A. Basit Cümle Yapısı İngilizce’de cümle kurma şimdiki zaman cümle kalıbına dayalıdır. Bu kalıp iyi öğrenildiği takdirde kolayca cümleler kurmak mümkündür. Bu kalıp şu şekildedir : “ Özne + am/is/are + Fiil-ing + Tümleç “ Öznenin ardından gelen am, is ve are kavramları “yardımcı fiil” olarak adlandırılır ve özneye göre değişirler. Yani ; I (ben) – am You (sen) – are He (erkekler için O) – is She (kızlar için O) – is İt (cansızlar ve hayvanlar için O) – is We (biz) – are You (siz) – are They (onlar) – are dikkat edilirse tekil öznelerde (I hariç) is, çoğul öznelerde are yardımcı fiili kullanılmaktadır. Fiilin ardından gelen ve daima bitişik yazılan “-ing” eki ise tüm fiillere gelir ve ister soru ister olumsuz cümle olsun ayrılmaz. Tümleç kısmında ise genellikle yer veya eşya belirtilir. Şimdi birkaç örnek cümle ile bu yapıyı pekiştirelim ; “ I am going to school”, ( Ben okul’a gidiyorum.) “ You are coming from cinema.”, (Sen sinema’dan geliyorsun) “ He is writing a letter.”, ( O bir mektup yazıyor.) “ She is reading a novel.”, ( O bir roman okuyor.) “ it is eating meat.”, ( O et yiyor.) “ We are drinking milk.”, ( Biz süt içiyoruz.) “ You are sleeping.”, ( Siz uyuyorsunuz.) “ They are looking to a boat.” ( Onlar bir gemi’ye bakıyorlar) Umarım yukarıdaki örneklerden cümle kalıbını kavramışsınızdır. Anlayamadıysanız lütfen başa dönüp tekrar okuyunuz. Verilen örnek cümleler içerisindeki “to, a, from” kavramları, tümleçlerle birlikte kullanılan eklerdir. Bunların anlamları Türkçe karşılıkları içerisinde verilmiştir, inceleyiniz. Şimdi sıra bu cümleleri nasıl soru ve olumsuz cümle yaptığımıza geldi. Yukarıdaki cümle yapısı, olumlu cümle yapısıdır. Bu cümlenin yardımcı fiili cümlenin başına getirilirse cümle soru cümlesi olacak, yardımcı fiil’e “ not “ olumsuzluk eki eklenirse olumsuz bir cümle olacaktır. Örneğin şu cümleyi alalım; “ He is writing a letter. “ ( + ) “ is he writing a letter ? “ ( ? ) “ He is not writing a letter.” ( - ) 1
yukarıdaki cümleleri anladıysanız siz de örnek cümleler yapmaya çalışınız. Olumsuz ( - ) cümledeki not eki yukarıda açıkça ayrı olarak yazılmış ise de çoğunlukla “ am not, isn’t , aren’t “ biçimlerinde kısaltılmış şekliyle kullanılır. Adı geçen yardımcı fiilleri daha iyi anlamanız için şunu söyleyebiliriz, İngilizce’deki yardımcı fiiller, Türkçe’deki “ : “ işaretinin taşıdığı anlamı taşırlar. Yani “ Bu bir : At.” cümlesinde iki nokta işareti, bir açıklama yapılacağını belirtir. Yardımcı fiiller den sonra da mutlaka bir açıklama bölümü vardır. “ it is sleeping.” O : uyuyor.” gibi. Bir de şunu iyi anlamanız gerekiyor, her dilde olduğu gibi İngilizce’de de iyi konuşmak için çok kelime bilmeniz, öğrenmeniz gerekiyor. Buradan başlayalım, to kavramının –e, -a ekleri yerine kullanıldığını, from kavramının –den, -dan ekleri yerine kullanıldığını, a kavramının bir anlamına geldiğini yukarıdaki örneklerde öğrendiniz. Şimdi şu kavramları da öğrenelim;
B. İşaret ve Soru Sıfatları This………… Bu What………. Ne That………… Şu Who………. Kim These………. Bunlar Where…….. Nerede Those………. Şunlar Which…….. Hangi İngilizce’de olumlu cümleyi soru cümlesi yapmayı öğrendik, ama direkt soru sormak için üst sağdaki soru sıfatlarını bilmemiz gerekiyor. Bu kavramlar soracakları kavram tekilse önüne is ; çoğulsa are yardımcı fiili , ardından üst soldaki işaret sıfatlarından birini alarak kullanılırlar. Örnekleri inceleyelim; “ What is this ? “ (Bu nedir ? ) “ What is that ? “ (Şu nedir ? ) “ What are these ? “ (Bunlar nelerdir ? ) “ What are those ? “ (Şunlar nelerdir ? ) bu sorulara verilecek cevaplar da işaret sıfatlarıyla başlarlar. İlk iki sorunun cevabı da tekil olacağından “ this / that is a tree.” ( Bu / Şu bir ağaç.) “ a “ eki kullanılır. Sondaki iki sorunun cevabı ise çoğul olacağından “ these / those are trees.” ( Bunlar / Şunlar ağaçlar.) “ –s, -es, -ies “ çoğul eklerinden birini alırlar. Ayrıca şu da burada belirtilmelidir; ilk iki sorunun cevabı “ it is a ….” ve son iki sorunun cevabı “ They are ….-s ” şeklinde de başlayabilir. Siz de örnekler yazınız.
