DAFTAR ISI
BAB - I PENDAHULUAN 1. Umum ................ ........................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ................ ............... ....... 2. Maksud Maksud dan Tujuan Tujuan ................ ........................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ......... ..
!. ". &. +.
BAB – II LINGKUNGAN PERASI Umum ................ ........................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ................ ............... ....... Mas#a$aka Mas#a$aka%% ............... ....................... ................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ........ '()a#a* '()a#a* ............... ....................... ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ................ .............. ...... Musu* ................ ....................... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ................ ................ ............... .......
BAB – III KAMPANTE PENANGGULANGAN ,. Umum ................ ........................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ................ ............... ....... . Tujuan Tujuan ............... ...................... ............... ................. ................ ............... ............... ............... ................ ................ ................ ............... ............... ........ . Dasa$ Dasa$ P/nan00u P/nan00u)an0a )an0an n ............... ....................... ................ ............... ............... ............... ............... ................ ................ ............ .... 1.Aas-aas 3/$as( La4an Insu$j/ns( ............................................................. 11. 11. Tak%(k dan T/k T/kn(k n(k La4an Insu$j/ns( ............................................ ................. ........................... ................... 12.K5ns/3 Das$ 3/$as( ..................................................................................... 1!. B(dan0-6(dan0 P/$/n7anaan P/$/n7anaan Umum da)am 3/$as( La4an Insu$j/n ............ 1".Lan0ka*-)an0ka* 3/$as( La4an Insu$j/ns( .................................................. 1&.K5mand5 dan P/n0/nda)(an .......................................................................... BAB – I8 PERASI INTELI9EN 1+.Umum ............................................................................................................. 1,.P$(ns(3 Dasa$ 3/$as( In/%)(j/n ....................................................................... 1.Tu0as-%u0as ................................................................................................... 1.P/n05$0an(sas(an .......................................................................................... 2.P/)aksanaan 3/$as( .................................................................................... BAB – 8 PERASI TEMPUR 21.Umum ............................................................................................................ 22. P5k5k-35k5k P/$*a%(an da)am da)am 3/$as( T/m3 T/m3u$ u$ .................. .......................... 2!.Tu0as-%u0as ................................................................................................... 2".P/n05$0an(sas(an .......................................................................................... 2&.P/)aksanaan 3/$as( T/m3u$ .......................................................................
BAB – 8I PERASI TERITRIAL 2+.Umum ............................................................................................................ 2,.P$(ns(3 3/$as( T/$(%5$(a) ............................................................................... 2.Tu0as-%u0as ................................................................................................... 2.P/n05$0an(sas(an .......................................................................................... !.P/)aksanaan 3/$as( .................................................................................... BAB – 8II PERASI KEAMANAN DAN KETERTIBAN MAS:ARAKAT !1.Umum ............................................................................................................ !2.Ban%uan Sa%uan TNI-AD da)am 3/$as( Kam%(6mas .................................... BAB – 8III BANTUAN ADMINISTRASI ADMINISTRASI !!.Umum ............................................................................................................ !". Fak%5$-;ak%5$ #an0 M/m3/n0a$u*( M/m3/n0a$u*( Ban%uan Adm(n(s%$as( Adm(n(s%$as( ............................. ...................... ....... !&.Tu0as-%u0as .................................................................................................. !+.P/n05$0an(sas(an ......................................................................................... !,.P/)aksanaan Ban%uan Adm(n(s%$as( .............................................................. !. P/n0u$usan Ta Ta*anan 3/$as( dan Ba$an0 Ram3asan ........................ .......
BAB – I< PENUTUP
BAB I PENDAHULUAN
1. Umum. P/$u6a*an-3/$u6a*an P/$u6a*an-3/$u6a*an #an0 7uku3 3/sa% da)am 6(dan0 s5s(a) 35)(%(k= /k5n5m( dan %/kn5)50( d/a4asa (n( m/m6a4a 3/n0a$u* %/$*ada3 3/$k/m6an0an k/adaan= as3($as( dan k/6u%u*an mas#a$aka% dan 5)/* ka$/na (%u 3u)a 6/$3/n0a$u* %/$*ada3 35)a dan 6/n%uk k5n;)(k #an0 da3a% %(m6u) d( da)am n/0/$(= s/*(n00a 3/n#(a3an 3($an%( )unak 6a0( 3/)aksanaan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= ju0a *a$us s/)a))u m/n0(ku%( 3/$k/m6an0an #an0 %/$jad( da)am )(n0kun0an mas#a$aka% %/$s/6u%. M/n0(n0a% $uan0 )(n0ku3 masa)a* #an0 akan d(*ada3( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( (%u san0a% )uas dan da3a% m/n#an0ku% 6/$6a0a( 6(dan0 k/*(du3an #an0 sa)(n0 6/$ka(%= maka maka san0a% san0a% d(3/$) d(3/$)uka ukan n adan# adan#a a usa*a usa*a #an0 #an0 %/$3ad %/$3adu u da)am da)am 3/)aks 3/)aksana anaann ann#a #a== %/$u %/$u%a %ama ma an%a an%a$a $a sa%u sa%uan an ABRI= BRI= a3a$ a3a$a% a% 3/m/ 3/m/$(n $(n%a %a*a *an n s(3( s(3()) dan dan $ak# $ak#a% a% s/7a s/7a$a $a k/s/)u$u*an. D/n0an 3/n#(a3an 6uku 3/%unjuk )a3an0an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( (n(= d(*a$a3kan sa%uan-sa%uan TNI-AD da3a% m/njad(kann#a s/6a0a( 3/d5man dan $/;/$/ns( da)am m/)aks m/)aksana anaka kan n 53/$as 53/$as(( (n%/)( (n%/)(j/n j/n== %/m3u$ %/m3u$== %/$(%5 %/$(%5$(a $(a)) mau3un mau3un da)am da)am m/m6/$ m/m6/$(ka (kan n 6an%ua 6an%uan n adm(n( adm(n(s%$ s%$as( as(n#a n#a.. Buku Buku 3/%unj 3/%unjuk uk )a3an )a3an0an 0an (n( s/7a$ s/7a$a a u%u* u%u* akan akan da3a% da3a% d(0unakan 5)/* sua%u K5mand5 Da/$a* M()(%/$ dan s/7a$a 6a0(an 5)/* sa%uan #an0 )/6(* k/7() s/)a(n s/6a0a( sum6/$ 6a*an aja$an 6a0( 3/nd(d(kan dan )a%(*an.
2. Maksud dan Tujuan Buku 3/%unjuk (n( d(maksudkan s/6a0a( dasa$ 6a0( 3/n#/)/n00a$aan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= s/*(n00a d(3/$5)/* 7a$a 6/k/$ja #an0 )/6(* %/$3adu s/7a$a 6/$da#a dan 6/$*as() 0una.
BAB – II LINGKUNGAN PERASI !. Umum. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns(= 6/$%ujuan un%uk m/m)(*a$a a%au m/n0/m6a)(kan k/kuasaan dan k/4(6a4aan 3/m/$(n%a* N/0a$a R/3u6)(k Ind5n/s(a da$( k/adaan %/$0an00un#a k/s%a6()an k/amanan s/$%a 3/m6an0unan. L(n0kun0an 53/$as( ada)a* k/s/)u$u*an k5nd(s( #an0 m/m3un#a( 3/n0a$u* %/$*ada3 3/)aksanaan %u0as. L(n0kun0an 53/$as(n#a 6/$ada da)am 4()a#a* nas(5na) #an0 %/$d($( da$( mas#a$aka% s/6a0a( unsu$ u%aman#a dan 4()a#a* da$a%an= )au%an dan $uan0 an0kasa s/6a0a( 4ada* k/0(a%an s/$%a musu* dan 6/n%uk an7aman #an0 d(*ada3(. ". Mas#a$aka%. S/6a0a( unsu$ ua%ama da$( )(n0kun0an 53/$as(= maka mas#a$aka% Ind5n/s(a *a$us d(usa*akan a0a$ %(daka da3a% d(jad(kan 6a0(an da$( uasa*a su6>/$s(= (n;()%$as(= 3/n0a7auan dan 3/m/6/$5n%akan. S%$uk%u$ dasa$ mas#a$aka% Ind5n/s(a #an0 7uku3 */%/$50/n akan s/)a)u m/njad( sasa sasa$a $an n 3(*a 3(*ak k )a4an )a4an un%u un%uk k d(/k d(/ks3 s3)5 )5(% (%as as(( dan dan d(ma d(man( n(3u 3u)a )as( s( da)a da)am m m/n7 m/n7a3 a3a( a( %ujuann#a.
Namun *a$us d(sada$( 6a*4a 3/$6/daan da)am s(ka3= as3($as( dan 3/nda3a% #an0 %/$da3a% da)am mas#a$aka% ada)a* 0/ja)a #an0 4aja$ s/6a0a( ak(6a% da$( 3/$k/m6an0an k5nd(s( #an0 ada da)am mas#a$aka% %/$s/6u%. K/%/0an0an #an0 %(m6u) da)am mas#a$aka% kadan0-kadan0 da3a% m/m6/$( 3/)uan0 #an0 6a(k k/3ada 3(*ak )a4an #an0 m/)akukan k/0(a%an su6>/$s( un%uk m/n00a)an0 k/)5m35k
%/$%/n%u
da)am
mas#a$aka%
0una
m/m3/$un7(n0
k/%/0an0an=
m/ma%an0kan s(%uas( dan k5nd(s( un%uk m/$5n0$5n0 3/m/$(n%a*= m/n7/%uskan 3/m6/$5n%akan dan k/mud(an m/n00u)(n0kan 3/m/$(n%a* #an0 s#a*. P/$6/daan da)am 3andan0an dan s(ka3= m/n(m6u)kan 3/n0/)5m35kan da)am mas#a$aka% dan mas(n0-mas(n0 k/)5m35k akan m/m3un#a( k/3/n%(n0ann#a da)am 3$5s/s s5s(a) 35)(%(k= #an0 m/mun0k(nkan %/$jad( k5n;)(k 6()amana %um6u* 7a$a #an0 6/$)/6(*an da)am m/m3/n0a$u*( 3$5s/s 3/n0am6()an k/3u%usan 5)/* 3/m/$(n%a*. P/n0/)5m35kan mas#a$aka% da3a% %/$jad( 6/$dasa$kan suku= 05)5n0an= 6uda#a= a0ama dan k/3/n%(n0an. P/n0/)5m35kan da3a% ju0a d()(*a% 3ada adan#a mas#a$aka% 3/d/saan dan 3/$k5%aan #an0 m/m()(k( su6-6uda#a #an0 6/$6/da= #an0 m/n(nm6u)kan 35)a masa)a* #an0 6/$6/da 3u)a. M/n0*ada3(
k/n#a%aan
(n(=
maka
6/$6a0a(
k/)5m35k
mas#a$aka%
s/7a$a
k/s/)u$u*an *a$us d()(*a% s/6a0a( sua%u s(s%/m s5s(a) #an0 %/$(n%/0$as( sa%u d/n0an #an0 )a(nn#a. K/sada$an mas#a$aka% *a$us d(%um6u*kan dan d(a$a*kan a0a$ %/$4ujud adan#a k5*/s( s5s(a)= sa)(n0 *a$0a m/n0*a$0a( dan m/n#/)/sa(kan masa)a*n#a s/sua( aas mus#a4a$a* mu;aka%. &. '()a#a*. S/6a0a( 4ada* k/0(a%an mas#a$aka%= maka 4()a#a* nas(5na) *a$us %/%a3 %/$jam(n a0a$ %(dak da3a% d(man;aa%kan 5)/* 3(*ak )a4an dan usa*a su6>/$s(= (n;()%$as(= 3/n0a7auan mau3un 3/m6/$5n%akan.
Luasn#a 4a()a#a* nas(5na) #an0 %/$d($( da)am 6/)asan $(6u 3u)au 6/sa$ dan k/7() d/n0an 6/n%uk m/dan da$a%an #an0 7uku3 su)(% un%uk d(%/m3u* m/m6a4a 6/$6a0a( k/su)(%an 6a0( a3a$a% k/amanan un%uk m/n0uasa( s/3/nu*n#a. P/n0a4asan %/$*ada3 4()a#a* da$a%an= )au%an dan uda$a 3/$)u d()akukan s/7a$a %/$3au a0a$ 4()a#a* %/$3/n7() #an0 mas(* k/ku$an0an sa$ana k5mun(kas(. +. Musu*. a. Umum. M/m6u$ukn#a as3/k-as3/k k/*(du3an s5s(a) ada)a* a4a) da$( %(m6u)n#a k/$/sa*an mas#a$aka%. A3a6()a k/adaan (n( %(dak da3a% d(a%as( maka k/$/sa*an mas#a$aka% da3a% m/n(n0ka% dan 6/$k/m6an0= k/adaan (n( da3a% d(man;aa%kan 5)/* k/)5m35k su6>/$s( da)am n/0/$( mau3un )ua$ n/0/$( un%uk m/n7a3a( %ujuann#a. 6. An7aman k/amanan da)am n/0/$(. An7aman %/$*ada3 k/manan d)am n/0/$( m/nu$u% /kska)as( da3a% d(mu)a( da$( k/%/0an0an s5s(a)= %/$5$= (nsu$j/ns( a%au k/$usu*an 6/$s/nja%a dan 3/m6/$5n%akan. P5)a /kska)as( an7aman?k/0(a%an musu* da3a% d(u$a(kan s/6a0a( 6/$(ku%@ 1 D( da)am mas#a$aka% Ind5n/s(a #an0 d(%anda( 5)/* 7($( k/-B*(n/ka-an %/$kandun0 6an#ak 3/$6/daan 3andan0an s5s(5-ku)%u$() #an0 s/7a$a 35%/ns(() m/$u3akan k/$a4anan. 2 Adan#a k/$a4anan %/$s/6u% da3a% d(k/m6an0kan m/njad( k/%/0an0an= %/$u%ama a3a6()a 3/$6/daan 3andan0an (%u d(man(;/s%as(kan da)am 6/n%uk (n%/$aks( s5s(a) #an0 sa)(n0 6/$%/n%an0an. Ha) (n( d(%anda( 5)/* s/mak(n $/n00an0n#a 3/$sa%uan dan s/mak(n 3uda$n#a %5)/$ans( s5s(a). ! K/%/0an0an an%a$a k/)5m35k s5s(a) #an0 sa%u d/n0an k/)5m35k #an0 )a(n da3a% m/n(n0ka% m/njad( 6/n%$5kan d(mana k5n%ak ;(s(k da)am a$%( n/0a%(; suda* mu)a( nam3ak.
" B/n%$5kan #an0 6/$)a$u%-)a$u% da3a% 6/$k/m6an0 dan d((ku%( 5)/* k/ka7auan 6/$s/nja%a a%au (nsu$j/ns( #an0 d/n0an s/0a)a da#a u3a#a 6/$usa*a un%uk m/)/ma*kan a%au m/n(adakan s(s%/m k/kuasaan dan k/4(6a4aan 3/m/$(n%a* #an0 s#a*. 7. An7aman Insu$j/ns(. 1 Hak/ka% an7aman (nsu$j/ns( ada)a* k/ka7auan 6/$s/nja%a d( da)am n/0/$( #an0 d()akukan 5)/* k/)5m35k (nsu$j/n= #an0 da3a% 6/$k/m6an0 m/njad( 3/$)a4anan %/$susun. 9ad( (nsu$j/n ada)a* 0/$akan 6/$s(;a% su6>/$s(; #an0 6/$usa*a d/n0an ja)an m/)a4an *ukum m/)/ma*kan= m/$56a* a%au m/565*kan dan m/n00an%( (d/5)50(= s(s%/m a%au 3/m/$(n%a*an #an0 s#a* d/n0an m/n00unakan k/kua%an ($$/0u)/$ s/$%a d/n0an 7a$a-7a$a #an0 %(dakan k5n>/ns(5na). 2 Kaum (nsu$j/n 3ada umun#a m/man%a3kan d($( d( 3/d/saan= d(da/$a* #an0 %/$3/n7() dan su)(%= d(mana k/kuasaan 3/m/$(n%a* san0a% )/ma*= 3/n0/nda)(ann#a san0aC% %/$6a%as dan %/$)/6(*-)/6(* d( da/$a* d(mana k/mam3uan m()(%/$ 3/m/$(n%a* %/$6a%as. D( da/$a* s/3/$%( (n(= ja$(n0 35)(%(k kaum (nsu$j/n dan 3$53a0anda m/$/ka mam3u m/$/k$u% s/jum)a* k/kua%an #an0 da3a% d(susun k/ da)am k/)5m35k-k/)5m35k k/7() (nsu$j/ns( s/%/m3a%. B/$samaan d/n0an (%u s/7a$a d(am-d(am kaum (nsu$j/n m/n0am6() a)(* k/kuasaan %/$*ada3 d/sa-d/sa #an0 %/$3/n7() d(mana m/$/ka m/m6an0un 3an0ka)an 3/$)a4anann#a. M/$/ka m/nja)ankan k/0(a%ann#a m/)a)u( k/3a)a-k/3a)a d/sa #an0 m/$/ka an0ka%= m/$/ka 3aksa a%au m/$/ka 3/n0a$u*(. M/)a)u( (%u s/mua kaum (5nsu$j/n m/n053/$as(kan adm(n(s%$as( 3/m/$(n%a*an m/$/ka s/jaja$ d/n0an 5$0an(sas( 3/m/$(n%a*an #an0 ada. M/$/ka m/n0um3u)kan 3ajak s/7a$a 3aksa= m/n0a%u$ %a%a %/$%(6 m/nu$u% *ukum
dan 7a$a m/$/ka= m/$/k$u% an005%a (nsu$j/n 6a$u s/$%a m/)a%(*n#a= dan )a(n s/6a0a(n#a. ! B/$*ada3an d/n0an (n%(m(das( dan 6ujukan kaum (nsu$j/n 6(asan#a 3/nduduk s/%/m3a% m/m()(* )/6(* 6a(k 6/k/$ja sama d/n0an (nsu$j/n dan %u%u3 mu)u%= ka$/na 7a$a (%u )/6(* aman. Kaum (nsu$j/n a7a3ka)( m/m3/$5)/* s(m3a%(san dan %/na0a 6a$u da$( ka)an0an kaum muda #an0 $/sa*= #an0 m/$/ka 6anj($( d/n0an 3$53a0anda 6a(k %/$6uka mau3aun %/$%u%u3. T/na0a 6a$u (%u akan m/nam6a* jum)a* kak( %an0an k)and/s%/(n m/$/ka mau3un 3asukan (nsu$j/nn#a. Un%uk m/m6/$(kan )a%(*an= k/3/$7a#aan d($( dan s/nja%a k/3ada k/)5m35k-k/)5m35k 6a$u ($u= maka kaum (nsu$j/n m/mu)a( 53/$as( k/7()-k/7()an= s/3/$%( 3/n0*adan0an dan s/$an0an %/$*ada3 35s-35s 35)(s( #an0 %/$3/n7(). Mu)a-mu)a u)a* m/$/ka *an#a d(du0a s/6a0a( k/0(a%an k$(m(na) 6(asa. B/$an0su$-an0su$ s/%/)a* %/$)(*a% adan#a (nd(kas(= 3/m/$(n%a* mu)a( m/n00/$akan k/kua%an m()(%/$. B()a 3asukan 3/m/$(n%a* k/kua%ann#a k/7() m/$/ka d(*adan0= 6()a k/kua%ann#a 6/sa$ m/$/ka %(dak m/n/mukan a3a-a3a. " Insu$j/ns( da3a% %um6u* m/njad( s/mak(n 6/sa$ dan )/6(* )/n0ka3 k/kua%ann#a #an0 s/)anju%n#a da3a% 6/$53/$as( s/mak(n jau* da$( da/$a* 3an0ka)an m/$/ka= m/n00unakan d/sa-d/sa #an0 6a$u m/$/ka kuasa(s/6a0a( 3an0ka)an s/m/n%a$a. B()a 3ada a4a)n#a 3asukan (nsu$j/n da3a% 6/k/$ja d( )adan0n#a 3ada s(an0 *a$( dan 6/$53/$Cas( 3ada ma)am *a$(= maka )ama k/)amaan k/0(a%an 0/$%/m3u$ m/njad( 3/k/$jaan %/%a3 #an0 m/n#(%a 4ak%un#a. Insu$j/n #an0 %ad(n#a )5ka)= 6/$k/m6an0 m/njad( $/0(5na)= ada 3asukan (n%( m/$/ka #an0 d($/k$u% da$( ka)an0an (nsu$j/n #an0 )/6(* %/$am3() da$( 6/$6a0a( d/sa. Lan0ka*
(n( m/mun0k(nkan 5$0an(sas( 35)(%(k (nsu$j/n m/madukan 6/6/$a3a d/sa k/ da)am da/$a* 3an0ka) 6a$u #an0 )/6(* )uas. & D/n0an 4()a#a* k/kuasaan #an0 )/6(* )uas= kaum (nsu$j/n mu)a( m/m6an0un
6/n0k/)-6/n0k/)
k/7()
#an0
m/m3$5duks(
dan
m/m3/$6a(ka( s/nja%a dan 6a*an 3/)/dak= d/35 3/$6/ka)an #an0 m/$/ka s/m6un#(kan= $uma*-$uma* sak(%= s/$%a s/mua (ns%a)as( #an0 d(3andan0 3/$)u un%uk m/nja)ankan sua%u 3/$juan0an #an0 6/$)a$u%. Pada saa% #an0 6/$samaan kaum (nsu$j/n mu)a( d/n0*an sun00u*sun00u* m/m56()(sas(kan 3/nduduk un%uk m/ndukun0 0/$akann#a. Pa$a 3/n0anju$ 3$53a0anda m/$/ka 3ada %a*a3an (n( 6(asan#a suda* 6/$*as() m/n/mukan 6/$6a0a( k/$/sa*an mau3un #an0 m/$/ka an00a3 s/6a0a(
as3($as(
3/nduduk=
s/3/$%(
3/$s/d(aan
makanan
%(dak
m/n7uku3(= 3/m/$asan dan k5$u3s( 5)/* 3/%u0as 3/m/$(n%a*= 6/$6a0a( )a$an0an #an0 m/$/ka an00a3 %(dak masuk d(aka)= dan )a(n-)a(n. Kaum (nsu$j/n 3/$)a*an-)a*an m/m/nan0kan dudkun0an 3/nduduk d/n0an 7a$a m/m/nu*( k/)u*an dan %un%u%an %/$s/6u% d/n0an 7a$a a3a3un= 6a*kan ka)au 3/$)u d/n0an 7a$a m/)an00a$ k/%/n%uan mau3un 3$(ns(3 m/$/ka s/nd($($ da)am $an0ka m/m3/$5)/* dan m/m/)(*a$a dukun0an (%u. D/n0an 7a$a m/n0(s5)as( 3/nduduk s/jau* mun0k(n da$( 3/n0a$u* )ua$ dan 6/k/$ja a%as dasa$ da$( 3$(6ad( k/ 3$(6ad(= 3a$a 3/n0anju$ 3$53a0anda
kaum
(nsu$j/n
d/n0an
3/$)a*an-)a*an
s/mak(n
m/n0/m6an0kan 3/n0a$u* m/$/ka. Kaum (nsu$j/n 3ada %a*a3an (n( %/)a* da3a% m/n#ususn sua%u d/4an a%au k5m(%/ 3(m3(nan #an0 s/5)a*-5)a* d(3()(* d/n0an dukun0an 3/nduduk. S/ja)an d/n0an (%u m/$/ka m/m6/n%uk 5$0an(sas( 4an(%a= k/)5m35k 3/muda= *(m3unan 3/%an(= 6adan *ukum= s/$(ka% 6u$u*= #an0 6/$%u0as
un%uk m/m56()(sas( dukun0an 3/nduduk= m/)an7a$kan 3$53a0anda dan m/n0a4as( %(a3 5$an0. S/%(a3 6adan 3/m/$(n%a*an= 3a$%a( 35)(%(k= sa%uan m()(%/$= dan 5$0an(sas( k/mas#a$aka%an )a(n d(susu3( 5)/* s/) k)and/s%/(n #an0 6/$;un0s( s/6a0a( 6a0(an da$( ja$(n0 (n%/)(j/n 5$0an(sas( (nsu$j/n. B()a %/)a* m/n7a3a( %a*a3an (n( #a(%u %/$k5ns5)(das(n#a da/$a*-da/$a* 3an0ka) 3/$)a4anan dan da/$a* 6/)akan0 m/$/ka mu)a( m/n#usu3 5$0an(sas( m()(%/$ un%uk 53/$as( #an0 )/6(* 6/$75$ak k5n>/ns(5na). + P/3/$an0an M56(). Kaum (nsu$j/n 6()a suda* 7uku3 kua%= s/0/$a m/n#(a3kan d($( un%uk m/masuk( %a*a3 ak*($ da$( 3/$juan0an m/$/ka #akn(
un%uk
k/kuasaan
m/n0*an7u$kan d/n0an
3asukan
3/m/$(n%a*
m/n#/)/n00a$akan
dan
m/$/6u%
3/3/$an0an
m56().
P/n#/)/n00a$aan 3/3/$an0an m56() j/)as m/m6u%u*kan 3/$s#a$a%an adan#a
3asukan
$/0u)/$
#an0
%/$susun
d/n0an
3/$)/n0ka3an
k5n>/ns(5naL. Pada %a*a3 (n( 6/6/$a3a sa%uan (nsu$j/n $/0(5na) %/)a* 6/$k/m6an0 m/n7a3a(
k/kua%an s/%(n0ka%
6a%a)#5n
dan
san0a%
6/$3/n0a)aman. Kaum (nsu$j/n 6/$an0su$-an0su$ m/na$(k 3asukan (n( k/ da/$a* #an0 aman dan %/$)(ndun0= a%au j(ka mun0k(n k/ 4()a#a* n/0a$a %/%an00a #an0 6/$s(m3a%(. D(s(n( sa%uan (nsu$j/n (%u d(susun s/6a0a(
3asukan
$/0u)/$
dan
6()a
mun0k(n
d(s%anda$(sas(kan
3/$)/n0ka3ann#a= d(%(n0ka%kan )a%(*ann#a dan d(6/na*( 5$0an(sas(n#a a0a$ m/n7a3a( 3/$s#a$a%an k5n>/ns(5na)= a7a3ka)( sam3a( d/n0an k/kua%an $/(m/n= 6$(0ad/ 6a*kan d(>(s(. B(asan#a )an0ka* (n( m/m6u%u*kan 6an%uan da$( )ua$ s/7a$a )uas= 6a(k da)am 6/n%uk 3/nas/*a% m()(%/$ mau3un ma%/$(a). Pasukan $/0u)/$ (n( d(6/$( 3/n0a)aman s/ka)(-s/ka)( d/n0an 53/$as( #an0 d(3()(* d/n0an
7/$ma%= #an0 6/$%ujuan m/m6/$(kan )a%(*an da)am 53/$as( uku$an )/6(* 6/sa$ s/7a$a k5n>/ns(5na). Namun 6(asan#a k5mand5 %(n00( m/$/kan akan s/)a)u *a%(-*a%( m/)/3askan sa%uan %/$s/6u% k/da)am 3/$%/m3u$an 6()a m/$/ka %(dak #ak(n akan m/nan0. S/6a0(an 6/sa$ 53/$as( k/7()-k/7()an #an0 m/$5n0$5n0 dan san0a% m/)/%(*kan 3asukan 3/m/$(n%a*an d(s/$a*kan k/3ada 3asukan (nsu$j/n #an0 6(asa. B()aman d(n()a( suda* s(a3= 3(m3(nan (nsu$j/ns( akan m/)/3askan sa%uan #an0 %/)a* %/$susun (%u 6/$an0su$-an0su$ dan 6()amana ada k/s/m3a%an #an0 m/n/n%ukan m/$/ka akan d()(6a%kan d/n0an %ujuan u%ama (a)a* m/)(k4(das( k/kua%an 3/m/$(n%a*. M/n0(n0a% 3/3/$an0an k5n>/ns(5na)
m/$u3akan
unsu$
#an0
m/n/n%ukan da)am m/n7a3a( k/m/nan0an ak*($= 3a$a (nsu$j/n mak(n )ama akan s/mak(n m/musa%kan u3a#a m/$/ka k/3ada 3/3/$an0an m56() %/$s/6u%. Pada %a*a3an (n( 6a6akan (nsu$j/ns( 6/$ak*($ dan m/$/ka %/)a* s(a3 m/m6uka sua%u 6a6akan 6a$u= #a(%u 3/m6/$5n%akan a%au 3/$an0 sauda$a s/7a$a )uas dan s/m/s%a. BAB – III KAMPAN:E PENANGGULANGAN ,.
Umum. U3a#a 3/nan00u)an0an masa)a* k/amanan da)am n/0/$(= *an#a akan da3a%
6/$*as() a3a6()a d()aksanakan s/6a0a( sua%u kam3an#/ #an0 m/)(6a%kan unsu$ ABRI= a3a$a% 3/m/$(n%a* s(3() dan $ak#a% s/7a$a %/$3adu. P/$k/m6an0an k5nd(s( s5s(a) #an0 6/$6/da d(6/$6a0a( da/$a* m/n0ak(6a%kan s(%uas( da/$a* 53/$as( #an0 akan d(*ada3( da3a% 6/$6/da sa%u sama )a(n s/7a$a m/n#5)5k. Da)am k5nd(s( aman= maka a3a$a% 3/m/$(n%a* da3a% 6/$;un0s( s/3/nu*n#a namun da)am k5nd(s( #an0 $a4an= maka k/)an7a$an adm(n(s%$as( akan %/$0an00u #an0 akan m/n0ak(6a%kan
3u)a %/$*ada3 k/s/ja*%/$aan s/$%a k/manan dan k/%/n%$aman mas#a$aka%. S/6a(kn#a= 6()a sua%u da/$a* d(3/n0a$u*( 5)/* k/$usu*an 6/$s/nja%a= #an0 3ada %(n0ka%
%/$%/n%u
m/m/$5s5%kan
da3a%
m/n00an00u
k/mam3uan
dan
6/$;un0s(n#a
k/4(6a4aan
$5da
3/m/$(n%a*an=
3/m/$(n%a*=
maka
dan
/;/k%(>(%as
3/n0/$a*an 3asukan da3a% m/nu$un. )/* ka$/na (%u 3ada %a*a3 a4a) 3/n0amanan da/$a* m/njad( su)(%. K/$usu*an 6/$s/nja%a #an0 m/$u3akan sa)a* sa%u 6/n%uk an7aman da)am n/0/$( )a(mn#a 6/$k/m6an0 ka$/na adan#a d5$5n0an #an0 6/$m5%(;kan 35)(%(k. K/$usu*an s/nja%a #an0 s/mu)a mun0k(n k/7() dan %(dak %/$a%u$= 6()a %(dak d(%an0an( s/7a$a 7/3a% akan muda* %um6u* m/njad( an7aman #an0 m/)uas dan $u4/%. M/n0*ada3( s(%uas( #an0 d/m(k(an= maka sa%uan TNI-AD s/)aku 3/n/0ak k/dau)a%an n/0a$a d(da$a% da)am m/m3/$%a*ankan k/4(6a4aan= k/dau)a%an dan k/u%u*an 4()a#a* da$a%an nas(5na)= 6/$sama d/n0an s/0/na3 k5m35n/n k/kua%an 3/$%a*anan k/amanan )a(nn#a= s/4ak%u-4ak%u da3a% m/)an7a$kan sua%u kam3an#/ da)am 6/n%uk 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. M/n0(n0a% 3/n#/)/sa(an s/7a$a m()(%/$ saja %(dak akan m/mada(= maka k/0(a%an #an0 akan d()aksanakan *a$us d($/n7anakan s/7a$a %/$3adu 3ada s/mua 6(dan0 dan as3/k #an0 m/)(3u%( 6(dan0 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) dan 3s(k5)50( #an0 s/$as( d/n0an 53/$as( m()(%/$ #an0 akan d()aksanakan. .
Tujuan. Dasa$ u%ama da)am s/%(a3 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/)(3u%( dua as3/k (a)a*
as3/k 35)(%(k dan m()(%/$ #an0 sa)(n0 6/$ka(%an /$a%. P/n/n%uan sasa$an m()(%/$ %/$0an%un0 k/3ada 3/$%(m6an0an 35)(%(k= s/dan0kan %ujuan 35)(%(k (%u s/nd($( 6/$dasa$kan %(0a 3/$%(m6an0an s/6a0a( 6/$(ku% @ a. P/$%ama
@ %ujuan dan )uasn#a 53/$as( m()(%/$.
6. K/dua 7. K/%(0a
@ sasa$an 35)(%(k dan m()(%/$ #an0 d($umuskan 3/m/$(n%a*. @ %ujuan jan0ka 3anjan0 35)(%(k #an0 d(*a$a3kan da3a%
d(6an0un s/%/)a* kam3an#/ m()(%/$ s/)/sa(. Sasa$an m()(%/$ ada)a* un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n s/d(n( mun0k(n= s/*(n00a k/*(du3an n5$ma) #an0 6/$dasa$kan *ukum da3a% d(3u)(*kan. K/7/3a%an 6/$%(ndak m/$u3akan 6a0(an u%ama da$( %ujuan= a0a$ s/n0k/%a da3a% s/0/$a d(a%as( a%au d(ak*($( s/6/)um 6/$k/m6an0 m/njad( an7aman #an0 )/6(* 6/sa$. . Dasa$ P/nan00u)an0an. P/nan00u)an0an s/n0k/%ada)am n/0/$( 6/$%(%(k %5)ak k/3ada (n%/)(j/n %/n%an0 6/n%uk an7aman= 0an00uan= *am6a%an dan %an%an0an #an0 d(*ada3(. Mak(n aku$a% (n%/)(j/n #an0 d(m()(k(= 3/n/n%uan 7a$a 6/$%(ndak akan )/6(* %/3a%. S/7a$a nas(5na)= usa*a un%uk m/n7/0a* dan m/na00u)an0( an7aman k/amanan da)am n/0/$( *a$us d(a$a*kan un%uk m/n0*an7u$kan s/mua 3$a-s#a$a% dan k5nd(s( #an0 da3a% m/mun0k(nkan 6/$*as()n#a 53/$as( 3(*ak )a4an. B/$samaan d/n0an (%u= *a$us ju0a ada u3a#a #an0 %/$a$a* un%uk m/mu%uskan *u6un0an (nsu$j/n d/n0an 5$0an(sas( 6a4a* %ana* m/$/ka 6a(k d( da)am mau3un d( )ua$ n/0/$( #an0 6/$0/$ak d(6(dan0 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) dan m()(%/$. S/7a$a umum ada /m3a% s#a$a% #an0 m/njad( dasa$ 6a0( usa*a 3/nan00u)an0an an7aman k/manan da)am n/0/$(= #a(%u @ a. S/)u$u* 35%/ns( nas(5na) *a$us d(m56()(s($ dan u3a#a maks(mum d(%ujukan 3ada 3/maduan k/0(a%an m()(%/$ dan 35)(%(k. 'a)au3un s/7a$a umum u3a#a 3/nan00u)an0an *a$us d(a$a*kan 3ada s/0/na3 6(dan0 k/*(du3an mas#a$aka% #an0 da3a% d(man;aa%kan 5)/* 3(*ak
)a4an= akan %/%a3( *a$us d(sada$( 6a*4a 3/n#/)/sa(an ak*($n#a akan %/$0an%un0 3ada 3/nd/ka%an 35)(%(k dan m()(%/$. Ada ka)an#a k/ma7/%an 3ada 6(dan0 35)(%(k da3a% d()anju%kan k/m6a)( m/)a)u( k/majuan
53/$as(
m()(%/$
s/dan0kan
(n%/ns(%as
53/$as(
m()(%/$
3/$)u
d(s/sua(kan d/n0an 3/$k/m6an0an da)am 3/n#/)/sa(an 35)(%(k. K/0(a%an m()(%/$ dan 35)(%(k #an0 %/$k55$d(n($ akan da3a% m/n7/0a* %(m6u)n#a )uan0 #an0 da3a% %/$jad( da)am 3/n#/)/sa(an masa)a* dan ju0a akan da3a% m/n0*/ma% 3/n0/$a*an %/na0a dan dana #an0 d(k/)ua$kan da)am 53/$as(. 6. Ban%uan 3/nduduk san0a% 3/n%(n0 un%uk m/n0*ada3( (nsu$j/ns( s/)a(n 6/$man;aa% un%uk k/3/n%(n0an 3/nduduk s/nd($(. B()a s/n0k/%a da)am n/0/$( %/)a* 6/$k/m6an0 jau* m/njad( 0/$akan (nsu$j/ns(= maka sasa$an u%ama #an0 akan d(3/$/6u%kan 5)/* k/dua 6/)a* 3(*ak ada)a* dukun0an da$( $ak#a%. Ba0a(mana3un ju0a %(dak akan s/)u$u* $ak#a% m/na$u* s(m3a%( k/3ada 3(*ak (nsu$j/n. M/)a)u( $ak#a% #an0 6/$s(m3a%( k/3ada 3/m/$(n%a* #an0 m/$u3akan sum6/$ (n%/)(j/n akan da3a% d(k/%a*u( s/)u$u* k/0(a%an musu* d( da/$a* %/m3a% %(n00a) m/$/ka. P/nduduk *a$us d(#ak(nkan 6a*4a 6an%uan m/$/ka %/$*ada3 3/m/$(n%a* ada)a* un%uk k/3/n%(n0an m/$/ka ju0a da)am m/m/)(*a$a k/manan d( da/$a*n#a. 7. Ban%uan 3/nduduk %(dak da3a% d(m/nan0kan %an3a 53/$as( m()(%/$ #an0 /;/k%(;= 0una m/n0*ada3( (nsu$j/ns( dan 5$0an(sas( 35)(%(kn#a. Has() 53/$as( m()(%/$ 6(asan#a 7/3a% da3a% d(k/%a*u( 5)/* 3/nduduk= 6a(k m/)a)u( 3(*ak (nsu$j/n a%au 3(*ak 3asukan s/nd($(. B()a 53/$as( 3asukan s/nd($( 6/$*as() d/n0an 6a(k= maka s(m3a%( 3/nduduk akan da3a% d(m/nan0kan dan m5$() (nsu$j/n akan %u$un. D/n0an 53/$as( #an0 /;/k%(;= maka m5m/n%um k/6/$*as()an (%u da3a% %/$us d(3/)(*a$a
d/n0an
6/$6a0a(
53/$as(
n5n-m()(%/$
un%uk
m/$/6u%
dan
m/m3/$)uas s(m3a%( dan dukun0an 3/nduduk *(n00a 3ada ak*($n#a m/m(sa*kan (nsu$j/n dan 3a$a 3/ndukun0n#a. d. Dukun0an 6(asan#a d(3/$5)/* m/)a)u( sua%u k/)5m35k k/7() #an0 ak%(;. In( 6/$a$%( 6a*4a (nsu$j/n *a$us d(6/$s(*kan )/6(* da*u)u da$( sua%u da/$a* %/$%/n%u= un%uk m/mun0k(nkan s/)u$u* da/$a* da3a% d(k/nda)(kan dan 3/nduduk s/$%a %5k5* mas#a$aka%n#a d(kuasa(. S/%/)a* (%u= da/$a* #an0 %/)a* d(6/6askan %/$s/6u% s/)anju%n#a m/$u3akan 6as(s( 6a0( 53/$as( m()(%/$ dan 3/m6(naan 35)(%(k= un%uk m/)an7a$kan usa*ausa*a m/num3as (nsu$j/ns(. P/)aja$an #an0 san0a% 6/$0una #an0 %/)a* d(an0ka% da$( 3/n0a)aman m/num3as (nsu$j/ns( ada)a*= 6a*4a %(dak ada sua%u 3$50$am 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a)= 3s(k5)50( a%au m()(%/$ #an0 da3a% 6/$*as() d/n0an 7a$a 6/$0/$ak s/nd($(-s/nd($( un%uk m/n0*ada3( 6/$6a0a( masa)a* #an0 %/$jad( s/6a0a( ak(6a% (nsu$j/ns(. :an0 d(3/$)ukan ada)a* sua%u 3/nd/ka%an #an0 m/madukan s/mua usa*a 3/nan00u)an0an= #an0 d(%/$a3kan da)am 3$535$s( #an0 %/3a% 3ada $uan0 4ak%u #an0 %/3a%. 1.
Aas-aas 3/$as( La4an Insu$j/ns(. Aas-aas 3/$an0 #an0 6/$s(3a% un(>/$sa)= mau3un aas-aas #an0 d(k/na)
d)am Hankam$a%a= 3ada *ak/ka%n#a %/%a3 da3a% d(%/$a3kan d/n0an a3)(kas( #an0 da3a% d(k/m6an0kan da)am 6/$6a0a( >a$(as(. S/6a0a( 75n%5*= s(;a% m/dan #an0 6/$6/da-6/da d(6/$6a0( 4()a#a* Ind5n/s(a= d/n0an j/)as m/nunjukan 3/$)un#a 3/m()(*an 3/$a)a%an #an0 s/sua( d/n0an m/dan %/$s/6u%= un%uk m/m3/$5)/* aas k/k/n#a)an #a0 d(*a$a3kan.
D(sam3(n0 (%u aas-aas #an0 6/$s(;a% k*usus *a$us d(3/$*a%(kan= m/n0(n0a% 3/$)a4anan
da$(
3(*ak
(nsu$j/n
s/)a)u
m/man;aa%kan s/%(a3 s(%uas(
#an0
m/mun0k(nkan 6a0(n#a. a. Aas-aas umum. 1 Tujuan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 6/$%ujuan un%uk m/num3as (nsu$j/ns(= m/mu)(*kan k/amanan dan m/nan00u)an0( s/0/na3 masa)a* #an0 da3a% m/n00an00u s%a6()(%as k/manan #an0 %(m6u) s/6a0a( ak(6a% (nsu$j/ns(= s/*(n00a k/*(du3an #an0 n5$ma). %/$%(6= aman dan s/ja*%/$a da3a% d(3u)(*kan s/7/3a%-7/3a%n#a. P/)aksanaan 53/$as(= 6a0a(man3un k/7()n#a akan da3a% m/m6a4a 3/n0a$u* %/$*ada3 mas#a$aka% a%au k/)5m35k mas#a$aka% %/$%/n%u s/$%a %/$*ada3 3/n0*(du3an dan 3/$(-k/*(du3an 3/nduduk. )/* ka$/na (%u= maka 3/m()(*an sasa$an a0a$ d(k55$d(nas(kan s/6a(k6a(kn#a d/n0an 3/m/$(n%a* da/$a* s/%/m3a%= s/*(n00a *as() #an0 akan d(7a3a(= 6/na$-6/na$ 6/$man;aa% 6a0( da/$a* %/$s/6u% %/$u%ama 6a0( k/3/n%(n0an %a*a3an s%a6()(sas( d(k/mud(an *a$( dan #an0 m/nda3a% dukun0an da$( 3/nduduk. 2 ;/ns(;. Aks( #an0 5;/ns(; s/6a0a(mana %/$da3a% da)am 3/3/$an0an k5n>/ns(5na)= m/m6u%u*kan da#a (maj(nas( un%uk da3a% d(%/$a3kan da)am 53/$as( (n(. Ha) (n( %/$jad( s/6a6 san0a% ku$an0n#a (n;5$mas(= 6a(k ka$/na 3/nduduk #an0 6/$s(ka3 a3a%(s a%au mun0k(n 3u)a 6/$musu*an. Dan #an0 )/6(* 3/n%(n0 )a0(= ka$/na kaum (nsu$j/n *an#a akan mun7u) dan 6/$%/m3u$ 6()a m/$/ka #ak(n k/m/nan0an da3a% m/$/ka 7a3a(. Sua%u 5;/ns(; #an0 m/nda)am %an3a (n%/)(j/n #an0 6a(k= d(mana m/dan ku$an0 m/n0un%un0kan= 6(asan#a akan ku$an0 /;/k%(;. B()amana 53/$as( s/3/$%( (n( d()akukan= (nsu$j/n akan muda* m/)5)5skan d($( k/ da/$a* 3/n#/)aman a%au 6/$0a6un0 d/n0an
3/nduduk 6(asa= %/$u%ama a3a6()a 3/$%/m3u$an #an0 m/n/n%ukan %(dak m/m6/$( 3/)uan0 k/m/nan0an 6a0( m/$/ka. S/3/$%( d(k/mukakan s/6/)umn#a maka 3/$)u d(3/$*a%(kan= 6a*4a 53/$as( #an0 0a0a) da3a% 6/$3/n0a$u* 6u$uk %/$*ada3 3/nduduk #an0 %/$k/na a%au m/nd/$(%a k/$u0(an s/6a0a( ak(6a% k/0a0a)an %/$s/6u%= s/)a(n s/6a0a( ak(6a% $/aks( (nsu$j/n s/%/)a* 3asukan k(%a 6/$an0ka%. Da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= m/ka s/%(a3 53/$as( #an0 d()an7a$kan *a$us d(dasa$kan 3ada 3/$*(%un0an dan k/#ak(nan akan 6/$*as()= dan 6ukan a%as dasa$ 6/sa$n#a 3asukan. B/$6a0a( u3a#a #an0 ak%(; dan (maj(na%(; #an0 6/$san0ku%an d/n0an masa)a* as3($as( dan k/6u%u*an 3/nduduk= d(%am6a* 5)/* adan#a adm(n(s%$as( 3/m/$(n%a*an da/$a* #an0 6/$s(*= 53/$as( 6*ak%( #an0 m/m6/$(kan man;aa% )an0sun0 k/3ada 3/nduduk= 3/n/$an0an mas#a$aka% s/$%a d/n0an adan#a 3/$)(ndun0an k/amanan #an0 6a(k= s/muan#a (%u m/$u3akan a)a% #an0 /;/k%(; un%uk m/m3/$)uas da/$a* 3/n0uasaan 3/m/$(n%a*. 3/$as( #an0 6/$s(;a% 5;/ns(; san0a% 3/$)u un%uk m/m6a%as( k/0(a%an (nsu$j/n d(s/k(%a$ da/$a* #an0 d(kuasa( dan un%uk m/m3/$5)/* (n(s(a%(; d( da/$a* #an0 akan d(6/$s(*kan a%au akan d(duduk(. Ha) (n( *an#a da3a% d(7a3a( d/n0an 3a%$5)( #an0 %/$us-m/n/$us dan d/n0an 53/$as( )a(nn#a #an0 d(%ujukan un%uk m/m6/$( 3/n0amanan dan m/n7/0a* (nsu$j/n m/nda3a% 6an%uan da$( 3/nduduk. Un%uk (%u %(dak %/$%u%u%3 k/mun0k(nan d()aksnakann#a sua%u 53/$as( 5;/ns(; #an0 7uku3 m/nda)am. Akan %/%a3( *a$us d(3/$*a%(kan 6a*4a )an0ka* %/$s/6u% d(am6() 6()a (n%/)(j/n 7uku3 m/#ak(nkan dan *as() #an0 akan d(7a3a( m/m3un#a( dam3ak #an0 6a(k 6a0( s/)u$u* $/n7ana. Adan#a k/7/nd/$un0an 6a*4a )/6(* 6a(k ada m/sk( s/d(k(% da$(3ada %(dak ada *a$us
d(*(nda$kan= a3a6()a un%uk m/m3/$5)/* #an0 s/d(k(% %/$s/6u% m/m6u%u*kan s/$an0an #an0 %/$0/sa-0/sa. ! P/ndadakan. Tan3a adan#a 3/ndadak= maka 3$5s3/k 6/$*as()n#a 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( akan k/7() s/ka)(. P/ndadakn %(dak mun0k(n d(7a3a(= %an3a (n%/)(j/n #an0 6a(k= #an0 m/$u3akan s#a$a% u%ama 6a0( s/mua 53/$as( m()(%/$. P/ndadakan %/$)/6(*-)/6(* akan s/mak(n su)(% d(3/$5)/* da)am k5nd(s( d(mana s/%(a3 0/$akan 3asukan d()a35$kan k/3ada 3(*ak (nsu$j/n 5)/* 3/nduduk s/%/m3a%. Kun7( da$( masa)a* (n( ada)a* m/$a*as(akan k/*/ndak k(%a. Un%uk (%u= maka )an0ka*-)an0ka* 6/$(ku% (n( 3/$)u d()aksanakan da)am m/m6an%u %/$7a3a(n#a 3/ndadakan. a P/)aksanaan $/n7ana #an0 ma%an0= 6/$an(= $a*as(a dan 7/3a% 3ada s/mua %(n0ka%an. 6 P/n#/sa%an m/)a)u( k/0(a%an dan 0/$akan 3u$a-3u$a. 7 K/ma*($an dan k/$a*as(aan 0/$akan m/masuk( da/$a* 53/$as(. In( %/$masuk 3/n00unaan maks(ma) da$( 6an%uan uda$a 3ada ma)am *a$(= 0/$akan )(n%as m/dan= a%au3un m/njau*( da/$a* 3/muk(man. " P/n0amanan. P(*ak (nsu$j/n %(dak akan */n%(-*/n%(n#a m/)akukan usa*a 3/n7a$(an (n;5$mas( dan 6/$6a0a( k/3/$)uan )a(nn#a= 6/$sama d/n0an usa*an#a da)am su6>/$s(= m/)an7a$kan an7aman #an0 6a*kan da3a% )/6(* 6/sa$ da$(3ada da)am 3/$an0 #an0 k5n>/ns(5na). B()a s/6a0(an 3/nduduk d(3/$k($akan %/$)(6a% da)am ja$(n0an (n%/)(j/n 3(*ak (nsu$j/n= maka d(3/$)ukan adan#a sua%u s(s%/m 3/n0/nda)(an= 3/m6a%asan dan 6()a 3/$)u ada jam ma)am. Pasukan k(%a s/nd($( k/mud(an da3a%
6/$3(nda*-3(nda*=
%an3a
3/m6/$(%a*uan s/6/)umn#a. Kunjun0an 5$an0 s(3() k/ (ns%a)as( m()(%/$ *a$us d(6a%as( s/*(n00a %(dak m/m3/n0a$u*( k/0(a%an 3/n0amanan.
P/n0amanan ma%/$(()= %/$u%ama s/nja%a m/$u3akan masa)a* #an0 *a$us d(*ada3( 5)/* s/%(a3 3$aju$(%= ka$/na 3(*ak (nsu$j/n d/n0an s/0a)a 7a$a akan 6/$usa*a m/)/n0ka3( 3asukann#a d/0an s/nja%a #an0 da3a% m/$/ka $am3as. )/* ka$/na (%u maka masa)a* 3/n0amanan 6ukan *an#a u$usan 6a0(an %/$%/n%u saja= akan %/%a3( m/$u3akan %u0as da$( s/%(a3 5$an0 da)am sa%u sa%uan. & K/k/n#a)an. P$(ns(3 k/k/n#a)an= m/)(3u%( ju0a k/mam3uan m/n0am6() k/3u%usan #an0 7/3a% dan %(ndakan s/0/$a un%uk m/n0/ks3)5(%as( k/un%un0an da$( sua%u 3/$u6a*an s(%uas(= a%au s/6a0a( ak(6a% adan#a (n%/)(j/n #an0 6a$u. Ha) (n( s/7a$a %(dak )an0sun0 m/m6u%u*kan m56()(%as ;(s(k da$( s/5$an0 k5mandan= k/s/0a$an jasman( da$( 3asukan un%uk mam3u 6/$0/$ak s/7a$a 6/6as d( m/dan su)(%. D/n0an 6an%uan uda$a #an0 7uku3= maka *a) (n( da3a% d(7a3a( s/sua( d/n0an k/6u%u*ann#a. + P/musa%an %/na0a. P/musa%an %/na0a *a$us d()aksanakan d/n0an $a*as(a. Ha) (n( da3a% d()aksanakan d/n0an m/n00unakan an0ku%an uda$a a%au 6/$/0/$ak 6/$ja)an kak( da)am k/)5m35k #an0 %/$s/6a$ d/n0an m/n00unakan ja)an 3/nd/ka% %/$u%ama d( ma)am *a$(. K/mam3uan (nsu$j/n un%uk 7/3a% 6/$/aks(= da3a% m/$u6a* 3/$(m6an0an
3/musa%an
%/na0a
#an0
)/6(*
m/n0un%un0kan
d(3(*akn#a= s/*(n00a da)a *a) (n( 3/$)u d(3/$%(m6an0kan a3aka* 3/$)u d()akukan 3/n0undu$an k/6/)akan0 dan m/n#/6a$= a%au m/m3/$kua% 3asukan d/n0an k/kua%an #an0 m/mada( un%uk m/n0*ada3( (nsu$j/n s/*(n00a m//n0un%un0kan k(%a. Dasa$-dasa$ 6a0( 3/musa%an %/na0a #an0 /;/k%(; ada)a* @ a Sa%uan #an0 m56()= #an0 da3a% 6/$0/$ak d/n0an 6/6an 3/$5$an0an un%uk )(n%as m/da= m/n0*(nda$( ja)an umum dan kam3un0-kam3un0.
6 P/n00unaan an0ku%an uda$a. 7 P/n00unaan a)a% an0ku% 3/$s5n() dan 3/$)/n0ka3an #an0 7575k un%uk )(n%as m/dan dan )(n%as a($= %/$u%ama m/)a)u( m/dan-m/dan 3/$sa4a*an. , P/n0*/ma%an %/na0a.
#an0
%/$35%5n0=
sun0a(=
$a4a
dan
Luasn#a %u0as-%u0as m()(%/$ da)am 53/$as(
)a4an (nsu$j/ns( 7/nd/$un0 akan m/n#/$a3 %/na0a m()(%/$ #an0 7uku3 6/sa$ dan %/$us m/n(n0ka% a3a6()a %(ndakan 3/n0*/ma%an %/na0a %(dak d(%/$a3kan
s/7a$a
/;/k%(;.
Tan3a
3/n0*/ma%an
%/na0a
suka$
m/m3/$5)/* k/k/n#a)an da)am aks( #an0 5;/ns(;= #an0 k/duan#a san0a% 3/n%(n0 da)am m/m3/$5)/* k/m/nan0an. K/$jasama. Hu6un0an %(m6a) 6a)(k an%a$a m()(%/$ dan a3a$a% s(3() da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/n00am6a$kan 3/$)un#a k/%/$3aduan #an0 /$a% da)am 3/$/n7anaan dan 3/)aksanaan 53/$as(= mu)a( da$( %(n0ka% nas(5na) *(n00a %(n0ka% sa%uan %/$k/7(). S(ka3 dan %(n0ka* )aku m()(%/$ 6/$samaan d/n0an 3/n00unaan 3/$an0 u$a% s#a$a; #an0 %/3a%= m/$u3akan sa$ana un%uk m/m/nan0kan k/$jasama dan dukun0an da$( 3/ndduduk s/%/m3a%. Ta3a k/3/$7a#aan dan k/$jasama m/$/ka= s/mua usa*a akan s(a-s(a. S/mua 3$aju$(% *a$us m/n0/$%( 6/%a3a 3/n%(n0n#a a$%( 3/$anan *u6un0an m/$/kad/n0an 3/nduduk s/%/m3a%. Hu6un0an (n( *a$us d(dasa$kan 3ada d(s(3)(n m()(%/$ #an0 6a(k= 3/n0*a#a%an akan d5k%$(n TNI s/$%a 3/n0/$%(an #an0 6/na$ %/n%an0 ada%-(s%(ada%= k/6(asaan s/$%a a0ama dan k/3/$7a#aan mas#a$aka% s/%/m3a%. S/%(a3 3/n#(m3an0an a%au 3/)an00a$an %/$*ada3 n5$ma-n5$ma #an0 %/$jad(= akan %/$us d(ama%( dan d(man;aa%kan 5)/* 3(*ak (nsu$j/n un%uk %ujuan 3$53a0andan#a. D()a(n 3(*ak= %(ndakan #an0 s(m3a%(k akan m/m6/$( d5$5n0an 6a0( 3/nduduk akan %u$u% m/m(ku) %an00un0ja4a6
a%as k/manan d($( dan )(0kun0an m/$/ka= dan )am6a% )aun akan m/n(m6u)kan
k/3/$7a#aan
akan
k/mam3uan
m/$/ka
un%uk
m/n0*ada3( musu*. Namun= 3/n%(n0n#a *u6un0an 6a(k d/n0an 3/nduduk s/%/m3a%= *a$us d(usa*akan
%an3a
m/n(m6u)kan
k/$u0(an
%/$*ada3
3/n0amann
3asukan s/nd($(. M5$(). P/m/)(*a$aan m5$() #an0 %(n00( 3/n%(n0 s/ka)(= %/$u%ama ka$/na 0a$(s k5mand5 #an0 6(asa kadan0-kadan0 %/$3u%us dan 6an#ak *a) #an0 3/n#/)/sa(an#a san0a% %/$0an%un0 3ada (n(s(a%(; dan aks( #an0 a0$/s(; 6a(k da$( 3/$5$aCn0an a%au3un k/)5m35k. K/%/0an0an j(4a #an0 0a4a% da3a% %(m6u) s/6a0( ak(6a% da$( 53/$as( #an0 %/$us-m/n/$us dan kadan0-kadan0 m/m65sankan dan ak(6a%n#a da3a% m/$usak m5$() 3asukan. M/m)(*a$a m5$() akan m/n0uj( 4a%ak dan k/3/m(m3(nan s/5$an0 k5mandan. S/6a0a( 6a*an 3/m6an%u= s/5$an0 k5mandan da3a% m/m3/$*a%(kan *a)-*a) s/6a0( 6/$(ku% @ a K/6(jaksanaan #an0 j/)as da)am k/adaan (s%($a*a% dan 3/$0an%(an 3asukan. 6 Pa$%(s(3as( an005%a da)am m/n0%as( masa)a* #an0 s/dan0 d(*ada3( mas#a$aka% s/k(%a$n#a. 7 K/0(a%an 5)a*$a0a 6/$sam 3/nduduk s/%/m3a%. d M/m3/)aja$( 6a*asa s/%/m3a%= s/ja$a* dan
ada%-
(s%(ada%n#a. / B$(/;(n0 #an0 $u%(n= un%uk m/n#am3a(kan (n;5$mas(= a0a$ s/%(a3 3$aju$(% m/n0(ku%( 3/$k/m6an0n s(%uas(. 1Adm(n(s%$as(. Masa)a* adm(n(s%$as( ada)a* masa)a* 6/sa$ da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. S/6a0(an 6/sa$ 3/m6/ka)an u)an0 kadan0kadan0 su)(% d()akukan= ka$/na m/dan #an0 suka$ d(%/m3u*. Un%uk (%u= maka 3/m6/ka)an m/)a)u( uda$a dan 3/n/n%uan %/m3a%%/m3a% 3/m6/ka)an #an0 %/3a% san0a% d(3/$)ukan.
P/n0a4a)an (ns%a)as( 3/m6/ka)an #an0 %/$s/6a$ *a$us s/m(n(ma) mun0k(n= ka$/na da3a% m/n#/$a3 %/na0a 3asukan 3/n0amanan #an0 6an#ak= dan s/sun00u*n#a d(6u%u*kan un%uk 3/$%/m3u$an. )/* ka$/na (%u s/%(a3 3$aju$(% *a$us m/n#ada$( 3/n%(n0n#a 3/n0*/ma%an %/na0a da)am 3/n0amanan (ns%a)as( 3/$6/ka)an da)am $an0ka m/m3/$%a*ankan k/3/n%(n0an 53/$as( k/s/)u$u*an. Da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= maka />akuas( k5$6an m/$u3akan masa)a* adm(n(s%$as( #an0 3/n%(n0= ka$/na da3a% m/n(m6u)kan 3/n0a$u* 3s(k5)50(s k/3ada 3asukan
s/nd($(.
K/6u%u*an
akan
k/7/3a%an />akuas(= ju0a akan m/nunjukan 6/%a3a 3/n%(n0n#a an0ku%an uda$a da)am masa)a* 6an%uan adm(n(s%$as(.
6.
Aas-aas k*usus. Da$( 6/$6a0a( 3/n0a)aman #an0 %/)a* d(3/$5)/* da)am m/)aksanakan
53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= maka d($asakan 3/$)u adan#a aas-aas k*usus #an0 s/)a)u d(3/$*a%(kan= d(sam3(n0 adan#a aas-aas umum s/3/$%( %/)a* d(s/6u% d( a%as. Aas-aas %/$s/6u% ada)a* @ 1 P/m/$(n%a* m/m3un#a( sasa$an #an0 j/)as da)am m/n7(3%akan sua%u 3/m/$(n%a*an #an0 6/$s(*= /;/k%(; dan 6/$4(6a4a. S/6a0amana *a)n#a n/0a$a-n/0a$a #an0 s/dan0 m/m6an0un= maka masa)a*
m/nan00u)an0(
an7aman
da$(
da)am
n/0/$(=
ada)a*
m/$u3akan sa)a* sa%u masa)a* da$( 6an#ak masa)a* #an0 *a$us d(s/)/sa(kan 5)/* 3/m/$(n%a*. Masa)a* k/manan da)am n/0/$( mun0k(n sua%u saa% m/nda3a% 3$(5$(%as= namun *a) %/$s/6u% %(dak 65)/* d()(*a% s/7a$a %/$3(sa*. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3ada dasa$n#a ada)a* sua%u 3/$%a$un0an un%uk m/$/6u% *a%( dan dukun0an 3/nduduk a%au $ak#a% 6an#ak.
)/* ka$/na (%u maka )an0ka*-)an0ka* #an0 d(%/m3u* 5)/* 3/m/$(n%a* sua%u saa% mun0k(n saja m/m3un#a( sasa$an masa)a* /k5n5m( d/m( k/3/n%(n0an $ak#a% 6an#ak= namun *a) (n( *a$us d(k/%a*u( d/n0an j/)as 5)/* 3/nduduks/*(n00a m/m6/$( dukun0an k/3ada 3/m/$(n%a*. Un%uk m/nan0an( masa)a*-masa)a* k5m3)/ks s/3/$%( (n( maka d(3/$)ukan s%$uk%u$ 3/m/$(n%a*an #an0 6/$s(*= s/*a%= kua% dan 6/k/$ja s/7a$a /;/k%(; un%uk m/$/6u% k/3/$7a#aan= s(m3a%( dan dukun0an 3/nduduk. Da)am k5nd(s( d(mana d(3/$)ukan adan#a sua%u 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= maka %(daka akan ada *as() #an0 da3a% d(7a3a( 6()a a3a$a%u$ 3/m/$(n%a* %(dak mam3u 6/k/$ja s/7a$a /;/k%(; dan /;(s(/n. 2 P/m/$(n%a* *a$us 6/$%(ndak s/sua( d/n0an *ukum dan 3/$a%u$an. Masa)a* #an0 san0a% su)(% kadan0-kadan0 *a$us d(*ada3( ada)a*= 6()amana 3(*ak (nsu$j/n m/)akukan aks(-aks( %/$5$. M/n0*ada3( masa)a* s/3/$%( (n(= maka 3/m/$(n%a* %(dak 65)/* m/)akukan %(ndakan 3/m6a)asan #an0 %(dak s/sua( d/n0an *uku(m= 4a)au3un mun0k(n m/n0an00a3 *ukum #an0 ada ku$an0 m/mada( un%uk m/0*ada3(n#a. Ha) (n( 6ukan saja s/7a$a m5$a) k/)($u= %/%a3( ju0a 3ada sua%u 3/$(5d/ %/$%/n%u akan da3a% m/(nm6u)kan 6//6a0a( k/su)(%an 6a0( 3/m/$(n%a*= #an0 da3a% m/njad(kan 3/n#/)/sa(an masa)a*#an0 d(maksudkan m/)uas= 6/$)a$u/-)a$u/% dan %(dak %un%as. Sua%u 3/m/$(n%a*an da$( sua%u n/0a$a *ukum #an0 da)am m/)aksanakan ;un0s(n#a %(dak s/sua( d/n0an *ukum= akan su)(% m/n0*a$a3kan $ak#a%n#a ju0a 6/$%(ndak s/sua( *ukum. ! P/m/$(n%a* *a$us m/m3un#a( $/n7ana #an0 m/n#/)u$u* dan %/$3adu. R/n7ana 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( %(dak 65)/* *an#a m/)(3u%( mas)a* %(ndakan 3/n0amanan dan 53/$sa( m()(%/$ saja. Ia ju0a *a$us m/)(3u%(
s/mua as3/k 35)(%(k= s5s(a)= /k5n5m(= 3s(k5)50(s= dan *a)-*a) )a(nn#a #an0 m/m3un#a( 3/n0a$u* %/$*ada3 (nsu$j/ns( (%u s/nd($(. Akan %/%a3( d(a%as s/0a)an#a (%u= maka da)am $/n7ana %/$s/6u% *a$us j/)as d(s/6u%kan m/n0/na( 3/$anan dan %an00un0ja4a6 da$( mas(n0mas(n0 un%uk m/n0*(nda$kan %(m6u)n#a du3)(kas( da)am k/0(a%an dan un%uk m/njam(n 6a*4a %(dak ada masa)a*-masa)a* #an0 )u3u%da$( 3/nan0anan nan%(n#a 5)/* s/mua 6a0(an s/7a$a k/s/)u$u*an. D(sam3(n0 (%u *a$us ada k/s/(m6an0an an%a$a 6a0(an m()(%/$ dan s(3()= d/n0an k55$d(nas( #an0 6a(k d(s/0a)a 6(dan0. In( d(maksudkan un%uk m/n7/0a* %(m6u)n#a k/0(a%an #an0 %(dak sa)(n0 m/ndukun0 s/*(n00a *as()n#a ku$an0 m/muaskan. T/$u%ama d( da/$a* #an0 d(3/n0a$u*( 5)/* (nsu$j/n= maka k/0(a%an a3a$a% s(3() #an0 %(dak %/$k55$d(nas( akan da3a% m/n0*am6u$kan 6(a#a #an0 s(a-s(a= 6()a %(dak d(3adukan d/n0an 53/$as( m()(%/$= s/$%a akan m/n#/6a6kan dam3ak %/$*ada3 53/$as( 3/mu)(*an k/amanan 6a(k s/)ama 53/$as( mau3un s/suda*n#a 3ada %a*a3 k5ns5)(das(. " P/m/$(n%a* *a$us m/m6/$( 3$(5$(%as un%uk m/n0*an7u$kan su6>/$s( 35)(%(k 6a$u k/mud(an (nsu$j/ns( s/a$a ;(s(k. P/n0*an7u$an su6>/$s( 35)(%(k= %/$u%ama *a$us d()akukan 3ada %a*a3 3/m6/n%ukan k/kua%an s/6/)um (nsu$j/ns( d(mu)a(= dan d(%/$uskan s/*(n00a (nsu$j/n da3a% d(%um3as. Tan3a m/n0*an7u$kan 5$0an(sas( su6>/$s( 35)(%(kn#a= d( k5%a mau3un d( d/sa= maka (nsu$j/ns( %(dak da3a% d(3(sa*kan da$( 3/nduduk= a%au (6a$a% (kan d(3(sa*kan da$( a($= maka k/*an7u$an m/$/ka s/sun0u*n#a
akan 6/$ja)an s/7a$a 5%5ma%(s.
