Gevrgalas - Oi Rizes A

Στήμνήμη τον πατέρα μον  πατέρα μον  Κωνσταντίνον, τον  A ιγνπτιώτη ιγνπτιώτη Έλληνα  Αιγαίον (Δωδεκανησίον) πού 1 χρονών έφνγε από το Κάιρο καί  πολέμησε εθελοντής στή Μ. Ασία, ζωντανή άπόδειξις  της αδιάσπαστης  σννέχειας τον ένιαίον Ελληνισμού.

5

Η ΜΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

« Ή αλθινή Ιζηορία δέν είναι ασηή πού μας διδάζκοσν» Ρενέ Γκρουσσέ Τά γεγολόηα από κόλα ηοσς δέλ αποηειούλ Ιζηορία. Ασηά ζσκβαίλοσλ αί τάλοληα. Ιζηορία ζσλζηούλ όζα Κα   κέλοσλ εείλα πού άποο  άπ' ασηά, κέλοσλ. Κα  επιέγοσλ, παροσζάοσλ α λοκα -ηοδοηούλ. 2. Οί ραηούληες ειέγτοσλ ηήλ δαδαζία επιογής, παροσζάζεφς αί λοκαηοδοηήζεφς ηφλ γεγολόηφλ. Γ' ασηό ή «αδέαζη Ιζηορία», δέλ σπάρτε. Είλα κύος παραπιαληός. Ή σπαρηή Ιζηορία είλα ασηή πού έιε ηό Καηεζηκέλο. Ή ζσκβαηή. 3.   Ή αιλή Ιζηορία είλα ακκέλ άηφ από ηήλ ζσκβαηή. Εεί επραηεί ηό βαύηερο ζόηος. Τό ζσλαπαρηίοσλ: α) Οί περορζκέλες δσλαηόηηες ης αλρφπίλοσ θύζεφς ζηήλ προζπάεα ης λ' απόηζ ζσλοιή εποπηεία αηίφλ - γεγολόηφλ αποηειεζκάηφλ. Ό -ποίζ    σποεκελζκός αί ή ηάζς πρός ζτκαηο αιιοώλοσλ ηήλ εόλα ηφλ όζφλ ζσλέβζαλ. β) Τά όρα πού έηε ό τρόλος. Κρίλοσκε «έ ηφλ  σζηέρφλ»,όπόηε «ό επηστώλ δεδαίφηα». Καί ρίλοσκε αηά ης αληιήυες κας, ότ κ' εείλες ηού αί ηφλ ηόηε. γ) Τό ραηούλ ζύζηκα ζέυεφς κέ ηό οποίο ηείλοσλ  λά ζσκββαζούλ οί ζσγγράθοληες. 1.

1

ηά ηνπ. Τνηίεηα δη ξόγνλνο ηνπ άλξσνπ είλα ό Αύζηξαινίνο ό "Αθξαλόο ό όννο αξνπζάζε ζηήλ εξνρή ηνπ "Ιζκεξλνύ ξίλ άό 6 έ. ρξόλα. Ά' απηόλ ξνήιε ό "Αλξσνο ό Δδέμνο (Homo Habilis) ξίλ αό 3,7 έ. ρξόλα. Ανινπεί ό όξνο άλξσνο (Homo Erectus) ιίαο 1,5 έ. εηώλ. Απηόο εμειίζζεηα ζηνλ Ρνδεζαλό "Αλξσν α ζηνλ Άλξσν ηνπ Μόζν (Ν. Αθξή). Δίλα  νί Αθξαλάλξσν, άό ηνπο ννίνπο ξνέπςε ηειώο ό ζύγρξνλνο Άλξσνο, ό Έκθξσλ (Homo Sapiens).  Ό δρ Λ. Λήκσ, (1903-1972) βξήε ζηλ Σαλαλία ιείςαλα νύ πνδιώλνπλ όη άνν είδνο αλξσνεδνύο έζε εεί ξίλ άό 1,5-2 έ. έη. Οί ιίλν ειέεο νύ βξέαλ πνινγίζαλ 1 έ. εηώλ.  Όμως: α) ' 0  Αύζηξαινίνο ό Αθξαλόο δέλ είλα  άλξσνο, άιιά αλξσνεδήο ίνο αί ηίνηε δέλ ανδελύε όη πήξμε ξόγνλνο ηνύ άλξσνπ. β) Σήλ ίδα αξραόηηα κέ ηνλ Αύζηξαινίν ηνλ Αθξαλό έρνπλ νί ιεγόκελν άξραάλξσν ηήο Αζίαο. Πνιινί εζηήκνλεο ακθζβηνύλ όη όιν απηνί αεηέιεζαλ δαίηεξν γέλνο. γ) Σήλ ίδα ιία κέ ηά εξγαιεία ηήο Αθξήο έρνπλ αί  απηά νύ βξέαλ ζηά ζήιαα Βαιινλέ ηήο Γαιιίαο, έλώ ζηήλ Διιάδα, βξέαλ ζηήλ Πεξ -δία Πηνιεκαίδνο εξγαιεία 2,7-3 έ. εηώλ, ηά αξραόηεξα ζηήλ γή. δ) Σό 1969, ό Φ. Κλάρκ Χόγοσελ, βξήε ζηήλ Ανία   πνιείκκαηα Έκθξνλνο Αλξώσλ, 2 έ. εηώλ. Άξα απηόο ξνύήξμε ηνύ Όξνπ Αλξώνπ, ηνύ Ρνδεζαλνύ αί ηνύ Μόζν - δέλ είλα κεηεμέ-ιμο ηνπο. Ό Αξράλξσνο ηήο Διιάδνο (ζήιαν Πεηξαιώλσλ Υαιδήο) έρε ιία 750.000 εηώλ αί ό Σξγιαλόο (Σξπγία Υαιδήο) 11 έ. εηώλ.

1

ε) Ύειόγαλ δη ή ξώη θσηά άό άλξσν, άλαςε ξλ αό 500-700.000 ρξόλα. "Οκσο ζην ζήιαν Πεηξαιώλσλ ηο Υαιδήο βξέαλ τρλ θσηάο 1 έ. 1 έησλ ηήο αξραόηεξο ζηνλ όζκν. ζη) Αόκ α αλ ηα αθξαλά επξήκαηα αξέκελαλ ηα αξραόηεξα, απηό δέλ ζκαίλε άλα -γαζηώο δη δέλ   πάξρνπλ ή πήξμαλ αιαόηεξα νύ ράαλ ή άισο δέλ βξέαλ. έλ βξήα άη, δέλ ηαπηίεηα κέ ην δέλ πάξρε. Ούηε ην αιαόηεξν εύξκα κνπ, ηαπηίεηα νσζδήνηε α  κέ ην αληεκελώο αιαόηεξν. *** ΢πλεώο ηα   λεώηεξα επξήκαηα, εδόηεξα ζηήλ Διιάδα (Ούξαλνίνο, Αξράλξσνο Πεηξαιώλσλ, εξγαιεία Πεξδίαο, θσηά Πεηξαιώλσλ) αλαηξένπλ ηήλ   ύόεζ δη ό άλξσνο ξσηνεκθαλίζε ζηήλ Αθξή. Απηό, αλεμαξηήησο ηνύ γεγνλόηνο δη ή α -ιαόηο κόλ ηο δέλ ζκαίλε α αλαγσγή ζέ ανθαζζηό αξάγνληα, αθνύ άλξσν νί ννίν  εκθαλίζαλ άιινπ, έζησ α άλ   πνηενύλ λεώηεξν, κνξεί λά δεδξακάηζαλ ξόιν αείξσο ζκαληόηεξν ζηήλ δι έμάισζ α άλάηπμ ηνύ αλξσί  λνπ είδνπο. Μονογένεζις ή Πολσγένεζις; Ή ζπκβαηή ζέςο ξνζαεί λά άλαγάγ νιόιξν ην γέλνο ησλ αλξώσλ ζέ άννπο νλνύο ξνγόλνπο, νί όνν κνξεί λά κήλ είλα ό 'Α' Ό "Ανπωορ ηων Πεηπαλώνων άό οπιζμένοςρ εωπείηαι "Ανπωορ Διδέξιορ και άό άλλοςρ ιό εξελιγμέν μοπθή ηος, αοκαλούμενορ Απσαϊκόρ Έμθπων "Ανπωορ  (Homo Sapiens  archaic). Όμωρ πο 750.000 εηών ςοηίεηαι όηι ό πωηάνπωορ  δεν είσε ακόμ καηαθάζει άό ηήν Αθπική. Έξ άλλος, ζηήν κοιλάδα ηος Αξιος, 40μ. Β. Τήρ Θεζζαλονίκρ, βπέκε κπανίο εξελιγμένος ιήκος, ού άε -κλή Ούπανοίκορ ό   Μακεδόνικορ, 9-10 έκ. εηών. Γιαηί νά μήν ποήλε ά 'αςηόν ό άνπωορ;

2

δάκ α ή Δχα. αιιά άλησο είλα κία κξή νκάδα νχ εκθαλίζε σο ξντφλ εμειίμεσο ζέ άνν ηφν α άφ εεί, δά ησλ ανγφλσλ ηο αιψε ζ νιφιξ ηήλ γ. Οί αφγνλν απηνί έδαθνξνννυλην αλαιφγσο ησλ ζπλψλ α έηζ ξνέπςαλ νί θπιέο. Δίλα ή εσξία ηο Μονογενέσεως, αηά ηήλ ννία φιν νί άλξσν α νί  θπιέο ηνπο, αηάγνληα άφ έλα α κνλαδφ αξρφ ηχν. Οί κεηαμχ ηνπο δαθνξέο είλα δεπηεξεχνπζεο, νθειφκελεο ζηήλ έί -δξαζ εμσηεξψλ αίησλ. "Αξα ή νηίο ηνχ αλξψνπ είλα κία: αί ηήλ ηννεηνχλ ζηήλ "Αθξή ή ζηήλ Κ. "Αζία. Ή κνλνγέλεζο, ζπλεάγεηα ηήλ αξαδνρή κάο κνλαδήο θπινγελεηήο ζεξάο διαδή ηφλ μο- νουλετισμό. Βξίζσ ηήλ δέα απηήλ εμφρσο άινγ: α) έλ βιέσ γαηί ή άλξσνγνλία ξέε λά ζπληειέζε ζέ έλα κφλν ζκείν ηνχ ιαλήη. β) έλ αληιακβάλνκα ψο άφ απηφ ηφ ζκείν, νί  ξσηάλξσν κφξεζαλ λ" αισνχλ ζ" νιφιξν ηφλ ιαλήη, πεξδψληαο δπζνιίεο αλπέξβιηεο. 2 γ) έλ αηαλνψ γαηί ά ηφ έαλαλ απηφ. δ) έλ κνξψ λά αηαιάβσ γαηί αί ψο νί "ίδν άλξσν ά γίλνληαλ βακαίσο ίηξλν, ιεπνί, έξπξφδεξκν. Οί καχξν κνξεί  ά είλα ηέηνν έμ' αίηαο ηνχ ιίνπ αί άο δερνχκε φη  θάλνληαο ζηήλ Δπξψ άζξζαλ. Γαηί  φκσο ζηήλ Άσ-Αλαηνιή λά - ηξλήζνπλ αί ζηήλ Ακεξή λά ν 1 ίζνπλ αί ζηφ Πακίξ λά... αζξίζνπλ;

- Πώρ

έπαζε ό ικάνπυορ άό ηιρ εκβολέρ ηού Νείλος, ού ηόηε βπίζκονηαν ζηό Άζζοςάν ή καί νοηιόηεπα, ζηήν Εςπώ;  Καηείσε ηήν ναςγική καί ηήν ναςζιλοΐα: ■' Λένε όηι ηό Παμίπ ήπξε ή κοιηίρ ηήρ λεςκήρ θςλήρ εειδή αςηό δέν καλύθκε άό αγεηώνερ καί είσε ήιο κλίμα. Όμυρ ή Αίγαιίρ είζρ δέν καλύθκε άό άγοςρ και είσε ιόηεπο κλίμα, συπίρ ηό ειονέκημα ηού ςτομέηπος ηυν 4.000 μ. Έί λέον, ποζθέπεηαι αείπυρ καλύηεπα υρ κέν-ηπον εξαλώζευρ. 1

"Αληέησο, ή ινγή α ή αξαηήξζο. νδγνχλ ζηήλ αξαδνρή ηο Πνιπγελέζεσο. Κάη' απηήλ, ν κεηαμχ ησλ κεγάισλ αλξσίλσλ νκάδσλ δαθνξέο είλα βαζέο 4 α εγγελείο. Ο  θπιέο αληζηνρνχλ ζέ δαθνξεηνχο αξρνχο ηχνπο. "Άξα πάξρνπλ δάθνξεο θπινγελεηέο ζεξέο (νιπθπιεηζκφο). Ο νηίδεο ηνχ άλξνφνπ είλα  ηνπιάρζηνλ φζεο α νί βαζέο θπιέο, αλφηαηα εξζζφηεξεο.  Ή Όξνγέλεζο "Αλ φκσο είλα έηζ. ηφηε ψο αληνχ νί άλξσν  εμειίρζαλ ξνο ηήλ ίδα γελή αηεχπλζ; Τήλ άάληζ  έδσζε φ Ιηαιφο βνιφγνο Νη. Ρφα κέ βάζλ ηήλ 'Αξζηνηειήλ αξρήλ ηο Δληειέρεαο αηά ηήλ ννίαλ άε φλ αηαηείλε ξφο ηήλ φι oιήξσζίλ ηνπ (ηχ βαιαλίδ    λά γίλ βαιαλδά, ηφ βξέθνο έλήιμ .ν..). Καη" απηφλ, ηχ εμειηφ κέιινλ άε είδνπο βξίζεηα «έλ δπλάκε» ζηχλ γνλφηπν ηνπ. Κάνα ζηγκή ή ζνξξνία ηνχ γνλφηπνπ δαηαξάζζεηα, νφηε ηφ είδνο δρνηνκείηα ζέ δχν είδ α  απηφ ζπλερίεηα έσο φηνπ ηφ ετδνο ανηήζε ζηαεξφηηα ή εμαθαλζεί. "Η έμέιμο είλα χνρξεσηή, ζπλερήο, νιπγελεηή! . Τήλ άάληζ νινιήξσζε φ Χάαε (1893) κέ ηήλ εσξία ηο Οξνγελέζεσο. Κάη" απηήλ, άε είδνο άπιππεΐ εμειηή νξεία ξπζαλαηπιζκέλλ ξφο φξζκέλλ αηεχπλζ. ι. Κάε ετδνο αηαηεί -

 4

Οί θςλέρ δέν διαθέποςν μόνον ώρ  πόρ ηό σπώμα ηρ  έιδεπμίδορ. αλλά διακπίνονηαι αό ένα ζύνολο ζυμαηικών, τςσικών καί νεςμαηικών διαθοπών. Τέηοιερ είναι ηό ζσήμα ηοϋ κπανίος και ηος ποζώος, ηο ανάζημα, ή διάλαζιρ. ή ςκνόηρ καί ηό είδορ ηρ ηπισοθςίαρ, ή συπηικόηρ ηών νεςμόνυν, ό μεηαβολιζμόρ, ο πςμόρ ηών καπδιακών αλμών, ή ηασύηρ ηρ αναηύξευρ, ό σπόνορ εμθανίζευρ ηρ ήβρ. ή γονιμοηρ. ή όξύηρ ηών αιζήζευν, οί ίδπυοιοί αδένερ, ηό   πώμα ηρ έιδεπμίδορ. ή νεςμαηικύηρ. ή καλλιηεσνική διάεζιρ. 2

 λε ξνο ηήλ «ηειείωζ» ηνπ. Οί θπιέο ινόλ ήζαλ έμ' άξρο ρωξζηέο, ξνϊόληα αξαιιήιωλ εμειηώλ δεξγαζώλ. Καί άε κία ηνπο εεηάε άηλν-εδώο, άό ηήλ νηίδα ηο, δκνπξγώληαο ηόλ δό ηο ρώξν. Απηνί, αξά ηίο κεηαλήζεο ιπζκώλ αξέκελαλ βαζώο ακεηάβιην. Οί εύξωδείο, νί κνγγνινεδεΐο, νί λεγξνεδείο, νί  έξπξόδεξκν αξακέλνπλ ζηνπο αξρνύο ρώξνπο ηνπο Δπξώ, Άω Αζία, Αθξή, Ακεξή. Τίνηε ανιύηωο δέλ δείρλε δη νί ξωηάλξων αλήνπλ ζέ κία κόλνλ άό ηίο θπιέο, είραλ κία νηίδα αί άό έεΐ αιώαλ ζ'όιόιξ ηήλ πδξόγεν. Μία ηέηνα ύόεζο ξνζόηε  ζηό θπζώο αί ινγώο αδύλαην. "Αλ ινόλ άε θπιή έρε ηήλ νηίδα ηο ά ξέε    λά ηήλ αλαηήζνπκε, βαζόκελν ζέ αλξωνινγά αί  αξρανινγά επξήκαηα, ζηίο αξαδόζεο, ζηίο γιωζζέο ζπγγέλεεο αί ζηά δεδνκέλα ηήο γεωθπζήο. Καί απηό έερεξώ γά ηήλ θπιή ηώλ Δύξωδώλ.  Ή εποχή τών παγετώνων Η ενρή ηώλ αγεηώλωλ άξρζε ξίλ άό 700.000 έη αί δαξίλεηα ζέ ηέζζεξο εξόδνπο κεηαμύ ηώλ ννίωλ κεζνιαβνύλ «κεζναγεηώδεο» εξίνδν. Ή α' εξίνδνο δήξεζε 100.000 ρξόλα. Ή β' άξρζε ξίλ άό 500.000 ρξόλα αί έιμε ξίλ άό 400.000 έη. Ή γ', άξρζε ξίλ άό 250.000 αί έιμε ξίλ άό 150.000 ρξόλα. Ή ηεηάξη, ή Βούρμιος, άξρζε ξίλ άό 120.000 ρξόλα (αη' άιινπο ξίλ άό 100.000 ή αί ιγόηεξα) αί άξρζε λά ιήγ ξίλ άό 25.000 ρξόλα κέ νξύθωζ ηήο ηήμεωο ηώλ άγωλ ξίλ 15-20.000 ρξόλα. Καηά ηήλ Βνύξκν ενρή, ή Δπξώ, αιύθε άό άγνπο, έηνο άό ηά λόηα ηκήκαηα ηο. Δνκέλωο, όννο ιπζκόο πήξρε, εξνξίζε αί ε-

1

ξέεζε ζέ αηάζηαζ αλάινγ ξόο ηωλ ζκεξλώλ  Έζκώωλ. 5 •   Ή δεξγαζία ηο ηήμεωο ηωλ άγωλ άξρζε ξίλ άό 25.000 ρξόλα α δήξεζε αξεηέο ριεηίεο. Τνπο άγνπο αληαζηνύζαλ έι, ιίκλεο, εηεηακέλα δαδαιώδ νηάκα ζπζηήκαηα, πλή βιά -ζηζο, δάζ αδαέξαζηα. Απηά ώο ηό 7-8.000 .Χ. νόηε ό άλξωνο άξρζε λά αλαηά ηήλ ήεξν. Όξ-κώκελνο άό νπ; Φπζά άό ηά   λνηόηεξα ηκήκαηα ηο. όη μόνον εεί κνξνύζαλ λά   πάξρνπλ αμόινγεο αλξώλεο νλόηηεο αί λά αλαηπρνύλ νιηζηώο. • Παξά ηαϋηα: Σηήλ Δπξώ βξέαλ ϊρλ ξνϊζηνξώλ «ν ιηζκώλ όωο ό Ώξλάνο (32.000 έη), ό Σνινπ -ηξαΐνο (20.000), ό Μαγδαιλαίνο (16.000) α ό Ά -ιαίνο (12.000). Σηό Λπζζά αί ζηό Μνληλά -Λα-ζό ηο Γαιιίαο νί ζιανγξαθίεο πνινγίζαλ γύξω ζηό 9.000 .Χ. αί αη' άιινπο 15 -20.000 εηώλ! Οί δαθνξέο ζηο εηκήζεο δείρλνπλ ηήλ αβεβαόηηα ηώλ ρξνλώλ ξνζδνξζκώλ, δόη νί βξαρνγξαθίεο, ηά έηξλα εξγαιεία .ι. δέλ ρξνλνκεηξνύληα (ό άλξααο 14 άθνξα κόλνλ ζηίο νξγαλέο νπζίεο). έλ ανιείεηα ινόλ νξζκέλα λά είλα έξγα αλξώωλ νύ έζαλ ξίλ άό ηήλ Βνύξκν, ελώ άιια λά ξνέξρνληα άό ηήλ ενρή νύ νί άγν πνρω ξνύζαλ αί νί άλξων αιώλνληαλ. («Μαγδαι - λαΐνο»,« Άιαΐνο»). Σηήλ Δπξώ αί Β. Ακεξή, ηό ιίκα ήξε ηά ζκεξλά ραξαηξζηά ηνπ γύξω ζηό 7 -8.000 .Χ. Έγλε εξκόηεξν αί κεγάιεο εηάζεο νύ ήζαλ α -

1

Οί αγεηώνερ ού ενέζκταν μέ ηήν Βούπμιο επίοδο, εφναι ή ιανόηεπ ή ή κςπιόηεπ αιηία ηρ αόηομρ εξαθανίζευρ ηος εανηεπνηαλίος άνπυος, ό όοιορ ώρ πίν άό 100.000 επίος σπόνια κςπιαπσούζε ζηήν κενηπική καί βόπεια  Ευρώπη.

