Dialux

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ ELEKTRİK ELEKTRONİK FAKÜLTESİ ELEKTRİK MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

AYDINLATMA PROJESİ

HAZIRLAYAN:SİNAN BIÇAK  NUMARASI:01012016

İSTANBUL 2006

İNDEKS 1-DIALUX............................................................ 1-DIALUX..................................... .............................................. .............................................. .............................................. .......................................3 ................3 1.1-DIALUX PROGRAMININ ELDE EDİLMESİ............. EDİLMESİ.................................... .............................................. .............................................. .......................33 1.2-DIALUX PROGRAMININ IŞIKLIK EKLENTİLERİNİN KURULUMU......... KURULUMU................................ ..............................6 .......6 2-DİALUX PROGRAMINA GİRİŞ............. GİRİŞ.................................... .............................................. .............................................. ..........................................10 ...................10 2.1-Yeni iç proje............... proje...................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...........................11 ....11 2.1.1-Oda geometrisinin oluşturulması......... oluşturulması................................ .............................................. .............................................. .............................................. .......................11 11 2.12-Oda görünümü........ görünümü............................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ..............................14 .......14 2.1.3-Mobilyaların yerleştirilmesi............ yerleştirilmesi................................... .............................................. .............................................. .............................................. ...........................14 ....14 2.1.4-Yüzey dokuları............ dokuları................................... .............................................. ............................................... ............................................... .............................................. .......................17 17 2.1.4.1-proje yöneticisi......... yöneticisi................................ .............................................. ............................................... ............................................... .............................................. .......................18 18 2.1.5-Işıklık seçimi........... seçimi.................................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................19 ......19 2.1.6-Aydınlatma hesabının yapılması ve çıktı alınması......... alınması................................ .............................................. ...........................................21 ....................21 2.1.7-Video oluşturma......... oluşturma................................ .............................................. .............................................. .............................................. ............................................... ..........................25 ..25 2.2-Dialux yardımcıları......... yardımcıları................................ .............................................. .............................................. .............................................. .............................................2 ......................288 2.2.1-Dialux ışık................. ışık........................................ .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...........................29 ....29 2.2.2-Hızlı planlama...... planlama............................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ................................34 .........34 2.2.3-Profesyonell hızlı planlama....... 2.2.3-Profesyone planlama.............................. .............................................. .............................................. .............................................. ...................................34 ............34 2.3-Yeni dış proje............. proje.................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ............................35 .....35 2.4-Yeni yol projesi............ projesi................................... .............................................. .............................................. .............................................. ............................................... ..........................35 ..35 2.4.1-Hızlı yol planlaması...... planlaması............................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ........................36 .36 2.5-Son projenin açılması............ açılması................................... .............................................. .............................................. .............................................. .......................................45 ................45 2.6-Proje aç................ aç....................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...................................45 ............45

2

İSTANBUL 2006

İNDEKS 1-DIALUX............................................................ 1-DIALUX..................................... .............................................. .............................................. .............................................. .......................................3 ................3 1.1-DIALUX PROGRAMININ ELDE EDİLMESİ............. EDİLMESİ.................................... .............................................. .............................................. .......................33 1.2-DIALUX PROGRAMININ IŞIKLIK EKLENTİLERİNİN KURULUMU......... KURULUMU................................ ..............................6 .......6 2-DİALUX PROGRAMINA GİRİŞ............. GİRİŞ.................................... .............................................. .............................................. ..........................................10 ...................10 2.1-Yeni iç proje............... proje...................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...........................11 ....11 2.1.1-Oda geometrisinin oluşturulması......... oluşturulması................................ .............................................. .............................................. .............................................. .......................11 11 2.12-Oda görünümü........ görünümü............................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ..............................14 .......14 2.1.3-Mobilyaların yerleştirilmesi............ yerleştirilmesi................................... .............................................. .............................................. .............................................. ...........................14 ....14 2.1.4-Yüzey dokuları............ dokuları................................... .............................................. ............................................... ............................................... .............................................. .......................17 17 2.1.4.1-proje yöneticisi......... yöneticisi................................ .............................................. ............................................... ............................................... .............................................. .......................18 18 2.1.5-Işıklık seçimi........... seçimi.................................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................19 ......19 2.1.6-Aydınlatma hesabının yapılması ve çıktı alınması......... alınması................................ .............................................. ...........................................21 ....................21 2.1.7-Video oluşturma......... oluşturma................................ .............................................. .............................................. .............................................. ............................................... ..........................25 ..25 2.2-Dialux yardımcıları......... yardımcıları................................ .............................................. .............................................. .............................................. .............................................2 ......................288 2.2.1-Dialux ışık................. ışık........................................ .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...........................29 ....29 2.2.2-Hızlı planlama...... planlama............................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ................................34 .........34 2.2.3-Profesyonell hızlı planlama....... 2.2.3-Profesyone planlama.............................. .............................................. .............................................. .............................................. ...................................34 ............34 2.3-Yeni dış proje............. proje.................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ............................35 .....35 2.4-Yeni yol projesi............ projesi................................... .............................................. .............................................. .............................................. ............................................... ..........................35 ..35 2.4.1-Hızlı yol planlaması...... planlaması............................. .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ........................36 .36 2.5-Son projenin açılması............ açılması................................... .............................................. .............................................. .............................................. .......................................45 ................45 2.6-Proje aç................ aç....................................... .............................................. .............................................. .............................................. .............................................. ...................................45 ............45

