Curs de limba Turca

12INVATAM TURCA

-

RT E

ZAMAN

CURSURI ŞI LECŢII DE LIMBA TURCĂ

CE FEL DE LIMBĂ ESTE TURCA? Turca face parte din familia limbilor uralo-altaice și este considerată o limbă aglutinantă, care formează cuvinte și expresii prin alăturarea de sufixe. Vorbită de aproximativ 200 de milioane de persoane, limba turcă este cea mai folosită limbă din familia limbilor altaice. Astăzi limba turcă este o limbă răspândită în toată lumea, cu un vocabular de peste 600 de mii de cuvinte, vorbită pe o suprafaţă de aproximativ 12 milioane de kilometri pătraţi, de o populaţie de 220 de milioane de persoane, predată în aproape 100 de ţări, având rădăcini în cele mai

vechi timpuri ale istoriei. De-a lungul timpului, cum influenţele lingvistice ale limbii chineze au împrumutat limba persană și cum limba maghiară a adoptat cuvinte din limba arabă, tot astfel și limba turcă vorbită doar în Turcia a împrumutat limbile lumii cu peste 11.000 de cuvinte . Peste 20.000 de cuvinte ce provin din lexicul tuturor limbilor turcice se găsesc în celelalte limbi. Predată în mai toate zonele de pe glob, subiect de cercetare știinţifică, cu contribuţie în limbile lumii, turca este una dintre cele mai răspândite și înrădăcinate limbi.

ALFABETUL LIMBII TURCE

• Alfabetul limbii turce conţine 29 de litere, dintre care 21 consoane și 8 vocale, după cum urmează: • Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı, İi, Jj, Kk,Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Șș, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz • Consoane : b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k,l, m, n, p, r, s, ș, t, , v, y, z • Vocale : a, e, ı, i, o, ö, u, ü • După cum observaţi, literele “Q-q’’, “W-w’’ și “X-x’’ nu există. • În comparaţie cu alfabetul limbii române, sunt diferenţe la următoarele litere: • Litera “C” se citește “ge”: “Cam” [geam]=geam , “ceket”[gechet]=jachetă • Litera “Ç” se citește “ce”: “Çiçek” [cicec]=floare, “çorba” [ciorba]=ciorbă. • Litera “G” se citește “ghe”: “Gemi” [ghemi]=vapor, “gece”[ghege]=noapte. • Litera “Ğ/ ğ ” este un “g” muiat, care nu se pronunţă, însă are rolul de a prelungi sunetul vocalei de dinaintea sa.În limba turcă nu sunt cuvinte care să înceapă cu litera “ğ” : “Dağ” [Daa]= munte, “ağrı” [aarı] = durere. • “I ı” și “İi” sunt litere diferi-

te: “Irmak”[îrmak]= râu, “ıșık” [îșîk] =lumină, “İș”[iș]=lucru, “pil”[pil]=baterie. • “K k” - se pronunţă ca și “c” în română: “Kapı” [capî]=ușă, “Kitap” [chitap] = carte . • În limba turcă originală, după prima silabă nu se găsesc vocalele "o" și "ö": Doktor(doctor), horoz(cocoș), motor(motor), balon(balon), maydanoz(pătrunjel), koro(cor), sigorta(asigurare), kozmopolit (cosmopolit). Aceste cuvinte sunt împrumutate din alte limbi. • Litera “Y” nu este aceeași cu litera “İ”: “Yedi”[iedi]=șapte, “ayı” [aiî] = urs. • În cuvintele turcești există o concordanţă între vocale, ce conferă limbii o caracteristică de bază în armonia vocalică. • Nu există gen gramatical. • Semnul pentru plural lipsește în cazul în care se folosește un numeral sau un adverb de cantitate: üç ağaçlarincorect; üç ağaç(trei pomi) – corect. • Ordinea cuvintelor în propoziţie: Subiect + Obiect + Verb. Exemplu: Ben(eu) kitap(carte) okuyorum(citesc).

PRONUMELE PERSONAL

Pronume personal cu formă de singular Persoana I- singular Ben (Eu) Persoana a II-a singular Sen (Tu) Persoana a III-a singular O (El/Ea)

Pronume personal cu formă de plural Persoana I- plural Biz (Noi) Persoana a II-a plural Siz (Voi-Dumneavoastră) Persoana a III-a plural Onlar ( Ei/Ele )

FORMULE DE SALUT

Merhaba: Salut! (Doar când vă întâlniţi cu interlocutorul, nu și când vă despărţiţi de el) Günaydın: Bună dimineaţa! İyi günler: Bună ziua! İyi akșamlar: Bună seara! İyi geceler: Noapte bună! A:Hoș geldin : Bine ai venit! Hoș geldiniz: Bine aţi venit! B:Hoș bulduk: Bine te-am/v-am găsit! A:Hoșça kal: Rămâi cu bine! Hoșça kalın: Rămâneţi cu bine! B:Güle güle: Pa, pa! A: Nasılsın? : Cum eşti?/Ce faci? Nasılsınız?: Cum sunteţi?/Ce faceţi? B: İyiyim : Bine. A: Ne var ne yok?: Ce mai faci? B: İyilik sağlık: Sunt bine, sănătos! A:Görüșmek üzere: Pe curând! B:Görüșürüz: Pe curând! Evet: Da Hayır: Nu A:Teșekkür ederim: Mulţumesc. Teșekkürler:Vă mulţumesc. B:Bir șey değil: Pentru puţin. / Rica ederim: Cu plăcere. Bey: Domnul Hanım: Doamna

12INVATAM TURCA

- NS N

ZAMAN

CURSURI ȘI LECŢII DE LIMBA TURCĂ În limba turcă vocalele sunt de două feluri: 1. tari (posterioare): a, ı, o, u 2. moi (anterioare): e, i, ö, ü Una dintre caracteristicile limbii turce este armonia vocalică, mai precis, vocala din sufix să se potrivească cu vocala ultimei silabe din rădăcină. Sufixele sunt determinate de ultima vocală a cuvântului de bază, după următoarea regulă: Dacă ultima silabă se termină cu vocalele a, ı atunci sufixul va începe cu vocala ı.

e, i....................................i o, u...................................u ö, ü...................................ü *** Benim adım Ali, soyadım Demir. Prenumele meu este Ali, numele Demir. Senin kardeșin kim? Cine este fratele tău?

İYELİK EKLERİ-SUFIXELE DE POSESIE Benim(al meu ) m (pentru cuvintele terminate în vocală) ım ,im, um, üm (cuvintele terminate în consoană) Senin(al tău ) n (cuvintele terminate în vocală) ın , in, un, ün (cuvintele terminate în consoană) Onun(al lui/ ei ) ı, i , u , ü (pentru cuvintele terminate în vocală) sı, si, su, sü (cuvintele terminate în consoană) Bizim(al nostru) miz, mız, muz, müz (cuvintele terminate în vocală) ımız, imiz ,umuz, ümüz (cuvintele terminate în consoană) Sizin (al vostru) niz, niz, nuz, nuz (cuvinte terminate în vocală) ınız , iniz , unuz, ünüz (cuvintele terminate în consoană) Onların( al lor) ları, leri

***

Dacă ultima literă a cuvântului este vocală: A,ı--- ı e,i--- i o,u--- u ö,ü--- ü Benim -al meu adım-numele meu evim-casa mea okulum - școala mea gözüm-ochiul meu Senin-al tău adın-numele tău evin-casa ta okulun -școala ta gözün-ochiul tău Onun -al lui/ei adı - numele lui/ei evi-casa lui/ei okulu-școala lui/ei gözü-ochiul lui/ei Bizim -al nostru adımız-numele nostru evimiz-casa noastră okulumuz –școala noastră gözümüz-ochiul nostru Sizin-al vostru adınız-numele vostru eviniz-casa voastră okulunuz-școala voastră gözünüz-ochiul vostru Onların-al lor adları- numele lor evleri - casa lor okulları-școala lor gözleri- ochiul lor

Dacă ultima literă a cuvântului este consoană : Benim anne m-mama mea perdem-perdeaua mea masam-masa mea Senin annen-mama ta perden-perdeaua ta masan-masa ta Onun annesi-mama lui/ei perdesi-perdeaua lui/ei masası- masa lui/ei Bizim annemiz-mama noastră perdemiz-perdeaua noastră masamız-masa noastră Sizin anneniz-mama voastră perdeniz-perdeaua voastră masanız-masa voastră Onların anneleri-mama lor perdeleri-perdeaua lor masaları- masa lor

***

Dacă ultima literă a cuvântului este una din literele “ p, ç, t, k ” și ia un sufix ce începe cu vocală, ultima literă se moaie (palatalizează) și devine “ b, c, d, g/ğ ”.

Benim Senin Onun Bizim Sizin Onların

***

kitabım-cartea mea kitabın-cartea ta kitabı-cartea lui kitabımız-cartea noastră kitabınız-cartea voastră kitapları-cărţile lor

Notă : Când un cuvânt se termină cu grupul de litere „ nk”, litera

„k” devine „g” . În afară de această regulă, litera „k” se moaie și devine „ğ”. Exemplu: renk +i= rengi denk+im=dengim Notă: De regulă cuvintele cu o singură silabă nu se moaie. De exemplu: „At”(cal) , et(carne), süt(lapte) .

Tanışma (Cunoştinţa)

Ali: -Merhaba, benim adım Ali. Senin adın ne? -Salut, numele meu este Ali? Care este numele tău? Murat: -Benim adım Murat. -Numele meu este Murat. Ali: Memnun oldum. - Încântat. Murat: -Ben de memnun oldum. -Și eu sunt încântat. Çoğul eki Pluralul Terminaţiile pluralului sunt -lar și -ler, în funcţie de ultima vocală. Astfel: *dupa a, ı, o, u urmează -lar *dupa e, i, ö, ü urmează -ler

Tekil -Singular Çoğul -Plural kitap = carte kitaplar = cărţi pencere = fereastră pencereler = ferestre kız = fată kızlar = fete kedi = pisică kediler = pisici ev = casă evler = case kapı = ușă kapılar = uși deniz = mare denizler = mări çiçek = floare çiçekler = flori kitap = carte kitaplar = cărţi defter = caiet defterler = caiete masa = masă masalar = mese çocuk = copil çocuklar = copii Excepţie: saat = oră / saatler = ore gol = gol / goller = goluri

Sözlük (Vocabular) Ad Soyad Ev İș Meslek Kız Kadın Erkek Adam Anne

Prenume Nume Casă Lucru Meserie Fată Femeie Bărbat Bărbat Mamă

Baba Erkek kardeș Kız kardeș Dede Nine Erkek arkadaș Kız arkadaș İș arkadașı Ne ? Kim?

Tată Frate mai mic Soră mai mică Bunic Bunică Prieten Prietenă Coleg Ce? Cine?

Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

-

NS N

ZAMAN

CURSURI ȘI LECŢII DE LIMBA TURCĂ LECŢIA 3 PRONUMELE INTEROGATIVE

KİM? - CINE? – (Se folosește pentru persoane). NE? - CE?- (Se folosește pentru obiecte/fiinţe).

PRONUMELE DEMONSTRATIV - FORMA SINGULAR

Bu: - Acesta, aceasta. (Pentru obiectul /persoana de aproape). Şu: - Acesta/acela, aceasta/aceea (Pentru obiectul /persoana aflat /ă în raza vizuală a vorbitorului ). O: – Acela, aceea (are și sensul de el/ea – pers. a III-a sg.) ( Pentru obiectul /persoana care nu este aflat /ă în raza vizuală a vorbitorului). Bu kim?- Cine este acesta/aceasta? Öğrenci - Elev/Elevă

Şu kim?- Cine este acela/aceea? Postacı - Poștaș/Poștăriţă

Bu ne? - Ce este acesta? Köpek - Câine

Şu ne? - Ce este acela? Sandalye - Scaun

Notă: Şu kitap(Cartea aceea ) = O kitap (Cartea aceea ) Şu ne? - Ce este aceea? Şu kedi. / O kedi - Aceea este o pisică.

O kim? Cine este acela/aceea? Öğretmen - Învăţător/Învăţătoare O ne?- Ce este aceasta? Pencere -Fereastră

“Şu ” și “0” pot fi folosite unul în locul celuilalt.

Notă: Bu ne?= Bu, nedir?- Ce este acesta/aceasta? Bunlar ne? =Bunlar, nedir? - Ce sunt acestea/aceștia? Bu kim?= Bu, kimdir?- Cine este acesta/aceasta?

PRONUMELE DEMONSTRATIV-FORMA PLURAL Bunlar - Aceștia/Acestea

Şunlar - Aceștia/Acestea/Aceia/Acelea

Onlar-Aceia/Acelea

Bunlar ne(dir)? Ce sunt acestea/aceștia? Bunlar bardak(tır).-Acestea sunt pahare. Bardaklar.- Pahare.

Olumsuz-Negativ

Arabam var. Eu am mașină. Evimiz var. Bisikletleri var. Çok arkadașım var. Zamanım var.

Arabam yok. Eu nu am mașină. Evimiz yok. Bisikletleri yok. Çok arkadașım yok. Zamanım yok.

Senin kalemin var mı?- Tu ai pix? Evet var.Da, am.

Senin işin var mı? Ai de lucru? Evet işim var.Da, am de lucru.

Onun defteri var mı? El/ea are caiet? Zamanın var mı?Ai timp? Hayır yok. Nu, nu are. Evet, zamanım var. Da, am timp.

Araban yok mu? Nu ai mașină? (Acestea sunt cărţi).

Soru edatı –Forma interogativă mı, mi ,mu, mü a,ı ---mı e,i----mi o,u---u ö,ü----ü Bu elma mı? Acesta este măr? Evet,elma . Da, este măr.

Bu ekmek mi? Aceasta este pâine? Evet,ekmek .-Da, este pâine.

Bu çocuk mu? Acesta este copil? Evet,çocuk .Da, este copil.

Bu gözlük mü?-Aceștia sunt ochelari? Evet, gözlük.- Da, sunt ochelari.

İstanbul kalabalık mı?- Istanbulul este aglomerat? Evet, kalabalık. Da, este aglomerat. Ülkeniz güzel mi? Ţara dumneavoastră/ voastră este frumoasă? Evet.Ülkemiz güzel. Da, ţara noastră este frumoasă.

Forma negativă a substantivelor se formează prin folosirea particulei “değil”. Bu kitap mı? - Aceasta este carte? Bu kapı mı?- Aceasta este ușă? Hayır, Bu kitap değil. – Nu, aceasta nu este carte. Hayır, Bu kapı değil.-Nu, aceasta nu este ușă?

Bu kim? Cine este acesta? O, Mustafa. Acela este Mustafa.

Olumlu-Pozitiv

Onların bilgisayarları var mı? Ei au computer? Hayır, yok. Nu, nu au.

Notă: Onlar kitap(Acestea sunt cărţi) = Onlar kitaplar

Bu, defter. Acesta este caiet. O, masa. Aceea este masă. Bunlar, kapı. Acestea sunt uși. Şu, kedi.Aceea este pisică. Bunlar, araba. Acestea sunt mașini. Onlar, ev. Acelea sunt case.

Var * yok Este*Nu este

Onun diploması var mı? El/ea are diplomă? Evet diploması var. Da, are diplomă.

Bunlar kim(dir)?- Cine sunt aceștia/acestea? Bunlar öğrenci(dir).Aceștia sunt elevi. Öğrenciler.- Elevi.

Pozitiv

Ali benim arkadaşım değil. Ali nu este prietenul meu. Bu kimin? Al cui este acesta? O senin mi?- Acela/Aceea este al tău/ta? Bu benim. Acesta este al meu. Evet.O, benim. Da. Acela/aceea este al tău/ta. Şu araba senin mi? Mașina aceea este a ta? Evet benim. Da, este a mea. Onlar kimin?- Ale cui sunt acestea/aceștia? Onlar bizim. Acestea sunt ale noastre./Aceștia sunt ai noștri. O kalem senin mi? Pixul acela este al tău? Hayır.Benim değil. Nu. Nu este al meu. Bu gözlük onun mu? Ochelarii aceștia sunt ai ei/lui? Evet, onun.

Soru- Forma interogativă

Bunlar kim? –Cine sunt aceștia ? Şunlar ne? Ce sunt acelea ? Onlar ne?- Ce sunt acelea? Onlar Ali,Ayşe ve Esra . Sunt Ali, Ayșe și Esra. Şunlar masa./masalar – Sunt mese. Onlar kedi./kediler- Sunt pisici.

Ev temiz mi?- Casa este curată? Evet, temiz. Da, este curată.

Kimin?- Al cui? Benim – Al meu Senin –Al tău Onun-Al lui/ei Bizim-Al nostru Sizin-Al vostru Onların-Al lor

Negativ

Bu, defter değil.Acesta nu este caiet. O, masa değil. Aceea nu este masă. Bunlar, kapı değil. Acestea nu sunt uși. Şu, kedi değil. Aceea nu este pisică. Bunlar, araba değil. Acestea nu sunt mașini. Onlar, ev değil. Acelea nu sunt case. O, Mustafa mı? Acela este Mustafa? Evet,O Mustafa . Da, acela este Mustafa.

Alıştırmalar /Exerciţii practice. Bu benim arabam.Aceasta este mașina mea. O senin masan mı?Aceea este masa ta? Bunlar benim arkadaşlarım. Aceștia sunt prietenii mei. Şu senin arkadaşın mı? Acela este prietenul tău? Onlar arkadaşların mı? Aceia sunt prietenii tăi?

12INVATAM TURCA

-

ZAMAN

CURSURI ȘI LECŢII DE LIMBA TURCĂ LECŢIA - 4 Predicatul nominal - prezent Forma afirmativă a,ı- ım

Ben avukatım - Eu sunt avocat Sen avukatsın -Tu ești avocat O avukat veya avukattır Biz avukatız Siz avukatsınız Onlar avukat lar veya avukattırlar

Atenţie: - tır, - tir, - tur, - tür = se folosesc după consoanele surde: p, ç, t, k, f, s, ș, h - tırlar, - tirler, - turlar, - türler = se folosesc după consoanele surde: p, ç, t, k, f, s, ș, h e, i- im

Ben sekreterim Sen sekretersin O sekreter veya sekreterdir Biz sekreteriz Siz sekretersiniz Onlar ekreterler veya sekreterdirler

o, u- um

Ben doktorum Sen doktorsun O doktor veya doktordur Biz doktoruz Siz doktorsunuz Onlar doktorlar veya doktordur lar

ö, ü- üm

Ben şoförüm Sen şoförsün O şoför veya şofördür Biz şoförüz Siz şoförsünüz Onlar şoförler veya şofördürler

Atenţie: Dacă ultima literă a cuvântului este

vocală, înainte de terminaţia personală se pune litera „y” . Exemplu: dișçiyim(sunt dentist) / öğrenciyim (sunt elev) / anneyim (sunt mamă) mutluyum (sunt fericit); iyiyim (sunt bine); hastayım (sunt bolnav) * Aceleași terminaţii se folosesc și pentru adjective.

Exemplu:

yorgun = obosit/ă Ben yorgunum = eu sunt obosit /ă Sen yorgunsun = tu ești obosit O yorgun sau yorgundur el /ea este obosit/ă Biz yorgunuz = noi suntem obosiţi Siz yorgunsunuz = voi sunteti obosiţi Onlar yorgunlar / sau yorgundurlar ei /ele sunt obosiţi/obosite zayıf = slab Ben zayıfım = eu sunt slab Sen zayıfsın = tu ești slab O zayıf sau zayıftır = el /ea este slab/ă Biz zayıfız = noi suntem slabi Siz zayıfsınız = voi sunteţi slabi Onlar zayıflar / sau zayıftırlar ei /ele sunt slabi/e iyi = bine, bun Be iyiyim = eu sunt bine, bun Sen iyisin = tu ești bine, bun O iyi sau iyidir = el /ea este bine, bun/ă Biz iyiyiz = noi suntem bine, buni Siz iyisiniz = voi sunteţi bine, buni Onlar iyiler / sau iyidirler ei /ele sunt bine, buni/bune

Forma negativă Ben doktor değilim. Eu nu sunt doctor. Sen doktor değilsin O doktor değil veya doktor değildir Biz doktor değiliz Siz doktor değilsiniz Onlar doktor değil veya doktor değildirler

Forma interogativă a,ı – mı

Ben hasta mıyım? Eu sunt bolnav? Sen hasta mısın? Tu ești bolnav? O hasta mı? Biz hasta mıyız? Siz hasta mısınız? Onlar hastalar mı?

e,i-mi

Ben öğretmen miyim? Eu sunt învăţător? Sen öğretmen misin? O öğretmen mi? Biz öğretmen miyiz? Siz öğretmen misiniz? Onlar öğretmenler mi?

Faceţi propoziţii.

Completaţi spaţiile goale

1. sen / güzel(frumos ) Sen güzelsin. 2. ben / fakir(sărac ) 3. o / mutlu( fericit ) 4. sen / yakışıklı( chipeş ) 5. o / öğretmen( profesor ) 6. sen / evli( căsătorit ) 7. ben / şoför( şofer ) 8. o adam / berber( frizer ) 9. sen / yorgun( obosit ) 10.film / sıkıcı(plictisitor )

Biz öğrenciyiz. ............... güzelsin. ............... bir öğretmen. ............... bekarız. ............... evliyim. ................ yorgunuz. ................ fakirler. ................ iyi arkadaşız. ................ çok güçlüsünüz. ................ çok mutluyum.

Notă: Onlar öğretmenler mi?

Onlar öğretmen mi ? Onlar hastalar mı? = Onlar hasta mı?

o ,u- mu

Sen yorgun musun? O yorgun mu? Siz yorgun musunuz?

ö,ü- mü

Sen müdür müsün? Alıştırmalar 1- Ben bugün çok mutluyum. Eu astăzi sunt foarte fericit. 2- O bugün biraz kızgın. El/ea astăzi e puţin supărat/ă. 3- Biz öğrenciyiz. Noi suntem elevi. 4- Siz çok iyi bir insansınız. Dumneavoastră sunteţi un om foarte bun. 5- Çok naziksiniz. Sunteţi foarte amabil/ă. 6- Siz çok başarılısınız. Sunteţi o persoană de succes. 7- Onlar çocuk değiller. Gençler. Ei nu sunt copii. Sunt adolescenţi. 8- Siz şişman değilsiniz. Zayıfsınız. Nu sunteţi gras/ă.Sunteţi slab/ă. 9- Sen kısa değilsin. Uzunsun. Nu eşti scund.Eşti înalt. 10- Ben öğretmen değilim. Polisim. Nu sunt învăţător.Sunt poliţist. 11- Hasta mısınız? Sunteţi bolnav? Hayır, hasta değilim.Biraz yorgunum. Nu, nu sunt bolnav.Sunt puţin obosit. 12- Aç mısın? Ţi-e foame? Hayır, aç değilim, tokum. Nu, nu mi-e foame.Sunt sătul. 13- O yorgun mu? Este obosit/ă ? Evet, çok yorgun. Da, este foarte obosit/ă. 14- Ayşe hanım öğretmen mi? Doamna Ayşe este învăţătoare? Evet. O öğretmen. Da.Ea este învăţătoare. 15- Siz sporcu musunuz? Sunteţi sportiv ? Evet sporcuyum. Da, sunt sportiv.