2

ιπκκέλεο κέ άγνπο άξρζαλ λ αειεπεξώλνληα γά θπηά, ώα, αλξώνπο. Αληέησο, θαίλεηα δη αηά ηήλ Ιδα ενρή, ζέ κεγάια ηκήκαηα ηο Αζίαο, ηό ιίκα ρεξνηέξεπζε. Γύξσ ζηό 9.500 .Χ., ηό Πακίξ άγσζε, αλώο αό κία αόηνκ άλύςσζ ηνπ θιννύ ηο γο ή ννία ίζσο ζπλδέεηα κέ ηνλ αηανληζκό ηο Αηιαληίδνο. Απηό εμγεί α ηόλ αθλίδν άλαην ηώλ κακνύ νύ βξέαλ ζηήλ Σβξία, (ή έμέηα-ζο κέ άλξαα - 14 ηνύο έδσζε ιία 12.000 εηώλ άξα άκε ζηό 10.000 .Χ. νύ ζπκίηε κέ ηό 9.564 .Χ. ηο αηαζηξνθήο ηήο Αηιαληίδνο.)   Σςμέπαζμα: Αθού ή Εςπώ ήηαν αγυμέν, ή άνάκηζίρ ηρ αό ηον άνπυο ήηαν εθικηή μόνον μέ αθεηπία ηα νόηια ημήμαηα ηρ, αςηά ού δέν είσαν καηακαλύτει οι αγεηώνερ.   Επώημα: Υήπσαν ηέηοιερ επιοσέρ ζη νόηια  Εςπώ;  Ή Αιγαιίς "Οηαλ άξρζε ηό ηέινο ηήο αγεηώδνπο εξόδνπ, νί  νξκνί νύ ρσξίνπλ ηήλ Δπξώ άό ηήλ Αθξή α  ηήλ Αζία, δέλ πήξραλ - ήζαλ ζηεξέο. Δίζο, Ιηαιία 6 Σειία - Τπλζία, ήζαλ ελσκέλεο. Σηήλ έζ ηήο Μεζνγείνπ, πήξραλ δύν ρσξζηέο άιαζζεο, κία ζηήλ δπηή α κία ζηήλ αλαηνιή Μεζόγεν. Ό κεγαιύηεξνο ελαίνο, ειεύεξνο άό άγνπο ρεξζαίνο ρώξνο ζηήλ Δπξώ, ήηαλ ή Αγαίο ρώξα. Άξρε δπηώο ηώλ Ινλίσλ (νύ δέλ ήζαλ λζά), άιπηε ηήλ Διιάδα, ηό Αγαίν (νύ δέλ ήηαλ άιαζζα), ηήλ Μ. 'Αζία, ηήλ Κξήη, ηήλ Κύξν α έθαλε σο ηήλ Σπξία. Τήλ Αγαίδα ή Αίγίδα δέζρε ό Αγαίνο νηακόο νύ εξρόηαλ άό ηόλ ζκεξλό Δύμελν (ό Βόζνξνο, ή Πξννληίο α ό Διιήζνληνο * Τό γράυει ό Στράβων (Γ50.4) και ή σύγχρονη γεωλογία τόν επιβεβαίωσε. 1

ήζαλ ηκήκαηα ηο νίηο ηνπ), δέξξεε ηήλ κεγάι εδάδα κεηαμύ Διιάδνο - Μ. "Αζίαο, ζρκάηε κία ιίκλ αλαηνιώο ηο Δπβνίαο α ρπλόηαλ ζηλ αλαηνιή ιεζηή άιαζζα λνηνδπηόο α λνηναλαηνιήο ηο Κξήηο. Σηήλ ίδα άιαζζα ρπλόηαλ α ό Νείινο, ό ννίνο δελ είρε αόκ ζρκαηίζε ην έιηα ηνπ α νί εβνιέο ηνπ βξίζνληαλ, ζηήλ άλσ Αίγπην αώο α ό "Αδξαηόο νηακόο, νύ έμέ-βαιιε άνπ βνξενδπηήο ηο Κέξπξαο. Ή Αγαίο είρε ήν ιίκα, άθνλα λεξά, αμόινγεο εδλέο εηάζεο. Άλ πήξραλ εεί άλξσν ά εμειίζζνληαλ. Κα ά' απηήλ ' άξραλ ηήλ αηάηζο ή άλάη-ζ ησλ ρσξώλ νύ αειεπέξσλε ή ηήμο ησλ άγσλ. Άπάνηζις ζηο ηεθέν ερώημα:   Κοιηίρ ηος Ες πυαίος ά μοπούζε να είναι ή Α Ιγαιίρ. Όοηε, ποκύηει ηο εόμενο. Ερώημα: Υήπξαν άνπυοι ζηήν Α ίγαιίδα;  Ό Αρτάνθρωπος ης Αίγαιίδος • Τν 1959 άξρζε ή έμεξεύλζο ηνύ ζιαίνπ ησλ Πεηξαιώλσλ ζηήλ Χαιδή. Τν 1964, ό Γεξκαλόο αγηήο Δ. Μξάτηγεξ, αλανίλσζε ζην 7° δελέο ζπλέδξν αλξσνινγώλ α ελνινγώλ εζηκώλ, ζηή Μόζρα, δη ζην ζήιαν βξέε ξαλίν 50-70.000 εηώλ. • Οί έξεπλεο ζπλερίζαλ α έθεξαλ ζην θώο εξγαιεία, ίρλ θσηάο αί ξαλίν Πξώκνπ Έκ -θξνλνο Άλξσνπ (Pro Homo Sapiens) ιίαο 400-500.000 εηώλ. δ απηόο ό άλξσνο, ρξζκνννύζε ηήλ θσηά αί είρε ιίλα εξγαιεία αώο α καραίξα άό βσμίη. • Σην ίδν ζήιαν κέ κεηαγελέζηεξεο έξεπλεο βξέαλ δύν αλξώλν ζειεηνί  800.000 εηώλ! ('Α- λανίλσζο 'Αρ. Ποσλιανού, Μάτνο 1981).   Ό 'Αξ. Πνπ-ιαλόο βάθηζε ηνλ άηνν ηώλ Πεηξαιώλσλ Αξράλ ξσν αί ξόεηα γά ηνλ αξραόηεξν επξεέληα

2

Ό Ίάπων πυρηνικός φυσικός Μοτόγι Ίκέγια μέ την μέθοδο της στροφορμής των ηλεκτρονίων έδωσε στον Αρχάνθρωπο ηλικ ία 750.000 ετών (« Άνθρωπος» ος 12 τόμ.). Τό κρανίο του Αρχανθρώπου είναι 209 χιλ. όσο και των σημερινών κατοίκων της περιοχής. (Ά . Πουλιανός συνέντευξις πρός περ. «Δαυλός» Φεβρ. 1995). Ό αρχάνθρωπος κατά τόν ανθρωπολόγο Ά. Πουλιανό, είναι άσχετος πρός τόν Ροδεσιανό και κάθε

33

34

35

36

37

38

39

δ) Ή Μεηαιινπξγία ΢ηήλ Θξά, ζηλ Κξήη, ζηήλ Ραθήλα Αηηήο, επξήκαηα ηο δ'-γ' .Χ. ριεηίαο είνπλ ύη  ενρή ηνπ ραινύ, γα ηήλ Δύξνό α αλώο γά νιόιξν ηόλ όζκν, άξρζε ζην Αγαίν. (C. RENFREW «The Emergence of Civilization » London 1972 α Cambridge Ancient History. I. ΢. 103). ΢ηο ρώξεο ηήο Αξραίαο "Αλαηνιήο δέλ βξέαλ ρπηήξα ραινύ. Βξέε όκν)ο ζηήλ Ραθήλα ηήο "Αηηήο α αλάγεηα  ζηήλ γ' .Χ. ριεηία. Σν αξραόηεξν ράιλν ξάλνο ζηόλ όζκν βξέε ζηλ Κλσζζό (ε' αώλαο .Χ.) α ό αξραόηεξνο ράιλνο ώξααο ζηήλ "Αξγνιίδα (ε')."   ΋ζν γά ηόλ νξείραιν (κίγκα ραινύ - αζζίηεξνπ νύ ιενλεηεί έλαλη ηνύ ραινύ) απηόο ρξζκννήε ξώηα ζηόλ Διιαδό ρ<6ξν α κεηά ζηήλ Αίγπην α ζηίο άιιεο αλεηπγκέλεο ρώξεο ηήο ενρήο. Ο Will Durant (Παγ. Ίζηνξ. Σνύ Πνιηζκνύ) δίλε  ηο εμήο ρξνλνινγίεο γά ηήλ έκθάλζ ηνύ νξείραινπ: • Κξήη: 3.000 .Χ. • Αίγπηνο: 2.800 .Χ. • Σξνία: 2.000 .Χ. ΢ηήλ Cambridge Ancient History αλαθέξνληα  oi ίδεο ρξνλνινγίεο γά ηήλ Σξνία α ηήλ Αίγπην α ξνζηίεηα: «΢ηήλ Κξήη ό νξείραινο εκθαλίζε

" Σηήλ «Ίζ. ηού Έιι. Έλοσς» Έδ. Ά. (Α! 88) σποζηρίεηα όη «ό αιός, ηα άζηεα. ή γραθή, βρέαλ ζηήλ Αλαηοιή, γύρω ζηο 3.000 π.Χ. Έδώ ζηολ Α γααό τώρο δέλ έθαζαλ ούηε κεηά από 1.000. ϊζως ούηε κέ 1.500 τρόλα». "Οκος ζηήλ εποκέλ ζ.89. δαβάοσκε: « Η Χαιοραηία άρτζε ζηήλ Ειιάδα από ηό 2.800 ή 2.700 π.Χ.» α ζηήλ ζ.77 «ο δκοσργοί ηού Χαιοραηοϋ οιηζκού ηής Θεζζαιίας, ήζαλ Έιιλες». Από ηό 3.000 ως ηο 2.800. δελ κεζοιαβούλ βεβαίως 1.000 -1.500 τρόλα. Kai αλ ή αιοραηία ήιε από ηήλ Αλαηοιή, πώς  oi δκοσργοί ης ήζαλ Έιιλες:

1

αόκ λσξίηεξα, ζηλ αξρή ζρεδόλ ησλ Μλσώλ εξόδσλ» δι. ξίλ άύ ην 3.000 .Χ.   ΋ α. ηο άξρ. Θ. ΢πξύππινο (Κα. 29 Ιαλ. 1996) γξάθε: «Μία. άιι ζκαληή αλαάιπς ησλ ηειεπηαίσλ ρξόλσλ εμγεί ηήλ δαίηεξ ζκαζία νύ είρε ή ξντζηνξή Αξαδία ζέ Σερλνινγά εηεύγκαηα. Πξόεηα γα ηο εμαξεηέο εξκπκε-ηαιιππξγέο εγαηαζηάζεο ζηά ρσξά ΢ηελό α Αγσξγίηα ηο Μαληλείαο. Κα ζηο δύν εξην) -ζεο αναιύθαλ κεηαιινπξγνί ιίβαλν. "Ο ζκαληόηεξνο ιίβαλνο ηο κεζνγεαήο ξντζηνξίαο, αεαιύθ ξόζθαηα ζην ηήκα Αιέκ ζηή έζ ΢άιινπ ηο Κνλόηηαο "Αγσξγίησλ. Κνληά ζ απηόλ, βξέαλ ιεηνπξγέο εγαηαζηάζεο κεηαιινπξγίαο, διαδή ιπληήξα, δεμακελέο α  εξγαζηήξα γά ηόλ εκινπηζκό α ηή ηήμ ηνύ κεηαιιεύκαηνο, ό αξβήο ξνζδνξζκόο ηνύ ννίνπ, ά γίλε κέ ηο αλαιύζεο ησλ ζσξίσλ νύ άεαιύ -θζαλ.  Ή κεηαιινπξγή εγαηάζηαζ ησλ "Αγσξγί -ησλ. είλα  ακγώο ξντζηνξή (2.500 -1.700 .Χ.) α είλα ή κνλαδή ξντζηνξή εγαηάζηαζ άύ νιόιξν ηόλ αξραίν όζκν. Απηό δίλε ηό ζηίγκα ηο δαίηεξο ζκαζίαο ηο "Αξαδίαο, ζάλ έληξν κεηαιινπξγήο ηερλνινγίαο ζηήλ αξραόηηα, εξκλεύε  α ηνύο δαίηεξνπο δεζκνύο ηο "Αξαδίαο κέ ηήλ Κύξν, νύ είλα γλσζηή ζαλ «λήζνο ηνύ ραινύ». Γαζηώε είζο, όη  νί ξντζηνξνί Άξ-άδεο εκεηαιιεύνληαλ ηά ιγλησξπρεία Μεγαιν-ύιεσο. » ε) Ή Ναπζινία ΢ην Φξάγρ "Δξκνλίδνο, βξέε όςδαλύο ιίνο νύ κεηαθεξόηαλ έετ άό ηήλ Μήιν, ξίλ άό ΙΟΙ 2.000 ρξόλα. Πνύ ά  όη αηά ηό 10.000 .Χ., ίζσο α αιαόηεξα, ζηό Αγαίν είραλ ιαηνκεία, εκόξν α λαπζινία. ΋ Colin Renfrew, ραξαηξίε ηήλ

2

δζ.ίζη(νζλ απηήλ «ζπληαξαηή» («Δκφξν α Σερλή  Έοεδίεπζο - Νενιή Διιάο» έδ. ΔΣΔ. 1973 ζ. 180). Π φ ζπληξηνί εδνί, ηννεηνχλ ηήλ άλά -ηπμ ηο   λαπζινΐαο ησλ Αγαίσλ, ζηήλ ! .Χ. ριεηία (Τ. Jacobson: «17.000 years ofGreek Prehistory» ζην « Scientific American» 234/1976).

To γεγνλφο είλα φη νί άηνν ηνπ Αγαίνπ ετλα νί ξψην  Δπξσαίν (ίζσο α άλξσν γελψο) νχ αλαηχζζνπλ ηήλ αιαζζνιν'ία. Πξνθαλψο είλα ν εθεπξέηεο ηο. ΢" απηφ σήαλ άχ ηο αλάγεο γά ενλσλία α αληαιιαγέο νχ δκνπξγήαλ κέ ηήλ αηαβχζ ηο Αίγαίδνο. νφηε νί άνκνλσέληεο ζηά λζά άηνν υνρξεσαλ λά ζηξαθνχλ ξνο ηήλ αηάηζ ηήο άιαζζαο. Καηά ηφλ φδσξν (Δ 60). νί ξψην νχ ηειεννίζαλ ηήλ   λαπζινία, λαπγψληαο κεγάια αξάβα, ήζαλ χ Μάαξ αφ ηήλ Ρφδν α νί αδειθνί ηνπ. Παλάξραεο ικελέο εγαηαζηάζεο έεζκάλ-αλ ζηνλ Μαξαψλα, ζηήλ Νάμν. ζηήλ Άλδξν, ζηήλ ήιν. Δθεπξέηο ηψλ νιεκψλ ινίσλ εεσξείην φ Ατγσλ ή Αγαίσλ, βαζιεχο ηψλ Αγψλ (Λίκλ Δπβνίαο) νχ πξάξρζε ζ'φιν ηφ Αγαίν, ζηφ φνν έδσζε ηχ φλνκα ηνπ α ήηαλ ηφζν αιαφο, ψζηε λά θέξεηα σο πίνο ηνχ Οπξαλνχ α ηήο Γαίαο. Ό Δπζηάνο ζηά ζρφια ηνπ έί ηήο "Ιιάδνο (Α 397) γξάθε φη χ Ατγσλ έδξαζε 12 ξφ ηνχ Μίλσνο. ΢έ ζπλδπαζκφ α κέ άιια ζηνρεία ζπλάγεηα φη  ή αιαζζνξαηνξία ηνχ Ατγσλνο. ά ξέε λά ηννεηεί ζηήλ δ! ή ε! .Χ. ριεηία.  Όσο αλέθεξα, φ νξείραινο ξσηνεκθαλίεηα ζηήλ Κξήη. ΢ηήλ κεγαιφλζν φκσο δέλ πάξρνπλ νχηε ραιφο, νχηε αζζίηεξνο. Σνλ ραιφ ηφλ έθεξλαλ

Καββαδίαρ, ανάγοςν ηήν έξοδο ηήρ Κπήηρ  αό ηήν ποϊζηοπία ζηήν ζη! .Χ. σιλιεηία. Πιζηεύω όηι είναι απκεηέρ  ιλιεηίερ αλαιόηεπ.   Evans. Glot.  Π.

1

αφ ηήλ Κχξν, ηνλ αζζίηεξν αφ ηήλ Β.. Ιηαιία, ηλ Ιζαλία α  ηο «Καζζηεξίδεο λήζνπο» δι. ηά Βξεηαλλά λζά. ΢πλεψο, ήδ αηά ηήλ δ! .Χ. ριεηία νί Κξήηεο ηαμίδεπαλ ζ χι ηήλ Μεζφγεν (αφ ηο Λαξίππο Νήζνπο ηνπ Σπξξλνχ έθεξλαλ ιαξίη ιίν) 13 α ζηχλ "Αηιαληφ. ζη) Γξαθή - Μνπζή Σν αξραφηεξν γξαηφ είκελν ζ φιν ηνλ φζκν, είλα κία εγξαθή, ζέ μχιλ λαίδα, νχ βξέε ζηφλ ικλαίν νζκφ ηνχ ζινχ Καζηνξάο. Σφ μχιν είρε ζπληξεί, ακκέλν ζηήλ ίιχ ηο ιίκλο. Μέ ηνλ άλξαα C-14 ρξνλνινγήε ζην 5.250 .Χ. Πξφεηα γά ξψκ Διιλή γξαθή νχ ζπγγελεχε κέ ηήλ Γξακκή Α. Οί αλαζαθέο ηνχ Γ. Χνπξκνπάδ έδεμαλ φη ζηφ ζιφ. αηά ηή ζη! .Χ. ριεηία, πήξρε νξγαλσκέλνο νιηζκφο. Οί  άηνν ηνχ νζκνχ, έθαλαλ ηο 5.000, νχζαλ αζθαιείο ζέ ικλαίεο αηνίεο, αιίεπαλ, πλγνχζαλ α αιιεξγνχζαλ ηήλ γή (βξέαλ ανισκέλν ζφξν αιιεξγνχκελσλ θπηψλ). Δίραλ εμειγκέλα εξγαιεία α φια, ζηήλ αηαζεπή ησλ ννίσλ, ρξζκνννχζαλ α χςδαλχ νχ εξρφηαλ άχ ηήλ Μήιν - άξα ζηήλ "Διιάδα ηήο ζη! .Χ. ριεηίαο πήξρε αλεηπγκέλν λαπηφ α  ρεξζαίν εκφξν.   Ό Καιιίκαρνο νγέλο (εξ. «απιφο» 147/ 1994) βαζφκελνο ζηήλ Γξακκή Α έαλε κία ξψη ξνζάεα αλαγλψζεσο ηο εγξαθήο νχ ανηειείηα άχ δέα ζεξέο γξακκάησλ α έδσζε ηχ έμο είκελν: «΢ηχλ Κάζηνξα ηήο Θεζξσηίαο ιίκλο ηήο χζο (ή ησλ δχν ικλψλ) ηχλ ήξσα».