0am6a$an da3a% d()(*a% d(a0$am 6/$(ku%n#a.
S/6a0a(
Pa$%a( 35)(%(k K5mand5 Insu$j/ns(
C
KUNING
KUNING
K5m(%/ Pusa%
S/)-s/) k)and/s%/(n Insu$j/n A
KUNING da)am
B
KUNING
Mas#a$aka%.
B()a 5$0an(sas( 35)(%(k su6>/$s( 3ada A da3a% d(*an7u$kan= maka (nsu$j/n 3ada B dan akan k/ku$an0an 3/$6/ka)an= an005%a dan (n%/)(j/n= s/*(n00a )am6a% )aun an005%a-an005%an#a m/njad( 6/$ku$an0 ka$/na %/$6unu* a%au m/n#/$a*. Da)am
3$5s/s 3/n0*an7u$an
5$0an(sas( 35)(%(k %/$s/6u%= maka 3/$*a%(an (n%/)(j/n *a$us d(a$a*kan un%uk m/n0(d/n%(;(kas(kan dan s/da3a% mun0k(n m/num3as s/mua an005%a 5$0an(sas( su6>/$s( #an0 ka$/na a%u dan )a(n *a) 6/$usa*a m/n/m6us 0a$(s 3/m(sa* an%a$a (nsu$j/ns( dan 3/nduduk. U3a#a (n( k/mud(an d()anju%kan d/n0an k/0(a%an s4ada#a 3/nduduk #an0
d(k55$d(nas(kan
*u6un0an
an%a$a
d/n0an
(nsu$j/n
53/$a(
dan
m()(%/$
5$0an(sas(
un%ukn 35)(%(k
m/n7/0a* su6>/$s(n#a.
S/m/n%a$a 3$5s/s (n( 6/$)an0sun0= maka (nsu$j/n akan d(3aksa un%uk mun7u) k/ 3/$mukaan m/)akukan k5n%ak 0una m/nda3a%kan 6an%uan=
s/*(n00a da$( 6/$6a0a( k/0(a%an k5n%ak %/$s/6u% da3a% m/jad( 3/%unjuk dan 3/nun%un 6a0( 53/$as( 3/n0*an7u$an m/$/ka. & Da)am %a*a3 a4a) 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( maka 3/m/$(n%a* *a$us m/n0amankan 6as(s 53/$as( %/$)/6(* da*u)u. P/n0aman 6as(s 53/$as( da$( 0an00uan (nsu$j/n m/njad( )/6(* 3/n%(n0= ka$/na s/6a0(an sum6/$-sum6/$ m/n0*ada3( (nsu$j/ns( 6/$ada d( da/$a* 53/$as(. Gan00uan (msu$j/n k/ 6as(s 53/$as(= *a$us d(7/0a*= d(mana 6/$ada s/6a0(an 6/sa$ 3/nduduk dan (ns%a)as( #an0 m/n00/$akan 53/$as( m()(%/$ dan $5da 3/m/$(n%a*an. Usa*a m/n0a%as( (nsu$j/ns( akan da3a% %/$0an00u= 6()a ;as()(%as k5mand5 dan 6an%uan adm(n(s%$as( un%uk m/n0a%as(n#a ku$an0 da3a% 6/$;un0s( s/6a0a(mana m/s%(n#a. Akan %/%a3( 6()a k/0(a%an )a4an mas(* da)am %a*a3 3/m6/n%ukan k/kua%an= maka k/0(a%an da3a% %/$jad( s/6a)(kn#a= #a(%u )/6(* d(a$a*kan k/ da/$a* 3/da)aman= d(aman 3/$*a%(an d( da/$a* 53/$as( )/6(* d(%ujukan 3ada masa)a*-masa)a* /k5n5m(= %/$(%5$(a) dan k/amanan. Namun a3a6()a usa*a-usa*a (n( m/n0a)am( k/0a0a)an= maka 3$(5$(%an 3/n0amanan *a$us d(6/$(kan k/3ada da/$a* #an0 )/6(* maju da)am 3/m6an0unann#a. Da/$a* s/3/$%( (n( da3a% m/nam3un0 s/6a0(an 6/sa$ da$( 3/nduduk dan m/m3un#a( a$%( #an0 )/65* 3/n%(n0 6a0( 3/m/$(n%a* d(3andan0 da$( sudu% /k5n5m( dan 35)(%(k. 11. Tak%(k dan T/kn(k Insu$j/ns(. Un%uk da3a% m/)a4an (nsu$j/ns( 3/$)u d(k/%a*u( 3$(ns(3 %ak%(k dan %/kn(k m/$/ka= #a(%u 6an#ak aka)= (n(s(a%(;= k/mauan m/n#/$an0= k/%/0u*an= k/$a*as(aan= k/7/3a%an dan k/s/m3u$naan. D( 6a4a* (n( (nsu$j/ns( 3ada umumn#a #an0 )a(m d()akukan. a. Ban#ak aka).
ada)a* dasa$ %ak%(k dan %/kn(k
Insu$j/ns( d(ka%akan m/$/ka s/6a0a( 0/$akan kaum #an0 )/ma* m/)a4an #an0 kua%. Un%uk da3a% m/)an0sun0kan 3/$)a4anan #an0 6/$)anju% (nsu$j/n *a$us 7/$d(k dan 6an#ak aka). A3a #an0 d(6u%u*kan uan%uk da3a% 6/$%/m3u$ s/7a$a 7/$d(k= un%uk (%u maka , k/%/n%uan d( 6a4a* (n( *a$us d(%/$a3kan. 1 Lakukan s/$an0an 3/n(3uan 3u$a-3u$a 3ada sa%u %(%(k= s/m/n%a$a d(%(%(k ?%/m3a% #an0 )a(n m/)akukan s/$an0an s/sun00u*n#a a0a$ 3asukan 3/m/$(n%a* %(dak s/m3a% m/)(ndun0( d($(n#a. 2 B/$0/$ak s/7a$a 6/$)5n7a%an 6a(k %/$)(*a% a%au3un %(dak= a0a$ 3asukan 3/m/$(n%a* %(dak da3a% m/n0/%a*u( s/7a$a 3as%( d(mana k/dudukan (nsu$j/n (%u s/nd($( #an0 s/6/na$n#a= s/*(n00a %(dak da3a% m/n#/$an0 (nsu$j/n. ! H(nda$( %(%(k-%(%(k 3asukan 3/m/$(n%a* dan *an#a m/n#/$an0 %(%(k )/ma*n#a #a(%u 3asukan ka4a) 6/)akan0= 3asukan #an0 s/dan0 (s%($a*a% a%au #an0 s/dan0 m/n0undu$kan d($(. 9(ka m/n#/$an0 sua%u ;5$mas( a%au 3asukan 3/n0a4a)n#a= (nsu$j/n d(aja$kan un%uk %(dak 65)/* %aku% m/n0a)am( k5$6an. " Da)am( 6()amana saa% #an0 %/3a% un%uk maju a%au3un mundu$. 9(ka 3asukan 3/m/$(n%a* #an0 m/n#/$an0 )/6(* kua%= (nsu$j/n akan m/)akukan 3/n0undu$an dan akan s/0/$a m/)aksanakan s/$an0an 6a)as 3ada 6/6/$a3a %(%(k )/ma* #an0 d(%/mukan. & S/$an0= *an7u$kan dan mundu$d/n0an 6/$6a0a( 7a$a a0a$ 3asukan 3/m/$(n%a* %(dak da3a% 6/$/aks( a%au m/n0/$a*kan 3/$kua%an un%uk m/n0/3un0 a%au3un m/)an7a$kan s/$an0an uda$a. 9(ka 3/$%/m3u$an %/)a* usa(= (nsu$j/n *a$us mundu$ d/n0an 7/3a% dan 756a m/n#/$an0 k/m6a)( un%uk m/n7/0a* k/mun0k(nan 3asukan 3/m/$(n%a* m/n0/ja$. T/%3( d/m( k/7/3a%an 0/$akan (nsu$j/n mun0k(n *a$us m/n05$6ankan
6/$6a0a( *a)= an%a$a )a(n an005%a #an0 %(dak 3/n%(n0= 3/$)/n0ka3an #an0 6/$a%-6/$a%= dan )a(n-)a(n. + Insu$j/n %(dak 6/$%/m3u$ 6()a %(dak #ak(n akan 6/$*as()= un%uk (%u )/6(* 6a(k mundu$. Insu$j/n %(dak 6/$%/m3u$ %an3a 3/$*(%un0an. 9(ka sua%u k/m/nan0an %(dak da3a% d(3as%(kan= maka s/$an0an (nsu$j/n 6(asan#a d(%unda dan m/nun00u sam3a( adan#a k/s/m3a%an #an0 )/6(* 6a(k. 9(ka #ak(n akan m/nan0 maka s/$6uan akan d(ja0a dan d(%/$uskan da)am $an0ka m/n0*an7u$kan 3/m/$(n%a* s/7a$a %un%as= s/%a)a* (%u (nsu$j/n akan 6/$%a*an s/m/n%a$a= k/mud(an mundu$ %an3a $a0u-$a0u. , Insu$j/n %(dak 65)/* m/n00unakan %ak%(k #an0 sama s/7a$a %/%a3= ka$/na *a) %/$s/6u% *an#a m/n0un%un0kan 3asukan 3/m/$(n%a* uan%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n d/n0an muda* m/n0/m6an0kan (n(s(a%(;n#a. Un%uk (n( d(3/$)ukan k/7/$d(kan 3ada 3(m3(nan (nsu$j/n a0a$ %/%a3 da3a% m/n(3u a%au m/n0/)a6u( 3asukan 3/m/$(n%a*. 6. In(s(a%(;. Da)am 6/$6a0a( k/adaan= (nsu$j/n akan %/%a3 m/n7a$( dan m/n#/$an0 un%uk m/)akukan 53/$as( 3/m6/$s(*an= *a$us 6/$%(ndak m/nda*u)u( d/n0an m/)akukan s/$an0an a%au m/n0*()an0 un%uk m/n0*(nda$( 3/n0/3un0an. S/)ama 3/$%/m3u$an %(dak 65)/* %/$3aku 3ada su%u %/m3a%= s/6a(kn#a m/n7a$( ja)an= 6a0a(mana 6/$0/$ak maju a%au mundu$ 6()a d(3/$)ukan dan 6/$%/m3u$ s/7a$a s/(m6an0 d( da)am mau3un d( )ua$ 3/d/saan. 9(ka 3asukan 3/m/$(n%a* 6/$0/$ak d/n0an 7/3a%= *a$us d(3aksa un%uk m/m3/$)am6a% 0/$aknn#a=. 9(ka 3aukakan 3/m/$(n%a* 6/$0/$ak *an#a d/n0an m/n00unakan sa%u ja)u$= *a$us d(3aksa un%uk m/n00unakan 6/6/$a3a ja)u$ d/n0an m/m/7a* 3asukann#a= a0a$ da3a% d(*an7u$kan da)am k/)5m35k-k/)5m35k k/7() dan )/ma*. B/$6a0a( k/%/n%uan %/6%an0 (n(s(a%(; ada)a* @ 1 Ha$us m/n0uasa( k/adaan dan 6/$usa*a m/na7a$( dan m/n0/%a*u( k/adaan 3asukan 3/m/$(n%a*= s(ka3 3/m3(nann#a dan da#a %/m3u$n#a= m5$() s/$%a
k/u)/%an 3asukann#a. Iku%( s/mua k/0(a%an 3asukan 3/m/$(n%a* dan 3/n0/$a*an d(nas (n%/)(j/nn#a.= %/$masuk 6/$6a0a( 3/)aksanaan %u0as $u%(n s/$%a k/6(asaann#a.= s/*(n00a m/mun0k(nkan m/m6ua% $/n7ana 53/$as( #an0 da3a% 6/$*as() 0una. 2 Ha$us m/nan00u)an0( 6/$6a0a( %(%(k )/ma* #an0 %/$da3a% d(3(*ak s/nd($( s/3/$%( @ ku$an0n#a 3/$s/nja%aan= mun(s(= 56a%-56a%an dan 6a*an makanan. Ha$us m/m)(*a$a 3/$)/n0ka3an dan 3/$a)a%an #an0 ada= a%au m/$am3as da$( 3asukan 3/m/$(n%a*= s/$%a m/n#/m3u$nakan 3/$)/n0ka3an ua%ama. P/$(ksa 3/$)/n0ka3an 3/n0amanan dan k5mun(kas( s/$%a *u6un0an d/n0an 6/$6a0( sa%uan ka4an= %/%an00a= a%asan dan d/sa %/%an00a. P/)(*a$a k/s/*a%an= 7a$( m/dan-m/dan #an0 6a(k un%uk k/0(a%an 53/$as(. A3a3un #an0 %/$jad(= 3/$*a%(an u%ama= *a$us d(%ujukan uan%uk m/m3/$%(n00( s/man0a% %/m3u$ dan m/n0a$a*kan s/mua 3/m(k($an k/ da)am sa%u k/(n0(nan
#a(%u
un%uk
m/n0*an7u$kan
dan
m/musna*kan
3asukan
3/m/$(n%a*. ! Ha$us 6/$us*a 6a0a(mana a0a$ da3a% m/n0/%a*u( s/mua %(%(k )/ma* 3/m/$(n%a*. K/mud(an m/man;aa%kan s/mua k/)/ma*an %/$s/6u% un%uk m/n0*an7u$kann#a d/n0an 7a$a m/n#/$an0. Pada 4ak%u #an0 6/$samaan m/nas/*a%( 3/nduduk un%uk 6/$3/$an ak%(; d( da)am 3/$%/m3u$an. " a3a()a* s/sua%u #an0 %am3akn#a s/3/$%( %(dak mun0k(n= da)am $an0ka m/maksa 3/m/$(n%a* m/n0(ku%( k/muan k(%a dan 7/0a* usa*a 3/m/$(n%a* un%uk m/nun%un dan m/nd(k%/ k(%a. & 9(ka 3asukan 3/m/$(n%a* m/)(ndun0( d($(n#a d/n0an6 6a(k %an3a adan#a %(%(k )/ma*= k(%a *a$us m/n7(3%kann#a s/6/)um m/)an7a$kan s/$an0an. 7. K/mauan un%uk m/n#/$an0 9(ka m/m6/$( k/s/m3a%an k/3ada 3/m/$(n%a* un%uk m/n#/$an0 dan m/m6a%as( d($( 3ada 3/$%a*anan #an0 3as(;= maka k(%a %(dak da3a% m/)(ndun0( 3/nduduk dan )a0( akan muda* un%uk d(*an7u$kan.
Un%uk (%u *a$us d(usa*akan un%uk m/n#/$an0 3asukan 3/m/$(n%a*= da)am $an0ka m/maksan#a un%uk 6/$%a*an= m/n0u$as %/na0an#a= m/n7/0a*n#a m/m3/$)uas $ad(us 0/$akan= 3/0an0 %/0u* (n(s(a%(; dan *a)an0( 6/$6a0( usa*a 3/ma$(n%a*. In()a* 7a$a un%uk m/n7a3a( %u0as #an0 )u*u$ m/)(ndun0( 3/nduduk . 9(ka 3asukan 3/m/$(n%a* mundu$= )akukan 3/n0/ja$an. 9(ka 3asukan 3/m/$(n%a* mundu$ ak(6a% %/$3uku)= maka *a$us d(k/ja$ dan d(*an7u$kan s/7a$a %un%as. d. K/%/0u*an. S(ka3 %/0u* da)am su%u s/$an0an 6/$a$%( s(a3 m/n#/$an0 3asukan 3/m/$(n%a* d/n0an 7/3a% s/%(a3 saa% d/n0an k/#ak(nan akan 6/$*as() m/$a(* k/m/nan0an. B()a k/adaan %(dak m/n0un%un0kan dan %/$3aksa mundu$= maka mundu$)a* da)am $an0ka m/)akukan %(ndakan 6a)as d(sua%u %/m3a%. S/%(a3 $asa 6(m6an0 3ada saa%-saa% k$(%(s da3a% 6/$ak(6a% k/*an7u$an #an0 %(dak muda* d(3/$6a(k(. K/%/0u*an san0a% /$a% ka(%ann#a d/n0an (n(s(a%(;. 9(ka %(dak m/m6a*a#akan $/n7ana #an0 )/6(* )uas dan 3an0ka) 3/$)a4anan 6a$u)a* da3a% 6/$%/m3u$ un%uk m/n7a3a( sua%u *as(). Ha) (%u *a$us d()aksanakan %an3a $asa 6(m6an0 dan %n3a m/nun00u 3/$(n%a* da$( a%asan. K(%a akan k/*()an0an k/s/m3a%an 6a(k 6()a k/6(m6an0an m/n0uasa( k(%a. /. K/$a*as(aan. S/)ama ma%a-ma%a 3asukan 3/m/$(n%a* mas(* %/$s/6a$ d(s/0a)a %/m3a%= maka k/$a*as(aan *a$us d(ja0a= %(dak *an#a 5)/* 3asukan s/nd($(= %/%a3( ju0a 5)/* 3/nduduk. Pasukan *a$us m/m3/$%*ankan k/$a*as(aan
s/6/)um= s/)am dan s/%/)a* 53/$as( dan ju0a da)am s/%(a3 %u0as dan k/0(a%an $u%(n. B/$*a%(-*a%()a* da)am s/%(a3 3/$ka%aan dan 3/$6ua%an= 6/$;(k($)a* s/6/)um 6(7a$a s/7uku3n#a. ;. K/7/3a%an. Pasukan 3/m/$(n%a* s/)a)u m/n0a4as( da/$a* 6/)akan0 d(mana %/$da3a% ja)u$ 3/$*u6un0an= sa$ana an0ku%an= sa$an 3/$*u6un0an dan 6a*an 6/ka) s/$%a 3asukan 7adan0an s/$%a 6/$6a0a( sa$ana 3/n0/nda)a(an 3asukan. D(s(n()a* %(%(k kua% 3asukan 3/m/$(n%a*= da)am $an0ka m/n0*(nda$( %(%(k kua% dan un%uk da3a% m/$u6a*n#a m/njad( %(%(k )/ma*= k/7/3a%an *a$us d(m()(k( a0a$ k(%a m/m()(k( k/un%un0an 4ak%u. K/0(a%an m/n7(3%akn %(%(k )/ma* *a$us 7/3a% ka$/na 3asukan 3/m/$(n%a* %(dak akan %(n00a) d(am j(ka k/0(a%an m/makan 4ak%u #an0 )ama. 9(ka )am6an maka 3ada ak*($n#a k(%a akan m/nd/$(%a k/$u0(an #an0 6/sa$ ak(6a% 6/$6a0a( %(ndakan 6a)asan 3asukan 3/m/$(n%a* s/3/$%( s/$an0an 6a)as= s/$an0an uda$a dan %/m6akan a$%()/$(. 0. K/s/m3u$naan. Pada kad/$ m/n0*an7u$kan
dan
3asukan
0/$()#a
*a$us
3/m/$(n%a*
d(%/0u*kan
s/7a$a
*a%(n#a
%un%as #a(%u=
un%uk
*an7u$kan
3asukann#a dan $am3as s/mua 3/$s/nja%aann#a. Ada)a* 3/n%(n0 s/6/)um 3/)aksanaan s/%(a3 53/$s(= m/n/n%ukan jum)a* 3/$s5n() 3asukan 3/m/$(n%a* #an0 3/$)u d(musna*kan dan jum)a* s/nja%a #an0 *a$us d($am3as= d(ka(%kan d/n0an sa$ana #an0 k(%a m()(k( dan k/n#a%aan 6/$dasa$kan 3/$k($aan k/kua%an 3asukan 3/m/$(n%a*.
B()a da)am sua%u 3/$%/m3u$an (n(s(a%(; 6/$ada d(%an0an k(%a= maka ada)a* ku$an0 m/n0un%un0kan 6()a da3a% m/n0*a)au 1 a%au 2 5$an0 3asukan 3/m/$(n%a* %an3a m/$am3as 1 a%au 2 s/nja%an#a. Dan ada)a* )/6(* 6a(k 6()a san00u3 m/m6unu* 2 a%au ! 5$an0= %/%a3( d/n0an *as() da3a% m/$am3as s/nja%an#a. D()a(n 3(*ak k/*an7u$an 3asukan 3/m/$(n%a* s/7a$a %5%a) m/m6/$(kan k/un%un0an 6/$%am6a*n#a s/nja%a dan 6/ka) 6a0( 3asukan k(%a. P/nduduk akan 6an00a %/$*ada3 k(%a dan j/)as akan 6/$%am6a* k/un%un0an k(%a da$( s(ka3 3/nduduk %/$s/6u%= d/n0an d/m(k(an k(%a akan san00u3 6/$%m3u$ da)am 3/$an0 #an0 3anjan0. Dasa$ %/n%an0 %ak%(k dan %/kn(k 6/$%/m3u$ (nsu$j/ns( d( a%as n*a$us d(3a*am( d/n0an s/6a(k-6a(kn#a un%uk da3a% m/n0a)a*kan dan m/n0*an7u$kan (nsu$j/ns(. 12.
K5ns/3s( Dasa$ 3/$as(. a. P/n#/)/sa(an masa)a* (nsu$j/ns(
*a$us
d(a$a*kan
k/3ada
3/n#/6a6
%/$jad(n#a 0/$akan %/$s/6u% #a(%u 5$0an(sas( su6>/$s( dan 6ukan k/kua%an 6/$s/nja%an#a s/ma%a-ma%a. Da)am *a) (n( maka 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( ada)a* sua%u 53/$as( d/n0an k/$ja sama an%a$a 3/n0uasa s(3() dan An0ka%an B/$s/nja%a 6a(k d( 3usa% mau3un d( da/$*a. Usa*a 6/$sama (n( d(0unakan un%uk m/)akukan %/kanan s/7a$a s/$/n%ak k/3ada (nsu$j/n #an0 m/n7aku3 s/mua 6(dan0. S/7a$a umum maka 53/$as( %/$s/6u% m/n7aku3 /m3a% ma7am %a*a3 s/6a0a( 6/$(ku% @ 3/m/6/$s(*an= m/m3/$%a*ankan a3a #an0 %/)a* d(7a3a( s/)anju%n#a m/n(n0ka%kan k5nd(s( da/$a*= k5ns5)(das( s/$%a s%a6()(sas( da)am $an0ka m/n(n0ka%kan k/%a*anan mas#a$aka%. 6. P/m6/$s(*an )/a$(n0 .
Da/$a*-da/$a* #an0 %/)a* d(susu3( 5)/* unsu$-unsu$ su6>/$s(= s/)-s/) 6a4a* %ana* dan mun0k(n sa%uan (nsu$j/n 3/$%ama-%ama *a$us d(6/$s(*kan )/6(* da*u)u da$( anas($ %/$s/6u%. K/0(a%an #an0 3/$)u d()akukan ada)a* 3/n#/)(d(kan un%uk m/n/mukan da/$a* 6as(s (nsu$j/n= d/n0an saa$an #an0 m/)(3u%( k/kua%an dan k/)/ma*an musu*= k/adaan m/dan dan k5nd(s(= 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a s/$%a 3/nduduk. 3/$as(-53/$as( 3/m6/$s(*an da3a% d()akukan d/n0an 0a6un0an (n%/)(j/n= 53/$as( %/m3u$= %/$(%5$(a) dan kam%(6mas d/n0an %(%(k 6/$a% d(s/sua(kan d/n0an k5nd(s( #an0 d(*ada3(. 3/$as( %/m3u$ %/$u%ama d(%ujuka un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n d( da/$a* 6as(sn#a. D/n0an adan#a %/kanan-%/kanan (n( maka (nsu$j/n mun0k(n akan m/n0a6a(kan 3/$s5n()n#a d( da)am da/$a* %/$s/6u% a%au m/n#usu3kann#a k/)ua$ da/$a*. Un%uk m/n0*ada3( *a) (n( maka sa%uan-sa%uan d(%/m3a%kan s/d/m(k(an $u3a s/*(n00a m/nu%u3 k/mun0k(nan 3(*ak (nsu$j/n un%uk m/musa%kan 3asukann#a un%uk m/)5)5skan d($( k/)ua$ da/$a* a%au m/n7/0a* 3/$kua%an da$( da/$a* )a(n. P/$6/$s(*an da/$a* (n( m/njad( dasa$ un%uk 3/m6an0unan 6as(s 53/$as( a4a) 6a0( 3/m6/$s(*an s/7a$a %5%a) s/)u$u* da/$a* #an0 ka7au da$( 3/n0a$u* (nsu$j/ns( s/)anju%n#a. 7. M/m3/$%a*ankan dan M/n(n0ka%kan K5nd(s( Da/$a* #an0 T/)a* D(kuasa( H5)d(n0 . Da/$a*-da/$a* #an0 %/)a* d(6/$s(*kan %/%a3 d(kuasa( 5)/* sa%uansa%uan 53/$as(5na) ABRI= s/*(n00a %(dak m/mun0k(nkan (nsu$j/ns( un%uk kam6u* a%au m/)aksanakan k/0(a%ann#a. K/0(a%an 3/$n%(n0 #an0 3/$)u d(kakukan ada)a* m/na%a k/m6a)( 3/m/$(n%a*an dan 3$ana%a mas#a$aka%
un%uk s/)anju%n#a m/)aksanakan 3/m6an0unan 0una m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan un%uk 3/m6(naan k/%a*anan nas(5na). D/n0an m/n(n0ka%kan k/*(du3an mas#a$aka% da)am s/mua as3/k k/*(du3an s/3/$%( 3/$%an(an= k/s/*a%an= sa$ana k5mun(kas( dan )a(n-)a(n akan )/6(* m/n(m6u)kan s/man0a% 3/nduduk un%uk m/m6an%u 3asukan )a4an (nsu$j/ns( s/$%a m/)akukan %(ndakan #an0 35s(%(; 0una m/n7/0a* 3/n#usu3an k/m6a)( (nsu$j/n s/$%a m/)a35$kan s/)-s/) #an0 d(%(n00a)kann#a. K/adaan %/$s/6u% *a$us d(3/$%a*ankan s/$%a d(%(n0ka%kan s/*(n00a %/$7a3a( sua%u k5nd(s( #an0 m/ndukun0 un%uk %(ndakan 6/$(ku%n#a. d. K5ns5)(das( '(nn(n0 . K5nd(s( 3/nduduk d(usa*akan s/d/m(k(an $u3a s/*(n0a k/*(du3ann#a n5$ma)= k/0(a%an 6/$ja)an s/3/$%( s/d(a ka)a dan 3/nduduk m/na$u* k/3/$7a#aan
k/3ada
3/m/$(n%a*.
Da)am
*a)
(n(
d()akukan
k/0(a%an
3/m6an0unan= m/n0ajak 3/nduduk 6/$3a$%(s(3as( da)am m/nan00u)an0( ak(6a%-ak(6a% k/ka7auan= s/*(n00a %(dak ada 3/)uan0 6a0( )a4an un%uk m/m6an0un k/m6a)( k/kua%ann#a. /. R/*a6()(%as( '5n . B()a k5nd(s( %/)a* k/m6a)( n5$ma) s/3/$%( s/d(a ka)a d(mana 3/nduduk da3a% d/n0an 6/6as m/)aku(kan k/0(a%an mas(n0-mas(n0 s/$%a 3/m/$(n%a*an %/)a* 6/$;un0s( k/m6a)(= maka 3/m/$(n%a* %/)a* m/m/nan0kan 53/$as( )a4an (nsu$j/nas(. S/)anju%n#a 3/nduduk %/%a3 d(6(na a0a$ 3/$7a#a s3/nu*n#a k/3ada 3/m/$(n%a* dan da)am k5nd(s( d/m(k(an maka k/s(a3an un%uk m/n0*ada3( (nsu$j/n 6()a s/4ak%u-4ak%u mun7u) k/m6a)( akan )/6(* s(a3. K/0(a%an s/)anju%n#a ad)a* m/m)(*a$a s%a6()%as 35)(%(k= /k5n5m( dan k/mauan s/$%a
m/)anju%kan
3$50$am
$/*a6()(%as(
%/$*ada3
ak(6a%-ak(6a%
#an0
d(%(m6u)akn k/ka7auan #an0 )a)u. D/n0an m/n0ajak s/$%a 3/nduduk da)am ms/%(a3 3/nan00u)an0an %/$*ada3a an7aman (nsu$j/ns( 3/nduduk akan
m/$asa %/$3an00()= 6a*4a 3ada dasa$n#a 3/nan00u)a0an %/$*ada3 (nsu$j/ns( 6ukan s/ma%a-ma%a %u0as 3/m/$(n%a*. 1!. a.
B(dan0-6(dan0 P/$/n7anaan Umum Da)am 3/$as( La4an Insu$j/ns(. K/0(a%an 3/m/$(n%a* #an0 %/$k55$d(nas(kan. 1 P/n0/)ua$an 3/$a%u$an a%au k/3u%usan #an0 m/mun0k(nkan 3/)aksanaan sua%u kam3an#/ d/n0an 7aku3an nas(5na). 2 P/nunjukan a%au 3/m6/n%ukan k5mand5 53/$as( d/n0an 4/4/nan0 dan %an00un0 ja4a6= #an0 s/3adan d/n0an masa)a* dan an7aman #an0 d(*ada3(. ! P$5s/du$ un%uk 3/n0/nda)a(an k/0(a%an 0a6un0an s/$%a dukun0an
6.
adm(n(s%$as( 6a0( k5mand5 53/$as(. As3/k 35)(%(k. 1 K/6(jaksanaan dan )an0ka*-)an0ka* 35)(%(k #an0 3/$)u da)am $an0ka m/m)(*a$a k/s/(m6an0an s%$a%/0(s dan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan 6a0( 3/n#/)/sa(an masa)a*. 2 M56()(sas( 53(n( dan dukun0an 3/nu* mas#a$aka% %/$*ada3 35)(%(k 3/m/$(n%a* d/n0an m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 7uku3 ma%an0= %/$u%ama
7.
d( da/$a* #an0 d()andan k/ka7auan. As3/k /k5n5m(. 1 K/6(jaksanaan dan )an0ka*-)an0ka* /k5n5m(= #an0 m/ndukun0 53/$as( 3/nan00u)an0an. 2 P/n0/nda)a(an 6a*an-6a*an s%$a%/0(a dan k5m5d(%( 35k5k k/ da/$a* #an0 d(n#a%akan s/6a0a( da/$a* 53/$as(. ! K/6(jaksanaan /k5n5m( #an0 6/$)aku 6a0( da/$a* 53/$as( un%uk
d.
m/ndukun0 /k5n5m( da/$a* da)am $an0ka 53/$as( %/$( %5$(a). As3/k S5s(a) Buda#a 1 P/n/$an0an dan 3/m6(naan mas#a$aka% un%uk m/n(n0ka%kan k/3/$7a#aan 3ada 3/m/$(n%a*= k/3/$7a#aan d($( 3ada 3/nduduk d( da/$a* #an0 d(kuasa(. 2 P$50$am 3/n0am3unan dan $/*a6()(%as( 6a0( (nsu$j/n #an0 m/n#/$a* a%as dasa$ *ukum k/ad()an dan k/manus(aan. ! K/m6an0kan k/*(du3an k/0amaan= %/m3a%-%/m3a% (6ada* dan 3a$a 3/muka a0ama s/%/m3a%.
/.
As3/k M()(%/$. 1 M/n0amankan da/$a*-da/$a* #an0 suda* d(kuasa( dan m/n0*(du3kan ja)nn#a 3/m/$(n%a*an k/m6a)(. 2 M/n0*an7u$kan 5$0an(sas( k)and/s%/(n d( da/$a* #an0 d(kuasa(. ! M/m3/$)uas da/$a* #an0 d(kuasa(. " M/n0(s5)as( dan m/m(sa*kan (nsu$j/ns( da$( 6an%uan )ua$. & M/n0*an7u$kan (nsu$j/ns(. + M/n0/nda)(kan k/kua%an 3/$)a4anan 3/nduduk s/%/m3a% un%uk d(k/m6an0kan m/njad( d/sa-d/sa 3an0ka) 3/$)a4anan. , M/n0amankan dan m/ndukun0 s/mua 3$50$am 3/m/$(n%a* d( da/$a*
;.
53/$as(. T(ndakan 3/n0/nda)(an. 1 T(ndakan un%uk m/n7/0a* (nsu$j/n m/$/k$u% dan m/)a%(* an005%a 6a$u dan m/m3/$5)/* 6/ka) s/$%a m/m(sa*kan m/$/ka da$( 3/nduduk da/$a* #an0 d(kuasa(. 2 M/n0/m6an0kan $/n7ana 3/muk(man k/m6a)(. ! P$50$am 3/m6an0unan da/$a* dan %(ndakan 3/n0amanan un%uk m/n7/0a* 3/nduduk da$( s/$an0an mau3un (n%(m(das( (nsu$j/n.
1".
Lan0ka*-)an0ka* 3/$as( La4an Insu$j/ns(. a. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3ada %(n0ka% nas(5na) akan m/n(%(k 6/$a%kan 3/$*a%(an 3ada as3/k 35)(%(k dan as3/k m()(%/$ s/7a$a %/$3adu. K/ma7/%an da)am 6(dan0 35)(%(k= s/$(n0 da3a% d(3/7a*kan m/)a)u( 53/$a( m()(%/$ #an0 %/$a$a* dan 3ada k/s/m3a%an )a(n= 53/$as( m()(%/$ da3a% d(s/sua(kan d/n0an k/0(a%an 35)(%(k #an0 akan d(%/m3u*. 6. Lan0ka* k/ – I. Han7u$kan dan us($ k/kua%an (nsu$j/n. 1 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( d(0/$akkan un%uk m/n0*an7u$kan s/)u$u* k/kua%an (nsu$j/n d( %/m3a% #an0 d(3()(*. Tak%(k %/$s/6u% d(0unakan ka$/na (nsu$j/n #an0 %/$s(sa %(dak akan 6/$*/n%( dan akan %/%a3 6/$usa*a un%uk %um6u* )a0(. )/* ka$/na (%u)a* (nsu$j/ns( *a$us d(*an7u$kan s/7a$a k/s/)u$u*an= s/$/n%ak dan %un%as. Un%uk da3a% m/4ujudkan *a) (%u maka sa%uan )uas (nsu$j/ns( %(n00a) da)am 6as(s 53/$as(. B()amana %/$an7am s(sa-s(sa (nsu$j/n akan m/m/n7a$a da)am
k/)5m35k-k/)5m35k k/7() dan 6()a 3/$)u akan %/%a5 m/n#/)am. Un%uk m/n0a%as( k/mun0k(nan #an0 %(dak da3a% d(k/*/ndak( (%u sa%uan 3/muku) m56() da$( 3asukan )a4an (nsu$j/ns( akan %(n00a) d( 6as(s 53/$as( sam3a( sa%uan k/$an0ka dan %/$(%5$(a) s/%/m3a% da3a% m/n0uasa( da/$a*n#a= mam3u s/7a$a ;(s(k m/n0a4as( 3/nduduk= da/$a*-da/$a* 6/kas 6as(s (nsu$j/n dan mam3u m/n/kan dan m/n0/nda)(kan s(sa-s(sa (nsu$j/n #an0 %/$3/n7a$ s/$%a m/n7/0a* m/$/ka 6/$0a6un0. 2 Pada )an0ka* 3/$%ama (n( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( jan0an d(a$a*akan un%uk k3/n%(n0an 3/n7a3a(an %ujuan m()(%/$ saja %a3( ju0a un%uk %ujuan n5n-m()(%/$. a Sa%uan 3/muku) m56() %(n00a) da)am 6as(s 53/$as( da)am $an0ka m/m6an%u sa%uan k/$an0ka dan %/$(%5$(a) s/%/m3a% #an0 3ada %a*a3an (%u %/)a* d(%u0askan d(s/k(%a$ da/$a* 3/n0*an7u$an. 6 P/m6/$s(*an 5)/* 3asukan 3/muku) d()akukan da$( da)am k/)ua$ d/n0an %ujuan m/m3/$k/7() k/mun0k(nan (nsu$j/n m/n#/)am a%au m/n0*()an0. 7 3/$as( akan d(ak*($( d/n0an 3/m6/$s(*an sa%uan-sa%uan k/7(). Sa%uan k/$an0ka s/)a)u m/n/m3a%( 0a$(s 3/n#/ka%= s/dan0kan sa%uan 3/muku) m56() 6/$0/$ak %/$*ada3 sasa$an-sasa$an #an0 d(%/n%ukan dan d(k/nda)(kan s/7a$a %/$3usa%. D/n0an d/m(k(an maka s/mua k/kua%an d()(6a%kan un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n ! 3/$as( 3ada %a*a3 (n( d(6an%u d/n0an 3/$an0 u$a% s#a$a; #an0 d(a$a*kan 3ada (nsu$j/n= 3asukan s/nd($( dan 3/nduduk s/6a0a( 6/$(ku% @ a P/n/$an0an 3asukan d(a$a*kan 3ada 3/)aksanaan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Pada %a*a3an (n( 53/$as( d(d5m(nas( 5)/* 3/nd/ka%an dan 7a$a-7a$a m()(%/$ #an0 da3% m/n(m6u)kan $asa
k/%aku%an dan k/$usakan. K/s/m3a%an (n( akan d(man;aa%kan (nsu$j/n un%uk m/m/7a* 6/)a* an%a$a 3/nduduk d/n0an 3asukan )a4an (nsu$j/ns(. B()a 6/$*as() 3/nduduk %(dak akan m/m6an%u )a0( 5)/* ka$/nan#a k/$/sa*an dan k/%aku%an *a$us d(7/0a* s/m(n(ma) mun0k(n. Sa%uan #an0 (ku% 6/$3a$%(s(3as( da)am 53/$as( s/)a)u d(6/$(kan 3/nj/)asan %/n%an0 (%u. 6 P/n#u)u*an d(a$a*kan 3ada 3/nduduk. P/n#u)u*an m/n0*(m6au dan m/nd5$5n0 3/nduduk s/%/m3a% un%uk 6/k/$ja sama 3ada %a*a3an (n( a7a3ka)( *as()n#a s(a-s(a= ka$/na m/$/ka mas(*
d( 6a4a*
3/n0a4asan (nsu$j/n.
S/anda(n#a
ada
3/nduduk #an0 m/m6an%u 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= m/$/ka akan d(*ukum 5)/* kaum (nsu$j/n. S/7a$a 3s#k5)50(s *a) (n( m/$u0(kan. Sa%uan )a4an (nsu$j/ns( *a$us )/6(* 6(jaksana un%uk m/n/%$a)(s( 3/nduduk= m(sa)n#a d/n0an m/n0/)ua$ka 3/$a%u$an dan san0s( #an0 *a$us da3a% d(%/0akan. M/sk(3un 6an%uan 3/nduduk san0a% m(n(m= %/%a3( 3ada %a*a3 a4a) *a$us da3a% d(7/0a* 6an%uan m/$/ka k/3ada (nsu$j/n. 7 P/n00a)an0an d(a$a*kan 3ada (nsu$j/n. P/$an0 u$a% s#a$a; 3ada )an0ka* (n( d(a$a*kan un%uk m/n0u$an0( 3/$)a4anan dan ak%(>(%an (nsu$j/n. Sa)a* sa%u usa*a un%uk m/4ujudkan *a) (%u ada)a* m/$/6u% k/$ja sama 3/nduduk s/$%a m/m/nan0kan dukun0ann#a. B()a %/$jad( d/m(k(an maka (nsu$j/n akan da3a%
7.
d(3u%uskan k5n%akn#a dan d((s5)as(kan. Lan0ka* k/-II 3/n/m3a%an sa%uan k/$an0ka. Pada %a*a3 (n( %(ndakan m()(%/$ saja %/$*ada3 (nsu$j/ns( %(dak m/njam(n k/6/$*as()an. Ka$/na s(sa-s(sa (nsu$j/n akan m/n#/)am d(da/$a* %/$s/6u%= dan m/m6/n%uk kad/$-kda/$ 6a$u= s/dan0kan s/)-
s/) k)and/s%/(n (nsu$j/n 6/6as m/)akukan k/0(a%ann#a. M/n0*ada3( k/n#a%aan (n( maka 3asukan )a4an (nsu$j/ns( *a$us da3a% m/m6/$(kan 3/$*a%(an #an0 sama 6/sa$n#a %/$*ada3 3/$( k/*(du3an 3/nduduk= %an3a m/n0*/n%(kan %(ndakan m/()(%/$ #an0 6/$)anju% %/$us. )/*
ka$/na
(%u
3asukan
)a4an
(nsu$j/ns(
*a$us
s/nan%(asa
m/4as3ada( a0a$ k/kua%an (nsu$j/n jan0an sam3a( %um6u* d(%/n0a*%/n0a* 3/nduduk. Lan0ka* s/)anju%n#a ada)a* m/n/m3a%kan 3asukan k/$an0ka d(sua%u 4()a#a* %/$%/n%u s/6a0a( sa%uan k/amanan s%as(5n/$. K/kua%an sa%ua (n( da3a% da$( %(n0ka% $/0u sam3a( d/n0an 6a%a)#5n= %/$0an%un0 k/3ada s(%uas( s/%/m3a%. Tu0as-%u0as #an0 da3a% d(6/$(kan ada)a* %/$u%ama %(ndakan m()(%/$ s/3/$%( 3/n0*adan0an= 3/n#/$0a3an= 3/m6/$s(*an s/$%a 53/$as( )a(nn#a 5)/* sa%uan k/7(). D(sam3(n0 (%u sa%uan (n( akan s/)a)u m/m/)(*a$a *u6un0an d/n0an 3/nduduk d/n0an %u0as m/m/nan0kan dukun0an 3/nduduk %/$*ada3 3/)aksanaan %u0as )a4an (nsu$j/ns(. M/n0(n0a% )uasn#a da/$a* 53/$as( maka da/$a* %/$s/6u% d(6a0( da)am s/k%5$ dan su6 s/k%5$= d(mana d(da)amn#a d(%/m3a%kan k/kua%an sa%uan k/$an0ka #an0 s/sua(. B/$6a0a( 7a$a da3a%
d(%/m3u* un%uk m/m/nan0kan dukun0an
3/nduduk s/*(n00a da3a% d(%um6u*kan k/$ja sama. T(ndakan %/$s/6u% d(an%a$an#a 6/$u3a 53/$as( 6ak%(= m/muk(mkan k/m6a)( 3/nduduk= m/n(n0ka%kan usa* m/n0/m6an0kan /k5n5m( s/%/m3a% dan )a(n-)a(n
#an0 3/$)u m/nda3a% 3/$*a%(an da)am 3$50$am 3/muk(man ada)a* k/mun0k(nan d()akukann#a 3/n#usu3an 5)/* anas($ (nsu$j/n. Usa*a s/)anju%n#a ada)a* un%uk m/m3/$5)/* (n;5$mas( %/n%an0 0/$akan (nsu$j/ns( da$( 3/nduduk s/$%a m/num6u*kan k/sada$an m/$/ka %/$*ada3 k/(ku%s/$%aan s/7a$a )an0sun0 a%au %(dak )an0sun0 da)am u3a#a 3/nan00u)an0an an7aman (nsu$j/ns( s/$%a ak(6a%ak(6a%n#a. Pada %(n0ka% %/$%/n%u maka 3/$)u d(adakan 3/n0uj(an %/$*ada3 da/$a* sasa$an un%uk m/n0/%a*u( sam3a( s/6/$a3a jau* k/6/$*as()an uda*a )a4an (nsu$j/ns( da)am m/)aksanakan %u0as%u0asn#a. a$a-7a$a 3/n0uj(an %/$s/6u% m/n00unakan 3/nd/ka%an 3/n/$an0an= m3/m6(naan dan 3/n00a)an0an #an0 d(%ujukan k/3ada 6/$6a0( 3(*ak 6a(k (nsu$j/n= 3/nduduk mau3un 3asukan s/nd($(. P$50$am (n( d($/n7anakan d/n0an masaka 5)/* k5mand5 a%asan= 6/$dasa$kan 3/$k/m6an0an s(%uas( da$( da/$a* #an0 6/$san0ku%an. D/n0an d/m(k(an maka m/)a)u( 3/$an0 u$a% s#a$a; %/$s/6u% akan m/m6an%u %/$7a3a(n#a 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 1 P/n/$an0an d(a$a*kan k/3ada 3asukan s/nd($(. P/$%ama-%am k/3ada 3asukan 3/$)u d(6/$(kan 3/nj/)asan %/n%an0 $/n7ana 3/n0a)(*an k/0(a%an da$( %(ndakan m()(%/$ k/3ada un%uk 6/k/0(a%an )a(n s/$%a %u0as%u0as #an0 akan da%an0. P/m6/$(an 3/n/$an0an (n( d(maksudkan un%uk m/nda3a%kan $/aks( ad$( 3a$a an005%a s/nd($(= d(mana da$( m/$/ka da3a% d(k/%a*u( s(a3a-s(a3a #an0 nam3akn #an0 3an%asun%uk 6/k/$ja sama d/n0an 3/nduduk= s(a3a #an0 )/6(* %/$%a$(k 3ada k/0(a%an #an0 )/6(* 6/$s(;a% m()(%/$ s/$%a %(ndakan-%(ndakan )a(nn#a. 2 P/n#u)u*an d(a$a*kan k/3ada 3/nduduk. Tujuan u%ama 3/n#u)u*an (n( ada)a* da)am $an0ka kam3an#/ jan0ka 3anjan0 %/$*ada3 3/nduduk un%uk m/n00/$akann#a da$( s(ka3 n/%$a) dan %(dak 6/$musu*an
m/njad( 6/$s(m3a%( k/3ada )a4an (nsu$j/ns(. P/nduduk d(*a$a3kan m/n0am6() k/s(m3u)an da$( ;ak%a dan (ssu #an0 ada. ! P/n00a)an0an d(a$a*kan k/3ada (nsu$j/n. Usa*a m/m/7a* 6/)a* k/kua%an
(nsu$j/n
d(mu)a(
s/jak
3asukan
k/$an0ka
6/)um
d(s/6a$)uaskan k/ s/k%5$-s/k%5$ @ 3/$%ama m/$/ka d(/n#a*kan da$( 3/nduduk= k/mud(an m/n0ajak m/$/ka m/n#/$a* d/n0an janj(-janj( 3/n0am3unan=
d.
s/*(n00a
mau
m/n(n00a)kan
da/$a*
3/$s/m6un#(ann#a. Lan0ka* k/-III 3/)(*a$a *u6un0an dan k/nda)(kan 3/nduduk. 1 Pada )an0ka* (n( ada ! sasa$an u%ama #an0 *a$us d(7a3a(. a M/n/0akkan k/m6a)( k/4(6a4aan 3/m/$(n%a* %/$*ada3 3/nduduk. 6 D/n0an s/kua% %/na0a m/n0amankan 3/nduduk da$( %(ndakan ;(s(k (nsu$j/n. 7 M/n0um3u)kan (n%/)(j/n #an0 6/$man;aa% 0una m/)aksanakan )an0ka* 6/$(ku%n#a= #a(%u m/n0*an7u$kan s/)-s/) k)and/s%/(n (nsu$j/n. Ha) (n( m/$u3akan )an0ka* #an0 3a)(n0k$(%(s= #a(%u )an0ka* 3/$a)(*an k/0(a%an d/n0an %(%(k 6/$a% %(ndakan m()(%/$ k/3ada k/0(a%an 35)(%(k. D(mana k/dua-duan#a m/$u3akan 6/6an #an0 6/$a%. 2 M/m6uka *u6un0an d/n0an 3/nduduk. P/$juan0an 3/$%ama 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( ada)a* m/m/nan0kan 3/$/6u%an 3/n0uasaan a%as 3/nduduk=
d(mana
m/$/ka
mun0k(n
suda*
6/$ada
d(6a4a*
3/n0a4asan s/)-s/) k)and/s%/(n (nsu$j/n a%au3un d(6a4a* %/kanan dan (n%(m(das( (nsu$j/n. Da)am suasana d/m(k(an 6(asan#a 3/nduduk akan m/n0*(nda$( 3asukan )a4an (nsu$j/ns( dan da)am *a) (n( s/d/m(k(an *a$us d(7a$(kan ja)an
k/)ua$n#a
s/$%a
*(nda$kan
%(ndakan-%(ndakan
k/k/$asan.
P/nduduk jan0an d(3/$)akukan s/6a0( musu*. Ajak dan a$a*kan m/$/ka m/)aksanakan 3/k/$jaan #an0 m/n0un%un0kan m/$/ka s/nd($( s/3/$%( 53/m6/$s(*an kam3un0= 3/$6a(kan ja)an= dan )a(n-)a(n. B/$(kan 3/%unjuk 6a0a(mana m/$/ka m/)aksakann#a= %/%a3( *a$us *a%(-*a%( dan d(#ak(n( 6a*4a m/$/ka 6/na$-6/na$ da3a% d(ajak 6/k/$ja sama. B()a 3/k/$jaan %/$s/6u% 6/$*as()= maka s/)anju%n#a d(a$a*kan k/3ada k/0(a%an #an0 ada ka(%ann#a d/0an 53/$as( s/3/$%( 3/m6an0unan ja)an un%uk k/3/n%(n0an m()(%/$= m/m6an%u m/m6an0un (ns%a)as( 3/$%a*anan kam3un0= m/n0an0ku% 3/$6/ka)an= s/6a0a( 3/nunjuk ja)an a%au3un 3/n0a4a) dan )a(n s/6a0(n#a. ! P/n0/nda)(an 3/nduduk. Maksud
3/n0/nda)(an
ada)a*
un%uk
m/n0u$an0( s/)anju%n#a m/n(adakan sama s/ka)( k5n%ak an%a$a 3a$a 3/nduduk d/n0an (nsu$j/n. P/n0/nda)(an 3/nduduk 3/$%ama-%ama d()akukan d/n0an 7a$a m/n0adakan s/nsus s/$%a m/m6/$(kan ka$%u (d/n%(%as 3/nduduk dan su$a% ja)an #an0 *a$us d(6a4a 6()a 6/3/$0(an. Da)am ka(%an (n( maka s/%(a3 k/3a)a k/)ua$0a d(4aj(6kan 6/$%an00un0 ja4a6 %/$*ada3 an005%a k/)ua$0an#a. Un%uk m/n0u$an0( )a)u )(n%as 3/nduduk= maka d(%/$a3kan jam ma)am s/$%a san0s(-san0s( j(ka m/)an00a$n#a. Lan0ka* )a(nn#a ada)a* m/4aj(6kan 3a$a 3$aju$(% un%uk 6/$s(ka3 ak$a6 dan m/n0/na) )an0sun0 3/nduduk d( s/k%5$n#a mas(n0mas(n0. K/%/n%uan #an0 d(maksudkan un%uk m/muda*kan 3/n0a4asan (%u 6(asan#a akan d(%/n%an0 5)/* (nsu$j/n. M/$/ka akan m/n/kan 3/nduduk dan m/n0aju$kan m/$/ka un%uk m/m6uan0 dan m/n0*an7u$kan ka$%u (d/n%(%as %/$s/6u%. In%(m(das( (nsu$j/n akan s/)a)u m/njad( masa)a* #an0 3/)(k 6a0( 3/nduduk= ka$/na m/$/ka d()a(n 4ak%u akan m/n0a)am( k/su)(%an 6()a
6/$*ada3an d/n0an 3asukan )a4an (nsu$j/n #an0 *a$us m/n/0akkan san0s( #an0 6/$)aku. Namun *a) (n( *a$us d()akukan s/7a$a %/0as %/%a3( s53an s/6a0( u3a#a 3/)aksanaan m/m(sa*kan 3/nduduk da$( (nsu$j/n. " P/$)(ndun0an 3/nduduk. Pasukan )a4an (nsu$j/ns( 3/$)u m/n(n0ka%kan k/0(a%an m/()(%/$n#a= m/)(3a%0andakan 3a%$5)(= 53/$as( d/n0an sa%uan k/7() 3ada s(an0 *a$( s/$%a 3/n0*adan0an 3ada ma)am *a$(. P/$/n7anaan 7adan0an un%uk $/aks( 7/3a% m/)a4n s/%(a3 0/$akan 3/ndadakan (nsu$j/n *a$us d(s(a3kan dan 3asukan k/$an0ka ju0a *a$us da3a% s(3 d(0/$akkan s/4ak%u-4ak%u un%uk m/ndukun0 maksud %/$s/6u%. S/muan#a d()akukan da)am $an0ka m/n(n0ka%kan 3/$)(ndun0an 6a0( 3/nduduk %/$*ada3 k/mun0k(nan 3/n0a$u* (nsu$j/n. D(sasm3(n0 (%u k/3ada 3/nduduk *a$us 3u)a d(6/$)akukan sanks( #an0 k/$as 6()amana m/$/ka 6/k/$ja sama d/n0an (nsu$j/n. Da)am *a) (n( 3/n/0akkan 3/$a%u%an *a$us *a%(-*a%( ka$/na akan m/m6/$(kan 3/)uan0 6a0( anas($ (nsu$j/n un%uk m/m3/n0a$u*( 3/nduduk a0a$ m/njau*( dan m/m6/n7( 3/m/$(n%a* dan ABRI. & P/n0um3u)an (n%/)(j/n. Sum6/$ u%ama #an0 d(*a$a3kan da)am usa*a 3/n0um3u)an (n%/)(j/n ada)a* 3/nduduk %/$)/6(*-)/6(* m/$/ka #an0 3/$na* d(k/7/4akan 5)/* (nsu$j/n. Masa)a* #an0 d(*ada3( m/$/ka m/n7aku3 3/n0amanan %/$*ada3 d($(n#a= ka$/na 3(*ak (nsu$j/nakan m/nanda( dan m/n0(n%(m(das( k/3ada s(a3as(a3a #an0 6/k/$ja sama d/n0an 3/m/$(n%a* dan ABRI. B/$6a0a( 7a$a da3a% d(0unakan
da)am
usa*a
m/m6/$(kan
3/$)(ndun0an= s/3/$%( 3/n00unaan nama sama$an= 6/$s(ka3 3u$a-3u$a %(dak k/na) k/3ada m/$/ka #an0 suda* m/6/$(kan (n;5$mas( dan )a(n)a(n. Da)am usa*a 3/n0um3u)an (n%/)(j/n s/mua an005%a 3asukan
)a4an (nsu$j/ns(*a$us (ku% 6/$3/$an s/$%a dan %(dak %/$6a%as *an#a 5)/* m/$/ka m/$/ka #an0 #an0 6/$%u 6/$%u0a 0a da( da)am da)am sa%uan sa%uan (n%/)( (n%/)(j/n j/n saja. saja. T/kn(k kn(k #an0 #an0 d(0una d(0unakan kan da3a% da3a% 6/$>a 6/$>a$(a $(as( s( mu)a( mu)a( da$( da$( #an0 #an0 6/$s(; 6/$s(;a% a% )/ma* )/ma* )/m6u% )/m6u% s/3/$%( 3/man;aa%an k/0(a%an s/nsus= 3/m6/$(an 3/n0*a$0aan= k5n%ak an%a$a 5$an0 d/n0an 5$an0= sam3a( d/n0an #an0 k/k/$asan= m(sa)n#a m/)a m/)aku kuka kan n %/ka %/kana nan n %/$% %/$%/n /n%u %u== 3/$) 3/$)ak akua uan n *uku *ukum m #an0 #an0 %(da %(dak k k/na k/na)) k5m3$5m(. k5m3$5m(. a$a-7a$a a$a-7a$a )a(n ada)a* ada)a* d/n0an 3/n#/sa%a 3/n#/sa%an= n=
6/$3u$a-3u 6/$3u$a-3u$a $a
m/njad( (nsu$j/n )a)u m/nda%an0( 3/nduduk #an0 d(du0a ada *u6un0an d/n0 d/n0an an (nsu (nsu$j $j/n /n..
Pada Pada k/s/m /s/m3a 3a%a %an n
(n( (n(
d(0u d(0una naka kan n
ju0a ju0a un%u un%uk k
m/n#/ m/n#/6a$ 6a$kan kan 6/n(* 6/n(* k/7u$( k/7u$(0aa 0aan n an%a$a an%a$a (nsu$j (nsu$j/n /n #an0 #an0 s/6/n s/6/na$n# a$n#a a d/n0an 3a$a s(m3a%(sann#a. P/$s5a)an s/)anju%n#a ada)a* 6a0a(mana m/n0($(mkan (n;5$mas( #an0 d(da3a% d(da3a% s/$%a 3/n#/6a$an 3/n#/6a$an (n%/)(j/n (n%/)(j/n #an0 d(3/$)ukan d(3/$)ukan k/3ada k/3ada an005%a an005%a 3asukan s/nd($(. P/n#/6a$an (n%/)(j/n (n( *a$us d(6a%as( k/3ada m/$/ka #an0 #an0 6/na 6/na$-6 $-6/n /na$ a$ m/m/ m/m/$) $)uk ukan an saja saja un%u un%uk k m/n0 m/n0*( *(nd nda$ a$(( ja%u ja%u*n *n#a #a un%/)(j/n k/%an0an 3(*ak (nsu$j/n 6/s/$%a s(m3a%(sann#a. + A4a) A4a) m/m/ m/m/na nan0 n0ka kan n 6an% 6an%ua uan n 3/nd 3/ndud uduk uk.. P$5s P$5s/s /s m/m/ m/m/na nan0 n0ka kan n 6an% 6an%ua uan n 3/nd 3/ndud uduk uk m/m/ m/m/$) $)uk ukan an 4ak% 4ak%u u #an0 #an0 7uku 7uku3 3 3anj 3anjan an0 0 dan dan m/n7aku3
s/0a)a
6(dan0
k/*(du3an
mas#a$aka%.
