LAPORAN TAHUNAN PROGRAM PROMOSI KESEHATAN PUSKESMAS KEC PASAR MINGGU TAHUN 2014
OLEH NI MADE JENDRI, SKM, MSI KOORDINATOR DAN PENGELOLA PROMKES PUSKESMAS KEC PASAR MINGGU
BAB I 1
PENDAHULUAN A. LATAR BELAKANG Strategi Health promotion is the proces of enabling people to control over and improve their health (WHO, 1!"#. Pr$%$&i Ke&e'ata a)a*a' +$%ia&i eragai
)-+-ga
%eag+-t
/e)i)i+a,
$rgai&a&i,
+ei0a+a
)a
/erat-ra /er-)aga -t-+ /er-a'a *ig+-ga )a /eri*a+- ag %eg-t-g+a +e&e'ata (Gree )a Ott$&$, !#. Pr$%$&i Ke&e'ata a)a*a' /r$&e& /e%er)aaa %a&ara+at agar %a%/- %e%e*i'ara )a %eig+at+a +e&e'ataa. ()e2i&i ag &e*a%a ii )i/a+ai $*e' P-&at Pr$%+e. Pr$&e& /e%er)aaa ter&e-t )i*a+-+a )ari, $*e', -t-+ )a er&a%a %a&ara+at3
Artia
+e*$%/$+4+e*$%/$+
/r$&e& /$te&ia*
/e%er)aaa )i
ter&e-t
%a&ara+at,
a'+a
)i*a+-+a &e%-a
%e*a*-i
+$%/$e
%a&ara+at.Pr$&e& /e%er)aaa ter&e-t )i*a+-+a &e&-ai &$&ia* -)aa &ete%/at,
artia
&ete%/at. Pr$&e&
&e&-ai
)ega
/e%e*a0ara
+ea)aa,
ter&e-t
/er%a&a*a'a
0-ga
)iaregi
)a
)ega
/$te&i -/aa
%e%/egar-'i *ig+-ga, ai+ *ig+-ga /i&i+ %a-/- $ /i&i+, ter%a&-+ +ei0a+a )a /erat-ra /er-)aga. I.
DASAR HUKUM 1. U)ag4U)ag Re/-*i+ I)$e&ia N$%$r 5" Ta'- 677 tetag
Ke&e'ata. 6. Perat-ra Pe%erita' N$%$r 68 Ta'- 6777 tetag +e9eaga Pe%erita' )a Ke9eaga Pr$:i&i &eagai Daera' Ot$$%. 5. Perat-ra Meteri Ke&e'ata N$%$r ;<1 Ta'- 677! tetag Sta)ar Pe*aaa Mii%a* Bi)ag Ke&e'ata Ka-/ate=K$ta. <. Ke/-t-&a Meteri Ke&e'ata RI N$%$r 81=Me+e&=SK=>=6777 Ta'- 6777 tetag U/aa Ke&e'ata Da&ar )i P-&+e&%a&. 8. Ke/-t-&a Meteri Ke&e'ata N$%$r 115=Me+e&=SK=?=677< tetag Kei0a+a Na&i$a* Pr$%$&i Ke&e'ata3 ". Ke/-t-&a Meteri Ke&e'ata RI N$%$r HK.75.71=1"7=I=6717 tetag Re@aa Strategi& Ke%eteria Ke&e'ata Ta'- 67174671<. N$%$r 8!8 =SK=>=677; tetag ;. Ke/-t-&a Meteri Ke&e'ata RI Pe)$%a Pr$%$&i Ke&e'ata )i P-&+e&%a& !. Ke/-t-&a Meteri Ke&e'ata N$%$r 111<=Me+e&=SK=?=677< tetag Pe)$%a Pe*a+&aaa Pr$%$&i Ke&e'ata )i Daera'3 . Ke/-t-&a Meteri Da*a% Negeri )a Ot$$%i Daera' N$%$r Ta'- 6771 tetag Ka)er Pe%er)aaaa Ma&ara+at.
