LUYỆN TẬP CÁC DẠNG BT ESTE HAY HAY ! ( Nhật Trường , Nguyễn Minh Đức, Hoàng Duyên )
Với các dạng bài đã nêu ra ở Tập-I , a sẽ chọn và đưa ra các BT vận dụng HAY mà a sưu tầm +học hỏi được. +Từ câu 1→4 : Đức Nguyễn. Nguyễn. + Câu 5: Hoàng Duyên. +Từ bài 6 11 : Nhật Trường. Chúc mn sẽ Nắm thật chắc dạng BT Este_1 trong những câu Hay Đặc Biệt của đề ĐH ^_^ →
Câu 1(TMD). 1(TMD). X, Y, Z là 3 este đều đơn chức, mạch hở (trong đó X, Y cùng dãy đồng đẳng; Z không no chứa một liên kết C=C). Đốt cháy 13,08 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z (số mol Y lớn hơn số mol của Z) cần dùng 0,51 mol O2. Mặt khác đun nóng 13,08 gam E với 200 ml dung dịch NaOH 1M (vừa đủ) thu được hỗn hợp chứa 2 ancol kế tiếp và hỗn hợp chứa 2 muối gồm a gam muối A và b gam muối B (MA < MB). Tỉ lệ gần nhất của a : b là. A. 6,4 B. 6,5 C. 6,6 D. 6,3 Giải: Vì X,Y,Z là este đơn chức =2 = 0,4 mol; = n NaOH = 0,2 mol [Khi 1 bài toán cho các este dơn chức và số mol OH - phản ứng thì luôn xét sử dụng điều kiện này nà y để tìm ra số mol este và số mol O trong este] Cho khối lượng hỗn hợp E, có khối lượng O 2 thông qua số mol sử dụng bảo toàn khối lượng Ta có hệ
Sau khi khi có số mol C (CO (CO2) tín tínhh = 0,4 0,488 / 0,2 =2, =2,44 Phải có HCOOCH 3 (X) Vì X và Y cùng dãy đồng đẳng nZ = 0,48 – 0,46 = 0,02. nC (X+Y) > 0,18.1 0,48 = nC (Z) + n C (X+Y) > 0,18 + nC (Z) C (Z) < 6 Hơn nữa chỉ thu được 2 muối; Giả sử este Z có chứa nối đôi không nằm trong gốc axit RCOOC-C=C: do đề không nói tạo anđehit loại do C1 và C3 không kế tiếp este Z có chứa nối đôi nằm trong gốc axit [ít nhất 4C (C=C-COOC)] este Z có chứa 4 hoặc 5 C + axit Y phải là HCOOC2H5 Gọi số mol X và Y lần lượt là x và y + TH1: este Z chứa 5C (loại do y > n Z = = 0,02) + TH2: este Z chứa 4C a:b = 12,24 : 1,9 = 6,44 A Câu 2*(TMD). 2*(TMD). Đốt cháy 16,92 gam hỗn hợp E gồm 3 este X, Y, Z đều mạch hở (Y, Z có cùng số cacbon) bằng lượng oxi vừa đủ thu được 11,88 gam nước. Mặt khác đun nóng 16,92 gam E cần dùng 240 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được hỗn hợp muối và hỗn hợp gồm 2 ancol kế tiếp. Đun nóng hỗn hợp 2 ancol với H2SO4 đặc ở 1400C thu được 5,088 gam hỗn hợp 3 ete (hiệu suất ete hóa của mỗi ancol đều bằng 80%). Lấy hỗn hợp muối nung với vôi tôi xút thu được hỗn hợp khí có tỉ khối so với He bằng 2,25. Phần trăm khối lượng của X trong hỗn hợp E là. A. 63,83% B. 49,94% C. 42,55% D.53,19%
