 132. -ov, Bk. s. 132. p~crTO<;;, -ri, -ov, Bk. s. 132.
6, ha tip, 107.
2:, a. aocpla, ~' hikmet, bilgi, ilim, razan, 80. 154. o-acp~c;, -£c;, a~ikar, belli, 123. aocpoc:;, -~, -6v, ak1lh, bilgin, 27. crrnuTov, Bk. s. 78. crrrov8al, cd, mi.itareke (<;og.). crclw, sars1yorum, salhyorum, O"T6:81ov, TO, stad (uzunluk ol55, 166. 9i.isii=l80 m.), 163. crriµalvw .(-µav-), i~aret idiyo- crTa8µ6c;, 6, menzil, 127. crT6:cr1c; (-Ewe;), f}, kavga, vatanrum, gosteriyorum, 121. crriµElov, To, i~aret, bayrak, 30. da~lar arasmda t;arp1~ma, crhoc;, 6, hububat, zahire, yikarga~ahk, nifak, 125. yecek, 157. aT£Mw, gonderiyorum, 120. *cr1wrr6:w-cv, susuyorum, 109, 191. O"TEavoc;, 6, <;elenk, 145. mo1v~, ~' <;adir, koli.ibe, sah- crTp6:Twµa (-µaToc;), TO, ordu, ne, 162. 165. cr6c;, a~, a6v, senin, seninki, 59. cr6::\my£ (-yyoc;), ~' boru, bo-
-
214 -
sefere c;1k1yorum, asker oluyorum, 109. crTpo:Tf}yoc;;, 6, komutan, general, 25. crTpo:T16:, ~' ordu, J 17. crTpo:nwTf}c;;, 6, asker, 22. crTpaTorrc.6ov, To, ordugah, 117. crTpo:Toc;;, 6, ordu, 30. *crcp6:~cv, bogazhyorum, 72,.191. au, sen, 52. cruyyvwµf}' ~, af, 149. cruyyp6:cpcv, kaleme ahyorum, yaz1yorum, telif ediyorum,
tevkif ediyorum, 89.
crTpo:Tc.ucv,
89. *cruyKpoucv, <;arp1yorum, 89. *cruAAo:µf36:vcu, yakahyorum,
T,
cruAMycv, topluyorum, birle§ti-
riyorum, 89. *cruµf36:/\l'lcv, bir araya atiyorum veya getiriyorum, 89. cruv (Ed.), ile beraber (Oat.), 132 .. cruµµaxoc;;, 6, miittefik, 25. crOc;; (cruoc;;), 6, ~' domuz, 125 .. crucr1
alt iist ediyorum, T1µ~, ~' §eref, itibar, kiymet, huzurunu bozuyorum, 80. 154. Tacrcrcv, tanzim ediyorum, s1- Tic;; (Tfvoc;;), kim ?, 116. rahyorum, 80. Tic;; (nvoc;;), bir, biri, 116. Tax1crTOc;;, -f}, -cv, Bk. s. 132. T6rroc;;, 6, yer, mevki, 109. Taxoc;; (-ouc;;), To, siirat, 123. ToTc. (Zf. ), o zaman, 162. Taxuc;;, -da, -u, siiratli, h1zh, Tpo:Oµa (-aTOc;;), To, yara, 115. c;abuk, acele, 126. *Tpfocu, c;eviriyorum, 165. 192. Tc. ... Kai, hem ... hem, 123. Tp1a1
To:p6:crcrcv,
-
215
u[3pfsco, tahkir ediyorum, 29. u16c;, 6, ogul, 160, ui\rii ~' orman, koru, 162.
uµElc;, siz, 52. uµtn:poc;, ··ex, -ov, sizin, sizin-
¢,
cpaf vcv ( cpcxv-), gosteriyorum, 119. cp6:/\ay~ (-ayyoc;), ~' falanks, 80. *Epcv, getiriyorum (vergi) ve-
riyorum, odiiyorum,162,192. *cpELiycv (cpuy), kac;1yorum, 38,
ki, 59. UTIEP (Ed.), Bk. s. 180. urr11pET11c;, 6, hizmet<;i, 164. urr6, Bk. s. 180. UCYTEpa'i'oc;;, -a, -ov, ertesi, 53.