SÖZLÜK/ Vocabular Az: Puţin Çok: Mult Gözlük: Ochelari İş:Lucru Zaman: Timp Bilgisayar: Computer Diploma:Diplomă Kimin:Al cui Defter:caiet Kitap:carte Bisiklet:Bicicletă

Ekmek :Pâine Elma: Măr Köpek:Câine Sandalye:Scaun Postacı:Poştaş/poştăriţă Kedi:Pisică Pencere:Fereastră Ülke:Ţară Temiz:Curat Kalabalık:Aglomeraţie Duvar: Perete

12INVATAM TURCA

-

ZAMAN

CURSURI ȘI LECŢII DE LIMBA TURCĂ Ghid Turc-Român 1 SELAMLAŞMA – TANIŞMA - Forme de salut Görüşmek üzere! Ne mai vedem! Merhaba, nasılsınız? Bună ziua, ce mai faceţi? İyiyim. Teşekkür ederim. Bine. Mulţumesc. Siz nasılsınız? Dumneavoastră ce mai faceţi? Adınız ne? Cum vă cheamă? Adım Ali. Sizin adınız ne? Numele meu este Ali. Pe dvs. cum vă cheamă? Tanıştığımıza memnun oldum! Încântat de cunoștinţă! Ben de memnun oldum. Încântat, de asemenea. Allah’a ısmarladık. = Hoşçakalın! =La revedere! Kusura bakmayın = Affedersiniz = Özür dilerim! Nu vă supăraţi=Scuzaţi-mă = Îmi cer scuze! Rica ederim. = Önemli değil. Vă rog = Nu e important. Lütfen bana yardım eder misiniz ? Mă puteţi ajuta, vă rog ?

TEBRİK – KUTLAMA

Urări - Felicitări Afiyet olsun ! Poftă bună !

Hayırlı işler ! Spor la muncă ! Başınız sağ olsun ! Condoleanţe !

Sağlık olsun ! Să fie sănătate !

Tebrik ederim ! Vă felicit !

Güle güle kullanın ! Să îl folosiţi sănătos !

Geçmiş Olsun ! Însănătoșire grabnică !

Hayırlı olsun ! Să fie de bine !

Bol şanslar ! Succes !

Sıhhatler olsun ! Să vă fie de bine !

Doğum Gününüz Kutlu Olsun ! La mulţi ani !

Mutlu bayramlar ! Bairam fericit !

Bayramınız Kutlu Olsun ! Sărbători fericite !

İyi eğlenceler ! Distracţie plăcută !

Yeni yılınız kutlu olsun ! La mulţi ani de Anul Nou !

Başarılar ! Baftă ! ( Succes! )

YOLCULUK – ADRES

Călătorie- Adresă Hangi dilleri Bugün sıcaklıkkaç derece ? Câte grade sunt astăzi? Cât konuşabiliyorsun? de cald este astăzi? Ce limbi poţi să vorbești? Kaç dil biliyorsunuz? Câte limbi știţi? Şehrinizin nüfusu ne kadar? Ce populaţie are orașul dvs.? Cumhurbaşkanınızın adı ne ? Cum îl cheamă pe președintele dvs. ? Ankara’da havalar nasıl? Cum este vremea la Ankara? Tatile nereye gideceksiniz ? Unde veţi merge în vacanţă?

Kadıköy’e kaç numaralı otobüs gidiyor? Ce număr are autobuzul care merge la Kadıköy? Türkiye’nin başkenti neresi ? Care este capitala Turciei ? Türkiye’nin para birimi ne? Care este moneda Turciei? Mesleğiniz ne? Ne iş yapıyorsun? Ce meserie aveţi? Ce muncă aveţi?

Nerede çalışıyorsunuz? Unde lucraţi?

Bizim fotoğrafımızı çekebilir misiniz? Puteţi să ne faceţi o poză?

Doğum tarihin kaç? Când v-aţi născut?

Otobüs durağı nerede? Unde este staţia de autobuz?

Telefon numaranız kaç? Ce număr de telefon aveţi?

Dolar bozdurmak istiyorum. Vreau să schimb dolari.

Vizeniz var mı? Aveţi viză?

Penrece kenarı istiyorum. Vreau să stau la geam.

Valizinizi açar mısınız ? Puteţi deschide valiza?

Nereden telefon edebilirim? De unde pot da un telefon?

Döviz bürosu nerede ? Unde este biroul de schimb valutar?

Nereden geliyorsunuz? De unde veniţi?

Nerelisiniz ? De unde sunteţi?

Nereye gitmek istiyorsunuz? Unde vreţi să mergeţi?

Ne zaman gitmek istiyorsunuz? Când vreţi să plecaţi?

Yolda mola veriyor musunuz? Pe drum aveţi pauză.

Tek gidiş mi, gidiş-dönüş mü? Dus sau dus-întors?

Yemek veriliyor mu? Se dă mâncare?

Sigara içilmeyen yerden olsun lütfen. Să fie într-un loc în care nu se fumează.

Ne kadar bağaja izin veriliyor? Cu cât bagaj se dă voie?

Pencere kenarı mı koridor mu? E colţul ferestrei sau coridor? İstanbul’a en erken kaçta otobüsünüz var? Ce autobuz aveţi mai devreme spre Instanbul. Uçak için yer ayırmak istiyorum. Vreau să rezerv un loc în avion. Yakında bir lokanta var mı? E vreun restaurant în apropiere? Evet karşıda var. Da, este unul vis-a-vis. Tren ne zaman hareket ediyor? Când pleacă trenul? İstanbul-Ankara arası kaç saat sürüyor? Cât faci de la Istanbul la Ankara? Hangi dili / dilleri biliyorsunuz? Ce limbă / limbi știţi? Türkçe, İngilizce, Fransızca biliyorum. Știu turcă, egleză și franceză. Türkçe biliyor musunuz? Știţi limba turcă? Evet, biraz biliyorum. Da, știu puţin. Odanızı temizleyebilir miyim? Pot să vă fac curăţenie în cameră? Şehir merkezine nasıl gidebilirim? Cum pot ajunge în centrul orașului? Ankara bileti istiyorum. Vreau un bilet pentru Ankara. Fotoğrafınızı çekebilir miyim? Pot să vă fac o poză?

Bir sonraki durak Antalya’dır. Următoarea oprire este Antalya. Boş yer var mı? Aveţi locuri libere? Burada kimse oturuyor mu? Stă cineva aici?

12INVATAM TURCA

01-15 IU N IE 2013 ZAMAN

CURSURI ȘI LECŢII DE LIMBA TURCĂ

Ghid Turc-Român 2 Buraya oturabilir miyim? Pot să stau aici?

Köşeden sola dön. De la colţ o iei la stânga.

Hangi duraktayız? La ce staţie suntem?

Dikkat et! Ai grijă.

Bu otobüs nereye kadar gidiyor? Până unde merge acest autobuz?

Burdan dön. Întoarce de aici.

Taksim'e gelince bana haber verir misiniz? Când ajungeţi la Taksim mă anunţaţi?

Tuvalete gitmem lâzım. Trebuie să merg la toaletă.

Lütfen açılır mısınız? Deschideţi, vă rog? İnişler arka kapıdan. Se coboară pe ușa din spate. Nerden geliyorsunuz? Almanya’dan geliyorum. De unde veniţi? Vin din Germania. Nerelisiniz? Romanyalıyım. De unde sunteţi? Sunt din România. Nerede kalıyorsunuz? Kent Otel’de kalıyorum. Unde staţi? Unde rămâneţi? Stau la hotelul Kent. Beni hava alanına götürün. Duceţi-mă la aeroport. Sigara içmemde sakınca var mı? E vreo problemă dacă fumez? Adres burada yazılı. Adresa este scrisă aici. Burası uygun mu? Aici este bine. Geç kaldım lütfen acele edin. Am întârziat, vă rog să vă grăbiţi. Yavaş gidin. Mergeţi încet. Galiba kayboldum. Cred că m-am pierdut.

Ne kadar bekleyebilirsiniz? Cât puteţi aștepta? İyi yolculuklar. Drum bun! İyi uçuşlar. Zbor plăcut! Yolunuz açık olsun. Să vă fie drumul deschis ! Dikkatli sürün. Conduceţi cu atenţie. Kendine dikkat et. Ai grijă de tine. Seni özleyeceğiz. Ne va fi dor de tine. Yolculuk nasıl geçti? Cum a fost drumul? Eğlendin mi? Te-ai distrat? Araba Servisi. Service auto. Depoyu ful yapın, lütfen! Umpleţi rezervorul, vă rog! Yol haritası istiyorum. Vreau o hartă de drum. Lastikleri kontrol eder misiniz? Controlaţi cauciucurile? Ehliyetinizi görebilir miyim? Pot să vă văd carnetul de conducere!

En yakın tren istasyonu nerede? Unde este cea mai apropiată gară?

Önceden iki kişilik yer ayırtmıştık. De la început am rezervat locuri pntru 2 persoane.

Postahane nerede? Unde este Poșta?

Çift kişilik odanız var mı? Aveţi camere pentru 2 persoane?

Hava alanına nasıl gidebilirim? Cum pot ajunge la aeroport?

Boş odanız var mı? Aveţi cameră liberă?

Atatürk Caddesini biliyor musunuz ? Știţi unde este Bulevardul Atatürk?

Arkadaş size odaları gösterecek.Onu takip edin, lütlen. Prietenul vă va arăta camerele, vă rog urmaţi-l.

Yürüyerek gidebilir miyim? Pot merge pe jos? Burdan oraya gidemezsiniz. = Bayağı uzak De aici până acolo nu puteţi merge=E destul de departe .

Kaç kişilik oda istersiniz? Cameră de câte persoane doriţi ? Asansör şurada, merdivenin yanında. Liftul e aici, scările sunt lângă.

Bu civarda. În jurul.

Cadde tarafında odanız varsa, olabilir. Dacă aveţi cameră la stradă, se poate.

İlerde sağda. În faţă sau la dreapta.

Kaç gün kalacaksınız? Câte zile veţi sta?

YOLCULUK – ADRES Călătorie- Adresă

5 gün. (Kesin değil uzayabilir.) Cinci zile (nu este sigur, poate fi și mai mult.)

Tek kişilik odamız kalmadı. Nu mai avem cameră de o persoană.

Geceliği ne kadar? Cât costă pe noapte?

Üzgünüm, odamız kalmadı. Îmi pare rău, nu mai avem camere.

Bu odayı tutuyorum. Iau această cameră.

Üzgünüm, otelimiz dolu. Îmi pare rău, avem hotelul plin.

Odaları görebilir miyim? Pot să văd camerele?

Yer ayırabilir miyim acaba? Oare pot să fac o rezervare?

Şu fişi doldurmanız gerekiyor. Trebuie să completaţi aceasta fișă.

Evet,buyrun, sizi dinliyorum. Da, poftiţi, vă ascult.

Bana bir not var mı? Am vreun mesaj?

Adınızı ve telefonunuzu söyler misiniz? Îmi spuneţi, vă rog, numele și telefonul?

Afedersiniz....numarayı bağlayabilir misiniz? Scuzaţi-mă, puteţi face legătura la numărul...?

İstediğiniz özel bir şey var mı? Doriţi ceva special?

12INVATAM TURCA

01-15 IU L IE 2013 ZAMAN


LECŢIA 5

Nerede?

A: Ali nerede? A:Unde este Ali? B: O evde. B: El este acasă. – de / da (te / ta) sunt sufixele cazului locativ. Arată unde se petrece acțiunea verbului. Notă: Dacă ultima silabă se termină cu vocalele a, ı, o, u, atunci sufixul va fi da (ta). 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

okul Ankara’ doktor banyo lokanta oda bakkal

okulda

Notă: Dacă ultima silabă se termină cu vocalele e, i, ö, ü, atunci sufixul va fi de (te). 1. dişçi dişçide - La dentist 2. Köstence’ 3. eczane 4. Türkiye 5. pastane 6. asker 7. kantin 8. deniz 9. tatil 10. postane Notă: După consoanele finale f,s,t,k,ç,ș,h,p, sufixele vor fi - te / ta. Kitapta markette işte Mayısta ağaçta durakta bu tarafta Bükreş’te După substantivele proprii, sufixul locativului nu se alipește direct, ci se desparte prin apostrof. Ex: -Istanbul' da = la, în Istanbul -Ali' de = la Ali -Bükreş' te = în, la București -Ayhan' da = la Ayhan SOR VE CEVAPLA. ÎNTREABĂ ȘI RĂSPUNDE. 1. o / nerede / okul O nerede? O okulda. Unde este el/ea? El /ea este la școală. 2. o / nerede / İstanbul 3. o / nerede / lokanta

Unde?

4. o / nerede / berber 5. o / nerede / deniz 6. o / nerede / hastane 7. o / nerede / banka 8. o / nerede / kuaför 9. o / nerede / sinema 10. o / nerede / balkon

Kimde? La cine? Bende ......La mine. Sende ....... Onda ........ Bizde Sizde Onlarda

Neredesin? Unde ești? Olumlu hali – Forma afirmativă

ALIȘTIRMALAR -Kimde kalem var? Cine are pix? -Bende var. Eu am.

Ev ..... Ben evdeyim. Eu sunt acasă. Sen evdesin. O evde(dir). Biz evdeyiz. Siz evdesiniz. Onlar evde(dirler) İş ...... İşteyim. Eu sunt la lucru. İştesin İşte İşteyiz İştesiniz İşte(dirler) OLUMSUZ HALI - FORMA NEGATIVĂ Ben evde değilim.Eu nu sunt acasă. Sen evde değilsin. O evde değil(dir) Biz evde değiliz. Siz evde değilsiniz. Onlar evde değil(dirler) (Onlar evde değiller) (Sen) neredesin? (Ben) evdeyim ( Sen) Neredesin? (Ben) Okuldayım şimdi. (Siz) Neredesiniz? (Biz) Bahçedeyiz CÜMLE YAPINIZ. FORMAȚI PROPOZIȚII. Ben– mutfak Ben mutfaktayım. Eu sunt în bucătărie. Sen- banyo Müdür Bey - ofis Öğrenciler- okul Siz- bahçe O - taksi Biz- otobüs Kalemlerim - çanta Biz- gazete Onlar- dişçi Arkadaşlarım-sınıf Ceketlerim- dolap

-Kimde araba var? Cine are mașina? -Ali’de Ali. -Sizde silgi var mı? Aveti radiera? -Evet.Bende silgi var.Da.Am radiera. CÜMLELERI TAMAMLAYINIZ. COMPLETAȚI SPAȚIILE GOALE: 1. Amcam...(da) iki araba var. 2. Bu okul... çok öğrenci var. 3. İstanbul’.... çok güzel yer-

ler var. 4. Tabak... yemek yok. 5. Bükreş’... çok güzel parklar var. 6. Bu akşam sinema.... güzel bir film var mı? 7. Tren istasyon... değil. 8. Ali Bey postane... mi? 9. Otobüs... yirmi yolcu var. 10. Odam.... bilgisayarım var. 11. Arabam.... klima var. 12. Cadde... çok araba var mı? 13. Deniz... balıklar var. 14.Ahmet Bey’.... telefon yok. 15.Hastane... doktorlar, hemşireler ve hastalar var. 16.Bu akşam stadyum... maç var mı? 17. Bahçemiz.... on beş ağaç var. 18. Kardeşim.... para yok. 19. Mutfak.... dört sandalye var. 20. Market.. çok müşteri var mı?

12INVATAM TURCA

15-3 1 IU L IE 2013 ZAMAN


LECŢIA 6

În limba turcă infinitivul se redă cu ajutorul sufixelor "mak" și "mek". Exemplu : Okumak, yazmak, gelmek, içmek .

Şimdiki Zaman(Timpul prezent)

Definiţie: Timpul prezent exprimă o acţiune sau întâmplare care începe și continuă în momentul în care este exprimată. Forma: La rădăcina verbului se adaugă sufixele : –yor, -ıyor,-iyor,-uyor,-üyor . Yürü + yor + um - (yürümek - a merge ) Rădăcina verbală + yor + sufixul personal predicativ. Notă : Pentru rădăcinile verbale terminate în vocală, se adaugă sufixul "-yor". Okumak - a citi Ben okuyorum- Eu citesc. Sen okuyorsun O okuyor Biz okuyoruz Siz okuyorsunuz Onlar okuyorlar Exemplu: Ahmet gazete okuyor.(okumak) - Ahmet citește ziarul. Çocuk parkta yürüyor.(yürümek) Bebek uyuyor. (uyumak) Notă: Pentru rădăcinile verbale terminate în consoană, se adaugă sufixele corepunzătoare lor: -ıyor,-iyor,-uyor,-üyor . Çalıșmak - a lucra, a munci Çalıșıyor um -Eu lucrez. Çalıșıyorsun Çalıșıyor Çalıșıyoruz Çalıșıyorsunuz Çalıșıyorlar Exemplu: O mektup yazıyor. - El/Ea scrie o scrisoare. Ben kompozisyon yazıyorum. Mustafa kapıyı açıyor. Su akıyor. Çocuk çikolata alıyor. Ayșe gitar çalıyor. e,i –iyor İçmek - a bea İçiyorum İçiyorsun İçiyor İçiyoruz İçiyorsunuz İçiyorsunuz Exemplu: Ali çay içiyor. Arkadașım geliyor. Ben Türkçe biliyorum. Ayșe Hanım parkta geziyor. o,u - uyor Konușmak – a vorbi Konușuyorum Konușuyorsun Konușuyor

Konușuyoruz Konușuyorsunuz Konușuyorlar

Formaţi propoziţii folosind cuvintele de mai jos:

Exemplu: O çok iyi Türkçe konușuyor. El/Ea vorbește foarte bine limba turcă. Ben Bükreș’te oturuyorum. Kușlar uçuyor. Balıkçı gölde balık tutuyor.

1. Serap / Pelin ile konuşmak - Serap Pelin ile konuşuyor.

ö,ü – üyor Görmek - a vedea Görüyorum – Eu văd. Görüyorsun Görüyor Görüyoruz Görüyorsunuz Görüyorlar Exemplu: Ahmet gülüyor. Ahmet râde. Ben araba sürüyorum. Notă: Când se adaugă sufixul " – yor", litera "t" de la sfârșitul verbului se sonorizează și se schimbă în "d" : Seyretiyor-seyrediyor Gitiyorum-gidiyorum Yardım etiyor- yardım ediyor Notă : Dacă rădăcina verbală se termină în "a" sau "e", sufixul va varia în funcţie de sunetul silabei de dinainte. La timpul prezent, în limba turcă nu există terminaţiile "-ayor" și "-eyor". Acestea se transformă în "-ıyor", "-iyor", "-uyor" și "-üyor" . Anlamak – a înţelege Anlayor - greșit Anlıyor-corect Beklemek Bekleyor - greșit Bekliyor-corect Bașlamak- a începe Bașlayor – greșit Bașlıyor-corect Yemek- a mânca Yeyor – greșit Yiyor-corect Boyamak- a vopsi Boyayor – greșit Boyuyor-corect Oynamak- a juca Oynayor - greșit Oynuyor-corect Söylemek- a spune Söyleyor - greșit Söylüyor - corect Exemplu: 1-Ali ne yapıyor?- Ce face Ali? O kitap okuyor. - El citește o carte. 2-Sen ne içiyorsun? Ben kahve içiyorum. 3-O nerede oturuyor? O Ankara’da oturuyor. 4- Onlar ne yiyorlar? Onlar kebap yiyorlar. 5-Çocuklar ne yapıyorlar? Onlar parkta tenis oynuyorlar. 6- Șimdi ders çalıșıyorum. 7- Annem mutfakta yemek yapıyor. 8- Öğretmen ders anlatıyor. 9-Kardeșim șarkı dinliyor. 10- Ali çok kitap okuyor.

2. Ben / Türkçe öğrenmek ___________________________ 3. Ben / ders çalışmak

___________________________

4. O / su/ içmek

____________________________

5. Onlar/ yemek yapmak

____________________________

6. Ali / ödev yapmak

____________________________

7. Onlar / gürültü yapmak ____________________________ 8. Biz / müzik/dinlemek

____________________________

9. O /havuzda/ yüzmek

____________________________

10. Siz / nerede/yürümek

____________________________?

12INVATAM TURCA

01-15 A U G U S T 2013 ZAMAN


LECŢIA 7

Şimdiki zaman -2 / Timpul prezent -2

İngilizce bilmiyorum.

Sufixele timpului: - yor,-ıyor, -iyor, -uyor, -üyor Forma afirmativă Okumak: A citi Ben okuyorum/Eu citesc Sen okuyorsun O okuyor Biz okuyoruz Siz okuyorsunuz Onlar okuyorlar

Conjugaţi la forma negativă, conform exemplului următor: 1. O șarkı söylüyor. O șarkı söylemiyor. 2. Ben dans ediyorum. 3. Onlar yemek yiyorlar. 4. Biz ders çalıșıyoruz. 5. O tenis oynuyor. 6. Ben müzik dinliyorum. 7. O araba sürüyor. 8. Biz çay içiyoruz. 9. O kahvaltı yapıyor. 10.Ben Türkçe öğreniyorum. Particula interogativă Forma interogativă se formează cu ajutorul particulelor interogative mi (mı, mu,mü). Se scriu separat de cuvântul pe care îl determină.

Conjugaţi ca în exemplele următoare: Exemplu: (biz) almak -Biz alıyoruz. (siz) yardım etmek - Siz yardım ediyorsunuz. (onlar) anlamak (biz) bașlamak (sen) bakmak (onlar) bilmek (ben) koșmak (O) dönmek Completaţi propoziţiile cu sufixele personale corespunzătoare: 1.Ben İstanbul’da yașıyorum. 2.Biz çay içmek istiyoruz. 3.......... kitap okuyor. 4.......... İngilizce öğreniyorsun. 5.......... Türkçe öğreniyoruz. 6.......... Türkçe öğrenmek istiyorum. 7.......... mektup yazıyor 8.......... internette sohbet ediyorlar. 9.......... otobüs bekliyorum. 10.......... Ebru ile dans ediyor. 11.......... müzik dinliyor. 12.......... İngilizce konușuyorlar. 13.......... mutfakta yemek yapıyoruz. 14.......... ofiste çalıșıyor. 15.......... İspanya’dan geliyor. 16.......... e-mail gönderiyoruz. 17.......... futbol oynuyoruz. 18.......... tatile gidiyoruz. 19.......... televizyon izliyorsunuz. 20.......... müzik dinliyoruz. Timpul prezent - Forma negativă În limba turcă, forma negativă se formează prin adăugarea sufixelor “-ma, -me”. La timpul prezent sufixele “-ma, -me” se transformă în “ -mı,-mi,mu,-mü”. a,ı-----mıyor: bakmıyor,kırmıyor, anlamıyor e,i------miyor: gelmiyor, vermiyor, bilmiyor o,u----muyor:bulmuyor, koymuyor, koşmuyor ö,ü-----müyor: görmüyor, gülmüyor Exemplu: Ben sigara içmiyorum. Kardeșim basketbol oynamıyor. Ahmet ders çalıșmıyor. O müzik dinlemiyor. Ben televizyon seyretmiyorum.

Timpul prezent- Forma interogativă Forma afirmativă Rădăcina verbului + sufixul timpului prezent + particula interogativă + sufixul personal Gel + iyor + mu + yum Forma negativă Rădăcina verbului + sufixul negaţiei + sufixul timpului prezent + particula interogativă + sufixul personal Gel+ mi iyor + mu + yum

Întrebare afirmativă Întrebare negativă Ben okuyor muyum? Ben okumuyor muyum? Sen okuyor musun? Sen okumuyor musun? O okuyor mu? O okumuyor mu? Biz okuyor muyuz? Biz okumuyor muyuz? Siz okuyor musunuz? Siz okumuyor musunuz? Onlar okuyorlar mı? Onlar okumuyorlar mı?

