ATENCIÓN DE ENFERMERÍA ATENCIÓN ENFERMERÍA EN LA OBSTRUCCIÓN DE LA VÍA AÉREA POR CUERPOS EXTRAÑOS. LACTANTE, NIÑO, ADULTO ADUL TO Autores Sancho Sánchez, M.ª J.* Loro Sancho, N.** Algora Rangel, F.*** Sancho Sánchez, M.ª T.****
* D.U.E. Unidad de U!en"ia# $.%.U.V. ** D.U.E. Unidad de U!en"ia# $.%.U.V. & C'('a"i'ne# L'"a)e#. *** S(e+. Unidad de U !en"ia# $.%.U.V. **** D.U.E. Unidad de U!en"ia#. $.%.U.V.
Resumen En e#e a-a' #e ana)i/an )a# di0eene# "a#a# 1e (eden ('d"i )a a#0i2ia en )a in0a in0an" n"ia ia & en )a edad edad ad) ad)a a "'n# "'n#e" e"e en ne e a na na '-# '-# "" ""i3n i3n de )a# )a# +4a# +4a# a5e a5ea# a#.. Se 6a"e na e)a"i3n en "an' a )a (e+en"i3n, #e e)a-'an na #eie de '-ei+'# a ))e+a a "a-' & #e dan na# (aa# de )a "'nd"a a #e!i a 0in de ('de #')"i'na e) ('-)e7a "'n 7edi'# 7ana)e#. PALABRAS CLAVE8 O-#""i3n de )a +4a a5ea (' "e('# e2a9'#. Pe7ea-i)i/a"i3n.
INTRO!""I#N La '-#""i3n -#"a de )a +4a a5ea #(ei' (' "e('# e2a9'# (ede ('+'"a n "ad' "ad' de a#0i2i a#0i2ia a 1e #i n' #e e#e)+ e#e)+e e :(ida :(ida7en 7ene e (ede (ede e+')" e+')"i'n i'na a,, "and' "and' )a '-#""i3n e# "'7()ea, a )a (aada e#(ia'ia #e!ida de (aada "ad4a"a & 7ee. S in"iden"ia e# 7a&' en ni9'# & en )a"ane# a#4 "'7' en ad)'# en #ia"i'ne# de di#7in"i3n de) ni+e) de "'n"ien"ia ;a)"'6')i#7' a!d', en0e7'# ne')3!i"'#...<. En )a $n%anc$a !enea !enea)7e )7ene ne e# de-id' de-id' a ## e!'# e!'# 6a-i 6a-ia)e# a)e# "'n '-e' '-e'## 7& (e1e9'# & a # enden"ia naa) a in'd"i)'# en # ('(i' "e(' a "a#a de # "i'#idad in0ani). En )'# n$&os, )a a#0i2ia "'n#i&e na #eia a7ena/a (' )a ('(en#i3n 1e iene de ))e+a#e 'd' "e(' e2a9' a )a -'"a, e in")#' (' e) 7a"ad' ()a"e 1e e2(ei7enan en "'7e "aa7e)'#.
Un "e(' e2a9' en )a +4a e#(ia'ia a)a ;0ain!e, )ain!e ' :1ea< (ede ine7(i (a"ia)7ene e) 0)' de aie. En )'# (i7e'# a9'# de )a +ida )a "i'#idad 1e 6a"e 1e e) ni9' #e ))e+e 'd' a )a -'"a a7ena #i!ni0i"ai+a7ene e) ('"enae de e#'# a""idene#. La 7ee (' a#0i2ia e# )a #e!nda "a#a (' a""idene d'75#i"' en ni9'# 7en'e# de e# a9'#, #e!id' de )'# a""idene# de a0i"'. De e#a# a#(ia"i'ne# "'e#('nden e) =>? a 0'# #e"'#. La in!e#a en e#'# (e1e9'# e# @7& (e)i!'#a &a 1e ('#een n 7e"ani#7' de de!)"i3n in7ad' & e) a)i7en' (ede (a#a a )a# +4a# a5ea#. A) ('d"i#e )a a#(ia"i3n, e) "e(' e2a9' (ede (a#a a )a :1ea ('+'"and' )a 7ee en ('"'# #e!nd'#, ' -ien (a#a a )'# -'n1i'# ()7'nae# "3ni"'#.