Giải: Cứ thấy este và số mol OH- phản ứng thì cứ tìm số mol O trong este trước đã hén no (este) = 2.0,24 = 0,48 mol; n H = 2 = 2.0,66 = 1,32 mol Este cấu tạo từ C, H, O đã tìm ra được số mol 2 nguyên tố và có sẵn khối lượng như bài này thì việc tìm ra số mol nguyên tố còn lại là đơn giản: n C = 0,66 mol Nhận xét: este no đơn chức mạch hở nancol = n este = n o / 2 = 0,24 mol = 2,75 X là HCOOCH3 = 53 ( = 18,5 2 ancol là Mkhí = 2,25.4 = 9 Giả sử 2 este Y và Z đều tác dụng với NaOH sinh ra phân cấu tạo ở gốc R R có ít nhất 3C) =
Ta có:
(có dạng COOC2H5; đồng
= 0,3 mol
0,18 * 2 0,06( R 1) 9 0,18 0,06
R =29 (C2H5)
loại
Y và Z sinh ra và khi tác dụng với NaOH Vậy có 2 este thủy phân ra (có số > 2) và 1 este khi thủy phân ra (có số C 3) Biện luận: 0,18.2 + 0,06.C < 0,66 C <5 este thủy phân sinh ra + Trường hợp 1;
có 3 hoặc 4 C
; %X = 21,28% (Không có đáp án) + Trường hợp 2: ; %X = 53,19% D Câu 3(TMD). Este X đơn chức, mạch hở có tỉ khối so với oxi bằng 3,125. Đốt cháy 0,2 mol hỗn hợp E chứa X và 2 este Y, Z (đều no, mạch hở, không phân nhánh) cần dùng 0,75 mol O2 thu được 0,7 mol CO2. Mặt khác đun nóng 44,9 gam E với dung dịch KOH vừa đủ thu được hỗn hợp chứa 2 ancol có cùng số cacbon và hỗn hợp gồm 2 muối có khối lượng m gam. Giá trị gần nhất của m là. A. 55,0 gam B. 56,0 gam C. 54,0 gam D.57,0 gam Giải: Meste = 100
C5H8O2 ; Ctb
0,7 3,5 0,2
Có este 3C hoặc 2C
Mà do thủy phân E trong KOH thu được hỗn hợp 2 ancol có cùng số cacbon Nếu 2 ancol cùng số nhóm chức số C phải 3 loại (vì khi này thì cả 3 este đều có tối thiểu 4C) Vậy 2 ancol khác nhau về số nhóm chức Chỉ có thể là C 2H5OH và C2H4(OH)2 Vậy X có công thức cấu tạo: CH2=CH-COOC2H5 Vì Y và Z đều no, nên không thể chứa gốc CH 2=CH-COOChọn Y là HCOOC2H5 +TH1: Z tạp chức: HOH 2C-CH2OCOH Giải hệ theo phương trình C, O 2 và số mol hỗn hợp E loại vì nY = 0; +TH2: Z đa chức: (CH2OCOH)2 nx = 0,02 mol; nY = 0,12 mol; nZ = 0,06 mol
m=
44,9 * 22,36 = 55,9 gam 17,96
B
Câu 4(TMD). X, Y, Z là 3 este đều no và mạch hở; trong đó X, Y đơn chức; Z hai chức (MX < MY < MZ). Đốt cháy 14,44 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z (số mol của Y lớn hơn số mol của Z) cần dùng 0,52 mol O2. Mặt khác đun nóng 14,44 gam E với 460 ml dung dịch NaOH 0,5M vừa đủ, thu được hỗn hợp chứa 2 ancol đồng đẳng kế tiếp và hỗn hợp muối. Lấy toàn bộ muối nung với vôi tôi xút thu được một khí duy nhất. Phần trăm khối lượng của Y trong hỗn hợp E là. Giải: Hướng giải ban đầu tương tự câu 1 ! Có số mol NaOH: n NaOH = 0,23 mol nO (trong E) = 0,23.2 = 0,46 mol Giải ra được = 0,51 mol; = 0,48 mol nZ = 0,51 – 0,48 = 0,03 nX+Y = 0,23 – 0,03.2 = 0,17 mol ; Có este HCOOCH3 (X) (Y): HCOOC2H5 CZ . 