3. KOMP KOMPET ETEN ENSI SI INTI INTI DAN DAN SMA/SMK/MA/MAK
KOMP KOMPET ETEN ENSI SI
DASA DASAR R
BAHA BAHASA SA
INDO INDONE NESI SIA A
KELAS: X Tujuan kurikulum menaku! em!a" k#m!e"en$i% &ai"u '() k#m!e"en$i $ika! $!iri"ual% '*) $ika! $#$ial% '3) !en+e"a,uan% -an ') ke"eram!ilan. K#m!e"en$i "er$e "er$eu" u" -ia!a -ia!aii melalu melaluii !r#$e$ !r#$e$ !emel !emelajar ajaran an in"rak in"rakuri urikul kuler% er% k#kuri k#kurikul kuler% er% -an/a"au ek$"rakurikuler. Rumu$an K#m!e"en$i Sika! S!iri"ual% &ai"u 0Men+,a&a"i -an men+amalkan ajaran ajaran a+ama a+ama &an+ &an+ -ianu" -ianu"n&a n&a1. 1. A-a!un A-a!un rumu$a rumu$an n K#m!e" K#m!e"en$ en$ii Sika! Sika! S#$ial S#$ial%% &ai"u 0Menunjukkan !erilaku jujur% -i$i!lin% "an++un+ ja2a% !e-uli '+#"#n+ r#&#n+% kerja $ama% "#leran% -amai)% $an"un% re$!#n$i% -an !r#4ak"i $ea+ai a+ian a+ian -ari -ari $#lu$i $#lu$i a"a$ a"a$ era+ era+ai ai !erma$a !erma$ala, la,an an -alam -alam erin" erin"era erak$i k$i $eara $eara eek"i eek"i -en+an -en+an lin+ku lin+kun+a n+an n $#$ial $#$ial -an alam alam $er"a $er"a menem! menem!a"k a"kan an -iri -iri $ea+ai $ea+ai erminan an+$a -alam !er+aulan -unia1. Ke-ua k#m!e"en$i "er$eu" -ia!ai melalu melaluii !emel !emelaja ajaran ran "i-ak "i-ak lan+$u lan+$un+ n+ 'indirect indirect teaching teaching )% )% &ai"u &ai"u ke"ela ke"ela-an -anan% an% !emia$aan% -an u-a&a $ek#la, -en+an mem!er,a"ikan karak"eri$"ik ma"a !elajaran $er"a keu"u,an -an k#n-i$i !e$er"a -i-ik. Penum Penumu,an u,an -an !en+em !en+eman an+an +an k#m!e" k#m!e"en$i en$i $ika! $ika! -ilaku -ilakukan kan $e!anja $e!anjan+ n+ !r#$e$ !emelajaran erlan+$un+ -an -a!a" -i+unakan $ea+ai !er"iman+an +uru -alam men+eman+kan karak"er !e$er"a -i-ik lei, lanju". Rumu$an k#m!e"en$i !en+e"a,uan -an k#m!e"en$i ke"eram!ilan -irumukan $ea+ai eriku". KOMPETENSI INTI 3 'PEN5ETAH6AN) 3.
Mema,ami% menera!kan% . men+anali$i$ !en+e"a,uan ak"ual% k#n$e!"ual% !r#$e-ural er-a$arkan ra$a in+in"a,un&a "en"an+ ilmu !en+e"a,uan% "ekn#l#+i% $eni% u-a&a% -an ,umani#ra -en+an 2a2a$an kemanu$iaan% kean+$aan% kene+araan% -an !era-aan "erkai" !en&ea en#mena -an keja-ian% $er"a menera!kan !en+e"a,uan !r#$e-ural !a-a i-an+ kajian &an+ $!e$iik $e$uai -en+an aka" -an mina"n&a un"uk memea,kan ma$ala, KOMPETENSI DASAR
3.(
Men+i-en"iika$i la la!#ran ,a ,a$il #$er7a$i &an+ -i!re$en"a$ikan -en+an li$an -an "uli$
KOMPETENSI INTI 'KETERAMPILAN) Men+#la,% menalar% -an men&aji -alam rana, k#nkre" -an rana, a$"rak "erkai" -en+an !en+eman+an -ari &an+ -i!elajarin&a -i $ek#la, $eara man-iri% -an mam!u men++unakan me"#-a $e$uai kai-a, keilmuan
KOMPETENSI DASAR .(
Men+in"er!re"a$i i$ i$i "ek$ la!#ran ,a$il #$er7a$i er-a$arkan in"er!re"a$i aik $eara li$an mau!un "uli$
KOMPETENSI DASAR
KOMPETENSI DASAR
3.*
Men+anali$i$ i$i -an a$!ek kea,a$aan -ari minimal -ua "ek$ la!#ran ,a$il #$er7a$i
.*
3.3
Men+i-en"iika$i '!erma$ala,an% ar+umen"a$i% !en+e"a,uan% -an rek#men-a$i) "ek$ ek$!#$i$i &an+ -i-en+ar -an a"au -iaa Men+anali$i$ $"ruk"ur -an kea,a$aan "ek$ ek$!#$i$i
.3
3.