"A!SAS ' ASFI(IA La# causas )e as%$$a #e enen en d'# !('# (in"i(a)e#8
'l atragantam$ento E) aa!ana7ien' #e ('d"e (' )a de!)"i3n de "e('# e2a9'# 1e #e i7()anan en )a )/ de )'# "'nd"'# e#(ia'i'#. $a& na )a!a )i#a de a)i7en'# #3)id'# 1e (eden ('d"i a#0i2ia (' aa!ana7ien' en )'# -e-5#8 "aa7e)'# & d)"e# de 0'7a e#05i"a ;e#(e"ia)7ene )'# 1e e2"eden de "7. de di:7e'< -')ia# de an4#, )e!7-e# #e"a# ;d4a#, !a-an/'#< (a)'7ia# de 7a4/, 7i!a# de (an, 6e#'# de 0a#, a"eina#, e#(ina# de (e#"ad' & #e7i))a# de 0'#8 a+e))ana, a)7enda#, "a"a6ee#, e". En n )a"ane )a a#0i2ia (ede +eni (' )a a#(ia"i3n de) +37i' (' )a# +4a# a5ea#. Ta7-i5n (ede a#0i2ia#e #i a#(ia '-e'# "'7' -''ne# (e1e9'#, 7eda))a#, "ani"a#, (in/a# de) "6(ee, "ene"i))a# de "'))ae#, 7'neda# e ".
La so%ocac$+n La #'0'"a"i3n (ede ('d"i#e de 0'7a a""idena) en )a "na & en )a "a7a (' e) #' de a)7'6ada# & a)7'6ad'ne#, (' )a in'd""i3n de )a "a-e/a de) ni9' ene )'# -a'e# de )a "na ' de-id' a )a# "')"6a# & #:-ana#. Ta7-i5n #e (ede ('d"i #i n ad)' #e de7e en )a 7i#7a "a7a "'n e) ni9', &a 1e dane e) #e9', & de 0'7a 0'ia, (ede a20i2ia)e.
Otra causa )e so%ocac$+n Peden ('d"i#e en )'# e!'# en )'# 1e 6a& 1e en"a("6a#e "'n -')#a# de 7aeia) de ():#i"'# ' i)i/a "a#"'# & "aea# de !ee, i!a)7ene )a i)i/a"i3n de '(a# n' ade"ada# "'7' "a("6a#, -0anda# )a!a#, e".. (eden #e "a#a de n a""idene de e#e i('. Sin e2")i e) a6'!a7ien' en -a9ea# & "-'# ))en'# de a!a.
OJ'TI-OS E2a""i3n de) '-e' 1e e#5 '-#&end' )a +4a a5ea.
Pe7ea-i)i/a"i3n de )a +4a a5ea 7ediane )a# 5"ni"a# 7ana)e#. Reani7a"i3n e#(ia'ia &' "adi'e#(ia'ia. Reanda"i3n de )a 0n"i3n e#(ia'ia.
R'-'N"I#N En )'# )a"ane# & en )'# ni9'# La# (in"i(a)e# n'7a# (e+eni+a# a #e!i en )'# a""idene# 1e ('d"en a#0i2ia #'n )a# #i!iene#8 En#e9a a )'# ni9'# a "'7e "'e"a7ene, de 7'd' 1e n' #e ))e+en a )a -'"a !ande# -'"ad'# & a 1e n' de!)an de(i#a & #in )a #0i"iene 7a#i"a"i3n )'# a)i7en'#. Cand' )a aea de a)i7ena a) -e-5 #e 6a"e en!''#a, n' #e de-e de a('+e"6a a7:# )a -'"a a-iea (' e) ))an' (aa in'd"i )a "'7ida. E+ia 1e e) ni9' e!e "'n '-e'# )' -a#ane (e1e9'# "'7' (aa 1e (eda in'd"i)'# en )a -'"a ' 1e e7()ee !ee# 1e a) #e 7'did'# (edan de#(ende 0a!7en'#. N' de-e7'# de da e) ee7()' de ))e+an'# '-e'# (e1e9'#, ;a!a#, ")a+'#, '/'# de (a(e)<. De-e4a de e+ia#e #ie7(e da 0'# #e"'# a ni9'# 7en'e# de e# a9'#.