Usa*a
m/n0*an7u$kan s/)-s/) k)and/s%(n (nsu$j/n d()akukan d/n0an k/0(a%an 35)(%(k 35)(%(k dan (n%/)( (n%/)(j/n j/n.. B/n%uk B/n%uk %(ndak %(ndakan an 35)(%(k 35)(%(k #an0 #an0 akan akan d(0una d(0unakan kan %/$0an%un0 3ada s(%uas( s/%/m3a% d/n0an da%a )a(n= da3a% d(7/$na dan s/sua( as3($as( mas#a$aka% s/%/m3a%. Pada saa% %/$s/6u% d(*a$a3kan 3a$a 3a$a kad/$ kad/$ 3(m3(n 3(m3(nan an da/$a* da/$a* akan akan mun7u mun7u)= )= s/*(n0 s/*(n00a 0a da$( da$( 3adan# 3adan#a a k/0(a%an s/)anju%n#a da3a% d()aksanakan= s/*(n00a s/) – s/) k)and/s%(n musu musu* * d/n0 d/n0an an muda muda* * d(*a d(*an7 n7u$ u$ka kan. n. B/$s B/$sam amaa aan n d/n0 d/n0an an usa* usa*a a
%/$s/6u% d()aksanakan 3u)a k/0(a%an )a(nn#a da)am 6(dan0 /k5n5m(= s5s(a) s5s(a)== 6uda#a 6uda#a== k/s/*a k/s/*a%an %an dan 6(dan0 6(dan0 )a(nn# )a(nn#a a #an0 #an0 6/$0u 6/$0una na un%uk un%uk 3/nduduk. Usa*a (n( s/da3a% mun0k(n m/n0(ku %s/$%akan 3/nduduk s/nd($ s/nd($(. (. K/6/$ K/6/$*as *as()a ()an n a%au3u a%au3un n k/ku$a k/ku$an0 n0 6/$*as 6/$*as()an ()an usa*a usa*a-us -usa*a a*a %/$s/6u% s/)a)u akan m/njad( 6a*an 3/m6(7a$aan 3/nduduk dan akan 6/$k/m6an0 m/njad( (ssu. )/* ka$/nan#a 3ada %a*a3 (n( 3/$)u ju0a d()an7a$kan k/0(a%an 3/m6/$(an (n;5$mas( #an0 %/3a% s/$%a 3/$an0 u$a% s#a$a; d/n0an sasa$an #an0 %/)a* d(%/n%ukan s/6/)umn#a. a P/n/ P/n/$a $an0 n0an an 3asu 3asuka kan n d(a$a d(a$a*k *kan an k/3a k/3ada da 3asu 3asuka kan n s/nd( s/nd($( $(.. S/%/)a* da)am 3/$(5d/ 4ak%u %/$%/n%u 3asukan *(du3 6/$samasama sama d/n0 d/n0an an 3/nd 3/ndud uduk uk maka maka d(*a d(*a$a $a3k 3kan an *u6u *u6un0 n0an an 6a(k 6a(k d/n0an m/$/ka %/)a* %/$7(3%a. Pada saa% k$(%(s kadan0-kadan0 k/s/)ama%an 3asukan ju0a %/$0an%un0 3ada *as() *u6un0ann#a d/n0an 3/nduduk. T/%a3( %a3( da)am da)am s(%uas s(%uas(( s/ma7a s/ma7am m (n( 3/$)u 3/$)u %/%a3 %/%a3 m/n#a m/n#ada$ da$kan kan k/3ada k/3ada 3a$a 3a$a an005% an005%a a 3asuka 3asukan n 6a*4a 6a*4a m/$/k m/$/ka a 6/$k/4 6/$k/4aj( aj(6an 6an m/)(ndun0( 3/nduduk. P/$s P/$s5a 5a)a )an n )a(n )a(nn# n#a a ada) ada)a* a*
6a0a 6a0a(m (man ana a
m/m6 m/m6ua ua%%
an00 an005% 5%a a
3asukan m/njad( s/5$an0 a0/n #an0 ak%(; dan /;(s(/n d(sam3(n0 m/)aksanakan %u0as 35k5kn#a mas(n0-mas(n0. Da)am *a) (n( 3/$)u 3/$)u d(3/$* d(3/$*a%( a%(kan kan 6a*4a 6a*4a s/%(a3 s/%(a3 %(ndak %(ndakan an 3/5$an 3/5$an0an 0an ada)a* ada)a* un%uk %ujuan 6/$sama= 5)/* ka$/nan#a a0a$ d(usa*akan un%uk m/n0*(nda m/n0*(ndan$kan n$kan 3/n#(m3an 3/n#(m3an0an 0an a%au3un a%au3un k/sa)a*an k/sa)a*an a%au3un a%au3un k/7(). Pa$a Pa$a k5man k5mandan dan 3asuka 3asukan n 4aj(6 4aj(6 m/m6/$ m/m6/$(ka (kan n 6$(/;( 6$(/;(n0 n0 k/3ad k/3ada a 3a$a an005%an# an005%an#a a s/6/)um s/6/)um m/)aksanak m/)aksanakan an %u0as-%u0a %u0as-%u0as s *a$(an= *a$(an= s/$%a m/n0adakan d/6$(/;(n0 s/%/)a* %u0as s/)/sa(. Has() da$(
d/6$ /6$(/;( (/;(n n0
da$( a$(
k5ma k5man ndan
6a4a 6a4a*a *an n
m/nja njad(
3/$* /$*a%(a a%(an n
s/)anju%n#a dan 6()a 3/$)u d(s/6a$kan k/3ada an005%a )a(nn#a s/6a0a( (n;5$mas(. 6 P/n#u)u*a P/n#u)u*an n #an0 #an0 d(a$a*k d(a$a*kan an 3ada 3ada 3/ndud 3/nduduk. uk. 1 Sasa$an Sasa$an da$( usa*a usa*a (n( ada)a* ada)a* @ a a M/nd M/nda3 a3a% a%ka kan n %(nd %(ndak akan an #an0 an0 %/3a %/3a%% a%au a%au 6(da 6(da d(%/$(ma un%uk m/m3/n0a$u*( 3/nduduk. 6 M/n/n%ukan dasa$-da -dasa$ %(ndakan
#an0 an0
d(0unakan un%uk m/m(sa*kan 3/nduduk d/n0an (nsu$j/n. 7 M/n#( M/n#(a3k a3kan an %(ndak %(ndakan an un%uk un%uk m/na$( m/na$(k k 3/ndud 3/nduduk uk #an0 %/)a* 6/$*as() d(3(sa*kan da$( (nsu$j/n. 2 Masa)a* 3/n#u)u*an 3/n#u)u*an %/$*ada3 3/nduduk (n( ada)a* sua%u masa masa)a )a* * ajak ajakan an )a4a )a4an n (nsu (nsu$j $j/n /ns( s( k/3a k/3ada da 3/nd 3/ndud uduk uk.. Ma%/$( Ma%/$( 3/n#u)u*a 3/n#u)u*an n d($/n7ana d($/n7anakan kan 5)/* k5mand5 k5mand5 a%asan= a%asan= d(ma d(mana na
%/$s %/$s/d /d(a (a
sa$a sa$ana na
un%u un%uk k
3/n0 3/n0uj uj(a (an n
s/6/ s/6/)u )um m
d()/m3 d()/m3a$k a$kan an k/ sasa$a sasa$an. n. Ba*anBa*an-6a* 6a*an an %/$s/6 %/$s/6u% u% *a$us *a$us d(s/sua(kan d/n0an s(%uas( dan da3a% d(7/$na 3/nduduk d(
da/$ da/$a* a*
3/da 3/da)a )ama man= n=
s/*( s/*(n0 n00a 0a
d/n0 d/n0an an
d/m( d/m(k( k(an an
*as()n#a akan )/6(* /;/k%(;. S/anda(n# S/anda(n#a a d(3andan d(3andan0 0 3/$)u= 3/$)u= maka ma%/$( ma%/$( 3/n#u)u*a 3/n#u)u*an n da3a% a3a%
d(3 d(3(sa* (sa*ka kan n
un%uk %uk
sasa$ asa$an an-s -sa asa$a sa$an n
s/3 s/3/$%( /$%(
3/nduduk )ak(-)ak(= 3/$/m3uan= 3/muda a%au k/)5m5k %ua da$( da$(3a 3ada da s/7a s/7a$a $a umum umum dan dan 3uku 3uku)) $a%a $a%a saja saja.. Da)a Da)am m m/n/n%uka m/n/n%ukan= n= m/m()(* m/m()(* ma%/$( ma%/$( 3/n#u)u*a 3/n#u)u*an n %/$s/6u% %/$s/6u% ju0a d(3(k($kan k/mun0k(nan $/aks( #an0 akan mun7u). B/$d B/$das asa$ a$ka kan n *a) *a) %/$s %/$s/6 /6u% u% maka maka d(s( d(s(a3 a3ka kan n %(nd %(ndak akan an )anju% )anju%an. an. S/)am S/)ama a m/)aks m/)aksana anaka kan n 3/n#u 3/n#u)u* )u*an an (n( maka maka k/3ada 3asukan akan d(3/$6an%ukan 3/$s5n() #an0 akan
6/$%( /$%(nd nda ak
s/6a0a 6a0a((
3/na /nas/*a% /*a%
%/n %/n%an0 %an0
6a0a( a0a(ma man n
m/)aksanakan %ak%(k dan %/kn(k 3/n#u)u*an %/$s/6u%. 7 P/n00a P/n00a)an )an0an 0an d(a$a*ka d(a$a*kan n 3ada 3ada (nsu$j (nsu$j/n. /n. Sama *a)n#a *a)n#a d/n0a d/n0an n )a(n## )a(n##a a maka maka 3/n00 3/n00a)a a)an0a n0an n (n(3un (n(3un da)am da)am $an0ka $an0ka kam3a kam3an#/ n#/ 3/$an0 u$a% s#a$a; k5mand5 a%asan. K/)5m35k (nsu$j/n 3ada dasa$n dasa$n#a #a %/$0a6 %/$0a6un0 un0 da)am da)am 0/$aka 0/$akan n %/$s/6 %/$s/6u% u% ada)a ada)a* * d/n0a d/n0an n )a%a$ 6/)akan0 #an0 6/$)a(nan= 6a(k ka$/na d(s/6a6kan %(n0ka% k/3/n%(n0ann#a= k/3/n%(n0ann#a= 3/$asaan dan 3/nda3a%n#a %/n%an0 *a) (%u. B/$%(%(k %5)ak 3ada 3$5s/du$ (%u maka 3/)aksanaan 3/$an0 u$a% s#a$a; s#a$a; *a$us *a$us 3u)a 3u)a d(3(sa d(3(sa*ka *kan n s/sua( s/sua( )a%a$ )a%a$ 6/)ak 6/)akan0 an0 mas(n0 mas(n0-mas(n0. P/$an0 u$a% s#a$a; un%uk 3a$a 3(m3(nan s/6a0a( unsu$ 3/n0 3/n00/ 0/$a $ak k mass massa= a= *a$u *a$us s 6/$6 6/$6/d /da a d/n0 d/n0an an #an0 #an0 d(%u d(%uju juka kan n k/3ada 3a$a an005%a (nsu$j/n. K/dua ma7am 3/$an0 u$a% s#a$a; %/$s/6u% 3ada dasa$n#a 6/$%ujuan sama= (a)a* m/m/7a* 6/)a* m/$/ka dan m/n0*an7u$kan m/n%a) 3/$juan0ann#a. Da)am 3/n#/)/n00a$aan 3/n00a)an0an (n( da3a% m/n00unakan 3/nduduk s/%/m3a% s/$%a 3a$a (nsu$j/n #an0 %/$3(sa* da$( (nduk 3asukann#a. /. Lan0ka* k/ I8 @ P/n0*an7u$an $0an(sas( P5)(%(k Insu$j/n. 1 Saa% Saa% un%u un%uk k m/mu m/mu)a )a(( k/0( k/0(a% a%an an (n( (n( *an# *an#a) a)a* a* s/%/ s/%/)a )a* * 7uku 7uku3 3 %/$s %/$s/d /d(a (a (n;5$mas( %/n%an0 da%a-da%a s/)-s/) 35)(%(k k)and/s%/(n kaum (nsu$j/n #an0 d(da3a% da$( 3/nduduk d/sa #an0 d(7u$(0a(. S/6a0a( daas$ da)am m/n0am6() k/3u%usan adaka* a3akan (n%/)(j/n 7uku3 %/$s/d(a s/$%a a3aka* %(ndakan %/$s/6u% 6(sa 6/$)an0sun0 %/$us. 2 K/0una K/0unaan an m/m6asm( m/m6asm( a0/n k)and/s k)and/s%/( %/(n n dan s/) 35)(%(k 35)(%(k (nsu$j/ (nsu$j/n n da$( da$( ka)an0an 3/nduduk 6/na$-6/na$ n#a%a. Masa)a*n#a 6a0a(mana 7a$a m/n0/ m/n0/$jak $jakan an d/n0an d/n0an 7/3a% 7/3a% dan /;/k%( /;/k%(;; d/n0an d/n0an s/-s/d s/-s/d(k( (k(%% mun0k( mun0k(n n m/)akukan k/sa)a*an. a$a-7a$a #an0 d()akukan ada)a* @
a Adakan
3/na*anan
k/)5m35k-k/)5m35k
3/nduduk
#an0
d(7/$(0a( s/7a$a s/$/n%ak. 6 Adakan 3/na*anan %/$*ada3 s/)-s/) k)and/s%/(n #an0 %/)a* d(k/%a*u(. D(an%a$a m/$/ka k/mun0k(nan ada (ka%an d/n0an 3/nduduk )a(nn#a= s/anda(n#a 6/na$ maka akan %(m6u) $/aks( s/7a$a s35n%an. )/* ka$/nan#a 3asukan 3/$)u m/m6/$(kan 3/nj/)asan akan maksud dan %ujuan 3/na*anan %/$s/6u%= #a(%u un%uk m/n0*an7u$kan s/)-s/) 35)(%(k dan k)and/s%/( (nsu$j/n. Da)am $an0ka(an 3/na*anan %/$s/6u% mun0k(n saja %/$am6() m/$/ka #an0 %(dak 6/$sa)a*= %/%a3( )/6(* 6a(k d/m(k(an da$(3ada *an#a m/)akukan 3/na*anan s/%/)a* #ak(n 6a*4a 5$an0 %/$s/6u% 6/na$6/na$ a0/n 35)(%(k (nsu$j/n= ka$/na ada k/mun0k(nan %/$)am6a% dan akan %(dak /;/k%(;. ! Pada s/%(a3 kam3un0 6(asan#a 3/nduduk s/nd($( %/)a* m/n0/%a*u( s(a3a #an0 m/njad( an005% s/)-s/) 35)(%(k a%au s(a3a #an0 m/n00/$akkan m/$/ka. D/n0an d/m(k(an maka 3/nd/ka%an s/7a$a %(dak )an0sun0 akan )/6(* muda* m/n/mukan m/$/ka da$(3ada 7a$a-7a$a )an0sun0. )/* ka$/na (%u maka %(a3 da/$a* %/$s/6u% *a$us d(%/m3a%( 5)/* 3asukan k/$an0ka= ka$/na 6()a %(dak d/m(k(an maka s/)-s/) %/$s/6u% da3a% m/m6/n%uk s/) 6a$u d/n0an )/)uasa dan k/kua%an (nsu$j/n da3a% 6/$%am6a* 6/sa$. D(da)am da/$a* *(%am 6as(s (nsu$j/n 6(asan#a m/njad( 3usa% k/0(a%an 35)(%(k= d(s(%u)a* 3/m(m3(n #an0 s/6/na$n#a da$( 5$0an(sa( 35)(%(k kaum (nsu$j/n. S/*u6un0an d/n0a *a) (%u= maka 6()a
m/nda3a% %a*anan
da$( da/$a* (n(
%(n0ka%
k/7u$(0aan 3/$)u
d(%(n0ka%kan 4a)au3un k/)(*a%ann#a *an#a k/7() dan ku$an0 6/$a$%(. Ta*anan da$(m da/$a* (n( *a$us d(3(sa*kan d/n0an )a(nn#a un%uk m/muda*kan k/d5kn#a. " T(ndakan )a(n un%uk m/n0*an7u$kan 5/$0an(sas( 35)(%(k kaum (nsu$j/n ada)a* d/n0an ja)an m/m6/$(kan 3/n0am3unan k/3ada m/$/ka #an0 6/na$-6/na$ (ns#a; dan m/n#/sa)( %(ndakann#a m/)a4an 3/m/$(n%a*. S/7a$a *ukum m/$/ka *a$us m/nda3a%kan %(ndakan s/sua( d/n0an %(n0ka% 3/)an00a$an. Un%uk m/n0/%a*u( a3aka* m/$/ka 6/na$-6/na$ m/n#/sa) da3a% d()akukan d/n0an 3/n0uj(an s/6a0a( 6/$(ku% @ a. A3aka* m/$/ka m/m6/$(kan 3/n0akuan %/n%an0 s/)u$u* k/0(a%an#a 3ada masa )am3au d/n0an 3/nu* k/juju$an. 6. A3aka* m/$/ka 6/$s/d(a un%uk (ku% 6/$3/$an s/$%a s/7a$a ak%(; m/)akukan
3/$)a4anan
%/$*ada3
(nsu$j/n
6/$sama-sama
d/n0an ABRI. K/un%un0an )a(n da$( %(ndakan #an0 6/$s(ka3 $ama* (n( ada)a* m/na$(k 3/$*a%(an 6a0( 3a$a %a*anan )a(n un%uk )/6(* %/$6uka dan mau 6/$6(7a$a. & Pasukan )a4an (nsu$j/ns( *a$us *a%(-*a%( da)am m/)aksanakan k5ns/3 a%au $/n7ana 3/n0*an7u$an k/)5m35k (nsu$j/n. 9an0an sam3a( mun7u) kasus 6a$u #an0 akan m/$/35%kan dan m/n000an00u 3/n7a3a(an sasa$an #an0 s/6/na$n#a. H(nda$kan a%au 3/$k/7() %(m6u)n#a ak(6a% #an0 ku$an0 6a(k %/$*ada3 5/nduduk d( da/$a* d(mana d()aukan 53/$as( (n(. /.
Lan0ka* k/ 8 P/m/$(n%a*an S/m/n%a$a S/%/m3a%.
1 Lan0ka* (n( ada)a* 3$50$am 3/m6/n%ukan 3/m/$(n%a*an da)am k/0(a%an )a4an (nsu$j/ns( d( )(n0kun0an 3/nduduk. P/$s5a)ann#a
ada)a* m/mu)a( m/n#usun 3/$an s/$%a 3/nduduk daJam s/%(a3 j/n(s 3/$)a4anan %/$*ada3 (nsu$j/ns(. P/nd/ka%an #an0 d(0unakan ada)a* m/nunjuk 5$an0 #an0 %/)a* d(k/na) 3/nduduk= a%au m/m6/$( k/6/6asan k/3ada 3/nduduk un%uk m/m()(* 3/m(m3(nn#a s/nd($(. a$a 3/$%ama d(maksudkan a0a$ da3a% m/n00unakan 3/n0a$u* da3a% m/n00unakan 3/n0a$u* #an0 %/)a* d(m()(k(n#a %/$*ada3 3/nduduk. P/nd/ka%an #an0 k/dua ada)a* m/m6(a$kan 3a$a 3/m(m3(n %(m6u) s/7a$a 4aja$ #an0 mana akan )/6(* d/ka% d/n0an 3a$a 3/m()(*n#a. K/mun0k(nan %/$3()(*n#a 7a)5n da$( k/)5m35k n/%$a) a%au 3/n#5k5n0 (nsu$j/n ada)a* k/7()= ka$/na 3/nduduk m/n0/%a*u( d/n0an 3as%( )(n0kun0ann#a
s/$%a
m/$/ka
sada$
akan
s/)a)u
d(
6a4a*
3/n0a4asan k5mand5 53/$as(. K/un%un0an )a(nn#a ada)a* 3/nduduk akan m/m()(* 5$an0 #an0 d(k/na)n#a s/$%a 6/na$-6/na$ m/n#5k5n0 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 2 P$50$am (n( s/6/na$n#a %(dak 6an#ak k/su)(%an s/anda(n#a)an0ka* %/$da*u)u 3/n0*an7u$an 5$0an(sas( 35)(%(k (nsu$j/n 7uku3 6/$*as()= ka$/na 3/n0*an7u$an s/)-s/) 35)(%(k 6(asan#a m/m6a4a 3/$u6a*an #an0 m/ndadak dan d$as%(s. Pada suasana d/m(k(an 3/nduduk akan da3a% 6/6as 6/$*u6un0an d/n0an k/0(a%an )a4an (nsu$j/ns( dan %(dak 3/$)u )a0( %aku% dan m/naa%( )a$an0an-)a$an0an #an0 d(anju$kan kaum (nsu$j/n. K/0a0a)an )an0ka* %/$da*u)u 6()a %/$jad( da3a% d(ka$/nakan k/sa)a*an k5ns/3 3/)aksanaann#a= k/ku$an0 3/$7a#aan
3/nduduk %/$*ada3 k/mam3uan k5mandan )a4an
(nsu$j/ns( dan da3a% ju0a ka$/na 3/nduduk suda* s/d/m(k(an %/$/n0a$u* 5)/* (nsu$j/n.
S/6a6-musa6a6 %/$s/6u% *a$us %/$ja4a6 un%uk m/m/nan0kan a%au m/n7a3a( sasa$an 3ada )an0ka* (n(= #a(%u m/m/nan0kan 6an%uan 3/nduduk d/n0an m/n00unakan 3a$a 3/m(m3(n m/$/ka s/nd($(. Ban%uan ak%(; 3/nduduk san0a% d(3/$)ukan. ! D( a%as %/)a* d(j/)askan 6/6/$a3a 7a$a 3/nd/ka%an un%uk m/m()(* 3a$a 3/m(m3(n 3/nduduk da)am $an0ka m/m/nan0kan 3/$/6u%an 6an%uan. Da)am $an0ka 3/m()(*an %/$s/6u% maka 6(sa d(6an%u d/n0an 3/n#u)u*an #an0 d(%ujukan k/3ada 3/nduduk d/n0an m/n/kankan /m3a% 3/$*a%(an s/6a0a( 6/$(ku% @ 3/n%(n0n#a 3/m()(*an= k/6/6asan m/m()(*= k/*a$usan m/m()(* s/$%a 6/n%uk da$( 3/m/$(n%a* da/$a* 3/m()(*an. S/*u6un0an d/n0an *a) (n( maka a3a3un *as() 3/m()(*an %/$s/6u%= maka 3as(kan )a4an (nsu$j/ns( *a$us m/n/$(man#a d/n0an 7a%a%an sam3a( d/n0an 3/m/$(n%a*an #an0 s/6/na$n#a %/$susun s/%/)a* k/amanan %/)a* s/3/nu*n#a d(3u)(*kan. ;. Lan0ka* k/ 8I P/n0uj(an P(m3(nan S/%/m3a%. Has() ak*($ da$( usa*a 3asukan )a4an (nsu$j/ns( 6/s/$%a 3/nduduk m/m6/n%uk 3/m/$(n%a*an s/m/n%a$a %/$0an%un0 3ada /;/k%(>(%as 3/$s5n() #an0 %/)a* d(3()(*. 9(ka m/$/ka ku$an0 3$5duk%(; maka 3asukan )a4an (nsu$j/ns( *a$us akan %/%a3 k/$ja s/nd($(= m/n0*ada3(
)an0sun0
3/nduduk
dan
%ak
akan
mam3u
m/n0/m6an0kan k/kua%an d( da/$a* %/$s/6u%. Un%uk (%u *a) 3/$%ama #an0 *a$us d()aksanakan ada)a* m/n0adakan 3/n0uj(an %/$*ada3 3(m3(nan 6a$u s/%/m3a%. P$(ns(3 3/n0uj(an 7uku3 s/d/$*ana @ m/$/ka d(6/$(kan sua%u %u0as dan m/$/ka akan d(uj( k/mam3uann#a un%uk m/m/nu*( %u0as %/$s/6u%. Pada %a*a3 (n( 6an#ak %u0as #an0 da3a% d(%/n%ukan s/3/$%( m/)aksanakan
sua%u
3$5#/k
da/$a*
d(6(dan0
s5s(a)
/k5n5m(=
m/)aksanakan 6/6/$a3a ;un0s( 3/n0a4asan= m/n#/)/sa(kan masa)a*
3/n0un0s(=
m/)a%(*
sa%uan
3/$%a*anan
s/nd($(=
m/n0adakan
3/n/$an0an dan s/6a0a(n#a. K5mand5 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( s/0/$a akan m/n/mukan s(a3a 3(m3(nan #an0 da3a% d(*a$a3kan. Ba0( m/$/ka #an0 %(dak 6/$*as() da)am uj(an %/$s/6u% k/dudukan m/$/ka d(%(njau k/m6a)(= d(%/m3a%kan 3ada %/m3a% )a(n= a%au 3ada ak*($n#a d(s(s(*kan sama s/ka)(. B()amana %/na0a 3(m3(nan da/$a* #an0 7aka3 su)(% d(%/mukan= maka 6/6/$a3a 3/m()(*an d(0a6un0kan s/*(n00a )/6(* muda* d(3/$5)/* 5$an0-5$an0 d/n0an k/7aka3an #an0 )/6(* 6a(k. Maksud u%ama 3/n0an0ka%an 3(m3(nan s/%/m3a% (%u ada)a* un%uk m/m/nan0kan 6an%uan 3/nduduk m/)a)u( 3(m3(nan s/%/m3a% (n(. Tu0as #an0 da3a% d(3/$7a#akan k/3ada m/$/ka an%a$a )a(n un%uk m/n#ada$kan (nsu$j/ns(=
3/nduduk (ku%
ak%(;
m/n05$0an(sas(kan
m/n05$0an(sas(kan
ja$(n0an
da)am
sa%uan
(n%/)(j/n
3/$)a4anan %/$*ada3 3/$%a*an
s/%/m3a%
s/%/m3a%=
s/$%a
%(m-%(m
3/n/$an0an. P(m3(nan %/$3()(* akan m/njad( sasa$an u%ama (nsu$j/n= 5)/* ka$/na (%u m/$/ka 3/$)u d()(ndun0(. Kada$ 3a%$(5%(sm/ dan )5#a)(%as 3(m3(nan #an0 %/$3()(* 3/$)u m/nda3a% s5$5%an s/7a$a %ajam. B()a sua%u da/$a* %/$%/n%u 3/ndudukn#a %/)a* ak%(; m/m6an%u 3asukan )a4an (nsu$j/ns(= maka 6/$a$%( s/6a0(an %u0as da$( )a4an (nsu$j/ns( %/)a* d(s/)/sa(kan. Masa)a* (n( da3a% d(s/6a$ )uaskan un%uk m/m3/n0a$u*( k/ku$an0ank/ku$an0an %(a3 s/k%5$. K/0(a%an (n( #an0 u%ama ada)a* m/nsuks/skan 3/n/$an0an. B()a 6/$*as() maka mas#a$aka% s/%/m3a% d(a$a*kan s/6a0a( s/5$an0 3/n#u)u* %(dak saja d( da/$a*n#a s/nd($( %/%a3( ju0a k/da/$a* )a(n. G/ja)a )a(nn#a #an0 3as%( ada)a* s(ka3 (n%/)j/n 6/$k/m6an0 d/n0an s/nd($(n#a d(ka)an0an m/$/ka s/7a$a %ajam.
0. Lan0ka* k/ 8II. $0an(sas(kan sua%u k/kua%an 35)(%(k. 1 Pa$a 3(m3(nan #an0 %/$3()(* ak*($n#a akan %am3() d(%(a3 kam3un0 dan k5%a dan 6a*kan m/$/ka 6(sa d(5$0an(s($ dan d(k/)5m35kan da)am sua%u
5$0an(sas(.
A)asan
un%uk
3/m6/n%ukan
k/kua%an
35)(%(k?k/mas#a$aka%an (n( ada)a* @ a Sua%u k/kua%an 35)(%(k ada)a* (ns%$um/n da$(3ada 35)(%(k= %/$u%ama da)am 3/$an0 $/>5)us( d(mana 35)(%(k 6/$3/$an san0a% 6/sa$. 6
P(m3(nan 6a$u #an0 d(%/mukan mam3u 6/$53/$as( d(
da/$a*n#a s/nd($( m/n/n%an0 3/)aksanaan da$( (nsu$j/n dan k/mud(an %(dak *an#a m/n05$0an(sas( 3/$)a4anan s/%/m3a% saja %/%a3( ju0a da)am )(n0ku3 #an0 )/6(* )uas d( s/mua %(n0ka%an. 7
P/n0a$u* 3(m3(nan 6a$u %/$*ada3 3/nduduk k/6an#akan
3ada 6aka% a)am. K/3/m(m3(nann#a da3a% d( )uaskan 3ada )a3an0an 35)(%(k d/n0an m/n00unakan sua%u 5$0an(sas( 35)(%(k? k/mas#a$aka%an. d *u6un0an m/$/ka d/n0an 3/nduduk d(dasa$kan 3ada ;ak%5$ k/3/ndudukan. M/$/ka akan $a3u* s/3anjan0 3a$a 3(m3(nan %(dak d( 6an%u 5)/* k/0(a%an 35)(%(k #an0 6/$aka$ 3ada 3/nduduk. S/%/)a* k5mand5 53/$as( )a4an (nsu$j/n m/n/mukan s/nd($( 3(m3(nann#a maka m/$/ka m/m/$)ukan k/$ja sama= 6an%uan dan 3/%unjuk da$( sua%u k/kua%an 35)(%(k. $0an(sas( 35)(%(k #an0 d(maksud da3a% m/man;aa%kan 3a$%a( #an0 suda* ada a%au m/m6/n%uk 6a$u= %/$0an%un0 da$( s(%uas( )(n0kun0an= 3/n0a$u*
3a$%a( a%au 05)5n0an 35)(%(k k4a)(%as dan 3/nam3()ann#a d( a$/na. K/kua%an 35)(%(k #an0 d(dukun0 5)/* k5mand5 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( akan m/m()(* an005%a-an005%an#a d/n0an *a%( *a%( dan )/6(* m/n0u%amakan k4a)(%as da$(3ada k4an%(%as= ka$/na %ujuan u%ama *a$us)a* da3a% m/4ujudkan sasa$an #an0 %/)a* d( %/n%ukan. *. Lan0ka* k/ 8III. M/nan0kan dan *an7u$kan s(sa (nsu$j/n. S/m/n%a$a
k5mand5
53/$as(
)a4an
(nsu$j/n
m/musa%kan
3/$*a%(an3ada %u0as-%u0as m/m/nan0kan 6an%uan 3/nduduk= %(dak 65)/* m/)u3akan m/nj/jak( s(sa s(sa (nsu$j/n= ka$/na m/$/ka mas(* mam3u m/n#usunk/kua%an dan m/n0adakan 3/$)a4anan. M/n0*an7u$kan s(sa s(a (nsu$j/n d/n0an 7a$a )ama (a)a* 3/n0*adan0an= 3a%$5) dan s/6a0a(n#a akan ku$an0
/;/k%(;= 5)/*
ka$/na (%u
akan
)/6(* m/n0un%un0kan
m/n00unakan %(ndakan m()(%/$ #an0 6/$a% s/3/$%( 3ada )an0ka* 3/$%ama d(%am6a* d/n0an 3/nduduk (ku% s/$%a s/7a$a ak%(;. Un%uk m/n0a%aas( (nsu$j/n #an0 mas(* 6/$k/)(a$an d( da/$a* akan )/6(* /;/k%(; d/n0an m/n0;un0s(5na)(sas(kan k5%/$ dan a3%/$ #an0 %/)a* mu)a( )/6(* d(ak%(;kan. P$(ns(3 dasa$ 53/$as( un%uk m/n0/)(m(nas( s(sa (nsu$j/n #an0 %/$(s5)as( da$( mas#a$aka% ada)* m/maksa m/$/ka un%uk 6/$0/$ak s/7a$a 3/$5$an0an m/n0/m6a$a d(s/k(%a$ 4()a#a*= k/mud(an m/nan0ka3n#a 3ada 4ak%u akan m/n#/6/$an0( 6a$(san 3a0a$ 3/n0/3un0an )a4an (nsu$j/ns(. Ha) (n( 3ada
k/n#a%aann#a %/)a* d( )aksanakan 3ada 4ak%u 3/num3asan 3/n0a7auan d( 6/6/$a3a %/m3a% d( %ana* a($= d(mana 3/nan0ka3an m/$/ka 7uku3 d(s/$a*kan k/3ada 3a$a 3/nduduk. D(sam3(n0 usa*a %/$s/6u% maka 7adan0an m56() d( s(a3kan d( da/$a* #an0 6/$san0ku%an. Usa*a usa*a #an0 6/$s(;a% d((m6an0( d/n0an k/0(a%an 3s#7*5)50# #an0 5;/ns(; %/$*ada3 (nsu$j/n s/3/$%( janj( 3/n0am3unan dan 3/m6/$(an *ad(a*. K5mand5 dan P/n0/nda)(an KDAL P/n0a%u$an K5da)= *a$us da3a% m/njam(n adan#a 0a$(s k5mand5 #an0 j/)as mu)a( da$( %(n0ka% sa%uan %/$k/7()= dan adan#a 3/n0/nda)(an 53/$as( #an0 6/$)anju% dan da3a% d((ku%( 3/$k/m6an0an#a s/%(a3 saa%. B()amana k5mand5 53/$as( d(susun da$( unsu$/ 6a)a 3/$%a*anan 7adan0an 3usa%= maka *u6un0an d/n0an k5mand5 da/$a* s/$%a k5mand5 %/$$(%5$(a) 3/$)u d( %/0askan da)am sua%u 3$5s/du$= %/$u%ama *a)-*a) #an0 6/$ka(%an d/n0an dukun0an %/$$(%5$(a)= 35)(%(k=/k5n5m( dan k/4()a#a*an %/$*ada3 k5mand5 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. D/n0an m/m3/$*a%(kan 3/%unjuk
3/%unjuk k*usus 3(m3(nan ABRI dan
adan#a k/mun0k(nan 3/$k/m6an0an da)am 5$0an(sas( ABRI= maka 3/n/n%uan
K5da)
d(s(n(
mas(*
6/$s(;a%
umum
dan
m/m/$)ukan
3/nam6a*an unsu$/-unsu$ #an0 3/$)u d(s/sua(kan d/n0an k/6u%u*an 3ada saa% 53/$as( akan d( )aksanakan. a. K5mand5
'/4/nan0 k5mand5 53/$as( k/amanan 6/$ada 3ada Pan0a6= #an0 6/$%an00un0 ja4a6 )an0sun0 a%a%s s/0a)a masa)a* masa)a* k/amanan da)am n/0/$( k/3ada 3$/s(d/n. Pada %(n0ka% da/$a*= Pan0a6 m/)(m3a*kan 4/4/nan0 %/$s/6u% k/3ada Pan0dam a%au Pan0)(ma 3/$as( #an0 d( %u0as( k*usus un%uk (%u= #an0 6/$%an00un0 ja4a6 )an0sun0 k/3ada Pan0a6. Da)am m/n#/)/n00a$akan k5mand5n#a= Pan0a6 mau3un Pan0dam a%au Pan0)(ma 3/$as( d( 6an%u 5)/* s/k/)5m35k s%a; dan 6adan 6adan 3/)aksana #an0 d( k55$d(nas( 5)/* s/5$an0 kK/3a)a S%a;. S/7a$a 3/$(5d(7= Pan0a6 m/m3/$5)/* P/n0a$a*an a%au3un nas/*a%-nas/*a% da$( P$/s(d/n a%as 6/$6a0a( masa)a* #an0 s/dan0 d( *ada3( da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/n. 6. P/n0/nda)(an. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( d( k/nda)(kan dan da3a% d( 6an%u 5)/* sua%u ;as()(%as s%a; s/6a0a( sua%u 3usa% 3/n0/nda)(an 53/$as( #an0 %/$3adu. Fun0s( u%ama da$( s%a; ada)a* un%uk m/m6ua% 3/$/n7anaan s/7a$a %/$3adu an%a$a 6/$6a0a( unsu$ #an0 %/$)(6a% da)am 53/as( )a4an (nsu$j/ns(= 6a(k ABRI mau3un 3/m/$(n%a* s(3(). Badan (n( da3a% 6/$s(dan0 s/%(a3 saa% 6()a d( 3/$)ukan un%uk m/m6a*as (n;5$mas( #an0 6a$u= 3/$k/m6an0an 53/$as( s/$%a m/n0k55$d(nas(kan dan m/n/n%ukan 3/n0a$a*an #an0 akan d( 6/$(kan 5)/* s/%(a3 an005%a k/3ada unsu$ 3/)aksana un%uk 6a4a*an#a 6(dan0 mas(n0 mas(n0. D( %(n0ka% da/$a* 6adan s%a; (%u m/$u3akan 4ada* k55$d(nas( dan k5nsu)%as( s/$%a m/$umuskan )an0ka*-)an0ka* #an0 %/$3adu. M/)a)u( m/kan(sm/ da)am 6adan s%a; %/$s/6u% = maka da3a% d(jam(n adan#a s/)a)u $/n7ana #an0 )/n0ka3 dan %/$3adu #an0 d(s/%uju( 6/$sama 5)/* s/0/na3 unsu$/ #an0 m/ndukun0 dan %/$)(6a% da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(.
BAB I8 PERASI INTELI9EN 1+.
Umum. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3ada dasa$n#a ada)a* usa*a un%uk m/m3/$5)/*
k/m6a)(
dukun0an
da$(
3/nduduk
dan
%/0akn#a
4(6a4a
un%uk
ja)ann#a
3/m/$(n%a*an. )/* ka$/na (%u san0a% d( 6u%u*kan adan#a 53/$as( (n%/)(j/n #an0 6a(k un%uk m/m3/$5)/* (n;5$mas( m/n0/na( k5nd(s( mas#a$aka% dan )a4an= mu)a( da$( %a*a3 (n;()%$as(
sam3a( d/n0an (nsu$j/ns( m/)(3u%( 0/$akan (nsu$j/n= 3(m3(nan-
3(m3(nann#a= k/6(jaksanaan mau3un k/*/ndakn#a. Tan3a adan#a (n%/)(j/n #an0 6a(k= maka k/3u%usan k/3u%usan 35)(%(k dan m()(%/$ akan ku$an0 m/m3un#a( dasa$ #an0 s/*a%. L/6(* da$( (%u= s(;a% da$( sua%u (nsu$j/ns( d(mana ada s(m3a%( dan dukun0an da$( 3/nduduk %/$*ada3 (nsu$j/n *a) (n( m/n(m6u)kan k/su)(%an dan *am6a%an 6a0( (n%/)(j/n. K/adaan (n( *an#a da3a% d(a%as( da)am jan0ka 3anjan0 s/7a$a %/kun dan d/n0an sum6/$ #an0 m/mada(. 3/$as( (n%/)(j/n #an0 6a(k *a$us s/)a)u 6/k/$ja a%as dasa$ 3$(ns(3-3$(ns(3 %/$%/n%u d/n0an m/m3/$*a%(kan k/%/$3aduan an%a$a 53/$as( (n%/)(j/n (%u s/nd($( d/n0an 53/$as(-53/$as( )a(nn#a
#an0 d()aksanakan da)am $an0ka(an 53/$as( )a4an
(nsu$j/ns(. 1,. P$(ns(3-P$(ns(3 Dasa$ 3/$as( In%/)(j/n a. P/$/n7anaan T/$3usa%= P/)aksanaan T/$s/6a$ un%uk m/)aksanakan 53/$as( (n%/)(j/n da)am 53/$as( (nsu$j/ns( d(6u%u*kan adan#a 5$0an(sas( (n%/)(j/n #an0 %/$(n%/0$as( 3ada %(n0ka% 3usa% dan da/$a*=
d/n0an %u0as un%uk m/n0um3u)kan= m/n05)a*= (n%/$3$/%as(= m/n#/6a$kan (n%/)(j/n= m/n0amankan 53/$as( dan m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 s/sua( d/n0an k/6(jakan nas(5na). 3/$as( (n%/)(j/n s/$(n0 *a$us d( )aksanakan da)am k/)5m35k #an0 k/7() jau* da$( (nduk sa%uann#a= d(mana s(%uas( sasa$an #an0 s/dan0 d(*ada3( da3a% 7/3a% 6/$6/da d/n0an (n;5$mas( #an0 d(m()(k(. Da)am k/adaan d(mana 3/$6/daan #an0 d(*ada3( da3a% m/m6a*a#akan s/)u$u* 53/$as( 6()a d( %/$uskan= maka 3/)aksana *a$us s/0/$a m/m(n%a 3/%unjuk )an0sun0 da$( k5mand5 53/$as( (n%/)(j/n. Inda3a% d( 7a3a( 6()a ada k5mand5 #an0 %/$3usa% d/n0an 3/n0/nda)(an #an0 k/%a% a%as s/mua 3/)aksanaan 53/$as(. Pada %(a3 %(n0ka%an a%au da/$a* %/$%/n%u *a$us d(%unjuk s/5$an0 s/6a0a( 3(m3(nan 53/$as(= dan k/3adan#a *a$us d(6/$( 4/4/nan0 k/kuasaan /ks/ku%(; a%as s/mua masa)a* masa)a* (n%/)(j/n. 6. R/n7ana dan La%(*an A4a) :an0 /$ma% La%a$ 6/)akan0 3/nd(d(kan dan 3/n0a)aman #an0 6/$6/da 6/da da$( 3/$s5n() #an0 6/$0a6un0 da)am 5$0an(sas( (n%/)(j/n #an0 6a$u d(k/m6an0kan da3a% m/m6a4a 6/$6a0a( k/su)(%an da)am m/)aksanakan 53/$as( (n%/)(j/n s/7a$a k/s/)u$u*an. M/n0a%as( *a) %/$s/6u%= maka d(6u%u*kan adan#a sua%u 3/$/n7anaan #an0 7/$ma% dan )a%(*an a4a) s/7a$a 6/$saamasama= un%uk m/num6u*kan adan#a sua%u 3/$s/3s(#an0 sama a%as masa)a* masa)a* #an0 akan d(*ada3( da)am 3/)aksanaan %u0as. 7. P/n/)(%(an #an0 S(s%/ma%(s dan 6/$)anju% a%as s/)u$u* as3/k *ak/ka% an7aman (nsu$j/n. Usa*a m/n0/m6a)(kan k/3/$7a#aan 3/nduduk %/$*ada3 3/m/$(n%a*= m/n#an0ku% ju0a 6/$6a0a( as3/k #an0 )an0sun0 m/n0/na( 3/nduduk s/7a$a k/s/)u$u*an dan 3a$a (nsu$j/n (%u s/nd($(. S/d/m(k(an )uasn#a masa)a* #an0 *a$us d(3/$*a%(kan= maka d( 3/$)ukan adan#a 3/n/)(%(an #an0 s(s%/ma%(s a%as
*ak/ka% an7aman (nsu$j/ns(= %/$u%ama m/n0/na( k/mun0k(nan k/mun0k(nan dan $/s(k5 #an0 d( ak(6a%kann#a. P/n/)(%(an %/$s/6u% *a$us d( )akukan d/n0an 6/$)anju%= s/*(n00a 35)a dan 3/$k/m6an0an *ak/ka% an7aman (%u s/nd($( da3a% d/n0an j/)as d(m/n0/$%( dan d(3/$k($akan. d. Hu6un0an #an0 /;/k%(; d/n0an s%a; 53/$as( Un%uk m/njam(n 6a*4a %(ndakan #an0 %/3a% da3a% d(am6() s/sua( d/n0an k/6(jaksanaan nas(5na)= maka 3(m3(nan 53/$as( (n%/)(j/n *a$us m/nja0a a0a$ s/mua 53/$as( #an0 d()aksanakan da)am $an0ka 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= sa)(n0 m/ndukun0 sa%u sama )a(n. D(sa%u 3(*ak 53/$as( (n%/)(j/n *a$us
mam3u m/n#/d(akan (n%/)(j/n 6a0( s%a; 53/$as( un%uk m/ndukun0
53/$as( )a(nn#a dan 3ada saa% #an0 6/$samaan 3u)a 53/$as( (n%/)(j/n *a$us mam3u m/mnamankan ja)ann#a 53/$as( 53/$as( #an0 s/dan0 6/$)an0sun0 s/7a$a k/s/)u$u*an. /. S(s%/m K5mun(kas( #an0 Ra*as(a 3/$as( (n%/)(j/n m/m6u%u*kan adan#a sua%u s(s%#/m k5mun(kas( k*usus= #an0 da3a% m/njam(n adan#a sua%u k/$a*as(an dan 3/n#am3a(an (n%/)(j/n d/n0an s/7/3a%-7/3a%n#a. Un%uk (%u 3/n#(a3an sua%u s#s%/m k5mun(kas(n#a *a$us d( )akukan )/6(* a4a)= d/n0an m/m3/$*(%un0kan adan#a s#s%/m k5mun(kas( 3/n00an%( mau3un da$u$a%. ;. P/n0amanan 3/$as( (n%/)(j/n da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( *a$us m/m3/$*a%(kan k5nd(s( s/%/m3a% *(n00a s/k/7()-k/7()n#a. Un%uk (%u= maka 3/$)u d(0unakan 3/$s5n() s/%/m3a% s/7a$a maks(ma) #an0 m/n0uasa( 3an0/%a*uan %/n%an0 k5nd(s(
1.
dan
6a*asa
da/$a*
d/n0an
m/m3/$*a%(kan
;a7%5$-;ak%5$
3/n0amanann#a. Tu0as-Tu0as. S/sua( %a*a3 3/)aksaan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= 53/$as( (n%/)(j/n da3a%
6/$3/$an s/6a0a( 53/$as( 35k5k dan 3/m6an%u. S/6a0a( 53/$as( 35k5k #an0 6/$d($( s/nd($( a%au d( 6an%u 53/$as( )a(n= (n%/)(j/n s/sua( d/n0an ;un0s(n#a 6/$%u0as un%uk
m/n0un0ka3kan )a%a$ 6/)akan0 m/n0/na( an7aman= 0an00uan= *am6a%an dan %an%an0an s/$%a da3a% m/m(sa*kan s/7a$a n#a%a an%a$a 3/nduduk dan musu*. Da)am %a*a3 6/$(ku%n#a= 53/$as( (n%/)(j/n d()aksanakan m/m6an%u 53/$as( )a(nn#a s/sua( ;un0s( dan k/6u%u*an sa%uan #an0 d(6an%u. $0an(sas( (n%/)(j/n 6(asan#a akan m/m3un#a( %(0a %u0as u%ama #a(%u@ a. P/n#/)(d(kan= un%uk m/n#/d(akan (n;5$mas( s/6an#ak-6an#akn#a %/n%an0 (nsu$j/n #an0 d(6u%u*kan 5)/* 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( s/7a$a k/s/)u$u*an. 6. P/n0amanan= un%uk m/n7/0a* k/mun0k(nan da3a%n#a 3(*ak (nsu$j/n m/)an7a$kan s3(5nas/ mau3un sa65%as/ %/$*ada3 3(*ak 3/m/$(n%a*. 7. P/n00a)an0an= un%uk m/n7(3%akan k5nd(s( s5s(a) #an0 s/sua( d/n0an k/6(jaksanaan nas(5na)= s/*(n00a m/mun0k(nkan 6a0( %/$)aksanan#a %ujuan 3/m/$(n%a*. 3/$as( (n%/)/)(j/n s/7a$a 6/$)anju% akan da3a% m/n0*(m3un (n;5$mas( m/n0/na( 7ua7a= m/dan= musu* dan k5nd(s( s5s(a) da)am da/$a* 53/$as(. Dan s/7a$a k*usus ada)a* 3/n%(n0 s/ka)( un%uk m/m3/$5)/* (n;5$mas( s/7a$a d/%a() %/n%an0 3(m3(nan (nsu$j/n. H()an0n#a s/5$an0 3/m(m3(n (nsu$j/n da3a% m/m6a4a dam3ak 3s(k5)50(s #an0 )/6(* 6/sa$ da$(3ada *()an0n#a s/jum)a* 6/sa$ an005%a 6(asa. Sasa$an 3/n%(n0 )a(nn#a ada)a* 5$0an(sas( 6an%uan (nsu$j/n da)am mas#a$aka%. Han7u$n#a 5$0an(sas( (n(=da$( s/0( m()(%/$ akan m/n0*a)an0( 3a$a (nsu$j/n un%uk m/m3/$5)/* 3/m6/ka)an dan (n%/)(j/n= s/m/n%a$a da$( s/0( 35)(%(k= akan m/m6/$ k/mundu$an 6/sa$
6a0( (nsu$j/n un%uk m/n0/nda)(kan dan m/m3/n0a$u*(
3/nduduk. Tu0as-%u0as 3/n0amanan= m/)(3u%( 3/n0amanan 3/$s5n()= ma%/$(/)= 6a*an k/%/$an0an dan k/0(a%an? 53/$as( #an0 s/dan0 dan akan d()aksanakan. Tan3a 3/n0amanan #an0 6a(k= maka mus%a*() da3a% d(7a3a( *as() da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. )/* ka$/na (%u= maka s/mu(a an005%a *a$us d()a%(* dan d(6(m6(n0
%/$us-m/n/$us un%uk m/m/)(*a$a k/amanan #an0 6a(k da)am k5nd(s( d(mana ka4an dan )a4an k/)(*a%ann#a sama. Sua%u as3/k 3/n%(n0 da$( 3/n0amanan da)am 53/$ass( )a4an (nsu$j/ns( ada)a* 3/n#/sa%an. S/%(a3 53/$as( #an0 d($/n7anakan m/n0*ada3( (nsu$j/ns(= 3/$)u m/mua% sua%u $/n7ana 3/n#/sa%an= un%uk m/nu%u3( 3/$s(a3an dan 3/)aksanaan 53/$as( #an0 s/sun00u*n#a.
3/$as(-53/$as(
3/n00a)an0an
%/$u%ama
d(5a$a*kan
un%uk
m/m3/$5)/* dukun0an 3/nduduk a%as 3/)aksanaan k/6(jaksanaan 3/m/$(n%a* dan m/n0*an7u$kan m5$() (nsu$j/n. D/n0an 53/$as( 3/n00a)an0an #an0 k5ns(s%/n= da3a% d(*a$a3kan k/3/$7a#aan 3/nduduk akan s/mak(n 6/sa$ dan $uan0 0/$ak 3a$a (nsu$j/n s/mak(n k/7() #an0 3ada ak*($n#a akan *an7u$ d/n0an s/nd($(n#a.
1.
P/n05$0an(sas(an Sua%u 5$0an(sas( %un00a) (n%/)(j/n #an0 %/$(n%/0$as( *a$us d(6/n%uk un%uk
m/nja)(n k/$ja-sama an%a$a unsu$/-unsu$ (n%/)(j/n ABRI d/n0an unsu$-unsu$ (n%/)(j/n a3a$a% 3/m/$(n%a* s(3() #an0 d(3/$)ukan. $0an(sas( %/$s/6u% m/n00unakan 5$0an(sas( sa%uan %u0as (n%/)(j/n #an0 suda* ada 3ada %(n0ka% 3usa% mau3un %(n0ka% da/$a*= d/n0an 3/nam6a*an-3/nam6a*an 3/$s5n() da$( a3a$a% (n%/)(j/n 3/m/$(n%a* s(3() s/sua( d/n0an k/6u%u*ann#a. B/sa$n#a 5$0an(sas( #an0 6a$u= akan %/$0an%un0 k/3ada 6/sa$n#a a%au )uasn#a sasa$an-sasa$an 6a0( 53/$ass( (n%/)(j/n.
Un%uk /;(s(/ns(= maka %/na0a s%a; 3/)a#anan m/n00unakan s%a; (n%/)(j/n K5dam. S/0/$a s/%/)a* 5$0an(sas( %/$6/n%uk= maka 3/$)u d()aksanakan )a%(*an 6/$sama un%uk m/m3/$s(a3kan d($( 6a0( 3/)aksanaan %u0as #an0 akan da%an0. M/)a)u( )a%(*an #an0 (n%/ns(; dan %/$a$a*= k/mud(an da3a% d(k/%a*u( 3/n0a$a*an %u0as da$( mas(n0mas(n0 an005%a s/7a$a )/6(* %/3a% dan %am6a*an 3/$a)a%an k*usus #an0 d(3/$)ukan. B()a 53/$as( suda* d(mu)a(= maka 3ada Ma$kas K5mand5= 3/$)u ada s/ks(-s/ks( u%ama s/6a0a( 6/$(ku%@ a. S/ks( 3/$as(. S/ks( (n( 6/$%an00un0 ja4a6 a%as s/mua as3/k 3/n0um3u)an (n%/)(j/n dan m/)a)u( 5$0an(sas( (n( d(k/nda)(kan s/mua 6adan 3/n0um3u) dan sum6/$ (n;5$mas(. Ada)a* sua%u *a) #an0 *a$us d(3/$*a%(kan 6a*4a %(dak 65)/* ada @ A0/n 3$(6ad( a%au ja$(n0 (n;5$mas( 3$(6ad(= akan %/%a3( s/mua a0/n dan (n;5$mas( d(k/nda)(kan dan d(a$a*kan 5)/* 5$0an(sas( (n%/)(j/n m/)a)u( s/ks( 53/$as(n#a 3ada 6/$6a0a( %(n0ka% da$( 5$0an(sas(. 6. S/ks( P/n/)(%(an. S/ks( (n( m/nan0an( s/)u$u* as3/k da$( k/0(a%an 3a$a (nsu$j/n= 6a(k daJ)am 6(dan0 35)(%(k mau3un m()(%/$. S/5$an0 s%a; dan 6/6/$a3a 5$an0 3/$4($a akan 6/$%an00un0 ja4a6 un%uk m/m3/)aja$( s/7a$a d/%a() s/mua (n;5$mas( #an0 ada da)am 4()a#a* %/$%/n%u m/n0/na( 6/$6a0a( as3/k da$( 0/$akan (nsu$j/ns( a%au k/0(a%ann#a= d(an%a$an#a@ 5$0an(sas(= susunan %/m3u$= 3/$s5n() = 3/$s/nja%aan= m5dus 53/$and( dan ) a(n-)a(n. 7. S/ks( La%(*an. S/ks( (n( 6/$%an00un0 ja4a6 a%as )a%(*an 6a0( an005%a s%a; #an0 m/m3/$kua%= 6a(k m()(%/$ mau3un s(3() #an0 d(3/$)ukan 6a0( 5$0an(sas( (n%/)(j/n. 'a)au3un 3ada %a*a3 3/$mu)aan %/)a* d()aksanakan )a%(*an-)a%(*an= namun %(dak %/$%u%u3 k/mun0k(nan= 6a*4a s/%/)a* 53/$as( d()aksanakan %/$n#a%a 3/$)u d()aksanakan %ak%(k a%au %/*n(k %/$s/nd($( un%uk m/n0*ada3( (nsu$j/nss(
#an0 m/m6u%u*kan )a%(*an s/7a$a k*usus 3u)a. S/ks(-s/ks( a%au su6-s/ks( )a(nn#a= 3ada 4ak%u %/$%/n%u= k/mun0k(nan ju0a d(6u%u*kan un%uk %u0as-%u0as an%a$a )a(n@ 3/n%/$j/ma*= (n%/$50as( dan %u0as-%u0as %/*n(s. Ha) (n( 6(asan#a d(s/sua(kan d/n0an 5$0an(sas( s%a; (n%/)(j/n K53kam%(6 dan Laksusda #an0 m/njad( (n%(n#a a%au d/n0an s/ks(-s/ks( u%ama #an0 6a$u d(6/n%uk da)am
2.
sa%uan %u0as (n%/)(j/n s/3/$%( d(s/6u% d( a%as. P/)aksanaan 3/$as(. 3/$as( (n%/)(j/n s/6a0a( 3/)aksanaan #an0 s/$as( an%a$a ;un0s( 3/n#/)(d(kan=
3/n0amanan dan 3/n00a)an0an m/m6u%u*kan da#a (maj(nas( #an0 %ajam da$( 3(m3(nan 53/$as( d/n0an m/man;aa%kan s/0a)a k/kua%an 5$0an(sas(n#a #an0 ada= s/$%a 35%/ns( sum6/$ (n;5$mas( #an0 %/$s/d(a %/$s/6u%. Da)am 3/)aksanaann#a= maka 3/nduduk da3a% d(jad(kan sum6/$ (n;5$mas( #an0 u%ama. M/$/ka akan san0a% /;/k%(; 6()a m/$/ka d(k/nda)(kan dan d(a$a*kan 5)/* s/ks( 53/$ass( 3ada 6/$6a0a( %(n0ka%an 5$0an(sas( (n%/)(j/n. D(dasa$kan 3ada 3/$%(m6an0an= adan#a k/$a*as(aan= d()(*a% da$( k/3/n%(n0ann#a= 3/ndadakan dan s(%uas( #an0 s/dan0 d(*ada3(= 53/$ass( (n%/)(j/n da3a% d()aksnakan 6/$d($( s/nd($(= m/m6an%u a%au d(6an%u. K/)/ma*an da)am k55$d(nas( dan 3/n0/nda)(an d/n0an m/m6(a$kan adan#a ja$(n0an 53/$as( (n%/)(j/n da$(?(n;5$man 3$(6ad(= akan da3a% m/n(m6u)kan k/$a4anan %/$*ada3 a0/n $an0ka3 dan (n%/)(j/n 3a)su. S/6a0a( 75n%5* da$( (n%/)(j/n 3a)su ada)a* a0/n a%au (n;5$man #an0 ku$an0 m/nda3a% 3/n0/nda)(an dan k55$d(nas(= akan m/n#am3a(kan (n;5$mas(n#a k/3ada dua 6adan= #an0 mas(n0-mas(n0 m/m6/$ 6a#a$an 3adan#a= s/*(n00a akan m/m65$5skan dana= d(mana %(a3 6adan ju0a akan m/n#am3a(kan )a35$an s/7a$a %/$3(sa* k/3ada 5$0an(sas( %/$s/6u%. Has() da$( (n(= akan 6/$u3a )a35$an #an0 d(%/$(ma s/6a0a( k5n;($mas( #an0 )a(n= )a0( 3u)a k/n#a%aann#a= 6a*4a (n;5$mass( %/$s/6u% 6/$asa) da$( sum6/$ #an0 sama. Sum6/$ (n;5$mas( #an0 da3a% d(0unakan ada)a* 3a$a (nsu$j/ns( #an0 m/n#/$a* a%au %/$%a4an. M/$/ka m/$u3akan sum6/$ (n%/)(j/n #an0 san0a% 6/$*a$0a= dan d/n0an
3/$)akuan s/$%a 3/nd(d(kan k/m6a)( #an0 6a(k= m/$/ka ju0a san0a% 6/$0una da)am m/n0*ada3( 3a$a (nsu$j/n. In%/$50as( )a3an0an #an0 d()akukan 3ada (nsu$j/ns( #an0 m/n#/$a* a%au %/$%a4an= 4a)au3un mun0k(n 3/$s5n() #an0 6/)um %/$)a%(* da)am %/*n(k (n%/$50as(= da3a% m/m6/$ 3/%unjuk un%uk m/m3/$5)/* (n;5$mas(. D/n0an 3/man;aa%an #an0 7/3a%= akan da3a% m/n0*as()kan 3/n/muan 3/musa%an (nsu$j/ns(= 3/n(m6unan 3/$6/ka)an a%au 3/na*anan an005%a-an005%a (nsu$j/n #an0 )a(n. Akan %/%a3( *a$us d(usa*akan= a0a$ (n%/$50as( %/$*ada3 3a$a (nsu$j/n #an0 m/n#/$a*= d()akukan 5)/* 3a$a (n%/$$50a%5$ #an0 %/$)a%(* s/7/3a% mun0k(n. D/n0an m/n0/%a*u( sum6/$-sum6/$ #an0 %/$s/d(a d(da/$a* 53/$as(= maka s/mua k/0(a%an da)am 3/)aksanaan 53/$ass( da3a% d(a$a*kan s/7a$a )/6(* /;/k%(; dan /;(s(/n. B/$dasa$kan k/6u%u*ann#a= maka 53/$ass( (n%/)(j/n= d(da*u)u( 5)/* 3/n#/)(d(kan=
#an0
k/mud(an
d()anju%kan
d/n0an
3/n0amanan
sua%u
mau3un
3/n00a)an0an. a. P/n#/)(d(kan 1 3/$as( 3/n#/)(d(kan akan 6an#ak m/n/n%ukan k/6/$*as()an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. D/n0an 3/n#/)(d(kan #an0 7/$ma% dan %/3a%= maka da3a% d(*as()kan (n%/)(j/n #an0 %/3a% un%uk m/n0a%as( masa)a* #an0 s/dan0 d(*ada3(. S/$(n0 3u)a %/$jad(= 3/)aksanaan 53/$as( m/njad( 6/$)a$u%-)a$u%= ka$/na ku$an0n#a (n%/)(j/n un%uk 3/)aksanaan 53/$as( s/7a$a %un%as dan k/mun0k(nan 3u)a %(m6u) masa)a* 6a$u #an0 m/nam6a* k5m3)/ksn#a 53/$ass( #an0 s/dan0 6/$)an0sun0. 3/$as( 3/n#/)(d(kan #an06/$*ass() *a$us d(dasa$kan 3ada 3$(ns(3 35k5k 3/n#/)(d(kan= %ak%(k dan %/*n(k 3/n#/)(d(kan #an0 s/sua( d/n0an
2
sasa$an #an0 d(*ada3(. P$(ns(3 35k5k 3/n#/)(d(kan. a. M/n0(ku%( $5da
3/$3u%a$an
3/n#/)(d(kan.
D/n0an
m/)aksanakan 3/n#/)(d(kan #an0 m/n0(ku%( $5da 3/$3u%a$an
3/n#/)(d(kan=
maka
da3a%
d(*a$a3kan
adan#a
sua%u
3/$/n7anaan #an0 7/$ma% m/n0/na( (n%/)(j/n #an0 d(6u%u*kan 5)/* s/%(a3 k5mandan dan 3/n/n%uan 6adan-6adan 3/n0um3u) a%au sum6/$ (n;5$mas( #an0 %/3a% un%uk m/n0*as()kan (n%/)(j/n %/$s/6u%.
In;5$mas(
#an0
d(
3/$5)/*
6adan
6adan
3/n0um3u)?sum6/$ (n;5$mas( k/mud(an da3a% d(7a%a% s/7a$a
6.
s(s%/ma%(s dan d( 5)a* m/njad( (n%/)(j/n #an0 6/$0una. B/$man;aa%. Ban#akn#a masa)a* #an0 m/njad( 3/$*a%(an da$( 53/$as(
)a4an (nsu$j/ns( s/$(n0 m/n#u)(%kan 3a$a 3/$/n7ana 53/$as( (n%/)(j/n= m/n0/na( (n%/)(j/n #an0 6/$man;aa% 6a0( 53/$as( #an0 s/dan0 dan akan d()aksanakan. Un%uk (%u= maka m/n0/na)( (n%/)(j/n #an0 san0a% d(3/$)ukan *a$us 6/na$% 6/na$ d(k55$d(nas(kan d/n0an s%a; 53/$as(= s/*(n00a (n%/)(j/n %/$s/6u% s/0/$a da3a% d(0unakan. 7. T/3a% Pada 'ak%un#a. Ba0a(mana 6a(kn#a sua%u (n%/)(j/n= n()a(n#a akan m/njad( 6/$ku$an0 6()a (n%/)(j/n %/$s/6u% %(dak sam3a( k/3ada 3/n00una %/3a% 3ada 4ak%un#a. S%a; (n%/)(j/n *a$us s/)a)u m/n0usa*akan dan m/njam(n 6a*4a s/%(a3 3$5duk (n%/)(j/n d(%/$(ma 5)/* a)ama% %/3a% 3adda 4ak%un#a. d. K/amanan. 3/$as( 3/n#/)(d(kan m/m/$)ukan %(ndakan k/amanan #an0 %(n00(. Ha$us d(usa*akan a0a$ 3(*ak (nsu$j/n %(dak m/n0/%a*u( sa%uansa%uan #an0 s/dan0 m/)aksanakan 3/n#/)(d(kan dan sasa$an 3/n#/)(d(kan da$(
3asukan
s/nd($(.
K/6575$an
akan
$/n7ana
3/n#/)(d(kan
da3a%
m/m6a*a#akan 3/)aksanaan 53/$as( a%au 53/$as( akan m/m3/$5)/* *as() #an0 ku$an0 m/muaskan. !
Tak%(k-%ak%(k 3/n#/)(d(kan
a.
56s/$>as(. D/n0an %ak%(k (n( d(3/$)ukan 3/$s5n() #an0
7uku3 6an#ak= #an0 mam3u m/)akukan 56s/$>as( s/7a$a %/$us m/n/$us a%as s/0a)a k/0(a%an musu*. P/n/m3a%an 35s 35s 56s/$>as( #an0 %/3a% #an0 d(0a6un0kan d/n0an 7a$a 7a$a 6/$0/$ak= akan da3a% m/n0*as()kan (n;5$mas( #an0 7uku3 m/n0/na( k/0(a%an 3asukan (nsu$j/n. 6. 9a$(n0an
(n;()%$as(.
D/n0an
%ak%(k
(n(=d(*a$a3kan
un%uk
m/m3/$5)/* (n;5$mas( )an0sun0 %/$*ada3 k/0(a%an (nsu$j/ns(. M/)a)u( a0/n a0/n s/nd($( #an0 d((n;()%$as(kan k/da)am sa%uan (nsu$j/ns(= a%au m/)a)u( an005%a an005%a (nsu$j/n s/nd($( #an0 da3a%
d(3/n0a$u*(=
maka
da3a%
d(6/n%uk
sua%u
ja$(n0an
(n;5$mas( da)am $an0ka 3/n#/)(d(kan. 7. 9a$(n0an 3/n/)(%(an. M/)a)u( 3/n/)(%(an #an0 %/$us m/n/$us dan m/nda)am a%as 6/$6a0a( k/0(a%an (nsu$j/ns( akan da3a% ju0a d(*as()kan (n%/)(j/n #an0 d(6u%u*kan un%uk m/num3as (nsu$j/ns( %/$s/6u%. Un%uk ja$(n0an (n( d(3/$)ukan 3/$s5n() 3/$s5n() a*)( da$( 6/$6a0a( d(s(3)(n ()mu= #an0 da3a% m/n0ana)(sa 3/$k/m6an0an mau3un )a%a$ 6/)akan0 0/$akan (nsu$j/ns( dan m/n#usunn#a da)am sua%u sa$an k/3ada 3/$/n7ana nas(5na) da)am $an0ka 3/n/n%uan sasa$an #an0 %/3a%.
6.
P/n0amanan. 1 K/6u%u*an akan 3/n0amanan #an0 6a(k da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/njad( )/6(* 6/sa$ ka$/na su)(%n#a m/m6/dakan an%a$a ka4an dan )a4an. )/* ka$/na (%u= maka s/mua %(ndakan 3/n0amanan
*a$us d()aksanakan s/7a$a k/%a%= %/$u%ama #an0 6/$*u6un0an d/n0an 3/n0amanan (n;5$mas( #an0 6/$k)as(;(kas(.3/$*a%(an k*usus *a$us d(6/$(kan 3ada 3/n0amanan d( da)am 5$0an(sas( (n%/)(j/n. P(*ak (nsu$j/ns( suda* 6a$an0 %/n%u akan m/)akukan (n;()%$as( m/)a)u( a0/na0/nn#a k/ da)am 5$0an(sas( (n%/)(j/n= k/ da)am (ns%a)ass(-(ns%a)as( adm(n(s%$as( dan mun0k(n ju0a k/ da)am sa%uan-sa%uan 53/$ass(5na). D( da)am 3/)aksanaann#a= maka 3/n0amanan d(dasa$kan a%as 3$(ns(33$(ns(3 dasa$ %/$%/n%u= d/n0an %ak%(k dan %/*n(k %/$%/n%u %/$*ada3 sasa$an
3/$s5n()=
ma%/$(/)=
6a*an-6a*an
k/%/$an0an
dan
k/0(a%an?53/$as(. 2 P$(ns(3-3$(ns(3 dasa$ 3/n0amanan. a K/0(a%an 3/n0amanan ada)a* %an00un0 ja4a6 s/%(a3 k5mandan 3ada s/%(a3 %(n0ka%an. 6 S/%(a3 3/$56a*an (ns%$uks( 3/n0amanan *a$us d(%/$a3kan d/n0an 3/nu* $asa %an00un0 ja4a6 da)am *u6un0ann#a d/n0an sum6/$-sum6/$ #an0 %/$s/d(a. 7 P/n0amanan 3/$*u6un0an *a$us d(6/$( 3/$*a%(an k*usus dan %/$us-m/n/$us. d S/mua k/0(a%an 3/n0amanan *a$us d(a$a*kan dan d(k55$d(n($ 5)/* s/5$an0 3/ja6a% %/$%/n%u. / P/n#/6a$an (n;5$mas( *a$us d(k/nda)(kan s/7a$a k/%a% un%uk m/njam(n 6a*4a (n;5$mas( %/$s/6u% %(dak d(6/$(kan k/3ada a)ama% #an0 %(dak m/m3un#a( k/3/n%(n0an 53/$as(5na) un%uk m/n0/%a*u(n#a. ! Tak%(k-%ak%(k 3/n0amanan. a Ak%(;. D/n0an %(ndakan 3/n0amanan ak%(; maka 3/$)u d()a%(* sua%u sa%uan (n%/)(j/n %/$%/n%u s/7a$a k*usus un%uk m/n/mukan a0/n musu* #an0 6/$usa*a m/)akukan 3/n#usu3an k/da)am 5$0an(sas( 3asukan s/nd($( a%au akan m/)akukan ssa65%ass/.
Sa%uan (n( 6/$0/$ak %/$us-m/n/$us *(n00a jau* m/n#usu3 k/da)am da/$a* musu*. 6 Pas(;. T(ndakan 3/n0amanan #an0 3as(; ada)a* %(ndakan 3/n0amanan
#an0
mu%)ak
*a$us
d()akukan
5)/*
s/%(a3
5$0an(sas( m()(%/$. D/n0an %(ndakan (n( d(maksudkan ada)a* m/)(ndun0( s/mua ma%/$(a) a%au 6a*an-6a*an k/%/$an0an da$( 3(*ak (nsu$j/ns( d/n0an m/n/m3a%kann#a s/6a0a(mana m/s%(n#a. Ins%a)as((ns%a)as( 3/n%(n0 *a$us m/nda3a% 3/ma0a$an dan 3/n0a4a)an #an0 m/mada( dan (n;5$mas(-(n;5$mas( #an0 6/$k)ass(;(kas( d(s(m3an s/)a)u d(da)am )/ma$( %/$s/nd($( #an0 %/$kun7(. 7 D/s/3%(;. T(ndakan 3/n0amanan d/s/3%(; san0a% d(3/$)ukan da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= d(mana k/mun0k(nan s/6a0(an 6/sa$ k/0(a%an 3assukan s/nd($( da3a% d()a35$kan 3/nduduk a%au a0/n-a0/n (nsu$j/ns( k/3ada m/$/ka. D/n0an %(ndakan d/s/3%(;= maka 3(*ak (nsu$j/nss( da3a% d(a)(*kan 3/$*a%(ann#a dan k/mud(an d(j/6ak d/n0an 53/$as( #an0 s/sun00u*n#a. " Ruan0 )(n0ku3 3/n0amanan. a P/n0amanan 3/$s5n(). An005%a 3asukan 6(asan#a m/$asa 6a*4a m/$/ka da3a% m/n0/nd5$kan %(ndakan 3/n0amanan 6()a m/$/ka %(dak s/dan0 m/)akukan sua%u 53/$as( a%au 6()a k/adaan k/)(*a%ann#a %/nan0. P(*ak musu* san0a% m/n#ada$( *a) (n( dan akan s/)a)u 6/$%(ndak 6()a s(%uas( m/mun0k(nkan. S/sua( k/adaan= maka 3/$(n%a* m/n0/na( 3/n0amanan 3/$s5n() *a$us j/)ass dan d(ja)ankan s/7a$a %/0as. Da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(
3asukan
(nsu$j/ns(
#an0
*a$us
da3a%
4as3ada
m/$usak
%/$*ada3
m5$()
3$53a0anda
3asukan
s/nd($(.
P$53a0anda (nsu$j/ns( akan san0a% 6/$*as() 6()a m5$() 3asukan
s/nd($( $/nda*= %/$u%ama s/6a0a( ak(6a% 53/$ass( #an0 7uku3 )ama dan m/m65sankan. P/$%a*anan %/$*ada3 3$53a0anda (nsu$j/ns( ada)a* s/ma%ama%a masa)a* m/m/)(*a$a m5$()= dan un%uk (%u 3/$)u d()akukan k/0(a%an-k/0(a%an s/6a0a( 6/$(ku%@ 1 P/n0un0ka3an ;ak%a-;ak%a
s/sun00u*n#a
m/n0/na(
53/$as( )a4an (nsu$j/ns( %/$s/6u% dan a)asan m/n0/na( 3/$)un#a 3asukan un%uk m/n#/)/sa(kann#a. 2 P/nj/)asan m/n0/na( %ak%(k #an0 d(0unakan (nsu$j/n un%uk m/)a4an 3assukan s/nd($(= dan )an0ka*-)an0ka* un%uk m/n0*ada3(n#a. ! K/3/m(m3(nan dan d(s(3)(n #an0 6a(k. " K/s/ja*%/$aan #an0 m/mada(. 6 P/n0amanan ma%/$(a). T(ndakan 3/n0amanan ma%/$(a) ada)a* sua%u k5m6(nas( da$( 3/n0amanan ;(s(k= 3/$(n%a*-3/$(n%a* #an0 6a(k dan 3/n0/nda)(an aks/s %/$masuk sua%u s(s%/m %anda 3/n0/na) #an0 /;/k%(; dan s3/s(;(k. In;5$mass( m/n0/na( 3/$)/n0ka3an k*usus %/$%/n%u dan $/n7ana 3/n00unaann#a 6(asan#a muda* d(3/$5)/* da$( aks/s %/$*ada3 3/$a)a%an %/$s/6u%=
da$(
3ada aks/s
%/$*ada3 d5kum/n
m/n0/na(
3/$)/n0ka3an (%u s/nd($(. Pa$a (nsu$j/n 6(asan#a ju0a m/n0a)am( k/ku$an0an
da)am
s/nja%a=
amun(s(=
56a%-56a%an
dan
3/$6/ka)an )a(nn#a= s/*(n00a %(ndakan 3/n0amanan #an0 k/%a% *a$us d(%/$a3kan un%uk m/n0amankan 3/$6/ka)an %/$s/6u%. S/nja%a dan amun(s( da$( s/mua an005%a #an0 )uka dan %/$6unu*
*a$us
d(%/mukan
k/m6a)(
s/7/3a%n#a.
