Teks Eksposisi Bahsa Jawa Pagelaran Pagelar an Jawi Wayang Wong
Disusun oleh : 1. Nining Maysaroh &. 'aa)han #*iel # +. 'o,er-us Tegar 4. /angg /anggra ra $. /an-ika W#/
( 04 !" M"# $ % ( 14 !" M"# $ % ( &0 !" M"# $ % ( ( &$ !" M"# $ %
/M# NEE'" 1 EM2N T#3N PE2#J#'#N &01$ &015
Wayang wong u-awi Wayang uwong enika salah sa-unggalipun 6enis -ea-er -ra)hisional Jawa. Wayang Wong enika ga,ungan an-awisipun seni )raa ingkang ngre,aka ing negeri kilen (Eropa% kaliyan seni pagelaran wayang ingkang ngre,aka ing pulo Jawa. 2akon wayang ingkang )ipungelar enika saking 7ri-a87ri-a wayang purwa. Wayang uwong u-ainipun ngre,aka ing kra-on lan golongan priyayi u-awi ,angsawan. Mi-uru- nai wayang kase,u-9 wayang wong ugo ,o-en )ipagelarke )ening ,oneka8,oneka wayang9 anaung anungsa8 anungsa ingkang nggan-eni ,oneka8,oneka wayang kase,u-. Wong kang ainake wayang iki ugo ngage pakaian ingkang sai kalian hiasan8hiasan ingkang )iage wayang kuli-. Pasuryan para peain wayang wong iki ugo )iu,ah lan )ihias supa)os irip kalian aslinipun. Mi-uru- )inas pariwisa-a o-aa)ya Da-i "" /urakar-a9 wayang wong lair ing a,a) !""". "ngkang nyip-akaken inggih enika Mangkunegara " ingkang ka)osipun )ipunilhai saking seni )raa ingkang ngre,aka ing negeri kil;n. Wiwi-anipun wayang wong )ipungelar ing /urakar-a9 la6eng )ipungelar ing >9 Paku,uwana ! ,angun -aan /riwe)ari. Won-en ing peresianipun ngawon-enaken pagelaran kesenian. /alah se-unggalipun inggih enika wayang wong.
Wiwi-anipun wayang wong enika seni -ra)hisional Jawa ingkang ekslusi?9 naung )ipungelar ing kera-on. "ng -aun 1>0& won-en wayang wong ingkang ngre,aka urip koersial9 kan-hi nya); kar7is. Wayang wong koersial ngre,aka lan pun7akipun nalika won-en pakepalan @Nges-i Pan)owo@ ingkang )ipunpan)egani )ening /as-rosa,)o. Mi-uruWin-er lan /as-rairu)a9 wayang wong enika wiwi-anipun )ipungelar
ing a,a) !""" (A150 M.%9 ingkang )ipunpan)egani )ening Mangkunegara ". Wek)al enika ingkang )ipungelar naung lakon8 lakon wayang purwa. /asapunipun enika pagelaran wayang wong wiwi- ,o-en su,ur9 ananging -en
Pranya-a kesenian wayang wong pikan-uk sa,u-an ingkang sa; saking asyaraka-9 la6eng -uwuh ka-hah pakepalan wayang wong. Wiwi-anipun -aksih aa-ir9 )angunipun )a)os pro?esional. Pakepalan wayang wong ingkang on7;r9 ka)os Wayang Wong /riwe)ari saking /urakar-a lan Nges-i Pan)awa saking /earang. Wayang wong /riwe)ari ngga)hahi 6asa ingkang ageng9 inggih enika n)her;k ngles-ar;kaken ,u)aya ,angsa9 ka)os seni wayang wong9 seni -ari9 seni ,usana9 lan seni karawi-an. Wiwi-anipun agean para penari wayang wong -aksih prasa6a keawon9 ,o-en ,;n-en kaliyan agean a)akera-on ingkang )ipunage ing sa,en )in-enipun. Ne,; ing 6aan Mangkunegara " (1==181=>5%9 penari wayang wong ngangg; irah8 irahan ingkang ka)ael saking kuli- ingkang )ipun-a-ah kan-hi sa;. Won-en ing pagelaran wayang wong9 san)iwara kang )iselingi -e-e,angan 6awa9 )ipagelarken lan )iiringi gaelan. Tea 7ari-a wonen ing pagelaran wayang wong enika ,iasane ngan)u- saka 7eri-a legen)a u-awi se6arah 6awi. go ka-ah ingkang ngan)u- saking 7eri-a 'aayana lan Maha,ara-a.