'·' Βλέε ζηο βιβλίο μος ·< Ή Πποϊζηοπική Έράλωζιρ ηων Α ϊγαι'ων» ηύ β 'αςηήρ ηήρ ζειπάρ. 2

α Ρόδνο. ΢ηλ Φπιασηή ηο Μήινπ εηόο αό ηνλ νζκό, βξέαλ α ζηνρεία νύ ανδελύνπλ ύη αό εεί γλόηαλ εμαγσγή εξγαιείσλ αό όςαλύ ιίν ζηλ Αίγπην, ξίλ αό ηό 3.400 .Υ. ΢ηλ Ρόδν. επξήκαηα ζηνλ Αζώκαην, ζηλ  Ίαιπζζό. αί ζηλ Κάκξν, δείρλνπλ ύη ό νιηζκόο ηο ήηαλ όκννο κέ εείλνλ ηνύ β. Αγαίνπ. Πξντόληα άό ηήλ «ξντ ζηνξή» Ρόδν βξέαλ ζηλ ελδνρώξα ηο Μ. "Αζίαο. • Αιιά αί ζηήλ Κεθαιιλία α ζηήλ Λεπάδα πάξρνπλ αλάινγα επξήκαηα. "Δδώ, ηό αιάζζν εκόξν ά ξέε λα ήηαλ ζηξακκέλν ξόο ηήλ ύζ (΢ειία. Ιηαιία. Έηξνπξία). ΢' όινπο ηνύο νζκνύο πήξραλ αινθηαγκέλα ιόηζηα ηξαά ζπγξνηήκαηα. Οί άηνν έρπλαλ κεηαιιεύκαηα αί αηαζεύααλ αληείκελα άό ραιό, κόιπβδν, όςαλύ. "Ο αγηήο ηο αξρανινγίαο ζηό Παλεζηήκν Αλώλ. Γ. Κνξξέο, γξάθνληαο γά ηο αλαζαθέο ζηήλ Μεζζλία, δαζηώλε: «Γίλεηα αηαλνηό ιένλ, ύη ή γ' .Υ. ριεηία ήηαλ εξίνδνο δαηέξαο, ζέ ύιν ηόλ ρώξν ηνύ Αγαίνπ αί ζηήλ Διιαδή εξνρή, ακήο» (Κα. 29 Ιαλ. 1996). Άάληζο: Ό Α φγαίορ ολιηιζμόρ δέν μοπούζε νά θάζει ηόζο γπήγοπα (μέ Ιζηοπικά κπιηήπια) ζέ ηόζο ςτλά είεδα. Άπα ζςμεπαίνεηαι, όηι όηαν βςίζηκε ή Αφγαιίρ. διέεηε ήδ ςτλό ολιηιζμό, ηόν όοιον κλπονόμζαν οί  διαζυένηερ κάηοικοι ηρ. ού αθού ζςνήλαν άό ηό λήγμα, ηόν ανόπυζαν, ηόν ζςνέσιζαν και ηόν ανέηςξαν. Δξώηκα: Πόηε καί γιαηί βςίζηκε ή Α'ιγαιίρ:

 Ή βύθισις της Αιγαιίδος Μέ ηήλ ηήμ ησλ άγσλ, ή ζηάκ ησλ σεαλώλ αλέβε. Ή Βξεηαλλία αί ή "Ιξιαλδία έγλαλ λζά, ζρκαηίζε ή Βόξενο Θάιαζζα κέ ηήλ ννία έλώ -

1

ε ή Βαιηή ιίκλ α ηά λεξά ηνπ Αηιαληνί), αλνίγνληαο ηόλ νξκό νύ ρώξε ηλ Δπξώ, αό ηήλ "Αθξή, ζρκάηζαλ ηήλ Μεζόγεν, ηήλ Αδξαηή α ην Αγαίν. Μέγα κέξνο ηο Αίγαίδνο αιύθε άύ ηήλ άιαζζα, αλώο αηά ηήλ γ' - δ' .Υ. ριεηία. Σόηε εξίνπ, ό ράξηο ήξε ηήλ ζκεξλή ηνπ κνξθή, κέ δύν ζκαληέο δαθνξέο: α) έλ είρε αόκ ζρκαηζεί ηό έιηα ηπύ Νείινπ, ζηήλ έζ ηνύ ννίνπ α αόκ λνηόηεξα, αισλόηαλ ή άιαζζα αί  β) Τήξρε κία αιάζζα δίνδνο άύ ηήλ Μεζόγεν ξόοηήλ Δξπξά.16   Ή Αίγαίο δέλ αηανληίζηε αόηνκα, αιιά κέ άξγή γεσινγή δεξγαζία νύ ξάηζε αώλεο, ή ριεηίεο. ΢ηήλ δάξεα αύηο ηήο δεξγαζίαο, ή Μεζόγενο ξνρσξνύζε άό δύν ξήγκαηα κεηαμύ Κξήηο - σδεαλήζνπ αί Κξήηο Πειννλλήζνπ, έλώ ή Μαύξ Θάιαζζα άύ ηύλ Βύζνξν, ηήλ Πξννληίδα αί ηύλ Διιήζνλην, ανινπώληαο ηήλ νίη ηπύ κεγάινπ Αγαίνπ νηακνύ. Έηζ δκνπξγήε ηό Αγαίν. Καώο ηά λεξά αλέβαλαλ, νί άηνν ανζύξνληαλ ζηίο   ύςιύηεξεο εξνρέο αί ζηά λζά νύ ζρκαηίνληαλ. Καί  θπζά, γά λά ενλσλνύλ αί λά ζπλαιιάζζνληα κεηαμύ ηνπο εθεύξαλ, άλ ήδ δέλ ηήλ ήμεξαλ, ηήλ λαπζινία αί  άλησο ηήλ αλέηπμαλ. Καί ύσο ήηαλ έύκελν γά αλξώνπο νύ δέεηαλ ινία, ύια, εξγαιεία αί ηαπηνρξύλσο ήζαλ αλαγαζκέλν λά νύλ ζέ ζηελύ αί άγνλν ρώξν, άξρζαλ λά εεηείλνληα ξύο άε δπλαηή α-ηεύπλζ αί λά αηαιακβάλνπλ ηνπο ελνύο ή αξαναηνκέλνπο ρώξνπο. ηζ άξρζε ή έέηαζίο

 Α αςηήν ηήν δίοδο ά πέει νά έπαζαν οί Α ίγαφοι γιά νά γοςν ζηόν Ινδικό καί ζηον Ειπνικό. Βλέε βιβλίο μος « Ή  ποφζηοπική έξάλυζιρ ηυν Αιγαίυν», ηό β '  ηήρ απούζρ  ζειπάρ. "' 

2

ηνπ όδσξνπ («Ιζηνξή Ββινή Δ. 55 -56) όη ζηλ Ρόδν. ξίλ ηόλ αηαιπζκό ηνύ επαιίσλνο νύζαλ νί  Σειρίλεο. νί όνν ήζαλ νιύ ξνγκέλν ηερλνινγώο. Απηνί ξόβιεςαλ ηνλ αηαιπζκό α εγαηέιεςαλ ηύ λζί  ηνπο («ξπαζαλνπκέλνο ηνλ κέιινληα γίλεζα  αηαιπζκόλ έιεΐλ ηήλ λήζπλ α δαζαξήλα»). Φαίλεηα  όη αηέθπγαλ ζηλ Αίγπην (ή ννία δελ έιήγ νιύ άύ ηόλ αηαιπζκό) δόη ό κύνο αλαθέξε όη ό "Αηίο. άύ ηό γέλνο ησλ Ήιαδσλ ηο Ρόδνπ, ύήξοελ ύ δξπηήο ηο Μέκθδνο α ηο Ηινπόιεσο.  Ή άλάκλζο απηνύ ηνύ νιηζκνύ, ννο α ηνύ ξό ηνύ ξώηνπ αηαιπζκνύ «ράε», δόη όννο νί Αγύην  εξείο είαλ ζηόλ ΢όισλα (Πιάησλνο «Σίκανο» Γ. «Κξηίαο»), νί Έιιλεο αγλννύλ ηήλ αιαόηεξ ζηνξία ηνπο αξβώο έμ' αηίαο ησλ αηαιπζκώλ. ''' • Μία ηξίη αηαζηξνθή ξνμελήε αό ηό θαίζηεν ηήο Θήξαο, ηό ννίν αηά ηο λεόηεξεο έξεπλεο (1995) εμεξξάγ ηύ 1.644 .Χ. Πάλησο απηή δέλ εέθεξε ηό ηέινο ηνύ κλσνύ νιηζκνύ, αθνύ ή ακεξαλή αξρανινγή   πκάο δείζησζε όη άλσ ζηλ θαζηεαή ζηάρη άλεγέξαλ λέα ηίζκαηα ηά όνα εξκώαλ αξγόηεξα, αό άγλσζη αηία. Άάληζο:  Αό ηήλ δ' ή γ'.Φ. ριεηία, ν δαζωέληεο  αό ηήλ βύζ ηήο   Αϊγαίδνο άηνν ηο αξρίνπλ ηήλ νξεία αλαζπγξνηήζεωο ηνϋ νιηζκνύ ηνπο. Υθίζηαληα έλα ηξνκεξό αηαιπζκό

λ

  Απηνί νί δύν αηαιπζκνί είλα άζρεην ξνο ηόλ αηαιπζκό ηήο Π. Δαήο, όνπ εξγξάθεηα κέ πεξβνιέο κία ζρεηώο εξνξζκέλ ικκύξα νύ ζπλέβ ζέ κεηαγελέζηεξ ενρή ζηήλ Μεζννηακία. Σηόλ «βαζιό αηά νγν» ηωλ Σνπκεξίωλ, αλαθέξεηα όη ό αηαιπζκόο απηόο, ζπλέβ εί βαζιέωο Ούκαξ - Τνύη ηνπ. ό όννο ηννεηεί ηα γύξω ζηό 2.600 .Φ. 1

γύξω ζην 9.600 . Φ. α κία αηαζηξνθή ηό 1.644 . Φ. Ή  δεύηεξ δέλ πήξμε ανξζηή. ^Δξ<6ηκα:   Πώο ανδελύεηα όη ν Αγαίν άι(όαλ ζ όι ηήλ Επξώ: Ή άάληζο ζ απηό ανηειεί ηό β! εθάιαν ηνλ αξόληνο ββιίνπ, κέ ηόλ ηίηιν « Ή γέλλζο ηο Επξώο».

2

Β’ Η ΓΕΝΝΗ΢Ι΢ ΣΗ΢ ΕΤΡΩΠΗ΢ "Εξελικτική πορεία Οί κάτοικοι τησ "Ελληνικήσ καί τήσ Μικραςιατικήσ Χερςονήςου καί τών γύρο) νηςιών, προπορευόμενοι  κατά χιλιάδεσ χρόνια από τήν υπόλοιπη Εύ-ροόπη. ςυνεχίζουν φυςιολογικώσ τήν εξελικτική τουσ πορεία. 2" • ' Αναπτύςςουν τήν τελειότερη γλώςςα τού κόςμου. • "Εφευρίςκουν ςυςτήματα γραφήσ: Σό εικονο γραφικό (γ ' π.Χ. χιλιετία), τα Γραμμικά Α καί Β (1.750 καί 1.500 π.Χ. άντιςτοίχο)σ) ςτήν Κρήτη, τό Μυκηναΰκό, τύ ςυλλαβικό ςτήν Κύπρο (2.000 π.Χ.;) τό κυπριακό αλφάβητο (1.500 π.Χ.) τά φοίνικα (ιε'-ιγ' π.Χ. αιώνασ). λα αυτά τά ςυςτήματα γραφήσ είναι τήσ Ελληνικήσ  γλώςςασ. (CHADWICK J. «Γραμμική Β!, ή πρώτη ελληνική  γραφή» 1962 καί GEORGIEV VL

  ΢τήν « [ςτ. Σού Ελλ. Έθνουσ» τήσ έκδ. Αθηνών (Α! 89) γράφεται «ενώ ή Ανατολή ίχναπτύςςεται. τό Αιγαίο παραμένει ςέ «νεολιθική κατάςταςη» καί «ό νέοσ τρόποσ ζωήσ (άπό τήν νατολή ερχόμενοσ) παίρνει ναυτική κατεύθυνςη. Πάντωσ «οι εξελίξεισ τήσ Χαλκοκρατίασ ςτήν Ελλάδα είναι περιθωριακέσ». Όμωσ τί είδουσ «νεολιθική κατάςταςη» είναι αυτή πού ςυνδυάζεται μέ ναυςιπλοία, ορυχεία, εμπόριο: Πώσ ή αλκοκρατία ςτό Α ίγαίο είναι «περιθωριακή» όταν έχουμε τά  αρχαιότερα χυτήρια τού κόςμου ςτήν Αρκαδία καί ςτην Ραφήνα, τά παγκοςμίωσ παλαιότερα χαλκά ευρήματα ςτήν Θράκη, τήν έφεύρεςι τού ορείχαλκου ςτήν Κρήτη, τό αρχαιότερο χαλκό κράνοσ ςτήν Αργολίδα καί τόν αρχαιότερο αλκό θώρακα ςτήν Κρήτη: Καί πώσ οί μή -ναυτικοί Ανατολίτεσ έδωςαν «ναυτική κατεύθννςιρ> ςτόν πολιτιςμό πού υποτίθεται εξήγαγαν ςτό Αιγαίο: Καί πώσ τόν εξήγαγαν μ ή ύντεσ ναυτικοί: -'" 

53

«Les deux langues des inscriptions Cretoises en linéaire A!» Sofia 1963). • To 1.600 π.Χ. (ώςοισ και παλαιϐτερα) εμφανύζονται  o  Ϗ "Ορφικού μϋ πλόθοσ αςτρονομικν, κοςμολογικν   γεωγραφικν γνςεων, ανεπτυγμϋνη πούηςι  21. πύςτι  ςτην αθαναςύα τησ ψυχόσ και ςτϐν μονοθεώςμϐ. Αυτϊ, ελϊχιςτο ιςτορικσ χρϐνο μετϊ ϊπϐ τόν υποτιθϋμενη ϊφιξι τν Ελληνικν - Ινδοευρωπαώκν φϑλων (1.900 π.Χ.). ποϑ υποτύθεται ϐτι κατϋςτρεφαν τϊ πϊντα. Τόν ύδια εποχό, υύ Έλληνεσ, διαπλϋουν τϐν Ατλαντικϐ («ώξεςθ" ϊμ πϋλαγοσ κϋν Άτλαντικϐν ϋκ τοσ ώκωμαι», ρφϋωσ. « Αργοναυτικϊ» ςτ. 1.160-1.188) και φθϊνουν ςϋ «ϊπειρονα γαύαν» ϐπου ού ιθαγενεύσ τουσ ανεφοδιϊζουν ϊλλϊ τοϑσ απαγορεϑουν νϊ προχωρόςουν ςτϐ εςωτερικϐ, διϐτι ςϋ προηγοϑμενη επύςκεψη τουσ τοϑσ εύχαν βλϊψει, (ςτ. 1.189-1.217). Πρύν ϊπϐ τοϑσ Αργοναϑτεσ εύχαν όδη διϊπλευςη τϐν "Ατλαντικϐ πολλϋσ αποςτολϋσ Ελλόνων (τοϑ Ηρακλϋουσ, τοϒ Περςϋωσ κ.α.) και εύχαν εγκαταςτόςει βϊςεισ ςτϐν ωκεανϐ ϊπϐ τισ οπούεσ ό κυριϐτερη όταν ό Ταρτηςς oσ.

Ή έξάπλωσις τών Αιγαίων Οι Αιγαύοι απλνονται ςτόν Ευρπη ακολου θντασ τόν βελτϑοςι τν φυςικν και κλιματικν ςυνθηκν. Τϐ κϊνουν διϊ σηρϊσ και διϊ θαλϊςςησ. Ό πολιτιςμϋνοσ ϊνθρωποσ, ξεκινϊ ϊπϐ τϐ Αιγαύο και  απλνεται βαθμιαύωσ ς " ϑλη τόν Ευρπη. Εύναι μύα

Γνιοςτά ονόματα ποιητών τών χρόνων εκείνων: Ορφεύσ. Μουςαίοσ. Αίνοσ. Εύμολποσ. ί2λήν. ΙΙάμφω. ~ Βλέπε το βιβλίο   μου « Ή Προΰςτορική Έξάπλωςισ τών Αιγαίων» καθώσ και τό κεφάλαιο -ΊΊού ταξίδευςε ό Οδυςςεύσ:» ςτο βιβλίο μου « Έρευνεσ γύρω από τόν Ομηρο» - και τά δύο κυκλοφορούν ςτήν ςειρά «Ο; Ρίζεσ» τών εκδόςεων «ΠΕΛΑ΢ΓΟ΢». 1

λογικό ϑπϐθεςισ. ό οπούα επαληθεϑεται απϐ τϊ ϊν-θριοπυλυγικϊ και αρχαιολογικϊ ευρόματα: • Ο Τςεχοςλοβϊκοσ ανθρωπολϐγοσ J. Jerinek   γρϊφει: «Ό Μεςογειακϐσ ϊνθρωποσ εμφανύζεται... παντοϑ ςτόν Εϑριϑπη... Αυτϐ θα προϒπϋθετε μετακινόςεισ του ς ϐλα τϊ πλϊτη τησ Ευρωπαώκόσ ηπεύρου, πρϊγμα ποϑ εύναι  απύςτευτο.» (Die Rasswngeschichte der Tschechoslowakei ςτϐ Rassengeschichte der Men-scheit. V . 1979). • Η Γερμανύδα ςυνϊδελφοσ του Schwidetzsky   γρϊφει: «Ού Μεςογειακού, ειςβϊλλοντεσ μαζικσ ϊπϐ τόν Βαλκανικό, ϋφεραν τόν γραμμωτό κεραμικό και τόν   γεωργύα ςτόν Κεντρικό Ευρπη» (Rassengeschichte der Menscheit. VI. 1979). • Ό Άγγλοσ C. Renfriew διαπιςτνει τόν ϊφι -ξι των Μεςογειακν ςτϊ Βρεταννικϊ νηςιϊ γϑρω ςτϐ 4.000 π.Χ. (ςτϐ ύδιο). Και  ϐ J.Baker ςυμφωνεύ γιϊ τόν ϊφιξι των Μεςογειακν ςτϊ Βρεταννικϊ νηςιϊ (Race 1974). 23 • Ό Γϊλλοσ αρχαιολϐγοσ J. Capitan υποςτηρύζει ϐτι  τϊ διϊςπαρτα ςτόν Ευρπη μεγαλιθικά κτίσματα εύναι  ϋργα ποϑ οφείλονται στους Αιγαίους,   ό ςτόν ϋπύδραςύ  τουσ. Τϊ τελειϐτερα ϊπ'αϑτϊ τϊ κτύςματα βρύςκονται ςτόν Ελλϊδα: ςτισ Μυκόνεσ, ςτόν Τύρυνθα και ςτον "Ορχομενϐ. Στϐ περύφημο μεγαλιθικϐ κτύςμα Στϐουνχετζ τόσ Αγγλύασ (2.500-1.600 π.Χ) υπϊρχει εγχϊρακτη ϊπεικϐνιςισ Μινωικοϑ εγχειριδύου. • Τόν ϋπϋκταςι τν Μεςογειακν ς ϐλη τόν Ευρπη υπεςτόριξα ν βϊςει ανθρωπολογικν ευρημϊτων, ϐ Σϋρβοσ ανθρωπολϐγοσ Z.Gavrilovic, ϐ Οϑγγροσ I. Kiszely κ.ϊ.