0,03 + 0,17.2 < 0,51 CZ < 5,67 Mà Z 2 chức nên Z có 4C hoặc 5C Nếu Z có 5C dễ dàng loại vì tính được nY = 0,02 < nZ = 0,03 Vậy Z có 4C nY = 0,05 mol %Y = 25,62%
Câu 5*(Hoàng Duyên thực hiện, mai sẽ có giải nha, a nhờ chị ấy khơi nguồn cho PEPTIT ấy mà ^^ cũng Liên Quan đến Este đó ^_^ ) : X là hỗn hợp chứa este A(no, đơn chức, mạch hở) và 1 chuỗi hexapeptit B được tạo thành từ Gly,Ala và Val(nA:nB=1:1). Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp m gam X cần 41,44 lít O2 (đktc). Mặt khác hỗn hợp m gam X tác dụng vừa đủ với 700ml NaOH 1M . Cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được muối khan B. Đem đốt cháy hoàn toàn B cần 34,72 (l) O2 thu được 30,24 khí (Đktc). *Giá trị gần nhất của m là : A.45,00 B.41,00 C.47,00 D.52,00 ************* Câu 6(ĐH Vinh lần IV-2015): X, Y, Z là ba axit cacboxylic đơn chức cùng dãy đồng đẳng (MX < MY < MZ), T là este tạo bởi X, Y, Z với một ancol no, ba chức, mạch hở E. Đốt cháy hoàn toàn 26,6 gam hỗn hợp M gồm X, Y, Z, T (trong đó Y và Z có cùng số mol) bằng lượng vừa đủ khí O2, thu được 22,4 lít CO2 (đktc) và 16,2 gam H2O. Mặt khác, đun nóng 26,6 gam M với lượng dư dung dịch AgNO3/NH3. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, thu được 21,6 gam Ag. Mặt khác, cho 13,3 gam M phản ứng hết với 400 ml dung dịch NaOH 1M và đun nóng, thu được dịch N. Cô cạn dung dịch N thu được m gam chất rắn khan. Giá trị của m gần nhất với: A. 38,04. B. 24,74. C. 16,74. D. 25,10. HD: +Nhận định đầu tiên: hh tráng bạc => có HCOOH => X,Y,Z là axit no, đơn/c, Mh + Từ dữ kiện đốt => nCO2=1 ; nH20=0,9 ; => n(CO2-H20)=2*nESTE => nEste=0,05 (( Vì este có 3lk Pi => mol(CO2-H2O)=2*nEste )). +nAg=0,2=> nHCOO- = 0,1 , mà trong este có 0,05HCOO- => nHCOOH=0,05 ; +hh M có : C;H;O ; BT KL => nO=0,8 ; Este 3 chức :R(C00R’)3 : 0,05 mol ; HCOOH ( 0,05 mol) ;2 axit còn lại gọi chung là XCOOH BT oxi => nXCOOH=0,2 ** Đến đây anh sẽ cắt ESTE trả lại H20 ra ngoài . HH M sẽ trở thành : Ancol: CnH2n+2O3-3.H2O = CnH2n-4 ( 0,05 mol) HCOOH: 0,1 mol Axit: XCOOH :0,2 +0,05*2 =0,3 mol, vì Y,và Z đồng mol nên nY=nZ=0,3:2=0,15 mol, đoạn này anh sẽ SD MODE-TABLE