Exemple: 1-Türkçe biliyor musun? Evet.Türkçe biliyorum Hayır.Türkçe bilmiyorum. 2-O geliyor mu? Evet, geliyor. Hayır, gelmiyor. 3-Çay içiyor musun? Evet, içiyorum. Hayır, içmiyorum. 4-Televizyon seyrediyor musun? Evet, seyrediyorum Hayır, seyretmiyorum. 5-Futbol oynuyor mu? Evet, oynuyor. Hayır, oynamıyor.


12INVATAM TURCA

15-3 1 A U G U S T 2013 ZAMAN


LECŢIA 8

TIMPUL PREZENT forma a III-a (durativ) Este alcătuit din infinitivul în “mak, -mek” , prevăzut cu sufixul cazului locativ(variantele –ta/-te), la care se atașează sufixele personale predicative. Exprimă o acţiune care a început și continuă în mod sigur în momentul vorbirii. Forma: Verbul + makta (mekte) (y) + sufixul personal predicativ Forma afirmativă al-makta-y-ım al-makta-sın al-makta al-makta-y-ız al-makta-mısınız al-makta-lar Forma negativă Yapılışı: Fiil + ma/me +makta (mekte) (y) + șahıs eki al-ma-makta-y-ım al-ma-makta-sın al-ma-makta al-ma-makta-y-ız al-ma-makta-sınız al-ma-makta-lar Observaţii: 1. Nu este nici o diferență faţă de cele care se formează cu sufixul “-yor”. 2. Ambele sufixe arată că acţiunea se petrece la timpul prezent. 3. La formarea timpului prezent, sufixele “–makta , -mada” sunt folosite mai rar faţă de sufixul “–yor”. 4. Exprimă o acţiune care se petrece chiar în momentul vorbirii, a început și are o anumită durată în prezent, de aceea i se mai spune și “timpul prezent-durativ”. 5. “–yor”, uneori poate exprima o acţiune care încă nu a început, dar va avea loc. În turcă, putem spune : Bir kaç dakika sonra geliyorum. Vin după câteva minute însă nu putem spune << Bir kaç dakika sonra gelmekteyim>>. Se foloseşte: a. În acţiunile uzuale, în expresii generale: Akșamları televizyon seyrediyorum.(Seara mă uit la televizor). Yazları burası çok sıcak oluyor. (Verile sunt foarte calde aici). b. În acţiuni continue, care se

desfăsoară în mod regulat: Her yıl tatil için Antalya’ya gidiyorum. (În fiecare an merg în concediu în Antalya). c. Când povestim despre stări, obiceiuri, comportamente, atitudini: Soğandan hoșlanmıyorum. (Nu-mi place ceapa). Köpeklerden korkmuyorum. (Nu mi-e frică de câini). d. Când vorbim despre acţiuni ce vor avea loc în viitor: Yarın İstanbul’a gidiyorum. (Mâine plec la Istanbul). Akșam arkadașlarım geliyor. (Diseară îmi vin prietenii). ALIŞTIRMALAR Örnek: Siz meșgul müsünüz? (Sunteţi ocupat/ă?) Evet, ben meșgulüm. Kitap okuyorum . (Da, sunt ocupat/ă. Citesc o carte.) 1.Salih meșgul mü? Evet, O ............................. ( ders çalıșmak ) 2.Annen meșgul mü? Evet, annem .............................. ( bulașık yıkamak ) 3.Osman meșgul mü? Evet, Osman ............................. ( boya yapmak ) 4.Müdür Bey meșgul mü? Evet, O ................................ ( telefon etmek ) 5.Kardeșin meșgul mü? Evet, kardeșim .............................. ( televizyon seyretmek ) Completaţi spaţiile goale: 1.A: Ne içiyorsunuz? B: Çay ............................ ( içmek ) 2.A: Onlar ne yapıyorlar? B: Piknik .....................( yapmak ) 3.A: Nereye gidiyorsun? B: Okula ...................... ( gitmek ) 4.A: Ne yapıyorsun? B: Șarkı ........................( söylemek) 5.A: Kardeșin ne yiyor? B: Pasta .......................... ( yemek ) 6.A: Baban ne yapıyor? B: Telefon ...................... ( etmek) 7.A: Onlar ne yapıyorlar? B: Tenis ...................... ( oynamak) 8.A: Sen nereye gidiyorsun? B: Okula ...................... ( gitmek ) Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

- SE TE BR E

ZAMAN


LECŢIA 9 Emir Kipi (Imperativul) Olumlu şekli-Forma afirmativă Yazmak: a scrie Ben --------Sen yaz ! Fiil kökü(Rădăcina verbului) O yazsın ! Fiil kökü + sın/-sin/-sun/sün Biz ---------Siz yazın , yazınız ! Fiil kökü +(y)ın/-in/-un/-ün / Fiil kökü +(y) –ınız/iniz/-unuz/-ünüz Onlar yazsınlar ! Fiil kökü + sınlar/-sinler/-sunlar/-sünler Başlamak: a începe Sen başla! O başlasın! Siz başlayın/başlayınız! Onlar başlasınlar! Olumsuz şekli-Forma negativă Se formează prin atașarea la rădăcina vebului a sufixelor negative “me/ ma”. Yazmamak : a nu scrie Ben --------Sen yazma ! Fiil kökü+ me/ma O yazmasın ! Fiil kökü + masın/-mesin Biz ---------Siz yazmayın , yazmayınız! Fiil kökü +ma(y)-ın/ me(y)-in / Fiil kökü ma(y)-ınız / me(y)-iniz Onlar yazmasınlar ! Fiil kökü + masınlar/-mesinler Okumak: a citi Sen okuma! O okumasın ! Siz okumayın/ okumayınız! Onlar okumasınlar!

Okula gel. Vino la școală! O erken uyusun. El (ea), să se culce devreme. Onlar otursunlar. Ei, (ele) să ia loc. Siz bekleyiniz. Voi așteptaţi! İhtiyarlara yardım ediniz. Ajutaţi bătrânii! Onlar, bu bahçede top oynamasınlar. Oyun oyna, ama gürültü yapma. Meryem çok ders çalıș. Ali, ödev yapsın. Tahtayı silin. Çok film seyretme. Denize çöp atma. İnsanları sev, hayvanları koru. Tenis oynamayın. Çocuklar, kavga etmeyin. Beni dinleyin. Biraz bekleyin. O, Ali’ye yardım etsin. Akșam erken gel. Siz akșam erken yatın. Sen hiçbir zaman yalan söyleme. Siz gürültü yapmayın. O yarın bana telefon etsin. Biraz dinlenin. Așağıdaki cümleleri Olumlu Emir Kipiyle tamamlayın. Completaţi propoziţiile cu Imperativul la forma afirmativă.

Gelmek : a veni Sen gelme! O gelmesin! Siz gelmeyin/gelmeyiniz! Onlar gelmesinler !

1-Atilla, okula ……………………. (gelmek) ( a veni) 2-Siz ödev …………………..……. (yapmak) ( a face) 3-Onlar, akșam parka …………….. (gitmek) ( a pleca) 4-Siz, bu müzeyi …………………. (gezmek) (a se plimba) 5-Onlar tahtaya …………………… (yazmak) ( a scrie) 6-Öğrenciler bahçeyi …………….. (temizlemek) ( a face curat) 7 -Akșam erken …………………… (uyumak) ( a dormi)

Exerciţii (Alıştırmalar) Burada sigara içmeyin! Koridorda koșmayın! Lütfen konușmayınız! Yarın erken gel! İtiniz! Çekiniz ! Beș dakika bekleyin lütfen! Bol bol su için! Kapıyı açmayınız lütfen! Çiçeklere basmayınız! Ödevi unutmayın! Yavaș gidiniz! Derste konuș. Vorbește la lecţie! Pencereyi aç. Deschide fereastra! Mektup yaz. Scrie o scrisoare! Eve git. Du-te acasă!

Așağıdaki cümleleri Olumsuz Emir Kipiyle tamamlayın. Completaţi propoziţiile cu Imperativul la forma negativă. 1-Öğrenciler orada basketbol ………………(oynamak) ( a juca) 2-Sen tahtayı ………………….… (silmek) ( a șterge) 3-Siz, gürültü …………………….. (yapmak) (a face) 4-Ali çok ekmek ………………... .(yemek) ( a mânca) 5-O hızlı araba …………….......... (sürmek) ( a conduce) 6-Siz hızlı ……………….. (konușmak) ( a vorbi) 7-Sen televizyonu ……………….. (açmak) ( a deschide) Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

-

SE TE BR E

ZAMAN


LECŢIA 10

Izafetul sau Îmbinarea atributivă a două substantive Izafetul este o îmbinare atributivă între două sau mai multe substantive. Termenul de izafet este de origine arabă şi înseamnă “anexare”. În limba turcă sunt patru tipuri de izafet: a.Takısız isim tamlaması-Izafetul I b.Belirtisiz isim tamlaması-Izafetul II c.Belirtili isim tamlaması-Izafetul III d.Zincirleme isim tamlaması- îmbinare atributivă multiplă a.Takısız isim tamlaması-Izafetul I: Ambii termeni ai construcţiei sunt la cazul absolut, fără sufixe posesive. Demir kapı - uşă de fier Plastik bardak- pahar de plastic Tahta kaşık-lingură de lemn Notă: Sarı araba (Mașină galbenă ) nu face parte din categoria Izafetului. “Sarı” este adjectiv. b. Izafetul II -belirtisiz = nearticulat Atributul determină un substantiv prevăzut cu sufixul posesiv de persoana a IIIa, singular. 1.substantiv 2. substantiv + s (ı,i,u,ü ) Sınıf kapısı açık. Ușa clasei este deschisă. Türkçe öğretmeni geliyor. Vine profesorul de limba turcă. Çocuk bahçesi nerede? Unde este Gradiniţa? Cep telefonum var. Am telefon mobil. Cumhuriyet caddesi.Bulevardul Republicii. Örnek: Okul müdürü Mektup adres……. Masa örtü……… Araba ruhsat…… Dünya harita........ İnek süt …. Duvar saat..... c. Izafetul III Belirtili isim tamlaması : belirtili = articulat În construcţia izafetică III, primul element(substantivul) primește Genitivul, iar al doilea, adică substantivul determinat, primește sufixul posesiv de persoana a III-a singular. 1.isim+n(ın,in,un,ün) 2.isim+s(ı,i,u,ü) Ahmet’in defter i yok. Ahmet nu are caiet.

Sınıfın duvarı beyaz. Peretele clasei este alb. Babamın adı Ali. Numele tatălui meu este Ali. Öğretmenin kalemi. Pixul profesorului/profesoarei. Notă: Dacă ultima literă a substantivului este consoană, atunci, conform armoniei vocalice, se adaugă sufixele corespunzătoare. Ali’nin babası doktordur. Okulun bahçesi temiz mi? Örnek: Ali…….. kitap……… var. Ali’nin kitabı var. Bükreș’…….. hava…….. çok soğuk Mehmet’…… kalem…… ne renk? Ahmet’………. araba…… Dacia. Öğrenci…… saç……… kısadır. Sınıf………… kapı…… açıktır. Fakülte……. dekan…… kimdir? Öğrenci…….. çanta…….. Öğretmen….. gözlük…… Ev……… anahtar… Sınıf……… pencere…… çok küçük. Özlem…… anne……… iyi bir insandır. O adam……….. baba……… çok zengindir. Türkiye’……. bașkent………… Ankara’dır. Mehmet’………. kardeș…………. Kayseri'de yașıyor. Kapı…………… anahtar…………yok mu ? d. Zincirleme isim tamlaması- Îmbinare atributivă multiplă Îmbinarea atributivă a 3 sau mai multe substantive, care se realizează în 2 etape: Ali’nin annesi....apoi....annesinin adı. Exemplu: Ali’nin annesinin adı Ayșe’dir. Numele mamei lui Ali este Ayșe. Onun arkadașının arabası yok. Prietenul lui nu are mașină. Onların evlerinin çatısı eski. Acoperișul casei lor este vechi. Örnek: Ayșe’nin babası nın nedir?

iși

Ali’…… ev………… adres……… nedir? O…………abla…………. koca……… kimdir? Onlar…….araba………… marka……. Opel’dir. Ahmet’………arkadaș……….. ev..……. Ankara’dadır. Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

15-3 1 OCTOMBRIE 2013 ZAMAN


LECŢIA 12

İSMİN HALLERİ-Cazurile substantivului În funcţie de situaţie şi de sufixele ataşate, în limba turcă se găsesc 6 cazuri: 1.Yalın hāli-Cazul Absolut 2.Bulunma hāli-Cazul Locativ 3.Yönelme hāli-Cazul Dativ 4.Ayrılma hāli-Cazul Ablativ 5.Belirtme hāli-Cazul Acuzativ 6.İlgi hāli-Cazul Genitiv

8-Este folosit și în expresii ce arată cantitate, preţul: Bu arabayı beș bin dolara satıyorum. Vând mașina asta la 5,000 de dolari. Evi ucuz fiyata sattı. Și-a vândut ieftin casa. Bedavaya değil. Nu e gratis.

Yönelme hāli-Cazul Dativ

Nereye? – Unde?

Se formează cu ajutorul sufixului –a/-e, după teme terminate în consoană și –ya/ye după teme terminate în vocală. 1- Arată locul unde se petrece acţiunea. Yukarıya çık, odayı kontrol et! - Mergi sus și controlează camera! Resimleri panoya asın! Puneţi fotografiile la panou! Eve gidiyorum. Merg acasă. Everest Tepesi’ne tırmanıyor. Escaladează vârful Everest. Kardeșim bisiklete biniyor. Fratele meu se urcă pe bicicletă.

A: Nereye gidiyorsun? Unde mergi? B: Okula gidiyorum. Merg la școală.

2-Arată timpul și perioada în care se petrece acţiunea. Program yarına kaldı. Programul a rămas pentru mâine. Bir haftalığına tatile gidiyorum. Merg în concediu pentru o săptămână. Akșama her șey hazır olsun. Să fie totul gata până diseară. 3-Arată scopul realizării acţiunii. Eve ödevlerini yapmaya gidiyor. Merge acasă să își facă temele. Oraya çay içmeye gidiyorum. Merg acolo să beau ceai. Ali’nin doğum gününe hediye alıyorum. Cumpăr cadou pentru ziua de naștere a lui Ali. 4-Arată cauza, motivul care produce acţiunea. Onun gitmesine üzülüyorum. Îmi pare rău că pleacă. Onun gelmesine çok seviniyorum. Mă bucur mult că vine. 5-Arată direcţia unde se petrece acţiunea. Eve doğru gidiyorum. Mă duc direct spre casă. Ağaçlar sağa doğru sallanıyor. Copacii se leagănă spre dreapta. Okulun arkasına doğru koșuyor. Aleargă înspre spatele școlii. 6-Este folosit în expresii duale. Çocuklar el ele yürüyorlar. Copiii merg mână în mână. Kutuları üst üste koyun. Puneţi cutiile una peste alta. Arka arkaya oturuyorlar. Ei stau unul în spatele celuilalt. Kediler yan yana uyuyor. Pisicle dorm una lângă cealaltă. 7- Prin atașarea substantivului de prepoziţie, ia funcţia de atribut: Sabaha kadar ders çalıșıyorum. Studiez până dimineaţă. Kapıyı sonuna kadar açma! Nu deschide larg ușa! Misafirler akșama doğru geliyor. Musafirii vin spre seară. Bana göre siz haklısınız. După mine, dumneavoastră aveţi dreptate.

A: O nereye bakıyor?Unde se uită? B: O kapıya bakıyor. Se uită spre ușă A: Ali nereye yazıyor? Ali unde scrie? B: Ali deftere yazıyor. Ali scrie pe caiet Kime? - La cine? Cui? A:Kime bakıyorsun? La cine te uiţi? B:Ali’ye bakıyorum. Mă uit la Ali A: Öğretmen kime not verdi? Cui i-a dat notă profesorul? B: Ahmet’e not verdi. I-a dat notă lui Ahmet. A: Ahmet kime hediye verdi?Ahmet cui i-a dat cadou ? B: Ahmet Ayșe’ye hediye verdi.Ahmet i-a dat cadou lui Ayșe. Notă: În anumite contexte, în cazul izafetului III, se atașează litera-n. Babamın yanına gidiyorum. Mă duc lângă tata. Otobüs durağına gidiyorum. Mă duc la staţia de autobuz. Evin arkasına bakıyor. Se uită spre spatele casei. Okul bahçesine giriyor. Intră în curtea școlii. Notă Când sunt în cazul dativ, pronume personale iau următoarele forme: Ben - Bana-Mie Sen - Sana-Ţie O - Ona-Lui/Ei Biz - Bize-Nouă Siz - Size-Vouă Onlar – Onlara-Lor Alıştırmalar 1Ali bugün tiyatroya gidiyor. 2Öğrenciler dıșarıya çıkıyorlar. 3Ayșe kitapları çantasına koyuyor. 4Öğretmen sınıfa giriyor. 5Çocuklar otobüse biniyor. 6Ahmet Bey resimlere bakıyor. 7Biz yarın pikniğe gidiyoruz. 8Ayșe Hanım bahçeye giriyor. 9O, metroya gidiyor. Yönelme hali ekiyle doldurunuz. Örnek: Sana çok kızıyorum.(Sen) 1.......... para veriyor musun?(O) 2......... yemek yapıyor.(Biz) 3......... kitap getiriyor.(Ben) 4......... bir süprizim var.(Siz) 5......... lütfen yaklașma!(Ben) 6......... izin vermiyor.(Biz) 7......... gitmek istemiyorum.(onlar) 8......... kızmayın.(Biz)


12INVATAM TURCA

01-15 N OIEMBRIE 2013 ZAMAN


LECŢIA 13 İSMİN HALLERİ-Cazurile substantivului

În funcţie de situaţie şi de sufi- Nu e nimeni înafară de tine în xele ataşate, în limba turcă se cameră? • e ei i me im găsesc 6 cazuri: Nu l-am văzut deloc de ieri. • ata a ola ili o 1. Yalın hali-Cazul Absolut şi ce e sc e i ca ă că a eşit 2. Bulunma hali-Cazul Locativ 3. Yönelme hali-Cazul Dativ Notă: În construcția izafetică, la su4. Ayrılma hali-Cazul Ablativ fixul cazului ablativ ne vom folosi de 5. Belirtme hali-Cazul Acuzativ litera “n”. 6. İlgi hali-Cazul Genitiv e e e eli o s e e ii t ol sa as a eli o m Ayrılma hali-Cazul Ablativ Acest caz arată cauza sau locul din Vin de la teren de fotbal. care se desfășoară acțiunea. e e e eli o s e e ii Se redă cu ajutorul sufixelor: e e si e eli o m -dan (a, ı, o, u) /-den (e, i, ö, ü) Vin de la cursul de limbă turcă. -tan (a, ı, o, u) /-ten (e, i, ö, ü) (după consoanele surde) ee e ee e e e e Răspunde la întrebările: li e e e e e e i i o -nereden? = de unde? Ali de unde vine și unde pleacă? -kimden? = de la cine? sta l a aa a i io -neden? = de ce? (neden = cauza) De la Istanbul spre Ankara. Okul- Okuldan –De la școală Kimden? De la cine? Ev- Evden-De acasă A: Kimden kalem aldın? Ali- Ali’den -De la Ali Mustafa-Mustafa’dan - De la Mustafa De la cine ai luat pixul? B: Ali’den kalem aldım. Banka- Bankadan Notă: Dacă substantivul se termină Am luat pixul de la Ali. cu consoanele “f,s,t,k,ç,ș,h,p” , litera im e oşla m o s “d” se transformă în “t”. De cine nu îți place? Sınıf- sınıftan a oşla m o m Park-Parktan Nu-mi place de el/ea. Ağaç- Ağaçtan Sunt mai multe situații care desema a m e leme nează substantivele în ablativ: Să nu aștepți ajutor de la el/ea. 1)Locul din care începe acţiunea: Babandan izin aldın mı? Ți-ai cerut voie de la tatăl tău? • l a eli o Venim de la școală. Kimden? - de cine? • ş ile fa i a a o Ben- Benden- De la mine Muncitorii ies de la fabrică. Sen- Senden • şa a lt eli o O- Ondan i e omot e afa ă Biz- Bizden 2)Motivul sau cauza pentru care Siz- Sizden Onlar-Onlardan are loc acţiunea : • a a al l ta s l o m Înlocuiţi spaţiile goale cu sufixeici mă lictisesc e si ătate • asta al i i e l acie t l le ablativului. a decedat din cauza atacului de cord. 1. Annem, market....... alıș veriș a o • e i te a la la e cile e s o la Au plâns de bucurie. li a ti a al o la oto s i i o la 3) Timpul când se desfăşoară met oc a eli o acţiunea oc ata al o • a a ta e i al ş o m L c e e ce e a o de dimineață. e e si eli o m • a a e e e ola o oe se i ao m o m nim la drum dimineața devreme. me i a eli o • le e so a sta ma i i o şe a a me t el i e em la sta io ă amia ă 12. Ahmet’...... telefon var. 4)Leagă substantivele de parti- 13. Ben..... para isteme. a am i a m isti o epoziţii. 15. O...... hiç haber almadım. • a a se e aş a imse o m


12INVATAM TURCA

15-3 0 N OIEMBRIE 2013 ZAMAN


LECŢIA 14 İSMİN HALLERİ-Cazurile substantivului În funcţie de situaţie şi de sufixele ataşate, în limba turcă se găsesc 6 cazuri: 1.Yalın hāli-Cazul Absolut 2.Bulunma hāli-Cazul Locativ 3.Yönelme hāli-Cazul Dativ 4.Ayrılma hāli-Cazul Ablativ 5.Belirtme hāli-Cazul Acuzativ 6.İlgi hāli-Cazul Genitiv 5. BELİRTME HALİ-Cazul Acuzativ Sufixele cazului acuzativ sunt: “-ı ,-i,-u, -u” după rădăcini sau teme terminate în consoană și “-yı, -yi, -yu, -yu” după cele terminate în vocală. Răspunde la întrebările kimi? (pe cine?), neyi? (ce?), neresini, nereyi? (unde?). Complementul direct este exprimat prin cazul acuzativ în următoarele situaţii:

un nume cu sufix posesiv: Babamı doktora götürdüm. Kimi? (L-am dus pe tata la doctor.) Çantamı aldım. Neyi? (Mi-am luat geanta.) Kitabı okuduk. Neyi? (I-am citit cartea.) Alıştırmalar A: Ali neyi arıyorsun? B: Topumu arıyorum A: Neyi istiyorsun? B: Kalemi istiyorum. A: Neyi tamir ediyorsun? B: Televizyonumu tamir ediyorum. A: Neyi yıkıyorsun? B: Elimi, yüzümü yıkıyorum.

A: Nereyi daha çok seviyorsun? B: İstanbul’u daha çok seviyorum.

Kitabı okudun mu? Neyi? (Ai citit cartea?) Defteri aldım. Neyi? (Am luat caietul.) Mektubu yazdı. Neyi? (A scris scrisoarea.) Gölü gördük. Neyi? (Am văzut lacul.) Babayı bekliyoruz. Kimi? (Îl așteptăm pe tata.) Öğrenciyi dinledi. Kimi? (L-a ascultat pe elev.) Sorumluyu karșıladı. Kimi? (L-a întâmpinat pe responsabil.) Müdürü selamladı. Kimi? (L-a salutat pe director.)