;L'# 7en'e# n' ienen n "'n') ade"ad' de) 7e"ani#7' de de!)"i3n, e#'# a)i7en'# (eden (a#a 0:"i)7ene a) :-') e#(ia'i' de-id' a # a7a9' (e1e9'<.
"ON!"TA A S'/!IR
A)ultos 0 n$&os ma0ores )e más )e 1 a&o La o2strucc$+n 3arc$al o $ncom3leta (ede (e7ii ' n' na +eni)a"i3n #0i"iene. Se)e 7'#a n (a"iene "'n#"iene (e' 7& a!iad', "'n na e#(ia"i3n di0i")'#a "'n '#, 'n1id'# ;#i )a '-#""i3n en 6i('0a4n!ea< e#id' ;#i )a '-#""i3n e# )a4n!ea<. &' #i-i)an"ia# "'n n "6a#1id' adi-)e #i e# a1ea). En )'# "a#'# de o2strucc$+n 3arc$al se4era )a '# #e: d5-i) e ine0e"i+a, 6a-: iae #(a")a+i")a e ine"'#a). Una o2strucc$+n 3arc$al no se4era (ede #e #')"i'nada (' )a ('(ia +4"i7a "'n )a '# ' (ede e+')"i'na a na '-#""i3n 7a&' ' "'7()ea (' de#()a/a7ien' de) "e(' e2a9'. Si e) "ad' n' #e #')"i'na & ('!e#a, de-ee7'# a"a "'7' en )a '-#""i3n "'7()ea.
'n la o2strucc$+n com3leta )a +4"i7a n' (ede 6a-)a ni '#e, #e 7e#a 7& a!iad' &, en 7"6a# '"a#i'ne#, #e9a)a # #ia"i3n de a#0i2ia "'n )a# 7an'# en e) "e))'. Se in#aa na "ian3#i# :(ida & en ('"'# 7in'# #'-e+iene )a in"'n#"ien"ia. La a"a"i3n de eani7ad' de-e de #e :(ida & de"idida. La# 7ani'-a# 7:# e2endida# (' # e0i"a"ia & (' # #en"i))e/ (aa e) a(endi/ae #'n )a# ))a7ada# @Mani'-a# de $ei7i)i"6.
Man$o2ra )e 5e$m$lch De#"ia en G=H # '-ei+' e# ('d"i n a7en' de )a (e#i3n ina':"i"a 1e !enea n 0)' a5e' e#(ia'i' "a(a/ de e2()#a e) "e(' e2a9'.
1. ac$ente consc$ente8 #enad' ' de (ie8 G.J C')'"a#e de:# de )a +4"i7a & 'dea # "ina "'n )'# -a/'# . .J Sia n (9' en e) a-d'7en de) (a"iene "'n )a (ae de) ()!a 6a"ia den', en e) e(i!a#i', )e'# de) 2i0'ide# & de) e-'de "'#a). .J C'!e e) (9' "'n )a 'a 7an'. .J Pe#i'na e) (9' "'n n 7'+i7ien' :(id' 6a"ia ai-a & aden'. En em2araza)as & en 3ac$entes mu0 o2esos #e (ede ea)i/a )a 7ani'-a de 0'7a #i7i)a, (e' a2razan)o el t+ra de) (a"iene ;e"i' in0ei' ':"i"', a)ead' de )a a(5ndi"e 2i0'ide# ;"'in"idiend' "'n e) :ea de 7a#ae "ad4a"'< en )!a de) a-d'7en. E#a 7ani'-a #e e(ei: 6a#a )a e2()#i3n de) "e(' e2a9' ' 6a#a )a in"'n#"ien"ia de) (a"iene. Si )'# -a/'# de) eani7ad' n' a-a"an )a "ina de )a +4"i7a, #e de-e de a"a "'7' #i e#+iea in"'n#"iene.