+Gọi số[ C trong Y+Z=k ], => nCO2= 0,05n+0,1*1+0,15*(C trong Y+Z) = 1 <=>n+3k=18 => n=3 ;k=5 là phù hợp . (*) => Ancol là GlyXerol→CnH2n-4 ~ C3H2 =>mAxit = 26,6-0,05*C3H2=24,7 =>(mAxit)+ 0,8 NaOH --> rắn khan + H2O (=nAxit=0,4 mol) BTKL=>mrắn= 49,5 gam => mrắn ở QT II =49,5/2 =24,75 gam. ***Với những bạn “Đoán bừa” rằng ancol sẽ là Glyxerol :p- nhg thiệt sự may mắn nên trúng, chứ thực sự ai mà ảo tưởng như vậy thì sẽ mắc “Gai “ ngay ở bài sau :D - hihe, để ngăn chặn tâm lý đó anh chế ra bài 7 , nó sẽ “Đánh” vào điểm này ^_^ , ai mà ra đáp án B cho B7 thì hãy xem lại nha -:D Câu 7(NT)( YT từ Câu 6): X,Y,Z là ba axit cacboxylic đơn chức cùng dãy đồng đẳng ( MXnY=nZ=0,15 mol +Gọi số C trong Y+Z = k => nCO2 =0,1n+0,2+ 0,15k = 1,5 <=> n +1,5k =12; MODE-TABLE => n=4 ; k=6 ! =>Ancol là Butatriol → CnH2n-4 ~ C4H4 =>mAxit= 31,4 gam. ______ _Đến đây phóng bút một chút ........=> m rắn cần tìm là 79,92 gam ! Ai ngộ nhận Glyxerol sẽ ra Đáp án B đó nha ! :)) Câu 8(TMD). X, Y là hai axit cacboxylic đều đơn chức, mạch hở (trong đó X no, Y không no chứa một liên kết C=C); Z là ancol no, mạch hở; T là este hai chức tạo bởi X, Y, Z. Đốt cháy 11,7 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T (số mol của Z gấp đôi số mol của T) cần dùng 0,315 mol O2 thu được 5,94 gam nước. Mặt khác 11,7 gam E làm mất màu dung dịch chứa 0,04 mol Br2 trong môi trường CCl4. Nếu đun nóng 0,3 mol E với 450 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được m gam rắn khan. Biết điều kiện thường Z không tác dụng được với Cu(OH)2. Giá trị m là. A.27,00 B.27,54 C.18,46 D.18,00 HD: Bài này không quá phức tạp, anh sẽ bỏ dữ kiện “Z không tác dụng với Cu(OH)2 để Biện Luận CTTQ” SD YTHH Es-An-Ax *Ta có hh X,Y,Z,T gồm: AXIT no : CnH2nO2 AXIT không no: CmH2m-2O2 ( =0,04 mol) H2O (-2 x mol) ((nếu ESTE có mol=x =>nH2O=-2x ; nZ=2x ; => Tổng nAncol=3x)
Ancol no,2 chức: CkH2k+2O2 ( 3 x mol) +BTKL => nCO2=0,36 →nCO2-nH2O=(0,04) –(-2x) –(3x) →x=0,01 +có x ; BT KL=>∑nOtrong hh =0,42; BT OXI → Mol CnH2nO2=0,15 *** ta có ∑nC =0,15n+0,04m +0,03k = 0,36 => n =
0,36 0,03k 0,04m 0,15
+ k >=2 ; m>=3 →n ≤ 0, 36 0, 0 3* 2 0, 0 4 * 3 1,2 => n =1 0,15