A: Nereyi temizliyorsun? B: Bahçeyi temizliyorum.

Orhan’ı gördüm. Kimi? (L-am văzut pe Orhan.) Köstence’yi beğendim. Nereyi? (Mi-a plăcut Constanţa.) Eminescu’yu okudum. Kimi? (Lam citit pe Eminescu.) 3. Când este exprimat printr-

Neyin? • Defterin sayfası • Kalemin rengi • Sınıfın penceresi • Evin kapısı • Odanın perdesi • Okulun bahçesi • Kedinin yavrusu • Kimin? • Ali’nin çantası • Öğretmenin arabası

• • • •

Dedemin șapkası Onların kitapları Ahmet’in evi Ayșe’nin annesi

Kimin? • Benim • Senin • Onun • Bizim • Sizin • Onların • Neyin? • Bunun • Șunun • Onun • Bunların • Șunların • Onların

A: Nereyi kontrol ediyorsun? B: Sınıfı kontrol ediyorum.

1.Când obiectul este deja cunoscut vorbitorilor, este individualizat, separat din masa generală a obiectelor de acelaşi fel.

2. Când este exprimat printrun substantiv propriu:

in,-un,-ün” după rădăcini sau teme terminate în consoană și “-nın, -nin, -nun, -nün” după cele terminate în vocală. Răspunde la întrebările “Neyin?” și “Kimin?”. Doktor – doktorun (al,a doctorului) Oda – Odanın (al, a camerei) Öğrenci- Öğrencinin (al,a elevului

A: Nereyi görmek istiyorsun? B: İtalya’yı görmek istiyorum.

Kim? Kimi? Ben Beni Sen Seni O Onu Biz Bizi Siz Sizi Onlar Onları Alıştırmalar 1.Sen Türkçe’...... seviyor musun? 2.Șu araba..... görüyor musun? 3.Bu kalem..... istiyorum. 4.Balıklar.... görmüyorum. 5.Pencere..... açar mısın? 6.Lütfen kitaplar.... açın! 7.Televizyon.... açmayın! 8.İstanbul’... çok seviyorum. 9.Sokaklar... temizliyorlar. 10.Yemek odası.... temizliyorum. 11.Ben siz....tanımıyorum. 12.Öğrenciler öğretmen... bekliyorlar. 6. İLGİ HALİ-Cazul Genitiv Sufixele cazului genitiv sunt: “ -ın,Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

01-15 D ECEMBRIE 2013 ZAMAN


LECŢIA 15 Saat kaç?

Cât e ora?

Kelimeler - Cuvinte Yıl=Sene: An Ay:luna Hafta:Săptămână Gün :Zi Saat: oră Dakika: minut Saniye: secundă Çeyrek: sfert buçuk =yarım: jumătate

Important! in limba turcă ce ora e si la ce ora sunt 2 concepte diferite, care se exprima diferit. Intrebarile cu care putem afla detalii legate de timp: Saat kaç? Cât e ora? Saat kaçta? La ce oră? a. Saat (tam) ..x.. / ( este ora ..x.. fix ) Saat beș. (17:00) Saat onbir . (11:00) Saat sekiz. (08:00) b. Saat ..x... buçuk. / ( este ora ..x.. și jumătate ) Saat beș buçuk. Saat dokuz buçuk. Saat on iki buçuk.

(17:30) (09:30) (12:30)

Notă: Yarım=buçuk : jumatate •La ceas şi matematică se foloseşte “bucuk” 15.50 lei : 15 buçuk lei 12:30 : On iki buçuk Yarım ekmek : Jumătate de pâine Yarım elma : Jumătate de măr Yarım saat : Jumătate de oră c. Pentru a spune minutele din intervalul 0-30, folosim urmatorul model: saat + ora + -(y)i minutul + geçiyor Saat onu on (dakika) geçiyor. (10:10) Saat biri on sekiz geçiyor. (13:18) Saat sekizi çeyrek geçiyor. (08:18) Saat dördü yirmi beș geçiyor. (16:25) d. Pentru a exprima minutele din intervalul 30-0, se utilizeaza urmatorul model: saat + ora + -(y)e/a minutul + var Saat beșe on var. (16:10) Saat ikiye yirmi var. (13:40)

Yediye çeyrek var. (06:45) Saat ona yirmi var. (09:40) Scrieţi cât este ceasul. (10:30)............................................. (06:08)............................................. (7:15).................................................. (7:55)............................................... (13:40)............................................. (14:00).............................................. 08:12).............................................. Hakan: Affedersiniz saat kaç? Hakan: Scuzaţi-mă, cât este ceasul? Ayșe: Saat sekize çeyrek var. Ayșe: Este opt fără un sfert. Hakan: Teșekkür ederim. Hakan: Mulţumesc Ayșe: Rica ederim. Ayșe: Cu plăcere.

bașlıyor.(20:45) / La ora 20:45 începe filmul. Saat kaç? Căt este ora? Saat kaçta? La ce oră? Saat beș. Este ora 05:00 Saat bește. La ora 05:00 Saat iki buçuk. Este ora 14:30 Saat iki buçukta. La ora 14:30 Saat onu beș geçiyor. Este ora 10:05 Saat onu beș geçe. La ora 10:05 Saat sekize on var. Este ora 07:50 Saat sekize on kala. La ora 07:50

Sorulara cevap veriniz 1 Akșam saat kaçta yatıyorsun ? (11:30)

2- Sabah saat kaçta kalkıyorsun ? (7:00) 3- Saat kaçta kahvaltı yapıyorsun ? (7:15) 4- Saat kaçta evden çıkıyorsun ? (7:30)

5- İșe saat kaçta varıyorsun ? (7:55) 6- İșiniz saat kaçta bașlıyor ? (8:00) 7- İșiniz saat kaçta bitiyor ? (17:00) 8- Londra uçağı saat kaçta iniyor ? (14:00) 9- Saat kaçta öğle yemeği yiyorsun ? (12:30) 10-Saat kaçta futbol oynuyorsunuz ? (14:00) 11-Saat kaçta film bașlıyor? (16:15) 12- Saat kaçta akșam yemeği yiyorsun ? (18:30)

Saat kaçta? La ce oră? a. Saat x + de(da,te,ta) ................. / La ora ..x.. fix Eve saat birde gidiyorum. (13:00) Mă duc acasă la ora 13:00 Dersler saat sekizde bașlıyor. (08:00) / Orele încep la ora 08:00 Film saat bește bitiyor. (17:00) / Filmul se termină la ora 17:00 b.Saat x + buçukta .................. La ora ..x.. și jumătate Maç saat dört buçukta bașlıyor. (16:30) / Meciul începe la 16:30 On iki buçukta yemek yiyorum. (12:30) / La 12:30 mănânc. c. Saat + ora + -(y)i + minute + geçe ..................... pentru situatiile in care mai sunt minute pana la si jumatate Otobüs saat beși on geçe geliyor. (17:10) Autobuzul vine la ora 17:10 O saat yediyi yirmi geçe kahvaltı yapıyor. (07:20) / El ia micul dejun la 07:20 d. Saat + ora + -(y)a/e + minute + kala ........................ pentru situatiile in care mai sunt minute de la si jumatate pana la fix Saat yediye çeyrek kala evden çıkıyorum. (06:45) La ora 06:45 ies din acasă. Saat dokuza çeyrek kala film


12INVATAM TURCA

15-3 1 D ECEMBRIE 2013 ZAMAN


LECŢIA 16

Geniş Zaman / Prezentul simplu sau Aoristul Timpul Aorist , arata o acţiune care a început, care continua și care va avea continuitate. Timpul Aorist, este un timp care cuprinde trecutul, prezentul și viitorul. În timpul aorist acţiunea nu are limită și întrerupere. Aoristul exprimă: 1.O acţiune care se desfășoară permanent sau se repetă regulat conform unor reguli ale naturii, ale societăţii. Ay Dünyanın etrafında döner. Luna se rotește în jurul Pământului. Kıșın kar yağar. Iarna ninge. Ekmek undan yapılır. Pâinea se face din făină. 2. O acţiune care se va desfășura curând: Sanırım yarın gelir. Cred că mâine vine. Belki haftaya görürüz. Poate vedem săptămâna viitoare. 3. Folosit la forma interogativă arată politeţe, respect. Çay alır mısınız? Doriţi să serviţi ceai? Bir dakika gelir misiniz? Puteţi veni un minut? Kahve içer misiniz? Doriţi să beţi cafea? Kapıyı kapatır mısınız? Puteţi închide ușa? 4. Timpul aorist se folosește f oarte des în proverbe Damlaya damlaya göl olur. Picatura cu picatura se face lac. Ne ekersen onu biçersin. Culegi ceea ce semeni Formarea: Timpul Aorist se formeaza prin adăugarea sufixelor : “-r, (-ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür)” la un verb. Fiil+Geniş zaman eki+Şahıs eki Verb+Sufixul Timpului Aorist+sufixul posesiv Exemplu Gelmek-a veni gel

ir

im

Fiil kökü Geniș Șahıs eki Radacina verb. zaman eki sufixul l persona Sufixul timp. aorist Ben Sen

oku-r-um oku-r-sun

Eu citesc Tu citești

O

oku-r

El-Ea citește

Biz

oku-r-uz

Noi citim

Siz

oku-r-sunuz

Voi citiţi

Onlar oku-r-lar

cseticeE-lEi

Not: 1.Verbele care se termina în vocala se adauga: “-r” Örnek: söyle-r, oku-r, yürü-r , uyur. Exemplu: spune, citește, merge, doarme. 2.Verbele care sunt formate dintr-o singură silabă se adaugă sufixele: “-ar, -er” Örnek: bak-ar, yaz-ar, sor-ar, keser, Exemplu: se uită, scrie, întreaba, taie Atentie! Verbele de mai jus sunt excepţiile acestei reguli. Chiar dacaă verbele de mai jos sunt formate doar dintr-o singura silabă nu se adaugă sufixele “–ar” s-au “-er”. gel–ir, al–ır, bil–ir, var–ır, gör–ür, kal–ır, bul–ur, ver–ir, öl–ür, vur–ur, san–ır, vine, ia, știe, ajunge(vb), vede, rămâne, găsește, dă, moare, lovește, crede

hergün în fiecare zi daima mereu

Emre çok güzel futbol oynar. Emre joacă fotbal foarte bine. Biz her hafta sonu tiyatroya gideriz. Noi mergem la teatru în fiecare weekend.

1. Geniş zaman. (Olumlu- Afirmativ ) Fiil+Geniş zaman eki+Şahıs eki – verb+sufixul aorist+sufixul persona

Completaţi spaţiile goale din text.

Yazmak a scrie Bilmek a ști Ben Yazarım Bilirim Sen Yazarsın Bilirsin O Yazar Bilir Biz Yazarız Biliriz Siz Yazarsınız Bilirsiniz Onlar Yazar Bilirler Örnekler: Exemple: Her yemekten sonra dișlerimi fırçalarım. Mă spăl pe dinţi după fiecare masă. Babam her sabah saat yedide ișe gider. Tata se duce la servici în fiecare dimineaţă la ora 7. Ahmet çok güzel șarkı söyler. Ahmet cântă foarte frumos.

MEHMET BEY VE AİLESİ Mehmet Bey ve ailesi İstanbul’da büyük bir evde yașa......... Mehmet Bey her sabah çocuklarını arabayla okula bırak......... Sonra ișe git......... Mehmet Bey’in eși Ayșe ev hanımıdır. Herkes gittikten sonra o ev ișlerini yap......... Genellikle saat on ikide öğle yemeği ye......... Bazen öğleden sonra arkadașlarıyla buluș......... Birlikte çay iç......... ve sohbet et......... Akșam çocuklar okuldan dön......... Mehmet Bey eve her akșam geç dön......... Akșam yemeğinden sonra çocuklar ders çalıș......... Mehmet Bey ve eși televizyon seyret......... Bazen de kitap oku......... Onlar saat onbirde yat....

3. Verbele care sunt formate din mai multe silabe și se termină intr-o consonă se adaugă sufixele: “-ır, -ir, -ur, -ür” Örnek: çalıș-ır, konuș-ur, öğren-ir, sevin-ir, gönder-ir, aldat-ır Exemplu: muncește, vorbește, învaţă, se bucură, trimite, păcălește Atentie! Verbele de mai jos sunt excepţiile acestei reguli. Seyretmek- seyred-er , a viziona- vizionează Zannetmek-zanned-er, a presupune- presupune. Günde iki defa – de două ori pe zi Haftada dört kere – de patru ori pe săptămână Ayda beș kez - de cinci ori pe săptămână Yılda bir defa – o dată pe an defa = kere = kez – o dată her zaman mereu genellikle în general Sık Des çoğu kez de multe ori nadirenrareori Sık sık foarte des bazen uneori ara sıra uneori hiçbir zaman niciodată her (în) fiecare Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

15-3 1 IA N U A RIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 17

Geniş Zaman / Prezentul simplu sau Aoristul (-r, -ar, -er,-ır,-ir,-ur,-ür) Yazmak

Bilmek

Ben

Yazmam Nu scriu

Bilmem Nu ştiu

Sen

Yazmazsın Nu scri

Bilmezsin Nu şti

O

Yazmaz Nu scrie

Bilmez Nu ştie

Biz

Yazmayız Nu scriem

Bilmeyiz Nu ştim

Siz

Yazmazsınız Nu scrieti

Bilmezsiniz Nu ştiti

Onlar

Yazmazlar Nu scriu

Bilmezler Nu ştiu

ALIŞTIRMALAR 1. Formulati propozitii la timpul ‘prezentul simplu’ cu cuvintele de mai jos. Örnek: ile/ gel– /eve /araba /her akşam /o O her akşam eve araba ile gelir. 1. yat–/ genellikle/ siz/ saat kaça?.............. ........................................................................ 2. arkadaşlarını/ ziyaret et–/ sık sık ......... ........................................................................ 3. balık tut–/ boş zamanlarımda................ ........................................................................ 4. git–/ genellikle/ okula/ yürüyerek ........ ........................................................................ 5. ile/ kavga et–/ asla/ arkadaşları/ o......... ........................................................................ 2. Completati propozitiile de mai jos. (prezentul simplu forma negativa) 1. Yaz mevsiminde kar .............(yağmak) 2. Babam sigara ........................ (içmek) 3. Kardeşim futbol ...................(oynamak) 4. Köpekler denizde .................(yaşamak) 5. Ben sabahları geç ................ (kalkmak) 3.Transformati propozitiile de mai jos la forma negativa. Örnek: Sınıfta yüksek sesle konuşurum Sınıfta yüksek sesle konuşmam. 1. Ahmet çok yalan söyler....................... .............................................................. 2. Kardeşim futbolu çok sever................. ....................................................................... 3. Ben her gün gazete okurum. ........................................................................ 4. Onlar her akşam sinemaya giderler. ..................................................................... 5. Öğretmenimiz her zaman bağırır........ ..................................................................... 4. Raspundeti la ıntrebarile de mai jos cu ‘da’ şi ‘nu’ ca ın exemplul dat. Örnek: Akşamları televizyon seyreder misin? Evet, seyrederim.

2. Geniş zaman. (Olumsuz - negativ) Fiil kökü + Olumsuzluk eki +Geniş zaman eki + Şahıs eki Radacina vb + sufixul negative+ sufixul prezentului simplu+ sufixul persoanei Forma negativa al ‘Prezentului Simplu’ are o structura foarte deosebita fata de celelalte timpuri la forma negativa. La persoana I singular şi plural, la forma negativa se adauga terminatia ‘-me’, iar la celelalte personae se adauga terminatia ‘-mez’. Örnekler: Mehmet boksu sevmez. Kış mevsiminde üzüm olmaz. Babam sigara içmez. Kardeşim hiç ağlamaz. Bizim öğrenciler yalan söylemezler.

3. Geniş zaman. (SoruInterogativ) Fiil kökü+ Geniş zaman eki + Soru eki + Şahıs eki Ben Radacina vb + sufixul prezentului simplu + sufixul interogativ + Sen sufixul persoanei Örnekler: Ahmet kitap okur mu? O Annen hafta sonu kek yapar mı? Akşamları parka gider Biz misin? Çocuklar sabahları erken kalkar mı? Siz Çiçekleri sevmez misin? Öğle yemeğini lokantada Onlar yemez misin?

Yazmak a scrie Yazarmıyım? Eu scriu?

Bilmek a şti Bilir miyim? Eu ştiu?

Okumak a citi Okur muyum? Eu citesc?

Yazar mısın? Bilir misin? Okur musun? Tu ştii Tu citeşti? Tu scri? Bilir mi? Yazar mı? El/ea scrie? El/ea ştie?

Okur mu? El/ea citeşte?

Yazar mıyız? Bilir miyiz? Noi scriem? Noi ştim?

Okur muyuz? Noi citim?

Yazar mısınız? Bilir misiniz? Okur musunuz? Voi cititi? Voi scrieti? Voi ştiti? Yazarlar mı? Bilirler mi? Ei/ele scriu? Ei/ele ştiu?

Okurlar mı? Ei/ele citesc?

Hayır, seyretmem. 1. Öğle yemeğini lokantada mı yersin? ........................................................................ ........................................................................ 2. Mehmet sabahları erken kalkar mı? ........................................................................ ........................................................................ 3. Kışın hava çok soğuk olur mu? ........................................................................ .................................................................... ... 4. Gülü çok sever misiniz? ........................................................................ .......................... 5. Kitap okumaktan hoşlanır mısın? ........................................................................ ........................................................................ 5. Puneti ıntrebari corespunzatoare la raspunsurile de mai jos. 1. A: ............................................................... .....................................? B: Hayır, hiç yalan söylemem. 2. A: ............................................................... .....................................? B: Evet, futbol oynamaktan hoşlanırım. 3. A: ............................................................... .....................................? B: Hayır, müzik dinlemem. 4. A: ............................................................... .....................................? B: Evet, arkadaşlarımla sık sık tiyatroya giderim. 5. A: ............................................................... .....................................? B: Hayır, karanlıktan korkmam. 6. Potriviti cuvintele de mai jos. 1. Ders çalışmaktan a. yardım ederim. 2. Sabahları çok b. hoşlanırım. 3. Haftada bir kere c. hiç hoşlanmam. 4. Hafta sonları aileme d. erken kalkarım. 5. Yürümekten çok e. tiyatroya giderim. Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

01-15 F EBRU A RIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 18 Yeterlik fiili

“e/a bilmek”- Modul potenţial/abilitativ

Arată permisiunea, posibilitatea sau imposibilitatea săvârşirii acţiunii unui verb. Utilizarea modului potenţial/abilitativ: Poate fi folosit : a.Când exprimă capacitatea, potenţialul : “Çantayı kaldırabilir misin?”Poţi să ridici geanta? b.În situaţii probabile: “Yarın yağmur yağabilir.”-Mâine s-ar putea să plouă. c.Când se cere permisiunea: “ Dışarı çıkabilir miyim?-Pot să ies afară? d.Când se solicită sau se doreşte un lucru: “ Tuzu verebilir misin?”- Poţi să îmi dai sarea? Se formează astfel: Prin atașarea sufixului “e/abilmek” la rădăcina verbului : Fiil kökü +Yeterlik fiili +Zaman eki+Șahıs eki Rădăcina verbului+modul potenţial+sufixul timpului+sufixul pronumelui Gel + ebil + ir +im (prezentul simplu/aoristul) Gel + ebil + iyor + um (timpul prezent)

a/ı/o/u e/i/ö/ü

- (y) abil - (y) ebil

Yapmak - yapabilir (poate să facă) Koșmak - koșabilir (poate să fugă) İçmek - içebilir Almak - alabilir Oynamak - okuyabilir Çalmak - çalabilir Görmek - görebilir Yazmak - azabilir Vermek - verebilir Yemek - yiyebilir Okumak - okuyabilir Seyretmek - seyredebilir Forma afirmativă Fiil kökü + Yeterlik fiili + Geniș zaman eki + Șahıs eki Rădăcina verbului+ modul potenţial+sufixul prezentului simplu+sufixul personal

Ben gitar çalabilirim. Pot să cânt la chitară. O Türkçe konușabilir. Poate să vorbească limba turcă. Forma negativă Rădăcina verbului + e/a+sufixul negaţiei +sufixul pronumelui Ben yapamam. Nu pot face. Sen yapamazsın. Nu poţi face. O yapamaz Biz yapamayız Siz yapamazsınız Onlar yapamazlar Ben içemem. Nu pot bea. Sen içemezsin O içemez Biz içemeyiz Siz içemezsiniz Onlar içemezler

1.Kim futbolcu olmak istiyor? 2.Kim şiir yazabilir? 3.Davut ne yapabilir? 4.Canan Fransızca konuşabilir mi? 5.Hasan kayak yapabilir mi? 6.Mehmet’in arkadaşları yetenekli mi? 7.Mehmet’in yetenekleri nelerdir? 8.Kimin müzik aletleri var?

O piyano çalamaz. Nu poate cânta la pian. O araba kullanamaz. Biz bugün oraya gidemeyiz. Kız kardeșim yemek yapamaz. Forma interogativă Rădăcina verbului +ebil/abil + sufixul timpului + sufixul interogativ + sufixul pronumelui Yapabilir miyim? Pot face? Yapabilir misin? Yapabilir mi? Yapabilir miyiz? Yapabilir misiniz? Yapabilirler mi? Gelebilir miyim? Pot veni? Gelebilir misin? Gelebilir mi? Gelebilir miyiz? Gelebilir misiniz? Gelebilirler mi?

Exemple: Dıșarı çıkabilir miyim? Pot ieși afară?

Ben gidebilirim. Eu pot să plec. Sen gidebilirsin. O gidebilir. Biz gidebiliriz. Siz gidebilirsiniz. Onlar gidebilirler.

Seninle biraz konușabilir miyiz? Putem vorbi puţin cu tine?

Dersten sonra top oynayabiliriz. După cursuri putem să ne jucăm cu mingea. O , yarın geç gelebilir. Mâine s-ar putea să vină târziu.

Întrebări:

Exemple: Ben burada yüzemem. Nu pot înota aici.

Ben yapabilirim. Eu pot să fac. Sen yapabilirsin. Tu poţi să faci. O yapabilir. Biz yapabiliriz. Siz yapabilirsiniz. Onlar yapabilirler.

Exemple: Öğleden sonra alıș veriș yapabilirim. După amiază pot să fac cumpărături.

konuşabilir. O bir turist rehberi olmak istiyor. Fatma Arapça anlayabilir. Çünkü o Antakya’da yaşıyor. Cemal dans edebilir. Cemal harika bir dansçı. Yasemin yemek yapabilir. Herkes “O çok güzel yemek yapıyor,”diyor. Davut gitar çalabilir. Onun pek çok müzik aleti var. Mustafa şiir yazabilir. Onun şiirleri çok güzel. Bazen Davut gitar çalıyor, Mustafa da şiir okuyor. Herkes çok eğleniyor. Engin balık tutabilir. O çok iyi balıkçı. O her hafta sonu balığa çıkıyor. Hasan kayak yapabilir. Çünkü o Erzurum’da yaşıyor. Ben de yetenekliyim. Ben İngilizce konuşabilirim, yemek yapabilirim, araba sürebilirim, futbol ve tenis oynayabilirim, yüzebilirim, şarkı söyleyebilirim ve dans edebilirim.

