MORAVSKA ŠKOLA
Posle maričke bitke, 1371.godine i smrti cara Uroša V te iste godine, centralizovana srpska dr žava prestaje da postoji. Te Težište dr žave pomera se u oblast Velike i Zapadne Morave.
Despot Stefan Lazarević
Znatno umanjena srpska dr žava nastaviće da postoji do pada Smedereva 1459.godine. Za to vreme smeniće se tri vladara – knez knez Lazar Hrebeljanović u Kruševcu, despot Stefan Lazarević u Beogradu i despot Đurađ Branković u Smederevu.
Pošto su se između srpskih zemalja i Vizantije sada nalazili Turci i njihovi vazali, srpska umetnost je po prvi put dobila mogućnost da se samostalno razvija. Zbog toga je MORAVSKA ŠKOLA naš najoriginalniji srednjovekovni stil.
Najčuvenije zaduž bine moravske škole su :
1. RA RAV VAN ANIC ICA A
- knez Lazar Hrebeljanovi ć
2. LAZARICA
- knez Lazar Hrebeljanovi ć
3. LJUBOSTINJA -
kneginja Milica
4. RE RESA SAV VA
- despot Stefan Lazarevi ć
5. KALENIĆ
- protovestijar Bogdan
Najveće promene su u arhitekturi. Osnova crkava je u obliku TRIKONHOSA , ili TROLISTA – pored oltarske apside dodaju se dve bočne apside i tako se dobija osnova u obliku trolista.
Plan trolista je preuzet sa Svete Gore.
Građevine moravske škole su uže , vitkije i više u odnosu na građevine prethodnih stilova. To je postignuto visokim nadvišenim kockastim TAMBURIMA – nadvi postoljima na kojima se formira kupola. Fasade su raskošno ukrašene kombinacijom različitih građevinskih materijala, ali se ponovo javlja i skulptura kao dekorativni element na fasadama. Posebno su raskošne ROZETE, kružni prozori zatvoreni kamenom, reljefnom dekoracijom.
Rozete
Rozeta, manastir Ljubostinja
Na portalima i prozorima, biforama i rozetama, nalazi se plitak reljef, uvek obojen, sa motivima ornamentalnog karaktera - to su
palmete, biljne biljne vreže i preplet dvojne trake.
Kamena plastična dekoracija je obogaćena i figuralnim motivima – ljudi, životinja i fantastičnih bića kao što su kentauri, sirene, zmajevi i grifoni.
Manastir RAVANICA, knez Lazar
Manastir RESAVA ili MANASIJA, despot Stefan Lazarević
Manastir LJUBOSTINJA, kneginja Milica
Manastir KALENIĆ
Moravsko slikarstvo se razvija pod velikim uticajem vizantijske ikonografije, ali poseduje velike kolorističko dekorativne vrednosti. Ljudske figure su vitke, obučene u raskošnu odeću sa mnogo veza i nakita. Slikane su intezivnim bojama, zelenom, plavom i crvenom, sa dosta zlata.
Fantastični pejzaži, veličina slikane arhitekture, dubina prostora i živ pokret naslikanih figura približava majstore moravske škole, posebno one koji su oslikali manastir Kalenić, savremenom zapadnom slikarstvu. Iz mešavine vizantijske dekorativnosti, posebno u načinu slikanja odeće, oružja i nameštaja; i zapadnog shvatanja ljudske figure u prostoru stvoren je stil moravske škole – egzotičan, – egzotičan, fantastičan, raskošan i sentimentalan.
SVETI RA RATNICI, TNICI, Manasi Manasija ja
Svadba u Kani, Kalenić
Svetitelji, Manasija
U povorkama svetih ratnika, u donjim zonama, kao i u ciklusima Hristovih čuda, fine proporcije, stavovi i pokreti odraz su dvorske ugladjenosti feudalnog društva kasnog srednjeg veka.