+ với n=1 =>0,04m+0,03k=0,21 4m+3k = 21 => MODE –TABLE => m=k=3 **** Tổng mol ở phần 1 là 0,2 => qua phần 2 theo tỉ lệ 1,5 ; => nCH2O2=0,225 ; nC3H4O2=0,06 => m Rắn = 0,225*(46-18)+0,06*(72-18)+0,45*40 = 27,54 gam ! ___nghe vài bạn nói “mò” cũng ra Công thức >_< ... Mn thấy sao chứ a cũng không tin lắm ; nhỡ đâu mò sai thì sao @ , mn xử xem bài dưới thế nào :p Câu 9( NT)( YT từ Câu 8) .X, Y là hai axit cacboxylic đều đơn chức, mạch hở (trong đó X no, Y không no chứa một liên kết C=C); Z là ancol no, mạch hở; T là este hai chức tạo bởi X, Y, Z. Đốt cháy 29,3 gam hỗn hợp E chứa X, Y, Z, T (số mol của Z gấp đôi số mol của T) cần dùng 1,575 mol O2 thu được 22,5 gam nước. Mặt khác 29,3 gam E làm mất màu dung dịch chứa 0,1 mol Br2 trong môi trường CCl4. Nếu đun nóng 0,45 mol E với 600 ml dung dịch NaOH 1M, cô cạn dung dịch sau phản ứngthu được tối đa m gam rắn khan.Biết số nguyên tử H trong Z lớn hơn X và Y. Giá trị m lớn nhất có thể là. A.29,10 B.41,55 C.43,65 D.40,50 HD: Tính nhanh : nCO2 = 1,3 mol ; nH2O=1,25 mol Tương tự Câu 8, các bước tính toán tương tự : X,Y,Z,T quy về: CnH2nO2(0,15 mol) CmH2m - 2O2 ( 0,1 mol ) H2O ( - 0,1 mol ) Ancol : CkH2k 2O2(0,15 mol)
+SD số Htb = 1,25*2/0,3 ≈8,333 , ___________mà theo đề thì số Htrong ancol là lớn nhất => 2k+2 >8,33 hay 2k+2 ≥ 10=>k≥4 ((đoạn này cũng không cần thiết lắm, ^_^ , a viết để mn tham khảo thôi -hehe , vì KQ dựa vào đề ^^)) + BT C : nCO2 = 0,15n + 0,1m+0,15k=1,3 <=> 1,5(n+k)+m=13 ; + Để “mò” chuẩn thì mn phải hiểu mà mò nha :v . Ta có n+k nguyên , m>=3 , k>=4,n>=1 SD MODE-TABLE => n+k =6 ; m=4 ,tiếp SD MODE-TABLE ta có 2 cặp nghiệm : (n; k ; m) (1;5;4); (2;4;4) , để KL rắn lớn nhất có thể thì nhận ra ngay n=2;m=4 là CHUẨN nhất ! Bấm “qua loa “ => m cần tìm = 1,5*[ 0,15*(C2H4O2-H2O)+0,1*(C4H6O2-H2O)] + 0,6*NaOH=43,65 gam !
Câu 10(TMD). Hỗn hợp X chứa 3 este đều no, 2 chức và mạch hở (không chứa nhóm chức khác), trong đó oxi chiếm 51,78% về khối lượng. Đun nóng 24,72 gam E với dung dịch NaOH, cô cạn dung dịch sau phản ứng thu được phần rắn Y và hỗn hợp Z chứa 2 ancol. Đốt cháy Y thu được 0,2 mol H2O
và 0,4 mol Na2CO3. Dẫn toàn bộ Z qua bình đựng Na dư thấy khối lượng bình tăng m gam. Giá trị của m là. A.13,92 B.13,52 C.14,32 D.14,22 HD:**hh quy về : Axit ( mol -COOH = 0,4 mol ) Ancol (mol -OH =0,4) H2O (nH2O =-nCOOH= - 0,4 mol) + Rắn sau Thủy phân gồm Muố i (-COONa = 0,4 mol) ; NaOH dư (có thể) *ĐỐT MUỐI →0,8mol Na →BT Na=>nNaOH=0,4 ;đốt NaOH→0,2 H2O ~ giả thiết=>Đốt muối khg tạo H2O => Muối :(COONa) 2 hay axit là :(COOH)2 : 0,2 mol => mAncol=24,72+0,4*H2O - 0,2*(COOH) 2 =13,92 gam *Cho ancol vào bình Na=> mtăng =mancol -mH2 = 13,52 gam !
