Ardennes 1944 to Lykofws Ths Bermaxt - Stratiwtikh Istoria

Τ

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ

Ι στ ο ρί α

ΠΛΟΥΣΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ  ΑΝΑΠ  ΑΝΑΠΑΡ ΑΡΑΣ ΑΣΤΑ ΤΑΣΕ ΣΕΙΣ ΙΣ ΣΤΟΛΩΝ ΕΓΧΡΩΜΑ ΣΧΕΔΙΑ  ΑΡΜ  ΑΡΜΑΤΩΝ ΑΤΩΝ

ΙΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

λ

J r f * · . 

Α ΝΑ ΛΥΤΙΚΉΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦ ΓΡΑΦ Η ΤΗΣ Μ ΑΧ ΗΣ γ  γ ΨΟ  ϊή  ν ΙΤ  πα λ ω ν   ΤΑ APMAL'/  • Η Μ Υ ΣΤΙΚ ΤΙΚ Η Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η ΣΗ GREIF REIF"  "  Φ Ο ΙΑ ΕΡ Ο Π Ο ΡΙΚ ΕΣ Δ Υ Ν Α Μ ΕΙΣ ΕΙΣ ΣΤΗ Μ Α Χ Η ΤΩΝ Α ΡΔ ΕΝ Ν ΩΝ  • Ο ΙΑ Ν ΤΙΠ Α ΛΟ ΙΔ ΙΟ ΙΚ Η ΤΕ Σ jtf Α ΓΝ ΩΣΤΕ Σ Π ΤΥ Χ Ε Σ • ΒΙ Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Α Ρ Ο Υ ΣΙΑ ΣΗ  "

'

,Λ-,

r

*-

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ TOY Χ ΙΤΛ Ε Ρ ΣΤΙΣ ΤΙΣ Α Ρ Δ Ε Ν Ν Ε Σ (1944 (1944)  )  4  Η Α Ν ΤΕ Π Ι Ε ΣΗ TOY  ΑΠΡΟΣ  ΑΠ ΡΟΣΜΕ ΜΕΝΟ ΝΟ ΠΛΗΓΜ ΠΛΗ ΓΜΑ Α ΕΚΔΟΤΗΣ

Σταύρος Πανέλης  ΑΡ ΧΙΣΥ ΝΤΑ ΚΤ ΕΣ

Νίκος Γιαννόπουλος Βασίλης Καμπάνης

4 0  ΤΑ Α ΡΜ Α ΤΑ ΤΩΝ Α Ν ΤΙΠ Α Λ ΩΝ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ

 Δημήτ  Δημήτριος ριος Σταυρ ταυρόπ όπου ουλο λος, ς, Γιάννης Τερνιώτης, Σωτήρης Βουρλιώτης, Ιάκωβος Χονδροματίδης ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ

 Αλεξ  Αλεξάνδ άνδρα ρα Ποτ Ποτηρ ηριάδο ιάδου υ  Δημή  Δημήτρη τρης ς Χαδ Χαδού ούλα λας ς

5 4  Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η ΣΗ «GREIF»  ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜΕΙΣ ΣΤΑ ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Γεωργία Λουκά ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

Μαρία Οικονομίδου  Α ΝΤΙΠ ΑΡ ΑΒ ΟΛΗ

Ειρήνη Τζελέπη

ΙΣ 6 8  Ο ΙΑ Ε Ρ Ο Π Ο Ρ ΙΚ Ε Σ Δ Υ Ν Α Μ Ε ΙΣ ΣΤΗ Μ Α ΧΗ ΤΩΝ Α ΡΔ ΕΝ Ν ΩΝ 

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

Κική Μιχαλοπούλου, Μιχαλοπούλου, Λίνα Κατσαρού, Κατσαρού, Βίκυ Βασιλοπούλου Πρώτη έκδοση: Μάρτιος 2002 Copyright Copyright ©: Περιοδικό Περιοδι κό “ΣΤ “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ” ΡΙΑ” ISBN: 960-87242-0-1  Απ αγο ρε ύε ται η μ ε ο πο ιον δή πο τε τρ όπ ο -/αδημ οοίευση ή αναπαραγωγή αναπαραγωγή μέρους ή όλου του βιβλίου βιβλίου χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

ΓΡΑΦΕΙΑ

Θεμιστοκλέους 49,10683 Αθήνα ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ

78  Ο ΙΑ Ν ΤΙΠ Α Λ Ο ΙΔ ΙΟ ΙΚ Η ΤΕ Σ 81  Α ΓΝ ΩΣΤΕ Σ Π ΤΥ Χ Ε Σ 8 2  Β ΙΒ Λ ΙΟ Π Α Ρ Ο Υ ΣΙΔ ΣΗ 

Περιοδικό “ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ” Τ.Θ. 3951,10210 Αθήνα Αθήνα ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ

310) 38.21.985 38.21.985 (5 γραμμές), γραμμέ ς), fax: (010) 38.21.985 e-mail: [email protected]  ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΝΟΜΟ

Σταύρος Πανέλης ΕΚΤΥΠΩΣΗ

 Δ.  Δ. Ευστ Ευστρά ράτο τογλ γλου ου - 1, Ξυνό Ξυνός ς ΟΕ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ

Σπύρος Καδβαδίας

ΕΞΩΦΥΛΛΟ Ο αντι υνταγμα άρ χη ς Π άιπε άιπερ ρ υνο μιλεί μιλείμε ξιω μα ικο ύς της μο νάδ ας του κα ά τις  πρώ ες ημ έρες της επίθεσ ης σ ις Α ρδ έννες  Ka m pf gr up pe Pei pe r», πιν. ου Dav id  Pemland. δ ημ οσ ιεύεται εύεται με ά δεια ου David  Pentl and και ης Cransto n Fine Arts, Copyright David Pentiand/Cranston Fine Arts,

Τ

ο πρω πρωίί της 16ης 16ης Δεκεμβρίου Δεκεμβρίου η Wehr We hrma mach chtt εξαπέλ εξαπέλυσε υσε 240 240.000 .000 άνδρες και εκατοντάδες άρμα άρματα τα εναντί εναντίον ον των 8383-00 000 0 Αμερικαν Αμερικανών, ών, οι οποίοι οποίοι όταν συγκεντρωμένοι στις στις Αρδέννες. Αρδέννες. Οι ΗΠΑ επρόκειτο να υποστούν υποστούν έναν αιφνιδιασμ αιφνιδιασμό ό χειρότερο από εκείν εκε ίνον ον του Περλ Χάρμπορ, δεχόμενες ένα πλήγμα που θα οδηγούσε τον Στρατό τους στο χείλος της καταστρ καταστροφής οφής.. Οι τολμηροί τολμηροί καταδρομείς του Οττο Σκορτσένυ σκόρπισαν τον πανικό και τη σύγχυση στις στις αμερικανικ αμερικανικές ές γραμμές. γραμμές. Το Συγκρότημα Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ ξεκίνη ξεκίνησε σε μια θυελλώδη θυελλώδη αλλά αλλά και αιματοβαμένη πορεία. Τα νέα νέα γερμανικά άρματα αποδείχθηκαν ακαταμάχητοι αντίπαλοι, ήταν όμως πολύ λίγα και εμφανίσθηκαν πολύ αργά ώστε να αλλάξουν την τύχη του πολέμου. Τελικά Τελικά η λυσσαλέα λυσσαλέα αντίσταση αντίσταση των Αμερικα Αμερικανών νών στρατιω στρατιωτώ τών, ν, η έλλει έλλειψη ψη καυσίμων από γερμανικής γερμανικής πλευράς πλευράς και η πλήρης κυριαρχία της συμμαχικ συμμαχικής ής αεροπορία αεροπορίας ς εξανέμισαν και τις τελευταίες ελπίδες του Χίτλ Χίτλερ ερ να διασ διασπά πάσει σει τον θανάσιμο κλ κλοι οιό ό που περιέσφιγγε το Γ1 Γ 1Ράιχ

Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ TOY XITAEP

ΑΠΡΟΣΜΕΝΟ ΠΛΗΓΜΑ Δ Η Μ Η Τ Ρ ΙΟ ΙΟ Σ Β . ΣΤ Α Υ Ρ Ο Π Ο Υ Λ Ο Σ ΕΙΚ ΕΙΚ Ο ΝΟ ΓΡΑ Η ΣΗ ΣΤΟ ΛΩΝ : Α λεξ λεξάνδρα Π οτηρι οτηριάδου  άδου  ΙΣΤΟ Ρ ΙΚ Η ΕΡ ΕΥ Ν Α : Σ έλιο ς Δ εμηρ άς 

αιπερ  Ο αν ι υν αγμ αταρχ ης Π αιπ υν ο μιλεί μιλείμ ε α ξιω μα ικο ύς  ης μ ονά δα ς του κ ατά τις πρώ ες  ημ έρες ης επί επίθεσ ης ις Α ρδ έννες  έννες  (Kam pf gr up pe Pei per », πι πιν. του του Davi d  Pentl and , δη μ ο ιεύετ ι μ ε άδει ου David Pentl and και ης Cranst on  Fine Arts, Copyrig ht David  Pentiand/Cransto n Fine Arts, www.panzer-prints.com   ).

I

■

ΣΤΙΣ ΑΡ  ΑΡΔΕΝΝΕΣ (1944) « ΑΥΤΗ Η Μ Α ΧΗ

Α Κ ΡΙΝ ΕΙ ΑΝ

Α ΖΗΣΟ ΖΗΣΟ ΥΜ Ε Ή ΘΑ ΠΕ Α ΝΟ ΥΜ Ε. Θ ΕΛΩΟ ΛΟ Ι 01 

ΣΤΡΑ ΤΙΩΤΕΣ Μ Ο Υ Ν Α Π Ο Λ Ε Μ Η ΣΟ Υ Ν ΣΚ ΣΚ ΛΗ ΡΑ Κ Α ΙΧ ΩΡ ΙΣ ΕΛ ΕΟ Σ. Η Μ Α ΧΗ Π ΡΕ Π ΕΙ ΝΑ  ΔΙΕΞ ΔΙΕΞ Α ΧΘ ΕΙ Μ Ε Β Α ΡΒ Α ΡΟ ΤΗΤΑ Κ Α ΙΚ Α Ε ΑΝ ΤΙΣΤΑ ΣΗ Π ΡΕ Π ΕΙ ΝΑ ΣΥΝ ΤΡΙΒ ΤΡΙΒ ΕΙ Μ ΕΣΑ ΕΣΑ ΣΕ  ΕΝΑ ΚΥΜ Α ΤΡΟ Μ Ο Υ. Ο ΕΧΘ ΡΟ Σ Π ΡΕΠ ΕΙ ΝΑ ΝΙΚΗ ΕΙ-ΤΩΡΑ Ή ΠΟ ΤΕ!»  ΤΕ!» 

Η πλειοψ ηφ ία τω ν Α μερικανώ ν στρα ιω ώ ν  θεω ρο ύσ ε την υπηρεσία σ ο μέτω πο ω ν  Α ρδεννώ ν μια α νιαρ ή α ποσ ολή ρ ου ίνας. Ο ι εικο νιζό μ ενο ι GI παίζου ν ζά ρ ι , για να περά ου ν πιο ευχ άρ ι α ην ώ ρα ου ς. ΓΑΛΛΙΑ

ζενχάουερ, διεξήγε ουσιαστικά πόλεμο σε δύο μέ τωπα, ένα εναντίον του εχθρού και ένα μεταξύ των υμ μα χικές στρα ιές (1), ω θώ ντας την  στρατηγών του. Ο διοικητής της 3ης Στρατιάς των 6η Σ ρ ιά Π άν ερ ω ν SS (2) και ην  ΗΠΑ, στρατηγός Τζωρτζ Πάττον, και ο επικεφαλής 5η Σ ρ ιά Π άντσερ (3) διαμ έσου ω ν  της 21ης Ομάδας Στρατιών, Βρετανός στρατάρχης ασ θενώ ν αμερικανικώ ν γραμμ ώ ν ις  σερ Μπέρναρντ Μοντγκόμερυ, δεν θεωρούσαν Α ρ έννες κ αι κα όπιν προ ς το  ημ αντικό λιμά νι η ς Α μβ έρσ ας (4). τον Αϊζενχάουερ πραγματικό στρατιώτη αλλά πε Η θενέσ ερη και πιο δυ κίνητη 7η  ρισσότερο έναν ευέλικτο διπλωμάτη και συνεπώς Στρα τιά (5) 9α κά λυ πτε το νό ιο  του αρνούντο έμμεσα το δικαίωμα να εκφέρει τη 3η Στρατ ιά ΗΠΑ I πλευρ ό ω ν μηχανο κίνητω ν αιχμώ ν. δική του άποψη για τη μορφή των μελλοντικών επι χειρήσεων. Αντιγνωμίες εμφιλοχωρούσαν, επίσης, σχετικά με τον τρόπο προέλασης των Συμμάχων, καθώς αρκετοί υποστήριζαν ότι η προσπάθεια θα τα τέλη φθινοπώρου του 1944 οι Γερμανοί έ έπρεπε να επικεντρωθεί σε ένα στενό μέτωπο με νιωθαν ότι το έτος που έφευγε τους αποζη μια ταχυκίνητη αιχμή, η οποία θα παραβίαζε το υ μίωνε για τις μεγάλες καταστροφές που εί δάτινο κώλυμα του Ρήνου, πριν οργανωθεί η γερ χαν υποοτεί κατά την πολεμική τους προσπάθεια μανική άμυνα, αλώνοντας τη βιομηχανική περιοχή σε όλα τα μέτωπα. Η άμυνα έναντι των Δυτικών του Ρουρ και ολοκληρώνοντας τον πόλεμο μέσα Συμμάχων είχε αποκατασταθεί σε μια συμπαγή στο 1944. Ο «Αϊκ», όμως, προτίμησε τελικά την γραμμή. Οι στρατηγοί της Wehrmacht αποκαλούσαν προέλαση σε ευρύ μέτωπο, οδηγώντας τις στρα αυτή την ανάκαμψη «το θαύμα της Δύσης» και τιές του καθ’ όλο το πλάτος της δυτικής γερμανι μάλλον δεν υπερέβαλλαν. 0 Χίτλερ διένυε, επίσης, κής μεθορίου. μια από τις γνωστές αναλαμπές αισιοδοξίας του, δηλώνοντας πως «από το 1941 και έπειτα το κυριό- Η Κ Ρ ΙΣΗ ΤΩ Ν Α Ν Ε Ο Δ ΙΑ ΣΜ ΩΝ  τερο καθήκον μου είναι να μη χάνω ποτέ την ψυ χραιμία μου». Η ανέλπιστη σωτηρία του από τη δο Οσο οι συμμαχικές στρατιές έσπευδαν προς τα λοφονική απόπειρα της 20ής Ιουλίου 1944 τον είχε βόρεια και τα ανατολικά, παρατείνοντας την απηνή πείσει ότι αποτελούσε ένα όργανο της μοίρας, καταδίωξη των Γερμανών, τα μεγάλα λιμάνια των προορισμένο να επιτελέσει,ένα μεγάλο έργο για γαλλικών ακτών του Ατλαντικού κατέχονταν ακόμη τον γερμανικό λαό και τον ευρωπαϊκό πολιτισμό. από αποφασισμένες φρουρές της Wehrmacht, οι ο Την ίδια εποχή η Ανώτατη Διοίκηση των Συμμά ποίες, αν και είχαν επίγνωση της απελπιστικής θέ χων μαστιζόταν από διχογνωμία και φραστικούς σης τους, εξακολουθούσαν να μάχονται με φανατι  διαξιφισμούς που δημιουργούσαν οι προσωπικές σμό για να εξασφαλίσουν χρόνο στον Φύρερ. Πι φιλοδοξίες. Ορισμένοι ιστορικοί έχουν φθάσει στο στές στην εντολή να πολεμήσουν «μέχρι το τελευ σημείο να διατυπώσουν την άποψη ότι ο ανώτατος ταίο φυσίγγιο», οι δυνάμεις, οι οποίες είχαν οχυρω διοικητής των Συμμάχων, στρατηγός Ντουάιτ Μ  θεί στη Χάβρη, τη Βουλώνη, το Καλαί και τη ΔουνΟ Χ ί λερ προ ί& ετο να α ποκό ψ ει τρεις 

6 

Σ

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο Γερμανός στρατηγό ς  Ζίγκφ ρη ντ Β έστψ αλ ή αν ο  αρ χη γό ς επιτελείο υ του  Ρούντστεντ.

Το έδαφ ος τον Α ρδεννώ ν ήταν από τ δυσκολότερα , στα οποία Θ α μπορο ύσ ε ν επιχειρή ει ένας σ ύγχ ρο νο ς σ ρ ός . Ενας  Α μερ ικα νό ς σ ρ ιώ ης είνει χείρ α βο ή θει ς  ον σ υνά δελφ ό του (που μεταφ έρει ο περί ημο  οπλοπολυ βό λο B AR), για να α νέβει μια απότομη  πλα γιά .

κέρκη, δεν επρόκειτο να παραδώσουν αυτά τα λι μάνια παρά μόνο έπειτα από σκληρό αγώνα. Κάθε συμμαχική μεραρχία χρειαζόταν κατά μέ σο όρο 500 t εφοδίων την ημέρα (οι τεθωρακισμέ νες 700 t), ενώ η αντίστοιχη γερμανική μπορούσε να ανταπεξέλθει με το ένα τρίτο αυτής της ποσό τητας. Οι Σύμμαχοι απλούστατα δεν μπορούσαν να εκφορτώσουν αρκετά εφόδια στους αιγιαλούς της Νορμανδίας, ώστε να κατορθώσουν να συντηρή σουν την ορμητικότητα της προέλασής τους προς την καρδιά του Γ' Ράιχ. Μόνο η 1η Στρατιά του Χό τζες απαιτούσε 5.4001εφοδίων την ημέρα, με απο τέλεσμα η 3η του Πάττον να αισθάνεται «αδικημέ νη» με 3.1001ημερησίως. Οι Βρετανοί απέσπασαν το ένα τρίτο των δυνάμεών τους για να απελευθερώσουν τα λιμάνια της Μάγχης, ενώ με τα υπόλοιπα τμήματα (στα οποία συμπεριλαμβάνονταν οι πιο ταχυκίνητες μεραρ χίες) προχώρησαν προς Βορρά, καταλαμβάνοντας την Αμβέρσα στις 4 Σεπτεμβρίου 1944. Η ορμή τους ήταν εντυπωσιακή. Στις αρχές Σεπτεμβρίου κάλυψαν 370 km σε επτά ήμερες, αλλά παρέλειψαν να εκριζώσουν τις υπόλοιπες μονάδες της γερμα νικής 5ης Στρατιάς, οι οποίες παρέμεναν ανυποχώ ρητες στις μήκους 90 km εκβολές του Σέλντε, που εκτείνονταν σε ολόκληρα χιλιόμετρα. Αντί να φρο ντίσει να εξασφαλίσει την απρόσκοπτη πρόσβαση στο λιμάνι της Αμβέρσας εκκαθαρίζοντας το Σέλ ντε, ο Μοντγκόμερυ αφέθηκε να παρασυρθεί από άλλα φιλόδοξα σχέδια. Ο ρυθμός προέλασης των Βρετανών επιβραδύνθηκε στο μεταξύ σε τέτοιο βαθμό, ώστε τα τμήματά τους χρειάστηκαν τέσσε ρις ημέρες για να καλύψουν 15 km. Ο Μοντγκόμερυ αναζήτησε τρόπο για να εξαπολύσει μια άμεση

επίθεση στη βιομηχανική κοιλάδα του Ρουρ και α ποδύθηκε λίγες ημέρες αργότερα στην ατυχή επι χείρηση «Market Garden».

Γερ μα νο ί λεξιπτω ι τές  επιβα ίνο υν ε ένα Tig er γι να προω θηθο ύν προς το  μέτω πο.

Ε Σ Α ΛΜ ΕΝ ΕΣ Ε Κ ΤΙΜ Η ΣΕ ΙΣ Εξακολουθούσε, όμως, να επικρατεί η εντύπω ση πως ο εχθρός βρισκόταν στα πρόθυρα της κα τάρρευσης. «Ο Γερμανικός Στρατός έχει ξοφλήσει» ανέφερε μια έκθεση των υπηρεσιών πληροφοριών της 1ης Αμερικανικής Στρατιάς στα μέσα Σεπτεμβρίου. Οταν, όμως, η Wehrmacht κα τόρθωσε να αποκαταστήσει μια συνεκτική αμυντι κή γραμμή στο περίφημο «Δυτικό Τείχος», οι Σύμ μαχοι υπέθεσαν πάλι πως επρόκειτο για ένα βρα χύβιο και περιορισ μένης σημασίας επίτευγμα. Στις 28 Νοεμβρίου οι εκβολές του Σέλντε είχαν πια εκ καθαριστεί από τις γερμανικές φρουρές. Οι Κανα δοί συνέλαβαν 41.000 αιχμαλώτους και αλίευσαν ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Τέσσ ρις μερα ρχ ίες τω ν Waffen SS έλαβ αν μέρ ος σ η μά χη τω ν  Α ρδ εννώ ν. Π αρ ά τις α υ χίες και ις α πώ λειες, το η θικό ο υ ς  ήταν α κμ ιότατο, η μ αχ ητική ικα νό ητά ου ς εκπληκτική  και η αυ οθ υ ία ου ς παροιμιώ δη ς.

τις 267 μεγάλες νάρκες, τις οποίες είχε ποντίσει η Wehrmacht στο κανάλι. Στην Αμβέρσα, όπου το συνολικό μήκος των προ βλητών της έφθανε τα 39 km(!), εκφορτώνονταν κατά μέσο όρο 22.3001εφοδίων την ημέρα από τους 600 γερανούς. Η σημασία, που απέδιδαν οι Γερμανοί στο μεγάλο αυτό βελγικό λιμάνι, αποδεικνύεται σαφώς από το γεγονός ότι εξαπέλυσαν εναντί ον του περισσότερους από 6.500 πυραύλους V-1, προσπαθώντας να αποδιοργανώσουν και να εμποδίσουν τη λειτουργία του. Οι συμμαχικές επιθέσεις συνεχίσθηκαν στο υπόλοιπο του φθινοπώρου, αλλά η επιτυχία που σημείωσαν ήταν περιορισμέ νη. Ο Μπράντλεϋ ομολόγησε αργότερα πως «ενώ παραδεχόμασταν την ικανότητα του εχθρού για μια μάχη μέχρις εσχάτων στον Ρόερ, δεν πιστεύαμε ότι διέθετε αρκετά μέσα για μια στρατηγική επιχείρηση... Αν μια αντεπίθεση αντιπερισπασμού ή ταν το όριο των φιλοδοξιών του, προβλέπαμε ότι θα μπορούσα με να την αντιμετωπίσουμε με επιτυχία χωρίς μεγάλες ζημιές ή αποδιοργάνωση του μετώπου». Η πεποίθηση των Συμμάχων ότι οι Γερμανοί δεν ήταν σε θέ ση να εκδηλώσουν κανενός είδους αντεπίθεση μεγάλης έκτα σης, έγκειται λιγότερο στην εσφαλμένη ερμηνεία των πληροφο-

Γερμ ανό ς υπαξιω μα ικός τω ν Γοεναδιέρω ν, 1944. Τ υ π ικ ή σ τ ο λ ή Γ ε ρ μ α ν ο ύ π ε ζ ο ύ τ ω ν Γ ρ ε ν α δ ι έ ρ ω ν , η ο π ο ί α χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή & η κ ε α π ό τ ο 1 9 44 κ α ι έ π ε ι τ α . Ε π ά νω απ ό τ η ν κ λ α σ ι κ ή σ τ ο λ ή , χ ρ ώ μ α τ ο ς r e e d g re e n, φ ο ρ ά ε ι τ ο δ ι π λ ή ς ό ψ η ς Z e l tb a h n ( πο υ α π ο τ ε λ ε ί τ ο 1/4 το υ α ν τ ί σ κ η ν ο υ ) μ ε π α ρ α λ λ α γ ή s pl in te r. Φ έ ρ ε ι τ ρ ε ι ς φ υ σ ι γ γ ι ο θ ή κ ε ς α πό κ α ρ α β ό π α ν ο γ ι α τ ο Μ Ρ 4 0 , κ ι ά λ ια , θ ή κ η γ ι α τ α κ ι ά λ ια , χ ε ι ρ ο β ο μ β ί δ α Μ 1 92 4 κ α ι π τ υ ο σ κ άπ α ν ο . Ε πά νω α πό τ ι ς κ ο ν τ έ ς δ ε ρ μ ά τ ι ν ε ς α ρ β ύ λ ε ς φ έ ρ ε ι π ε ρ ι κ νη μ ί δ ε ς α πό κ α ρ α βό π α ν ο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ριών, οι οποίες κατέφθαναν από το Δυτικό Μέτωπο, και πε ρισσότερο στην αδυναμία τους να αντιληφθούν την ιδιότυ πη αλυσίδα διοίκησης που υφίστατο στους κόλπους της Wehrmacht. Οι Σύμμαχοι πίστευαν ότι ο αριστοκρατικής κα ταγωγής στρατάρχης Γκερντ φον Ρούντστεντ, ο οποίος έ φερε την ευθύνη της άμυνας του Γ' Ράιχ στη Δύση, είχε θέ σει όντως τα ηνία της ισχύος υπό τον έλεγχό του. Ετσι, υπέ θεταν δικαιολογημένα ότι ένας τέτοιος αξιωματικός της παλαιάς σχολής και γνήσιο προϊόν του Γενικού Επιτελείου δεν θα διακινδύνευε τις λιγοστές δυνάμεις του σε μια πα ράλογη περιπέτεια, αλλά θα ακολουθούσε τη λογική οδό, διαφυλάσσοντας την ισχύ ίου για τη στιγμή που οι Σύμμα χοι θα εκτόξευαν τη νέα τους επίθεση. Θεωρούσαν κατά συνέπεια ότι ο κίνδυνος από τις γερμανικές μεραρχίες, οι οποίες επάνδρωναν τη γραμμή «Ζίγκφρηντ», ήταν σχε δόν ανύπαρκτος. Το μέτωπο μήκους 1.500 km, που κατεί χαν οι συμμαχικές στρατιές, δεν τους προβλημάτιζε ι διαίτερα διαί τερα,, ούτε ο ύτε και το - φυσιολογικό εξάλλου εξάλλου - γεγονός ότι οι δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να είναι παντού ισχυρές. Είχαν υποπέσει, όμως, σε ένα μοιραίο σφάλ μα. Ο ηλικιωμένος Ρούντστεντ δεν ήταν εκείνη την περίοδο τίποτα περισσότερο από μια μαριονέτα, που ο Χίτλερ χρησιμοποίησε έξυπνα για να αποκοιμίσει τους αντιπάλους του. Ο επιτε λάρχης του Ρούντστεντ, ωστόσο, δεν ήταν άλ λος από τον ικανότατο στρατηγό Ζίγκφρηντ Βέστφαλ, ο οποίος είχε υπηρετήσει στο παρελ θόν υπό τις διαταγές του Ρόμμελ και του Κέσελρινγκ. Η πραγματική κινητήρια δύναμη, ό μως, και ο ιθύνων νους των Γερμανικών Ενόπλων  Δυνάμε  Δυνάμεω ων εντοπιζόταν εντοπιζόταν στο αρχηγείο αρχηγείο του Φύρε Φύρερ, ρ, στη «Φωλιά του Λύκου», βαθιά στα δάση της Ανατο λικής Πρωσίας. Ο ίδιος ο Χίτλερ Βρισκόταν πλέον στο πηδάλιο της Wehrmacht διατάσσοντας και εγκρίνοντας τις κινήσεις ακόμη και των μικρότερων μονάδων, με α-

εξιπτω πτω ι ής , Α ρδ έννες 1944. 1944. Γερμα νός αλ εξι Μ ε τ ά τ η ν ε π ί θ ε σ η τ ω ν Γ ε ρ μ α νώ νώ ν α λ ε ξ ι π τ ω τ ισ ισ τ ώ ν σ τ η ν Κ ρ ή τ η , π ου ου έ μ ε ι ν ε γ ν ω σ τ ή ως ε π ι χ ε ί ρ η σ η « M e rk rk u r» r» , α π ο φ α σ ί σ τ η κ ε ν α μ η ξ α ν α χ ρ η σ ι μ σ π ο ι η θ ε ί η δ ύ ν αμ αμ η τ ω ν α λε λε ξ ι π τ ω τ ι σ τ ώ ν σ ε α ε ρ α π ο β ά σ ε ι ς τ έ τ ο ι α ς έ κ τ α σ η ς , π α ρ ά μ ό ν ο σε σ ε μ ι κ ρ έ ς ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ις ις . Ο ι α π ώ λ ε ι ε ς τω τω ν Γ ε ρ μ α νώ νώ ν σ τη τη Μ ά χ η τ η ς Κ ρ ή τ η ς ανή λθα ν στις 6.000 και, κατά συνέπεια, οι σκληροτράχηλοι Γερμανοί αλεξιπτωτιστές π ε ρ ι ο ρ ί σ τη τη κ α ν σ ε ε π ι χ ε ι ρ ή σ ε ις ις π ε ζ ι κ ο ύ , φ έ ρ ο ν τ α ς τ η φ ή μ η ε ν ό ς α πό πό τ α π ιο ιο α ξ ι ό μ α χ α σώ σώ μ α τα τα τ η ς γ ε ρ μ α ν ικ ικ ή ς π ο λ ε μ ι κ ή ς μ η χ α ν ή ς κ α τά τά τ ο ν Β ' Π Π .  Α π ο φ α σ ισ τι κ ή ς ση μ α σί α ς συ μ μ ε το χ ή ε ίχ α ν οι α λ ε ξ ι π τ ω τ ι σ τέ τέ ς κ α ι σ τ η μ ά χ η τ ω ν Α ρ δ ε ν ν ώ ν , ό π ο υ δ ι α δ ρ α μ ά τ ισ ισ α ν π ρ ω τ α γ ω ν ι σ τι τι κ ό ρ ό λ ο . Ε δ ώ, ώ, απεικονίζεται η ειδική στολή μ άχης των α λ ε ξ ιπ ιπ τ ω τ ισ ισ τώ τώ ν , ό π ω ς ε μ φ α ν ί σ θ η κ ε τ ο ν Δ ε κ έ μ β ρ ι ο του 1944. Το χιτώνιο φέρει την παραλλαγή splinter, ενώ το παντελόνι έχει τη ν «τρίτη παραλλαγή» του  ju m p sm oc k. Ο α λ ε ξ ιπ τω τι σ τή ς κ ρ α τά ε ι το ο π λ ο π ο λ υ β ό λ ο F G4 G4 2, 2, το το ο π ο ί ο θ ε ω ρ ε ί τ α ι , έ ν α α π ό τ α π ι ο α ξ ι ό π ι σ τ α ό π λ α τ ο υ Β ’Π Π , ε ν ώ α π ο τ έ λ ε σ ε τ η β ά ση ση α ν ά π τ υ ξ η ς π ο λ λ ώ ν μ ε τ απ απ ο λ ε μ ι κ ώ ν α υ τό τ ό μ α τω τω ν ό π λω λω ν . Σ τ η ζ ώ ν η ε ί ν α ι π ε ρ α σ μ έ ν η η κ λ α σ ι κ ή χ ε ι ρ ο β ο μ β ί δ α Μ 1 92 92 4. 4. Φ ο ρ ά ε ι τι τι ς π α λ α ι ο ύ τύ τύ π ο υ κ ο ν τ έ ς α ρ β ύ λ ε ς ά λ μ α τ ο ς κ αι αι έ χ ε ι π ε ρ ά σ ει ει π ε ρ ι κ ν η μ ί δ ε ς γ ια ια κ α λ ύ τ ε ρ η ε ν ί σ χ υ σ η κ αι αι περισσότερη προστασία από το κρύο. Το κράνος είναι τ ο κ λ α σ ι κ ό κ ρ ά ν ο ς τ η ς L u f t w a f fe fe S t ah ah l he he l m . Το Το ν ε ξ ο π λ ι σ μ ό τ ο υ ( π ο υ φ έ ρ ε τ α ι σ τ η ν π λ άτ άτ η κ α ι δ ε ν εικον ίζεται στο σχέδιο) συμπληρώ νουν: η σ υ τ ι ο δ ό χ ο ς ( K oc oc h g e ss ss c h irir ), ), τ ο Z e l tb tb a h n , τ ο σ α κ ί δ ι ο τ ο υ ψωμ ιού (Brotbeutel), (Brotbeutel), το πτυο σκάπαν ο (Schanzzeug), το π α γ ο ύ ρ ι κα κα ι η θ ή κ η τ η ς α ν τ ι α σ φ υ ξ ι ο γ ό ν ο υ προσωπίδας (Gasmaskebehälter).

Α υτή την εικό να παρ ου ίαζε το το χω ριό ριό Σ β ελό, έπει έπει α από τι τις σ οδ ρές μά χες που που έδω σα ν  Α μερικα μερικα νοί και Γΐρμ Γΐρμ αν οίγι οίγιψ ψ ψ ^ ν κα οχ ή ίου .

Ο αντι ρά ηγο ς Χάσ ο Ε καρντ

ον Μ αντώ αντώ υφ ελ διοικούσ οικούσ ε ην  5η Στρα Στρα τιά Π άν ερ κ αι είχε η δ ικαιολο καιολο γημ ένη φ ήμη ενός  λαμπρού ακτικού εγκε άλο υ. Ο ι κινή κινή εις του σ ις Α ρ έννες  αποδ είχθηκ αν ο μεγα λύ ερο ς  « πονο πο νο κέφ λο ς» για το το υ ς  Συμμάχους. Α νδρες τω τω ν Waffen Waffen SS βάλλουν κατά κατά του  εχθρο ύ μ ε ένα ένα πολυβόλο MC 34 τω τω ν 7,92 mm. Α υτό το το ομ αδ ικό όπλο παρείχε μεγάλο όγκο  πυράς σ ις μο νά δες ου γερμ αν ικο ύ πεζι πεζικού , αφ ού μπορ ού ε να να εκτοξεύει 800-900 υσ ίγγι 762 m/s ec κ ι ζύγ ιζε ο λ επτό επτό μ ε ταχ ύ η

10 

Ο ρα ηγό ς Β ίλχελμ  λχελμ  Μ πήτριχ πήτριχ δ ιοικο οικο ύσ ε σ ις  Α ρδ έννες έννες το το II Σώ Σώ μα Π άντσερ  άντσερ  ω ν SS. Ο ι έξο έξο χες μ ερα ρ χίες  χίες  « Da s R ei c h »κα ι  « Hoh ens tau fen »όμω ς  περι περιορ ορ ί ηκ αν σε δευτερε δευτερεύο ύο ντα ντα ρόλο, αφ ού  ο χώ ρο ς επιχειρή εω ν μό λις  που παρ είχε πεδίο πεδίο ελιγμ ώ ν  ο I Σώ Σώ μα Π άντ ερ SS του  του  Χ έρμαν Π ράις. ράις.

ποτέλεσμα οι ενέργειές του να είναι πολύ πιο δύ σκολο να προβλεφθούν από ό,τι εκείνες ενός επαγγελματία στρατιωτικού, ο οποίος θα ακολου θούσε την ορθόδοξη στρατηγική. 0 Βέστφαλ είχε την ευκαιρία να διαπιστώσει πόσο πολύ απείχε ο Χίτλερ από την πραγματικότητα, όταν κλήθηκε στη «Φωλιά του Λύκου» για μια ενημέρωση από τον ηγέτη του Ράιχ. Ο Φύρερ απέδιδε την απώλεια της Γαλλίας σε μια κακοδαιμονία συμπτώσεων, σφαλμάτων και προδοσιών, ενώ υποβάθμιζε την α ξία της συμμαχικής προέλασης έως τα σύνορα της Γερμανίας, χαρακτηρίζοντάς τη μια απλή αιχμή τε θωρακισμένων που θα μπορούσε εύκολα να συ ντρίβει. ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

 Αν  Αν και και ο Χίτλερ Χίτλερ γοητευόταν από από το παράτ παράτολμ ολμο ο και το πρωτότυπο, διέθετε ωστόσο και μια οξεία α ντίληψη της Ιστορίας. Καθώς οι συμμαχικές στρα τιές συνέκλιναν προς την καρδιά του «χιλιετούς» Γ' Ράιχ, ο Φύρερ γνώριζε πως «αργά ή γρήγορα (το πολύ εντός εξαμήνου) το παν θα κατέρρεε για τη Γερμανία», σύμφωνα με τα σχόλια των ιστορικών, και απεχθανόταν να περιοριστεί σε έναν παθητικό ρόλο, περιμένοντας απλά το μοιραίο και διατηρώ ντας τις δυνάμεις του για μια τελική ηρωική μάχη. Ετρεφε ακόμη την ελπίδα ότι θα μπορούσε να μιμηθεί τον Μεγάλο Φρειδερίκο και, όπως εκείνος συνέτριψε τους πολυαριθμότερους εχθρούς του αναλαμβάνοντας την επιθετική πρωτοβουλία, έτσι

και η Γερμανία θα έπρεπε να συγκεντρώσει τις τε λευταίες δυνάμεις της και να κτυπήσει με πείσμα.

Η ΓΕ Ν Ε ΣΗ ΤΗ Σ ΙΔ Ε Α Σ Υπό αυτό το πρίσμα η αναδιοργάνωση των γερ μανικών δυνάμεων της Δύσης, που έλαβε χώρα τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο, ήταν κεφαλαιώδους σημασίας για την ανύψωση του ηθικού της Wehrmacht. Στον Βορρά η Ομάδα Στρατιών «Η» υπό τον στρατηγό Κουρτ Στούντεντ κάλυπτε την πε ριοχή ριοχή από τη Βόρεια Βόρεια θάλασσα έως έως το Ντύσελντορφ, κατόπιν η Ομάδα Στρατιών «Β» του στρα τάρχη Βάλτερ Μόντελ έφθανε έως τον ποταμό Μοζέλα, η Ομάδα Στρατιών «G» του Χέρμαν Μπαλκ απλωνόταν έως την Καρλσρούη και η Υπερρήνεια Ομάδα Στρατιών (επικεφαλής της οποίας ο Χίτλερ είχε τη φαεινή ιδέα να τοποθετήσει τον αρ χηγό των SS, Χάινριχ Χίμμλερ, τελείως ακατάλληλο για αυτόν τον ρόλο) συμπλήρωνε το μέτωπο μέχρι τα ελβετικά σύνορα. Παρότι η Wehrmacht εξακο λουθούσε επίσημα να παρατάσσει 10 εκατομμύρια άνδρες, ο ηγέτης ηγέτη ς του Ράιχ προχ προχώρ ώρησε ησε σε νέα μαζι κή επιστράτευση για να μπορέσει να συγκροτήσει τις πρόσθετες εκείνες μεραρχίες, οι οποίες θα του επέτρεπαν να επιχειρήσει την εντυπωσιακή του ε πιθετική επιστροφή. επιστροφή. Προς ποια κατεύθυνση, όμως, θα έπρεπε να στραφεί ένα τέτοιο κατακλυσμιαίο πλήγμα, που θα το καθιστούσε ακόμη ισχυρότερο η απόγνωση των Γερμανών στρατιωτών; Σίγουρα όχι προς το Ανατο λικό Μέτωπο, όπου οι άφθονες δυνάμεις του Στάλιν ελάχιστα θα επηρεάζονταν, ακόμη κι αν έχαναν 20 ή 30 30 μεραρχίες μεραρχί ες τους. Μια τέτοι τέτο ι α κρούση θα μπο μπο ρούσε να καθυστερήσει για κάποιο χρονικό διά στημα τον Κόκκινο Στρατό, αλλά όχι και να μεταβάλει τον ρου του πολέμου και φυσικά δεν θα επέ τρεπε την ευνοϊκή ανακατανομή των δυνάμεων της Wehrmacht ανάμεσα στα δύο μέτωπα. Από την άλλη πλευρά στην Ιταλία ούτε η διαμόρφωση του από από πολυάριθμα κανάλια και άλλα υδάτι να κωλύμα εδάφους ούτε η εποχή του έτους παρείχαν ελπί τα και ήταν μάλλον ακατάλληλη για ταχεία κίνηση δες για μια μεγάλη στρατιωτική επιτυχία. Αν μια τέ αρμάτων. Ενα άλλο ενδεχόμενο ήταν μια επίθεση τοια επίθεση επιζητούσε να ανατρέψει το στρατη με στόχο τον διαχωρισμό της αμερικανικής 7ης γικό σκηνικό, αυτό ήταν δυνατό να συμβεί μόνο Στρατιάς από την 3η, αλλά μετά από την αρχική στη Δύση. διάσπαση δεν υπήρχε κανένας άλλος στρατηγικός Η ιδέα του τόπου, του χρόνου και της έκτασης αντικειμενικός σκοπός που να δικαιολογεί το εγ της αντεπίθεσης ανήκει αναμφίβολα στον ίδιο τον χείρημα. Τελικά, ο Χίτλερ επέλεξε το ίδιο γεωγρα Χίτλερ. Είναι σίγουρο πως είχε επίγνωση του εξαι φικό σημείο, από όπου ορμώμενοι τόσο ο ίδιος όσο ρετικά ριψοκίνδυνου χαρακτήρα της επιχείρησης, και άλλοι περίφημοι Γερμανοί διοικητές, είχαν ση αλλά θα πρέπει να ακολούθησε το απόφθεγμα του μειώσει στο παρελθόν λαμπρές νίκες. Κλαούζεβιτς, σύμφωνα με το οποίο «εκείνος που πιέζεται σκληρά, θεωρεί τη μεγαλύτερη τόλμη σαν ΓΙΑ ΤΙΣΤ ΙΣ Α Ρ Δ Ε Ν Ν Ε Σ;  τη μεγαλύτερη σοφία». Ο στρατηγός Γκερντ φον Ρούντστεντ, ο οποίος ανακλήθηκε από την απο Σχεδίαζε να καταφέρει το κτύπημά του στις στρατεία για να αναλάδει τη διοίκηση του Δυτικού  Αρδέννες,  Αρδέννες, εκεί όπου όπου οι οι Αμερικαν Αμερικανοί οί διατηρούσαν διατηρούσαν έ Μετώπου, ήταν από την αρχή σθεναρά αντίθετος ναν υπερβολικά μεγάλο τομέα με ελάχιστες δυνά με τη χρήση χρήση των τελευταίων τελευταί ων εφεδρει ών της Γερμ Γερμα α μεις. Πίστευε ότι θα επετύγχανε μια γρήγορη διά νίας για μια τέτοια επίθεση, άποψη την οποία συμ σπαση, θα οδηγούσε τα άρματά του επάνω από τον μερίζονταν και και όλοι ανεξαιρέτως οι ανώτατοι αξιω ποταμό Μεύση και, αφού δεν θα βρισκόταν πλέον ματικοί της Wehrmacht. Ο Χίτλερ όμως παρέμεινε τίποτα να τον εμποδίσει, θα κυρίευε το λιμάνι της αμετακίνητος. Σκοπός του ήταν να κερδίσει τον  Αμβέ  Αμβέρσας ρσας αφαιρών αφαιρώντας τας από από τους Συμμά Συμμάχου χους ς τον πόλεμο και όχι απλώς απλώς να να τον παρατεί νει. Το ερώτη σημαντικότερο σημαντι κότερο κόμβο ανεφοδιασμού ανεφοδιασμού τους. Παράλ Παράλ μα ήταν πού ακριβώς θα έπρεπε να καταφερθεί το ληλα, θα εξασφάλιζε εκ νέου τις πολύτιμες βάσεις πλήγμα. Η μια εκδοχή προέβλεπε την αποστολή εκτόξευσης των πυραύλων V-2, απέναντι στους ο των πάντσερ από την ολλανδική πόλη Βένλο προς ποίους οι Βρετανοί εκείνη την εποχή δεν είχαν να την Αμβέρσα, όπου αφενός θα στερούσε τους αντιτάξουν κανένα αντίδοτο. Ταυτόχρονα, ο βαθύς Συμμάχους από το σημαντικό αυτό λιμάνι και αφε αυτός ελιγμός, που ως προς τη σύλληψη θύμιζε τις τέρου θα απομόνωνε τη βρετανοκαναδική 21η Ο αλκυονίδες ημέρες του 1940, θα απέκοπτε, βόρεια μάδα Στρατιών, αλλά η διαδρομή αυτή τεμνόταν του ρήγματος, ολόκληρη την 21η Ομάδα Στρατιών

Τα σώ ματα ματα νεκρώ νεκρώ ν  Α μερικανώ ν ρα ιω ώ ν  κείτοντα κείτοντα ι β υ θι μέν α σ η  λάσπη λάσπη στο χω ριό Χ όνσψ λντ. λντ. Λ ίγα λεπτά λεπτά α ργ ότερα γερμανικά γερμανικά ο χή μα α πέρασ πέρασ αν  επάνω επάνω από τα τα πτώ πτώ μα α, ι μ ελίζον ελίζον ά ς τ .

11

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

To M4 Sherm an απο έλε ε το  το  βα ικότερο κότερο εθω ρα κι μένο  ω ν συμμαχικώ συμμαχικώ ν δυνάμεω δυνάμεω ν κατά  κατά  ον Β ’ΠΠ . Αν και και ήταν ήταν σαφ ώ ς  κα ώ ερο α πό τα τα γερμ ανικά  ανικά  εθω ρα κι μένα ης περι περιόδο όδο υ, ι ίθετο ε μεγά λες  ποσ ότητες, ότητες, γεγονός που  που  διαδ διαδ ρ αμ ά ι ε κ αθ ορ ι ικό  ρόλο σ ην έκβασ έκβασ η του  πολέμου . Ε ικο νίζε νίζε αι ο Μ 4Α 1  ελευταί ς παραγω γής, με το  ενιαίο αίο μο νοκό μμ ατο σκάφ ος  (hu ll ) και ο υπο ποιημ ποιημ ένο  πυροβό λο τω τω ν 76 mm. Α ναμ ίβο λα σ υν ι ά το πι πιο  διάσ ημο αμ ερικανικό κανικό άρ μα . Το  υγ κεκρ ιμένο προ έρχεται από  από  η συλλογή Wheatcroft. Φ έρει  α διακ διακ ρι ικά ά ρμ ατος ης 2ης  Ιλη ς, της 66 ης Ε πιλα ρ χίας  Α ρμάτω ρμάτω ν, της της 2ης  Τεθω Τεθω ρακισμένης ρακισμένης Μ εραρχ ίας, η  οποία έλαβ ε μέρ ος μα ζίμε κάποια κάποια σ ο ιχεία χεία ( Μ 36) το το υ 702  Τάγματος Τάγματος Κ ατασ ατασ ροφ έω ν  Α ρμ άτω άτω ν στην επί επίθεση ο  Ο υφ αλίζ, αλίζ, που  που  πρα γμ ατοποιήθ ατοποιήθ ηκ ε ο Β έλγιο  τις 16 Ι νο υ ρ ίο υ 1945. Στη  μάχη τω τω ν Αρδενν Αρδεννώ ώ ν  υ νη θιζό θιζό ταν ο ι επιλα ρ χίες  χίες  αρ μά ω ν να υποσ ηρ ίζονται ζονται με μερικού μερικού ς κατασ ρο είς  αρμάτω αρμάτω ν Μ 36, 36, αφ ού το  το  πυροβ όλο τω τω ν 90 mm  υνι ού ε τον τον μό νο τρό τρό πο  αν ιμετώ μετώ πι ης τω τω ν βα ρέω ν  γερμανι γερμανικώ κώ ν αρμ άτω άτω ν της  της  περι περιόδ όδ ου .

1 2 

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

του στρατάρχη Μοντγκόμερυ, την 9η Στρατιά των ΗΠΑ και μεγάλο τμήμα της 1ης Στρατιάς (συνολικά 37 μεραρχίες!), διχοτομώντας καταστρεπτικά τις δυνάμει ς των Συμμάχ Συμμάχων ων.. Με την πτώσ πτώση η της τη ς Αμβέρ Α μβέρ σας, σας, οι παγιδευμένοι Βρετανοί, Βρετανοί, Καναδο Καναδοίί και Αμερι κανοί, οι οποίοι θα είχαν εγκλωβιστεί μεταξύ Ολ λανδίας και Βελγίου, δεν θα είχαν άλλη λύση από το να επιχειρήσουν μια δεύτερη και οδυνηρότερη  Δουνκέρκη  Δουνκέρκη ή να εξοντ εξοντωθο ωθούν. ύν. Αν Αν η επιχε επιχείρηση ίρηση είχε αίσια έκβαση, κανείς δεν θα μπορούσε να φαντα στεί τον βαθμό ανατροπής της γενικότερης στρα τηγι κής ισορροπίας. ισορροπίας. Η Wehrm ehrmac acht ht θα εί χε λυτρωθεί  λυτρ ωθεί  από τη μάστιγα του διμέτωπου πολέμου, εξουδετε ρώνοντας τελείως τον κίνδυνο από τα δυτικά για διάστη δι άστημα μα πολλών πολλών μηνώ μηνών, ν, και θα μπορούσε να με ταφέρει με ασφάλεια τον όγκο των δυνάμεών της στον Βιστούλα και τον Δούναβη, για να αναχαιτίσει αποφ αποφασιστικά ασιστικά τον σοβιετικό σοβιετι κό οδοστρωτήρα στην Α νατολή από τον ποταμό Δράβο έως τη Βαλτική. Ισως, τότε, οι Ρώσοι να επεδίωκαν κάποια ανακωχή, αναγκάζοντας Βρετανούς και Αμερικανούς να πράξουν το ίδιο. Κερδίζοντας χρόνο, η Wehrmacht θα προλάβαινε πιθανότατα να ενισχυθεί με νέα υπερβαρέα άρματα, πολλά αεριωθούμενα αεροσκάφη και αρκετά από τα νεώτερα υποβρύχια Type XXI, τα οποία δεν χρειαζόταν να αναδύονται κατά τον πλου. πλου. Οι πύραυλοι V-1 V-1 και V-2 θα τελει τελ ειοποι οποι ούντο ούντ ο και ίσως οι Γερμανοί κατόρθωναν να αποκτήσουν πρώτοι την ατομική βόμβα, θέτοντας ολόκληρο τον κόσμο απέναντι σε έναν αποτρόπαιο εκβιασμό. Οι Αρδέννες προσέφεραν στους Γερμανούς έ ναν ιδεώδη χώρο απόκρυψης των δυνάμεών τους, αφού τα πυκνά δάση, τα οποία σκέπαζαν κυριολε κτικά τους στενούς δρόμους, εμπόδιζαν σοβαρά την αναγνώριση αναγνώριση από τον αέρα. Επιπλέο Επιπλέον, ν, οι Αρδέν Αρδ έν

νες βρίσκονταν πολύ κοντά στον ορεινό όγκο του Σνέε Α'ίφελ, όπου ο Κάιζερ είχε φροντίσει πριν από το 1914 να κατασκευάσει ένα πυκνό σιδηροδρομι κό δίκτυο, ακριβώς για την περίπτωση που θα πα ρουσιαζόταν κάποτε η ανάγκη να συγκεντρώσει α στραπιαία τα στρατεύματά του στη Δύση, χωρίς αυ τή η κίνηση να γίνει αντιληπτή. Αλλωστε, οι μονά δες της 5ης Στρατιάς Πάντσερ, που θα λάμβανε μέρος στην επιχείρηση, ήταν σε θέση να μεταβούν στους χώρους εξόρμησης με ελάχιστη προσπά θεια, αφού δρούσαν ήδη κοντά στα φράγματα του Ρόερ. Τοπογραφικά η περιοχή χωρίζεται στις Υψηλές  Αρδέννες του Νότου Νότου και και τις Χαμηλές Χαμηλές Αρδέννες του Βορρά. Από το τραχύ ορεινό έδαφος των γερμανο-βελγικών συνόρων οι Αρδέννες μεταλλάσσο νται βαθμιαία σε πιο επίπεδους λόφους, ενώ το υ ψόμετρο είναι μικρότερο όσο προχωρά κανείς προς τα δυτικά, έως ότου καταλήγει σε μια σχετικά ομαλή λοφώδη περιοχή γύρω από την Μπαστόν, Τα πυκνά δάση, όμως, το διακοπτόμενο έδαφος, οι αρ δευτικοί χάνδακες και οι βαθιές απότομες χαρά δρες συνιστούν ένα αξεπέραστο εμπόδιο για έναν μηχανοκίνητο στρατό, ο οποίος αναγκαστικά θα πρέπει να περιορίσει τις κινήσεις του κατά μήκος των λιγοστών δρόμων, οι οποίοι ακολουθούν τον ρου των ποταμών μέσα από τις κοιλάδες. Κατά συ νέπεια, ένα τέτοιου είδους έδαφος επιβάλλει την αποκεντρωμένη διοίκηση και έλεγχο των επιτιθέ μενων σχηματισμών, ενώ ευνοεί τη δράση μικρών μονάδων που αμύνονται. Για έναν στρατό που έρ χεται από την Ανατολή και επιδιώκει να παραβιάσει τις Αρδέννες, ιδιαίτερη σημασία έχει η λεγάμενη διάβαση του Λοσχάιμ, που αποτελεί τον μοναδικό μακρύ διάδρομο, πλάτους 10 km, που οδηγεί κα-

43η Βρ ΜΠ XXX Βρ ΣΣ

Λιέγη^^

Εουπεν

V 6η Στρατιό Πβντοιρ

SS(N t Ht (XX)

Bp TOM. Φρ

53η Βρ ΜΠ

J

|277 rip ΜΛΓ

Ελσενμπορν1

jE^JNapüp

1η Αμ ΜΠ Ιαλυεντύ

*| /

1η Αμ Στρατιά (Χότζες)

ιυλινγκεν*

13η ΜΠΓ 12η li p ΜΛΓ

1ΣΠ SS

12nMnSS ! ,3η Γερ Μ AJP IIΣΠ SS Μάντερφελντ

XXX Βρ ΣΣ

3η Αμ ΤΘΜ

Ντινάν

.Χοτόν

LXVI Γερ ΣΣ 5η Στρατιά Πάντσερ (Μαντώιιφελ)

LVIII ΣΠ

Ροσφόρ Ουφαλίζ

/

560 tip Μ ΛΓ

ΜΠ «Lehr»

Ομάδα Στρατιών Β (Μόντελ)

ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Νοβίλ" Χόσινγκεν

2η ΜΠ 26η li p ΜΛΓ ΜΠ «Lehr»

9η ΜΠ και 15η ΜΠΓ

< ^ 5 η f tp Μ Αλ VIII Αμ ΣΣ Μέτωπο τη νύκτα της 15ης Δεκεμβ ρίου 1944

^

>εμπραμον

**

LXXXV Γερ ΣΣ 352 fip ΜΛΓ

,28η Αμ ΜΠ/

7η Στρατιά (Μπραντενμπέργκερ)

Νεφσατώ'

· Φ · Μ Γ ε ρ μα ν ικ ή ε π ί θε σ η 1 6/ 20 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ g ■* Μέτωπο τη νύκτα της 20ής Δεκεμ βρίου ■<— 3 Γ ε ρ μ α ν ικ ή ε π ί θ ε σ η 2 1 / 24 Δ ε κ ε μ β ρ ί ο υ ■ ■■ •ι ρίψε ις Γερμανών αλεξιπτωτιστών τη νύκ τα © τ η ς 1 5η ς Δ ε κ ε μ β ρί ο υ • ______ Σ υ γ κ ρ ό τ η μ α Μ ά χ η ς Π ά ι π ερ

 ΑιΓτΘΜ^

Μαρτελάνζ

^

3η Αμ. Στρατιά (Πάττον)

ΜΛΠ^ LXXX Ρ11

Ετελμπρύκ

212 Γεο ΜΛΓ

ΛΟΥΞΕΜ ΒΟΥΡΓΟ

Χιλιόμετρα

τευθείαν στην καρδιά της τοποθεσίας. Οι Γερμανοί  είχαν και ένα πρόσθετο πλεονέκτημα. Κατείχαν ο λόκληρες τις Αρδέννες για τέσσερα χρόνια και γνώριζαν καλά κάθε πτυχή του εδάφους και κάθε στροφή των δρόμων. Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα, όμως, που προσέφεραν οι Αρδέννες, ήταν η πολύ χαλαρή φρού ρησή τους από τον αντίπαλο. Στα δάση της περιο χής, όπου το χιόνι έφθανε σε πάχος τα 60 cm, σι Α μερικανοί είχαν εμπιστευθεί τη φύλαξη του μετώ που μεταξύ Μονσχάσυ και Εχτερναχ (εκεί όπου προτίθεντο να κτυπήσουν σι Γερμανοί) σε έξι με ραρχίες που είχαν μεταφερθεί στις Αρδέννες για ανάπαυση και ανασυγκρότηση, αφού είχαν υποστεί  σοβαρές απώλειες στις άκαρπες μάχες του δά σους Χούρτγκεν και γύρω από τα φράγματα του Ρόερ, διεξάγοντας έναν αγώνα, ο οποίος για πολ λούς αναλυτές θα μπορούσε κάλλιστα να μην έχει γίνει ποτέ. Οι βόρειες Αρδέννες καλύπτονταν από τμήμα του V Σώματος Στρατού (ΣΣ) των ΗΠΑ του υ ποστράτηγου Λέοναρντ Γκέροου. Η 99η Μεραρχία Πεζικού (υποστράτηγος Γουόλτερ Λάουερ) διέθε τε εμπειρία πραγματικής μάχης μόλις τριών ημε ρών. Αντίθετα η 2η Μεραρχία Πεζικού (ΜΠ) του υ ποστράτηγου Γουόλτερ Ρόμπερτσον είχε πολεμή σει αδιάκοπα από τη Νορμανδία έως το Βέλγιο. Η

9η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Λούις Κραιγκ είχε αποκομίσει ακόμη μεγαλύτερη εμπει ρία, συμμετέχοντας σε επιχειρήσεις ήδη από τον Νοέμβριο του 1942. To VIII Σώμα του Τρόυ Μίντλτον είχε αναλάβει τη φρούρηση του τομέα που βρισκόταν νότια της διά βασης του Λοσχάιμ, καλύπτοντας ένα μέτωπο μή κους 127 km, τριπλάσιου δηλαδή από εκείνο που ό ριζε το ισχύον αμερικανικό δόγμα για ένα ΣΣ που βρισκόταν σε άμυνα. Εξίσου ικανή και έμπειρη ήταν και η 28η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Νόρμαν Κότα, που έπρεπε όμως να θεραπεύσει τις πληγές της από τη μάχη του Χούρτγκεν, κατά την οποία είχε στερηθεί 6.100 άνδρες. Επιτηρούσε, ό μως, και αυτή ένα υπερβολικά εκτεταμένο μέτωπο, μήκους 37 km. Η αμερικανική διοίκηση ήταν φυσικό να τοποθετήσει ανάμεσα σε αυτές τις σκληραγωγημένες μονάδες την τελείως άπειρη 106 Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Αλαν Τζόουνς, η οποία προσπαθούσε να προσαρμοστεί στο κλίμα του με τώπου. Η4η Μεραρχία Πεζικού του υποστράτηγου Ραίημον Μπάρτον είχε στο ενεργητικό της όλες σχεδόν τις διάσημες μάχες, τις οποίες είχε διεξαγάγει ο Αμερικανικός Στρατός στη Δυτική Ευρώπη, και είχε αποσυρθεί στο Λουξεμβούργο για ανασύ νταξη, αφού είχε χάσει 4.000 άνδρες στο Χούρ-

Σχεδιάγρ αμ μα ης μά χης  ω ν Αρδεννώ ν. ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΜΛΓ: Μεραρχία "Λαϊκών Γρεναδιέρων" Σ Σ : Σώ μ α Σ τ ρ α τ ο ύ ΜΠΓ: Μεραρχία Πάντσερ Γρεναδιέρων ΜΠ: Μεραρχία Πάντσερ Μ Αλ: Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών Σ Π : Σώ μ α Π ά ν τ ο ε ρ ΠΣ SS: Σώμα Πάντσερ SS ΜΠ SS: Μεραρχία Πάντσερ SS ΜΠ «Lehr«: Μεραρχία Πάντσερ «Lehr»  Α Μ ΕΡ ΙΚ Α ΝΟ Β ΡΕ Τ Α ΝΙ Κ ΕΣ Δ ΥΝ Α Μ ΕΙ Σ ΜΠ: Μεραρχία Πεζικού ΤΘΜ: Τεθωρακισμένη Μεραρχία Σ Σ : Σ ώ μ α Στ ρ α τ ο ύ ΤΘΤ: Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία Τ0Μ Φρ: Τεθωρακισμένη Μεραρχία Φρουράς  Α Μ: Α ε ρ ο μ ετ α φ ε ρ ά μ ε ν η Μ ερ αρ χί α

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ενας τρα υμ ατιοφ ορ έας  περιποιεί ι ένα ν σ υ νά ελφ ό  ου ην πλαγιά λόφ ου ω ν  Α ρδεννώ ν.