cp. '
cpl\ElJ.l (-[36c;;), ~' damar, 82. OVEUCV, oldiiri.iyorum, 160. cp6poc;;, 6, vergi, harac;, 162. p6:scv, belirtiyorum, soyliiyo-
rum, 88. {-Koc;), 6, bek<;i, IlObet<;i, 79. q>u/\6:crcrcv, muhafaza ediyorum,
UACX~
80. 97. *<1>111.tf' soyliiyorum, diyorum,
192, 194. cptMcv-&, seviyorum, 45 1 104. cpt/\11
80. cpucric; ( rnc;), ~, ta bi at, 126. cpc.vvfi, ~' ses, 156.
x, x. xat-rn6c;, -fi, -6v, giic;, mii§kiil, zor, sarp, 34. xcx/\rn&c; (Zf.), zorla, mii§kii-
Hitla, 89. X6:pt<; (-Toe;;),~' iyilik, teVeCCUh, mimettarhk, hayirhakhk, 85. XE1µwv (µ&voe;), 6, k1~, firtma,
112. xdp (xE1p6c;), ~' el, 109. xElpiaTOv, -11, -ov, Bk.· s. 132. xiwv (-6voc;;), ~, kar, 112.
XOpEUCV, dansediyorum, 155. XPfi (Sah1ss1z), laz1mdir, 50. xp~µa (-TOc;;), To, madde, §ey
(<:;og.,
para), 86.
xpficr1µoc;;, -11, -ov, faydah, 34. xp6voc;, 6, zaman, 56. xcvpa, T], memleket, arazi, 20. *xcvpEcv-&, gidiyorum, ilerliyorum, 192. xcvpfov, To, yer, mevki, kale, 25.
-
216 -
(Ort. <;at.),· yalan 4JEU8(J), aldatiyorum, 86. soyliiyorum, 163. · t.JJ11<1>f~oµo:1, rey veriyorum, 86.
t.µEu80µ0:1
.0, (,), ciJ (Onl.) ey L
we;
(Bag), ki, gibi, vaktaki, madem ki, 92.
(Bag), (o kadar) ( oyle) ki, 83.
c.'6crTE
ki,
T0RKQE-ESKI YUNANCA A acaip, 6s1voc;, -~, -ov. acele (Zf.), rnxec.vc;, (Sf.) rnxuc;, Eta1 •U,
ac1yorum, ol1
adil, 6!1oc;, -~, -6v; awpc.vvl -ov.
aksi takdirde, ai\i\c.vc;. ak§am yemegi, 6Elrrvov, To. al9ak, alaxpoc;, -6:1 -ov. aldahyorum, ljJsu6c.v. aleyhinde bulunuyorum, £rrlf3oui\suc.v (Oat.). aleyhine, rrp6c;r (Ed.), ·(Acc.). ahyorum, a!pew-c0; /\6:µf36:vw. alt iist ediyorum, Tap6:aaw.
ama, ai\i\6:, BE. amiral, vauo:pxoc;, 6. anne, µ~TYJp, (-Tp6c;), ~ araba, &µo:~o:, ~. arasmda, £v, (Ed.), (Oat.). arazi, xc:Jpa, ~. Argoslu, 'Apyslo<;;, -a, ~ov. arslan; Mwv, (-oVToc;), 6. arhk, ~ori, (Zt). arzu, £rr18uµla, ~. arzu ediyorum, f3oui-.oµm (Ort. <;at.); £m8uµtw-c0. asker, aTpaTtwTq<;;, 6. asker oluyorum, aTpo:Tsuw. As ya, 'Aafo:, ~· a~ag1daki,
-tc;. a§ikar k1hyorum, 611i\6w-c0. at, Trrrroc;, 6. ate~,
rrOp ( rrupo<;;), To.
Athena, 'AS~vri, ~. A tin a, 'AS~vai, o:I. Atin~h,
Atinaya,
'ASl')voloc;, -a, -ov. 'AS~vo:ss,
(Zf.).