17.Perat-ra G-er-r Pr$:i&i DKI Ja+arta N$. 6 Ta'- 677" tetag P$*a
Pege*$*aa Ke-aga Ba)a Laaa U%-% Daera' Pr$/i&i DKI Ja+arta. 11.Perat-ra G-er-r Pr$/i&i DKI Ja+arta N$. 16 Ta'- 677; tetag Sta)ar Pe*aaa Mii%a* R-%a' Sa+it Daera' )a P-&+e&%a&. 6
III.
TUJUAN
1. U%-% Di/er$*e'a )ata, i$r%a&i )a 'a&i* /e*a+&aaa Pr$%$&i Ke&e'ata )i P-&+e&%a& Ke@a%ata Pa&ar Migg- )a*a% /eig+ata +e%a%/-a %a&ara+at -= %e%e*i'ara %eig+at+a )era0a) +e&e'ataa ai+ 2&i+,%eta* &$&ia* &e'igga /r$)-+ti &e@ara e+$$%i %a-/- &$&ia* 6. K'-&-& 1# Di+eta'-ia /e*a+&aaa Pr$%$&i Ke&e'ata 6# Di+eta'-ia )ata Pr$%$&i Ke&e'ata (Data Pe-*-'a )a )ata PHBS# 5# Di+eta'-ia 'a%ata ag )ia*a%i &e*a%a /e*a+&aaa Pr$%$&i Ke&e'ata.
BAB II GAMBARAN UMUM PUSKESMAS KECAMATAN PASAR MINGGU 5
A. KEADAAN GEOGRAIS Wi*aa' Ke@a%ata Pa&ar Migg- teragi ata& T-0-' Ke*-ra'a )ega "8 RW, ;68 RT, 7.;< KK )a 6."5 0i9a )ega +e/a)ata /e)-)-+ 15.!18 0i9a /er KM. Wi*aa' Ke@a%ata Pa&ar Migg- ter*eta+ )i agia Se*ata IK$ta DKI Ja+arta. Ketiggia Wi*aa' Ke@a%ata Pa&ar Migg- +ira4+ira 6" M )i ata& /er%-+aa *a-t &-'- rata4rata 6; 7 C, @-ra' '-0a rata4rata 1!7.5 %% = ta'- )a )i ata&i $*e' )-a -a' &-gai ait- S-gai Ci*i9-g )i &ee*a' Ti%-r )a S-gai Kr-+-t )i &ee*a' Barat. Bata&4ata& Wi*aa' Ke@a%ata Pa&ar Migg-
B.
See*a' Utara Pa@$ra
J*. E%/ag Tiga, J*. H. Sa%a*i )a J*. P-*$, Ke@
See*a' Barat
Ka*i Kr-+-t Ke@a%ata Ci*a)a+
See*a' Ti%-r
Ka*i Ci*i9-g Ke@. Kra%at Jati Ja+arta Ti%-r
See*a' Se*ata Ke@a%ata Jaga+ar&a JUMLAH KK DAN JIWA
KELURAHAN
PASAR MINGGU
LUAS WILAYAH
RW
RT
JIWA
KK
6;",!
17
117
6.77
!."1<
KEBAGUSAN
6""
!
!;
<;.5!
1<.5!
JATI PADANG
186
17
171
<5.78"
15.51"
RAGUNAN
87<,;<
11
17!
<8.;8
15.51"
CILANDAK TIMUR
586,""
;
;6
51.8<;
17.;75
PEJATEN BARAT
6!,6;6
!
171
<6.<"!
16.6!
PEJATEN TIMUR
6;
11
1<"
";."5
1.;87
615!,<;6
"8
;68
57".65;
5.<68
KECAMATAN
C.