2

ÖNSÖZ

Dialux Dial Gmbh şirketi tarafından aydınlatma ve iç tasarımın bilgisayar ortamında tasarlanması ve aydınlatma hesaplarının kolayca yapılabilmesi amacıyla tasarlanmış bir programdır.Program programdır.Program oldukça basit, anlaşılır ve kullanışlıdır.Programda bulunan asistanlar ile tasarım yapmak dahada basit hale getirilmiştir. Bu klavuzda Dialux programının elde edilmesi, kurulumu ve aydınlatma tasarımı için gereken temel konuları görsel öğelerle desteklenmiş olarak göstereceğim.Günlük göstereceğim.Günlük yaşantımızda kullandığımız temel Windows programlarına yakınlığı ve programın Türkçe sürümünün bulunması programın öğrenilmesinde bizim için büyük avantaj sağlamaktadır.

3

1)DIALUX 1.1)DIALUX PROGRAMININ ELDE EDİLMESİ Dialux programı internetten ücretsiz olarak temin edilebilir.programı temin etmek için 1. http://www.dialux.com/ adresine girip Türkçe seçeneğini seçeriz.

4

2.

Güncel sürüm 4.2.0.5 seçeneğini seçeriz

Karşımıza çıkan pencerede tamamı seçereriz.İndirdiğimiz program sadece dialux programınının indirilmesini sağlayacak küçük boyutlu bir programdır.Dialuxu indirmek  için indirmiş olduğumuz bu programı çalıştırmamız gerekir. 3.

5

4. İndirme işlemi tamamlandığında indirme yöneticisini kaydettiğimiz yerde göreceğimiz aşağıdaki simgeye mousenin sol tuşu ile çift tıklarız

5. Karşımıza gelen pencere görüldüğü üzere dialuxu indirecek olan installer (kurucu) programıdır.Next tuşuna bastığımızda

6

1.2) DIALUX PROGRAMININ IŞIKLIK EKLENTİLERİNİN KURULUMU Dialux programını yüklediğimizde aydınlatma tasarımı yaparken kullandığımız ışıklıklar(armatür) yüklü değildir.Bu eklenti programları ışıklık üreten firmaların sitelerinden dialux eklentisi (plugin) olarak temin edilebilir.Bu eklentilere ulaşabilmemiz için dialux programını kullanabiliriz.Dialux programını açarız üst menüden ışıklık seçimi dialux katalog kısmını seçeriz.Karşımıza bir liste çıkar bu listeden istediğimiz ışıklık üreticisinin üzerine tıklarız. .

Örneğin Osramı seçtiğimizde Osram ile ilgili bilgilere ulaşabilir ve eklentiyi nereden indirebileceğimizi bulabiliriz.

7

Bu pencereden Osram’ın sitesinin adresini bulabiliriz.Bulduğumuz siteye gireriz.

download center kısmına tıklarız..

8

Download centerda dialux’e tıklarız.Karşımıza çıkan pencerede download plug-in für Osram-leuchten in dialux’e tıklarız.

Karşımıza çıkan pencere eklentinin bilgisayara indirilmesini sağlar.Tamam tuşuna tıkladığımızda program bilgisayara inmeye başlar.

İndirdiğimiz programı çalıştırırız ve bilgisayara kaydederiz.

9

Programı yükledikten sonra dialux programını açtığımızda üst menüden ışıklık seçimi>dialux katalog kısmına girdiğimizde dialux’ün Osram ışıklıklarını otomatik olarak tanıdığını göreceğiz.(ışıklık listesinde çizginin üstündeki ışıklıklar yüklenmiş alt kısımındaki ışıklıklar yüklenmemiştir.)

Not:Eklintiler bilgisayara yüklenirken dialux programının çalışmıyor olması gerekmektedir.