218·aym zamanda, O:µo:, (Zf.). aynhyorum, arrEpXoµm (Ort. <;at.). az, 6/\lyoc;;, ~11, -ov. aziz, cpl/\oc;;, -ri, · -ov.
abyorum, f36:1\f\c.), plrrTw. atla gidiyorum, a
baba, rrm~p (-Tp6c;;), 6. bahc;e, 1<~rroc;, 6. bakire, rro:p8evoc;, ~. bak1yorum, f3i\Errw (t:lc;;). bak1yorum (ihtimam ed.), 8spcxrrt:uw. basit, cm.\oOc;, -~, -oOv. ba~lrn, O:Moc;, -11, -o. ba~kan, ~yt:µc:Jv (-6voc;), 6. ba~lang19, O:px~, ~.
bayrak, crriµElov, To. bek<;i, cpu.\a£, (-1
birleGtiriyorum, cru/\Myw; cruµf30:/\.\w. biri, bir, nc; (nv6c;). birinci, rrp&'noc;;, -ri, -ov. bitiriyorum, m:po:fvw. biz, ~µElc;;. bizim, bizimki, ~µht:poc;, -ex, -ov. Boiotiah, Bo1wT6c;;, 6. borazan, boru, cr6:/\my£ (-yyoc;;), ~.
boyun eg1yorum, rrd8oµm (Oat.). boyunca (a~ag1dan yukanya), O:v6:, (Ed.), (Acc.). bozuyorum, 61cxcp8dpw. boylece, ourn, ournc;, (Zf.). bu, oihoc;, cxuTfJ, To0To. bogazhyorum, crcp6:sw. buluyorum, t:uplcr1
219 ._
c biiyiitiiyorum,
o:u~6:vcv.
cesaret, av8pdcx, ~ ; apn~, cesaretsiz, avcxv8poc;;, -ov. cesur, av6pdoc;;, -ex, -ov.
CcVap Veriyorum, cXITO-KplVOµCXI.
ceza evi, 6saµcvT~p1ov, T6. cezalandmyorum, ~11µ16cv-w.
~.
{"'
y
<;adir, O"K~Vl'], ~, rrE1p6:oµcx1 - C)µcxt (Ort. <;at.). c;ahyorum, 1<1\ErrTcv. c;aresizlik, arropio:, ~. c;arp1~ma (vatanda~lar arasmda), O"TcXO"l<; (aTCXEO"CVc;;), ~. c;arp1yorum, au1
c;ekiliyorum, avaxcvpecv-w. c;elenk, aTeo:voc;, 6. c;eviriyorum, Tperrcv. c;irkin, o:laxp6c;, -6:, -6v. c;ocuk, rro:lc; ( rrm86c;;), 6. c;ogalt1yorum, au~6:vcv. c;ok, µ6:/\o:, (Zf. ). c;oziiyorum, J.Licv. ~iinkii, y6:p, (Bag).
c;ah~ayorum,
D da, Bk. de.
-da, Bk. -de. dag, opoc; (-ouc;;), TO, dahi, Kai, (Zf.). damar, :\Et.!J (:\Ef)6c;;), r1. -dan, bk. -den. dansediyorum, XOpEUCV. Datis, ~cxTI<; (..6.6:T16oc;;), 6. de, 1ri, drrE.
Demosthenes, ..6.1~µoa8C:vi1c;; (-vouc;), 6. -den, EK, E~; arr6, (Ed.), (Gen.);
fl (Bag).
-den d1~an, EK, E~ (Ed.), (Gen.). . den!, o:laxp6c;, -&., -6v. deniz, 86::\cxaao:, ~. deniz, muharebesi, vauµcxxio:, ~. deniz seyahati, rr/\oOc;; (-oO), 6. derhal, Eu8Lic;, (Zf.). dev, ylycxc; (yfycxvTO<;), 6. degerli, a~!Oc;;, -ex, ..;ov (Gen.). diger, af\/,oc;;, -11, -o. delikanh, vwvlo:c;;, 6. dikiyorum (bir araya), aupp6:demin, apn, (Zf.). rrTcv.