Amun(s(
%/$masuk k5%ak k5s5n0n#a mun0k(n ju0a m/m3un#a( n()a( #an0 %(n00( 3ada 3asa$an 0/)a3 dan an005%a-an005%a #an0 %(dak
6/$%an00un0 ja4a6 %/$05da un%uk m/njua) 6/6/$a3a amun(s( 6()a m/$/ka k/ku$an0an uan0. P/$*a%(an k*usus d(6/$(kan k/3ada 3/n0amanan s/nja%a 6()a an005%a-an005%a s/dan0 %(du$. 7 P/n0amanan (n;5$mas(. T(ndakan 3/n0amanan (n;5$mas( *a$us d(3/0an0 %/0u* 5)/* s/%(a3 3$aju$(% un%uk m/n7/0a* ja%u*n#a (n;5$mas( m()(%/$ 3ada 3(*ak (nsu$j/ns(. s/mua an005%a *a$us m/njau*kan d($( da$( )an7(n0 mu)u% da)am s/%(a3 %/m3a% *a$us d(*(nda$kan. P/)a7u$-3/)a7u$ a%au 3/m6an%u-3/m6an%u 6(asan#a d(%anam s/6a0a( a0/n (nsu$j/ns( dan m/)a)u( m/$/ka )an7(n0 mu)u% da3a% m/n(m6u)kan k5$6an j(4a. Kaum (nsu$j/n 6(asan#a (n0(n m/n0/%a*u(= akan %/%a3( ja$an0 m/m3/$5)/* sua%u (n;5$mas( s/7a$a )/n0ka3 s/sua( d/n0an k/(n0(nan m/$/ka da)am sua%u *a) %/$%/n%u. P/n05)a*an #an0 ssan0a% 7/$ma% da$( (n;5$mas( #an0 k/7() #an0 k/)(*a%ann#a sua%u *a) #an0 ku$an0 3/n%(n0 akan da3a% m/m6an%u (nsu$j/ns( m/n0*ass()kan sua%u (n%/)(j/n. )/* ka$/na (%u= maka (n;5$mas( #n0 6/$k)as(;(kass( *an#a da3a% d()(*a% a%au d(6(7a$akan d/n0an m/$/ka
#an0
6/$k/3/n%(n0an.
Da;%a$
3/ja6a%
#an0
6/$k/3/n%(n0an *a$us d(3/)(*a$a= s/*(n00a *an#a 6/6/$a3a 3/$4($a #an0 %/$)(*a% d/n0an 53/$as( s/7a$a )an0sun0 saja #an0 d(massukkan da)am da;%a$ %/$s/6u%. P/ja6a%-3/ja6a% )a(n *an#a d(6/$(%a*u m/n0/na( 6a0a(an-6a0(an %/$%/n%u saja da$( $/n7ana #an0 3/n%(n0 m/$/ka k/%a*u(. M/m3/$*a%(kan 3$(ns(3 M/m6a%as( 5$an0 3/$)u m/n0/%a*u( ada)a*
3/n%(n0
3/)aksanann#a
s/ka)(=
dan
akan m/n0u$an0(
k/ku$an0 /;/k%(>(%as
6a(kan da$(
da)am 53/$as(.
D5kum/n #an0 6/$n()a( )/6(* %(n00( 6a0( s%a; (n%/)(j/n (a)a* )a35$an )(san da$( sua%u d5kum/n #an0 sama. )/* ka$/na (%u (ns%$uks( dan 3/%unjuk da)am 3/n0amanan d5kum/n #an0 d(6/$(kan *a$us d(m/n0/$%( dan d(%aa%( 5)/* s/%(a3 5$an0. K/%(dak amanan 6(asan#a %/$jad( ka$/na m/)a)a(kan 3/$(n%a*= d()u3akan da)am 3/)aksanaann#a dan %(dak d(s(3)(n m/n/$a3kann#a. d P/n0amanan k/0(a%an ?53/$as( m()(%/$. D( da/$a* 53/$as(= 3/n0amanan k/0(a%an? 53/$ass( su)(% d(7a3a( ka$/na 3asukan #an0 %/$)(6a% akan $a4an %/$*ada3 3/n0ama%an )an0sun0 da$( 3/nduduk s/%/m3a%= d(mana s/6a0(an da$( m/$/ka 6(asan#a ada #an0 6/$s(m3a%( %/$*ada3 (nsu$j/n. D(da/$a* 53/$as(= 3a$a k5n%$ak%5$= 3/da0an0 dan 3/k/$ja ju0a $a4an %/$*ada3 %/kanan (nsu$j/ns(. M/$/ka kadan0 ka)a= m/m()(k( aks/s k/3ada k/%/$an0an %/n%an0 k/kua%an sa%uan #an0 %/$)(6a% dan nama-nama 3/$s5n() a%au3un 3/$4($a s/n(5$. M/n0*ada3( k/adaan s/3/$%( (n(= maka k/4as3adaan #an0 %(n00( 3/$)u
d()akukan=
3/n#/sa%an= m/n/n%ukan=
d/n0an
un%uk
m/n#(a3kan
m/)(ndun0(
s/%(a3
(nd(>(du
s/)a)u
0/$akan da)am
$/n7ana
53/$as( sa%uan
#an0 *a$us
m/n0*5$ma%(n#a. Da)am *a) (n( maka san0a% d(6u%u*kan ju0a adan#a )a%(*an)a%(*an 3/n0amanan dan (nd5k%$(nas( 3ada s/mua an005%a. 7.
P/n00a)an0an 1 D/n0an
53/$as(
3/n00a)an0an
#an0
s(s%/ma%(s=
da3a%
d(*a$a3kan %/$7(3%an#a k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan 6a0( 3/n7a3a(an sasa$an da)am 53/$ass( )a4an (nsu$j/ns( s/7a$a k/s/)u$u*an. P/nduduk *a$us d(#ak(nkan 6a*4a k/3/n%(n0an u%ama m/$/ka akan %/$0an%un0 k/3ada ja)ann#a 3/m/$(n%a*an dan dukun0ann#a k/3ada
53/$ass( #an0 s/dan0 d()aksanakan 5)/* 3/m/$(n%a*. Da)am *a) (n(= maka 53/$ass( 3/n00a)an0an *a$us d(dasa$kan k/3ada 3/n0/%a*uan #an0 m/nda)am %/n%an0 k5nd(s( IPLEKSSBUD a7%ua) d(da/$a* sasa$an.
3/$as(
3/n00a)an0an
#an0
d()an7a$kan
%an3a
m/m3/$*(%un0kan >a$(a6)/->a$(a6/) IPLEKSSBUD= a%au d(dasa$kan k/3ada 3/n0/%a*uan #an0 ku$an0 m/mada( da$( s%$uk%u$ s5s(a) mas#a$aka%= akan da3a% m/n(m6u)kan a%au m/n(n0ka%kan s(ka3 n/0a%(; #an0 %(dak da3a% d(*(nda$kan. Da)am 3/$/6u%an s(m3a%( 3/nduduk s/3/$%( (n(= maka *as() da$( 3/n00a)an0an #an0 %/$a$a* 6a(k= kadan0kadan0 da3a% m/)/6(*( *as() #an0 d(7a3a( d/n0an 53/$as( %/m3u$. )/* ka$/na (%u= maka 53/$as( 3/n00a)an0an 3/$)u d(3/$%(m6an0kan s/6/)um 53/$as( %/m3u$ d()aksanakan #an0 d(s/sua(kan d/n0an k/6(jaksanaan 35)(%(k= /k5n5m( dan k/%/n%uan #an0 6/$)aku. Da)am 3/)aksanaann#a 53/$as( 3/n00a)an0an m/n00unakan
%ak%(k?%/*n(k
%/$%/n%u s/sua( d/n0an sasa$an #an0 s/dan0 d(*ada3(. 2 Tak%(k-%ak%(k 3/n0a0a)an0an. a Tak%(k 0/$akan #an0 m/na$(k. D/n0an %ak%(k 0/$akan #an0 m/na$(k= maka 53/$as( 3/n00a)an0an d(a$a*kan un%uk m/na$(k s(m3a%( 3/nduduk %/$*ada3 53/$as( #an0 s/dan0 d()an7a$kan 5)/* 3/m/$(n%a*. P/nduduk *a$us d(#ak(nkan 6a*4a as3($as( m/$/ka s/)a)u m/nda3a%
3/$*a%(an
3/m/$(n%a*=
dan
s/7a$a
k*usus
m/m6/$(kan 6an%uan #an0 san0a% d(6u%u*kan 5)/* 3/nduduk s/%/m3a%. 6 Tak%(k 0/$akan #an0 m/n/kan. B()a %ak%(k 0/$akan #an0 m/na$(k ku$an0 6/$*as()= maka s/7a$a k*usus da3a% d(0unakan %ak%(k 0/$akan #an0 m/n/kan %/$*ada3 sasa$an %/$%/n%u #an0 m/n0a)am( k5nd(s( #an0 m/mun0k(nkan 6a0( %ak%(k %/$s/6u%.
7
Tak%(k 0/$akan #an0 m/m/7a* 6/)a*. Un%uk m/m3/$k/7()
k/kua%an (nsu$j/ns(= maka 3/$)u d()akukan 0/$akan #an0 m/m/7a* 6/)a* #an0 s/)anju%n#a k/kua%an k/7() %/$s/6u% da3a% d(*an7u$kan
sa%u
3/$sa%u.
D/n0an
m/m/7a*
k/kua%an
(nsu$j/ns(= maka usa*a 3/n0*an7u$ann#a da3a% )/6(* muda* dan k/kua%an #an0 d(k/$a*kan da3a% $/)a%(>/ k/7(). Tak%(k (n( %/$u%ama
m/man;aa%kan
3/$6/daan
#an0
ada
d(an%a$a
k/)5m35k (nsu$j/n= d/n0an m/n5nj5)kan 3/m(m3(nn#a #an0 am6(s(us un%uk m/m6/n%uk k/)5m35kn#a s/nd($(-s/nd($(= #an0 k/mud(an m/njad( )/6(* k/7(). d Tak%(k 0/$akan adu d5m6a. D(ka)an0an (nsu$j/n s/nd($( s/$(n0 ada 3/$%/n%an0an s/6a0a( ak(6a% 6/$6a0a( k/kua%an #an0 m/$/ka *ada3( dan s/$(n0n#a %/$jad( *a)-*a) #an0 ku$an0 ad() da)am 3/m6a0(an 6an%uan #an0 m/$/ka %/$(ma. B()a *a) (n( da3a% d(k/%a*u(= maka da3a% d()akukan 0/$akan adu d5m6a d(an%a$a m/$/ka= s/*(n00a sa%u sama )a(n akan sa)(n0 m/n0*an7u$kan. !
T/*n(k-%/*n(k 3/n00a)an0an. a
P/$an0 u$a% s#a$a; PUS?P$53a0anda. Tujuan u%ama
da$( 53/$as( (n( ada)a* m/$an0san0 3/nduduk un%uk m/)a4an 6/)/n00u 3$53a0anda (nsu$j/ns( d/n0an m/n7(3%akan dan m/m/)(*a$a s(ka3 35s(%(; #an0 kua% %/$*ada3 k/6(jaksanaan nas(5na). In( m/m6a4a 3/n0a$u* un%uk m/n0(s5)($6/m5s(= (n%/)/k%ua)(%as kaum (nsu$j/n s/$%a k/kua%an su6>/$s( )a(nn#a d/n0an m/n(m6u)kan 3/n5)akan %/$*ada3 ass3($as( 35)(%(k dan (d/5)50# m/$/ka.
M/)a)u(
53/$as(
PUS?
P$53a0anda
ju0a
*a$us
m/m6/$
k/6/$an(an k/3ada ABRI dan $ak#a% un%uk m/n/$(ma s(ka3 35s(%(; da$( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( d/n0an@ 1
M/m6ua% $/n7ana dan m/)aksanakan 53/$as(
#an0 m/m6/$ k/3/$7a#aan k/3ada 3/m/$(n%a* dan m/m6/n%uk
k/#ak(nan
m/$/ka
un%uk
m/)akukan
3/$)a4anan k/3ada (nsu$j/ns(. 2
M/m6an%u 53/$as( %/$$(%5$(a) dan 53/$as(6*ak%(
ABRI. !
M/m6an%u 3/n#/6a$an 6/$(%a-6/$(%a #an0 6/na$
un%uk m/)a4an d/sas-d/sus dan un%uk m/nanamkan k/3/$7a#aan. "
M/nj/)askan
k/3ada
3/nduduk=
d(an%a$an#a
%(ndakan 3/n0/nda)(an 3/nduduk dan 6a*an makanan= adan#a
jam
ma)am
dan
)a(n-)a(n
#an0
da3a%
m/n(m6u)kan k/su)(%an %/$%/n%u #an0 d(maksudkan un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n. P/$an0 u$a% s#a$a;= da3a% d(05)5n0kan da)am 3/$an0 u$a% s#a$a; s%$a%/0(s= %ak%(s dan k5ns5)(das(. P/$an0
u$a%
s#a$a;
s%$a%/0(s
d(a$a*kan
k/3ada
s/)u$u*
mas#a$aka% 6a(k m()(%/$ dan 3/nduduk d(da/$a* 53/$as( #an0 6/$ada d(6a4a* (nsu$j/ns(= 3(*ak n/%$a) mau3un ka4an. )/* ka$/na 3/$an0 u$a% s#a$a; s%$a%/0(s 6/$)an0sun0 da)am jan0ka
4ak%u #an0 7uku3 3anjan0= maka ak(6a%-ak(6a%n#a su)(% un%uk d(/>a)uas(. Has()n#a 4a)au3un /;/k%(; 6(asan#a %(dak da3a% d(6/dakan s/7a$a k*usus dan (n%/)(j/n #an0 m/mada( #an0 m/n7aku3 *as()-*as()n#a %(dak s/)a)u d(3/$5)/*. P/$an0 u$a% s#a$a; %ak%(s d(a$a*kan s/ma%a-ma% k/3ada k/kua%an 6/$s/nja%a (nsu$j/n a%au 3/nduduk #an0 6/$ada d(da/$a* 3/$%/m3u$an a%au d(da/$a* d(mana akan d()aksanakan sua%u 53/$as( %ak%(s. Maksud 3/$an0 u$a% s#a$a; (n( ada)a* s/6a0a( 6an%uan )an0sun0 3/n7a3a(an %u0as m()(%/$ %/$%/n%u. B/$6/da d/n0an 3/$an0 u$a% s#a$a; s%$a%/0(s= maka *as() da$( 3/$an0 u$a% s#a$a; %ak%(s 6(asan#a da3a% )/6(* j/)as k/)(*a%an. Adan#a (nsu$j/n #an0 m/n#/$a*= m/)/ma*n#a 3/n0/nda)(an (nsu$j/ns( da)am da/$a* %/$%/n%u= =m/n(n0ka%n#a a$us (n;5$mas( da$( sum6/$-sum6/$ s/%/m3a% dan k/$ja sama #an0 s/mak(n %(n00( da)am 3$5#/k-3$5#/k 53/$as( 6*ak%( da3a% 6/$u3a 3/%unjuk da$( sua%u k/6/$*as()an. In%/$50as( %/$*ada3 %a4anan a%au 3/$s5n() (nsu$j/n #an0 m/n#/$a*= s/$(n0 ju0a da3a% m/m6/$( (nd(kas( s/6a0a( ak(6a% da$( sua%u 53/$as( 3/$an0 u$a% s#a$a; %ak%(s. P/$an0 u$a% s#a$a; k5ns5)(das(= d(a$a*kan s/)u$u*n#a %/$*ada3 3/nduduk s(3() 6a(k #an0 6/$ada d( da/$a* d/3an mau3un da/$a* 6/)akan0= d/n0an maksud un%uk m/m6an%u 53/$as( m()(%/$ d/n0an m/m3/n0a$u*( dan m/n(n0ka%kan k/$ja sama 3/nduduk s(3() d( da/$a* 6/)akan0= d( da/$a* %/%an00a mau3un d( da/$a* 3/$%/m3u$an.
K/6/$*as()an da$( 3/$an0 u$a% s#a$a; k5ns5)(das( da3a% d()(*a% m/)a)u(
$/s35ns
da$(
3/nd/n0a$n#a.
Akan
%/%a3(
*a$us
d(3/$*a%(kan= 6a*4a s/$(n0 sua%u k/$ja sama #an0 ku$an0 6a(k akan ku$an0 m/m6/$(kan *as() s/6a0a(mana *a)n#a da$( s(ka3 6/$musus*an a%au3un %aku% akan 3/m6a)asan da$( 3(*ak (nsu$j/ns(. P/$an0 u$a% s#a$a; k5ns5)(das( da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( sa)(n0 m/nu%u3 3ada 3/$an0 u$a% s#a$a; s%$a%/0(s mau3un 3/$an0 u$a% s#a$a; %ak%(s= d(mana k/s/)u$u*an kam3an#/ *an#a da3a%
d(m/nan0kan
m/)a)u(
k/$ja
sama
dan
dukun0an
3/nduduk. D(nas P/n/$an0an K5dam s/)aku D(nas P/n/$an0an Laksusda= da)am 3/$/n7anaan 3/$an0 u$a% s#a$a; k5ns5)(das( *a$us m/ma*am( 6a*4a >a$(a6/) s5s(5)50(s #an0 ada da)am k/*(du3an d/sa *a$us )/6(* j/)as d(u$a(kan da$( 3ada #an0 ada 3ada %(n0ka% nas(5na). )/* ka$/na (%u= 3/$)u d(sada$( 6a*4a 3/$an0 u$a% s#a$a; k5ns5)(das( *a$us d(dasa$kan 3ada sua%u 3/n0/%a*uan da$( s(s%/m n()a( dan s(ka3 #an0 m/m6/$( k/kua%an 3/m/$sa%u da)am k/*(du3an d( DESA. 6
3/$as( 3/n0/$as sua$a. S/6ua* 3/n0/$as sua$a k/7()
M/0a3*5n/ da3a% /;/k%(; *(n00a ja$ak " /m3a% $a%us m/%/$ da3a% d(a)5kas(kan sa%u 6ua* %(a3 k5m3( s/na3an= #an0 da)am 4ak%u-4ak%u
%/$%/n%u
k/3ada 3(*ak (nsu$j/ns(.
m/m3/$k/$as
s(a$an-s(a$an
%/$%/n%u
7
3/$as(
s(a$an
d/n0an
*/)(753%/$.
Pada
saa%-saa%
%/$%/n%u= s/6ua* */)(753%/$ da3a% d()/n0ka3( d/n0an 3/n0/$as sua$a #an0 akan m/n/$uskan s(a$an-s(a$an a%au $/kaman s(a$an %/$%/n%u d( da/$a* musu*. P/m()(*an man/u>/$ dan k/%(n00(an 6/$53/$as( akan %/$0an%un0 3ada )(n0kun0an sasa$an dan 6/n%uk m/dan s/k(%a$n#a s/$%a k/mam3uan 3/sa4a% */)(753%/$ #an0 d(0unakan. d.
3/$as( In%/)(j/n B/$d($( S/nd($( BS. 1
3/$as( (n%/)(j/n 6/$d($( s/nd($( m/$u3akan 53/$as( #an0
d(s/)/n00a$akan s/7a$a mand($( 6a(k s/6/)um= s/)ama dan s/suda* 53/$as(
Kamda0$(
6/$)an0sun0=
un%uk
m/n#/d(akan
(n;5$mas(=
m/)aksanakan %u0as 3/n0amanan s/$%a m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan. P/)aksanaan 53/$as( s/sua( %ak%(k dan %/*n(k (n%/)(j/n= d(mana 3/n#/)/n00a$aann#a d(dasa$kan 3ada 3/$%(m6an0an %/$%/n%u #an0 m/m/$)ukan 3/$)akuan k*usus 6a(k d()(*a% da$( sasa$an= s(;a% dan /;/k%(>(%as 53/$as(. 2
Sasa$an. P/nduduk dan 4()a#a* da$a%an d(mana 53/$as(
Kamda0$( 6/$)an0sun0. !
P/$anan (n%/)(j/n. D()*a% da$( *as() #an0 d(3/$5)/*= 53/$as(
(n%/)(j/n da3a% 6/$3/$an@ a
S/6a0a(
53/$ass(
35k5k=
akan
m/n0un0ka3kan
an7aman= *am6a%an= 0an00uan dan %an%an0an #an0 %/$jad(
d(sua%u 4()a#a*= d(mana akan d(jad(kan )andasan 3/n0am6()an k/3u%usan?k/6(jaksanaan. 6
S/6a0a(
53/$as(
6an%uan
m/)aksanakan
k/0(a%an
s/6a0a( 6a0(an da$( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= d(mana *as() 53/$as( (n%/)(j/n %/$s/6u% d(3/$0unakan un%uk m/ndukun0 sa%uan )a(n. /.
3/$as( (n%/)(j/n m/m6an%u 53/$aas( )a(n. 1
3/$as( (n%/)(j/n m/m6an%u 53/$as( %/m3u$ a
3/$as(
(n%/)(j/n
m/$u3akan
6a0(an
da$(
53/$as(
k/amanan da)am n/0/$(= d(mana 53/$as( %/m3u$ 6/$%(ndak s/6a0a( 53/$as( 35k5k= maka 53/$as( (n%/)(j/n s/6a0a( 53/$as( 6an%uan. Da)am
m/ndukun0
m/)(3u%(
53/$as(
3/n#/d(aan
6a*an
%/m3u$
usa*a-usa*a
k/%/$an0an=
(n%/)(j/n
m/n0amankan
3/n#/)/n00a$aan 53/$as( s/$%a m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan. 6
Sasa$an.
Sasa$an
(n%/)(j/n #an0 m/)(3u%(@ 1 unsu$ 7ua7a 2 unsu$ m/dan ! unsu$ musu* " ka$ak%/$(s%(k )a(n.
(n%/)(j/n
m/n7aku3
as3/k-as3/k
7
P/$anan 53/$as( (n%/)(j/n. Da)am m/m6an%u 53/$as(
%/m3u$= 3/$anan 53/$as( (n%/)(j/n m/)(3u%(@ 1 53/$as( 6an%uan. In%/)(j/n m/n0adakan 53/$as( un%uk m/ndukun0 53/$as( %/m3u$ da)am $an0ka 3/$/n7anaan dan 3/)aksanaan 3/$%/m3u$an )a4an (nsu$j/ns(. 2 m/$u3akan 6a0(an da$( 53/$as( %/m3u$= d(mana ada sasa$an %/$%/n%u #an0 )/6(* /;/k%(; d( s/)/sa(kan d/n0an 53/$as( (n%/)(j/n. 2
3/$as( (n%/)(j/n m/m6an%u 53/$as( %/$(%5$(a). a
Da)am m/ndukun0 53/$as( %/$(%5$(a) k/0(a%an (n%/)(j/n
m/)(3u%( 3/n#/)(d(kan un%uk m/n#/d(akan 6a*an k/%/$an0an= 3/n0amanan
53/$as(
m/n0un%un0kan d(da)am
s/$%a
m/n7(3%akan
k5nd(s(
#an0
$an0ka m/n7a3a( %ujuan 53/$as(
%/$$(%5$(a). Sama *a)n#a d/n0an 6an%uan k/3ada 53/$as( %/m3u$= 53/$as( (n%/)(j/n m/m6an%u 53/$as( %/$$(%5$(a) da)am $an0ka 53/$as( %/$3adu ma%$a da$a% d(mana 53/$as( %/$$(%5$(a) d(n#a%akan s/6a0a( 53/$as( 35k5k. 6
Sasa$an. Sasa$an 53/$as( %/$$(%5$(a) m/n7aku3 as3/k
(n%/)(j/n %/$$(%5$(a) m/)(3u%(@ 1
G/50$a;(
2
D/m50$a;(
!
K5nd(s( s5s(a).
7
P/$anan. Da)amm/m6an%u 53/$as( %/$$(%5$(a)= 3/$anan
53/$as( (n%/)(j/n m/)(3u%(@ 1
3/$as( 6an%uan. In%/)(j/n m/n0adakan 53/$as(
un%uk m/ndukun0 %/$$(%5$(a) da)am $an0ka 3/$/n7anaan dan 3/)aksanaan 53/$as( %/$$(%5$(a). 2
3/$as( (n%/)(j/n m/$u3akan 6a0(an da$( 53/$as(
%/$$(%5$(a) d(mana %/$da3a% sasa$an %/$%/n%u #an0 )/6(* /;/k%(; d( s/)/sa(kan d/n0an 53/$as( (n%/)(j/n. !
3/$as( (n%/)(j/n m/m6an%u 53/$as( kam%(6nas a
Da)am $an0ka 53/$as( )a4an (nsu$j/n d(mana 53/$as(
kam%(6nas
m/$u3akan
53/$as(
35k5k=
53/$as(
(n%/)(j/n
m/ndukun0 d/n0an m/n0adakan usa*a 3/n#/)(d(kan un%uk m/n#/d(akan 6a*an k/%/$an0an= m/n0amankan 53/$as( s/$%a m/n7(3%akan
k5nd(s(
#an0
m/n0un%un0kan
6a0(
53/$as(
kam%(6nas. 6
Sasa$an. Sasa$an 53/$as( (n%/)(j/n man7aku3 as3/-as3/k
s/6a0a( 6/$(ku%@ 1
Manus(a= 6a(k s/6a0a( k/)5m35k mau3un (nd(>(du
2
6#/k-56#/k >(%a)
!
P$(ns(3-3$(ns(3
mas#a$aka%
dan
s/nd(-s/nd(
k/*(du3an
" *a)-*a) #an0 6/$*u6un0an d/n0an k/4(6a4aan 3/m/$(n%a*. 7
P/$anan. Da)am m/m6an%u 53/$as( kam%(6nas 3/$anan
53/$as( (n%/)(j/n m/)(3u%(@ 1
3/$as( 6an%uan. In%/)(j/n m/n0adakan 53/$as(
un%uk m/ndukun0 53/$as( kam%(6nas da)am $an0ka 3/$/n7anaan dan 3/)aksanaan 53/$as(. 2
3/$as( (n%/)(j/n m/$u3akan 6a0(an da$( 53/$as(
kam%(6nas= d(mana %/$da3a% sasa$an %/$%/n%u #an0 )/6(* /;/k%(; d()aksanakan 5)/* 53/$as( (n%/)(j/n da)am $an0ka 3/n7a3a(an %u0as 35k5k 53/$as( kam%(6nas ;.
3/$as( (n%/)(j/n d(6an%u 53/$as( )a(n 1
3/$as( (n%/)(j/n d( 6an%u 53/$as( %/m3u$. a
3/$as( %/m3u$ d()aksanakan s/sua( d/n0an ;un0s(n#a
dan d(%ujukan k/3ada sasa$an #an0 )uas d(mana (nsu$j/ns( %/)a* 6/$*as() m/n#usun k/kua%an d(da)am mas#a$aka% dan mam3u m/m6/n%uk
k/kua%an
6/$s/nja%a
s/$%a
m/n0/m6an0kan
k/0(a%an. 6
Tujuan. 3/$as( %/m3u$ (n( 6/$%ujuan un%uk da3a%
m/n0amankan
k/0(a%an
53/$as(
(n%/)(j/n
d/n0an
7a$a
m/n0*an7u$kan k/kua%an 6/$s/nja%a (nsu$j/n s/$%a $/*a6()(%as( s(ka3 )a4an dan
m/n0k5s()(d($
k/*(du3an 3/nduduk dan
3/m/$(n%a* un%uk m/m3/$7/3a% 3$5s/s %/$7a3a(n#a %ujuan 53/$as( (n%/)(j/n. 7
2
P/$anan dan 6an%uan 53/$as( %/m3u$. 1
3/$as( 3/n0amanan
2
Badan 3/n0um3u)
!
3/$as( 3/n#/)(d(kan 3/$%/m3u$an
"
P/n0u$usan %a*anan 53/$as(
3/$as( (n%/)(j/n d(6an%u 53/$as( %/$$(%5$(a) a
3/$as(
%/$$(%5$(a)
m/m6/$(kan
dukun0an
s/sua(
;un0s(n#a= %/$u%ama un%uk m/n#(a3kan $uan0= a)a% dan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan 6a0( 53/$as( (n%/)(j/n s/$%a m/nan00u)an0( ak(6a% #an0 d(%(m6u)kan 5)/* 53/$as( (n%/)(j/n. 6
Tujuan.
3/$as(
%/$$(%5$(a)
d(s(n(
6/$%ujuan
un%uk
m/4ujudkan k5nd(s( da/$a* #an0 m/n0un%un0kan 53/$as( 6a(k 0/50$a;(= d/m50$a;(= k5nd(s( s5s(a) s/*(n00a akan m/m3/$7/3a% dan m/m3/$6/sa$ *as() #an0 d(7a3a( 5)/* 53/$as( (n%/)(j/n. 7
P/$anan dan 6an%uan 53/$as( %/$$(%5$(a). 1
3/$as( da)am $an0ka m/n(n0ka%kan 3/m6(naan
%/$$(%5$(a). 2
M/n#usun dan m/n00(a%kan ja$(n0an (n%/)(j/n.
!
P/$s(a3an dan 3/$/n7anaan 53/$as( 3/$)a4anan
4()a#a*. !
3/$as( (n%/)(j/n d(6an%u 53/$as( kam%(6mas. a
3/$as(
kam%(6mas
m/m6/$(kan
dukun0an
s/sua(
;uns(n#a %/$u%ama un%uk %/%a3 %/$3/)(*a$an#a s(%uas( k/*(du3an mas#a$aka% #an0 d(nam(s= %/$%(6 dan aman s/$%a %/$7a3a(n#a k5nd(s( a3a$a%u$ 3/m/$(n%a* #an0 6/$4(6a4a= k5nd(s( #an0 6/$)aku 3ada saa% %/$s/6u%= m/$u3akan sa$ana #an0 san0a% m/n0un%un0kan da)am 3/)aksanaan 53/$as( (n%/)(j/n. 6
Tujuan. 3/$as( kam%(6mas (n( 6/$%ujuan un%uk da3a%
m/n0amankan
k/0(a%an
53/$as(
(n%/)(j/n
d/n0an
7a$a
m/n0/m6a)(kan k/4(6a4aan 3/m/$(n%a* d/n0an k/%/$%(6an umum s/$%a m/n7(3%akan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan d( 6(dan0 (35)/ks5s6ud un%uk m/ndukun0 k/6/$*as()an 53/$as( (n%/)(j/n. 7
P/$anan dan 6an%uaan 53/$as( kam%(6mas. 1
3/$as( 3/mu)(*an k/%/n%$aman d/n0an k/%/$%(6an
mas#a$aka%. 2
3/$as( 3/mu)(*an k/4(6a4aan 3/m/$(n%a*.
3/$as( %/$s/6u% da3a% 6/$s(;a% 3$/>/n%(; dan $/3$/s(; s/sua( 3/$k/m6an0an s(%uas( dan k/3/n%(n0an 53/$as( (n%/)(j/n.
BAB 8 PERASI TEMPUR 21.
Umum .
3/$as( %/m3u$ d(s/)/n00a$akan d/n0an %ujuan un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/ns( a%au m/maksan#a un%uk m/n#/$a* s/$%a usa*a m/muku) sasa$an #an0 d(%/mukan m/)a)u( 53/$as( (n%/)(j/n. B()amana (nsu$j/ns( 6a$u d(mu)a(= maka k/0(a%an 53/$as( %/m3u$ d(a$a*kan k/3ada 3usa% k/kua%an (nsu$j/ns(. Ha) (n( m/n0andun0 maksud m/n0*an7u$kan 3(m3(nan 3usa% da$( k/kua%an 6/$s/nja%an#a dan a0a$ 3/$)a4anan 6/$s/nja%a (nsu$j/ns( da3a% d(s/)/sa(kan d/n0an 7/3a% s/$%a da3a% m/)um3u*kan k/mam3uan )50(s%(kn#a. 9ad( 53/$as( %/m3u$ (n( suda* d(3/$)ukan da)am ;as/-;as/ 3/$mu)aan da$( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. A3a6()a (nsu$j/n m/)aksanakan 53/$as( s/7a$a 6/$)a$u%= maka *a$us d(*ada3( d/n0an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. B/$sama 53/$as( (n%/)(j/n akan da3a% m/n0*as()kan 3/m(sa*an 3/nduduk da$( (nsu$j/n dan da3a% m/$/6u% s(m3a%( 3/nduduk. D(s(n()a* 3/n%(n0n#a 53/$as(%/m3u$ dan 53/$as( (n%/) 6/$ja)an s/7a$a 6/$dam3(n0an. D/n0an 53/$as( %/m3u$ #an0 6/$*as() m/muku) (nsu$j/n akan m/$56a* k/3/$7a#aan 3/nduduk= 6a*kan 3(*ak 3/m/$(n%a* k/4(6a4aann#a akan 6/$%am6a*. B()amana da/$a* (%u %/)a* n5$ma) k/m6a)( maka 3/m/$(n%a* s(3() dan unsu$/-unsu$ 3/n/0ak *5kum *a$us da3a% 6/$;un0s( s/6a0a(mana m/s%(n#a. Masa)a* 35k5k #an0 d(*ada3( 3ada 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( %/$)/%ak 3ada 6(dan0@ a.
M()(%/$. 1
M/m3/$k/7()? m/)um3u*kan da#a 0una 5$0an(sas( k5mand5
(nsu$j/n. 2
M/$/6u%= m/n0uasa(= m/n(adakan dan m/n0*an7u$kan sum6/$
3/$6/ka)an= 3/$s/nja%aan dan 3/$)/n0ka3an 3asukan (nsu$j/ns(. 6.
N5n m()(%/$.
1 m/n0*()an0kan *u6un0an (nsu$j/n d/n0an 3/nduduk s/6a6 (nsu$j/n 6/$aka$ da$( 3/nduduk s/%/m3a%. 2 m/m6uk%(kan d/n0an k/n#a%aan 6a*4a (d/5)50# 35)(%(k s/nd($( )/6(* 6a(k da$( 3ada (d/5)50( dan 35)(%(k (nsu$j/n. !
m/nanamkan dan
m/num6u*kan
k/3/$7a#aan
dan
s(m3a%(
3/nduduk. 22.
P5k5k 35k5k 3/$*a%(an da)am 53/$as( %/m3u$ . a.
S/mua sa%uan da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( %/n%u m/m3un#a(
k/6u%u*an dasa$ s/3/$%( a3a #an0 d()akukan 5)/* kaum (nsu$j/n= d(an%a$an#a ada)a*@ 1
Sa)(n0 3/n0/$%(an an%a$a mas#a$aka% dan m()(%/$.
2
K5mand5 0a6un0an s/$%a k5mand5 dan 3/n0/nda)(ann#a.
!
In%/)(j/n #an0 6a(k.
"
M56()(%as.
&
La%(*an.
K/6u%u*an (n( 6/$6/da d/n0an 3/$an0 k5n>/s(5na) da)am 6/6/$a3a 7a$a dan %(dak akan 7uku3 *an#a d/n0an m/n0ada3%as( m/%5da 3/$an0 k5n>/ns(5na) d(*ada3kan 3ada k5nd(s( k*usus da$( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 6.
Sa)(n0 3/n0/$%(an an%a$a mas#a$aka% dan m()(%/$
Sua%u saa% d(*a$a3kan a0a$ sa)(n0 7u$(0a dan sa)a* 3a*am An%a$a 3$aju$(% dan 3/nduduk da3a% d(a%as(=dan k/duan#a s/ka$an0 (n( *a$us sa)(n0 m/n0*a$0a( dan m/m/$)ukan s/$%a 6/k/$jasama )aksana sa%u %(m. S/)ak(3un d/m(k(an= sa)a* sa%u 3/)aja$an #an0 san0a% 3/n%(n0 ada)a* s/3/$%( 3ada kam3an#/ 3/$an0 k5n>/ns(5na) 6/%a3a 3/n%(n0n#a sa)(n0 3/n0/$%(an 3ada 53/$as( (n( 3ada s/%(a3 %(n0ka%= mu)a( da$( %(n0ka% 7a6(n/%= sam3a( k5mandan $/0u. T(dak ada 3/$an0 m()(%/$ s/7a$a mu$n( da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= m/n0(n0a% 53/$as( *an#a da3a% d(m/nan0kan 5)/* 3/$3aduan usa*a-usa*a m()(%/$ dan mas#a$aka%. B/6/$a3a %(ndakan m()(%/$ %(dak akan /;/k%(; %an3a 6an%uan 3/m/$(n%a* s(3()= dan s/6a)(kn#a k/6(jaksanaan 3/m/$(n%a* *an#a da3a% 6/$ja)an )an7/$ 6/$ka% 6an%uan dan 3/$)(ndun0an sa%uan k/amanan sam3a( 3ada 3/n#/)/sa(ann#a. Ada 6/6/$a3a %(%k 3/$samaan k/3/n%(n0an 3ada 3/m/$(n%a*an s(3() dan m()(%/$ #a(%u sama-sama %(dak m/n0(n0(nkan adan#a 3/$6/daan 3andan0an= s/*(n00a s/%a3 3(*ak *a$us %u$u% m/m/)(*a$a s(%uas(. K5mandan
m()(%/$
3/$%ama-%ama *a$us m/n0*an7u$kan musu* s/7/3a% mun0k(n dan 3ada 4ak%u #an0 sama m/)(ndun0( k/*(du3an d(s/k/)()(n0n#a s/$%a m/m/)(*a$a m5$() 3asukann#a. S/6a0a( ak(6a%n#a s/%(a3 saa% *a$us m/$asa 6a*4a k/6/6asann#a un%uk 6/$%(ndak %(dak 65)/* %/$3/n0a$u* 5)/* 3/$%(m6an0an 35)(%(k. P/n0uasa s(3()= 3/$%ama-%ama *a$us m/)(*a% 3ada 3/m6an0unan jan0ka 3anjan0 #an0 d()andas( 3ada k/(n0(nan 6a(k $ak#a%= dan m/$/ka *a$us s/)a)u m/$asa
6/$%an00un0
ja4a6
6a*4a
s/%(a3
%/kanan
da)am
%(ndakan-
%(ndakann#a
akan m/$u0(kan
%ujuann#a. K/(n0(nan
%/$s/6u% 6(asan#a
%/$susun m/nu$u% 3$(5$(%as dan 3$(5$(%as m/$/ka (n0(nkan akan s/)a)u 6/$u6a* s/sua( 3/$u6a*an s(%uas(. Sua%u k/n#a%aan *u6un0an 6a(k dan sa)(n0 3/n0/$%(an an%a$a 3/m/$(n%a* s(3() dan m()(%/$ m/njad( dasa$ u%ama da)am k/adaan %/$s/6u%= s/$%a ada %(0a 7a$a #an0 mun0k(n da3a% m/m3/$5)/* *as( s/6a0a( 6/$(ku%@ 1
S/3/$%( #an0 %/)a* d(sam3a(kan 3/m/$(n%a* da)am m/n/n%ukan
k/6(jaksanaan nas(5na) dan da)am k/adaan da$u$a% m/)(m3a*kan 4/4/nan0 k/3ada 3(*ak m()(%/$ un%uk 3/)aksanaan k/6(jaksanaan %/$s/6u%= da)am
*u6un0an (%u s/mua #an0
m/m3un#a( ka(%an
d(3/$6an%ukan dan 6/k/$ja sama k/3ada sa%u %ujuan dan $/n7ana umum. 2
K/adaan #an0 m/njad( dasa$ /;/k%(;n#a k/$jasama ada)a*
m/m6/n%uk sua%u k5mand5 %/$3usa%= s/*(n00a 3/n0a$a*an dan 3/n0/nda)(aan 53/$as( 6/$ada 3ada sa%u 4/4/nan0. Han#a d/n0an 7a$a (n( da3a% d(3/$5)/* sa)(n0 3/$7a#a an%a$a 3/m/$(n%a* s(3()= m()(%/$ dan 35)(s( dan sua%u 3/n0a4asan #an0 k/%a% da3a% d(3/)(*a$a. !
Sua%u n()a( #an0 %(n00( da3a% d(7a3a( 6()a 5$0an(sas( 0a6un0an
(%u da3a% 6/k/$ja= m/$/n7anakan dan m/m3/$s(a3kan 6/$sama s/maks(ma) mun0k(n s/6/)um sua%u k/$usu*an d(mu)a(. S/da3a% mun0k(n d()akukan k55$d(nas( an%a$a m()(%/$= k/35)(s(an= d/3a$%/m/n= 3/m/$(n%a*an dan a3a$a% (n%/)(j/n N/0a$a= 6ukan *an#a d(da/$a* %/m3a% %/$jad(n#a (nsu$j/ns( %/%a3( ju0a 3ada %(n0ka% nas(5na). 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3/$)u d(kaj(= d($/n7anakan dan d(a4as( 5)/* %(m
0a6un0an 6a(k 3ada masa dama(= %/$)/6(*- )/6(* 3ada saa% k5n%(j/ns(. S/muan#a (n( m/njad( dasa$ un%uk m/m3/$5)/* /;/k%(;(%as k/0(a%an= dan m/njam(n k5nsu)%as( dan k55$d(nas( #an0 3/nu* an%a$a s/mua 3(*ak #an0 %/$)(6a% s/)ama 53/$as( s/$%a m/mun0k(nkan k/3u%usan d(am6() s/7a$a 7/3a% dan /;/k%(;. 7.
K5mand5 0a6un0an s/$%a k5mand5 dan 3/n0/nda)(an. Da)am sua%u 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( k*ususn#a d(da/$a* d( mana
k/kuasaan dan adm(n(s%$as( 3/m/$(n%a*an %(dak 6/$ja)an /;/k%(;= maka sua%u s%$uk%u$ k5mand5 dan 3/n0/nda)(an k*usus san0a% d(3/$)ukan. K/6u%u*an un%uk sa%u $an%a( k5mand5 53/$as( %/)a* d(6uk%(kan da)am s/%(a3 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 3/$as( (%u s/nd($( da$( 0a6un0an k/0(%an dan 3/$/n7anaan da$( s/d/m(k(an 6an#ak k/3/n%(n0an= d(mana k55$d(nas( #an0 /;/k%(; *an#a da3a% d( *as()kan j(ka k5mand5 dan %an00un0 ja4a6 3/n#/)/sa(an 6/$ada *an#a 3ada sa%u %an0an= #an0 m/)akukan 3/n0/nda)(an )an0sun0 %/$*ada3 s/mua 53/$as( k/amanan. K5mand5 53/$as( k/amanan a7a3ka)( 3/$)u d()/n0ka3( d/n0an s%a; 0a6un0an #an0 da3a% %/$d($( da$( an0ka%an #an0 m/m6an%u. $0an(sas( s/ma7am (%u da3a% %/$us 6/$)anju% k/ 6a4a* 6/$dasa$kan j/njan0 $an%a( k5mand5 d/n0an 35)a s%a; 0a6un0an 3ada s/%(a3 %(n0ka% %/$u%ama un%uk k/3/n%(n0an 3/$/n7anaan dan 3/n0/nda)(an 53/$as(. S/)a(n s%a; 0a6un0an kadan0 ka)a mas(* ada k/6u%u*an un%uk m/m6/n%uk sua%u 6adan s%a; k*usu un%uk m/)aksanakan 3/$/n7anaan dan 3/n0/nda)(an 53/$as(.
Ha) (n( %(dak)a* 6/$a$%( 6a*4a k5mand5 akan d()aksanakan 5)/* 6adan s%a;. P/m6/n%ukan 6adan s%a; (%u %(ada )a(n *an#a)a* un%uk m/najam(n adan#a k55$d(nas( dan (n%$/0as( 6/$6a0a( unsu$/ #an0 6/$*u6un0an d/n0an 3/$n7anaan dan 3/)aksanaan 53/$s(. $0an(sas( s%a; 0a6un0an (%u *a$us m/m3un#a( ja)u$ k55$d(nas( k/3ada unsu$/ s(3()-m()(%/$-35)(s(= #an0 manjad( %u)an0 3un00un0 da$( 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Badan 6adan 3/)aksana s/3/$%( 3/n/$an0an= 3/nas/*a% *5kum= /k5n5m( s5s(5)50( dan 3/nas/*a% k/a0amaan m/$u3akan 6a0(an 3/n%(n0 6a0( k/6/$*as()an da$( k/0(a%an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. P/$/n7anaan 5)/* s%a; 0a6un0an 3/$)u 3u)a m/m3/$*a%(kan sa$an dan 3/nda3a% da$( 6adan mus3(da= 6()a )/m6a0a (n( %/)a* 6/$;un0s( /;/k%(;. Pusa% 3/n0/nda)(an 53/$as( m(sa)n#a 6/$3/$an )an0sun0 un%uk m/n0a4as( k/0(a%an s/%(a3 *a$( s/mua unsu$ da)am 53/$as( dan 6/$%an00un0 ja4a6 un%uk 3/n#/6a$kan 6/$(%a s/7a$a 7/3a% un%uk 3/)aksanaan k/6(jaksanaan 3ada k/dua a3a$a% 3/m/$(n%a* s(3() dan m()(%/$. Pusa% 3/n0/nda)(an 53/$as( akan m/n/$(ma dan m/n()a( s/%(a3 (n;5$mas( s/$%a m/m6/$(kan sa$an k/3ada 3an0dam a%au 3an0)(ma 53/$as( da)am s/mua masa)a* #an0 6/$*u6un0an d/n0an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. K/3u%usan dan 3/$(n%a* (n( akan d(s/6a$kan s/7a$a )uas k/6a4a* m/)a)u( $an%a( 5$0an(sas( s/j/n(s 3ada s/%(a3 %(n0ka% s/7a$a 3a$a)/) #an0 %/$3(sa* da$( $an%a( k5mand5 m()(%/$. Pada s/%(a3 %(n0ka% k5mand5= %/$da3a% 6adan s%a; #an0 s/j/n(s 6/s/$%a an005%a #an0 %(dak %/%a3 #an0 akan m/n/$(ma dan 6/$%(ndak a%as 3/$(n%a* dan m/)a)u( k/6(jaksanaan 6adan s%a;.
Pada ujun0 6a4a* $an%a( k5mand5= k5mandan k5m3( m/$/n7anaankan 3$50$am 3a%$5)(n#a d/n0an k55$d(nas( k/3ada s%a; (n%/)(j/n dan s%a; 53/$as( 6a%a)#5n= d/n0an k5mand5 $a#5n m()(%/$ s/%am3a%= dan 6a$an0ka)( d/n0an sa%uan (n%/)(j/n #an0 ada d( da/$a*n#a. K/)(*a%ann#a m/$u3akan sua%u s(s%/m #an0 $um(%= %a3( 3ada k/n#a%aann#a d(0unakan 0una m/nam3un0 s/mua (n;5$mas( da$( s/mua sum6/$ dan s/mua (d/. a$a (n( ju0a m/mun0k(nkan un%uk m/n0(%$/0as(kan s/0/na3 unsu$ #an0 %/$)(6a% da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Ha) %/$s/6u% d(3/$)ukan 3ada s/%(a3 %(n0ka%an k5mand5= d()/n0ka3( s/7a$a 6/na$ dan 6a(k s/$%a s(s%/m k5mun(kas(n#a da3a% d(anda)kan. d.
In%/)(j/n #an0 6a(k. T(dak)a* muda* un%uk m/m3/$6(n7an0kan masa)a* #an0 6/$)aku d(da)am
mas#a$aka%= 3/$%ama ka$/na 6/6/$a3a $/s(k5 k/amanan #an0 %(dak da3a% d(/)akan dan k/dua ka$/na *an#a s/d(k(% d()ua$ dun(a (n%/)(j/n #an0 da3a% d(%/m3a%kan un%uk m/m6/$(kan k$(%(k #an0 6/$dasa$kan 3/n0/%a*uan dan m/n0uasa( masa)*n#a. In%/)(j/n 6/0(%u >(%a) 3ada s/%(a3 3/m6a*asan %/n%an0 %/*n(k )a4an (nsu$j/ns( s/*(n00a *a) (%u %(dak da3a% d(*()an0kan. In%/)(j/n )a4an (nsu$j/ns( m/)(3u%( 6(dan0 #an0 )uas %(dak *an#a m/n#an0ku% 5$0an(sas( dan k/mam3uan (nsu$j/ns( %/%a3( 3/n0a$u* #an0 mun0k(n %(m6u) ak(6a% m/m6au$n#a m/$/ka k/da)am mas#a$aka%= *a$us ju0a d($ama)kan s/*(n00a usa*a m/$/ka un%uk m/)akukan su6>/$s( dan (n%(m(das( da3a% d( 7/0a*. $0an(sas( (n%/)(j/n s/)ama 53/$as( )a4an (nsu$j/n m/n00unakan %(0a 3*as/. P*as/ 3/$%ama= ada)a* 6a*4a 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( d(da*u)u( 5)/* sa%uan (n%/)(j/n
#an0akan s/)a)u m/m6/$(kan (n;5$mas( k/3ada k5mand5 53/$as( %/$)/6(*-)/6(* m/n0(n0a% 5$0an(sas( (nsu$j/ns( akan %/%a3 s/6a0a( sua%u 5$0an(sas( %/$%u%u3. P*as/ k/dua= d(7a3a( 6()amana (nsu$j/ns( %/$3aksa 6/$0/$ak d(6a4a* %ana* dan an0ka%an 6/$s/nja%a m/mu)a( 53/$as( m/)a4an (nsu$j/ns(. Pada %a*a3 (n( %/$da3a% sua%u k/3/$)uan #an0 u%ama un%uk m/n0(n%$/0as(kan s/mua usa*a (n%/)(j/n dan sum6/$-sum6/$ 6a(k da$( unsu$/ 3/m/$(n%a* s(3()= 35)(s( dan m()(%/$. K/3/$)uan )a(n ada)a* adan#a (n%/$$50a%5$ #an07aka3= ka$/na *a) %/$s/6u% s/$(n0 m/njad( sum6/$ (n%/)(j/n #an0 u%ama. M/m3/$5)/* (n%/)(j/n 3ada 3*as/ (n( san0a% su)(%= ka$/na mas(* ku$an0n#a dukun0an 3/nduduk dan ku$an0n#a sum6/$-sum6/$ k/%/$an0an #an0 6a(k. In%/)(j/n da3a% d( %/m3u* d/n0an ja)an 3a%$5)= 3/n0ama%an= dan %/$u%ama da$( %a*anan #an0 da3a% d((n%/$50as( #an0 m/m3un#a( n()a( #an0 3a)(n0 %(n00(. P*as/ %/$ak*($ d(7a3a( a3a6()a 3/nduduk %/)a* m/mu%uskan un%uk 6/k/$jasama dan 6/$s/d(a m/m6/$(kan k/%/$an0an %/n%an0 kaum (nsu$j/n a%au a3a6()a sa%uan k/amanan %/)a* m/m3/$5)/* (n;5$mas( #an0 m/mada( da$( sum6/$ sum6/$ m/$/ka s/nd($( #an0 da3a% d(susu3kan un%uk m/n0*an7u$kan 5$0an(sas( (nsu$j/ns(. In%/)(j/n
#an0
6a(k %(dak d($a0ukan
)a0(
s/6a0a(
sa%u
;a7%5$
#an0 da3a%
m/m/nan0kan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( dan k/s/muan#a (%u 6an#ak 6/$0an%un0 3ada + 3$(s(3-3$(ns(3 s/6a0a( 6/$(ku%@ 1 #an0
Dana dan da#a d(0unakan un%uk m/m3/$5)/* (n%/)(j/n dan d/%/ks( d(n( /;/k%(;
6a0(
5$0an(sas(=
s/6/)um
%(m6u)n#a
(nsu$j/ns(
m/n0*a6(skan 6an#ak %/n/0a s/$%a akan m/makan 4ak%u #an0 ) ama.
#an0
2
S/%(a3 usa*a *a$us d(6ua% un%uk m/n0/%a*u( musu* s/d(n( mun0k(n
s/6/)umn#a (nsu$j/ns(. !
T(ndakan #an0 3a)(n0 6a(k ada)a* m/n7(3%akan sua%u 5$0anasas(
(n%/)(j/n #an0 %/$(n%/0$as( d( %an0an s/5$an0 3/m(m3(n (n%/)(j/n. "
In%/)(j/n *a$us %/$us m/n7a$( dan 6ukan m/nun00u= dan s/)u$u*n#a
*a$us d(%/m3a%kan s/6a0a( 3$(5$(%as 3a)(n0 %(n00( 3ada sa%uan k/amanan= k*ususn#a 3ada saa% a4a) 53/$as(. &
K/$ja sama d/n0an 3/nduduk 6ukan sua%u *a)
#an0 35k5k un%uk
m/m3/$5)/* (n%/)(j/n= %/%a3( k/$jasama (%u ada)a* un%uk m/m3/$5)/* *as() #an0 )/6(* m/#ak(nkan dan s/mua usa*a d(6ua% un%uk m/m/nan0kan 6an%uan (n(. +
In%/)(j/n #an0 3a)(n0 6a(k akan d(3/$5)/* d/n0an m/)akukan 3/n/%$as(
k/da)am 5$0an(sas( (nsu$j/n. /.
M56()(%as Da)am $an0ka m/n0/m6an0kan da#a %an00a3 dan $/aks( %/*ada3 (nsu$j/ns(
s/7a$a d(n( dan un%uk m/n7/0a* m/)uasn#a (nsu$j/ns(= d(3/$)ukan sua%u m56()(%as %ak%(s dan s%$a%/0(s #an0 m/mun0k(nkan 3asukan da3a% d(k($(m k/da/$a* #an0 m/m/$)ukan %an3a m/nun00u 4ak%u dan da3a% s/0/$a 6/$%(ndak s/%(6an#a d( sasa$an. Un%uk m/)akukan (n( sua%u 7adan0an 3/muku) m56() *a$us d(s/d(akan dan da)am s%a%us s(a0a dan da3a% d(an0ku% 3ada s/%(a3 saa% d/n0an m/n00unakan an0ku%an uda$a. S/%(6an#a
d(
da/$a*
m/$/ka
*a$us
m/man;aa%kan
m56()(%asn#a
d/n0an
m/n00unakan a)a% an0ku% da$a% mau3un uda$a. P/n00unaan */)(753%/$ san0a%
%/3a%=
ka$/na
s(%uas(
#an0
6/$u6a*-u6a*
dan
m56()(%asn#a
#an0
san0a%
m/n0un%un0kan 6a0( sa%uan 3/muku). M56() uda$a j/)as m/m6/$(kan m56()(%as #an0 6a(k= %a3( 7a$a (n( *an#a 6/$n()a( 6/sa$ 6()a sa%uan-sa%uan m/m()(k( %(n0ka% )a%(*an #an0 7uku3 m/mada( %/n%an0 6/$6a0a( j/n(s 53/$as( da)am )a4an (nsu$j/ns(. P/n00unaan 3a%$5) #an0 m56() dan a0$s(; dan mam3u m/)akukan 3/n/%$as( k/da)am da/$a* k/kuasaan (nsu$j/ns(= k/mud(an m/n00unakan %/*n(k-%/*n(k 0/$()#a un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n. In( %(dak da3a% d(*as()kan *an#a d/n0an 0/$akan #an0 d()/n0ka3( d/n0an a)a% 3/$a)a%an #an0 m/mada(= 6an%uan uda$a a%au 6an%uan6an%uan )a(n. M56()(%as dan %/*n(k san0a% 6/$0an%un0 3ada dua ;a7%5$ %/$ak*($= #a(%u m5$() dan )a%(*an. P/$%ama %(dak ada 3asukan #an0 da3a% 6/$53/$as( s/7a$a /;(s(/n da)am k/)5m35k k/7() %an3a 3/n0a)aman dan k/#ak(nan akan m/nan0= dan s/mua (n( %(dak da3a% d(3/$5)/* *as()n#a da)am s/k/ja3 ma%a. T/kad un%uk m/m/nan0kan m/$u3akan ;a7%5$ #an0 m/n/n%ukan s/ka)(. Mu%u #an0 6a(k *an#a d(*as()kan 5)/* ;a7%5$ k/dua= #a(%u )a%(*an k/$as. La%(a*an %(dak da3a% d(6/$(kan s/3/$%( m/m6/$( s/3/$an0ka% 3/$a)a%an %/%a3( 6()a 3asukan k/amanan da3a% m/n0(m6an0( (nsu$j/n d/n0an m56()(%as= m/$/ka %/)a* m/n/mukan 7a$a #an0 6a(k un%uk m/n0uasa( musu* s/3/nu*n#a. A$%( )a%(a*n da)am *as()-0una 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( d(u$a(kan )/6(* jau* da)am 3asa) 6/$(ku%.
;.
La%(*an . 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/n7aku3 6/$6a0a( as3/k. Da)am 3/)aksanaann#a
%(dak s/3/$%( 53/$as( k5n>/ns(5na) 3ada umumn#a= ka$/na (nsu$j/n 6/$0/$ak da)am
sa%uan-sa%uan k/7() s/$%a %(dak m/n0/na) $uan0 dan 4ak%u. Ba0( sa%uan )a4an (nsu$j/ns( *a$us m/n#/sua(kan d($( d/n0an 0/$akan (nsu$j/n. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/nun%u% 3/n0/%a*uan #an0 san0a% j/)as %/n%an0 s/%(a3 k/)5m35k (nsu$j/ns( #an0 akan k(%a )a4an= s/nja%a= %ak%(k #an0 m/$/ka 0unakan dan 3ada 6a%as-6a%as %/$%/n%u m/n0/%a*u( 7a$a a%au k/6(asaan #an0 )a(m m/$/ka k/$jakan. La%(*an s/6a(kn#a m/)(3u%( s/mua 3/n0/%a*uan %/n%an0 k/mun0k(nan musu* m/%5dan#a= k/)/ma*an#a= %/$masuk m/m3/)aja$( as3/k-as3/k k/mas#a$aka%an= s/*(n00a s/mua k5mandan m/ma*am( masa)a* #an0 )uas dan sa)(n0 6/$ka(%. La%(*an )a4an (nsu$j/ns( da3a% m/m6/$(kan k/s(a3an k/3ada 3asukan un%uk m/n0*ada3( k/mun0k(nan s(%uas(. Pada sua%u saa% %(dak da3a% d(/)akan 6a*4a 3asukan #an0 sama d(3aksa un%uk mam3u m/n#/sua(kan d($( d/n0an %/*n(k k*usus #an0 sa%u k/ %/*n(k #an0 )a(n. P/n0*an7u$an (nsu$j/ns( m/m/$)ukan 0/$ak 7/3a%. Ba0( 3asukan ja$an0 ada 4ak%u un%uk 6/$)a%(* )a0(= s/ka)( 53/$as( %/)a* d(mu)a(. 3/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/m/$)ukan ssa%uan k/7() da$( k/kua%an $/0u a%au 3)/%5n= d(mana ada ka)an#a d(3/$)ukan un%uk 6/$%/m3u$ da)am da/$a* #an0 san0a% %/$%u%u3 da)am 4ak%u #an0 )ama da)am k5nd(s( d(mana d(6u%u*kan k/mam3uan 6/$(n(s(a%(;= m/n0/m6an0kan %(3u mus)(*a% dan m/m(m3(n sa%uan k/7(). K/mam3uan
s/d/m(k(an
san0a%
6/$)a4anan
d(6and(n0kan
d/n0an
3/$an0
k5n>/s(5na) da)am ska)a #an0 6/sa$ dan k/mam3uan (n( %(dak)a* muda* d(3/$5)/* d/m(k(an saja %an3a )a%(a*an #an0 %/kun. La0( 3u)a k/mam3uan %ad( m/$u3akan dasa$ 6a0( s/mua )a%(*an (n;an%/$(= 6a0( 53/$as( #an0 3a)(n0 mun0k(n %/$jad( d(masa m/nda%an0.
Pada %(n0ka% k5mand5 #an0 )/6(* %(n00(= ju0a d(3/$)ukan )a%(*an %/$3adu da)am 3/$/n7anaan ddan 3/k/$jaan s%a; 3ada 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 2!.
Tu0as %u0as. a.
Pada dasa$n#a %u0as 53/$as( %/m3u$ ada)a*@ 1
M/n0*an7u$kan (nsu$j/ns(
2
M/m3/$s/m3(% $uan0 0/$ak (nsu$j/ns( #an0 6/$a$%( m/m3/$)uas
da/$a* #an0 d(kuasa( 3/m/$(n%a* da/$a* 3u%(* !
M/n#a)u$kan dan m/n#/ka% (nsu$j/n k/da/$a* #an0 suda* d(
%/n%ukan. "
M/mu%uskan )a)u )(n%as (nsu$j/n.
&
B/$usa*a m/n0(ku%( dan m/n0(ka% %(a3 0/$akan (nsu$j/n un%uk
d(*an7u$kan. 6.
Tu0as m/m6an%u 53/$as( )a(nn#a. 1
M/m6an%u 53/$as( %/$$(%5$(a). a
M/n7/0a* 3/)5)5san (nsu$j/n da$( da/$a* 3/n0*an7u$an.
6
M/)um3u*kan k/0(a%an (nsu$j/n.
7
M/n7/0a* adan#a 3/n#/)aman m/n7a$( 3/$)(ndun0an
3ada 3/nduduk. d M/m6an%u k5mand5 dan a3a$a%u$ %/$$(%5$(a) 6()a d( 3/$)ukan. 2
M/m6an%u 53/$as( Kam%(6nas
a
M/m6an%u m/n/0akan 3/m/$(n%a* s/%/m3a% #an0 6/$s(*
dan 6/$4(6a4a. 6 !
M/m6an%u k/amanan dan k/%/$%(6an mas#a$aka%.
M/m6an%u 53/$as( (n%/)(j/n a
M/n7/0a* 3/$/m6/san (nsu$j/n.
6
M/n0adakan 3/m6/$s(*an un%uk m/n7/0a* 3/n#/)aman.
7
M/n0adakan 3/n0amanan da/$a*.
d
M/n#/d(akan
%/na0a
6adan
3/n0um3u)
un%uk
3/n#/)(d(kan. / 2".
P/n0u$usan %a*anan 53/$as(
P/n05$0an(sas(an. a.
B()a 53/$as( %/m3u$ 3/$)u d()aksanakan d/n0an k/kua%an #an0 )/6(*
6/sa$ da$( sa%uan 5$0an(7 #an0 ada 3ada K5$/m s/%/m3a%= maka 3/$)u d(adakan 3/n#usunan 5$0an(sas( %u0as #an0 %/$d($( da$( sa%uan-sa%uan #an0 )an0sun0 %u$u% da)am 53/$as( %/m3u$ %/$s/6u%. 6.
Fun0s( u%ama k5mand5 $/s5$% m()(%/$.
Pasukan
)a4an
(nsu$j/ns( d(susun
un%uk
dua
%u0as
#an0
6/$6/da@
m/n0*an7u$kan k/kua%an ;(s(k da$( (nsu$j/n dan m/njam(n k/amanan d(da/$a*. Pasukan )a4an (nsu$j/ns( akan d( 5$0an(sas(kan da)am dua ma7am sa%uan= sa%uan 7adan0an 3/muku) m56() #an0 akan 6/$%u0as un%uk 3/n0*an7u$an (nsu$j/n= s/$%a sa%uan k/$an0ka #an0 akan %(n00a) 6/$sam
3/nduduk d/n0an %u0as m/)(ndun0( m/$/ka dan m/m3/$kua% usa*a-usa*a 3(*ak k5$/m. Sa%uan k/$an0ka da3a% m/n0/%a*u( s/6a(k-6a(kn#a %/n%an0 s(%uas(= 3/nduduk s/$%a 3/$s5a)an s/%/m3a%= namun j(ka %/$jad( sua%u k/k/)($uan maka m/$/ka 3u)a)a* #an0 3/$%am-%ama m/nan00un0 $/s(k5n#a. S/)anju%n#a j(ka sua%u sa%uan 3/muku) m56() 6/$53/$as( d( sua%u da/$a* maka *a$us d(k/nda)(kan 5)/* k5mandan da$( k5mand5 $/s5$% m()(%/$ s/6a0a( k5mand5 53/$s(. 2&.
P/)aksanaan 53/$as( %/m3u$. a.
Ba6-6a6
s/6/)umn#a
%/)a*
m/n0u$a(kan
as3/k-as5/k
#an0
6/$3/n0a$u* %/$*ada3 k/6/$*as()an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( s/7a$a umum. As3/k-as3/k %/$s/6u% *a$us d( (n%/0$as(kan s/7a$a /$a% d/n0an k5ns/3 53/$as( s/)anju%n#a. Da)am m/)aksanakan 53/$as( %/m3u$ d(sua%u da/$a* 3/$)u d(3/$*a%(kan 6/6/$a3a *a) an%a$a )a(n adan#a da/$a* #an0 s/3/nu*n#a d(kuasa( da/$a* 3u%(*= da/$a* #an0 d(3/$/6u%kan da/$a* k/)a6u dan da/$a* 6as(s (nsu$j/n da/$a* *(%am. 3/$as( %/m3u$ un%uk )a4an (nsu$j/ns( d()aksanakan
d/n0an
3/m6a6akan
da$(
6a6ak
3/m6/$s(*an=
un%uk
m/m6an0un da/$a* 6as(s 53/$as( da/$a* 3u%(*= 6a6ak m/m3/$%a*ankan a3a #an0 %/)a* d(7a3a( dan m/n(n0ka%kan k5nd(s( k/adaan= 6a6ak k5ns5)(das( dan 6a6ak s%a6()(%as(= d(mana d(s/mua 6a6ak d(dasa$( d/n0an u3a#a un%uk m/m/nan0kan *a%( 3/nduduk. 3/$as( %/m3u$ akan 6/$*as() 6a(k 6()amana da3a% d( 3/nu*( s#a$a%-s#a$a% 35k5k s/6a0a( 6/$(ku%@ 1
Da3a% m/n(m6u)kan 3/$3/7a*an d(ka)an0an (nsu$j/n 2
Mam3u m/m6ua% 3/$k($aan #an0 %/3a% m/n0/na( an7aman da$(
(nsu$j/n.
!
Sa%uan #an0 d(k/$a*kan *a$us@ a
M/m()(k( s(ka3 dan 3/$()aku #an0 %/$3uj(.
6
M/n0/na) 3/nduduk d/n0an as3($as(n#a= ada% (s%(ada%
dan masa)a*n#a 7
Mam3u m/na$(k %5k5*-%5k5* 3/nduduk#an0 6/$3/n0a$u*
k/ 3(*ak s/nd($(. 6.
K5ns/3 53/$as( K5ns/3 53/$as( %/m3u$ da)am $an0ka 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3ada
s/%(a3 %a*a3 s/6a0a( 6/$(ku%@ 1
P/m6/$s(*an. Usa*a-usa*a #an0 d()akukan un%uk m/n/mukan
sum6/$ k/kua%an (nsu$j/n= 6a(k 6as(s (nsu$j/n 3a$a 3/ndukun0 s/$%a s/)-s/) k)and/s%(nn#a. 3/$as( %/m3u$ d(a$a*kan un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n=
s/dan0
53/$as(
)a(n#a
un%uk
m/n/mukan
dan
m/n0*an7uskan s/)-s/) k)and/s%(n s/$%a 5$0an(sas( 35)(%(kn#a. Ta*a3 (n( d()akukan un%uk m/njam(n adan#a 6as(s 53/$as( #an0 6/$s(* da$( mana 53/$as(-53/$as( s/)anju%n#a d()an7a$kan. 2
M/m3/$%a*ankan dan m/n(n0ka%kan k5nd(s( da/$a*. Usa*a
#an0 d()akukan ada)a* m/n7/0a* k/m6a)( 3/n#usu3an a0/n a0/n (nsu$j/n a%au3un 6an%uan k/kua%an da$( )a(n da/$a*= s/$%a m/m3/$)uas da/$a* #an0 d(kuasa( da$( 6as(s 53/$as( #an0 ada= s/*(n00a 6as(s d/m( 6as(s 53/$as( s/3/nu*n#a.
m/)uas sam3a( s/)u$u* da/$a* k/)a6u d(kuasa(
!