JUMLAH TATANAN PROMOSI KESEHATAN
<
1# J-%*a' Tataa I&tit-&i Pe)i)i+a
NO
KELURAHAN
TK
SD SD
1
PASAR MINGGU
16
6
KEBAGUSAN
17
5
JATI PADANG
"
<
RAGUNAN
8
CILANDAK TIMUR
SLTP MI
17
SMP
SLTA
MTS
PT
SMA SMK
5
5
7
1
<
6
5
7
1
7
6
1
;
<
<
7
1
6
7
17
15
<
5
7
5
6
1
"
16
"
6
6
"
1
;
6
"
PEJATEN BARAT
15
5
<
1
1
6
7
;
PEJATEN TIMUR
11
18
8
5
1
1
1
7
KECAMATAN
"<
;;
6<
65
8
1
8
!. Se+$*a' L-ar Bia&a a)a 1 -a' SLB Wi%ar A&i' G$Faga Rag-a . Pe&atre 1 -a' Pe&atre A*%a'%-ia' Ci*a)a+ Ti%-r.
BAB III PROIL PUSKESMAS PASAR MINGGU A. VISI DAN MISI 8
VISI
P-&+e&%a& &eagai -it Pe*aaa Pri%a ag /r$e&i$a*, ter0ag+a-, %a)iri )a er+e&ia%-ga, &erta %eg-ta%a+a +e/-a&a /e*agga. MISI
1.
Me%er)aa+a &-%er )aa %a-&ia )a*a% %eg'a)a/i era
g*$a*i&a&i 6. Mege%ag+a %-t- /e*aaa &e@ara $/ti%a*, ai+ /r$%$ti, /re:eti, +-rati, )a re'ai*itati. 5. Megga*ag +er0a&a%a )ega %itra +er0a <. Megga*ag &i&te% /e%a&ara P-&+e&%a& B. TUJUAN 1. Mege%ag+a /r$e&i$a*i&%e &-%er )aa %a-&ia i)ag %e)i& )a $ %e)i& 6. Ter9-0-)a /ee%/ata +ara9a &e&-ai )ega +ea'*iaa 5. Meig+at+a /re&ta&i +er0a )a +ier0a +ara9a <. Ter9-0-)a %-t- /e*aaa +e&e'ata ag /ari/-ra -t-+
+e/-a&a /e*agga 8. Ter9-0-)a &i&te% %aa0e%e P-&+e&%a& ". Ter9-0-)a +er0a&a%a )ega %itra +er0a )a i&ta&i /e)i)i+a B.
PROGRAM PRIORITAS DKI JAKARTA 1. Pe%iaaa a+e& Ga+i 6. Pe%erata&a Pea+it Me-*ar Me%eragi DBD, TBC, HI>4AIDS, Da
5. <. 8. ". ;. !.
Nar+$a Peig+ata GiFi Ma&ara+at Peig+ata KIA Peig+ata Pe*aaa Ga9at Dar-rat )a Be@aa Ke&e'ata Peig+ata M-t- Pe*aaa )a Peertia Pe*aaa Ke&e'ata Peig+ata M-t- SDM )a Peertia SDM Ke&e'ata Si&te% I$r%a&i, Pr$%$&i, )a S$&ia*i&a&i Pr$gra%4Pr$gra% Ke&e'ata Pr$%$&i Ke&e'ata ter)a/at /a)a -r-ta ! ait- Si&te% I$r%a&i, Pr$%$&i, )a S$&ia*i&a&i Pr$gra%4Pr$gra% Ke&e'ata
C.
PELAYANAN DALAM GEDUNG
1. Uit Pe*. U%-% 6. Uit Pe*. A&+e& 5. Uit Pe*. Gigi <. Uit Pe*. MTBS 8. Uit Pe*. KIA ". Uit Pe*. KB ;. Uit Pe*. GiFi !. Uit Pe*. TB Par. Uit Pe*. THT 17. Uit Pe*.K-*it 11. Uit Pe*.A+-/-+t-r 16. Uit Pe*.DM 15. Uit Pe*.IMS 1<. Uit Pe*.Ke&.Ji9a 15. Uni P!".PKPR
1!. 1. 67. 61. 66. 65.