220 .-
dindarhk, EucrEf3Eta, ~dinliyorum, a1
dost, cpfAoc;, 6. dosb;a, cp1A11
dii§iiyorum, rrf rrTcv.
E efendi, 8wrr6n1c;;, 6. eforo:ros, E'.cpopoc;, 6. ehemmiyet vermiyorum, aµEMcv~CJ (Gen.). el, xdp (XE1p6c;;), ~· elan, ET!, (Zf.). elbise, lpcS:nov, To.
en nihayet, TEAoc; (Zf ). ertesi, ucrTEpcx'i'oc;, -ex, -ov. eser, E'.pyov, T6. esir, alxµa/\cvToc;;, -ov; 800.\oc;;. esir ediyorum. 6ouMcv-CJ; 6ou. Moµcx1- 00µ0:1 (Ort. <;at.). eski, mxi\0:16c;, -a, -6v. elc;i, rrpfof3uc;; (-rnc;;), 6. eskiden, rr6:/\o:i, (Zf. ). elde ediyorum, Acxµf36:vcv. esnasmda, Ev c'9, Ev '6acv. ele geviriyorum, Err1-1
F fakat, O:/,AO:, (Bag). falanks, cpi:X/,cxy~ (-o:yyo ),
~·
farkma vanyorum, alcrS&.voµcx 1 (Ort. <;at.).
221 ~ faydah, Xp~cr1µoc;, -11, -ov. faydah goriiniiyor, 8oKc:'i'. fena, Ko:K6c; -~, -6v. fevkinde, urrtr (Acc.).
firhyorum, 6pµ6:w-c0. hrtma, XE 1µwv (-µ&voe;), 6. fazilet, apET~, ~.
G galip geliyorum, vtK6:w-c0. gece, vus (VUKT6c;), ~. geceleyin. vu1
5emi,
arr€.pxoµcxt (Ort.<;at.); [3o:lvw. Girit Adas1, Kp~TrJ, ~. gizlice, MSpq:, (Zf .). gizliyorum, KpurrTw. gonderiyorum, rr€.µrrw; aTtf.f.w, arro-CJTEAAW.
goriiyorum, 6p6:w. goriilmiiyorum, /\cxv86:vw. goriiniiyorum, 8oK€.w-c0;
cpo:f-
voµa1.
gosteri1yorum, cp::xlvw, crriµo:f vw. gotiiriiyorum, ayw; 11YEOµcxto0µcxt (Ort. <;at. ; arr~ayw, giic;, xo:/\rn6c;, -~, -6v. giimii~ten,
apyupoOc;, -&, -oOv.
giin, ~µ€.pa, ~. giizel, Ko:Mc;, -~, -6v. giizelce: 1
gibi, we; (Bag). gidiyorum, £pxoµcx1 (Ort:<;at.).
H haber ahyorum, aKouw; rruv86:voµcxt (Ort. <;at.); µo:v86:vw; haber veriyorum, ayy€.Mw ;
hafif piyade, yuµv~c; hak, 81Ko:1ocrlivYJ, ~. hakim, KptT~c;, 6;
(-~Toe;),
KYJpUCJCJ0.). haberci, ayyEAoc;, 6. hafif, AETTT6c;, -~, -6v.
OECJTTOTrJc;, 6. hakime, 8forro1vo:, ~. hakh, 81Katoc;, -ex, -ov.
6.