K5ns5)(das(. 3/$as( m()(%/$ )/6(* 6an#ak 6/$s(;a% 3/n0aman
un%uk m/ndukun0 53/$as( %/$$(%5$(a)= a0a$ %(dak m/mun0k(nkan s(sas(sa (nsu$j/n m/)akukan aks(-aks(n#a un%uk m/$usak a3a #an0 %/)a* d(7a3a(. "
S%a6()(sas(. M/)anju%kan u3a#a- u3a#a %/$/n7ana dan %/$3adu
un%uk m/m/nan0kan *a%( 3/nduduk. Sa%uan m()(%/$ 3ada saa% (n( 6/$%(ndak s/6a0a( unsu$/ 3/n0amanan s/$%a (ku% s/$%a 6/$3a$%(s(3as( da)am m/n(n0ka%kan k/adaan da/$a* k/3ada k5nd(s( #an0 s/mak(n 6a(k. T/n%an0 k5ns/3 53/$as( (n( 3/$(ksa 3asa) 12 3ada juk)a3 (n(. 7.
T(ndakan k5mandan dan s%a; . 1
Dasa$ dasa$ umum %(ndakan k5mandan dan s%a; da3a% d(%/$a3kan 3ada
53/$as( )a4an (nsu$j/ns(= %/%a3( %/*n(k 3/)aksanaann#a *a$us d(s/sua(kan d/n0an k5nd(s( dan s(%uas( s/$%a 6/$6a0a( 3/$k/m6an0ann#a. 2
Tan00un0 ja4a6 k5mandan dan s%a;= s/$%a k/%/$3aduan %(ndakan
d/n0an k5mandan 6a4a*an da)am m/)aksanakan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( sama d/n0an 3ada 53/$as( k5n>/ns(5na). 'a)au3un d/m(k(an %(ndakan k5mandan dan s%a; da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3/$)u d(%/kankan= %/$u%ama da)am *a)@ a
P/$/n7anaan
#an0
7/$ma%
dan
%/$3/$(n7(=
#an0
akan
d(d/s/n%$a)(sas(kan k/3ada sa%uan k/7(). 6
P/$k($aan
k/mun0k(nan
an7aman=
un%uk
3/n/m3a%an 3asukan 7adan0an 3/muku) m56() #an0 %/3a%.
m/n/n%ukan
7
K55$d(nas( #an0 %/$3/$(n7( %/n%an0 usa*a 3/n0um3u)an
k/%/$an0an. d
K55$d(nas( dan 3/$/n7anaan #an0 %/$3/$(n7( %/n%an0 k/0(a%an
3/n0/nda)(an 3/nduduk. /
P/n05$0an(sas(an %/na0a s(3() un%uk m/ndukun0 53/$as( #an0
d()akukan. ;
P/n0(n%/0$as(an 6an%uan adm(n(s%$as( d/n0an $/n7ana k/0(a%an
%ak%(k. d.
P/$/n7anaan 53/$as( %/m3u$. 1
P/$/n7anaan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( m/m/$)ukan 3/$k($aan #an0
7/$ma% dan %/$3/$(n7(. P/$*a%(an %/$s/6u% d(%ujukan ju0a k/3ada k5nd(s( 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a dan masa)a* m()(%/$. 2
P/$%(m6an0an k5mandan m/)(3u%( ;a7%5$-;ak%5$ k*usus s/6a0a( 6/$(ku%@ a
ua7a dan m/dan 1
M/dan= ja$(n0an ja)an #an0 ada= 6a(k #an0 da3a%
d(man;aa%kan 5)/* (nsu$j/n a%a3un 3asukan s/nd($(. 2
K/mun0k(nan 6as(s musu*.
!
P/n0a$u* 7ua7a dan mus(m %(a3 %a*unn#a %/$*ada3
53/$as( 5)/* (nsu$j/n mau3un 3asukan s/nd($(. 6
P/nduduk
1
K/3a%u*an da$( 6/$6a0a( 05)5n0an 3/nduduk k/3ada
musu*= m5$()= k/mam3uan un%uk m/)a4an dan k/%/$s/d(aan un%uk m/m(ku) 3/nd/$(%aan. Ha) s/6a0a( 6/$(ku% m/m/$)ukan 3/$*a%(an@ a
Pa$a 3/%an( dan 3/nduduk 3/da)aman )a(nn#a
6
9/n(s-j/n(s k/ja*a%an
7
T5k5*-%5k5*
#an0
m/m/0an0
k/nda)(
da)am
0/$akan (nsu$j/ns( d
B/kas an005%a an0ka%an 6/$s/nja%a dan an05%a
*ans(3?4an$a #an0 %/$0a6un0 da)am 0/$akan (nsu$j/ns( /
S/mua %5k5* #an0 m/m3un#a( k/3/m(m3(nan
kua%= %/%a3( d(7u$(0a( k/s/%(aann#a ;
S()s()a* dan *u6un0an k/k/)ua$0aan m/$/ka
2
9um)a* 3/nduduk #an0 m/m6an%u k/0(a%an (nsu$j/ns(
!
9um)a* 3/nduduk #an0 m/m6an%u 3asukan s/nd($(
"
Unsu$-unsu$
3/nduduk
#an0
muda*
%/$3/n0a$u*
%/$*ada3 musu* dan 3/n00a)an0an 5)/* k(%a 7
Sum6/$ sum6/$ k/*(du3an da$( (nsu$j/ns( m/)(3u%(@ 1
K/mam3uan da$( da/$a* m/n#/d(akan makanan.
2
K/mam3uan 3asukan s/nd($( m/n0a4as( *as() 3an/n=
0udan0 3/$s/d(aan dan 3/m6a0(an 6a*an makanan.
!
P/n00unaan sum6/$ a($ dan 6a*an 6aka$.
"
P/n00unaan s/nja%a= mun(s(= a)a% 3/n0*an7u$ dan 6a*an
)/dak )a(nn#a. d
Hu6un0an (nsu$j/n d/n0an n/0a$a as(n0 s35ns5$ m/)(3u%( 1
K/mam3uan k55$d(nas( dan 3/n0a$a*an 6a0( k/0(a%an
(nsu$j/n. 2
M/%5da *u6un0an d/n0an (nsu$j/n.
!
K/mam3uan 7a$a dan sa)u$an un%uk m/n0($(m 6an%uan
3/nas/*a%= 3/)a%(* s/$%a ma%/$(() dan 6/ka) k/ da/$a* #an0 d(kuasa( (nsu$j/n. /
$0an(sas( dan k/0(a%an da$( (nsu$j/n= m/)(3u%( @ 1
Sum6/$ da#a dan k/mam3uan.
2
K/kua%an= m5$() s/$%a s%a%us )a%(*ann#a.
!
K/3$(6ad(an dan k/7aka3an 3(m3(nan.
"
Da#a 0una da$( 3ada 5$0an(sas( dan k/u%u*an k5mand5.
&
Hu6un0an d/n0an 3/nduduk.
+
Da%a 3/$)/n0ka3an dan 6a*an 6aka$.
,
A)a%-a)a% k5mun(kas( 3/$*u6un0an.
Fas()(%as (n%/)(j/n dan 3/n0amanan.
T/m3a% k/dudukan #an0 ada dan d(du0a ada.
1 ;
Tak%(k #an0 d(0unakan.
Susunan k/kua%an 3asukan s/nd($( #an0 6/$0una un%uk 53/$as(=
m/)(3u%( @ 1
K/kua%an 3asukan s/nd($( dan k/mam3uan 53/$as(n#a d(%(a3 Da/$a*.
2
K/kua%an dan k/mam3uan k5mand5 dan a3a$a%u$ %/$(%5$(a)
! " & +
d(%(a3 da/$a*. P5)(s( dan k/kua%an Hans(3?'a6$a. K/kua%an 3asukan %/%an00a. K/)/ma*an 3asukan s/nd($(. T(n0ka% /;/k%(>(%as dan /;(s(/ns( k5mand5 dan 3asukan s/nd($(.
0
K/6(jaksanaan dan 3/n0a$a*an 6a0( %(ndakan #an0 6/$ka(%an
d/n0an *ak= k/4j(6an dan 3/$)akuan %/n%an0 3/nduduk dan k/kua%an (nsu$j/ns(.
$0an(sas( T/$(%5$(a). 1 P/n00unaan k5mand5 dan a3a$a%u$ %/$(%5$(a) un%uk m/ndukun0 53/$as( %/m3u$= m/)(3u%( @ a P/n0a$a*an k/kua%an s(3()dan 3/)aksanaan 3/m/$(n%a* s/6/)um 3/m/$(n%a* da/$a* s/%/m3a% da3a% 6/$3un0s( /;/k%(;.
6
P/n0/nda)a(n k/kua%an 3a$a m()(%/$ da)am $an0ka 3/$%a*anan
dan 3/$)a4anan s4ada#a da/$a*. 7 2
M/m6an%u 53/$as( sa%uan n(n%/)(j/n #an0 ada d( da/$a*n#a.
K5mand5 %/$(%5$(a) 6/$;un0s( ju0a un%uk 3/n0/$a*an k/kua%an 35)(%(k
da)am $an0ka m/m6/$(kan dukun0an %/$*ada3 53/$as( )a4n (nsu$j/ns(. !
Da)am k/n#a%aan#a k/kua%an 35)(%(k ja$an0 d(0unakan d( da)am da/$a*
53/$as( dan 6()a d(0unakan ada)a* a%as dasa$ 3/$%(m6an0an k/3/n%(n0an m()(%/$. "
B$(0ad/ a%au k5mand5 53/$as( 3ada umumn#a d(6/$(kan da/$a*
%an00un0 ja4a6 %/$%/n%u. K5mandan 6$(0ad/ a%au k5mand5 53/$as( 3ada umumn#a d(6/$(kan da/$a* %/$%/n%u. K5mandan 6$(0ad/ a%au k5and5 53/$as( m/m6/$(kan da/$a*?s/k%5$ %an00un0 ja4a6 %/$%/n%u k/3ada 6a%a)#5n#a dan s/)anju%n#a k5mandan 6a%a)#5n 6/$6ua% #an0 sama k/3a k5m3(-k5m3(n#a= k5mandan k5m3( 6(asan#a %(dak )a0( m/m6a0(kan da/$a* %an00un0 ja4a6n#a k/3ada 3/)/%5n-3/)/%5n#a= %/%a3( m/m6a0(-6a0( %u0as un%uk m/n#/)/sa(kan %u0as k5m3(. Da)am 3/m6a0an 3ada s/)($(* s/k%5$ a%au su6 s/k%5$ 3a$a k5mandan 3ad s/)u$u* /s/)5n sam3a( d/n0an k5m3(= akan m/n0/m6an0kan sa%u a%au )/6(* 6as(s( 53/$as( d/3an da$(mana da3a% m/n05/$0an(s($ 53/$as( 5;/ns(; s/$%a 35s-35s 3/n0aman an0 d(3/$)ukan un%uk m/)(ndun0( 3asukan= (ns%a)as( dan ja$(n0an 3/$*u6un0an. P/m6/$(an da/$a* %an00un0 ja4a6 k/3ada %(a3 k5mand5 53/$as( a%au 6$(0ad/= 6a%a)#5n dan k5m3( ada)a* un%uk m/muda*kan 3/n0uasaan 4()a#a* da$( 6/6$6a0a( 6as(s 53/$as( d/3an %/$s/6u% #an0 d(0unakan un%uk m/n0adakan 5;/ns(; %/$*ada3 (nsu$j/n.
&
Da/$a* %an00un0 ja4a6 %(a3 sa%uan= %/$0an%un0 3ada %u0as %(n0ka%
3/$)a4anan (nsu$j/n dan k/kua%an sa%uan s/nd($(. d( da/$a* 3/da)aman dan 3/0unun0an d( mana k/mam3uan 3/n0a4asan 3asukan )a4an(nsu$j/ns( $/)a%(>/ )/6(* %/$6a%as= 3/m6/$(a da/$a* %an00un0 ja4a6 6(asan#a )/6(* k/7() da$(3ada da/$a* d( mana 3asukan s/nd($( da3a% m/n0a4as( s/7a$a )/6(* /;/k%(;. Da/$a* %an00un0 ja4a6 #an0 d(6/$(kan k/3ada %(a3 sa%uan s/)uas #an0 da3a% d(s/)/sa(kan 5)/* sa%uan-sa%uan 6a4a*ann#a. Da)am *a) s/3/$%( (n( k5mandan *a$us da3a% m/m6/$(kan 3$(5$(%as 3/n#/)/sa(an %(a3 s/k%5$ a%au su6 s/k%5$ dan m/n#/$a*kan 3/n#/)/sa(an %u0as %/$s/6u% k/3ada sa%uansa%uan 6a4a*ann#a. +
S/6a0a( m(sa)= 0am6a$ d(6a4a* (n( m/nunjukan sk/ma da/$a* sua%u
k5$/m a%au k5mand5 53/$as(. Un%uk m/njad( 3/$*a%(an= sua%u 6a%a)#5n m/m3un#a( da/$a* #an0 )uas m/)/6(*( #an0 da3a% d(s/)/sa(kan 5)/* sa%uansa%uan 6a4a*n#a. S/6a0a( k5ns/k4/ns(= s/6ua* su6 s/k%5$ da$( da/$a* 53/$as(n#a %(dak d(duduk( s/7a$a k/s/)u$u*an. Su6 s/k%5$ (n( d(kuasa( d/n0an 3/n0a4asan dan 3a%$5)( 5)/* k5m3(-k5m3( 7adan0an m56() da$( 6a%a)#5n sam3a( su6 s/k%5$ (%u da3a% d(a4as( s/3/nu*n#a 5)/* sa%uan 6a4a*an 6a%a)#5n. Sk/ma Da/$a* K5$/m.
KREM
Bas(s 53/$as( d/3an
,
Un%uk m/m3/$)(*a%kan k/k/n#a)an da)am 3/nm05$0an(sas(an sua%u
da/$a* 53/$as( 3ada 0am6a$ d(6a4a* (n( m/nunjukan sk/ma )a(n da$( da/$a* K5$/m a%au k5mand5 53/$as(= k5m3(-k5m3( %/)a* m/m6/$(kan da/$a* %an00un0 ja4a6 %/$%/n%u= d(mana da/$aC* s/k%5$ %/$6a0( *a6(s. S/dan0 $uan0 an%a$ k5m3(-k5m3( d(a4as( d/n0an sa%uan k/amanan= a%au 3/)/%5n ka>a)/$( s/$%a sa%uan-sa%uan 3a$a m()(%/$ #an0 d(k/nda)(kan 5)/* 6a%a)#5n.
Sk/ma Da/$a* K5$/m.
KREM
Bas(s 53/$as( Da)am *a) (n(= su6 s/k%5$ #an0 d(6/$(kan k/3ada d/3an k5m3( %(dak akan
s/)/6a$
#an0
)a(mn#a
d(6/$(kan
k/3ada
sa%uan
%/$s/6u%
un%uk
m/mun0k(nkan 5;/ns(; %/$*ada3 s(sa k/)5m35k-k/)5m35m k/kua%an musu* s/$%a 3/n0amanan dan 3/m0a4asan da$a* su6 s/k%5$n#a.
K5m3( 6(asan#a m/n/m3a%kan sa%u 3/)/5n d(3/$kua% s/6a0a( sa%uan
7adan0an m56()n#a= s/dan0kan 6a%a)#5n m/n#(a3kan 7adan0an m56()n#a %(dak ku$an0 da$( dua 3/)/%5n. K5$/m a%au K5mand5 53/$as( m/n#(a3akan su%u sa%auan 7adan0an #an0 kua% dan s/jau* mun0k(n m/m3un#a(
k/mma3uan m56() uda$a. 9(ka da/$a* m/mun0k(nkan= maka sa%uan 3/muku) %/$s/6u% d(m/kan(sas(kan. ;
P/%unjuk P/m6a0(an Da/$a*. P/m6a0(an da/$a* %/$s/6u% ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @ 1 Da/$a* *(%am. Da/$a* (n( d( 6a4a* 3/n0a4asan 6a(k s/7a$a 6/$ka)a a%au3un %/$us-m/n/$us 5)/* (nsu$j/n. D( s(n( d(0unakan s/6a0a( ma$kas dan 6as(sn#a d/n0an 3/nu* k/6/6asan 6(asan#a 3/nduduk d( da/$a* (n( m/m6an%u (nsu$j/n 6a(k d/n0an suka $/)a a%au3u m/)a)u( 3aksaan. S/mua 3/$s5n() #an0 m/)akukan 3/$)a4anan d( da/$a* un( da3a% d( 3andan0 %/$masuk an005%a (nsu$j/n= 6an%uan 6a4a* %ana* a%au s/6a0a( an005%a s(3(). Pasukan s/nd($( d( 6a4a* (n( *a$us 6/$s%a%us da)am 53/$as( %/m3u$ k/nda$aan s/nd($( 6()a m/)a)u( 4()a#a* (n( *a$us 6/$0/$ka da)am 6/n%uk k5n>5( #an0 d(3/$s/nja%a(. 2 Da/$a* k/)a6u. Ada)a* s/6ua* da/$a* d(mana (nsu$j/n s/$(n0 6/$53/$as(= %/%a3( da/$a* (n( s/ka)(0us 6/$ada d( 6a4a* 3/n0a$u* 6a(k da$( 3asuka s/nd($( a%au (nsu$j/n. Da/$a* (n( d(s/6u% ju0a s/6a0a( da/$a* #an0 d(3/$/6u%kan= 5)/* ka$/na (%u 3asukan *a$us m/m6a4a s/nja%a dan %(dak 65)/* 6/$0/$ak s/5$an0-s/5$an0. K/nda$aan *a$us d(ka4a)= m(n(ma) 5)/* s/6ua* k/nda$aan #an0 d(3/$s/nja%a( #an0 6/$0/$ak d( d/3an J jam ma)am dan %(ndakan 3/n0/nda)(an %/$*ada3 3/nduduk *a$us d(3/$0(a%. ! Da/$a* 3u%(*. Da/$a* (n( d(kuasa( s/3/nu*n#a 5)/* 3asukan s/nd($( d( mana 3/n0a4asan #an0 k/%a% %/$*ada3 3/nduduk %/)a* 6/$)aku. K/0(a%an (nsu$j/n d( da/$a* (n( suda* san0a% %/$6a%as= d( 6a4a* %ana* dan 6(asan#a un%uk m/nu%u3( %(ndakan #an0 s/6/na$n#a. Pasukan da3a% 6/$0/$ak s/nd($(an dan %(dak m/m/$)ukan s/nja%a. K/nda$aan 6/$0/$ak 6/6as %an3a 3/n0a4a)an.
" Da/$a* 6/)akan0. Pada *ak/ka%n#a sama d/n0an da/$a* 3u%(*= *an#a )/6(* man%a3 a%au k/amanan )/6(* %/$jam(n d(6and(n0 da$a* 3u%(*.
DAERAH
Da/$a* Insu$j/n
DAERAH
DAERAH
DAERAH
DAERAH
DAERA H
DAERAH DAERAH DAERA DAERA
H
H
5n%5* 3/m6a0(an da/$a* T(dak s/)a)u s/3/$%( #an0 d0am6a$kan d(a%as
0.
Bas(s 53/$as( d/3an. 1
Sa%uan sa%uan #an0 m/)aksanakan 53/$as( %/$*ada3 (nsu$j/n
m/n0/m6an0kan 6as(s 53/$as( d/3an da$(mana m/$/ka m/)akukan 53/$as( 5;/ns(; d( da)am da/$a* %an00un0 ja4a6n#a. Sua%u 6a%a)#5n m/n0a)5kas(kan da/$a* %an00un0 ja4a6 %/$%/n%u k/3ada k5m3( 6a4a*ann#a= dan 6()a 3/$)u m/$/ka da3a% m/n0/m6an0kan 6as(s 53/$as( d/3an d( da/$a* %an00un0 ja4a6 53/$as( mas(n0 mas(n0. T/$0an%un0 k/3ada )uas da$( s/k%5$ k5m3(= maka sa%u a%au )/6(* 6as(s 53/$as( d/3an da3a% d(k/m6an0kan. B()a mun0k(n maka s/)u$u* 53/$as( k5m3( d()aksanakan 7uku3 da$( sa%u 6as(s un%uk m/njam(n k/amanan dan 3/n0/nda)(an.
B(asan#a unsu$ unsu$ k5m3( 6/$0/$ak k/)ua$ da$( 6as(s 53/$as( d/3an dan 6/$53/$as( da$( 6as(s 3a%$5)( sa%uan #an0 )/6(* k/7(). 2
Bas(s 53/$as( d/3an ada)a* 3usa% k/0(a%an %ak%(s m/)a4an k/kua%an
(nsu$j/ns( d(da/$a* %an00un0 ja4a6 sa%uan #an0 6/$san0ku%an. Bas(s 53/$as( d/3an m/nam3un0 35s k5mand5 u%ama= dan unsu$ adm(n(s%$as( sa%uan a%asan #an0 d(%/m3a%kan d(s(%u un%uk m/muda*kan m/)a#an( da$( (nduk sa%uan. !
Bas(s 53/$as( d/3an d(3()(* un%uk m/muda*kan 53/$as( #an0 akan
da%an0 d(da/a* %/$s/6u% dan un%uk m/njam(n k/amanan s/nd($(. 9(ka mun0k(n= 6as(s 53/$as( d/3an da3a% d(k/m6an0kan m/njad( 6as(s 53/$as( k5mand5 a%asan d(mana s/6a0(an 6/sa$ sa%uan akan 6/$ada un%uk (s%($a*a% da$( %u0as 3/$%/m3u$an dan s/6a0a( 6as(s un%uk 3/n0a4asan a%au 3/n0(n%a(an %/$*ada3 (nsu$j/n mau3un 3/n(m6unan 3/$6/ka)an )50(s%(k 53/$as(. "
Luas 6as(s 53/$as( d/3an 6/$>a$(as(= %/$0an%un0 3ada %(n0ka% sa%uan
#an0 m/n00unakann#a= k/adaan m/dan #an0 m/n0un%un0kan un%uk 3/$%a*anan dan (n%/ns(%as s/$an0an (nsu$j/n. Da)am *a) (n( 6/sa$ a%au k/7()n#a sua%u 6as(s 53/$as( d/3an d(s/sua(kan 3u)a d/n0an k/muda*an m/)aksanakan 3/n0amanan. & da3a%
Sua%u 6as(s 53/$as( d/3an d()/n0ka3( d/n0an 35s m/)(n0ka$= da$(man m/)akukan
3/$%a*anan
%/$*ada3 s/$an0an (nsu$j/n.
R(n%an0an
d(s(a3kan 0una m/m3/$kua% 35s(s( 3/$%a*anan. P5s )ua$ 35s 3/nd/n0a$ d(3/)(*a$a d/n0an 6a(k d(d/3an 35s(s(3/$%a*anan dan d( %/m3a%( s/3anjan0
4ak%u dan d(3/$kua% d/n0an $anjau. 9a)an ja)an #an0 d(0unakan un%uk 3asukan s/nd($( d(6uka *an#a 6()a 3/$)u saja. +
P/$)/n0ka3an 3asukan m/$u3akan
6a*an
3/$%(m6an0an da)am
3/n05$0an(sas(an sua%u 6as(s 53/$as( d/3an sua%u da/$a* 53/$as4( d/3an s/#50#an#a d/ka% d/n0an sum6/$ a($= )/6(* (d/a) )a0( 6()a 6/$ada d(da)am 6as(s 53/$as( d/3an. B/6/$a3a k/)/n0ka3an $/k$/as( s/3/$%( 65)a >5))/# dan )a(n )a(n d(s(a3kan ju0a d( da/$a* 6as(s. Sua%u 6as(s #an0 6a(k akan m/m6an%u m/m/)(*a$a m5$() #an0 %(n00( k/3ada sa%uan. ,
P/m/)(*a$aan k/s/*a%an dan d(s(3)(n %(n00( *a$us d(3/)(*a$a da)am
6as(s 53/$as( d/3an.
Pada umumn#a s/5$an0 k5mandan ja$an0 6/$um3a d/n0an an005%an#a s/)ama 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(
%/$k/7ua)( 3ada 4ak%u 3/m6/$(an
6$(/;(n03ada 4ak%u d(da/$a* 6as(s. S/6a0(an 6/sa$ 4ak%u da$( an005%a sa%uan d(0unakan un%uk 6/$53/$as( da$( 6as(s
53/$as(
d/3an
un%uk
%u0as-%u0as
3a%$5)(=3/n#/$0a3an=3/n0*adan0an=m/nduduk( 35s dan s/6a0a(n#a d(6a4a* 3(m3(nan k5mandan 6a4a*an.
Bas(s 53$as( d/3an )/6(* 6a(k 6()a d()/n0ka3( d/n0an a($ s%$(3 a%au
*/)(3ad=#an0 6/$ada d(6as(s k5m3(.
9(ka (nsu$j/n %/)a* m/nda3a% da/$a* 3an0ka)an=d(mana 53/$as(n#a
%/)a* mu)a( m/n00unakan 7a$a-7a$a k5n>/ns(5na)=maka 3/n00unaan 6as(s 53/$as( %/m3u$ #an0 %/$3/n7a$ dan %/$3(sa* 6(asan#a %(dak 6/$man;aa%.
*.
P5s P/n0aman. 1
P5s 3/n0aman ada)a* 6a0(an da$( s(%/m 3/n0aman 0una m/)(ndun0(
(ns%a)as(
(%a)=%(%(k
k$(%(k
%/$m(na)=%/$545n0an=j/m6a%an
3ada dan
ja)u$
sam6un0an
k5mun(kas( ja)an
k/$/%a
s/3/$%( a3(.
P5s
3/n0aman d(0unakan s/3/$)un#a un%uk m/)(ndun0( da/$a* 53/$as( da$( s/$an0an
(nsu$j/n.K/kua%an
35s
%/$0an%un0
3ada
%u0as=6/sa$
dan
ka$ak%/$s%(k da$( k/kua%an #an0 6/$musus*an=s(ka3 3/nduduk dan %(n0ka% k/3/n%(n0an da$( da/$a* #an0 d(amankan.
5n%5* P5s 3/n0amanan 3/n0a4a) j/m6a%an
R(n%an0an #an0 da3a% d(0/$akan
Lu6an0 d()an%a( un%uk $ad(5 D(nd(n0 #an0 d(3/$kua% Ka4a% du$(
PS
Kam3un0 /muk(man Ranjau d( Pasan0 d( %/3( suan0a(
Buk(% )/$/n0 d/3an d(3asan0 Ha) (%u da3a% 6/$>a$(as( mu)a( da$( dua 5$an0 3/n0a4a) j/m6a%an sam3a( $anjau d/n0an sau k5m3( #an0 d(3/$kua% un%uk m/n0amankan 3usa% k5mun(kas( 9a)an s/%a3ak d(3asan0 $anjau a%au da/$a* 3/muk(man. 2
$0an(sas(
35s
3/n0aman
6/$>a$(as(
%/$0an%un0
3ada
)uas
da/$a*=%u0as dan ja$akn#a da$( sa%uan-sa%uan #an0 m/m6an%u.Da)am *a) (n( 35s )ua$ d(5$0an(sas(kan un%uk m/)(ndun0( (ns%a)as( s/$%a s/ka)(0us s/6a0a( k/kua%an
3/n0aman.Sa$ana
k5mun(kas(
#an0
6a(k
*a$us
da3a%
m/n0*u6un0kan 35s-35s 3/n0aman d/n0an (nduk 3asukan dan sa%uan (nduk *a$us m/n#(a3kan 7adan0an m56() un%uk k/mun0k(nan m/)an7a$kan s/$an06a)as 6()a d(3/$)ukan. !
P5s-35s 3/n0aman d(5$0an(sas(kan dan d(s(a3kan un%uk s/mua j/n(s
3/$%a*anan.T(ndakan
3/n7/0a*an
d(3/$)ukan
un%uk
m/)(ndun0(
35s
k/amanan %/$k/na 3/ndadakan dan %/$j/6ak s/6/)um m/$/ka da3a% m/m6/$(kan sua%u %anda-%andaJ ja)an 3/nd/ka% k/da)am 35s-35s da3a% d(3asan0 $anjau.
Da/$a*-da/$a* #an0 da3a% d(0unakan un%uk m/n/m6ak( k/dudukan s/nd($( d(6/$s(*kan dan d(3asan0 $anjau.Da/$a* – da/$a* %/$%u%u3 d(s(a3kan d/n0an %/m6akan –%/m6akan s/nja%a 5%5ma%(s. K/dudukan 3/n/m6ak d(da)am 35s *a$us d(0a)( dan d(3/$kua% d/n0an %ana* a%au ka$un0-ka$un0 3as($.An005%a #an0 m/m/$)ukan k/)ua$ da$( %/m3a% 3/$s/m6un#(ann#a k/35s(s( %/m3u$ m/)a)u( $u%/ #an0 %/$)(ndun0. Ban0unan
#an0
d(0unakan
un%uk
3/$)(ndun0an
*a$us
d(3()(*
dan
d(3/)(*a$a.Pada umumn#a ka#u-ka#u a%au 6an0unan $(n0an )a(nn#a *a$us d()/n#a3kan ?d(*()an0kan.9(ka %/$3aksa d(0unakan=maka d(nd(n0-d(nd(n0 *a$us d(3/$kua% un%uk m/)(ndun0( %/$*ada3 %/m6akan s/na3an.B()a 35s %/$d($( da$( )/6(* da$( sa%u 35s(s( maka 3/$)u d(3/$%(m6an0kan %/n%an0 3/n00unaan 3a$(%3a$(%
3/n0*u6un0.L50(s%(k
d(s(m3an
d(kan%5n0-kan%5n0
%/$s/6a$
dan
%/$)(ndun0.P/n0aman d(6/$(kan k/3ada (ns%a)as( k5mun(kas( 3/$*u6un0an dan 3/$)/n0ka3an )a(nn#a. Da#a %/m3u$ d(3/)(*a$a d/n0an )a%(*an dan d$()) s/7a$a 3/$(5d(k. "
P/nduduk dan an005%a 3a$a – m()(%/$ )a(nn#a %(dak 65)/* d(3/$k/nanan
masuk k/da)am 35s(s( 3/$%a*anan dan 6()a 3/$)u=maka 3/nduduk s/k(%a$n#a d(%/)(%(
a%au
d(3(nda*kan.P/nduduk
da3a%
3u)a
d(0unakan
un%uk
m/m6/$(%a*ukan k/0(a%an (nsu$j/n. &
S/mua 3/$%(m6an0an d(%ujukan un%uk m/n0a%as( k/)/ma*an 3asukan
s/)ama 3/n05$0an(sas(an dan 3/n#(a3an 35s 3/n0aman.:an0 3a)(n0 6a(k (a)a* m5$() 3asukan #an0 akan 6/$53/$as( un%uk jan0ka 4ak%u 3anjan0 da)am sa%uan k/7() %/$3(sa* da$( (nduk 3asukan=*a$us %(n00(.
+
B()a ()a sua%u ua%u 35s 35s 3/n 3/n0a 0ama man n d(%/ d(%/m3a m3a%ka %kan jau* au* da$( da$( 6a%a 6a%a)# )#5 5n dan ada ada
k/mun0k(nan akan d((s5)as( 5)/* k/0(a%an (nsu$/n=maka 3/$s/d(aan )50(s%(k da)am 35s 3/n0aman *a$us 7uku3 dan %(dak 65)/* m/n00an%un0kan 6an%uan )50(s%(k k/3ada 3/nduduk s/%/m3a%. ,
a$a 3/$%a*anan 3ada sua%u (ns%a)as( *a$us s/$(n0 6/$0an%(-0an%( un%uk
m/n7/0a* musu* m/n/$(ma (n;5$mas( m/n0/na( k/dudukan dan k/0(a%an $u%(n 3ada 35s 3/n0aman.Ha) (n( da3a% 6/$*as() d/n0an m/m>a$(as(kan @
j.
a
Pa%$5)( d/n0an 3/n0a4a a4a)an $u%/.
6
P5s m/ m/n/%a3 da dan 35 35s 3/ 3/nd/n0a$.
7
P/n0 /n0a%u$a %u$an n dan 3/n00 n00an%(a n%(an n 3/n0a n0a4a).
d
Ka%a-ka%a sand(.
/
P/n/m3a%an s/ s/nja%a 5% 5%5ma%(s.
;/ns(;. 1
P/$/n7anaan 5;/ns(; a
R/n7ana R/n7ana manu>/$ manu>/$.. D(da)am D(da)am $/n7ana $/n7ana manu>/$ manu>/$ *a$us m/mua% m/mua%
m/n0/na(@ 1 1
K/ku K/kua% a%an an 3asu 3asuka kan n #an #an0 0 akan akan d(k/ d(k/$a $a*k *kan an..
2 2
Susun usunan an %/m3 %/m3u$ u$ #an0 an0 akan akan d(0u (0unak nakan.
! !
F5$ma $mas( a3a a3a #an0 an0 akan kan d(3ak (3aka a(.
6
R/n7 R/n7an ana a 6an% 6an%ua uan n %/m6 %/m6ak akan an.. B() B()a a ada ada 6an% 6an%ua uan n %/m6 %/m6ak akan an maka maka
*a$us d(k55$d(nas(kan dan d((%$/0as(kan d/n0an $/n7ana manu>/$ #an0 %/)a* d(3()(*. 7
R/n7ana
6an%uan
%/m3u$. Unsu$
6an%uan
%/m3u$
da3a%
d(m( d(m(n% n%ak akan an a%au a%au d(3/ d(3/$5 $5)/ )/* * da$( da$( k5ma k5mand nd5 5 a%as a%asan an s/su s/sua( a( d/n0 d/n0an an k/mam3uan #an0 ada= #an0 d(*ada3kan k/3ada sasa$an #an0 akan d( *an7u$kan. d
R/n7a /n7ana na 6an% 6an%u uan adm( adm(n n(s%$ (s%$a as(. s(. Ban%u an%uan an adm( adm(n( n(s% s%$a $as s( d(s(n (s(n((
d(%(%(k 6/$a%kan 3ada 6an%uan 6an%uan )50(s%(k= )50(s%(k= k*ususn# k*ususn#a a $/n7ana $/n7ana />akuas( />akuas( m/d(s dan 3/)a#anan k/s/*a%an. 2
P/)aksanaan ;/ns(; a
Tujua ujuan n 5;/ns 5;/ns(; (; (a)a (a)a* * m/n0/ m/n0/m6 m6an an0k 0kan an da/$ da/$a* a* #an #an0 0 %/)a* %/)a*
d(kuas d(kuasa( a( s/%a* s/%a*a3 a3 d/m( d/m( s/%a*a s/%a*a3. 3. T/kanan kanan %/$*ad %/$*ada3 a3 (nsu$j (nsu$j/n /n *a$us *a$us d(3/ d(3/)( )(*a *a$a $a dan dan d()a d()aku kuka kan n s/7a s/7a$a $a %/$u %/$us s m/n/ m/n/$u $us s sam5 sam5a( a( ak*( ak*($n# $n#a a (nsu$j/ (nsu$j/n n da3a% da3a% d(*an7 d(*an7u$k u$kan an sama sama s/ka)(. s/ka)(. ;/ns( ;/ns(;; #an0 #an0 d()an7 d()an7a$k a$kan an *a$us da3a%@ 1 1
M/m(s M/m(sa* a*ka kan n (nsu (nsu$j $j/n /n d/n0 d/n0an an 3/nd 3/ndud uduk uk dan dan m/nj m/njau au*k *kan an
(nsu$j/n da$( s(m3a%( 3/nduduk. 2 2
Da3a% 3a% m/$ m/$/6u /6u% s(m3a (m3a%( %( 3/ndu nduduk
! !
M/n0 M/n0*a *an7 n7u$ u$ka kan n m5$( m5$()) dan dan 3/$6 3/$6/k /ka) a)an an (ns (nsu$ u$j/ j/n= n= s/* s/*(n (n00 00a a
(nsu$j/n %(dak
mam3u )a0( m/)an7a$kan k/0(a%ann#a.
6
Fak%5$ ;ak%5$ #an0 3/$)u $)u d(3/$*a%(kan da)am )am m/)aksanakan
5;/ns(;@ 1 1
(n;5 (n;5$m $mas as(. (. D/n D/n0a 0an n (n;5 (n;5$m $mas as(( #an0 #an0 6a( 6a(k k dan dan %/$3 %/$3/$ /$7a 7a# #a
akan akan m/njam m/njam(n (n k/6/$* k/6/$*as( as()an )an 5;/ns( 5;/ns(;. ;. S/%(a3 S/%(a3 an005% an005%a a *a$us *a$us sada$ 6a*4a (n;5$mas( #an0 d(da3a% *a$us s/0/$a d()a35$kan d/n0an 7/3a% dan %/3a%. 2
Sasa$an. S/5$an0 k5mandan *a$us da3a%
m/m()(*
sasa$an 3/n0*an7u$an (nsu$j/n dan sasa$an un%uk m/m3/$)uas da/$ da/$a* a* #an0 #an0 d(ku d(kuas asa( a(.. P/$) P/$)u u d((n d((n0a 0a%% 6a*4 6a*4a a sasa sasa$a $an n un%u un%uk k 3/n0*an7u$kan (nsu$j/n ada)a*@ a
P/musa%an 3asukan (nsu$j/n.
6
K/3/m(m3(nann#a.
7
Dukun0an
3/nduduk
6a*an
makanan=(n;5$mas(=%/na0 makanan=(n;5$mas(=%/na 0 s(3()=d)).
! !
d
K5mun(kas(n#a.
/
Sum6/$ 6a 6a*an )5 )50(s%(kn#a.
P/nd P/ndad adak akan an.. M/)ak M/)aksa sana naka kan n 53/$a 53/$as( s( d(an d(an%a %a$a $a 3/nd 3/ndud uduk uk
#an0 mun0k(n %(dak 6/$s(m3a%( k/3ada k(%a=s/*(n00a 3asukan %(dak akan %/$dadak. %/$dadak.Ada3u Ada3un n usa*a-usa usa*a-usa*a *a un%uk m/n0u$an0 m/n0u$an0(( adan#a 3/ndadakan ada)a* @ a a
Adak Adakan an 3/$/ 3/$/n7 n7an anaa aan n 3/$ 3/$s( s(a3 a3an an dan dan 3/) 3/)ak aksa sana naan an
#an0 7/3a% 3ada s/%(a3 53/$as(.
6 6
Fak% Fak%5$ 5$ k/6/ k/6/*a *as s()an ()an dan dan 3/n 3/n0a 0a4a 4asa san n #an #an0 0 k/% k/%a% a%..
7
Adakan 3/m(s m(sa*an unsu$-unsu$ sa%uan %/m3u$
da$( da$(
3/nd 3/ndud udud udk k
#an0 an0
d(7u d(7u$( $(0a 0a((
mas( mas(* *
m/nd m/nduk ukun un0 0
(nsu$j/n. d
Adakan
3/n0a4asan
%/$*ada3
)a)u-)(n%as
3/nduduk 6a(k s(an0 mau3un ma)am *a$(. /
H(nda$( 3/$u6a*an d(35s(s( dan k/0(a%an $u%(n
s/7a$a %(6a-%(6a s/6/)um sua%u 53/$as( d()an7a$kan. ; ;
Lak Laksan sanakan akan 53/$a 3/$as( s( 3ada ada ma ma)am )am *a$ *a$(( da dan da) da)a am
7ua7a #an0 6u$uk s/$%a m/)a)u( m/dan #an0 su)(%. 0 0
M56( M56()( )(%a %as s dan dan 3/n# 3/n#/6 /6a$ a$an an un%u un%uk k m/n7 m/n7a3 a3a( a(
3/ndadakan. * *
Laks Laksan anak akan an 53/$ 53/$as as(( #an #an0 0 6/$ 6/$6/ 6/da da-6 -6/d /da a d/n d/n0a 0an n
53/$as( s/6/)umn#a.Um3aman#a 6/$3a%5)( m/n00unakan 3aka(an 3$/man. j
T/m3a% m3a%(( 6a$ 6a$ak ak?6 ?6(> (>ak ak #an0 an0 0/) 0/)a a3 da dan 3a 3asan0 an0
6556#%$a3. "
M56()(%as.
M56()(%as
3asukan
*a$us
d(ja0a
dan
sa%uan
3/$)u
ada
m/man;aa%kn s/mua sa$ana #an0 ada. &
adan0an #an0 m56().
S/%(a3
7adan0 7adan0an an #an0 #an0 m56() m56() s/6a6 s/6a6 da3a% da3a% m/$u6a m/$u6a* * d/n0an d/n0an 7/3a% 7/3a% 3/$u6a*an s(%uas(=s/*(n00a (n(s(a%(; %/%a3 d(%an0an dan k/manan
da3a% %/$jam(n.
Tu0as-%u0as
#an0
da3a%
d(6/6ankan
3adan#a @ a
M/m/)(*a$a
m5m/n%um
5;;/ns(;
d/n0an
m/n0*ada3( )a4an #an0 %(dak d(*a$a3kan. 6
M/n0*adan0 0a$(s 3/$*u6un0an (nsu$j/n= $u%/
3/)a$(an dan $u%/ 3/n0undu$an. 7
P/n0/ja$an dan 3/m6/$s(*an.
d
M/m3/$kua% 3/n#/ka%an %/$*ada3 (nsu$j/n #an0
s/dan0 d(k/3un0. / S(a3kan s/$an0an 6a)as a3a6()a 3asukan #an0 d(*adan0 a%au un%uk m/n5)5n0 m/m6/6askan. +
K/kua%an %/m6akan. a
Un%uk
m/nam6a*
k/kua%an
%/m6akan
da3a%
d(0unakan 6an%uan %/m6akan da$( s/nja%a-s/nja%a 6/$a% un%uk
(%u
da3a%
d(0unakan
3/nduduk
da)am
3/n0an0ku%ann#a dan 6()a d(an0ku% )/4a% uda$a *a$us d(jam(n k/amanan dan k/6/$*as()ann#a. 6
Ban%uan %/m6akan )/6(* /;/k%(; 6()a d()aksanakan
d/n0an m/n0adakan 3/n/m6akan dan 3/m65man da$( uda$a. 7
M 1 a%au A
%$4a)au3un san0a% 6/$a% un%uk
d(6a4a=%/%a3( 6/sa$ man;aa%n#a da)am sua%u 53/$as(.
,
P/n0/$a*an 3asukan. a
K/$a*as(aan sua%u %ujuan ada)a* m/m/0an0
3/$anan 3/n%(n0 da)am sua%au 53/$as(.A3a6()a *a) (n( 6575$=maka (nsu$j/n akan m/n#/6a$ dan m/n0*(nda$( 3/$%/m3u$an. 6
K/6575$an
(n(
da3a% d(a%as( d/n0an ja)an @
3asukan da3a% d(k/$a*kan 3ada ma)am *a$(=m/m()(* $u%/ %(dak
)an0sun0.Da)am
m/n0/$a*kan
3asukan
da3a%
d(0unakan */)(k53%/$ dan 6a0( sa%uan 3/n#usu3 d/n0an 7a$a d(%/$junkan k/da/$a* (nsu$j/n.
M/nd/ka% )/4a% uda$a. a
Pasukan da3a% d(an0ku% )/4a% uda$a dan san0a%
/;/k%(; 6()a m/n00unakan */)(k53%/$ %/$u%ama 3ada ma)am *a$(6()a m/mun0k(nkan. 6
P/m6a%asan 6()a */)(k53%/$ d(0unakan. I *a$us
Sua%u k/kua%an 3/n#/$an0 #an0 /;/k%(; d(da$a%kan
s/7a$a
s(mu)%an=6()a
%(dak
3asukan #an0 d(da$a%kan 3/$%ama akan m/njad( sasa$an a%au musu* suda* m/n#/6a$. II
Da/$a*
3/nda$a%an
#an0
)uas
dan
6a(k=s/*(n00a s/jum)a* */)(k53%/$ s/ka)(0us da3a% m/nu$unkan
3asukan.a3a6()a
3asukan
d(6/$(
%an00un0 ja4a6 sua%u da/$a*=maka k5mandan
3asukan
*a$us
m/m6a0(
%(%(k?da/$a*-da/$a*
3/nda$a%an=s/*n00a k/$a*as(aan 53/$as( da3a% %/$jam(n. III
Pasukan 3/n#/$6u *a$us d(da$a%kan d/ka%
d/n0an sasa$an s/$an0an. I8
Ban%uan uda$a da3a% m/m6an%u s/$an0an.
>
9a$ak 7a3a( */)(k53%/$ %/$6a%as dan da#a
mua% ju0a %/$6a%as= s/*(n00a da3a% d(3(k(%kan 3/n0/$a*an 3asukan dan %ujuan 53/$as(.
M/nd/ka% m/)a)u( da$a%. a
M/m()(* $u%/ %(dak )an0sun0 un%uk m/n0*(nda$(
kam3un0 3/$%a*anan (nsu$j/n a%au 6/$%/m3u$ d/n0an 3/nduduk
s/%/m3a%
#an0
mas(*
m/m(*ak
k/3ada
(nsu$j/n.B()a *a) (n( sam3a( %/$jad( akan m/n(m6u)kan *()an0n#a 3/ndadakan. 6
B()a 3/$)u 3asukan 6/$0/$ak s/7a$a %/$3(sa* an
6/$kum3u) d(%(%(k kum3u) #an0 %/)a* d(%/n%ukan dan %/3/n7a$ k/m6a)( m/nuju 6as(s (nsu$j/n. B()a #an0 6/$0/$ak Ba%a)#5n=maka *a$us d(3/7a* 6()a 3/$)u sam3a( %(n0ka% 3/)/%5n=s/dan0kan 3/%unjuk ja)an d(s/d(akan 5)/* sa%uan s/%/m3a% a%au 3asukan #an0 d(%unjuk k*usus.
7
B()a 6/$0/$ak m/)a)au( *u%an #an0 )/6a% 3ada
ma)am *a$(=maka d(3/$)ukan a)a% 3/m6an%u=4a)au3un 0/$akan m/njad( )am6a% dan m/)/%(*kan. K5mandan 3asukan *a$us m/m()(* $u%/ m/)a)u( *u%an #an0 %/$%u3.Pada %a*a3 3/$mu)aan 6/$0/$ak 3ada s(an0 *a$(=%/%a3( 0/$akan m/nd/ka% %/$ak*($ *a$us d()aksanakan 3ada ma)am *a$(. 1
P/n0undu$an . Tak%(k 3/n0*adan0an 3asukan (nsu$jan
*a$us s/)a)u d((n0a%=6()a m/)aksanakan s/$an0an.*/ndakn#a %/%a3 m/m3/$*(%un0kan adan#a s/$an0an 6a)as da$( (nsu$j/n. P/n0undu$an #an0 3a)(n0 /;/k%(; ada)a* )/4a% uda$a d/n0an m/n00unkan */)(k53%/$ d/n0an 7a%a%an= *a$us ada 3/n0amanan 3/nda$a%an dan 3/$/n7anaan 6an%uan uda$a un%uk m/)(ndun0( */)(k53%/$ #an0 m/n(n00a)kan %/m3a% %/$ak*($. 11
P/n#/sa%an. a
Da)am $/n7ana s/$an0an *a$us d(masukan
adan#a 3/ndadakan dan 3/n#/sa%an. Da)am )a4an (nsu$j/ns( 6()a s/$(n0 k/*()an0an 3/ndadakan akan 6/$ak(6a% k/ka)a*an. Maka 3/$)u adan#a 3/n#/sa%an= s/*(n00a 3asukan (nsu$j/n %(dak m/n0/%a*u( d/n0an 3as%( $/n7anan#a= s/*(n00a 3/ndadakan %(dak *()an0 dan da3a% d(ja0a %/$us.
6
Mus)(*a% #an0 d(dasa$kan 3ada 0a0asan #an0
k/)(*a%ann#a m/na4a$kan s/sua%u #an0 m/n0un%un0kan k/3ada
(nsu$j/n
=
#an0
6/na$
6/na$
m/nj/6ak.
P/n#/sa%an d/n0an %(3/ mus)(*a% 6an#ak 7a$a #an0 da3a% d(%/m3u*@ (
S/6ua* 35s a%au
6(>ak 3/$%a*anan #an0
%)a* d(3(nda* k/ %/m3a% )a(n a%au d(%(n00a)kan= d(6ua%
s/5)a*-5)a*
mas(*
u%u*.
T/m3a%
3/n0*adan0an d(%(n00a)kan= %a%3( 3ada ma)am *a$(n#a 3asukan k/m6a)( k/%/m3a% s/mu)a. (( dan
Pa%$5)( #an0 k/7() k/)(*a%ann#a %/$(s5)as( da3a%
m/n0undan0
s/$an0an
3asukan
(nsu$j/n= 3ada*a) 3a%$5)( %/$s/6u% ada)a* 3an7(n0an 6/)aka. B()a (nsu$j/n m/n#/$an0 3a%$5)(= maka 3asukan 7adan0an #an0 6/sa$ s/0/$a m/n0/3un0 (nsu$j/n. (((
K/nda$aan 6/$0/$ak
#an0
k/)(*a%ann#a
s/nd($(an= %/%a3( #an0 s/6/na$n#a d()(ndun0( 5)/* ka>a)/$( a%au 3asukan #an0 %/$s/m6un#(= s/*(n00a da)am 4ak%u 7/3a% 6an%uan s/0/$a da%an0. (>
Pasukan
m/n#ama$
k/amanan
s/6a0a(
s/%/m3a%
($(n0-($(n0an
da3a%
3/n0un0s(=
s/k/)5m35k 3/%an(= 6/$0/$ak m/)a)u( da/$a* #an0 d(a4as( 5)/* (nsu$j/n. S/nja%a dan $ad(5 4a)au3un
d(s/m6un#(kan
d/n0an
7/3a%
*a$us
da3a%
d(0unakan= dan 6an%uan uda$a s(a3 m/m6an%u. 12 un%uk
P/n7a%a%an. Sa%uan %/m3u$ #an0 6/$%an00un0 ja4a6 m/n0a4as(
sua%u
da/$a*=
*a$us)a*
#ak(n
6a*4a
3/n7a%a%an #an0 %/)(%( d( )aksanakan d(sa%uan a%au d( da/$a* 53/$as(. P/n7a%a%an m/)(3u%(@ a
P/%a
k/jad(an
da3a%
m/nunjukan
adan#a
$an0ka(an 3/$(s%(4a #an0 %/)a* %/$jad( d( sua%u da/$a* da)am ku$un 4ak%u %/$%/n%u 6
P/%a 3a%$5)( dan )a35$an. Da3a% m/n00am6a$kan
s/7a$a j/)as %/n%an0 k/0(a%an 3a%$5)(dan *as() #an0 d(3/$5)/*n#a. 7
Ru%/ 3ada 3/%a %5350$a;(. Da)am 3/%a %/$s/6u%
%/$)(*a% ja)an s/%a3ak s/7a$a d/%a()= j/m6a%a-j/m6a%an= da/$a* 6anj($= *u%an= da/$a* su6u$= kam3un0 dan s/6a0a(n#a. d
F5%5 Uda$a. D(3/$)ukan )a35$an s/7a$a %/$us
m/n/$us s/6a6 d/n0an ;5%5 uda$a da3a% %/)(*a% adan#a 3/$u6a*an
6()a
d(7575kan
d/n0an
3/%a
%5350$a;(=
s/*(n00a d/n0an j(%u da3a% m/nujukan adan#a k5ns%$uks( 3asukan (nsu$j/n. /
Taka* %/n%an0 d/sa-d/sa. B/$(s( %/n%an0 d5s($
d5s($ )/n0ka3 %/n%an0 d/sa. Taka* (n( m/)(3u%(@ (n;5$mas(
%/n%an0
adan#a
3/$s5n()=
k/6(asan=
3/$(n7(an
da$(
3/$(s%(4a a%au da$( k/jad(an-k/jad(an= ja)an 3/nd/k #an0 %/$sama$= 35s-35s da$(mana d/as %/$s/6u% da3a% d(a4as(= %u0as %u0as? %/m6akan 3/$%a*anan= (s#a$a%-(s#a$a% #an0 %/)a* d(s/%uju( dan s/6a0a(n#a. ;
D5kum/n )a(nn#a. M/)(3u%( )a35$an (n%/) dan ua$(an
(n%/) da$( sa%uan a%as= da;%a$ 5$an0-5$an0 #an0 d(7a$( 3/$(7(an %/n%an0 3a$a 3/n0a4a) dan %/m3a%-%/m3a% $a4an. 1!
P/)5n00a$an 3/n0/nda)(an. a
P/n0a4asan
sa%uan
%/m3u$
%/$*ada3
sua%u
da/$a* d()aksanakan ju0a )/6(* )ama da$( a3a #an0 s/sun00u*n#a
d(3/$)ukan.
S/%/)a*
%/$)(*a%
dam3ak
k/$jasama #an0 6a(k= 3/nduduk s/%/m3a% *a$us d(6/$( 3/n0*a$0aan?(m6a)an da)am 6/n%uk m/n0u$an0( %(ndakan 3/n0/nda)(an #an0 k/%a%. K/6(jaksanaan %/$s6u% akan m/m6an0k(%kan k/$jasama akan m/m6/$(kan k/muda*an un%uk m/n0/m6an0kan da/$a* #an0 d(a4as( d/n0an m/n(n0ka%kan s/man0a% m/$/ka #an0 6/$%/m3a% %(n00a) d()ua$ un%uk m/m6an%u m/n0us($ (nsu$j/n. 6
K/$jasama #an0 6a(k (n( akan m/n7(3%akan $asa
%/nan0 dan %/n%$am= s/$%a k/4(6a4aan 3/m/$(n%a* d(ma%a 3/nduduk.
7
K/3/$7a#aan 3/m/$(n%a* %/$*ada3 3/nduduk akan
m/nda3a%kan
k/muda*an-k/muda*an
%/$%/n%u
da$(
3/nduduk %/$s/6u%. !
P/n0/3un0an. a$a #an0 3a)(n0 /;/k%(; un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n
ada)a* d/n0an 3/n0/3un0an. a
Fak%5$- ;ak%5$ #an0 m/m3/n0a$u*( 3/n0/3un0an. 1
P/$/n7anaan. Da)am 3/$/n7anaan *a)-*a) #an0 3/$)u
m/nda3a%kan 3$(5$(%as 3/$*a%(an ada)a* ;ak%5$ k/$a*as(aan= k/amanan dan k/mun0k(nan 3/ndadakan. 2
P/)aksanaan. M/dan d(
Ind5n/s(a #an0 su)(% un%uk
3/n0/$a*an 3asukan s/7a$a 6/sa$-6/sa$an. Un%uk (n( 7adan0an 3/$)u d(susun un%uk m/nam6a* k/da)aman. Ban%uan %/m6akan d(man;aa%kan s/6/sa$-6/sa$n#a. 6
P/)aksanaan. 1
D(u%amakan ;ak%5$ k/7/3a%an da$( 6as(s 53/$as( d/3an
k/0a$(s 3/n0/3un0an. a
Gan00uan k/7() d(a%as(.
6
Gan00uan
6/sa$
d()/4a%(
dan
d(a%as(
7adan0an. 2
Sam3a( d(0a$(s 3/n0/3un0an 6/$samaan 4ak%un#a.
!
Saa% k$(%(s.
5)/*
a
K/mun0k(nan ada 3/n/$565san (nsu$j/n k/)ua$
da$( 0a$(s 3/n0/3un0an dan m/n0adakan 3/$)a4anan k/35s-35s 0a$(s 3/n0/3un0an. 6
Un%uk m/m6a%as( (n( maka k/)ua$kan 3a%$5)(-
3a%$5)(=7adan0an
35s-35s
0a$(s
3/n0/3un0an=susun
7adan0an 35s-35s 0a$(s 3/n0/3un0an=susun 7adan0an un%uk k/da)am dan susun 6an%uan %/m6akan. 7
P/n0*an7u$an. 1
M/dan %(dak )uas dan musu* %(dak kua%. a
Pasukan m/nuju k/0a$(s 3/n0/3un0an 6/$(ku%n#a
s/7a$a 6/$sama-sama. 6
Musu* d(*an7u$kan.
UR
2
T/$da3a% $(n%an0an a)am m(sa) @ sun0a(. a
T/m3a%kan 3asukan k/7() d(s/6/$an0 sun0a(.
6
Pasukan 6/$s(a3 m/n0adakan 3/n0/3un0an dan
6/$0/$ak s/mak(n m/n#/m3(% k/a$a* sun0a(.
7
Musu* d(*an7u$kan.
UR
!
Da/$a* )uas dan 3asukan 7uku3. a
P/m6a0(an da/$a* %an00un0 ja4a6.
6
Pasukan d(6a0( m/njad( 3/n0/3un0 %/%a3 dan
3/n0/3un0 m56(). 7
"
Musu* d(*an7u$kan.
K/dudukan musu* %/)a* d(k/%a*u( d/n0an 3as%(. a
Insu$j/n d(*an7u$kan 5)/* 3asukan 3/muku).
6
D(adakan 3/m6/$s(*an.
"
S/$an0an
dan
3/n0/ja$an.
B()a
3/n0/3un0an
%(dak
mun0k(n
d()aksanakan maka (nsu$j/n d(*an7u$kan d/n0an s/$an0an dan 3/n0/ja$an #an0 a0$/s(;. a
S/$an0an. 1
B()a 3/n0/3un0an %(dak mun0k(n d()aksanakan.
2
M/n7a$( k/%/$an0an %/n%an0 m/dan dan (nsu$j/n.
!
M/n7a$( ja)an 3/nd/ka% k/sasa$an.
"
M/n0adakan 3/n0(n%a(an dan ja)an 3/nd/ka% #an0 3a)(n0
mun0k(n. &
P/)aksanaann#a. a
9a$ak 3asukan 3/n#/$an0 d(3/$k/7().
6
S/nja%a 5%5ma%(s d(%/m3a%kan d(d/3an.
7
Fak%5$ k/7/3a%an dan a0$/s(;(%as 3/$)u m/nda3a%
3/$*a%(an.
d
Da#a k/ju% dan 3/ndadakan d(man;aa%kan d/n0an
ja)an 3/n(n0ka%an $an0ka3. /
adan0an dan 6an%uan %/m6akan d(0unakan
%/$da3a% 0una un%uk m/n7/0a*?m/n0*ada3( 3/mundu$an (nsu$j/n. 6
P/n0/ja$an. 1
S/%/)a* 3/n0/3un0an 6/$*as() d(%/$uskan d/n0an
3/n0/ja$an dan /3)5(%as(. 2
P/$)u d(3/$*a%(kan @ a
A)a% k5mun(kas( #an0 6a(k.
6
D(3/$)/n0ka3( d/n0an a)a% #an0 6a0us.
7
P/$)u
6an%uan
%/m6akan dan 6an%uan
uda$a. 7
P/m6/$s(*an. B()a s/$an0an dan 3/n0/ja$an 6/$*as()=
maka un%uk 3/n#/m3u$naan d(adakan 3/m6/$s(*an 0una m/n7a$( d5kum/n=s/nja%a=mun(s( dan a)a%-3/$)/n0ka3an )a(nn#a #an0 6(asa d(0unakan 5)/* (nsu$j/n. k.
P/$%a*anan. 1
P/$%a*anan 6(asan#a d(0unakan un%uk m/n7/0a*=m/)a4an a%au
m/n0*an7u$kan
sua%u
s/$an0an
(nsu$j/n.Ha)
(n(
d()aksanakan
0una
m/m3/$%a*ankan sua%u da/$a* 6/$dasa$ 3/$(n%a* k5mand5 a%asan a%au 6(sa %/$jad( ka$/na %/$j/3(%.
D(da)am
m/)aksanakan
3/$%a*anan
ada
6/6/$a3a
*a)
#an0
*a$us
d(3/$*a%(kan an%a$a )a(n @ a
P/$%a*anan *a$us da3a% m/maksa (nsu$j/n un%uk 6/$aks( s/sua(
d/n0an $/n7ana 3/$%a*anan. 6
K/)/ma*an?k/0anj()an#an0 ada 3ada (nsu$j/n *a$us da3a%
d(/ks3)5(%as( d/n0an s/$an0an d(mana saja k/mun0k(nan (%u ada. 7
In(s(a%(; d(3/$5)/* d/n0an 6/6asn#am/m()(* da/$a* 3/$%a*anan.
d
B/6as da)am m/n#usun 3/$%a*anan .
/
P/n#/6a$an
un%uk
m/n0*(nda$(
(n;()%$as(
(nsu$j/n
dan
m/n0*(nda$( sua%u ;$5n% #an0 %/$)a)u )/6a$?6/sa$.m/muda*kan un%uk m/)aksanakan s/$an0an 6a)as s/$%a m/m3/$5)/* 7adan0an #an0 6/sa$. ;
In%/0$as( dan k55$d(nas( %(ndakan 3/$%a*anan.
0
'a%u
#an0
%/$s/d(a
akan
m/m3/n0a$u*(
6/n%uk
dan
3/$/n7anaan 3/$%a*anan. 2
P/$/n7anaan 3/$%a*anan. a
R/n7ana 3/n#usunan 3/$%a*anan. 1
P/n0/s/)5nan da/$a* 3/$%a*anan dan a)5kas( 3asukan
an%a$a )a(n @ a
Da/$a* 3/n0aman.
6
Da/$a* 3/$%a*anan d/3an.
7 2
Da/$a* 6/)akan0.
P/n#usunan m/dan. R(n%an0an a)am dan 6ua%an *a$us
%/$k55$d(n($. P/n#usunan m/dan 6(asan#a m/)(3u%( 3/n/m3a%an $anjau=$(n%an0an a)am dan 6ua%an=sama$an=3/$6/n%an0an dan 3/$6a(kan )(ndun0 %(njau dan )(ndun0 %/m6ak. ! 6
M/n/n%ukan sa$ana K5da).