C. Tekil ve Çoğul Kavramlar Artık kelimelerde tekil çoğul konusuna girebiliriz. Sonu sesli harflerle ( a, e, ı, i, o, u ) biten kelimelerin sonuna “ –s “ , sonu sessiz harflerle biten kelimelerin sonuna “ –es “ , ve sonu “ y “ harfiyle biten kelimelerin sonuna “ y “ harfi atılarak “ –ies “ eki getirilerek bu kelimeler çoğul yapılır. Tree-Trees, Box-Boxes, baby-babies gibi. 2
Bazı kelimeler bu ekleri almadan şekil değiştirerek çoğul olurlar; Man Men Tooth Teeth Goose Geese Woman Women Foot Feet Mouse Mice Child Children Louse Lice Bazı kelimelerin tekil ve çoğul şekilleri aynıdır; Fish Fish Species Species Deer Deer Sheep Sheep Means Means Series Series Hastalık, oyun, bilim dalları, bazı özel isimler bazı alet ve giyim eşyalarının isimleri daima çoğuldur tekil yapılamaz.Measles, Billards, Mathematics, Napples, Glasses, Tongs gibi. Bazı sıfatlar “the” veya “All” kavramlarını başına alarak topluluk adı haline getirilebilirler; Blind (kör) The Blind ( Körler ) Injured (Yaralı) The Injured (Yaralılar) America All America ( Tüm Amerikalılar ) Town All the town ( Tüm kasabalılar ) Bazı kelimelerin ise çoğul hali yoktur, Advice Information Luggage News Patience Furniture Knowledge Baggage Wisdom Rubbish Kolaylık olması açısından yukarıdaki tüm tekil kelimeleri kırmızı, tüm çoğul kelimeleri yeşil renklerle gösterdik. Bu kavramların Türkçe karşılıklarını bularak öğrenmeniz ileride faydalı oacaktır. Şimdi ilk sayfada öğrendiğimiz kişi zamirlerinin ardından diğer zamirleri de öğrenebiliriz. I Me My Mine Ben Beni-Bana Benim Benimki You You Your Yours Sen Seni-Sana Senin Seninki He Him His His O O’nu-O’na O’nun O’nunki She Her Her Hers O O’nu-O’na O’nun O’nunki İt It It’s It’s O O’nu-O’na O’nun O’nunki We Us Our Ours Biz Bizi-Bize Bizim Bizimki You You Your Yours Siz Sizi-Size Sizin Sizinki They Them Their Theirs Onlar Onları-Onlara Onların Onlarınki Yukarıdaki kavramları öğrenmeden 4. sayfaya geçmeyiniz !
3
Yukarıda, soru sıfatları (What, Who, Where, Which) bölümünde bir de işaret sıfatları vardı (This, That, These, Those). Bunlar da cümle kurmanın temelinde yer alan kalimelerdir. This ve That kelimeleri tekil olup bir adet varlığı işaret ettiklerinden yardımcı fiilleri “ is “, diğer These ve Those çoğul işaret sıfatlarının yardımcı fiilleri ise “ are “ olacaktır. Örnekleri inceleyelim, This is a cat. This is an umbrella. That is a bag. That is an apple. These are mountains. Those are children.
These are geese. Those are fish.