.
3.8
Men+e7alua$i "ek$ anek-#" -ari .8 a$!ek makna "er$ira"
3.9
Men+anali$i$ $"ruk"ur -an kea,a$aan "ek$ anek-#".
.9
3.
Men+i-en"iika$i nilai4nilai -an i$i &an+ "erkan-un+ -alam eri"a rak&a" ',ika&a") aik li$an mau!un "uli$ Meman-in+kan nilai4nilai -an kea,a$aan eri"a rak&a" -an er!en
.
Men+i-en"iika$i u"ir4u"ir !en"in+ -ari -ua uku n#nik$i 'uku !en+a&aan) -an $a"u n#7el &an+ -iaa.+kan nilai4 nilai -an kea,a$aan eri"a rak&a" -an er!en Men+e7alua$i !en+ajuan% !ena2aran -an !er$e"ujuan -alam "ek$ ne+#$ia$i li$an mau!un "er"uli$. Men+anali$i$ i$i% $"ruk"ur '#rien"a$i% !en+ajuan% !ena2aran% !er$e"ujuan% !enu"u!) -an kea,a$aan "ek$ ne+#$ia$i
.<
Men+,uun+kan !erma$ala,an/ i$u% $u-u" !an-an+ -an ar+umen eera!a !i,ak -an $im!ulan -ari -ea" un"uk menemukan e$en$i -ari -ea"
.(*
3.;
3.<
3.(=
3.((
3.(*
.;
.(=
.((
4*4
Men+k#n$"ruk$i4kan "ek$ la!#ran -en+an memer,a"ikan i$i -an a$!ek kea,a$aan aik li$an mau!un "uli$ Men+eman+kan i$i '!erma$ala,an% ar+umen% !en+e"a,uan% -an rek#men-a$i) "ek$ ek$!#$i$i $eara li$an -an/"uli$ Men+#n$"ruk$ikan "ek$ ek$!#$i$i -en+an memer,a"ikan i$i '!erma$ala,an% ar+umen% !en+e"a,uan% -an rek#men-a$i)% $"ruk"ur -an kea,a$aan Men+#n$"ruk$i makna "er$ira" -alam $eua, "ek$ anek-#" aik li$an mau!un "uli$ Meni!"akan kemali "ek$ anek-#" -en+an memer,a"ikan $"ruk"ur% -an kea,a$aan aik li$an mau!un "uli$ Meneri"akan kemali i$i eri"a rak&a" ',ika&a") &an+ -i-en+ar -an -iaa Men+eman+kan eri"a rak&a" ',ika&a") ke -alam en"uk er!en -en+an memer,a"ikan i$i -an nilai4nilai. Men&u$un ik,"i$ar -ari -ua uku n#nik$i 'uku !en+a&aan) -an rin+ka$an -ari $a"u n#7el &an+ -iaa
Men&am!aikan !en+ajuan% !ena2aran% !er$e"ujuan -an !enu"u! -alam "ek$ ne+#$ia$i $eara li$an a"au "uli$ Men+k#n$"ruk$ikan "ek$ ne+#$ia$i -en+an memer,a"ikan i$i% $"ruk"ur '#rien"a$i% !en+ajuan% !ena2aran% !er$e"ujuan% !enu"u!) -an kea,a$aan Men+#n$"ruk$i !erma$ala,an/i$u% $u-u" !an-an+ -an ar+umen eera!a !i,ak% -an $im!ulan -ari -ea" $eara li$an un"uk menunjukkan e$en$i -ari -ea"
KOMPETENSI DASAR 3.(3
3.(
3.(8
3.(9
3.(
KOMPETENSI DASAR
Men+anali$i$ i$i -ea" '!erma$ala,an/i$u% $u-u" !an-an+ -an ar+umen eera!a !i,ak% -an $im!ulan) Menilai ,al &an+ -a!a" -i"ela-ani -ari "ek$ i#+rai
.(3
Men+anali$i$ a$!ek makna -an kea,a$aan -alam "ek$ i#+rai Men+i-en"iika$i $ua$ana% "ema% -an makna eera!a !ui$i &an+ "erkan-un+ -alam an"#l#+i !ui$i &an+ -i!er-en+arkan a"au -iaa
.(8
Men+anali$i$ un$ur !eman+un !ui$i
3.(; Men+anali$i$ i$i -ari minimal $a"u uku ik$i -an $a"u uku n#nik$i &an+ $u-a, -iaa
.(