R/n7ana 6an%uan %/m6akan. R/n7ana 6a%uan %/m6akan *a$us
%/$k55$d(n($ d/n0an 6a(k. Ha$us da3a% m/m3/$s(a3kan %/m6akan #an0 (n%/ns(; a0a$ da3a% m/m3/$6a(k( dan m/musna*kan (nsu$j/n s/d(n( mun0k(n. 7
R/n7ana 6an%uan %/m3u$. T/$(n%/0$as( dan 6a(k s/*(n00a
m/nda3a%kan da#a 0/m3u$ #an0 maks(ma). d
R/n7ana 6an%uan adm(n(s%$as(. Ha$us d(3(k($kan adan#a
3/nam6a*an 6/ka) dan 3/$a4a%an k/s/*a%an s/$%a />akuas(n#a. ! P/)aksanaan 3/$%a*anan. a
Da)am *a) (n( 6(asan#a m/)aksanakan 3/$%a*anan m/)(n0ka$= 0una
m/m3/$%a*ankan sua%u 4()a#a*. D(susun
d/n0an
s/6a(k-6a(kn#a
s/*(n00a
d/n0an
7/3a%
da3a%
m/n0/%a*u( da$( mana s/$an0an (nsu$j/n %/$s/6u% da%an0=d/n0an k/kua%an 6/$a3a dan susunan 6/$%/m3u$n#a. Da)am m/dan %/$%u%u3 mau3un m/dan %/$6uka 3/$%a*anan m/)(n0ka$ d(susun d/n0an 0a$(s )(n0ka$an )ua$ dan 0a$(s )(n0ka$an da)am. Ga$(s 3/$%a*anan )ua$ s/6a0a(
0a$(s 3/$%a*anan d/3an=s/dan0kan 0a$(s )(n0ka$an da)am s/6a0a( 0a$(s 3/$%a*ana 3/$%a*anan n da)am a%au da3a% da3a% m/m6/$(ka m/m6/$(kan n k/da)aman k/da)aman dan d()/n0ka3 d()/n0ka3(( s/nja%a 6an%uan. P5s 3/n0amanan dan 3an0ka) 3a%$5)( *a$us m/nduduk( m/dan-m/dan k$(%(s d(sam3(n0 (%u *a$us ada 3a%$5)( s/7a$a $u%(n=#an0 m/n0*u6un0kan 3an0ka) 3a%$5)(-3an0ka) 3a%$5)( #an0 ada. 6
P5sP5s-35 35s s %(nj %(njau au dan dan 3an0 3an0ka ka))-3a 3an0 n0ka ka)) 3a%$ 3a%$5) 5)(( *a$u *a$us s s/)a s/)a)u )u d(du d(dudu duk k(
dan d(3/$kua% 3ada ma)am *a$(.Da$( 3an0ka% 3a%$5)( (n( d(k($(mkan 3a%$5)(3a%$5) 3a%$5)(( k/s/0a k/s/0a)a )a ju$usa ju$usan n un%uk un%uk m/n0*u m/n0*u6u 6un0k n0kan an 35s-35 35s-35s s %(njau %(njau dan m/n0amank m/n0amankan an 35s-35s 35s-35s %(njau %/$s/6u%.B %/$s/6u%.B()aman ()amana a musu* musu* %/$%(njau %/$%(njau maka da3a% d(%/m6ak( d/n0an %/m6akan a$%()/$(?m5$%($ #an0 %/)a* d(3/$s(a3kan %/$)/ %/$)/6( 6(* * da*u da*u)u )u.. Dan Dan 6()a 6()a musu musu* * mak( mak(n n d/ka d/ka%% d(6/ d(6/$( $(ka kan n %/m6 %/m6ak akan an /;/k%(;.B()a 35s-35s %(njau dan 3an0ka) 3a%$5)( %(dak kua% s/0/$a masuk k/(n%( k/(n%( 3/$%a*an 3/$%a*anan= an=dan dan a3a6()a a3a6()a musu* musu* %/$us %/$us m/nd/ka% m/nd/ka%
sam3a sam3a(( ja$ak ja$ak
%/m6ak %/m6akan an /;/k%( /;/k%(;; 0a$(s 0a$(s )(n0k )(n0ka$a a$an n )ua$ )ua$ maka maka 3/)aks 3/)aksana anaan an 3/$%a 3/$%a*an *anan an s/0/$a m/)aksanakan %/m6akan 3/na*an s/$6uan dan s/)u$u* s/nja%a d(k/$a*kan. " Ga$(s 6/sa$ 3/$%a*anan. a
Da)a Da)am m 53/$ 53/$as as(( )a4a )a4an n (nsu (nsu$j $j/n /ns( s( %(dak %(dak m/n0 m/n0/n /na) a) 0a$( 0a$(s s d/3a d/3an n dan dan
s/)u$u* sa%uan #an0 ada ada)a* sa%uan %/m3u$.Un%uk m/)(ndun0( (ns%a)as( dan 3/$%a* 3/$%a*ana anan n *a$us *a$us d(adak d(adakan an 3a%$5 3a%$5)()( #an0 #an0 (n%/ns (n%/ns(; (; dan %/$/n7 %/$/n7ana ana.. S/dan0kan sa%uan %/m3u$ *a$us da3a% d/n0an s/0/$a m/m6an%u 3a%$5)( 6()a 3a%$5)( %/$s/6u% m/nda3a% 0an00uan da$( (nsu$j/n.P/$)u d((n0a% 6a*4a d/n0an 3/$%a*anan 3as(; akan m/nam6a* 6/6an %u0as dan k/$u4/%an
mak( mak(n n 6/$% 6/$%am am6a 6a*= *=un un%u %uk k (%u (%u #an0 #an0 d()a d()aks ksan anak akan an ada) ada)a* a* 3/$% 3/$%a* a*an anan an ak%(;.Ha$us d((n0a% 6a*4a %ujuan 6/$%a*an da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( ada)a* ada)a* un%uk un%uk m/m3/ m/m3/$%a $%a*an *anka kan n da/$a da/$a* * #an0 #an0 %/)a* %/)a* d(kuas d(kuasa( a( dan %/3a% %/3a% m/njam(n k/%/nan0an dan k/%/n%$aman mas#a$aka% d(4()a#a*. 6
Tu0as 0as dan dan %an %an00un 00un0 0 ja4 ja4a6. a6. 1 P/$%a*ana P/$%a*anan n *a$us d(susu d(susun n s/7a$a %/$3ad %/$3adu u da$( 3/$%a*an 3/$%a*anan an #an0 #an0 m/n00unakan 3$(ns(3 3/$%a*anan m56() dan 3/$%a*anan da/$a*. 2 Bas(s Bas(s 53/$as 53/$as(( d/3an d/3an m/$u3aka m/$u3akan n %an00 %an00un0 un0 ja4a6 ja4a6 s/3/nu s/3/nu*n# *n#a a da$( sa%uan %/m3u$. S/dan0kan 3asukan k/$an0ka *a$us d(k/$a*kan un%uk m/m6an%u 3asukan 7adan0an. ! K/amanan K/amanan da/$a* da/$a* #an0 #an0 %/)a* %/)a* d(kuasa( d(kuasa( ada)a* ada)a* m/njad( m/njad( %an00un %an00un0 0 ja4a6 3/m/$(n%a* da/$a*=ada3un sa%uan 3/n0amanann#a 3/n0amanann#a ada)a* 3asukan k/$an0aka. " " P/$% P/$%a* a*an anan an 6(as 6(asan# an#a a d(su d(susu sun n s/7a s/7a$a $a m/nd m/nda) a)am am=a =a0a 0a$$ da3a da3a%% m/n0 m/n0ua uasa sa(( m/da m/dan n dan dan da3a da3a%%
)/)u )/)uas asa a 6/$0 6/$0/$ /$ak ak s/$%a s/$%a da3a da3a%%
m/n/$a3ka m/n/$a3kan n 3/$%a*ana 3/$%a*anan n k5n>/ns(5 k5n>/ns(5ana). ana).Un%uk Un%uk m/n0*ada m/n0*ada3( 3( s/0a)a s/0a)a k/mun0k(nan maka 3/$%a*anan *a$us d(susun s/7a$a %/$3adu dan s/)a)u ak%(; dan 5;/ns(;.Ha) (n( da3a% d(7a3a( 6()a sa%uan m56() dan k/$an0ka s/)a)u ak%(; m/n0adakan 3a%$5)( #an0 (n%/ns(;. &
3/$a 3/$as( s( k/$a k/$an n0ka. 0ka. a
3/$a 3/$as( s( k/ k/$an $an0ka 0ka ada ada)a* )a* 53/$ 53/$as as(( m()(% m()(%/ /$ #an0 #an0 6/$ 6/$%u %uju jua an
un%uk un%uk m/na*a m/na*an n dan dan m/n0*a m/n0*an7u n7u$ka $kan n (nsu$j (nsu$j/n /n d(sua% d(sua%u u da/$* da/$*
un%u un%uk k
m/n/ m/n/0a 0akk kkan an k/m6 k/m6a) a)((
dan dan
m/m/ m/m/)(* )(*a$ a$a a
k/4( k/4(6a 6a4a 4aan an
3/m/$(n%a*.3/$as( (n( 6/$s(;a% 5;/ns(; dan d/;/ns(;. Ada3un k/0(a%ann#a k/0(a%ann#a da3a% 6/$u3a an%a$a )a(n@ 1 M/m(sa*kan (nsu$j/n d/n0an d/n0an 3a$a 3/ndukun0n# 3/ndukun0n#a. a. 2 M/n00($(n0 (nsu$j/n (nsu$j/n k/sua%u da/$a* #an0 %/)a* d(%/n%ukan s/*( s/*(n0 n00a 0a
$uan $uan0 0
0/$a 0/$akn kn# #a
%/$6 %/$6a% a%as as
dan dan
s/ma s/man0 n0a% a%
juan0n#a 6/$ku$an0. 6/$ku$an0. ! M/n7a$( k/dudukan k/dudukan 3as%( da$( )5kas( (nsu$j/n. (nsu$j/n. " " M/n0*an7u$ka $kan (nsu$j/n=(ns (ns%a)as( )50 )50(s%(k= (k=ja) ja)u$ 3/$* /$*u6un u6un0a 0an= n=3/ 3/$a $a)a )a%a %an n
dan
3/$)/ /$)/n n0ka 0ka3an 3an
s/$% s/$%a a
d5kum/n-d5kum/n. 6
9/n(s-j/n(s 53/$as( k/$an0ka. 1
P/n0/3un0an
6(as (asan#a n#a
d(6 d(6an%u an%u
dan 5)/* )/*
3/n00/)/da*an. 3/m/$( m/$(n% n%a* a*
Ha)
6/$u3a $u3a
(n(
unsu unsu$ $
k/ama k/amanan nan s/%/m3 s/%/m3a%. a%.3/ 3/$as $as(( (n( d()an7 d()an7a$k a$kan an d(da)a d(da)am m kam3un0?d/sa=da/$a* kam3un0?d/sa=da/$a* 3/$uma*an=3/$k/6unan dan ju0a d(da)am k5%a.Tujuann#a ada)a* un%uk m/na4an (nsu$j/n dan a%au a%au m/nan0 m/nan0ka3 ka3 3/nduk 3/ndukun0 un0-3/ -3/ndu ndukun kun0n# 0n#a a #an0 #an0 %/)a* 6/$*as() m/n#usu3.3/$as( (n( ju0a un%uk m/n7a$( s/nja%a=mun(s(=d5kum/n s/nja%a=mun(s(=d5kum/n dan s/6a0a(n#a. 2 2 dan dan
M/n M/n00/)/ 0/)/da da* * dan dan m/n7 m/n7a$ a$(. (.D( D()a )an7 n7a a$kan $kan d(* d(*u%an u%an 3/$k 3/$k/6 /6un unan an?) ?)ad adan an0 0
un%u un%uk k
m/n7 m/n7a$ a$((
3/n( 3/n(m6 m6un unan an
s/nja%a=mun(s(=6a*an s/nja%a=mun(s(=6a*an 3/)/dak dan d5kum/n. ! !
P/n P/n0a4a) a4a)an an 3/nd 3/ndu uduk duk dan 6a* 6a*an maka makan nan.H an.Ha) a)
(n( (n( 6(as 6(asan# an#a a m/m6 m/m6an an%u %u 3/md 3/mda a a0a$ a0a$ 3/nd 3/ndud uduk uk %(da %(dak k
m/m6 m/m6an an%u %u
(nsu (nsu$j $j/n /n. .3/ 3/$a $as( s(
(n( (n(
da3a da3a%%
d()a d()aks ksan anak akan an
d/n0an @ a
P/muk(man P/muk(man k/m6a)( k/m6a)( 3/nduduk. 3/nduduk.P/nd P/nduduk uduk
#an0 an0
%(n0 %(n00 0a)
d(*u (*u%an %an
#an0 an0
muda muda* *
d(d d(da%a a%an0( n0(
(nsu (nsu$j $j/n /n s/0/ s/0/$a $a d(3( d(3(nd nda* a*ka kan n k/ka k/kam3 m3un un0 0 #an0 muda* d(a4as(?d(ja0aJm/m6/$(kan k/amanan 3a$a 3/k/$j 3/k/$ja=m a=m/m$ /m$(ks (ksa a 3/ndud 3/nduduk uk #an0 #an0 k/)ua$ k/)ua$ masuk masuk 4()a#a 4()a#a*=m *=m/m6 /m6asm asm(( s/0a) s/0a)a a %anama %anaman n #an0 #an0 da3a% da3a% d(aman;aa%kan (nsu$j/n dan m/)aksanakan 53/$as( 6*ak%(. 6 6
P/n0 P/n0am ama anan nan 56# 56#/k >(%a >(%a)? )?(n (ns s%a)a %a)as( s(..
6#/k6#/k-56# 56#/k /k >(%a) >(%a) #an0 #an0 m/m3un m/m3un#a #a(( n()a( n()a( *a$us *a$us d(ja0a dan d(amankan d/n0an 3a%$5)( s/7a$a $u%(n a%au d(ja0a d(ja0a d/n0an d/n0an k/kua%an k/kua%an #an0 d()aksanakan d()aksanakan 5)/* 3asukan k/$an0ka. 7
P/nu /nu0as 0asan. an. P/ P/m6a m6a0(a 0(an %a %an00u 00un0 ja4 ja4a6 a6 %/$) %/$)(* (*a% a% @ 1
M()(%/$ a
P/$/n7anaan=
3/n05mand5an
dan
3/n0/nda)(an 53/$as(. 6
P/n0amanan da/$a*.
7 7
P/n0a4a a4a)an sa%uan 3/n7a$( da$( 3asukan
k/$an0ka.
d
P/nja0aan
dan
3/n0a4a)an
%/$*ada3
5$an0-5$an0 #an0 d(7u$(0a( #an0 %/)a* d(%an0ka3. / 2
P/n#(a3an H/)(k53%/$ un%uk 0/$akan.
K/amanan s/%/m3a%. a
P/n#/d(aan
3aka(an
3$/man
un%uk
3/n0(n%a(an 6()a ada (j(n. 6
P/n#/d(aan 3/%unjuk ja)an un%uk 3asukan
3/n0amanan 6()a d(3/$)ukan. 7
M/m6/$(kan
3/$(n%a*
)(san
k/3ada
3/nduduk s/%/)a* 3asukan 3/n0aman m/nduduk( 35s(s(sn#a. d
M/n#/)/n00a$akan 3/n#/)(d(kan.
/
M/n0adakan s7/$an(n0 %/$*ada3 5$an0-
5$an0 #an0 d(7u$(0a(. d
Ham6a%an. 1
M/m/)(*a$a k/$a*as(aan
2
P/n#/)(d(kan
da3a%
m/n#ak(%(
*a%(
3/nduduk
ak(6a%n#a 3/nduduk m/ndukun0 (nsu$j/n
/
!
P/na$(kan mundu$ sa%uan %/m3u$.
"
P/n00unaan %/na0a manus(a %/$)a)u ma*a).
$0an(sas(.$0an(sas( %/$d($( da$( @
1 da$a*
Pasukan 3/n0amanan.Pasukan (n( m/n0/3un0 #an0
d(adakan
3/n7a$(an=un%uk
m/n7/0a*
5$an0#an0 masuk k/m6a)( s/%/)a* k/)ua$.Ha$us d(susun s/7a$a m/nda)am. 2
Pasukan 3/n0aman )ua$. Pasukan (n( d(%/m3a%kan
6/6/$a3a jau* da$( 3asukan (n%( 3ada sua%u %/m3a% #an0 %/$3()(*
un%uk
m/n7/0a*
s/$an0an?3/n#usu3an
da$(
da/$a* )ua$. !
Ba0(an
3/n00/)/da*an.
T/$d($(
da$(
3asukan
k/amanan s/%/m3a% a%au 3asukan #an0 m/n00/)/da* $uma*-$uma* 3/nduduk da)am da/$a*. "
Pasukan 3/na*an. Pasukan (n( m/nd($(kan dan
m/nja0a %/m3a% %a*anan un%uk m/nan#a( 5$an0-5$an0 #an0 m/nun00u un%uk d((n%/$50as(. &
T(m
(n%/)?35)(s(
s7$//n(n0. #an0
T(m
(n(
m/n0(d/n%(;(kas(
%/$d($(
da$(
3/$s5n()
5$an0-5$an0
#an0
d(7u$(0a( dan d(7a$(. +
Pasukan 3/n0a4a). Pasukan (n( m/n0a4a) 5$an0-
5$an0 #an0 d(7a$( k/%/m3a% %a*anan s/%/)a* d((n%/$50as(. ,
P/n0*a)an0 ja)an $a#a. T/$d($( da$( 3asukan a%au
35)(s( #an0
6/$%u0as m/n0*/n%(kan )a)u-)(n%as
m/n756a m/msuk( da/$a* (s5)as(.
#an0
Sa%uan
7adan0an.
Pasukan
d(s/mua
%(n0ka%
d(*ada3kan 3ada k/mun0k(nan #an0 %(dak d(*a$a3kan. ;
In%/)(j/n.
B()a mun0k(n a0/n (n%/) k*usus 3/nduduk
s/%/m3a% *ad($ da)am 3/n00/)/da*an un%uk m/n0adakan />a)uas( s(%uas( s/%/m3a% dan da3a% m/m6/$(kan sa$an k/3ada k5mandan 6a0a(mana s(%uas( da3a% d(k/m6an0kan. 0
G/$akan m/nd/ka%. a$a #an0 3a)(n0 6a(k ada)a*
6/$0/$ak 6/$ja)an kak( dan %/$)(ndun0 a%au 3ada ma)am *a$( a0a$ k/$a*as(aan %/$jam(n dan 3/ndadakn %/%a3 %/$3/)(*a$a= 6()a %/$3aksa d/n0an m5%5$ a%au */)(k53%/$ 6()a sasa$an jau* dan *an#a sam3a( 6a%as %/m3a% %/$%/n%u saja. *
T/kn(k 3/n0amanan. 1
Pasukan 3/n0amanan. M/nd/ka% d/n0an d(am-
d(am= dan da3a% d(3/$k/7() 3ada s(an0 *a$( dan %/$3/)(*a$a d/n0an $an0ka(an %(%(k-%(%(k= 3/n(njauan d/n0an m/n0(s( 7/)a*-7/)a* 5)/* 3a%$5)(. Pasukan 3/n0amanan %(dak d(3/0an0
%/$us-m/n/$us
m/m3/$0unakan
3asukan
s/3anjan0 #an0
4ak%u 6/sa$.
d/n0an Pasukan
3/n0amanan d(ja)an $a#a da3a% d(s/$a*kan 3ada 3asukan #an0 m56()(%asn#a %(n00(. B()a 3/n0amana sua%u da/$a* */ndakn#a m/n0adakan 3/n00a)(an )56an0 3/n0aman dan d(sama$ d/n0an 6a(k akan d(k5m6(nas(kan d/n0an $(n%an0an 6a(k a)am mau3un 6ua%an. Pada m/dan
%/$%u%u3 3/$)u 3asukan 3/n0amanan d(susun s/7a$a 3ada% dan m/nda)am. 2
P/n00unaan 4ak%u. P/n00unaan 4ak%u #an0
%/3a%= m/$u3akan ;ak%5$ #an0 3/n%(n0 un%uk k/6/$*as()an 3/n0amanan dan 3/n00/)/da*an. B()a 4ak%u #an0 d(%/n%ukan %/$)am6a% maka (nsu$j/n #an0 %/)a* d(k/3un0 da3a% )5)5s. !
Pasukan 3/n0aman 0a$(s )ua$. M/n7/0a* adan#a
3/n#usu3an (nsu$j/n da$( )ua$ da/$a* masuk. Pada s(an0 *a$(
6an%uan
uda$a
da3a%
m/m6/$(kan
6an%uan
3/$(n0a%an d(n( akan da%an0n#a (nsu$j/n da$( a$a* mana dan 6/$a3a 6/sa$ k/kua%ann#a. "
D( ja)an $a#a. Ada *a)-*a) #an0 3/$)u d(3/$*a%(kan
an%a$a )a(n @
j
a
T(%(k kum3u).
6
P/n0a%u$an )a)u )(n%as.
7
Ru%/.
d
K/amanan.
P$5s/du$ 3/$%/m3u$an. 1
B$(/;(n0.
D()akukana0a$
%/$)(6a% %a*u akan %u0asn#a. 2
P/$(n%a* 3/$(n0a%an.
s/%(a3
3/$s5n()
#an0
a
P/$(n%a*
3/$(n0a%an
m/mua%
k/adaan
da/$a*= 6()a 3asukan 3/n0amanan m/n0am6() 35s(s( d(mana %(%(k kum3u) s/$%a 6()a dan d(mana 3/$(n%a* 53/$as( akan d(k/)ua$kan. 6
Pa (n%/) *a$us da3a% m/nunjukan (n;5$mas(
6/$dasa$ *as() 3/n#/)(d(kan dan ;5%5 uda$a #an0 d(da3a%. 7
P/$(n%a* 3/$(n0a%an *a$us 6/$(s( an%a$a
)a(n @ (
B/n%uk da/$a*.
((
T/m3a% dan 4ak%u %(%(k kum3u).
(((
B()a
3asukan
3/n0amanan
m/n0am6() 35s(s(. (>
T(%(k %/mu d(mana.
>
T/n%ukan
da/$a*
3/$%an00un0ja4a6an. >(
Ru%/ #an0 *a$us d(%/m3u*n#a.
>((
Susunan da)am 3/$ja)anan?ma$s.
>((( !
%/n%ukan %/m3a% %a*anan.
Pa$a k5mandan 3asukan.
a K5mandan
6a4a*an
s/%/)a*
m/n/$(ma
3/$(n%a* 3/$(n0a%an s/0/$a m/)anju%kan k/ 3asukann#a. 6 S/%(a3 3$aju$(%
*a$us
m/n0/%a*u(
k/s/)u$u*an da/$a* $/n7ana dan 6a0a(man (a 6/$3/$aCn s/$%a da)am sua%u 53/$as( #an0 akan
d()aksanakan
s/6/)um
m/$/ka
6/$0/$ak. k
K/0(a%an d(da/$a* 6a0( 3asukan 3/n0amanan. 1
P/n#/6a$an.
d(%/m3a%
s/0/$a
P/n#/)/n00a$aan
S/7/3a%n#a m/n#/6a$
3asukan d/m(
6()a
%(6a
k/amanan.
#an0 ada ada)a* m/)aksanakan
3/$%a*anan m/)(n0ka$ dan m/m6a0( da/$a* %an00un0 ja4a6n#a. T(dak )u3a m/n0/)ua$kan 35s d/3an dan 3a%$5)( s/7a$a %/%a3. 2
K5mun(kas(.
mn/0/nda)a(kan
K5mandana
3asukan
3asukan
3/n0aman
d/n0an
da3a% $ad(5.
P/n0a4asan )/4a% uda$a san0a% m/m6an%u k/)an7a$an k5mun(kas(. B()amana s/5$an0 3$aju$(% m/)(*a% s/sua%u *a$us s/0/$a d()a35$kan s/7a$a d(am-d(am= s/*(n00a %(ndakan #an0 d(am6() %/3a% 0una. !
K/0(a%an s/%/)a* 3/n#/6a$an.
a
Pasukan 3/n0amanan s/0/$a m/n0am6()
35s(s(n#a dan m/n7/0a* 3/nduduk *()($ mud(k. 6
Pada
%a*a3
(n(
k5mandan
3asukan
m/n#(a3kan %/m3a% %a*anan. 7
B()a
d(6/$(kan
m/n00unakan s/d/ka%
mun0k(n
an0ku%an= dan
*a$us
d(ja0a
5)/*
3/n0/mud( dan d(6an%u 3asukan. d
6()a d(s(a3kan ma)am *a$(= 0/$akann#a
*a$us d(6a%as(= 6()a suda* %/$an0 6/$*/n%(. /
K5mandan
3/n0a4asan
dan
3asukan
*a$us
3/m/$(ksaan
m/)akukan
sam3a(
$u%/
3/)a$(ann#a *a$us %/$%u%u3 s/*(n00a (nsu$j/n %/%a3 6/$ada d(%/m3a%. ;
Da/$a* 7adan0an d(3()(* #an0 %/3a%= dan
s/%(a3 saa% da3a% m/m6an%u. )
P/musa%an. 1
Pasukan 3/n0amanan ada ka)an#a %(n00a) d(sua%u
4()a#a* da)am jan0ka 4ak%u #an0 )ama. %/$0an%un0 @ a
Luas da/$a*.
6
K/3ada%an 3/nduduk.
7
ska)a dan (n%/ns(%as 0an00uan.
Ha) (n(
2
P/musa%an
*a$us
d(%/m3a%kan
s/7a$a
6/$3asan0an. a
da3a% sa)(n0 6/k/$ja sama?m/)(ndun0(.
6
Da3a% m/m6/$(%a*ukan da%an0n#a (nsu$j/n.
7
m/m6/$(kan
k/da)aman
6a0(
sua%u
3asukan. m
a$a 3/n00/)/da*an. 1
P/n0umuman.
m/m6/$(%a*ukan
K5mandan
k/3ada
3/nduduk
sa%uan
6a*4a
da/$a*
%/$s/6u% akan d(adakan 3/n00/)/da*an?3/n7a$(an. 2
a$a
3/n00/)/da*an.
S/6/)um
d()aksanakan
3/n00/)/da*an d(adakan )a%(*an (n%/ns(;. $an0-5$an0 d(kum3u)kan #an0 3$(a m/njad( sa%u= s/dan0 #an0 4an(%a d(3(sa*kan. T/n%ukan %/m3a% %a*anan. Ba(k 3$(a mau3un 4an(%a d(3/$(ksadan s(3(sa*kan. Anak-anak d(6a4a* 12 %a*un d(an00a3 %(dak 6/$sa)a*. B()a %/$da3a% 5$an0
#an0
d(7u$(0a(
6a(k 4an(%a mau3un )ak(-)ak(
)an0sun0 d(%a*an. Da$( %a*anan )an0sun0 d(6a4a dan d(ka4a)
k/6/)akan0
da/$a*
6/)akan0=
m/n00unakan 3/sa4a% %/$6an0 */)(k53%/$. n
P/n7a$(an dan 3/m6/$s(*an.
6()a
3/$)u
1
D()aksanakan a0a$ #ak(n 6a*4a sua%u da/$a*
6/$s(* da$( 3/n0a$u* a%au anas($ (nsu$j/n.
Da)am
3/n7a$(an dan 3/m6/$s(*an *a$us d(3/$*a%(kan @
2
!
a
P/n0amanan #an0 6a(k.
6
Pasukan #an0 7uku3.
7
Da/$a* #an0 *a$us %/$ja0a.
d
K5da) #an0 6a(k.
/
P/$(n%a* #an0 j/)as.
;
K/7/3a%an 6/$%(ndak.
$0an(sas(n#a. K/kua%an #an0 %/$d($( da$( @ a
Pasukan 3/nu%u3.
6
Pasukan 3/m6/$s(*.
7
Pasukan 7adan0an.
P/$(n%a* da3a% d()aksanakan= s/6a6 d(k*a4a%($kan
akan m/m6/$( k/san akan d()akukan 53/$as(. "
P/n0amanan *a$us %/$ja0a 6a(k dan 3/n0uasaan
sand( *a$us 6/na$-6/na$ s/)u$u* an005%a m/n0/$%(= 0una m/n7/0a* *a)-*a) #an0 %(dak d((n0(nkan. &
Pasukan 3/nu%u3.
a
S/6a(kn#a k/7()= %/%a3( da3a% m/m6/$(kan
%/m6akan #an0 %/3a% dan 3ada% s/*(n00a da3a% m/u%u3 3/)a$(an 5$an0-5$an0 #an0 d(7u$(0a(. 6
D(%/m3a%kan d(sua%u( da/$a* #an0 da3a%
m/n0a4as( ja)an-ja)an 3/)a$(an dan m/m3un#a( )a3an0 %(njau #an0 6a(k dan )a3an0 %/m6ak #an0 m/m6a6a%. 7
m/m3un#a( d(s(3)(n #an0 6a(k dan s/%(a3
5$an0 #an0 d(da3a% *a$us d(%a*an. +
Pasukan 3/m6/$s(*. a
B/$0/$ak da)am k/)5m35k sa%uan dan ja$ak
an%a$ k/)5m35k %/$0an%un0 da$( m/dan #an0 d(%/m3a%(.35*5n dan )56an0 d(m/dan *a$us d(%/)(%(. M/dan #an0 m/n#5)5k dan m/n7u$(0a( *a$us d(3/$(ksa. 6
K5mandan
3asukan
da3a%
m/m6a0(
3asukan 3/m/6/$s(* m/njad( dua 6a0(an= %/%a3( %/%a3 %/$k/nda)(. Pasukan 3/m6/$s(* %(dak 65)/* 6/$*/n%( %/$)a)u )ama=
dan
san00u3
m/n0a%as(?m/n0*ada3(
sasa$an #an0 mun7u) %(6a-%(6a. Un%uk (%u 3asukan 3/m6/$s(**a$us s/)a)u s(a3 s/%(a3 saa%.
,
Pasukan
7adan0an.
7adan0an%/$0an%un0 s/)u$u*n#a
da6
da$(
%(n0ka%
B/sa$ 6/sa$
k/7()n#a
3asukan
k/7()n#a
3/$)a4anan #an0
sa%uan d(*ada3(.
B/$%u0as un%uk @ a
M/n0*an7u$kan (nsu$j/n #an0 m/m6/$(kan
3/$)a4anan. 6
M/n0/ja$
dan
m/n0*an7u$kan
(nsu$j/n
#an0 6/$*as() )5)5s. Un%uk m/nja0a m56()(%as da3a% d(0unakan 3asukan ka>a)/$(.
Da/$a* #an0 *a$us d(6/$s(*kan da3a% saja d(6a0(-
6a0( m/njad( 6/6/$a3a s/k%5$ a0a$ s/%(a3 (nsu$j/n da3a% d(6/$s(*kan. D/n0an 3/m/n7a$an (%u 7adan0an akan %/$6a0(3u) 3/n0/nda)a(ann#a *a$us d(3/$*a%(kan 6/na$6/na$. 5
P/n#/$0a3an %/$*ada3 $uma*. 1
Ruma*
d(adakan
#an0
d(0unakan
5)/*
3/nja0aan?3/n0amanan.
(nsu$j/n
Mun0k(n
3as%( s/ka)(
3/nja0a akan m/m6/$( sand( %/$%/n%u 6()a ada 3a%$5)( a%au m/n#/)(na3 dan m/m6/$(%a*ukan un%uk m/mun0k(nkan (nsu$j/n da3a% m/n0amankan d($(. Ha) d/m(k(an da3a% %/$jad( an%a$a )a(n @ a
P/nja0a m/n0/%a*u( 3a%$5)(.
6
Pa%$5)( m/n0/%a*u( 3/nja0a.
7 2
Pa%$5)( dan 3/nja0a sama-sama %a*u.
La%(*an. P/)aksanaan )a%(*an (n( d(maksudkan
un%uk m/n#(a3kan 3/n#/$0a3an %/$*ada3 $uma* da3a% 6/$ja)an )an7a$. a
P/n0(n%a( da3a% m/m6unu* 3/nja0a 6()a
d(3andan0 s/6a0( sasa$an #an0 6a(k. 6
S/)u$u*
3asukan
s/0/$a
m/n/$565s
m/nd/ka%( $uma* #an0 m/njad( 3/$s/m6un#(an (nsu$j/n. 7
S/%/)a* sam3a( 3ada sasa$an= k/)5m35k
3/n0(n%a( 6/$%an00un0 ja4a6 d(s/6/)a* kanan= k/)5m35k
6an%uan
7adan0a
d(s/6/)a*
k($(=
s/dan0kan k5mandan 3asukan 6/$sama k/)5m35k s/na3an d(6a0( %/n0a*. d
S/mua
%/m6akan
d(a$a*akn
k/3ada
(nsu$j/n #an0 m/m3/$)(*a%kan d($(. /
La%(a*n
(n(
d(maksudkan
a0a$
da)am
3/)aksanaan da3a% 6/$ja)an )an7a$. !
Un%uk m/njam(n suks/sn#a %u0as #an0 *a$us
d()aksnakan %/$0an%un0 da$( )a%(*an s/6/)umn#a. B()a %/$s/d(a 3/sa4a% uda$a?*/)(k53%/$= maka 3/sa4a% uda$a?*/J(k53%/$ da3a% m/n/m6ak( $uma* #an0 %/)a*
m/njad(
k5ns/n%$as(
(nsu$j/n.
Akan
%/%a3(
san0a%
%/$0an%un0 3ada @ a Laman#a $uma* d(%/m3a%(. 6 9a$ak $uma* d/n0an $uma* #an0 )a(n jau* $uma* #an0 %/$3/n7(). 7 K/%/3a%an 3/n/n%uan )5kas( (nsu$j/n. d Sa$ana ada dan %/$3/nu*(. "
Ban%uan da3a% d(k/$a*kan s/maks(ma) mun0k(n.
Ha) (n( 6()a m/dan m/mun0k(nkan. L5kas( $uma* da3a% d(%/n%ukan 6/$dasa$kan @ a In;5$mas(
da$(
%a4anan
a%au
(nsu$j/n
#an0
m/n#/$a*. 6 Has() da$( 3a%$5)( #an0 d(k/)ua$kan. 7 P/)a35$an da$( 3/nduduk #an0 %/)a* m/m(*ak) k/3ada 3/m/$(n%a*. 3
C
Pasukan *a$us d()a%(* m/n0/na( @ 1
P/nd/n0a$an.
2
M/n0/san j/jak.
!
P/n0)(*a%an.
"
P/n0amanan dan k/%an0kasan
R/n7ana
3/)aksanaan.
Pasukan
#an0
m/)aksanakan 3/n#/$0a3an d(6/n%uk s/6a0a( 6/$(ku% @
akan
1
Ta*a3 3/$s(a3an. T/$6a0( da)am 3/$s(a3an a4a)=
)anju%an dan ak*($. 2
Ta*a3 3/)aksanaan.
!
Ta*a3 3/n0undu$an.
Ada3aun 3asukan akan %/$6a0( m/njad( ! 6a0(an @ 1 K/)5m35k 3/n#/$6u. 2 K/)5m35k 6an%uan. ! K/)5m35k 7adan0an. K5mandan 3asukan 6/$ada d(k/)5m35k 3/n#/$6u= s/dan0kan k/)5m35k 7adan0an da3a% d(0unakan s/6a0a( 33/n0/ja$. $
P/)aksanaan#a. 1
K5mandan 3asukan 3as%( akan m/n0k5m6(nas()a
an%a$a 0/$akan dan %/m6akan. 2
S/*a$(
s/6/)um
d()aksanakan
3asukan
%/)a*
6/$0/$ak k/ sasa$an d/n0an m/n00unakan ja)an #an0 %/$)(ndun0. B(asan#a d()aksanakan 3ada ma)am *a$(= dan 3asukan
)an0sun0
m/n/m3a%(
)5kas(
#an0
%/)a*
d(%/n%ukan. !
Pada *a$( #an0 %/)a* d(%/n%ukan. a
P/nunjuk ja)an 6/$*/n%( d/ka% musu*.
6
S/mua a)a% k5mun(kas( d(756a. S/%/)a*
3asukan m/n/m3a%( 35s(s(n#a mas(n0-mas(n0.
7
T/m6akan d(6uka a%as 3/%unjuk k5mandan
3asukan 3/n0/3un0= dan d()anju%kan 3/n#/$6uan 5)/* 3asukan 3/n#/$6u. d
Ruma* d(3/$(ksa s/7a$a m/n#/)u$u* 5)/*
k/)5m35k 6an%uan dan 6()a m/n/mukan (nsu$j/n #an0 ma%(?*(du3 s/0/$a d(%an#a dan d(/>akuas(kan a%au
d(6a4a
k/%/m3a%
%a*anan
#an0
%/)a*
d(%/n%ukan. /
Ban%uan
da3a%
d(k/$a*kan
s/maks(ma)
m(n0k(n dan adakan k55$d(nas( #an0 $a3( a0a$ %(dak %/$jad( k/sa)a* 3a*aman d(an%a$a k(%a. ;
B()a (nsu$j/n 6/$*as() m/)a$(kan d($( 3as%(
akan m/n#/6a$ dan 6/$kum3u) d(sua%u %/m3a% )a(n #an0 5)/* (nsu$j/n d(an00a3 aman J ada3un 3asukan k(%a *a$us m/n7a$( d/n0an m/n0/san j/jak s/*(n00a )a$(n#a (nsu$j/n da3a% d((ku%(. 0
Pasukan
k/manan
s/%/m3a%
*a$us
m/nu%u3 3/)a$(an (nsu$j/n dan 6/$%an00un0 ja4a6 %(dak ada (nsu$j/n #an0 )5)5s. ,
P/n#/$0a3an kam3un0. a
K(%a 6/dakan an%a$a kam3un0 #an0 s/3/nu*n#a d(kuasa(
(nsu$j/n dan kam3un0 #an0 s/6a0(an k/7() m/m(*ak k/3ada (nsu$j/n. :an0 d(6a*as da)am 3asa) (n(= #a(%u kam3un0 #an0
d(s/$0a3 ada)a* kam3un0 #an0 s/3/nu*n#a d(kuasa( (nsu$j/n= a0a$ (nsu$j/n da3a% d(*an7u$kan %/$masuk 3/$6/ka)nn#a. L5kas(
kam3un0
*a$us
3as%(=
d/m(k(an
3/$%a*anan#a=#an0 d(susun 5)/* (nsu$j/n.
3u)a
s(s%/m
K/su)(%an akan
%(m6uk 6()a 3ada ja)an 3/nd/ka% %/$da3a% 6/$6a0( $(n%an0an 6a(k a)am mau3un 6ua%an J 4as3ada %/$*ada3 6an0unan-6an0unan dan 35s-35s (nsu$j/n. T(ndakan 6()a m/n0a)am( k/su)(%an (a)a* m/m3/$s(a3kan 6an%uan %/m6akan s/$%a 6a)a 6an%uan. B()a 3/ndudukn#a 6an#ak maka s/#50#an#a a$%()/$( %(dak d(0unakan a0a$ s(m3a%( 3/nduduk #an0 %ak 6/$d5sa %(dak d($usak. T(3u mus)(*a% dan 0/$akan s/7a$a s/n#a3 *a$us d()aksanakan d/n0an 6a(k a0a$ (nsu$j/n %(dak 6/$*as() m/)5)5skan d($(. 6
Ha)-*a) #an0 da3a% m/nda%an0kan suks/s @ 1
Adan#a (n;5$mas( #an0 %/$3/$(n7( %/n%an0 )5kas(=
k/kua%an= s(;a% 3/$%a*anan #an0 d()aksanakan= m/dan dan 7ua7a d( da/$a* %/$s/6u%. 2
P/ndadakn.
!
R/n7ana #an0 s/ksama dan %/$3/$(n7(.
"
K55$d(nas( #an0 7/$ma% dan %/)(%( an%a$a da$a% dan
uda$a. &
P/$s(a3an 6an%uan %/m6akan #an0 maks(ma).
+
Pasukan #an0 7uku3.
7
,
D()aksanakan d/n0an k/7/3a%an 53%(mum.
R/n7ana 3/n0undu$an #an0 7/$ma% dan %/$3/$(n7(.
P/n%a*a3an. 1
Ta*a3 3/$s(a3an #an0 m/)(3u%( @ s(%uas( musu*=
k/0(a%an k/amanan dan k/dudukan 3asukan ka4an. 2
Ta*a3
3/n/$565san
#an0
m/)(3u%(
@
j/n(s
3/$%a*anan (nsu$j/n= m/%5da 3/n/$565san $(n%an0an #an0 d(*ada3( dan %/kn(k s/$6uan #an0 akan d()aksanakan. !
P/m6/$s(*an
kam3un0
#an0
m/)(3u%(
@
3/m6/$s(*an k/s/)u$u*an da$( kam3un0 %/$s/6u%. "
G/$akan k/m6a)( #an0 m/)(3u%( @ $u%/ #an0 akan
d(0unakan. B()a d(0unakan 3/sa4a% uda$a */)(*53%/$= a%au k/nda$aan 6/$m5%5$ *a$us %/)(%( dan 7/$ma%. d
Ta*a3 P/$s(a3an. 1
K/6/$*as()an
sua%u
3/n#/$0a3an
san0a%
%/$0an%un0 adan#a (n;5$mas( #an0 d(da3a%. In;5$mas( #a0 d(3/$5)/* da3a% da$( 3/nduduk= 3a%$5)(= %a4anan dan 3/n0(n%a(an uda$a. In;5$mas( (n( 6(asan#a m/mua% %/n%an0 @ a
9a)an 3/nd/ka%.
6
L5kas( kam3un0.
2
7
Ga$(s 35s d/3an (nsu$j/n.
d
R(n%an0an #an0 ada.
/
K/dudukan s/nja%a.
;
Ruma*-$uma* mana #an0 d(0unakan.
0
9a)an 3/)5)5san %/$545n0an.
K/amanan *a$us %/$jam(n. a
3/$as( *an#a 65)/* d(k/%a*u( 5)/* m/$/ka
#an0 3/$)u saja. 6
Pada 0/$akan s(an0 *a$(= *(nda$( da/$a*
#an0 3/ndudukn#a 3ada%. 7
P/n00unaan $ad(5 s/m(n(ma) mun0k(n.
d
P/n0($(man
6/ka)
dan
/>akuas(
da3a%
m/n00unakan */)(53%/$. !
K/dudukan 3asukan ka4an. a
Pasukan k/$an0ka. M/m()(k( $/aks( dan
0/$akan
#an0
%/)(%(
dan
da3a%
m/nu%u3
3/$kam3un0ans/7a$a /;(s(/n d(mana d(ja0a jan0an sam3a( musu*
da3a%
m/)5)5skan d($(.
Un%uk
m/njam(n /;/k%(>(%as *a$us d(adakan 3a%$5)( dan m/masan0 $(n%an0an= %/m6akan dan uda$a.
6an%uan
6
Pasukan
3/n#/$6u.
K/6/$*as()an
akan
d(%/n%ukan 5)/* 0/$akan 3asukan 3/n#/$6u m/nuju sasa$an. B/$0/$ak da3a% 6/$ja)an kak(= da3a% m/n00unakan */)(k53%/$.
P/n#/$6uan
d(mu)a(
6()a
3asukan
k/$an0ka suda* sam3a( 3ada %/m3a%. " Ta*a3 3/n/$565san. a B()a kam3un0 d(3/$%a*ankan s/7a$a kua%= maka 3/$)u d(adakan3/n/$565san #an0 6a(k. 6 R(n%an0an *a$us d(6/$s(*kan d/n0an d()(ndun0( %/m6akan #an0 0/n7a$ %/$*ada3 k/dudukan )a4an= dan da3a% ju0a m/n00unakan 6un0a)5$ %5$3/d5= s/$an0an $5k/%.65m= k/nda$aan )a3(s 6aja a%au %/m6akan a$%()/$(. & F5$mas(. a G/6$akan 3/$%ama *a$us d/n0an ;$5n% #an0 s/m3(% dan d(%ujukan %/$*ada3 sasa$an %/$6a%as. Ha) (n( 6/$%ujuan m/m6/$s(*kan 7/)a* dan $(n%an0an #an0 m/)(ndun0( (nsu$j/n. 6 S/$6uan s/6/na$n#a
d()aksanakan
5)/*
%(m
(n;an%/$(?3(5n($ 3/n#/$6u d/n0an 6an%uan /n( 6()a d(3/$)ukan. 7 K/nda$aan )a3(s 6aja san0a% 6/$*a$0a da)am m/m6an%u
m/n0amankan
3an7ana0an
kak(
3/$%ama d(s/6/)a* da)am 3/$%a*anan kam3un0. /
P/m6/$s(*an kam3un0.
1
S/)u$u*
m/n#/)u$u*
3$aju$(%
*a$us
%/n%an0
m/n#/m6un#(kan
m/m()(k(
6a0a(mana d($(=
3/n0/%a*uan
7a$a
(nsu$j/n
3/$s/nja%aan
dan
3/$)/n0ka3ann#a. S/%(a3 %(ndakan *a$us d()akukan un%uk %(dak m/n(m6u)kan k5$6an %/$*ada3 3/nduduk kam3un0 #an0 %(dak 6/$d5sa. 2
'ak%u.
Asa)akan
d(k/dudukann#a
dan
3asukan
%/$s/d(a
k/$an0ka
4ak%u
7uku3=
suda* maka
3/m6/$s(*an kam3un0%(dak 3/$)u %/$0/sa-0/sa. K5mandan sa%uan 6a4a*an *a$us d(6/$( 4ak%u #an0 6an#ak= un%uk m/)akukan 3/m6/$s(*an s/7a$a s/ksama dan m/n/n%$amkan sua%u da/$a* s/6/)um k/dudukan #an0 d(kuasa( (nsu$j/n d(*an7u$kan. 'ak%u #an0 %/$6a(k un%uk m/)akukan 3/n#/$0a3an ada)a* 3ada saa% m/nj/)an0 ;aja$. !
Sasa$an.
Sasa$an
*a$us
d(6a%as(
s/*(n00a
manu>/$ dan 6an%uan %/m6akan #an0 %/$s/d(a mam3u m/n00u)un0 3/$%a*anan kam3un0 s/7a$a s(s%/ma%(as mu)a( da$( %(%(k a4a) 3/nd56$akan sama3( ujun0 kam3un0 #an0 %/$jau*. "
M/m6/$s(*kan
(nsu$j/n
d(
da)am
m/m6/dakan $uma*
$uma*. S/ka)( %/m6akan da$( kam3un0=
akan
su)(%
un%uk
mana #an0 d(duduk( (nsu$j/n.
Psukan 3/muku) %(dak 65)/* $a0u-$a0u= s/%(a3 $uma* *a$us d(3/$(ksa dan *aa$us d(6/$s(*kan. San0a% /;/k%(; da)am 3/m6/$s(*an d(0unakan 0$ana%= s/nja%a 5%5ma%(s dan 3/n#/m6u$ a3(. ;
P/n7a$a(an. 1
P/$s5n().
S/)u$u*
3/nduduk
d(%/)(%(
dan
d(k/k/)ua$kan da$( $uma* s/$%a d(6a4a k/%/m3a% %/$6uka s/*(n00a da3a% d(a4as(. 2
Ruma*. a
P/n7a$(an
(nsu$j/n
#an0
6/$s/m6un#(=
%(m6unan ns/nja%a= d5kum/n= m/s(n 7/%ak dan s/)/6a$an *a$us d()akukan s/7a$a 6/$sama-sama. P/m()(k *a$us *ad($ 3ada saa% 3/n7a$(an. 6
P/n7a$a(n san0a% m/makan 4ak%u. Un%uk
m/m3/$3/nd/k 4ak%u 6()a 3/$)u m/n00unakan anj(n0 a%au 3asukan /n(. !
Da/$a*
s/k(%a$.
B()a
kam3un0
#an0
suda*
d(3/$(ksa= maka da/$a* #an0 6/$d/ka%an s/mak 6/)uka$= )adan0= k5)am dan %/$usan d(6a0(an 3/$%a*anan s/$(n0 m/nda%an0kan?m/n0*as()kan
k/un%un0an
#an0
S/mua sa$ana d(0(nakan d/m( suks/sn#a %u0as. 0
P/m(nda*an k/6/)akan0.
6a(k.
1
K/7/$d(kan da)am m/n(n00a)kan da/$a* sasa$an
san0a% d(3/$)ukan a0a$ %(dak d(*adan0 (nsu$j/n. B()a
m/mun0k(nkan
0unakan)a*
k/nda$aan
a%au
*/)(k53%/$. 2
a3a6()a %/$3aksa )/4a% sua%u m/dan *a$us d(3()(*
ja)an #an0 %(dak sama d/n0an ja)an 3ada 4ak%u m/uju sasa$an.
BAB 8I PERASI TERITRIAL 2+.
Umum. 3/$as( %/$(%5$(a) da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( da3a% m/$u3akan 53/$as(
35k5k %/$u%ama 3ada 6a6ak k5ns5)(das( dan $/*a6()(%as(= s/dan0kan un%uk 6a6ak )a(n m/m6an%u 53/$aas( )a(nn#a #a(%u mm/m6an%u 53/$as( (n%/)(j/n= dan 53/$as( %/m3u$. 3/$as( %/$(%5$(a) #an0 6a(k *a$us da3a% 6/k/$ja a%as dasa$ 3$(ns(3 #an0 d(%/n%ukan d/n0an m/m3/$*a%(ka k/%/$3asuan ana%a$a 53/$as( %/$(%5$(a) d/n0an 53/$as( )a(nn#a #an0 d()aksanakan da)am $an0ka(an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. 3/$as( %/$(%5$(a) #an0 akan d()akukan 5)/* k5mand5 %/$(%5$(a) s/%/m3a% un%uk m/n/n%ukan k/6/$*as()an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Ha) (n( da3a% %/$)(*a% da)am 3/)aksanaan#a #an0 san0a% m/m/$)ukan 6an%uan 3/nduduk #an0 nan%(n#a akan d(%uan0kan da)am 53/$as( %/$(%5$(a). 2,.
P$(ns(3 3/$as( T/$(%5$(a). Pada dasa$n#a aas-aas #an0 d(0unakan da)am d5k%$(n S(s*ankam$a%a dan
53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 6/$)aku ju0a 6a0( 53/$as( %/$(%5$(a)= d(sam3(n0 (%u 3$(ns(3 #an0 3/$)u d(3/$*a%(kan ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @ a.
K/manus(aan. P$(ns(3 k/manus(aan m/)a$aCn0 3/n00unaan s/%(a3 ma7am k/k/$asan #an0 %(dak d(3/$)ukan dan %(dak d(6/na$kan 5)/* m5$a) nas(5na) mau3un k5n>/ns(5na)
(n%/$nas(5na).
P/n#/)/sa(an
k/amanan
m/n0/n#am3(n0kan 3a*am 6an0sa %/n%an0 3/$(k/manus(aan.
%(dak
65)/*
D/n0an d/m(k(an 3/$)u d(%/$a3kan s(ka3 %/$(%5$(a) k/3ada s/mua 3$aju$(%. 6.
Man;aa% 6a0( k/s/ja*%/$aan $ak#a%. S/%(a3 53/$as( m()(%/$ dan k/adaan #an0 d(%(m6u)kann#a %/$)/6(*-)/6(* %/$*ada3 53/$as( d( da)am n/0/$( *a$us %/%a3 m/m3/$*a%(kan dam3akn#a
7.
%/$*ada3 k/s/ja*%/$aan $ak#a%. Tan00un0 ja4a6 %(m6a) 6a)(k. Pan0)(ma?k5mandan 3/)aksana
53/$as(
6/$usa*a
un%uk
da3a%
m/)aksanakan %u0asn#a= m/un0k(n 3/$)u sam3a( m/n0*an7u$kan s/sua%u= namun d(3(*ak )a(n 6/$usa*a m/m6(na un%uk k/3/n%(n0an k/s/ja*%/$aan
d.
mas#a$aka%. Hu6un0an d/n0an 3/m/$(n%a* da/$a*. K/$ja sama #an0 /$a% an%a$a k5mand5 %/$(%5$(a) d/n0an 3/m/$(n%a* da/$a* s/%/m3a% 3/n%(n0 s/ka)(= a0a$ 53/$as( %/$(%5$(a 6/$ja)an )an7a$. P/n00unaan k/kua%an k/4()a#a*an %/$masuk k/kua%an $ak#a%= *a$us da3a% d(man;aa%kan= d(mana 3/n0/$a*an (%u san0a% /$a% *u6un0ann#a d/n0an
/.
3/m/$(n%a* da/$a*. (n%a %ana* a($ dan k/sa%uan 6an0sa. Un%uk m/n7a3a( *as() #an0 6a(k da)am 53/$as( %/$(%5$(a) maka3/$)u m/nanamkan $asa 7(n%a %ana* a($ dan k/sa%uan 6an0sa k/3ada s/)u$u* $ak#a% a0a$ ada k/sada$an?k/s/d(aan m/)a4an musu* dan m/m6an%u 53/$as( #an0 k(%a )aksanakan. D(sam3(n0 (%u d(*a$a3kan $ak#a% %(dak akan muda* %/$3/n0a$u* 5)/* 3$53a0anda musu*.
2.
Tu0as-%u0as. a.
M/n0adakan 3/n#/m6u*an k/m6a)( %/$*ada3 s(s%/m s5s(a) dan
m/n0*()an0kan sum6/$-sum6/$ k/$a4anan 6(dan0 (d/5)50(= 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a= m()(%/$ dan k/a0amaan un%uk m/n0/m6a)(kan?m/n(n0ka%kan k/4(6a4aan 3/m/$(n%a*.
6.
M/n0adakan $/*a6()(%as( dan s%a6()(sas( %/$*ada3 k5nd(s( s5s(a)
mau3un sa$ana dan 3$asa$anan#a #an0 san0a% d(3/$)ukan 5)/* mas#a$aka%= un%uk m/ndukun0 %u0as 3/m6(naan %/$(%5$(a) m/)a)u( 53/$as( 6*ak%( ABRI= 3/m6(naan k/amanan k/4()a#a*an dan k/3/m(m3(nan k5mun(kas( s5s(a) KKS ABRI. 7.
Tu0as-%u0as da)am m/m6an%u 53/$as( )a(nn#a. Pada dasa$n#a
6an%uan d(s/sua(kan d/n0an ;un0s( %/$(%5$(a) dan %u0as #an0 d(6an%u @ 1
M/m6an%u 53/$as( (n%/)(j/n. a
M/m6/$(kan (n;5$mas(?da%a %/$(%5$(a) un%uk k/3/n%(n0an
53/$as(. 6
M/n#/d(akan k/kua%an %/$(%5$(a) #an0 akan d(0unakan
da)am 53/$as( s/sua( k/6u%u*ann#a. 7
M/n7(3%akan k5nd(s( s5s(a) #an0 da3a% m/ndukun0
53/$as(. d
M/m6an%u
k/0(a%an
3/n00a)an0an
#an0
akan
d()aksanakan 5)/* (n/%)(j/n.
2
/
P/)a35$an dan 3/m6/$(%aan 7/3a% s/7a$a sada$.
;
M/n0/m6a)(kan k5nd(s( s5s(a) ak(6a% 53/$as( (n%/)(j/n.
M/m6an%u 53/$as( %/m3u$. a
P/n#/d(aan da%a %/$(%5$(a).
6
P/n#/d(aan k/kua%an %/$(%5$(a) s/sua( k/3/n%(n0an %u0as
%/m3u$ %/$u%ama $ak#a% %/$)a%(* un%uk %u0as 6an%uan adm(n(s%$as( mau3un 6an%uan %/m3u$. 7
m/m6an%u 3/n0u$usan %a*anan 53/$as( dan 6a$an0
$am3asan. d
P/n0a4asan dan 3/n0/nda)(an 3/nduduk?3/n0un0s(.
/
M/m6an%u
k/amanan
da/$a*
6/)akan0
dan
3/n0/nda)(an k/$usakan da/$a*.
2.
;
Dukun0an )50(s%(k 4()a#a*.
0
Dan )a(n-)a(n.
P/n05$0an(sas(an. a.
3/$as( %/$(%5$(a) s/6a0a( sa)a* sa%u 6/n%uk 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(
da)am 3/)aksanaan#a d()aksanakan 5)/* 5$0an(sas( %/$(%5$(a) #an0 %/)a* ada= mu)a( %(n0ka% K5dam sam3a( d/n0an K5$/m. 6.
Ada3un 3/m6a0(an %u0as dan %an00un0 ja4a6 da)am 3/)aksanaan
53/$as( %/$(%5$(a) %/$s/6u% ada)a* s/6a0( 6/$(ku% @ 1
P/nas/*a%. T/$d($( da$( unsu$ mus3(da.
2
K5mand5 Da/$a* M()(%/$. B/$%u0as un%uk m/)aksanakan 53/$as(
%/$(%5$(a) d( da/$a*n#a d/n0an k/dudukan s/6a0a( 6/$(ku% @ a
A3a6()a 3/)aksana 53/$as( %(n0ka% K5dam maka 6/$ada
)an0sun0 d( 6a4a* Pan0a6.
6
A3a6()a 3/)aksana 53/$as( %(n0ka% K5$/m maka 6/$ada
)an0sun0 d(6a4a* Pan0dam. 7
B()a 3/)aksana 53/$as( ada)a* K5mand5 P/)aksana
3/$as( maka 6/$ada d( 6a4a* Pan0dam= a%au )an0sun0 3ada Pan0a6 a%au Pan0)(ma 53/$as( #an0 d(%/%a3kan 5)/* Pan0a6. !
Unsu$ s%a; J %/$d($( da$( s%a; (n%/)(j/n= 53/$as(= 3/$s5n()= )50(s%(k
dan s%a; %/$(%5$(a). Tu0asn#a m/)aksanakan %u0as s%a; s/sua( ;un0s( mas(n0-mas(n0. "
Unsu$ 3/)aksana. a
D/%as/m/n In%/)(j/n K5dam. M/$u3akan sa%uan #an0
d(k/nda)(kan
5)/*
Pan0)(ma
un%uk
m/)aksanakan
53/$as(
(n%/)(j/n m/m6an%u 53/$as( %/$(%5$(a). 6
P/)/%5n In%/)(j/n K5$/m. M/$u3akan sa%uan #an0 ada d(
k5mand5 %/$(%5$(a) s/%/m3a% #an0 6/$%u0as un%uk m/)aksanakan 53/$as( (n%/)(j/n dan m/m6an%u 53/$as( )a(nn#a. 7
Ba%a)#5n T/$(%5$(a). M/$u3akan :5n T/$ #an0 5$0an(k 3ada
k5$/m. Da3a% d(6/$( %u0as s/sua( s(%uas( dan k5nd(s( #an0 d(*ada3( #a(%u s/6a0( sa%uan dasa$= m/)aksanakan 53/$as( %/m3u$= m/m6an%u 53/$as( (n%/)(j/n= 53/$as( %/$(%5$(a) dan k/0(a%an 53/$as( 6*ak%( ABRI d( da/$a*n#a. d
A3a$a%
%/$(%5$(a).
k5mand5 %/$(5$(a).
M/$u3akan
unsu$
6a4a*an
da$(
/
Sa%uan Ban%uan. Sa%aun #an0 d(m()(k( a%au d(6/$kan da$(
k5mand5 a%asan s/sua( d/n0an k/6u%u*an 53/$as(. Tu0as
d(s/sua(kan
d/n0an
k5nd(s(
#an0
d(*ada3(
s/$%a
k/mam3uan a%au ;un0s( da$( sa%uan 6an%uan %/$s/6u%. ;
Sa%uan Rak#a% T/$)a%(*. M/$u3akan sa%uan Ra%(* #an0
d(s(a3kan
s/6/)um
53/$as(
5)/*
k5mand5
%/$(%5$(a).
K/kua%ann#a d(s/sua(kan k/6u%u*an 53/$as(. Tu0as #an0 da3a% d(6/$(kan s/6a0a( 6an%uan adm(n(s%$as(= 6an%uan %/m3u$ dan 3asukan 7adan0an. !.
P/)aksanaan 3/$as( 3/$as( %/$(%5$(a) da)am $an0ka 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( ada)a* 53/$as(
3/$)a4anan %/$(5$(a) d(mana suda* m/n00unakan k/kua%an *as() 3/m6(naan 6a(k s/6/)um= s/)ama mau3aun s/suda* 53/$as( s/sua( k/3/n%(n0an. a.B/6/$a3a *a) #an0 3/$)u d(3/$*a%(kan da)am 3/)aksanaan 53/$as( a0a$ da3a% 6/$*as() dan 6/$ja)an )an7a$ @ 1 P/$)akuan %/$*ada3 3/nduduk. a D()a$an0 m/n0am6() %(ndakan #an0 da3a% m/)uka( 3/$asaan s/s/5$an0. Hukman #an0 6/$s(;a% k5)/k%(;= usa*a-usa*a (n%(m(das(= %/$$5$= 6a)asd/ndam %/$*ada3 5$an0 3/$5$an0an mau3un 3/$am3asan k/ka#aann#a s/$%a k/6/6asan s/s/5$an0 d()a$an0. )/* s/6a6 (%u s(ka3 %/$(%5$(a) d/n0an 4aj(6 ABRI 3/$)u d((n0a%?d(3/$*a%(kan a0a$ 3/nduduk %/%a3 d(3(*ak k(%a.
6 Ha)-*a) #an0 6/$san0ku%-3au% d/n0an maa)a* k/s/ja*%/$aan k/)ua$0a dan $uma* %an00a= k/manus(aan= k/6/6asan= 6/$a0ama dan *ak m()(k 3$(6ad( *a$us d( 3/)(*a$a. 7 M/n0*5$ma%( *ukum dan ada% k/6(asaan s/%/m3a% #an0 ada.P$aju$(% ABRI *a$us m/n0/na) 6/na$ *a)-*a) #an0 6/$*u6un0an d/n0an *ukum dan ada% k/6(asaan un%uk m/mas%(kan 6a*4a k/0(a%an 3/n0a4asan %/$*ada3 mas#a$aka% #an0 d()aksanakan %(dak m/)an000a$ k/%/n%uuan *ukum s/$%a ada% k/6(asaan %/$s/6u% #an0 d(aku( 5)/* # n/0a$a un%uk m/)(ndun0( $ak#a%. P/)an00a$an *ukum %(dak d(6/na$kan d( 6a)as 5)/* 3/n/0ak k/amanan d/n0an 3/)an00a$an *ukum #an0 )/6(* 6/sa$. S/6a)(kn#a a3a6()a 3$aju$(% ABRI ada #an0 s/7a$a s/n0aja a%au %(dak s/n0aja ka$/na k/ku$an0an 3/n0/%a*uan m/)an00a$ *ukum a%au ada% da/$a* s/%/m3a%= *a) %/$s/6u% s/$(n0 6/$ak(6a% m/n#u)(%kan un%uk m/#ak(nkan 3/nduduk a0a$ m/$/ka ju0a m/n%aa%( dan m/m/nu*( k/%/n%uan
#an0
d(3/$)ukan
da)am
usa*a-usa*a
m/n0*an7u$kan
(nsu$j/ns(. )/* ka$/na (%u 3/n%(n0 un%uk m/n0/na) dan m/ma*am( ada%(s%(ada%= k/6uda#aan dan m/n0/%a*u( a0ama dan k/3/$7a#aan #an0 d( anu% mas#a$aka% s/%/m3a%. H5$ma%( %/n3a% #an0 d( an00a3 su7( s/$%a %5k5* mas#a$aka% s/%/m3a%. 2 K/s/*a%an mas#aaka% 3/$)u 3u)a d( ja0a s/6a0a( %(ndakan 3$/>/n%(; un%uk m/m3/$k/7() k/adaan da$u$a% #an0 da3a% %(m6u) dan un%uk m/)(ndun0( 3$aju$(% ABRI s/nd($( dan 6/$jan0k(%n#a sua%u 4a6a* 3/n#ak(%. M/m6/$( 6an%uan k/s/*a%an k/3ada mas#a$aka% d/n0an k/mam3uan #an0 ada m/)a)u( d(nas k/s/*a%an m()(%/$ mau3un 3/m/$(n%a* a%au s4as%a.
! P/$)(ndun0an %/$*ada3 56#/k-56#/k k/6uda#aan. K/7ua)( un%k k/6u%u*an m()(%/$ #an0 m/nd/sak= ABRI %(dak d( 6/na$kan m/n00unakan 6a$an0 a%au 6/nda 6/$n()a( 6uda#a 6/nda-6/nda k/6uda#aan da$( da/$a* s/k(%a$n#a #an0 mun0k(n m/n0ak(6a%kan k/$usakan k/$u0(a nas(5na). ABRI *a$us m/n0*/n%(kan s/%(a3 k/0(a%an #an0 m/$u0(kan a%au k/$usakan %/$*ada3 6/nda-6/nda 6uda#a da/$a*?nas(5na). 6.
3/$as( T/$(%5$(a) 3ada Da/$a* K/)a6u dan Da/$a* Pu%(*. 3/$as( %/$$(%5$(a) da)am da/$a* (n( akan m/$u3akan 53/$as( 35k5k d/n0an sasa$an 4()a#a*= d/m50$a;( dan k5nd(s( s5s(a) mas#a$aka%. K/s/)u$u*an (%u d(a$a*kan a0a$ k/$a4anan a%au k/$usakan #an0 d(ak(6a%kan 5)/* k/ka7auan da/$a* mau3un ka$/na 53/$as( #an0 d()an7a$kan da3a% d(3u)(*kan?d(;un0s(kan k/m6a)( s/*(n00a da3a% m/ndukun0 3/m6an0unan nas(5na) m/)a)u( 53/$as( 6*ak%( ABRI dan 3/m6(naan k/4()a#a*an s/$%a k/3/m(m3(nan k5mun(kas( s5s(a) ABRI. 1
3/$as( %/$*ada3 as3/k 4()a#a* dan k/3/ndudukan. a
As3/k 4()a#a* d()aksanakan da)am 6/n%uk 53/$as( 6*ak%( dan san%( ka$ma an%a$a )a(n da)am 6/n%uk @ 1
P/m6an0unan 3$asa$ana da)am da/$a* s/3/$%(
ja$(n0an ja)an= j/m6a%an= ds6. 2
P/n0*(jauan *u%an #an0 $usak.
!
P/nan00u)an0an %/$*ada3 6/n7ana a)am.
" P/n/$an0an k/3ada mas#a$aka% a0a$ mau 6/$3a$%(s(3as( da)am usa*a 3/m/$(n%a* un%uk m/m6an0un da/$a*. 6 As3/k k/3/ndudukan d()aksanakan da)am 6/n%uk 53/$as( 6*ak%( dan san%( aj( d/n0an@ 1 M/m6an%u 3/)aksanaan 3/muk(man k/m6a)( dan %$ansm(0$as(. 2 M/m6an%u usa*a 3/m6ukaan )a3an0an k/$ja. ! M/m6an%u
3/)aksanaan
3$50$am
k/)ua$0a
6/$/n7ana KB. 2 3/$as( %/$*ada3 as3/k k5nd(s( s5s(a). 3/$as( d()aksanakan d/n0an %ujuan un%uk m/n(n0ka%kan k/%a*anan s5s(a) #an0 da3a% d(a$a*kan k/3ada usa*a-usa*a @ a M/m6an%u 3/)aksanaan 3$50$am P." dan m/n0ama)kan da)am k/*(du3an s/*a$(-*a$(. 6 M/m/)(*a$a s%a6()(%as 35)(%(k #an0 d(nam(s d/n0an m/n7/0a* adan#a
3/$%/n%an0an
35)(%(k
da)am
mas#a$aka%
mau3un
%/$*ada3 k/6(jaksanaan 3/m/$(n%a*. 7 M/n(n0ka%kan dan m/m/)(*a$a s%a6()(%as d( 6(dn0 3/$/k5n5m(an. d M/nd5$5n0 dan m/n0amankan 3/m6an0unan s5s(a) 6uda#a da)am mas#a$aka%. / M/nanamkan k/sada$an dan m/n0/m6an0kan 3/$an s/$%a mas#a$aka% da)am usa*a k/amanan dan k/4aj(6an 6/)a n/0a$a.
! 3/$as( %/$$(%5$(a) da)am s/k%5$ k/*(du3an mas#a$aka% d( a$a*kan m/m6an%u k/s/ja*%/$aan mas#a$aka%= m/nan0ka) k/$/sa*an dan k/%/0an0an s5s(a) s/$%a un%uk k/3/n%(n0an *u6un0an 3/$%a*anan k/amanan s5s(a) 53/$as( (( d( a$a*kan . a Pada 6(dan0 (d/5)50(. 53/$as( (n( d( a$a*kan k/3ada sa%uan ABRI= mau3un mas#a$aka% d/n0an 6/$6a0a( m/%5d/ #an0 %/3a% dan d()aksanakan 5)/* 3/%u0as #an0 d( %u0as( k*usus un%uk k/3/n%(n0an %/$s/6u%. 6 Pada 6(dan0 s5s(a) 35)(%(k. 3/$as( d( a$a*kan un%uk m/nan0ka) k/$/sa*an dan k/%/0an0an %/$*ada3 k/mun0k(nan kam6u* a%au %(m6u)n#a k5n;)(k d( s/k%5$ 35)(%(k. 7 Pada 6((dan0 /k5n5m(. R/*a6()(%as( da/$a* m/)a)u( ja)an @ 1 Iku% m/m6an%u dan m/m6(m6(n0 mas#a$aka% da)am 3/n0a$a*an dan m/n0/m6an0kan 35%/ns( dan da#a k$/as( da)am 6(dan0 /k5n5m( s/7a$a 53%(ma) %/$u%ama d( 3/d/saan. 2 Iku%
m/m6an%u
3/$4ujudan
m5d/$n(sas(
3/$%an(an=
3/$(ndus%$(an s/$%a k/6/$*as()an %$ansm(0$as(. ! Iku% m/m6an%u m/m/7a*kan 6()a ada k/ma7/%an d(6(dan0 d(s%$(6us( 3an0an= sandan0 dan 3/$6a(kan 3$asa$ana /k5n5m(. d Pada 6(dan0 s5s(a) 6uda#a. R/*a6()(%as( da/$a* m/)a)u( ja)an (ku% m/mu)(*kan= m/n(n0ka%an dan m/m/)(*a$a 3/$sa%uan dan
k/sa%uan 6an0sa d/n0an m/))u( k/0(a%an s5s(a) dan k/6uda#aan an%a$ k/)5m35k mas#a$aka%. / Pada 6(dan0 a0ama. R/*a6()(%as( da/$a* m/)a)u( ja)an @ 1 Iku% m/4ujudkan k/%aC4aan m/n%a) s3($(%ua) #an0 %(n00( #an0 6/$%aC4a k/3ada Tu*an :an0 Ma*a Esa. 2 Iku% m/njam(n 3/)aksanaan k/*(du3an 6/$a0ama dan %5)/$ans( k/*(du3an uma% 6/$a0ama da)am mas#a$aka%. ! M/m6an%u
k/man%a3an
k/*(du3an
6/$a0ama
un%uk
m/n7a3a( k/man%a3an 3s(k5)50(s 6an0sa #an0 %an00u*. " 3/$as( %/$$(%5$(a) d()akukan 3ada s/0a)a s/0( k/*(du3an mas#a$aka% m/)(3u%( 6(dan0 (d/5)50#= 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a= 3/$%a*anan k/amanan dan a0ama. Pada 3/)aksanaann#a d( a$a*kan un%uk @ a M/n/%$a)(s($ mas#a$aka%= 3/m6an0unan
k/$a4anan d/n0an dan
7a$a
#an0
ada
m/m6an%u
m/n/%$a)(sas(
da)am usa*a
s(ka3
#an0
n/0a%(>/ d/n0an u3a#a 3/n#ada$an? 3/$suas(;. 6 M/n(adakan sum6/$?unsu$-unsu$ n/0a%(>/ da)am mas#a$aka% #an0 da3a% d(man;aa%kan 5)/* )a4an 6a(k da)am $an0ka su6>/$s(= %/$$5$ dan 7$(m(na). 7 M/num6u*kan s(s%/m k/amanan s4aka$sa da)am mas#a$aka% un%uk m/num6uu*kan sada$ k/amanan
d/n0an
ak%(;
6/$3/$an
s/$%a
da)am
s#s%/m
k/amanan )(n0kun0an. d M/)aksanakan 3/m6(naan 3/nda3a% umum= s(ka3= %(n0ka* )aku mas#a$ka% #an0 6/$man;aa% 6a0( 3/m6an0unan= s%a6()(%as k/amanan m/)a)u( ;5$um;5$um
#an0
ada
k/a0amaan=
3/nd(d(kan=
k/6uda#aan= s5s(a) dan 35)(%(k. & Lan0ka*-)an0ka* #an0 3/$)u d(am6() da)am 6a6ak 6a6ak 53/$as( (n( )/6(* d(%(%(k 6/$a%kan k/3ada @ a M/n/0akkan
k/4(6aan
3/m/$(n%a*
s/$%a
a3a$a%n#a. 6 Ban%u PLRI da)am m/n/0akkan %/$%(6 *ukum. 7 Lan7a$kan $5da 3/m/$(n%a*an umum. d Lan7a$kan 3/)aksanaan 3/maka(an ;as()(%as s5s(a) 6uda#a s/3/$%( $uma* (6ada%= k/s/*a%an dan )a(n)a(n. / P/)(*a$a dan %/0akkan k/amanan= k/)an7a$an /k5n5m(
dan
%/$7uku3(n#a
k/6u%u*an
mas#a$aka%. .