14 

τγκεν. Το ίδιο συνέβαινε και με τη μοναδική ευκίνη τη εφεδρεία, την ισχυρή 9η Τεθωρακισμένη Μεραρ χία του υποστράτηγου Τζων Λέοναρντ. Οι Αμερικα νοί, όμως, δεν κατείχαν ένα μέτωπο με την πραγμα τική έννοια του όρου. Τη γραμμή τους συνιστούσε μια αλυσίδα ερεισμάτων, τα οποία κάλυπταν τις ζω τικές περιοχές του Σαιν Βιτ, Σαίνμπεργκ, Ουφαλίζ, Μπαστόν, Κλερβώ και Ντάικιρχ. Η πολεμική δραστηριότητα ήταν μηδαμινή σε εκείνα τα παγωμένα 6ουνά. Στον τομέα των Αρδεν νών «τίποτα δεν συνέβαινε» και οι ήχοι των πυρο βολισμών σπάνια διατάρασσαν την ησυχία του δά σους. Οι λίγες περίπολοι των αντιπάλων φρόντιζαν να μη προκαλούν ιδιαίτερα την τύχη τους και να παρατηρούν τον εχθρό από απόσταση ασφαλείας. Ιδιαίτερα η 106 Μεραρχία Πεζικού, η οποία ήταν σχεδόν απομονωμένη στον ορεινό όγκο του Σνέε  Αϊφελ σε υψόμετρο 697 m, έμοιαζε να διανύει πε ρίοδο χειμερινών διακοπών.

Α Π Ο ΤΗ Ν ΙΔΕ Α ΣΤΟ ΣΧ Ε Δ ΙΟ  Η ιδέα του Χίτλερ άρχισε να διαμορφώνεται στο μυαλό του ήδη από τον Ιούλιο του 1944, όταν η Wehrmacht μαχόταν στη Νορμανδία. Εκανε την επί σημη εμφάνισή της όμως στις 16 Σεπτεμβρίου κα τά τη διάρκεια μιας σύσκεψης του Φύρερ με τους στρατηγούς Γιοντλ, Κάιτελ, Κράιπε και Γκουντέριαν. Ως συνήθως, ο Χίτλερ κάποια στιγμή ζήτησε από τον επικεφαλής του κλάδου επιχειρήσεων της OKW, στρατηγό Αλφρεντ Γιοντλ, να παρουσιάσει στην ομήγυρη την κατάσταση που επικρατούσε στο Δυτικό Μέτωπο. Πάντα έτοιμος και εφοδιασμέ ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

νος με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, ο Γιοντλ ανέφερε πως στη Δύση ο Γερμανικός Στρατός παρέτασσε 55 μεραρχίες έναντι 96 των Συμμάχων και αμέσως με τά άρχισε να αναλύει τις δυσκολίες της απαγκί στρωσης της Wehrmacht από τη νότια Γαλλία. Ο Χίτ λερ τον διέκοψε με ένα ανυπόμονο νεύμα και αμέ σως μετά «έριξε τη βόμβα του»: «Μόλις πήρα μια ι στορική απόφαση. Θα περάσω στην αντεπίθεση!» Κτύπησε τον χάρτη με το δάκτυλό του: «Εδώ, μέσα από τις Αρδέννες, με στόχο την Αμβέρσα!» Πριν ακόμη οι στρατηγοί προλάβουν να συνέλθουν από την έκπληξη, ο Φύρερ διέταξε την OKW να ετοιμάσει τη σχετική μελέτη της και να του την υποβάλει το συντομότερο δυνατό. Ετσι, η έμπνευ σή του απέκτησε συγκεκριμένο επιχειρησιακό πε ρίγραμμα στις 9 Οκτωβρίου 1944, οπότε ο Γιοντλ του παρουσίασε για έγκριση ένα σχετικό προσχέ διο, το οποίο προέβλεπε την υιοθέτηση πέντε κύ ριων αξόνων προέλασης. Η μελέτη επί χάρτου α παιτούσε για την υλοποίησή της 31 μεραρχίες, από τις οποίες τουλάχιστον 10 τεθωρακισμένες, και υ πολόγιζε τα αναγκαία καύσιμα σε 16,088.000 λίτρα. Ο Χίτλερ έμεινε απόλυτα ικανοποιημένος και έδω σε οδηγίες στον Γιοντλ για μικρές μόνο τροποποι ήσεις. Η επιχείρηση, η οποία έφερε την παραπλανητι κή κωδική ονομασία «Wacht am Rhein» («Σκοπιά στον Ρήνο»), εκμεταλλευόταν τις σκληρές συ γκρούσεις που διεξάγονταν ακόμη γύρω από το Ααχεν, προκειμένου να αποκρύψει τη μεταφορά ση μαντικών γερμανικών δυνάμεων νοτιότερα. Ολες οι διαταγές, που αφορούσαν μετακινήσεις δυνάμε ων για την αντεπίθεση, άρχιζαν με τη φράση «υπό το φως της αναμενόμενης εχθρικής επίθεσης», για να κάνουν τις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφο ριών να πιστέψουν ότι επρόκειτο για απλή αναδιά ταξη αμυντικού χαρακτήρα. Το πέπλο μυστικότητας, που κάλυπτε τη σχε διαζόμενη επιχείρηση ακόμη και μέσα στους κύ κλους των ανώτατων αξιωματικών της Wehrmacht, άρχισε να παραμερίζεται, αποκαλύπτοντας τις πρώτες λεπτομέρειες του κτυπήματος, στις 24 Ο κτωβρίου 1944, όταν ο Φύρερ κάλεσε στην Ανατολι κή Πρωσία τους επιτελάρχες του Μόντελ και του Ρούντστεντ. Στους στρατηγούς Κρεμπς και Βέστφαλ ο Χίτλερ εξομολογήθηκε ότι, αν οι Αμερικα νοί είχαν τη δυνατότητα να ανοίξουν πλήρως το λι μάνι της Αμβέρσας, το κύμα των ενισχύσεων που θα λάμβαναν, θα πλημμύριζε αργά ή γρήγορα τη Γερμανία. Ο εχθρός όμως ήταν προς το παρόν κου ρασμένος από τον δύσκολο αγώνα του φθινοπώ ρου. Επιπλέον, το ρωσικό μέτωπο είχε προσωρινά σταθεροποιηθεί, έπειτα από τη σαρωτική ήττα της Ομάδας Στρατιών «Κέντρο» στη Λευκορωσία και την απώλεια των Βαλκανίων, με αποτέλεσμα να αρ χίσει να διαφαί νεται η σπάνια δυνατότητα να μετα φερθούν προς τη Δύση κάποιες επίλεκτες μονά δες κρούσης της Wehrmacht. Η επιτυχία της επιχείρησης για τους Γερμα νούς εξαρτάτο άμεσα από έξι παράγοντες: την επί τευξη αιφνιδιασμού, την ισχύ του πλήγματος, την ταχύτητα της προέλασης, την καθυστέρηση της συμμαχικής αντίδρασης, την κακή απόδοση του μέσου Αμερικανού πεζού και τον άσχημο καιρό, ο οποίος θα απαγόρευε στην πανίσχυρη αεροπορία των Δυτικών να επέμβει, όπως συνήθως, και να α νατρέψει τη ροή της μάχης. Υπό αυτές τις προϋπο θέσεις ο Χίτλερ υποστήριξε έναντι των Κρεμπς και Βέστφαλ ότι ο Γερμανικός Στρατός είχε 90% πιθα-

Μ ε τη σύ λληψη ω ν  χιλιάδ ω ν ανδρώ ν τω ν 422  και 423 Συνταγμ άτω ν, οι  κινη μα ογ ρα ι ές της  Wehrm acht απόλαυσ αν μι σπάνια ημ έρα θριάμ βο υ. Ο ι  κάμ ερες τω ν ρεπόρ ερ της  18ης Μ ερα ρ χί ς «Λ αϊκώ ν  Γρ εναδ ιέρω ν»κατέγρα ψ αν  ις βο υβ ές άλα γγες τω ν  Α μερικανώ ν, οι οποίοι  κοί αζαν μ ε εχθρ ό ητα προς το μέρ ος τους. Ο ι  Γερ μα νο ί έστιασ ν την  προσ οχή τους κυρίω ς  στους έγχρω μους   ρ ιώ τες, για να κα δείξουν σ ον λαό ου  1Ρ ά ιχ ό τι ο ι ντίπα λο ί του  ήταν υλετικά κατώ ερα όντα.

νότητες να «πιάσει στον ύπνο τους Αμερικανούς». θετική αποστολή να οργανώσει την άμυνα του ΑαΚαταβάλλοντας μια πραγματικά υπεράνθρωπη χεν. Επειτα από λίγες ημέρες απομάκρυνε το επιτε προσπάθεια, ο Χίτλερ κατόρθωσε να συγκεντρώ λείο του Μαντώυφελ αντικαθιστώντας το μυστικά σει στο ορεινό Σνέε Αϊφελ και ανατολικότερα μια με εκείνο της 15ης Στρατιάς, η οποία εξακολου δύναμη που πίστευε πως ήταν αρκετά μεγάλη για θούσε να εκπέμπει σήματα υπό την ονομασία «Ο να εγγυηθεί την επιτυχή έκβαση του εγχειρήμα μάδα Μαντώυφελ». Στην κενή θέση του επιτελεί τος. Μετέφερε εκεί ακόμη και μονάδες από την Α ου της 15ης Στρατιάς μεταπήδησε εξίσου αθόρυβα νατολική Πρωσία, τη Δανία και την Αυστρία. Ο πυ η Στρατιωτική Διοίκηση Ολλανδίας, που εξέπεμπε ρήνας της εφεδρείας αποτελείτο από την 6η Στρα με τη σειρά της ως «15η Στρατιά». Στο διάστημα τιά Πάντσερ των SS, η οποία άρχισε να συγκεντρώ αυτό, το επιτελείο του Μαντώυφελ εργαζόταν πυνεται στην περιοχή της Κολωνίας τον Νοέμβριο. Η ρετωδώς για την επίθεση, έχοντας λάβει τον παρα αναδιάταξη αυτού του επίφοβου σχηματισμού δεν πλανητικό τίτλο «Διοίκηση Στρατιωτικής Αστυνο ήταν δυνατόν να ξεφύγει για πολύ της προσοχής μίας Ειδικών Καθηκόντων». των συμμαχικών υπηρεσιών πληροφοριών, οι οποί ες δικαιολογημένα απόρησαν, γιατί ο Χίτλερ δεν Η ΔΙΑ ΤΑ ΞΗ ΤΩΝ Δ Υ Ν Α Μ Ε ΩΝ  τον μετακινούσε προς τον Ρόερ, προκειμένου να αποκρούσει τις επιθέσεις της 1ης Στρατιάς των Ο κλήρος, για την εκτέλεση της πιο απονενοη ΗΠΑ. Ο Φύρερ όμως κατάφερε να πραγματοποιή μένης επίθεσης που επιχείρησε ποτέ ο Χίτλερ, έ σει τον αιφνιδιασμό χάρη σε έναν συνδυασμό επι- πεσε σε τέσσερις γερμανικές στρατιές που διέθε δεξιότητας, μυστικότητας, μιας απίστευτα στεγα ταν συνολικά 20 μεραρχίες, μεταξύ των οποίων και νής και αυστηρής ασφάλειας, τόλμης και φαντα επτά μεραρχίες πάντσερ. Υπάγονταν όλες στον δυ σίας, χρησιμοποιώντας αρκετές από εκείνες τις τε  ναμικό στρατάρχη Βάλτερ Μόντελ, ενώ τηρήθηχνικές, με τις οποίες οι Σύμμαχοι είχαν κατορθώ καν και σημαντικές εφεδρείες. Από αυτές η OKW σει να παραπλανήσουν τους Γερμανούς σχετικά με ήλεγχε δύο μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων», μια τον χρόνο και τον τόπο της απόβασής τους στην παντσεργκρεναντίερ (μηχανοκίνητη) και δύο τα Ευρώπη το καλοκαίρι του 1944. ξιαρχίες πάντσερ, η Ομάδα Στρατιών «Β» μια με Επέτρεψε στους Αμερικανούς να σχηματίσουν ραρχία «λαϊκών γρεναδιέρων», ενώ η 15η Στρατιά μια απατηλή αίσθηση ασφάλειας για τον τομέα τον ήλεγχε μια μεραρχία πάντσερ, μιαπαντσεργκρενα Αρδεννών, η οποία υπογραμμιζόταν από την απου ντίερ και δύο μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων». Ε σία μεγάλων πόλεων, σημαντικών κέντρων ανεφο τσι, το γενι κό σύνολο υπερέβαινε τι ς 28 μεραρχίες διασμού, επιτελείων, σιδηροδρομικών κόμβων ή ο κάθε είδους. Τα αναλυτικά σχέδια της επιχείρησης δικών αρτηριών στην περιοχή. «Οι διαταγές αποκάλυψε στους επικεφαλής ο ίδιος ο Γιοντλ, ό μεταφέρονταν αποκλειστικά με ταχυδρόμους», ταν επισκέφθηκε το αρχηγείο του Δυτικού Μετώ περιέγραφε ο Μπράντλεϋ. «Σε όσους γνώριζαν κά που στις 3 Νοεμβρίου. τι για την επικείμενη επιχείρηση απαγορεύθηκε να Στον βόρειο τομέα των Αρδεννών, τμήματα πετούν δυτικά του Ρήνου. Οι στρατιές διατήρησαν της 15ης Στρατιάς του Γκούσταβ φον Τσάνγκεν τα υπάρχοντα στρατηγεία τους και διενεργούσαν (αργότερα ανέλαβε επικεφαλής ο Γκύντερ Μπλούψεύτικη ραδιοεπικοινωνία. Ενα τέλειο παραπλανη μεντριτ) θα επιχειρούσαν μια αναγνωριστική όσο τικό στρατηγείο εγκαταστάθηκε απέναντι από τη και παραπλανητική κρούση προς το Μάαστριχτ. στρατιά του Σίμπσον, για να προσελκύσει την προ Στο αριστερό της πλευρό, μεταξύ του Μονσχάου σοχή μας προς τον Βορρά». Ολες οι μετακινήσεις και της διάβασης του Λοσχάιμ, θα εξορμούσε η βη μονάδων γίνονταν με σιδηροδρομικούς συρμούς, Στρατιά Πάντσερ των SS, η οποία θα αποτελούσε οι οποίοι κατά τη διάρκεια της ημέρας κρύβονταν και το κέντρο βάρους της όλης προσπάθειας. Πα μέσα σε σήραγγες. Ο Χίτλερ μετέφερε το επιτε ρατάσσοντας τέσσερις από τις καλύτερες μεραρ λείο της 5ης Στρατιάς Πάντσερ (φον Μαντώυφελ), χίες των Waffen SS (1η SS Πάντσερ «Leibstandarte από την Ομάδα Στρατιών «G» στη «Β» με την υπο  Adolf Hitler», 12η SS Πάντσερ «Hitlerjugend», 2η SS

Ο αξίαρ χος Α ντονυ Μ ακ  Ωλιφ της 101  Α ρομ αφ ρόμ νης  Μ ερα ρχ ίας έγινε πασ ίγνω ος για τη  μνη μειώ δη μο νολ εκτική  άρνησ ή του σ ην  πρόσ κληση του εχθρο ύ  για παρά δοσ η ης  Μ πασ όν.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Πάντσερ «Das Reich» και 9η SS Πάντσερ «Hohenstaufen»), η 6η Στρατιά Πάντσερ SS συμπλήρωνε το δυναμικό της με πέντε μεραρχίες πεζικού φθάνοντας σε ένα σύνολο 140.000 ανδρών, που την καθιστούσε αναμ φίβολα την ισχυρότερη από τις τρεις στρατιές του Μόντελ. Η απόφαση να ανα τεθεί ο κύριος ρόλος για τη διάσπαση του συμ μαχικού μετώπου και την πορεία προς την Αμβέρσα σε αυτή τη Στρα τιά, πήγαζε σίγουρα και από άλλους παράγοντες εκτός από τη μαχητι κή αξία των μεραρχιών της. Ο Χίτλερ επιθυμούσε, για προπαγανδιστι κούς και πολιτικούς λόγους, να καταγάγει τον θρίαμβό του με τα φα νατικά στρατεύματα των SS, ίσως για να καταδεί ξει με αυτόν τον τρό πο τη δυσπιστία που έτρεφε απέναντι στο Σώμα των αξιωματικών, ύ στερα από την απόπειρα δολοφονίας του τον προηγούμενο Ιούλιο. Οι τεθωρακισμένες μεραρχίες («πάντσερ») της Wehrmacht ήταν γενικά καλά εφοδιασμένες και στελεχωμένες, αφού η Γερμανία έτεινε να διοχετεύει σε αυτές τους εκλεκτότερους από τους νεοσύλλε κτους. Επιπλέον, ο Χίτλερ δημιούργησε 10 ανεξάρτητες ταξιαρχίες πάντσερ, με 40 άρματα η καθεμία, τις οποίες φρόντισε να εξοπλίσει με τα νέα άρματα Panther και Tiger. Η συντριπτική πλειοψηφία, όμως, των σχηματισμών πεζικού έπασχε από σοβαρές ελλείψεις και ήταν μειωμέ νης σύνθεσης. Οι παλαιές ισχυρές μεραρχίες πεζικού των 17.200 αν δρών, που είχαν κατακτήσει ολόκληρη την Ευρώπη, είχαν μεταμορφω θεί από τον Σεπτέμβριο του 1944 σε μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων» («Volksgrenadier», για να υπογραμμίσουν στη γερμανική συνείδηση τον κίνδυνο που διέτρεχε η πατρίδα) με προβλεπόμενη σύνθεση μόλις 10.072 πολεμιστών. Δεν ήταν παρά μονάδες επανδρωμένες από ηλι κιωμένους ή πολύ νεαρούς Γερμανούς. Τα παλαιά όρια ηλικίας για τη στρατολόγηση στο Γ Ράιχ κυμαίνονταν μεταξύ 18 και 50 ετών, αλλά στα τέλη του 1944 η ανάγκη επέβαλε να «τεντωθούν» μεταξύ 16 και 60 ετών. Καταβλήθηκε, όμως, προσπάθεια για την εξισορρόπηση αυτών των αδυναμιών με την αύξηση της ισχύος πυρός. Ετσι, η τυπική με ραρχία «λαϊκών γρεναδιέρων», αν και πιο ολιγάριθμη σε προσωπικό, διέθετε εντούτοις τετραπλάσια πολυβόλα από την παλαιά μεραρχία πεζικού, διπλάσια φορητά αντιαρματικά όπλα, 24% περισσότερα πυρο βόλα μεγάλου διαμετρήματος, αλλά μόνο τα μισά οχήματα. Η κρισιμότερη ίσως αδυναμία των Γερμανών ήταν το πρόβλημα α νεφοδιασμού σε καύσιμα για την τεθωρακισμένη και μηχανοκίνητη μάζα που είχαν συγκεντρώσει. Οι υπηρεσίες δι οικητι κής μέριμνας της Wehrmacht είχαν υποσχεθεί να εφοδιάσουν τα μάχιμα τμήματα με αρ κετές ποσότητες πετρελαίου, προκειμένου να καλύψουν τουλάχιστον 500 km, αλλά τελικά κατάφεραν να διαθέσουν μόνο τις μισές. Αν ληφθούν υπόψη οι δυσκολίες των δρόμων στις Αρδέννες και η κακοκαι ρία, εύκολα θα μπορούσε να υπολογίσει κανείς ότι τελικά τα καύσιμα που χορηγήθηκαν δεν επαρκούσαν ούτε για 100 km. «Ενα μέρος της σύγχυσης προέκυψε από το ότι η OKW εργαζόταν με μαθηματικό και στερεότυπο υπολογισμό της ποσότητας των καυσίμων που χρειαζό ταν μια μεραρχία για να καλύψει 100 km», υποστήριζε ο Μαντώυφελ. «Η πείρα μου από τη Ρωσία με είχε διδάξει ότι χρειαζόταν το διπλάσιο αυτής της κλίμακας υπό συνθήκες πεδίου μάχης. Ο Γιοντλ δεν το κα ταλάβαινε αυτό». Η λύση που εμπνεύσθηκε ο Χίτλερ ήταν απλοϊκή. Μετά από αυτή την απόσταση, τα πάντσερ όφειλαν να ανεφοδιαστούν με τα πλούσια αποθέματα καυσίμων των Αμερικανών, τα οποία υποτίθεται ότι θα κυ ριεύονταν άθικτα στη Λιέγη. Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι οι

Γερμανό ς υπαξιω μα ικός (δεκα νέας) τω ν Τεθω ρα κι μένω ν, 1944. Φ ο ρ ά ε ι τ η ν ε ι δ ι κ ή ς σ χ ε δ ί α σ η ς σ τ ο λ ή τ ω ν P a n ze r χ ρ ώ μ α τ ο ς l ig h t r e e d g r e e n , α π ό ύ φ α σ μ α d e n i m , η ο π ο ί α υ π ή ρ χ ε κ α ι σ ε α π ο χ ρ ώ σ ε ι ς f i e ld gr e y ή m o u s e g r ey , ε ν ώ η σ χ ε δ ί α σ η ε ί ν α ι π α ρ ό μ ο ι α μ ε α υ τ ή τ η ς κ λ α σ ι κ ή ς μ α ύ ρ η ς . Η στ ο λ ή α υ τ ή ε ί χ ε μ ι α ε π ι π λ έ ο ν τ σ έ π η α ρ ι σ τ ε ρ ά σ τ ο χ ιτ ώ ν ι ο , ε ν ώ το π α ν τ ε λ ό ν ι ε ί χ ε π έ ν τ ε τσέπες. Αν και α ρ χ ι κ ά ή τ α ν σ χ ε δ ια σ μ έ ν η γ ια θ ε ρ μ ά κ λ ίμ α τα , δ ι α τη ρ ή θ η κ ε κ α ι κα τ ά το υ ς χ ε ι μ ε ρ ι ν ο ύ ς μ ή ν ε ς . Η τ α ν α ρ κ ε τ ά φ α ρ δ ι ά ώ σ τ ε ν α μ π ο ρ ε ί ν α φ ο ρ ε θ ε ί κ α ι πά νω α π ό τη μ α ύ ρ η , γι α κ α λ ύ τ ε ρ η π ρ ο σ τ α σί α απ ό τ ο κ ρ ύ ο . Ω ς υ π α ξ ι ω μ α τ ικ ό ς δ ι α τ η ρ ε ί το μ α ύ ρ ο τ ζ ό κ ε ϊ μ ε τ α ρ ο ζ π α ρ αρ ρ ά μ μ α τα . Το ρ ο ζ χ ρ ώ μ α σ τα π α ρ α ρ ρ άμ μ α τ α τ ω ν ε π ω μ ί ω ν κ α ι τω ν δ ι α κ ρ ι τ ι κ ώ ν σ τ α π έ τ α δ η λ ώ ν ο υ ν τ ο Ο π λ ο τ ω ν Τ ε θ ω ρ α κ ι σμ έ ν ω ν . Η ζ ώ ν η ε ί ν α ι α π ό μ α ύ ρ ο δ έ ρ μ α κ α ι η π ό ρ π η έ χ ε ι χ ρ ώ μ α f ie l d g r ey . Σ τ η ζ ώ ν η ε ί ν α ι α ν α ρ τ η μ έ ν ο έ ν α π ι σ τ ό λ ι Ρ 0 8 σ τη μ α ύ ρ η δ ε ρ μ ά τ ιν η θ ή κ η τ ο υ . Ο α υ τ ο κ ρ α τ ο ρ ι κ ό ς α ε τ ό ς σ τ η δ ε ξ ι ά π λ ε υ ρ ά τ ο υ σ τ ή θ ο υ ς έ χ ε ι χ ρ ώ μ α γ κ ρ ι σ ε φ ό ν τ ο f ie ld g re y. oCfol'fDL&bOÜ

Γερμανοί θα μπορούσαν ποτέ να υποπέσουν σε μια τόσο επιπόλαιη στρατηγική εκτίμηση, όσο αυτή που αφορούσε τη διοικητική τους μέριμνα. 0 υπολογισμός της κυρίευσης των εχθρικών αποθεμάτων για τη συνέχιση της προέλασης και, μάλιστα, όταν αυτή θα είχε φθάσει στο κρισιμότερο σημείο της, αποτελούσε ολέθριο επιχειρησιακό σφάλμα. Μεγάλο ρόλο στη διατήρηση ενός ταχύτατου ρυθμού προέλα σης θα διαδραμάτιζε, βέβαια, η επιλογή των κατάλληλων διοικητών, οι οποίοι θα έπρεπε να τρέφουν ακλόνητη πίστη στην επίτευξη του στόχου. Για τον λόγο αυτό ο Χίτλερ ανέθεσε τη διοίκηση της 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS στον στρατηγό Γιόζεφ «Ζεπ» Ντήτριχ. Ο Ντήτριχ είχε ηγηθ-εί στο παρελθόν μιας μεραρχίας κατά την εκστρα τεία στα Βαλκάνια και τη Ρωσία, αλλά δεν είχε καμία εμπειρία διοίκη σης μεγαλύτερων σχηματισμών. Τα μόνα προσόντα του για την ανά ληψη αυτού του κρίσιμου ρόλου ήταν η φανατική πίστη του στην ι διοφυία του Φύρερ και η ομολογούμενη προσωπική γενναιότητά του.  Αναγνωρίζοντας την αδυναμία του στον χειρισμό μεγάλων τεθωρακι σμένων μονάδων, ο Χίτλερ φρόντισε να τοποθετήσει ως αρχηγό του επιτελείου του τον υποστράτηγο Φριτς Κράμερ, ο οποίος και θα διεξήγαγε ουσιαστικά τη μάχη για λογαριασμό του Ντήτριχ. Για την 6η Στρατιά Πάντσερ το σχέδιο προέβλεπε να χρησιμοποι ήσει πρώτα το πεζικό της, προκειμένου να πετύχει μια διάσπαση του συμμαχικού μετώπου κοντά στο Μονσχάου και να κρατήσει ανοικτό το ρήγμα, ώστε να ξεχυθούν μέσα από αυτό οι μεραρχίες του I και II Σώματος Πάντσερ των SS, ακολουθώντας πέντε παράλληλες οδεύ σεις (Panzer Rollbahnen Α έως Ε). Ο Χίτλερ πίστευε ότι αρκούσαν 48 ώ ρες για να πραγματοποιήσει ο Ντήτριχ αυτό το φαινομενικά εύκολο άλμα των 60 km έως τη Λιέγη. Αμέσως μετά θα διέσχιζε τη διώρυγα του Αλβέρτου και θα κατέληγε θριαμβευτικά στην Αμβέρσα. Νότια της θέσης των ανδρών των Waffen SS είχε αναπτυχθεί η 5η Στρατιά Πάντσερ του στρατηγού Χάσο Εκαρντ φον Μαντώυφελ με τρεις μεραρχίες πάντσερ και τέσσερις πεζικού. Αν και διέθετε μόνο 90.000 άνδρες, ο Μαντώυφελ ήταν ασύγκριτα ικανότερος από τον Ντήτριχ στη διοίκηση μονάδων σε κινητό πόλεμο, κάτι που είχε απο δείξει επανειλημμένα στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου αρκετές φορές είχε στερήσει στον Κόκκινο Στρατό μεγάλους θριάμβους. Ο Μαντώ υφελ γνώριζε ότι είχε απέναντι του ασθενή αμερικανικά τμήματα: η 106 Μεραρχία Πεζικού των ΗΠΑήταν τελείως άπειρη, ενώ τα δύο συ ντάγματα της 28ης οπωσδήποτε δεν είχαν ακόμη ανανήψει από την αιματηρή σύγκρουση στο δάσος Χούρτγκεν και κατά συνέπεια δεν θα είχαν προλάβει ούτε να συμπληρώσουν τα κενά τους ούτε να ξα νακτίσουν την ομοιογένειά τους. Το σχέδιό του ήταν να κυκλώσει την 106 (που κατείχε εκτεθειμένες θέσεις) με δύο μεραρχίες πεζικού, ενώ ταυτόχρονα θα προωθούσε τις υπόλοιπες δυνάμεις του επάνω από τον ποταμό Ουρ προς την Μπαστόν. Μετά τη διάβαση του Μεύση στο σημείο μεταξύ Ναμύρ και Ντινάν, θα αναλάμβανε ρόλο πλαγιοφυλακής για την 6η Στρατιά Πάντσερ των SS, κυριεύοντας τις Βρυξέλλες και φθάνοντας έως τον κόλπο του Εσκώ, συντρίβοντας ταυτόχρονα κάθε απόπειρα αντεπίθεσης του εχθρού. Η 7η Στρατιά του στρατηγού Εριχ Μπραντενμπέργκερ, η οποία α ναμφίβολα συνιστούσε τον ασθενέστερο από τους τρεις γερμανι κούς σχηματισμούς, «μόλις και μετά βίας άξιζε τον τίτλο της στρα τιάς, αφού θα μπορούσε κάλλιστα να συγκριθεί περισσότερο με ένα

Πεζός Waffen-SS, Α ρδ έννες  , Δ εκέμβ ριος 1944. Φ έ ρ ε ι τ η σ τ ο λ ή μ ά χ η ς μ ε κ α μ ο υ φ λ ά ζ τ ω ν W a f fe n -S S τ ο υ 1 94 4 ( "m o t tl e ") . Φ ο ρ ά ε ι τ ζ ό κ ε ϊ ) τ ύ π ο υ Μ 1 9 43 κ α ι τις τ υ π ι κ έ ς κ ο ν τ έ ς μ π ό τ ε ς . Κ άτ ω α πό τ ο τ ζ ό κ ε ϋ φ έ ρ ε ι τ ο κ λ α σ ι κ ό “to q ue ", έ ν α μ ά λ λ ιν ο ύ φ α σμ α , πο υ ε ξ α σ φ ά λ ι ζ ε ε π ι π λ έ ο ν π ρ ο σ τ α σ ία σ τα ψ υ χ ρ ά κ λ ίμ α τ α, τ ο ο π ο ί ο κ ά λ υ π τ ε τ ο κ ε φ ά λ ι κ α ι το ν λ α ιμ ό . Ο ι ι μ ά ν τ ε ς τ η ς ε ξ ά ρ τ υ σ η ς ε ί ν α ι τ ύ π ο υ Μ 19 39 . Ε ί να ι ε φ ο δ ι α σ μ έ ν ο ς μ ε έ ν α μ α χ α ίρ ι μ ά χ η ς μ ε ξ ύ λ ι ν η λ α β ή . μ ι α χ ε ιρ ο β ο μ β ί δ α τ ύ πο υ Μ 1 92 4 κ α ι έ ξ ι φ υ σ ι ο γ γ ι ο 9 ή κ ε ς γ ι α τα π υ ρ ο μ α χ ι κά τ ο υ τ υ φ ε κ ί ο υ εφ όδ ου StG44. Το Sturmgew ehr 1944 των 7,92 mm ήτα ν ένα π ρ ω τ ο π ο ρ ι α κό ό π λ ο κ α ι α π ο τ έ λ ε σ ε τ η β ά σ η α ν ά π τ υ ξ η ς τ ο υ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ Α Κ - 4 7.

Α μερ ικα νο ί ρ ιώ ες  ενίζου ν με περί κεψ η τα πτώ ματα δύο Γερμανώ ν στο  χω ριό Λ ινεβίλ.

1 8 

Ο Ρούντστεντ χαρακτήρισε το σχέδιο «αναλαμπή ιδιοφυίας», αλλά ταυτόχρονα το θεώρησε πολύ φιλόδοξο («αν ποτέ φθάσουμε στον Μεύση, θα πρέπει να πέσουμε γονυπ ετείς και να ευχαριστήσουμε τον Θεό»).

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

σώμα», κατά το σχόλιο ενός ιστορικού. Διέθετε τρεις μεραρχίες «λαϊκών γρεναδιέρων» και την 5η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών. Αποστολή της ήταν να προωθηθεί έως τον Μεύση και έπειτα να στρέψει το μέτωπό της προς Νότο και να εδραιωθεί στον ποταμό Σεμουά, σχηματίζοντας μια προστατευτική πλευρική κάλυψη για την 5η και 6η Στρατιά Πά ντσερ από ενδεχόμενη παρέμβαση του Πάττον. Αν και η 7η Στρατιά θα προσέκρουε επάνω σε δύο αμε ρικανικά συντάγματα πεζικού και μισή τεθωρακι σμένη μεραρχία, η έλλειψη αρμάτων και μηχανοκί νητων την καταδίκαζε σε έναν ρυθμό προέλασης παρόμοιο με εκείνον του πεζού στρατιώτη, κάτι που οδηγούσε τους επιτελείς της να αμφιβάλλουν για τη δυνατότητά της να εκπληρώσει τους αντικει μενικούς σκοπούς της. Ο Χίτλερ δεν παρέλειψε να χρησιμοποιήσει και σε αυτή την περίπτωση έναν κατάλληλο «δούρειο ίππο». Ο διάσημος καταδρομέας, ο οποίος είχε α πελευθερώσει τον Σεπτέμβριο του 1943 τον Μουσολίνι από μια κορυφή των Απεννίνων, ο αντισυνταγματάρχης των SS, Οττο Σκορτσένυ, είχε ως α ποστολή να προκαλέσει χάος στα συμμαχικά μετό πισθεν. «Στο πρώτο κύμα» αναφέρει ο Λίντελ Χαρτ, «ένας λόχος από καταδρομείς που μιλούσαν άπται στα αγγλικά, που φορούσαν αμερικανικές φόρμες εκστρατείας και επέβαιναν σε αμερικανικά Jeep, επρόκειτο να προχωρήσουν κατά μικρές ομάδες μό λις θα έσπαζε το μέτωπο, για να κόψουν τηλεφωνι κά καλώδια, να γυρίσουν σήματα κυκλοφορίας, να κρεμάσουν κόκκινες ταινίες για να δείχνουν ότι οι δρόμοι είναι ναρκοθετημένοι και να δημιουργή σουν σύγχυση κατά οποιονδήποτε τρόπο μπορού σαν.» Στο δεύτερο κύμα ολόκληρη η 150 Ταξιαρχία Πάντσερ με πληρώματα, τα οποία επίσης θα έφε ραν αμερικανικές στολές, επρόκειτο να περάσει και να καταλάβει τις ζωτικές γέφυρες του Μεύση. Επιπρόσθετα, μια δύναμη 1.000 αλεξιπτωτιστών υπό τον συνταγματάρχη Φρήντριχ φον ντερ Χάι-

ντε, βετεράνο της αεραποβατικής εφόδου στην Κρήτη, θα έπεφτε πίσω από τις αμερικανικές γραμ μές, με τη διπλή αποστολή να ανοίξει τους δρό μους για τα γερμανικά άρματα και να τους φράξει για τις α μερικανικές ενισχύσεις. Επρόκειτο ουσιαστικά για την ίδια διαδρομή, την οποία είχαν ακολουθήσει τα γερμανικά άρματα τον Μάιο του 1940, αλλά από τους Γερμανούς στρα τηγούς δεν διέφευγε η λεπτομέρεια ότι τότε η Wehrmacht είχε χρησιμοποιήσει 44 μεραρχί ες για το εγχείρημα (που αργότερα έγιναν 71). Το 1944 ο Χίτ λερ ήθελε να επαναλάβει τον άθλο με 28 μόνο με ραρχίες εναντίον ενός αντιπάλου ασύγκριτα ισχυ ρότερου και πιο ευκίνητου από τους Αγγλογάλλους του 1940. Η αντίδραση των ανώτατων αξιωμα τικών της Wehrmacht στην προτεινόμενη επίθεση είχε διάφορες βαθμίδες. Ολοι διέκριναν καθαρά πως, όπως είχε συμβεί και με την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» πριν από τρεισήμισι χρόνια, οι στόχοι του σχεδίου υπερέβαιναν τα διαθέσιμα μέ σα. Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Χάιντς Γκουντέριαν, διαμαρτυρήθηκε για διασπάθιση δυ νάμεων την ώρα που αναμενόταν μεγάλη επίθεση των Σοβιετικών στην Ανατολή, αλλά ο Χίτλερ τον α ποστόμωσε: «Δεν χρειάζεται να προσπαθείτε να με διδάξετε. Διοικώ τον Γερμανικό Στρατό σε πόλεμο επί πέντε χρόνια και έχω αποκτήσει μεγαλύτερη πείρα από οποιονδήποτε «κύριο» του Γενικού Επι τελείου. Εχω μελετήσει τον Κλαούζεβιτς και τον Μόλτκε καθώς και όλα τα έργα του Σλήφεν. Είμαι περισσότερο στο πνεύμα από ό,τι εσείς». Ο Ρούντστεντ χαρακτήρισε το σχέδιο «αναλα μπή ιδιοφυίας», αλλά ταυτόχρονα το θεώρησε πο λύ φιλόδοξο («αν ποτέ φθάσουμε στον Μεύση, θα πρέπει να πέσουμε γονυπετείς και να ευχαριστή σουμε τον θεό»), ενώ παραπονέθηκε πως οι δυνά μεις του υπολείπονταν κατά 115.000 άνδρες της προβλεπόμενης σύνθεσής τους. Ο Μόντελ απέρριψε κατ’ ιδίαν την πρόταση («αυτό το αναθεματι-

Κ ρα υγά ζοντας δ ιαταγές, ένας Γΐρμ ανό ς  ξιω μ ατικό ς, που σ τέκετ ι δίπλα σ κα εστραμ μένο αμ ερικανικό ημ ιερπυσ ριοψ όρ ο, παρο ρύ νει ου ς άνδ ρες του να συ νεχί ου ν την  έφοδό τους. Κάθε μ ερα ρ χία πάντσερ είχε μι ικα νο ποιητική να λο γία πεζικο ύ τις τάξεις τη ς.

σμένο σχέδιο δεν έχει ούτε ένα πόδι για να στα θεί!») και αντιπρότεινε μια δική του ιδέα για την κύκλωση των αμερικανικών μεραρχιών στην εισέχουσα του Ααχεν. Ακόμη και ο πιστός Ντήτριχ δια τηρούσε τις αμφιβολίες του: «Αυτό που θέλει ο Χίτλερ από εμένα είναι να διασχίσω έναν ποταμό, να καταλάβω τις Βρυξέλλες και να συνεχίσω για να καταλάβω την Αμβέρσα! Και αυτό κατά τη διάρκεια της χειρότερης εποχής του χρόνου, μέσα από τις  Αρδέννες, όπου το χιόνι φθάνει ως το στήθος και δεν υπάρχει χώρος για να αναπτυχθούν τέσσερα άρματα το ένα πλάι στο άλλο, πόσο μάλλον τέσσε ρις τεθωρακισμένες μεραρχί ες! Εκεί όπου δεν φω τίζει πριν τις 08.00 και σκοτεινιάζει ξανά στις 16.00. Και με «μπαλωμένες» μεραρχίες που αποτελού νται κυρίως από παιδιά και άρρωστους γέρους. Και όλα αυτά τα Χριστούγεννα!» Ο Χίτλερ, όμως, είχε ολοκληρώσει τις επιχειρησιακές διαταγές του σχε δίου με την ιδιόχειρη σημείωση: «Δεν πρόκειται να αλλαχθεί». Ο χαρτοπαίκτης ήθελε να τραβήξει το τελευταί ο του φύλλο. Στον τομέα του οπλισμού και της συγκριτικής ,σχύος των αντιπάλων, οι Γερμανοί είχαν ομολογουμένως το προβάδισμα σε αρκετά σημεία. Αν και το αμερικανικό ημιαυτόματο τυφέκιο Μ1 Garand των 0,30 in ήταν ανώτερο από τα αντίστοιχα γερμα νικά όπλα, η Wehrmacht απολάμβανε μιας κρίσιμης και διαρκούς υπεροχής στα ελαφρά και βαρέα πο λυβόλα, στα νεοεμφανιζόμενα αυτόματα τυφέκια εφόδου StG44, στα άρματα μάχης, στους καταστροφείς αρμάτων και στους φορητούς αντιαρμα τικούς εκτοξευτές, στα πυροβόλα ευθυτενούς τροχιάς και στην ποικιλία ναρκών. Το γερμανικό άρ μα Panther διέθετε ένα πυροβόλο υψηλής αρχικής ταχύτητας βλήματος των 75 mm, ενώ τα Tiger, που μπορούσαν να βάλλουν βλήματα των 88 mm, αποτελούσαν τον τρόμο των πεδίων μάχης σε Ανατολή και Δύση. Και οι δύο τύποι προστατεύονταν με α

ποτελεσματική θωράκιση πάχους άνω των 100 mm, απέναντι στην οποία τα αμερικανικά bazooka και τα πυροβόλα των αρμάτων Sherman συγκέντρωναν λίγες πιθανότητες επιτυχίας από μεγάλες αποστά σεις. Εκεί όπου οι Γερμανοί υστερούσαν απελπιστι κά έναντι των Συμμάχων ήταν βέβαια στην αεροπο ρική ισχύ αλλά και στον τομέα των μηχανοκίνητων. Η Wehrmacht απλούστατα δεν διέθετε τον ανα γκαίο αριθμό φορτηγών οχημάτων για να προωθή σει και να μεταφέρει τις τεράστιες ποσότητες πυρομαχικών, καυσίμων και άλλων υλικών που χρειά ζονταν για να συντηρηθεί ο ρυθμός μιας μεγάλης επίθεσης. Κατά παράδοξο τρόπο, παρά τις σημα ντικές τεχνολογικές καινοτομίες που είχε σημειώ σει η γερμανική βιομηχανία, παράγοντας αεριω θούμενα, υπεράρματα, πυραύλους και άλλα επα ναστατικά όπλα, εντούτοις για τις μεταφορές της διοικητικής μέριμνας είχε αφήσει τον Στρατό να βασίζεται σε ζωήλατα κάρα, την ίδια στιγμή που οι  Αμερικανοί μπορούσαν δίκαια να καυχηθούν ότι διέθεταν τον πιο ευέλικτο στρατό του κόσμου. Ελπίζοντας για την επιτυχία του σχεδίου του, ο Χίτλερ υπέθετε πως οι Αμερικανοί θα αργούσαν να αντιδράσουν. Πίστευε ίσως ότι ο Βρετανός πρωθυ πουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ και ο Αμερικανός πρό εδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ ασκούσαν τον ίδιο α σφυκτικό έλεγχο στον ανώτατο διοικητή των Συμ μαχικών Δυνάμεων στην Ευρώπη, στρατηγό Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, όπως ο ίδιος ο Φύρερ έπραττε με τους στρατηγούς του. Με βάση τους υπολογισμούς του Χίτλερ, ο Αϊζενχάουερ δεν θα μπορούσε να διακόψει τις επιθετικές επιχειρήσεις, που είχε ήδη ξε κινήσει σε άλλα μέτωπα, χωρίς να λάβει τη σχετική έγκριση των πολιτικών προϊσταμένων του. Η Ανώτα τη Δοίκηση της Wehrmacht πληροφορήθηκε από τον Φύρερ ότι ο Αϊζενχάουερ θα χρειαζόταν τουλά χιστον δύο ημέρες μέχρι να αντιληφθεί το μέγεθος και τους σκοπούς της γερμανικής αντεπίθεσης. Στη συνέχεια, θα ακολουθούσαν δύο ή τρεις ημέ ρες διαπραγματεύσεων και διαβουλεύσεων με τους ηγέτες της Βρετανίας και των ΗΠΑ μέχρι να λάβει την έγκρισή τους για τους κατάλληλους χει ρισμούς. Εως τότε, οι γερμανικές μονάδες κρού σης θα είχαν κατά πάσα πιθανότητα διαβεί τον Μεύση, αν δεν είχαν ήδη κυριεύσει την Αμβέρσα.  Ακόμη όμως και αν ο Αϊζενχάουερ αποδεσμευόταν πολιτικά για να αντιδράσει, η πεποίθηση του Χίτλερ ήταν πως οι συμμαχικές δυνάμεις θα καθυ στερούσαν πολύ στις κινήσεις τους. Σύμφωνα με τις αντιλήψεις που επικρατούσαν εκείνη την πε ρίοδο στη «Φωλιά του Λύκου», οι Αμερικανοί στρα τιώτες δεν είχαν συνηθίσει να μάχονται στην άμυ να και θα συναντούσαν σοβαρές δυσκολίες αφε νός μέχρι να προσαρμοστούν στις συνθήκες που αυτή επιβάλλει και αφετέρου για να αντιδράσουν έγκαιρα και σωστά. Η τελευταία φορά που οι με ραρχίες των ΗΠΑ δέχθηκαν επίθεση ήταν πριν από σχεδόν δύο χρόνια κατά τη μάχη της Κασερίν, στη βόρεια Αφρική όπου λίγο έλειψε να διαλυθούν. Ο Φύρερ έτρεφε ενδόμυχη περιφρόνηση για τις μα χητικές αρετές τον Αμερικανών. Παρά τα σκληρά κτυπήματα που είχε δεχθεί η Wehrmacht κατά τις μάχες στη Γαλλία το 1944, ο Χίτλερ εξακολουθούσε να αποδίδει τις ήττες της στην καταθλιπτική υπεροχή των αντιπάλων της σε υλικά μέσα και αε ροπορική ισχύ. Υποστήριζε ότι ο μέσος Αμερικανός στρατιώτης ήταν μη σκληραγωγη μένος, φτωχά εκ παιδευμένος, με κακή ηγεσία και με τάση προς τον πανικό.

Ο μό λις 29 ετώ ν  αντ/συ νταγμ ατάρχης τω ν  SS, Γιόα κιμ Π άιπερ, ηγή θηκε του ομώ νυμου  Συγκρο ήμ ατος Μ άχης, η  πορ εία του οπο ίου  ημ αδ εύτηκ ε ανεξί ηλα από σ ω ρεία άνανδρω ν  εγκλημ άτω ν. Σ η  ω ογ ρα ία διακ ρίνετ ι ο  διάσ ημο ου Σ αυ ρο ύ τω ν  Ιπποτώ ν μετά Ξι ώ ν και  ύλλω ν Δρ υό ς, το οποίο  έφ ερε ο Π άιπερ.

Ο Α μερικανός υ ποστράτηγος  Α λαν Τ ζόουνς, δ ιοικη ής της  106 Μ ερα ρχ ίας Π εζικού , υνέδεσ ε το ό νομά ου μ ε τη  μεγαλύ ερη κατασ ρο ή που  υπέστη μονάδα ω ν Η Π Α στην  Ευρώ πη κατά τον  Β ' Π αγκό σμιο Π όλεμο.

ΜΕίΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΑΥΤΑΠΑΤΕΣ Οι Αμερικανοί απέτυχαν παταγωδώς να σχηματίσουν μια λογική ε κτίμηση με βάση τις πληροφορίες που στάχυολογούσαν. Στοιχεία που έφθασαν έως το γραφείο του Βρετανού αντιστράτηγου Κένεθ Στρονγκ, ο οποίος εκτελούσε χρέη επιτελούς πληροφοριών για τον Αϊζενχάουερ, έκαναν λόγο για μια επιθετική ενέργεια των Γερμανών στον άξονα Μαλμεντύ-Λιέγη. Ενας Γερμανός αιχμάλωτος ανέφερε ότι είχε δει να ρυμουλκείται υλικό γεφυροποιίας προς το μέτωπο κατά μήκος του Λουξεμβούργου. Αλλες πληροφορίες αποκάλυπταν πως το XLVII Σώμα Πάντσερ είχε λάβει διαταγές να καταλάβει την πόλη Μπαστόν. ενώ σι συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών παραδέχονταν ότι δεν εί χαν ιδέα για το πού βρισκόταν το LVII Σώμα Πάντσερ κατά τους τελευ ταίους δύο μήνες! Η 5η Στρατιά Πάντσερ εξαφανίσ θηκε μυστηριωδώς από τη μάχη της Λωρραίνης και οι Σύμμαχοι είχαν χάσει τελείως τα ίχνη δύο επίφοβων σωμάτων πάντσερ των SS, τα οποία αποσύρθη καν από το Ανατολικό Μέτωπο και κανείς δεν γνώριζε πού είχαν μετα κινηθεί. Οι λιγοστοί Γερμανοί αιχμάλωτοι ομολογούσαν ότι τις τελευ ταίες ημέρες «είχαν δει περισσότερα άρματα από ό,τι τα προηγούμε να δύο χρόνια». Ηαλήθεια είναι ότι η μικρή διάρκεια της ημέρας εκείνη την εποχή του έτους, ο άσχημος καιρός και η έλλειψη φιλικά προσκείμενου ντό πιου πληθυσμού στην «άλλη πλευρά του λόφου» στέρησαν στους Συμμάχους το πλούσιο υλικό πληροφοριών, το οποίοι συνήθως συνέλεγαν πριν από τις επιχειρήσεις τους. «Οι Γερμανοί έπαψαν να μάχο νται πλέον σε εχθρικό έδαφος, όπως συνέβαινε στη Γαλλία», έλεγε ο Μπράντλεϋ, «όπου οι Γάλλοι πατριώτες μας ανέφεραν τις κινήσεις τους και προστάτευαν τους πράκτορές μας που δρούσαν πίσω από τις εχθρικές γραμμές. Μέσα στο Ράιχ η Wehrmacht βρισκόταν στο πά τριο έδαφος, μεταξύ του λαού της και οι πληροφοριοδότες θεωρού ντο προδότες. Υπήρχαν δε πάρα πολύ λίγοι. Το αποτέλεσμα ήταν η ροή πληροφοριών από τις γερμανικές γραμμές να περιοριστεί σε ελά χιστες σταγόνες». Ο επικεφαλής της 12ης Ομάδας Στρατιών, όμως. παραδέχθηκε με αφοπλιστική ειλικρίνεια και το δικό του μερίδιο ευ θύνης: «Την εποχή εκείνη διοικούσα 750.000 άνδρες σε μέτωπο 345 km. Μου ήταν αδύνατο ακόμη και να διαβάσω απλώς όλα τα δελτία πληροφοριών των μονάδων που υπάγονταν σε εμένα». Πώς ήταν άραγε δυνατό ένα έθνος, όπως το γερμανικό, που αριθ μούσε έναν πληθυσμό 85 εκατομμυρίων ανθρώπων και το οποίο είχε ήδη χάσει έως τότε περισσότερους από τέσσερα εκατομμύρια άν δρες στα πεδία των μαχών, που πιεζόταν ασφυκτικά από τρία μέτωπα και σφυροκοπείτο νύκτα και ημέρα από τα βομβαρδιστικά αεροπλά να, να σχηματίσει δύο νέες στρατιές και να παραγάγει τα αναγκαία ό πλα για να τις εξοπλίσει; Πώς θα κατόρθωνε η Wehrmacht, η οποία βρι σκόταν σε μόνιμη υποχώρηση από τα μέσα του 1943, να αναλάβει και πάλι την πρωτοβουλία των κινήσεων και να περάσει στην επίθεση: Και, τέλος, γιατί η Γερμανία θα αποφάσιζε να εκτοξεύσει μια τόσο με γάλη έφοδο (που σίγουρα θα ήταν η τελευταία της) σε μια περιοχή που δεν έχαιρε καμίας στρατηγικής σημασίας; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα φανερώνουν, γιατί οι αμερι-

Α μερικανό ς πολυ βο λητής BAR, Α ρδ έννες 1944.  Α π ε ικ ο ν ίζ ε τ α ι έ ν α ς ο π λ ίτ η ς τ ο υ 2 3 ο υ Τ ε θ ω ρ ακ ισ μ έ ν ο υ Τ άγ μ ατ ος Π ε ζ ι κ ο ύ , κ α τ ά τη ν π ε ρ ί ο δ ο τ η ς μ ά χ η ς τ ω ν Α ρ δ ε ν ν ώ ν . Φ έ ρ ε ι τα α π ο λ ύ τ ω ς α π α ρ α ί τ η τ α, α φ ο ύ γ ι α α ρ κ ε τ ό δ ι ά σ τη μ α ο ι Α μ ε ρ ι κ α ν ο ί σ τ ρ α τ ι ώ τ ε ς π α ρ έ μ ε ι ν α ν α π ο μ ο ν ω μ έ ν ο ι κ α ι δ ε ν ε ί χ α ν το ν κ α τ ά λ λ η λ ο ρ ο υ χ ισ μ ό . Η λ ε υ κ ή χ ε ι μ ε ρ ι ν ή σ τ ο λ ή π α ρ α λ λ α γ ή ς , τ η ν ο π ο ί α φ ο ρ ο ύ σ α ν ε π άν ω α πό τ η ν τ υ π ι κ ή χ ε ι μ ε ρ ι ν ή , π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι α π ό τ ο ν Β ρ ε τ α ν ι κ ό Σ τ ρ α τ ό , κ αθ ώ ς δ ε ν υ π ή ρ χ α ν δ ι α θ έ σ ι μ ε ς α μ ε ρ ι κ α ν ι κ έ ς . Το κ ρ ά ν ο ς Μ 1 , χ ρ ώ μ α τ ο ς σ κ ο ύ ρ ο υ π ρ ά σ ιν ο υ , τ ο π ο θ ε τ ε ί τ α ι ε π ά ν ω απ ό το ν μ ά λ λ ι ν ο σ κ ο ύ φ ο . Φ έ ρ ε ι ιμ ά ν τ ε ς ε ξ ά ρ τ υ σ η ς Μ 1 9 3 6 , ε ν ώ υ π ά ρ χ ο υ ν σ υ ν ο λ ι κ ά 1 2 φ υ σ ι γ γ ι ο θ ή κ ε ς γ ι α τ ο ο π λ ο π ο λ υ β ό λ ο B A R . Τα χ έ ρ ι α ε ίν α ι π ρ ο σ τ α τ ε υ μ έ ν α μ ε τ υ π ι κ ά μ ά λ λ ιν α γ ά ν τι α , ε ν ι σχ υ μ έ ν α μ ε δ έ ρ μ α σ τι ς π α λ άμ ε ς . Οι υ ψ η λ έ ς μ π ό τ ε ς ( 1 2 ι ν τσ ώ ν ) ε ίν α ι τ ε λ ε υ τ α ί ο υ τ ύ π ο υ , κ α τ α σ κ ε υ α σ μ έ ν ε ς α π ό κ α ο υ τ σ ο ύ κ ( σ τα κ α τώ τ ε ρ α σ η μ ε ί α) κ α ι δ έ ρ μ α ( στ α ση μ ε ί α ε π άν ω α π ό τ ο ν α σ τρ ά γ α λ ο ) . Σ ε α ν τ ί θ ε σ η μ ε τ ι ς παλα ιότερες - από καουτσούκ και καραβόπανο - μ πότες, ήταν άνε τες κ α ί δ α ν ι κ έ ς γ ι α μ ε γ ά λ ε ς π ο ρ ε ίε ς . ΜΕΓΑΛΕΣ

κανικές υπηρεσίες πληροφοριών εξαπατήθηκαν σε τόσο μεγάλη έ κταση. Αποδεικνύουν ότι η Γερμανία κατόρθωσε για μια ακόμη φορά να επιβεβαιώσει τόσο τις δεινές ικανότητές της στη διεξαγωγή πολέ μου, όσο και το στάδιο της απόγνωσης, στο οποίο είχε περιέλθει στα τέλη του 1944. Περισσότερο, όμως, από κάθε τι άλλο καταμαρτυρούν ότι ο ευκολότερος τρόπος για να πετύχει κανείς έναν αιφνιδιασμό εί ναι να επιχειρήσει κάτι που ξεφεύγει τελείως από τα όρια της λογικής. Η γνωστή ησυχία εξακολουθούσε να βασιλεύει στις Αρδέννες.  Από τις 15 Δεκεμβρίου έβρεχε ασταμάτητα και το έδαφος είχε μετατραπεί σε μια θάλασσα λάσπης. Εκείνη την ημέρα μια πολική αέρια μάζα κατέφθασε επάνω από την περιοχή, μεταφέροντας υγρασία από τον Ατλαντικό. Το ύψος Βροχής στις αρχές του χειμώνα στην περιοχή τον Αρδεννών ανέρχεται συνήθως στα 100 cm, ενώ σε ορισμένα ση μεία, όπως η Μπαστόν, η θερμοκρασία παραμένει κάτω από το μηδέν για 145 ημέρες τον χρόνο κατά μέσο όρο. Οι χιονοπτώσεις σε αυτά τα δάση είναι τόσο ξαφνικές και σφοδρές, ώστε μπορούν να σχηματί σουν ένα στρώμα χιονιού πάχους 30 cm μέσα σε ένα 24ωρο! Η ομίχλη κάλυπτε ήδη τις κορυφές των χιονισμένων δένδρων στα μέσα Δεκεμ βρίου 1944. Την ίδια ημέρα, κατά την οποία τα πάντσερ ετοιμάζονταν να εξορμήσουν, ο Μοντγκόμερυ αιτήθηκε να λάβει τη χριστουγεννιάτικη ά δειά του. Από την έδρα του ανώτατου διοικητή στο Παρίσι έως τις ο μάδες στρατιών, τα επιτελεία των σωμάτων, τους διοικητές μεραρ χιών αλλά και τους απλούς πεζούς που προσπαθούσαν να προφυλαχθούν από το κρύο μέσα στα ορύγματά τους τη νύκτα της 15ης Δε κεμβρίου 1944, ούτε ένας άνθρωπος στο συμμαχικό στρατόπεδο δεν περίμενε πως θα μπορούσε ποτέ η Wehrmacht να εξαπολύσει μια τόσο μαζική αντεπίθεση. Πίστευαν ακράδαντα πως κάτι τέτοιο ήταν πέρα από τις δυνατότητες των στρατευμάτων της και τις ε πικρατούσες καιρικές συνθήκες. Και όμως, στις δασώ δεις περιοχές του Σνέε Α'ίφελ, όπου συναντώνται τα σύ νορα της Γερμανίας, του Βελγίου και του Λουξεμβούρ γου, οι Γερμανοί είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν μυστικά 240.000 άνδρες και εκατοντάδες άρματα, όντας έτοιμοι να κατευθύ νουν αυτόν τον όγκο εναντίον των 83.000 Αμερικανών που βρίσκο νταν στις Αρδέννες. Οι ΗΠΑ επρόκειτο να υποστούν έναν αιφνιδιασμό χειρότερο από εκείνον του Περλ Χάρμπορ, δεχόμενες ένα πλήγμα που θα οδηγούσε τον στρατό τους στο χείλος της καταστροφής. Πλησιάζοντας στο στάδιο της υλοποίησης, η επιχείρηση μετονο μάσθηκε σε «Φθινοπωρινή Ομίχλη», λαμβάνοντας το όνομα μιας ε ναλλακτικής επίθεσης, την οποία είχε προτείνει ο Μαντώυφελ στον Φύρερ. Η τελευταία ενημερωτική σύσκεψη της ανώτατης στρατιωτι κής ηγεσίας με τον Χίτλερ πραγματοποιήθηκε στο αρχηγείο του Ρού ντστεντ στο κάστρο Τσήγκενμπεργκ κοντά στη Φρανκφούρτη, στις 12  Δεκεμβρίου. Ο Ραιημόν Καρτιέ έχει δώσει τη γλαφυρότερη ίσως περι γραφή για το κλίμα που επικράτησε σε εκείνη τη σύσκεψη: «Ο Χίτλερ συγκέντρωσε όλους τους διοικητές σωμάτων και μεραρχιών που επρόκειτο να λάβουν μέρος στην επίθεση. Τα SS τους έκαναν σωματι κή έρευνα, τους αφόπλισαν και τους στρίμωξαν σε αυτοκίνητα. Ούτε ένας δεν ήξερε ποιος ήταν ο προορισμός τους... Τους κατέβασαν στο

Α μερικανό ς πεζός  , 1944. Π ρ ό κ ε ι τ α ι γ ια μ ι α τ υ π ικ ή σ τ ο λ ή τ ο υ α μ ε ρ ι κ α ν ι κ ο ύ π ε ζ ι κ ο ύ , η ο π ο ί α χ ρ η ο ι μ ο π ο ι ή θ η κ ε σ τ η μ ά χ η τω ν Α ρ δ ε ν ν ώ ν κ αι μ έ χ ρ ι τ ο τέ λ ο ς τ ο υ Β ' Π Π . Φ ο ρ ά ε ι τ ο χ ι τώ ν ι ο ε κ σ τ ρ α τ ε ί α ς Μ 1 94 1, χ ρ ώ μ α τ ο ς o l iv e g re e n, το οποίο ήταν α ν τ ι α ν ε μ ι κ ό . Το μ ά λ λ ι ν ο π α ν τ ε λ ό ν ι , χ ρ ώ μ α τ ο ς o l iv e dr a b, ε ι σ ή χ & η σ τ ο ν Α μ ε ρ ι κ α ν ι κ ό Σ τ ρ α τ ό τ ο 1 93 7 κ α ι σ υ ν α ν τ ά τα ι έ ω ς τ ο τ έ λ ο ς τ ο υ Β 1Π Π . Φ έ ρ ε ι μ ε τ α λ λ ι κ ό κ ρ ά ν ο ς τ ύ π ο υ Μ 1 , χ ρ ώ μ α τ ο ς o l iv e g r e en κ αι τ υ φ έ κ ι ο τ ύ π ο υ G a r a nd . Το κ α σ κ ό λ ε ί ν α ι χ ρ ώ μ α τ ο ς σ κ ο ύ ρ ο υ π ρ ά σ ιν ο υ , ε ν ώ τα γ ά ν τ ια π ο υ π ι θ α ν ό ν α π ο τ ε λ ο ύ ν “λ ά φ υ ρ α " π ο λ έ μ ο υ α π ό κ ά π ο ι ο ν Γ ε ρ μ α ν ό αξ ι ω μ α τ ικ ό , ε ίν α ι γ κ ρ ι. Π α ρ ό μ ο ι ε ς σ το λ έ ς έ φ ε ρ α ν κ α ι ο ι Γερμ ανοί "καταδρομ είς" του Σκορτσένυ , όταν άρχισε η επίθεση κατά τ ω ν Α ρ δ εν ν ώ ν. Α υ τ ο ί ο ι α γ γ λ ο μ α θ ε ί ς " ε ιδ ι κ ο ί α ν ι χ ν ε υ τ έ ς " μ ε τ ι ς α μ ε ρ ι κ α ν ι κ έ ς σ τ ο λ έ ς σ κ ο π ό ε ίχ α ν τ η ν π α ρ α π λ ά ν η ση κ α ι τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α σ ύ γ χ υ σ η ς σ τ ις γ ρ α μ μ έ ς τ ω ν Α μ ε ρ ι κ α νώ ν σ τ ρ ατ ιω τ ώ ν . Ω ς σ η μ ε ί α α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ς μ ε τ α ξ ύ τ ο υ ς ε ί χ α ν τ ο χ ρ ώ μ α το υ κ α σ κ ό λ ( μ π λ ε ή κ ό κ κ ιν ο ) , τ ο λ υ μ έ ν ο υ π ο σ ι άγ ω ν ο κ α ι το κ τ ύ π η μ α τ ο υ κ ρ ά ν ο υ ς . Γ ρ ή γ ο ρ α ό μ ω ς έγιναν αντιληπτοί, και οι περισσότεροι εκτελέοτηκαν ως κατάσκοποι με συνοπτικές διαδικασίες.

22 

 Α μερικ αν ικ ά αποσπάσματα, τα οποία πολλές φορές δεν υπερέβαιναν σε αριθμό τ ους ΙΟάνδρες, ανταπέδ ιδαν τα πυρά με φονική ακρίβεια, καλυπτόμενα πίσω από αγροικίες, σταύλους, φράκτες, δένδρα, όχτους δρόμων ή πίσω από τα παραδοσιακά πέτρινα καπηλειά που συνήθιζαν να κτίζουν οι Βέλγοι στα σταυροδρόμια των χωριών.

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

μικροσκοπικό καταφύγιο. Οι στρατηγοί των SS παρεκλήθησαν να μείνουν όρθιοι, ενώ οι στρατηγοί  του Στρατού να καθίσουν. Το τελευταίο δεν ήταν τιμή που τους έκαναν, αλλά μέτρο ασφαλείας. Πί σω από την πλάτη κάθε καρέκλας στεκόταν όρθιος ένας άνδρας των SS με το χέρι στη λαβή του περι στρόφου του. «Ούτε ένας από εμάς» είπε αργότε ρα ο Φριτς Μπαγιερλάιν, «δεν θα τολμούσε να δια κινδυνεύσει να βγάλει το μαντίλι του. Μια τέτοια κίνηση θα ήταν σαν να έβγαζε το σάβανό του». Με τρεμάμενο χέρι ο Χίτλερ κρατούσε το χαρτί, στο ο ποίο είχε ήδη από νωρίς καταγράψει τον λόγο του. Η ομιλία του, που έγινε απέναντι στο βουβό και τρομοκρατημένο ακροατήριο των στρατηγών, διήρκεσε δύο ώρες».

« ΙΝ Ο Π ΩΡΙΝ Η Ο Μ ΙΧΛ Η »  ΣΤΟ Μ Ε ΤΩΠ Ο  Η γερμανική επίθεση άρχισε στις 05.30 τα ξη μερώματα της 16ης Δεκεμβρίου 1944 με μια σύντο μη, αλλά εξαιρετικά σφοδρή προετοιμασία πυρο βολικού, η οποία διήρκεσε 20 λεπτά. Τα μαύρα στίγματα από τους κρατήρες των οβίδων που πολλαπλασιάζονταν γέμισαν το πάπλωμα χιονιού που κάλυπτε τις Αρδέννες, Ταυτόχρονα, οι προβολείς του γερμανικού αντιαεροπορικού πυροβολικού έ ριχναν τις φωτεινές δέσμες τους προς τα σύννε φα, ώστε οι αντανακλάσεις να δημιουργούν ένα τ ε χνητό σεληνόφως που θα διευκόλυνε το πεζικό. Ο καιρός ήταν κρύος και ομιχλώδης. Οι Αμερικανοί  δεν κατείχαν μια συνεχή αμυντική γραμμή, αλλά α πλώς διάσπαρτους θύλακες κι αυτό αποτέλεσε μια από τις αιτίες, για την οποία οι Γερμανοί  κατάφεραν σε κάποιους άξονες να προχωρήσουν σε βάθος, χωρίς να συναντήσουν αξιόλογη αντί σταση. «Ο φον Ρούντστεντ μας βρήκε πλήρως ε μπλεκόμενους, χωρίς να έχουμε ούτε μια μεραρχία ως εφεδρεία για τη 12η Ομάδα Στρατιών» ομολό γησε ο Μπράντλεϋ. Υφιστάμενες απόλυτο αιφνιδιασμό οι αμερικα νικές μονάδες (πολλές από τις οποίες βρίσκονταν σε ανοχύρωτα χωριά) αποκόπηκαν, συνεθλίβησαν από τους υπέρτερους αριθμούς των επιτιθέμενων

και είτε εξοντώθηκαν είτε υποχρεώθηκαν σε πα ράδοση. Συχνά τα μεγαλύτερα προβλήματα που α ντιμετώπιζαν σε εκείνη την αρχική φάση οι γερμα νικές φάλαγγες ήταν η κακή κατάσταση των λίγων δρόμων και το κυκλοφοριακό χάος. Οπου, όμως, η Wehrmacht συνάντησε στο πέρασμά της μεγαλύτε ρα αμερικανικά τμήματα σε καλά προετοιμασμένες θέσεις, υποχρεώθηκε να διεξαγάγει σφοδρές μά χες για να συνεχίσει την προέλασή της.  Αμερικανικά αποσπάσματα, τα οποία πολλές φορές δεν υπερέβαιναν σε αριθμό τους 10 άνδρες. ανταπέδιδαν τα πυρά με φονική ακρίβεια, καλυ πτόμενα πίσω από αγροικίες, σταύλους, φράκτες, δένδρα, όχτους δρόμων ή πίσω από τα παραδοσια κά πέτρινα καπηλειά που συνήθιζαν να κτίζουν οι Βέλγοι στα σταυροδρόμια των χωριών. Γραφείς, μά γειροι και άνδρες της στρατιωτικής αστυνομίας ή άλλων υπηρεσιών των μετόπισθεν απάρτιζαν πολ λά από τα αυτοσχέδια αυτά τμήματα πολεμιστών. Το γερμανικό πεζικό, το οποίο αποτελείτο σε μεγά λη αναλογία από άπειρους νεοσύλλεκτους, εκτό ξευε εναντίον αυτών των μικρών «Αλαμο» απανω τές εφόδους, αδιαφορώντας για τις απώλειες και, όπως ήταν φυσικό, θεριζόταν από τα εύστοχα πυ ρά. Τελικά, χάρη στην αριθμητική υπεροχή τους οι Γερμανοί εξουδετέρωσαν αυτούς τους θύλακες α ντίστασης, αλλά οι Αμερικανοί είχαν πετύχει να επι βραδύνουν τον εχθρό. Τη νύκτα της 16ης Δεκεμ βρίου η Wehrmacht διαπίστωσε με απόγνωση ότι εί χε ήδη παρεκκλίνει αρκετά από το προσεκτικά κα ταρτισμένο χρονοδιάγραμμά της. Ωστόσο, ο Γκαίμπελς κραύγαζε από το γερμανικό ραδιόφωνο πως «η Wehrmacht έχει εξαπολύσει τη μεγάλη επίθεσή της. Θα καταστρέψουμε τον εχθρό και θα κόψου με τις γραμμές συγκοινωνιών του. Στόχος μας είναι το Παρίσι!» Σε ολόκληρο τον τομέα των Αρδεννών η ομί χλη απλωνόταν λίγα μέτρα επάνω από το έδαφος, παρεμποδίζοντας για μια εβδομάδα κάθε επέμβα ση μεγάλης έκτασης από τη συμμαχική αεροπορία. Τα μετεωρολογικά ανακοινωθέντα μιλούσαν συνε χώς για «χαμηλές πυκνές νεφώσεις», οι οποίες ό μως δεν περιόριζαν την ορατότητα των γερμανι-

Σ ις 2 5 Δ εκεμβ ρ ίο υ 1944  οι Γερμα νοί εξακ ολο υθο ύσ αν ν προχω ρούν, αλλά από την  επομ ένη την πρω οβ ου λί κινήσ εω ν α νέλαβ αν οι Σύμ μα χο ι. Τα πάντ ερ σ μά ησ αν επτά  χιλιό μ ετρ α μα κρ ιά από το Ν ινά ν  μ ε μεγ ά λες απώ λειες. Ο ι ρ εις  υ ές φ ω ογ ρα ίες, οιοποίες  ανερώ νουν το μ έγεθος ω ν  ζημιώ ν που υ πέ ησ αν οι  γερμ αν ικές μη χα νοκ ίνη ες  ά λ α γ γ ες , ελήφ θησ αν κοντά στο  Λο υξεμβο ύργο . Α μερικανοί  τρα τιώ τες εικο νίζο νται να περιεργά ζονται κα εστρα μμ ένα εθω ρα κι μένα ο χήμα α ης  Τα ξιαρ χίας Π άντσερ  « Fu eh re rg re n ad ie r», τα ο ποί έθηκα ν εκτός μάχη ς σ ο χω ριό  Χ άιντερσ αϊντ. Α ρι ερά αίνεται  ένα Pan th er, δ εξιά ένα Stu rm ges ch ütz IV και κάτω  ένα Sd Kf z 251.

κών τεθωρακισμένων φαλαγγών που ξεχύνονταν σαν ποτάμι λάβας από τις στενωπούς των Αρδεν νών. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν ήταν παρά ξενο που οι δυνάμει ς του Ρούντστεντ κατόρθωσαν να δημιουργήσουν γρήγορα μέσα στην αντίπαλη διάταξη ένα ρήγμα πλάτους 64 km, πολύ περισσό τερο αφού υπερτερούσαν αρι θμητικά έξι προς ένα στα κρίσιμα σημεία. Στον Βορρά, μεταξύ Μονσχάου και Λοσχάιμ, η αμερικανική 99η Μεραρχία Πεζικού, που είχε φθάσει πρόσφατα στην Ευρώπη, και η έμπειρη 2η Με ραρχία όχι μόνο καθυστέρησαν τους Γερμανούς, αλλά και τους σταμάτησαν αποφασιστικά με την πεισματώδη άμυνά τους στην κορυφογραμμή Ελσενμπορν. Αυτή η σειρά χαμηλών υψωμάτων βρι σκόταν ακριβώς επάνω στη νοητή ευθεία, που συ νέδεε το Σνέε Αϊφελ με την κατεύθυνση της Αμ βέρσας, και αποτελούσε πρωταρχικό αντικειμενι κό σκοπό της 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS. Η 12η, η 277 και η 326 Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» ε ξακόντισαν μάταιες εφόδους αυτοκτονίας ενα ντίον των λόφων, από τους οποίους αμύνονταν γενναία τα 393 και 394 Αμερικανικά Σύνταγμα. Σε πολλές περιπτώσεις οι Γερμανοί πλησίασαν τόσο τις θέσεις των αντιπάλων τους, ώστε οι νεκροί  τους σωρεύονταν μέσα στα αμερικανικά χαρακώ ματα. Ενας Αμερικανός χειριστής όλμου ρύθμισε το όπλο του να βάλλει σε τόσο μεγάλη γωνία, ώστε τα βλήματα να εκτοξεύονται εναντίον του εχθρού που απείχε μόλις οκτώ μέτρα! Το μόνο κέρδος των Γερμανών ήταν η κατάληψη του χωριού Λοσχάιμ, αλλά απέτυχαν πλήρως να ανοίξουν τη Rollbahn C για να προχωρήσει μέσω αυτής η «Hitlerjugend». Νότια του Λοσχάιμ βρισκόταν η ομώνυμη διά βαση, όπου περισσότερο από ό,τι σε οποιονδήποτε άλλο τομέα του μετώπου, η πλάστιγγα των δυνάμε ων έκλινε αποφασιστικά υπέρ των Γερμανών. Ακό μη και εκεί, όμως, η 3η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών απέτυχε να διασπάσει την άμυνα της 14ης Ομάδας (Σύνταγμα) Ιππικού. Με την έλευση του σκοταδιού το πεζικό της 6ης Στρατιάς Πάντσερ των SS δεν εί χε καταφέρει να δημιουργήσει το επιθυμητό ρήγ μα και τα πληρώματα των 642 αρμάτων και αυτοκι νούμενων πυροβόλων του Ντήτριχ, τα οποία περί-

μεναν τη σειρά τους λίγο πιο πίσω, είχαν αρχίσει να εκνευρίζονται.

ΤΑ SS Κ ΤΥΠ Ο ΥΝ Μ Ε Λ ΥΣΣΑ  Το πρωί της 17ης Δεκεμβρίου ο «Ζεπ» Ντήτριχ είχε πια εξαντλήσει την υπομονή του με τις άκαρ πες εφόδους του πεζικού του και αποφάσισε να διοχετεύσει αμέσως στη μάχη τα τεθωρακισμένα του. Οι πολεμιστές της 12ης Μεραρχίας Πάντσερ SS «Hitlerjugend» ενεπλάκησαν σε φονικές μάχες εκ του συστάδην με τα τμήματα της 2ης και 99ης Μεραρχίας Πεζικού των ΗΠΑ, τα οποία προσπα θούσαν αλληλοβοηθούμενα να κρατήσουν υπό την κατοχή τους τα πυρπολημένα χωριά Ρόχεραθ και Κρίνκελτ. Η ομίχλη ήταν αδιαπέραστη και η ο ρατότητα σχεδόν μηδενική. Μικρές ομάδες θαρραλέων Αμερικανών, οπλι σμένων με bazooka, επέτρεπαν στα γερμανικά άρ ματα να τις προσπεράσουν και έπειτα τα προσέ βαλλαν από μικρές αποστάσεις. Σε άλλες περιπτώ σεις, οι αρματιστές των SS οδηγούσαν τα τεθωρα κισμένα τους κατευθείαν επάνω στις θέσει ς των Α μερικανών και τους έλιωναν με τις ερπύστριές ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

24 

Ε ο ιασ μ ένοι πια μ ε τις  λευ κές χειμ ερινές σ ολ ές  παρα λλαγή ς, οι Α μερικανο ί  πέρα αν σ ην α ντεπίθεσ η  ο ν Ιαν ου άρ ιο το υ 1945. Το  δριμύ ψ ύχος καθι ού πολύ δύ κολη η διαβίω ση  ω ν στρα ιω ώ ν. Το φα γητό  πάγω νε μέχρι να μετ ερθ εί  στην πρώ η γραμμ ή, όπω ς  επί ης κ αι ο νερό μ έσ α σ παγού ρια. Το να απο κο ιμη θεί  κανείς στο χαρ άκω μά ου  ενείχ ε το ν κίνδ υν ο να ξυπνήσ ειμε κρυ οπαγή μα α άκρ α. Το λάδι ω ν όπλω ν  έπηζε. Το να σ κά ψ ει κά ποιος  μια τρύπα σ ο έδ αφ ος, που  από το ψ ύχο ς είχε μ ετ ρ πεί σε γρα νί η, ήταν  σχεδόν αδύνα ο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

τους. Παρά τις πολύωρες οδομαχίες, που διεξήχθησαν κυρίως με χειροβομβίδες, ξιφολόγχες και μαχαίρια, η «Hitlerjugend» δεν κατάφερε να ανοίξει δρόμο μέσα από τα δύο χωριά. Οπισθοχωρώντας όσο χρειαζόταν για να καταλάβουν θέσει ς στην κορυφογραμμή Ελσενμπορν και να υπσστηριχθούν από τις πυροβολαρχίες τους, οι οποίες βρίσκονταν κρυμμένες πίσω της, οι Αμερικανοί απέκλεισαν τον συντομότερο δρόμο του Χίτλερ προς την Αμβέρ σα. Η κορυφογραμμή Ελσενμπορν έμελλε να αποτελέσει τον νέο λόφο Λιτλ Ράουντ Ton του Αμερι κανικού Στρατού - το ύψωμα που με την αλύγιστη άμυνα της φρουράς του θα έσπαζε τα κύματα των επιτιθέμενων και θα τους εξανέμιζε κάθε ελπίδα για τη νίκη, όπως ακριβώς είχε συμβεί και για τους Νότιους στην επική μάχη του Ιουλίου 1863. Ο Ντήτριχ κατεύθυνε εναντίον της κάθε διαθέσιμη μο νάδα του, χωρίς να επιδείξει κανένα έλεος ούτε για τον εχθρό ούτε για τους ίδιους τους άνδρες του.  Δεν μπόρεσε, ωστόσο, να την κυριεύσει. Τμήματα της έμπειρης 1ης Μεραρχίας Πεζικού των ΗΠΑ προστέθηκαν σύντομα στις τάξεις των αμυνόμε νων, συντρίβοντας τις εφόδους του εχθρού. Το πρακτικό αποτέλεσμα της άκαμπτης άμυ νας των τριών αμερικανικών μεραρχιών στο Ελσεν μπορν (που θυσίασαν 6.000 άνδρες τους για να αντισταθούν) ήταν να διοχετευθεί η γερμανική επί θεση νοτιότερα, ακριβώς όπως ένας φθινοπωρινός χείμαρρος αναζητά ευκολότερο έδαφος για να ξεθυμάνει τα ορμητικά νερά του. Αντί να ακολουθή σει την άμεση βορειοδυτική κατεύθυνση του άξο να Ναμύρ - Αμβέρσας, ο Ντήτριχ υποχρεώθηκε να συμπιεστεί νοτιοδυτικά, προς τον Μεύση και το Ντινάν, οδηγώντας τη «Hitlerjugend» εναντίον της θεωρητικά αδύναμης 14ης Ομάδας Ιππικού. Ουσιαστικά, η αλλαγή αυτή σήμαινε ότι η επί θεση του Χίτλερ δεν είχε πια στρατηγικό αντικει μενικό σκοπό, κάτι που δεν διέφυγε από την προ

σοχή τόσο του Ρούντστεντ όσο και του ίδιου του Ντήτριχ. Από τις 17 Δεκεμβρίου και μετά αναζητού σαν πλέον μια «μικρή λύση», που δεν ήταν άλλη από την επίτευξη κάποιων περιορισμένων εδαφι κών κερδών και την πρόκληση όσο το δυνατόν σο βαρότερων απωλειών προσωπικού στον αντίπαλο. Τα φιλόδοξα σχέδια για την ανατροπή της πορείας του πολέμου ήταν πια ανέφικτα. Βέβαια, ο Χίτλερ εξακολουθούσε να πιέζει τα στρατεύματά του για την κατάληψη του Μεύση και την προέλαση προς την Αμβέρσα, αλλά χωρίς την κατοχή της κορυφογραμμής Ελσενμπορν η Wehrmacht δεν μπορούσε να φθάσει πολύ μακριά.

Ο Μ Α ΝΤΩΥΦ ΕΛ Π ΡΟ Η ΓΕΙΤΑΙ  Νοτιότερα των ευνοούμενων Waffen SS, η 5η Στρατιά Πάντσερ του Μαντώυφελ, αν και αντιμε τώπισε παρόμοια προβλήματα, κατόρθωσε μια θε αματική διάσπαση, προσβάλλοντας μάλιστα ένα μέτωπο διπλάσιου μήκους απ’ ό,τι η βη Στρατιά των SS και με λιγότερες δυνάμεις. Η αμερικανική 106 Μεραρχία Πεζικού (επονομαζόμενη «Τα Χρυσά Λιο ντάρια») είχε τα τρία συντάγματά της (422, 423 και 424) ανεπτυγμένα στο Σνέε Αϊφελ σε μήκος 35 km. Το κυριότερο μειονέκτημά της, όμως, ήταν η έλλει ψη συνεκτικών δεσμών μεταξύ του προσωπικού της. Οσο βρισκόταν στις ΗΠΑ για εκπαίδευση, η μονάδα είχε πέσει θύμα της γνωστής κατασ τρεπτι κής για το ηθικό πρακτικής του Αρχηγείου Στρα τού, που επέβαλλε την απόσπαση μέχρι και των 2/3 των ανδρών μιας θεωρητικά έτοιμης μεραρχίας, προκειμένου να τους κατανείμει σε άλλες μονάδες ως «πυρήνες» για τη συγκρότηση νέων μεραρχιών. «Μόλις που πρόλαβα να γνωρίσω τους άνδρες της διμοιρίας μου πριν εμπλακούμε σε μάχη» ομολο γούσε ένας αξιωματικός της. «Δεν γνώριζα καν τους υπαξιωματικούς μου, στους οποίους θα έπρεπε να βασίζομαι. Ημασταν ένα συνονθύλευμα αν-

θρώπων ξένων μεταξύ τους. Σίγουρα αυτό δεν μας Βοήθησε καθόλου.» Το γερμανικό LXVI Σώμα Στρατού πραγματοποίησε Βολές πυροβολικού μικρότερης διάρκειας και αμέσως μετά οδήγησε γύρω από τον αντίπαλο τη 18η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέ ρων» σε μια κλασική κίνηση λαβίδας. Το ένα σκέλος της ηλάγρας απώθησε τη 14η Ομάδα Ιππικού από τη διάβαση του Λοσχάιμ, ενώ το άλλο διαχώρισε το 423 από το 424 Σύνταγμα, εξω θώντας το νοτιότερα. Στη συνέχεια, συναντήθηκαν και τα δύο στο Σαίνμπεργκ, έξι χιλιόμετρα πίσω από τα νώτα των Αμερικα νών. Με τον τρόπο αυτό το 422 και το 423 Σύνταγμα βρέθηκαν πλήρως κυκλωμένα. Για την επιτυχία αυτή όμως δαπανήθηκε όλη η 16η Δεκεμβρίου κι έτσι το LXVI Σώμα δεν μπόρεσε να συ νεχίσει την πορεία του και να καταλάβει το πολύ σ ημαντικότε ρο Σαιν Βιτ μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Το 424 Σύνταγμα Πεζι κού (ΣΠ), το οποίο βρισκόταν νοτιότερα, απέφυγε τη μοίρα

ίων υπόλοιπων συναδέλφων του, καθώς χρειάσθηκε να αντι μετωπίσει μόνο την άπειρη 62η Μεραρχία «Λαϊκών Γρενα διέρων» και λίγα άρματα.  Αμέσως νοτιότερα, η 28η Μεραρχία Πεζικού με ένα μόνο Σύνταγμά της (112) ήλθε αντιμέτωπη με ολόκλη ρο τον όγκο του LVIII Σώματος Πάντσερ. Εκμεταλλευ όμενο τα τεχνητά κωλύματα του τμήματος της γραμμής «Ζίγκφρηντ» που είχε καταλάβει, το 112 Σύνταγμα συγκρότησε τους Γερμανούς για 36 ώ ρες, πριν η 116 Μεραρχία Πάντσερ μπορέσει να κερ δίσει ένα προγεφύρωμα στον Ουρ. Το ίδιο συνέβη και πιο κάτω, όπου το 109 Σύνταγμα για τέσσερις ημέρες επιδόθηκε σε έναν απελπισμένο αγώνα απέναντι στην 352 Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» και την 5η Αλεξιπτωτιστών, πριν αναδιπλωθεί προς τις γραμμές της 9ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας (ΤΘΜ). Οι ελπίδες του Μαντώυφελ για μια αποφασιστική διείσδυ ση περιορίστηκαν πλέον στο XLVII Σώμα Πάντσερ, το οποίο περιελάμβανε στη σύνθεσή του δύο από τις καλύτερες μεραρ χίες πάντσερ της Wehrmacht, τη 2η και τη «Lehr». Τις υποστήρι ζε επίσης η 26η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων», η οποία θε ωρείτο η καλύτερη μονάδα πεζικού των Γερμανών σε ολόκληρο το μέτωπο των Αρδεννών. Οι δυνάμεις αυτές έπληξαν, σαν σι-

25  Λοχ/ας αμ ερικα νικο ύ Π εζικο ύ, 1944-1945. 0 σ υ γ κ ε κ ρ ιμ έ ν ο ς τ ύ π ο ς εμ φ α ν ί ζ ε ι τ η ν τ ε λ ικ ή μ ο ρ φ ή τ η ς α μ ε ρ ι κ α ν ικ ή ς σ τ ο λ ή ς σ τ η ν Ε υ ρώ π η π ρ ο ς το τ έ λ ο ς τ ο υ Β ' Π Π , α λ λ ά κ α ι μ ε τ α π ο λ ε μ ι κ ά . Η σ τ ο λ ή μ ά χ η ς Μ 19 43 , κ α τ α σ κ ε υ α σ μ έ ν η α π ό β α μ β α κ ε ρ ή π ο π λ ί να χ ρ ώ μ α τ ο ς o li ve g re e n, ή τ α ν α ν τ ι α ν ε μ ι κ ή κ α ι σε μ ε γ ά λ ο β α θ μ ό α δ ι ά β ρ ο χ η . Ε χ α ψ ε π ρ α κ τ ι κ ή ς σ χ ε δ ί α σ η ς , μ ε χ ι τ ώ ν ι ο πο υ π ε ρ ι ε λ άμ β α ν ε α ρ κ ε τ έ ς τ σ έ π ε ς , ε ν ώ , τ ρ ο π ο π ο ιώ ν τ α ς τ ο ν ε σ ω τ ε ρ ι κό ρ ο υ χ ι σ μ ό , μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α φ ο ρ ε θ ε ί σ ε ό λ α τ α κ λ ίμ α τ α . Το μ ε τ α λ λ ικ ό κ ρ ά ν ο ς Μ 1 τ ο π ο θ ε τ ε ί τ ο ε π άν ω α πό τ ο μ ά λ λι νο κ α σ κ έ τ ο ( "b e a ni e ) , ε ν ώ τ ι ς π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ε ς φ ο ρ έ ς κ α τ ά τ η δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς μ ά χ η ς τ ο υ π ο σι άγ ω ν ο ή τ α ν λυ μ έ ν ο ή δ ε μ έ ν ο σ το κ ρ ά ν ο ς . Α υ τ ό ή τ α ν ε π ιβ ε β λ η μ έ ν ο , κ α τ ά τ ο υ ς  Α μ ε ρ ικ α ν ο ύ ς , α φ ο ύ τα α έ ρ ια μ ια ς κ ο ν τ ιν ή ς έ κ ρ η ξ η ς θ α μ π ο ρ ο ύ σα ν να ε κ τ ο ξ ε ύ σ ο υ ν τ ο κ ρ ά ν ο ς μ ε δ ύ ν α μ η κ α ι ν α τ ρ α υ μ α τ ίσ ο υ ν π ο λ ύ σο β α ρ ά τ ο ν λ αι μ ό τ ο υ φ έ ρ ο ν τ ο ς , σ ε π ε ρ ί π τ ω σ η π ο υ τ ο υ π ο σ ιά γ ω ν ο ή τ α ν δ ε μ έ ν ο . Η ζ ώ ν η κ α ι ο ι ι μ ά ν τ ε ς τ η ς ε ξ ά ρ τ υ σ η ς ε ί ν α ι Μ 1 9 36 , ε ν ώ τ ο σ α κ ί δ ι ο σ τα αριστερά του είναι τύπου Μ6, σχεδιασμ ένο να φέ ρε ι την α ν τ ι α σ φ υ ξ ι ο γ ό ν ο π ρ ο σ ω π ίδ α Μ 4 ( π ου π λ έ ο ν δ ε ν χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ίτ ο κ α ι έ τσ ι τ ο Μ 6 έ φ ε ρ ε ά λ λ α χ ρ ή σι μ α α ν τ ι κ ε ίμ ε ν α ) . Σ τ α δ ε ξ ι ά τ ο υ ε ί ν α ι α ν αρ τ η μ έ ν η μ ι α α μ υ ν τ ι κ ή χ ε ι ρ ο β ο μ β ί δ α M k . ll , ε ν ώ στ α α ρ ι σ τ ε ρ ά τ ο π ο θ ε τ ε ί τ α ι ο φ α κ ό ς T L1 22 C, π ο υ έ φ ε ρ α ν σ υ ν ή θ ω ς ο ι υ π α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ί κ α ι ο ι διοικητές λόχων. Το υποπολυβόλο Thompson Μ1Α1 των 0,45 in α π ο τ ε λ ε ί τ η ν α π λ ο π ο ι η μ έ ν η έ κ δ ο σ η τ ο υ Μ 1 9 28 Α 1. Ε π ρ ό κ ε ι τ ο γ ι α έ ν α α π ό τ α π ι ο αγ α π η τ ά ό π λ α σ τ ο υ ς υ π α ξ ι ω μ α τ ι κ ο ύ ς , α φ ο ύ δ ι έ θ ε τ ε μ ε γ ά λη ι σχ ύ α ν α χ α ίτ ισ η ς τ ο υ ε χ θ ρ ο ύ σ ε μ ά χ ε ς κ ο ν τ ι ν ώ ν α π ο σ τ ά σε ω ν . ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Ο ι ά νδ ρ ες τη ς 1ης και ης  3ης Σ ρ ιά ς  υναντή&ηκα ν κοντά σ ο  Ο υφ αλ ίζ ις 16  Ι νο υα ρίου 1945.

J-0

Η καταστροφή που υπέστη η 106 Μεραρχία Πεζικού ήταν τόσο ολοκληρω τική, ώστε τ ο Α ρ χ η γ ε ίο τ ο υ Αμερικανικού Στρατού αποφάσισε αρκετές ημ έρες μετά τη μάχη των  Α ρ δ εν ν ώ ν να μη την ανασυστήσει.

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

δερένια γροθιά, το τρίτο οργανικό σύνταγμα της 28ης Μεραρχίας Πεζικού (110). Αντίθετα με τον Ντήτριχ, ο Μαντώυφελ ήταν αποφασισμένος να φθάσει το συντομότερο δυνατό στην Μπαστόν, που αποτελούσε το πρώτο κρίσιμο σκαλοπάτι για τον έλεγχο των Αρδεννών. Ετσι, έλαβε την κατ’ ε ξαίρεση έγκριση του Χίτλερ να εμπλέξει τα πά ντσερ του οπό τις πρώτες κιόλας ώρες στη μάχη. Εως τις 18 Δεκεμ-βρίου το 110 Σύνταγμα είχε πάψει να υφίσταται ως οργανωμένη μονάδα, καθώς παρέμεναν ζωντανοί μόνο 587 από τους αρχικούς 3.117 αξιωματικούς και άνδρες.  Ασκώντας αυτή την αφόρητη πίεση, οι Γερμα νοί ανέτρεψαν την 28η ΜΠ των ΗΠΑ, απώθησαν τις πενιχρές εφεδρείες, που εμφάνισε στον δρόμο τους ο Μίντλτον, και συνέχισαν προς τα δυτικά, ό που όμως βρέθηκαν αντιμέτωποι με ένα απρόβλε πτο εμπόδιο. Τα υλικά γεφύρωσης του ποταμού Ουρ δεν είχαν προωθηθεί έγκαιρα στην πρώτη γραμμή, με αποτέλεσμα οι μεραρχίες πάντσερ να αναλώσουν πολλές πολύτιμες ώρες ακινητοποιημένες στην ανατολική όχθη, έως ότου το Μηχανικό στήσει τις πλωτές του γέφυρες. Αργά το απόγευ μα, όμως, η 2η Μεραρχία Πάντσερ κατάφερε να εγκαταστήσει μερικές γέφυρες επάνω στον Ουρ σχεδόν αμαχητί. Κατόπιν, ξεχύ θηκε στο νότιο τμή μα του Μεγάλου Δουκάτου του Λουξεμβούργου, κατευθυ νόμενη προς την Μπαστόν μαζί με το πεζι κό που τη συνόδευε. Υποχρεώθηκε, όμως, να διεξαγάγει σφοδρές μάχες στις κωμοπόλεις Μάρναχ και Χόσινγκεν, για να αποκτήσει και πάλι ελευθε ρία κινήσεων. Ευρισκόμενοι μεταξύ των δύο επιθετικών μα ζών του Ντήτριχ και του Μαντώυφελ, οι Αμερικανοί  εξακολουθούσαν να διατηρούν το βασικό κέντρο αντίστασής τους στο Σαιν Βιτ. Σύντομα, όμως, αυ τός ο κόμβος κυκλώθηκε από Βορρά και Νότο. Στις 20 Δεκεμβρίου ο Ντήτριχ επανέλαβε ένα άλμα 20 km, διασχίζοντας την περιοχή του Γκραντμενίλ και αποκλείοντας την οδό Λιέγης-Μπαστόν, ενώ ο Μα ντώυφελ προσπερνούσε τις μικρές λουξεμβουργιανές πόλεις Βιλτζ και Κλερβώ. Οι Σύμμαχοι ήταν υποχρεωμένοι να διεξαγάγουν τη μάχη στα τυφλά, στερούμενοι της βοήθειας των αναγνωριστικών α εροσκαφών τους λόγω της επικρατούσας κακοκαι-

ριας. Η 17η Δεκεμβρίου έμελλε να αποδειχθεί πιο προσοδοφόρα ημέρα για τους Γερμανούς. Τα ρήγ ματα, τα οποία είχαν επιδιώξει οι στρατηγοί της Wehrmacht την προηγούμενη, άρχισαν να εμφανί ζονται, καθώς οι αμερικανικές δυνάμεις, κατάκο πες, λιγοστές και ανεπαρκώς εξοπλισμένες, υπο χρεώθηκαν σταδιακά είτε να συμπτυχθούν με κάποια τάξη είτε να παραδοθούν. Το Μάρναχ περιήλθε σε διαφορετικό έλεγχο δύο φορές πριν η αριθ μητική υπεροχή των Γερμανών σε άρματα και αυτο κινούμενα πυροβόλα τους παράσχει τη νίκη. Το 110 Σύνταγμα της 28ης Μεραρχίας ενιοχύθηκε με 17 άρματα Sherman και επιχεί ρησε να εδραιωθεί στη1, κωμόπολη, αλλά χωρίς επιτυχία. Οταν πια κάθε ελ πίδα είχε χαθεί, ο διοικητής του ζήτησε από το αρ χηγείο του VIII Σώματος να του επιτρέψει να υπο χωρήσει, αλλά η απάντηση του Μίντλτον ήταν αρ νητική. Αποκομμένο πλέον το αμερικανι κό σύνταγ μα έδωσε την ύστατη μάχη του σε ένα κάστρο του 12ου αιώνα στο Κλερβώ, όπου οι τελευταίοι επιζώντες αιχμαλωτίστηκαν.  Ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα δέχθηκαν οι Σύμ μαχοι στο Σνέε Αϊφελ. Αφού δεν κατέστη δυνατό', να απεγκλωβιστούν ύστερα από μια καθυστερημέ νη αντεπίθεση της 7ης αμερικανικής TOM, τα απο κομμένα συντάγματα 422 και 423 της 106 ΜΠ στο Σνέε Αϊφελ προσπάθησαν επί ματαίω να διαρρήξουν μόνα τους τον θανάσιμο κλοιό. Μπροστά στο αδιέξοδο και προκειμένου να αποφύγουν άσκοπη απώλεια ανθρώπινων ζωών, οι διοικητές τους Τσαρλς Κάβεντερ και Τζωρτζ Ντεσενώ, στις 19 Δε κεμβρίου διέταξαν τα συντάγματα να καταθέσουν τα όπλα. Ετσι, οι 6.800 άνδρες τους έπεσαν στα χέ ρια των Γερμανών. Επρόκειτο για τη δεύτερη μεγα λύτερη παράδοση αμερικανικών δυνάμεων στην ι στορία των ΗΠΑ μετά από την παταγώδη αποτυχία στο Μπαταάν. Η καταστροφή που υπέστη η 106 Με ραρχία Πεζικού ήταν τόσο ολοκληρωτική, ώστε το  Αρχηγείο του Αμερικανικού Στρατού αποφάσισε αρκετές ημέρες μετά τη μάχη των Αρδεννών να μη την ανασυστήσει. Η 106 είχε έτσι το θλιβερό προ νόμιο να είναι η μοναδική αμερικανική μεραρχία, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς ως μονάδα από τους Γερμανούς κατά τον Β1Παγκόσμιο Πόλεμο. Καθώς οι τέσσερις μεραρχίες των SS συνωστί ζονταν για να χρησιμοποιήσουν τη μοναδική καλή αρτηρία προς τα δυτικά (μέσω Μαλμεντύ), το ά νοιγμα της δεύτερης οδού, που διερχόταν από το Σαιν Βιτ, αποκτούσε μεγαλύτερη σημασία. Τα σχέ δια της OKW, όμως, προέβλεπαν την κατάληψη της πόλης από τη 18η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέ ρων». Αν είχαν χρησιμοποιηθεί αποφασιστικά τα πάντσερ, θα μπορούσαν αναμφίβολα να είχαν ει σβάλει στο Σαιν Βιτ κατά τις πρώτες 48 ώρες. Επρόκειτο για μια ακόμη περίπτωση, κατά την οποία ο Γιοντλ απέτυχε να διαθέσει τον σωστό όγκο και τύπο δυνάμεων, προκειμένου για την επίτευξη ε νός αντικειμενικού σκοπού. Υπολόγιζε, ίσως, πως η αποδιάρθρωση του μετώπου της 1ης Αμερικανικής Στρατιάς δεν θα της επέτρεπε να οργανώσει μια ι σχυρή άμυνα. Οι Αμερικανοί στρατιώτες, όμως, οι οποίοι μά χονταν «μέσα στον κυκλώνα», είχαν διαφορετική άποψη. Διάσπαρτες μικρές ομάδες χαμηλόβαθμων αξιωματικών, υπαξιωματικών και απλών στρατιω τών του Αμερικανικού Στρατού, πολλοί από τους οποίους ήταν είτε νεόκοποι στο θέατρο των μαχών είτε εξουθενωμένοι βετεράνοι που είχαν πολεμή-

σει ακατάπαυστα επί έξι μήνες, απέδειξαν στον Χίτλερ και την Ανώτατη Γερμανική Διοίκηση πόσο εσφαλμένα είχαν εκτιμήσει τη μαχητική αξία του α ντιπάλου τους. Στις 21 Δεκεμβρίου οι Γερμανοί κατάφεραν να καταλάβουν το Σαιν Βιτ, αφού πρώτα οδήγησαν εναντίον του δύο μεραρχίες «Λαϊκών Γρεναδιέρων» και αρκετά άρματα Tiger. Οι Αμερι κανοί έχασαν 6.000 από τους 22.000 υπερασπιστές αυτής της πόλης. Ο Χότζες ανέστειλε κάθε επιθετική ενέργεια προς τον Ρόερ και χρησιμοποίησε αυτές τις δυνά μεις για να υπερασπίσει το πλευρό του θύλακα, που δημιουργούσε η γερμανική προώθηση στις  Αρδέννες. Παράλληλα, έδωσε στον Γκέροου την ά δεια να αμυνθεί με όποιον τρόπο θεωρούσε κα ταλληλότερο. Το γερμανικό LXVII Σώμα διεύρυνε την επίθεσή του προς Βορρά, αλλά η συμφόρηση στις διαβάσεις του Ουρ εξακολουθούσε να αργοπορεί τους Γερμανούς. Η 116 Πάντσερ κατόρθωσε να καταλάβει και μια άθικτη γέφυρα στον ποταμό, αλλά οι άνδρες του Μηχανικού της ανακάλυψαν πως δεν μπορούσε να αντέξει τους 451που ζύγιζαν τα άρματα Panther. Ετσι, ο Μαντώυφελ τη διοχέ τευσε προς το Ντάσμπουργκ για να διαπεραιωθεί  από τη γέφυρα που χρησιμοποιούσε και η 2η Πά ντσερ.