Annen baklava yapabilir mi? Mama ta poate prepara baclava?

Yardım edebilir misin? Mă poţi ajuta? Ei ce pot face? Citiţi şi răspundeţi la întrebări:

Merhaba. Adım Mehmet. Benim çok yetenekli arkadaşlarım var. Örneğin, Ahmet futbol oynayabilir. O çok iyi bir futbolcu. Bu yüzden, o bir futbolcu olmak istiyor. Canan İngilizce ve İtalyanca


12INVATAM TURCA

15-28 F EBRU A RIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 19

Görülen Geçmiş Zaman –Timpul trecut determinat ( -dı, -di, -du, -dü / -tı, -ti, -tu, -tü ) Geçmiș Zaman, Șimdiki Zaman, Gelecek Zaman A.Görülen Geçmiş Zaman Timpul trecut determinat B.Duyulan Geçmiş Zaman Timpul trecut nedeterminat Acest timp exprimă o acţiune sau eveniment care s-a petrecut în trecut și s-a încheiat, la săvârșirea căreia vorbitorul a fost martor sau a făcut parte. În limba română se traduce atât prin perfectul simplu, cât și prin perfectul compus. Trecutul simplu se obţine în limba turcă după următoarea schemă: Rădăcina verbului + -dı ( -di, -du, -dü / -tı, -ti, -tu, -tü ) + sufixul personal Ben okudum. Sen okudun. O okudu. Biz okuduk. Siz okudunuz. Onlar okudular. Yazmak → Gelmek → Kırmak → Girmek → Koymak → Görmek →

Eu am citit.

Yazdı- A scrie →A scris Geldi Kırdı Girdi Koydu Gördü

Important: Dacă un cuvânt se termină în consoanele „f, s, t, k, ç, ș, h, p” iar sufixul care trebuie adăugat începe cu litera „d”, aceasta devine „t” astfel „-di” poate avea una dintre formele: -di /-dı/-dü/-du -ti /-tı /-tü/-tu çalıştı , baktı yaptı , konuştu

Yazmadı Gelmedi Kırmadı Girmedi Koymadı Görmedi

Ben dün akșam kitap okudum mu ? Eu am citit cărţi aseară? Sen dün televizyon seyrettin mi ? O geçen hafta resim yaptı mı ? Biz dün okula gittik mi ? Siz geçen ay tiyatroya gittiniz mi ? Onlar dün sabah ders çalıștılar mı ?

A: .....................................................................? B: Evet, seni her zaman çağırdım.

Ben dün akșam kitap okumadım. Eu aseară nu am citit cărţi.

Formaţi întrebări în funcţie de răspunsurile de mai jos:

Köye bir mektup yazıyorum.

Sen dün televizyon seyretmedin. Tu ieri nu ai privit la televizor.

A: Sen doktora gittin mi? B: Hayır, doktora gitmedim.

O geçen hafta resim yapmadı.

A: .....................................................................? B: Evet, dün bilardo oynadım

Biz dün okula gitmedik. Siz geçen ay tiyatroya gitmediniz.

Futbol maçı için arkadașıma gidiyorum.

A: .....................................................................? B: Hayır, bugün konsere gitmedim.

Hava alanından taksiye biniyorum. Televizyonda dizi film seyrediyoruz. Derste konușmuyorum.

Öğleden sonra eve git....... Öğleden sonra eve gitti. Dün birinci derse gel......... Öğrenciler bu kapıdan gir...... Ali bana yardım et...... Misafirler bugün gel....... Bizimle birlikte otobüse bin..... Onunla hiç kötü konuș..... T elevizyon seyret....... ( ? ) S O R U ( - dı mı / mi ? ) FORMA INTEROGATIVĂ Rădăcina verbului + -di + terminaţii + mi/mı/mü/mu; Oku+ du + n

mu ?

Sen dün televizyon seyrettin. Ieri ai privit la televizor.

b-Evet, çalıștı. Da, a lucrat.

O geçen hafta resim yaptı.

Hayır, çalıșmadı. Nu, nu a lucrat. c-Siz dün ne yaptınız ? - Voi ce aţi făcut ieri?

Onlar dün sabah ders çalıștılar.

Ben dün sinemaya gittim. -Eu ieri am fost la cinema.

( - )OLUMSUZ ( - medi / - madı ) Forma negativă Rădăcina verbului + sufixul negaţiei + sufixul görülen geçmiş zaman + sufixul personal Oku + ma + dı + m

Ben Sen O Biz Siz Onlar


Yazdı mı ? Geldi mi ? Kırdı mı ? Girdi mi ? Koydu mu ? Gördü mü?

yazmadım. Eu nu am scris. yazmadın. yazmadı. yazmadık. yazmadınız. yazmadılar.

Köye bir mektup yazdım.

Geçmiș zamanın olumsuzu ile tamamlayınız

a-Mihai çalıștı mı ? Mihai a lucrat ?

Siz geçen ay tiyatroya gittiniz.

Înlocuiţi timpul prezent cu timpul trecut:

Onlar dün sabah ders çalıșmadılar.

Ben dün akșam kitap okudum. Aseară am citit o carte.

Biz dün okula gittik.

A: ....................................................................? B: Hayır, bugün gelmedim.

yazdım mı ? Eu am scris? yazdın mı ? yazdı mı ? yazdık mı ? yazdınız mı ? yazdılar mı ?


12INVATAM TURCA

01-15 MA RTIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 20

Timpul trecut nedeterminat/ Duyulan geçmiş zaman ( -mış, -miş, -muş, -müş) Geçmiș Zaman, Șimdiki Zaman, Gelecek Zaman

ALIŞTIRMALAR 1)Formaţi propoziţii cu cuvintele de mai jos:

A.Görülen Geçmiş Zaman Timpul trecut determinat B.Duyulan Geçmiş Zaman Timpul trecut nedeterminat

Exemple: Kardeșim köpekten korkmuș. Probabil că/ Se pare că fratele meu s-a speriat de câine.

1. kalmış/ dağda/ dağcılar Dağcılar kalmış dağda ..................................................... .....................

Timpul trecut nedeterminat arată un eveniment pe care vorbitorul îl relatează, dar la care nu a fost martor. Timpul trecut nedeterminat nu are corespondent în limba română, de aceea se poate traduce cu verbul la perfectul compus, însoţit de unul din cuvintele: ,,cică”, ,,se spune că”, ,,se pare că”, ,,probabil”, ,,după toate probabilităţile”, ,,fără să vreau”, ,,fără să-mi dau seama”,,,chipurile” etc.

Bebek iki saat ağlamıș. Probabil că/ Se pare că bebelușul a plâns două ore.

2.arkadaşım/ hastahaneden/ çıkmış / dün ..................................................... ...................

Forma: Se formează prin atașarea la rădăcina verbului a sufixelor –mıș (-miș,-muș,-müș). yaz-mıș, bitir-miș, oku-muș, gör-müș/ Cică/ Probabil că/ Se pare că - a scris, a terminat, a citit, a văzut. •Spre deosebire de timpul trecut determinat, acesta exprimă o acţiune în trecut la care interlocutorul nu a fost martor, sau o acţiune care a avut loc fără participarea conștientă a vorbitorului. •Arată un eveniment pe care vorbitorul l-a observat ulterior sau despre care a auzit chiar înainte de momentul vorbirii. Eyvah, saçlarım ağarmıș. Aaa! kar yağmıș. /Aoleu, mi-a albit părul! Aaa!Se pare că a nins afară... Situaţii în care este folosit timpul trecut nedeterminat: 1.Arată uimirea, consternarea. Örnek: Aliye bak! Amma büyümüș.-Uităte la Ali! Ce a mai crescut! 2.Formele cu sufixele –dır(dir,dur,dür) exprimă probabilitate, siguranţă. a)Eve gitmiștir. S-o fi dus acasă.(probabilitate) b)Ders bitmiștir, gidebilirsiniz! Cursul s-a terminat, puteţi pleca!(siguranţă) c)Belki eve gelmiștir. Poate că a plecat acasă. (probabilitate) 3.Arată o situaţie/stare pe care vorbitorul nu a observat-o. Örnek:Yorgunluktan bir ara uyumuș kalmıșım. De oboseală , am adormit fără să-mi dau seama. 4.Este timpul întâlnit în povestiri: Bir varmıș, bir yokmuș = a fost odată... Duyulan Geçmiş Zaman (Olumlu ) Forma afirmativă Rădăcina verbului+-mış, -miş, -muş, -müş+sufixul personal Ben okumuşum (se spune că/ cică am citit) Sen okumuşsun O okumuş Biz okumuşuz Siz okumuşsunuz Onlar okumuşlar

Turistler șehri çok beğenmiș. Cică/ Probabil că/ Se pare că turiștilor le-a plăcut orașul. Babam maașını almıș. Cică/ Probabil că/ Se pare că tatăl meu și-a luat salariul. Ben çocukken çok ağlamıșım. Cică/ se spune că eu când eram mic, am plâns foarte mult.

3.gitmemiş/ Ali/ okula/ bugün ..................................................... ................... 4.içmiş mi/ çocuk/ sütünü/ ..................................................... ..................?

5.öğrenciler/ gelmişler/okula ..................................................... ................... 2) Aşağıdaki cümleleri olumsuz yapınız(olumsuz) 1.Öğrenciler konuyu anlamış. ..................................................... ............................ 2.Ali Bey futbol oynamış. ..................................................... ............................ 3.Çocuk kediden kormuş. ..................................................... ............................ 4.Mehmet uçağı kaçırmış. ..................................................... ............................ 5.Futbolcular sahaya girmiş. ..................................................... ............................

Duyulan Geçmiş Zaman (Olumsuz ) Rădăcina verbului+forma negativă+ -mış, -miş, -muş, -müş+sufixul personal Ben oku-ma-mış-ım( se spune că/ cică nu am citit) Sen okumamışsın O okumamış Biz okumamışız Siz okumamışsınız Onlar okumamışlar Örnekler: Öğrenciler öğretmeni görmemișler. Probabil că elevii nu l-au văzut/observat pe învăţător. Güneș henüz doğmamıș Se pare că încă nu a răsărit soarele. Dersi anlamamıș. Se pare că/Probabil că nu a înţeles cursul. Duyulan Geçmiş Zaman (Soru) Forma interogativă Rădăcina verbului+ -mış, -miş, -muş, -müş+ forma interogativă+sufixul personal Ben okumuș muyum?- Am citit? Sen okumuș musun? O okumuș mu? Biz okumuș muyuz? Siz okumuș musunuz? Onlar okumușlar mı? Örnekler: Misafirler yemekleri beğenmișler mi? Le-a plăcut musafirilor mâncarea? Maç bașlamıș mı? A început meciul? Ahmet , Kemal ile konușmuș mu? Ahmet a vorbit cu Kemal? Çocukken yaramazlık yapmıș mısın? Ai făcut năzbâtii când erai mic? Ali Bey iyileșmiș mi? S-a însănătoșit domnul Ali? Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

15-3 1 MA RTIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 21

GELECEK ZAMAN - Timpul viitor Geçmiș Zaman, Șimdiki Zaman, Gelecek Zaman Structură: Se formează prin adăugarea sufixului de viitor(ecek, acak) la verb. Fiil kökü+gelecek zaman eki+şahıs eki (rădăcină verbală + sufix de viitor + sufix personal) exemplu : gel +ecek+sin Timpul viitor – forma afirmativă (- ecek / - acak ) Fiil kökü+gelecek zaman eki+șahıs eki rădăcină verbală + sufix de viitor + sufix personal Yazmak→Yazacak a scrie → va scrie Gelmek → Gelecek a veni → va veni Kırmak → Kıracak a rupe → va rupe/sparge Girmek → Girecek a intra → va intra Koymak→ Koyacak a pune → va pune Görmek→ Görecek a vedea → va vedea Ben Sen O Biz Siz Onlar

yazacağım / Eu voi scrie yazacaksın / Tu vei scrie yazacak yazacağız yazacaksınız yazacaklar


geleceğim / Eu voi veni geleceksin / Tu vei veni gelecek geleceğiz geleceksiniz gelecekler

Observaţie: 1.Dacă verbul se termină în vocală, se adaugă litera ajutătoare “y” înaintea sufixului. Yürüyecek, oynayacak 2. Din cauza înmuierii consonantice, litera “k” devine “ğ” Konușacakım-konușağım k/ğ Oturacakız- oturacağız. k/ğ Ben yarın kitap okuyacağım. Eu voi citi o carte mâine. Çocuklar dersten sonra sinemaya gidecekler. Copiii se vor duce la cinema după curs. Yemekten sonra gazete okuyacak. După masă, va citi ziarul. Yarın okulda futbol oynayacağız. Mâine vom juca fotbal la școală. Completaţi propoziţiile 1.Yaz tatilinde İstanbul’a .............(gitmek) 2.Hakan araba kullanmak için ehliyet....................(almak) 3.Onlar bana mektup .......................(yazmak) 4.Annem pantolonumu yarın ..........(ütülemek) 5.Siz cuma gününe kadar ödev .................. ..........................................................(yapmak) 6.Bu hafta sonu kar ........................................ ..........................................................(yağmak) Timpul viitor - forma negativă ( - meyecek / - mayacak ) Fiil kökü+olumsuzluk eki+ gelecek zaman eki+șahıs eki rădăcină verbală + sufix negativ + sufix de viitor + sufix personal

Yazmayacak /Nu va scrie Gelmeyecek / Nu va veni Kırmayacak / Nu va rupe/sparge Girmeyecek / Nu va intra Koymayacak / Nu va pune Görmeyecek / Nu va vedea Ben Sen O Biz Siz Onlar

yazmayacağım. Eu nu voi scrie. yazmayacaksın. Tu nu vei scrie. yazmayacak. yazmayacağız. yazmayacaksınız. yazmayacaklar.


gelmeyeceğim. Eu nu voi veni. gelmeyeceksin. Tu nu vei veni. gelmeyecek. gelmeyeceğiz gelmeyeceksiniz. gelmeyecekler.


yazacak mıyım ? Eu voi scrie ? yazacak mısın ? Tu vei scrie ? yazacak mı ? El/ea va scrie ? yazacak mıyız ? yazacak mısınız ? yazacaklar mı ?

Scrieţi propoziţiile interogative:


gelecek miyim ? Eu voi veni ? gelecek misin ? Tu vei veni ? gelecek mi ? El/ea va scrie ? gelecek miyiz ? gelecek misiniz ? gelecekler mi ?

2.A: .................................................................? B: Evet, yarın ben basketbol oynayacağım.

1.A: ................................................................? B: Hayır, ben doktor olmayacağım.

Ben yarın kitap okuyacak mıyım ? Eu voi citi o carte mâine ? Sen akșam televizyon seyredecek misin ? Tu te vei uita la televizor diseară ? Doktor Bey gelecek mi ? Domnul doctor va veni ? Biz bugün okula gidecek miyiz ? Noi astăzi ne vom duce la școală ? Siz tatilde denize gidecek misiniz ? Voi vă veți duce la mare în vacanță ?

3.A: .................................................................? B: Hayır, bugün konsere gitmeyeceğim.

4.A: .................................................................? B: Evet, Ali cumartesi gelecek.

5.A: .................................................................? B: Hayır, bugün telefon etmeyeceğim.

Ben yarın kitap okumayacağım. Eu nu voi citi o carte mâine. Sen akșam televizyon seyretmeyeceksin. Tu nu te vei uita la televizor diseară. O yarın akșam resim yapmayacak. Ea nu va desena mâine seară. Biz bugün okula gitmeyeceğiz. Noi astăzi nu ne vom duce la școală. Siz gelecek hafta parka gitmeyeceksiniz. Voi nu vă veți duce în parc săptămâna viitoare. Onlar bu akșam müzik dinlemeyecekler. Ei nu vor asculta muzică în această seară. Scrieți forma negativă 1.Silmek .................................. (ben ) 2.Tașımak ...................................(biz ) 3.Kırmak ................................... (siz) 4.Oynamak ..................................(o) 5.Çalmak..................................... .. (onlar ) 6.Anlatacaksın ................................................ 7.Çalıșacağız..................................................... 8.Telefon edeceğim ....................................... 9.Konușacaklar .............................................. 10.Oturacak..................................................... Timpul viitor – forma interogativă ( - acak mı / ecek mi ? ) Fiil kökü+gelecek zaman eki+ soru eki+șahıs eki rădăcină verbală + sufix de viitor + sufix interogativ + sufix personal Yazacak mı ? Va scrie ? Gelecek mi ? Va veni ? Kıracak mı ? Va sparge/rupe ? Girecek mi ? Va intra ? Koyacak mı ? Va pune ? Görecek mi ? Va vedea ?


12INVATAM TURCA ALFABETUL LIMBII TURCE

• Alfabetul limbii turce conţine 29 de litere, dintre care 21 consoane și 8 vocale, după cum urmează: • Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Iı, İi, Jj, Kk,Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Șș, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz • Consoane : b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k,l, m, n, p, r, s, ș, t, , v, y, z • Vocale : a, e, ı, i, o, ö, u, ü • După cum observaţi, literele “Q-q’’, “W-w’’ și “X-x’’ nu există. • În comparaţie cu alfabetul limbii române, sunt diferenţe la următoarele litere: • Litera “C” se citește “ge”:

“Cam” [geam]=geam , “ceket”[gechet]=jachetă • Litera “Ç” se citește “ce”: “Çiçek” [cicec]=floare, “çorba” [ciorba]=ciorbă. • Litera “G” se citește “ghe”: “Gemi” [ghemi]=vapor, “gece”[ghege]=noapte. • Litera “Ğ/ ğ ” este un “g” muiat, care nu se pronunţă, însă are rolul de a prelungi sunetul vocalei de dinaintea sa.În limba turcă nu sunt cuvinte care să înceapă cu litera “ğ” : “Dağ” [Daa]= munte, “ağrı” [aarı] = durere. • “I ı” și “İi” sunt litere diferi-

te: “Irmak”[îrmak]= râu, “ıșık” [îșîk] =lumină, “İș”[iș]=lucru, “pil”[pil]=baterie. • “K k” - se pronunţă ca și “c” în română: “Kapı” [capî]=ușă, “Kitap” [chitap] = carte . • În limba turcă originală, după prima silabă nu se găsesc vocalele "o" și "ö": Doktor(doctor), horoz(cocoș), motor(motor), balon(balon), maydanoz(pătrunjel), koro(cor), sigorta(asigurare), kozmopolit (cosmopolit). Aceste cuvinte sunt împrumutate din alte limbi. • Litera “Y” nu este aceeași cu

-

R E

ZAMAN

litera “İ”: “Yedi”[iedi]=șapte, “ayı” [aiî] = urs. • În cuvintele turcești există o concordanţă între vocale, ce conferă limbii o caracteristică de bază în armonia vocalică. • Nu există gen gramatical. • Semnul pentru plural lipsește în cazul în care se folosește un numeral sau un adverb de cantitate: üç ağaçlar-incorect; üç ağaç(trei pomi) – corect. • Ordinea cuvintelor în propoziţie: Subiect + Obiect + Verb. Exemplu: Ben(eu) kitap(carte) okuyorum(citesc).

PRONUMELE PERSONAL

Pronume personal cu formă de singular Persoana I- singular Ben (Eu) Persoana a II-a singular Sen (Tu) Persoana a III-a singular O (El/Ea)

Pronume personal cu formă de plural Persoana I- plural Biz (Noi) Persoana a II-a plural Siz (Voi-Dumneavoastră) Persoana a III-a plural Onlar ( Ei/Ele )

FORMULE DE SALUT

Merhaba: Salut! (Doar când vă întâlniţi cu interlocutorul, nu și când vă despărţiţi de el) Günaydın: Bună dimineaţa! İyi günler: Bună ziua! İyi akșamlar: Bună seara! İyi geceler: Noapte bună! A:Hoș geldin : Bine ai venit! Hoș geldiniz: Bine aţi venit! B:Hoș bulduk: Bine te-am/v-am găsit! A:Hoșça kal: Rămâi cu bine! Hoșça kalın: Rămâneţi cu bine! B:Güle güle: Pa, pa! A: Nasılsın? : Cum eşti?/Ce faci? Nasılsınız?: Cum sunteţi?/Ce faceţi? B: İyiyim : Bine. A: Ne var ne yok?: Ce mai faci? B: İyilik sağlık: Sunt bine, sănătos! A:Görüșmek üzere: Pe curând! B:Görüșürüz: Pe curând! Evet: Da Hayır: Nu A:Teșekkür ederim: Mulţumesc.Teșekkürler: Vă mulţumesc. B:Bir șey değil: Pentru puţin. / Rica ederim: Cu plăcere. Bey: Domnul Hanım: Doamna


12INVATAM TURCA

15-3 0 A P RIL IE 2014 ZAMAN


LECŢIA 23 Günler-Zilele

Hafta içi günleri (Zilele din cursul săptămânii): Pazartesi, Salı, Çarșamba, Perșembe, Cuma Hafta sonu günleri (Zilele de la sfârşitul săptămânii): Cumartesi, Pazar A: Bugün hangi gün? Bugün Cuma. Astăzi ce zi este? Astăzi este Vineri. B: Bugün günlerden ne? Bugün günlerden Cuma. Care din zile este astăzi? Astăzi este Vineri. A: Hangi günler çalıșıyorsun? În ce zile lucrezi? B:Hafta içi çalıșıyorum. Lucrez în cursul săptămânii. A:Hafta sonu çalıșıyor musun? La sfârșitul săptămânii lucrezi? B:Hayır, çalıșmıyorum. Nu, nu lucrez. Aylar-Lunile 1.Ocak – Ianuarie 2.Șubat - Februarie 3.Mart - Martie 4.Nisan- Aprilie 5.Mayıs - Mai 6.Haziran-Iunie 7.Temmuz - Iulie 8.Ağustos –August 9.Eylül - Septembrie 10.Ekim - Octombrie 11.Kasım - Noiembrie 12.Aralık -Decembrie A: Hangi aydayız? În care lună suntem? B: Nisandayız./ Nisan ayındayız. Suntem în aprilie.Suntem în luna aprilie. A: Kaçıncı aydayız? În a câta lună suntem? B: 4.aydayız(dördüncü aydayız). Suntem în a patra lună. A: Bu ay hangi ay? Ce lună e asta? B: Bu ay Nisan. Este luna aprilie. A: Bayram hangi ayda? În ce lună sunt Sărbătorile? B: Bayram mayısta.Bayram mayıs ayında. Sărbătorile sunt în luna mai. Mevsimler-Anotimpurile İlkbahar – Primăvara Yaz- Vara Sonbahar –Toamna Kıș -Iarna A: Hangi mevsimdeyiz? În care anotimp suntem? B: İlkbahardayız. Primăvara. A:En sevdiğin mevsim hangisidir? Care anotimp vă place cel mai mult? B: En sevdiğim mevsim yazdır. Cel mai mult îmi place vara. Yazın= yazda La vară Kıșın= kıșta La iarnă İlkbaharda La primăvară Sonbahar : Güz Toamna Sonbaharda: Güzün La toamnă Tarih söyleme - Data A: Bugünün tarihi ne? Ce dată este astăzi? B: Bugün on beș nisan iki bin on dört Este cincisprezece aprilie două mii paisprezece.