-·' Ό Λιόδιοροσ ΢ικελιώτησ αναφέρει ότι ςτήν Βρεταννία υπήρχε «μεγαλοπρεπέσ τέμενοσ τον Απόλλωνοσ και ιερά πό -  λισ αυτού τον θεού >· (Ιςτορία Β.'). 2

Έξαπλωνόμενοι ςτήν Ευρπη, οι Αιγαίοι φέρνουν μαζί τουσ τήν εποχή του χαλκού. Αυτή. ςτον Αί - γαιακό  χρο άρχιςε κατά τήν δ' π.Χ. χιλιετία (ευρήματα ςτήν βορ. Θράκη (ςτό Ροώςε ςημερινήσ Βουλγαρίασ, του 3.600 π.Χ.). ΢τήν Κεντρική Ευρπη αρχίζει το 2.200 και ςτήν Βόρεια τό 1.500 π.Χ. όταν ςτό Αίγα ίο έχει ήδη άρχίςη ή εποχή του ορειχάλκου (από τό 2.400). "Από τουσ Αιγαίουσ προήλθαν καί οί Άντεσ (Πρωτοςλάβοι) άπό τουσ οποίουσ οί  ςλαυύφω-νοι λαοί. • Ό Γερμανόσ G. Η. Buchholz διαπιςτνει: « Ήδη άπό τήν πριμη εποχή του χαλκού, οί άνθρωποι του Αίγαιακοώ χρου κυριαρχούν ςολη τήν Μεςόγειο» («Aegeische Bronzezeit», 1987). • Ό Raumond Furon   γράφει ότι άπό τήν «Πρωτομινωική περίοδο (2.800-2.400) οί Κρήτεσ φθάνουν ςτήν ΢ικελία καί ςτήν Αδριατική, λίγο αργότερα έχουν εμπορικέσ ανταλλαγέσ μέ όλη τήν Ανατολή, τήν Μεςόγειο, τον Δούναβι καί τήν Βαλτική. Φέρνουν καςςίτερο άπό τήν "Αγγλία, λαζουλίτη άπό τό Αφγανιςτάν, ήλεκτρο άπό τήν Βαλτική. Ή Ιβηρική μυείται ςτον ορείχαλκο κατά τίσ αρχέσ τήσ β! π.Χ. χιλιετίασ άπό Αίγαιάτεσ. "Από τό Αιγαίο ή λατρεία του ήλιου απλθηκε ωσ τήν ΢κανδιναυία. Σό ίδιο ςυνέβη καί μέ τήν λάβρυ, τό Κρητικό ςύμβολο, πού τό βρί ςκουμε ςτή Βόρεια Ιταλία, ςτήν Ιςπανία, ςτήν Βρε -ταννία καί ςτήν ΢κανδιναυία». (Manuel de Préhistoire Generale»). • Ό Gabriel Leroux   γράφει ότι «οί Αίγαιάτεσ έφθαςαν καί άςκηςαν μεγάλη έπίδραςι ςτήν Μάλτα, ςτήν ΢ικελία, ςτήν ΢αρδηνία, ςτισ Βαλεαρίδεσ, ςτισ Ιβηρικέσ ακτέσ». («Les Premières Civilisations de la Mediterranée»). • Ό Gordon Childe   γράφει ότι οί Μυκηναίοι  άςκηςαν μεγάλη θετική έπίδραςι ςτήν Αγγλία, ςτήν Ιρλανδία καί ςτήν Δανία. («From the Prehistory to the History »).

1

• O Jacques Briard αναφέρει έπίδραςι των Αί -  γαιαχν ςτον πολιτιςμό τησ πριμησ εποχήσ του ορειχάλκου ςτό Ούέςςεξ τησ Νότιασ "Αγγλίασ. («L Age du Bronze»). • Ό Jaques Ramin αποφαίνεται ότι oí Κρητεσ έπαιρναν καςςίτερο από τήν Κορνουάλη ήδη από το 2.400 π.Χ. "Επίςησ είχαν ςχέςι μέ τον πολιτιςμό του Ούέςςεξ. («Le Problème des Cassiterides»). • Ό Δ. Δημόπουλοσ (« "Η καταγωγή των Ελλήνων») βαςιζόμενοσ ςτα ςτοιχεία των ξένων ανθρωπολόγων, δίνει  τήν έξησ εικόνα τήσ έπεκτάςεο)σ των «Μεςογειακν» ςτήν Ευρπη. 5.000 π.Χ. πρτεσ διειςδύςεισ ςτήν " Ιταλική Χερςόννηςο. 4.000 π.Χ. άφιξισ ςτήν Γαλλία. 4.500 π.Χ. προθηςισ πρόσ τήν Κεντρική Ευρπη διά τν Μοραβικν Πυλν (= ή δίοδοσ πού ανοίγει ó Μόραβασ πρόσ Γερμανία - Πολωνία). • Σό 1965, ςτο Λεπένςκι  Bip. ςτισ ΢ιδηρέσ Πύλεσ τού Δουνάβεωσ, βρέθηκαν τά ερείπια οικιςμού πού άκμαςε μεταξύ 5.600 και 5.000 π.Χ. "Ις(οσ αύτύ επιτρέπει νά   χρονολογήςουμε κάπωσ ςτήν έπέκταςι τν Αιγαίων πρόσ βορράν. Έξάπλωςισ τού ανθρπου έγινε και άπύ τά νο τιοδυτικά δηλ. άπύ τό Γιβραλτάρ, άπό τούσ Χαμίτεσ. 24 Όμωσ αυτή ή έξάπλωςισ ήταν ςχετικσ περιοριςμένη, διότι  οι Χαμίτεσ ήςαν λιγότερο ανεπτυγμένοι  - τολμηροί  κατακτητικοί άπύ τούσ Αίγαιάτεσ. "Ετςι οί τελευταίοι  απετέλεςαν τον κορμό τήσ ανθρπινησ επεκτάςεωσ ςτήν Ευρπη. Άπάντηςισ ςτο τεθέν ερτημα: Τόν δύδει  Η. G. Wells ςυνοψύζοντασ τύσ διαπιςτύςεισ τών ειδικών τών διαφρων επιςτημών: « Εκεύ λοιπν οι πργονοι   Απ τ Ελληνικ Χαμαιγενόσ ό ϊπ τ Αιγυπτιακ Κϋμ=  μαροσ. Κϋμ ϋλεγαν τόν χώρα τουσ ού Α ύγπτιοι. δηλ. μαρη γό. -ν

2

ηώλ ιεπώλ αλξώωλ αλέηπμαλ ηο ρνλδξνε δείο ηέρλεο ηο  λεωηέξαο αιανιήο, όηαλ ν άλξων ηνύ Νεάληεξηαλι εμανινπνύζαλ λά δάγνπλ ηήλ ζιξή ωή ηνπο ζηήλ άγνλ εξκά ηο αγωκέλο Εύξ(όο. Κα αηά ην δάζηκα δέα εξίνπ ριά-δ \ νλ εηώλ. ελώ ν πλγνί ηώλ ξέλλωλ νύζαλ ζέ αηά-ζηαζ ζηάζκ ζηο ζηέεο ηήο Γαιιίαο, ηο Γεξκαλίαο  α ηήο Ιζαλίαο, ν λνηναλαηνιόηεξν. αηόξωζαλ λά αλαηύμνπλ γεωξγία, λά εμκεξώζνπλ ηόλ ζύιν α ηά ηήλ α άξρζαλ λά κεηαλαζηεύνπλ ξόο βνξξάλ. έθ' όζνλ ηύ ιίκα ηώλ βνξενηέξωλ ηόωλ γλόηαλ όηεξν α ηνύ ζκεξλνύ ηξνόηεξν... Τό έληξνλ άό ηύ ννίν δεδό ϋ ζίηνο ήηαλ άνπ ζηήλ Αλ. Μεζόγεν...  Στις  λνηναλαηνιέο ρώξεο ηνλ αιιέξγζαλ ριάδεο ρξόλα ξίλ αξρίζνπλ λά ηύ άλνπλ ζηίο  εληξνεπξωαϊέο. Οί κεζνγεανί κεηαλάζηεπζαλ αξρώο ζην κέγζην   κέξνο ηήο Επξώο α ηήο δπηήο Αζίαο. Απηνί εξαηνύλ ζηήλ ξώη εξίνδν ηήο ζηνξίαο. Οί βόξεν ιανί αλαθαίλνληα αξγόηεξα. Οί ξώηεο αξρέο ηνύ νιηζκνύ α ή ξώη αιιέξγεα ηήο γήο ζπλεηειέζαλ αλώο εξί ηήλ άλαηνιήλ έείλλ ιίκλλ (ηήο  Μεζνγείνπ). (The Outline of   History).  Κα ηώξα ξνύηε λέν εξώηκα. Ερώημα:  Πννί ήζαλ ν άλξων νύ άό ηό Α ίγαΐν άινίαλ ζηήλ Επξώ α ζέ ηκήκα ηήο Αζίαο:  Ή καηάζηαζις ης Εύρο>πς Μέ ηήλ άλπδπ ηψλ αιαζζψλ, ή Δπξψ ήξε εξίνπ ηήλ ζκεξλή κνξθή ηο. άθνυ ζρκαηίζαλ ή Βφξεα Θάιαζζα, ή Ιξιαλδή, ή Μάγρ α ή Βαιηή. Δμανινπνχζε φκσο ζηφ κέγζην ηκήκα ηο λά αιχηεηα  άφ έι, ιίκλεο, πλή βιάζηζ. Σηά αλαηνιά ηο αισλφηαλ ή Σαξκαηή άιαζζα νχ εξιάκβαλε ηφλ Δχμελν, ηήλ Καζία, ηήλ "Αξά -

1

ι αί έθαλε ψο ηνλ αξηφ χιπ. ανκνλψλνληαο ηλ αφ ηήλ Αζία.  Ή Ρ(νζίδα Αικαηερίν Χαγκεμέϊζηερ δαηχσζε ηήλ εσξία (1955) φη ή Αηιαληίο ζπγξαηνχζε ηφ Ρεχκα ηνχ Κφινπ (Γνιθ Σηξήκ) κέ ανηέιεζκα, ή Β. Δπξψ αί ή Σαλδλαπτα λά είλα αηεςπγκέλεο. Μέ ηφλ αηανληζκφ ηο (9.560 .Χ.) ηα εξκά λεξά ηνχ Ρεχκαηνο έθαζαλ ζηλ Β. Δπξψ αί ζηλ Β. "Ακεξή νχ έγλαλ ζκαληά εξκφηεξεο κέ ανηέιεζκα αιιαγέο ζηήλ ρισξίδα αί αλίδα ηνπο. ιαδή κφιο ηφ 9.500 .Χ. άξρζαλ λά εξκαίλνληα  απηέο πί αγσκέλεο ρψξεο αί θπζά ή δεξγαζία ρξεάζε νιινχο αψλεο. Καηά ηφλ R. Furon (Manuel de Préhistoire Géné rale) άλ έζνπκε ηφ ζκεξλφ είεδν ηψλ αιαζζψλ ψο 0. ηφηε ηφ 15.000 .Χ. ήηαλ ζηφ -35. ηφ 8.000 .Χ. αλέβε ζηφ -20. ηφ 6.500 .Χ. ζηφ -10 αί ζηφ ζκεξλφ είεδν γχξν) ζην 4.000 .Χ. (νί εηκήζεο έγλαλ ζηο βνξενεπξσατέο αξαιίεο). Καηά ηφλ ίδν. γά ηήλ βνξεφηεξ ηνχ νπλάβεσο Δπξψ, νί επλντφηεξεο γά ηφλ άλξσν ικαηέο ζπλήεο, αξρίνπλ κεηά ηφ 5.400 .Χ. "Η δαίζησζο ζπκίηε κέ ηλ ρξνλνινγζ ηψλ επξκάησλ νχ ζηνννχλ ηλ έμάισζ ηψλ Αίγααηψλ ζηήλ Κεληξή Δχξν' (βιέε ζηφ ακέζσο εφκελν εθάιαν). Οί Κύρωπίδες Οί βαζέο θπιέο είλα ηξεο: Δχξσανεδήο (ιεπή), κνγγνινεδήο (ίηξλ) αί λεγξπεδήο (καχξ). Οί άηνν  ηήο Αίγαίδπο αλήνπλ αζθαιψο ζηήλ ξψη. "Δρνπλ ιεπφ δέξκα, ιεηνθπία (=ιεηχ ζειεηφ), έληνλ ηξρνθπία (γελεάδεο έρνπλ κφλνλ νί ιεπνί), φξνγλαία. ιεηνξλία. ιεηνρειία. ξαλαή ρσξηφηηα κεγαιχηεξ άχ ηψλ άιισλ θπιψλ δι. φια ηά γλσξίζκαηα ηνχ Δχξν)δνχο άλξσ νπ. νέληνο φη απηνί είλα νί αξραφηεξν άην -

2

π ηο Δύξσο α νη εεηείλνληαλ εί ριεηίεο ξύο άε αηεύπλζί ηο. κνξνύκε λά νύκε όη ή Ατγαίο πήξμε έλαο αό ηνύο ρώξνπο ηο άλξσνγελέζεσο - νηίο ησλ Δύξσνανεδώλ. Βεβαίσο κέ ηήλ ηεξάζηα έμάισζ ησλ Αγαίσλ α κέ ηήλ άλάκεμί ηνπο κέ νίινπο ιανύο, εήιαλ δαθνξννήζεο ζηο λέεο ρώξεο εγαηαζηάζεσο ηνπο α  2 1 ξνέπςαλ δάθνξν ηύν εύξσδώλ (ι.ρ. 0 βόξενο) · . Πάλησο επύο έμ" αξρήο, ζηόλ Αγααό ρώξν, πήξρε νιία αλξσνινγώλ ηύσλ. Καηά ηόλ I. Κνύκαξ, ζηήλ ξντζηνξή Διιάδα, πήξραλ ηξεο βαζνί ηύν: ό Μεζνγεαόο, ό Πξνζαζαόο α ό Βόξενο ("Αλξσνο. 141 - 1948).

Καηά ηνλ Α. Πνπιαλό, ζηήλ επξύηεξ εξνρή ηήο Ατγαίδνο. νί  Δύξσανεδεΐο δαξίλνληαλ (α δαξίλνληα), ζέ δύν ηύνπο: ηόλ εξσηό (ρεξζαίν) α ηόλ αγααό (κεζνγεαό). 2,1 "Ο ξώηνο αηαιάκβαλε α αηαιακβάλε  ηνύο νξελνύο όγνπο αό ηήλ Πεινόλλζν ώο ηήλ Γαικαηία, δά κέζνπ ηήο Πίλδνπ α ηήο Αιβαλίαο. Ό δεύηεξνο, ηά λζά, ηά αξάια ηήο Διιλήο α ηήο Μξαζαηήο Φεξζνλήζζππ. ηήλ Μαεδνλία α ηήλ Θξά. Μεηαμύ ηώλ δύν ηύσλ πάξρνπλ δαθνξέο, αιιά όρ ξέο. Κα ντ δύν είλα γγελείο ηνύ ίδνπ επξύηεξνπ ρώξνπ. Σηο ριάδεο ρξόλα νύ έξαζαλ, δέλ εήιε ακκία αμόινγ αλξσνινγή κεηαβνιή ζηόλ Πεξαγααό ρώξν. Ή θπιεηή α βνινγή ζπλέρεα δέλ δεό νύηε δεηαξάρ, αξά ηήλ εζξνή

Οι  Αιγαίοι

έον μεγαλϊτερη λεπτουίσ. και τριουία άπω τοϊς βωρειος, βαθϊτερα ρϋματα ματιϋν και μαλλιϋν, ικρωτερο ϊος. περισσωτερη άρι. ελγισία και κομωτητα. 26   Στϊ κείμενο μο ρησιμοποιϋ των ωρο Αιγαίοι ή Αχγαι-άτες  ωι μέ τήν στενή ανθρφπολογική έννοια τοψ Α'ιγαι -ατικοψ τϊπο, αλλά μέ ατήν τοϊ κατοίκο τοϊ ίγαιακοϊ-  Περιαιγαιακοϊ ϋρο, οπωτε περιλαμβάνει και των ηπειρφτικω και των a i γα ι κω ανθρφπολογικω τϊπο. 1

μέλσλ γνλδίσλ, δίσο ζιαβήο α κνγγνινεδνύο ξνειεύζεσο (Τνύξν). Αόκ α ζήκεξα, ν άηνν ηο Διιλήο Φεξζνλήζνπ, είλα εύξ(νανε -δεΐο εξσηνύ ή αίγαανύ ηύνπ, κέ ειάρζηεο άιιεο ξνζκίμεο. Οί άηνν  ηο δπη. Μ. Αζίαο είλα αίγαανύ ηύνπ. Οί Αγαίν (ρεξζαίν αί κεζνγεανί) δαξίλνληαλ αί  εμανινπνύλ λά δαξίλνληα αί γά νξζκέλα ςπρνλεπκαηά ραξαηξζηά. Απηά είλα: έληνλ ξνζσόηηα, πςιή επθπία, ζρπξόο αηνκζκόο, λεπκαηόηο. αιιηερλά ηάιαληα, ηαρεία άληίιςο, επρέξεα αληδξάζεσο, ζπλαζκαηζκόο, ατζζο ηνύ σξαίνπ, δπλαηή εξέξγεα, δκνπξγόηηα, ηάζο ξόο ηήλ εξέηεα. Υζηεξνύλ ζέ εαξρία, απηνεαξρία, ζπιινγόηηα, κενδόηηα, όξγαλσηόηηα. εκνλή,  πνκνλή. Δίλα αηίαζν, ειεύεξν, εγσεληξνί. •  Ή αγά ηνπο ξόο ηήλ ειεπεξία αύξ ζε ηόλ λεπκαηό αί νιηό ηνπο βίν. •  Ή έληνλ εξέξγεα αί ή ξνή ξόο ηήλ εξέηεα ηνύο ώζαλ ζηήλ άλάηπμ ησλ εζηκώλ, ζηο εμεξεπλήζεο, ζηόλ εεηαηζκό. •  Ή αλόηηα ηνπο λά ααληνύλ ζηο άε είδνπο ξνιήζεο (θπζέο δπζνιίεο, αειέο αό άιινπο ιανύο, λεπκαηά αί κεηαθπζά εξσηήκαηα) ζέ ζπλδπαζκό κέ ηήλ έκθπη ξννδεπηόηηα ηνπο, ηνύο εέηξεςε λά δακνξθώζνπλ νλσλίεο κή ζηαηέο, δαξώο εμειζζόκελεο. Παξαιιήισο, ηά ξναλαθεξέληα κενλεηήκαηα εκόδαλ ηό ελαίν ηώλ ξνζαεώλ ηνπο. ηνύο σνύζαλ ζέ ζπλερείο ζπγξνύζεο αί δακάρεο, πνλόκεπαλ ηήλ ζπλνρή ηώλ νλσλώλ ηνπο αί ζηεξνύζαλ άό ηά ανηειέζκαηα ηώλ ξνζαεώλ ηνπο ηήλ ζηεξεόηηα αί ηήλ δάξεα.   Έηζ, νί αη'εμνρήλ Αγαίν, νί Έιιλεο δκνύξγζαλ ιακξό νιηζκό, άιιά έί καξνύο αώλεο δέλ κόξεζαλ λά ελννήζνπλ νιηώο ηόλ ρώξν