Η ΤΡΕΛΗ Κ Ο ΥΡΣΑ  ΤΟ Υ ΣΥ Γ Κ Ρ Ο Τ Η Μ Α Τ Ο Σ Μ Α Χ Η Σ Π Α ΪΠ ΕΡ  Ο συνωστισμός των δύο σωμάτων πάντσερ των SS στους Βαθιά σκαμμένους δρόμους δημιουρ γούσε μια απίστευτη συμφόρηση δυνάμεων και ου σιαστικά καθιστούσε αδύνατη τη συμμετοχή των μεραρχιών «Hohenstaufen» και «Das Reich» στην πρώτη γραμμή. «Ο Ντήτριχ και οι ναζί στρατηγοί  πληρώνουν τώρα την απειρία των επιτελείων τους και την ισχυρογνωμοσύνη τους, που τους οδηγεί  να αρνηθούν τη Βοήθεια των επαγγελματιών στρα τιωτικών» αναφέρει ο Καρτιέ. Υπήρχε, όμως, του λάχιστον ένας αξιωματικός των SS, ο οποίος ήταν αποφασισμένος να μην επιτρέψει την ακινητοποίησή του εξαιτίας του κυκλοφοριακού χάους που επι

κρατούσε στις ελάχιστες διαθέσιμες Rollbahnen. Ο αντισυνταγματάρχης Γιόακιμ Πάιπερ ήταν βετερά νος του Ανατολικού Μετώπου και δεν ανήκε στην κατηγορία των ανθρώπων, που θα μπορούσαν να καμφθούν ακόμη και από τις μεγαλύτερες αντι ξοό τητες. Αποστολή του Συγκροτήματος Μάχης του (Kampfgruppe) ήταν να κινηθεί ανεξάρτητα και με ταχύτητα, σαν οβίδα πυροβόλου, κατά μήκος της Rollbahn D προς τα μετόπισθεν των Αμερικανών, προκαλώντας στον εχθρό τέτοια σύγχυση, ώστε να μη μπορεί να αντιδράσει. Ο ίδιος ο διοικητής της «Leibstandarte», στρατηγός Κράμερ, τον είχε συμ βουλεύσει: «Οδήγησε γρήγορα και κράτα χαλαρά τα χαλινάρια!» Ο Πάιπερ ακολούθησε κατά γράμμα την εντο λή, ωθώντας προς τα εμπρός, με ακατάβλητη ενερ γητικότητα, το Συγκρότημά του, το οποίο αποτελείτο από 5.000 έμπειρους άνδρες με 120 άρματα PzKpfw IV, Panther, Tiger και μερικά γιγαντιαία Jagdtiger. Δεν δίστασε να αναγκάσει άλλες γερμα νικές μονάδες, τις οποίες συνάντησε κατά την πο ρεία του, να κατευθύνουν τα οχήματα τους προς τα χαντάκια των δρόμων, προκειμένου να διευκο λυνθεί η κίνηση των βαρέων τεθωρακισμένων του. Παρά το γεγονός ότι, όταν είχε μελετήσει για πρώ τη φορά τη Rollbahn D στον χάρτη, είχε δηλώσει πως «αυτός ο δρόμος δεν είναι για άρματα μάχης αλλά για ποδήλατα!», ο Πάιπερ συνέχισε ανελέητα την προέλασή του. Οταν, μάλιστα, συνάντησαν ένα παλαιό γερμανικό ναρκοπέδιο κοντά στο Λοσχάιμεργκαμπεν, διέταξε τους άνδρες του να μη στα ματήσουν καθόλου, αλλά να το διασχίσουν. Ο Πάιπερ έχασε με αυτόν τον τρόπο δέκα οχήματα αλλά καθόλου χρόνο! Αυτές οι παράτολμες αποφάσεις ευθύνονταν ως έναν Βαθμό για τον θρύλο που είχε δημιουργηθεί γύρω από το όνομά του. Στο Λάνζεραθ απέσπασε μερικούς στρατιώτες από την ακινητοποιημένη 3η Μεραρχία Αλεξιπτωτιστών και τοποθετώντας τους επάνω στα άρματα συνέχισε την τρελή πορεία του. Εκμεταλλευόμενος τη σύγ χυση του αντιπάλου, προσκολλήθηκε στην «ουρά» μιας αμερικανικής φάλαγγας που υποχωρούσε και λίγο αργότερα την αιφνιδίασε απόλυτα καταστρέφοντας 50 οχήματά της και συλλαμΒάνοντας πολ λούς αιχμαλώτους.

Α ντίθετα μ ε ό ,τι πί ευε ο  Χ ί λερ , ο Α μερικα νός  ρα ιώ ης αποδ είχθη κε κληρ ός κα ι γενναίος  αντίπαλος, εμφ ορ ού μενο ς από  υπέροχ ο πνεύμα μ ονά δα ς και  αυ οθυ ία που δεν  υ πολ ειπόταν εκείνη ς ω ν πιο  αν ικώ ν SS. Στη  ω ογ ρα ία δ ι κρ ίνετ ι ο  ρα ιώ ης Π άτρικ Ση ης  87ης Μ εραρ χίας Π εζικού, απορρο ημένος με τον  καθα ρισμ ό ου BAR του σε ένα δ ιάλειμμ α ης μά χης ω ν  Α ρδεννώ ν.

Π λεύο ντας μ ε τα σ οιχεί η ς φ ύσ ης, το αμ ερικα νικό  Μ ηχα νικό έδω ε τον δικό  ο υ τιτάνιο α γώ να, προκειμένου να ανα κόψ ει  ην προέλασ η της  Wehrmacht, εκτελώ ντας ένα πλήθος κατασ ροφ ώ ν και  υπονομεύσ ω ν κατά μήκος  ω ν γερμα νικώ ν  δρο μολογίω ν. Σύνθ ημ ά του  ή ταν : « Ο υ να μ ί η ς είνα ι ο  εχθρ ός ης κίνηση ς!» 

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

28 

Οι γέφυρες ανατινάσσονταν η μια μετά την άλλη, αλλά η Wehrmacht επ έμεν ε να προχωρεί. Πολλοί από το υς Γερμανούς στρατιώτες ήταν βετεράνοι του  Α ν ατ ο λ ικ ο ύ Μετώ π ου και φορούσαν λευ κές στολές παραλλαγής, που τους εξασφάλιζαν θαυμάσια προσαρμογή στο χιονοσκεπ ές τοπίο.

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

Στις 17 Δεκεμβρίου η έλλειψη καυσίμων τον ε ματα πέτυχαν. Οι Σύμμαχοι βρίσκονταν σε διαρκή μπόδισε να εκμεταλλευθεί έγκαιρα μια κρίσιμη α εγρήγορση, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτόν δυναμία των Αμερικανών, η οποία παρουσιάστηκε τον πρωτόγνωρο και πονηρό αντίπαλο, και κατάφεστο μέτωπο της 14ης Ομάδας Ιππικού. Αναζητώ ραν πράγματι να περιορίσουν τη δράση του. «Οι ντας απεγνωσμένα διέξοδο για το Συγκρότημα Μά περισσότεροι από τους άνδρες του εχθρού, που ή χης του, ο Πάιπερ στράφηκε προς το Μπούλιν- ταν ντυμένοι με αμερικανικές στολές, εξουδετε γκεν, όπου είχε πληροφορίες ότι θα έβρισκε μια α ρώθηκαν πριν φθάσουν στον Μεύση, όχι όμως πριν μερικανική αποθήκη καυσίμων. Οι Αμερικανοί αιφ- αναγκάσουν 500.000 Αμερικανούς να αλληλοϋπονιδιάστηκαν εκ νέου από την ξαφνική εμφάνιση βλέπονται, όταν συναντούντο στους δρόμους» έ των τεράστιων γερμανικών αρμάτων. Αφού υπο λεγε ο Μπράντλεϋ. «Τρεις φορές διατάχθηκα να α χρέωσε 30 Αμερικανούς αιχμαλώτους, τους οποί ποδείξω την ταυτότητά μου σε προσεκτικούς πε ους συνέλαβε εκεί, να γεμίσουν τα ρεζερβουάρ ζούς που με σταμάτησαν». Το τίμημα που έμελλε των πάντσερ του με 189.300 λίτρα καυσίμων, ο Πάι- να καταβάλουν όμως οι Γερμανοί κομμάντος ήταν περ τους εκτέλεσε όλους. Εχοντας διεισδύσει βα πολύ βαρύ. Οσοι συνελήφθησαν ενδεδυμένοι με α θιά στα εχθρικά μετόπισθεν, ο αντισυνταγματάρμερικανικές στολές, τυφεκίστηκαν επί τόπου με χης των SS είχε χάσει την επαφή του με το αρχη συνοπτικές διαδικασίες. γείο της «Leibstandarte» και έτσι δεν γνώριζε ότι ο Στις 22 Δεκεμβρίου το ραδιόφωνο του Βερολί κύριος όγκος της 6ης Στρατιάς Πάντσερ είχε καθη νου ανακοίνωσε θριαμβευτικά τη διάβαση του λωθεί μπροστά στην κορυφογραμμή Ελσενμπορν. Ουρ, την κατάληψη του Σαιν Βιτ και την αιχμαλω  Αν σε εκείνη τη φάση το Συγκρότημα Μάχης Πάι- σία 20.000 Αμερικανών, που έλαβαν χώρα από τις περ κατευθυνόταν προς Βορρά, θα μπορούσε εύ 16 Δεκεμβρί ου έως τότε. Η 116 Μεραρχία Πάντσερ. κολα να αποκόψει τις αμερικανικές μεραρχίες, οι η οποία είχε ανασυγκροτηθεί έπειτα από τις βα οποίες αμύνονταν τόσο πεισματικά, και να σφραγί ριές απώλειες που υπέστη στη Νορμανδία, κατέλα σει την τύχη 30.000 Αμερικανών. Αντίθετα, όμως, α βε το Ουφαλίζ - στον δρόμο που συνέδεε το Αρλόν κολούθησε πιστά τις αρχικές δι αταγές που είχε λά με τη Λιέγη. Οι αιχμές του XLVII Σώματος Πάντσερ βει και συνέχισε δυτικά. (μεραρχίες πάντσερ «Lehr» και 2η) προήλαυναν ε Το απόγευμα της 17ης Δεκεμβρίου λοξοδρόμη πίσης προς το Σαιν Υμπέρ και τη νύκτα της 19ης σε προς την κωμόπολη Μπωνέζ, κοντά στο Μαλμε-  Δεκεμβρίου εμφανίσθηκαν μπροστά στην Μπαντύ, όπου δολοφόνησε και πάλι εν ψυχρώ 71 Αμερι στόν. Στον Νότο η 7η Στρατιά του Μπραντενμπέρκανούς αιχμαλώτους. Η είδηση αυτής της σφαγής γκερ κατάφερε να σημειώσει μερικές διεισδύσεις διαδόθηκε σαν πυρκαϊά σε ολόκληρο το μέτωπο τοπικού χαρακτήρα. Σε όλο το μήκος του μετώπου και χαλύβδωσε την απόφαση των αμερικανικών οι Αμερικανοί εξακολουθούσαν για ημέρες να τε στρατευμάτων να αντισταθούν στην επίθεση των λούν σε κατάσταση σύγχυσης και, σε μερικές περι πάντσερ και να τους φράξουν τον δρόμο προς τον πτώσεις, πανικού. Η 6η Στρατιά των SS κατέλαβε ποταμό Μεύση. Παράλληλα, σήμανε και τον παρα το Μαλμεντύ, το Σταβελό και το Τρουά Πον, αλλά μερισμό οποιωνδήποτε ηθικών ενδοιασμών, που έως τις 21 Δεκεμβρίου απείχε ακόμη 30 km από τον θα μπορούσαν να διακατέχουν έως τότε τους Αμε πρώτο αντικειμενικό της σκοπό, τη Λιέγη. Το ρήγ ρικανούς στρατιώτες σχετικά με τη μεταχείριση μα των Γερμανών επεκτεινόταν συνεχώς σε μεγα των ανδρών των SS, οι οποίοι περιέρχονταν στο έ λύτερο δάθος χάρη στην τόλμη του Μαντώυφελ. αλλά δεν προσελάμβανε και το ανάλογο πλάτος. λεος τους.

Π ΕΙΣΜ Α ΤΙΚ Η Α Μ ΥΝ Α 

Η Α Μ ΕΡ ΙΚ Α Ν ΙΚ Η Α Ν ΤΙΔΡ Α ΣΗ 

Το αμερικανικό Μηχανικό αγωνίστηκε με ηρωι κή αυτοθυσία για να ανακόψει τη γερμανική προέ λαση και να κερδίσει λίγο πρόσθετο χρόνο για τη διοίκηση της 1ης Στρατιάς. Οι Γερμανοί προχωρού σαν μέσα σε μια κόλαση λάσπης, χιονιού και ναρ κών, με το υλικό τους να φθάνει στα έσχατα όρια της αντοχής του. «Πολλοί από τους πεζούς είναι κατακουρελιασμένοι» γράφει ο Καρτιέ. «Η ύστατη έξοδος της πολιορκημένης Γερμανίας προς το χει μωνιάτικο τοπίο των Ανω Αρδεννών μοιάζει περισ σότερο με μια σελίδα της υποχώρησης στη Ρωσία παρά με την ανοιξιάτικη εξόρμηση των στρατιών που ο Ρούντστεντ είχε πραγματοποιήσει άλλοτε». Οι γέφυρες ανατινάσσονταν η μια μετά την άλλη, αλλά η Wehrmacht επέμενε να προχωρεί. Πολλοί  από τους Γερμανούς στρατιώτες ήταν βετεράνοι του Ανατολικού Μετώπου και φορούσαν λευκές στολές παραλλαγής, που τους εξασφάλιζαν θαυ μάσια προσαρμογή στο χιονοσκεπές τοπίο. Σύντο μα οι Αμερικανοί αντιλήφθηκαν τη σημασία αυτού του πλεονεκτήματος και έσπευσαν να αφαιρέσουν όσα λευκά σεντόνια έβρισκαν στα βελγικά σπίτια, για να τα χρησιμοποιήσουν ως πρόχειρους μαν δύες καμουφλάζ. Παρά το φιλόδοξο σχέδιο του Χίτλερ οι αγγλο μαθείς κομμάντος του Σκορτσένυ ελάχιστα πράγ

Λουξεμβούργο τη νύκτα της 15ης Δεκεμβρίου. Το επόμενο πρωί δεν αντελήφθη τίποτα σχετικά με τη μεγάλη γερμανική αντεπίθεση (ο εχθρός είχε φθάσει 30 km από το αρχηγείο του) και μετέβη οδικώς στις Βερσαλλίες για να συναντηθεί με τον Αϊζενχάουερ. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα ο διοι κητής της 12ης Ομάδας Στρατιών να μην έχει πρό σβαση στις πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη της μάχης για σχεδόν 24 κρίσιμες ώρες. Οταν έφθασε στο ξενοδοχείο Τριανόν Παλάς, όπου έ δρευε το επιτελείο του Αϊζενχάουερ, βρήκε τον «Αϊκ» σε εξαιρετικά καλή διάθεση, που ίσως οφειλόταν στην πρόσφατη προαγωγή του. Προς το σού ρουπο ένας αξιωματικός των πληροφοριών κατέφθασε για να τους ενημερώσει. Μια αντεπίθεση των Γερμανών είχε λάβει χώρα κατά τις πρωινές ώ ρες στις Αρδέννες. Ο Μπράντλεϋ προέτρεξε να χα ρακτηρίσει το συμβάν ήσσονος σημασίας, πιστεύο ντας ότι επρόκειτο για παραπλανητική κρούση, που σκοπό είχε να ανατρέψει τα επιθετικά σχέδια της 1ης Στρατιάς. Μια ώρα αργότερα, όμως, οι ανώ τατοι Αμερικανοί αξιωματικοί έλαβαν ένα νέο και πιο ανησυχητικό μήνυμα: είχε διαπιστωθεί ότι του λάχιστον 12 γερμανικές μεραρχίες συμμετείχαν στην επίθεση, από τις οποίες οι οκτώ δεν είχαν α-

Ο στρατηγός Ομάρ Μπράντλεϋ βρισκόταν στο

ναγνωριστεί παλαιότερα στο μέτωπο των Αρδεν κείνη ο Χότζες ετοιμαζόταν να εξαπολύσει άλλη νών. μια επίθεση προς τα φράγματα του Ρουρ και ο Πάτ Παρά τον ολοφάνερα απειλητικό τόνο των πλη τον σκόπευε να πράξει το ίδιο προς τη βιομηχανική ροφοριών ο Μπράντλεϋ εξακολουθούσε να μη θε περιοχή του Σάαρ. Αντίθετα, πριν ακόμη πέσει το ωρεί τη γερμανική επίθεση ως κάτι το σοβαρό. Ο σκοτάδι στις 16 Δεκεμβρίου, ο Αϊζενχάουερ προτί  Αϊζενχάουερ είχε άλλη άποψη. Η έλλειψη οποιου- μησε να στρέψει και τις δύο αμερικανικές στρατιές δήποτε στόχου στρατηγικής σημασίας στην περιο σε αμυντικές επιχειρήσεις στα δάση των Αρδεν χή των Αρδεννών τον οδηγούσε στο συμπέρασμα νών, ανατρέποντας έτσι μια από τις βασικές προϋ ότι ο Ρούντστεντ δεν εκδήλωνε απλά μια τοπική α ποθέσεις του Χίτλερ για την επιτυχία της αντεπί ντεπίθεση, αλλά μια μαζική επίθεση μεγάλης έκτα θεσής του: αντί να χάσει πολύτιμο χρόνο, η συμμα σης, η οποία ίσως να είχε αντικειμενικούς σκοπούς χική Ανώτατη Διοίκηση είχε αντιδράσει άμεσα, χω σε βάθος. Μελετώντας αμέσως τον χάρτη, διαπί ρίς να περιμένει το αποτέλεσμα των διαβουλεύσεστωσε ότι σι αμερικανικές 7η και 12η Τεθωρακισμέ ων με την πολιτική ηγεσία. Παρά τα λάθη που είχε νες Μεραρχίες είχαν αποσυρθεί από την πρώτη διαπράξει πριν από τη 16η Δεκεμβρίου σε ό,τι αφο γραμμή για να αναπαυθούν και να ανασυγκροτη ρούσε τις προθέσεις και τις δυνατότητες της θούν, προκειμένου να συμμετάσχουν ενεργά στις Wehrmacht, ο Αϊζενχάουερ ήταν εκείνος που απο συμμαχικές επιθέσεις που επρόκειτο να αρχίσουν σόβησε την καταστροφή, αντιλαμβανόμενος γρή λίγες ημέρες αργότερα. Ο Αϊζενχάουερ διέταξε γορα και με σπάνια διαύγεια πνεύματος τόσο τη τον Μπράντλεϋ να στείλει άμεσα την 7η Τεθωρακι σημασία της επίθεσης όσο και τον κίνδυνο που αυ σμένη (ΡΧάσμπρουκ) στον κόμβο του Σαιν Βιτ στις τή αντιπροσώπευε. Ηταν ίσως ο μοναδικός, που σε βόρειες Αρδέννες και τη 12η στο Εχτερναχ στον ένα τόσο πρώιμο στάδιο διέκρινε ακόμη και τις ευ Νότο. Ο Μπράντλεϋ, που ήταν ακόμη εκτός κλίμα καιρίες, που προσέφερε στους Συμμάχους η παρά τος, απάντησε πως ο Πάττον θα διαμαρτυρόταν έ τολμη ενέργεια του Χίτλερ. Σε μια επιστολή του ντονα για την απόσπαση αυτών των δύο τεθωρακι προς το Υπουργείο Στρατιωτικών των ΗΠΑ στις 17 σμένων μεραρχιών από την 3η Στρατιά του, χωρίς  Δεκεμβρίου ανέφερε πως «αν τα πράγματα πάνε τις οποίες δεν θα μπορούσε να επιχειρήσει τη δική καλά, όχι μόνο θα σταματήσουμε την επίθεση, αλ του επίθεση. «Να του πεις» απάντησε ο Αϊζενχάου- λά και θα μπορέσουμε να την εκμεταλλευθούμε». ερ, «πως ο Αϊκ κάνει κουμάντο σε αυτόν τον ανα Εξετάζοντας διεξοδικά τους χάρτες του, ο θεματισμένο πόλεμο». «Αϊκ» συνέχισε να δίνει ασταμάτητα διαταγές, τις Με αυτή τη σκηνοθετημένα σκληρή στάση του οποίες το επιτελείο του κατέγραφε επιμελώς. Ε ο ανώτατος διοικητής των Συμμάχων είχε ήδη θέ στειλε τη μισή 10η Τεθωρακισμένη Μεραρχία (Ουίσει τα θεμέλια, επάνω στα οποία θα κερδιζόταν η λιαμ Μόρρις) προς τον οδικό κόμβο της Μπαστόν μάχη των Αρδεννών. Η εκτίμησή του για την απο (του οποίου την αξία για τι ς επερχόμενες επιχειρή στολή της 7ης Τεθωρακισμένης στο Σαιν Βιτ απο σεις εκτίμησε αμέσως), ενώ διέταξε τις 101 και 82η δείχθηκε απόλυτα ορθή και διαδραμάτισε αποφα  Αερομεταφερόμενες Μεραρχίες, οι οποίες ανα σιστικό ρόλο, παρεμποδίζοντας τον Ντήτριχ να παύονταν στη Ρενς έπειτα από τις σφοδρές μάχες διασπάσει στο σημείο εκείνο το βόρειο μέτωπο και που έδωσαν στην Ολλανδία, να ετοιμαστούν άμεσα να κατευθυνθεί προς την Αμβέρσα. Την περίοδο ε  για να μεταβούν στην Μπαστόν και στο Ουφαλίζ α-

Ενα σ ρα ιώ ης της 7ης  Τεθωρακισμένης Μεραρχίας

ανά μεσ α α ερείπια ης  πόλη ς του Σ ιντ Β ι . Ο ι  ντίξοες κα ιρικές σ υν θή κες  και ο β αρ ύς χειμώ νας τω ν  Α ρδεννώ ν προξένησ αν και  ου ς δύ ο α ντιπάλο υς πολύ  μεγά λες φ θορέ ς.

29 

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Ενας ά νδρ ας ου αμ ερικανικού  Μ ηχα νικού ο πο θετεί με προσ οχή μια α ντι ρ μα ική  νάρκη τω ν 4,5 kg στον δρόμο  που α να μ ένετ ι να ακο λου θήσ ου ν οι Γερμανο ί.

ντίστοιχα. Επειδή οι άσχημες καιρικές συνθήκες α πέκλειαν οποιαδήποτε σκέψη για ρίψη των μονά δων αυτών με αλεξίπτωτα, ο Αϊζενχάουερ χρησιμο ποίησε για την προώθησή τους το αμερικανικό «μυστικό όπλο» που τόσο εποφθαλμιούσε η Wehrmacht: τα πολυάριθμα φορτηγά των 2,51. Η αμερικανο-γαλλική 6η Ομάδα Στρατιών ανέλαθε το καθήκον να επεκτείνει τις μονάδες της προς Βορρά για να αναλάβει τη φύλαξη μεγάλου μέρους των τομέων της 3ης Στρατιάς, ώστε ο Πάττον να μπορεί με τη σειρά του να αποδεσμεύσει τουλάχιστον δύο από τα τρία σώματά του για επι χειρήσεις προς την κατεύθυνση των Αρδεννών. Στις 18 Δεκεμβρίου ο Αϊζενχάουερ έστειλε στους ανώτερους διοικητές το ακόλουθο σήμα: «Ο ε χθρός πραγματοποιεί μια κύρια ώθηση και διαθέ τει ακόμη τεθωρακισμένες εφεδρείες που δεν έ χουν εμπλακεί. Φαίνεται ότι είναι έτοιμος να διαθέ σει ολόκληρη την τεθωρακισμένη εφεδρεία του για να σημειώσει επιτυχία. Πρόθεσή μου είναι να λάβουμε άμεσα μέτρα, ώστε να ανακόψουμε την ε χθρική προέλαση κι έπειτα να εκτοξεύσουμε μια α ντεπίθεση χωρίς χρονοτριβή με όλες τις δυνάμεις μας βόρεια του Μοζέλα».

Η Α Ν Α ΣΧΕΣΗ ΤΟ Υ ΚΥΜ ΑΤΟ Σ

30 

Μια παροδική βελτίωση του καιρού, που αύξησε τη ν ορατότητα στα 1.000 ιπ, επ έτ ρε ψε στη συμμαχική αεροπορία να επέμβει και η δράση της υπήρξε καταλυτική. Οι ημέρες του Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ ήταν πια μετρημένες.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Στον βόρειο τομέα το αμερικανικό V Σώμα (1η, 2η, 9η και 99η Μεραρχία Πεζικού) εξακολουθούσε να προβάλλει σθεναρή αντίσταση. «Αν μπορούσα με να περιορίσουμε τη διείσδυση του φον Ρού ντστεντ μέσα στο εύρους 50 km άνοιγμα μεταξύ Μαλμεντύ και Μπαστόν» έλεγε ο Μπράντλεϋ, «πι θανώς να αναγκάζαμε τον εχθρό να εμφιαλώσει τη δύναμή του μέσα στις Αρδέννες, όπου η φύση του εδάφους θα την κατέστρεφε. Μεταξύ των δύο αυ τών σημείων υπήρχαν μόνο τρεις μέτριοι δρόμοι, σαν μαίανδροι, που κατευθύνονταν δυτικά προς τον Μεύση». Στο μεταξύ, το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ προχωρούσε προς το Αινεβίλ. Οι διαταγές, που α κολουθούσε ο παράτολμος αξιωματικός των SS, προέβλεπαν πορεία μέσω δευτερευόντων δρόμων για άλλα 75 km έως το Ουί στον Μεύση. Εάν, όμως, ο Πάιπερ στρεφόταν λίγα χιλιόμετρα βορειότερα, στο Μαλμεντύ, θα μπορούσε να ακολουθήσει πλέ ον τη Rollabhn C και τα 50 km ασφαλτοστρωμένου δρόμου έως τη Λιέγη. Υπήρχε ακόμη η πιθανότητα να «αποκεφαλίσει» με ένα τυχερό πλήγμα την 1η Στρατιά, κυριεύοντας το αρχηγείο της στο Σπα, ενώ θα μπορούσε να καταλάβει άθικτα 9.500.000 λί τρα καυσίμων των Αμερικανών που βρίσκονταν στην περιοχή, ώστε στο μέλλον να μη συντρέχουν λόγοι ανησυχίας σχετικά με το πετρέλαιο. Βέβαια, η Rollabhn C είχε ανατεθεί στα Συγκροτήματα Μά χης Κούλμαν, Μπρέμερ και Κράουζε της «Hitlerjugend», αλλά εκείνες δεν είχαν διανύσει πα ρά ελάχιστα χιλιόμετρα μεταξύ του Κρίνκελτ και του Μπούτγκενμπαχ, όπου και καθηλώθηκαν μέσα στα χιόνια. Ο Πάιπερ, όμως, δεν το γνώριζε και πίστευε πως οι συνάδελφοι της 12ης SS έποντο με μικρή καθυστέρηση. Ετσι, απέφυγε να χρησιμοποιήσει την κατά πολύ συντομότερη Rollabhn C και παρέμεινε προσκολλημένος στη δική του Rollabhn D. Φθάνοντας στο Σταβελό, τα τρία άρματα της ε μπροσθοφυλακής του προσέκρουσαν σε νάρκες και δέχθηκαν σποραδικά πυρά του εχθρού. Το απόσπασμα ανέφερε στον Πάιπερ ότι το Σταβελό ή-

Η σ κληρή πλευρά του πολέμου . Ενας Α μερικανό ς στρα ιώ ης του Μ ηχανικού  κεί ι νεκρός μέσα ε ένα βαρ ύ φ ορ ηγό , κτυπη μένο ς θα νά ιμα από επίθεσ η γερμ ανικο ύ  μα χη ικού .

ταν καλά οχυρωμένο και ότι θα χρειαζόταν οργα νωμένη επίθεση για να καταληφθεί. Εχοντας παραμείνει άυπνος επί 36 ώρες, ο Πάιπερ πίστεψε τους άνδρες του και αποφάσισε να περιμένει την άφιξη των Tiger της οπισθοφυλακής του, χάνοντας πολύ τιμο χρόνο. Η μοιραία αυτή καθυστέρηση του Συγκροτήμα τος Μάχης Πάιπερ έδωσε στον Χότζες το χρονικό

περιθώριο να προωθήσει τις δυνάμεις του για να ε μποδίσει κάθε περαιτέρω προέλαση των Waffen SS. Το πρωί της 18ης Δεκεμβρίου, και ενώ η ορατότητα ήταν ακόμη περιορισμένη στα 100 m, τα Tiger ίου Πάιπερ πλησίασαν τις γέφυρες των ποταμών Σαλμ και Αμπλέβ στο Τρουά Πον, αλλά εκεί τα περίμενε η απογοήτευση. Τα αμερικανικά τάγματα Μηχανικού με ηρωικές προσπάθειες μέσα στην κακοκαιρία τούς έκλειναν τον δρόμο, παρακωλύοντας κάθε απόπειρά τους να ελιχθούν γύρω από τα φυσικά ε μπόδια. Οι γέφυρες τινάχθηκαν στον αέρα και τα πάντσερ άρχισαν να τριγυρίζουν στην ανατολική ό χθη, σαν πανικόβλητα προϊστορικά θηρία, αναζη τώντας άλλο σημείο διαπεραίωσης. Οργισμένοι οι άνδρες των Waffen SS δολοφόνησαν για ασήμα ντες αφορμές 101 Βέλγους πολίτες στην περιφέ ρεια του Σταβελό. Παρόλες τις δυσκολίες το I Σώ μα των SS κατέλαβε στις 19 Δεκεμβρίου τις Τρεις Γέφυρες και έφθασε στο χωριό Λα Γκλεζ, το οποίο δέσποζε επάνω από την πεδιάδα της Λιέγης. Οι Σύμμαχοι, όμως, βαθμιαία συνέρχονταν από το σοκ. Εξορμώντας από την κοιλάδα του Αμπλέβ και τη δεξιά όχθη του Ουρτέ, η ξεκούραστη αμερι κανική 30ή Μεραρχία Πεζικού (υποστράτηγος Λέλαντ Χομπς), η οποία ήταν πλήρης σε προσωπικό κατά 97%, όχι μόνο απώθησε την περίφημη «Leibstandarte», ανακαταλαμβάνοντας το Σταβελό, αλλά και πέτυχε να αποκόψει τα επικεφαλής στοι χεία της. Μια παροδική βελτίωση του καιρού, που αύξησε την ορατότητα στα 1.000 m, επέτρεψε στη

συμμαχική αεροπορία να επέμβει και η δράση της υπήρξε καταλυτική. Οι ημέρες του Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ ήταν πια μετρημένες. Στις 24 Δε κεμβρίου η ισχυρή αυτή αιχμή των Waffen SS βρέ θηκε σχεδόν κυκλωμένη στο Στουμόν από την 30ή Μεραρχία Πεζικού, την 3η Τεθωρακισμένη και την 82η Αερομεταφερόμενη, ενώ, παράλληλα, αντιμε τώπιζε έλλειψη καυσίμων. Το αμερικανικό πυροβο

λικό έβαλλε εναντίον της, ρυθμίζοντας τους πυρο σωλήνες των οβίδων του με τέτοιο τρόπο, ώστε να εκρήγνυνται επάνω από τα κεφάλια των Γερμανών,

«καταιονίζοντάς» τους με βροχή θανατηφόρων θραυσμάτων. Ο Πάιπερ υποχρεώθηκε να λάβει τη μοναδική απόφαση, η οποία θα εξασφάλιζε τη σω τηρία στους 800 επιζώντες που είχαν απομείνει από την αρχική του δύναμη, και έτσι, εγκαταλείπο-

ντας τα 39 τεθωρακισμένα οχήματά του, υποχώρησε.

Ο ΙΕΠΤΑ ΔΡ Ο Μ Ο Ι ΤΗΣ Μ Π Α ΣΤΟ Ν  Στο μεταξύ, μια τραγική κατάσταση εξελισσό ταν στην Μπαστόν, από όπου διερχόταν ο μεγάλος δρόμος Λουξεμβούργου - Βρυξελλών. Η πόλη συνιστούσε έναν από τους σημαντικότερους κόμβους στις Αρδέννες, ένα πραγματικό κλειδί για τις συγκοινωνίες της περιοχής. Μια διακλάδωση του

κύριου δρόμου κατευθυνόταν προς τη Λιέγη, ενώ πέντε άλλοι δρόμοι οδηγούσαν ακτινωτά προς το Κλερθώ, το Σαιν Ουμπέρ, το Νεφσατώ, τη Μαρτε-

λάνζ και το Ετελμπρύκ. Το 1940 οι Γερμανοί είχαν κατορθώσει να καταλάβουν αμαχητί την Μπαστόν από το πρώτο κιόλας 24ωρο της επίθεσής τους, ε ξασφαλίζοντας έτσι τον άμεσο έλεγχο του νευραλ γικού κέντρου των Αρδεννών. Η σημασία της κατο χής αυτού του στυλοβάτη της αμερικανικής άμυ νας ήταν απείρως μεγαλύτερη μέσα στην καρδιά του χειμώνα. Ο Μαντώυφελ «μπορούσε να συνεχί σει την πορεία του προς τον Μεύση, αλλά διατηρρύσε τότε στο ασθενές αρτηριακό του σύστημα έναν επικίνδυνο θρόμβο» (ΡΚαρτιέ).

Σπς 19 Δεκεμβρίου, καθώς οι δυνάμεις του Μαντώυφελ πλησίαζαν την Μπαστόν από κάθε πλευρά και η αμερικανική 101 Αερομεταφερόμενη Μεραρχία κατέφθανε για να οχυρωθεί στην πόλη με τους 11.840 άνδρες της, ο Αϊζενχάουερ συναντήθηκε με τους υφιστάμενους διοικητές του σε μια κρύα και υγρή αίθουσα στρατοπέδου στην πε ριοχή του Βερντέν, εκεί όπου κατά τον Α1Παγκό σμιο Πόλεμο ο Γαλλικός και ο Γερμανικός Στρατός αιμορράγησαν μέχρι θανάτου. Στο δωμάτιο υπήρ χε μόνο μια μικρή ξυλόσομπα για να καταπολεμη θεί η παγωνιά. Οι Αμερικανοί στρατηγοί εισήλθαν με πρόσωπα σκυθρωπά, συναισθανόμενοι τις ευ θύνες τους για αυτή τη δυσάρεστη εξέλιξη. Κρα τούσαν όλοι τα κεφάλια τους σκυμμένα επάνω από τις κούπες με τον καφέ. Ο Αϊζενχάουερ μπήκε στο δωμάτιο, κοίταξε με δυσαρέσκεια τους απογοη τευμένους στρατηγούς του και τους φώναξε με τόλμη: «Η παρούσα κατάσταση θα πρέπει να θεω ρηθεί σαν μια ευκαιρία για εμάς και όχι σαν μια κα ταστροφή. Θα υπάρχουν μόνο αισιόδοξα πρόσωπα σε αυτό το τραπέζι συσκέψεων!» Ο Πάττον ήταν ο πρώτος που ανταποκρίθηκε στο μήνυμα με κάπως υπερβολικό ενθουσιασμό: «Ας έχουμε τα κότσια να αφήσουμε τους μπάσταρδους να φθάσουν ως το Παρίσι. Επειτα θα τους αποκόψουμε και θα τους κάνουμε κομμάτια». Ο Αϊζενχάουερ, όμως, α πάντησε ότι δεν σκόπευε να αφήσει τους Γερμα νούς να ξεμυτίσουν από τη γραμμή «Ζίγκφρηντ» α τιμώρητοι. Απευθυνόμενος στον Πάττον, τον διέ ταξε να τροποποιήσει την κατεύθυνση της επίθε σής του κατά 90 μοίρες από ανατολικά σε βόρεια, να είναι έτοιμος να ξεκινήσει σε τρεις ημέρες και να κτυπήσει προς την Μπαστόν με δύναμη τουλά χιστον τριών μεραρχιών. Στις 20 Δεκεμβρίου ο «Αϊκ» προχώρησε σε μια απόφαση, η οποία έμελλε να έχει σοβαρές συνέ πειες αργότερα, φθάνοντας μέχρι του σημείου να απειλήσει την ομόνοια του συμμαχικού στρατοπέ δου. Ανέθεσε στον Μοντγκόμερυ τη διοίκηση όλων των αμερικανικών δυνάμεων βόρεια του θύλακα

Σ η μά χη τω ν Α ρδεννώ ν  ο μερ ικα νικό  πυρ οβ ολ ικό επέδ ειξε γι μια ακόμη φορά τη γνωστή ον ική 

ποτελεσμ ικό η ά  ου . Το οβ ιδο βό λο 105  mm , το ο ποίο  απο ελού ε ο βα ικό  όργανο πυρός του , μπορού σε να εκτοξεύσ ει  μια ο βίδα βά ρο υς 15 kg  ε μια μ εγί τη  απόσταση 11 km.

mm

HRB

Η εξόρμ ησ η της 3ης  Σ ρ ιά ς του Π άττον  κατόρθωσε να δι πάσ ει ον  γερμα νικό κλο ιό γύρω από  ην Μ πασ όν σ ις 26  Δ εκεμ β ρ ίο υ 1944, έπει από σ κληρ ές μά χες στ νό ια της πό λη ς, ο ι οπο ίες  διεξήχ θησ αν μέσ α σ ε ένα χιο νο κεπές πεδίο.

που είχε δημιουργήσει η γερμανική επίθεση, με το σκεπτικό ότι ο εχθρός είχε ήδη πετύχει να διαιρέ σει με τέτοιο τρόπο την 1η Στρατιά, ώστε η επικοι νωνία μεταξύ του Χότζες και του Μπράντλεϋ να καθίσταται πλέον προβληματική. Επειδή το αρχη γείο του Μπράντλεϋ βρισκόταν νότια του θύλακα, ο Αϊζενχάουερ θεώρησε λογικό να αναθέσει στον Βρετανό στρατάρχη εκείνο το τμήμα των αμερικα νικών δυνάμεων, το οποίο βρισκόταν από την άλλη πλευρά της γερμανικής αιχμής. Το αποτέλεσμα ή ταν να παραχωρηθεί στον Μοντγκόμερυ το μεγα λύτερο μέρος της αμερικανικής 1ης Στρατιάς και ολόκληρη η 9η του Σίμπσον με συνέπεια, όπως είπε ο Μπράντλεϋ, «η διοίκηση του Μοντγκόμερυ να επεκταθεί σε τέσσερις στρατιές, ενώ εγώ παρέμεινα προσωρινά μόνο με την 3η του Πάττον». Ο αρχη γός της 12ης Ομάδας Στρατιών διαμαρτυρήθηκε έ ντονα προς τον Αϊζενχάουερ, όταν ο τελευταίος του ανακοίνωσε τη σχετική απόφασή του από το τηλέφωνο, υποστηρίζοντας πως μια τέτοια ενέρ γεια θα αποτελούσε κόλαφο για το κύρος της αμε ρικανικής διοίκησης. Ο Αϊζενχάουερ, όμως, ενδιαφερόταν μόνο για το αποτέλεσμα και είχε ήδη πετύχει να εμπλέξει στις Αρδέννες 335.000 Αμερικανούς στρατιώτες. To XVIII Αερομεταφερόμενο Σώμα του Μάθιου Ρίτζγουεη (106 Μεραρχία Πεζικού, 7η Τεθωρακισμέ νη και 82η Αερομεταφερόμενη) τάχθηκε στα δεξιά του V Σώματος, ενώ το VII Σώμα (Κόλινς) ανέπτυξε τις τέσσερις μεραρχί ες του σε μια προέκταση προς το Μαρς και το Χοτόν. Για κάθε ενδεχόμενο η 11η Τεθωρακισμένη Μεραρχία (Κίλμπερν), η 84η Πεζι κού (Μπόλιν) και η 17η Αερομεταφερόμενη (Μίλεϋ) κατέλαβαν θέσεις μεταξύ του Ντινάν και του Ζιβέ, αποκλείοντας την πρόσβαση προς τις γέφυρες του Μεύση. Ο Μοντγκόμερυ μετακίνησε το XXX Σώμα του Μπράιαν Χόρροκς (43η, 51η, 53η Μεραρχία Πε ζικού και Τεθωρακισμένη Μεραρχία της Φρουράς) μεταξύ Βρυξελλών και Μάαστριχτ. Ο Πάττον προέβη άμεσα σε απαγκίστρωση του III (Μίλικιν) και XII

Σώματος (Εντυ) από το Σάαρ, κατευθύνοντάς τα προς τις Αρδέννες, ενώ το άτυχο VIII Σώμα του Μίντλτον υπαγόταν επίσης στις διαταγές του. Η μαζι κή και πολύπλοκη αυτή μετακίνηση έξι πάνοπλων μεραρχιών σε βάθος 80-100 km ολοκληρώθηκε στις 22 Δεκεμβρίου, οπότε η 5η Μεραρχία Πεζικού (Ιρβιν) ξεκίνησε την αντεπίθεσή της κατά του Ντήτριχ με την 4η Τεθωρακισμένη (Γκάφεϋ) να πασχί ζει να απελευθερώσει τη φρουρά της Μπαστόν. Στην κρίσιμη εκείνη φάση ο Χίτλερ θα μπορού σε να δώσει νέα πνοή στην επίθεσή του, η οποία κινδύνευε να αποτελματωθεί, εάν μετέφερε το II Σώμα Πάντσερ των SS από την 6η Στρατιά στην 5η. η οποία σημείωνε ταχύτερη πρόοδο. Η άρνησή του να προβεί σε αυτή την ενέργεια, όμως, πήγαζε τό σο από τον φόβο του μήπως τρωθεί το γόητρο του κόμματος, όσο και από την αντιπάθειά του προς την ηγεσία του Στρατού, στην οποία δεν ήθελε να προσθέσει νέες δάφνες.

Η Κ Ο ΡΥ ΩΣΗ ΤΗ Σ ΓΕ ΡΜ Α Ν ΙΚ Η Σ Ε Π Ι Ε ΣΗ Σ Προς απογοήτευση τον Συμμάχων η κακοκαι ρία συνεχιζόταν με αμείωτη ένταση. «Κάθε πρωί ο Βάντεμπεργκ καθόταν αμίλητος, ενώ στα περισσό τερα από 100 συμμαχικά αεροδρόμια από τη Σκω τία ως τις Βρυξέλλες, τα 4.000 μαχητικά μας ανέμε ναν τη λήξη της συνωμοσίας του φον Ρούντστεντ με τον καιρό» έλεγε ο Μπράντλεϋ. Εκμεταλλευό μενα την περίσταση, τα γερμανικά άρματα συνέχι ζαν την πορεία τους προς τον Μεύση παρά τη γεν ναία αντίσταση του εχθρού και τις εδαφικές δυ σχέρειες. Στο νότιο άκρο του τομέα του Μίντλτον. όπου το Λουξεμβούργο κατέληγε στους αμπελώ νες της κοιλάδας του Μοζέλα, η 4η Μεραρχία του Μπάρτον είχε καταπονηθεί σοβαρά, αλλά δεν είχε διασπαστεί. Η άτυχη 28η, παρότι ανετράπη από τα πρώτα γερμα νικά κύματα ε φόδ ου, χω ρίστηκε σε μι-

κρά επιβραδυντικά τμήματα, τα οποία, περιπλανώ-

μενα μέσα στα δάση κατάφεραν επί τρεις ημέρες να φθείρουν και να καθυστερήσουν τον εχθρό. Η 116 Πάντσερ βρέθηκε αντιμέτωπη με την ξεκούραστη 84η αμερικανική ΜΠ και υποχρεώθη κε να σταματήσει στο Βερντέν, μεταξύ Χοτόν και Μαρς. Οι Αμερικανοί εξαπέλυσαν εναντίον της εξουθενωτικό φραγμό πυροβολικού. «Ηταν ο βαρύ τερος καταιγισμός που είχαμε δει ποτέ» έλεγε έ νας στρατιώτης της 84ης. «Οταν τα πυρά σταμάτη σαν, οι οιμωγές των τραυματισμένων και ετοιμοθά νατων Γερμανών έφθαναν ως τις γραμμές μας. Λυ πόμασταν εκείνους τους φτωχούς ανθρώπους». Η Μεραρχία Πάντσερ «Lehr», ωστόσο, κυρίευσε το Σαιν Υμπέρ, κατέλαβε τη Ροσφόρ και έστειλε τις ε μπροσθοφυλακές της έως το Σιρνιόν, 20 km από το Ντινάν. Η 2η Πάντσερ ακινητοποιήθηκε επί 36 ώρες

λόγω έλλειψης καυσίμων, αλλά τέθηκε πάλι σε κί νηση στις 22 του μηνός και, αφού συνέτριψε μια

πρόχειρη γραμμή άμυνας των Αμερικανών μεταξύ Μαρς αν Φαμέν και Ροσφόρ, εμφανίσθηκε στο Φουά νοτρ Νταμ σε απόσταση Βολής από τον Μεύ

ση!

Η εγω κεντρική σ άσ η ου  Β ρετανού στρατάρχη σερ  Μ πέρναρντ Μ οντγκόμερυ  (κέντρο ) στην κρίση ω ν  Α ρδεννώ ν προκάλεσε πικρ όχ ολ α σ χόλ ια εκ  μέρου ς τω ν Αμερικανώ ν  κα ι έθεσ ε σ ε κίνδυ νο ο  κλίμα αρ μο νικής  συ νεργασ ίας μ εταξύ ω ν  Συμμά χω ν.

Οι Σύμμαχοι γνώριζαν τώρα τις προθέσεις των Γερμανών. Το παραδοσιακό δόγμα του Αμερικανι κού Στρατού για αντιμετώπιση παρόμοιας κατά στασης εξαιτίας εχθρικής διείσδυσης προέβλεπε ενέργειες σε τρία στάδια. Κατά την αρχική φάση, οι αμυνόμενες δυνάμεις θα έπρεπε να διατηρήσουν σταθερά τα πλευρά του ρήγματος, εμποδίζοντας τον εχ-θρό να διευρύν ει τη διάσπαση καιπεριορίζο-

ντας το εύρος του θεάτρου των επιχειρήσεων, Α μέσως μετά, ο Στρατός των ΗΠΑ όψειλε να επιτύ χει την κατοχή και εξασφάλιση κομβικών σημείων (όπως το Σαιντ Βιτ και η Μπαστόν στις Αρδέννες), από όπου θα μπορούσε να απαγορεύσει στον αντί παλο τη χρήση κρίσιμων αρτηριών, να ελαττώσει έ τσι την ορμή του, να πολλαπλασιάσει τις δυσκολίες ανεφοδιασμού του, να τον καθυστερήσει και να τον αναγκάσει να παρακάμψει αυτές τις φρουρές χάνοντας χρόνο, δεσμεύοντας δυνάμεις και φθείροντας τα οχήματά του. Το τελικό βήμα θα ήταν η διενέργεια συντονισμένων αντεπιθέσεων στα πλευρά, με στόχο να αποκοπεί ο εχθρικός θύλα κας και να καταστραφούν οι εμπροσθοφυλακές ή τουλάχιστον να υποχρεωθούν σε άμεση σύμπτυξη. Ο Μπράντλεϋ περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο τη διακαή επιθυμία του Πάττον να εφαρμόσει αυτό το δόγμα και να αρχίσει την αντεπίθεσή του: «Αναψε ένα πούρο και έδειξε προς τον θύλακα που είχε σημειωθεί στον χάρτη, εκεί που αυτός διασπούσε τις λεπτές γαλάζιες γραμμές της διάταξής μας». «Μπραντ» μου είπε, «αυτή τη φορά οι Γερμανοί έ θαλαν το κεφάλι τους μέσα σε μια μηχανή του κι μά, της οποίας τον μοχλό κίνησης θα κρατώ εγώ» . Σε τρεις ημέρες από την έναρξη της μάχης των  Αρδεννών, και καθώς ο Μαντώυφελ ολοκλήρωνε τον κλοιό του γύρω από το σταυροδρόμι της Μπα στόν εγκλωβίζοντας μέσα στην πόλη την 101 Αερομεταφερόμενη Μεραρχία και τη Διοίκηση Μάχης «Β» της 10ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, οι Αμε ρικανοί είχαν πετύχει να σφραγίσουν τα πλευρά του θύλακα και να κατευθύνουν προς την περιοχή της κρίσης πολυάριθμες εφεδρείες πολύ γρηγορό τερα από ό,τι θα μπορούσαν να αναμένουν οι Γερ μανοί. Μόνο στις 17 Δεκεμβρίου κινήθηκαν προς τις Αρδέννες 11.000 φορτηγά με 60.000 άνδρες και μεγάλες ποσότητες εφοδίων, ενώ την πρώτη εβδο μάδα της μάχης οι Σύμμαχοι είχαν καταφέρει να ε μπλέξουν εκτός από τις δυνάμεις προκάλυψης και

Ο ρ ατηγό ς Ν ου άιτ Α ϊζενχά ου ερ απέκτησ ε το  πέμπτο ά ρ ο σ ις επω μίδες του ην ίδια η μέρ που σ ημ ειώ θηκ ε η έναρ ξη της γερμ ανικής αν  επίθεσ η ς. Α ν και απέτυχ ε να εκτιμ ή ει δεό ντω ς  ις προειδο ποιήσ εις ω ν υπηρ εσιώ ν πληρο ορ ιώ ν  ου , έλαβ ε κά θε α παρα ί ητο μ έτρ ο για να αν αχ αι ί ει και να εξο υ ετερώ ει ην προώ θησ η  ης Wehrm acht στις Α ρδ έννες.

άλλους 250.000 άνδρες και 50.000 οχήματα κάθε εί δους. Οι ελπίδες του Χίτλερ για το σοκ και την κα θυσ τερημένη αντίδραση των Αμερικανών είχαν καταρρεύσει.  Αντίθετα οι Γερμανοί κινούντο κατά κανόνα α πελπιστικά αργά. Οι παγωμένοι δρόμοι, το άφθονο χιόνι που κάλυπτε τα πάντα, οι χρόνιες ελλείψεις σε καύσιμα και η εντεινόμενη αμερικανική αντί σταση απορρύθμισαν πλήρως το χρονοδιάγραμμά τους. «Μετά από τετραήμερες βίαιες επιθέσεις, ο εχθρός δεν είχε ακόμη χαλαρώσει τη λαδή του Χό τζες στο Μαλμεντύ, ούτε είχε διώξει την 7η Τεθω ρακισμένη Μεραρχία δυτικά του Σαιν Βιτ» ανέφε ρε ο Μπράντλεϋ. Η Wehrmacht αφενός κατέβαλλε το τίμημα για τον ανεπαρκή αριθμό φορτηγών αυ τοκινήτων που είχε στις τάξεις της και αφετέρου αδυνατούσε πλέον να εφοδιάσει με καύσιμα τις προωθημένες αιχμές της, οι οποίες παρουσίαζαν ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Α νδρ ες του Σου  Τεθω ρακισμένου  Συν άγ μα ος τω ν SS  μπροστά σ φλεγόμενο  αμ ερικα νικό Jeep . Π ρ ο έξ ε ο  μ έγεθο ς της χλαίνης  ου μ εσα ίου νεαρού  άνδρα ης  ω ογραφ ίας.

34 

Ο επικεφαλής της «Lehr», στρατηγός Φριτς Μπαγιερλάιν, ο οποίος ε ίχε π ολεμήσει στην Αφρική υπό τον Ρόμμελ , υπέπεσε σε μια σειρά θανάσιμων σφαλμάτων όταν προσέγγισε επιφυλακτικά την Μπαστόν, τη στιγμή που θα μπορούσε με μια αποφασιστική έφοδο να την καταλάβει.

ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

αυξημένη κατανάλωση λόγω του δύσβατου εδά φους και των ελικοειδών οδών. Κοντά στο Σταβελό ένας Αμερικανός ταγματάρχης διασκόρπισε χιλιά δες γαλόνια πετρελαί ου σε έναν βυθισμένο δρόμο και τα πυρπόλησε, με σκοπό να ανακόψει την προ έλαση των γερμανικών αρμάτων. Οι γερμανικές ε μπροσθοφυλακές ακινητοποιήθηκαν χωρίς να έ χουν ούτε σταγόνα καυσίμου στα ρεζερβουάρ τους, χωρίς να γνωρίζουν ότι απείχαν μόλις ένα χι λιόμετρο από τη μεγαλύτερη αποθήκη καυσίμων του Αμερικανικού Στρατού στην Ευρώπη. Τα 90 βα ρέα άρματα Königstiger των 68 t, στα οποία τόσα πολλά είχε εναποθέσει η γερμανική προπαγάνδα, υφίσταντο συνεχείς βλάβες κατά τη διαδρομή τους μέσα από τους δαιδαλώδεις δρόμους των Αρ δεννών, που ήταν στενοί, με μεγάλη κλίση, κακοσυντηρημένοι και καλυμμένοι με πάγο. Κατά τη διάρκεια της μάχης, οι τέσσερι ς γερμα νικές στρατιές ενισχύθηκαν με τα επιτελεία αρχικά και κατόπιν με τα οργανικά στοιχεία των εφεδρειών τους: της 9ης Μεραρχίας Πάντσερ (Ελβερφελντ), της 3ης (Ντένκερ) και 15ης Μεραρχίας Παντσεργκρεναντίερ (Ντέκερ), πέντε μεγάλων μονάδων πε ζικού και των Ταξιαρχιών Πάντσερ «Fuehrerbegleit» (Ρέμερ) και «Fuehrergrenadier» (Κάλερ). Ο καιρός, ό μως, ήταν τόσο άσχημος (ο χειρότερος των τελευ ταίων 50 ετών κατά μερικούς παρατηρητές), ώστε κάθε ιδέα για κίνηση τροχοφόρων ή ακόμη και ερπυστριοφόρων οχημάτων εκτός οδών έπρεπε να εγκαταλειφθεί, με αποτέλεσμα οι επιτιθέμενοι να παραμένουν στενά προσκολλημένοι στους ελάχι στους δρόμους. Πυκνό χιόνι έπεφτε επίσης στις ο δούς ανεφοδιασμού των Γερμανών από το Σνέε Αϊφελ. Το σημαντικότερο, όμως, ήταν ότι όσο τα κομβικά σταυροδρόμια των Αρδεννών παρέμεναν σε ε χθρικά χέρια, η Wehrmacht δεν είχε πολλές πιθανό τητες νίκης. Ο χρόνος κυλούσε εναντίον της. Ο Μαντώυφελ τοποθέτησε τελικά μπροστά στην Μπαστόν την αρκετά ισχυρή 26η Μεραρχία «Λαϊκών Γρεναδιέρων» μαζί με ένα σύνταγμα της

Μεραρχίας Πάντσερ «Lehr», ενώ διέταξε τις υπό λοιπες μονάδες του να συνεχίσουν χωρίς ανάπαυ λα την προώθησή τους προς τον Μεύση, αντιλαμβανόμενος την κρισιμότητα της κατάστασης. Ο ε πικεφαλής της «Lehr», στρατηγός Φριτς Μπαγιερλάιν, ο οποίος είχε πολεμήσει στην Αφρική υπό τον Ρόμμελ, υπέπεσε σε μια σειρά θανάσιμων σφαλμά των όταν προσέγγισε επιφυλακτικά την Μπαστόν, τη στιγμή που θα μπορούσε με μια αποφασιστική έφοδο να την καταλάβει. Πληρ οφορο ύμενο ς από έ-

ναν Βέλγο χωρικό πως στην πόλη βρίσκονταν στοι χεία μιας αμερικανικής τεθωρακισμένης μεραρ χίας, ο Μπαγιερλάιν αποφάσιοε να μη διακινδυνεύ σει άμεση κρούση, αλλά να περιμένει έως την αυ γή. Οταν με το πρώτο φως επιχείρησε να παραβιά σει την είσοδο της πόλης, προσέκρουσε στο πρώτο τάγμα της 101 Αερομεταφερόμενης, το οποίο τον σταμάτησε χρησιμοποιώντας μερικά αντιαρματικά πυροβόλα τον 76 mm. Ο Μπαγιερλάιν διέπραξε το δεύτερο λάθος του, όταν πίστεψε πως ο κρότος των αμερικανικών βαρέων όπλων προερχόταν από πυροβόλα αρμάτων. Αποφάσισε έτσι να μη πιέσει περισσότερο, αλλά να περιμένει ενισχύσεις. Πριν εκτοξεύσει τη γενική έφοδό του κατά της πόλης, ο Γερμανός στρατηγός Χάιντς Κόκοτ, ο ο ποίος ηγείτο της 26ης Μεραρχίας «Λαϊκών Γρενα διέρων», έκρινε σκόπιμο να αποστείλει στους πολιορκη μένους ένα έγγραφο, ζητώντας τους να παραδοθούν. Στις 150 λέξεις του τελεσίγραφου, ο τα-

ξίαρχος Μακ Ωλιφ, υποδιοικητής της Μεραρχίας, απάντησε με μια μόνο λέξη, η οποία ήταν αρκετή για να τον εγγράψει στο πάνθεον των ηρώων του Β' Παγκοσμίου Πολέμου: «Nuts!» («Καρύδια!»). Οι υπερασπιστές της Μπαστόν μπορούσαν δι καιολογημένα να κρατούν τόσο αγέρωχη στάση, ε πειδή γνώριζαν πως η 3η Στρατιά εντός ολίγου θα ολοκλήρωνε την εντυπωσιακή περιστροφή της κα τά 90 μοίρες και θα εκτόξευε την αντεπίθεσή της. Περισσότερα από 133.000 οχήματα του Πάττον βρί σκονταν σε πυρετώδη κινητικότητα. «Από τα παρά-

θυρα του γραφείου μου» έλεγε ο Μπράντλεϋ «πά νω από τις χαράδρες, στων οποίων τους βράχους είχαν ανεγερθεί οι μεσαιωνικές φυλακές και τα φρούρια του Λουξεμβούργου, μπορούσα να απα ριθμώ τις φάλαγγες, καθώς διέρχονταν από τις το ξοειδείς πέτρινες γέφυρες. Με τα αδιάβροχά τους . εμάτα ακόμη από τη λάσπη του Σάαρ, οι άνδρες της 3ης Στρατιάς προσπαθούσαν συνωθούμενοι να αποφύγουν το διαπεραστικό ψύχος. Μέρα και νύκτα περνούσαν με πάταγο αυτές οι φάλαγγες από τις λιθόστρωτες οδούς της πόλης, έως ότου στις 21 Δεκεμβρίου μια νέα χιονόπτωση έπνιξε τους ήχους τους και διέρχονταν πλέον αθόρυβα, σαν φαντάσματα».

κεμβρίου και 5.012 εξόδους την 24η Δεκεμβρίου, υποβάλλοντας σε ένα ανηλεές σφυροκόπημα αε ροδρόμια, οδικούς κόμβους, σιδηροδρομικές ε γκαταστάσεις, γέφυρες και κυρίως τα στρατεύμα τα της Wehrmacht, τα οποία έτυ χε να βρίσκονται σε κίνηση. Αεροσκάφη εξοπλισμένα με ρουκέτες πετούσαν διαρκώς επάνω από τα δρομολόγια λογιστι κής υποστήριξης των γερμανικών δυνάμεων, εξο λοθρεύοντας τις εφοδιοπομπές της 5ης και 6ης Στρατιάς. Στις 28 Δεκεμβρίου, τουλάχιστον 2.000 αεροσκάφη εξακολουθούσαν να πετούν επάνω από το πεδίο της μάχης, απαγορεύοντας οποιαδήποτε κίνηση μεγάλης μονάδας στο έδαφος. Κάτω από την πίεση αυτής της, εξαιρετικής σφοδρότητας, αεροπορικής αντεπίθεσης των Συμμάχων, η ο ποία εκτεινόταν σε βάθος τουλάχιστον 200 km από Η ΩΡΑ ΤΗ Σ Α Ε Ρ Ο Π Ο Ρ ΙΑ Σ την πρώτη γραμμή, η φιλόδοξη αντεπίθεση του Η νύκτα της 22ας Δεκεμβρίου προέκυψε ιδιαί Μόντελ περιορίστηκε, σύμφωνα με τα ανακοινωθέτερα παγερή, ωστόσο το επόμενο πρωί η ατμό ντα της γερμανικής Ανώτατης Διοίκησης, στη στα σφαιρα ήταν κρυστάλλινα διαυγής. Ηομίχλη διαλύ θεροποίηση των θέσεών της. θηκε και η χαμηλή νέφωση, που προστάτευε ως τό Σε μια μεγαλειώδη επιχείρηση ρίψης εφοδίων τε σαν φυσική παραλλαγή τις κινούμενες φάλαγ- από τον αέρα προς τους άνδρες της 101 Αερομε. ες της Wehrmacht, τις άφησε θανάσιμα πλέον ε ταφερόμενης Μεραρχίας, 241 μεταγωγικά αερο κτεθειμένες σε μια προσβολή από τον αέρα. Οι Α σκάφη C-47 γέμισαν την Μπαστόν με παλέτες που φρικανοί άδραξαν την ευκαιρία να απογειώσουν περιείχαν καύσιμα, πυρομαχικά, ιατροφαρμακευτι • άθε μαχητικό αεροσκάφος που διέθεταν, κτυπώκό υλικό και τρόφιμα. Η πολιορκημένη φρουρά διέ ■τας ανελέητα τα πάντσερ. «Μέσα σε μια ώρα ο α- θετε τόσο το αδάμαστο θάρρος όσο και τα ανα ΕΜς δονείτο από τους θορύβους των αεροσκα γκαία υλικά μέσα για να παρατείνει την αντίστασή φών μας» θριαμβολογούσε ο Μπράντλεϋ. «Κι αν α- της. Οι Αμερικανοί εόρτασαν τα Χριστούγεννα με ■5αη ο φον Ρούντστεντ συνέχιζε να προωθεί τις λι- την Μπαστόν σταθερά στην κατοχή τους. Οι τε -οκιονούσες φάλαγγες του προς τον Μεύση, δεν λευταίοι σπασμοί της γερμανικής επίθεσης εκδη λώθηκαν ανήμερα της μεγάλης εορτής, αλλά είχαν τα μπορούσε πλέον να υποστηρίξει τα τμήματά του όσο εμείς θα τα πλήτταμε από τον αέρα». Ενας ως μοναδικό αποτέλεσμα να σπείρουν τα περίχωρα ιλλος παρατηρητής έγραφε: «Εν ριπή οφθαλμού της πόλης με τα νεκρά σώματα των άτυχων «Λαϊ οι μοίρες των συμμαχικών αεροπλάνων επέπεσαν κών Γρεναδιέρων». στο πεδίο της μάχης και στα μετόπισθεν της Ομά Η αμερικανική προέλαση από τα νότια σημείω δας Στρατιών «Β» και φαινόταν πως ολόκληρη η νε αργή αλλά σταθερή πρόοδο παρά το βαθύ χιόνι τσκτική και στρατηγική αεροπορία των Αγγλοαμεκαι τους αδιάβατους σχεδόν δρόμους. Από τις 23 :.κανών είχε τεθεί επί ποδός».  Δεκεμβρίου ο ήλιος καταύγαζε το χειμερινό τοπίο Ο καιρός βελτιώθηκε αρκετά, ώστε οι Σύμμα- και ο Πάττον ακούσθηκε να σχολιάζει ενθουσια  ϊ  3ΐ να πραγματοποιήσουν 294 εξόδους την 23η Δε σμένος: «Θαυμάσιος καιρός για να σκοτώνεις Γερ-

Α νδρες τω ν SS εξορ μού ν, προσπερνώ ντας  κα εστρα μμ ένα αμ ερικανικά  οχήματα.

Το δίκα ιο ο υ ι χυ ρο ύ. Σε κά ποι πολίχνη κο ντά α γερμα νο-  βελγικά σ ύνορ α ένας Γερμανό ς  ο κιμ ά ζει τις κά λτσ ες κ ι τις  μπό ες που α ψ αίρεσ ε από το  π ώ μα του άνδ ρα που  δι κρ ίνεται ο α ρ ι ερ ό τμή μα ης φω ογρα ίας.

36 

Ο Μοντγκόμερυ ήταν εξαιρετικά υπερόπτης, αλαζόνας και σαρκαστικός και, τ ο χ ε ι ρ ό τ ε ρ ο απ ό ό λ α, υπερβολικά ε π ι φ υ λ α κ τ ικ ό ς σ τ η ν κατάστρωση και τη ν εκτέλεση των επιχειρήσεων, γεγον ός που τον κ α θ ισ τ ο ύ σ ε τ ο ν π λ έ ο ν ακατάλληλο άνθρωπο για να διεξαγά γει το ε ίδ ο ς τ η ς ε υ έ λ ι κ τ η ς αντεπίθεσης εις βάρος των Γερμανών που ήθελε ο Αϊζενχάουερ.

μανούς!» 0 αριθμός των Γερμανών αιχμαλώτων άρ χισε να διογκώνεται, ενθυμίζοντας την εποχή της φρενήρους καταδίωξης στις πεδιάδες της Γαλλίας. Στις 26 Δεκεμβρίου τα Sherman της 4ης Τεθωρακι σμένης Μεραρχίας του Χιου Γκάφεϋ διείσδυσαν έως την πόλη και έθεσαν τέρμα στην επταήμερη πολιορκία της. Με κόστος 482 νεκρών και 2.449 τραυματιών ο Μακ Ωλιφ είχε συγκροτήσει τις απε γνωσμένες εφόδους τριών γερμανικών μεραρχιών για μια ε6δομάδα. Απογοητευμένη η Γερμανική Δι οίκηση διέταξε όλες τις δυνάμεις της, οι οποίες βρίσκονταν δυτικά της Μπαστόν, να συμπτυχθούν εσπευσμένα, αλλά όχι πριν δώσουν έναν λυσσαλέο αμυντικό αγώνα. Το ανακοινωθέν της OKW άλλαξε πια φρασεολογία και ανέφερε ότι οι Σύμμαχοι εί χαν εμπλέξει 24 μεραρχίες και από τις δύο παρειές του θύλακα, με σκοπό να υπερτονίσουν ότι η Wehrmacht είχε μεταπέσει πια υποχρεωτικά στην ά μυνα.

ενέργεια, εντούτοις στην πράξη περιέπλεξε απίθα να την κατάσταση. Ο Μοντγκόμερυ ήταν εξαιρετι κά υπερόπτης, αλαζόνας και σαρκαστικός και, το χειρότερο από όλα, υπερβολικά επιφυλακτικός στην κατάστρωση και την εκτέλεση των επιχειρή σεων, γεγονός που τον καθιστούσε τον πλέον ακα τάλληλο άνθρωπο για να διεξαγάγει το είδος της ευέλικτης αντεπίθεσης εις βάρος των Γερμανών που ήθελε ο Αϊζενχάουερ.  Αναλαμβάνοντας τη διοίκηση, ο Μοντγκόμερυ

Ο ΙΣΥ Μ Μ Α Χ Ο ΙΑ Ν ΤΕΠ ΙΤΙ ΕΝ ΤΑΙ  Α Λ Λ Α Κ Α Υ ΣΤΕ Ρ Η Μ Ε Ν Α  

θεσης είχαν ήδη εκπονηθεί από τον Αϊζενχάουερ.

Θα μπορούσαν άραγε οι Σύμμαχοι να «αποκε φαλίσουν το γερμανικό θηρίο που τόλμησε να ξε προβάλει από τη γραμμή Ζίγκφρηντ»; Είναι σαφές ότι ο Αϊζενχάουερ επεδίωκε ακριβώς αυτή την έ κβαση, προσπαθώντας να πλήξει τον θύλακα από τα πλευρά, ώστε να παγιδεύσει τα γερμανικά άρμα τα και να εμποδίσει τον Ρούντστεντ να τα αποσύ ρει εγκαίρως, ακόμη και αν ο τελευταί ος προτιμού σε να θυσιάσει το πεζικό του γΓ αυτόν τον σκοπό.  Δυστυχώς, όμως, για τους Συμμάχους το επιθετικό σκέλος της μάχης των Αρδεννών δεν είχε ανάλογη επιτυχία με την έξοχη αμυντική προσπάθεια και ο  Αϊζενχάουερ φέρει το μεγαλύτερο ίσως μέρος της ευθύνης για τον άσχημο συντονισμό. Η απόφασή του να διατάξει την υπαγωγή των αμερικανικών δυ νάμεων βόρεια του θύλακα στον Μοντγκόμερυ α ποδείχθηκε από την εξέλιξη των πραγμάτων ένα μεγάλο λάθος. Αν και θεωρητικά φαινόταν λογική ΜΕΓΑΑΕΣ ΜΑΧΕΣ

εμφανίσθηκε στο αρχηγείο της 1ης Στρατιάς μαι-

νόμενος από «ιερή οργή» για την υποτιθέμενη ανι κανότητα των  Αμερικανών να χειρισ τούν την κρί ση. Μάλιστα, ο Βρετανός στρατάρχης ισχυρίσθηκε

αργότερα πως «ο Χότζες φαινόταν ευτυχής που ε πιτέλους είχε κάποιον να του δίνει σαφείς διατα γές». Στην πραγματικότητα ο Μοντγκόμερυ μάλ λον αρκέστηκε να παρακολουθεί απλώς τον Χό τζες να συντονίζει τι ς ενέργει ες της Στρατιάς του. αφού οι σχετικές οδηγίες και το σχέδιο της αντεπί Η φιλοσοφία ήταν απλή: «κρατηθεί τε στην κορυφογραμμή Ελσενμπορν, σταματήστε τους Γερμα νούς πριν φθάσουν στον Μεύση και ετοιμαστείτε για μια αντεπίθεση στα πλευρά του σχηματιζόμε-

νου θύλακα». Στις 27 Δεκεμβρίου ο Αϊκ εξακολουθούσε να πιέζει τους υφιστάμενους του να ξεκινήσουν επι τέλους την αντεπίθεσή τους, αλλά μόνο ο Πάττον έδειχνε έτοιμος να πράξει κάτι. Ο Μοντγκόμερυ

θεωρούσε ότι οι Γερμανοί δεν είχαν εξαντλήσει την ισχύ τους, ότι πιθανότατα θα κατέβαλαν μια τελευταία μεγάλη προσπάθεια για να προωθηθούν και συνεπώς οι Σύμμαχοι θα έπρεπε πρώτα να αποκρούσουν και να συγκροτήσουν αυτή τη νέα επίθε ση και έπειτα να εκτοξεύσουν τη δική τους. Υπο στήριζε, επίσης, ότι οι Σύμμαχοι όφειλαν να κτυπήσουν τον θύλακα στο δυτικό άκρο του και ακολού

θως να τον συμπιέσουν προς τα ανατολικά, μια σκέψη - ανάθεμα για τους Αμερικανούς διοικητές, οι οποίοι ονει ρεύονταν μια κλασική ευκαιρία πλευ-

Α μερικανο ίαιχμ άλ ω οι υνο δεύο νται από  αξιω μα ικού ς της 1ης Μ εραρ χίας Π άντσερ τω ν SS.

:3κόπησης του αντιπάλου. Στο μεταξύ, βρετανικά -οματα κατέφθασαν βιαστικά από την Ολλανδία,

- α να συνδράμουν την κατάκοπη 1η Στρατιά στο αφράγισμα του δόρειου πλευρού. Οι Σύμμαχοι εί-

,·uv εμπλέξει πια 19 μεραρχίες στη μάχη των Αρ δεννών. Η 5η Στρατιά Πάντσερ πλησίασε ακόμη περισ σότερο στον Μεύση, φθάνοντας την παραμονή t j j v Χριστουγέννων επτά χιλιόμετρα μακριά από την κοίτη του ποταμού και καταλαμβάνοντας νέα εδάφη στις περιοχές Χοτόν, Ροσφόρ, Σαιν Υμπέρ • αιΛεμπραμόν. Η 2η Μεραρχία Πάντσερ όμως, που αποτελούσε την εμπροσθοφυλακή της, δεν μπό ρεσε να προχωρήσει περισσότερο. Συνάντησε  _προστά της την αμερικανική 2η Τεθωρακισμένη  ϊερ αρχ ία του Ερνυ Χάρμον, η οποία της έκλεινε ερμητικά τη δίοδο προς το Ντινάν. Σε μια αλυσιδω τή σειρά αρματομαχιών, που έλαβαν χώρα τις πα ραμονές των Χριστουγέννων, η 2η Μεραρχία Πά.τσερ κατακερματίστηκε κυριολεκτικά, χάνοντας όλα τα άρματα και τα αυτοκινούμενα πυροβόλα της (ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και 31 πολύτιμα Tiger και Panther) και αφήνοντας στο -,εδίο της μάχης 2.500 νεκρούς, 1.050 αιχμαλώτους <αι 405 κατεστραμμένα οχήματα κάθε είδους. Στην προσπάθειά της να βοηθήσει, η Πάντσερ .ehr» υπέστη παρόμοια εκατόμβη από τα βρετανι κά μαχητι κά Typhoon, ενώ και η «Das Reich», η ο ποία απείλησε προς στιγμή τον κόμβο του Μανχάι, αποκρούστηκε. Ο Χάρμον έστειλε προς το αρχη γείο της 12ης Ομάδας Στρατιών το ακόλουθο λα γωνικό σήμα: «Προσβάλαμε κατά μέτωπο τη 2η Μεραρχία Πάντσερ για τρεις ημέρες και την αποδεκατίσαμε. Μεγάλη σφαγή!» Στις 28 Δεκεμβρίου η ομίχλη σκέπασε πάλι τις  Αρδέννες, καθηλώνοντας τα συμμαχικά αεροσκά φη και δίνοντας μια ανάσα στην εξουθενωμένη .Vehrmacht. Η κρίση όμως είχε παρέλθει. Ο Αίζενχάουερ είχε σχεδόν εξαντλήσει τα αποθέματα της υ πομονής του με τους Βρετανούς και εξέφρασε την ανακούφισή του, όταν πληροφορήθηκε πως ο Μο-

,

,

ντγκομερυ θα περνούσε τελικά στην αντεπίθεση την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Ο Βρετανός στρατάρχης, όμως, είχε διατυπώσει απλώς μια αισιόδοξη εκτίμηση. Στις 30 Δεκεμβρίου ενημέρωσε τον ανώτατο διοικητή οτι δεν ηταν σε θεση να ξεκινήσει την έφοδό του πριν τις 3 Ιανουαρίου 1945 και απαίτησε για πολλοστή φορά να του παραχωρηθεί η διοίκηση του συνόλου των χερσαίων συμμαχι κών δυνάμεων, μια αξίωση που συνάντησε την απε ρίφραστη άρνηση του προϊστάμενού του. Τελικά, η συμμαχική επίθεση εκδηλώθηκε στις 3 Ιανουαρίου και από λάθος κατεύθυνση, αφού ο Μοντγκόμερυ επέμεινε να πλήξει τους Γερμανούς μετωπικά, για να τους απομακρύνει από τον Μεύ ση, αντί να τους κτυπήσει προς τον ποταμό Ουρ. Η ορατότητα εκείνη την ημέρα ήταν περιορισμένη στα 45 m, αλλά το απόγευμα ο καιρός βελτιώθηκε επιτρέποντας την παρατήρηση μέχρι τα 1.400 m. Χιόνιζε, όμως, κάθε ημέρα για ολόκληρη την επό μενη εβδομάδα και σημειώθηκαν τουλάχιστον δύο σφοδρές χιονοθύελλες. Μεταξύ του Ντάικιρχ και του Μαρτελάνζ η πίε ση της 3ης Στρατιάς είχε υποχρεώσει τον Μαντώυ φελ να επαναφέρει στη βόρεια όχθη του ποταμού Συρ τα στοιχεία που είχε ωθήσει παράτολμα προς Νότο. Από την άλλη πλευρά, η επιχείρηση «Bodenplatte», η οποία εξαπολύθηκε την Πρωτο χρονιά του 1945, αποδείχθηκε δίκοπο μαχαίρι για τη Luftwaffe. Αν και οι Γερμανοί πιλότοι κατόρθω σαν να καταστρέψουν περισσότερα από 150 συμ μαχικά αεροσκάφη στο έδαφος, η ζημία αυτή μπο ρούσε να αποκατασταθεί μέσα σε δύο εβδομάδες.

Γερ μα νο ίπεζοί, κ ά η  διάρ κεια ανά παυλα ς από  κάποια μάχη , υγκεντρώ νου ν  καύ ιμα από α μερικα νικά  αποθέματα.

37  κ®·

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

38  Το παγω μένο σ ώ μα ενός  νεκρού Γ ρμ ανού προ ξενεί  αμ ηχα νία σ ον σ ρα ιώ η, ου οποίου η έκφ ρα ση  υποδη λώ νειαπορία και όβ ο  μ ζί.

Οι συντριπτικές απώλειες της Luftwaffe, όμως, ανήλθαν σε 300 αεροσκάφη και 250 χειριστές, ήταν δυσαναπλήρωτες και σήμαναν τη θανατική καταδί κη του στόλου των καταδιωκτικών της.

ΣΥ Μ Μ Α Χ ΙΚ Ε Σ Ε Ρ ΙΔ Ε Σ Κ Α ΙΗ ΕΚ  ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ Ν ΩΣΗ  Σε μια συνέντευξη τύπου που παραχώρησε στις 7 Ιανουαρίου, ο Μοντγκόμερυ κατόρθωσε να δυναμιτίσει και πάλι το κλίμα, ισχυριζόμενος πως ήταν αυτός που κέρδισε τη μάχη των Αρδεννών, προχωρώντας μάλιστα σε λεπτομερή ανάλυση του πώς κατάφερε αυτό το «επίτευγμα». Συγκεκριμένα δήλωσε: «Αμέσως μόλις είδα τι συνέβαινε, έλαβα τα αναγκαία μέτρα για να εξασφαλίσω πως ακόμη κι αν οι Γερμανοί έφθαναν στον Μεύση δεν θα κα τόρθωναν να τον περάσουν. Προέβην σε τέτοιες κινήσεις, ώστε να πετύχω την πιο ισόρροπη ανά πτυξη δυνάμεων για να αντιμετωπίσω τον επερχόμενο κίνδυνο. Σκεφτόμουν πιο μπροστά». Επιζή μιο, όμως, για τους Συμμάχους ήταν πως στην πραγματικότητα οι Βρετανοί δεν είχαν επιχειρήσει παρά ελάσσονες κινήσεις αναδιάταξης. Στην ίδια συνέντευξη ο Μοντγκόμερυ υποστήριξε επίσης ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ότι, εμπλέκοντας τα βρετανο-καναδικά στρατεύμα τα στη μάχη, έσωσε τους Αμερικανούς από βέβαιη καταστροφή. Κατέληξε λέγοντας ότι η μάχη των  Αρδεννών ήταν «μια από τις περίπλοκες», που είχε αντιμετωπίσει, ανάλογη με εκείνη του Ελ Αλαμέιν και ότι «οι Αμερικανοί στρατιώτες είναι εξαίρετοι μαχητές, όταν έχουν τη σωστή διοίκηση». Η τελευταί α παρατήρηση επέσυρε τη μήνι των  Αμερικανών στρατηγών, οι οποίοι θα πρέπει να συμμερίζονταν απόλυτα το σχόλιο του Πάττον: «Αν δεν ήταν ο Μοντγκόμερυ, θα είχαμε παγιδεύσει ο λόκληρο τον Γερμανικό Στρατό. Θα ήθελα βέβαια από τον Αϊζενχάουερ να ρισκάρει περισσότερο, αλ λά ο «Αϊκ» ήταν σίγουρα λιοντάρι συγκρινόμενος με τον Μόντυ». Οι συγκλίνουσες επιθέσεις των Συμμάχων προς το Ουφαλίζ κέρδιζαν έδαφος και στις 8 Ιανουαρίου ο Χίτλερ διέταξε όλες τις μεραρχίες του, οι οποίες είχαν συμμετάσχει στην επιχείρηση «Φθινο πωρινή Ομίχλη», να υποχωρήσουν. Η βη Στρατι ά Πάντσερ των SS έλαβε την άγουσα για την Ουγγα ρία, προκειμένου να αναχαιτίσει μια μεγάλη σοβιε τική επίθεση που είχε εκδηλωθεί εκεί. Σχεδόν ταυ τόχρονα η επιθετική επιχείρηση «Βόρειος Ανε μος», η οποία είχε εξαπολυθεί στις 31 Δεκεμβρίου 1944 εναντίον της αμερικανικής 100 Μεραρχίας Πεζικού με απώτερο στόχο την ανακατάληψη του Στρασβούργου, είχε εκπνεύσει με απώλειες άλλων 25.000 ανδρών. Κατά συνέπεια, όλα τα όνειρα της Wehrmacht για μια δεύτερη Δουνκέρκη των Συμμά χων είχαν ναυαγήσει. Στις 12 Ιανουαρίου ο Κόκκι νος Στρατός εξαπέλυσε στο Ανατολικό Μέτωπο τη νέα γιγαντιαία επίθεσή του, η οποία θα τον προω θούσε από τον Βιστούλα στον Οντερ. Τέσσερις η μέρες αργότερα οι λαβίδες Αμερικανών και Βρετα νών ενώθηκαν στο Ουφαλίζ. Μέχρι τις 28 Ιανουαρίου 1945 το Δυτικό Μέτωπο είχε αποκατασταθεί στα όρια, στα οποία εκτεινόταν πριν από τη γερμανική επίθεση, ενώ στην Αμβέρσα ο ποταμός εφοδίων που κατέφθαναν στην Ευρώπη για τις συμμαχικές δυνάμεις, εκφορτωνόταν απρόσκοπτα, σφραγίζο ντας τη μοίρα του Γ' Ράιχ. Η μάχη των Αρδεννών ανήκε πια στην Ιστορία, αλλά ο κίνδυνος, που είχε επισκιάσει τους Συμμά χους, προκάλεσε ζωηρή εντύπωση σε ολόκληρο τον κόσμο. Ακόμη και ο Μπράντλεϋ υποχρεώθηκε να παραδεχθεί πως «το σχέδιο του φον Ρούντστεντ σ υντάχθηκε με την επιδεξιότητα και την ι κανό τητα ενός εξαίρετου τακτικού ηγέτη, Πραγματικά, αν τα γερμανικά μέσα δεν ήταν τόσο ολοσχερώς α νεπαρκή για τον σκοπό, με τον οποίον τα επιφόρτι σε ο Χίτλερ, ο Ρούντστεντ θα μας προξενούσε πο λύ μεγαλύτερες δυσκολίες από όσες μας προξένη σε». Επρόκειτο αναμφίβολα για τη μεγαλύτερη μά χη που έλαβε χώρα στο Δυτικό Μέτωπο κατά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και τη μεγαλύτερη που διεξήγαγε ποτέ ο Αμερικανικός Στρατός. Το κόστος σε

ανθρώπινες ζωές ήταν τρομακτικό. Από τους 600.000 Αμερικανούς στρατιώτες, οι οποίοι ενεπλάκησαν στις φονικές συγκρούσεις, 10.276 σκοτώθη καν, άλλοι 23.218 αιχμαλωτίστηκαν ή αγνοούντο έκτοτε και 47.493 τραυματίστηκαν. Το μέγεθος αυ τών των απωλειών ισοδυναμεί με το σύνολο των ανδρών που έχασαν οι ΗΠΑ στο Βιετνάμ κατά την τετραετία 1965-1969, ενώ ήταν διπλάσιο από τις α πώλειες των Βορείων στην περίφημη μάχη του Γκέττυσμπεργκ, η οποία θεωρείται το σημείο κα μπής για τον Αμερικανικό Εμφύλιο.

Για τους Γερμανούς τα αποτελέσματα της μά χης των Αρδεννών ήταν ακόμη πιο καταστροφικά. «Θέλησα να σταματήσω την επίθεση σε ένα αρχικό στάδιο» έλεγε αργότερα ο Ρούντστεντ, «όταν ήταν φανερό πως δεν θα μπορούσε να φθάσει στον σκο πό της, αλλά ο Χίτλερ επέμενε με μανία ότι έπρεπε να συνεχισθεί. Επρόκειτο για ένα Στάλινγκραντ No 2». Οι δυνάμεις, τις οποίες με τόσο κόπο εξοικονό μησε η Wehrmacht «ξύνοντας τον πάτο του βαρελι ού», σπαταλήθηκαν άσκοπα για την παρανοϊκή έ μπνευση του Χίτλερ. Οι Γερμανοί έχασαν πάνω από 100.000 άνδρες και 800 άρματα. Είναι χαρακτηρι στικό ότι, στο τελευταίο δίμηνο του 1944,2.300 νέα τεθωρακισμένα έλαβαν την άγουσα για το Δυτικό Μέτωπο, ενώ μόνο 920 κατευθύνθηκαν προς την  Ανατολή. Οπως είχε αποδειχθεί με τον Ναπολέοντα στο Μαρέγκο, τον Ουέλιγκτον και τον Μπλύχερ στο Βατερλώ, τον Χίτλερ στη Γαλλία το 1940 και τον Μοντγκόμερυ σε κάθε μάχη που είχε δώ σει, η ύπαρξη εφεδρειών συνιστούσε το κλειδί της νίκης. Μετά τις Αρδέννες η Γερμανία δεν είχε κα μία. Με το ίδιο θάρρος, όμως, με το οποίο πολέμη σαν οι Αμερικανοί, αγωνίστηκε στην τελευταία με γάλη της επίθεση και η Wehrmacht. Με εξαίρεση τις ωμότητες των SS, οι Γερμανοί στρατιώτες πολέμη σαν με πείσμα και γενναιότητα για τη νίκη. Αξιωμα τικοί της 3ης Στρατιάς των ΗΠΑ είχαν εκφράσει την περιφρόνησή τους για τα στρατεύματα που παρέτασσαν οι Γερμανοί στη γραμμή «Ζίγκφρηντ», θεωρώντας ότι δεν ήταν «τίποτα περισσότερο από Πολωνούς με έλκη». Ωστόσο, οι δυνάμεις που συ γκεντρώθηκαν για την αντεπίθεση των Αρδεννών αποτελούντο σε υψηλό ποσοστό από φανατικούς νεαρούς Γερμανούς. Στο γερμανικό νεκροταφείο του Λουξεμβούργου, όπου οι πεσόντες της Wehrmacht κατά τη μάχη των Αρδεννών έχουν το  ποθετηθεί ανά τέσσερις σε κάθε μνημείο, οι σκα λισμένες επιτύμβιες επιγραφές φανερώνουν πως η αλήθεια ήταν διαφορετική: η πιο συνηθισμένη η μερομηνία γέννησης μεταξύ των θυμάτων είναι το 1928 και αμέσως μετά ακολουθεί το 1929. Αντίθε τα, στο νεκροταφείο των Αμερικανών, το οποίο βρίσκεται στην ακριβώς απέναντι πλευρά του δρό μου, σχεδόν όλοι οι πεσόντες αναφέρεται πως εί χαν γεν νηθεί μεταξύ του 1918 και 1925. Η αντεπί θεση του Χίτλερ στις Αρδέννες θα μπορούσε κυ ριολεκτικά να χαρακτηριστεί ως μια «παιδική σταυ ροφορία».

Β ΙΒ ΛΙΟ ΓΡ Α ΙΑ  (1) J. Arno ld: A RDENNES 1944, Ospr ey, 1996. (2) E. Bayer: Ο Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ ΤΩΝ ΤΕ ΩΡΑ Κ ΙΣΜ ΕΝ ΩΝ , Στρα τιω τικές Ε κδ ό εις ΓΕ Σ, 1964. (3) R. Blun t: FOOT SOLDIER, Sarped on, 2001. (4) 0. Brad ley: Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ Ε Ν Ο Σ ΣΤΡ Α ΤΙΩΤΟ Υ, Συμ πληρ ω μα ικές Ε κδ όσ εις Σ ρ ατιω ικώ ν  Π εριοδ ικώ ν, 1962. (5) D. Bu rg ett : SEVEN ROADS TO HELL , Presidio  Pres s, 1999. (6) R. Cartier: Η ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ TOY ΔΕ ΥΤ ΕΡ Ο Υ  Π Α Γ Κ Ο ΣΜ ΙΟ Υ Π Ο Λ Ε Μ Ο Υ , Ε κ δ ό σ εις Π ά πυ ρ ο ς, 1964. (7) W. Cav anagh : A TOUR OF THE BULGE  BATTLEFIELD, Pen & Swo rd, 2001. (8) DESCENT INTO NIGHTMARE, Time-Lif e Book s, 1992. (9) T. Do nn elly an d S. Naylor: CLASH OF CHARIOTS, Ber kley , 1996. (10) P. Elsto b: BA STOGNE: THE ROAD BLOCK,

Ball anti ne Book s, 1969. (11) H. Essam e: PATTON, Co mb ined Bo oks, 1998. (12) C. d’ Es te: PATTON’S FINEST HOUR  , Military  Histor y Quarterly, Spring 2001. (13) D. Goldstein, K. Dillon an d M. Wenger: NUTS!  THE BATTLE OF THE BULGE, Br ass ey’ s, 1994. (14) M. Green a nd G. Green: PATTON AND THE  BATTLE OF THE BUL GE, MB I, 1999. (15) S. Har t and R. Hart: WEAPONS AND FIGHTING  TACTICS OF THE WA FFEN-SS, MB I, 1999. (16) C. Hearn : THE AMERICAN SOLDIER IN WORLD  WAR II, MB I, 2000. (17) Sir B. L idell-Hart: ΙΣΤΟ Ρ ΙΑ TOY ΔΕ ΥΤ ΕΡ Ο Υ  Π Α ΓΚ Ο ΣΜ ΙΟ Υ Π Ο ΛΕ Μ Ο Υ, Ε κδόσεις Καραβία, 1 977. (18) P. Man so or : THE Gl OFFENSIVE IN EUROPE, University Press of Kansas, 1999. (19) J. Straw so n: HITLER AS MILITARY  COMMANDER, Bar ne s & Nobl e, 1995. (20) THE BATTLE OF THE BULGE, Tim e-Life Bo oks , 1998. (21) W. Warlim on t: INSIDE HITLER’S  HEADQUARTERS, Pres idi o Pres s, 1964. (22) G. Wi lli ams on : SS: THE BLOOD-SOAKED SOIL, Motorbooks, 1995. (23) H. Wint ers: B ATTLING THE ELEMENTS, Joh n  Hopkins Univers ity Press, 1998.

Τραυ ματίας μετ έρετ ι  α μετόπι θεν, επάνω σε ερπυσ ριοφ όρο όχημα Stud ebaker Μ 29 Weasel. To  Μ 29 ήταν κα ασ κευασ μένο  για να κινείται χιονο κεπή εδά η.

39 

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΤΩΝ ΓΙΑ Ν Ν Η Σ ΤΕ ΡΝ ΙΩΤΗ Σ ΕΓ ΧΡ ΩΜ Α ΣΧ Ε Δ ΙΑ Α ΡΜ Α ΤΩΝ : Δ ημ ήτρη ς Χα δού λας - ΙΣΤΟ ΡΙΚ Η Ε ΡΕ ΥΝ Α : Σ έλιο ς Δ εμηρά ς  ' ..0&Α&Ι... * * #·*^*' ' Bk» ] ■«; 0 " Λ r ■ ’ " 4 V* “ .

-

I

. ^ ·

■ ·»

»

Hr

 A N KAI 01 ΑΚ ΡΑΙΕΣ ΧΕΙΜΕΡ ΙΝΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΠΕ ΔΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΔΕΝ ΕΥΝΟΟΥΣΑΝ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΩΝ, ΤΑ ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΕΝΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΣΕ ΜΕΓΑΛΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟ ΥΣ  ΑΠΟ ΤΙΣ Α Ν ΤΙΠ ΑΛΕΣ ΔΥΝΑΜΕ ΙΣ ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ.

ΑΝΤΙΠΑΛΩΝ

Γερμανικό ά ρμα μάχ ης Tiger I, κατάλοιπο της μ άχη ς τω ν  Α ρδ εννώ ν, όπω ς παρ έμεινε σε μι περιοχ ή ου Β ελγίου , όπου  υν ηρ ήθ ηκ ε και βά ηκ ε πάλι με παραλλα γή της εποχή ς του  πολέμου.

ΣΤΗ ΜΑΧΗ ΤΟΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

σε 242 άρματα μάχης (κυρίως Μ4 Sherman, 182 καταστροφείς αρμάτων και 394 πυροβό λα). Οι Γερμανοί είχαν συγκεντρώσει κατά την αρχική φάση της μάχης πέντε τεθωρακισμέ νες μεραρχίες που απαρτίζονταν από 500 πε ρίπου μέσα και βαρέα άρματα μάχης, 13 με ραρχίες πεζικού και είχαν υποστήριξη από 1.900 πυροβόλα και ρουκετοβόλα. Από την αρχή, λοιπόν, η γερμανική υπεροπλία σε δυ νάμεις αρμάτων, έναντι των Αμερικανών, ή ταν συντριπτική με αναλογία δύο προς ένα. Αν υπολογιστούν και οι δυνάμεις των καταστροφέων αρμάτων και αυτοκινούμενων πυ ροβόλων, η αναλογία αυτή γινόταν ακόμα με γαλύτερη, τέσσε ρα προς ένα υπέρ των Γερμα νών πάντα. Μέχρι τις αρχές του Ιανουαρίου 1945, που εκδηλώθηκε η συμμαχική αντεπίθεση, οι Γερ μανοί είχαν διοχετε ύσε ι στη μάχη συνολικά ο κτώ τεθωρακισμένες μεραρχίες, 20 μεραρ

Περιμένοντας τα γερμανικά άρματα που προελαύνουν στις Αρδέννες. Ενα Μ4Α1 Sherman σε κάλυψη σκάφους για προστασία στο σκαμμένο έδαφος και με παρηλλαγμένο τον πύργο του.

01 Δ Υ Ν Α Μ Ε ΙΣ Α ΡΜ Α ΤΩΝ  Το πρωινό της 16ης Δε κε μβ ρίο υ 1944, οι α μερικανικές δυνάμεις, που βρέθη καν αντιμέ τωπες με τη γερμανική επίθεση στις Αρδέν νες ανεπτυγμένες σε ένα μέτωπο 170 περί που χιλιομέτρων, αποτελο ύντο από πέντε πε ρίπου μεραρχίες με συνολική δύναμη 83.000 ανδρών. Ο διαθέσιμος βαρύς οπλισμός από τους Αμερικανούς στην περιοχή ανερχόταν

Γερμανικά τεθωρακισμένα του αποσπάσματος μάχης του Πάιπερ εισέρχονται στην κωμόπολη Χόνσφελντ τον Βελγίου κατά τις πρώτες ημέρες της επίθεσης στις Αρδέννες. Αριστερά στη φωτογραφία μερικοί γρεναδιέροι ερευνού^ένα εγκαταλελειμμένο αμερικανικό ημ)ε ^πφφί&^όρο.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

χίες πεζικού και δύο μηχανοκίνητες ταξιαρ χίες. Κατά την ίδια χρονική περίοδο, οι Αμερι κανοί είχαν διαθέσει στις Αρδέννες οκτώ τε θωρακισμένες, 16 μηχανοκίνητες και δύο αερομεταφερόμενες μεραρχίες. Η πλειοψηφία των γερμανικών τεθωρακισμένων μεραρχιών αριθμούσε περίπου 14.000 άνδρες και διέθε τε 90 με 100 μέσα άρματα μάχης. Στο αντίθε το στρατόπεδο, η 2α και η 3η Τεθωρακισμένη Μεραρχία του Αμερικανικού Στρατού διέθ ετε ενισχυμένο αριθμό ανδρών και αρμάτων (14.000 άνδρες και 232 μέσα και ελαφρά άρ ματα μάχης). Οι υπόλοιπες αμερικανικές τε

θωρακισμένες μεραρχίες αριθμούσαν δύνα μη 10.666 ανδρών και 186 αρμάτων η καθεμία. Γίνεται, έτσι, φανερό ότι, μέχρι τον Ιανουά ριο, οι Αμερικανοί είχαν διοχετεύσει στη μά χη, υποστηρίζοντας την αντεπίθεσή τους, μ ε γαλύτερο αριθμό αρμάτων από τους Γερμα

Αρματα και οχήματα της αμερικανικής 2ας Τεθωρακισμένης Μεραρχίας εισέρχονται στην Ντοσάμπ του Βελγίου λίγο μετά τη συμμαχική αντεπίθεση στις Αρδέννες.

νούς, οι οποίοι ωστόσο διατηρούσαν ακόμα την ποιοτική υπεροχή κατά τις αρματομαχίες, χρησιμοπο ιώντας άρματα τύπου Panther, Tiger και Königstiger που είχαν στη διάθεσή τους. Απέναντι στα πανίσχυρα πυροβόλα και στη 6αριά θωράκιση αυτών των γερμανικών αρμάτων, οι Αμ ερικα νοί είχαν να αντιπαρατά ξο υν κυρ ίω ς τ α Μ4 Sh er ma n, τα ε λα φρ ά ά ρμ α τα Μ3Α1 και M5A1/Stuart, καθώς και τους ερ-

π υ σ τ ρ ι ο φ ό ρ ο υ ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ε ίς α ρ μ ά τ ω ν

Μ10,

Μ18 και Μ36 που διέθετα ν. Το Sherman ήταν ένα άρμα ήδη δοκιμα σμένο στις μάχες. Οι πρώτες μηχανικές του αδυναμίες είχαν αντιμετωπισθεί με τροπο ποιήσεις και έτσι το βραχύκαννο πυροβόλο των 75 mm, που διέθεταν τα πρώτα μοντέλα Μ4Α1, με την εξέλιξή τους σε Μ4Α1Ε8 και Μ4Α3 αντικαταστάθηκε με νέο, ισχυρότερο μακρύκαννο πυροβόλο των 76,2 mm. Επίσης, ένας αριθμός από Sherman είχε τροποποιηθεί

για να φέρει ακόμα

πιο βαριά θωράκιση. Τα

τροποποιημένα άρματα ονομάστηκαν "Jumbo" (Μ4Α3Ε 2). Αυτά τα άρματα είχαν χρ η σιμοποιηθεί στις μάχες του φθινοπώρου του 1944 και αποδείχθηκαν τόσο επιτυχημένα, ώ στε ο στρατηγός Πάττον διέταξε να χρησιμο ποιούνται ως "αιχμή του δόρατος" στις επιθέ σεις των Αμερικανών, που προσπαθούσαν να λύσουν την πολιορκία της Μπαστόν. Οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν στις Αρδέν νες τρεις κύριους τύπους αρμάτων. Τα Panzer

Στις Αρδέννες τα αμερικανικά πληρώματα βάψουν πρόχειρα τα Sherman τους με λευκό χρώμα για καλύτερη παραλλαγή στο χιονισμένο περιβάλλον.

IV, τα πρώτα μοντέλα των οποίων είχαν γνω ρίσει πολεμική δράση από το 1940, ζύγιζαν 27 t και είχαν σχετικά μικρότερη θωράκιση από τα Sherman, αλλά την ίδια ταχύτητα σε επίπε

43 

δο έδαφος. Στις Αρδέννες χρησιμοποιήθηκαν κυρίως PzKpfw IV Ausf G, J και Η, των ο ποίων τα μακρύκα ννα πυρ οβόλ α 75 mm των ο ποίων ήταν αρκετά αποτελεσματικά εναντίον των αμερ ικανικώ ν αρμάτων. Τα PzKpfw V Panther, από τα καλύτερα γ ερ  μανικά άρματα του πολέμου, είχαν αρχίσει να

Μέσα στα χιονισμένα δάση των Αρδεννών ένα Μ4Α3 Sherman προσπερνάει ένα κατεστραμμένο γερμανικό Panzer IV, που έχει βγει έξω από τον στενό δρόμο.

κατασκευά ζονται από το 1943, ως αντιστάθμι σμα για τα επιτυχημένα σοβιετικά άρματα Τ34. Είχαν παρουσιάσει, όμως, λόγω της βιαστι κής και εντατικής βιομηχανικής τους παρα γωγής, αρκετές μηχανικές ατέλειες, από τις οποίες μερικές μόνο είχαν αντιμετωπισθεί. Τα Panther ζύγιζαν περίπου 45 t και διέθ ετα ν θω  ράκιση και οπλισμό ανώτερο των αμερικανι κών Sherman. Τα Tiger (PzKpfw VI) είχαν επίσης σχεδια στεί και κατασκευασθεί ως απάντηση στα βα ριά σοβιετικά άρματα, αλλά η παραγωγή τους αντιμετώπισε αρκετά κατασκευαστικά προ βλήματα. Είχαν βάρος 57 t και παχύτερη θω ράκιση από τα Panther, διαθέτοντας ακόμα και θωράκιση στο άνω μέρος του σκάφους και του πύργου τους για να αντέχουν σε πλήγματα από τον αέρα. Η ταχύτητά τους ή ταν περίπου ίδια με αυτή των Sherman, ενώ ή ταν εφοδια σμένα με π ανίσχυρα αντιαρματικά

πυροβόλα των 88 mm. Ενα βαρύτερο ακόμα άρμα, το Königstiger (King Tiger), χρησιμοποιήθηκε σε μικρούς αριθμούς στη μάχη των Αρ δεννών, από ειδικά γερμανικά αποσπάσματα του στρατού και των SS. Τα θαυμάσια αυτά άρματα χρησιμοποιούσα ν επίσης ως κύριο ο πλισμό τους το πυροβόλο των 88 mm. Το ειδι κό απόσπασμα μάχης της 1ης Μεραρχίας Πά ντσερ των SS , που διοικού σε ο αντισυνταγματάρχης Γιόακιμ Πάιπερ, διέθετε μια επιλαρχία ( S S Abteilung 501) με 42 Königstiger. Αυ  τό το απόσπασμα μάχης είχε επιπλέον στη διάθεσή του 100 άρματα Pz IV και Panther, κα θώς και ένα μηχανοκίνητο τάγμα γρεναδιέ ρων του 2ου Συντάγματος των SS, όπως και αρκετά ερπυστριοφόρα αυτοκινούμενα πυ ροβόλα. Μαζί με τη μονάδα αυτή δρούσε και μια ομάδα δύναμης 500 ανδρών του Σκορτσένυ, που διέθετε μερικά άρματα Sherman και

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

ένα μικρό αριθμό από Panther, τα οποία είχαν τροποποιηθεί για να μοιάζουν με αμερικανι κούς ερπυστριοφόρους καταστροφείς αρμά των Μ10. Για τον σκοπό αυτό είχαν αφαιρεθεί οι πυργίσκοι των αρχηγών πληρωμάτων από τα Panther και στη θέση τους είχε συγκολληθεί από ένα ζεύγος μεταλλικών καλυμμάτων, που άνοιγαν προς τα πλάγια. Επίσης, μεταλλικά ε πίπεδα ελάσματα είχαν συγκολληθεί στα πλαϊνά τμήματα των πύργων και του σκάφους κάθε άρματος και είχαν Βαφτεί με χακί χρώμα και άσπρα άστρα, ενώ τα πληρώματά τους ή ταν ενδεδυμένα με αμερικανικές στολές. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι σε κάποιες φάσεις της μάχης των Αρδεννών συμμετεί χαν περιορισμένα στην περιοχή του Φουά Νοτρ Νταμ και του Σινέ, βρετανικά αποσπάσματα αρμάτων από την 29η και 33η Τεθωρακι-

Το Μ 18 αποδείχθηκε ένας από τους καλύτερους καταστροφείς αρμάτων, που χρησιμοποιήθηκαν κατά τον Β ’ΠΠ, αφού συνδύαζε ικανοποιητική ισχύ πυράς με ευελιξία και αξιοπιστία. Το άρμα έφερε ένα πυροβόλο των 76 mm και ήταν εξαιρετικά ευέλικτο και γρήγορο. Τον συγκεκριμένο καταστροφέα αρμάτων απέκτησε η R.J. Fleming Associates από την πρώην Γιουγκοσλαβία, όταν η τελευταία αποφάσισε να μειώσει τον εξοπλισμό της.

Τα άρματα Μ4 Sherman με βραχύκαννα πυροβόλα των 75 mm αποτελούσαν τη "ραχοκοκκαλιά" των αμερικανικών τεθωρακισμένων μονάδων που συμμετείχαν στη μάχη των Αρδεννών.

PANZER ΜPANTHER Ausf G

Ενα Sherman εγκαταλελειμμένο μετά τη μάχη των Αρδεννών, όπως απέμεινε στην αγροτική περιοχή μεταξύ Μαγκοστέρ και Μπεφέ του Βελγίου, μέχρι τη δεκαετία του 1970.

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Το άρμα μάχης «Πάνθηρας», το οποίο έφερε επικλινή θωράκιση και είχε μεγάλη δύναμη πυρός, αποτέλεσε τη γερμανική απάντηση στην παραγωγή του σοβιετικού άρματος Τ-34. Ο «Πάνθηρας» πραγματοποίησε εσπευσμένα (τον Μάρτιο του 1943 ο Γκουντέριαν είχε προειδοποιήσει τον Χίτλερ ότι δεν ήταν τελείως έτοιμος για επιχειρησιακή δράση) την πρώτη του εμφάνιση στη μάχη του Κουρσκ, καθώς εκεί τα περισσότερα άρματα τέθηκαν εκτός μάχης περισσότερο λόγω μηχανικών προβλημάτων παρά εξαιτίας των εχθρικών βλημάτων. Γρήγορα τα αρχικά προβλήματα επιλύθηκαν και ο «Πάνθηρας» αναδείχθηκε σε ένα άρμα. το οποίο συνδύαζε εξαιρετική θωράκιση και ισχύ πυρός. Η συνολική παραγωγή ανήλθε στα 5.508 άρματα, εκ των οποίων τα 3.740 ανήκαν στον τελευταίο τύπο AusfG. Ο « Πάνθηρας» τύπου G είχε βάρος 44,8 ί, ταχύτητα 54 km/h, μέγιοτη θωράκιση 120 mm (στον πύργο) και ήταν οπλισμένος με ένα πυροβόλο των 75 mm, δύο πολυβόλα των 7,92 mm, ενώ έφερε και ένα στον πύργο (όχι πάντοτε) για αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα είναι ένα Panther Ausf G της 1ης Μεραρχί ας Πάντσερ των SS, ακριβώς όπως έδρασε τον Δεκ έμ βριο τ ου 1944 στη μάχη των Αρδεννών. Φέρει το τελευταίου τύπου ασπίδιο του πυροβόλου με την πρόσθετη θωράκιση και τρίχρωμη παραλλαγή dark yellow (βασικό χρώμα), dark green και red brown. Ο κωδικός στον πύργο δηλώνει πως πρόκειται για το 2ο άρμα, της 3ης Ιλης, της 1ης Μερα ρχίας Πάντσερ των SS.

ffi»

PzKplw V Ausf G PANTHER, μετασκευασμένος σε M10 Αν και το αρχικό σχέδιο των Γερμανών για τη μάχη των Αρδεν νών προέβλεττε τη χρησιμοποίηση αυθ εντικ ού α μερικαν ικού εξοπλισμού, εντούτοις δεν υπήρχαν αρκετά δία&έσίμα αιχμαλωτισμένα οχήματα και τεθωρακισμένα. Ετσι, με διάφορους τρόπους προσπάθησαν να μεταμφιέσουν γερμανικά οχήματα και άρματα σε αμερικανικά. Σε πολλές περιπτώσεις, απλώς τα έβαφαν με olive drab και προσέθεταν λευκά αστέρια. Το εικονιζόμ ενο άρμα είναι ένας "Πάνθη ρας"τύπο υ G, μεταμ φιεσμέν ος (μετασκ ευασμένος ) σε καταστροφέα αρμάτων Μ10. Πρόκειται για μία μετασκε υή αρκετά ε πιτυχημέν η, η οποία έγινε αφαιρώντας τις πλαϊνές ποδιές, προσθέτοντας θωράκιαη κατάλληλου οχήματος οτις πλευρές του πύργου, βάφοντας τον με olive drab και τοποθετώντας λευκά αστέρια στον πύργο και τον εμπρόσθ ιο θώρακα. Οπως όλα τα μετα μφιεσμένα οχήματα της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ φέ ρει ένα κίτρινο τρίγωνο στο οπίσθιο τμήμα του. Στο εμπ ρόσθ ιο τμήμα αναγράφονται οι κωδικοί « 5Δ 10Δ», «Χ Υ» και «Β 4» , οι οποίοι υποτίθεται ότι δήλωναν πως το όχημα ανήκ ε στη 2η Ιλη, του 10ου Τάγματος Τεθωρακισμένων, της 5ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας. Στην πραγματικότητα, το άρμα ανήκε στην 4η Ιλη, στο 11ο Σύνταγμα Πάντσερ, της 6ης Μεραρχίας Πάντσερ. Διοικητής του άρματος ήταν ο λοχαγός Πέτερ Μαντ και το εν λόγω άρμα εκτελούσε χρέη αρχηγού ουλαμού. Αν και το πλήρωμα ήταν ενδεδυμένο με τις κλασικές μαύρες στολές των Πάντσερ, οι στρατιώτες έφεραν εξωτερικά αμερικανικά χιτώνια και παντελόνια. Κατ ευθ υνόμεν ο προς το Μαλμεντ ύ. στις 21 Δε κε μβ ρίο υ 1944, έπεσε επάνω σε νάρκη. / πό το πλήρωμα διεσώ θη μόνο ο Μαντ.