D. Basit Yer Sorma İngilizce’de basit yer sorma işlemi, Where soru sıfatı ile başlar. Where kavramı, yer sormada, cümle soru olduğundan başta yer alır. Ardından is veya are yardımcı fiili gelir. Bu cümle yapısı, “Where is ……..? “ şeklindedir.Örnekler ; Where is the bank ? Where is the school ? Where are children ? Where are the trees ? Yukarıdaki örneklerde de görüldüğü gibi sorulan tekil nesne veya adreslerde “is”, çoğul nesnelerde “are” yadımcı fiili kullanılır. Örneklerde de görüldüğü gibi Banka ve okul sorulduğunda is ; Çocuklar ve Ağaçlar sorulduğunda are kullanılır. Şimdi cevap vermede kullanacağımız kavramları öğrenelim, İn : İçinde On : Üstünde İn front of : Önünde Next to : Bitişiğinde Near : Yanında Behind : Arkasında Under : Altında By : Yanında Şimdi de bu kavramları kullanarak kurulabilecek soru cümlelerine bakalım. 1) Where is the Bank ?.............................( Banka nerede ? ) 2) İs there a bank near here ?....................( Buralarda bir banka var mı ? ) 3) What is there next to the bank ?............( Bankanın yanında ne var ? ) Gelelim bu sorulara verilecek cevaplara… 1) Where is the bank ? Bu cümlede sorulan şey banka’dır. Cevap verirken de Banka başa getirilir. Yani, “ The bank is behind the library ” Örnekte de görülebileceği gibi, Önce sorulan şey (özne), sonra yardımcı fiil, sonra yer yön zarfı ve en sona tümleç gelir. Bu tür soru cevaplar için örnekleri inceleyelim. Where is the school ?................. The school is near the way. ( Okul nerede ? ) ( Okul yolun yanında. ) Where are our trees ? ……......... Our Trees are in the park. (Bizim ağaçlarımız nerede?) (Bizim ağaçlarımız parkın içinde.)
4
Örneklerimizde tekil olsun, çoğul olsun sorulan özneler, cevap cümlelerinde kısaltma yapılmadan aynen alınmıştır. Ancak bu özneler yerine, sorulan şey veya şeyler cansız olduğundan, “ it “ zamirini kullanabiliriz. Yani ; Where is your car ? .......................... it is near the cinema. (Arabanız nerede ?) ( O, sinemanın yanında ) veya, Where are my books ?......................... They are on the desk. (Benim kitaplarım nerede?) (Onlar, sıranın üstünde.)
“ WHICH “ : Bu kavram da “ Hangi “ anlamına gelir. Cümledeki yeri aynı where kavramı gibidir. Yani önce which, sonra yardımcı fiil, fiil-ing ve tümleç gelir. Örneğin; Which is your friend ? (Hangisi senin arkadaşın ?) Which goose is black ? (Hangi kaz siyah ?) Which trees are tall ? (Hangi ağaç uzun ?) Which class are you in ? (Hangi sınıftasın?) Bu sorulara da işaret sıfatları ile cevap verilir. Yani; This is my friend, This goose is black, These trees are tall, I am in class 6-A, gibi.
“ OR “ Bu yapının anlamı basitçe: “…….yoksa……mıdır?” şeklinde alınabilir. Kurulan cümlelerde örneğin, elimdeki bardak mıdır yoksa kaşık mı? Cümlesine bu anlamı verebilmek için bardak ve kaşık kelimelerinin arasında kullanılır.Örnekler; Which is your friend Ali or Ayşe ? (Ali mi Ayşe mi senin arkadaşın?) Which is big an elephant or a Mouse ? (Fare mi Fil mi büyüktür?)
“ CAN “ Can yapı itibariyle “ –ebilmek, -abilmek “ anlamında kullanılan bir ektir. Cümlelerde yardımcı fiil şeklinde kullanılır. Örneğin; “ I can read newspaper.” (Ben gazete okuyabilirim.) “ Can you play chess ?” (Sen satranç oynayabilir misin?) “ They can’t speak English?” (Onlar İngilizce konuşamazlar.) Örnek : “ You can listen me. I can swim. They can write letter. Your father can come. We can study lesson. She can’t understand English. He can’t read English. I can read and speak English. Can you speak English?”