(efendi)
222 haks1z, &611
~eyden
evve], µ6:/.-tcrrn (Zf .). tarafta, Tiavrn:xoO (Zf.). zaman, ad (Zf.). (Zf .), ou6ev, µY]6Ev, ~1<1crrn. hit; kimse, ou6-Efc;, OU6E-µfo: ; µ1")6-Efc;, µY]6E-µ.f o:~ hiddetle:1iyorum, upyfsoµcx1 (Edilg. <;at.). hissediyorum, alcr8avoµai (Ort. her her her hie;
<;at.). hizmetc;i, 8.::p6:Ticvv (-ovTOc;), 6. hizmet ediyorum, 8:::po:TIEucv. hirs1z, i
i. .I irk, yevoc; (-ouc;), To, 1zt1rap c;ekiyorum, TI6:crxcv. icap eder, 6d ($ah1ss1z). ic;eri atiyorum, Eµ-f36:Mcv (-j3o:!--). ic;eri c;agmyorum, dcr-6:ycv ic;eri getiriyorum, dcr-6:ycv. ic;in, £vs1
ihtimam ediyorum, (gosteriyorum ), 8c:po:TIEucv. ihtiyar adam, Tipfoj3uc; (-Ecvc;), 6. ihtiyar kadm, ypo:Oc; (ypa6c;), ~. ihtiyarhk, y~pac; (-eve;), To. ikamet ediyorum, o!Kecv-c'.0. iken, tv ~' tv '6crcv. ikmal ediyorum, TIEpo:lvcv. ikna ediyorum, Tid8cv. ile bera,ber, &µa (Oat.); auv {Ed.), (Oat.).
-
223 ·-
ilerileyorum, Xc:upec:u-&; rrpo-
istila ediyorum, dcr-f3a/\/\c:u (-13a/\) (de;; ve Acc.); £µ -i3a/\.Ac:u (-f3a/\-) (de; ve Acc.) istirham ediy9rum, iKETELic:u. istiyorum, j3ot'.i/\oµai (Ort. <;at.)
Xc:upE.c:u-&; rropEt'.ioµm. ilim, crof a, 11, ilk once, rrp&Tov (Zf. ).
imdadma ko§uyorum, j30118fo -& (Oat.). imdat, f3ori8Efcx, ~. imkailSlZ, a8t'.iVCXTOc;;, ·OV. imtiyaz, yE.pcxc;; (y£pc:uc;;), To. ince, AErrT6c;;, -fi, -ov. -inceye kadar, E.c:uc;;; µE.Xp1 oo, (Bag.). incitiyorum, j3.A6:1nc:u. inek, f3o0c;; (13ooc;;), ~ intizamh, EuTaKTOc;;, -ov. iranh, nE.p&ric;;, 6. isim, ovoµcx (-mac;;), TO istek, E1T18uµf ex, fi. isteksiz olarak, O:St'.iµc:uc;;, (Zf.)
£Sgf\c:u; trr18uµE.c:u·&.
isyan, CT1TO-CJTaCYlc;; (-Ec:u<;) ~ i§, £pyov, To. i§aret, cr11µElov, To. i~aret ediyorum, miµcxf vc:u. i§itiyorum, aKot'.ic:u. itaat ediyorum, m:f8oµcx1, (Ort. Qat.), (Oat.) ithal ediyorum, Elcr-ayc:u. itibar, T1µfi, ~. itibar ·ediyorum, T1µac:u-&. iyi, aycxSoc;;, -fi -ov. iyilik, Xap1c; (-Toe;;), ~"
K kabul ediyorum, 8€.Xoµm. ka91yorum, c:t'.iyc:u; ~tla ka<;1yorurn, acpmrrEt'.ic:u. kadirga, Tp1fipric;; (-ouc;;), ~. kahinhane, f..tcxvTE'i'ov, To. . kale, Xc:upfov, To. kale kap1s1, rrt'.iA11, ~. kaldmyorum (yukan) cx'lpc:u. kahyorum, µE.vc:u. kalkan, acrrrfc;; (-rrf8oc;), ~. kandmyorum, rrEISc:u. kanun, voµoc;;, 6. kapatiyorum, K/\Ef c:u
kap1, St'.ipcx, ~. kara, Yri, ri; YJITEtpoc;;, ~. kara pargas1, flrrE1poc;;, ~. karekter, Tporroc;;, 6. karar veriyorum, 801
{-EvY;),
~.