 JAGDPANZER IV Ausf Η (SdKfz 161) Το Jagdpanzer IVήταν το τελευταίο σχέδιο καταστροφέα αρμάτων, το οποίο βασίσθηκε σε σκάφος άρματος (Ρζ IV). Τα εξαίρετα χαρακτηριστικά του πυροβόλου σε συνδυασμό με την ευελιξία, τη χαμηλή σιλουέτα, καθώς και τη στιβαρή υπερκατασκευή προσέφεραν στους Γερμανούς έναν άξιο απόγονο των StuG III και Stu G IV. Το Jagdpanze r IV χρησιμο ποιή θηκε τόσο στο Ανατολικό όσο και στο Δυτικό Μέτωπο, με ιδιαίτερη επιχειρησιακή δράση στη Νορμαν δία, έως το τέλος του πολέμου. Το συγκε κριμέ νο άρμα φέρει μο νόχρω μη παραλλαγή panzer grey (στα τέλη του πολέ μου χρησιμ οποιείτο ό,τι απόθεμα υπήρχε) και είναι καλυ μμένο με αντιμαγνητική πάστα zimmerit. Ο αριθμός 213 δηλώνει πως πρόκειται για το 3ο άρμα του 1ου Ουλαμού, της 3ης Ιλης, της 116 Μεραρχίας Πάντσερ, που έλαβε μ έρ ος στη μάχη των Αρδεν νών τον Δε κέμ βριο του 1944. σμ ένη Ταξιαρχία, όπως και μονάδ ες τ ης Τεθω ρακισμένης Μεραρχίας της Φρουράς. Οι Βρ ε τανοί χρησιμοποίησαν στις Αρδέννες κυρίως άρματα Sherman Firefly με μακρύκαννα πυρο βόλα 17 pdr με βλήματα υψηλής αρχικής τα χύτητας.

στριοφόρα τεθωρακισμένα και 15 Bren Carrier σε λιγότερο από δέκα λεπτά της ώρας! Ετσι, οι Σύμμαχοι στο Δυτικό Μέτωπο πήραν μια πρώτη γεύση της υπεροχής αυ τού του γερμα νικού υπερ-άρματος στο πεδίο της μάχης.

KÖNIGSTIGER: ΤΟ ΙΣΧ ΥΡ Ο ΤΕ Ρ Ο  Α Ρ Μ Α Μ Α Χ Η Σ ΤΟ Υ Π Ο Λ Ε Μ Ο Υ  

Εξι μήνες αργότερα, οι Αμερικανοί στρα τιώτες στις Αρδέννες αντιμετώπισαν περίπου 250 Tiger, ανάμεσα στα οποία συμπεριλαμβάνονταν 42 καινούρια Königstiger, τα οποία διέ θεταν βαρύτερη κεκλιμένη θωράκιση, ικανή

Τον Ιούνιο του 1944, δώδεκα γερμανικά Tiger έθεσαν εκτός μάχης μια βρετανική τε θωρακισμένη ταξιαρχία στη Νορμανδία, καταστρέφοντας 25 άρματα μάχης, 14 ημιερπυ-

να αντισταθεί σε πλήγματα και των, μεγαλύ τερου διαμετρήματος, αντιαρματικών πυρο βόλων των Συμμάχων. Τα Königstiger με το περίφημο μακρύκαννο

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Κατά τις πρώτες ημέρες της γερμανικής επίθεσης, ένα Panther κινείται σε ένα χιονισμένο δρόμο δίπλα σε ένα δάσος των Αρδεννών.

._ 4θ mm

Ελαφρύ άρμα Μ5Α1. Κατασκευάστηκαν ως εξέλιξη των ελαφρών αρμάτων Μ3Α1, φέροντας τον ίδιο κύριο οπλισμό από πυροβόλο των 37 mm.

Ενα από τα Königstiger του αποσπάσματος Πάιπερ εγκαταλελειμμένο κοντά στο Λα Γκλιζ, ενώ το περιεργάζονται με δέος μερικοί Αμερικανοί στρατιώτες.

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

αντιαρματικό πυροβόλο τους, υψηλής αρχι κής ταχύτητας των 88 mm, με βλήματα βά ρους 10 kg, μπορούσαν να διατρήσουν εύκο λα τη θωράκιση των αμερικανικών Sherman, ακόμα και σε απόσταση μεγα λύτερη το υ ενό ς χιλιομέτρου. Αυτά τα άρματα, με μετωπική θωράκιση πάχους 150 mm (και 180 mm στο ν πύργ ο του ς), ήταν πρακτικά άτρωτα σε οποιαδήποτε οβίδα πυρ οβόλ ου όλων των Sherman, ακόμα και από μικρή απόσταση. Ενας Αμερικανός λοχίας, αρχηγός πληρώματος άρματος στις Αρδέν νες, ανέ φερ ε ότι έπληξε από μικρή απόσταση ένα ακινητοποιημένο Königstiger με 14 βολές του πυροβόλου του, χωρίς να μπορέσει να το εξουδετερώσει! Το Königstiger διέθετε επίσης ως δευτερεύοντα οπλισμό τρία πολυβόλα 7,92 mm: ένα στο σκάφος, ένα συζυγές του πυροβόλου στον πύργο και ένα ακόμα σε βάση στη θυρί δα του αρχηγού πληρώματος. Η μόνη αποδοτική τακτική που είχαν υιο θετήσει τα αμερικανικά Sherman, όταν αντι μετώπιζαν ένα Königstiger, ήταν να προσπ αθή σουν να το κυκλώ σουν κατά ομάδ ες, αποφεύγοντας μετωπική εμπλοκή και να προσπαθή σουν να το πλήξουν στο οπίσθιο μέρος των

Αμερικανικός καταστροφέας αρμάτων Μ18 Hellcat. Εφερε αντιαρματικό πυροβόλο υψηλής αρχικής ταχύτητας των 76 mm. τους. Τα Königstiger παρά το μεγάλο τους βάρος δεν αποτελούσαν ένα δυσκίνητο και αργοκί νητο άρμα στο πεδίο της μάχης: οι πολύ πλα τιές ερπύστριές του τού παρείχαν σταθερό τητα στην κίνηση σε μαλακό έδαφος. Επίσης, το άριστο σύστημα διεύθυνσης που διέθετε, επέτρεπε στο άρμα αυτό γρήγορες στροφές επί τόπου, που επιτύγχανε αντιστρέφοντας την περιστροφή της μιας ερπύστριας, ενώ η άλλη εξακολουθούσε να κινείται προς τα ε μπρός. Αλλά, το δραστικότερο ίσως πλεονέκτημα του Königstiger έναντι των αντιπάλων του ή  ταν ο φόβος που προκαλούσε η παρουσία του στη μάχη. Τα περισσότερα πληρώματα των α μερικανικών Sherman απέφευγαν γενικώς τις

ε μ π λ ο κ έ ς μ ε ό λ α τ α T ig e r, θ ε ω ρ ώ ν τ α ς τ ο α ν τ ί θ ε τ ο β έ β α ι η α υ τ ο κ τ ο ν ία !

καλυμμάτων του κινητήρα του, όπου η θωρά

ΤΑ ΑΡΜ ΑΤΑ ΣΤΗ Μ Α ΧΗ  ΤΑ Μ Α ΤΩΜ ΕΝ Α ΧΡ ΙΣΤΟ ΥΓΕ Ν Ν Α  ΤΟ Υ '44 

κιση έφθανε μόνο τα 50 mm σε πάχος. Η τα κτική όμως αυτή επεφύλασσε επιπτώσεις και για τα αμερικανικά άρματα, που πλήρωναν, σχεδόν πάντοτε, με δικές τους απώλειες την

Μερικές η μέρ ες μετά τη γερμανική επίθε ση στις Αρδέννες ο στρατιώτης του 289 Συ ντάγματος της αμερικανικής 75ης Μεραρχίας Πεζικού, Ντάνιελ Σάην, καθισμένος σε ένα α

καταστροφή

νάχωμα ενός αγροτικού δρόμου έξω από το

του

πανίσχυρου

αντιπάλου

Βρετανικό άρμα αμερικανικής κατασκευής Sherman Firefly, ειδικά τροποποιημένο για να φέρει το ισχυρό αντιαρματικό πυροβόλο των 17pdr (76,2 mm). Από τις λίγες βρετανικές μονάδες που συμμετείχαν στη μάχη των Αρδεννών.

Γ κ ρ α ν τ μ ε ν ί λ τ ο υ Β ε λ γ ί ο υ , μ α ζί μ ε μ ια ο μ ά δ α ανδρών του λόχου του, ξαγρυπνούσε μέσα στην παγωμένη νύκτα, περιμένοντας τον εχθρό. Λ ί γ ο μ ε τ ά τ α μ ε σ ά ν υ κ τ α , από μια στροφή του κοντινού χωματόδρομου ακούσθηκε θό ρυβος μηχανών και κροτάλισμα ερπυστριών από άρματα που πλησίαζαν προς το μέρος τους. Σύντομα, καθώς οι σκοτεινές σιλουέτες των αρμάτων διαγράφηκαν κοντά τους, οι Αμερικα νοί κατάλαβαν ότι επρόκειτο για τρία γερμανικά Tiger και έσπευσαν πανικόβλητοι να καλυφθούν. Για όσους βρίσκοντα ν στα δε 

 ξιά το υ δρ ό μο υ, ήτ αν εύ κο λ ο να σκ αρ φα λώ  σουν στα τυφλά μια μικρή πλαγιά και να κρυ φθούν πίσω από βράχους, θάμνους και δέν δρα. Για αυτ ούς όμως που ήταν στα αριστερά, δεν απέμενε παρά να αναζητήσουν κάλυψη σε μία τάφρο αποστράγγισης των όμβριων υδάτων δίπλα στον δρόμο, στην οποία τα νερά είχαν ήδη παγώσει. Καθώς μερικοί άνδρες πηδούσαν βιαστικά μέσα, μαζί με αυτούς και ο Σάην, ο πάγος έσπασε και όλοι βράχηκαν από τα παγωμένα λασπόνερα. Καθώς τα Tiger πλησίαζαν ακόμα περισσότερο και τη στιγμή που το επικεφαλής άρμα περνούσε ακριβώς δίπλα από τους κρυμμένους στρατιώτες, κά ποιος Αμερικανός από την πλαγιά ψηλότερα Θάλθηκε πανικόβλητος να πυροβολεί με το τυφέκιο Μ1 εναντίον τους. Οι βολίδες άρχι σαν να εξοστρακίζονται κουδουνίζοντας πά νω στα τοιχώματα του πύργου, καθώς το άρ μα σταματούσε απότομα. Ο πύργος του Tiger άρχισε να στρέφεται και το πυροβόλο να ανυψώνεται απειλητικά προς τις θέσεις των Αμερικανών, "ραντίζο ντας" την πλαγιά με ριπές πολυβόλου αλλά και βολές των 88 mm με εκρηκτικά βλήματα. Η τάφρος, στην οποία είχε καταφύγει ο Σάην, απείχε ελάχιστα από το γερμανικό άρ μα. Οι κρυμμένοι στρατιώτες κοίταξαν ολόγυ ρά τους σαν παγιδευμένα αγρίμια αναζητώ

ντας σωτηρία. Δεν υπήρχε όμως τρόπος για να ξεφύγουν από εκεί και έτσι παρέμειναν σκυμμένοι στο βάθος της τάφρου, βουτηγ μέ νοι στις λάσπες, σφίγγο ντας τα όπλα τους και ελπίζοντας να τελειώσουν όλα σύντομα. Ο θόρυβος από τις βολές του πυροβόλου, τις ριπές και τη μηχανή του άρματος δίπλα τους ήταν εκκωφαντικός, ενώ από την πλαγιά λίγο πιο πάνω μόλις ακούγονταν οι κραυγές πόνου από τους πληγωμένους συναδέλφους τους. Μετά από λίγη ώρα το Tiger σταμάτησε ε πιτέλους να πυροβολεί και άρχισε να κινείται αργά, με την όπισθεν, προς τα δύο άλλα άρ

Στην περιοχή του Μαλμεντύ τον Δεκέμβριο του 1944, μια ομάδα Αμερικανών στρατιωτών προσπερνάει ένα Königstiger που καίγεται.

ματα, που είχαν σταθεί λίγο μακρύτερα. Μό λις είχε απομακρυνθεί μερικές δεκάδες μέ τρα, το Tiger δέχθηκε μια βολή από αμερικα νικό Bazooka στο οπίσθιο μέρος του κινητή ρα του και ανεφλέγη. Τα δύο άλλα άρματα βλέποντας τη λάμψη

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Αμερικανικό ημιερπυστριοφόρο τεθωρακισμένο όχημα μεταφοράς προσωπικού, τύπου Μ2Α1. Τέτοια οχήματα χρησιμοποιήθηκαν επίσης σε μεγάλους αριθμούς από τους Συμμάχους στις Αρδέννες, ως φορείς όλμων 81 mm και ως φορείς τετραπλών αντιαεροπορικών πολυβόλων 0,50 in. Το συγκεκριμένο όχημα φέρει οπλισμό δύο πολυβόλων Browning (ένα 0,50 in και ένα 0,30 in).

σιασμό και την ανυπομονησία του. Επιτέ λους, θα έπαιρνε μ έρος σε μία μάχη! Επρόκειτο για το σημαντικότερο γεγονός στη σύντο μη μέχρι τότε ζωή του. Από την ηλικία των 10 ετών είχε καταταγεί στη «Χιτλερική Νεο λαία», ενώ στα δεκαέξι του, ανταποκρινόμενος στο κάλεσμα της πατρίδας του, κατατά χθηκε στα SS. Μετά από σύντομη εκπαίδευ ση, υπηρετούσε πλέον ως μέλος πληρώματος σε άρμα Panther της 12ης Μεραρχίας Πά ντσερ των SS «Hitlerjugend», γεγ ονός που τον έκανε να αισθάνεται ιδιαίτερα υπερήφανος. Η μεγάλη επίθεση στις Αρδέννες, η οποία θα μπορούσε να χαρίσει τη νίκη στη Γερμανία, είχε αρχίσει πριν από τέσσερις ημέρες, αλλά μέχρι τότε η μονάδα του Χολμ δεν έκανε τί ποτε άλλο από το να προσπαθεί να προωθη θεί προς το μέτωπο, μέσα από χιονισμένους δρόμους, και τις εκρήξεις, έσπευσαν να κάνουν μετα βολή και απομακρύνθηκαν προς τις γραμμές τους. 0 κίνδυνος για τους Αμερικαν ούς στρα τιώτες, για την ώρα, είχε περάσει. Ο Σάην ξε πρόβαλε διατακτικά, παγωμένος και μουδια σμένος, από την τάφρο. Οι αρβύλες του και το μάλλινο παντελόνι της στολής του θα πα ρέμεναν μουσκεμένα για πολλές ημέρες ακό μα.

01 " Π Α Ν Η ΡΕ Σ" ΕΠ ΙΤΙ ΕΝ ΤΑ Ι  Ο νεαρός στρατιώτης Φρίντριχ Χολμ με κόπο μπορούσε να συγκροτήσει τον ενθου

πλημμυρισμένους

από

οχήματα,

άρματα, εφόδια και συντρίμμια που άφηναν πίσω τους οι Αμερικανοί υποχωρώντας. Αλλά τώρα, επιτέλους, τα άρματα της ίλης του βρίσκονταν παρατεταγμένα στις παρυ φές ενός χιονισμένου πυκνού δάσους, προε τοιμάζοντας μία επίθεση εναντίον αμερικανι κών θέσεων στις συστάδες άλλων δένδρων, μερικές εκατοντάδες μέτρα μακρύτερα, στις οποίες έφθανε κανείς διασχίζοντας ένα ξέφωτο. Οι γρεν αδιέρ οι των SS, οι οποίοι θα σ υ νόδ ευα ν τα άρματα στην επίθεση, είχαν λάβει τη θέση τους στο οπίσθιο τμήμα των Panther, αλλά και πίσω από αυτά. Με το που δόθηκε η διαταγή για κίνηση, ο Μούλερ, ο 19χρονος ο-

PANZERKAMPFWAGEN TIGER Ausf Β ή KÖNIGSTIGER

48 

Ενα από τα Tiger II (Königstiger) του ειδικού Συγκροτήματος Μάχης Πάιπερ, συντηρημένο, όπως παρέμεινε στο Λα Γκλιζ του Βελγίου μετά τη μάχη.

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Αν και η επίσημη ονομασία του «Βασιλικού Τίγρη » είναι Tiger II, έχει επικρατήσει αυτή του Königstiger. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα γε ρμανικά άρματα του Β ' Παγκοσμίου Πολέμου από πλευράς δωράκίσης και ισχύος πυράς. Υστερούσε όμως ως προς την ευελιξία και είχε ευαισθησία στα μηχανολογικά τμήματα, αφού η παραγωγή γινόταν πολλές φορέ ς βεβιασμένα. Το βάρος του με εξοπλισμό μάχ ης έ φθανε τους 69,8 t, ο δωδεκακύλινδρος κινητήρας του Maybach HL230P30 των 2.300 cc απέδιδε 700 hp και η ταχύτητά του άγγιζε τα 38 km/h (σε δρόμο) ή τα 20 km/h (εκτός δρόμου). Το πάχος της θωράκισής του κυμαινόταν από 80 mm έως 180 mm (εκτό ς της οροφ ής του πύργου που είχε θωράκ ιοη 42 mm). Ο «Βασιλικ ός Τίγρης» ήταν αδιαπέραστος σε βολ ές από μπροστά, εκτός από βολές του πυροβό λου των 17pdr. Εφ ερ ε το ακαταμάχητο πυροβόλο των 88 mm KwK43 L/71, το οποίο θεωρείτο το απόλυτο αντιαρματικό της εποχής, αφού μπορ ούσε να διατρήσει μετωπικό θώρακα 153 mm στα 2.000 m. Τον οπλισμό του συμπλήρωναν δύο πολυβόλα MG34 των 7,92 mm. Πο λλές φορέ ς έ φε ρε και ένα MG34 στην οροφή του πύργου για αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα είναι το 2ο όχημα, του 3ου Ουλαμού, της 3ης Ιλης της 501 Επιλαρχίας Βα ρέων Αρμάτων των S S (Schwere S S Panzer Abteilung 501), όπως επιχειρούσε στις Αρδ ένν ες τον Δ εκ έμ βριο του 1944. Αν και αρχικά το εν λόγω άρμα ανήκε στο Schwere S S Panzer Abteilung 509, τελικά εντάχθηκε στο 501 για να συμπληρώσει τη δύναμη των 45 αρμάτων Tiger II, που προορίζονταν για την επίθεση στις Αρδέ ννες . Φέρε ι τ ρίχρωμη παραλλαγή με βασικό χρώμα το red primer και λωρίδες ακανόνιστου σχήματος από olive green (RAL 6003) και dark yellow (RAL 7028).

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΑΣ ΑΡΜΑΤΩΝ Μ10Α1 Το αμερ ικανικ ό Gun Motor Carriage Μ10 αποτελεί τον επιτ υχημένο σ υνδυασμό του πυροβό λου των 76 mm επάνω σε σκάφος Sherman. Η υπερκατασκευή επανασχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπσρεί να φέρει τον νέο μεγαλύτερο πύργο. Το 50άρι Browning στον πύργο παρείχε κάποια αντιαεροπορική προστασία. Το εικονιζόμενο άρμα φέρει τον κινητήρα και το σύστημα κίνησης του Μ4Α3 και ήταν το πιο διαδεδομένο στον Αμερικανικό Στρατό. Φέρει το όνομα «Spirit of Atlanta» στη δεξιά του πλευρά και τη σημαία του Νό του στον πύργο. Το χρώμα του είναι olive drab, ενώ τα λευκά αστέρια είναι αυτά με τον δακτύλιο. Ελα βε μέρος στη μάχη της Μπαστόν τον χειμώνα του 1944-45.

SHERMAN M4A3(76)W Το εικονιζόμενο τεθωρακισμένο διοικείτο από τον ταγματάρχη Κρέιτ ον Αμπραμς (Creighton Abrams). Ανήκε στην 37η Επιλαρχία Τεθωρακισμένων της 4ης Τεθωρακισμένης Μερ αρχίας και έλαβε μ έρος στις επιχειρήσεις στην Μπαστόν, τον Δεκέ μβρ ιο του 1944. Ο Αμπραμς είχε ήδη διοικήσει τρία παλαιότερου τύπου Sherman, τα οποία όμως είτε καταστράφηκαν είτε υπέστησαν μηχανική βλάβη, προτού αποκτήσει το πρώτο του Sherman των 76 mm, τον Ν οέμβριο του 1944 κατά τη διάρκεια της μάχη ς στη Λωρραίνη. Ολα τα τεθωρακισμένα του ονομάζονταν Thunderbolt (το εν λόγω Thunderbolt IV) και έφεραν το ίδιο διακριτικό σε λευκό και κόκκινο χρώμα. Διακρίνεται το κλασικό olive drab χρώμα του, ενώ διατηρεί τα λευκά αστέρια στον πύργο και στο σκάφος, παρόλο που τα περισσότερα τεθωρακισμένα της μεραρχίας του τα είχαν αφαιρέσει. Ο λόγος γι' αυτό ήταν απλός: τα λευκά αστέρια παρείχαν σημείο στόχου στα αντίπαλα πληρώματα των τεθωρακισμένων και των αντιαρματικών όπλων. Ο Αμπραμς θεωρείται ένας από τους καλύτερους διοικητές μονάδας τεθωρακισμένων και δίκαια χαρακτηρίζεται ως ο Αμερικανός άσσος των τεθωρακισμένων κατά τη διάρκεια του πολέμου. Πράγματι, η Επιλαρχία του ενεπλάκη στις περισσότερες αρματομαχίες από κάθε άλλη μονάδα, ενώ το πλήρωμά του κατήγαγε τις περισσότερες επιτυχίες στη μονάδα

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

προς τον οδηγό και τον πυροβολητή. Ο κινη τήρας του Panther λειτουργούσε έντονα, «αγκομαχώντας» εξαιτίας των ελιγμών και των επιταχύνσεων, στην προσπάθεια να διασχί σου ν το πεδίο της μάχης. Ξαφνικά, και ενώ εί χαν σχεδόν διασχίσει το ξέφωτο, το βαρύ άρ μα σταμάτησε, ο πύργος του περιστράφηκε αργά και το πυροβόλο του εξαπέλυσε μία βο λή. Ως απάντηση στη βολή, ο Χολμ αισθάνθηκε μία τρομερή έκρηξη επάνω στο Panther, η εκτόνωση της οποίας τον ακινητοποίησε στο βάθος του καθίσματος του, παραλυμένο από το σοκ και τον φόβο! Οταν σε λίγο άνοιξε τα μάτια του, αντίκρισε τον Μούλερ πεσμένο δί πλα του νεκρό, ενώ το εσωτερικό του άρμα τος είχε γεμίσει πυκνούς μαύρους καπνούς. Ανοίγοντας βιαστικά τη θυρίδα επάνω από τη θέση του, προσπάθησε να συρθεί έξω από

Μετά τη μάχη στις Αρδέννες, κατεστραμμένα άρματα Tigert. Διακρίνεται η "πεταλοειδής" κατασκευή των βαρέως θωρακισμένων πύργων τους.

τον καιόμενο «Πάνθηρα»... και βρέθηκε αντι μέτωπος με την κάννη του πιστολιού 0,45 in ε νός Αμερικανού που είχε πλησιάσει. Ο Φρίντριχ Χολμ, 16 μόλις ετών, είχε γίνει αιχμάλω τος πολέμου!

δηγός του άρματος, στο οποίο υπηρ ετούσε ο Χολμ, μετακίνησε τον «Πάνθηρα» από την κάλυψη των δένδρων και άρχισαν να διασχί ζουν γρήγορα το ανώμαλο έδαφος του ξέφωτου, βαδίζοντας εναντίον των εχθρικών θέ σεων. Η καρδιά του νεαρού Φρίντριχ κτυπούσε τώρα δυνατά και η αδρεναλίνη του είχε α νέβει στα ύψη. Στο άρμα ήταν επιφορτισμέ νος με τα καθήκοντα του ασυρματιστή/πολυ βολητή στο πολυβόλο των 7,92 mm του σκάφους, αλλά, όσο και αν προσπαθούσε μέ σα από τη θυρ ίδα π αρατήρησης μπροστά του να ανιχνεύ σει κάποιο ίχνος του εχ θρ ού για να πυροβολήσει, στάθη κε αδύνατο. Από τα ακουστικά του και το κύκλωμα εν δοεπικοινωνίας μπ ορούσε να ακο ύει τον αρ

Λίγο μακρύτερα, ο Χάινζ, αρχηγός πληρώ ματος ενός άλλου γερμανικού άρματος της ί διας ίλης, επεσήμανε τον αμερικανικό καταστροφέα αρμάτων Μ10, ο οποίος είχε μόλις πλήξειτο άρμα του Χολμ. «Οπισθεν!» ούρλια ξε στ ην εν δο επ ικο ιν ων ία, ενώ πρ ος το ν ο δ η  γό του: «Γρήγορα-γρήγορα!». Το βαρύ άρμα σταμάτησε απότομα την κίνησή του και ο ό γκος του ταλαντεύθηκε για λίγο εξαιτίας της αδράνειας. Επειτα, καθώς άρχισε να κινείται προς τα πίσω, ο Γκύντερ Μπέρμαν, ο πυροβο λητής του, άκουσε το απαίσιο σφύριγμα του βλήματος του εχθρ ικού αντιαρματικού πυρο βόλου, που πέρασε μερικά εκατοστά μπρο στά από τη θ ω ρ ά κ ισ ή τ ο υ ς . Δ ε ν υ π ή ρ χ ε χ ρ ό 

χηγό πληρώματος του, τον 20χρονο λοχία Βένκελ, να δίνει οδηγίες στον οδηγό για τις κινήσεις τους. Και τότε, ξαφνικά, άρχισαν να

νο ς γ ια σ κ έ ψ ε ι ς κα ι σ υ ν α ι σ θ ή μ α τ α , κ α θ ώ ς ο πύργος του Panther άρχισε να στρέφεται αργά προς το μέρος του παρ' ολίγον εκτελεστή

εκρήγνυνται οβίδες τριγύρω τους, σηκώνο ντας τεράστιους πίδακες από χώμα, χιόνι και καπνούς: ήταν το αμερικανικό πυροβολικό, το οποίο προσπαθούσε να αναχαιτίσει την ε πίθεσή τους. Ο Χολμ άκουγε τα θραύσματα των βλημάτων να κτυπούν με μανία τη θωρά

τ ο υ ς . 0 Γ κ ύ ν τ ε ρ κ ό λ λ η σ ε τ ο μ ά τι τ ο υ σ τ ο

κιση του άρματος, καθώς και τις βολίδες των

λ η τ ή ς ε ίχ ε ή δ η ε ν τ ο π ί σ ε ι τ ο ν κ α τ α σ τ ρ ο φ έ α

ελαφρών όπλων που εποστρακίζονταν επάνω τους. Ο Βένκελ τώρα ούρλιαζε τις διαταγές του

αρμάτων του εχθρού, που προσπαθούσε με τά από τη βολ ή ε ναντίον τ ους να αλλάξει θ έ  ση, κινούμενο προς το μέρος μιας συστάδας δένδρων του δάσους για κάλυψη. Ο Γκύντερ

σκοπευτικό του, περιμένοντας να σταματήσει ο πύργος, για να μπορέσει να διακρίνει τον στόχο του στον νηματόσταυρο. «Να το, το βλέπεις... στα αριστερά του φράκτη!», του φώναξε ο αρχηγός πληρώματος. Ο π υ ρ ο β ο 

ε ίχ ε μ ε ρ ι κ ά δ ε υ τ ε ρ ό λ ε π τ α κ α ι ρ ό γ ια ν α μ ε λ ε  Ενας από τους "Πάνθηρες" της ομάδας του Σκορτσένυ που είχαν μεταμφιεστεί, με επικολλημέ να πλευρικά μεταλλικά ελάσματα στον πύργο και στο σκάφος τους, χακί χρωματισμό και λευκά άστρα, για να μοιάζουν με τους αμερικανικούς καταστροφείς αρμάτων Μ10. ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

τήσει μία προσεκτική βολή εμπρός από την τροχιά κίνη σης το υ Μ 10. Επειτα, χωρίς δι σταγμό, πάτησε τη σκανδάλη... Η βολή από το αντιαρματικό πυροβόλο KwK42 των 75 mm τράνταξε τον « Π ά ν θ η ρ α » . Κ α θ ώ ς ο γεμιστής άνοιξε το κλείστρο και ο κάλυκας εκτινάχθη κε προς τα έξω, γεμίζοντας καπνό και έντονη μυρωδιά κορδίτη το εσωτερικό του πύργου, ακούσθηκε η θριαμβευτική κραυγή του Χάινζ, π ο υ επιβεβαίωνε την επιτυχία τ η ς βο  λής τους: είχαν πλήξει τον στόχο το υς στο σ η μείο ένωσης του πύργου με το σκάφος. Η βί αιη έκρηξη π ο υ α κ ο λ ο ύ θ η σ ε , εκσφενδόνισε, σαν σπιρτόκουτο τον ελαφρά θωρακισμένο πύργο του αμερικανικού άρματος. Ο πύργος

του Panther άρχισε να περιστρ έφετα ι και πάλι, καθώς ο Χάινζ και ο Μπέρμαν ερευνούσαν βιαστικά από τα περισκόπιά τους τις παρυφές

τ ο υ δ ά σ ο υ ς σ τ ις α μ ε ρ ι κ α ν ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς .

Γνώριζαν καλά ότι οι καταστροφείς αρμάτων δρούσα ν σχεδ όν πάντα σ ε ζευγάρια ή σε συν δυασμό με άλλα αντιαρματικά πυροβόλα. Γρήγορα ο Χάινζ επεσήμανε τη θέση ενός ρυ-

μουλκούμενου αντιαρματικού πυροβόλου, πιθανώς των 57 mm και, χωρίς καν να ξεκολ λήσει τα μάτια του από το περισκόπιό του,

δ ι έ τα ξ ε τ ο ν γ ε μ ι σ τ ή τ ο υ

πυροβόλου

—......

να βάλει

.

εναντίον του. Με μία γρήγορη κίνηση ο γεμι στής άρπαξε ένα εκρηκτικό βλήμα από τα α ποθέματα πυρομαχικών περιφερειακά του πύργου και το έσπρωξε βαθιά μέσα στο κλεί

σ τ ρ ο τ ο υ π υ ρ ο β ό λ ο υ , π ο υ έ κ λ ε ισ ε σ χ ε δ ό ν α  μέσως με βαρύ μεταλλικό θόρυβο. Στα επό μενα δευτερόλεπτα, ο Μπέρμαν πυροδότησε για μία ακόμα φορά το 75άρι του Panther, πα ρακολουθώ ντας με άγρια χαρά το βλήμα να ε-

κ ρ ή γ ν υ τ α ι σ χ ε δ ό ν επ ά ν ω σ τ ο ε χ θ ρ ι κ ό π υ ρ ο 

των Αρδεννών.

βόλο, σκορπίζοντας τριγύρω τα κομμάτια του <αι σκοτώνον τας ακαριαία το πλήρωμά το υ...

Στην πρώτη τους εμπλοκή με τους Γερμα νούς, το πρώτο από αυτά έπεσε θύμα ενός

ΕΝ Α Σ Α Ν ΤΙΠ Α Λ Ο Σ ΓΙΑ TA TIGER 

Tiger κατά τη διάρκεια μιας νυκ τερ ινής μάχης ανάμεσα στα ερείπια ενός βελγικού χωριού: το Pershing με το όνομα "Fireball" εκτέθηκε α

Οι Αμερ ικανοί, μόνο κατά τα τέλη του πο λέμου στην Ευρώπη, κατάφεραν να αντιπαρατάξουν ένα άρμα σχετικά ιαάξιο με τα γερ

μ α ν ι κ ά T i g e r: ε π ρ ό κ ε ι τ ο γ ι α τ ο Μ 2 6 P e rs h in g . Τα άρματα αυτά, βάρους 41 t, είχαν θωρά-

κιση πάχους έως 112,5 mm και ήταν εξοπλι σμένα με ένα θαυμάσιο αντιαρματικό πυρο βόλο των 90 mm. Τα πρώτα που γνώρισαν πο λεμική δράση στην Ευρώπη έμελλε να ήταν αερικά Pershing, που έφθασαν στο λιμάνι της Αμβέρσας στα μέσα του Ιανουαρίου 1945. Μοιράσθηκαν μεταξύ της 3ης και της 9ης Α μερικανικής Τεθωρακισμένης Μεραρχίας και στάλθη καν για αξιολόγηση αμέσως στο μέτω πο, κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης

δέξια σε ένα ανοικτό σ ημείο ανάμεσα στα χα λάσματα. Η μεγάλη σιλουέτα του, φωτισμένη από τη λάμψη μιας πυρκαγιάς σε ένα σπίτι, επισημάνθηκε από ένα Tiger που καιροφυλακτούσε σε μια γωνία, 60 μόλις μέτρα μακρύτερα. Το γερμανικό άρμα εξαπέλυσε εναντίον του τρεις συνεχόμενες βολές με διατρητικά πυρομαχικά. Το πρώτο βλήμα των 88 mm διέτρησε το ασπίδιο του πυροβόλου του Pershing, σχεδόν στο σημείο που προβάλλει η κάννη του συζυγούς πολυβόλου 0,30 in και σκότωσε ακαριαία τον πυροβολητή και τον γεμιστή του άρματος. Η δεύτερη βολή του

Βαρύ άρμα Tigert. Από τα πιο αποτελεσματικά γερμανικά οπλικά συστήματα του πολέμου. Για μία ακόμα φορά, η μαζική παρουσία του στην επίθεση των Αρδεννών έσπειρε τον φόβο και τον πανικό στους Αμερικανούς στρατιώτες.

Tiger προσέκρουσε στην κάννη του πυροβό λου του Pershing και τη διέλυσε. Το ωστικό κύ-

51 

Η βελτιωμένη έκδοση του Sherman, το Μ4Α1Ε8 με μακρύκαννο αντιαρματικό πυροβόλο των 76,2 mm, φαρδύτερες ερπύστριες και τροποποιημένο σύστημα ανάρτησης. ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Αμερικανικό άρμα μάχης Μ26 Pershing. Το ισχυρό αντιαρματικό πυροβόλο του, των 90 mm, και η βαριά θωράκισή του το ανέδειξαν ισάξιο αντίπαλο των γερμανικών Tiger. Δυστυχώς για τους Αμερικανούς τα πρώτα Pershing έφθασαν στο Ευρωπαϊκό Μέτωπο αργά, στις αρχές του 1945, και μόνο ελάχιστα από αυτά γνώρισαν περιορισμένη δράση κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης των Αρδεννών.

Μέσο άρμα μάχης Μ4Α1 Sherman. Το σκάφος, όπως και ο πύργος, είναι χυτής κατασκευής. Φέρει πυροβόλο 75 mm και διακριτικά της 4ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας.

52 

μα της έκρηξης εκσφενδόνισε έξω από το κλείστρο ένα βλήμα 90 mm, που ήταν ήδη το ποθετημένο, το οποίο με τη σειρά του εξερράγη στο εσωτερικό του πύργου. Η τρίτη γερ μανική βολή αποτελείωσε το καταδικασμένο αμερικα νικό άρμα, τινάζοντας στο ν αέρα σαν τραπουλόχαρτο το δεξιό τμήμα του πύργου του. Α τυχώς για το Tiger αυτό, καθώς οπισθο χωρούσε από το σημείο της μάχης για να αποφύγει τυχόν αντίποινα από τους Αμερικα νούς, αποκλείστηκε με την όπισθεν μέσα σε ένα μεγάλο σωρό ερειπίων και το πλήρωμά του αναγκάσθηκε να το εγκαταλείψει. Λίγο αργότερα, όταν ξημέρωσε, ένα ακό μα Pershing της 3ης Τεθωρακισμένης Μεραρ χίας, με αρχηγό πληρώματος τον λοχία Νικ Μασλόνικ, επιχειρούσε κοντά στην ίδια πε ριοχή, όπου μια αμερικανική φάλαγγα τεθω ρακισμένων είχε καθηλωθεί από τα πυρά ε νός μόνο άλλου Tiger, που έβαλλε εναντίον τους.

Κατά τις τελευταίες ημέρες της μάχης, ένα αμερικανικό φορτηγό όχημα GMC προσπερνάει ένα Tiger, που έχει γείρει αχρηστευμένο στην άκρη του δρόμου, βυθισμένο στο μαλακό έδαφος. ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Καθώς οι απώλειες για τους Αμερικανούς αυξάνονταν, ο διοικητής της μονάδας ρώτη σε τον Μασλόνικ αν ήταν διατεθειμένος να προσπαθήσει να εξουδετερώσει το εχθρικό άρμα. Ερ ποντας ο λοχίας και ο διοικητής του πλησίασαν προσεκτικά στην κορυ φή ενός κο ντινού υψ ώματος, για να επισημάν ουν τη θέ  ση του αντιπάλου τους. To Tiger μερικές εκα τοντάδες μέτρα μακρύτερά τους, έχοντας καλυμμένο το σκάφος του σε φυσικό ανάχω μα, έβαλλε εκ του ασφαλούς εναντίον οποιουδήποτε οτόχου προσπαθούσε να πλησιά

σει

προς το μέρος του. Ο Μ ασλόνικ δέχθηκ ε την πρόκληση και ε

 ξή γη σε στο πλή ρωμ ά το υ τη ν τα κτι κή που θα

α κ ο λ ο υ θ ο ύ σ α ν : α μ έ σ ω ς μ ό λ ι ς θ α ε ίχ α ν ο π τ ι κή επαφή με το Tiger, θα έριχναν εναντίον του δύο διατρητικά βλήματα (ΑΡ), ένα ακόμα βλήμα εκρηκτικό (HE) και θα αποσύρονταν χωρίς να εκτε θο ύν περισσότερο. To Pershing άρχισε να κινείται προσεκτικά

Εσωτερικό ενός πύργου Sherman από τη Θυρίδα του αρχηγού πληρώματος. Διακρίνεται δεξιά το διπλωμένο κάθισμα του αρχηγού με τα κιάλια του. Ακριβώς από κάτω φαίνονται Λεπτομέρεια εσωτερικού πύργου άρματος Μ4Α1Ε8 Sherman από τη Θέση του πυροβολητή. Από τα αριστερά προς τα δεξιά διακρίνονται το κλινόμετρο και το κλείστρο του πυροβόλου με τον προφυλακτήρα του, το σκοπευτικό και η υδραυλική αντλία για την περιστροφή του πύργου κ α ι η ν α ν ύ ψ ω σ η τ ο υ πυ ρ ο β ό λ ο υ .

προς ένα σημείο, από όπου ο Μασλόνικ έλπι ζε ότι θα μπορ ούσε να σκοπ εύσει επάνω στον πύργο του εχθρικού άρματος, πριν γίνουν α ντιληπτοί. Τη στιγμή που έφθαναν ακριβώς στο σημείο από όπου θα επιχειρούσαν τις Θο λές, το Tiger αποφάσισε ξαφνικά να αλλάξει θέση μάχης βγαίνοντας και υπερπηδώντας το ανάχωμα, πίσω από το οποίο ήταν καλυμ μένο μέχρι τότε. Αυτό ήταν αρκετό για το πλήρωμα του Pershing, που αμέσως εξαπέλυ σε ένα βλήμα ΑΡ, το οποίο καρφώθηκε στο ε κτεθειμένο "μαλακό υπογάστριο" του Τίγρη, εξουδετερώνοντάς το. Η δεύτερη Θολή του αμερικα νικού άρμ ατος ανατίναξε τη δεξιά ερ  πύστριά του, ενώ η τρίτη βολή HE εξερράγη επάνω στον πύργο του, σκοτώνοντας ακαρι αία το πλήρωμα που προσπαθούσε να το εγκαταλείψει. Επιτέλους, σχεδόν μετά από τρία χρόνια που επιχειρούσε το Tiger στα πεδία μαχών της Ευρώπης, είχε Θρει έναν ισάξιο αντίπαλο! Πα ρόλα αυτά, όμως, τα πανίσχυρα γερμανικά άρματα και οι εξελιγμένοι συγγενείς τους, τα Königstiger, συνέχιζαν να πολεμούν και να κα ταστρέφου ν δε κάδε ς συμμαχικά άρματα έως το τέλος του πολέμου.

(3) AFTER THE BATTLE MAGAZINE. Battle of Britain International Ltd, England, vo 4. (4) Thomas Berndt: AMERICAN TANKS OF WORLD WAR II, Motor Books, International, USA, 1994. (5) THE BATTLE O F THE BULGE, Time-Life Books, Alexandria Virginia, USA, 1982. (6) Ραιημόν Καρπέ: ΙΣΤΟΡΙΑ TOY ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, Πάπυρος, ΑΘήναι, 1966. (7) Προσωπική αφήγηση των βετεράνων της μάχης των Αρδεννών: -Ντάνιελ Σάην -Γουίλιαμ Μακένζι -Νικ Μασλόνικ.

το κάΘισμα του πυροβολητή και άλλοι μηχανισμοί ελέγχου του πυροβόλου και ενδοεπικοινωνίας.

Β ΙΒ Λ ΙΟ ΓΡ Α ΙΑ  (1) George Forty: GERMAN TANKS OF W.W. 2, Arms and Armour Press, London, 1987. (2) D.M. Goldstein, KM. Dillon and M. Wenger: NUTS! THE BATTLE OF THE BULGE, Prange Enterprises, USA 1994. ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Από δεξιά: Ο δόκιμος Γκύντερ Μπίλινγκ, ο Λοχ/ας Βίλχελμ Σμιτ και ο δεκανέας Μάνψρεντ Πέρνας δευτερόλεπτα πριν από την εκτέλεσή τους.

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «GREIF» ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜΕΙΣ ΣΤΑ Αρδέννες, Χριστούγεννα 1944, γερμανική προκήρυξη.

Η ΕΙΔΗΣΗ ΠΩΣ 01 ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΤΕΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΑΡΔΕΝΝΕΣ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΣΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟ ΥΣ ΕΝΑ ΑΙΣΘΗ ΜΑ ΠΑΝΙΚΟΥ. ΩΣΤΟΣΟ, 0 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΦΟ ΒΟΣ ΣΤΑ ΣΥΜ ΜΑΧΙΚΑ ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΠΡΟΚΛΗΘΗΚΕ, ΟΤΑΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΔΕΚΑΔΕΣ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΕΠΙΔΡΟΜ ΕΙΣ ΑΝΕΛΑΒΑΝ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΟΥΝ ΜΙΑ  ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΕΝΤΥΠ ΩΣΙΑ ΚΕ Σ ΕΠ ΙΧ ΕΙΡ Η ΣΕΙΣ ΤΟΥ Β ’ ΠΑΓ ΚΟΣ ΜΙΟ Υ ΠΟΛΕΜ ΟΥ, ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «GREIF» (ΓΥΠΑΣ). ΙΑ Κ ΩΒ Ο Σ Χ Ο Ν Δ Ρ Ο Μ Α Τ ΙΔ Η Σ Διπλ. Στρατιωτικής Ιστορίας Πανεπιστημίου Ααχεν

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Ο αντ/συνταγματάρχης Οττο Σκορτσένυ υπήρξε ένας από τους πιο φημισμένους άνδρες της Γερμανίας

και ήταν ο οργανωτής και διοικητής της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ.

ΜΕΤΟΠΙΣΘΕΝ ΤΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΝ 55

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Χριστούγεννα 1944 στις Αρδέννες. Η τελευταία προσπάθεια του Χίτλερ να αναλάβει την πρωτοβουλία στο Δυτικό Μέτωπο. δρυθείσα μονάδα. Οι άνδρες της μονάδας, που θα ήταν εθελο ντές, έπρεπε να επιλεγούν με βάση τα ακόλουθα κριτήρια: • Αριστη σωματική διάπλαση, κατάλληλοι για ειδι κές αποστολές, έντονη προσωπικότητα και πνευ ματική διαύγεια. • Αριστα εκπαιδ ευμέν οι σε μάχες σώμα με σώμα. • Πολύ καλή γνώση της αγγλική ς γλώσσας με αμερικανική προφορά και ιδιαίτερες γνώσεις της αμε-

ρικανικής στρατιωτικής ορολογίας. Η παραπάνω διαταγή κοινοποιήθηκε προς όλες

τις μονάδες και υπηρεσίες. Οι εθελοντές θα πα

ρουσιάζονταν στο διοικητήριο

του αντισυνταγμα-

τάρχη Σκορτσένυ στο Φρήντενταλ, κοντά στο Βε ρολίνο. Πέντε ημέρες αργότερα το περιεχόμενο του τηλεγραφήματος γινόταν γνωστό στις συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών και αυτό αποτέλεσε ένα

πραγματικό "δώρο" του Επιτελείου της Wehrmacht, αφού η συγκεκριμένη διαταγή έκανε λόγο για «α νεύρεση εθελοντών», ανέφερε τη γενική τοποθε σία, στην οποία θα χρησιμοποιούντο οι αγγλομα θείς Γερμανοί («Δυτικό Μέτωπο»), τον σκοπό («ει

δικές επιχειρήσεις»), καθώς και τον διοικητή τους

Μ

ια ώρα μετά τα μεσάνυκτα της 26ης Ο («αντισυνταγματάρχης Οττο Σκορτσένυ»), κτωβρίου 1944, εστάλη ένα τηλεγράφη Ο ίδιος ο Σκορτσένυ έγινε έξαλλος όταν το μα από το αρχηγείο του Χίτλερ με απο πληροφορήθηκε και, όπως έγραψε χαρακτηριστικά στην αυτοβιογραφία του, «ήταν περίπτωση ηλιθιό δέκ τες όλες τις μονάδες της Wehrmacht, με εξαίρε

ση τις αποκλεισμένες φρουρές των οχυρών του Ατλαντικού (Λωριάν, Σαιν Ναζαίρ, Λαροσέλ, Ρουαγιάν), αυτών που βρίσκονταν στα νησιά της Μάγ χης και τις μονάδες των αλλοδαπών εθελοντών. Το τηλεγράφημα του Φύρερ διέτασε τη συγκρότηση μιας ειδικής μονάδας, που θα χρησιμοποιείτο σε ειδικές αναγνωριστικές επιχειρήσεις του Δυτικού Μετώπου. Η μονάδα αυτή θα είχε δύναμη ανδρών

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

τητας που είναι χειρότερη από προδοσία». Ωστό σο, επειδή η ηγεσία των Συμμάχων αγνόησε το υποκλαπέν μήνυμα, οι Γερμανοί κατάφεραν και προ

χώρ ησαν απρόσκοπτα στο φιλόδοξο σχέδιό τους, Η επιχείρηση «Greif» (Γύπας) ήταν μια προσωπική ι

δ έ α τ ο υ Χ ί τ λ ε ρ , τ η ν ο π ο ί α ε μ π ν ε ύ σ θ η κ ε α π ό μί α ε πιχείρηση των Συμμάχων. Τον Οκτώβριο του 1944, οι Αμερικανοί Ranger

σε Γερμανούς στρατιώτες, είχαν

ίση περίπου με δύο συντάγματα. Ολα τα διαθέσιμα

μεταμφιεσμένοι

αμερικανικά λάφυρα, που βρίσκονταν στα χέρια των Γερμανών, όφειλαν να παραδοθούν στη νεοϊ-

διεισδύσει στην πόλη του Ααχεν στα γερμανοολλανδικά σύνορα και κατέλαβαν κάποια γερμανικά

Εκπαίδευση των Γέρμα. _ . εθελοντών στο στρατόπεδό τον Γκράφενβορ. τον Νοέμβριο του 1944.

?υλάκια ανατολικά της πόλης, στο Στόλμπεργκ και το Εσβάιλερ. Η επιτυχία της επιχείρησης αυτής ο δήγησε τον Χίτλερ στην πραγμάτωση της ιδέας

του.

Η ΓΕΝ Ν Η ΣΗ  ΤΗ Σ PANZERBRIGADE 150  Στις 22 Οκτωβρίου ο Χίτλερ συναντήθηκε με τον αντισυνταγματάρχη Σκορτ σένυ στο Γενικό Αρ χηγείο. Ο Σκορτσένυ καταγόταν από τη Βιένη και

ασκούσε το επάγγελμα του μηχανικού. Το 1939 εί χε καταταγεί στην προσωπική φρουρά του Χίτλερ (Leibstandarte), όπου υπηρέτησε ως τεχνικός αξιω ματικός στην υπηρεσία ασφαλείας του Φ ύρερ . Από τότε ειδικεύτηκε στις ειδικές επιχειρήσεις, στη δημιουργία ομάδων σαμποτέρ κ.ά. Υπήρξε συμμαθητής του Ερνστ Καλτενμπρούνερ, που την εποχή εκείνη ήταν αρχηγός της Κε ντρικής Υπηρεσίας Ασφαλείας του Ράιχ (RSHA), και έγινε ιδιαίτερα δημοφιλ ής ύστ ερα από την απελευ θέρωση του Μουσολίνι από την έπαυλη του Γκραν Σάσσο, τον Σεπτέμβριο του 1943. Παρόλο που ο βαθμός του, του όμπερστουρμπαν-φύρερ, αναλογικά ήταν ίδιος με αυτόν του αντισυνταγματάρχη της Wehrmacht, στην πραγματικότητα ο Σκορτσένυ είχε μεγαλύτερες δικαιοδοσίες και αρμοδιότητες από πολλούς ανώτερους αξιωματικούς του Στρα τού. Ετσι, ο Χίτλερ του ανέθ εσε προσωπικά να δημι ουργήσει μια ολόκληρη τεθωρακισμένη ταξιαρχία, με αμερικανικά άρματα και άνδρες ενδε δυμέ νους με αμερικανικές στολές. Αποστολή της PanzerBrigade 150 θα ήταν μια επανάληψη του αιφ νιδιαστικού εγχειρήματος του 1940, που κατέληξε οτην κύκλωση της Δουνκέρκης, στα αμερικανικά μετόπισθεν. Σε πρώτη φάση, η 150 Ταξιαρχία Πάντσερ θα εκμεταλλευόταν το ρήγμα που θα δημιουργείτο από το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ, που τελούσε υπό την ηγεσία ενός από τους πιο ικανούς και γεν ναίους Γερμανούς διοικητές, του αντισυνταγματάρχη Γιόακιμ Πάιπερ. Στόχος της επιχείρησης ή ταν η εξασφάλιση ορισμένων σημαντικών γεφυρών ικόμβων) του ποταμού Μάας, πριν προλάβουν να τις ανατινάξουν οι Αμερικανοί, ώστε να προελάσουν ταχύτατα προς την Αμβέρσα οι επερχόμενες γερμανικές μεραρχίες. Εκτός όμως από την PanzerBrigade 150, σχημα τίστηκε και μια άλλη μικρότερη ειδική μονάδα, η ο ποία θα συμμετείχε στην όλη επιχείρηση ως προ πομπός της πρώτης. Οι άνδρε ς αυτής της μονάδας φέροντας αμερικανικές στολές θα διείσδυαν πίσω από τις συμμαχικές γραμμές, προκαλώντας δολιο φθορέ ς, θα παραπλανούσαν με ψευδε ίς οδηγίες

τις συμμαχικές μονάδες, θα κατέστρεφαν τις γραμμές επικοινωνιών και, σε κάθε περίπτωση, θα διευκόλυναν τη γερμανική επίθεση. Η παράπλευρη αυτή επιχείρηση έλαβε την κωδική ονομασία "Münze" (Νόμισμα). Η προβλεπόμενη δύναμη της PanzerBrigade 150 ανερχόταν σε 3.300 άνδρες. Ωστόσο, οι εθελοντές που παρουσιάστηκαν ήταν μόνο 600, από τους ο ποίους μόνο οι 10 μιλούσαν άπταιστα αγγλικά. Από τους υπόλοιπους 40 μιλούσαν αρκετά καλά, 150 μπορούσαν να γίνουν κατανοητοί, 200 μιλούσαν σπαστά ή σχεδόν καθό λου και οι υπόλοιποι είχαν ελάχιστες γνώσεις. Επιπροσθέτως, η συγκέντρωση του υλικού, που ήταν απαραίτητο για την υλοποίη

Παρόλο που ο βαθμός του, το υ όμπερστουρμπανφύρερ, αναλογικά ήταν ίδιος με αυτόν του αντισυνταγματάρχη τ η ς W e h r n i a c h t , σ τ ην πραγματικότητα ο Σκορτσένυ είχε μεγαλύτερες δικαιοδοσίες και αρμοδιότητ ες από πολλούς ανώτερους αξιωματικούς του Στρατού.

ση του σχεδίου, υπήρξε απογοητευτική. Διατίθεντο μόνο δ ύο άρματα Sherman και μερικά ημιερπυστριοφόρα. Ως εκ τούτου, το φιλόδοξο αυτό σχέδιο ήταν α δύνατο να πραγματοποιηθεί και ο Σκορτσένυ περιορίσθηκε στη συγκρότηση τριών ολιγάριθμων τμημάτων με τις ονομασίες X, Υ, Ζ, τα οποία προι κοδότησ ε με πέντε Panther διασκευασμένους σε α μερικανικούς καταστροφείς αρμάτων Μ-10, καθώς

Εκπαίδευση της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ. ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Γερμανικό άρμα μάχης τύπου Panther της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ. Είναι τροποποιημένο ώστε να μοιάζει με τον αμερικανικό καταστροφέα αρμάτων Μ-10.

και με λίγα γερμανικά πυρο βόλα εφό δου, με αμερι κανικές αποχρώσεις και σήματα. Οι σχηματισμοί αυτοί είχαν την ακόλουθη διά ταξη:

58 

Οι εθελον τές είχαν προειδοπο ιηθεί ότι η αποστολή τους ήταν άκρως απόρρητη και παρέδωσαν τις στρατιωτικές τ α υ τ ό τ η τ ε ς κ αι τα προσωπικά τους αντικείμενα στους φρουρούς του στρατοπέδου.