A:Bugün ayın kaçı? În care zi a lunii suntem? B: Bugün ayın on beși.(15.04) Astăzi suntem în ziua 15 a lunii. A: Yarın ayın kaçı? Mâine în care zi a lunii vom fi? B: Yarın ayın on altısı (16.04) Mâine vom fi în ziua 16 a lunii. Yönler-Punctele cardinale Kuzey ( Nord ) Güney ( Sud ) Doğu ( Est ) Batı ( Vest ) A: Antalya nerede? Unde este Antalya? B: Türkiye’nin güneyinde. În sudul Turciei. Ülke - Ţară Türkiye-Turcia Romanya România Bulgaristan Bulgaria İtalya Italia Fransa Franța İngiltere Anglia

Continentele: Europa,Asia,America, Australia, Africa, Antarctica. A: Radu nereli? De unde este Radu? B: O Romanyalı. Este din România. A: O hangi dili konușuyor? Ce limbă vorbește? B: O Romence konușuyor. Vorbește limba română. A: Yabancı dil biliyor musun? Știi limbi străine? B: Evet, ingilizce ve fransızca biliyorum. Da, știu engleză și franceză. A:Nerede yașıyorsun? Unde locuiești ? B:Bükreș’te yașıyorum. Locuiesc în București.

A:Bükreș’te nerede oturuyorsun? Unde stai(locuiești) în București? B:Dristor’da oturuyorum. Stau(locuiesc) în Dristor. A: Gelecekte nerede yașamak istersin? În viitor unde vrei să locuiești? B: Sibiu’da yașamak isterim. Vreau să locuiesc în Sibiu. A: Ülkenizin bașkenti neresidir? Care este capitala țării voastre? B: Ülkemizin bașkenti Bükreș. Capitala țării noastre este București. A: Ülkenizin nüfusu ne kadar? Ce populație are țara voastră? B: Ülkemizin nüfusu 20 milyon. Țara noastră are 20 milioane de locuitori. A: Ülkeniz hangi kıtada? Pe ce continent este țara voastră? B: Ülkemiz Avrupada. Țara noastră este în Europa.

Millet-Naţionalitate Türk Turcă Romen Română Bulgar Bulgară İtalyan Italiană Fransız Franceză İngiliz Engleză Dil Limba Türkçe Turcă Romence Română Bulgarca Bulgară İtalyanca Italiană Fransızca Franceză İngilizce Engleză Notă: Sufixele -ce,- ca,- ça atașate la rădăcina naționalității, ajută la denumirea limbii țării respective. Milliyet-Naționalitatea Dil- Limba Romen-Român Romence Română İngiliz Englez İngilizce Engleză Conform regulilor armoniei vocalice, dacă un cuvânt se termină cu literele “f,s,t,k,ç,ș,h,p ”, atunci se atașează sufixele “ -çe,-ça”. -Türkçe-Turcă -Rusça- Rusă Notă: Sufixele -lı,li,lu,lü se atașează la substantivele proprii ce denumesc orașe și țări.

Ankaralı-din Ankara İstanbullu-din Istanbul Bükreșli-din București Ürdünlü-din Iordania Nerelisin? De unde ești? -Romanyalıyım.-Sunt din România. -Türkiyeliyim.-Sunt din Turcia. -İstanbulluyum.-Sunt din Istanbul -Bükreșliyim .-Sunt din București. Kıtalar: Avrupa, Asya, Amerika, Avustralya, Afrika, Antartika. Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

01-15 MA I 2014 ZAMAN


LECŢIA 24

Renkler-Culorile Siyah(Negru) Beyaz (Alb) Kırmızı (Roşu) Sarı(Galben) Yeşil(Verde) Mavi(Albastru) Kahverengi(Maro) Lacivert(Bleumarin)Mor( Mov) Turuncu(Portocaliu) A:En sevdiğin renk hangisidir? Care este culoarea ta preferată? B:En sevdiğim renk yeșildir. Culoarea mea preferată este verde. A:Hangi renk istersiniz? Ce culoare doriți? B:Mavi olsun. Să fie albastru. A:Bunun rengi ne? Ce culoare are acesta? B:Onun rengi sarı. Culoarea lui este galben. A:Bayrağınız ne renk?Ce culori are steagul vostru? B:Bayrağımız mavi, sarı ve kırmızı renk. Steagul nostru are culorile: albastru, galben și roșu. (Ben)Boș zamanlarımda parkta yürürüm (Sen)Boș zamanlarında ................... (O)Boș zamanlarında ................... A:Boș zamanlarında ne yaparsın? Ce faceți în timpul liber? B:Kitap okurum, futbol oynarım. Citesc cărți, joc fotbal. A:Koleksiyon yapıyor musun? Faceți colecții? B:Evet, ben para koleksiyonu yapıyorum. Eski paraları biriktiriyorum. B:Da, fac colecție de bani. Colecționez bani vechi. A:Piyano kursuna gidiyor musun? Mergi la cursul de pian? B:Geçmiște biraz gittim, ama șimdi devam etmiyorum. În trecut am frecventat puțin, dar acum nu mai continui. A:Neye merakın var? Ce îți place? (Ce te atrage?) B:Futbola meraklıyım. Îmi place fotbalul. A:Hobin var mı?Ai hobbi-uri? B:Tabii ki var.Araba resimleri biriktiriyorum. Ayrıca hafta sonu balık tutmayı severim. B:Bineînțeles că da.Colecționez fotografii cu mașini.De asemenea, la sfârșitul săptămânii, îmi place să merg la pescuit. EVİNİZ KAÇ ODALI? İSİMLER-SUBSTANTİVE Çatı-acoperiș Banyo-baie Çocuk odası-dormitor copil Mutfak-bucătărie Oturma odası-cameră de zi Bahçe-grădină(curte) Ağaç-Pom/copac Müstakil ev-casă la curte (clădire de sinestătătoare) Apartman-Bloc Oda-cameră Bina-clădire Sehpa-măsuţă Buzdolabı-frigider Televizyon-televizor Çamașır makinası-mașină de spălat rufe Yatak-pat Kanepe-canapea Apartman dairesi-apartament Fırınlı ocak-aragaz cu cuptor

Kat-etaj Kütüphane-bibliotecă Koltuk-fotoliu Mahalle-cartier Halı-covor Çöp kutusu-coș de gunoi Baca-horn Ayna-oglindă Yatak odası-dormitor Salon-sufragerie Havuz-piscină Kanepe-canapea Bulașık makinası-mașină de spălat vase Salıncak-leagăn

Traduceţi propoziţiile de mai jos în propria dumneavoastră limbă:

Puneţi în faţa asocierilor corecte de mai jos “D”, iar în faţa celor incorecte ” Y”.

1.Nasıl bir evde yașamak istersin?

FİİLLER-VERBE

4.Evinizde kaç oda var?

Yıkamak-a se spăla Banyo yapmak-a face baie Uyuma-a dormi Çıkmak-a ieși Seyretmek-a viziona Pișirmek-a găti Yüzmek-a înota Yemek yapmak-a face mâncare/a găti

5.Evinizin bahçesi var mı?

1. ( 2. ( 3. ( 4. ( 5. ( 6. ( 7. ( 8. ( 9. ( 10.(

2.Eviniz köyde mi șehirde mi? 3.Eviniz apartmanda müstakil mi?

mı

)banyo-küvet )ağaç-oda )garaj-bahçe )televizyon-oturma odası )havuz- salon )kat- apartaman )buzdolabı-banyo )yemek-buzdolabı )kütüphane-salon )bilgisayar-oturma odası

6.Kaçıncı katta oturuyorsunuz? 7.Eviniz geniș mi?

Aşağıdaki diyalogu okuyunuz. Eviniz nerede ? Fatih:İyi günlerHülya! Hülya:İyi günler Fatih! Fatih:Eviniz nerede? Hülya:Evimiz Çamlıca’da.Sizin eviniz nerede? Fatih:Bizim evimiz Cumhuriyet Mahallesi’nde. Hülya:Evinizde kaç oda var? Fatih:Üç oda ve büyük bir salonumuz var. Evimiz çok geniș ve ferah. Hülya:Salonda neler var? Fatih:Salonda:bir koltuk takımı,kitaplık,se hpa,vesehpanın üstünde bir televizyon var. Hülya:Yemek masası nerede? Fatih:Mutfakta,pencerenin önünde.

1.A:Eviniz nerede? B:Evimiz Ferah Mahallesinde. 2.A:Nasıl bir evde oturuyorsunuz? B:İki katlı müstakil bir evde oturuyoruz. 3.A:Hangi mahllede oturuyorsunuz? B:Ferah Mahallesi’nde. 4.A:Oturma odasında neler var? B:Oturma odasında iki kanepe, bir koltuk ve televizyon var.. 5.A:Buzdolabı nerede? B:Buzdolabı mutfakta ocağın yanında 6.A:Kaçıncı katta oturuyorsunuz? B:Dördüncü katta.

Aşağıdaki diyalogu okuyunuz. Erol: Eviniz Bursa’da mı? Levent: Evet, Bursa’da. Erol: Eviniz kaç katlı? Levent: Evimiz iki katlı. Erol: Evinizin bahçesi var mı? Levent: Evet büyük bir bahçemiz var. Erol: Garajınız var mı? Levent: Hayır, maalesef garajımız yok.


12INVATAM TURCA

15-3 1 MA I 2014 ZAMAN


GHID DE CONVERSAŢIE SELAMLAŞMA – TANIŞMA Forme de salut

Bu otobüs nereye kadar gidiyor? Până unde merge acest autobuz?

Ne arzu ederdiniz? Ce aţi dori?

Taksim'e gelince bana haber verir misiniz? Când ajungeţi la Taksim mă anunţaţi?

Nasıl yardımcı olabilirim? Cu ce vă pot ajuta ?

Görüşmek üzere! Ne mai vedem!

Tanıştığımıza memnun oldum! Încântat de cunoștinţă!

Merhaba, nasılsınız? Bună ziua, ce mai faceţi?

Ben de memnun oldum. Încântat, de asemenea.

İyiyim. Teşekkür ederim. Bine. Mulţumesc.

Allah’a ısmarladık. Hoşçakalın! La revedere!

Siz nasılsınız? Dumneavoastră ce mai faceţi?

Affedersiniz. Özür dilerim! Nu vă supăraţi. Scuzaţi-mă

Nerede kalıyorsunuz? Kent Otel’de kalıyorum. Unde staţi? Unde rămâneţi? Stau la hotelul Kent.

Adınız ne? Cum vă cheamă?

Rica ederim. = Önemli değil. Vă rog = Nu e important.

Beni hava alanına götürün. Duceţi-mă la aeroport.

Adım Ali. Sizin adınız ne? Numele meu este Ali. Pe dvs. cum vă cheamă?

Lütfen bana yardım eder misiniz ? Mă puteţi ajuta, vă rog ?

Postahane nerede? Unde este Poșta?

TEBRİK – KUTLAMA

Hava alanına nasıl gidebilirim? Cum pot ajunge la aeroport?

Urări - Felicitări Hayırlı işler ! Spor la muncă !

Afiyet olsun ! Poftă bună !

Başınız sağ olsun ! Condoleanţe !

Sağlık olsun ! Să fie sănătate !

Tebrik ederim ! Vă felicit !

Güle güle kullanın ! Să îl folosiţi sănătos !

Geçmiş Olsun ! Însănătoșire grabnică !

Hayırlı olsun ! Să fie de bine !

Bol şanslar ! Succes !

Nerelisiniz? Romanyalıyım. De unde sunteţi? Sunt din România.

İyi yolculuklar. Drum bun!

Ortaya bir çoban salatası, lütfen. La mijloc o salată ciobănească, vă rog. Meyve suyunuz varsa, birer meyve suyu alalım . Dacă aveţi suc de fructe , vrem câte unul. Ayranınız var mı? Aveţi ayran? Hesap lütfen. Nota , vă rog ! Hayırlı işler. Spor la muncă. Lavabo nerede acaba? Unde e chiuveta oare? Ne almak istiyorsun? Ekmek almak istiyorum. Ce vrei să iei ? Vreau să cumpăr pâine.

Sıhhatler olsun ! Să vă fie de bine !

Doğum Gününüz Kutlu Olsun ! La mulţi ani !

Bayramınız kutlu olsun Sărbători fericite !

Bayramınız Kutlu Olsun ! Sărbători fericite !

İyi eğlenceler ! Distracţie plăcută !

Yeni yılınız kutlu olsun ! La mulţi ani de Anul Nou !

Başarılar ! Baftă ! ( Succes! )

YOLCULUK – ADRES Călătorie- Adresă

Beni hava alanına götürün. Duceţi-mă la aeroport.

Sigara içmemde sakınca var mı? E vreo problemă dacă fumez?

Adres burada yazılı. Adresa este scrisă aici.

En yakın tren istasyonu nerede? Unde este cea mai apropiată gară?

Hangi dilleri konuşabiliyorsun? Ce limbi poţi să vorbești?

Yürüyerek gidebilir miyim? Pot merge pe jos?

Tatile nereye gideceksiniz ? Unde veţi merge în vacanţă? Bugün sıcaklıkkaç derece ? Câte grade sunt astăzi? Cât de cald este astăzi? Kadıköy’e kaç numaralı otobüs gidiyor? Ce număr are autobuzul care merge la Kadıköy? Mesleğiniz ne? Ne iş yapıyorsun? Ce meserie aveţi? Ce muncă aveţi?

Bu civarda. În jurul. Yol haritası istiyorum. Vreau o hartă de drum. Galiba kayboldum. Cred că m-am pierdut. Önceden iki kişilik yer ayırtmıştık. De la început am rezervat locuri pentru 2 persoane. Ne kadar bekleyebilirsiniz? Cât puteţi aștepta? Burdan dön. Întoarce de aici. Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

01-15 IU N IE ZAMAN


LECŢIA 26 AİLE VE AKRABALAR- FAMILIA ŞI GRADELE DE RUDENIEKELİMELER-Vocabular Akraba- rude (neamuri) Aile- familie Anne- mamă Baba-tată Büyük baba(Dede)tata-mare (bunic) Babaanne (Nine)mama-mare (bunică) Oğul- fiu Kız -fiica Kız kardeș-soră Erkek kardeș- frate Ağabey (abi)- frate mai mare Abla-sora mai mare Dayı- unchi de mamă Teyze- mătușă de mamă Amca- unchi de tată Hala- mătușă de tată Yeğen- nepot de frate/soră Eniște- cumnat Yenge- cumnată Torun-nepot de la copil Anlatmak - a povesti / a descrie Görünmek- a se arăta / a părea Seyretmek- a urmări / a viziona Alıș veriș yapmaka face cumpărături Ziyaret etmek- a vizita DIALOG A: Ailenizde kimler var? B: Annem, babam, bir kız kardeşim ve iki erkek kardeşim var. -A: Baban kaç yaşında? B: Babam kırk yaşında. -A: Dayın ve teyzen var mı? B: Evet iki dayım bir teyzem var. -A: Annen çalışıyor mu? B: Hayır annem çalışmıyor. -A: Kaç kardeşin var? B: İki kardeşim var. -A: Annen ne yapıyor? B: O şimdi pazarda alış veriş yapıyor. -A: Ablan var mı? B: Evet var. A: Ablan evli mi? B: Evet evli.İki çocuğu var. A: Enişten ne iş yapıyor? B: Eniştem öğretmen.

A: Abin evli mi? B: Evet evli. A: Yengen çalışıyor mu? B: Evet yengem doktor. -A: Dedeni ve nineni ziyaret eder misin? B: Evet her zaman ziyaret ederim. CONVERSAŢİE Aşağıdaki diyaloğu tekrarlayınız. Repetaţi dialogul de mai jos. A: Ahmet Bey neyiniz oluyor? Ce este domnul Ahmet pentru dumneavoastră?

3.SCRIEŢI ÎNTREBĂRILE, ÎN FUNCŢIE DE RĂSPUNSURILE DE MAI JOS: 1. .................................................. ....................................................... .......................................................? Kardeșim on beș yașında. 2. .................................................. ....................................................... .......................................................? İki kardeșim var. 3. .................................................. ....................................................... .......................................................?

Babamın adı Salih 4. Completaţi dialogul: A: Leyla Hanım senin .............................. ................. oluyor? B: Leyla Hanım........................................ .... .............................oluyor. A: O, kaç yașında? B: Teyzem 40 ..................... A: O, .............................çalıșıyor? B: O, hastanede çalıșıyor. A: O, doktor mu? B: Evet, o ....................

B: Ahmet Bey amcam oluyor. Domnul Ahmet îmi este unchi (de tată). A: O kaç yașında? Câţi ani are dumnealui (dânsul/el)? B: 45 yașında. 45 de ani. A: Telefon numarası kaç? Ce număr de telefon are? B: 0 216 444 09 11. A: O nerede çalıșıyor? Unde lucrează dumnealui? B: Hastanede çalıșıyor. Lucrează la spital.

Exerciţii 1.Completaţi spaţiile goale: 1. Ben...... ad........... Didem. 2. Ben on........ yaş............. 3. Annem.......... ad....Buket. 2.ÎNLOCUIŢI SPAŢIILE GOALE CU CUVINTE CE EXPRIMĂ GRADELE DE RUDENIE: 1. A _ __ __ 2. B __ __ __ 3. E __ __ __ __ 4. Y __ __ __ __ 5. H __ __ __ 6. A __ __ __ 7. D __ __ __ 8. T __ __ __ __ Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

15-3 0 IU N IE ZAMAN


LECŢIA 27 MESLEĞİNİZ NE? KELİMELER-CUVİNTE

Ressam -pictor Boyacı -vopsitor Tamirci- mecanic (reparator) Doktor-doctor Șoför -șofer Bilgisayarcı- informatician Dișçi- dentist Terzi-croitor Piyanist-pianist Berber- frizer Polis- poliţist Mimar- arhitect Çiftçi-fermier Din adamı- cleric (om al religiei) Memur- funcționar Diplomat- diplomat Meslek- meserie Eczacı- farmacist Müfettiș- inspector Emekli- pensionar Postacı- poștaș Ev hanımı- casnică Sekreter- secretară Hukukçu-jurist Șair-poet Konfeksiyoncu-confecționer Yazar- scriitor Madenci- miner Yönetici- administrator/manager Çalıșmak- a lucra/a munci Tamir etmek- a repara Kontrol etmek- a controla/a verifica Tedavi etmek- a trata medical Muayene etmek- a consulta medical Yakalamak- a prinde Savunmak- a apăra/a justifica/a argumenta haklı olmak-a avea dreptate Meșgul olmak- a fi ocupat Karar vermek-a decide, a hotărî Citiţi modelele cu întrebări de mai jos şi scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. A: Ne iș yapıyorsunuz? B: Bir özel hastanede doktorum. -A: Mesleğiniz ne? B: Avukatım. -A: Baban ne ile meșgul? B: Babam öğretmen. A: Ne öğretmeni? B: Tarih öğretmeni -A: Gelecekte ne olmak istiyorsun? B: Bilgisayar mühendisi olmak istiyorum.. -A: Abin nerede çalıșıyor? B: Abim bir inșaat firmasında çalıșıyor.. -A: Bu șirkette ne zamandan beri çalıșıyorsun ? B: Beș yıldan beri. -A: Ne olmayı düșünüyorsun? B: Henüz karar vermedim. Ya sen? A: Ben öğretmen olmayı düșünüyorum. B: Niçin öğretmenlik? A: Çünkü çocukları seviyorum. -A: Öğretmen ne iș yapar? B: Öğretmen ders anlatır. KONUŞMA -CONVERSAŢİE Așağıdaki diyaloğu tekrarlayınız. Repetaţi

CE PROFESİE AVEŢİ? dialogul de mai jos. Ali: Hangi mesleği seçmeği seçmek istiyorsun? Mustafa: Ben pilot olmak istiyorum. Ali: Neden pilot olmak istiyorsun? Mustafa: Çünkü seyahat etmeyi çok seviyorum.Uçmak hoșuma gidiyor. Ali:Annen ve baban ne düșünüyor? Mustafa: Onlar benim mühendis olmamı istiyorlar. Peki sen ne düșünüyorsun? Ali: Ben henüz düșünmedim.Meslek seçimi çok önemlidir.Bunun için annem, babam ve öğretmenimle birlikte karar vereceğim.Topluma faydalı bir meslek seçmek istiyorum. Mustafa: Çok haklısın. İyi düșünmek gerekiyor. ....

3. Formulaţi propoziţii cu înţeles, folosind cuvintele amestecate, de mai jos.

(Ben) haklıyım - (eu) am dreptate (sen) haklısın (O) haklı (Biz) haklıyız (Siz) haklısınız (Onlar) haklı(lar)

1. 2. 3. 4. 5.

1. iğne – hastalara – hemșire – yapmak ...................................................... 2. çizmek – çok – ressam – güzel – resim ...................................................... 3. satmak – manav – ve – sebze – meyve ...................................................... 4. așçı- yapmak- yemekhanede – yemek- saat - bir ...................................................... 5. kapı – marangoz – yapmak – pencere – șimdi – ve ...................................................... 4. Puneţi în faţa propoziţiilor de mai jos “D” pentru cele adevărate şi “Y” pentru cele false. (.....) Muhasebeci hesap yapıyor. (.....) Terzi araba tamir ediyor. (.....) Polis hırsızları yakalar. (.....) Berber benim saçımı kesti. (.....) Resim, çok güzel bir ressam çizdi.

-cı,-ci,-cu,-cü/ -çı,-çi,-çu,-çü Futbol-futbolcu Basketbol-basketbolcu Posta-postacı İtfaiye-itfaiyeci Eğitim-eğitimci Kitap-kitapçı Diș-dișçi Gözlük-gözlükçü Kişi Öğretmen Hemșire Doktor Berber Mühendis Mimar

Meslek Öğretmenlik Hemșirelik Doktorluk Berberlik Mühendis Mimarlık

Kimler ne yapıyor? Postacı mektup dağıtıyor. Șarkıcı șarkı söylüyor. Ressam resim yapıyor. Tamirci tamir ediyor. Eczacı ilaç satıyor. Öğretmen ders anlatıyor. İșçi çalıșıyor. Avukat savunuyor. Polis suçluları yakalıyor. Doktor hastaları tedavi ediyor. Berber saç kesiyor. Terzi elbise dikiyor. İtfaiyeci yangın södürüyor. DEĞERLENDİRME -

EVALUARE

1. Asociaţi cuvintele de mai jos. 1. öğretmen a- tarla 2. ekmekçi b- eczane 3. eczacı c- fırın 4. çiftçi d- okul 5. așçı e- yemekhane 2. Asociaţi cuvintele de mai jos. 1. tebeșir a- pastacı 2. kek b- öğretmen 3. mektup c- sekreter 4. bilgisayar d- postacı 5. iplik e- terzi 6. jilet f- berber Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

01-15 IU L IE ZAMAN


LECŢIA 28 ADRES TARİFLERİ SÖZLÜKÇE - VOCABULAR ana yol-Drum principal ileri - înapoi sağda-în dreapta arasında- Între trafik ıșıkları-Semafor cadde - stradă arkasında- În spatele içinde- înăuntru sol -stânga așağı- Jos (în josul) daha ileri -mai înainte (după) yakında- în apropierea dıșarıda- În afara karșısında-vis-a-vis yanında-lângă doğru git-Drept (direct) mahalle-cartier en kısa yol- Cel mai scurt (tăiere) önünde-în fața Kasap-măcelărie Kütüphane-librărie Hastane- Spital Benzin istasyonu-Benzinărie Pastane-Cofetărie Berber-frizer Durak- Stație Eczane-farmacie Aramak-a căuta Binmek-a urca Bulmak-a găsi Görmek-a vedea Göstermek-a arăta İnmek-a coborî Sormak-a întreba Tarif etmek-a explica (a descrie) Yürüyerek gitmek-a merge pe jos Karșıya geçmek-a traversa Dönmek-a se întoarce

KONUŞMA - CONVERSAŢİE Citiţi modelele cu întrebările de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns: 1.A: Affedersiniz, Özel Cumhuriyet Lisesi nerede, biliyor musunuz? -Iertați-mă, știți unde este Liceul Republicii? B: Cumhuriyet Lisesi Çamlıca’da. A: Oraya yürüyerek gidebilir miyim? B: Hayır.Oraya yürüyerek gidemezsin. A: Oraya nasıl gidebilirim? B: Șu duraktan 30 numaralı otobüse bin. Küçük Çamlıca durağında in. Karșıya geç ve sağa doğru yaklașık 200 metre yürü.Sağda okulu göreceksin.