2

ηοοξ. Έζηζακ ακημύ αμίεξ, έηζακ όεξ, έθηαλακ αοημναημνίεξ, αά μέξ θμνέξ αοηά ηά εηεύβιαηα ηοοξ αμδεκύμκηακ πνμκώξ εθήιενα (όπ ύι(μξ α άύ αόρεςξ εδνάζεςκ ζηκ μνεία ηξ ακνςόηηαξ). Δύνςαοεδείξ δαιμνθώακ α ακαηύπακ α βύνμ) άύ ηήκ δοηή εζςηενή άαζζα, δ. ηήκ ζιενκή δοηή Μεζόβεμ. Αοημί αό ηήκ Β.. Αθνή α  ηή Ν.. Ινή, αώακ ζηήκ Ιζακία α ηήκ Γαία. Μία ά μηίξ Δύνςδςκ ίζςξ οήνλε ό Καύαζμξ (όμο έθαζακ α μί Αβαίμ α ακαιείπακ ιέ ημοξ εβπώνμοξ) ά όμο αοημί ελαώακ νόξ ηήκ Μ. "Ακαημή, όμο ζοβνμύζακ ή ακαιείπακ ιέ ημύξ ΢ιίηεξ. α ηήκ κόηα Ρςζία -Οονακία, ά'όμο νμπώνζακ ζηήκ "Ακ. Και Κ. Ευνώ, όμο ζοβνμύζακ ή ακαιείπακ ιέ ημύξ Αβαίμοξ.  Ή άάκηζξ ζηό ηεέκ ενώηια: Οι άνρωποι πού από ηό Αιγαίο απλώκαν ζηήν Εσρώπ και ζε ημήμα ηής  ζίας ήζαν Εύρωπίδες (λεσκοί). Ώς θσζική ζσνέτεια ακολοσεί άλλο. Δνώηια:   Πώς βρέκαν ασηοί οι άνρωποι ζηό κ  Α ίγαιακό τώρο:

1

Γ’ ΟΙ ΑΙΓΑΙΟΙ "Η ζοιαηή ζημνία έηε ηό ενώηια: Άύ μύ ήακ oi νώημ άημμ ηξ ενμπήξ; όη όςξ   ομζηνίγεηα «ή ανπή ημο (Αβααμΰ) μηζιμί) νέε   κ" ακαγηεί έλς άμ ηήκ πώνα» (« Ίζη. ημο Έ. Έκμοξ» ηξ 'Δδ. "Ακώκ Α! 122). Γαηί ΠΡΔΠΔΙ: Γαηί  αμείεηα ε ηώκ νμηένςκ αηά άμθαηύ ηνύμ κά ήζακ ββεκείξ: "Η ιεηάεζξ έκμξ έιαημξ δέκ αμηεεί ύζκ. Όηακ έιε μ Αβαίμ ήακ άύ άμο, αώξ ηνμμμμύιε ηύ ενώηια: Κα ώξ νέακ ζ'αύηύ ηό «άμο»; όη  άμο νέε κά ειθακίζε ό άκνςμξ ό)ξ αοηόπςκ. Γαηί όπ ζηύ Αβαίμ; Βεαίςξ άκ οάνπμοκ εκδείλεξ όη ό άκνςμξ έθαζε ζ'αύηύ άύ άμο άμο, μθείμοιε άκηί κά ηξ αμείζμοιε έ ηώκ νμηένςκ, κά ηξ ενεοκήζμοιε. Μμκμκ όηακ έηζ ηεή ημ έια πςνίξ ηά άκηεζηιμκά «νέε», ιμνεί κά νεεί ή άάκηζξ. ή ημοάπζημκ κά νμζεββζεί. "Αξ δμύιε μύκ: α) Αύ μύ ιμνεί κά ήε ύ άκνςμξ ζηό Αβαίμ; ) Δ ίκα αδοκαημ κά είκα αύημπςκ; Αό ηήκ Αθν κή; Ακ μί άκνςμ ήακ ζηό Αβαίμ ά' έλς ? ηόηε άύ μύ; •   Ό Βμννάξ δ. ή Δύνς βά εείκ ηήκ ενίμδμ αμείεηα άθμύ ήηακ αβςιέκμξ. • Αμιέκμοκ ή Ακαημή α μ   Νόημξ δ. ή Αζία α ή Αθνή.

2

•  ΋ L. Cipriani (Creta e l'origine mediterranea della civiltà. 1943) εωξεί όη «ηήλ ξώη γή ηνπ νιηζκνύ ηώλ "Αξίωλ ξέε   να ηήλ αλαηήζνπκε ζηήλ Μεζόγεν» α εδώο ζηήλ 27 Κξήη. Πζηεύε όκ(νο όη εεί ήγαλ Λίβπν ! • Σηήλ "Δγπιναίδεα «Πάπξνο - Λαξνύο» (ιήκκα Αγαίνο νιηζκόο ) δαβάνπκε: όη γύξω ζηό 2.500 .Χ. «ή είζνδνο εο ηήλ Κξήηλ λέωλ θπιεηώλ ζηνρείωλ ξνεξρνκέλωλ έ   λόηνπ, ίζωο ξωηνιβπαά θύια, έλ κέξε δέ έ ηήο δπη. Μ. Αζίαο, έεζε ηέξκα εο ηόλ λενιόλ νιηζκόλ αί έγλε αθνξκή ηνύ Μλωνύ». ι. νί Κξήηεο ρξζκνννύζαλ ηόλ ραιό αί  2 αιαζζνξαηνύζαλ, άιιά βξίζνληαλ ζηή... λενιή ενρή! " αί  ενιηίζαλ άν «ξωηνιβπαά θύια» νύ όκωο δέλ αλέηπμαλ νηέ αλέλα νιηζκό ζηήλ αηξίδα ηνπο. • Σηήλ «Ιζηνξία ηνύ Διιλνύ Έλνπο» ηήο Δδνηήο Αλώλ (Α! 122) πνζηξίεηα ή πη. Μ. Αζία. Μνλαδό ερείξκα: Δεί εληνίνληα ηνωλύκα ίδα κέ ηα Διιλά. Γαηί  όκωο ανιείεηα ή αληίζηξνθ κεηάδνζίο ηωλ άό ηήλ Διιάδα ξόο ηήλ Μ. Αζία; Αλ αί όια δείρλνπλ όη ν Πεξαγαα -όο ρώξνο ανηεινύζε έμ αξρήο ελαία εξνρή όνπ αηννύζαλ ζπγγελή κεηαμύ ηωλ θύια κάο ελαίαο

27 

  Άλ νί Μλσίηεο ήζαλ Λίβπν, ηόηε ή αηξίδα ηνϋ   L. Cipriani, ή ηαιία, ανηνύζε «δαώκαηα» ζηήλ Κξήη, άθπϋ ή Λ βύ ηόηε ηο αλήε. Ό Κ.Τ. Frost, αγηήο ζην Queen's University ηνϋ Μέιθαζη, ό όννο ξώηνο δεηύσζε ηήλ εσξία νύ ηαπηίε ηήλ Αηιαληίδα   κέ ηήλ Θήξα (Times 19 Φεβξ. 1909) έγξαςε: «Πέξαλ άζο   ,,ο  ακθβνιίαο αηά ηήλ δάξεα ηήο 18 αγπηαήο δπλαζηείαο, (ζ.ζ. δι. 1.600 - 1.400 .Χ.) ή Κξήη ανηεινύζε ηό έληξν κάο    κεγάιο απηνξαηνξίαο ηήο ννίαο ηό εκόξν αί ή εξξνή εηείλνληαλ αό ηήλ  Αδξαηή ώο ηήλ Τέι-έι-  Άκάξλα α αό ηήλ Σειία ώο ηήλ Σπξία. Όιόιξν ηό εκόξν κεηαμύ Επξώο, Αζίαο,  Άθξήο βξζόηαλ ζηα ρέξα ηώλ Κξηώλ». 1

θπιήο. "Άιιωζηε ζηλ ίδα ζειίδα ηο « Ίζη. ηνπ Έι. Έλνπο» νκνινγείηα όη ή «αξρανινγή εμεξεύλζ δελ αέδεμε ξνέιεπζ (ηνπ Αίγαανϋ νιηζκνύ) αό ηήλ Μ. Αζία». ΋νηε: • ΋ H.D.F. Kitto, γιωζζνιόγνο αγηήο αλεζηκίνπ ζηό Μξίζηνι, δέρεηα όη νί δκνπξγνί ηνπ κλωνύ νιηζκνύ ήιαλ αό ηήλ Αθξή. όη: «Μαο άθζαλ αλααξαζηάζεο ηνπο άό ηο όνεο είλα ζαθέο όη ξνέξρνληαλ άό ηήλ ιεηή, καπξνκάιι, ζνπξόρξωκ «Μεζνγεαή» θπιή νύ δακνξθώε ζηήλ Β. "Αθξή. Απηνί νί άλξων είραλ ήδ βγε  άό ηό αιανιό ζηάδν όηαλ έθαζαλ ζέ κάλ «ααηνίη Κξήη». («The Greeks»). ιαδή: α) Ή Κξήη, έλα λζί κεγάιν, εύθνξν (α ηκήκα ηο Αίγαίδνο ξίλ άό ηήλ αηαβύζί ηο) ήηαλ ααηνίην! Γαηί; β) Βνξεναθξαλνί ηο κεηαμύ αιαό - α λενιήο ενρήο (4.000 .Χ. ιέγε ό Η. Kitto) ήμεξαλ ηήλ λαπζινία ηόζν αιά ώζηε λά μελήζνπλ άό ηά βνξεναθξαλά αξάια γά ηο αλνρηέο άιαζζεο α λά θάζνπλ ζηήλ Κξήη. Κα δέεηαλ νιόιξνπο ζηύινπο άθνύ νπβαιήαλ εεί ζύλ γπλαμί α  ηέλνο ζέ αξκνύο ηέηννπο, ώζηε λά αηνήζνπλ έλα κεγάιν  λζί. Δίλα ινγό; γ) Απηνί νί βνξεναθξ αλνί αλέηπμαλ κέζα ζέ ζηνξώο κξό ρξνλό δάζηκα (άθνύ ηό 3.000 .Χ. είραλ ήδ ηόλ νξείραιν, αιαζζνξαηνύζαλ, εκνξεύνληαλ, έζηλαλ κάξπλεο ανίεο) έλαλ άό ηνύο ιακξόηεξνπο νιηζκνύο ηο ζηνξίαο. Δπζηαεί έλαο ηέηννο ζπιινγζκόο; Κα άλ είλα έηζ γαηί δέλ έαλαλ ηό ϊδν ξνγνπκέλωο ζηήλ αηξίδα ηνπο ή έζηω α κεηά νί νκόθπιν ηνπο νύ έκελαλ έεΐ; δ) ΋ H.D.F. Kitto δέλ είλα αλξωνιόγνο, άιιά γιωζζνιόγνο. Μ ' απηήλ ηνπ ηήλ δόηηα, ζηό ϊδν ββιίν ηνπ. γξάθε όη δέλ πάξρε ακκά έλδεμο

2

δη ζηκ Δάδα ιήε μηέ άμα ά βώζζα έημξ άό ηήκ Δκή. Τόηε ιήωξ μ «μνεμαθνακμί» ημο ιμύζακ Δκά; ε) Μμκαδό ημο επείνια μί «ακααναζηάζεξ» μύ δείπκμοκ ακνώμοξ ιεζμβεαμύξ, εημύξ, ιαονόιαμοξ, ιεαπνκμύξ. Σέ η  δαθένμοκ άό ημύξ Έκεξ;

Άπό τήν Ανατολή; "Ακ μί άκνωμ είπακ έε ζηό Αβαίμ άό ηά ακαημά, δ. άό ηήκ Αζία, ά νέε κά ήζακ Σιίηεξ. Όιωξ: • Αοημί ειθακίγμκηα ζηήκ ενμπή άό ηόκ ιοπό ηξ Ν.Α. Μεζμβείμο ώξ ηόκ Πενζό, ιόξ αηά ηήκ ε' .Χ. πεηία. Καί είκα    κμιάδεξ, πωνίξ αλόμβ μηζηή άκάηολ αί δόμο καοημί. Σηά ανάα ηξ Μεζμβείμο (Σονμααζηίκ) δέκ θαίκεηα κά θάκμοκ νίκ άό ηό 2.500 .Χ. Καί ζέ καοημύξ ελείζζμκηα, άηω άό ηήκ Δκή έίδναζ

1.400

πνόκα

ανβόηενα.

εκ

οάνπε

ή

αναινή

ακνωμμβή, ανπαμμβή ή ά έκδελξ βά ιαγή ανμοζία Αζαηώκ

-

Σιηώκ ζημκ Αίβααό πώνμ. Άό ημύξ Αζάηεξ, ιόκμκ μί 

Σιημθμίκεξ ακαδεκύμκηα ζέ ααζζμόνμοξ, άά ζημνώξ ειθακίγμκηα μύ ανβόηενα, έκώ μί ανπαόηενμ Φμίκεξ, είκα Έκεξ μύ εβαίζηακηα ζηά Σο-νμααζηκαά ανάα (Ούβανίη αί  Φζηαί -α)29. Καί άκ, μοδέμηε ιόνεζακ κά ακηιεηωίζμοκ ημύξ κεξ ζηήκ άαζζα. Οί ζηόμ ημοξ, μύ ανβόηενα αμηεμύζακ ημ ύνμ ζώια ημύ Πεν-

 29

  Βλέπε μελέηες μοσ «Ούγκαρίη. ή Εύαγορίηις;» ζηό περιοδικό «Τόηε» η.45 ηοϋ 1995. Επίζς, ηά κεθάλαια «Ούγκαρί -ηιοι», «Φοίνικες» καί «Φιλιζηαίοι» ζηό βιβλίο μοσ «Ποιοι ήζαν;» ηρίηο ζέ ηούη ηήν ζειρά. 1

ζμϋ καοημύ, δέ κίζακ o ϋηε ζέ ιία καοιαπία ημύξ "Δκεξ - ακηo ϋ α άκημηε ηηήακ.1" Γi αοηό, ομζηνίγεηα όη αοημί μύ ιμνεί κά ήακ έλ' Ακαημώκ

δεκ

ήζακ

Σιίηεξ.

αά

«"Ικδμεονωαί o».

μόηε

ή

 ομηέιεκ άθλίξ ημοξ ιεηαηίεηα πνμκώξ βύνω ζημ 2.000 .Χ. Ό .1. Caskey («Ίζη. ημο 'Δ. Έκμοξ» ηξ Έδ. Ακώκ Α! 162) ακαθένεηα ζ' έκα «κέμ αό», μο έθαζε ζηό Αβαίμ βύνμ) ζηό 2.000 .Χ. «αό Βμννά, ή έλ' "Ακαημώκ ή α αό ηξ δύμ αηεούκζεξ». Οιωξ: α) Ό «κέμξ αόξ» βά κά θάζ έξ Ακαημώκ ά ένεε κά δαεναω δά αάζζξ. Άνα ά ήηακ αόξ καοηόξ αί ά ένεε κά δαέη ηενάζημοξ ζηόμοξ άθμϋ ιεηακαζηεύε ζύκ βοκαλί αί ηέκμξ. 'Αά μί ΙΔ ομηίεηα όη ένπμκηακ αό ηά δάζ ημϋ Βμννά ή αό ηίξ ζηέεξ ηξ Αζίαξ αί βά νώη θμνά άκηίνογακ άαζζα ζηό Αβαίμ (Βέε Κ. Κϊttο). "Οόηε ώξ ηά αηάθενακ; Καί ώξ ημύξ άθζακ μί ήδ άό πεηίεξ ααζζμμνμύκηεξ Αβαίμ κά ονανπήζμοκ ζηόκ αάζζμ πώνμ ημοξ; ) Γαηί αμί ενπόιεκμ αό ηίξ αζαηέξ ή εκηνμακαημέξ εονωαϊέξ εδάδεξ κά δακδοκεύζμοκ βά κά ιεηακαζηεύζμοκ ζέ άβμκα κζά αί αηέξ όμο ό ίμξ είκα δύζμμξ; β) "Ακ έθακε «κέμξ αόξ» βά κά έβαηαζηαή, ά ένεε κά   ύανλ νγή δαθμνά ιεηαλύ Πνωημ-αί Μεζμ-έαδμΰ μηζιμύ. Τέημα δαθμνά δέκ οάνπε. Οί κεώηενεξ ένεοκεξ ηκ αμείμοκ αί  δαζηώκμοκ ζηαενή ζοκέπεα, ηόζμ ζηήκ ύ ελεηή δενβαζία, όζμ αί ζηόκ ακνωμμβό ημιέα.

" Σηήν πραγμαηικόηηα οι Έλλνες ζηήν διάρκεια όλων ηων ιλιεηιών ης ιζηορίας ηοσς. οσδέποηε νικήκαν έζηω καί μία θορά. άπό οιονδήποηε, ζηήν άλαζζα. 2

68

69

τούν καμμιά γνώσι ή άνάμνησι γιά τήν κοιτίδα τους καί τις υποτιθέμενες «καθόδους» των. Καί ποιοί απο τελούσαν τό «μεσογειακό υπόστρωμα» πού ήταν λευ κής φυλής άλλά μή «ΙΕ» γλωσσολογικός; Δηλαδή έ χουμε τούς Έλληνες, αλλά δεν είναι Έλληνες αφού δέν μιλούν «ΙΕ»! "Ακόμη καί τό φϋλο των Δρυόπων χαρακτήρισαν «Ινδοευρωπαϊκό», ένω ή λέξις δρυς (βαλανιδιά άλλά καί γενικότερα δένδρο) άπύ τήν οποία προέρχεται ή ονομασία τους, δείχνει τήν πανάρχαιη ελληνικότητα άλλά καί τήν γηγένειά τους.  Αυτόχθονες; • Ό R.P. Charles σέ άντίθεσι πρός τόν F. Kitto, είναι ανθρωπολόγος καί έκανε ειδικές έρευνες στήν Ελλάδα. Διαπιστώνει: «Σέ όλες τίς εποχές, στους λα ούς της Ελλάδος επικρατούν σαφώς οί αυτόχθονες». Καί ειδικώς γιά τήν Κρήτη, σημειώνει: «Δέν βρήκαμε σ' αυτήν παρά άτομα (=σκελετικά ύπολείμματα)πού νά μπορούν νά ταξινομηθούν μεταξύ τών γνωστών στήν ηπε ιρω τικ ή Ελ λά δα ανθρωπολογικών τύπων, γε γονός πού καθιστά έμφανη τόν καθαρώς ευρωπαϊκό χαρακτήρα τών κατοίκων της νήσου» (Rechearches an thropologiques en Grèce» 1961). Ό επίσης ανθρωπολόγος, ό J. L. Angel δ ι α π ι  στώνει: «Ή προϊστορική ποικιλομορφία συνεχίζεται καί στους σύγχρονους Έλληνες» («A racial analysis of  the ancient Greeks» 1944). •

• Αλλος ανθρωπολόγος, ό G. Sergi διαπιστώνει ότι: « Ή μεσογειακή φυλή είναι αυτόχθων της θαλάσ σης τού Αιγαίου» («L'origine dei popoli Europei). • Παρόμ οιες ε ίν α ι οί απόψ εις τών Ridgeway. ( Early Age of Greece), Ripley  κ.ά.