-
224 -
kehanet, µavn:'i'ov, To. kemik, ocrrnOv, TO. kendi kendimi, E:µauTov, ~v. kendi kendisini, fouTov, -~v, -o. kerime, Suy6:nlP ( =Tpoc:;), ~kesiyorum, KoTITCiJ. keyif, ~6ov~, .~ keza, 1<0:1 (Ed.). k1ral, f3o:cr1A.EL'.ic:; (-£we;), 6. k.1ralhk, f3o:cr1A.Ela, ~. kir (lar), O:ypof, ol. k1~. XE1µwv (-µC:ivoc:;), 6. k1ta, fjTIEtpoc:;, ~. k1ymet, TIµfi, ~k1z, Tiap8£voc:;, ~. kiz evlat, SuyaTrJP ( ·Tpoc:;), ~ k1z1yorum, opyl~oµat (Edilg. <;at.) ki bu, ki o, 'oc;, ~, ·o (N. Zm.). ki orada, 'oTiou (N. Zf .). ki oraya, 'oTiot (N. Zf.). kim, Tt<;; (Tf voc;).
kolay, p~61oc;, -a, -ov. koliibe, O"KY)V~, ~. komutan, crrpaTY)yoc:;, 6. konak, crrnSµoc;, 6. konu~uyorum, Myw. koru, uA.Y), ~. korkak, avav6poc;, -ov. koyun, Tipof3aTov. To. kovahyorum, 81w1upa, ~. kotii, Tiovripoc:;, -6:, -ov. kurban kesiyorum, Suw. kurtanyorum, crc{)~w. ku~ahyorum, Tio A.1op1
L
lider, ~yqlwv (-ovoc;), 6. liman, A.1µ~v (-£voe;), 6.
lay1k, 6.£1oc;, -a, -ov (Gen.). lay1k goriiyorum, a£1ow-C:i. Iaz1mdff, Xp~, 8sl.
M mabet, IEpov, To. madde, Xp~µo: (-µo:Toc:;), To. mademki. ETIEI, ETIE16~, we; (Bag).
mahvediyorum, 61acp8dpw. makul, crC:icppwv, -ov. mani Oluyorum, KCiJALJ0.), meclis, E1<1
medih, £rraivoc;;, 6. muharebe, µaXri, ~. mektup, E.maToM, ~. muharebe ediyorum, µ6:Xoµa1 memleket. Xwpa, ~; y~, ~. (Ort. (::at.). memnuniyetle, ~8£cvc;;, (Zf.). muhasara ediyornrn, Tio/\topKEcv menzil, aTa8µ6c;;, 6. -&. mesafesindeyim, arr-£Xcv. murahhaslar, rrpfof3c.1c;;, ol. mesul, cxh1oc;;, -a, -ov. muktedir, 6uvcn6c;;, -~, -6v. me~ekkatli, O:/\y1::1v6c;;, -~. -6v. muvaflktu, 801
N neden?, 81a Tl· nehir, 110Tcxµoc;;, 6. nehir kiyrn1, 6X8ri, ~. nesil, y£voc;; (-ouc;;, To. ne zaman ki, oTc:, (N. Zf.).
ni9in?, 81a Tl; nifak, aT6:a1c;; (-c:cvc;;), ~. niyetindeyim, µEi\/\cv, nufuz sahibiyim, laXucv. nutuk, Myoc;;, 6.
0 o, E.1
15
226 oradan, £vTc:08c:v, (Zf .). ordu, cnpaTo<;, crTpan6::,
~;
O"Tp6::Twµa (-mo<;), To.
ova, TIE6fov, To. ovuyorum, Tplf3cv. o zaman, TOTE, (Zf.).
ordugah, crTpaTorrd5ov, To·
odiiyorum (vergi), cf>Epcv. Ogreniyorum, µav86::vcv; TrUV8avoµat (Ort <;at.) ogretiyorum, 6166::cr1
oli.im, 86::vo:Toc;. 6 olilyorum, 6:rro8vrjcr1
vEucv.
p Xp~µaTa, Ta. pe~inden gidiyomm, 811pEucv. ile kurtanyorum, Moµai piyade, (bir tek ki§i) rrEs6c;, 6; (kollektif olarak) rrEs6v, T6. (Ort. <;at.). pek, µ6::/\a, (Zf .). plan hazirhyorum, £mf3ouP.Eucv penve, ovu£ (-Xoc;), 6. (-e kar~1, Dat.).
para,
para
R
raz1 oluyorum, £8E1'cv, 8e;\cv. oOµo:i (Ort. <;at.), (Oat.), refakat ediyorum, fooµo:i (Ort. rekabet, aµ1/\Aa, ~; £p1c;, ~. <;at.), (Oat.). rey veriyorum. lJ.lrilsoµo:i. rehber, f)yEµwv (-6voc;), 6. riayet ediyorum, ml8oµo:i (Ort. rehberlik ediyorum, ~yfoµm<;at.), (Oat.).