6. Man$o2ra )e 5e$ml$ch en 3ac$ente $nconsc$ente Se ea)i/a "'n e) (a"iene en de"K-i' #(in'. G.J Sia#e #enad' #'-e )'# 7#)'# de) (a"iene. .J C')'"a e) a)3n de na 7an' #'-e e) e(i!a#i' de) (a"iene, a)ead' de )a a(5ndi"e
2i0'ide#. .J Sia )a 7an' en"i7a de )a (i7ea. .J Pe#i'na e) a-d'7en "'n n 7'+i7ien' :(id' 6a"ia ai-a, e7(and' #'-e e) (e#' de # "e('. .J Re(ei )a "'7(e#i3n "in"' +e"e#. En )a# em2araza)as & en e) 3ac$ente o2eso #e ea)i/an 78 com3res$ones torác$cas9 6a#a 1e )a 7ani'-a en!a 52i'.
'(TRA""I#N MAN!AL 'L "!'RO '(TRA:O ;arr$)o )$g$tal< Se e7()ea en (a"iene# ad)'# in"'n#"iene# en )'# 1e n' ena e) aie, & iene (' 0ina)idad )a 7'+i)i/a"i3n &' e2a""i3n de) "e(' e2a9'. Una +e/ a-iea )a -'"a 6a& 1e "'!e )a )en!a & )a 7and4-)a de )a +i"i7a ene e) ded' ()!a & e) e#' de )'# ded'# de na 7an' in'd"i e) ded' 4ndi"e de )a 'a (' )a (aed )aea) de )a -'"a 6a#a )a 0ain!e . A "'nina"i3n "'n na a""i3n de !an"6', & #a"ad' e) ded' (e!ad' a )a "aa anei' inei' de )a 'a 7ei))a, #e inena de#i7(a"a e) "e(' e2a9' & de#()a/a)' 6a"ia )a -' "a, d'nde (ede #e eiad'.
LA"TANT'S ;Menor )e 1 a&o< Si a) inena +eni)a a n )a"ane '-#e+a7'# 1e n' ena e) aie & 1e n' #e e)e+a e) 3a2, de-e7'# ('"ede "'n )a# 7ani'-a# de de#'-#""i3n de )a +4a a5ea (aa "'n#e!i e) 0)' e#(ia'i' ne"e#ai' ea)i/and' )'# @!')(e# d'#a)e# & @"'7(e#i'ne# ':"i"a#. L'# !')(e# d'#a)e# "'n#i#en en ad7ini#a !')(e# en )a e#(a)da ;/'na inee#"a()a< "'n e) a)3n de )a 7an' a-iea 7iena# #e #'#iene a) )a"ane en ('#i"i3n de"K-i' ('n' #'-e e) ane-a/' de) eani7ad' "'n )a "a-e/a 7:# -aa 1e e) 'n"'. Si #e +i#a)i/a e) "e(' e2a9', #e de-e de inena # e2a""i3n 7ana). En "a#' "'nai', inena +eni)a ne+a7ene d'# +e"e#. Se e"'7ienda ea)i/a #eie# de !')(e# & "'7(e#i'ne# ':"i"a# ene )'# inen'# de +eni)a"i3n, 7ia den' de )a -'"a inenand' +e e) "e(' e2a9' (ede #e e7(ad' in+')naia7ene 6a"ia )a +4a a5ea a!a+and' aKn 7:# )a '-#""i3n, (' "'na 6a& 1e 7ia )a -'"a & #i e) "e(' e2a9' e# +i#a)i/ad' #e de-e de e2ae.
'l 2arr$)o )$g$tal en el lactante está contra$n)$ca)o s$em3re =ue no se 4$sual$ce el o2>eto =ue est? o2stru0en)o la 4@a a?rea.