• Τό αντ ίθετ ο λοι πόν συνέβη. Δέν ήλ θα ν Αφρι κανοί ή Ασιάτες στό Αι γα ίο γ ι ά νά εγκατασ ταθούν , ά λ λ ά ο ί Αι γα ίοι εγκατ αστάθηκ αν τόσο στήν Β. Α70

 MÏVOMΠ στήν Αίγυπτο: Αιγυπτιακό ζωγράφισμα.

θξή. φζν ζ.ί ζηήλ Πξφζσ Αζία. Αιινπ κέ αξνίεο (Αίγπηνο), άιινπ κέ ανίεο (Σπξία. Παιαζηίλ. Κπξλατή). 32 • Δπξήκαηα, αξάδνζο. ινγή, φδγνυλ ζηφ ζπκέξαζκα φη φηαλ βπίζηε ή Ατγαίο. αξεηνί αφ ηνχο αηνίνπο ηο ανζχξαλ ζηά πςιφηεξα ζκεία ηο νχ κεηεηξάζαλ ζέ λζά. Απηνί πξίσο (αί φζν έκελαλ ζηίο εξσηέο αξαιίεο Διιάδνο - Μ. Αζίαο, αιιά ιγφηεξν) αλαγάζαλ λά γίλνπλ νί ξψην αιαζζνφξν. Μφλνλ απηφρνλεο ά βξίζνληαλ ζηίο Κπιάδεο νχ δέλ βιέσ γά νφ ιφγν ά ξνζήιπαλ ιανχο κεηαλαζηψλ άφ ηίο γχξσ είξνπο. Αληέησο νί Αγαίν ιφγσ ζηελφηηνο αί  θηψρεαο ηψλ εδαθψλ ηνπο αί ψο αλνί λά ηαμδεχνπλ ζηίο άιαζζεο, εεηάαλ ξφο άε δπλαηή αηεχπλζ. Έηζ  δακνξθψε έλαο θπιεηψο -γισζζψο - νιηζκψο ξζεπηψο ελαίνο ρψξνο. " Απηφο εξιακβάλε ηφ λφην,  χζηεξα ηχ κέζν αί ηειψο αί ηφ βφξεν ηκήκα ηο Χεξζνλήζνπ ηνυ Αίκνπ, κεγάιν ηκήκα ηο Μ. Αζίαο, ηά γχξσ ηνπο λζά, ηήλ Σειία αί ηήλ Ιηαιία κέ ξνεηάζεο ζηήλ Κνιρίδα (Καχαζνο) ζηήλ Κπξλατή, ζηά αξάια ηνχ Δπμείλνπ αί ηο Σπξναιαζηίλο. Άπ'  απηήλ ηήλ αθεηξία, νί Αγαίν εμφξκζαλ αξγφηεξα ψο ηίο

΋ ΢ηξάβωλ γξάθε όη όηαλ εμεξξάγ ηό θαίζηεν ηο  Θήξαο, ηό λζί ήηαλ κηξόνιο ηο Κπξλαϊήο. ΢πκθώ -λωο  ξόο ηίο λεώηεξεο (1995) έξεπλεο Γεξκαλώλ. αλώλ α  Ακεξαλώλ, αύη ή έξμο ζκεώε ηό 1644 .Χ. Σό όλνκα ηο ή Κπξλαϊή ηό ήξε άό ηήλ λύκθ Κπξήλ ηνύ Θεζζαινύ Πλενύ. ! Σό δείρλνπλ αί ηά ηνωλύκα, όωο ΋ιπκνο ζέ Διιάδα,  Κύξν. Βπλία, Ίδ ζέ Κξήη αί Σξνία. Α'γαί ζέ Διιάδα αί    Κιία (άιιά αί Αίγλα. Αίγν. Αγόο νηακνί, Αϊγόζελα. ίγπηνο, Αγαίν), Φνλί ζέ Ήεξν αί ΢πξία, Ίξδαλόο  νξδάλο  - .ά. Έίζΐ]ο. ή  βαζώο νλή κπνινγία Έιιαδηώλ - Μξαζαηώλ - Ίηαιωηώλ. 1

Ιλδίεο, ζ χι ηήλ Μεζφγεν, ζηήλ Κεληξή αί Βφξεα. Δχξ(φ. ζηχλ Αηιαληφ αί ζηχλ Δξλφ. "Αάληζο ζηφ ηεέλ εξψηκα: Ο Αγαίν δελ ήιαλ αό νπελά. Δίλα γγελείο. Ή Α'γαίο πήξμε ρώξνο  άλξωνγελέζεωο. κία αό ηίο νηίδεο ηνύ αλξωίλνπ γέλνπο αί  ό ζπγεξκέλα νηίο ηωλ Αξίωλ.

Πξνχηε φκσο έλα ζπλαθέο. Δξψηκα: "Αλ ν ί  άηνν ηνπ Α'γαανϋ ρώξνπ ήζαλ γγελείο, ηόηε γαηί αλαθέξνληα ηόζν νιινί ιανί: 34

Ο ί λαοί της θάλασσας Σηφλ Ατγααχ - Πεξαγααφ ρψξν νχζαλ θυια ζπγγελή: Πνίια Πειαζγά θχια αψο αί Λέιεγεο. Κάξεο, Καχσλεο, Τεξκίιεο, Λπδνί Παίνλεο, Γάξδαλν. Λνχβν, Λχν, Φξυγεο .ά. Όιν απηνί ήζαλ ζπγγελείο αδειθνί αί  εμάδειθν. Μινχζαλ δαιέηνπο καο νλήο αξρήο γιψζζαο. Τά ή αί έκα ηνπο ήζαλ φκνα. Λάηξεπαλ ηνχο "ίδνπο ενχο. Δίραλ ηφλ ίδν νιηζκφ. Καί είραλ ζπλείδ-ζ ηήο ζηελήο ηνπο ζπγγέλεαο. Οί κπνινγίεο ηνπο αί ν  γελεαινγίεο ηνπο άιιινιένληα. Μεηέρνπλ ζηά ίδα ζηνξά γεγνλφηα. Πνιιέο θνξέο νιεκνχλ κεηαμχ ηνπο, ξάγκα νχ ζπκβαίλε αί κεηαμχ θχισλ ηήο ίδαο θπιήο. "Αιιεο θνξέο φκσο ζπλδένληα αί  εμνξκνχλ γά ηήλ αηάηζ λέσλ νξφλησλ, φσο κέ ηίο εζηξαηείεο ηνχ Γνλχζνπ αί ηνχ Ηξαιένπο ψο ηίοίλδίεο." ηήλ έμφξκζ ηψλ «ιαψλ ηήο άιαζζαο», κεηαλαζηεχζεο ζηήλ Ιηαιία.

· Μ   Βιέε ηήλ κειέη κνπ: «Πννί ήζαλ νί Λανί ηο Θάιαζζαο» ζηό ββιίν κνπ «Πννί ήζαλ:...» γ' ηήο ζεξάο «Οί Ρίεο». " Βιέε κειέη κνπ: « Ή Πξνϊζηνξέ] Έμάιωζο ηώλ Α γαίωλ», β' ηήο αξνύζο ζεξάο. 2

ινωικό πλοίο: Σθραγίδα.

 Σκνή προεηοιμαζίας γιά. απόπλοσ:  Σθραγίδα από ην Τίρσνο. 1

Καηά ηλ « Ίζη. ηνπ Έι. Έλνπο» ηο Έδ. Αλώλ άύ ηά Διιλά θϋια είλα γλωζηά 32: "Αβα -  ληεο. Άακάλεο. Αϊεο, Αίλάλεο, Ανιείο. Αίηω -ιείο, Άξάδεο. Άξηάλεο, "Αρανί, Βννηνί. Γξαίπ. όινεο. ωξείο, Έιιλεο, Έενί, εζξωηνί, Θεζζαινί. Ίωλεο, Κεθαιιήλεο, Κνπξήηεο, Λαίεο. Λνξνί, Μαεδόλεο, Μαγλήηεο, Μλύεο, Μνινζζνί, Μπξκδόλεο, Πεξξαβνί, Πίεξεο, Φίν, Φιεγύεο, Φωεϊο. Φπζά πήξραλ αί  άιια νύ δελ εξιακβάλνληα ζηύλ έλ ιόγω αηάινγν. Τέηνα είλα νί Αϊκνλεο, νί Ανλεο. νί Βξϋγεο, νί ξύνεο, νί Έηεόξηεο, νί Καύ-ωλεο, νί Τέκκεο, νί Τειρίλεο, νί Ύαληεο, νί Λέιεγεο, νί   Έηλεο, νί Κπιξάλεο, νί Τπξξλνί, νί Φνίλεο (Διιλό θϋιν ηο Ηείξνπ). Αό ηίο αλακίμεο, ηίο εκμίεο, ηίο δαθνξννήζεο απηώλ ηώλ ιαώλ. ξνέπηαλ λέα θϋια, έλώ άιια ράλνληαλ. Ό ξόινο αί  ή ζκαζία ηώλ θύιωλ κεηαβαιιόηαλ αηά ενρέο. Οί Μλύεο βακαίωο, έδωζαλ ηήλ έζ ηνπο ζηνπο Αρανύο - Αξγεί νπο - α  λανύο. Αξγόηεξα κεγαιύηεξ ζκαζία αέηζαλ νί ωξείο, νί  ωλεο, νί Ανιείο. Οί Φξϋγεο κεηεμειίρζαλ ζέ Αξκέλνπο. Οί Αγαίν νύ ήγαλ ζηά Σπξναιαζηλαά αξάια άειήζαλ Φνίλεο (όρ νί Σκηνθνίλεο νύ εκθαλίνληα  αξγόηεξα) νί βνξεόηεξν αί 

"' Η αλξσνιόγνο  D.  Fercmach («A propos des hommes l'ossi Ics   Nord - africains» ζηό Trab. Antthrop. Ethnol. 18/1990 αί ζηό «Histoire raciale de 1 Afrique d u Nord» ζηό   Ressenge-sch der    Menschheit, III  1975) πνζηξίε όη ή Αξκελνεδήο θπιή. νύ ή ζπκβαηή ζηνξία εσξεί νηίδα ηο ηόλ Καύαζν, δακνξθώε ζηήλ Ειιλή Χεξζόλζν. Τήλ ίδα άνς έρε αί ô αλξσνιόγνο  . Πόλιαλόο: Οί Άξ-  κελνεδείο ήζαλ Θξάεο νύ ξνρώξζαλ αεά ζηήλ  Μ.   Αζία (Φξϋγεο) αί έθαζαλ ζηόλ Καύαζν. Είζο  νί γισζζνιόγν V.  Alekscev αί    I. Gochman αέδεμαλ όη ή   ξκελή γιώζζα αηάγεηα αό ηήλ Ειιλή Χεξζόλζν. ("Physical anthropology o f Soviet  Asia» 1983).

2

Φζηαΐμ μ κμηυηενμ. ΋ζμ εβαηαζηάακ ζηκ Ιηαία άεήζακΣοννκμί  - Έηνo φζο ζηυκ μννά αί Ίηαχηεξ ζηυ 37  κυημ. ΢οββεκείξ αμί  Ο αμί ημο Ασβααμτ - Πεναβααμτ πχνμο νίζμκηακ ζε ζηεκυηαηεξ ζπέζεξ άε ιμνθήξ. ΢οκμέζα, ειλίεξ, ηαλίδα, ιεηακήζεξ οζιχκ, ιεηεβαηαζηάζεξ, θίεξ, ζοιιαπίεξ, ιιονίγμοκ ηήκ Δκή Μομμβία. Ακαθένς εκηεχξ εκδεηχξ: •   Ή Ατβ, αζμμφα ηξ εμμκκζαήξ Σεβέαξ. ακηνεφε ηυκ Σεφνακηα, αζέα ηξ ιναζάηξ Σεονακίαξ. •   ΋ Σήεθμξ, είζξ αυ ηκ Σεβέα, ήβε ζηήκ Σεονακία βά κά μήζ ηυκ αζέα ηξ ζέ έκακ υειμ. •   ΋ ακαυξ, αζεφξ ημφ Άνβμοξ αί υ Αίβοημξ, αζεφξ ηξ Αβφημο είκα δίδοιμ αδεθμί αί φ ουξ ημφ δεφηενμο Λοβεφξ, δαδέπεηα ηυκ είμ ημο ζηυ νυκμ ημφ "Ανβμφξ. ΋ Έαθμξ, οίυξ ηξ Ικμφξ αυ ηφ "Ανβυξ, αζεφε  ζηήκ Αίβοημ. • "Ο Άηίξ Ήάδξ αυ ηήκ Ρυδμ ηίγε ηήκ Ήμφμ  αί ηήκ Μέιθδα ζηήκ Αίβοημ. •   ΋ Σάκηαμξ, αζή ιμνθή ηξ εκήξ ιομμβίαξ ήηακ αζεφξ ζηυ ΢ίομ, μνείςξ ηξ ΢ιφνκξ. • "Η Άκηεία ζφγοβμξ ημφ Πνμίημο, αζέςξ ηξ Σίνοκμξ, ήηακ υν ημφ αζέςξ ηξ Λοίαξ "Ιμάη. ΋ Πνμίημξ έζηεε ηυκ Βεενμθυκη ζηυκ εενυ ημο βά κά αναδχζ «φκαα ηοηυκ» ιέ

7 

Ή στενή σςγγένεια Ελλήνων - Ιταλών σςνάγεται καί  άπό τύ γεγονόρ  ότι ανάπαιερ λέξειρ οί όοιερ αναυέπονται στόν γεωπγικό βίο. είναι ταςτόσημερ στίρ γλώσσερ τοςρ. ΓΙ..: oινο-  βίνς. έλαιον - ολιο. επικέρ ά'αςτέρ είναι κοινέρ καί στοςρ άλλοςρ Απιςςρ. αλλά όι όλερ. ' 

1

«ζήιαηα οβνά. οιοθυνα μά» δ. ζθναβζιέκ εζημή ιέ ηήκ μμία ανήββεε ζηυκ "Ιμάη κά ζοηίυζε ημκ μιζηή. Σεχξ υ Έαδίηξ Βεε-νοθυκηξ (ουξ ημο Γαφμο. εββμκυξ ημο ΢ίζοθμο) έβκε αζεφξ ηξ Λοίαξ. •   ΋ Κάδιμξ, δνοηήξ ηςκ μςηχκ Θχκ, έναζε ηά ηεεοηαία πνυκα ημο ίμο ημο ζηήκ Ιονία. •   Ή Νυ, άφ ηυ ΢ίομ ηξ Μ. "Αζίαξ, φν ημο Σακηάμο, ακηνεφε ημκ αζέα ηςκ Βμςηχκ Θχκ Αιθίςκα. ά' ανβυηενα εέζηνερε ζηφ ΢ίομ. • ' Η Πνφκ. φν ημο Πακδφμκμξ, αζέςξ ηξ "Αηηήξ έβκε ζφγοβμξ ημο Σνέςξ. αζέςξ ηήξ Θνάξ, φ υμμξ ήηακ ζφιιαπμξ ημο Πακδί(ΰκμξ ζηφκ φειφ ημο αηά ηχκ Θαίςκ. •   ΋ Ακαίμξ ιάκηξ Πμφσδμξ έδναζε ζηήκ αοή ημφ  \ '(μοξ. υςξ αί φ Ακαίμξ ιπακυξ -ανπηέηςκ αίδαμξ φ Μί  μμίμξ θεφβμκηαξ άφ ηήκ Κνήη, αηέθοβε ζηήκ ΢εία, ζηφκ αζέα Κά -αμ. Έδναζε υιςξ έί έκα δάζηια αί ζηήκ Αίβο ημ. • "Η Χφκ. φν ηήξ Ακαίαξ Ώνείοαξ. βέκκζε άφ ηφκ Πμζεδμίκα. ηφκ Πτιμο. μ υμμξ έβκε αζεφξ ηήξ Θνάξ αί μέιζε αηά ηχκ "Ακαίςκ, χξ ζφιιαπμξ ηχκ "Δεοζίκςκ. • "Οκμιαζηή ήηακ ή θία ημφ Θζέςξ ιέ ηφκ Πενίμο. αζέα ηχκ Λαχκ (Θεζζαία). • Οηακ φ Μεκεζεφξ ενυκζε ηφκ Θζέα. αφηφξ αηέθοβε ζηφκ Λοοιήδ. αζέα ηξ ΢φνμο. Καί υηακ οί  Θζείδεξ ενυκζακ ηφκ Μεκεζέα. αφηφξ εβαηαζηάε ζηήκ Σανηζζφ. εκή μ ζηίξ αηακηέξ αηέξ ηξ Ινήξ! •   ΋ Πεφξ. υηακ έπαζε ηφκ νφκο ηξ "Ιςμφ. αηέθοβε ζηήκ Κχ.   Έπμοιε μυκ ζηεκυηαηεξ ζπέζεξ άζξ θφζεςξ ιεηαλφ ηχκ αχκ ηήξ ενμπήξ. Πονήκαξ θοεη -

2

όο αί νιηζκόο είλα νί Έιιλεο (Μλύεο - Δα λανί  Αρανί  - "Αξγείν .ά.). Τά Διιλά θϋια πξαξρνύλ αί  απηά δαιάνπλ γιώζζα, κπνινγία, ξζεία, γξαθή, ινγνηερλία. Δίζο απηά ξωην-ζηαηνϋλ ζηίο εζηξαηείεο αί  ζηνπο ενζκνύο. Αθεηξία ηωλ ζπγγελώλ ιαώλ («ιανί ηο άιαζζαο») είλα ηξεο ρεξζόλζν: Διιλή, Μξαζαηή αί Ιηαιή, αώο αί ηά γύξω ηνπο λζά. Αό έεΐ ξνωνύληα δά αιάζζο αί δά μξάο ζηήλ "Αζία ώο ηίο "Ιλδίεο, ζηήλ Δπξώ αί ζέ ηκήκαηα ηο Β. "Αθξήο. Οί Θξάεο ι.ρ. αηά ηόλ Ο. Abel «ανηεινύλ ("Gesohlte des αλακθζβηήηωο Διιλό θύιν» Ma-zeolonishe Reiches bis Philipos" 1847). Απηνί ξνρννξνύλ έξα άό ηνλ Αίκν, ζηίο εδάδεο ηνύ νπλάβεωο αί  ξννδεπηώο δαθνξνννύληα ζέ Μνζνύο. άεο. Γέηεο έλώ έλα θύιν ηνπο, νί Βξύγεο γίλνληα νί Φξύγεο ηο Μ. "Αζίαο αί κεηαιιάζζνληα ζέ "Αξκελίνπο. "Δίζο, νί Χεηηίηεο, Χεηέν, ή (Χ)εηενί ανηεινύλ κείγκα Αγαύνλ.Έηεώλ (Δηεόξηεο), Θξαώλ, Φξπγώλ αί  θπιώλ ηνύ Καπάζνπ ίζωο αί ηνύ Τνπξ άλ. "Απάντησις στό τεθέν ερώτημα:   Σηνλ Αίγααό αί  επξύηεξν Πεξαγααύ ρώξν ζπκβίωλαλ νιινί αδειθνί  «νκακν. όκόγιίνζζν. νκόξζν αί όκύ-ηξνν» ιανίκέ ηίο  θπζνινγέο άληνηε ρωξνρξνλ -έο  αξαιιαγέο αί  δαηεξόηηεο. Κρώτημα νέο:  Πξίλ ά' απηνύο, έζαλ ζηόλ ίδν ρώξν άιιν ιανί: Υήξμαλ Πξνέιιλεο;