227
s s1kmtI, 0:-rropla, ~' -s1z, -siz, avw (Gen. ile), (Ed.). s1rahyorum, Tacracv. sad1k, rrwToc:;, -~, -ov. silah, '6rrt.ov, To. sahne, aKriv11, ~silahl andmyorum, 6rrAfscv; sahibe, 8forrotva, ~. £q>orrt.lscv. sahip, bEO'TTOTY}c:;, 6. siyah, µ£1\ac;;, µ£1\atva, µ£1\av sakhyorum, KpurrTcv. (-avoc;). salahiyet, ytpac;; (-pcvc;;), To. sanat, TEXvri, ~. siz, uµElc:;. samyorum, voµlse:.). sizin, uµtn:poc;;, -a, -ov. sarp, Xaf.1moc;, -~, -ov. sol, aplO'TEp6c;;, -6., -ov. sars1yorum, ac:Lcv. sol taraf, O:ptaTc:p6:, i). satm ahyorum, O:yop6:scv. son olarak, TEf.oc;;, (Zf.). say1hyorum, voµlsoµai (Edilg. sonunda, TE1'oc;;, (Zf.). <;at.). sonra, foc:tTa, (Zf.); µc:T6: (Acc. sava§, µ6:Xri, ~; rrof.c:µoc;;, 6. ile), (Ed.). sefere 91k1yorum, aTpaTc:ucv. soruyorum, £pcvT6:cv-w. sen, au soy, ytvoc;; (-ouc;), T6. sene, ETO<; (-ouc:;), TO: EVto:UToc;;, 6. soyliiyorum, Mycv; riµI senin, seninki, cr6c;;, a~, a6v. soz, Myoc;;, 6. serbest, £1\c:uSc:poc;, -a, -ov, suvlu, a'(noc;;, -a, -ov. serbest b1rak1yorum, Mcv. sur, n:lxoc;;, (-ouc;;), T6. ses, q>cvv~, ~· suret, Tp6rroc;;, 6. sevgili, q>li\oc;, -ri, -ov. susuyorum-, ~auX6:scv; a1cv-rr6:cv-w, seviyorum, q>tMcv-&. siirat, T6:Xoc;; (-ouc;;), TO" sevkediyo:rum, aycv; rrpoa-6:ycv; siiratli. rnXuc;, -Ela, -u. £1\auvcv; ~yfoµai-oOµai (Ort. siirgiine yolluyorum, £1<-j36:t.t.cv; <;at,), (Oat.). EK-TIEµrrcv. seziyorum, ala86:voµai, (Gen,). siiriiyorum (araba, at), £1\auvcv. siit, y6:/\a (-f.aKToc;;), To.
sade, cmi\ooc:;-oOc;, -011-11, -oov -oOv,
§air, ~ark1
TIOIY}T~c;;,
6.
soyliiyorum, ,¢:8cv.
§a!?myorum, O:rroptcv-&. §a§Irh yorum, EK·Tr t. ~aac.v.
228 -:-~ecaat, apET~, ~;
av8pEfa,
~ehir, TI6?\1c:; (-e:cvc:;): ~. ~ehir
kap1s1, rru/\11,
~.
~eref, T1µ11, ~. ~ereflendiriyorum, ~eref
yorum, T1µ6:cv-c'.0, yt:.palpcv. (-µaToc;;), To. ~iddet, f31a; ~· ~imdi, vOv, (Zf.). veri- ~imdiden ~811, (Zf.). ~.