Uit Uit Uit Uit Uit Uit
Pe*. LJSS Pe*.Ke&. Ha0i Pe*.i&i$tera/I Pe*. La$rat$ri-% Pe*.Ra)i$*$gi Pe*aaa A/$ti+
Da G-)ag 6<. Uit Pe*. S/e&ia*i& Aa+ 68. Uit Pe*.S/e&ia*i& Ogi 6". Uit Pe*. S/e&ia*i& Ne$r$*$gi 6;. Uit Pe*. S/e&ia*i& Mata 6!. Uit Pe*. Ti)a+a Me)i& 6. Uit Pe*. 6< Ja% "
1". 1;.
Uit Pe*. La&ia Uit Pe*. KDRT
57.
Uit Pe*.L$+et Da Re+a%
Me)iK 51. Uit Pe*. RB 56. Ke/ega9aia 55. Pega)aa 5<. Pe%e*i'araa
D. KEGIATAN LUAR GEDUNG (KESEHATAN MASARAKAT#
1. P6M (DBD, TB, HI>, NAPA DLL# 6. KESEHATAN LINGKUNGAN 5. SUR>EILANCE <. GII MASARAKAT 8. PROMOSI KESEHATAN ". PERAN SERTA MASARAKAT (PSM# ;. UKS DAN PKPR !. USAHA KESEHATAN GIGI SEKOLAH (UKGS#
. USAHA KESEHATAN KERJA (UKK# 17.
DLL
BAB IV PRO#IL PROGRAM PROMOSI KESEHATAN A. JENIS SARANA PROMKES 2014 NO 1
SARANA OHP
6 5
LCD S*i)e Pr$e+t$r T> Ka%era >i)e$ Ka%era $t$ Ra)i$ Ka&et Wire*e&& De&+&t$/ K$%/-ter N$te B$$+ Le%ari Me)ia Me0a La O-t
< 8 " ; ! 17 11 16
PB 1
PB 6
PB 5
PM 1
PUSKESMAS PM PT KE RAG C 6 B T
1
1
1
1
1
1
1 1
1
1 1
1
1 1
1
1 1
1
1 1 ;
1
1
1 1
1
1
1 1
1
1
1 1
1
1
1 1
KE C 1 6
JM L 1 6
" 7
18 7
7 8 1 7
7 1< 1 7
7 < 1
7 15 17
KE T
15
Pae* Pa%era Sta)ar *it@'art M$i* Pr$%+e& Pera*ata Gra2& Pa/a I$r%a&i St-)i$ Mii
1< 18 1" 1; 1!
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
17
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
17
6
6
1
1
5
5
7
7
B. DATA PETUGAS PROMKES SE KECAMATAN PASAR MINGGU NO PUSKESMAS
NAMA PETUGAS
PENDIDIKAN
PUSK KEC PASAR MINGGU
Ni Made Jendri
S2
Pusk Kel Pejaten Timur
Mulyani w
SPPH
Pusk Kel Pejaten arat I
Dalina
SPR
Pusk Kel Pejaten arat II
Husna# A
D! KEP
Pusk Kel Pejaten arat III
%uanita Me&a
D! KEP
Pusk Kel Ps Min&&u I
AA Kemu(iwati
SPR
Pusk Kel Ps Min&&u II
erliana
D* KE
Pusk Kel Ke,a&usan
Amalia
D! KEP
TERLATIH PROMKES
1
2 !
SUDAH ELUM ELUM
"
ELUM
$
ELUM
'
ELUM
)
ELUM
+
ELUM
-
ELUM Pusk Kel Ra&unan
Re(is Sinam,ela
D* SPPH
Pusk Kel /ilan(ak Timur
Kelina Simarmata
D! KEP
Puskesmas Kel 0ati1a(an&
Lin(a Herawati
D* I3I
*.
ELUM
**
ELUM
C. JEJARING
PKPR P-&+e&%a& Ke@a%ata Pa&ar Migg- %e%/-ai 0e0arig atara *ai 1. Lita& Pr$gra% atara *ai KIA, IMS=HI>, GiFi, RB, )** 6. Lita& Se+t$r &e/erti Kat$r Ca%at, L-ra', Di+%eti, Di+)a&, Di&$&, BKKBN=PLKB 5. Le%aga Lai atara *ai LK5 Di&$&, BNN K$ta, <. Le%aga R-0-+a +a&-& atara *ai RS, UPPA Ke/$*i&ia, P6TP6A )** 8. Le%aga S9a)aa Ma&ara+at (LSM#
!