A: Yardımınız için çok teșekkür ederim. B: Bir șey değil. 2. A: Afferdesiniz yakında bir postane var mı acaba? B:İleride bankanın solunda bir postane var. A: Sağolun! 3.A:Affedersiniz Gençlik Parkı nerede?Tarif edebilir misiniz? B: Șuradan sola doğru biraz yürüyün.İkinci trafik ıșıklarından sağa dönün.Park solda köșede. 4. A:Yakında süpermarket var mı? B: Süpermarket caddenin sonunda eczanenin yanında.

DİL BİLGİSİ İsim (Substantiv) + -de, (-da, -te, -ta) + -ki Örnek : Exemplu A: Șu köședeki ev sizin mi? Casa de la colţul acela este a voastră? B: Evet. Șu köședekiev bizim. Da, casa de la colţul acela este a noastră. Sağdaki ev Soldaki adam Karșıdaki park Köședeki durak -------------------(y)e/a doğru Parka doğru

spre(catre) --------------------------------

Hastaneye doğru --------------------(y)e/a kadar Bankaya kadar

pana la -------------------------------------

Okula kadar Eve kadar

5.A: Sinemaya nasıl gidebilirim? B: Bu caddeden yukarı doğru gidin. Sağda alıș veriș merkezinin içinde bir sinema var. 6. A: Affedersiniz buralarda bir pastane var mı? B:Evet. Ana caddeden doğru gidin. Dörtyoldan sağa dönün ve 100 metre sonra sağda bir süpermarket var. Süpermarketin arkasında bir pastane var. 7. A: Affedersiniz tiyatrodan postaneye nasıl gidebilirim, tarif eder misiniz? B: Halk Caddesi’nden yukarı gidin. Millet Caddesi’nde sola dönün. Postane 100 metre ileride sağda. 8. A: Affedersiniz Ferah Mahallesi’ne hangi otobüs gidiyor? B: 421 numaralı otobüs gidiyor.

K u z e y ------------------------------N ORD Kuzey batı-----------------NORD-VEST Batı----------------------------------VEST Güney batı-------------------SUD-VEST Güney--------------------------------SUD Güney doğu-------------------SUD-EST Doğu---------------------------------SUD Kuzey doğu----------------NORD-EST


12INVATAM TURCA

15-3 1 IU L IE 2014 ZAMAN


LECŢIA 29 ELMANIN KİLOSU KAÇ LİRA? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR Sebze - legume Bezelye - mazăre Ispanak - spanac Patates - cartof Soğan - ceapă Taze soğan - ceapă verde Marul - salata Enginar - anginare Kabak - dovleac Patlıcan - vânătă Fasulye - fasole Kereviz - țelină Maydanoz - pătrunjel Sarımsak - usturoi Turp - ridiche Pırasa - praz Biber - ardei Lahana - varză Salatalık - castravete Domates - roșie Havuç - morcov Meyve - fructe Elma - măr Kiraz - căpșună Portakal - portocală Muz - Banană Üzüm - strugure İncir - smochină Limon - lămâie Ayva - gutuie Erik - prună Karpuz - pepene Ceviz - nucă Kavun - pepene galben Șeftali - piersică Kayısı - caisă Dut - dudă Greyfurt - grapefruit Kiraz - cireașă Vișne - vișină Taze - proaspăt Manav - aprozar

Yıkamak-a spăla/ Elmayı yıkadım ve yedim. Harcamak- a cheltui /Dün pazarda çok para harcadım. Kesmek-a tăia/ Annem mutfakta karpuz kesiyor. Satmak- a vinde/Manav sebze ve meyve satıyor. Tatmak, tadına bakmak- a gusta/ Yemeği tattın mı? Yemeğin tadına baktın mı?

A:En çok hangi meyveyi seversin? B:En çok elmayı severim.

3.karpuz c. kıș 4. Portokal d. ilkbahar 2.Asociaţi cuvintele de mai jos. A:Pazarda fasulyenin kilosu kaç lira? 1.bembeyaz a. deniz B:Fasulyenin kilosu 2 lira. 2.masmavi b. elma 3.kıpkırmızı c. zeytin ADJECTIVE DE ÎNTĂRIRE 4.simsiyah d. kar Formare: adjectiv + -m, -p, -r, -s 3.Scrieți întrebări potrivite pentru Exemplu: beyaz-alb bembeyaz- alb răspunsurile de mai jos. intens 1. .....................................................? Sarı-Galben sapsarı-galben intens Evet, ayva çok pahalı. Temiz-Curat tertemiz - curat lună 2. ......................................................? MANAVDA Mavi-Albastru masmavi- albastru Çileğin kilosu bir lira? Manav: Buyurun, beyefendi! Hoș gel- intens 3.......................................................? diniz! Portakal ve vișne almak istiyorum. Kemal Bey: Hoș bulduk.Sebzeleriniz DEĞERLENDİRME-EVALUARE 4. .......................................................? ve meyveleriniz taze mi? 1.Asociaţi cuvintele de mai jos. İki kilo ıspanak almak istiyorum. 1.ayva a. sonbahar 5. ........................................................? Manav: Evet, çok taze.Bu sabah geldi. 2.çilek b. yaz Hayır, sebzeler taze değil. Kemal Bey:Hepsi çok güzel görünüyor. Manav:Ne almak istiyorsunuz? Kemal Bey:Fiyatları öğrenebilir miyim? Manav: Elbette. Șeftali ve üzüm 1.5 lira.Elma2 lira. Muz 2,5 lira.Fasulye 1 lira.Patlıcan 1,5 lira. Patates de 50 kuruș. Kemal Bey:Anlașıldı.İki kilo üzüm, iki kilo șeftali, dört kilo patates, bir kilo fasulye tartın lütfen! Manav:Muz da ister misiniz? Kemal Bey:Hayır muz kalsın.Muz pahalı. Manav:Bașka bir arzunuz var mı? Kemal Bey:Dört tane limon ve iki demet de marul .

Manav:Tamam efendim.Hemen veriyorum. Kemal Bey:Borcum ne kadar?( Ne kaVERBE Isırmak- a mușca/Elmayı ısırdım ve dar tuttu?) yedim. Kızartmak-a prăji/Annem patates Manav: Hepsi 12 lira. Kemal Bey: Buyurun (parayı veriyor) kızarttı. Soymak,Temizlemek -a curăță/ Manav: Teșekkür ederim, efendim! Yine bekleriz! Soğanları soydum ve kestim. Yetiștirmek- acultiva/ Bahçemizde KONUŞMA – CONVERSAŢİE sebze ve meyve yetiștiriyoruz. Bölmek-a împărți/Ekmeği ikiye A:Nereden geliyorsun? B:Pazardan geliyorum. böldüm. Ödemek-a plăti/Sebzeler için 15 lira A:Pazarda fiyatlar nasıl? ödedim. Tartmak-a cântări/ Manav iki kilo B:Biraz pahalı. portakal tarttı. Pagină realizată de Halt Language Center

12INVATAM TURCA

15-3 1 A U G U S T 2014 ZAMAN


LECŢIA 30 SÜPERMARKETTEN NE ALDIN? SÖZLÜK - VOCABULAR Bisküvi: biscuiţi Ekmek: pâine Süt: lapte Et: carne Yumurta: ouă Reçel: gem Zeytin: măsline Bal: miere Kahve: cafea Peynir: brânză Meyve suyu: suc de fructe Tereyağı: unt Acı: iute Lezzetli: gustos Ekşi: acru Tatlı: dulce Harika: minunat Düzine: duzină Litre: litru Koli: carton

FİİLLER - VERBE

Alıș veriș yapmak: a face cumpărături Dün pazardan alıș veriș yaptık. Pişirmek: a găti - Akșam için yemek pișireceğim. Ismarlamak: a comanda/a face cinste Arkadașım bana çay ısmarladı.

markete gidecek. Süpermarketten sebze, meyve ve kahvaltılık malzemeler alacak. Ayșe Hanım, sebzelerden domates, salatalık, lahana, dolmalık biber ve patlıcan alacak. Meyvelerden elma,muz, șeftali ve karpuz alacak.Kahvaltılıklardan bir kilo beyaz peynir, bir kilo siyah zeytin,kaymak ve bir koli yumurta alacak. O, et reyonuna da uğrayacak ve akșam yemeği yapmak için bir kilo tavuk eti alacak. Ayșe Hanım çocuklarına çikolata, bisküvi ve sakız alacak.O alıș veriși kredi kartıyla yapmayı düșünüyor.

Aşağıdaki soruları cevaplayınız. 1.Ayșe Hanım öğleden sonra nereye gidecek? 2.Ayșe Hanım sebzelerden neler alacak? 3.Ayșe Hanım kahvaltılık ne alacak? 4.Ayșe Hanım çocuklarına bir șey alacak mı? 5.Ayșe Hanım kaç kilo et alacak?

KONUŞMA – CONVERSAŢİE 1. Repetaţi dialogul de mai jos. A: Süpermarketten bir șeye ihtiyacın var mı? B: Evet, peynir, reçel ve yumurta.

Satın almak: a cumpăra –Dün bir telefon satın aldım. Karıştırmak: a amesteca– Çorbayı biraz karıștır.

A: Bașka bir șeye ihiyacın var mı? B: Hayır, bașka bir șeye ihtiyacım yok.

Sipariş vermek: a da/a face o comandă – Garsona sipariș verdim.

2 kilogram patates - 1 kilogram portakal - 1 paket makarna 3 kilogram șeker - 2 koli yumurta 1 demet taze soğan

Ödemek: a plăti/a achita - Hesabı peșin ödedim. Soymak: a coji/a curăța– Yemek için patatesleri soydum. Parçalamak: a rupe în bucăți/a sfâșia Etleri parçaladım ve sonra da pișirdim. Tartmak: a cântări – Satıcı iki kilo domates tarttı.

ÖRNEKLEME - EXEMPLİFİCARE

Citiţi modelele de întrebări de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. 1. A: Ekmek taze mi bayat mı? B: Çok taze. 2. A: Kahvaltı için neler aldınız. B: Yumurta, peynir, tereyağı ve reçel aldım. 3. A: Süpermarkette fiyatlar nasıl? B: Fiyatlar çok uygun. 4. A: Pazarda sebze ve meyve fiyatları nasıl? B: Fiyatlar biraz pahalı. 5. A: Kredi kartıyla mı peșin mi ödeyeceksiniz? B: Peșin ödeyeceğim. 6. A: Kaç kilo peynir almak istiyorsunuz? B: Üç kilo lütfen.

OKUMA - ANLAMA / CİTİRE - ÎNŢELEGERE AYŞE HANIMIN ALIŞ VERİŞ PLANI

Ayșe Hanım, öğleden sonra saat üçte ișten çıkacak.O, alıș veriș yapmak için süper-

2. Folosindu-vă de datele de mai jos, formulati noi dialoguri asemenea modelului dat.

.......(y)e ihtiyacım var : am nevoie de ........ Yardıma ihtiyacım var. Biraz zamana ihtiyacım var. (y)e ihtiyacım yok: nu am nevoie de ...........

YAZMA - SCRİERE

1.Scrieți cinci dintre alimentele pe care le consumați acasă, la micul dejun, la masa de prânz și la cină sau între mese. KAHVALTI-MİCUL DEJUN ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ÖĞLE YEMEĞİ-MASA DE PRÂNZ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------AKȘAM YEMEĞİ- CİNA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2.Traduceți propozițiile de mai jos, în propria dumneavoastră limbă. 1. 2. 3. 4. 5.

Bir koli yumurta lütfen! Bir kilo șeker verir misin? Bir kilo domates 2 lira. Affedersiniz taze ekmek var mı. Pazardan neler satın aldın?


12INVATAM TURCA

01-15 S EP TEMBRIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 31 YEMEKLERDEN NE ALIRSINIZ? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR Taze fasulye: Fasole proaspătă (verde) Dolma: umplutură (ardei, vinete, sarmale) Balık: pește Ayran: iaurt, apă, sare Mercimek çorbası: ciorbă de linte İșkembe çorbası: ciorbă de burtă Salata: salată Pilav: pilaf Kuzu eti: carne de miel Koyun eti: carne de oaie Sığır eti: carne de vită Tavuk eti: carne de pui Baharat: Condiment Mükemmel: extraordinar/nemaipomenit Taze: proaspăt Bayat: Vechi (nu e proaspăt) Yemek: mâncare İçecek: Băutură Kușbașı et: Bucățele de carne Kıyma: carne tocată FİİLLER-VERBE -den hoșlanmak: a plăcea / Çay içmekten çok hoșlanırım. Dilimlemek : a felia / Karpuzu dilimledim ve masaya getirdim. Pișirmek: a găti / Yemek pișirmeyi çok severim. Bölmek: a împărţi / Elmayı dörde böldüm. Ismarlamak, sipariș vermek :a da comandă / Garsonu çağıralım ve siparișleri verelim. Ismarlamak: a comanda (pentru cineva, a face cinste cuiva) / Haydi çay içelim.Ben ısmarlıyorum. Ezmek: a pisa, a zdrobi / Annem mutfakta sarımsak eziyor. Soymak: a curăța coaja / Yemek için patatesleri soydum. Doğramak: a toca / Yemeğe biraz soğan doğradım. ÖRNEKLEME-EXEMPLİFİCARE Citiţi modelele de întrebări de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. 1.A: Öğle yemeğini nerede yiyeceksiniz? B: Öğle yemeğini lokantada yiyeceğim. 2.A: Bugün menüde ne var? B: Taze fasulye, pilav ve cacık. 3.A: Balıklardan hangisini seversiniz? B: Hamsiyi severim.(Hamsiden hoșlanırım) 4.A: Șehrinizin en meșhur yemeği hangisidir? B: Șehrimizin en meșhur yemeği mantıdır. 5.A: Bahratlı yemeklerden hoșlanır mısın? B: Hayır, hiç hoșlanmam. 6.A: Yemek yapmaktan hoșlanır mısın? B: Evet, yemek yapmaktan hoșlanırım. OKUMA- ANLAMA /CİTİRE- ÎNŢELEGERE LOKANTADA Ali Bey: Merhaba Mustafa Bey.Bugün akșam yemeğine lokantaya gidelim mi? Ben ısmarlıyorum. Mustafa Bey: Güzel olur.Hangi lokantaya gideceğiz? Ali Bey: Üsküdar’daki balık lokantasına gidelim mi? Mustafa Bey: Evet, gidelim.Uzun zamandan beri balık yemedim.

Ali Bey: Yarım saat sonra çıkalım o zaman. Çok uzak değil zaten. Mustafa Bey: Tamam.Benim arabayla gidelim Yarım saat sonra.... Ali Bey: Garson!Bize menüyü getirir misiniz? Garson: Hay hay! Buyurun menü. Ali Bey: Listede çorbalardan tarhana, mercimek ve ezogelin var. Mustafa Bey: Ben tarhana çorbası istiyorum. Ali Bey: Ben de mercimek çorbası alayım. Garson: Çorbadan sonra ne alırsınız? Ali Bey: Balıklardan ne var? Garson: Palamut, istavrit ve hamsi var. Mustafa Bey: Bana bir porsiyon palamut, lütfen! Ali Bey: Bana da bir porsiyon hamsi. Ortaya da salata alalım. Garson: İçeceklerden ne alırsınız? Ali Bey:Birer ayran alalım. Garson: Yemeklerden sonra tatlı alır mısınız? Ali Bey: Tatlılardan neler var? Garson: Künefe, sütlaç ve kazandibi var. Ali Bey: Ben künefe alayım. Mustafa Bey: Ben de kazandibi alayım. 5 dakika sonra..... Garson: Afiyet olsun efendim! .... Răspundeți întrebărilor de mai jos, în funcție de dialogul citit. 1.Ali Bey ve Mustafa Bey akșam yemeği için neredeye gittiler? 2.Yemeğe kimin arabasıyla gittiler? 3.Lokantada hangi çorbalar var? 4.Yemekleri kim ısmarlıyor? 5.Mustafa Bey hangi tatlıdan istedi?

1.Annem patatesleri ................

NOŢİUNİ DE CONSOLİDARE Fiil kökü + -r(-ır, -ir, -ur, -ür) kökü + -maz (-mez)

Fiil

Exemplu: 1.Yemek yedi. (A mâncat.) 2.Hemen dıșarı çıktı. (A ieșit imediat afară.) Yemek yer yemez, dıșarı çıktı. (De cum și-a mâncat mâncarea, a și ieșit afară.) Ders biter bitmez eve gideceğim. ( Îndată ce voi termina lecţia, voi pleca acasă.) EVALUARE 1.Asociați cuvintele de mai jos. 1.yemek a. kavun 2.içecek b. sütlaç 3.meyve c. taze fasulye 4.kebap d. ayran 5.tatlı e. Adana kebabı 2.Completați propozițiile de mai jos, cu verbele date. dilimlemek / ezmek / doğramak / soymak / bölmek

2.Kardeșim ekmeği ..................... 3. Kız kardeșim elmayı .................... 4.Ablam sarımsağı ................... 5.Babam karpuzu ikiye ....................... 3.Dați propriul dumneavoastră răspuns pentru întrebările de mai jos. 1.Dün öğle yemeğinde ne yedin? 2.Tatlılardan en çok hangisini seversin? 3.İçeceklerden hangisi hoșuna gider? 4.Baharatlı yemekleri sever misin? 5.Yemeklerden sonra çay içer misin? 6.Genellikle kahvaltıda ne yersin? 7.Anneniz börek yapar mı?(ıspanaklı/etli) 8.Hiç karnıyarık yediniz mi? 9.Yemekler nasıldı? 10.Șehrinizin en meșhur yemeği nedir?

KONUŞMA – CONVERSAŢİE Repetaţi dialogul de mai jos. Garson: İyi günler! Müșteri: İyi günler! Hangi yemekleriniz var? Garson: Çorbalardan mercimek, ișkembe , ezogelin; yemeklerden yeșil fasulye, fırında tavuk, ve tatlı olarak da baklava, tulumba ve sütlaç var. Müșteri: Mercimek çorbası, fasulye ve baklava, lütfen! Garson: İçecek ne alırsınız? Müșteri: Meyve suyu alayım. Garson: Hemen getiriyorum efendim. YAZMA-SCRİERE 1.Scrieți un meniu pentru o zi, de la dumneavoastră de acasă. Sabah Öğle Akșam ............ ............ ............ 2.Scrieți câte o propoziție cu fiecare dintre cuvintele de mai jos. 1.pișirmek 2.soymak (a curăța coaja) 3.tadına bakmak 4.ısmarlamak 5.hoșlanmak


12INVATAM TURCA

15-3 0 S EP TEMBRIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 32 BUGÜN HAVA NASIL? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR yağmur: ploaie șimșek: fulger fırtına: furtună bulut: nor sıcak: cald buz: gheață sis: ceată güneș: soare kar: zăpadă serin: răcoare rüzgar: vânt bulutlu: noros hava raporu: raportul meteo serin: răcoros buzlu: Îngheţat ılık: călduţ dolu: grindină karlı: zăpezit soğuk: rece (frig) hava durumu: starea vremii sağanak yağmur: ploaie torenţială yağmurlu: ploios iklim: climă yayla : podiș, platou. tahminen: aproximativ, cam, aproape. FİİLLER - VERBE artmak: A crește geçmek: a trece / Zaman çok çabuk geçti. kaymak: a schia (a aluneca) / Yerler buzlu ve yolda kayıyorum. bunalmak: a fi sufocant/ Bu yaz sıcaktan bunaldık. güneșlenmek: a sta la soare / Bazıları yazın parklarda güneșleniyor. ısınmak: a se încălzi / Artık havalar ısınıyor. buz tutmak: a se pune gheaţa / Parktaki göl buz tutmuș. donmak: a îngheţa / Bu kıș iki defa sular dondu. kayak yapmak:a face schi / Kıșın Brașov’da kayak yapmak istiyorum. tavsiye etmek: a sfătui / Kıșın hangi sporu tavsiye edersin? üșümek:a-i fi frig / Bugün hava çok soğuk ve üșüyorum. ÖRNEKLEME - EXEMPLİFİCARE Citiţi modelele de întrebări de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. A: Bükreș’te bugün hava nasıl? B: Bükreș’te hava biraz soğuk. A:Yağmur yağıyor mu? B: Hayır yağmıyor. A: Sıcaklık kaç derece? B: Sıcaklık eksi beș derece. A: Șehrinizin iklimi nasıl? B: Yazları sıcak ve kurak, kıșları soğuk ve karlı.

Ahmet : Ben de iyiyim neredesin? Hülya : Erzurum'da tatildeyim. Ahmet : Erzurum'da hava nasıl? Hülya : Hava çok soğuk ve karlı. Ahmet : Kayak yapıyor musun? Hülya : Elbette kayak yapıyorum. Sen neredesin? Ahmet : Ben de Antalya'da tatildeyim. Hülya : Orada hava nasıl? Ahmet : Burada hava çok güzel. Denize giriyorum. Hülya : Sıcaklık kaç derece? Ahmet : Sıcaklık 32 derece. Orada kaç derece? Hülya : Burada sıfır derece. Arkadașlarımla kartopu oynuyoruz ve çok üșüyoruz. Ahmet : Biz de burada zaman zaman sıcaktan ve nemden bunalıyoruz. Arkadașlarla yaylaya çıkıyoruz. Çünkü yaylalar çok serin. Hülya : Sana kıș sporlarını tavsiye ederim.

Adem:Yarın hava nasıl olacak?

Exemplu:

Ayșe: Yarın hava yağmurlu olacak.

1. a. Hastayım. Sunt bolnav

Adem: Peki, sıcaklık tahminen kaç derece olacak? Ayșe: Sıcaklık 15 derece civarında olacak.

b. Okula gidemiyorum. Nu pot să merg la școală Hasta olduğum için okula gidemiyorum.

NOŢİUNİ DE CONSOLİDARE

Nu pot să merg la școală deoarece (pentru că) sunt bolnav

+10 C : On derece -10 C : Eksi on derece , sıfırın altında on derece 0

: 0 derece

2 .a. Hava çok sıcak. Temperatura este foarte ridicată. (Este foarte cald) b. Uyuyamıyorum. Nu pot să dorm.

Fiil + dık (-dik, -duk, -dük)+ iyelik eki+ için Verb + dık (-dik, -duk, -dük) + sufixul de posesie + deoarece (pentru că)

Hava çok olduğu için uyuyamıyorum Nu pot să dorm deoarece (pentru că) este foarte cald.