.(9
.(
.(;
434
Men+eman+kan !erma$ala,an/ i$u -ari era+ai $u-u" !an-an+ &an+ -ilen+ka!i ar+umen -alam er-ea" Men+un+ka!kan kemali ,al4 ,al &an+ -a!a" -i"ela-ani -ari "#k#, &an+ "er-a!a" -alam "ek$ i#+rai &an+ -iaa $eara "er"uli$ Meneri"akan kemali i$i "ek$ i#+rai aik li$an mau!un "uli$. Men-em#n$"ra$ikan 'memaakan a"au memu$ikali$a$ikan) $a"u !ui$i -ari an"#l#+i !ui$i a"au kum!ulan !ui$i -en+an memer,a"ikan 7#kal% ek$!re$i% -an in"#na$i '"ekanan -inamik -an "ekanan "em!#) Menuli$ !ui$i -en+an memer,a"ikan un$ur !eman+unn&a '"ema% -ik$i% +a&a a,a$a% imaji% $"ruk"ur% !er2aja,an) Mem!re$en"a$ikan re!lika$i i$i uku ilmia, &an+ -iaa -alam en"uk re$en$i
KELAS: XI Tujuan kurikulum menaku! em!a" k#m!e"en$i% &ai"u '() k#m!e"en$i $ika! $!iri"ual% '*) $ika! $#$ial% '3) !en+e"a,uan% -an ') ke"eram!ilan. K#m!e"en$i "er$eu" -ia!ai melalui !r#$e$ !emelajaran in"rakurikuler% k#kurikuler% -an/a"au ek$"rakurikuler. Rumu$an K#m!e"en$i Sika! S!iri"ual% &ai"u 0Men+,a&a"i -an men+amalkan ajaran a+ama &an+ -ianu"n&a1. A-a!un rumu$an K#m!e"en$i Sika! S#$ial% &ai"u 0Menunjukkan !erilaku jujur% -i$i!lin% "an++un+ ja2a% !e-uli '+#"#n+ r#&#n+% kerja $ama% "#leran% -amai)% $an"un% re$!#n$i% -an !r#4ak"i $ea+ai a+ian -ari $#lu$i a"a$ era+ai !erma$ala,an -alam erin"erak$i $eara eek"i -en+an lin+kun+an $#$ial -an alam $er"a menem!a"kan -iri $ea+ai erminan an+$a -alam !er+aulan -unia1. Ke-ua k#m!e"en$i "er$eu" -ia!ai melalui !emelajaran "i-ak lan+$un+ 'indirect teaching )% &ai"u ke"ela-anan% !emia$aan% -an u-a&a $ek#la, -en+an mem!er,a"ikan karak"eri$"ik ma"a !elajaran $er"a keu"u,an -an k#n-i$i !e$er"a -i-ik. Penumu,an -an !en+eman+an k#m!e"en$i $ika! -ilakukan $e!anjan+ !r#$e$ !emelajaran erlan+$un+% -an -a!a" -i+unakan $ea+ai !er"iman+an +uru -alam men+eman+kan karak"er !e$er"a -i-ik lei, lanju". Rumu$an k#m!e"en$i !en+e"a,uan -an k#m!e"en$i ke"eram!ilan -irumukan $ea+ai eriku". KOMPETENSI INTI 3 'PEN5ETAH6AN)
KOMPETENSI INTI 'KETERAMPILAN)
3.
3.(
Mema,ami% menera!kan% -an men+anali$i$ !en+e"a,uan ak"ual% k#n$e!"ual% !r#$e-ural% -an me"ak#+ni"i er-a$arkan ra$a in+in "a,un&a "en"an+ ilmu !en+e"a,uan% "ekn#l#+i% $eni% u-a&a% -an ,umani#ra -en+an 2a2a$an kemanu$iaan% kean+$aan% kene+araan% -an !era-aan "erkai" !en&ea en#mena -an keja-ian% $er"a menera!kan !en+e"a,uan !r#$e-ural !a-a i-an+ kajian &an+ $!e$iik $e$uai -en+an aka" -an mina"n&a un"uk memea,kan ma$ala, KOMPETENSI DASAR Men+#n$"ruk$i in#rma$i eru!a !ern&a"aan4!ern&a"aan umum -an "a,a!an4"a,a!an -alam "ek$ !r#$e-ur
.