D. PENYULUHAN PHBS DI SEKOLAH
NO
NAMA SEKOLAH
JUMLAH MURID
KET
1
SD 71 KEBAGUSAN
"7
6?
6
SD 1< RAGUNAN
57
5
SD 7! RAGUNAN
57
Ke*-ra'a Na%a Mitra < SD 71 PASAR MINGGU 57 Pa&ar Migg- LSM Di*t& $-)ati$&
8
SD 78 JATIPADANG
"
SD 7" JATIPADANG
;
SD 16 PEJATEN BARAT
!
P-*i' SD 71 CILANDAK TIMUR aa&a57
Rag-a
SMKN LSM8;
17
SMKN 5;
11
SMPN 17;
16
SMPN 1"5
Keag-&a
L-ar Wi*aa'
16 EKOLAH
LSM
LSM
57
aa&a57 Marga Se0a'tera
57
Ke&-%a57 Jaa Ma)iri
57 a&a 57 Aa' B-)a Cita+-
57
57 MURID
aa&a P-t-g a/-&a Pati Keag-&a aa&a Hi)-/ P$&iti aa&a Ka/eta aa&a Laa+ aa&a Sri+a)i Se0ati aa&a MPati Terre De& H$%%e&
Se Ke@a%ata
Pr$e&i
aa&a Ma'arai Wear+gr$e/;6 Be*a)a IDI IBI PPNI
Or%a&
Ma0e*i& Ta+*i%
Ke/e%-)aa
Karag Tar-a
D-ia U&a'a
J'$&$ J'$&$ (Det$*# Ui*e:er (Wi/$*#
Ot&-+a (P$+ari S9eat# Le%aga Pe)i)i+a Se%-a Le%aga Pe)i)i+a ag %agag )i P-&+e&%a& Ke@ Pa&ar Migg- (WAJIB# a)a Me)ia Ti)a+ Ma&&a=e*e+tr$i+
Bet-+ Ke%itraa aa&a Aa+ Ja*aa Ke&e'ata Re%a0a )a Ke*-arga %i&+i aa&a Ut-+ at-a KDRT K$&-*ta&i Ke&e0a'teraa Ke*-arga Pe)i)i+a )a Pe*ati'a Re%a0a er+e-t-'a +'-&-& Ke@ &a0a ati% Piatati% PiatPege)a*ia HI> S)a S)a S)a Pe*aaa Aa+ A-ti& Pe@ega'a E+&/*$ta&i Aa+ HI> Pr$%$&i ABAT Pe*aaa Ke&e'ata S)a S)a Pr$%+e& )a Pe%er)aaa PIK Re%a0a Ja*-r Ma&ara+at PHBS Ke&e'ata Lig+-ga Pr$%+e& DBD Pr$%+e& )a &e%-a Pr$gra% ter+ait
E. DATA JUMLAH PENYULUHAN KELOMPOK TAHUN 2014
KEGIATAN PROMOSI KESEHATAN JUMLAH JUMLAH PENEBARAN NO 1 6 5 < 8 " ; ! 17 11
PUSKESMAS Pe0ate Barat I Pe0ate Barat II Pe0ate Barat III Pa&ar Migg- I Pa&ar Migg- II Pe0ate Ti%-r Keag-&a Rag-a Ci*a)a+ Ti%-r Jati/a)ag Ke@a%ata JUMLAH
PENULUHAN KUNJUNGAN
INORMASI MELALUI
KELOMPOK ; 1 " 16< 15< 1"" 15; 1!; 1"8 1;5 "78 11<
MEDIA PROMKES 11 17 16 1" 61 16 18 68 1! 61 6< 1!8
RUMAH 1
#. HASIL PENGKAJIAN PHBS PERKELURAHAN TAHUN 2014 INDIKATOR PHBS 1 PER SALIN NAKES
2 ASI EKSKLUSIF
1!!