{với nH2=nOH:2 }
*
Câu 11*(NT)(YT từ Câu 10).Hỗn hợp X chưa 3 este đều no,mạch hở, trong đó có 2 este A ,B đơn chức và 1 C este hai chức . Thủy phân hoàn toàn 22,2 gam hỗn hợp X trên trong 500ml dung dịch NaOH1M , thu được dung dịch Y . Chia Y làm 2 phân bằng nhau, phần 1 đem cô cạn được phần rắn cùng hơi 3 ancol khác nhau và đốt phần rắn thu được trong Oxi dư thu được 2,25 gam hơi nước. Phần 2, cho vào lọ và axit hóa bằng HCl dư, hỗn hợp axit tham gia phản ứng với AgNO3 dư/NH3 tạo đúng 37,8 gam bạc. Biết số mol A và C bằng nhau, tổng mol A ,B,C là 0,25 molvà các phản ứng xảy ra hoàn toàn. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng X trên thì thể tích khí CO2 thu được gần nhất với : A. 18,00 L B. 9,00 L C. 15,50 L D.7,80 L HD: * Bài này khá hay, lấy ý tưởng biện luận CT CT từ muối ở Câu 10 nên a chế ra bài này. ****Nếu làm thì mn vẽ sơ đồ ra nha . Sau đó dò hướng giải theo a ghi. * Tự động nhân 2 lần số liệu ở các phần cho “dễ xử” +Ở phần 2 dễ dàng thấy trong hh ESTE có nhóm HCOO- (n=1/2nAg=0,35 mol) +Ở Phần 1: HCOON a(0,35 ) O 2 Muối: RCOONa( x) Na2CO3(0,25mol ) H 2O(0,25mol ) CO2 NaOH ( y ) +BT Na=> x+y=0,15 ; BT Hidro,gọi số H trong R là n => xn+y =0,15 =>n = 1 hay hh muối chỉ gồm HCOONa ( 0,35 mol ) và NaOH ( 0,15 mol)
HCOOCnH 2n 1(a _ mol ),&, HCOOCmH 2m 1(b _ mol ) +Các Este: ( HCOO)2CkH 2k (a _ mol ) +Giải hpt mol=> a=0,1 ; b=0,05 +Ta có : 0,1*(14n+1)+0,05*(14m+1)+0,1*14k+0,35*HCOO = 22,2 →m+2*(n+k)=9; với k>=2 SD mode-Table => m=1; m+k=4=>{ m=k=2} hoặc {m=1;k=3 }; nhưng 3 ancol khác nhau loại {m=1;k=3}
HCOOCH 3(0,05mol ) O2 =>các ESTE là: HCOOC 2 H 5(0,1mol ) 0,8molCO2 ~ 17,92l ! ( HCOO)2C 2 H 4(0,1mol ) ***Từ bài 1 đến bài 5 là do anh Minh Đức (Fb: Đức Nguyễn ) bạn của anh giải, hai anh đều sưu tâm + chọn được các bài ESTE hay hay cho mn tham khảo , anh Đức giải rất chi tiết ! Hihi, mà Nhớ ! Tham Khảo Nghiêm Túc nha !! ***Từ bài 6 đến bài 11 là sáu bài đi theo các cặp Liên Quan với nhau. Hãy xem kĩ và tham khảo , theo anh nếu có Biện Luận CTCT theo số liệu thì không quá nội dung trên, riêng các bài tập ESTE thiêng về Số Liệu + Tính toán theo ẩn số thì cần cẩn thận thôi, không đặc sắc như phần biện luận . Các cặp bài đều dựa vào Ý TƯỞNG câu trước, thêm vào câu sau nên bản chất nó khá hay ! , mn nên chú ý ! , save lại sau này ôn tập chắc chắn sẽ dùng đến ^^ . A xong chuỗi Bài Tập ESTE tại đây nha ^_^ . *** ***Các thao tác a thường gặp khi Biện Luận ESTE: +SD Phương trình nghiệm NGUYÊN hoặc MODE-TABLE +Kẹp khoảng Giá trị +Biện luận theo tính chất Hóa Học + Số liệu + tp Nguyên Tố (C-H-O) *Và những bài toán vừa kết hợp Đại số + Biện luận thì khá phức tạp , nếu xu hướng 2016 có xuất hiện dạng này a sẽ bổ sung đợt 3 tài liệu về phần này cho mn ^^ . Chúc mn học tốt !