DIRECTIONS NORTH Northwest Northeast WEST
EAST
Southwest
Southeast SOUTH 5
DATES (TARİHLER) Tarih soran başlıca dört cümle vardır ; a) What is today(bugün)/tomorrow(yarın)/yesterday(dün)? b) What is the date of today? (Bu günün tarihi ne?) c) What month is it? (Bu ay hangi ay?) d) What are the spring(bahar)/summer(yaz)/autumn(sonbahar)/winter(kış) months? (Bahar/Yaz/Sonbahar/Kış mevsiminin ayları nelerdir?) Bu sorulara şu şekillerde cevap verilebilir ; * What is today(bugün)/tomorrow(yarın)/yesterday(dün)? (Bugün günlerden ne ?) - Today is ………………. ( Monday: Pazartesi ; Tuesday: Salı ; - Tomorrow is ………….. Wednesday: Çarşamba ; Thursday: Perşembe - Yesterday is …………... Friday: Cuma ; Saturday: Cumartesi ; Sunday: Pazar ) Yukarıda verilen noktalı yerlere o günün ismi gelir. * What is the date of today ? (Bu günün tarihi ne ?) Bu soruya verilecek cevap “ it’s “ ile başlar, ardından ayın ismi gelir ve en son kaçıncı günü olduğu söylenir. Burada sırası gelmişken şunları da öğrenelim ; Aylar: “ January: Ocak- February: Şubat- March: Mart -April: Nisan May: Mayıs – June: Haziran – July: Temmuz – August: Ağustos September: Eylül – October: Ekim – November: Kasım December: Aralık “ Sıra Sayılar: First: Birinci (1st) – Second: İkinci (2nd) – Third: Üçüncü (3rd) Fourth: Dördüncü (4th) – Fifth: Beşinci (5th)–Sixth: Altıncı(6th) Seventh: Yedinci(7th)–Eigth: Sekizinci–Nineth: Dokuzuncu(9th) Tenth: Onuncu (10th)…. (Dikkat edilirse ilk üç sayıdan sonraki rakamların sonuna “ th “ eki getirilerek –inci, -uncu anlamı verilebilir…) Gelelim bu soruya nasıl cevap vereceğimize; işte örnekler, “ it is , June, 5th “ “ it’s November twenty first “ “ it’s January 8th.” Siz de örnekler yapınız. * Üçüncü soru tipi ayların isimlerini soruyordu (What month is it?) Bu soru bir kalıptır, değişmeden aynen kullanılır. Cevabı ise basit bir şekilde ayın ismini söylemekten ibarettir. “ it is August. “ “ it’s July. “ örnekler yapınız. * Son soru tipi, mevsimlerin aylarını soruyordu (What are the spring months?) gibi. Soru çoğul isimleri sorduğundan ve cevap da çoğul olacağından; They are şeklinde başlar ve aylar sıralanır. Örneğin; “ They are February, March, April. “ 6
THE SIMPLE PRESENT TENSE ( GENİŞ ZAMAN ) Türkçe’de olduğu gibi, geçmişte yapılmış, şimdi yapılan ve gelecekte de yapılacak eylemleri anlatmada kullanılır. Diğer zaman cümle yapılarında olduğu gibi olumlu, olumsuz ve soru şekilli cümlelerden oluşur. Bu zamanın en çok karıştırılan özelliği yardımcı fiili ve kullanılışıdır. Bu yardımcı fiil başlangıçta iyi öğrenilirse bu zaman da gayet basittir. Dikkatle öğrenelim ; I—do You—do * DİKKAT ! Geniş zaman cümlelerinde yardımcı fiil He – does yalnız olumsuz ve soru cümlelerinde kulShe – does lanılır !!! İt – does * DİKKAT ! Olumlu cümlede ise özne He, She veya it We – do olduğunda fiilin sonuna –s, -es veya -ies You – do eki getirilir.Olumsuz ve soru cümlelerinde They – do bu ek kullanılmaz!!! A) OLUMLU CÜMLE YAPISI : “ Özne + Fiil + Tümleç “ örnekleri inceleyiniz… I like flowers. (Ben çiçekleri severim.) They like horses. (Onlar atları severler.) He likes cats. ( O kedileri sever.) She drinks milk. ( O süt içer. ) İt swims in the water. ( O suda yüzer.) B) OLUMSUZ CÜMLE YAPISI : “ Özne + don’t / doesn’t + Fiil + Tümleç “ örnekleri inceleyiniz… We don’t speak chinese (Biz Çince konuşmayız.) She doesn’t paint wall ( O duvar boyamaz.) He doesn’t study English ( O İngilizce çalışmaz.) You don’t sing a song. ( Sen şarkı söylemezsin.) İt doesn’t eat grass. ( O ot yemez.) C) SORU CÜMLESİ : “ Do / Does + Özne + Fiil + Tümleç ? “ örnekleri inceleyiniz… Do you read newspaper ? (Sen gazete okur musun?) Does she read newspaper ? ( O gazete okur mu?) Do they like fly ? ( Onlar uçmayı severler mi?) Does it eat egg ? ( O yumurta yer mi?) Do we meet at the cinema? ( -Biz- Sinemada buluşur muyuz?) *** Ne kadar çok örnek yaparsanız o kadar çabuk ve kolay öğrenirsiniz*** 7