1

Δ! ΥΠΗΡΞΑΝ ΠΡΟΕΛΛΗΝΕ΢; Παξά ηά αλαθεξέληα άνν εκέλνπλ: «Τό λά κινύκε γά Έιιλεο ζηλ Μεζειιαδή ενρή ανηειεί  αλαρξνλζκό, ύ ύξνο Διιλόγιωζζν Πξωηνέιιλεο θαίλεηα  ξνηκόηεξνο» («'Ιζη. ηνύ Έι. Έλ.» Ά. Α! 163). • «Πξνηκόηεξν» ζέ ννπο; • Άλξων νύ νπλ ζηήλ Διιάδα, κινύλ αί  γξάθνπλ Διιλά (ή Κξην -Μπλαίή γξαθή δαβάζηε αί είλα Διιλή) γαηί δέλ κνξνύλ λά νλνκαζνύλ   Έιιλεο; Καί αλ ηνύο ιέκε Πξωηνέι -ιλεο ηί ρξεάεηα ηό « Διιλόγιωζζν»; Οί αιαόηαην άηνν ηο εξνρήο άεαινϋλην άό ηνύο Έιιλεο ανγόλνπο ηωλ, «Πειαζγνί». Καηά ηήλ ζπκβαηή ζηνξία, απηνί: 3 α) Δίλα Πξνέιιλεο. * β) έλ μέξνπκε αό νύ ήιαλ. γ) Γύξν) ζηύ 2.000 .Χ. αηαηήαλ άό ηνύο ιιλεο, νύ αηήιαλ άό ηύλ επξωαϊό βνξξά, αί νί  όνν άιινπο εμόληωζαλ αί άιινπο αθνκνίωζαλ. "Αο δεξεπλήζνπκε απηνύο ηνύο ζρπξζκνύο, αξρίνληαο κε ηό εξώηκα;

" Απσικώρ έλεγαν όηι πό ηρ ςοηιεμένρ καόδος ηων   λλήνων, οι κάηοικοι ηοϋ Αιγαίος ήζαν άγνωζηρ θςλήρ καί  ποελεύζεωρ. Κάηω άό ηήν ίεζιν όμωρ ηων οπιζμάηων ηων νεωηέπων επεςνών, δέσονηαι «ηήν αποςζία ζηήν Ελλάδα Ίνδςεςπωαίων πίν άό ηήν άθιξι ηών Ππωηςελλήνων» (« Ίζη. ηοϋ Έλ. Έν.» Α! 358). Δλ. οί Πελαζγοί είναι ΙΕ καί  ελλνόγλωζζοι, όωρ καί  o i Έλλνερ αλλά απά ηαύηα δέν είναι Έλλνερ! 2

Πυχοί ήσαν οί Πελασγοί; •   Ή αξάδνζο εκέλε όη oi Πειαζγνί γελλήαλ αό ηήλ γή (=γγελεΐο). Είλα απηόρνλεο. Δέλ ήιαλ αό νπελά. (Παπζ. "Αξαδά α. 5. Ή -ξνδ. Α 57. Δνλπζίνπ "Αιαξλαζέσο «Ρσκ. Αξρανινγία» Σ. 17. ΋κξνπ "Οδύζζεα 7.177. Αζρύινπ « Ί -έηδεο» ζη. 250-51. ΢ύκλνπ Πεξίινπο. G. Graeci Min 651 .ά). • Είζο ή αξάδνζο αί όιν νί αξραίν  ζπγγξαθείο, ηαπηίνπλ ηνπο Πειαζγνύο κέ ηνύο Έιιλεο.  Έηζ: •  ΋ Δεπαιίσλ αί ή Πύξξα ήζαλ Πειαζγνί αόγνλν  ηνύ Ίαεηνύ, δ ά. ηπύ π ίνπ ηνπ Πξνκέσο. αηξόο ηνύ Δεπαιίσλνο αί ηαπηνρξόλσο γελάξρεο ησλ Ειιήλσλ. Τίύο ηνπο ό Έιιλ αί πγαηέξα ηνπο ή Παλδώξα. Αό ηύλ Έιιλα γελλήαλ ό Δώξνο αί ό Ξνύνο. Αό ηήλ Παλδώξα ό Γξαόο αί ό Μαεδώλ. Αό ηύλ Ξνύν, ό Ίσλ αί ό 19 Αραόο. • Οί Αλαίν εξθαλεύνληαλ όη ήζαλ Πειαζγνί  "σλεο απηόρνλεο: («ηύ "Αηηόλ έλνο έύλ Πειαζγύλ» Ήξ. Α 57). ΋ Κέξνς, δξπηήο ησλ "Αλώλ, ήηαλ «απηόρσλ». 4" ηαύηζο Πειαζγώλ -Ειιήλσλ είλα γελή (΋κξνο, Παπζαλίαο, Μελε-ξάηο Έιάί'ηο, Θνππδίδο, ΢ηξάβσλ, "Ηξόδνηνο, Έθνξνο. Κπύξηπο. Kretschmer, Beloch .ά.). ιν ζπκθσλνύλ ύη «ηώλ Πειαζγώλ ηύ γέλνο " Ειιλ όλ» (Δνλ. Αι. Ρ(νκ. Αξρ. I. 17). Καηά ηόλ Ηξόδνην, Πειαζγήο αηαγσγήο ήζαλ νί "Αλαίν αί νί  Aio-

" Καη άλλν εκδοτή από ηύν Δεσκαλίωνα καί ηήν Πύρρα γεννήκαν ο Λώρος, ό Ξούος, ο Αίολος. Από ηόν Ξούο, ό   Αταιός καί Ιων. Από ηόν Αίολο, ό Μάγνς καί ή Καλύκ. Απ  ασηήν ο Α ίηωλύς.   Γενικώς οι Έλλνες ήζαν πεπειζμένοι γιά ηήν αύηοτο-νία ηοσς καί οσδέποηε ανέθεραν οηιδήποηε γιά έλεσζί ηοσς από κάποιαν αρτική κοιηίδα, ηοσς. 1

ιεΐο (VII 95), νί "Αξάδεο (I 146 αί VIII 73), νί Αξ -γετν (II 171) αί νί Δσδσλαίν (II 56). • Γιώζζα ησλ Πειαζγώλ είλα ή Πξσηνειι - λή. Απηή είλα ιζέζηεξ ξόο ηήλ «Αλαηνιή» δάιεην ηο Ειιλήο νύ κινύζαλ νί Μαεδόλεο αί νί Θεζζαινί. "Η ίδα εμειίρε ζηήλ Ειιλή ησλ ιαζζώλ ρξόλσλ. • "Αλξσνινγώο νπδεκία κεηαβνιή ζκεώλεηα  ζηήλ δάξεα ηο ξντζηνξίαο αί ηνπ εξάζκαηνο ηο ζηήλ ζηνξία, νύηε αί κεηά (Ε. Bux, G. Sergi, I. Κνύκαξο, "Α. Πνπιαλόο ι.). ΋ Πιάησλ ζηνπο «Νόκνπο», εμγεί όη ηά δάθνξα Ειιλά θύια ξνήιαλ δά ηο δαθνξννήζεσο άό ηνύο Πειαζγνύο. • Δάθνξν ιπζκνί νύ έκελαλ άσο έμσ άό ηήλ εμειηή νξεία αί δεηήξζαλ ηήλ αρρατή γιώζζα αί ηά αξραόηεξα ή-έκα, ζπλέρζαλ λά ιέγνληα «Πειαζγνί»: ζηήλ άλ. Κξήη, ζηόλ Άσλα Υαιδήο, ζηήλ Λήκλν, ζηήλ "κβξν, ζηήλ ΢ακνξά, γύξσ άό ηόλ Ειιήζνλην, ζηήλ Ρνδό, ζηήλ "Ηεξν (ή Δσδώλ ήηαλ «Πειαζγώλ έδξαλνλ» ΢ηξ. VII, 327), ζηήλ Κξζηώλα Θξάο, ζηήλ άλ. Θεζζαιία. • Καί ή Ειιλή γξαθή ξνήιε άό έμέιμ ηο Πειαζγήο ζηήλ ννία έγξαθαλ ό Λίλνο αί ό ΋ξθεύο (Δόδσξνο Γ 67, Εύξσ. «Άιζηο» ζη. 967 -69, Ηξαιείδο ό Πόληνο). •   Ή ξζεία ηώλ Ειιήλσλ είλα ή Πειαζγή - «Ζεύ άλα, Δσδσλαίε Πειαζγέ» ιέγε ό Άρι -ιεύο (Ίι. Κ. 233-34) ηόζν ζηή ιατή κνξθή ηο (νιπ -ετζκόο) όζν αί ζηήλ κνλνετζηή («Εο εόο έλ άληεζζ» δίδαζαλ νί  Οξθνί  - Ο KERN Orphico-rum Fragmenta, 21, 239/1992).  ΋ Kretschmet ηαπηίε "Ειιλεο αί Πειαζγνύο (Glotta I, 1909) αί ό Beloch ιέγε όη Πειαζγνί 

2

ήηαλ ηφ αξρφ o  λπκα ηψλ Διιήλσλ (Griechische Geschichte. 12, 2, 54). 41 42 Πειαζγνί  ήζαλ αί νί Φιζηατν  . Πόθεν ηό Πελαζγός νλνκαζία Πειαζγφο πάξρνπλ

Γά ηήλ νίιεο εξκλείεο. • Οί «ίλδνεπξσατζηέο» (« Ίζη. ηνπ Έι. Έλ.» Έδ. Ά. Α! 357-58) πνζηξίνπλ νη ξνέξρεηα αφ ηφ Bhel-orgho( κέι  - φξγν) = αλζκέλν ιαδί. Καί ηνυην, εεδή πνηίεηα  νη νί Ιλδνεπξσαίν ιάηξεπαλ ηφ λεχκα ηο θπιινθνξίαο.  Όκσο: α) Οί Πειαζγνί έζαλ ξίλ άχ ηήλ πνηέκελ άνδν ηψλ ΙΔ - Διιήλσλ, άξα. δέλ ήζαλ ΙΔ. Πψο ινφλ ήξαλ Ιλδνεπξσατή νλνκαζία αί ψο είραλ Ιλδνεπξσατή ξζεία: β) έλ πάξρε ακκία έλδεμο νη νί Πειαζγνί αί νί  κεηαγελέζηεξν Διιλεο είραλ νηέ ζηφ έληξν ηο ιαηξείαο ηνπο ηφ λεχκα ηο αλνθνξίαο. Άξα ηά εξί άλζκέλννλ ιάδσλ δέλ επζηανχλ. "Αο δνυκε ηίο άιιεο εξκλείεο: • Αφ ηφ έιαγνο εεδή ήηαλ λαπζιφν. • Αφ ηφ ειαξγφο, εεδή νί Πειαζγνί ήζαλ ιαλήηεο φσο νί ειαξγνί - ηαμίδεπαλ, κεηαλάζηεπαλ, κεηννχζαλ. • 'Αφ ηφ έιαο = νληλφο, γείησλ, φ ιζίνλ, εεδή φιν νί ιανί ηψλ Πειαζγψλ ήζαλ νληλνί, γείηνλεο, ζπγγελείο. • "Αφ ηίο ιέμεο έινο = αιφο αί άξγνο = ρψξα. ι. Πειαζγφο = Παιανρσξίηο, φ αιαφο

 41

  Γιά περισσότερα  βλέπε κευάλαιο μο « Ποιοί ήσαν ο ελασγοί» στό βιβλίο μο «Ποιοί ήσαν...:», γ'τής παρούσης  σειράς   42   Βλέπε μελέτη μο «Ποιοί ήσαν οί Φιλισταϊοι» στό βιβλίο ο «Ποιοί ήσαν...;» γ' αύτης της σειράς. 1

άηννο, ζε δαθπξννίζ ξν ηφλ έαλαάκςαληα άφ βνξεφηεξεο ρψξεο αλαφ = άλξσν ηψλ λεξψλ. ( Δξκλεία ηνυ . κπνχινπ). Παλφηεξ εσξψ ηήλ ξψη εξκλεία, εεδή ζπκίηε αί κέ ηίο άιιεο νλνκαζίεο νχ έδίδνλην ζηνπο   Έιιλεο: αλανί. Αρανί, έζήκαλε αιαζζλνί, λαπηνί, δι. Αγαίν. "Οσο αί λά είλα, ή  φ αίαλ αί εμεηκέλ εξκλεία είλα ή « ίλδνεπξσάίζηή», ηνυ κέι -φζγν. Άάληζο ζηχ ηεέλ εξψηκα: Οί Πελαζγοί ήζαν o r γγενείρ ηοϋ Αίγαιακού, σώπος οί  όοιοι αεηέλεζαν ηήν μήηπα όλων ηών λαών ηρ επιοσήρ  μέ κενηπικό ςπήνα ηά διάθοπα Ελλνικά θϋλα. Πποέλλνερ δέν ςήπξαν. Καί ηφ λέν. Δξψηκα: Υήπξε κάοδορ Ελλήνων αό ηόν εςπωαϊκό βοππά ζηό Α ίγαΐο;

 Ή «κάθοδος» ηών Ελλήνων Καηά ηήλ ζπκβαηή ζηνξία, νί ξψην ΙΔ -"Διιλεο ήζαλ νί Αρανί, νί φνν  «αηέβαλ» ζηήλ Διιλή Χεξζφλζν άνπ κεηαμχ 2100-1900 .Χ. 'Αφ νχ; "Αφ ηίο εδάδεο ηο Οπγγαξίαο, ζηίο φνεο είραλ θάζε ξνεξρφκελν άφ ηίο αλαηνι φηεξεο (Οπξαλία) αί ίζσο αί βνξεφηεξεο εδάδεο (Πνισλία). Απηνί πέηαμαλ, εμφλησζαλ, αθνκνίσζαλ ηνχο κή ΙΔ Πξνέιιλεο - Πειαζγνχο. Αξγφηεξα, ηφ 1125 .Χ. αηέβε αί άιιν ΙΔ - Διιλφ θχιν. ηφ ηψλ σξέσλ, νφηε αί  έήιελ φ ιήξο εμειιλζκφο ηήο εξνρήο. Ώο ηφηε νχ ήζαλ νί σξείο; "Αγλσζην. "Η αξαάλσ έζο αξνπζάε  νιιά ηξσηά, νχ νί πνζηξηέο ηο αδπλαηνχλ λά μεεξάζνπλ. "Έηζ  ι·ρ·: • Ό Ά. Κεξακφνπινο δέρεηα φη νί Έιιλεο ήιαλ άφ ηφλ Βνξξά, άιιά «είλα δχζνινλ λά φξί -

2

σε ι τίς πόθεν ήλθαν τά φύλα ταύτα», (περ. « Ελληνικ ά » ! . Β! 1928 σ. 105-108). • Καί ό Κ. "Αμαντος: «Πόθεν ώρμήθησαν αί ΙΕ φυλαί αί άνήκουσαι είς τούς έπειτα ονομασθέντας Έλληνας καί διά τίνος οδού κατηλθον δεν δύναται νά όρισθή μετ' ακριβείας» («Μεγ.Έλ.Έγκυκλ.» τ. 10ος Ελλάς, σ. 533). Κατ" αυτόν «οί Δωριείς, έχοντες τήν χρήσιν του σιδήρου, υπήρξαν καταστρεπτικοί εις τόν παλ αιό τερ ον πο λι τισ μό ν της Ελλάδος» (στό ίδιο ). Δεν γνωρίζουν λοιπόν άπό πού κατηλθον οί Έλληνες. •

' Ο

G.

Glotz Ισχυρίζεται ότι «ή ελληνική εισβολή δεν πραγματοποιήθηκε με μία μόνον εξόρμηση, άλλά κατά διαδοχικά κύματα ή με βραδείες διεισδύσεις. Διήρκεσε αιώνες, αρχίζοντας γύρω στόν 20ο καί λήγοντας τόν 12° ή ΙΓ π. Χ. Οί Α χ α ιο ί ε ί ν α ι οί πρώτοι Έλληνες πού κατέβηκαν άπό τά βουνά τού Βορρά. Ακ ολο υθο ύν οί Ίωνες, οί Αιολ είς κα ί τελευταίοι οί Δωριείς» («Histoire Greque»).   Άλλά τότε πως άπό αυτά τά 900 χρόνια «καθόδων» δεν επέζησε καμμία άνάμνησις; Γιατί οί Αθηναίοι υπερηφανεύονται ότι είναι Ίωνες αυτόχθονες ('Αρ ιστ. 'Αθην. Πολ. V, 2); Γι ατ ί οί κα τε ρχ όμ εν οι δέν φέρνουν άπό τό βορρά θεούς, λατρευτικά έθιμα, τοπωνύμια, παραδόσεις; (τίποτα τέτοιο δέν διαπιστώνεται στόν Αίγαιακό χώρο) Ο G. Glotz γράφει ότι γύρω στό 2.000π.Χ. «οί Αριοί κάνουν τήν εμφάνιση τους στην Ιστορία» εισβ άλ λο ντ ας στήν Μ. "Ασία, στή ν Μεσοποταμία, στήν Κ. 'Ασία , στίς "Ινδίες κα ί στί ς ευρωπαϊκές χερσο νήσους. Προσθέτει « Ή α ρ χ ι κ ή κ ο ι τ ί δ α τοϋ λαού αυτού είναι άγνωστη». Είναι όμως εξακριβωμένο, προσθέτει, ότι οί λαοί πού προέρχονται άπ'τήν κοιτίδα των ' Αρίων ονομάζουν μέ τήν ϊδια λέξι τήν σημύδα. Συνεπώς έρχονταν άπό χώρα «υγρή». Καί αυτή πρέπει νά βρίσκεται «είτε στίς ακτές της Βαλτικής, είτε κοντά στήν Κασπία. Κάποια στίφη ΙΕ χώνονται στά πυκνά δάση της Κ. Ευρώπης καί άπό κει κατέρχονται στήν

84

Στρατιώτες της

Ύπομυκηναϊκής περιόδου :

Αγγείο από την Τίρυνθα.

