10. UNITATEA GRAMATIKA: ADITZA Ekintza adierazten duen hitza.
JOKATUAK Pertsona eta aldia markatzen dute.
• TRINKOAK ( hitz 1) Zatoz, dakarzu, zeraman… • PERIFRASTIKOAK (2 hitz) aditz nagusia+ aditz laguntzailea ekarri duzu, eman diozu, jakingo banu… •
JOKATUGABEAK Ez dute pertsona eta aldia markatzen .
Pertsona eta aldi guztietarako balio dute. Egina Ikusteko Hartu …
ADITZ LOKUZIOAK(3 hitz) Izena+aditza+aditz laguntzailea Aditzak: UKAN EGIN EMAN HARTU IZAN
Negar egin duzue, hitz egin genion, …
LEXIKOA SINONIMOAK salto jauzi gaitz gaixotasun egarbera egartsu eragotzi oztopatu
-zain atzizkiak pertsona horren eginkizuna edo lana adierazten du:
Atezain, euskaltzain, mandazain, agirizain, lorezain, basozain, artzain, ertzain, erizain, udaltzain,ekonomia,…
ekonomia pobrezia pobretasun
zor
zerga
Aurrezki
norbaiti ordaindu behar zaiona
ordaintzekoa
aurreztu den dirua
Langabezia lanik eza
Mailegu diru kopuru bat, norbaitek utzi ondoren itzuli behar dena epe batean.
ondasun Burtsa aberastasun merkatu
arautua, negozioak eta finantzetako eragiketak egiten direna.
dirudirudun:
dirukoi:
diruzale:
dirutza:
diru handia:
diru xehea:
diru asko duena. diru mordoa
zekena.
dirua gustatzen zaionari.
balio handiko balio gutxiko txanpona. billetea.
ESAPIDEAK Luze jo. Egarriak jota egon. Muin egin. Larrutik ordaindu. Direnak eta ez direnak ordaindu. Sosik gabe egon. Sakela bero izan. Diruak aldapa guztiak berdintzen ditu.
ESANAHIA Luzaroan iraun. Egarriak itota egon. Musu eman. Zerbaiten ondorioak jasan. Garesti ordaindu. Dirurik ez izan. Dirua izan. Dirua izanez gero, dena lortu ahal da.
Hobe da “to” bat hamabi “emango Hobeak dira eskuan ditugun gauzak, agian izango ditugunak baino. diat” baino. Ondasunak baino, izen ona hobe. Hobe da pertsona zintzoa izatea, aberatsa izatea baino.
ORTOGRAFIA
BEREIZ idazten diren hitzak
BAIT-
etxerik etxe = etxez etxe, mendirik mendi= mendiz mendi, lorerik lore= lorez lore, herririk herri= herriz herri, kalerik kale= kalez kale, … T T T T T T
+n= n +h= h +l= l +g=k +z= tz +d= t
bainago- bait+nago. baihaiz- bait+haiz. bailuke- bait+luke. baikara- bait+gara. baitzaio- bait+zaio. baitago- bait+dago.
polit-polita, ume-umea, xelebre-xelebrea, ERREPIKAPEN INDARGARRIAK zintzo-zintzoa, marratxoz bete-betea, handi-handia, …
BIKOTE-HITZAK marratxoz
joan-etorri. neba-arreba. aita-semea. lehengusu-lehengusina. zuri-gorriak.