10

2)DIALUX PROGRAMINA GİRİŞ Dialux programına girdiğimizda aşağıda gördüğümüz pencere ile karşılaşırız.

Yeni iç proje: Ayrıntılı aydınlatma ve iç tasarım yapılan kısımdır.Aydınlatma tasarımı yapacağımız bölümün geometrik şeklini ;duvar,tavan ve zemin döşemeleri ve renklerinin seçimini;kullanılacak olan armatürün ve yerinin seçimi; mobilya seçimi ve yerleştirilmesi ve aydınlatma hesaplarını yapılabildiği kısaca ayrıntılı tasarlama yapabileceğimiz kısımdır. Dialux yardımcıları:Ayrıntıların az olduğu kısımdır.Dörtgen ya da L şeklinde oda tasarımı yapılabilir ve Mobilya koyma özelliğinin olmadığı tasarlama biçimidir. Yeni dış proje: Yapıların dışında kalan kısımların aydınlatma tasarımı yapılabilir. Son projeyi açın:Son olarak kullandığınız ve kaydettiğiniz projenin açılmasını sağlar Yeni yol projesi:Yol aydınlatma tasarımı yapmayı sağlar. Proje aç:Kaydettiğiniz herhangi bir projenin açılmasını sağlar. •

•

• • • •

Bu seçeneklerden yapmak istediğimiz tasarıma göre seçimimizi yaparız.

11

2.1) Yeni iç projeye tıkladığımızda karşımıza ilk olarak boş bir oda geometrisi gelir.

2.1.1)Oda geometrisinin oluşturulması İstediğimiz oda geometrisini oluşturmak için sol kısımda bulunan oda düzenleyicide koordinat ekleyip silebiliriz.Eklediğimiz koordinat kendinden önceki ve sonraki noktayla birleşir ve koordinat numaraları

12

otomatik olarak değişir.1 nolu noktayı referans numarası alırsak oda şeklini oluşturmak çok  basitleşecektir.

Örnek bir oda yapmak istersek şekildende görüldüğü üzere oda düzenleyici kısmında istediğimiz koordinatları girerek değişik geometrik şekillerde oda oluşturulabilir.Koordinatları düzenledikten sonra tamam butonuna bastığımızda odamız işlemeye hazır hale gelecektir.

13

Örnek projede kullanılacak olan oda geometriside aşağıdaki resimde görülmektedir.

14

Tamamı tıkladığımızda odamız işlemeye hazır duruma gelmiş olur.

2.1.2)Oda görünümü Aydınlatma tasarımı yaparken odayı üstten, önden, yandan ve üç boyutlu olarak görebilirsiniz.Bunun için üst menüde bulunan kısayollardan 15

•

Üç boyutlu görünüm için

•

Üstten görünüm için

•

Yandan görünüm için

•

Önden görünüm için

tuşlarına basmanız yeterli olacaktır.

2.1.3)Mobilyaların yerleştirilmesi

Sol altta bulunan menüde bulunan menülerden mobilya seçeneğini seçeriz.mobilya seçeneğini seçtiğimizde karşımıza böyle bir menü çıkar.Menüden istediğimiz mobilya veya araç gereci seçebiliriz.

16

Örneğin Kapı ve pencereler şıkkını seçelim.Seçtiğimizde sol üst menüde

Şeklinde kapı ve pencerelerin ön izlemesi gelecektir.Mobilyayı yerleştirmek için sol tuşla t ıklarız ve sürükleyerek koymak istediğimiz yere bırakırız(drag drop).

17

Mobilyanın koordinatlarını değiştirmek için önce mobilyanın üzerine mousenin sol tuşuyla tıklarız.Böylece mobilyayı seçmiş oluruz.

Şekilde dikdörtgen içine alınmış kısımda gördüğünüz analitik düzlem işareti referans noktasıdır.Referans noktasını değiştirmek için yani mobilyanın yerini değiştirmek için üzerine sol tuşla basıp taşımak gerekmektedir. ● noktanın doğrultusunu y ekseni ● noktanın doğrultusunu x ekseni ● noktanın doğrultusunu z ekseni yönünde kabul edersek  ● nokta mobilyanın x ve y ekseninde dönmesini sağlar z sabit olur. ● nokta mobilyanın x ve z ekseninde dönmesini sağlar y sabit olur ● nokta mobilyanın y ve z ekseninde dönmesini sağlar x sabit olur örneğin mobilyayı şekildeki gibi döndürebiliriz.

18

2.1.4)Yüzey dokuları Sol alt menüden yüzey dokularını seçeriz.