.(
44
Men+#la,% menalar% -an men&aji -alam rana, k#nkre" -an rana, a$"rak "erkai" -en+an !en+eman+an -ari &an+ -i!elajarin&a -i $ek#la, $eara man-iri% er"in-ak $eara eek"i -an krea"i% $er"a mam!u men++unakan me"#-a $e$uai kai-a, keilmuan
KOMPETENSI DASAR Meranan+ !ern&a"aan umum -an "a,a!an4"a,a!an -alam "ek$ !r#$e-ur -en+an #r+ani$a$i &an+ "e!a" $eara li$an -an "uli$
3.*
KOMPETENSI DASAR Men+anali$i$ $"ruk"ur -an kea,a$aan "ek$ !r#$e-ur
.*
3.3
Men+i-en"iika$i in#rma$i '!en+e"a,uan -an uru"an keja-ian) -alam "ek$ ek!lana$i li$an -an "uli$
.3
3.
Men+anali$i$ $"ruk"ur -an kea,a$aan "ek$ ek$!lana$i
.
3.8
Men+i-en"iika$i in#rma$i eru!a !erma$ala,an ak"ual &an+ -i$ajikan -alam erama,
.8
3.9
Men+anali$i$ i$i% $"ruk"ur% -an kea,a$aan -alam erama,
.9
3.
Men+i-en"iika$i u"ir4u"ir !en"in+ -ari $a"u uku !en+a&aan 'n#nik$i) &an+ -iaa Men+i-en"iika$i nilai4nilai ke,i-u!an &an+ "erkan-un+ -alam kum!ulan eri"a !en-ek &an+ -iaa Men+anali$i$ un$ur4un$ur !eman+un eri"a !en-ek -alam uku kum!ulan eri"a !en-ek Menemukan u"ir4u"ir !en"in+ -ari -ua uku !en+a&aan 'n#nik$i) &an+ -iaa
.
3.;
3.<
3.(=
.;
Men-em#n$"ra$ikan $ala, $a"u nilai ke,i-u!an &an+ -i!elajari -alam eri"a !en-ek
.<
Men+k#n$"ruk$i $eua, eri"a !en-ek -en+an memer,a"ikan un$ur4un$ur !eman+un er!en. Mem!er"unjukkan ke$an !ria-i "er,a-a! $ala, $a"u uku ilmia, &an+ -iaa -alam en"uk "ek$ ek$!lana$i $in+ka"
.(=
3.((
Men+anali$i$ !e$an -ari $a"u uku ik$i &an+ -iaa
.((
3.(*
Men+i-en"iika$i #rma$i !en"in+ &an+ a-a -alam !r#!#$al ke+ia"an a"au !eneli"ian &an+ -iaa Men+anali$i$ i$i% $i$"ema"ika% -an kea,a$aan $ua"u !r#!#$al
.(*
3.(3
KOMPETENSI DASAR Men+eman+kan "ek$ !r#$e-ur -en+an memer,a"ikan ,a$il anali$i$ "er,a-a! i$i% $"ruk"ur% -an kea,a$aan Men+k#n$"ruk$i in#rma$i '!en+e"a,uan -an uru"an keja-ian) -alam "ek$ ek$!lana$i $eara li$an -an "uli$ Mem!r#-uk$i "ek$ ek$!lana$i $eara li$an a"au"uli$ -en+an memer,a"ikan $"ruk"ur -an kea,a$aan Men&u$un a+ian4a+ian !en"in+ -ari !erma$ala,an ak"ual $ea+ai a,an un"uk -i$ajikan -alam erama, Men+k#n$"ruk$i erama, "en"an+ !erma$ala,an ak"ual -en+an memer,a"ikan a$!ek kea,a$aan -an men++unakan $"ruk"ur &an+ "e!a" Men&u$un la!#ran u"ir4u"ir !en"in+ -ari $a"u uku !en+a&aan 'n#nik$i)
.(3
484
Men&u$un ula$an "er,a-a! !e$an -ari $a"u uku ik$i &an+ -iaa Melen+ka!i in#rma$i -alam !r#!#$al $eara li$an $u!a&a lei, eek"i Meranan+ $eua, !r#!#$al kar&a ilmia, -en+an memer,a"ikan in#rma$i% "ujuan% -an e$en$i kar&a ilmia, &an+ -i!erlukan