5!
6
P#$%#' B%(% I P#$%#' B%(% II P#$%#' B%(% III P%*%( M+',,- I P%*%( M+',,- II K#.%,-*%'
7 8
N O
1 2 3 4 5
1!
KEL
81
4 AIR BERSIH
5 CUCI TANGAN PAKAI SABUN
6 JAMBAN SEHAT
7 BERANTAS JENTIK
8 MAKAN BUAH & SAYUR
AKTIFITAS FISIK
1! TIDAK MEROKOK
"
74
8
8
1!!
5
68
82
62
82)7
2
8
3
72
85
47
85)2
3 TIMBANG BALITA
86
8!
86
1!!
88
8
66
1)4
1!!
83
75
1!!
8
1!!
72
8
6!
87)6
83
74
8!
5
5
55
8
54
83)2
6
75
8!
71
88
1!!
3
77
77
35
7)2
J%+/%0%',
24
71
81
82
8
6
6!
85
41
73)7
R%,-'%'
1!!
36
7
88
74
6
48
6!
5!
82)6
C+%'0% T+-( P#$%#' T+-( "
1!!
72
82
4
68
4
5
27
8
35
75)6
6
76
7!
4
5
4
68
2
4
8!)6
67)7
78)3
87)
87)1
8)!
6)1
63)5
86)4
4)
81)2
7)3
G. LAPORAN PROMKES PUSKESMAS PASAR MINGGU TAHUN 2014 P E N % U LU HAN K E LO M PO K N45
PRORAM %AN
DALAM EDUN
DITUN0AN
PENUN0UN 6REK
*
LUAR EDUN
6ILM
PENUN0UN
TM
MU
MS
0UMLAH
6REK
TM
MU
7/D MS
0UMLAH
*+"
2)!
*"+)
22*
*-+*
!$"
*$-!
$++.
$+.
+.$!
2
KIA KELUARA EREN/ANA
**2
*"'
**2$
.
*2)*
*$2
*!$$
"$'2
.
$-*)
!
I3I
*))
"'
*)$'
**)
*-*-
!.*
*$)*
$+"2
'+)
+*..
"
IMUNISASI
**2
.
*)$'
**)
*+)!
*-.
*"$$
!'!+
$+!
$')'
$
DIARE
!.
.
+!$
2*2
*.")
*.!
-!.
$'2.
!*2
'+'2
17
6REK
0UML5
KET5
'
DEMAM ERDARAH
)
AIDS
+
HEPATITIS
-
ISPA
*. ** *2 *! *"
**$
$$!
*!'$
!**
222-
$'.
*.)*.
*'2)+
-*$$
!'*"!
2!
*-$
*++2
22*
22-+
*2*
*2-
+2.
*''.
2'.-
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
*.-
.
*")
2*2
!$-
*'*
*2!!
*.".
*2.
2!-!
'2
$"
*')2
22*
*-")
*2!
**.+
+'..
*''+
**!)'
*-
$-
".$
!+
$.2
2.
"$.
!$*$
.
!-'$
++
*++
')$
**)
-+.
''
".-$
$+
*2.
"2)!
).
$'+
*$"2
22*
2!!*
!+.
*.$$'
*'"2
-*$+
2*!$'
ROKOK 8 NAP3A KANKER PEN%AKIT DEENERATI6 AIR 8 KES5 LINKUNAN
'-
.
*!$.
"$
*!-$
*'.
*!.
!2..
$""
!+)"
*$
T/ KUSTA 8 6RANOSIA
!*
.
+*.
.
+*.
$2
2-*
!..
!.
'2*
*'
KES5 II 8 MULUT
-$
.
2).
"$
!*$
)-
""
"$.
-+""
*.!!+
*)
KESEHATAN MATA
$)
.
*!-$
.
*!-$
'!