• Τμήμα δολιοφθ οράς: με ομάδ ες 5-6 ανδρών που θα επιτίθεντο σε αποθήκες καυσίμων και πυρομαχικών και θα εξασφάλιζαν όσες γέφυρες μπορού σαν. • Τμήμα κομάντος: με ομάδ ες 3-4 ανδρών που θα κατέστρεφαν τις εχθρικές επικοινωνίες και θα διέσπειραν ψευδείς ειδήσεις ανάμεσα στους Αμερι κανούς, προκαλώντας πανικό και χάος. • Τμήμα παρατηρητών: με ομ άδες 3-4 ανδρών που θα διείσδυαν βαθιά στις συμμαχικές γραμμές προς τα δυτικά και θα μετέδ ιδαν πλη ροφορίες για τον ο πλισμό, τις θέσεις πυροβολικού και τις κινήσεις των εχθρικώ ν μονάδων. Παράλληλα, οι άνδρε ς του τμήματος αυτού θα έδιναν λανθασμένες διαταγές στα αμερικανικά στρατεύματα, θα άλλαζαν τους δείκτες πορείας των οδών και των περιοχών των ναρκοπεδίων και, γενικότερα, με παραποιημένες οδικές σημάνσεις θα δημιουργούσαν κυκλοφοριακή σύγχυση. Για λόγους ασφαλείας η επιχείρηση «Greif» ανακοινώθηκε λίγες ημέρες πριν από την ε πίθεση στις Αρδέννες στον διοικητή της 6ης Στρα τιάς SS, Ντήτριχ, και στον διοικητή του I Σώματος Πάντσερ των Waffen SS, από τις γραμμές του οποί ου θα εξορμούσαν τα τμήματα.

Η ΕΚ Π Α ΙΔΕ ΥΣΗ  ΣΤΟ ΚΡΑΦ ΕΝΒΟ Ρ  Οι εθελοντές που προέρχονταν απ’ όλους τους κλάδους των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμε ων, αρχικά έφθασαν στην πόλη Φράιντεταλ, για να μεταφερθούν στη συνέχεια σιδηροδρομικώς στο Κέντρο Εκπαίδευσης του Γκράφενβορ στη Βαυα ρία. Οι εθελοντές είχαν π ρ ο ε ι δ ο π ο ι η θ ε ί ότι η α π ο  στολή τους ήταν άκρως απόρρητη και παρέδωσαν τις στρατιωτικές ταυτότητες και τα προσωπικά τους αντικείμενα στους φρουρούς του στρατοπέ δου. Ενας από τους εθελοντές της ομάδας των πα ρατηρητών, ο λοχίας Χάιντς Ρόντε, αρκετά χρόνια αργότερα θα θυμόταν: «... Στα μέσα Οκτωβρίου 1944, βρισκόμουν, ύ

στερα από έναν ελαφρύ τραυματισμό μου, στο Αμ βούργο ως εκπαιδευτής ασυρμάτων μιας μονάδας ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

διαβιβάσεων. Ανάμεσα στις συνηθισμένες διατα γές που έφθαναν καθημερινά στη μονάδα μου, ήλ θε και μία πολύ παράξενη, που ζητούσε εθελοντές με γνώσεις αγγλικής για ειδική αποστολή. Αρχικά, νόμισα ότι θα ήταν κάποια από τις αποστολές ανα γνώρισης και ανάκρισης αιχμαλώτων και, επειδή τη θεώρησα ακίνδυνη, δέχθηκα να ουμμετάσχω πράγμα για το οποίο μετάνιωσα αργότερα. Ετσι, ύστερα από τα καθιερωμένα τεστ γλώσ σας που περάσαμε, μόνο εγώ κι ένας άλλος κριθήκαμε ικανοί και μας εφόδιασαν με φύλλα πορείας για το Ράπενμπεργκ της Βαυαρίας, όπου υπήρχε ένα Κέντρο Εκπαίδευσης κοντά στο Γκράφενβορ. Το ταξίδι ήταν μακρύ και κουραστικό, αφού διασχί σαμε ολόκληρη τη Γερμανία. Η αμαξοστοιχία ήταν γεμάτη από άνδρες της Wehrmacht όλων των όπλων και των βαθμών. Οι στάσεις μας ήταν ελάχιστες. Σε έναν σταθ μό νότια του Μπάυρουτ, κι ενώ είχε νυκτώνει και γείραμε να αποκοιμηθούμε, μας ξύπνησαν τα με γάφωνα που επίμονα καλούσαν εκείνους που προ ορίζονταν για το κέντρο του Ράπενμπεργκ, νακατεβούν από την αμαξοστοιχία και να παρουσιαοθούν αμέσως στη διοίκηση του σταθμού. Συγκεντρωθήκαμε καμιά τριανταριά, αλλά το θέαμα που παρουσιάζαμε ήταν ασυνήθιστο: ανάμεσά μας ήταν ένας πλοίαρχος, ένας σμηνίας της Luftwaffe, έ ν α ς υπολοχαγός του πεζικού και πολλοί άλλοι στρατιώτες των Waffen SS. Κι ενώ σχηματίσαμε φάλαγγα για να προχωρήσουμε προς το γραφείο διοίκησης, ο πλοίαρχος φον Μπέερ, που μαζί του θα συνδεόμουν αργότερα, βγήκε από τη φάλαγγα και προχώρ ησε μ προστά. /Iίγο αργότε ρα γύρισε πίσω με δύο αξιωματικούς των SS, που μας ανακοίνωσαν απλά και ξεκάθαρα πως από ε κείνη τη στιγμή ανήκαμε στην PanzerBrigade 150, μια μονάδα με άκρως απόρρητο χαρακτήρα, κι ότι

da 'πρεπε να παραδώοουμε οτον πλοίαρχο Μπέερ τις ταυτότητες και τα φύλλα πορείας μας. Στη συνέχεια ανεβήκαμε σε δύο φορτηγά αυ τοκίνητα και συνεχίσαμε το ταξίδι μας. Υστερα από δύο ώρες κι αφού εγκαταλειφαμε τους πολυσύ χναστους δρόμους, φθάσαμε σε έναν στρατώνα που φωτιζόταν αμυδρά και ήταν αυστηρά φρουρούμενος. Οι προσπά&ειές μας να πιάσουμε κου

βέντα με τους βλοουρούς φρουρούς απέτυχαν ε ξαιτίας του ότι όλοι τους ήταν Ουκρανοί εθελο ντές των SS, οι οποίοι δεν γνώριζαν ούτε μία λέξη

14 Δεκεμβρίου 1944: η PanzerBrigade 150 στο δάσος του Μπλανκεχάιμ.

γερμανικά και είχαν διαταγή να πυροβολήσουν α μέσως όποιον έβγαινε απ’ αυτό χωρίς άδεια...».

Η «Μ Ο Ν Α Δ Α ΣΤ ΙΛ Α Ο Υ »   Από τους 600 εθελοντές, μόνο 120 επιλέχθη-

καν ως «ομιλητές» και παρουσιάστηκαν στη «Μο νάδα Στίλαου». Η αποστολή της μονάδας αυτής θα συμπεριελάμβανε συγκεκριμένους στόχους, όπως αναγνωρίσεις και δολιοφθορές, καθώς και τη διά δοση παραπλανητικών διαταγών στις αμερικανικές μονάδες. Ο λοχίας Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας τη διήγη σή του, αναφέρει πως το κατάλυμά του βρισκόταν στον λόχο διοίκησης του λοχαγού Στίλαου. «... Από την αρχή μου έκανε εντύπωση το κλί-

 j a συντροφικότητας και η φιλική ατμόσφαιρα που υπήρχε ανάμεσα στους άνδρες αυτής της μονά δας. Το πρώτο διάστημα ασχοληθήκαμε με την εκ μάθηση της αγγλικής, δίνοντας έμφαση στα γλωσ σικά ιδιώματα των Αμερικανών και την αμερικανι κή προφορά...». Στη συνέχεια, ακολούθησαν επισκέψεις σε στρατόπεδα Αμερικανών αιχμαλώτων, καθώς και προβολές αμερικανικών ταινιών, ιδιαίτερα, πολεμι κών. Επειδή οι Γερμανοί εμφάνιζαν μια πολύ πει3αρχημένη και συγκροτημένη συμπεριφορά που, οε αντίθεση με τη χαλαρότητα της πειθαρχίας των Γιάνκηδων», ενδεχομένως να τους πρόδιδε, ο Σκορτσένυ προέτρεψε τους άνδρες του να μα σούν τσίχλα, να έχουν τα χέρια τους στις τσέπες <αι γενικότερα να συμπεριφέρονται με θράσος και αυθάδεια, στοιχεία που για τους Γερμανούς χαραιαήριζαν τον μέσο Αμερικανό στρατιώτη. Αδειες, αλληλογραφία, καθώς και οποιαδήποτε επαφή έξω από το στρατόπεδο, απαγορεύθηκαν. Ηδη από τις τρώτες ημέρες φάνηκε ότι οι προειδοποιήσεις αυ τές δεν συνιστούσαν απλώς εκφοβισμό. Ενας εθε\οντής οδηγ ήθη κε στο εκτελεστικό απόσπασμα, ε πειδή σε γράμμα, που έστειλε στην κοπέλα του, α. έφερε τον σκοπό της αποστολής του. Για τον λοχία Ρόντε ο πραγματικός πόλεμος _όλις τώρα άρχιζε.

_ ,, «... Την ιδια ήμερα μας χώρισαν σε δυο τμήμα-

Γερμανοί στρατιώτες κατά Την αναμονή της επ& εσης.

τα. Η πρώτη ομάδα (των σαμποτέρ) εφοδιάσθηκε με δέκα αμερικανικά άρματα μάχης. Η δεύτερη ο μάδα, όπου ανήκα κι εγώ, ήταν κατασκοπευτική, ε  φοδιασμένη με έξι αμερικανικά Jeep και γερμανι κούς πομπούς και δέκτες. Στις επόμενες ημέρες η ομάδα μας χωρίστηκε σε τέσσερα πληρώματα  Jeep , που ονομάσθηκαν ομάδες «μακράς απόστα σης» και «μικρής απόστασης»...». Ηδη οι Γερμανοί διέπραξαν το πρώτο σημαντι κό λάθος, καθώς ο αμερικανικός κανονισμός προέβλεπε πληρώματα 2 ή 3 το πολύ ανδρών, ενώ τα γερμανικά πληρώματα ήταν τετραμελή . Μια λεπτο μέρεια που θα τους στοίχιζε αργότερα. Το πλήρω μα των Jeep θα αποτελείτο από τον οδηγό, τον καταστροφέα ή διαβιβαστή (ανάλογα με την αποστο λή), τον διερμηνέα, ο οποίος θα μιλούσε απαραίτη τα άπταιστα αγγλικά και θα διεξήγε την πιθανή συ  νομιλία με τον εχθρό, και τον επικεφαλής του πλη ρώματος. Τα πληρώματα των Jee p θα παρίσταναν άνδρες της αμερικανικής 5ης Μεραρχίας. Ως σήματα ανα-

ΜΕΓΑΑΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

17Δεκεμβρίου 1944. Ο Πάιπερ σε αμφίβιο Volkswagen στα γερμανοβελγικά σύνορα.

60 

γνώρισης από τους προελαύνοντες Γερμανούς, στα καπό των οχημάτων είχαν θαφτεί τα γράμματα «CD» «ΧΥ» ή «Ζ», ανάλογα με την περιοχή που θα

σει το σύστημα διοικητικής μέριμνας των Συμμά χων στην Αμβέρσα. Στο Βέλγιο, η φιλοδυτική κυβέρνηση Πιερλό α

δρούσαν. Επιπλέον, κάθε μέλος της ομάδας θα φο ρούσε ένα ροζ ή μπλε φουλάρι, θα είχε το δεύτερο κουμπί του τζάκετ του ξεκούμπωτο, ενώ θα κτυ-

ντιμετώπιζε

πούσε ελαφρά δύο φορές το κράνος του μ ε το δεξί του χέρι, ώστε να είναι βέβαιοι οι Γερμανοί ότι επρόκειτο για φίλια τμήματα. Αποστολή των ομάδων αυτών θα ήταν η ανα γνώριση μεγάλου βάθους και συγκεκριμένα η άφι  ξη επί των γεφυρών του Χουϊ, Αμάι και Ενζίς επί

ΜΑΧΕΣ

βαιναν σε απεργίες, δυναμικές κινητοποιήσεις και συμπλοκές με την τοπική αστυνομία.

Ο Α Θ Ε Α ΤΟ Σ Π Ο Λ Ε Μ Ο Σ Ο Χίτλερ είχε απαγορεύσει με ποινή θανάτου

του Μεύση, όπως και η αποστολή αναφορών για τη

στους ελάχιστους ανώτερους αξιωματικούς, που

δραστηριότητα των αμερικανικών δυνάμεων σε αυτές. Αλλες τρεις ομάδες θα αναγνώριζαν περιο χές πολύ κοντά στην πρώτη γραμμή, ώστε να ενη μερώσουν τη γερμανική διοίκηση για ενδεχόμενα

γνώριζαν για την επιχείρηση των Αρδεννών , να αφήσουν να διαρρεύσει η παραμικρή πληροφορία. Οι στρατάρχες φον Ρούντστεντ και Μόντελ, που α νέλαβαν την ηγεσία της επίθεσης, υπέγραψαν

οδοφράγματα και αντιαρματικές ενέδρες που θα

πρωτόκολλο τιμής, σχετικά με τη μυστικότητα της

εντόπιζαν στους ορεινούς δρόμο υς των Αρδεννών. Επίσης, ήταν εφοδιασμένοι με λευκή μπογιά, με την οποία θα σημείωναν τα ασφαλή δρομολόγια. Τέλος, οι υπόλοιπες ομάδες ανέλαβαν έναν πιο ει

επιχείρησης, ενώ σε κάθε ειδική υπηρεσία κοινοποιήθηκε διαφορετικό μυστικό συνθηματικό όνο μα γι’ αυτήν, που θα άλλαζε κάθε δύο εβδομά δες. Μέχρι τον Δεκέμβριο, το συνθηματικό όνομα

δικό ρόλο, την εκτέλεση δολιοφθορών στα συμμα χικά μετόπισθεν, καθώς και τη μεταφορά 30 εκα τομμυρίων πλαστών γαλλικών και βελγικών φρά γκων. Με τα χρήματα αυτά οι πράκτορες του αντισυνταγματάρχη Χέρμαν Γκίσκες, ενός από τους πιο δραστήριους αξιωματικούς των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, θα δωροδοκούσαν τους Γάλ λους και Βέλγους κομμουνιστές εργάτες σιδηρο

της επιχείρησης ήταν «Φρουρά του Ρήνου», αλλά

δρόμων και λιμενεργάτες, προκειμένου να απεργήσουν από τις 16 Δεκεμβρίου έως τα Χριστούγεν να, ώστε να παρεμποδιστεί ή ακόμα και να παραλύ

ΜΕΓΑΛΕΣ

ήδη α π ό τ ο φ θ ι ν ό π ω ρ ο τ ο μ ε γ ά λ ο π ρ ό  βλημα του αφοπλισμού των κομμουνιστών αντι στασιακών, που με τις ευλογίες της Μόσχας προέ-

πολύ γρήγορα άλλαξε σε «Φθινοπωρινή Ομίχλη», κάτι που προκάλεσε σύγχυση, επειδή η ίδια ονομα σία χρησιμοποιήθηκε κατά την εκκένωση της κοι λάδας του Πάδου, το 1944. Από το βράδυ της 10ης Δεκεμβρίου 1944, ο ρα διοσταθμός του Λουξεμβούργου που είχε περιέλθει στον έλεγχο των Συμμάχων, μετέδιδε καθημε ρινά, στις προπαγανδιστικές του εκπομπές που α φορούσαν τη Wehrmacht, κωδικοποιημένες ειδή σεις, όπως: «Ο στρατιώτης Οττο Μάγιερ χαιρετά τη

θεία Εμυ». Οι ειδήσεις αυτές προέρχονταν από τις

σταν από εκείνη τη στιγμή κιόλας νεκροί...».

συμμαχικές υπηρεσίες πληροφοριών και είχαν ως

Η γερμανική επίθεση που εκδηλώθηκε τη 16η Δεκεμβρίου σύντομα σημείωσε τις πρώτες επιτυ χίες, με αιχμή το Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ που πραγματοποίησε βαθιά διείσδυση. Την 20ή Δεκεμ βρίου οι ομάδες Χ,Υ και Ζ επεχείρησαν να καταλά βουν τη μικρή κωμόπολη Μαλμεντύ δυτικά του Ααχεν, αλλά αποκρούσθηκαν από τους Αμερικανούς,

αποδέκτες βελγικές και ολλανδικές ομάδες αντί στασης, που δρούσαν σε περιοχές που κατείχαν α κόμα οι Γερμανοί. Οι άνδρες αυτοί ανήκαν σε μια αντιστασιακή

οργάνωση που στρατολογούσε τα μέλη της από τους εργάτες της οργάνωσης «Τοντ», που είχε α-

ναλάβει τη δημιουργία και την κατασκευή της Γραμμής Ζίγκ φρηντ. Ο αρχηγός της ζήτησε επίμονα από το κέντρο την επιβεβαίωση των πληροφοριών που μετέδωσε ο ραδιοσταθμός του Λουξεμβούργου. Οι Σύμμαχοι απάντησαν επαληθεύοντας την πληροφορία ότι συγκέντρωσαν στρατεύματα στην αντίστοιχη πε ριοχή. Δεν γνώριζαν όμως ότι η δήθεν αντιστασια κή εκείνη οργάνωση είχε δημιουργηθεί από τους ί διους τους Γερμανούς και ότι αποτελούσε, με την κωδική ονομασία «Χάιντριχ», μία από τις πολλές παραπλανητικές ενέργειες των Γερμανών για την προετοιμασία της μάχης των Αρδεννών.

Τα

 ξ η μ ερ ώ μ α τ α τ η ς 1 5 η ς Δ ε κ ε μ β ρ ίο υ , τ έ θ η κ ε

σε εφαρμογή η επιχείρηση «Νόμισμα» με δύο Jeep που είχαν πλήρωμα επτά άνδρες (τρεις και τέσσε ρις αντίστοιχα), οι οποίοι φορούσαν αμερικανικές στολές και κατευθύνθηκαν προς το χωριό Χούντσφελντ.

0 Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας την αφήγησή του, αναφέρει: «... Το βράδυ της 13ης Δεκεμβρίου, η πρώτη

;άΛαγγα της Τεθωρακισμ ένης Ταξιαρχίας ξ εκίνησε _ιέσα σε μια τρομακτική χιονοθύελλα. Λίγο πριν

από τα χαράματα το κύριο σώμα είχε αφιχθεί στο προστατευόμενο σημείο, εκεί όπου άρχιζαν τα δά ση του Μπλακενχάιμ. Η ομάδα μας (οι καταδρο μείς) δεν στρατσπέδευοε μαζί με τους άλλους, αλ'.ά περίμενε στα μικρά ατομικά αντίσκηνα να ειδο ποιηθεί για το τι θα γινόταν από εκεί και πέρα. Σε λίγο ήλθε ένας χαμογελαστός αξιωματικός «■αι μερικοί άνδρες που κουβαλούσαν πολλά κιβώ τια. Υστερα από μερικά λεπτά εμφανίσθηκαν ο δι οικητής μας, λοχαγός Στίλαου, και ο πλοίαρχος Ίπέερ. Παρουσία των δύο ανδρών τα κιβώτια ανοίχθηκαν κι αυτό που είδαμε μας έκανε να ξεχάσου_ε την κούρασή μας. Το ένα κιβώτιο ήταν γεμάτο με αμερικανικά τσιγάρα, καφέ και κάθε είδους κον σέρβες. Τα εφόδια μοιράσθηκαν με τη συνηθισμένη πρωσική σχολαστικότητα κι ύστερα ανοίξαμε το δεύτερο κιβώτιο, που το περιεχόμενό του θα μπο ρούσε, τουλάχιστον εμένα, να μου εξασφαλίσει το υπόλοιπο της ζωής μου: ήταν γεμάτο με δολάρια και λίρ ις. Αφού τα μοιραστήκαμε μ ε την εντολή να τα δίνουμε στους Αμερικανούς φρουρούς για δω ροδοκία, ανοίξαμε και το τρίτο κιβώτιο. Αυτό ήταν γεμάτο με ολοκαίνουριους αναπτή ρες. Δεν είχαν τίποτε το ξεχωριστό, μέχρι τη στιγ μή, που ο διοικητής μας είπε ότι στην αποθήκη της βενζίνης τους υπήρχε υδροκυάνιο, που θα μπο ρούσε να μας βγάλει «από τη δύσκολη θέση» στην περίπτωση που θα μας έπιαναν αιχμαλώτους. Ο •οχαγός ήταν ψύχραιμος και ευγενικός, ενώ δεν παρέλειψε να μας καληνυκτήσει και να μας ευχη θεί... καλή όρεξη. Οταν πια μείναμε μόνοι με τα «δώρα» μας, συ νειδητοποιήσαμε ότι θα συμμετείχαμε σε μια τρε λή επιχείρηση. Αυτή η αποστολή ήταν μια καθαρή επιχείρηση αυτοκτονίας και δεν γνωρίζαμε αν θα έπρεπε να είχαμε πάρει την απόφαση πως ήμα

έχοντας υποστεί βαριές απώλειες. «... Το απόγευμα της 15ης Δεκεμβρίου 1944,

 ξεκινήσαμε, ανεξάρτητα από την υπόλοιπη Ταξιαρ χία, για το Κελ. Ο πλοίαρχος Μπέερ είχε διατάξει να παρουσιαοθούμε σ’ αυτόν προσωπικά, στη διοί κηση του 1ου Τεθωρακισμένου Σώματος SS. Από εκεί μας έστειλαν στα προκεχωρημένα φυλάκια του Πάιπερ, που ήταν εξοπλισμένα με τους θωρακισμένους κολοσσούς, τα Königstiger. Τα άρματα θα αναλάμβαναν την προστασία μας σε λί γες ώρες, στην άλλη πλευρά του μετώπου. Μας είχαν απαγορεύσει να μιλούμε, ακόμα και να καπνίζουμε, επειδή βρισκόμασταν μόλις 100 μέτρα μακριά από τις αμερικανικές γραμμές. Οι ώ ρες πριν από την επίθεση (που είχε ορισθεί για τις 05.15 ακριβώς το πρωί της 16ης Δεκεμβρίου 1944) είναι ατελείωτες για τον κάθε στρατιώτη του μετώ που. Είναι ώρες, κατά τις οποίες βασιλεύει τρομε ρή υπερένταση και ανησυχία. Λίγες ώρες πριν από την ώρα X αποχαιρετήοαμε με ένα σιωπηλό σφίξι μο του χεριού τους συντρόφους μας κι ανεβήκαμε στο Je ep μας...». Κάθε Jeep συνοδευόταν κι από ένα άρμα μά χης. Ο διοικητής του άρματος συνοδείας του λοχία Ρόντε, ένας νεαρός αξιωματικός της Μεραρχίας S S «Hitlerjugend», είχε ως αποστολή να οδη γήσει τη μικρή ομάδα 500 μέτρα μέσα στο εχθρικό έδαφος. Από εκεί και πέρα θα άρχιζε το επικίνδυνο ταξίδι στα αμερικανικά μετόπισθεν. «... Ωρα 05.15. Με απόλυτη ακρίβεια, βρεθήκα

με ξαφνικά μέσα σε κόλαση φωτιάς. Μαζί με εκα τοντάδες εκτυφλωτικούς προβολείς, που έπεφταν από τα υψώματα του Χόενφεν κι έριχναν το φως τους σαν νεκρικά δάκτυλα επάνω στις αμερικανι κές γραμμές, άρχισε και ένα πανηγύρι φωτιάς από τα πυροβόλα και τις ρουκέτες, που όμοιό του δεν είχαμε ξαναδεί σε καμία επίθεση έως τώρα. Το χα ρακτηριστικό σφύριγμα των οβίδων, που περνού σαν επάνω απ’ τα κεφάλια μας, μας έδινε να κατα λάβουμε ότι βρισκόμασταν πολύ κοντά στις εχθ ρι κές γραμμές. Μια σειρά από φωτοβολίδες, καθώς και το μουγκρητό απ’ τις μηχανές των αρμάτων μας που προχωρούσαν, άλλαξε το σκηνικό. Ξαφνι κά, ύστερα από 50μέτρα, το άρμα, που πίσω του ή ταν σχεδόν κολλημένο το Jeep μας, σταμάτησε. Συνειδητοποιήσαμε όλοι ότι από εκείνη τη στιγμή μπαίναμε στη νεκρή ζώνη κι έπρεπε να ξεφορτω θούμε τις στολές των αλεξιπτωτιστών που φορού σαμε. Για τον οδηγό μας, η συγκεκριμένη πορεία και η αλλαγή της στολής του ήταν ένας ακροβατι κός άθλος, επειδή δεν έπρεπε για κανένα λόγο να σταματήσουμε. To Jeep μας χοροπηδούσε σαν α γριοκάτσικο κι ο οδηγός μας πατούσε συνέχεια γκάζι, ενώ ο συνοδηγός, που καθόταν δίπλα του, προσπαθούσε ξετρελαμένος να τον καθοδηγεί, για να αποφεύγει τα εμπόδια και τις λακκούβες. Πολύ γρήγορα είδαμε μπροστά μας το πρώτο φλεγόμενο αμερικανικό αυτοκίνητο. Είχαμε αφήσει τα άρματα μάχης που μας συνόδευαν πολύ πίσω και φορού σαμε πλέον τα μεταλλικά αμερικανικά κράνη μας. Σε κάποια στιγμή συναντήσαμε μερικούς Αμερικα-

Τα αντικείμενα που βρέ&ηκαν στις 18-121944 στο Jeep του δόκιμου Γκύντερ Μπίλινγκ. Ασύρματος, δυναμίτιδα, αναπτήρας και χάπι υδροκυανίου.

61

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Ο λοχίας Χάιντς Ρόντε το 1944.

62 

Ενα J eep εισχώρησε στο Μαλμεντύ και α ν έ φ ε ρ ε σ το ν Σκορτ σένυ και στον Πάιπερ ότι η πόλη ήταν ανοχύρωτη, ενώ μία άλλη ομάδα Γερμανών τ ης P a n z e r B r i g a d e 1 50 παρίστανε το υς στρατονόμους σε ένα σταυροδρόμι, κατορθώνοντας να στείλει σε διαφορετική κατεύθυνση ένα ολόκληρο αμερικανικό σύνταγμα, το οποίο έσπευδε για να ενισχύσει το μέτωπο.

νούς στρατιώτες που προσπαθούσαν βιαστικά να στήσουν ένα αντιαρματικό πυροβόλο. Με ικανο ποίηση διαπιστώσαμε ότι η εμφάνισή μας δεν είχε τίποτα το διαφορετικό από τους άλλους Αμερικα νούς που βλέπαμε γύρω μας, εκτός ίσως απ' το ότι εκείνοι ήταν πιο λασπωμένοι από μας. Ενας λο χίας τους προσπάθησε να μας υποχρεώσει να κά νουμε κάποια αγγαρεία, μάταια όμως, γιατί, όπως του φωνάξαμε, είχαμε αυστηρές διαταγές κι άλλω στε δεν ανήκαμε στη μονάδα του... Τον προσπεράσαμε και πιο κάτω πέσαμε επά νω σε έναν γιγαντόσωμο άνδρα της Στρατιωτικής Αστυνομίας, όπως έδειχναν η άσπρη γραμμή γύρω απ' το κράνος του και τα αρχικά «ΜΡ» που είχε στο περιβραχιόνιό του. Στεκόταν δίπλα σε μια μοτοσι κλέτα και μας έκανε νόημα να ακολουθήσουμε ένα παρακλάδι του δρόμου που κατευθυνόμασταν. Το πυροβολικό σφυροκοπούσε κυριολεκτικά την κε ντρική αρτηρία, κι έτσι ευχαριστήσαμε τον Αμερι κανό για τη φροντίδα και τη σπουδή που επέδειξε, για να μας σώσει από τις «δικές μας» οβίδες. Ολοι είχαμε την αγωνία ότι οι Αμερικανοί θα αναγνώρι ζαν από χίλια μέτρα μακριά τα γερμανικά χαρακτη ριστικά μας, αλλά ο ασταμάτητος βομβαρδισμός, ο ελάχιστος φωτισμός κι η σύγχυση, που επικρατού σε στις τάξεις του εχθρού, μας διευκόλυναν αφά νταστα εκείνες τις πρώτες ώρες και σιγά-σιγά ξα ναβρίσκαμε την αυτοπεποίθησή μας, διαπιστώνο ντας ότι η μεταμόρφωσή μας υπήρξε τέλεια...«.

Π Α Ν ΙΚ Ο Σ Κ Α Ι ΥΣΤΕΡΙΑ  Η πορεία των «αμερ ικανον τυμένω ν» Γερμανών συνεχίσθηκε επί έξι ώρες έως ότου ο Ρόντε και οι σύντροφοί του εντόπισαν τον κύριο δρόμο που ο δηγο ύσε στον στόχο τους: την πόλη Χου ϊ και τη γέφυρά της επί του ποταμού Μάας. Ξημέρωνε και το πυκνό χιόνι που έπεφτε, έδινε στη μικρή πεδιάδα μια θλιβερή όψη. Εκατοντάδες προβολείς από κά

Ανυποψίαστη, η ομάδα του διαβιβαστή Ρόντε διείσδυε όλο και βαθύτερα στα μετόπισθεν, εκμε ταλλευό μενη το γενικό τερο χάος που είχε προκληθεί. Η ομάδα διατηρούσε το ψυχολογικό πλεονέ κτημα ότι είχε περάσει απαρατήρητη από τους

θε είδους οχήματα που κινούντο στους λασπωμέ νους δρόμους, φώτιζαν την γκρίζα ατμόσφαιρα. Η ομάδα των Γερμανών καταδρομέων άδραξε

Το π ό σ ο α π α τ η λ ή ή τ α ν ό μω ς ε κ ε ί ν η η α υ τ ο π ε  ποίθηση, διαπιστώθηκε πολύ σύντομα. Ο Χάιντς Ρόντε, συνεχίζοντας τη διήγησή του, δικαιολογή-

την ευκαιρία και έστειλε το πρώτο μήνυμα με τον ασύρματο για την επιτυχή διείσδυση στις εχθρ ικές γραμμές. Το γεγονός ότι το κέντρο απάντησε, τους γέμισε χαρά και ικανοποίηση. Στο μεταξύ κι ενώ τα Jeep μακράς ακτίνος προ σπαθούσαν να διεισδύσ ουν στα αμερικανικά μετό 

θηκε:«... Πώς μ πορούσαμ ε όμως να ξέρουμ ε ότι το πλήρωμα ενός αμερικανικού Jeep αποτελείτο

πισθεν, τα Jeep μικρής ακτίνος διεξήγαν μια δυ σκολότερη ίσως αποστολή κοντά στην πρώτη γραμμή του μετώπου. Η πρώτη σημαντική επιτυχία σημειώθηκε, όταν μια ομάδα δολιοφθορέων ανα κάλυψε και έκοψε τη γραμμή επικοινωνίας μεταξύ του διοικητή της 1ης Στρατιάς, στρατηγού Χότζες, στη λουτρόπολη Σπα και του στρατηγού Μπρά ντλεϋ, διοικητή της 12ης Ομάδας Στρατιών, στην πόλη Ναμύρ. Αποτέλεσμα της διακοπής των επικοινωνιών υ πήρξε η απομόνωση του Χότζες και της Στρατιάς του και μάλιστα τη στιγμή που οι Αμερικανοί είχαν δεχθεί το κύριο βάρος της γερμανικής επίθεσης. Ενα Jeep εισχώρησε στο Μαλμεντύ και ανέφε ρε στον Σκορτσένυ και στον Πάιπερ ότι η πόλη ή ταν ανοχύρωτη, ενώ μία άλλη ομάδα Γερμανών της PanzerBrigade 150 παρίστανε τους στρατονόμους σε ένα σταυροδρόμι, κατορθώνοντας να στείλει σε διαφορετική κατεύθυνση ένα ολόκληρο αμερικανι κό σύνταγμα, το οποίο έσπευδε για να ενισχύσει το μέτωπο.

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Σκορτσένυ και Χίτλερ. Οι εμπνευστές της επιχείρησης "Γύπας

πρώτους Αμερικανούς σκοπούς.

πάντα από δύο ή το πολύ τρεις άνδρες κι ότι τα φα νάρια του ήταν ή όλα αναμμένα ή ολότελα σβηστά κι όχι, όπως τα δικά μας, σκεπασμένα με ύφασμα δήθεν για καμουφλάζ; Ετσι ταξ ιδεύαμ ε με το προδοτικό αυτό Jeep ο λότελα ανυποψίαστοι, για τη μικρή πόλη Χουϊ στον Μεύση... Με δυσκολία προχωρούσαμε στον κε ντρικό δρόμο ανάμεσα σε πυκνές φάλαγγες αμερι κανικών οχημάτων. Σε μια στιγμή, ο οδηγός ενός Sherman μας ά φησε να τον προσπεράσουμε κι έτσι κερδίσαμε λί γο απόσταση. Ενα επεισόδιο συγκινητικό ήταν, ό ταν ξαφνικά βρεθήκαμε πίσω από ένα φορτηγό γε μάτο Γερμανούς αιχμαλώτους που κοίταζαν το  Jeep μας. Οι περισσότεροι ωστόσο δεν φαίνονταν διόλου θλιμμένοι, αντίθετα θα έλεγα, φαίνονταν μάλλον ευχαριστημένοι, αφού είχαν απαλλαχθεί μια και καλή από τον πόλεμο... Πολύ συχνά στις διασταυρώσεις προκαλούντο φρακαρίαματα της κυκλοφορίας και παρακολου θούσαμε τους άνδρες της Στρατιωτικής Αστυνο μίας να ρυθμίζουν την κίνηση της φάλαγγας με τους φορητούς ασυρμάτους τους. Ηταν κιόλας απόγευμα, ενώ η άφιξή μας στο σημείο προορισμού είχε προγραμματισθεί για το

μεσημέρι. Τότε, τα οχήματα γύρω μας άναψαν τα φανάρια τους και μόνο τότε αντιληφ&ήκαμε πως το καμουφλάρισμα των φαναριών μας μπορούσε /α μας προδώσει. Ωστόσο, επειδή δεν είχαμε τη δυνατότητα να σταματήσουμε, βγήκαμε στην άκρη του δρόμου, προσποιούμενοι ότι πά&αμε κάποια βλάβη, σηκώσαμε το καπό και αφαιρέσαμε πολύ γρήγορα τα καλύμματα των φαναριών του Jeep. Την ίδια στιγμή, ένας πανύψηλος λοχαγός στάθηκε πλάι μας και μας ρώτησε αν χρειαζόμασταν βοή θεια. Του είπαμε ότι μάλλον δεν θα ’ ταν κάτι σοβα ρό κι ο οδηγός μας έβαλε δοκιμαστικά τη μηχανή μπροστά... Ο λοχαγός έφυγε κι εμείς συνεχίσαμε τον δρόμο μας. Τότε συνειδητοποιήσαμε τον κίνδυνο που &’ αντιμετώπιζαν οι συνάδελφοί μας, που πι θανότατα δεν Θα είχαν αντιληφ&εί τη διαφορά των ί >αναριών τους, Παρά την αυστηρή διαταγή που εί χαμε να επικοινωνούμε όσο γινόταν λιγότερο με το αρχηγείο (από φόβο μήπως αποκαλυφ&εί η ασυρματική επαφή), ειδοποιήσαμε αμέσως για τον κίν-

iuvo, Οπως μάθαμε αργότερα , η προειδοποίησή ~ας έφθασε αργά, γιατί κιόλας είχαν αναγνωρι στεί και συλληφθεί δύο από τις ομάδες...». Κι ενώ η αγωνία για το πλήρωμα του Jeep κορυ^ωνόταν, οι εξελίξεις στην περιοχή των Αρδεννών "ταν ραγδαίες. Η επίθεση της 1ης Μεραρχίας Πάντσερ των SS είχε

«βαλτώσει» εξαιτίας μιας απί

στευτης κυκλοφοριακής συμφόρησης στους στε νούς πλημμυρισμένους δ ρόμους μέσα στα δάση. Στις 5.30 το απόγευμα της 16ης Δεκ εμβ ρίο υ το _eep του Ρό ντε έφθα σε στο Χου ϊ και οι Γερμανοί α-

ντίκρισαν την πολύτιμη γέφυρα επί του Μάας. Η πόλη ήταν κατακλυσμένη από οχήματα του ε χθρού που κινούντο με μεγάλο θόρυβο δυτικά. Οι "ερμανοί έσβησαν τα φώτα και κρύφτηκαν πίσω από θάμνους στο παρακείμενο δάσος. Τρεις από τους επιδρομείς προχώρησαν πεζή προς τη γέφυοα. Ο οδηγός παρέμεινε στο Jeep. Αθέατοι οι τρεις "ερμανοί πλησίασαν περίπου 70-80 μέτρα προς τον “.οταμό. Εκεί ανακάλυψαν ότι η γέφυρα φρουρείτο από μια μονάδα της Στρατιωτικής Αστυνομίας που δ.έθ ετε έναν προβολέα αλλά καθόλου αντιαρματι•ά όπλα. Ο προβολέας, που ε ρευν ούσ ε ε ξονυχιστι κά την αντίπερα όχθη, ανάγκασε τους Γερμανούς ■α απο μακ ρυνθ ούν γρήγορα. Τα νέα θα ήταν ευχά;.στα για τον Σκορτ σένυ και τη γερμανική διοίκη ση. αν θα μπορούσε τελικά να επιτευχθεί ένα ρήγ4α στο μέτωπο. Τις πρώτες δύο νύκτες της επίθεσης όλα τα _eep της «Μονάδας Στίλαου» διείσδυσαν ανάμεσα στις αμερικανικές γραμμές που είχαν διασπασθεί. HI δράση των ειδικά εκπαιδευμένω ν ανδρών προ•άλεσε ένα ατελείωτο χάος. Εθεσαν εκτός μάχης, αγγελιοφόρους, αξιωματικούς συνδέσμους, ταχυ δρόμους, μετέφεραν ψευδείς διαταγές, ενώ τοπο θέτησαν κόκκινες ταινίες επάνω στους δρόμους •ια να υποδουλώσουν τη δ ήθ εν ύπαρξη ναρκοπεr.cov, αιφνιδιάζοντας μονάδες ασυρμάτων και πλη ροφοριών. Στις 17 Δεκεμβρίου, σε ένα σταυροδρόμι έξω ιπό το χωριό Μ οντ Ριζί, δύο Αμερικανοί στρατονό_οι ανακάλυψαν ότι κάποιοι είχαν αλλάξει την κα-εύθυνση των πινακίδων, με αποτέλεσμα το 16ο Σύνταγμα της 1ης Μεραρχίας Πεζικού να κατευΓ.νθεί στο Μαλμεντύ και όχι στον πραγματικό του ■ροορισμό, δηλαδή στο Βαϊμές. Οι Αμερικανοί στρατονόμοι έφθασαν ακριβώς τη στιγμή που οι "ερμανοί «στρατονόμοι» απομακρύνονταν με τα

χύτητα από τη διασταύρωση. Το ίδιο βράδυ, μερικά χιλιόμετρα μακρύτερα, στην πόλη του Σταβελότ, κάποιοι καταστροφείς του Μηχανικού προετοίμα ζαν μια μεγάλη οδική γέφυρα για ανατίναξη. Κανέ νας από τους παριστάμενους Αμερικανούς στρα τιώτες δεν κατάλαβε ότι επρόκειτο για μεταμφιε σμένους Γερμανούς, οι οποίοι τελικά διατήρησαν

Στο πρόσωπο του καταπονημένου αυτού άνδρα των Waffen SS διακρίνεται η αβεβαιότητα και η αγωνία για την έκβαση της επιχείρησης.

63 

τη γέφυρα άθικτη για το επερχόμενο «Συγκρότημα Μάχης Πάιπερ». Η επιχείρηση τελικά αποκαλύφ θηκε στις 18 Δε  κεμβρίου. Ενας Αμερικανός της Στρατιωτικής Α στυνομίας, στο χωριό Αϊβάιγ, νότια της Λιέγης, ζή τησε από τρεις «Αμερικανούς» στρατιώτες ενός  Jee p να του πουν το σύνθημα. Οι τρεις επιβάτες δεν το γνώριζαν και συνελήφθησαν αμέσως. Αν η ι στορία διατήρησε στις σελίδες των βιβλίων της το συμβάν της 18ης Δεκεμβρίου, αυτό οφείλεται χω ρίς αμφιβολία στο γεγονός ότι η ταυτότητα των τριών ανδρών, καθώς και ολόκληρο το σχέδιο του Σκορτσένυ αποκαλύφθηκαν. Επρόκειτο για τον Γερμανό δόκιμο Γκούντερ Μπίλινγκ ή αλλιώς στρα τιώτη α’ τάξης Τσάρλς Β. Λώρενς, τον λοχία Βίλχελμ Σμιτ ή στρατιώτη α’ τάξης Τζώρτζ Σένζεμπαχ και τον δεκανέα Μάνφρεντ Πέρνας ή αλλιώς στρα τιώτη α’ τάξης Κλάρενς Βαν Ντερ Βερτ. Στο Jeep ανακαλύφθηκαν προσφάτως τυπωμέ να χαρτονομίσματα των 100 δολαρίων (που είχαν τυπωθεί από παραχαράκτες σε ένα γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης), δύο υποπολυβόλα Sten, ένα γερμανικό πιστόλι Walther, δύο Colt, ένας πομποδέκτης, πλαστικά εκρηκτικά, έξι αμερικανι κές χειροβομβίδες, καθώς και αναπτήρες με δηλη

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ΟΛ

Ο Γιόακιμ Πάιπερ, διοικητής του Συγκροτήματος μάχης

Πάιπερ, με τη στολή του αντισυνταγματάρχη των SS.

ΜΕΓΑΑΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

τήριο. Κατά την ανάκριση, ο λοχίας Σμιτ «ομολόγησε» ότι αποστολή τους ήταν να δολοφονήσουν τον Α μερικανό στρατηγό Αϊζενχάουερ στο Παρίσι! Η «α ποκάλυψη» του Σμιτ οδήγησε τους Συμμάχους σε μια τρομερή σύγχυση και δημιούργησε τόσο τρα γελαφικές εξελίξεις, ώστε παραλίγο να παραλύσει η συμμαχική διοίκηση. Οι τρεις άνδρες του Σκορτσένυ, αφού ανακρίθηκαν, εκτελέσθηκαν στις 23 Δεκεμβρίου. Ωστό σο, η σύλληψή τους έδωσε το έναυσμα για να ληφθούν αυστηρά μέτρα προστασίας και ασφάλειας. Ομάδες της Αντικατασκοπείας και της Στρατιωτι κής Αστυνομίας περιπολούσαν μέρα και νύκτα, σταματώντας και ελέγχοντας κάθε αγγελιοφόρο και οποιοδήποτε ύποπτο όχημα. Ολοι, με τα χέρια ψηλά και το πιστόλι στη βάση του κρανίου, έπρεπε να απαντήσουν γρήγορα και χωρίς ίχνος ξενικής

ντος, ενώ από τη Νίκαια έφθασε η είδηση ότι Γερ μανοί καταδρομείς λεηλάτησαν μια τράπεζα. Η αγ γλική εφημερίδα «Νταίηλη Τέλεγκραφ» έγραψε, σε ανταπόκριση από το Παρίσι, ότι συνε λήφθ ησαν στη Γαλλία Γερμανοί που μιλούσαν θαυμάσια αγγλικά και ήταν οπλισμένοι με μαχαίρια. Οι συλληφθέντες ομολόγησαν ότι αποστολή τους ήταν να παρασύ ρουν μοναχικούς Αμερικανούς στρατιώτες και να τους δολοφονούν. Ταυτόχρονα με τη γερμανική επίθεση ξεκίνησε και η τελευταία αποστολή Γερμανών αλεξιπτωτι στών του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, με επικεφαλής τον αντισυνταγματάρχη φον ντερ Χάιντε. Οι αλεξιπτωτιστές, πέφτοντας στην περιοχή του Φράνγκορσαμ στα αμερικανικά μετόπισθεν, δεν στάθηκαν τυχεροί. Ο δυνατός αέρας και η απειρία των πιλότων τους διασκόρπισαν και ο φον ντερ Χάιντε αιχμαλωτίσθηκε.

προφοράς στις πιο απίθανες ερωτήσεις. Τα συνθή ματα και οι ταυτότητες δεν είχαν πια καμία αξία. Στον πανικό των Αμερικανών συνετέλεσε κι

Το «Cafe de la Paix» στο Παρίσι, όπου κατά τις ο μολογίες των σ υλληφθέν των θα πραγματοποιείτο η «συνάντηση» των ανθρώπων του Σκορτσένυ, πε-

ένα άλλο απροσδόκητο γεγονός, που συνέβη στις 18 Δεκεμβρίου. Σε μια διασταύρωση κοντά στο Πο τέ, Αμερικανοί στρατονόμοι ρώτησαν τους επιβά τες ενός οχήματος πού ανήκαν. Ο «ομιλητής» των επιδρομέων του Στίλαου απάντησε ψύχραιμα ότι ή ταν άνδρες του «5ου Λόχου». Το όχημα, στο οποίο επέβαιναν, ήταν ένα αυτοκινούμενο πυροβόλο μιας ίλης αναγνώρισης του 18ου Συντάγματος Ιππι κού. Το αμερικανικό ιππικό όμως χρησιμοποιεί τον χαρακτηρισμό «ίλη» και όχι «λόχο» (troop και όχι company). Η λανθασμένη απάντηση είχε ως αποτέ λεσμα την αναγνώριση της πραγματικής ταυτότη τας των Γερμανών. Ακολούθησε σύντομη μάχη, κα τά την οποία σκοτώθηκαν όλοι οι καταδρομείς.

ρικυκλώθηκε από τη Στρατιωτική Αστυνομία και από άρματα μάχης. Ο πανικός και η σύγχυση «δεν σεβάστηκε» ούτε τους στρατηγούς, οι οποίοι ενεπλάκησαν σε τραγελαφικά περιστατικά. Ο στρατηγός Ρ Λίτλτζων, επιστρέφοντας στο  ξενοδοχε ίο «Αστάρια» όπου διέμεν ε, συνάντησε έ ναν λόχο στρατιώτες με προτεταμένα τα όπλα να ψάχνουν τα δωμάτια των πανικόβλητων ενοίκων.

Η « Δ Ο Λ Ο Ο Ν ΙΑ »ΤΟ Υ Α ΙΚ  ΚΑ Ι 01 «ΕΡΜ Α Ν Ο Ι  Π ΡΑ Κ ΤΟ ΡΕ Σ»ΣΤΗ Ν Α Η Ν Α 

Ο ίδιος ο Αϊζενχάουερ σε κάθε μετακίνησή του συνοδευόταν από μια ολόκληρη κουστωδία από δεκάδες στρατονόμους, οι οποίοι δεν άκουγαν ού τε στο ελάχιστο τις διαμαρτυρίες του αρχιστράτη γου ότι ο φόβος τους για μια πιθανή δολοφονία του ήταν υπερβολικός! Οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες «υποχρέ ωσαν» τον συνταγματάρχη Ο.Μ. Σμίθ, που είχε κα ταπληκτική ομοιότητα με τον Αϊζενχάουερ, να υποδυ θε ί τον σωσία του στρατηγο ύ, φορώντας τη στο-

λή του και κυκλοφορώντας με το αυτοκίνητό του ανάμεσα στο αρχηγείο του Φοντενεμπλώ και στην

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας σε ένα οδό

κατοικία του στο Σαιν Ζερμαίν αν Λαι.

Ο υποστρά τηγος Μπ ρους Κλαρκ, διοικητής της

φραγμα της οδού Ν32 κοντά στο Μαλμεντύ, οι Αμε ρικανοί διέκριναν ένα Jeep με έξι Αμερικανούς. Τον επικεφαλής στρατονόμο παραξένεψε η συμπερι φορά και η στάση δύο επιβατών του οχήματος, οι οποίοι κάθονταν επάνω στο καπό. Στην πραγματι κότητα, επρόκειτο για αιχμαλώτους των υπόλοι

7ης Τεθωρακισμένης Μεραρχίας, συνελήφθη κατά τη διάρκεια της μάχης του Σαιν Βιτ στις 20 Δεκεμ βρίου από Αμερικανούς στρατονόμους. Οταν διαμαρτυρήθηκε ότι ήταν ο διοικητής της 7ης ΤΘΜ, έ λαβε την οργισμένη απάντηση ενός στρατονόμου

πων τεσσάρων, που ήταν Γερμανοί κομάντος. Οι τε

α π ό τ η ν Α λ α μ π ά μ α : « Σ κ ά σ ε ...είσαι ένας από τους

λευταίοι έλπιζαν ότι με την, υπό απειλή, βοήθεια των αιχμαλώτων θα ξεπερνούσαν την καχυποψία των Αμερικανών στρατονόμων. Η εξέλιξη ωστόσο δεν τους δικαίωσε. Οι αιχμάλωτοι πήδηξαν από το

άνδρες του Σκορτσένυ. Μας είχαν προειδοποιήσει για έναν Γερμαναρά που παρίστανε τον στρατηγό».

όχημα φωνάζοντας ότι οι συνοδοί τους ήταν Γερ μανοί. Οι φρουροί του οδοφράγματος άνοιξαν αμέ σως πυρ εναντίον των αιφνιδιασθέντων Γερμανών, με αποτέλεσμα ένας από αυτούς να σκοτωθεί και οι υπόλοιποι να.αιχμαλωτισθούν.

χίας που λάμβανε μέρος, κρατείτο επί πέντε ώρες από μερικούς καχύποπτους στρατονόμους! Παντού κυκλοφορούσαν φήμες και διαδόσεις για πράκτορες του εχθρού, που ήταν έτοιμοι να καταλάβουν και τα πιο απίθανα σημεία. Στη Βρετα 

Η «πληροφορία» ότι γερμανικές ομάδες κατα δρομέων κατευθ ύνοντ αν προς το Παρίσι για να δο λοφονήσουν τον Αϊζενχάουερ, προξένησε ακόμα μεγαλύτερο πανικό στους Αμερικανούς. Η είδηση

νία λόγου χάρη οι αρχές κινητοποιήθηκαν, καθώς υπήρξαν φήμες ότι εθεάθησαν στα ορεινά της Σκωτίας πράκτορες του Σκορτσένυ, οι οποίοι θα συνεργάζονταν με αδιάλλακτους Σκωτσέζους ε-

αυτή, αφού διανθίστηκε με προσθήκες και φαντα στικές λεπτομέρειες, δημιούργησε την εντύπωση ότι οι Γερμανοί ετοίμαζαν ένα τεράστιο σχέδιο δο λοφονιών και δολιοφθορών στα συμμαχικά μετόπι

θνικιστές εναντίον των Αγγλων, ενώ στην Αθήνα, όπου μαίνονταν ακόμα οι μάχες, στήθηκαν οδο φράγματα για να ...εντοπίσουν Γερμανούς που θα ανατίναζαν το φράγμα του Μαραθώνα!

σθε ν με σημαντικότερ ο στόχο τον στρατηγό Αϊζενχάουερ. Ο στρατιωτικός ραδιοσταθμός του Καλαί μετέδωσε ότι είχαν συλληφθεί 250 Γερμανοί κομά

Στο τελευταίο συνετέλεσε μια ραδιοφωνική

Κι ενώ η μάχη στο Σαιν Βιτ έφθανε στην πιο κρίσι μη καμπή της, ο διοικητής μιας ολόκληρης μεραρ

εκπομπή της 17ης Δεκεμβρίου 1944. Την ημέρα ε κείνη, ο γερμανικός ραδιοφωνικός σταθμός «Ολύ-

1

μπια» του Μπρέσλαου της Σιλεσίας μετέδωσε τις

δ η λ ώ σ ε ις τ ο υ π ρ ο έ δ ρ ο υ τ η ς « α υ τ ο ε ξ ό ρ ι σ τ η ς »

ελ

ληνικής κυβέρνησης, Εκτορα Τσιρονίκου, ότι «ο Γ

Παπανδρέου βρίσκεται επικεφαλής σπείρας επι δρομέων και ότι οι Ελληνες της Βιένης τίθενται στο πλευρό του ελληνικού λαού που συνεχίζει τον αγώνα για την ελευθερία του». Στη συνέχεια, μίλη σε ο Ευάγγ. Κυριάκης, ο υπεύθυνος της ελληνικής εκπομπής του ραδιοσταθμού, και με το γνώριμο ύ φος συνέστησε στους Ελληνες υπομονή για δύο μήνες, οπότε θα επέστρεφαν μαζί με τον Γερμανι κό Στρατό «ως ελευθερωτές»! Ο πανικός μετατράπηκε σε παροξυσμό, με α ποτέλεσμα οι Αθηναίοι να αναζητούν Γερμανούς φαντάσματα στους δρό μους της πρωτεύουσας. Ε ν τω μεταξύ, οι δραστηριότητες των ανδρών του Στί λαου συνεχίζονταν, καθώς βρισκόταν σε εξέλιξη η μάχη των Αρδεννών. Σταδιακά, νέα απίθανα περι στατικά είδαν το φως της δημοσιότητας. Σε ένα ο δόφραγμα, εμφανίσθηκε ξαφνικά ένα Jeep, το ο ποίο κινείτο με μεγάλη ταχύτητα προς έναν ναρκο θετη μέν ο παράδρομο. Στις φωνές των Αμερικανών οι επιβάτες του Jeep δεν αντέδρασαν. Μερικά δευ τερόλεπτα αργότερα ακούστηκαν εκρήξεις από το βάθος του στενού δρόμου. Οι Αμερικανοί, που έτρεξαν να βοηθήσουν το πλήρωμα του οχήματος, ανακάλυψαν κάτω από τις στολές των νεκρών το έμβλημα των SS, με αποτέλεσμα να δοθούν νέες διαστάσεις στις φήμες για τη δράση των επιδρομέ ων του Σκορτσένυ. Ενα ακόμα Jeep έπεσε στα χέρια των Αμερικα νών, όταν το πλήρωμά του σταμάτησε σε κάποιο σταθμό ανεφοδιασμού και ζήτησε «petrol» αντί «gasoline» για το όχημα. Ηδη είχαν συλ ληφθεί ορι σμένοι Γερμανοί με αμερικανικές στολές και οι Α μερικανοί είχαν γίνει σχεδόν υστερικοί από καχυ ποψία. Χωρίς αμφιβολία κάποιοι «μεταμφιεσμένοι Γερμανοί» που σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν, ή ταν αληθινοί Αμερικανοί, που απλώς έπεσαν θύμα τα της υστερίας των συντρόφων τους.