Ahmet : İnșallah önümüzdeki yıl biz de kayak merkezine tatile gideriz. Hülya : Sana iyi tatiller Ahmet. İstanbul'da görüșmek üzere. Ahmet : Görüșmek üzere. Sana da iyi tatiller. 1. ÎN FUNCŢIE DE DIALOGUL CITIT, PUNEŢI ÎN FAŢA PROPOZIŢIILOR ADEVĂRATE DE MAI JOS 'D' ŞI 'Y' ÎN FAŢA CELOR FALSE. 1. ( ) Erzurumda hava çok serin. 2. ( ) Hülyalar, tatile komșularıyla birlikte gitti. 3. ( ) Ahmet, tatilini Antalya’da geçiriyor. 4. ( ) Antalya’da sıcaklık sıfır derecedir. 5. ( ) Ahmet ve Hülya İstanbul’da yașamaktadır.. 2. RĂSPUNDEŢI ÎNTREBĂRILOR DE MAI JOS, ÎN FUNCŢIE DE DIALOGUL CITIT. 1.Antalya’da sıcaklık kaç derecedir? 2.Hülya, Ahmet’e ne tavsiye ediyor? 3.Ahmet, Antalya’da ne yapıyor? 4.Erzurum’da hava sıcak mı? 5.Ahmet niçin yaylaya gidiyor?

OKUMA ANLAMA /CİTİRE ÎNŢELEGERE

KONUŞMA – CONVERSAŢİE

1. Citiți dialogul de mai jos.

Repetaţi dialogul de mai jos.

TATİLDE Ahmet : Alo Hülya, ben Ahmet nasılsın? Hülya :Teșekkür ederim iyiyim. Sen nasılsın?

Adem:Akșam hava durumunu izledin mi? Ayșe:Evet, hava durumunu izledim.


12INVATAM TURCA

01-15 OCTOMBRIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 33 KAÇ BEDEN GÖMLEK GİYİYORSUNUZ? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR cep: buzunar düz: drept kemer: curea naylon: nailon vitrin: vitrină bol: larg keten: in paça: crac yazlık: de vară çizgili: în dungi indirim: reducere kısa kollu: cu mânecă scurtă pamuklu: din bumbac yünlü: din lână deri: piele ipekli: din mătăse kıșlık: de iarnă sağlıklı: sănătos zarif: elegant desenli: cu model kadife: catifea kot: blugi șık: șic düğme: nasture kareli: în carouri uzun kollu: cu mânecă lungă

pazarlık yapmak: a negocia - Alıș veriște her zaman pazarlık yaparım. yakıșmak: a-i sta bine - Bu ceket sana çok yakıșmıș. çıkarmak: a scoate - Hava çok sıcak. Bu yüzden ceketimi çıkardım giymek: a îmbrăca -Bugün keten pantolon giydim. iade etmek: a restitui - Bunu beğenmedim.Yarın iade edeceğim. takmak: a purta - Hergün kravat takıyorum. ÖRNEKLEME-EXEMPLİFİCARE Citiţi modelele de întrebări de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. 1.A: Üzerinizde hangi kıyafetler var? B: Takım elbise, gömlek ve kravat. 2. A: Mağazadan ne almak istiyorsunuz? B: Bir gömlek almak istiyorum..

FİİLLER-VERBE

3.A: Kaç beden pantolon giyiyorsunuz? B: 46 beden .

değiștirmek: a schimba -Dün aldığım gömleği gidip değiștireceğim.

4.A: Kaç numara ayakkabı giyiyorsunuz? B: 41 numara giyiyorum.

hediye etmek: a face cadou -Doğum günümde arkadașım bana bir saat hediye etti.

5. A: Hafta sonu nasıl kıyafetler tercih edersiniz? B: Spor kıyafetler tercih ederim..

ütülemek: a călca - Elbiselerimi annem ütüler. denemek: a proba -Bir kıyafet almadan önce denerim.

6. A: Hangi renkten hoșlanıyorsunuz? B: Mavi renkten hoșlanıyorum. OKUMA- ANLAMA /CİTİRE- ÎNŢELEGERE 1. Citiți dialogul de mai jos. GİYİM MAĞAZASINDA

Alıcı : İyi günler Satıcı : İyi günler, buyurun efendim. Alıcı : Yeni sezon ürünleriniz geldi mi? Satıcı : Evet efendim, yeni ürünlerimiz çok șık ve kaliteli. Alıcı : Bir pantolon ve gömlek almak istiyorum. Satıcı : Kaç beden giyiyorsunuz? Alıcı : 46 beden giyiyorum. Satıcı : Hangi renklerden hoșlanıyorsunuz? Alıcı : Her renkten hoșlanırım; ama özellikle yazlık kıyafetlerimi açık renklerden seçerim. Satıcı : Burası 42 bedenden 50 bedene kadar olan bölüm. Burada her renk kumaș pantolon bulabilirsiniz. Alıcı : Kot ve keten pantolonlarınızı da görebilir miyim? Satıcı : Elbette efendim. Kot ve keten pantolonlarımız da burada. Alıcı : Șu keten pantolonun fiyatı ne kadar? Satıcı : Bu pantolonun fiyatı 25 lira. Alıcı : Biraz pahalı değil mi? Satıcı : Değil efendim. Ürünlerimiz çok kalitelidir. Alıcı : Peki kot pantolonların fiyatı ne kadar? Satıcı : Kot pantolonlarımızın fiyatı markasına göre değișiyor. 15 liradan 35 liraya kadar kot pantolonlarımız var. Alıcı : Kumaș pantolonların fiyatı ne kadar? Satıcı : 35 lira. Fakat özellikle kumaș pantolonlarımız çok beğeniliyor. Memnun kalacağınızdan eminim. Alıcı : Șu beyaz ve krem renkli keten pantolonları deneyebilir miyim? Satıcı : Buyurun efendim kabin burada. Alıcı : Teșekkür ederim. ... 5 dakika sonra Satıcı : Nasıl oldu efendim? Alıcı : Güzel ama biraz bol oldu. Bir beden

küçüğünü alabilir miyim? Satıcı : Buyurun efendim. Aynı rengin bir küçük bedeni. Alıcı : Evet bu tam oldu. Satıcı : Gerçekten üzerinizde çok șık durdu. Buna uygun açık renk bir tișört çok güzel olur. Alıcı : Gömlek mi güzel olur, tișört mü? Satıcı : Siz bilirsiniz; ama bence tișört daha iyi gider. Alıcı : O zaman tișört alayım. Satıcı : Hay hay!.. Hemen paketliyorum. Alıcı : Borcum ne kadar? Satıcı : 40 lira verseniz yeter. Alıcı : Buyurun. Satıcı : Güle güle kullanın. Alıcı : Teșekkür ederim. Hayırlı ișler. Satıcı : Güle güle efendim. İyi günlerde kullanın. 1.În funcție de dialogul citit, puneţi în faţa propoziţiilor adevărate de mai jos 'D' și 'Y' în faţa celor false. 1. ( ) Mağazada kumaș, keten ve kot pantolon bulunmaktadır. 2. ( ) Mağazada deneme yapmak için kabin bulunmamaktadır. 3. ( ) Kumaș pantolonlar kaliteli değildir. 4. ( ) Mağazaya yeni sezon ürünler gelmiștir. 5. ( ) Müșteri açık renk bir tișört almıștır. 2. Răspundeți întrebărilor de mai jos, în funcție de dialogul citit. 1.Müșteri kaç beden pantolon giyiyor? 2.Müșteri hangi renklerden hoșlanıyor? 3.Müșteri mağazadan ne almak istiyor? 4.Keten pantolun fiyatı ne kadar? 5.Müșteri mağazadan neler aldı?


12INVATAM TURCA

01-15 OCTOMBRIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 34 KENDİNİZİ NASIL HİSSEDİYORSUNUZ? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR parmak:deget göz:ochi kirpik:gene burun:nas ağız:gură saç:păr baș:cap diș:dinte dudak:buză kulak:urechi kol:braţ ayak:picior (labă) acil servis:serviciul de urgenţă ilâç: medicament nezle: răceala ambulâns:ambulanţă kabakulak: oreon ölümcül:fatal ameliyathane:sală de operaţii kalp krizi: infarct reçete:reţetă ateșli:temperatură kanama: hemoragie romatizma:reumatism bitkin:extenuat kanser:cancer sağır: surd çolak:infirm (de o mana; ciung) kırgın: indispus tansiyon:tensiune çürük:cariat; putrezit kırık: rupt topla:șchiop göz ağrısı: durere de ochi kızamık:roșeaţă ülser:ulcer grip:gripă kolera:holeră verem:tuberculoză hâlsiz:slăbit (fără vlagă) kör:chior yorgun:obosit hasta bakıcı:îngrijitor bolnavi muayene odası: camera/cabinet de consultaţie hemșire:asistentă șikâyet:plângeri (acuze) teșhis koymak: a pune diagnostic tok : sătul FİİLLER-VERBE burkulmak: a scrânti Maç yaparken sağ ayağım burkuldu. iyileşmek: a se vindeca, a se face bine Arkadașım hâlâ hasta.İyileșmedi. ölçmek: a măsura Doktor tansiyonumu ölçtü. çürümek: a se caria a putrezi Çocuğun dișleri çürümüș. kırılmak: a se rupe Basketbol oynarken kolu kırıldı. rahatsızlanmak: a se îmbolnăvi Arkadașım derste rahatsızlandı ve hemen doktora götürdük. dinlenmek: a se odihni Bugün çok yoruldum.Biraz dinlenmeliyim. koklamak: a mirosi Burnumuzla kokluyoruz. sızlamak: a durea (a ustura) Ayaklarım sızlıyor. duymak: a auzi Bir ses duydun mu? kötüleşmek: a i se face rău Hasta kötüleșiyor. tat almak: a gusta (a simţi gustul) Dilimizle tat alıyoruz. düşmek: a cădea Ateșim düștü.

muayene etmek: a consulta, a controla Doktor hastaları muayene ediyor. tedavi etmek: a trata, a vindeca Hangi hastanede tedavi oluyorsun? hapşırmak: a strănuta Hapșırdığımız zaman “çok yașa” derler. titremek: a tremura Soğuktan titriyoruz. incinmek: a luxa Kolum incindi biraz. öksürmek: a tuși O çok öksürüyor, hasta mı acaba? üşütmek: a răci (a fi tras de curent) Dün ceket giymedim.Üșüttüm galiba. ÖRNEKLEME-EXEMPLİFİCARE Citiţi modelele de întrebări de mai jos şi scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. 1. A: Sık sık bașınız ağrır mı? B: Hayır , ağrımaz. 2. A: Bugün kendinizi nasıl hissediyorsunuz? B: Kendimi kötü hissediyorum. 3. A: Muayene ücreti ne kadar? B: Muayene ücreti 40 lira. 4. A: Sizce en tehlikeli hastalık hangisidir? B: Bence en tehlikeli hastalık kanserdir. 5. A: Hasta ziyaret saatleri ne zaman? B: Her gün 12.00 ile 13.00 arası. 6. A: Hastaneden ne zaman taburcu olacaksın? B: İki gün sonra taburcu olacağım. 7. A: Neyiniz var? B: Dișim ağrıyor..

Neyin var? Kendinizi nasıl hissediyorsunuz? Hastalığın ne?

OKUMA- ANLAMA /CİTİRE- ÎNŢELEGERE 1. Citiţi dialogul de mai jos. MUAYENE ODASINDA Hasta: İyi günler doktor bey. Girebilir miyim? Doktor: Tabi buyurun, hoș geldiniz? Hasta: Hoș bulduk doktor bey. Doktor: Neyiniz var, șikâyetiniz nedir? Hasta: Birden çok șikâyetim var. Midem ağrıyor; hafif bașım dönüyor. Doktor: Ne zamandan beri hastasınız? Hasta: Midem eskiden beri ağrır. Ama bugün daha șiddetli ağrıdı. Bașım da sabahtan beri dönüyor. Doktor: Önce tansiyonunuzu bir ölçelim. Hasta: Tansiyonum düșük mü doktor bey? Doktor: Evet, düșük. Daha önce tansiyon ilâcı kullandınız mı? Hasta: Hayır, kullanmadım. Daha önce böyle bir sorunum yoktu. Doktor: Ben size bir tansiyon ilâcı yazacağım. Bașınız döndüğünde tok karna günde bir tane için. Peki daha önce midenize bir teșhis kondu mu? Hasta: Evet, daha önce mideme ülser teșhisi kondu. Doktor: Doktorun verdiği ilâcı kullanıyor musunuz? Hasta: Birkaç ay kullandım. Daha sonra hastalık geçti diye kullanmadım. Doktor : Peki perhiz verdi mi? Hasta: Evet, perhiz verdi; ama bunu uygulamadım. Doktor: Ama iyiliğiniz için mutlaka bu perhizi uygulamanız gerekir. Șimdi aynı șeyleri ben de isteyeceğim. Yağlı ve baharatlı yemekler yememelisiniz. Tuzdan

Ateşim var-Am febră Üşütmüşüm Am răcit (m-a tras curentul) Ağrılarım var-Am dureri Kırgınlık var-Sunt indispus Mă dor genunchii Halsizim-Sunt slăbit Bitkinim-Sunt extenuat Belim ağrıyor-Mă doare mijlocul Midem ağrıyor-Mă doare stomacul Kötüyüm- Mă simt rău Tansiyonum düştü-Mi-a scăzut tensiunea Başım dönüyor- Am ameţeli Nezleyim-Sunt răcit Gribim-Sunt gripat Bacağım kırıldı- Mi-am rupt piciorul Ayağım burkuldu-Mi-am scrântit piciorul Parmağım incindi-Mi-am luxat degetul

kaçınmalısınız. Her gün mutlaka C vitamini almalısınız. Yazdığım ilaçları mutlaka kullanmalısınız. Yoksa kısa bir zaman sonra tekrar hasta olursunuz. Hasta: Teșekkür ederim. Tavsiyelerinize uyacağım. Doktor: Geçmiș olsun! Allah acil șifalar versin! 1.În funcţie de dialogul citit, puneţi în faţa propoziţiilor adevărate de mai jos 'D', şi 'Y' în faţa celor false. 1. ( ) Hastanın bașı dönüyor. 2. ( ) Hastanın midesi ağrıyor . 3. ( ) Doktor hastaya perhiz veriyor. 4. ( ) Hastanın tansiyonu düșük çıktı. 5. ( ) Pacientul are nu una, ci mai multe plângeri (acuze). 2.Răspundeţi la întrebările de mai jos, în funcţie de dialogul pe care l-aţi citit. 1. Hastanın șikayetleri nelerdir? 2. Doktor nasıl bir reçete yazdı? 3.Hastanın midesi ne zamandan beri ağrıyor? KONUŞMA-CONVERSAŢİE 1. Repetaţi dialogul de mai jos. Selma: Neyin var? Arzu: Ateșim var. Bașım çok șddetli ağrıyor. Selma: Doktora gittin mi? Arzu: Hayır, doktora gitmedim. Selma: Bir an önce doktora gitmelisin.Çok halsiz görünüyorsun. Arzu: Birazdan gideceğim. Selma: Geçmiș olsun. Arzu: Çok teșekkür ederim.

Geçmiş olsun- Însănătoşire grabnică! Allah şifa versin- Să-ţi dea Allah leacul! Doktora görünsen iyi olur Ar fi bine să te vadă un doctor. İlâç almalısın Trebuie să iei medicamente. Dinlensen iyi olur Ar fi bine să te odihneşti. Ağrı kesici alman lazım Trebuie să iei calmante. Sıcak bir şey içmelisin Ar trebui să bei ceva cald. Limonlu ıhlamur iyi gelir Ar merge un ceai de tei cu lămâie. Terlemen lazım Trebuie să transpiri. Tansiyonunu ölçtürsen iyi olur Ar fi bine să-ţi măsori tensiunea.


12INVATAM TURCA

01-15 N OIEMBRIE 2014 ZAMAN


LECŢIA 35 HAYVANAT BAHÇESİNE GİDELİM Mİ? SÖZLÜKÇE - VOCABULAR ağıl - vizuină /culcuș / bârlog çalıșkan -harnic iri - mare kuvvetli - viguros uysal - blând yırtıcı - feroce ahır - staul güçlü - puternic keskin - ascuțit sevimli - drăguț ürkek - timid zararlı - periculos barınak - adăpost in - bârlog tembel - leneș vahși - sălbatic zehirli - otrăvitor eșek - măgar koyun - oaie inek - vacă arı - albină at - cal fil - elefant tavuk - găină fare - șoarece ayı - urs kuș - pasăre aslan - leu balık - pește FİİLLER - VERBE avlamak - a vâna kükremek - a rage ötmek - a ciripi saldırmak - a ataca tırmanmak- a se cățăra ulumak - a urla havlamak -a lătra otlamak - a paște parçalamak - a sfâșia savunmak - a se apăra uçmak - a zbura yüzmek - a înota ÖRNEKLEME - EXEMPLİFİCARE Citiţi modelele de întrebări de mai jos și scrieţi propriul dumneavoastră răspuns. 1. A: Hayvanlardan en çok hangisini seversin? B: En çok kediyi severim. 2. A: Sence en tehlikeli hayvan hangisidir? B: Bence timsahlar çok tehlikelidir.

3. A: Sence insana en yakın hayvan hangisi? B: Bence atlar insana en yakın hayvanlar. 4.A: Evinizde hayvan besliyor musunuz? B: Evet, kedi besliyoruz. 5. A: Sence en sempatik hayvan hangisidir? B: Bence en sempatik hayvan kuzudur. 6. A: Hayvanlardan nasıl yararlanıyoruz? B:Hayvanların etinden, sütünden, yününden ve gücünden yararlanıyoruz. OKUMA- ANLAMA CİTİRE- ÎNŢELEGERE

Ahmet Bey: Tamam kızım. Ayșe: Baba evde kanarya besleyebilir miyim? Ahmet Bey: Elbette besleyebilirsin. Ayșe: Arkadașlarımdan Fatma balık, Hilal ise bülbül besliyor. Ahmet Bey: O zaman giderken kanarya ve güzel bir kafes alalım. Ayșe: Baba, bugün çok güzel bir gün yașadım. Sana bunun için teșekkür ederim. În funcţie de dialogul citit, puneţi în faţa propoziţiilor adevărate de mai jos 'D', şi 'Y' în faţa celor false. 1. ( ) Fatma evde bülbül besliyor.

Citiți dialogul de mai jos.

2. ( ) Aslanların ana vatanı Asya’dır.

AHMET BEY VE KIZI HAYVANAT BAHÇESİNDE

3. ( ) Önce vahși hayvanlar bölümünü ziyaret ettiler.

Ahmet Bey: Hayvanat bahçesine en son ne zaman geldin, kızım? Ayșe: Geçen sene okuldaki arkadașlarımla geldim. Ahmet Bey: Ben de uzun zamandır seni hayvanat bahçesine getirmeyi düșünüyordum. Ayșe: Teșekkür ederim babacığım. Biliyorsun, hayvanları çok seviyorum. Ahmet Bey: Evet, her hayvanın ayrı bir güzelliği var. Ayșe: Çok ilginç hayvanlar var. Onları daha yakından görmek istiyorum. Ahmet Bey: Kızım, önce evcil hayvanlar bölümünü gezelim. Ayșe: Bu bölüme yeni havyanlar gelmiș. Daha önce geldiğimde tavuk ve ördek vardı. Șimdi kaz,hindi, inek, koyun, keçi gelmiș. Denizli horozu bile gelmiș. Ahmet Bey: Bu hayvanat bahçesinin en ilginç bölümlerinden birisi de vahșî hayvanlar bölümüdür. Burada çok tehlikeli hayvanlar var. Ayșe: Buraya da yeni hayvanlar gelmiș. Ahmet Bey: Geçen sene geldiğinde hangi hayvanlar vardı? Ayșe: Geçen sene bu bölümde sadece aslan, çakal, tilki ve kurt vardı. O zaman bu hayvanat bahçesi yeniydi. Ahmet Bey: Evet kızım. Ayșe: Baba, bu aslanlar nereden getiriliyor? Ahmet Bey:Afrika'dan getiriliyor, kızım. Ayșe: Aslanların ana vatanı Afrika mı? Ahmet Bey: Evet, aslanların ana vatanı Afrika'dır. Ayșe: Baba, kușlar bölümüne geçelim mi?

4. ( ) Hayvanat bahçesinde Denizli horozu var. 5. ( ) Ayșe evde kanarya besliyor. 1.Răspundeţi la întrebările de mai jos, în funcţie de dialogul pe care l-aţi citit. 1. Ahmet Bey ve kızı nereye gittiler? 2. Ayșe evde hangi hayvanı beslemek istiyor? 3. Ahmet Bey ve kızı hangi bölümleri gezdiler? 4. Aslanların ana vatanı neresidir? 5. Ayșenin arkadașları evlerinde bir hayvan besliyorlar mı? KONUŞMA-CONVERSAŢİE Repetaţi dialogul de mai jos. Ayșe: En çok hangi hayvanı seversin? Mustafa: En çok balıkları severim.Ya sen? Ayșe: Ben de kedileri severim. Mustafa: Senin en korktuğun hangi hayvandır? Ayșe: Ben yılanlardan çok korkarım. Mustafa: Evinde bir hayvan beslemek ister misin? Ayșe: Evet isterim ama annem evde hayvan istemiyor. Mustafa: Ben de eve akvaryum almak istiyorum.

DEĞERLENDİRME- EVALUARE 1.Aşağıdaki hayvanlarla yavrularını eşleştiriniz. 1. at 2. inek 3. koyun 4. tavuk 5. eșek

a. sıpa b. civciv c. kuzu d. buzağı e. tay

2.Aşağıdaki hayvanlarla fiilleri eşleştiriniz. 1. keçi a. havlamak 2. kuș b. ötmek 3. arı c. miyavlamak 4. kedi d. melemek 5. köpek e. vızıldamak 3.Hangi hayvan nerede yaşar? kümes/ kovan / in / yuva / ahır 1.Ayı .......... yașar. 2.Tavuk .......... yașar. 3.Kuș .......... yașar. 4.Arı .......... yașar. 5.İnek .......... yașar. 4.Aşağıdaki cümleleri verilen kelimelerle tamamlayınız. güçlü / hızlı / kurnaz / yavaș / yırtıcı 1.Kaplumbağa ......... bir hayvandır. 2.Tavșan ......... bir hayvandır. 3.Fil ......... bir hayvandır. 4.Tilki ......... bir hayvandır. 5.Kartal ......... bir hayvandır. 5.Aşağıdaki boşlukları uygun fiillerle tamamlayınız. kükremek / ötmek / miyavlamak / anırmak / böğürmek / ulumak / havlamak / melemek / vızıldamak 1.Kuș ......... 2.Eșek ......... 3.Deve ............ 4.Kurt .......... 5.Aslan ........... 6.Kedi .............. 7.Köpek ............ 8.Arı ............ 9.Kuzu ............ 6. Aşağıdaki cevaplara uygun sorular yazınız. 1. ..................................................................... Yunuslar denizde yașar. 2. ..................................................................... En çalıșkan hayvan karıncadır. 3. ...................................................................... En uzun yașayan hayvan kaplumbağadır. 4. ..................................................................... Hayvanat bahçesine pazar günü gideceğiz. 5. ..................................................................... Bana göre en ilginç hayvan bukalemundur.


Curs de limba Turca

Recommend Documents