$'
+"$
*.**2
**.*!
*+
KESEHATAN 0I9A
-
.
)$.
.
)$.
!!
!*'
+$'
*''+
2+".
*-
KESEHATAN KER0A
.
.
*!$
*!$
-
.
.
.
.
2.
PHS:R9 SIAA LAIN;LAIN PKPR:PKHS
)-
**$2
'.
"$
*2$)
!!'
"."2
+*22
-*'$
2*!2-
22
!..
*$..
*)*
*-)*
!.+
*!'
"*.
!"*2
!-$+
*"'!
!$!"
2.-*)
2!*"
2')'$
!$)*
".2..
)*')+
$++*+
*).'-'
2*
0 U M LAH
9
270
9
270
B. HAMBATAN. Pe*a+&aaa Pr$%+e& )i P-&+e&%a& Ke@a%ata Pa&ar Migg- %ega*a%i eera/a Ha%ata atara *ai •
•
•
•
Pet-ga& %ega*a%i %-ta&i )a /ege*$*a ar- Pr$%+e& e*-% ter*ati' &e'igga /e*a+&aaa Pr$%+e& e*-% $/ti%a*3 Baa+ P$&ter ar- )i)i&tri-&i+a $*e' S-)i+e& a%- ti)a+ &e%-a i&a )iig+ai +area +eterata&a )aa. Pe%er)aaa Ka)er Ke&e'ata -t-+ %a%/- %e*a+-+a /e-*-'a %a&i' +-rag. Peera/a PHBS &-*it )itig+at+a ter-ta%a %a+a &a-r -a', a+ti2ta& 2&i+ )a /eri*a+- ti)a+ %er$+$+.
C. SARAN 1# M$'$ S-+- Dia& Ke&e'ata %eig+at+a :$*-%e Pe*ati'a Pet-ga& Pr$%+e& 6# Se%-a Pr$gra% %ere@aa+a )a %e*a+&aa+a /e-*-'a /a)a Pr$gra%a %a&ig4%a&ig 5# Meig+at+a +er0a&a%a *ita& &e+t$r. <# Meig+at+a 0-%*a' Pr$%$&i Ke&e'ata )i &e+$*a' &-/aa i&a %eaa%+a Ite&i ata- iat -t-+ %eera/+a PHBS
D. KESIMPULAN Pr4m4si Kese#atan a(ala# u1aya untuk menin&katkan kemam1uan masyarakat melalui 1em,elajaran (ari< 4le#< untuk (an ,ersama masyarakat< a&ar mereka (a1at men4l4n& (irinya sen(iri< serta men&em,an&kan ke&iatan yan& ,ersum,er (aya masyarakat< sesuai s4sial ,u(aya setem1at (an (i(ukun& 4le# ke,ijakan 1u,lik yan& ,erwawasan kese#atan5 11
Se(an&kan Perilaku Hi(u1 ersi# (an Se#at =PHS> meru1akan u1aya untuk mem,erikan 1en&alaman ,elajar atau men?i1takan suatu k4n(isi ,a&i 1er4ran&an< keluar&a< kel4m14k (an masyarakat< (en&an mem,uka jalur k4munikasi< mem,erikan in@4rmasi (an melakukan e(ukasi untuk menin&katkan 1en&eta#uan< sika1 (an 1erilaku melalui 1en(ekatan 1im1inan = advocacy >< ,ina suasana = social support > (an 1em,er(ayaan masyarakat = empowerment > se,a&ai suatu u1aya untuk mem,antu masyarakat men&enali (an men&eta#ui masala#nya sen(iri< (alam tatanan ruma# tan&&a< a&ar (a1at menera1kan ?ara;?ara #i(u1 se#at (alam ran&ka menja&a< memeli#ara (an menin&katkan kese#atannya5
E. PENUTUP. De%i+ia*a' La/$ra Ta'-a Pr$%+e& ii +a%i -at -t-+ )a/at )i/erg-a+a &eagai %aa %e&tia. Se*a0-ta %$'$ ara'a. Teri%a+a&i'
16