3/$as( T/$(%5$(a) d()aksanakan s/6a0a( 3/ndukun0 53/$as( )a(nn#a a3a6()a @ 1 3/$as( %/$(%5$(a) m/ndukun0 53/$as( (n%/)(j/n 53/$as( (nnn%/)(j/n s/6a0a( 53/$as( 35k5k j(ka @
a
K5n;)(k #an0 %/$kandun0 da)am mas#a$aka% 6/)um da3a%
d(s(n0ka3kan ;ak%5$-;ak%5$ 3/n#/6a6n#a. 6
Un%uk m/njam(n k/6/$*as()ann#a %(ndakan #an0 d(am6() da)am
sua%u 53/$as( d(3andan0 3/$)u 6a*4a m/%5da 3/nd/ka%an #an0 d(0unakan *a$us %/$%u%u3 m(sa)n#a da)am $an0ka 3/n00a)an0an maka 3/$)u d(a)(*kan 3/$*a%(an mas#a$aka% da)am k/0(a%an?%(ndakan 53/$as( %/$(%5$(a). 7
3/$as( %/$(%5$(a) m/m6an%u 53/$as( (n%/)(j/n (n( d()aksanakan
d/n0an @ 1
Da)am
3/n#/)(d(kan=
3/n0amanan
dan
3/n00a)an0an
3/$)u
adan#a
k/$jasama d/n0an k5mand5 %/$(%5$(a) un%uk s/)u6un0 %/$(%5$(a). 2
Un%uk m/n/%$a)(sas( dan m/n0un0ka3 k/0(a%an a0/n= s/) (nsu$j/ns(= ja$(n0-
ja$(n0 k/0(a%an k)and/s%(n )a4an= sum6/$ k/%/$an0an dan sum6/$ k5n;)(k s5s(a) m/m/$)ukan k/$ja sama d/n0an a3a$a% %/%$(%5$(a) un%uk m/muda*kan %(ndakan. !
Un%uk 3/$an0 u$a% s#a$a; dan an%( 3/$an0 u$a% s#a$a; *a$us d(k/$jakan d/n0an
6an%uan k5mand5 %/$(%5$(a) #an0 m/m3un#a( *u6un0an d/n0an 3/nduduk. "
Un%uk 3/n0/m6an0an ja$(n0 k/4as3adaan dan d/%/ks( d(3/$)ukan 6an%uan
k/kua%an 3/nduduk s/%/m3a% #an0 da3a% d(0/$akan 5)/* k5mand5 %/$(%5$(a). 2 3/$as( %/$(%5$(a) m/ndukun0 k/)an7a$an 53/$as( k/amanan= k/%/$%(6an mas#a$aka%. 3/$as( k/amanan k/%/$%(6an mas#a$aka% s/6a0a( 53/$as( 35k5k j(ka @
a T/$da3a% 0an00uan k/%/n%$aman dan k/%/$%(6an umum da)am $an0ka m/nda3a%kan 3/$)(ndun0an a%as 6adan= j(4a= *a$%a 6/nda dan *ak-*ak )a(nn#a s/7a$a n#a%a m/nu$u% *uku3 d(da)am mas#a$aka%. 6 T/$jad( 3/$6ua%an-3/$6ua%an #an0 m/)an00a$ *ukum dan k/ja*a%an #an0 m/mun0k(nkan m/n0undan0 ak(6a% 05n7an0an s5s(a) 35)(%(k. 7 3/$as(
%/$(%5$(a) m/m6an%u 53/$as(
k/amanan dan
k/%/$%(6an
mas#a$aka% (n( d()aksanakan da)am $an0ka @ 1
P/n/0akan *ukum.
2
K/%/$%(6an umum.
!
K/%/n%$aman umum.
"
P/$)(ndun0an *a$%a 6/nda= j(4a dan $a0a.
&
K/)an7a$an s(s%/m s5s(a).
+
K/amanan $5da 3/m/$(n%a*an.
,
P/n0amanan k5%a dan 56j/k >(%a).
P/n7/0a*an dan 3/n(ndakan k$(m(na)(%as 3/n00unaan na$k5%(ka ! 3/$as( %/$(%5$(a) m/ndukun0 53/$as( %/m3u$ @ 53/$as( %/m3u$ s/6a0a( 53/$as( 35k5k j(ka @ a K5n;)(k %(dak da3a% d(a%as( d/n0an 53/$as( )a(n= ka$/na k/kua%an (nsu$j/ns(
suda*
m/m6a*a#akan.
m/$u3akan
an7aman
;(s(k
6/$s/nja%a
#an0
6 K/adaan da/$a* suda* 0a4a% dan m/m/$)ukan 3/n(ndakan s/7a$a k/k/$asan d/n0an m/n0/$a*kan k/kua%an %/m3u$. 7 3/$as( %/$(%5$(a) m/m6an%u 53/$as( %/m3u$ d()aksanakan da)am $an0ka @ 1
P/n0/$a*an k/kua%an 3/nduduk un%uk m/m6an%u sa%uan
2
%/m3u$ m/num3as k/kua%an 6/$s/nja%a (nsu$j/ns(. P/n0/$a*an k/kua%an 3/nduduk un%uk m/m6an%u sa%uan
!
%/m3u$ m/n0uasa( saa$an. P/n0/$a*an k/kua%an 3/nduduk un%uk m/m6an%u sa%uan %/m3u$ m/)aksanakan 3a%$5)( k/manan d( da/$a* #an0 suda*
"
d(kuasa( musu*. P/n0/$a*an k/kua%an un%uk m/m6an%u sa%uan %/m3u$ d/n0an k/0(a%an #an0 da3a% m/m6/$(kan dam3ak 3s(k5)50(s n/0a%(;
&
6a0( )a4an dan 35s(%(; 6a0( mas#a$aka% k(%a. P/n0/$a*an k/kua%an 3/nduduk un%uk m/m6an%u sa%uan %/m3u$ m/)aksanakan 3/m6/$s(*an s/) musu*. Da)am 0/$akan (n(
3/$)u
dukun0an 53/$as(
%/$(%5$(a) un%uk
m/nda3a%kan
3a$%(s(3as( mas#a$aka% a0a$ (ku% m/m6an%u 3asukan k(%a dan m/n7/0a* $ak#a% k(%a m/m6an%u musu*. d.
P/)aksanaan 3/$as( T/$(%5$(a) da)am S/%(a3 Da/$a* K)as(;(kas( Da/$a*. 1
Pada dasa$n#a s/%(a3 d()an7a$kan 53/$s( */ndak)a* m/)(3u%( s/)u$u*
da/$a* %an00un0 ja4a6 k5mand5 %/$(%5$(a) #an0 6/$san0ku%an= d/n0an %(%(k 6/$a% 3ada da/$a* 0a4a%= s/*(n00a %(dak ada k/s/m3a%an (nsu$j/n un%uk m/man;aa%kan
k/)/ma*an
k(%a
a%au
m/man;aa%kan
da/$a*
)a(nn#a.
S/dan0kan s/0/na3 u3a#a 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( s/7a$a (n%/0$a)? m/n#/)u$u* *a$us d(%ujukan k/3ada @
a
M/$/6u%
massa=
dukun0an
mas#a$aka%
dan
3/n0uasaan
sum6/$-sum6/$ da/$a* s/7a$a maks(ma)= *(n00a (nsu$j/n %/$(s5)($ s/7a$a (d/5)50(= 35)(%(s= /k5n5m(s= s5s(a) 6uda#a dan m()(%/$ s/$%a su)(% un%uk m/nda3a% dukun0an da$( 3/nduduk. 6
M/m6ua% s/6an#ak mun0k(n 3/$)a4anan 3/nduduk %/$*ada3
(nsu$j/n s/7a$a ak%(; 6a(k )an0sun0 mau3un %(dak )an0sun0= 7
M/m6/$s(*kan ja$(n0an s/) dan kak( %an0an (nsu$j/n sam3a(
k/aka$n#a. d
M/n0*an7u$kan k/kua%an 35k5k (nsu$j/ns(.
/
M/n#/m6u*kan
ak(6a%
53/$as(
dan
k5nd(s(
s5s(a)=
s/$%a
m/mu)(*kan 4(6a4a dan 4/4/nan0 3/m/$(n%a*. 2
P/)aksanaan 53/$as( #an0 d()aksanakan 6a(k s/6a0a( 53/$as( 35k5k
mau3un s/6a0a( 53/$as( 6an%uan 3/$)u d(s/sua(kan d/n0an k)as(;(kas( da/$a*. Ada3un k/0(a%an #an0 d()an7a$kan ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @ a D( da/$a* B/)akan0 dan Da/$a* Pu%(*. D()an7a$kan )/6(* (n%/ns(; 53/$as( %/$(%5$(a) s/6a0a( 53/$as( 35k5k d(6an%u 53/$as( (n%/)(j/n= 53/$as( k/amanan dan k/%/$%(6an mas#a$aka% dan k/0(a%an ;un0s( 3/m/$(n%a*an s/7a$a ak%(;. Tujuann#a (a)a* m/n(n0ka%kan ;un0s( da/$a* s%a6()(%as s/6a0a( 6as(s 53/$as( k(%a= 6a(k da$( s/0( k/kua%an 3/m/$(n%a*= k/kua%an (d/5)50(= 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a= sum6/$sum6/$
$ak#a%
%/$)a%(*
dan
)50(s%(k
4()a#a*=
dan
3/n(n0ka%an
3/m6an0unan da/$a*= d/n0an d/m(k(an da/$a* (n( mam3u m/njad(
$uan0 a)a% dan k5nd(s( RAK juan0 dan 3/nan0ka) %/$*ada3 (nsu$j/ns( s/$%a 3/n#/m6u*an ak(6a% k/$usakan #an0 d(%(m6u)kan 5)/* (nsu$j/ns(. P/n0amanan da/$a* 3u%(* dan 6/)akan0 *a$us /;/k%(; su3a#a (nsu$j/n %(dak mam3u m/m6/n%uk s/) dan ja$(n0 k)and/s%(n s/$%a m/m6a%as( m56()(%as (nsu$j/n k/)ua$ da/$a*. 6 D( da/$a* K/)a6u. D()an7a$kan )/6(* (n%/ns(; 53/$as( %/m3u$ s/6a0a( 53/$as( 35k5k d(6an%u 53/$as( (n%/)(j/n= 53/$as( %/$(%5$(a)= k/amanan dan k/%/$%(6an mas#a$aka%. 3/$as( %/$(%5$(a) m/m6an%u d/n0an m/)an7a$kan @ 1 P/n00a)an0an %/$6uka %/$*ada3 $ak#a%? massa m/)a)u( k/3/m(m3(nan k5mun(kas( s5s(a) ABRI. 2 M/)(ndun0( a3a$a% m/n/0akkan 4(6a4a dan 4/4/nan0 3/m/$(n%a* s(3(). ! M/$/*a6()(%as( k/$usakan
da/$a* #an0 d(a)am(
s/)ama
53/$as(. " M/n/$uskan 3/m6an0unan. & M/n0ak%(;kan 3/$)(ndun0an mas#a$aka%. + M/)(ndun0( dan m/nd5$5n0 %/$s/)/n00a$an#a s(s%/m s5s(a) #an0 man%a3. , M/m6(na dan
m/n00/$akkan
$ak#a%
%/$)a%(*=
6)5kad/
/k5n5m( %/*ada3 (nsu$j/n= m/n#usun front 3/$)a4anan (d/5)50(= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a dan a0ama 5)/* k/kua%an
7.
$ak#a% s/%/m3a%. D( Da/$a* H(%am. 1 D()an7a$kan 53/$as(
%/m3u$
un%uk
m/n0*an7u$kan
(nsu$j/n d/n0an m/n00unakan k/kua%an %/m3u$ ABRI a%au s/sua( k/6u%u*an= #an0 d(3/$kua% 5)/* sa%uan 'an$a dan sa%uan $ak#a% %/$)a%(* )a(nn#a. 2 3/$as( %/$(%5$(a) m/m6an%u d/n0an m/)an7a$kan @ a P/$)(ndun0an mas#a$aka% s/7a$a /;/k%(;. 6 P/n0un0s(an? 3/m(nda*an 3/nduduk da$( da/$a* 3/n0*an7u$an.
7 B)5kad/ /k5n5m(= k/uan0an= 3/$s5n/)= 3/m6/$(%aan= an0ku%an k/ da/$a* k5ns/n%$as( (nsu$j/ns(. d ;/ns(; (d/5)50(= 35)(%(k= /k5n5m(= 6uda#a dan a0ama %/$*ada3 mas#a$aka% #an0 6/$ada d(3/$6a%asan da/$a* 3/n0*an7u$an= a0a$ d(k/%a*u( k)as(;(kas(n#a da)am *a) k/s/%(aann#a / M/ndukun0
53/$as(
%/m3u$ d/n0an $ak#a%
%/$)a%(*
k*ususn#a 3/n0/$a*an 'an$a= %/na0a k/$ja= )50(s%(k 4()a#a* dan %(ndakan )a(nn#a #an0 da3a% m/n/n%$amkan mas#a$aka%. ; M/n#(a3kan $/*a6()(%as( da/$a* dan 3/n/0akan 4(6a4a 3/m/$(n%a*. ! /.
3/$as( (n( 6/$s(;a% $/3$/s(;.
Sasa$an dan B/n%uk 3/$as( T/$(%5$(a) Sasa$an dan 6/n%uk 53/$as( %/$(%5$(a) *a$us da3a% d(6/dakan? d(3(sa*kan
s/sua( k)as(;(kas( da/$a* #a(%u a3aka* 53/$as( %/$(%5$(a) d()aksanakan d( da/$a* Pu%(*= da/$a* K/)a6u a%au da/$a* H(%am. Maka sasa$an dan 6/n%uk 53/$as( %/$$(%5$(a) 3ada s/%(a3 %a*a3? da/$a* 53/$as( ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @ 1
3/$as( T/$(%5$(a) d( da/$a* Pu%(* a
Da)am $an0ka %ak%(k 3/n0/$a*an $ak#a% %/$)a%(* m56()(sas( $ak#a% %/$)a%(*. 1 Sasa$an a T/$4ujudn#a 3/n#/)/n00a$aan k/amanan d( da/$a* 3u%(* d/n0an 6an%uan %/na0a $ak#a% %/$)a%(*.
6 T/$4ujudn#a 3/)aksanaan s(s%/m )a35$ 7/3a% 5)/* $ak#a% %/$)a%(*. 7 T/$4ujudn#a s(ka3= %(n0ka*-)aku dan 3a$%(s3as( ak%(; da$( mas#a$aka%
da)am
u3a#a
3/m6/)aan
k/3/n%(n0an
n/0a$a? mas#a$aka%. d T/$5$0an(sas(n#a 3a$%(s(3as( mas#a$aka% k/ da)am 4ada*4ada* #an0 %/$a%u$. 2 T/*n(k P/n0/$a*an Rak#a% T/$)a%(* a Adakan (n>/n%a$(sas( d/n0an %a%a 7a$a 3/nda;%a$an 6a0( 4a$0a
N/0a$a
Ind5n/s(a
#an0
%/$*ada3
m/$/ka
%/)a*
m/m/nu*(
3/$s#a$a%an. 6 Adakan
s/)/ks(
k*ususn#a
#an0
m/n#an0ku% %(n0ka% k/mam3uan= k/a*)(an= dan da%a-da%a 3$(6ad(. 7 P/man00()an %/$*ada3 4a$0a N/0a$a Ind5n/s(a #an0 %/)a* %/$da;%a$. d B/$(kan )a%(*an s/sua( %(n0ka%ann#a %/n%an0 dasa$-dasa$ %ak%(k sa%uan k/7() %(n0ka% $/0u dan s/n( %/n%an0 6an%uan 53/$as(. / $0an(sas( k/kua%an $ak#a% %/$)a%(* #an0 %/)a* ada. ; P/nu0asan 6a0( $ak#a% %/$)a%(* #an0 %/)a* %/$5$0an(s($.
6 Da)am $an0ka %ak%(k k/amanan da/$a* 6/)akan0 dan 3/n0/nda)(an k/$usakan da/$a* Kam$a*kan0 dan Da)sak$a*. 1 Sasa$an a T/$4ujudn#a k/manan d( da/$a* 3u%(*. 6 T/$)aksanan#a $/*a6()(%as( %/$*ada3 k/$usakan #an0 ada d(- da/$a*. 7 P/n0amanan s/%(a3 56#/k-56#/k >(%a) da$( k/mun0k(nan sa65%as/ musu*. 2 T/*n(k k/amanan da/$a* 6/)akan0 dan 3/n0/nda)(an k/$usakan da/$a*. a Susun
dan
53/$as(kan
6/$6a0a(
3$5s/du$
%/n%an0
3/n0/nda)(an k/amanan dan 3/n7/0a*an %(m6u)n#a k/$usakan #an0 %/)a* d($(muskan s/6/)umn#a da)am 6/n%uk 3$5s/du$ %/%a3. 6 Adakan 3/n0amanan %/*ada3 56#/k-56#/k >(%a) #an0 akan m/$u3akan sasa$an 6a0( (nsu$j/ns(. 7 Ada)a* s/ns5$ dan n/%$a)(sas( %/$*ada3 6/$(%a-6/$(%a #an0 da3a% m/m3/n0a$u*( 53(n( mas#a$aka%. d Adakan />a)uas( %/$*ada3 k5$6an 3/$%/m3u$an #an0 6/)um %/$%am3un0 5)/* sa%uan 5$0an(k.
/ Adakan $/*a6()(%as( %/$*ada3 sa$an? (ns%a)as( #an0 $usak s/7a$a
05%5n0-$5#5n0
d/n0an
a3a$a%
)a(n
dan
mas#a$aka%. 7 Da)am
$an0ka
m/ndukun0
3/n#/)/n00a$aan
%u0as-%u0as
3/m/$(n%a*an. 1 Sasa$an. a T/%a3 6/$ja)an )an7a$n#a ;un0s(-;un0s( 3/m/$(n%a*an umum. 6 T/%a3 %/0akn#a 4(6a4a 3/m/$(n%a*. 2 T/*n(kn#a. a P$5s/du$ 3/$)(ndun0an mas#a$aka% #an0 d()akukan 5)/* Hans(3? 'an$a. 6 P$5s/du$ *ukum #a(%u 3/n/0akkan a%u$an *ukum #an0 6/$)aku dan d()akukan 5)/* a3a$a% PLRI. 7 P$5s/du$ 3/n#/)/n00a$aan ;as()(%as s5s(a) an%a$a )a(n 6(dan0
J
k/s/*a%an=
3/nam3un0an 3/nd(d(kan=
3/n0un0s(= a0ama=
da3u$
k/s/ja*%/$aan
mas#a$aka% dan 3/)a#anan k/6u%u*an mas#a$aka%. d Da)am $an0ka 3/n00/$akkan )50(s%(k 4()a#a*. 1 Sasa$an.
umum=
a T/$4ujudn#a unsu$-unsu$ 6an%uan adm(n(s%$as( da)am $an0ka 3/n#/)/n00a$aan )50(s%(k 4()a#a*. 6 T/$4ujudn#a 6as(s-6as(s )50(s%(k 4()a#a* #an0 da3a% m/ndukun0 3/)aksanaan 53/$as(. 2 T/*n(kn#a. a P$5s/du$ (n>/n%a$(sas(. 6 P$5s/du$ s/)/ks(. 7 P$5s/du$ 3/n0adaan dan 3/n(m6unan. d P$5s/du$ 3/n05$0an(sas(an. / P$5s/du$ dukun0an 3/nu0asan. ; P/n#usunan dan 3/n053/$as(an 3/n#/6a$an 35%/ns(35%/ns( )50(s%(k 4()a#a*. 2 3/$as( T/$(%5$(a) d( da/$a* K/)a6u. a Da)am $an0ka 3/n/0akkan 4(6a4a dan 3/n#/)/n00a$aan %u0as 3/m/$(n%a*. 1 Sasa$an a T/0akn#a 4(6a4a 3/m/$(n%a*. 6 B/$ja)ann#a ;un0s(-;un0s( 3/m/$(n%a*an umum. 2 T/*n(kn#a a P$5s/du$ 3/$)(ndun0an mas#a$aka%.
6 P$5s/du$ 3/n/0akkan *ukum. 7 P$5s/du$ 3/n/0akkan 3/m/$(n%a*an umum. d P$5s/du$ 3/n#/)/n00a$aan ;as()(%as s5s(a) @ 3/nam3un0an 3/n0un0s(= da3u$ umum= k/s/*a%an= 3/nd(d(kan= a0ama= dan 3/)a#anan k/6u%u*an mas#a$aka%. 6 Da)am $an0ka %/mu 7/3a% dan )a35$ 7/3a% d(6as(s 53/$as(. 1 Sasa$an. a M/m3/$s/m3(% $uan0 0/$ak )a4an. 6 T/$4ujudn#a 3/n00/$akan $ak#a% %/$)a%(* s/6a0a( kad/$ k/- da)am ja$(n0an-ja$(n0an (n%/)(j/n %/$(%5$(a). 2 T/*n(kn#a. a Kad/$(sas( $ak#a% %/$)a%(* m/njad( a0/n (n%/)(j/n %/$(%5$(a) m/)a)u( @ (n>/n%a$(sas(= 3/man00()an= s/)/ks(= 3/nd(d(kan= )a%(*an= 3/n05$0an(sas(an= dan 3/nu0asan. 6 P/n#usunan? 3/n05$0an(sas(an ja$(n0an-ja$(n0an k/$ja (n%/)(j/n %/$(%5$(a). 7 Da)am $an0ka %ak%(k m/m/)(*a$a dan m/n#(a3kan sa%uan $ak#a% %/$)a%(*. 1 Sasa$an.
Da3a% 6/$)anju%n#a 3/$)a4anan k/4()a#a*an 6a(k
;(s(k mau3un n5n ;(s(k 3ada %(a3 da/$a* 53/$as(. 2 T/*n(kn#a.
a F(s(k @ (n>/n%a$(sas(= 3/man00()an= s/)/ks(= 3/nd(d(kan= )a%(*an= 3/n05$0an(sas(an dan 3/nu0asan. 6 N5n F(s(k @ 3/n/$an0an= 3/n00a)an0an= 3$53a0anda= m/m/)(*a$a dan m/n(n0ka%kan 4ujud Manun00a) ABRIRak#a% dan a3a$a% 3/m/$(n%a*an umum s/$%a 3/m6/$(an 3/n0*a$0aan k/3ada mas#a$aka% #an0 3/n0a6d(ann#a m/n5nj5). d Da)am $an0ka $/*a6()(%as( dan 3/m6an0unan d(6as(s 53/$as(. 1 Sasa$an. Pu)(*n#a k/$usakan ak(6a% 3/$%/m3u$an. 2 T/*n(kn#a@ a R/*a6()(%as( sa$ana dan 3$asa$ana (ns%a)as( #an0 $usak. 6 M/m6an0un sa$ana dan 3$asa$ana #an0 m/n#an0ku% k/*(du3an mas#a$aka% d( 6(dan0 /k5n5m(= k/s/ja*%/$aan $ak#a% dan )a(n-)a(nn#a s/7a$a 6/$05%5n0-$5#5n0. / Da)am $an0ka 3/n0/$a*an )50(s%(k 4()a#a*. 1 Sasa$an. T/$4ujudn#a unsu$-unsu$ 6an%uan adm(n(s%$as( da)am $an0ka 3/n#/)/n00a$aan )50(s%(k 4()a#a* d(sua%u 6as(s 53/$as(. 2 T/*n(kn#a. a P$5s/du$ (n>/n%a$(sas(. 6 P$5s/du$ s/)/ks(. 7 P$5s/du$ 3/n0adaan dan 3/n(m6unan.
d P$5s/du$ 3/n05$0an(sas(an. / P$5s/du$ dukun0an 3/nu0asan. ; P/n#usunan dan 3/n05$0an(sas(an 3$5s/du$ 3/n0a$a*an 35%/ns(-35%/ns( )50(s%(k 4()a#a*. ;.
P/n0a4asan dan P/$)(ndun0an T/$*ada3 P/nduduk. 1
Da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 3/n0uasaan %/$(%5$(a) k*ususn#a
%/$*ada3 3/nduduk= 3/n%(n0 dan *a$us m/njad( 3/$*a%(an u%ama s/5$an0 k5mandan. Da)am s(%uas( (n( k5mandan #an0 s/dan0 m/)aksanakan 53/$as( m/m3un#a( %u0as 3/m6(naan %/$(%5$(a) dan m/n00unakan sa%uan s/$%a s%a;n#a da)am 7a$a-7a$a 6(asa un%uk m/)aksanakan %u0asn#a. P/$4($a s%a; %/$(%5$(a) m/m3/$k($akan %(n0ka% k/3/n%(n0an #an0 )/6(* 6/sa$ da)am $an0ka m/n#/d(akan sa$an un%uk k5mandan da)am k/0(a%an-k/0(a%an a3a$a% s(3() d( da/$a*. K5mandan dan sa%uan 53/$as(5na) m/m(n%a 6an%uan k5mand5 %/$(%5$(a) da)am masa)a* dan 6an%uan %/$(%5$(a)= s/dan0kan k5mand5 %/$(%5$(a) m/n#(a3kan (n;5$mas( m/n0/na( %/$(%5$(a) dan 6an%uan %/$( %5$(a) )a(nn#a. Kaum (nsu$j/n akan s/nan%(asa 6/$usa*a un%uk m/nda3a% 3/n0uasaan dan 6an%uan da$( 3/nduduk= a3a6()a usa*a-usa*a m/$/ka (n0(n suks/s. A3a6()a 3/nduduk sam3a( m/m6an%u (nsu$j/n= maka k/kua%an un%uk m/n/0akkan *ukum dan 3/$a%u$an akan m/n0a)am( $(n%an0an= 0an00uan a%au *am6a%an 6a(k 6/$u3a 3/$)a4anan ak%(; mau3un 3as(;. Da)am m/$/6u% *a%( dan 3(k($an $ak#a%= ;ak%5$ 3a)(n0 3/n%(n0 ada)a* k/mam3uan 3/m/$(n%a* un%uk m/)(ndun0( $ak#a% da$( an7aman dan s/$an0an kaum (nsu$j/n. P/$)(ndun0an %/$*ada3 3/nduduk
ada)a* %an00un0 ja4a6 6/$sama 3/m/$(n%a*= k5mand5 %/$(%5$(a) dan P5)$(. P/$%ama-%ama ABRI d(3/$)ukan un%uk m/n0a4as( dan m/)(ndun0( 3/nduduk= k/mud(an %/$%(6 *ukum dan 3/$a%u$an *a$us d(3/)(*a$a dan adm(n(s%$as( 3/m/$(n%a* #an0 6a(k. S/m/n%a$a k/kua%an m()(%/$ m/musa%kan 3/$*a%(ann#a un%uk m/n0*an7u$kan (nsu$j/n. S/7/3a% mun0k(n 3/nduduk *a$us d(d5$5n0 un%uk 6/$3/$an 3/nu* da)am m/)(ndun0( d($(n#a s/nd($( s/3/$%( #an0 d(maksud d/n0an 3/n0amanan s4aka$sa d/n0an m/n%aa%( 3/$a%u$an #an0 d($an7an0 un%uk m/)(ndun0( m/$/ka d/n0an 7a$a %(dak m/m6/$(kan (n;5$mas( k/3ada kaum (nsu$j/n dan d/n0an m/m6/n%uk sa%uan-sa%uan 6/)a d($( Kam$a= 'an$a. Rak#a% *a$us d(6(na a0a$ mam3u m/m(ku) %an00un0 ja4a6 #an0 6/sa$ un%uk m/)(ndun0( d($(n#a s/nd($(. P/n0uasaan %/$(%5$(a) k*usus %/$*ada3 3/nduduk ada)a* an%a$a )a(n un%uk m/n0(s5)as( musu* da)am $an0ka 6)5kad/ /k5n5m(= )a35$ 7/3a%= m/nu%u3 3/)uan0 un%uk m/m6an%u musu* dan )a(n-)a(n. Da)am *a) (n( suda* da3a% d(du0a kaum (nsu$j/n akan 6/$usa*a m/n(m6u)kan k/$usu*an un%uk m/$usak s(m3a%( %/$*ada3 3/m/$(n%a* a%au m/n7(3%akan 3/$asaan %aku% d(ka)an0an 3/nduduk d/n0an m/)akukan %/$5$ %/$*ada3 3/nduduk. P/n0a4asan *a$us d()aksanakan d/n0an %/0u*. K/%/0u*an %(ndakan 3/n0a4asan *a$us da3a% d(%(n0ka%kan s/maks(ma) mun0k(n 5)/* a3a$a% 3/n/0ak *ukum a3a6()a d(3/$)ukan da3a% d(6an%u 5)/* m()(%/$. P/$)u m/m3/$%(m6an0kan k/$u0(an ak(6a% %(ndakan 3/nduduk s/3/$%( @ a
P/$s5n(). Sum6/$-sum6/$ #an0 m/n0(3as-n0(3as $asa k/%(dak3uasan 3/nduduk dan 6an%uan %/na0a manus(a k/3ada (nsu$j/n *a$us da3a%
d(%an00u)an0(. Usa*an a0a$ 3/nduduk %(dak m/m6an%u (nsu$j/n da)am 6/n%uk a3a3un. 6
P/$6/ka)an. Sum6/$ 3/$6/ka)an= %(%(k 3/$6/ka)an= %(%(k 3/n0um3u)an= an0ku%an dan %/m3a% 3/n(m6unan 6/ka) (nsu$j/n *a$us d(%/mukan dan d(*an7u$kan.
7
In%/)(j/n. Sum6/$-sum6/$ #an0 da3a% m/m6an%u (nsu$j/n *a$us d(%(adakan. Ak%(;kan La35$ /3a% d(ka)an0an 3/nduduk.
d
S(s%/m P/$*u6un0an. D(3/$)ukan 3/$)(ndun0an s(s%/m k5mun(kas( da$( sa65%as/ a%au 0an00uan.
/
Ins%a)as( P/n%(n0. P/$)(ndun0an da$( sa65%as/ (nsu$j/n dan m/n0*(nda$kan 3/n00unaan 5)/* m/$/ka s/6a0a( sum6/$ 3/$6/ka)an. Un%uk (%u (n%/)(j/n #an0 6a(k m/$u3akan s#a$a% mu%)ak. Ak%(;kan 'an$a= Kam$a= dan k/kua%an un%uk 3/n0amanan 56#/k >(%a).
2
Un%uk m/n7a3a( *a) (n( d(3/$)ukan 3/m6a%asan un%uk masuk k/ da/$a*
%/$%/n%u dan
m/m6/$)akukan
jam
ma)am
dan
3/m6a%asan 0/$akan.
R(n%an0an ja)an mun0k(n *a$us d(3asan0= 3a%$5)(= dan 3/n00/$/6/kan d(3/$)ukan un%uk m/njam(n a0a$ 3/$a%u$an da$u$a% d(3a%u*(. La$an0an dan 3/m6a%asan (n( mun0k(n m/n#/6a6kan 3/nduduk %(dak 3uas= %/%a3( a3a6()a d()aksanakan sun00u*-sun00u* dan %(dak d/n0an kasa$= *a) (%u akan m/n(m6u)kan
3/n0/$%(an
6a*4a
%(ndakan
%/$s/6u%
%(dak
)a(n
un%uk
m/m3/$s(a3kan 3/n0amanan dan 3/$)(ndun0an #an0 d(3/$)ukan 5)/* 3/nduduk s/nd($(. T(ndakan dasa$ #an0 3/$)u d()aksanakan 6a0( usa*a-usa*a 3/n0amanan dan 3/$)(ndun0an 3/nduduk ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @
a
P/muk(man K/m6a)(. 1
P/muk(man
mas#a$aka%
#an0
%/$3/n7().
K/)5m35k
3/nduduk #an0 %/$3/n7() #an0 *(du3 d( da/$a*-da/$a* 3/$%an(an dan dusun #an0 %/$3/n7()= %/$u%ama s/ka)( #an0 muda* d(s/$an0= *a$us d(3(nda*kan k/- da/$a* 3/muk(man #an0 )/6(* 6/sa$ d( mana m/$/ka akan )/6(* muda* un%uk d()(ndun0(. P/muk(man k/m6a)( k/)ua$0a-k/)ua$0a (n( akan m/n0u$an0( jum)a* sa%uan m()(%/$= P5)(s(= dan 'an$a #an0 d(3/$)ukan da)m %u0as-%u0as m/)(ndun0( 3/nduduk. Namun $/n7ana 3/muk(man k/m6a)(
3/$)u
m/m3/$*a%(kan
6a0(
sum6/$
na;ka*
dan
3/n7a*a$(an m/$/ka. 2
P/n05$0an(sas(an k/m6a)( 6u$u* 3/$k/6unan. Bu$u*-
6u$u* #an0 d(3/k/$jakan d(3/$k/6unan dan #an0 6/$*u6un0an d/n0an (ndus%$( *a$us d(%/m3a%kan 3ada 5$0an(sas( 6u$u* d( mana m/$/ka da3a% d(a4as( dan d()(ndun0(. T(ndakan (%u %(dak *an#a 3a$a 3/k/$ja akan m/njad( )/6(* aman %/%a3( ju0a k/mam3uan 3/n0a4asan akan m/n0u$an0( jum)a* 6u$u* #an0 %(dak *ad($. D/n0an d/m(k(an= 3$5duks( da3a% d(3/)(*a$a da)am $an0ka m/njam(n k/)an0sun0an 3/$/k5n5m(an n/0a$a. ! D/sa
3an0ka)
d(muk(mkan
3/$)a4anan.
da)am
Mas#a$aka%
kam3un0-kam3un0
3/d/saan #an0
*a$us
d(3/$s(a3kan
s/*(n00a da3a% 6/$%a*an %/$*ada3 s/$an0an musu*.
P/muk(man 3/$)u d(s/)/n00a$akan s/6/)um da/$a* %/$s/6u% da3a% d(jam(n 3/n0a4asan dan k/amanann#a. S/%(a3 da/$a* 3an0ka) 3/$)a4anan *a$us m/m()(k( da/$a* 3/$%a*anann#a= ku6u-ku6u= a)a%-a)a% 3/$*u6un0an d/n0an P5)(s( s/%/m3a%= k/kua%an $ak#a% dan k/kua%an 6an%uan da$( d/sa-d/sa #an0 6/$d/ka%an 6()a %(m6u) k/adaan da$u$a%. Pasukan
'an$a
6/$s/nja%a
3/$)u
d(5$0an(sas(kan
un%uk
m/n0adakan 3/nja0aan dan 3/n0a4a)an kam3un0 *a)aman mas(n0-mas(n0. S/%(a3 an005%a kam3un0 *a$us %/$da;%a$= d(;5%5 a%au d(am6() s(d(k ja$(n#a dan d(6/$( ka$%u 3/n0/na) KTP. T5k5*-%5k5* mas#a$aka% kam3un0 s/%(a3 saa% *a$us %a*u s(a3as(a3a #an0 %/)a* m/)a$(kan d($( k/3(*ak musu* a%au %(dak ada d( $uma* m/$/ka %an3a k/%/$an0an #an0 j/)as. " P/nam3un0an 3/n0un0s(. P/nam3un0an 3/n0un0s(= ada)a* k/6u%u*an #an0 s/$(n0 mun7u) da)am 53/$as( m()(%/$. Ha) (n( m/m/$)ukan 3/$s/%ujuan dan k55$d(nas( %/$)/6(* da*u)u d/n0an Mus3(da?
T$(3(da
s/)ama
3/m/$(n%a*
s(3()
mas(*
/;/k%(;.
P/nam3un0an (%u d()aksanakan 5)/* 3/m/$(n%a* s(3()= d/n0an dukun0an k5mand5 53/$as(. Kun7(
da$(
k/6/$*as()an
3/nan0anan
masa)a*
3/n0un0s(
%/$)/%ak 3ada adan#a $/n7ana jan0ka 3anjan0 #an0 %/$3/$(n7( dan m/n#/)u$u*= 3/n/)(%(an #an0 )/n0ka3 %/n%an0 jum)a* $uma* #an0 d(6u%u*kan dan 3/$k($aan jum)a* $ak#a% #an0 akan
m/n0un0s(. P/$)u 3/$*a%(an da)am 3/m()(*an %/m3a%. Fak%5$;ak%5$ 6/$(ku% 3/$)u d(3/$%(m6an0kan @ a Ha$us %/$s/d(a a($ #an0 7uku3. Mun0k(n s/ka)( ma%a a($ *a$us d(0a)(. 6 M/mun0k(nkan un%uk 3/n0a4asan k/)ua$ masuk k/)5kas(. 7 L5kas( *a$us m/njad( %/m3a% #an0 6a(k un%uk 6/k/$ja d(masa #an0 akan da%an0. 9a$akn#a %(dak 65)/* )/6(* da$( /m3a% a%au )(ma k()5m/%/$ da$( a%au k/ )adan0 a%au %/m3a% k/$ja. d Ka$/na 3/nam3un0an (%u m/m/$)ukan 6(a#a #an0 6/sa$= maka *a) (%u *an#a d()aksanakan a3a6()a d(3/$)ukan un%uk 3/$)(ndun0an 3/nduduk. L5kas( #an0 m/m/$)ukan *an#a s/d(k(% 3/n0/$jaan= akan )/6(* 6a(k. Da)am k/adaan %/$%/n%u da/$a* 3/nam3un0an da3a% d( da/$a*
3(n00($an
k5%a
#an0
%/)a*
ada dan %/)a*
m/m3un#a( s(s%/m 3/nja0aan? 3/$)(ndun0an. / L5kas( *a$us m/m()(k( k/mam3uan un%uk 6/$%a*an dan m/m6/$(kan 3/$)a4anan. L5kas( #an0 %/$)a)u %/$%u%u3 *a$us d(*(nda$kan.
& P/$s(a3an dan 3/m6an0unan )5kas(. L5kas( un%uk d/sa 3an0ka) 3/$)a4anan s/#50#an#a d(3/$s(a3kan s/6a(k mun0k(n un%uk jan0ka 3anjan0. P$(ns(3 $/n7ana 3/$k5%aan *a$us d((ku%( s/6a0a( 3/%unjuk #an0 3/$)u d(%/$a3kan. Ha)-*a) 6/$(ku% ada)a* s/6a0a( 3/d5man 3)an5)50( jan0ka 3anjan0 @ a Ruma* n5$ma) dan s/*a% d/n0an %aman k/7(). 6 D(3/$)ukan un%uk ja$(n0-ja$(n0 ja)an d( 6a0(an da)am dan ja)an #an0 m/m3/$kua% 0a$(s 3/$%a*anan 3ada s/k%5$s/k%5$ 3/$%a*anan= jan0an ada $uma* #an0 d(6an0un da)am ja$ak )/m3a$an 0$ana% da$( 0a$(s 3/$%a*anan. 7 D(3/$)ukan da/$a* d( 3usa% kam3un0 un%uk 3/$%5k5an= %/m3a% (6ada*= k)(n(k= 6a)a( 3/$%/muan= 355) k/nda$aan umum= s/k5)a* s/$%a %(dak d()u3akan )a3an0an %/$6uka un%uk 3/nda$a%an */)(k53%/$ dan 35s-35s %(njau dan 3/n0a4asan. d P5s P/n0a4as K/amanan *a$us 6/$ada d( %/m3a% #an0 3a)(n0 6a(k dan 6/$n()a( %ak%(s d(3usa% kam3un0. D( s(n( %/$masuk m/na$a 3/n0ama% dan 0a$du 0/n/$a%5$ )(s%$(k un%uk 3/n/$an0an 0a$(s 3/$%a*anan. S/jum)a* )am3u
3/n/$an0an
ja)an
s/7a$a
%/$6a%as
3/$)u
d(k/m6an0kan un%uk m/n0a4as( da/$a*-da/$a* #an0 d(n()a( $a4an.
/ P5s 3/n0a4as 3/$%a*anan m/m/$)ukan *u6un0an k/ a3a$a% 3/m/$(n%a* dan ma$kas a%au 35s k5mand5 a%asann#a. ; Ga$(s 3/$%a*anan *a$us d(6an0un dan d()/n0k3a( ka4a% 6/$du$(= 3a$(%-3a$(%= 3asak 6am6u dan )a(n-)a(n #an0 m/n0/)()(n0( s/)u$u* da/$a*. 0 P5s-35s da)am jum)a* #an0 7uku3 un%uk m/njam(n s/)u$u* )(n0ka$an 3/$%a*anan da)am k/dudukan #an0 d(0a)( dan d(3/$kua%. * La3an0an d( s/k/)()(n0 kam3un0 *a$us %/$6uka dan d(6a6a% 6/$s(* 3a)(n0 s/d(k(% & m/%/$ k/ )ua$ 0a$(s 3/$%a*anan un%uk 3/n0a4asan dan s/6a0a( )a3an0 %/m6ak. 9a)an k/)ua$ masuk m/)a)u( 0a$(s 3/$%a*anan *a$us d(6a%as(= %(dak )/6(* da$( sa%u= a%au ka)au m/mun0k(nkan s/6an#ak-6an#akn#a dua. ( G/$6an0 d/n0an ka4a% 6/$du$( *a$us d(%u%u3 dan 6/na$6/na$ d(kuasa( 3ada ma)am *a$(. 6
P/n0un0s(an. P/$3(nda*an 3/nduduk k/ )5kas( #an0 %/)a* d(s(a3kan *a$us d($/n7anakan s/6a(k mun0k(n dan d()aksanakan d/n0an 7/3a% dan /;(s(/n. K5mand5 %/$(%5$(a) m/njam(n d(3/$*a%(kann#a *a)-*a) 6/$(ku% @
1 P/$s(a3an. K/3a)a k/)ua$0a #an0 d(3(nda*kan d(%/m3a%kan d(d/3an da)am m/nuju da/$a* 6a$u. P/$a)a%an s/n( mun0k(n d(3/$)ukan un%uk m/$a%akan %ana* d( da/$a* #an0 %/)a* d(6an0un= m/m6an%u 3/n0a%u$an ja)ann#a a($= dan 3/$s(a3an un%uk 3/n05)a*an da/$a*. 2 An0ku%an. K/nda$aan akan d(3/$)ukan un%uk 3/m(nda*an k/)ua$0a= %/$nak= 6a$an0-6a$an0= *a$%a m()(k k/)ua$0a dan 6a$an0-6a$an0 6an0unan #an0 da3a% d(s/)ama%kan da$( $uma* #an0 ada d/n0an d(dukun0 k5mand5 %/$(%5$(a) dan 3/m/$(n%a* da/$a* %an3a d(3un0u% 6(a#a. M/$/ka *a$us suda* s(a3 un%uk d(3(nda*kan 3ada *a$( #an0 %/)a* d(%/n%ukan. B/$dasa$kan 3/n0a)aman d(3/$)ukan 3/$(n0a%an dua *a$( s/6/)umn#a a3a6()a *a) (n( (n0(n 6/$*as(). ! Gan%( Ru0(. P/m(nda*an %/$s/6u% akan m/n#/6a6kan s/jum)a* 3/nduduk k/*()an0an $uma* dan 3/n0*as()an. S/6a(kn#a $/n7ana 3/nam3un0an *a$us ju0a m/m6an%u sam3a( 4ak%u 3an/n. D/m(k(an 3u)a mun0k(n s/jum)a* uan0 %una( 3/$)u d(6/$(kan k/3ada 3a$a 3/n0un0s( a0a$ m/$/ka da3a% m/n5)5n0 d($(n#a s/nd($(. " Makanan. 9u0a 3/$)u d(6ua% $/n7ana un%uk d(s%$(6us( makanan d( %/m3a% #an0 6a$u un%uk %(0a *a$( a%au )/6(* s/m/n%a$a k/)ua$0a 3/n0un0s( mas(* 6/$6/na*-6/na* d( %/m3a% m/$/ka #an0 6a$u.
& T5k5.
P/$%5k5an
*a$us
d(6uka
s/7/3a%n#a=
s/*(n00a
3/$6/ka)an 3/n%(n0 da3a% d(da%an0kan da$( )ua$. + P/n056a%an. :an0 sak(% *a$us d($a4a%. Ban%uan 3/n056a%an umumn#a suda* d(3/$)ukan 3ada saa% k/da%an0an 3/n0un0s( d(- da/$a* 6a$u. , K5ns%$uks(. Ba*an-6a*an 6an0unan= %/$u%ama 6a*an a%a3 *a$us s(a3 d( )5kas( 3ada *a$( 3/m(nda*an. P/m6/$(an 6a*an6a*an (%u akan m/mun0k(nkan 3/n0un0s( m/m6an0un $uma* m()(k m/$/ka. Kadan0ka)a m/$/ka 3/$)u d(6/$(kan s/d(k(% 6(m6(n0an
3/n0/%a*uan
%/n%an0
k5ns%$uks(
dan
da)am
m/m6an0un 3$asa$ana 3/$%a*anan. 7 P/$)(ndun0an. 9/n(s k/kua%an 3/$)a4anan %/$(%5$(a) s/)a(n m()(%/$ a%au P5)(s(= #an0 da3a% d(k/m6an0kan un%uk m/njam(n 3/$)(ndun0an 3/nduduk ada)a* sa%uan 'an$a Hans(3. M/$/ka da3a% d(3/$s/nja%a( d/n0an 3/$s/%ujuan K5mandan K5$/m s/%/m3a% un%uk m/n0*a)au s/$an0an (nsu$j/ns( #an0 mun0k(n ada. M/$/ka *a$us m/m()(k( 5$0an(sas( 3/$)a4anan #an0 d(6(na d/n0an 6a(k= d()a%(* da)am m/n00unakan s/nja%a dan m/m()(k( da;%a$ %u0as. K/*ad($an dan mu%u da$( k/kua%an %/$s/6u% akan m/nunjukkan maksud dan k/mam3uan 3/m/$(n%a* un%uk m/)(ndun0( 3/nduduk dan un%uk m/nda3a%kan k/3/$7a#aan dan 6an%uan m/$/ka. d P/n0a4asan Makanan.
1 K/6u%u*an. Insu$j/ns( 6(asan#a 6/$0an%un0 k/3ada 3/$6/ka)an makanan s/%/m3a%. A3a6()a sua%u da/$a* 6/$ada da)am 3/n0a$u* (nsu$j/ns(= s/6a0(an 6/sa$ 3/nduduk 7/nd/$un0 m/m(*ak k/3ada (nsu$j/n. Da)am *a)
s/d/m(k(an (nsu$j/n %(dak %/$)a)u
m/n0*ada3(
k/su)(%an da)am m/nda3a%kan 3/$6/ka)an #an0 7uku3 un%uk k/3/$)uan m/$/ka. Un%uk m/njajak( sum6/$ 3/$6/ka)an musu*= ada)a*
san0a%
m/n0adakan
3/n%(n0 3/m6a0(an
un%uk
m/nda;%a$
$ansum
3/nduduk
makanan.
Ha)
dan (n(
m/n0*a$uskan adan#a s/6ua* 5$0an(sas( un%uk m/n0a4as( 3$5sukd( mau3un 3/$da0an0an da$( s/%(a3 ma7am makanan dan 3/nd(s%$(6us(ann#a. $0an(sas( (n( *a$us m/njam(n 6a*4a s/)u$u* 3/nduduk m/n/$(ma 7a%u makanan #an0 7uku3= %a3( %(dak 65)/* ada k/)/6(*an 3/$s/d(aan makanan s/*(n00a da3a% d(sa)u$kan k/3ada (nsu$j/n. P/n0a4asan da$( 5$0an(sas( *a$us d()aksanakan d/n0an k/%a%= 3/n#a)a*0unaan da)am 3/n#a)u$an makanan da3a% d(%(ndak d/n0an m/na$(k k/m6a)( a%au m/n0u$an0( jum)a* 7a%u. D( kam3un0-kam3un0 %(ndakan *a$us d(s/)/n00a$akan un%uk m/n0a4as( )adan0 dan 3/$s/d(aan 3/$6/ka)an. Ha) (n( m/)(3u%( 3/n0a4asan 3ada saa% 3an/n sam3a( d/n0an 3/n(m6unan k/ 0udan0 umum a%au %/m3a% 3/$s/d(aan. B()a kam3un0 %/)a* d(k5s5n0kan a%au %/)a* d(umumkan s/6a0a( da/$a*
%/$)a$an0=
%(ndakan
*a$us
d(%/m3u*
un%uk
m/n0*an7u$kan )ad(n0-)adan0 #an0 %/)a* d(%anam(= %/$k/7ua)( #an0 suda* d(3an/n= da)am $an0ka m/n7/0a* 3/n00unaan )ad(n0-)adan0 %/$s/6u% un%uk k/3/n%(n0an (nsu$j/ns(. 2 M/%5d/. S(s%/m 3/n0a4asan makanan da3a% d(%/m3u* m/)a)u( 7a$a-7a$a 6/$(ku% d/n0an 3/$s/%ujuan Pan0dam @ a P/m6a%asan 3/n(n0ka%an *as() 3an/n. 6 P/n0a4asan
dan
3/n0/nda)(an
*as()
3an/n
dan
3/$s/d(aan 6a*an makanan. 7 M/n0adakan 3/m6a0(an $ansum dan 3/nu%u3an 3asa$ 0/)a3. d P/)a$an0an %/$*ada3 3/n05)a*an %ana* dan 3/%/$nakan d(- da/$a* #an0 6/$6a%asan d/n0an )5kas( musu*. K5m6(nas( da$( 3/$6a%asan %/$s/6u% 3ada ak*($n#a da3a% m/maksa musu* un%uk m/nam3akkan d($(n#a )/6(* s/$(n0 da)am usa*an#a m/n7a$( 3/$6/ka)an. Ha) (n( m/m6/$( k/s/m3a%an )/6(* 6an#ak k/3ada 3asukan 3/n0aman= s/)anju%n#a m/maksa m/$/ka k/ da)am 3/$%/m3u$an m/$/ka
un%uk
dan
m/n0a)(*kan
m/)aksanakan
s/6a0(an
k/kua%an
3/n05)a*an
%ana*n#a
s/nd($(. !
T/*n(k. 3/as( 6)5kad/ makanan da3a% d( )aksanakan dua 7a$a @
a M/n0adakan 3(n%u-3(n%u 3/m/$(ksaan= $(n%an0an ja)an dan jam ma)am un%uk 3/n0a4asan= 3/m/$(ksaan dan m/n7/0a* 3/n0($(man makanan dan 6a$an0-6a$an0 3/n%(n0 da$( k5%a= kam3un0 a%au 3usa% (ndus%$( 5)/* 5$0an(sas( k)and/s%(n musu*. 6 3/$as( 6)5kad/ d(s/)/n00a$akan d( 3(n00($ da/$a* #an0 %/)a* d(5)a* dan da/$a* 6/6as= )a(mn#a %(%(k k5n%ak
an%a$a
m/n#/d(akan
musu* 6a*an
d/n0an
5$0an(sas(
makanan
un%uk
#an0
m/$/ka
d()aksanakan d( 3/dusunan dan k5%a. T(ndakan m()(%/$ *a$us d(3/$s(3akan un%uk m/musna*kan musu*= 3ada saa% m/$/ka m/n/$(ma 3/n0($(man 3/$6/ka)an. "
P/n0a4asan. P/m/$(n%a* da/$a* 6/$%an00un0 ja4a6 a%as 3/n#a)u$an makanan= #an0 d()aksanakan 5)/* d/35 )50(s%(k D5)50 d( 6a4a* 3/n0a4asan K5dam. P/n0a4asan %/$*ada3 makanan m/m/$)ukan $/n7ana #an0 ma%an0= 4ak%u= dan k/$jasama. A3a6()a
d()akukan
k/)($u
akan
m/n0ak(6a%kan
k/su)(%an #an0 %(dak 3/$)u= m/n7(3%akan k/6/n7(an %/$*ada3 3/m$(n%a*. K/6(jaksanaan #an0 d(am6() *a$us d(dukun0 5)/* (n;5$mas( #an0 7uku3 un%uk m/nda3a%kan k/$jasama #an0 3/nu* da$( 3/nduduk s/%/m3a%= #an0 *a$us d(6ua% m/n0/$%( 6a*4a %(ndakan %/$s/6u% 6ukan *ukuman= dan 6a*4a sa%usa%un#a %ujuan ada)a* un%uk m/n7/0a* makanan dan 6a$an06a$an0 )a(n ja%u* k/%an0an musu*.
& P(n%u-3(n%u
P/m/$(ksaan. Un%uk m/n(n0ka%kan *as()
3/$%a*anan= 3/muk(man
ka4a% #an0
6/$du$( )/6(*
d(d($(kan
k/7()
d(
s/k/)()(n0
da)am
0una
4()a#a*
kam3un0
#an0
d(3/$%a*ankan. Musu* akan 6/$usa*a k/$as un%uk m/n(adakan k/0(a%an 3/m/$(n%a* %/$u%ama d/n0an 3$53a0anda #an0 d(6ua% un%uk m/m3/$k/7() k/%aa%an %/$*ada3 3/$a%u$an #an0 %(dak d(s/nan0(. R/n7ana kam3an#/ 3/n/$an0an mas#a$aka% #an0 ma%an0 *a$us d()ksanakan a0a$ k/$jasama #an0 /$a% da$( 3/nduduk (n0(n d(da3a%= m/$/ka #an0 k/$as k/3a)a *a$us d(%undukkan a0a$ %(dak )a0( m/m6an%u musu*. K/un%un0an 3s(k5)50(s akan d(da3a% d/n0an m/n0(ku% s/$%akan s/6an#ak mun0k(n 3/nduduk 4a)au3un 3as(; da)am usa*a-usa*a #an0 d($/n7anakan
un%uk
m/n0a)a*kan
a%au
m/n00a0a)kan
(nsu$j/ns(.
0.
3/$as( B*ak%(. 1
3/$as( B*ak%( ada)a* 3a$%(s(3as( ABRI s/6a0a( a)a% Hankam da)am
$an0ka 3/m6(naan 4()a#a* 6/$%(%(k 6/$a% ;(s(k= ma%/$(a)= dan d()akukan a%as 3/$(n%a* Pan0)(ma ABRI a0a$ m/man;aa%kan %/na0a= dana= da#a= dan %/na0a manus(a da)am B*ak%( ABRI. 2
K/0unaan.
3/$as(
B*ak%(
ABRI
m/n0/$a*kan
sum6/$-sum6/$
an0ka%an 6/$s/nja%a un%uk k/0(a%an k/mas#a$aka%an #an0 6/$s(;a% k5ns%$uk%(;
s/3/$%( 6an%uan k/s/*a%an= k/s/ja*%/$aan dan 3$5#/k 3/k/$jaan umum= un%uk m/n(n0ka%kan k5nd(s( k/*(du3an mas#a$aka%= m/n0u$an0( 3/nd/$(%aan? k/s/n0sa$aan dan m/n(n0ka%kan 6as(s 3/$/k5n5m(an n/0a$a. D( sam3(n0 (%u un%uk m/$/6u% dukun0an dan $asa *5$ma% mas#a$aka% %/$*ada3 An0ka%an B/$s/nja%a. 3/$as( B*ak%( ABRI %/)a* %/$6uk%( /;/k%(; da)am
m/n0u$an0(
an7aman
(nsu$j/ns(
#an0
s/$(n0
m/man;aa%kan
m5m/n%um d(- da/$a*-da/$a* %/$(s5)as( dan 6/)um maju. 3/$as( B*ak%( ABRI da3a% m/)(3u%( s/%(a3 *a) #an0 da3a% d(6/$(kan 5)/* ABRI %/$u%ama k/mam3uan dan 3/n0/%a*uaann#a k/3ada mas#a$aka% da)am $an0ka m/n5)5n0 3/nduduk un%uk m/n#/)/sa(kan 3/$s5a)an a%au m/m3/$6a(k( k5nd(s(n#a d/n0an ;un0s( dan 5$0an(sas( An0ka%an Da$a% un%uk m/m6uka dan m/n#/d(akan 3/n0amanan dan 6an%uan 0una m/n(n0ka%kan k/6u%u*an *(du3. Ba*kan da/$a* #an0 suda* maju 3un %/$6uka k/mun0k(nan un%uk 3$50$am-3$50$am m()(%/$ a%au k/$jasama ABRI Rak#a% #an0 m/n0un%un0kan= 6a(k da)am suasana 3/$an0 mau3un a3a6()a %/$jad( 6/n7ana= %/$u%ama a3a6()a k/0(a%an (nsu$j/ns( %/)a* m/n0a7aukan $5da 3/m/$(n%a*an n5$ma). Sum6an0an unsu$-unsu$ 3/)a#anan da$( k5mand5 a%asan da3a% m/m6an%u m/m/nu*( k/6u%u*an mas#a$aka%. ABRI m/m()(k( sum6/$ %/na0a manus(a= ma%/$(a)= a)a% k5mun(kas( dan 5$0an(sas( #an0 )/6(* 6a(k= d(6and(n0 d/n0an mas#a$aka% s/%/m3a%. P/$an s/$%a ABRI Rak#a% da)am 3$5#/k-3$5#/k mas#a$aka% %(dak *an#a m/n#um6an0 un%uk k/majuan s5s(a)= 35)(%k dan /k5n5m( sua%u da/$a*= %a3( ju0a m/m6an0un %u6u*n#a k/(k*)asan 3/nduduk un%uk m/m6an%u ABRI. D/n0an m/n(n0ka%n#a k/adaan s5s(a) dan /k5n5m( n/0a$a= ABRI mam3u m/n0u$an0( sum6/$-sum6/$ $asa %(dak 3uas 3/nduduk=
m/m3/$kua% k/%a*anan nas(5na) s/$%a m/n(n0ka%kan s%a6()(%as 35)(%(k dan /k5n5m(. ! K$(%/$(a. $(%/$(a un%uk 3$5#/k-3$5#/k k/0(a%an 53/$as( B*ak%( ABRI ada)a* s/6a0a( 6/$(ku% @ a P$5#/k m()(k mas#a$aka% s/%/m3a% #an0 k/mud(an d(k/$jakan 5)/* ABRI )/6(* d(3/$)ukan= dan )/6(* %/$6uka k/s/m3a%an un%uk suks/s da$(3ada 3$5#/k 6a$u #an0 d(k/m6an0kan d(%/m3a% )a(n. 6 P$5#/k *a$us da3a% d(s/)/sa(kan da)am 4ak%u #an0 3/nd/k a%au ada %a*a3-%a*a3
un%uk
m/m6/$(kan
k/s/m3a%an
un%uk
d(n()a(
k//;/k%(;ann#a. 7 Has() #an0 d(3/$5)/* da3a% d(ama%(= d(uku$= dan *a$us n#a%a. d Has() #an0 d(3/$5)/* *a$us da3a% d()(*a% 5)/* mas#a$aka%= dan 6a*4a k/un%un0an akan d(3/$5)/* 6/$ka% k/$jasama an%a$ ABRI-Rak#a%. P/n0*a$0aan da$( *as() #an0 d(3/$5)/* *a$us d(6/$(kan k/3ada $ak#a% #an0 %u$u% s/$%a. / S/%(a3 3$5#/k *an#a d()aksanakan a%as nama Pan0a6. " P/n0/nda)(an. P/%unjuk= 6(m6(n0an= dan 3/n0a4asan %/$*ada3 53/$as( B*ak%( ABRI m/$u3akan %an00un0 ja4a6 Pan0)(ma An0ka%an B/$s/nja%a. Pada s/mua %(n0ka%= (n(s(a%(; dan da#a k$/as( k5mandan 6a4a*an *a$us d(%(m6u)kan dan d(d5$5n0. 3/$as( B*ak%( ABRI *a$us m/n7/$m(nkan 0/$akan #an0 (k*)as da$( ABRI un%uk m/n5)5n0 $ak#a%. B(m6(n0an dan 3/n0a4asan 3ada s/)u$u* 3$50$am 53/$as( 6*ak%( ABRI *a$us m/m6/$( k/s/m3a%an k/3ada 0/$akan= (n(s(a%(; dan da#a k$/as( k5mandan 6a4a*an. Ij(n s/3/$%( (n(
d(3/$)ukan un%uk m/n0*(nda$kan 3/$s/)(s(*an #an0 d(ak(6a%kan 5)/* %(ndakan m/)am3au( k/6(jaksanaan dan %an00un0 ja4a6 d/3a$%/m/n= dan un%uk m/njam(n 6a*4a 53/$as( 6*ak%( d()aksanakan m/)a)u( k/$jasama d/n0an sa%uan-sa%uan= sum6/$-sum6/$
k/0(a%an 3/m/$(n%a*
s(3()
s/$%a un%uk
m/m/)(*a$a 3$(5$(%as k/3/n%(n0an #an0 %/3a%. & P$5#/k. Tu0as-%u0as #an0 %/)a* d(s/%uju( *a$us d(%ujukan un%uk m/m/nu*( k/6u%u*an dasa$ 3/nduduk dan un%uk m/n7/0a* %(m6u) a%au %um6u*n#a (nsu$j/ns(. K/6u%u*an= k/6(asaan= dan k/3/$7a#aan $ak#a% 6/$6/da-6/da an%a$a sa%u da/$a* d/n0an da/$a* )a(nn#a. K5mand5 m()(%/$ 3ada s/mua %(n0ka%an= d/n0an 6an%uan dan sa$an 3/n0uasa m()(%/$= m/n/n%ukan k/6u%u*an 3/nduduk d( da/$a* mana m/$/ka d(%/m3a%kan dan m/n00unakan (maj(nas( dan (n(s(a%(; un%uk m/man;aa%kan k/mam3uan #an0 %/$6a(k dan sum6/$-sum6/$ #an0 m/mun0k(nkan un%uk m/muaskan k/6u%u*an m/$/ka. Tu0as-%u0as k*usus )a(nn#a ada)a* @ a M/m3/$6a(k( dan m/m6an%u $uma*-$uma* (6ada*. 6 M/nd($(kan 6an0unan s/d/$*ana= s/3/$%( k)(n(k= 6a)a( 3/$%/muan= s/k5)a*= dan )a(n-)a(n. 7 P/n0a4asan= nas/*a%= dan 6an%uan da)am m/m6an0un ja)an-ja)an 3/n0*u6un0 da$( dusun-dusun k/7() k/ kam3un0-kam3un0 dan k/ ja)an-ja)an u%ama= %/$masuk m/n#/d(akan j/m6a%an dan u$un0-u$un0. d Ban%uan dan 3/n#a)u$an makanan= 3aka(an= %/$u%ama k/3ada kaum 3/n0un0s( dan 3/nduduk #an0 d(muk(mkan a%au d(un0s(kan.