~ey, Xp~µa
T tabiat, cpucnc;; (-t:.c,1c:;), 11. tahkir ediyorum, uf3plscv. takdir ediyorum, yt:.palpcv;
··OOV-OUV.
tela~, chropla, ~.
telif ediyorum, auyyp6:cpcv. nµ6:cv-c'.0. tenbih ediyorum, KEAEUCV. takip ediyorum, 81~1
u, 0. ufak, µ11
iimit, £/rnlc;; (-15oc;;), ~. iimit ediyorum, £/ml~c.v. iistelik, rrpoc;; TOUTOtc;;. iistiinde, trrl (Gen. ile), (Ed.). iisti.ine, trrl (Acc. ile) 1 (Ed.). iistiin geliyorum, i
(Gen.).
229
v oOµm (Ort. <;at}; ~Kev. vaktiyle, rr6:/\cx1 (Zf .). vazgec;iyorum, rrcxuoµat (Ort. vanyorum, a1Kv!tµa1-oOµa1 <;at), (Gen.). · (Ort. <;at.); fjKCV. varis olarak ahyorum, rrapcx- vukubuluyorum, ylyvoµo:1 (Ort. /\cxµf36:vcv. <;at). vuruyorum, K6rrTcv, TI/\ficrcrcv. vatan, rrmpfc;; (-looc;;), ~. VaSll Oluyorum,. cXIKVEoµCXI-
y ya ... yahut da, ~ ... ~··· yaz, Sepoc; (-ouc;), T6. yabanc1, f36:pf3o:poc;, 6; ~itvoc;, 6. yaz1yorum, yp6:cpcv; cruyypcS:q>cv. yabani hayvan Sfip (811Poc;), o; yer, Torroc;, 6; Xcvplov, To; 811Pfov, To. -digi yer, 'orrou. yakahyorum, cru/\/\cxµf36:vcv. yeryiizii, y~, ~: yalan soyliiyorum, t!Jsuooµo:i yerine, avTI (Gen. ile), (Ed.). (Ort. <;at). yeti~tiriyorum, rro:18Eucv, yalmz, µ6vov, (Zt.). y1kamyorum, /\ouoµo:i (Ort. yalvanyorum, IKETEucv· <;at.). yanyana s1rahyorum, rro:pcx- · y1kayorum, /\oucv. T6:crcrcv. y1k1yorum, 1SElpcv. yard1m, f3ofi8rn:x, ~yoliuyorum, crTEf..Acv; O:rroyard1m ediyorum, f30118ttcv-& crTe/\/\cv; rreµrrcv. (Oat.). yolunu bekliyorum, Em-f3ou/\Eucv yan~, &µ1Mcx, ~· yukarda, &vcv, (Zf .). yan~ arabas1, &pµcx (-crTO<;), To. yukan kaldmyorum; a'(pcv. yap1yorum, rroiecv-c'.0; rrp6:crcrcv; Yunanh, "E1'1'11v (-11voc;), 6. 8pacv-Cl. Yunauh olmayan, [36:pf3o:poc;,6. yaya, m:~6c;, -r), -6v. Yunanistan, 'E/\M:c; (-6oc;), ~.
yunus bahg1, fa/\cplc; (-cplvoc;), 6. yiiriiyorum, TiopELioµcx1. yiikseltiyorum, a'{pc.v, yiiz Tip6a0:mov, T6. yiireksiz, avav6po<;, -ov; 8EtA6<;, yiiziinden, EVEl
z zafer, vlKfJ, ~. zahire, aiToc;, 6. zaman, Xp6vo<;, 6; -digi zaman, '-6TE (N. Zf .). zannediyorum, voµlsc.v, ~yfoµm
zaten, fl8ri. (Zf.). zeka, voO<; ( voO), 6. zengin, 1TAOUCJIOc;, -a, aQV, zevk, ~6ov~, ~zira, yap (Bag), -oOµai. ziyafet, 5EiTivov, T6. zaptediyorum, Kpm£c.v-w (Geno). zor, f31~, ~. zarar veriyorum, f3MTITc.v, zorla, Xcx/\rnwc;, (Zf.); [3fc;<.