Yüzey dokularında tavan,zemin,duvar,kapı ve pencere gibi elemanların yüzey dokusunu,yapıldığı maddeyi yada rengini belirleyebildiğimiz kısımdır.Yine seçtiğimiz rengi ya da yüzey dokusunu istediğimiz kısma (zemin,tavan vs) sürükleyip bırakmamız yeterlidir.

19

2.1.4.1)Proje yöneticisi Proje yöneticisi ekranın sağ tarafında bulunur.Seçilen Öğenin özelliklerini gösterir ve özelliklerini değiştirmemizi sağlar.Örneğin sol alt menüde projenin adının üstüne tıkladığımızda projenin adı, işleyen kişi,işleyenin telefonu adresi vs gibi bilgileri girebiliriz.

Seçilen elemana göre proje yöneticisi değişik maddeler içerir.Örnek olarak projede kullandığımız koltuğu tıklayalım ve proje yöneticisine bakalım.Proje yöneticisi koltuğun özelliğindeki maddeleri içerdi.koltuğun adını,geometrisini yüzey maddesi ve rengini ve başlangıç noktasını kısacası koltuğun özelliklerini değiştiribiliriz.

20

2.1.5)Işıklık seçimi sol alt menüden ışıklık menüsünü seçeriz.

karşımıza çıkan menüden eklentisini yapmış olduğumuz ışıklık markalarından istediğimize çift tıklarız.Resimde görüldüğü üzere Philips markasının ışıklık seçme ekranı gelir.

21

Bu ekrandan istediğimiz ışıklığı seçeriz.Seçtiğimiz ışıklık sol alt menüde son kullanılan ışıklıklar bölümüne atanır.

burada bulunan ışıklıklardan istediğimizi sürükleyip bırakmak suretiyle odamıza yerleştirebiliriz.

22

2.1.6)Aydınlatma hesabının yapılması ve çıktı alınması Aydınlatma hesabını yaptırmak için üstteki kısayol butonları arasında yer alan butonuna basabilir ya da üst menüde bulunan çıktılar kısımından hesaplamayı başlat butonuna basabiliriz.

Hesaplamayı başlat butonuna bastığımızda aşağıdaki resimde bulunan pencere karşımıza çıkar.

23

ok butonuna bastığımızda program hesaplamayı otomatik olarak yapar.İstediğimiz veriye çıktı yapılandırma menüsünden bakma olanağına sahibiz.

24

Örneğin aydınlatma tekniği sonuçlarına tıkladığımızda sonuçları dialux programı içinde görebiliriz.

Yaptığımız aydınlatma tasarımının aydınlatma hesaplarını çıktı olarak alma imkanına sahibiz.Bunun için ilk önce sol alt menüden çıktı butonuna basarız.Çıktı yapılandırma kısmından çıktısını istediğimiz verileri seçebiliriz. 25

daha sonra üst menüden dosya kısmını seçip yazdır dediğimizde yazıcıdan çıktı olarak alırız.

26

Çıktı sonuçlarını Acrabat dosyası (pdf) olarak kaydetmek istersek üst kısayol arasında bulunan çıktıları pdf olarak kaydet butonuna seçeneklerinden yapabiliriz.

basarak yada üst menüdeki dosya>dışa aktar>çıktıyı pdf olarak sakla

2.1.7)Video oluşturma

27

Yapmış olduğumuz aydınlatma tasarımını video olarak kaydetme ve gösterme olanağına sahibiz.Bunun için üst kısımda bulunan kısa yol tuşları arasındaki video

butonuna basmamız yeterlidir.

kamera burada görünen hat üzerinde hareket eder ve odanın iç yapısı ile aydınlatmayı gösterir.Aşağıda resimde gördüğümüz üzere video büyüklüğünü ve film süresini ayarlayabiriz.

28

Video oluştura tıkladığımızda avi dosyası olarak kaydeceğimiz yeri seçebiliriz.Oluşturduğumuz videoyu çeşitli video oynatıcı program ile izleme olanağına sahibiz.

29

2.2) Dialux yardımcılarına girdiğimizde aşağıdaki resimde görülen resimle karşılaşırız.

• • • •

Dialux ışık  Hızlı planlama Profesyonel hızlı planlama Yol hızlı planlaması

30

2.2.1)Dialux ışık  Hızlı planlamaya yöneliktir.Planlama yaparken asistan yardımcı olur.İçeriğinde ; Proje bilgilerinin girilmesi Oda geometrisi,hesap parametreleri ve ışıklık seçiminin sorgulanması Işıkların hesapla yerleştirilmesi ve sonuçlarının gösterilmesi Baskı seçeneklerinin belirlenmesi ve baskı alınması.Pdf ve dialux projesi olarak dışa aktarılması • • • •

31

Next tuşuna bastıktan sonra karşımıza proje bilgileri kısmı çıkar.