Διιάδα ν Πξσηνέιιλεο. ζηήλ Ηηαιία νρ Πξσηνια -ηίλν. Τφ έξαζκα ηνπο αληνχ ζπλνδεχεηα κε αηαζηξνθέο αί  πξατέο. Oi   Έιιλεο δέλ εγαηαζηάαλ ζηήλ Διιάδα ρσξίο αγψλεο».   Ή αλαθνξά ζηήλ «ζκχδα» κάιινλ νθείιεηα ζέ ιάνο. Δ. Pulgram, έ ησλ εκεισηψλ ηο πνέζεσο εξί ΗΔ, δέλ αλαθέξε ηλ ζκχδα, άιιά ηήλ «θγφ» δι. ηήλ δξυ (βαιαλδά). Τν τδν αί  oi άιιν Ίλδνεπξσατζηέο. Ο Γ. Μακλψηο γξάθε: «Τφ ειιλφ θγφο. ιαη. Fagus. γεξκ. Buch... αλάγνληα ζέ IE bha(u)g αί διψλνπλ δέληξν γλσζηφ ζηνπο ΗΔ νχ γά ικαηνινγνχο ιχγνπο θχεηα κφλν ζηήλ Δπξψ αί κάιζηα νρ  ζηήλ αλαηνιή. Καηά ηφ ερείξκα αχηχ. oi ΗΔ ξέε λά νξκήαλ αφ ηήλ Δπξσατή εξνρή, κεηαμχ Βαιηήο αί Δχμελνπ Πφληνπ» (Σχληνκ εζαγσγή ζηήλ ΗΔ Γισζζνινγία αί ζηήλ Ηζηνξία Τήο Έι. Γιψζζαο» 1977). ΋κσο ή θγφο θχεηα ζ νιφιξν ηφλ ειιαδφ ρψξν αί  αηά ηήλ αξάδνζλ φ Εεχο έδσζε ηνχο αξνχο ηο σο ηξνθήλ ζέ φζνπο ζψαλ άφ ηφλ Καηαιπζκφ. ΋ Ηρόδοτος κάιζηα ραξαηξίε ηνχο "Αξάδεο «βα -ιαλθάγνπο». Καηά ηήλ κπνινγία, φ Φγεχο. πφο ηνχ Αιθενχ, "ίδξπζε ηήλ Αξαδή Φγεία, φνπ έβαζίιεπζε. Σηήλ Πεληέι πήξραλ oi δήκν ηήο Φ-γαίαο (Νηξάθ) αί ηο Φγνχο (Νηανχ Πεληέι). Φγφο ήηαλ αί ηφ ίεξφ δέλδξν ηο σδψλο φνπ ηφ καληείν ηνχ Φγσλαίνπ φο. Μεξέο θνξέο φ Εεχο ενλφηαλ κέ ζηεθάλ  άφ θχιια δξπφο αί έλα άφ ηά είεηα ηνπ ήηαλ «θγφο». Αξα ηφ ερείξκα δέλ ανδελχε ξφχαξμ ησλ ΗΔ «κεηαμχ Βαιηήο αί Δπμείλνπ» αλλ" αληέησο, δάδνζ ηήο ιαηξείαο ηήο θγνχο άφ ηνχο έμαισλχκελππο Αγαίνπο - Έιιλεο. ' Ο Μ. Σαειιαξίνπ « Peuples prehelleniques d origine I.E.» 1977), πνζηξίε φη ηφ θγφο ξνέξρεηα άφ ηφ ζαλζξηφ bha(u)g, άιιά ηά ζαλζξηά είλα γιψζζα "Ηξάλ-"Ηλδίαο, ρσξψλ δι. φνπ αηά

1

ηo  λ Μακλψη, δελ θχεηα ή θγφο. Οχηε ξνζνκίε  ανδείμεο φ Σαειιαξίνπ. Μνλαδφ «ερείξκα» ινφλ ή...ζκχδα: (σ άξρε  αί άιιν αλάινγν νχ αλαθέξεηα ζηφ ςάξ ζνισκφο). Τίεηα φκσο αί έλα άιιν εξψηκα: "Αλ νί Έιιλεο αηαζηξέθνπλ αί πξνινχλ, ψο δέλ ξναιείηα  νιηζηή ά-ζπλέρεα;  Ή έξεπλα ζηννεί φη: α) Καλείο αξραίνο δέλ άλε ιφγν γά άνδν λένπ ιανχ ζηνλ Πεξαγααφ ρψξν, νχηε βεβαίσο Διιήλσλ αφ ηφλ Βνξξά! ΋ Θνπδπδίδο εσξεί ηνχο Έιιλεο απηφρνλεο (1,3). Σφισλ, φ Ζξφδνηνο, φ Πιάησλ, φ Αξζηνηέιο, φ φδσξνο, φ Σηξάβσλ, .ά. κινχλ κφλνλ γά ηνέο κεηαλήζεο ιπζκψλ κέζα ζηφλ Αγααφ ρψξν. Αφκ αί ή νιπξχ ιη «άνδνο» ηψλ σξέσλ αηά ηίο αξαδφζεο αί ηνχο ζπγγξαθείο ηψλ Αξραίσλ, ήηαλ «αιλφζηζο». Έηζ αφκ αί φ Ι. Κνξδάηνο ζπκεξαίλε φη νί κεηνεζίεο ιαψλ ζηφλ Αγααφ ρψξν «έγλαλ φρ άχ άλσ ξφο ηά άησ, άιιά άφ ηά άησ ξφο ηά άλσ. άφ ηφ Νφην ξφο ηφ Βνξξά» (« Ίζη. ηο "Αξρ.   Έι.» έδ. 20νο Αψλ. 1955. Ατζ. 107). Καί νιχ ζσζηά δεξσηάηα: «ΤΒταν δπλαηφλ, αλ νί Έιιλεο εΐραλ ή ζε αψλεο νιινχο ζηήλ Κ. Δπξψ, λά κή θπιάμνπλ νιιέο αλακλήζεο άχ ηήλ εεί σή ηνπο;» (ζ.107 -108). β) Σηήλ Αίγααή εξνρή πήξμε νιηζηή ξσηνγέλεα, κέ αδάζαζη ζπλέρεα. Τφ αναιχηνπλ ηά 41 αξρανινγά επξήκαηα.   ΋ Τ. Κνξδάηνο ανξεί ψο είλα  δπλαηφλ νί πνηέκελν ε -

 Βλέπε μελέηες μοσ «Ποισί ήζαν οί Άταοί « (ζηό βιβλίο μοσ «Ποιοί  ήζαν:»). «Ποιοί ήζαν οί Τρώες:» (ζηό βιβλίο μοσ « Έρεσνες γύρω άπό ηόν Όμρο») καί «Πόηε πήγαν οί Έλλνες ζηήν Μ. Αζία:» ζηό ιβλίο μοσ «Καηαδύζεις ζηήν Ιζηορία >·.

2

ζβνιείο νύ ήιαλ ζηλ Διιάδα ζθάνληαο, αηαζηξέθνληαο αί ζιαβώλνληαο ηνύο «Πξνέιιλεο». λά άξνπλ ηήλ ξζεία ησλ αιαώλ αηνίσλ άθνϋ είλα εμαξβσκέλν όη  όιν νί Διιλνί ενί έρνπλ κεζνγεαή ξνέιεπζ αί όη «νί   Έιιλεο είραλ ηήλ ίδα ξζεία κέ ηνύο Πξνέιιλεο» (ζ.108). γ)  Ή ζηελόηαη ζπγγέλεα των ιαώλ της εξνχής «Πξνειιλώλ - Διιλώλ - Μή Διιλώλ» είλα  αλακθίβνι. Οί Κίιεο ι.ρ. αξρώο έιέγνλην « Όαρανί» (Ήξ. VII. 91).  ΋ Πιάησλ αλαθέξε νη νί σξείο ήζαλ Αρανί, Πειαζγνί, Ίσλεο, Κάξεο, Φξύ -γεο, αί είραλ ηό Ιεξό ηνπο ζηό Αγαίν, ζηήλ ήιν. Casaubon, Nieburh, Buttmann, Curtius, Welker, Lep-sius, Holm, Bursian, Classen, Πααξξγόνπινο, δέρνληα  νη νί Ίσλεο νπδένηε αηήιαλ άό νπελά, άιιά ήζαλ αλέαελ εγαηεζηκέλν ζηίο δύν αηέο ηνύ Αγαίνπ αί ζηά ελδάκεζα λζά. δ) Αλπαξμία αλξσνινγώλ κεηαβνιώλ νύ ά ήζαλ εκθαλείο άλ ζηνπο (κεζνγεανύο) κή - ΙΔ Πξνέιιλεο έεβάιινλην νί βόξεν ΙΔ - Διιλεο. "Δρείξκα γά ηήλ βόξεα αηαγσγή ηώλ Διιήλσλ είλα όη απηνί ήζαλ μαλνί, γαιαλνκάηδεο. ύςιόζσκν, δνιρνέθαιν. ΋κσο: i) « ΋ ηύνο απηόο ηήο βνξείαο θπιήο δέλ αε δείρ γελώο γά ηνύο "Διιλαο» (I. Κνύκαξ: «Πξαηά ηήο Έι. Αλξσνινγήο Έη.. 1942. ζ. 14 αί 32, 1943). ii) «Ούδακνύ αλαθέξεηα όη ή ύλνπζα ηάμο ηώλ αξραίσλ Διιήλσλ ήην ιένλ αλνηόρξσκνο ηνύ ιννύ ιπζκνύ» (V. Lebzelter «Rasse λ. Volk in sudosteuropa» Mit. d. Antrop. Gesl. In Wien. LIX. 1929). iii) Οί ξαλνινγέο έξεπλεο δέλ αέδεμαλ όη  νί Έιιλεο ήζαλ «βόξεν». (Κούμαρης) iv)   Ή αλαθνξά ζέ μαλνύο ήξσεο ("Αριιεύο, Αίαο. ΑηξεΙδεο). ή ενύο κνξεί αιώο λά ζκαίλε  όη ηό μαλό - γαιαλό εεσξνύλην σξαόηεξα, ώο ζα ίνληα κεηαμύ ηώλ ληώλ.

1

  λ) üi έλλνεο μαλόο, ςιόο, ιεπόο είλα ζρεηέο.   Έηζ έί Απγνύζηνπ (α' κ..), π Manilius αηαηάζζε ηπύο   Έιιλεο ζηνπο κειαρξνλνύο ιανύο, ελώ αξγόηεξα, ό Δβξαίνο αηξόο "Αδακάληνο (δ') ηνύο εξγξάθε ώο ςινύο, μαλνύο, ιεπνύο (Hanj Gunther: «Rassengeschichte des Hellenischen und Römischen Volkes» München, 1929). vi) Πιά ζηνπο μαλνύο ήξσεο αί ενύο, πήξ ραλ νί καπξνκάιιδεο. Τά ξόηπα ηήο νκνξθάο, Α θξνδίη αί Λάΐο. αλαθέξνληα ώο «καπξν -θξύδεο», ό "Ηξαιήο ώο «κειάκπγνο» (Γ. Σιαβνύλνπ: «Πεξί ηνύ ρξώκαηνο ηώλ ηξρώλ ηώλ αξραίσλ Διιήλσλ» ζηά «Πξαηά ηήο Έι. "Αλξσνι. Έη.» "Α. 1942, ζ. 45 51). vii) Τά ραξαηξζηά νύ ανδίδνληα ζηνπο «βόξενπο» πάξρνπλ αί ζέ κή -βόξεεο εξνρέο. Σηήλ Αίγαίδα πήξρε νιία αλξσίλσλ ηύσλ. Οί γγελείο ηο ήζαλ δνιρνέθαιπ  - βξαρπέθαιν  - κεζνέθαιν. ςινί  - κέηξν, μαλνί  - κειαρξνλνί. I. Κνύκαξο αλαθέξε ηξεο ηύνπο: Μεζνγεαό, Πξνζαζαηηύ. Βόξεν ("Αλξσνο, 141 - 1948). ΋ "Α. Πνπιαλόο. ηύλ εξσηό (βόξεν) αί ηόλ αί γααύ (κεζνγεαό). Έμαινύκελν. νί Αγαίν αλέ ηπζζαλ αλαιόγσο ηώλ ζπλώλ ηύλ έλα ή ηόλ άιιν αξρό ηύν ηνπο. "Ο "Α. Πνπιαλόο δαζηώλε: « "Υάξρε γελεηή ζπλέρεα ζηύλ ιπζκό ηήο Δι ιάδνο άύ ηή λενιή ενρή ώο ηή ζύγρξνλ» ( « Ή Πξνέιεπζ ηώλ Διιήλσλ»). • ε ) Γισζζή ζπλέρεα. Τύ 1867. ό Γεξκαλόο . Κ. Rotteck («Allgemeine Geschichte) ζηξόκελνο ζηήλ γιώζζα, ηήλ αξάδνζ αί ηήλ ζηνξία, αηέιμε ζηύ ζπκέξαζκα όη δέλ πήξμε άνδνο Διιήλσλ. Καί ό Τζάληγνπ: « "Η γιώζζα νύ κινύζαλ ζηήλ Διιάδα ηύ 1700 .. είλα  κέ κξέο δαθνξέο ή ίδα νύ νκιείηα  ζήκεξα».

2

• ε ) ' Ιδιοζσγκραζιακή ζσνέτεια. Πξάγκαη, φσο Εεζήκαλε ν Αξο Μσξαίηο ζηχ εξνδφ «Πάληα» (ηεπρ. 2. Ιαλ. 1994). πυηε αί νί ςπρέο -λεπκαηέο δφηηεο ηψλ Ειιήλσλ άιιαμαλ. Εμανινπνχλ λά έρνπλ ηά ίδα ξνηεξήκαηα αί ειαηηψκαηα κέ ηψλ αξρανηάησλ ξνγφλσλ ηνπο. αλ αί νί ζπγπξίεο αηέζηζαλ ηά δεχηεξα εκθαλέζηεξα. "Αφκ αί ηά ηνά γλσξίζκαηα ηνπ ραξαηήξπο αξέκελαλ ακεηάβιηα. Οί Κεθαιιλεο είλα  αί ζήκεξα «νιπκήραλν» φσο χ "Οδπζζεχο, νί Λάσλεο ζπληξηνί -αξαδνζανί φσο νί αξραίν Σαξηάηεο ν Θεζζαινί νλξνί (Θνππδίδο), νί Κξήηεο «ςεχηεο» ('Εκελίδο), νί Λεζβίεο αί νί Κχξεο εξσηέο (Σαθψ, "Αθξνδίη), νί Βνσηνί «βαξείο», ν Μαεδφλεο «καεδλνί»=ςινί, αιιά αί  φ φξγαλσ-ηνί -εαξρκέλν -έξγαηπί. νί λζψηεο χ ηνι -κξνί -ξ ςνίλδπλπ  -« ηπρνδ νη  πί »-κεηαλαζηεπη   -νί (Οδπζζεΐο). Σσμπέραζμα: «Είλα αίαλν λά ξαγκαηννήε νκαδή κεηαλάζηεπζο βνξείωλ ιαώλ ζηήλ Ειιάδα» (F. Luschan «Volker, Sprachen, Rassen». 1927 -γισζζνιφγνο). • «Κνηίο ηώλ Ειιήλωλ είλα ηό Ειιλό αξ έιαγνο"  (Johh Linton Myres: «Who were the Greeks?» Berkley. 1930 - ειιλζηήο). • «Τά δεδνκέλα νύ έρνπκε δέλ κινύλ γά εηαλαζηεύζεο κεγάιωλ καώλ ζηήλ Ειιάδα» (Mucke «Die Urbevölkerung Griechenlands» 1927. γεσγξάθνο).  Ό ενιαίος τώρος. Ο Πεξαγααόο ρώξνο εάλω αό ηό ελαίν θπιεηό πόζηξωκα ηνπ αξνπζάε νιηή νπδάζαζ. Οί Πέξζεο αηόξίνζαλ λά ελννήζνπλ νιηώο κέγα ηκήκα ηνπ. άιι' αέηπραλ ζηίο ξνζάεεο  ηνπο ξόο ηό Α ίγαίν αί ηήλ Ειιλή Χεξζόλζν (ηνύ ίκνπ). Τειώο ηήλ έλννίζ ηήλ έηπ-

1

αλ π Φίινο αί π Μ. Αιέμαλδξνο αί ηήλ δεηή -  ξζε γά ίια ρξόλα  Ειιλή Αλαηνιή Απηνξαηνξία (Βπάλην).   Η εηπρία ηνπ Μ. Αιεμάλδξνπ,  δαηήξζο ηωλ   Ειιλζηώλ ξαηώλ αί  ριόρξνλ παξμο ηο  λαηνιήο Απηνξαηνξίαο, νθείινληα ζε κεγάιν βακό αί  ζηήλ παξμ ελωηνύ αζήκαηνο ηώλ αδειθί'νλ ιαώλ ηνπ ελαίνπ νλνύ ρώξνπ.   Σ' απηόλ ηόλ ρώξν εξιακβάλεηα αί ή Ιηαιία. Οϊ    Σαβίλν, εωξνύζαλ ηνύο εαπηνύο ηωλ ανίνπο    Λαεδακνλίωλ (Πινύηαξρνο Βίνο Ννπκά I). Ο Varrò. (Antiquitutum Libri) γξάθε όη: ·< Ελ Σαβίλνο, έμ' Ειιάδνο  ήινλ Πειαζγνί». Οϊ Τπξξλνί ήγαλ ζηήλ Ιηαιία αό ηήλ Μ.   Αζία (Τνϋξζα) αί ή νλνκαζία ηνπο. έρε ζρέζ κέ ηήλ Τίξπλα. Ο Λαηίλν - Pny   καίν. έιεγαλ όη αηάγνληα αό ηόλ Αλεία ηήο Τξνίαο. Ή λνη. Ιηαιία αί ή Σειία αεηέιεζαλ ηκήκαηα ηνύ  Ειιλζκνύ αό ηήλ αξραόηηα ώο ηήλ Α -λαγέλλζ. Οτ αλαζαθέο αί πί αξρανινγέο έξεπλεο, φιν αί  ζσξεχνπλ λέεο ανδείμεο γά ηήλ αδάζαζη ζπλέρεα, θπιεηή - νιηζηή, ηνπ Ειιαδνχ ρ<χξππ: • Γχξν) ζην 1990 έγλαλ αλαζαθέο ζηνλ Αξαδφ "Οξρνκελφ, φνπ αναιχθε χ Τχκβνο νχ αλαθέξε χ Παπζαλίαο ζηά «Αξαδά» ηνπ. ξνζέηνληαο φη πί  άηνν δελ πκχληππζαλ ννί εζφληεο, ζέ νφλ φιεκν, φηε. είραλ ηαθεΐ έεΐ. ξάγκα νχ δείρλε ηήλ κεγάι ηνπ αξραφηηα. Ό Τχκβνο είλα φιχινο. κεγαινδ  άζηαηνο αί  φκνν ηνπ έρνπλ βξεεί ζηήλ εξνρή ηνχ Μαπξνβνπλίνπ αί  ηήο Εξεγνβίλο, φνπ ρξνλνινγήαλ γχξσ ζηχ 2000 .Χ. Πξφεηα γ  ά έξγν ηνχ ειιλνχ θχινπ ηψλ Μλχσλ.  Ό (-). Σπσρόποσλος. αγηήο ηήο αξρανινγίαο, γξάθε  ζρεηψο (Κακ. 28 Ιαλ. 1996):

2

92

93

94

95

96

97

98

99

Ε! 01ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΙΟΙ

101

102

103

104

105

106

107

108

Μινωικός Λνροπαίκτης : Σαρκοφάγος

Αγίας Τριάδος.

109

110

111

112

113

114

Ποσειδών καί Ήφαιστος στή γέννα της Αθηνάς :   Αττικό αγγείο.

115

11 6

11 7

11 8

11 9

120

121

12 3

12 4

125

126

12 7

128

129

13 0

131

132

133

134

13 5

13 6

13 7

138

139

140

141

142

143

144

145

146

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α

ΜΕΡ ΟΥΣ

147

148

149

150

151

153

155

156

157

158

159

II. Τό άνθρωπολογικόν επιχείρημα

160

161

162

163

164

165

166

167

168

169

170

171

172

173

174

17 5

176

177

Μινωικός ιερέας :

Ανάγλυφο από την Κνωσσό.

Κάθοδος τον Θεού: Μινωική σφραγίδα.

178

179

180

181

182

183

184

185

  Χορός σέ ιερό δένδρο: Χρυσό δαχτυλίδι από τίς Μυκήνες 

Άνοδος της Δήμητρας :

Ανάγλυφο σέ τερρακότα.

187

188

189

19 0

191

Περικεφαλαία από    χαυλ ιόδοντες κάπρου: Μυκηναϊκό ελεφαντόδοντο.

Μυκηναϊκή    λατρευτική σκηνή:   Χρυσό δαχτυλίδι από  τίς Μυκήνες.

Μινωικός διπλούς πέλεκυς : σκά.λισμα από τήνΚνωσσό.

192

19 3

19 4

Β! ΟΙ ΑΔΩΡΟΙ ΔΩΡΙΕΙΣ

19 5

196

197

196

197

Μυκηναϊκό κυνήγι κάπρου: Νωπογραφία από την Τίρυνθα.

198

199

200

Γ! ΠΕΡΙ ΑΛΟΓΩΝ ΑΛΟΓΑ 

201

202

203

204

205

206

207

208

Δ! ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΑΡΑΛΛΑΓΕΣ

209

210

211

212

213

214

215

21 6

217

Ε! ΙΝΔΟΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 

21 9

220

221

222

22 3

224 22 4

225 22 5

226 22 6

22 7

228

229

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑ ΦΙΑ Β

ΜΕΡΟ ΥΣ

231

232

233

234

23 5