Atkins, Jones - prevod prof. dr Miljenko Peric 2010..pdf

92

preostalim sp3 hibridnim orbitalama. Ovo sparivanje i preklapanje rezultuje formiranjem tri σ-veze. Za usamljeni par kaže se da zauzima jednu nevezuju ću  (engl. „nonbonding“) orbitalu. [MP: postoje i antivezuju će (ili, razvezuju će), engl. „anti-bonding“ orbitale! Kao što kuče može biti vezano za svoju ku ćicu („bonding“), nevezano („nonbonding“) ili od(raz)vezano „antibonding“. ]

Sl. 9.26 VB opis vezivanja u molekulu Etana, C2H6. Samo dvije veze prikazane su pomoću svojih grani čnih površina. Svaki par susjednih atoma povezan je σ-vezama formiranim sparivanjem elektrona ili H1s, ili Csp3 hibridnih orbitala. Svi uglovi veza su blizu 109,5 0 (tetraedarski ugao)

Sl. 9.27 Dvije uobi čajene hibridizacione sheme. (a) Jedna s- i dvije p-orbitale miješaju se daju ći tri sp2 hibridne orbitale koje su usmjerene prema uglovima jednog jednakostani čnog trougla. (b) Jedna s- i jedna p-orbitala hibridizuju se u dvije suprotno usmjerene sp hibridne orbitale. U svim slučajevima hibridna orbitala prikazana je duž strijele koja pokazuje njen položaj i smjer.

Da bismo opisali molekule koji nemaju tetraedarski oblik koristimo razli čite hibridizacione sheme. Npr., da bismo objasnili trigonalno-planarnu strukturu, kažemo da se miješanjem jedne s-orbitale sa dvije  p-orbitale dobijaju tri  sp2  hibridne orbitale. Ove hibridne orbitale usmjerene su ka uglovima jednog jednakostrani čnog trougla (Sl. 9.27a). Jednu linearnu strukturu opisujemo pomo ću dvije  sp hibridne orbitale, dobijene miješanjm  jedne s-orbitale i jedne  p-orbitale (Sl. 9.27b). Tri najvažnija tipa hibridizacije u hemiji su Tetraedarska hibridizacija: četiri sp3 hibridne orbitale, ugao 109,5 0 Trigonalno-planarna hibridizacija: tri sp2 hibridne orbitale, ugao 120 0 Linearna hibridizacija: dvije sp2 hibridne orbitale, ugao 180 0 Notacija sp3 kaže nam da je svaka od četiri hibridne orbitale obrazovana od jedne sorbitale i tri  p-orbitale. Notacija sp2 znači da je svaka od tri hibridne orbitale formirana od  jedne s-orbitale i tri  p-orbitale, ostavljaju ći jednu nehibridizovanu  p-orbitalu. Atom sa sp hibridizacijom ima dvije hibridne orbitale, od kojih je svaka obrazovana od jedne s-orbitale i  jedne  p-orbitale, pri čemu su (pre)ostale dvije nehibridizovane  p-orbitale. Bez obzira koliko atomskih orbitala miješamo, broj hibridnih orbitala je uvijek jednak broju atomskih orbitala. Ostale karakteristike shema hibridizacije date su u Tab. 9.5.