Bu kısma projeyi hazırlayanın bilgilerini girdikten sonra next tuşuna basarız.

32

Next tuşuna bastıktan sonra karşımıza veri giriş kısmı çıkar. Veri giriş kısmında uygulayacağımız projenin bilgilerini gireriz.Oda geometrisini; tavan,duvar ve zemin yansıtma derecelerini;bakım katsayısını ve çalışma düzleminin büyüklüklerini gireriz.Işıklık  seçiminde ise projemizde kullanacağımız ışıklığın türünü katalogtan seçeriz.Işıklığın resmini ve ışık  akısını sağ üstte görebiliyoruz.Işıklığın tutturulma özelliklerini girdikten sonra next tuşuna basarız.

33

Bu kısmıda geçtikten sonra şöyle bir pencereyle karşılaşırız.Burada öneri tuşuna basarsak bizim için gerekli olan lüx değerine göre otomatik olarak ışıklık planlaması yapar.Hesapla butonu ile aydınlanma eğrisini görebilir ve oluşturulan tabloda herhangi bir noktadaki aydınlanma değerine ulaşabiliriz.

34

Bir ileriki safhamız ise çıktı almadır.Bu kısımda baskı ön izleme ile çıktı almadan önce sayfalara bakabilir; PDF veya dialux dosyası olarak kaydedebilir yada direk olarak çıktı alabiliriz

35

2.2.2)Hızlı planlama Dialux ışıktan farklı olan yanı ilerlenen basamakların daha fazla pencerede sorgulanmasıdır.İçerik  olarak aynıdır. 2.2.3)Profesyonel hızlı planlama Diğer hızlı planlamalardan farklı olarak program öneri olarak aydınlatma tasarımı sunmaz.Bu yüzden aydınlatma konusunda profesyonel olan ve bir hacime ne kadar ışıklık gerekeceğini kafasında planlayabilen kişiler için idealdir

36

2.3) Kullanımı bakımından iç proje ile aynıdır.Dış aydınlatma olduğu için dış mekanla ilgili cisimler kullanılır (örneğin tek katlı bir ev,araba yolu,vs) ve dış aydınlatmaya yönelik ışıklıklar tercih edilir.Özel aydınlatmalar için çok kullanışlıdır (Örneğin tarihi bir yapının özel aydınlatması)

2.4) Planlama mantığı iç proje ile aynıdır.Aynı basamaklar kullanılarak planlama yapılabilir.

2.4.1)Hızlı yol planlaması • • •

Yol profilinin ve diğer bilgilerin girilmesi Değerlendirme alanlarının ve ilgili aydınlatma sınıflarının belirlenmesi Işıklık seçimi ve yerleştirilmesi basamaklarını içerir.

37

Yol profilinde tasarlamasını yapacağımız yolun içeriğini(yaya yolu, bisiklet yolu ve genişlikleri , araç gidiş ve geliş yolları ile genişlikleri ve orta şerit genişliği ) gireriz.

38

Bir ileriki safhaya geçersek burada yol tasarımı için gerekli olan aydınlatma sınıfı belirlenecektir. Burada aydınlatma sınıfını eğer biliyorsak direk olarak listeden girebiliriz.Şayet bilmiyorsak seçim butonuna basarız.

Seçim tuşuna bastığımızda karşımıza aydınlatma sınıfı seçim sihirbazı çıkar.

39

Daha sonra adım adım bizden istenen bilgileri gireriz.

40

41

42

İstenilen bilgiler girildikten sonra yardım sihirbazı bize aydınlatma sınıfını bulur.

43

Bu aşamada gerekli olan lamba tipi; lamba direklerini düzenleme tipi vs gibi bilgiler girilir.Işıklık  türlerinden outdoor(dış) lambalar tercih edilir.

44

Seçtiğimiz lambanın ve direk tipinin uygunluğunun incelenebilmesi için en iyileştirim butonuna basılır.

sonuçta yapılan hesaplamaya göre direk açıklığının 21 metre olması gerekiyormuş.Bu da bize verilen minimum 10 metre ile maksimum 50 metre arasında çıkması gereken direk açıklığına uygun olduğunu gösterir.

45

Bir ileriki kademede finish tuşuna basarak oluşturduğumuz yolun hesaplarına erişebiliriz.

daha sonra projemiz üç boyutlu olarak dialux programının içinde otomatik olarak açılır.İstediğimiz işlemleri(çıktı alma,eleman ekleme vs) burada yapabiliriz.

46