IS"!SI#N La a#(ia"i3n de "e('# e2a9'# en ni9'# e#:n ('+'"ada# en n =>? (' )a in!e#a de 0'# #e"'#, en E.E.U.U. #e ('d"en >>.>>> 7ee# de ni9'# a) a9' (' '-#""i'ne# ('+'"ada# (' 0'# #e"'#. A) ('d"i#e )a a#(ia"i3n, e) "e(' e2a9' (ede (a#a a )a :1ea ('+'"and' )a 7ee en ('"'# #e!nd'#, "and' n "e(' e2a9' 1ede a)'ad' en )a :1ea )' 7:# )3!i"' e# a"di a n #e+i"i' de !en"ia# (aa )a ea)i/a"i3n de na -'n"'#"'(ia !ene & e2ae )a (ie/a ;#i n' #e 6a e#e)' (' 7edi' de )'# 7ani'-a# 7ana)e#< en )a 7a&'
(ae de )'# "a#'# )'# ni9'# 7een en # d'7i"i)i' ' de "a7in' a) 6'#(ia) ('-a-)e7ene (' )a 0a)a de in0'7a"i3n de )a ('-)a"i3n.. La# "'a'a# * & ** de 5#e a-a' #'7'# In#"'a# de Reani7a"i3n Cadi' P)7'na B:#i"a & A+an/ada, 6a"iend' e0een"ia a n a-a' de in+e#i!a"i3n (-)i"ad' en )a e+i#a @Laid' 1e edia )a A#'"ia"i3n E#(a9')a de "adi')'!4a, ;n.J G de) >>>< d'nde e0)ea7'# 1e (ae de ne#a )a-' d'"ene )a dedi"a7'# de#de G=H ;)a "'a'a *< & de#de G==H ;)a "'a'a **< a )a e)a-'a"i3n e i7(ai"i3n de "#'# de R.C.P. B:#i"a & A+an/ada, a#4 "'7' ## "'e#('ndiene# #e7inai'#, an' en In#i"i'ne# #aniaia# "'7' en A&na7ien'#, dii!id' a ('0e#i'na)e# #aniai'# & n' #aniai'#. La '-#""i3n de +4a# a5ea# 0'7a (ae de ne#' ('!a7a "'7' na de )a# "a#a de (aada e#(ia'ia & ('#ei'7ene (aada "ad4a"a. La 7ee e"iene ;Ma/' >>G< de na ni9a de e# a9'# en ne#a "idad (' e) aa!ana7ien' de n 1e#i', )a de#')a"i3n & e) de#e#(e' de )'# (ade#, )a i7('en"ia & e) 7a) e#a de )'# (e#ene#, )'# e#0e/'# de) (e#'na) #aniai' 1e )e aendie'n #in ('de e#')+e nada (' e) 0a"' ie7(', ea de7a#iad' ade & )a ni9a 6a-4a enad' en (aada "adi'e#(ia'ia.
'l %omentar la e)ucac$+n san$tar$a a to)a la 3o2lac$+n )' "'n#idea7'# i7('ane, dee7inada# 5"ni"a# 7ana)e# (eden, "'n na "iea de#e/a, #a)+a )a +ida en e#'# "a#'#. An1e a +e"e# n' 6a& e7edi', en '"a#i'ne# e) ('de (a"i"a )'# (i7e'# a2i)i'# (ede #a)+a )a +ida an' a) ni9' "'7' a) ad)'.
ILIO/RAFA G. Pa)e, R. N.8 Cidad'# Pedi:i"'# en En0e7e4a. Edi"i'ne# D'&7a, G=. . Se!aa, .8 L'# 'i!ene# de )a Pedi a4a. La-. Sand'/. G== . A/(ia/, . L.8 Re"'7enda"i'ne# en Reani7a"i3n Cadi'()7'na. Edi. ELA. G==. . Sa"6, M.8 Re#"ia"i3n Cadi'()7'na. T'7' I. La-. SEARLE. G==H. . E+an#, T. R.8 A.B.C de )a Reani7a"i3n. Ed. SALVAT. G=H. . A/(ia/, . L.8 Re#"ia"i3n Cadi'()7'na A+an/ada. Ed. ELA. G==. H. B'na#e, M.8 C#' de Re#"ia"i3n Cadi'()7'na A+an/ada. ;C'n#e))e4a de Sanidad & C'n#7'< G==. . %4a In0ani). Sa)d & Se!idad, (#i"')'!4a, ed"a"i3n, '"i' & "e#i'ne# )e!a)e#. Cen' de e#di'# Penaa). G=H. =. S')e, . .8 Mana) de U!en"ia#. Edia $'#(. %enea) Uni+e#iai' Va)en"ia. G==. G>. C"6i'"a, E.8 O-#""i3n de )a +4a a5ea de n ni9'. Re+i#a N#in!. Ma/' >>G.