/ M/n(n0ka%kan 3/n#/d(aan a($ 6/$s(*= 75n%5* @ m/masan0 6/%5n 3ada sumu$ a($= m/n#/d(akan 35m3a= dan ;as()(%as 3/nam3un0an. ; Ban%uan m/d(s= %/$masuk @ 1 M/n#/d(akan 3/$a4a%an m/d(s da$u$a% dan m/n0/>akuas( 3/nduduk d/n0an m/n00unakan ;as()(%as An0ka%an B/$s/nja%a. 2 Ban%uan 5)/* d5k%/$ m()(%/$ k/3ada ;as()(%as m/d(s s(3() 3ada jad4a) 4ak%u %/$%/n%u. ! P/n0a4asan= nas/*a% dan 6an%uan da)am 3/nd($(an 3usa% k/s/*a%an mas#a$aka% dan 3$50$am 3/n0a4asan %/$*ada3 *ama. 0 M/n#/d(akan
3/n0a4a)an
un%uk
($(n0-($(n0an
k/nda$aan
#an0
m/m6a4a 3$5duk 3/n%(n0 k/ 3asa$-3asa$ d( mana 3$5duk %/$s/6u% san0a% d(6u%u*kan. * M/n0*(du3kan dan m/n00(a%kan LKMD d( kam3un0 dan d( dusundusun k/7() un%uk m/n(n0ka%kan *u6un0an #an0 6a(k= m/nd(skus(kan masa)a*-masa)a*
6/$sama
dan
m/n7(3%akan
suasana
sa)(n0
m/m6an%u. ( M/n#/d(akan a)a%-a)a% k5mun(kas( an%a$ kan%5$= dusun-dusun k/7()= kam3un0
dan
d(s%$(k
d/n0an
m/n0*u6un0kan
s/0a)a
;as()(%as
mas#a$aka%= a3a6()a m/mun0k(nkan a%au m/n00unakan 3/$a)a%an 7adan0an m()(k An0ka%an B/$s/nja%a sam3a( ;as()(%as s(3() da3a% d(6an0un.
j
M/n#/d(akan makanan= 3aka(an= 56a%-56a%an dan 3/$)(ndun0an da$u$a% un%uk 3/nduduk a3a6()a %/$jad( s/$an0an (nsu$j/ns(= k/6aka$an= 6anj($= k/0a0a)an 3an/n a%au 6/n7ana a)am )a(nn#a. P/$/n7anaann#a d(7an%umkan da)am P$5%a3 6/n7ana a)am a%au 6a*a#a )a(nn#a.
k M/nja)ankan
$5da
3/m/$(n%a*an
s/%/m3a%
a3a6()a
3/m/$(n%a*
s/%/m3a% %(dak 6/$ja)an a%au %(dak ada= sam3a( a3a$a% s(3() #an0 %/3a% m/n0am6() a)(*. ) M/n#/d(akan 6an%uan dan nas/*a% 3ada 3asukan 'an$a da)am )a%(*an 3/$%a*anan dusun dan kam3un0 m/$/ka. m M/n#/d(akan 3/n0amanan un%uk dusun-dusun dan kam3un0-kam3un0 sam3a( 3/n0amanan (n( da3a% d(0an%( 5)/* k/kua%an 3/nduduk. n P/n00unaan
an005%a
ABRI
#an0
m/m()(k(
k/mam3uan
a%au
3/n0/%a*uan k*usus= un%uk m/m6/$(kan nas/*a% dan 6an%uan da)am $an0ka m/n5)5n0 mas#a$aka% da)am m/m/7a*kan 3/$s5a)ann#a. D( s(n(
%/$masuk
a*)(
3/$%an(an=
a*)(
m/s(n=
0u$u-0u$u=
3/$s5n()
adm(n(s%$as(= a*)( %/*n(k= a*)( 3/$(kanan= a*)( )(s%$(k= %ukan0 ka#u= a*)( *ukum a%au 6aka%-6aka% k*usus )a(nn#a #an0 d(m()(k( 5)/* an005%a ABRI. + K/0(a%an
P/$5$an0an. 9ad( s/%(a3
3/$s5n() ABRI *a$us 6/na$-6/na$
m/n0*a#a%( usa*a ABRI un%uk m/$/6u% *a%( dan 3(k($an 3/nduduk. D( sam3(n0 3$50$am #an0 %/)a* d(s/%uju( d( a%as ju0a m/)aksanakan 3$50$am ka$#a 6*ak%( ABRI a%as (n(s(a%(; s/nd($(. B/$(ku% ada)a* k/0(a%an-k/0(a%an s/d/$*ana #an0 6/$dasa$kan (%(kad 6a(k s/3/$%( @
a M/m6an%u n/)a#an m/nam6a* ja$(n0 a%au a)a% 3/$a)a%ann#a. 6 M/)a%(* %a%a %/$%(6 d( ja)an $a#a. 7 M/m6an%u 3/%an( s/%/m3a% m/n05)a* %ana*. d M/m5%5n0 3ad(. / B/$)aku 6a(k %/$*ada3 anak k/7()= 4an(%a= dan 5$an0 %ua. ; M/m3/$)(*a%kan $asa *5$ma% dan m/m6an%u 3/m(m3(n-3/m(m3(n a0ama dan %/m3a%-%/m3a% (6ada%. S/mua (n( m/$u3akan 3/)aksanaan dan 4aj(6 ABRI. 3/$as( B*ak%( ada)a* *am3($ s/%(3a k/0(a%an #an0 m/m6ua% ABRI m/njad( sauda$a $ak#a%= s/6a0a( 3/)(ndun0. S/%(a3 (nd(>(du *a$us m/n756a m/m6(na $asa k/k/)ua$0aan #an0 /$a% d/n0an 3/nduduk. Ka$#a 6*ak%( 3/$5$an0an d()aksanakan 6/$dasa$kan s53an-san%un dan d(s(3)(n m()(%/$ un%uk 6/$3/$an s/$%a da)am 3$5#/k-3$5#/k $/sm(. Da)am s/%(a3 k/adaan= dasa$dasa$ da$(3ada 3/)aksanaan dan 4aj(6 ABRI *a$us d(%/)adankan= 75n%5* @ ABRI *a$us s53an-san%un %/$*ada3 $ak#a% d(3(n%u 3/m/$(ksaan dan da)am 3/n00/)/da*an=
dan
)a(n-)a(n.
P$5#/k-3$5#/k
53/$as(
6*ak%(
da3a%
d(*an7u$kan= ak(6a% %(ndakan 6u$uk da$( (nd(>(du a%au k/)5m35k s/3/$%( k/6(asaan ma6uk= 6/$k/)a*(= %u$u%7am3u$ da)am 3/)an00a$an s/6a0a( backing dan 3/$am3asan %/$*ada3 *a$%a m()(k 3/nduduk. P$53a0anda (nsu$j/ns( 3as%( akan m/n00unakan k/s/m3a%an #an0 6a(k un%uk m/n7/)a *u6un0an 6a(k an%a$a an005%a 3asukan k(%a d/n0an 4an(%a-4an(%a s/%/m3a%. M/n0*a$0a( dan m/njunjun0 %(n00( k/6(asaan s/$%a ada%-(s%(ada%. Ruma* (6ada* %(dak 65)/* d(masuk(= k/7ua)( un%uk k/3/n%(n0an-k/3/n%(n0an m()(%/$
#an0 6/na$-6/na$ m/nd/sak. T(dak m/m6a#a$ *a$0a *a$%a 6/nda s/7a$a 3an%as= m/n0/mud(kan k/nda$aan d/n0an s/m6$5n5 a%au %an3a d(3(k($kan= a%au %(ndakan #an0 m/n0ak(6a%kan k/ma$a*an 3/nduduk dan m/n0ak(6a%kan m/$/ka m/n5)ak un%uk 6/k/$ja sama a%au m/n#/m6un#(kan k/%/$an0ank/%/$an0an 3/n%(n0 #an0 akan m/n0*am6a% k/6/$*as()an 53/$as(. In0a% s/nan%(asa jan0an m/n#ak(%( *a%( $ak#a%. , Hu6un0an Mas#a$aka%. T/$jad(n#a *u6un0an mas#a$aka% %(m6u) ak(6a% s(ka3 dan *u6un0an #an0 6a(k da$( An0ka%an B/$s/nja%a %/$*ada3 mas#a$aka% dan s/6a)(kn#a. Ha) (n( ada)a* *as() da$( s/)u$u* 3$50$am k/amanan #an0 m/)(3u%( @ 3/n0a4asan 3/nduduk= ka$#a 6*ak%(= 53/$as( m()(%/$ dan 3/m6(naan mas#a$aka% 5)/* 3/ja6a% 3/m/$(n%a* dan k/0(a%an 3/$an s/$%a da$( mas#a$aka% (%u s/nd($(. P/n0/)5m35kan dan 3/muk(man *a$us d()akukan 3/$*a%(an #an0 s/$(us %/$*ada3 3/$s5a)an-3/$s5a)an #an0 m/n#an0ku% k/3/n%(n0an mas#a$aka%. P/$*a%(an *a$us d()akukan %/$*ada3 k/s/ja*%/$aan m/$/ka. S/mua usa*a #an0 da3a% d()akukan un%uk m/nam6a* )uas )a*an m/$/ka akan d(*a$0a(= s/6a0a( 6uk%( n#a%a 3/m/$(n%a* da)am m/4ujudkan k/s/ja*%/$aan 3/nduduk. T/$u%ama= %(ndakan-%(ndakan *a$us d()akukan un%uk m/n#/d(akan 3/k/$jaan dan usa*a #an0 m/n0un%un0kan d(- )(n0kun0an 3/muk(man m/$/ka #an0 6a$u. A3a6()a d(an%a$a m/$/ka #an0 d(%am3un0 %(dak da3a% m/)anju%kan 3/k/$jaann#a s/3/$%( 6(asa= 3/$)u d(6uka )a3an0an k/$ja 6a$u #an0 d((n%/0$as(kan d/n0an $/n7ana 3/m/$(n%a*. K/ma)asan mas#a$aka% d( da/$a* 3/muk(man 6a$u akan m/n(m6u)kann k/adaan #an0 m/n0un%un0kan musu*. Pada k/adaan %/$%/n%u $ak#a% da3a% d(*(m3un un%uk m/m3/$5)/* da$( 3/m/$(n%a* %/n%an0 *a)-*a) #an0 d(an00a3 3/n%(n0. Namun 3/nam3un0an
dan 3/n0/)5m35kkan mas#a$aka% 3un akan m/muda*kan 3$53a0anda kaum (nsu$j/n. Ha) (n( *a$us s/)a)u d(ja0a d/n0an %(ndakan 3/n0amanan #an0 k/%a%. Hu6un0an #an0 6a(k d(3/$5)/* da$( k/0(a%an #an0 d($/n7anakan #an0 6/$%ujuan
m/n0u$an0(
3/nd/$(%aan
mas#a$aka%=
s/$%a
d/n0an
7a$a
m/n(n0ka%kan s%a6()(%as 35)(%(k= s5s(a)= 3/$/k5n5m(an dan k/amanan. *.
K5mand5 dan P/n0/nda)(an. B/n%uk k5mand5 dan 3/n0/nda)(an da)am 53/$as( %/$(%5$(a) d(3/n0a$u*( 5)/*
)uas 4()a#a* 53/$as(. Namun da)am 3/n0a%u$an k5mand5 dan 3/n0/nda)(an %/%a3 d(ja6a%
5)/*
k5mand5
%/$(%5$(a)
s/%/m3a%
Pan0dam?
Dan$/m.
D/n0an
m/n00unakan k5mand5 %/$(%5$(a) #an0 %/)a* ada= maka akan )/6(* m/muda*kan 6a(k da)am $an%a( k5mand5 mau3un 3/n0/nda)(an da$( 53/$as(. Pada dasa$n#a s/%(a3 53/$as( %/$(%5$(a) da)am 3/$/n7anaan *a$us d(s/n%$a)(s($ %/%a3( da)am 3/)aksanaann#a d(s/sua(kan d/n0an (n%/ns(%as s3/k%$um k5n;)(k dan 0/50$a;(? k5nd(s( 0/50$a;( s/*(n00a da3a% d(d/s/n%$a)(sas(kan k/3ada s/mua k5mand5 jaja$ann#a. 1 K5mand5. Pada %(n0ka% K5dam 4/4/nan0 k5mand5 6/$ada 3ada Pan0dam dan 6/$%an00un0 ja4a6 a%as s/0a)a 3/)aksanaan 53/$as( k/3ada Pan0a6. Pada %(n0ka% K5$/m 4/4/nan0 k5mand5 ada 3ada Dan$/m dan 6/$%an00un0 ja4a6 k/3ada Pan0dam. Da)am 3/)aksanaan k5mand5n#a Pan0dam mau3un Dan$/m da3a% m/m(n%a sa$an a%au m/n/$(ma sa$an da$( Mus3(da s/%/m3a%. 2 P/n0/nda)(an. A0a$
53/$as(
%/$(%5$(a) 6/$ja)an )an7a$ dan
m/m/nu*(
sasa$ann#a maka 3/n0/nda)(an 53/$as( *a$us 6a(k. )/* s/6a6 (%u *a$us d(6/n%uk sua%u 35s k5mand5 #an0 da3a% m/n0/nda)(kan sa$ana #an0 ada 3ada k5mand5 %/$(%5$(a) s/%/m3a% a%au m/n00unakan s(s%/m k5mun(kas(
4()a#a* #an0 %/$s/d(a d( da/$a*. P/n0/nda)(an 53/$as( da3a% )an0sun0 5)/* Pan0)(ma=
Dan$/m
a%au
K5mandan
K5mand5
3/$as(
a%au
da3a%
d(d/s/n%$a)(sas(kan k/3ada k5mand5 6a4a*ann#a. j.
Ban%uan Adm(n(s%$as(. Pada dasa$n#a 53/$as( %/$(%5$(a) akan m/n0(ku%s/$%akan k/kua%an $ak#a%
da)am 3/)aksanaann#a. Namun 3/$s5n() (n%( da)am m/)aksanakan 53/$as( ada)a* a3a$a%u$ %/$(%5$(a) s/%/m3a% s/$%a $ak#a% %/$)a%(*. P/n0/$a*an $ak#a% %/$)a%(* un%uk %u0as
53/$as(
d(s/sua(kan
d/n0an
k/3/n%(n0an.
L50(s%(k
#an0
d(0unakan
m/n00unakan )50(s%(k sa%uan d/n0an s/jau* mun0k(n m/n#anda$kan dukun0an 3ada 3/)a#anan da/$a*.
BAB-8II PERASI KEAMANAN DAN KETERTIBAN MAS:ARAKAT
!1.
Umum. K/amanan dan k/%/$%(6an mas#a$aka% ada)a* s(%uas( dan k5nd(s( mas#a$aka%
#an0 m/m6/$(kan suasana k/*(du3an #an0 %/$a%u$= 3/$asaan 6/6as da$( 6a*a#a dan k/%aku%an= s/6a0a( *as() 3/m6(naan 5)/* 3/m/$(n%a* 6/$sama mas#a$aka% s/7a$a (n%/0$a) dan 6/$)anju%. 3/$as( Kam%(6mas ada)a* sua%u 53/$as( d/n0an m/man;aa%kan s/mua k/kua%an 35)(%(k= /k5n5m(= s5s(a) 6uda#a= dan Hankam un%uk
m/n0/m6a)(kan k/4(6a4aan 3/m/$(n%a*an dan k/%/$%(6an umum. 'ujud 53/$as( Kam%(6mas (a)a* usa*a-usa*a un%uk m/n7(3%akan %a%a k/*(du3an mas#a$aka% #an0 %/$%(6= %/$a%u$ s/$%a 6/6as da$( $asa k/%aku%an akan 6a*a#a-6a*a#a #an0 m/n0an7am mas#a$aka%. 3/$as( Kam%(6mas da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( 6/$%ujuan m/n7/0a* m/m6(akn#a an7aman dan 0an00uan da)am k/adaan mas#a$aka% #an0 %(dak %/n%$am= %(dak %/$%(6= dan %(dak aman. Gan00uan k/%/$%(6an= k/%/n%$aman dan k/amanan s/6a0a( 7a$a 6/$%(ndakn#a mau3un s/6a0a( ja)an 3/nd/ka%n#a a%au s/)u6un0 53/$as(n#a. Sa%uan ABRI AD da3a% m/m6an%u 53/$as( Kam%(6mas d/n0an 3/n0/$a*an sa%uan ABRI AD 6/$u3a sa%uan %/m3u$= sa%uan 6an%uan %/m3u$= sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as(= sa%uan (n%/)(j/n a%au k5mand5 %/$(%5$(a) da)am $an0ka %u$u% s/$%a un%uk m/nan00u)an0( 0an00uan Kam%(6mas #an0 %(m6u). P/m6/$(an 6an%uan sa%uan ABRI AD da)am 53/$as( Kam%(6mas 6/$%ujuan a0a$ 3/$as( Kam%(6mas #an0 d()akukan 5)/* P5)$( s/6a0a( (n%( k/kua%an da3a% 6/$*as() 0una dan 6/$da#a 0una #an0 s/6/sa$-6/sa$n#a. !2.
Ban%uan Sa%uan ABRI AD da)am 3/$as( Kam%(6mas. a.
K5ns/3 P/n00unaan. 1
Sa%uan-sa%uan ABRI-AD 3ada dasa$n#a d(k/$a*kan s/sua(
d/n0an ;un0s(n#a da)am k/7a6an0an mas(n0-mas(n0. Namun 6()a d(an00a3 3/$)u= m/n0(n0a% k/ku$an0an %/na0a= sa%uan ABRI-AD da3a% d(k/$a*kan d( )ua$ (%u s/)ama d(an00a3 mam3u m/)aksanankann#a. 2
P/n0/$a*an sa%uan ABRI-AD d(dasa$kan 3ada 3/$m(n%aan
6an%uan P5)$( 3ada k5mand5 %/$$(%5$(a) s/%/m3a%. S/)anju%n#a k5mand5
%/$$(%5$(a) s/%/m3a% m/m3/$%(m6an0kan sa%uan mana #an0 akan d(k/$a*kan
d(s/sua(kan
d/n0an
%/na0a
#an0
%/$s/d(a
s/$%a
k/mam3uan sa%uan ABRI-AD #an0 ada d(da/$a*n#a. P$5s/du$ 3/n0/$a*an sa%uan ABRI-AD #an0 %(dak 6/$ada d( 6a4a* k5mand5 %/$$(%5$(a) s/%/m3a%= d(a%u$ %/$s/nd($( 6/$dasa$kan k/$jasama a%au k/%/n%uan #an0 d(0a$(skan da$( a%asan. !
K55$d(nas( s/7a$a $u%(n 5)/* Mus3(da? T$(3(da da)am m/n0(ku%(
3/$k/m6an0an Kam%(6mas ada)a* san0a% 3/n%(n0. D(- sam3(n0 (%u *a$us ada k/mam3uan m/n0(ku%( 3/$k/m6an0an Kam%(6mas d( da/$a* 5)/* s/%(a3 a3a$a% 3/m/$(n%a*an s(3()= 5)/* ka$/na 3/nan0anan masa)a* Kam%(6mas s/nd($( mun0k(n jau* )/6(* 6/$*as() 0una dan 6/$da#a 0una. 6.
P/d5man P/n#/)/n00a$aan Ban%uan. Ban%uan sa%uan ABRI-AD 3ada P5)$( da)am 3/$as( Kam%(6mas
d(dasa$kan 3ada 3/d5man @ 1 P/n#/)/n00a$aan Kam%(6mas d()aksanakan s/)u$u* k/kua%an Hankam$a%a dan P5)$( s/6a0a( (n%(. 2 P/man;aa%an 35%/ns( Kam%(6mas da$( sa%uan ABRI-AD %(dak m/n0u$an0( 3/)aksanaan %u0as 35k5k sa%uan ABRI-AD (%u s/nd($(. ! A3a6()a
da)am
3/n#/)/n00a$aan
3/$as(
Kam%(6mas
m/n00unakan 35%/ns( Kam%(6mas )a(nn#a= maka k5mand5
3/n0/nda)(an 53/$as( 6/$ada 3ada P5)$(= k/7ua)( d(%/n%ukan )a(n 5)/* Pan0a6. " Ban%uan
sa%uan
ABRI-AD
3/n#/)/n00a$aan
Kam%(6mas
k/3ada
P5)$(
%/$u%ama
da)am
$an0ka
d()aksanakan
3ada
6(dan0 3$/>/n%(; k/35)(s(an s/$%a 6(dan0-6(dan0 )a(n d( )ua$ 6(dan0 $/3$/s(; k/35)(s(an. & S%a%us da/$a* d(
mana
6an%uan ABRI-AD
k/3ada
P5)$(
d(s/)/n00a$akan da)am $an0ka m/m6an%u 3/$as( Kam%(6mas akan d(6/$(kan s%a%us k*usus d( 6a4a* k/nda)( m()(%/$.
BAB-8III BANTUAN ADMINISTRASI
!!.
Umum. Dukun0an 6an%uan adm(n(s%$as( da)am $an0ka 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(
%/$u%ama d(a$a*kan un%uk k/)an0sun0an 53/$as( d( da/$a* %/$%/n%u da)am 4ak%u )ama= s/*(n00a da3a% m/ndukun0 k/%/$6a%asan adm(n(s%$as( #an0 mun0k(n d(m()(k( 5)/* sa%uan 53/$as(5na). Da#a 0una dan *as() 0una da$( dukun0an 6an%uan
adm(n(%$as( %/$s/6u% da3a% d(3/$5)/* d/n0an 6/$3/d5man 3ada 3$(ns(3 %/$%/n%u #an0 akan da3a% m/njam(n k/)an0sun0an 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Ban%uan adm(n(s%$as( *a$us m/)(*a% k/mun0k(nan 7a$a 6/$%(ndak da$( sua%u 53/$as( s/*(n00a da3a% m/njam(n a0a$ $/n7ana %ak%(s %(dak d(6a%as( a%au d(3/$)am6a% 5)/* k/%/$6a%asan dukun0an 6an%uan adm(n(s%$as( #an0 s/*a$usn#a suda* da3a% d()(*a% s/6/)umn#a. Dukun0an 6an%uan adm(n(s%$as( *a$us 6/na$-6/na$ m/m/nu*( k/6u%u*an 53/$as(= un%uk (%u maka 3/n/m3a%an ;as()(%as= 3/n053/$as(an )50(s%(k sa%uan s/$%a sum6/$ s/%/m3a% a0a$ d(a%u$ dan d(usa*akan s//;(s(/n mun0k(n. P$5s/du$ #an0 s/d/$*ana dan k/n#a) akan m/m3/$muda* 3/n#/)/n00a$aan 6an%uan adm(n(s%$as( da)am m/ndukun0 j/n(s-j/n(s 53/$as( #an0 akan d()aksanakan. !".
Fak%5$-;ak%5$ #an0 M/m3/n0a$u*( Ban%uan Adm(n(s%$as(. a.
R/n7ana 3/$as(. P/$/n7anaan 6an%uan adm(n(s%$as( d(k/$jakan 6/$samaan d/n0an
3/$/n7anaan 53/$as(= ka$/na 3/$/n7anaan %/$s/6u% *a$us d((n%/0$as(kan. P/$/n7anaan adm(n(s%$as( *a$us m/nda3a%kan da%a k/%/$an0an #an0 7uku3= 6a(k masa)a* #an0 6/$s(;a% s%$a%/0(s mau3un %ak%(s= ju0a $/n7ana 7adan0an. 6.
As3/k 'ak%u. Fak%5$ k$(%(s 6an%aun adm(n(s%$as( ada)a* ;ak%5$ 4ak%u= ka$/na 6a(k
3/n05)a*an sum6/$ k/kua%an #an0 %/)a* %/$s/d(a m/njad( k/kua%an s(a3= mau3un 3/n#a)u$an= 3/n(ndakan= 3/n0a)5kas(an 6a$an0= ;as()(%as dan sa$ana s/$%a 3/n00unaan (n;$a-s%$uk%u$ #an0 ada un%uk k/3/n%(n0an 53/$as( m/m/$)ukan 4ak%u. K/0(a%an 6an%uan adm(n(s%$as( s/)a)u 6/$)an0sun0 m/nda*u)u( k/0(a%an 53/$as( m()(%/$= ka$/na 53/$as( m()(%/$ 6/$ja)an d/n0an
m/m3/$0unakan *as() dan sa$ana #an0 d(*as()kan 5/)* k/0(a%an 6an%uan adm(n(s%$as(. Hak/ka% da$( 3/$/n7anaan 6an%uan ad(m(n(s%$as( ada)a* un%uk m/nda3a%kan 4ak%u #an0 7uku3 0una 3/n0adaan 6a$an0= a)a%= jasa dan ;as()(%as #an0 akan d(3/$0unakan un%uk m/m6an%u sua%u 53/$as(. 7.
d.
/.
As3/k P/$s5n(). 1
9um)a* dan ma7am 3asukan #an0 *a$us d(6an%u.
2
K/6u%u*an 3asukan da$( s/%(a3 k5mand5 #an0 6/$san0ku%an.
!
P)a;5nd k/kua%an 3asukan #an0 d(%/n%ukan.
"
T/$s/d(an#a 3asukan da$( %(3/ %/$%/n%u.
&
K/6(jaksanaan %/na0a 3/n00an%( dan %/$s/d(an#a sa%uan $5%as(.
+
Sum6/$ 6an%uan %/na0a manus(a Ra%(*.
As3/k Ma%/$(a). 1
P/$k($aan k/6u%u*an a4a).
2
P/$k($aan k/6u%u*an )anju%an s/)ama 53/$as(.
!
P/n#/sua(an k/6u%u*an d/n0an 3/$k/m6an0an k/adaan %ak%(s.
Insu$j/ns( dan In;()%$as(. K/0(a%an (nsu$j/ns( dan (n;()%$as( musu* mun0k(n %/$jad( 3ada s/%(a3
musu*. Ka$/na (%u %uan 3)a#anan *a$us %/$)a%(* da)am %ak%( Sa%uan k/7() dan 3a%$5) ;.
An0ku%an uda$a
3/n00unaa an0ku%an uda$a s/7a$a maks(ma) un%uk m/n0*(nda$( k/mun0k(nan )a4an d/n0an muda* m/n#/$an0 0a$(s 3/$6/ka)an. 0.
P/n05$0an(sas(an. P/n05$00an(sas(an sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( d(s/sua(kan d/n0an
jum)a* dan ma7am 3asukan #an0 d(6an%u= as3/k 4ak%u= as3/k 3/$s5n() dan as3/k ma%/$(). *.
K/k/n#a)an. Ban%uan adm(n(s%$as( #an0 k/n#a) un%uk 3/n#/)/sa(an %/*ada3
k/mun0k(nan 3/$u6a*an k/6u%u*an dan k/adaan. j.
K/$ja sama. K/3/$)uan adan#a k/$ja sama #an0 /$a% d/n0an 3/nduduk s/%/m3a%
dan 6adan 6adan 3/m/$(n%a*an da)am s/mua k/0(a%an adm(n(s%$as( #an0 da3a% m/m3/n0a$u*( m(sa)n#a ak5m5das( dan 3/n00unaan ;as()(%as s(3(). k.
Ban%uan k/3ada 3/m/$(n%a* da/$a*. P/$%5)5n0an dan 6an%uan #an0 d(6/$(kan a%as 3/$m(n%aan 3/m/$(n%a*
da/$a* *a$us d(3/$%(m6an0kan d/n0an s(m3a%(k. ).
T(n0ka% )5#a)(%as 3/nduduk. K/6u%u*an akan 3/n00unaan 6an%uan 3/nduduk m/m/$)ukan k/*a%(-
*a%(an un%uk m/n0*(nda$( 0an00uan dan un%uk m/n0/na)( %(n0ka% )5#a)(%as. m.
Da#a 0una.
Ek5n5m(s dan /;(s(/n da)am s/)u$u* 6/n%uk 6an%uan adm(n(s%$as(= s/*(n00a da3a% 53/$as(5na) d/n0an uku$an adm(n(s%$as( #an0 %(dak %/$)a)u 6/sa$ dan jum)a* 3/ndukun0 #an0 %/$6a%as. n.
K55$d(nas( k55$d(nas( 53/$as( dan 3/n00una ;as()(%as adm(n(s%$as( s/jak d( da/$a*
6/)akan0. 5.
K/amanan. Usa*a 3/n0amanan #an0 k/%a% d(3/$)ukan d( s/mua (ns%a)as( d/n0an
3/$)(ndun0an #an0 /;/k%(;. P/n#a)u$an 3/m6/ka)an %(dak 65)/* m/m6/$( 3/%unjuk adan#a ak%(;(%as 53/$as(. 3.
La%(*an. La%(*an 6a0( s/)u$u* 3/$s5n() sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( un%uk
m/n0*ada3( 0an00uan. C.
K5mun(kas(. K/%/n%uan k5mun(kas( #an0 6a(k dan m/mada( san0a% 3/n%(n0 un%uk
6/k/$jan#a sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( s/7a$a /;/k%(; dan m/mun0k(nkan $/n7ana #an0 )/6(* )/6(** K/n#a. $.
P/n056a%an. Un%uk m/)aksanakan 53/$as( da)am jan0ka 4ak%u #an0 $/)a%(; )ama
3/$)u d( s/)/n00a$akan d(s(3)(n 3/n056a%an #an0 /;/k%(; dan s(mu)%an= 3/m6/$(an 56a%-56a%an 3$5;()aks(s 3ada s%anda$% #an0 %(n00(= $ansum #an0 6a(k= 3/$a)a%an $(n0an= s#s%/m 3/m6/ka)an #an0 da3a% d( 3/$7a#a=
3/$%5)5n0an 3/$%ama k/7/)akaan #an0 6a(k un%uk m/n0*ada3( />akuas( k5$6an #an0 mun0k(n su)(%. s.
M5$(). Un%uk
m/n0*ada3(
s(%uas(
#an0
%(dak
%/n%u
dan
m/)a4an.
K/7/nd/$un0an m/nu$unn#a m5$() #an0 akan m/m3/n0a$u*( k/6/$*as()an 53/$as( da3a% d(7/0a* m/)a)u( 3/n#/d(aan 3/)a#anan (n;5$mas( #an0 da3a% d( 3/$7a#a= k/$ja #an0 3/nu* /3anjan0 *a$( dan 3/)a#anan su$a% da$( $uma* s/7a$a 6/$ka)a. %.
Sum6/$-sum6/$ s/%/m3a% P/n00unaan s/7a$a maks(mum %/$*ada3 s/mua
j/n(s
sum6/$
s/%/m3a%. u.
Ban%uan s(3(). Kam3an#/ 3/nan00u)an0an (nsu$j/ns( m/$u3akan usa*a 0a6un0an
ABRI dan 3/m/$(n%a* s(3(). )/* ka$/na (%u k/$ja sama an%a$a d(nas-d(nas adm(n(s%$as( m()(%/$ d/n0an 6adan-6adan s/3/$%( 3/m/$(n%a* da/$a*= 6u)50= 3/$%am(na=dan )a(n-)a(n *a$us /$a%. Ban%uan s(3() da3a% d($umuskan d/n0an 3/$/n7anaan a4a) 5)/* s%a; m()(%/$ #an0 6/$%u0as m/n#usun sasa$an dan k/6u%u*an da)am $an0ka m/ndukun0 %/$7a3a(n#a %u0as 35k5k . R/n7ana d( 6(dan0 n5n m()(%/$ *a$us d( %ujukan dan d(ka(%kan d/n0an 3/n7(3%aan k5nd(s( #an0 m/n0un%un0kan un%uk jan0ka 4ak%u s/dan0 dan 3anjan0 k/ d/3an= %/$u%ama
un%uk
k/3/n%(n0an
k5ns5)(das( dan s%a6()(sas( da/$a*. !&.
Tu0as-Tu0as
)an0ka*-)an0ka*
)anju%an
da)am
%a*a3
a.
Tu0as 6an%uan adm(n(s%$as( m/ndukun0 53/$as( (n%/)(j/n. Dukun0an adm(n(s%$as( 6a0( 53/$as( (n%/)(j/n #an0 d()akukan d( da)am
da/$a* 3u%(* #an0 k(%a kuasa(= s/jau* mun0k(n d( 6/$(kan s/sua( 3$5s/du$ 6(asa= s/dan0kan 6a0( 53/$as( (n%/(j/n #an0 d( )akukan d())ua$ da/$a* 3u%(* m/m/$)ukan 3$5s/du$ dan 7a$a-7a$a k*usus= dukun0an 6/$u3a 3/$s5n()= ma%/$(() da)am %/kn(k dan jum)a*= ma7am=k4a)(%as= 4ak%u dan %/m3a% #an0 %/3a%= s/*(n00a m/mun0k(nkan 53/$as( (n%/)(j/n da3a% d()akukan s/7a$a 6/$da#a dan 6/$*as() 0una. Ban%uan adm(n(s%$as( m/ndukun0 53/$as( (n%/)(j/n 6/$u3a @ 1
Dukun0an 3/$s5n(). a
Un%uk m/ndukun0 53/$as( (n%/)(j/n 3/$)u d(3()(* dan
d(s/$%akan 3/$s5n() #an0 akan m/m6an%u sa%uan (n%/)(j/n dan a0/n-a0/n 3/n0/nda)( u%ama= 3/$an%a$a dan 3/)aksana s/$%a a0/n s/%/m3a% s/sua( k/6u%u*an. 6
P/$a4a%an 3/$s5n(). a3a6()a ada 3/$s5n() #an0 )uka a%au
sak(% d( $a4a% d( %/m3a% a%au d( un0s(kan= s/dan0 #an0 0u0u$ 6()a d( makamkan d( %/m3a%= d(s/$%a( d/n0an 7a%a%an )/n0ka3 n%uk k/3/n%(n0an 3/n#/)/sa(an adm(n(s%$as( d( k/mud(an *a$(. 7
P/n00an%(an 3/$s5n(). T/$*ada3 3/$s5n() #an0 %(dak da3a%
)a0( m/nja)ankan %u0asn#a ka$/na sak(%= 0u0u$ dan %/$)uka= %(dak ada 3/$anann#a= maa 3/$)u d( adakan 3/n00an%(an. P/$s5n() 3/n00an%( *a$us d( usa*akan m/m()(k( kua)(;(kas( #an0 sama d/n0an #an0 d(0an%(.
2
Dukun0an )50(s%(k. a Dukun0an Dukun0an )50(s%(7 )50(s%(7 %/$*ada3 %/$*ada3 sa%uan sa%uan (n%/)(j/n (n%/)(j/n #an0 m/)aksanak m/)aksanakan an 53/$as 53/$as(( da)am da)am $an0ka $an0ka m/nduk m/ndukun un0 0 53/$as 53/$as(( )a(nn# )a(nn#a a d(4()a# d(4()a#a* a* s/nd($(= s/jau* mun0k(n d( 6/$(kan s/sua( d/n0an 3$5s/du$ dan 7a$a #an0 6/$)aku 6 Duku Dukun0 n0an an )50( )50(s% s%(7 (7 %/$* %/$*ad ada3 a3 53/$ 53/$as as(( (n%/ (n%/)( )(j/ j/n n #an0 #an0 6/$s 6/$s(; (;a% a% k)and/ k)and/s%( s%(n n d( da/$a* da/$a* musu* musu* a%au a%au d( da/$a* da/$a* k/)a6 k/)a6u u d(6/$( d(6/$(kan kan m/)a)u( 3$5s/du$ dan 7a$a-7a$a k*usus. Un%u Un%uk k m/nj m/njam am(n (n k/$* k/$*as as(a (aan an dan dan k/)a k/)an7 n7a$ a$an an 53/$ 53/$as as(( maka maka d(6/$(kan ma7am 6a$an0 dan 3/$)/n0ka3an s/$%a mun0k(n 3u)a ma%a uan0 #an0 sama= a%au ada= dan 6(asa d(0unakan d( da/$a* sasa$an. Dukun0 Dukun0an an )50(s% )50(s%(7 (7 s/)anj s/)anju%n u%n#a #a s/)ama s/)ama 53/$as 53/$as(( 6/$)an 6/$)an0su 0sun0= n0= 6(as 6(asa an#a n#a
d(
6/$( 6/$(ka kan n
5)/* )/*
sum6/ um6/$$
s/%/ /%/m3a% m3a% #an0 an0
%/)a %/)a* *
d(3/$s(a3kan jau* s/6/)umn#a da)am 6/n%uk 6adan usa*a #an0 d( s35ns5$( )an0sun0 a%au %(dak )an0sun0 5)/* k(%a. !
Dukun0an %/kn(k. a Duku Dukun0 n0an an %/*n %/*n(k (k 6(as 6(asan an# #a )/6( )/6(* * 6an# 6an#ak ak d( 0una 0unaka kan n da)a da)am m 53/$as( 53/$as( (n%/)(j/n (n%/)(j/n #an0 6/$s(;a% k)and/s%(n k)and/s%(n dan 6/$%ujuan 6/$%ujuan un%uk m/njam(n k/)an7a$an k5mun(kas( dan 3/n0amanann#a. 3/n0amanann#a. 6 Dukun0 Dukun0an an (n(( da3a% da3a% 6/$u3a 6/$u3a 3/n/n% 3/n/n%uan uan dan 3/n#/d( 3/n#/d(aan aan d$53= d$53= ku$($= ku$($= k/d5k= k/d5k= 3/)a6u 3/)a6u*an *an aman= aman= ja$(n0 ja$(n0 a0/n a0/n s(0na) s(0na) #an0 #an0 akan akan d(0unakan da)am 53/$as(.
7 Da)a Da)am m k/ad k/adaa aan n %/$% %/$%/n /n%u %u 3/$s 3/$s5n 5n/) /) a%au a%au sa%u sa%uan an (n%/ (n%/)( )(j/ j/n n *a$u *a$us s 6/$usa 6/$usa*a *a dan dan mam3u mam3u m/n7a m/n7a$( $( dan *(du3 *(du3 da$( da$( 6a*an6a*an-6a 6a*an *an #an0 %/$s/d(a d( %/m3a% 6.
Tu0a Tu0as s Ban Ban%u %uan an Adm(n dm(n(s (s%$ %$as as(( =M/ =M/nd nduk ukun un0 0 3/ 3/$a $as( s( T/$(%5 $(%5$(a $(a). ). Da)am 53/$as( %/$$(%5$(a) 3ada umumnn#a 6/$)aku 3/)a#anan da/$a*.
D(s%$( D(s%$(6us 6us(( dan 3/)a# 3/)a#ana anan n sama sama d/n0an d/n0an s#s%/ s#s%/m m 53/$a 53/$as( s( )a(nn# )a(nn#a= a= k/7ua) k/7ua)(( 3/n/n% 3/n/n%uan uan 6/ka) 6/ka) #an0 #an0 d(a4a d(a4as( s( dan 6/ka) 6/ka) #an0 #an0 k$(%(s k$(%(s.. Dukun0 Dukun0an an 6/$u3a 6/$u3a 3/$s5n() dan )50(s%(7 d/n0an %ujuan a0a$ 53/$aas( %/$$(%5$(a) %/$us d()akukan sam3a( %u0as 35k5k d(7a3a(. 1 Duku Dukun0 n0an an 3/$ 3/$s5 s5n( n(). ). a A3a6 A3a6()a ()a da)a da)am m sua% sua%u u da/$ da/$a* a* #an0 #an0 3/$n 3/$na* a* d(ku d(kuas asa( a( (nsu (nsu$j $j/n /n d(an d(an0 00a3 0a3
%(d %(dak
m/m6 m/m6/$ /$(k (kan an
ada
k/mam3 mam3ua uan n
3/$) 3/$)a4 a4an anan an==
maka maka
a%a a%au
3/$) 3/$)u u
k/ku /kua%an a%an d(su d(susu sun n
un%u n%uk
k/ku k/kua% a%an an
3/$)a4anan %/$$(%5$(a) d/n0an )/6(* da*u)u d(6/$( )a%(*an. 6 P/n0 P/n0(s (s(a (an n %/na %/na0a 0a 3(m3 3(m3(n (nan an #an0 an0 0u0u 0u0u$$ dan dan 3/$s 3/$s5n 5n() () #an0 #an0 mam3u mam3u m/m6a m/m6an0 n0k(% k(%kan kan s/man0 s/man0a% a% 3/$)a4 3/$)a4ana anan n #an0 #an0 suda* suda* k/nd5$ 3/$)u d(3/$*a%(kan dan d(3$(5$(%askan. 7 Dukun0an Dukun0an 3/$s5n 3/$s5n()() (n( d(a%u$ d(a%u$ k5mand5 k5mand5 %/$$(%5$( %/$$(%5$(a) a) s/%/m3a%. s/%/m3a%. 2 Duku Dukun0 n0an an )50 )50(s (s%( %(7. 7. a Dukun0 Dukun0an an )50(s% )50(s%(7 (7 un%uk un%uk m/)aks m/)aksana anakan kan 53/$as( 53/$as( %/$$(% %/$$(%5$( 5$(a) a) 3ada 3ada dasa$n#a m/n00unakan )a#anan da$a* s/jau* mun0k(n= d(mana
53/$as 53/$as(( d()aks d()aksan anaka akan= n= %/$k/7 %/$k/7ua ua)()( 6()a 6()a (ns%a) (ns%a)as( as( da/$a* da/$a* 6/)um 6/)um da3a% 6/$;un0s( ak(6a% k/ka7auan. 6 S#s% S#s%/m /m 3/)a# 3/)a#an anan an ada) ada)a* a* 3/)a# 3/)a#an anan an da/$ da/$a* a* s/da s/dan0 n0 s#s% s#s%/m /m d(s%$(6us( d/n0an d(s%$(6us( sa%uan dan d(s%$(6us( %(%(k 6/ka). 7 P/n# P/n#/ /)/n0 )/n00 0a$aan $aan
duk dukun0 un0an
)50(s 50(s%( %(7= 7=
d(k d(k/nda /nda)( )(k kan
dan
d((n%/0$as(kan 5)/* k5mand5 %/$$(%5$(a). 7.
Tu0as 0as 6an 6an%u %uan an Adm(n dm(n(s (s%$ %$as as(( M/n M/ndu duku kun0 n0 3/$ 3/$as as(( %/m3 %/m3u$ u$.. D(da)am m/ndukun0 3/)aksanaan 53/$as(= 6(asan#a masa)a* )50(s%(7
)/6(* )/6(* m/n5nj m/n5nj5) 5) da$(3 da$(3ada ada 3/$s5 3/$s5n() n().. Da)am Da)am 53/$as 53/$as(( %/m3u$ %/m3u$ m/n00u m/n00unak nakan an s#s%/m )50(s%(7 3asukan= 5)/* ka$/na (%u 3/)aksanaan 53/$as( %/m3u$ san0a% d(3/n0a$u*( 5)/* k/kam3uan 6an%uan )50(s%(7 da)am m/m6an%u 3/m6/ka)an= 3/n0 3/n00a 0an% n%(a (an n
%/na %/na0a 0a dan dan
3/m/ 3/m/m) m)(* (*a$ a$aa aan n
m5$( m5$())
sa%u sa%uan an #an0 #an0 s/da s/dan0 n0
6/$53/$as(= d/n0an 3/n#/)/n00a$aan s/6a0a( 6/$(ku% @ 1 K/0(a%an K/0(a%an 3/$/n7a 3/$/n7anaan naan 6an%ua 6an%uan n adm(n(s%$as adm(n(s%$as(( m/)(3u%( m/)(3u%( @ a P/$/n7ana P/$/n7anaan an 3/n0/m6a 3/n0/m6an0an n0an dan dan 3/m6an0un 3/m6an0unan an da/$a*. da/$a*. 6 P/$/n7ana P/$/n7anaan an k/6u%u k/6u%u*an *an %/na0a %/na0a manus(a. manus(a. 7 P/$/n7 P/$/n7ana anaan an 3/n#a)u 3/n#a)u$an $an ma%/$ ma%/$(() (().. d P/$/n7ana P/$/n7anaan an 3/)a# 3/)a#anan anan s/)ama s/)ama 6/$aks 6/$aks(. (. 2 D(da)a D(da)am m 3/)Cks 3/)Cksana anan n 53/$as 53/$as(= (= da#a da#a 0una 0una maks(m maks(ma)= a)= 3ada umumn# umumn#a a da3a% da3a% d(7a3a d(7a3a(( d/n0a d/n0an n m/musa m/musa%ka %kan n ;as()( ;as()(%as %as 6an%ua 6an%uan n adm(n( adm(n(s%$ s%$as( as(.. D/n0an 3/musa%an (%u da3a% d(am6() man;aa% #an0 s/6/sa$-6/sa$n#a da$( da$( ;as( ;as()(% )(%as as 6an% 6an%ua uan n adm( adm(n( n(s% s%$a $as( s( #an0 #an0 %/$s %/$s/d /d(a (a== s/3/ s/3/$% $%(( %/m3 %/m3a% a%
3/n(m6unan= 0udan0= ;as()(%as an0ku%an= ;as()(%an ja)an $a#a dan k/$/% a3(= ;as()(%as 3/)a6u*an dan s/6a0a(n#a= s/*(n00a da3a% d()aksanakan 6an#ak usa*a d/n0an 3/nda#a 0unaan %/na0a manus(a #an0 $/)a%(>/ s/d(k(%. !+.
P/n05$0an(sas(an. a.
Da)am
53/$aas(
)a4an
(nsu$j/ns(
un%uk
m/nan00u)an0(
3/n0(n%/0$as(an an%a$a %u0as sa%uan dan k/mam3uan 6an%uan adm(n(s%$as( #an0 #an0 s/(m6a s/(m6an0 n0 dan s/$as( s/$as( 0una 0una m/n7a m/n7a3a( 3a( sasa$a sasa$an n s/7a$a s/7a$a %/3a%= %/3a%= 3/$)u 3/$)u adan#a sua%u 4ada* #an0 da3a% m/n0/nda)(kan 3/n#/)/n00a$aan 6an%uan adm(n(s%$as(. 'ada* %/$s/6u% d(s/6u% 3usa% k55$d(nas( 6an%uan adm(n(s%$as( d(s(n0ka% Pusk5$6anm(n. 6.
K/dudukan. Pusk5$ Pusk5$6an 6anm(n m(n ada)a* ada)a* ;as()(% ;as()(%as as s%a; s%a; #an0 #an0 5$0an( 5$0an(7 7 6/$ada 6/$ada 3ada 3ada 6a(k 6a(k
d(%(n0ka% k5mand5 a%as mau3un k5mand5 53/$as(. 7.
Tu0as 35k5k. Pusk5$6an Pusk5$6anm(n m(n m/m3un#a( m/m3un#a( %u0as %u0as 35k5k 35k5k 3/n0/nda 3/n0/nda)(an )(an a%as k/0(a%an k/0(a%an
6an%uan adm(n(s%$as( s/6a0a( 6/$(ku% @ 1 M/$/n7 M/$/n7ana anakan kan 6an%ua 6an%uan n adm(n( adm(n(s%$ s%$as( as( da)am da)am $an0ka $an0ka 3/n#/ 3/n#/)/n )/n00a 00a$aa $aan n sua%u sua%u 53/$as(= #an0 d(%uan0kan da)am 6/n%uk $/n7ana 6an%uan adm(n(s%$as(.
2 M/$umuskan dan m/n#usun %(ndakan 6an%uan adm(n(s%$as( #an0 d(3/$)ukan s/sua( 3/n0a$a*an k5mand5 dan s/6a0a( sa$an
%(ndakan
k/3ada k/5mand5. ! P/n0/nda)(an dan m/n0a4as( 3/)aksanaan 6an%uan adm(n(s%$as( 5)/* k5mand5 53/$as( #an0 6/$san0ku%an. d.
'/4/nan0 dan %an00un0 ja4a6. 1
Pusk5$6anm(n s/6a0a( ;as()(%as s%a; %(dak m/m3un#a( 4/4/nan0
k5mand5. 2
Pusk5$6anm(n d(3(m3(n 5)/* 3/$4($a s%a; )50(s%(7 da$( k5mand5
53/$as( #an0 6/$san0ku%an. /.
S%$uk%u$ 5$0an(sas(. 'ada* k5$6anm(n %/$0an%un0 3ada s%$uk%u$ 5$0an(sas( %(n0ka%an k5dam dan k5$/m a%au k5mand5 53/$as( d/0an susunan k5m35s(s( 3/$s5n() s/6a0( 6/$(ku% @ 1 K/3a)a= d(ja6a% 5)/* as(s%/n a%au k/3a)a s/ks( )50(s%(7. 2 'ak() k/3a)a= d(ja6a% 5)/* s/5$an0 3/$4($a da$( s%a; 3/$s5n(). ! An005%a=
%/$d($(
da$(
3a$a
3/$4($a
k/7a6an0an
6an%uan
adm(n(s%$as( #an0 m/ndukun0 53/$as(. " K/)5m35k 3/n0*u6un0 %/$d($( da$( 3/$4ak()an ABRI dan n5n ABRI= d/n0an susunan s/6a0a( 6/$(ku% @ a ABRI.
1
Pa 3/$4ak()an da$( TNI-AU.
2
Pa 3/$4ak()an da$( TNI-AL.
!
Pa 3/$4ak()an da$( PLRI.
6 N5n ABRI. 1 P/$s5n() 3/$4ak()an da$( 3/m/$(n%a* da/$a*. 2 P/$s5n() 3/$4ak()an da$( d/35 )(0(s%(k. ! P/$s5n() 3/$4ak()an da$( 3/$%am(na. " P/$s5n() 3/$4ak()an da$( 5$0anda. & B()a 3/$)u
s/sua(
3/$k/m6n0an da3a%
d()(6a%kan
3/$4ak()an-3/$4ak()an
mas#a$aka%
)a(nn#a
#an0
ju0a
5$0an(sas(
s/*6un0an
d/n0an
k/3/n%(n0an 6an%uan adm(n(s%$as( ;.
P$5s/du$ K/$ja. 1
Pusk5$6anm(n s/6a0a( ;as()(%as s%a; sua%u k5mand5 53/$as(
3ada *ak/ka%n#a ada)a* 3/n0/)5m35kan k/0(a%an #an0 m/nan0an( s/7a$a k*usus masa)a* 6an%uan adm(n(s%$as( #an0 d(*ada3( un%uk m/nda3a%kan %(ndak 3/m/7a*an #an0 %/3a% un%uk k/)an7a$an %u0as 53/$as(. )/* ka$/nan#a 3$5s/du$ k/$ja 3usk5$6anm(n akan s/)a)u 6/$ka(%an d/n0an %u0as ;un0s(5na) s/*a$( *a$(. 2
Pada
umumn#a
3an0)(ma?k5mandan
sua%u
53/$as(
k5mand5
san0a%
#an0%/$)(6a%
k/ku$an0an
4ak%u
53/$as(= da)am
3/nan0anan 6an%uan adm(n(s%$as(= ka$/na 4ak%un#a )/6(* 6an#ak d(s(%a 5)/* masa)a* 53/$as(. !
S/mua sa$an %(ndakan 3usk5$6anm(n d(sam3a(kan k/3ada
3an0)(ma a%au k5mandan 53/$as( dan 6()aman d( s/%uju( maka sa$an 3usk5$6anm(n 5)/* k5mand5= d(%uan0kan da)am 6/n%uk 3/$(n%a*)50(s%(k dan s/6a0a(n#a. "
Dan
k/mun0k(nan
6/sa$
da3a%
%/$jad(=
6a*4a
sa$an
Pusk5$6anm(n %/$s/6u% ada #an0 *a$us m/nda3a% dukun0an da$( k5mand5 a%as= makan da)am *a) (n( 3/$)u d(ajukan k/3ada k5mand5 a%as #an0 6/$s(;a% @ a
P/$m5*5nan 3/$6/ka)an? 3/$a4a%an %am6a*an .
6
Ij(n 3/n00unaan (ns%a)as( a%au 3/$6/ka)an n5n ABRI dan
3/n00unaan ;as()(%as n5n ABRI dan s/6a0a(n#a. !,.
P/)aksanaan Ban%uan Adm(n(s%$as(. Pada dasa$n#a 3/n#/)/n00a$aan ;un0s( 6an%uan adm(n(s%$as( d()aksanakan
s/sua( d/n0an s(%uas( dan k5nd(s( un%uk da3a% m/ndukun0 3/)aksanan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns(. Ban%uan adm(n(s%$as( #an0 d()aksanakan= un%uk m/ndukun0 sua%u 53/$as(= s/)a)u ada sa)(n0 k/%/$0an%un0an an%a$a as3/k 3/)aksanaan 6an%ua )50(s%(7 6an)50 d/n0an 6an%uan 3/$s5n() 6an3/$s. Masa)a* %/$3/n%(n0 da$( 6an%uan adm(n(s%$as( da)am sua%u 53/$as( ada)a* ;a7%5$ k/amanan ka$/na 6an%uan adm(n(s#%$as( m/njad( sa)a* sa%u sasa$an 35k5k da$( (nsu$j/ns(= s/*(n00a k/amanan 3/$)u d(3/$*a%(kan. P/n#/)/n00a$aan 6an%uan adm(n(s%$as( da)am 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( d()aksanaan d/n0an k/%/n%uan 0a$(s 6/sa$ s/6a0a( 6/$(ku% @
a.
K5ns/3 Umum Ban%uan Adm(n(s%$as(. 1 Dukun0an )50(s%(k d()aksanakan s/sua( d/n0an ;un0s( )50(s%(7= #an0 m/)(3u%(
k/0(a%an
3/$a4a%an
3/m6/ka)an=
3/m/)(*a$aan=
k/s/*a%an= k5ns%$uks( dan
d/s%$uks(
3/n0an0ku%an= d/n0an s/jau*
mun0k(n m/m3/$s(a3kan s/6a0a( 6/$(ku% @ a B/ka) 7adan0an. Un%uk k/3/$)uan 53/$as( 3/$)u d(s(a3kan 6/ka) 7adan0an un%uk k/kua%an ! *a$( 6/ka) 6a0( sa%uan 53/$as(5na) #an0
d(%/n%ukan.
B/ka)
7adan0an 3usa%
d(0unakan
a%as
3/$(n%a*. D(sam3(n0 6/ka) 7adan0an 3usa% d(%/n%ukan 3u)a 6/ka) 7adan0an da/$a* s/6/sa$ dua ka)( 7adan0an 6/ka) $u%(n= %/$u%ama 6/ka) k/)as I= III= dan 8 $ansum= BMP dan M/s(u. B/sa$n#a 7adan0an s/%(a3 ka)( 53/$as( d(%/n%ukan 5)/* @ 1 P/$k($aaan
4ak%u
#an0
d(
3/$)ukan
un%uk
m/mu)(*kan 3/m6/ka)an j(ka %/$jad( 3/musa%an k5mun(ks(. 2 T(3/ 53/$as(. ! K/mam3uan
sa%uan
un%uk
m/)aksanakan
3/m/)(*a$aan %am6a*an.. " Ak(6a%?3/n0a$u* 3ada /;/k%(;(%as %/m3u$ sa%uan %/$u%ama m56()(%as %ak%(s. 6 Ransum. M/n#(a3kan $ansum %/m3u$ 6a0( sa%uan un%uk , *a$( 6/ka)= m/n0ajukan (ns%a)as( 6/ka) k/ d/3an.
7 P/m/)(*a$aan. M/n0ajukan ;as()(%as 3/m/)(*a$aan %(n0ka% II k/ d/3an dan m/n0/)ua$kan %(m 3/m)(*a$aan m56(). M/nja0a 3/$s/d(aan ska)a suku 7adan0 un%uk s/nja%a u%ama. d P/n0an0ku%an. M/n0ajukan an0ku%an 0a$(s k/II k/ d/3an. 3/n00unaan an0ku%an uda$a d(u%amakan un%uk m/m(nda*kan 6an%uan adm(n(s%$as( da$( %(%(k 6/ka) k/ %(%(k d(s%$(6usu
sa%uan
.jam
%/$6an0
3/sa4a%
un%uk
3/m(nda*an da)am 6an%uan adm(n(s%$as( *a$us d( 6a%as(. Un%uk m/m6an%u 0a$(s k/ II da3a% m/n#/$a*kan an0ku%an s/%/m3a%= m(sa)n#a@ an0ku%an 6/$m5%5$= */4an=6u$u* a%au an0ku%an a($. / P/$a4a%an k/s/*a%an. M/n0ajukan ;as()(%as 3/$a4a%an )a3an0an k/ d/3an. ; K5ns%$uks(. 3/n0/nda)(an
M/m6an0un s/$%a
;as()(%as
;as()(%as
k5mand5
6an%uan
dan
adm(n(s%$as(.
M/m6an0un= m/m3/$6a(k( dan m/n#um6an0 $u%/-$u%/ 3/$6/ka)an. 0 P/n0u$usan )50(s%(7 un%uk 3/nduduk d( da/$* 53/$as( d( )aksanakan 5)/* k5mand5 %/$$(%5$(a) d/n0an 6/k/$ja sama d/n0an
3/m/$(n%a*
3/m/$(n%a* #an0 ada.
da/$a*
s/$%a
(ns%ans(
)50(s%(k
2 Dukun0an 3/$s5n() d()aksanakan s/sua( d/n0an ;un0s( 3/$s5n() #an0 m/)(3u%( k/0(a%an %a%a 7a$a 3/n0u$usan 3/$s5n()= adm(n(s%$as( umum dan 3/m/)(*a$aan m5$()= 3/m/)(*a$aan dan 3/n0/nda)(an k/kua%an= 3/n#a)u$an %/na0a k/$ja= k/0(a%an 3/$s5n() )a(n d( 6(dan0 *ukum= d(s(3)(n= %a%a %/$%(6= k/s/ja*%/$aan= %a4anan 3/$an0 dan 3/makaman. 6.
Ban%uan Adm(n(s%$as( da)am 3/$as( In%/)(j/n. 1
A3a6()a 53/$as( (n%/)(j/n d()aksanakan s/7a$a %/$%u%u3= 6an%uan
adm(n(s%$as(n#a 3un d()aksanakan s/7a$a %/$%u%u3. Da)am *a) (n( mun0k(n 3/$)u d(adakan su6s%(%us( un%uk m/m/)(*a$a k/$a*as(aan. S/sua( d/n0an %(n0ka% k/$a*as(aan #an0 (n0(n d(7a3a(= da3a% 3u)a dukun0na )50(s%(k d(6/$(kan da)am 6/n%uk uan0. 2
P/n0(s(an k/m6a)( da3a% d()akukan m/)a)u( uda$a. 9(ka mun0k(n
d()aksanakan m/)a)u( da$a% a%au sun0a(? )au%. !
T(%(k d(s%$(6us( sa%uan d(adakan d/ka% d/n0an sa%uan #an0
6/$53/$as(. B/$0/$ak s/7a$a 6/$)5n7a%an. Ka$/na m/n0ajukan %(%(k 6/ka) k/ da/$a* 53/$as(. "
K/3ada sa%uan d(6/ka)( %(0a *a$( 6/ka).
&
A3a6()a m/n00unakan %/na0a $ak#a% %/$)a%(* a%au a0/n-a0/n
)a(n da$( mas#a$aka%= *a$us d(masukkan da)am da;%a$ k/kua%an *a$(an. 7.
Ban%uan Adm(n(s%$as( da)am 3/$as( T/m3u$.
1
Sa%uan #an0 m/)aksanakan 53/$as( )a4an (nsu$j/ns( *a$us d(
3/$)/n0ka3( dan d( 6/ka)( d/n0an ma%/$(() #an0 $(n0an. Sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( *a$us m/m()(k( m56()(%as #an0 %(n00(. P/m6/ka)an u)an0 da3a% d()akukan d/n0an @ a An0ku%an uda$a 6 An0ku%an sun0a( 7 An0ku%an da$a% 6/$m5%5$ d H/4an / Bu$u* ; K5m6(nas( %/$s/6u% a sam3a( d/n0an / 2
a$a 3/)a#anan #an0 3a)(n0 %/3a% ada)a* 3/)a#anan da/$a*.
Da)am *a) (n( s/mua ;as()(%as da/$a* da3a% d(man;aa%kan. !
T(%(k-%(%(k d(s%$(6us( %/$s/6a$ d( s/)u$u* da/$a* 53/$as(. Da)am *a)
(n(= ;ak%5$ k/amanan )50(s%(k m/njad( 6/6an 6/$a% da$( k5mand5 %/$$(%5$(a) #an0 6/$san0ku%an. "
Ransum. S/)ama sa%uan m/)aksanakan 0/$akan %/%a3 m/n00unakan
$ansum %/m3u$. P/n0(s(an k/m6a)( d()aksanakan k/m6a)( d(%(%(k d(s%$(6us( sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( 5$0an(7 a%au B? P m/n0am6() 6/ka) d(%(%(k 6/ka) #an0 d(ajukan 5)/* unsu$ 3/)a#anan da/$a*= s/)anju%n#a m/m6a0(kan k/3ada sa%uan-sa%uan.
& P/m/)(*a$aan dan P/na$(kan k/ 6/)akan0 a)a% 3/$a)a%an #an0 $usak m/njad( %u0as 3/n%(n0. Pada umumn#a 3/n0*an7u$an %(dak d()akukan. P/m/)(*a$aan d()aksanakan 5)/* %(m 3/m/)(*a$aan 5$0an(k sa%uan a%au %(m 3/m/)(*a$aan B? L. P/m/)(*a$aan T(n0ka% II dan T(n0ka% III 5)/* D/%as/m/n P/$a)a%an Da/$a* K5mand5 T/$(%5$(a) #an0 6/$san0ku%an. + BBM. D()a#an( s/7a$a m56() %an0k( da$( sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( 5$0an(7 a%au B? P. :an0 6/$sanda$ k/3ada %(%(k 6/ka) #an0 d(ajukan. , E>akuas( dan P/n056a%an. E>akuas( d()aksanakan m/)a)u( uda$a %(%(k kum3u) 3/nd/$(%a %/m3a% 3/n056a%an k/- $uma* sak(% )a3an0an. P5s 3/$%5)5n0an 3/$%ama d( )a3an0an P5s)5n0ma)a3 m/)aksanakan 3/n056a%an dan 3/$s(a3an />akuas(. P5s)5n0ma)a3 d(d($(kan 3ada s/%(a3 6as(s 53/$as( d/3an. P/n0/nda)(an. P/n0/nda)(an 6an%uan adm(n(s%$as( d()aksanakan s/7a$a %/$3usa%. d.
Ban%uan Adm(n(s%$as( da)am 3/$as( T/$(%5$(a). 1
Un%uk sa%uan m/n00unakan )50(s%(k 3asukan.
2
A3a6()a
da)am
53/$as(
%/$$(%5$(a)
d(3/$6an%u(kan
a3a$a%
3/m/$(n%a* da/$a* maka 6an%uan adm(n(s%$as(n#a m/n00unakan @ a
Ban%uan adm(n(s%$as( 3/m/$(n%a* da/$a*
6
Ban%uan
Pan0dam.
adm(n(s%$as(
3asukan=
s/sua(
3/%unjuk
A3a6()a
m/n00unakan 6an%uan adm(n(s%$as(
3/m/$(n%a*
da/$a*
3/)aksanaann#a 5)/* sa%uan 6an%uan adm(n(s%$as( da/$a* K5$/m= s/)anju%n#a d(sa)u$kan s/3/$%( 6(asa. A3a6()a m/n00unakan 6an%uan adm(n(s%$as( 3asukan= 3/$s5n() dan a)a% 3/$a)a%an d(masukkan k/ da)am
da;%a$
k/kua%an
sa%uan.
P/)aksanaan
sa%uan
6an%uan
adm(n(s%$as(n#a s/3/$%( 6(asa. !.
P/n0u$usan Ta*anan 3/$as( dan Ba$an0 Ram3asan. a.
Ku$un0an dan E>akuas( Ta*anan. 1
Ku$un0an %a*anan d(%/m3a%kan 3ada 6as(s 53/$as( d/3an.
Ku$un0an k/7() d(s(a3kan ju0a un%uk m/nan00u)an0( a3a6()a s#s%/m />akuas( 6(asa ada k/mun0k(nan 0a0a). 2
In%/$50$as( 3/nda*u)uan d()akukan %/$6a%as 3ada sua%u usa*a
un%uk m/n0*as()kan (d/n%(;(kas( 7/3a%= %/$u%ama da$( %a*anan 53/$as( 3/n%(n0. !
P/$s5n() #an0 m/n#/$a* *a$us d(3/$)akukan dan d($a4a% s/7a$a
%/$3(sa* da$( %a*anan 53/$as(. "
Sa)u$an n5$ma) />akuas( %a*anan 53/$as( ada)a* da$( %(%(k
3/n0um3u)an %a*anan 53/$as( k/ 6/)akan0 d()akukan d/n0an s/%(a3 sa$an #an0 m/mun0k(nkan. & 6.
P/$s5n() #an0 m/n#/$a* d(/>akuas( d/n0an 7a$a #an0 sama.
P/nan0anan P/nda*u)uan.
1
Ta*anan 53/$as( d(%an0ka3= d()u7u%(= d(3(sa*kan= d(0/)/da* dan
d(ja0a. T(dak 65)/* 6(7a$a dan %(dak ada 3/$a4a%an )a(n k/7ua)( 3/$*a%(an m/d(s #an0 d(3/$)ukan m/nda*u)u( (n%/$50/$as(. 2
P/n00/)/da*an %a*anan 53/$as( d()aksanakan 3ada s/mua
%(n0ka%. Ba$an0-6a$an0 *as$us d(s(%a %/$u%ama s/nja%a= amun(s(= dan a)a% 53%(k. !
Su$a%-su$a% *a$us d(am6()= %/$u%ama #an0 6/$n()a( 6a0( s%a;
(n%/)(j/n= d(%anda( s/d/m(k(an $u3a s/*(n00a da3a% m/nunjukkan (d/n%(;(kas( %a*anan 53/$as( 3/m()(kn#a. 7.
T/m3a% Ta*anan 3/$as(. 1
L5kas( %(%(k 3/n0um3u)an %a*anan 53/$as( d(%/n%ukan 5)/* s%a;
(n%/)(j/n. 2
9(ka jum)a* %a*anan 6/sa$ dan *a$us d( %a*an un%uk 4ak%u
7uku3 )ama= maka P5)(s( M()(%/$ #an0 6/$%u0as ja0a 6(asan#a m/nda3a%kan 3/$kua%an da$( sa%uan )a(n. d.
P/$)akuan Lanju%an. 1 S(ka3
D(s(3)(n #an0 %/0as *a$us d(3/)(*a$a d(an%a$a %a*anan 53/$as(. 3/nja0a
*a$us
%/$%(6
dan
)u0as
s/$%a
%/0as=
d()a$an0
m/n00/$/%ak= %(dak 65)/* 6/$sa*a6a% d/n0an %a4anan d(mana3un dan ka3an3un.
2
Ta*anan #an0 )uka d($a4a% m/)a)u( sa)u$an #an0 sama d/n0an
k5$6an k(%a s/nd($(. Ta*anan 53/$as( #an0 %(dak )uka 6(asa d(0unakan un%uk m/n0an0ku% %/man-%/man m/$/ka #an0 )uka k/ 6/)akan0. !
P/$a%u$an adm(n(s%$as( %a*anan 53/$as( *a$us d(6ua% dan
m/)(3u%( 3/n0adaan $ansum= a($= 6a*an 6aka$= ;as()(%as m/masak= san(%as(= 3/$a4a%an m/d(s dan 6()a d(3/$)ukan 3/$)(ndun0an. "
P/m6a0(an
k/)5m35k
%a*anan
53/$as(
d(a%u$
d/n0an
m/n/m3a%kan 3/m(m3(n k/)5m35k da$( an%a$a m/$/ka #an0 d(6/6an( %an00un0 ja4a6 k/)5m35k un%uk m/)aksankan 3/$(n%a*-3/$(n%a*. &
:an0 *a$us d(s(a3kan da$( an%a$a %a*anan 53/$as( ada)a*
3/%u0as-3/%u0as s/6a0a( 3/masak= 3/m6a0( makanan= 3/%u0as san(%as(= 3/n00a)( ku6u$ dan %u0as-%u0as #an0 )a(n #an0 m/)/)a*kan. +
P/n%/$j/ma*= d5k%/$= 3/m6an%u m/d(s= ju$u masak da$( an%a$a
m/$/ka= 6()a ada= *a$us d(3(sa*kan s/7/3a% mun0k(n. BAB-I< PENUTUP
Sa$an-sa$an 3/n#/m3u$naan dan 3/n0/m6an0an 6uku 3/%unjuk (n( san0a% d(*a$a3kan da$( s/mua 3(*ak= dan s/%(a3 sa$an 3/$u6a*an a0a$ d(a)ama%kan k/3ada Kasad= m/)a)u( K5mandan Pusa% P/n0/m6an0an S(s%/m 3/$as( TNI-AD.