1

Επειδή η από αέρος αναγνώριση ήταν σχεδόν ανύπαρκτη, η γερμανική διοίκηση είχε ανάγκη άμε σης πληροφόρησης για τον στόχο της συμμαχικής αντεπίθεσης μετά την αιφνίδια γερμανική προ σβο λή. Στην ομάδα του λοχία Ρόντε ανήκαν ακόμα ο δεκανέας Μοορχάουπτ, ο «ομιλητής» και ο υπολοχαγός Πέτερ, που παρίστανε τον Αμερικανό στρα τιώτη. Για την τελευταία τους αποστολή, ο Ρόντε κατέθεσε: «... Κατά τα μεσάνυκτα, ένα φορτηγό μάς μετέ

Ευτυχισμένες ημέρες στις Αρδέννες. Αδειούχοι Αμερικανοί στρατιώτες σε αναμονή οδηγιών σχετικά με τον χώρο όπου 9α καταλύσουν στη μικρή βελγική πόλη Κλερβώ. Τις «διακοπές» των Αμερικανών στρατιωτών διέκοψαν με τον πλέον απόλυτο τρόπο οι καταδρομείς του Σκορτσένυ.

φερε κοντά στο μέτωπο, στο αρχηγείο ενός γερ μανικού συντάγματος. Ενώ πηδούσαμε από την καρότσα του φορτηγού, εκπυρσοκρότησε το όπλο του Μοορχάουπτ και τον τραυμάτισε ελαφρά στο κεφάλι. Προχωρήσαμε γύρω στα 600 μέτρα μέσα στο δάσος. Δεξιά μας υπήρχε ένα μικρό ποτάμι, που, απ’ όσο θυμάμαι, έπρεπε να ήταν ο Ρουτ. Φθάσαμε στις θέσεις μάχης του συντάγματος. Ο διοικητής Αππελ κι ο υποδιοικητής του Κόχερσαϊντ θα μας συνόδευαν μέχρι τις πρώτες θέσεις των ανιχνευ τών. Μας εξήγησαν ότι, αν φθάναμε στην απέναντι πλευρά και στο μεταξύ μας σταματούσε καμιά πε ρίπολος, θα ’πρεπε να πούμε ότι είχαμε διαταγή να έλθουμε σε επαφή με τον λοχαγό Κήτνερ, του 5ου Λόχου, της 82ας Αερομεταφερόμενης Μεραρχίας. Το δικό μας σύνθημα ήταν «σπίτι-ποντικός» (χά· ους-μάους), που στα γερμανικά πρσφέρεται όπως και στα αγγλικά. Το αμερικανικό σύνθημα δεν το γνωρίζαμε. Ηταν μια σκοτεινή και παγωμένη νύκτα και βρισκόμασταν κάτω από τα αδιάκοπα πυρά των αμερικανικών όλμων. Ετσι, περιμέναμε για λίγο στην άκρη του δάσους, για να εκμεταλλευθούμε κάποια διακοπή. .■ Ξεκινήσαμε τρέχοντας, περάσαμε το ξέφωτο και το ποταμάκι, επάνω σε μια δοκό που στηριζό ταν στο παγωμένο νερό, και προχωρήσαμε πάλι στο δάσος της απέναντι όχθης. Οι ανιχνευτές εί χαν αποκοιμηθεί κι ο συνταγματάρχης Αππελ τους

65 

ΜΕΓΑΛΕΣ

66 

Ο Μοορχάουπτ εξήγησε τότε ότι ήμασταν περίπολος της 82ας Μεραρχίας κι ότι αναζητούσαμε τη μονάδα μας. Κι ο Αμερ ικανός απάντησε: «82α, είπες; Θ έλ εις να πεις 81η!» «όχι, 82α», επέμ εινε ο Μοορχάουπτ. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε 81η Μεραρχία, αλλά εμείς δεν το ξέραμε.

ΜΕΓΑΑΕΣ

ΜΑΧΕΣ

 ξύπνησε εκνευρισμένος. Προχωρούσαμε σε φάλαγγα κατ’ άνδρα. Μπρο στά πήγαινε ο Στίλαου και τελευταίος εγώ. Είχαμε συνεννοη9εί πως, μόλις περνούσαμε το πρώτο α μερικανικό προκεχωρημένο φυλάκιο, θα χωριζό μασταν. Ο Στίλαου θα ακολουθούσε την κατεύθυν ση που είχαμε τώρα, ο Σμιτ στα δεξιά κι εγώ αρι στερά. Δεκαπέντε λεπτά μετά τα μεσάνυκτα, είδα τον Στίλαου να πέφτει ξαφνικά κάτω και ύστερα να σηκώνεται πάλι και να κατευθύνεται προς τους άν δρες της ομάδας του. Στα 60 μέτρα περίπου πιο μακριά υπήρχε ένα ανάχωμα. Εκείνη τη στιγμή, κά ποιος μας φώναξε από εκεί αγγλικά: «Τι είστε;». Καλυφθήκαμε και, τότε, ο Μοορχάουπτ σηκώθηκε και πήγε προς το μέρος της φωνής, ρωτώντας: «Ε σείς ποιοι είστε;». Η φωνή από το ανάχωμα ακούσθηκε πιο αυστηρή: «Δώστε μας αμέσως τα στοι χεία σας». Ο Μοορχάουπτ εξήγησε τότε ότι ήμα σταν περίπολος της 82ας Μεραρχίας κι ότι αναζη τούσαμε τη μονάδα μας. Κι ο Αμερικανός απάντη σε: «82α, είπες; Θέλεις να πεις 81η!» «όχι, 82α», επέμεινε ο Μοορχάουπτ. Στην πραγματικότητα, δεν υπήρχε 81η Μεραρχία, αλλά εμείς δεν το ξέραμε. «Υστερα είδαμε ότι πίσω από το ανάχωμα ήταν δύο Αμερικανοί, που μας έδειξαν τον δρόμο για τις θέ σεις της 82ας Μεραρχίας, που περνούσε λίγο πιο κάτω. Στο σημείο αυτό, ο Μοορχάουπτ εξαφανί σθηκε. Είχε τρομοκρατηθεί κυριολεκτικά... Τα δένδρα του δάσους, που σε λίγο τα αφήσαμε πίσω μας, κατέβαιναν μέχρι τον δρόμο. Ξαφνικά, πάλι ακούοαμε πίσω απ’ τα δένδρα μια συνθηματι κή φωνή. Ο Μοορχάουπτ πάλι απάντησε ότι ήμα σταν προκεχωρημένη περίπολος κι ότι είχαμε χά σει τον δρόμο μας. Μετά από πορεία μιάμισης ώρας, φθάσαμε σε ένα χωριό, απ’ όπου μπορέσαμε να δούμε πολλά άρματα. Το χωριό ήταν κυριολεκτικά πλημμυρισμέ νο από άρματα, και τα πληρώματά τους κοιμούνταν μέσα σε «σλήπινγκ-μπαγκς» πλάι στις ερπύστριες. Μερικοί μας κοίταζαν περίεργα, αγουροξυπνημέ νοι , γιατί περπατούσαμε πολύ στρωτά και καθόλου αμερικάνικα, φθάνοντας στη μέση του χωρίου εί δαμε μια λίμνη, που τώρα ήταν παγωμένη και γεμά τη με μεταφορείς για άρματα. Γύρω-γύρω ήταν πολλά πυροβόλα. Ενώ αποτυπώναμε στη μνήμη μας όσα βλέπαμε, ακούοαμε μια σκοπιά να μας φωνάζει: «Σε ποια μονάδα πηγαίνετε;». Ο Μοορχά ουπτ απάντησε: «Στον 5ο Λόχο, λοχαγός Κήτνερ». «Καλά, περάστε!». Βγαίνοντας απ’ το χωριό, είδαμε πάλι άρματα, παρατεταγμένα σαν πιόνια σε τεράστια σκακιέρα, που, καθώς φαίνεται, ήταν έτοιμα για επίθεση. Προηγουμένως, είχαμε παρατηρήσει ότι τα πυρά του πυροβολικού μας δεν είχαν μέσα στην ακτίνα τους το χωριό, πράγμα που φυσικά θα φροντίζαμε να διορθώσουμε κατά την επιστροφή μας. Σε τρία τέταρτα της ώρας πορεία πιο κάτω, υψωνόταν ένα μοναχικό σπίτι πλάι στον δρόμο. Ηταν η διοίκηση της Μεραρχίας. Ο σκοπός μάς πρότεινε το όπλο του, όταν είδε ότι δε ν  ξέραμε το σύνθημα. Ο Μο ορχάουπτ τον πλησίασε και του εξήγησε ότι ήμα σταν από το χωριό εκεί πίσω κι ότι χάσαμε τον δρόμο μας. Τώρα ακολουθούσαμε τούτη την πο ρεία, που μας έδειξαν, για να μη ξαναχαθούμε. Μας άφηοε και περάσαμε. Πιο κάτω, στον δρόμο, συναντήσαμε άλλον Αμερικανό, που τον ρωτήσαμε πώς λεγόταν το επόμενο χωριό. Εμεινε κατάπλη κτος: «Μα εκεί πέρα βρίσκονται οι Γερμανοί!», μας είπε. Βγήκαμε αμέσως απ’ τον δρόμο και χωθήκα

με σε ένα σύδενδρο, όπου μείναμε κρυμμένοι ολό κληρη την ημέρα, χωρίς να μετακινηθούμε, για να μη μας δουν τα αμερικανικά αναγνωριστικά αερο πλάνα που πετούσαν πολύ χαμηλό. Τη νύκτα, στις 2.30μετά τα μεσάνυκτα, ξεκινήσαμε πάλι, για την ε πιστροφή. Ηταν ξαστεριά και το χιόνι γύρω μας φεγγοβολούσε. Φθάσαμε στο διοικητήριο της Με ραρχίας, όταν ξαφνικά πετάχθηκαν μπρος μας τρεις σκιές: «Αλτ! Ποιοι είστε;». Ο Μοορχάουπτ τρομαγμένος είπε το αμερικανικό όνομά του. Μας διέταξαν να πλησιάσουμε σε απόσταση δέκα μέ τρων και τότε είδαμε πως ήταν ένας λοχίας και δύο στρατιώτες της φρουράς. «Από πού έρχεστε;», ρώ τησε πάλι ο λοχίας. «Απ’ το δάσος», απάντησε ο Μοορχάουπτ. Πλησιάσαμε ακόμα πιο κοντά. «Ο Α μερικανός μάς ρώτησε τη μονάδα μας και τη με ραρχία μας κι ύστερα μας ζήτησε να τον ακολου θήσουμε ως τον αξιωματικό του. Ενώ ο Μοορχάου πτ κι εγώ μπήκαμε στο μεγάλο σπίτι, ο Πέτερ έμει νε έξω με τους δύο στρατιώτες. Ξέραμε ότι δεν μι λούσε σχεδόν καθόλου αγγλικά κι η αγωνία μας ή ταν μεγάλη. Ο Μοορχάουπτ. έχοντας ξαναβρεί την ψυχραιμία του, απάντησε σε όλες τις ερωτήσεις που του έκανε ο Αμερικανός λοχαγός και μάλιστα με ιδιωματισμούς (είχε μεγαλώσει στην Αμερική). Ο λοχαγός μάς είπε πού βρισκόταν το διοικητήριο του λοχαγού Κήτνερ που ζητούσαμε, και μας έδω σε το σύνθημα της περιοχής: «ρέιντζερ-όραντζ», για να μην έχουμε άλλες παρανοήσεις. Ολην αυτή την ώρα εγώ δεν μιλούσα καθόλου, ενώ σκεφτό μουν τι να κάνει έξω ο καημένος ο Πέτερ. Με χαρά μας τον είδαμε έξω να κάθεται και να μας περιμέ νει στην άκρη του δρόμου, μακριά απ’ τους άλλους στρατιώτες. Αργότερα μας είπε ότι τον ρώτησαν από πού έρχεται κι εκείνος απάντησε: «απ' το δάσος!», ό πως άκουσε τον Μοορχάουπτ να λέει. Τον ξαναρώτησαν τι κάναμε τέτοιαν ώρα στο δάσος κι εκείνος τους απάντησε απότομα να τον παρατήσουν ήσυ-

χο, και, πηγαίνοντας πιο κάτω, προσποιήθηκε ότι ήθελε να κάνει την «ανάγκη του». Κάποιος στρα

τιώτης παρατήρησε ωστόσο ότι τα αγγλικά του ή ταν κάπως περίεργα, μα το πράγμα δεν είχε συνέχεια. Φθάσαμε πάλι στο χωριό με τα άρματα και το πυροβολικό. Εκεί είδαμε την εκτόξευση μιας γερ μανικής ρουκέτας R au l, που οι Αμερικανοί την κυ νηγούσαν σαν τρελοί, για να δουν πού θα πέσει. Πιο κάτω μας πρόλαβαν δύο Jeep , που νομίσαμε ότι μας κυνηγούσαν και φοβηθήκαμε ότι έφθασε πια το τέλος μας. Αλλά τα Jeep μάς προσπέρασαν και εξαφανίσθηκαν μέσα στη νύκτα. Βιαζόμασταν τόσο πολύ να γυρίσουμε, ώστε περάοαμε μεο ’ από ένα ναρκοπέδιο, που, όταν ερχόμασταν, το είχαμε αποφύγει. Κοντά στο ναρκοπέδιο συναντήσαμε πά λι έναν Αμερικανό, κι ο Μοορχάουπτ του εξήγησε ότι είχαμε συνοδεύσει έναν Γερμανό αξιωματικό αιχμάλωτο στα μετόπισθεν. Φθάνοντας στις σκοπιές των ανιχνευτών μας, μάταια φωνάξαμε το σύνθημα. Τελικά βρήκαμε ένα νεκρό Γερμανό στρατιώτη και καταλάβαμε ότι οι α νιχνευτές μας είχαν εγκαταλείψει αυτές τις Θέ σεις. Φθάσαμε πάλι στο ποταμάκι και το διασχίσα με από το παγωμένο σημείο του. Πίσω μας ερχόταν ο Πέτερ. Ξαφνικά ακούσαμε έναν παφλασμό και τον είδαμε να πέφτει μέσα στο νερό. Βγήκε έξω τρέχοντας και ουρλιάζοντας απαίσια. Ετρεχε τόσο πολύ που με δυσκολία τον προφτάσαμε. Τον είδαμε να έχει ξεσπάσει σε λυγμούς. Ολη τούτη η υπερέ-

νταση του κλόνισε τα νεύρα. Ξαφνικά είδαμε τρεις φρουρούς κι ο Μοορχάουπτ τους φώναξε «αλτ» με αγγλική προφορά, μα εγώ κατάλαβα πως ήταν Γερ μανοί και τότε βγάλαμε κι οι τρεις το κράνος μας, όπως είχαμε συμφωνήσει, για αναγνωριστικό ση μάδι. Είχαμε φ&άσει πια στις γραμμές μας...«. Οταν ο πόλεμος τελείωσε, εκτός από τον Χάιντς Ρόντε, μόνο τρεις άνδρες της 150 Ταξιαρχίας Πάντσερ βρίσκονταν στη ζωή... Τα περιστατικά, που αφορούσ αν τις δραστηριό τητες των ανδρών του Σκορτσένυ, δεν είχαν σχέση μόνο με τη μονάδα Στίλαου. Υπήρχαν γερμανικές μονάδες που χρησιμοποίησαν περιπολίες μεταμ φιεσμένων «Αμερικανών» σε αποστολές αναγνώρι σης μικρού βάθους ή ως ανιχνευτές και οδηγούς. Το βράδυ της 23ης Δεκεμβρίου η PanzerBrigade 150 έστειλε μία περίπολο επτά μεταμφιεσμένων Γερμα νών στην περιοχή του Μαλμεντύ. Λίγο μετά τα μεσάνυκτα συνάντησαν τον αρχιλοχία Ντάνιελ Μπαρμπούζι του 120 Συντάγματος Πεζικού, στον οποίο δήλωσαν ότι «ήταν παρατηρητές του πυροβολι

κού», 0 Μ π α ρ μ π ο ύ ζ ι , ω σ τ ό σ ο ,

παρατήρησε την ξε

νική προφορά του συνομιλητή του και το γεγονός ότι δεν είχαν ασυρμάτους. Αμέσως σήμανε συνα γερμό και οι Γερμανοί συνελήφθησαν χωρίς να προ βάλουν αντίσταση. Στην ανάκριση αποκάλυψαν ότι ανήκαν στην PanzerBrigade 150, η οποία είχε ενσω ματωθεί

στην

Μεραρχία Πάντσερ

SS. Η τύχη

τόχρονα θανάσιμη απειλή για οποιονδήποτε αντί

τους στη συνέχεια ήταν αναμενόμενη. Οδηγήθη-;αν στο εκτελεσ τικό απόσπασμα και εκτελέσθ ηκαν

παλο. Σε κάθε περίπτωση, η ιδέα του Χίτ λερ σχετικά με τους μεταμφιεσμένους Γερμανούς και ιδιαίτερα με την ομάδα Στίλαου απέβη επιτυχής σε ό,τι αφο ρά την επιχείρηση «Νόμισμα». Παρόλο που μόνο 28 από τους εθελοντές της PanzerBrigade 150, ενδεδυμένοι με αμερικανικές στολές, μπόρεσαν να διεισδύσουν στις συμμαχικές γραμμές, κατάφεραν ωστόσο να σπείρουν τον όλεθρο και τον πανικό με ταξύ των Συμμάχων. Περισσότερο καταστροφικές όμως, ακόμη και από τις υλικές ζημίες, αποδείχθη καν οι ψυχολογικές επιπτώσεις που προκλήθηκαν από την επιχείρηση αυτή, ειδικότερα κατά τις πρώ τες κρίσιμες ώρες της επίθεσης, όταν παρέλυσε σχεδόν η συμμαχική διοίκηση. Η σύγχυση που προέκυψε ήταν τόση, ώστε για πολύ καιρό οι Αμερικα νοί εξακολουθούσαν να συλλαμβάνουν ο ένας τον άλλον, πολεμώντας έναν αθέατο εχθρό. Ο ίδιος ο Σκορτσένυ επικηρύχθηκε από τους Συμμάχους και χαρακτηρίσθηκε ως «ο πιο επικίν δυνος άνδρας της Ευρώπης».

 j x;

1η

τητα είναι μερικά απο τα απαραίτητα εκείνα στοι χεία, που καθιστούν έναν στρατό αξιόμαχο και ταυ

κατάσκοποι.

Ο ραδιοσταθμός Radio Kalai ανέφερε επίσης ότι συνελήφθησαν συνολικά 250 μεταμφιεσμένοι Γερμανοί, ωστόσο ο Σκορτσένυ στα απομνημονεύ ματά του περιορίζει τον αριθμό των ανδρών του, που επιχείρησαν πίσω από τις συμμαχικές γραμ μές, σε 20. Φαίνεται, λοιπόν, ότι πρέπει να συνελήρθησαν και δεκάδ ες αληθινοί Αμερικανοί, οι οποί οι έπεσαν θύματα της γενικότερης σύγχυσης που είχε προκληθεί.

Σε κάθε περίπτωση επιβεβαιωμένες πληροφο ρίες υπάρχουν μόνο για την ομάδα των Σμιτ, Μπί■..νγκ και Περνάς, που εκτελέσθηκαν στον οικισμό Χενρί Σαπέλ στις 23 Δεκεμβρίου 1945, και για την περίπολο των επτά μεταμφιεσμένων Γερμανών, οι οποίοι συνελήφ θησαν από τους ά νδρες του 120 Α μερικανικού Συντάγματος Πεζικού. Ολοι εκείνοι οι κίνδυνοι που διήλ θαν οι άνδρες του Σκορτσένυ στις χιονισμένες Αρδέννες, τελικά αποδείχθηκαν άνευ ουσίας για την καθεαυτή επι χείρηση «Wach um Rhein». Το Συγκρότημα Μάχης Ίάιπερ δεν έφθασε ποτέ τους στόχους του, η Αμ βέρσα δεν κατελήφθη και η συμμαχική αντίδραση -ετά τον πρώτο αιφνιδιασμό υπήρξε βίαιη και κα θολική. Οταν βελτιώθηκε ο καιρός, συμμετείχε στη μάχη και η Αμερικανική Αεροπορία, η οποία έ δωσε συν τοις άλλοις και το τελικό πλήγμα στα σχέδια του Χίτλερ, ο οποίος πίστευε ότι θα μποοούσε να απειλήσει τους Αγγλους και τους Αμερι κανούς με μια νέα Δουνκέρκη.

ΣΥΜ Π ΕΡΑ ΣΜ Α ΤΑ  Αν και η αντεπίθεση στις Αρδέννες αντικατο-τρίζει μία μάταιη προσπάθεια ανάσχεσης της συμμαχικής προέλασης, εντούτοις η δράση των λί• j v αυτών αποφασισμένων ανδρών απέδειξε για α•ομα μία φορά ότι το θάρρος, η επινοητικότητα, η •ητάλληλη εκπαίδευση και η ψυχολογική ετοιμό

Η Μάρλεν Ντήτριχ, σε περιοδεία στην περιοχή των Αρδεννών, μοιράζει αυτόγραψα σε χαμογελαστούς Αμερικανούς. Λίγες εβδομάδες μετά οι μεταμφιεσμένοι Γζρμανοί Θα σκορπούσαν τον πανικό μεταξύ των Συμμάχων.

67 

Β ΙΒ ΛΙΟ ΓΡ Α ΙΑ  (1) William Κ. Goolrick, Ogden Tanner: DIE ARDENNENOFFENSIVE, Bechtermunz-Verlag 1994. (2) Jung Hermann: DIE ARDENNENOFFENSIVE 1944/45, Verlag Musterschmidt, Frankfurt 1971. (3) Haupt Werner: RUCKZUG IM WESTEN 1944, Motorbuch Verlag, Stuttgart 1978. (4) Janusz Piekalkiewicz: SPIO NE, AGENTEN SOLDATEN, Herbig Verlag, München 1988. (5) Περιοδ. "ΠΟΛΕΜΟΣ KAI ΙΣ ΤΟΡΙΑ", τεύχ. 38, Φεβρ. 2001. (6) Λίντελ Χαρτ: ΙΣΤΟΡΙΑ Β ' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ, έκδοση 7ου ΕΓ/ΓΕΣ 1991. (7)Περιοδ. ΙΣΤΟΡΙΑ", τεύχ. 21, Μάρτ. 1970, έκδ. Πάπυρος Πρεςς.

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Samt

ΣΤΙΣ 16 ΔΕ ΚΕ ΜΒ ΡΙΟ Υ 1944, ΟΤΑΝ Ο ΧΙΤΛΕΡ ΕΠΛΗΞΕ ΤΟΝ «ΗΣΥΧΟ» ΤΟΜΕΑ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ, Η LUFTWAFFE ΔΙΕΘΕΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ  ΑΕ ΡΟ ΣΚ ΑΦ Η ΑΠ Ο ΟΣ Α ΕΙΧΕ ΧΡΗ ΣΙΜ Ο Π ΟΙΗ ΣΕ Ι ΤΟ 1940 ΓΙΑ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΤΗ ΓΑΛΛΙΑ. ΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ, 01 ΓΕΡΜΑΝΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΘΑ  Α Ν ΤΙΜ Ε ΤΩ Π ΙΖ Α Ν ΔΥΟ ΣΥ Μ ΜΑΧΙΚ ΕΣ ΟΜΑ ΔΕΣ ΣΤΡΑΤΙΩΝ, ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΕΣΑΠΟ 6.000 ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΕΡΟΣΚΑΦΗ ΚΑΙ ΒΑΡΕΑ ΒΟΜΒ^ΔΙΣΤΙΚΑ.

*

*

ΟΙ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΟΥΡΛΙΩΤΗΣ

ΠΗ ΜΑΧΗ ΤΩΝ ΑΡΔΕΝΝΩΝ

Η LUFTWAFFE 

ποθέματα εφοδίωνφχκαι συγχωνεύθηκαν για να διευκολύ Η προετοιμασία της Luftwaffe για την επίθεση στις Αρ-, ν ο υ ν τον κεντρικό έλεγχο και την έγκαιρη συγκέντρωση, Βα σική πρ οϋπόθ εση για την αντιμετώπιση των μεγάλων σχημα δέννες άρχισε (εν αγνοία της) από τον Σεπτέμβριο 1944, ό τισμών. Προκεχωρημένα αεροδρόμια και αεροδρόμια διαταν ο Χίτλερ ανέφβρε για πρώτη φορά την πρόθεσή του για σποράς, απαραίτητα για την υποστήριξη των χερσαίων δυνά %ιία αντεπίθεση και εγγυήθηκε στους διοικητές του μία ισχυ μεων, δεν προετοιμάσθηκαν. ρή υποστήριξη καταδιωκτικών. Στις εβδομάδες που ακολού Οπως ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, έτσι και η οργανωτι θησαν η σταδιακή ανάπτυξη :ης αεοοπορικής δύναμης«αι η κή δομή έβριθε ελαττωμάτων. Η διαταγή επιχειρήσεων για συγκέντρωση των αναγκαίων εφοδίων καλύφθηκαν από μία την επίθεση της Ομάδας Στρατιών Β προς την ΑμΒέρσα όρι μαζική αεροπορική εκστρατεία αναχαίτισης των συμμαχικών ζε ότι προτεραιότητα της Lufi»affe ήταν η υποστήριξη των στρατηγικών Βομβαρδιστικών, που επισκέπτονταν καθημετεθωρακισμένων, που θα σχημάτιζ§ν την αιχμή του δόραρινά,τις γερμανικές πόλεις. Πίσω από αυτή την παραπλάνητος, και οι επιθέσεις στις οδικ ές α ρτηρίες, που θα αποτελούση, οι Γερμανοί αεροπορικοί διοικητές πρ οετοιμάσθη καν για σαν τους άξονες της προώθησης. Επόμενη προτεραιότητα μία μεγάλη αμυντική αεροπορική επιχείρ ηση, «der Grosse ήταν η επίθεση εναντίον των αεροδρομίων, από όπου επιχει Schlag» (το Μεγάλο Κ/τύπημα). Ο σχεδιασμός, η εκπαίδευση ρούσαν εχθρικές τακτικές αεροπορικές μονάδες. Ο σχεδιακαι ο εφοδιασμός εστιάζονταν στην άμυνα και οι αεροπορι σμός για τον δεύτερο στόχο ξεκίνησε τον Νοέμβριο, αλλά εκοί διοικητές ανέπτυξαν τις δυνάμεις τους χωρίς σύνδεσμο  ξαιτίας του εκ τε τα μέ νο υ πέπ λου μυ στ ικό τη τα ς, που κά λυ  με τις χερσαίες μ ονάδες, τις οποίες θα καλούντο να υποστη πτε τη χερσαία επίθεση, της αναποφασιστικότητας της διοί ρίξουν. Για λόγους ασφαλείας, οι αεροπορικές Βάσεις εγκα κησης και των καιρικών συνθηκών δεν εκτελέσθηκε παρά ταστάθηκαν ανατολικά του Ρ ήνο υ (μαζί με τα μεγαλύτερα α

Αμερικανικά μεταγωγικά C-47Skytrain πλησιάζουν την περικυκλωμένη Μπαστόν για να ρίξουν εφόδια.

Ενα αμερικανικό αντιαεροπορικό Bofors 40 mm σε έναν λόφο του Λουξεμβούργου. Τα αντιαεροπορικά πυρά ήταν υπεύ&υνα για την καταστροφή πολλών δεκάδων γερμανικών αεροσκαφών.

Η 9η Αεροπορική Δύναμη συντόνιζε όλες τις δραστηριότητες υποστήριξης και

εκχωρούσε σμηναρχίες καταδιωκτικών και βομβαρδιστικών στις κατάλληλες τακτικές διοικήσεις, ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες.

την 1η Ιανουαρίου 1945. Για την εκτέλεση των σχεδίων δεν υπήρχε συγκεντρωμένη δομή στη διοίκηση Αεροπο ρίας -Στρ ατού ή κοινό επιτελείο επιχειρήσε ων. Ο αντιπτέραρχος Γιόζεφ Σμιτ, επικεφαλής της Luftwaffe στο Δυτικό Μέτωπο (LuftwaffenKommando West) οργάνωσε στην Ομάδα Στρα τιών Β ένα γραφείο -συνδέσμου, μέσω του ο ποίου διέρχονταν οι απαιτήσεις των στρατιω τικών διοικητών για αεροπορικές επιθέσεις και από εκεί, με ασύρματο ή τηλέφωνο, έφθα ναν στις μονάδες της Luftwaffe. Η άμεση υπο στήριξη των χερσαίων δυνάμεων ήταν ευ θύ νη των καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών του 2ου Αεροπορικού Σώματος Δίωξης (II.Jagdkorps), υπό τον υποπτέραρχο Ντίτριχ Πελτς, το οποίο συγκέντρωνε περισσότερα από 900 καταδιω κτικά, κυρίως Fw 190A/D/F και Bf 109G/K. Συνο λικά, στις 16 Δεκεμβρίου η διάταξη μάχης της Luftwaffe περιελάμβανε μεταξύ άλλων: περί που 50 αεριωθούμενα Me 262Α και 10 Ar 234Β, 60 βομβαρδιστικά Ju 88 και Ju 188, 390 αερο σκάφη εγγύς υποστήριξης διαφόρων τύπων, περισσότερα από 1.500 μονοκινητήρια κατα διωκτικά, 140 δικινητήρια καταδιωκτικά και 65 αναγνωριστικά. Αν και το άθροισμά τους έ φθανε τα 2.460 αεροσκάφη, μόνο 1.376 ήταν επιχειρησιακώς έτοιμα κάθε στιγμή.

Η ΣΥ Μ Μ Α Χ ΙΚ Η Α Ε Ρ Ο Π Ο Ρ ΙΑ   Από την έναρξη των επιχειρήσεων στη Νορμανδία, ο στρατηγός Αϊζενχάουερ (με βοηθό του τον Βρετανό πτέραρχο Τέντερ) ή ταν ταυτόχρονα αεροπορικός διοικητής για το θέατρο των επιχειρήσεων και διοικητής των χερσαίων δυνάμεων. Η διάθεσ η των αερο πορικών πόρων ισοσταθμιζόταν μεταξύ των α εροπορικών δυνάμεων, σι οποίες συνεργάζο νταν στενά με τις αντίστοιχες χερσαίες διοι κήσεις. Στον τομέα των Αρδεννών υπεύθυνη για την τακτική υποστήριξη της αμερικανικής

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

12ης Ομάδας Στρατιών ήταν η αμερικανική 9η Αεροπορική Δύναμη, υπό τον αντιστράτηγο Χόυτ Βάντερμπεργκ. Οι κύριες υφιστάμενες διοικήσεις της ήταν η IX, η XIX και η XXIX Τα κτική Αεροπορική Διοίκηση (Tactical Air Command ή TAC), καθεμία επιφορτισμένη με την τακτική υποστήριξη μίας Στρατιάς (1ης, 3ης και 9ης Στρατιάς αντίστοιχα). Ομοίως, στον τομέα της βρετανικής 21ης Ομάδας Στρατιών την αεροπο ρική υποστήριξη είχε αναλάβει η 2η Τακτική Αεροπορική Δύναμη (Tactical Air Force ή TAF) της RAF. Στην 9η Αε ρ ο π ο ρ ι κ ή Δ ύ ν α μ η α ν ή κ ε , ε π ί σ ης , η I X Μ ε ρ α ρ 

χία Βομβαρδισμού (Bombardment Division ή B D ) , α π ο τ ε λ ο ύ μ ε ν η α πό ε λ α φ ρ ά κ αι μ έ σ α β ο μ 

βαρδιστικά

και

η

IX

Διοίκηση

Μεταφορών

(Troop Carrier Command). Επιπλέον, η 8η Αερο πορική Δύναμη, με βάσεις στην Αγγλία και επι φορτισμένη κυρίως με τον στρατηγικό βομ βαρδισμό, θα λάμβανε μέρος στις επιχειρή σεις, συντονίζοντας τις ενέργειες της μέσω της 9ης Αεροπορικής Δύναμης.

Η 9 η Α ε ρ ο π ο ρ ι κ ή Δ ύ ν α μ η σ υ ν τ ό ν ιζ ε ό λ ε ς τις δραστηριότητες υποστήριξης και εκχω ρούσε σμηναρχίες καταδιωκτικών και βομ βαρδιστικών στις κατάλληλες τακτικές διο ική

σ ε ις , α ν ά λ ο γ α μ ε τ ις ε κ ά σ τ ο τ ε α ν ά γ κ ε ς . Κ α τ ό  πιν, οι υφιστάμενες TAC εκτελούσαν το σχέ διο μάχης και συνερ γάζο νταν στενά με την α ντίστοιχη στρατιά, για να διατηρήσουν τη συ νοχή με τη μάχη που διεξαγόταν στην ξηρά, συντονίζοντας τις επιχειρήσεις μεταξύ τους και εντός των ορίων των στρατιών.

Ο Ι Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η ΣΕ ΙΣ Κατά την πρώτη εβδ ομάδα της γερμανικής προώθησης, η συμμαχική αεροπορική κυριαρ χία δεν έγινε ιδιαίτερα αισθητή στο πεδίο της μάχης, λόγω των καιρικών συνθηκώ ν. Μ όνο τις πρώτες τρεις ημέρες της επίθεσης σι αντίπα λες αεροπορικές δυνάμεις συναντήθηκαν ε πάνω από το πεδίο μάχης, καθώς η Luftwaffe

προσπαθούσε να διαπεράσει τα πυκνά χαμηλά σύννεφα, για να υποστηρίξει τις δυνάμεις στο έδαφος. Αυτό συνέβη στις 17 Δεκεμβρίου, ό ταν ένας σχηματισμός από Fw 190, που μετέ φεραν ρουκέτες, συνοδευόμενα από 24 Bf  109G επιτέθηκαν σε θέσεις του αμερικανικού πυροβολικού δυτικά του Μονσάου και αντιμετωπίσθηκαν από αμερικανικά Ρ-47 Thunderbolt. Τέσσερα Bf 109G καταρρίφθηκαν σε αυτή τη σύγκρουση. Την επόμενη ημέρα, τα αμερικανι κά Ρ-47 κατέρριψαν άλλα τρία γερμανικά αε ροσκάφη, ενώ δύ ο σμη ναρχίες καταδιωκτικώνβομβαρδιστικών της IX TAC παρεν έβησαν στις μάχες γύρω από το Σταβελό και το Μαλμεντύ. Τις τρεις πρώτες ημέρες της μάχης οι πιλότοι των Συμμάχων υποστήριξαν ότι κατέρριψαν 161 γερμανικά αεροσκάφη.

Ο εχθρικός καιρός, που δεν επέτρεψε στις χερσαίες δυνάμεις να έχουν την τακτική αεροπορική υποστήριξη, δεν σταμάτησε τα βαρέα βομβαρδιστικά. Από τις 18 Δεκ εμβ ρίου η RAF ανέλαβε επιχειρήσεις με σκοπό την α νάσχεση της γερμα νικής προέλασης, βομ βαρ δίζοντας στόχους σε απόσταση 130 km ή ακό μη πιο ανατολικά της γραμμής του μετώπου. Τα τετρακινητήρια βομβαρδιστικά Β-17 Flying Fortress και Β-24 Liberator της 8ης Αεροπορι κής Δύναμης την ακολούθησαν. Η καταστρο φή στο σιδηροδρομικό δίκτυο, που προξένη σαν αυτοί οι βομβαρδισμοί κατά την πρώτη φάση της μάχης, δεν είναι εύκολο να αποδειχθεί. \ Κατά τη διάρκεια της μάχης, τα πυκνά χα μηλά σύννεφα, η καλυμ μένη με χιόνια γη και η

Αμερικανοί άνδρες μίας μονάδας αντιαεροπορικών (εξοπλισμένη με ημιερπυστριοφόρα Μ-16) παρακολουθούν μία αερομαχία μεταξύ γερμανικών και αμερικανικών καταδιωκτικών επάνω από τη Μπαστόν. Τα αμερικανικά καταδιωκτικά συνόδευαν μεταγωγικά, που μετέφεραν προμήθειες στην πόλη.

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

Μία άποψη των συν&ηκών του χειμώνα 1944-45. Τα αεροσκάφη είναι Β-26 Marauder της 386 Σμηναρχίας Βομβαρδισμού και φωτογραφήθηκαν στη βάση τους, στο Κλαστρ της Γαλλίας, γύρω στα Χριστούγεννα του 1944.

ρευστή κατάσταση στο έδαφος καθιστούσαν την πλοήγηση και την αναγνώριση των στό χων από δύσκολη έως αδύνατη. Ενα βασικό στοιχείο της συμμαχικής αεροπορικής υπερο χής ήταν οι επίγειοι σταθμοί ραντάρ, μία δυ νατότητα που η Luftwaffe αγνοούσ ε. Αντίθετα, ο ταξίαρχος Κεσάντα, διοικητής της IX TAC,

εροπορική υποστήριξη. Αεροσκάφη της 365 Σμηναρχίας Δίωξης μαζί με μία μοίρα από την 366 και 404 Σμηνα ρχία, πάλι με τη βο ήθ εια των ραντάρ, συνάντησαν το ανιχνε υτικό και επιτέ-

«έκτισε» ένα πλήρες δίκτυο διοίκησης και ε λέγχου γύρω από τη νέα τεχνολογία, χρησιμο ποιώντας το ραντάρ έγκαιρης προειδοποίη σης μικροκυμάτων (microwave early warning ή MEW) για τον έλεγχο των αεροσκαφών σε με γάλες αποστάσεις και τα αντιαεροπορικά ρα

ή τ α ν η δ ίω ρ η κ α θ υ σ τ έ ρ η σ η τ ω ν Γ ερ μ α ν ώ ν , α ρ 

σκονταν στο έδαφος. Οι ζημίες που προξένη σαν ήταν ασήμαντες. Σημαντικότατη, ωστόσο, κετή ώστε οι άνδρες του μηχανικού να κατα στρέψουν τη γέφυρα. Εως τις 20 Δεκεμβρίου ο στρατηγός Αϊζενχάουερ είχε σχεδιάσει μία στρατηγική αντιμε τώπισης της γερμανικής απειλής και τροπο

ντάρ SCR-584 για ακριβή εντοπισμό σε μικρές

ποίησε τη δομή της διοίκησής του, αν αθ έτο

αποστάσεις. Ο συνδυασμός των δύο τύπων με ένα σκοπευτικό βομ βαρδιστικού και έναν χάρ τη του εδάφους παρείχε 300 μέτρα ακρίβεια στην πλοήγηση για έναν στόχο που βρισκόταν

ντας τον βόρ ειο το μέα το υ μετώπου (1η και 9η Στρατιά) στην 21η Ομάδα Στρατιών, μεταφέροντας αντίστοιχα τον επιχειρησιακό έλεγχο των IX και XXIX TAC από την 9η Αεροπορική

σε απόσταση 50 km. Η αποτελεσματική χρήση του ραντάρ στις επιθέσεις εναντίον επίγειων στόχων απέβη καταστροφική για τον εχθρό, όπως αποδεικνύει ένα επ εισόδιο της μά χης κο ντά στο Στα-

Δύναμη στη 2η TAF.

βελό. Στις 18 Δεκεμβρίου η ομάδα του Πάιπερ πλησίαζε μία γέφυρα του ποταμού Λυν κοντά σε αυτή την πόλη του Βελγίου. Παρά τον κίν δυνο, εξαιτίας της ομίχλης και της χαμηλής

σε να διαθέσει τα αεροσκάφη, που προορίζο νταν για την επίθεση στις Αρδέννες, στην ά μυνα εναντίον των συμμαχικών βομβαρδιστι κών που έπλητταν στόχους στο έδαφος της

νέφωσης (κάτω από 35 m), ο λοχαγός Ρίτσαρντ Κάσιντυ και ο ανθυπολοχαγός Αμπραμ Τζάφε

Γερμανίας. Αν και αυτή η χρήση των αεροσκα φών μπορεί να ερμηνευθεί ως μία τυπική ε φαρμογή της ευελιξίας της αεροπορικής δύ ναμης, είχε ένα ανεπιθύμητο αποτέλεσμα για

πέταξαν εθελοντ ικά με ένα ελαφρύ ανιχνευτικό αεροσκ άφος για να ανακαλύψουν τη θέση των Γερμανών. Οδηγούμενοι από ένα ραντάρ MEW, κατόπιν από ένα SCR-584, οι πιλότοι α νακάλυψαν την εχ θρι κή πομπή και κάλεσαν α

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

θ η κ α ν σ τ ο υ ς ά ν δ ρ ε ς κ αι τ α ο χ ή μ α τ α π ο υ β ρ ί 

Από τις 19 έως τις 23 Δεκεμβρίου ο καιρός ήταν ακατάλληλος για αεροπορικές επιχειρή σεις σε όλη την περιοχή του μετώπου. Για τον λόγο αυτό, η διοίκηση της Luftwaffe αποφάσι

τους Γερμανούς: οι προσπάθειες αναχαίτισης των βαρέων βομβαρδιστικών έστιασαν την προσ οχή των Συμμάχων σ την αύξηση του α-

ριθμού

των

διαθέσιμων

αεροσκαφών

της

Luftwaffe. Από τις 23 Δεκεμβρίου, με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών και με δεδομένη την αεροπορική κυριαρχία τους, οι συμμαχικές α εροπορικές δυνάμεις έθεσαν τέσσερις συ γκεκριμένους στόχους. Αρχικά, στα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά ανατέθηκαν επιθέσεις στα τεθωρακισμένα, που προπ ορεύονταν της γερμανικής εισβολής. Ετσι, η IX TAC κατεύθυνε τη δράση της εναντίον των γερμανικών κ ύ ριων οδών προέλασης, στα βόρεια του μετώ που, και η XIX TAC ανέλαβε τις επιχειρήσεις στη νότια πλευρά, καθώς και την ανακούφιση της περικυκλωμένης Μπαστόν. Ο δεύτερος στόχος προέβλεπε την απομόνωση της περιο χής Αρδεννών-Αϊφελ (η γερμανική πλευρά ίω ν Α ρ δ ε ν ν ώ ν ) από το υπόλοιπο σιδηροδρο μικό δίκτυο. Την ευθύνη για αυτή την επιχεί ρηση έφεραν τα ελαφρά και μέσα βομβαρδι στικά της 9ης BD, η X XIX TAC και η 2η TAF της RAF. Εκτός από τις επιθέσεις εδάφους, τα κα ταδιωκτικά της 9ης Αεροπορικής Δύναμης υ ποστήριζαν την 9η BD στην περιοχή Α ϊφελ πα ρέχοντας συνοδεία, καταστολή των αντιαερο πορικών και επιθέσεις εδάφους, οι οποίες α κολουθούσαν την αποχώρηση των βομβαρδι στικών. Ο τρίτος σκοπός του σχεδίου εγγύς υ ποστήριξης ήταν η επιβράδυνση, η παρενόχληση και η διακοπή της οδικής κυ κλοφορίας στην περιοχή Αρδεννών-Αϊφελ από τα μέσα και βαρέα βομβαρδιστικά της 8ης και 9ης Αεροπορικής Δύναμης. Για να ανταποκριθεί στις άμεσες ανάγκες του μετώ

που, η 8η Αεροπορική Δύναμη μετέφερε τον επιχειρησιακό έλεγχο της 2ης Μεραρχίας Βομβα ρδισμ ού που διέθετ ε (2η BD) στην 9η Α εροπορική Δύναμη. Η αλλαγή της διοίκησης ε πιτεύ χθηκε σε μία ημέρα (κάτι που δεν είχε γί νει τόσο εύκολα στην απόβαση στη Νορμανδία), επιδεικνύοντας το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των αεροπορικών διοικητών σε αυτή τη φάση του πολέμου. Τελικός σκοπός ήταν η απομόνωση της περιοχής της μάχης, με την καταστροφή των υλικών, εφοδίων και χώρων συγκέντρωσης στρατευμάτων στην περίμε τρο της απομονω μένης περιοχής. Αυτός ήταν ο κύριος στόχος της 8ης Αεροπορικής Δύνα μης, τα βομβαρδιστικά της οποίας (αψηφώ ντας την ομίχλη που επικρατούσε σε πολλές βάσεις της Αγγλίας, στην οποία οφείλονταν πολλά ατυχήματα) επιτέθηκαν σε γέφυρες, σιδηροδρομικούς κόμβους και σημεία συγκέ ντρωσης κατά μήκος του Ρήνου, ενώ τα κατα διωκτικά της, αφού ολοκλήρωναν τα καθήκο ντα συνοδείας των βομβαρδιστικών, πολυβολούσαν όσα τραίνα και φορτηγά αυτοκίνητα κινούντο ανατολικά του ποταμού. Τα αμερικα νικά βομβαρδιστικά διοχέτευσαν 1.300 t βομ βών στις εχθρικές γραμμές ανεφοδιασμού, ενώ 150 αεροσκάφη της Δ ιοίκησης Βο μβα ρδι στικών της RAF προσέβαλαν το σιδηροδρομι κό δίκ τυο γύρω από την Τριέρ, όπου απ οβιβά ζονταν ισχυρές δυνάμεις της γερ μανικής 7ης Στρατιάς. Οι IX, XIX και XXIX TAC πραγματο ποίησαν 294 εξόδους εναντίον στόχων κοντά

Ενα Junkers Ju 52 από τα 112 αεροσκάφη (Ju 52 και Ju 88) που 9α μετέφεραν 1.000 αλεξιπτωτιστές του παλαίμαχου συνταγματάρχη Φρίντριχ φον ντερ Χέυντε πίσω από τις αμερικανικές γραμμές. Μόνο 35 αεροσκάφη μπόρεσαν να ρίξουν περίπου 300 άνδρες, οι οποίοι δεν κατάφεραν παρά να αφυπνίσουν τους αμυνόμενους Αμερικανούς. Κάθε προσπάθεια της Luftwaffe να εφοδιάσει τους άνδρες του φον ντερ Χέυντε και του Πάιπερ κατέληξε σε αποτυχία.

73 

στη γραμμή του μετώπου και η εμφάνιση πε ρισσότερων από 350 μέσων βομβαρδιστικών,

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ο ταξίαρχος Ελγουντ

Κεσάντα, διοικητής της IX TAC, στις 20 Δεκεμβρίου ορίσθηκε υπεύθυνος γιο την αεροπορική υποστήριξη στη βόρεια πλευρά του μετώπου. Πολλές από τις ιδέες του εφαρμόσθηκαν με πλήρη επιτυχία κατά τη μάχη των Αρδεννών.

κυρίως δικινητήριων Β-26 Marauder, έγινε πλέ ον ο κανόνας. Η Luftwaffe ήλθε αντιμέτωπη με ένα δίλη μ μα: θα έπρεπε είτε να συμμορφωθεί με το αρ χικό σχέδιο και να υποστηρίξει τις χερσαίες μονάδες με επιθέσεις εδάφους ή να αναχαιτί σει τις συμμαχικές επιθέσεις. Αποφασίστηκε η διανομή των διαθέσιμων μέσων. Από τις 800 εξόδους γερμανικών καταδιωκτικών της ημέ ρας αυτής οι περισσότερες προορίζονταν για την αντιμετώπιση των στρατηγικών βο μβα ρδι στικών. Αυτή η δραστηριότητα αντικατόπτριζε τη σύγχυση που επικρατούσε στη διοίκηση της Luftwaffe ως προς την κύρια αποστολή της και είχε ως αποτέλεσμα να μην επ ιτευχθε ί κα νένας από τους δύο στόχους. Μικρές τοπικές επιτυχίες δεν κατάφεραν να επηρεάσουν το συνολικό α ποτέλεσμα. Για τα δικινητήρια βομ  βαρδιστικά Β-26 Marauder της 9ης Αεροπορι κής Δύναμης η 23η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε η θλιβερότερη ημέρα όλου του πολέμου. Η 391 Σμηναρχία Βομβαρδισμού επιτέθηκε χω ρίς συνοδεία (και χωρίς επιτυχία) στη σιδηρο δρομική γέφυρα στο Αρβάιλερ, με αποτέλε σμα την απώλεια 18 αεροσκ αφώ ν από τα πυρά των αντιαεροπορικών και των Fw 190Α-8. Σε μία σειρά επιδρομών, που πραγματοποιήθηκαν από την 9η Μεραρχία Βομ βαρδ ισμο ύ κατά τη διάρκεια της ημέρας, καταστράφηκαν συ νολικ ά 35 Β-26 και ένα Α-20 Havoc, ενώ 186 επι πλέον Β-26 υπέστησαν διαφόρων βαθμών ζη μίες. Με τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών άρχισε ο ανεφοδιασμός της περικυκλωμένης Μπαστόν. Από τις 09:30 της 23ης Δεκεμβρίου έως το απόγευμα της 26ης Δεκεμβρίου, ημέ ρα κατά την οποία η αμερικανική 4η Μεραρχία Τεθωρακισμένων έλυσ ε την πολιορκία, η IX Δι οίκηση Μεταφορών εκτέλεσε 962 εξόδους, προμηθεύοντας τους αμυνόμενους με 8501ε φοδίων. Χάρη στην προστασία που προσέφεραν τα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά της XIX TAC, στο σύνολο της

Ο υποπτέραρχος Ντίτριχ Πελτς ήταν άμεσα υπεύθυνος για την εγγύς υποστήριξη των χερσαίων δυνάμεων. Κατά την εισβολή στην Πολωνία και τη Γαλλία επιχειρούσε με Ju 87 Stuka και αργότερα στη Μεσόγειο με δικινητήρια Ju 88.

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

ε π ι χ ε ίρ η σ η ς χ ά θ η κ α ν

μό 

νές σημείο της συμμαχικής αεράμυνας: τα νυ κτερινά καταδιωκτικά, για τα οποία ο στρατη γός Μπράντλεϋ παρατήρησε: «Η εχθρική αε ροπορία κατάφερε ξανά και ξανά να περάσει και να επιτεθεί στην πόλη με σοβαρά απο τελέ σματα. Η (συμμαχική) δραστηριότητα των νυ κτερινών καταδιωκτικών ήταν ανεπαρκής». Η αυξημένη δραστηριότητα της Luftwaffe στις 23 Δεκεμβρίου προκάλεσε τη συμμαχική αντίδραση. Την παραμονή των Χριστουγέν νων, οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις διο  χέτευσαν στη μάχη τον μεγαλύτερο αριθμό α εροσκαφών που εμφανίσθηκαν σε μία ημέρα κατά τη μάχη των Αρδεννών. Οι αμερικανικές μονάδες εκτέλεσαν 1.138 τακτικές εξόδους, από τις οποίες 734 ήταν αποστολές άμεσης υ ποστήριξης. Στα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά προστέθηκαν 2.442 βομβαρδιστικά, από τα οποία 2.034 τετρ ακινη τήρια βομβα ρδιστικ ά κατευ θύ νθη κα ν προς τη Γερμανία, επιχειρώντας τη μεγαλύτερη αεροπορική επίθεση που είχε γίνει ως τότε. Τα βομβαρδιστικά της 8ης Α ερ ο πορικής Δύναμης κατευθύνθηκαν προς τα γερμανικά αεροδρόμια στην περιοχή της Φρανκφούρτης, διαγράφοντας πορείες που έ φεραν τα αεροσκάφη επάνω από τις αμερικα νικές θέσεις, προκειμένου να τονώσουν το η θικό των ανδρών στο έδαφος. Τα υπόλοιπα βα ρέα βομβαρδιστικά έριξαν 1.521 t βόμβες στις γερμανικές γραμμές επικοινωνιών ανατολικά των Αρδεννών, σε σιδηροδρομικούς κόμβους και σε γέφυρες. Την ίδια ημέρα, η 2η TAF πραγ ματοποίησε 1.243 εξόδους. Ακολούθησαν τρεις ημέρες ήπιου καιρού, που έδωσαν στα συμμαχικά καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά την ευκαιρία για μία συνεχή επίθεση ε ναντίον γερ  μανικών εφοδιοπομπών, οδικών κέντρων και θωρακισμένων οχημάτων. Συνολικά, κατά τις πέντε ημέρες έως τις 27 Δεκεμβρίου τα συμ μαχικά αεροσκάφη ε κ τ έ λ ε σ α ν π ε ρ ι σ σ ό τ ερ ε ς από 16.000 εξόδους. Από τις 28 Δεκεμ βρίου οι καιρικές σ υνθ ή

κ ε ς ε π ι δ ε ιν ώ θ η κ α ν ξ α νά , π ρ ο σ φ έ ρ ο ν τ α ς σ τ ις

νο 19 μεταγωγικά C-47. Τη βελτίωση των καιρικών συνθηκών εκμεταλλεύθηκε και η Luftwaffe. Τη νύκτα της 23ης προς 24η Δεκεμβρίου περισσότερα από 20 Ju 88 βομβάρδισαν την Μπαστόν, επιχειρώντας

γερμανικές μεραρχίες μία ανάπαυλα από τις αεροπορικές επιθέσεις. Τις τελευταίες ημέ ρες του έτου ς λιγότερα από 100 συμμαχικά α εροσκάφη εμφανίζονταν καθημερινά επάνω από το μέτωπο. Για διαφορετικούς λόγους, ό

σ ε ιρ ά ε π ι δ ρ ο μ ώ ν ε ν α ν τ ί ο ν

μ ο ια α ν α λ ο γ ία π α ρ α τ η ρ η θ η κ ε σ τ ο υ ς δ ύ ο α ν τ ι 

της πόλης. Τη νύκτα των Χριστουγέννων, ο βομβαρδ ισμός επαναλήφθηκε υπό τις λάμψεις φωτοβολίδων, τις οποίες εκτόξευσαν τα Ju 188 της Σμηναρχίας I./KG 66, που ειδικευόταν στην

πάλους. Αν και τις πρώτες δέκ α ημ έρε ς της ε πίθεσης τα γερμανικά αεροσκάφη, που απο γειώνονταν κα θημερινά, κυμαίνονταν από 600 έως 800, τις τελευταίες έξι ημέρες του Δεκεμ

κατάδειξη στόχων. Σχεδόν δύο τόννοι βομβών έπληξαν την πόλη, θάβοντας 32 τραυματίες κάτω από τα ερείπια του νοσ οκο με ίου και προκαλώντας σημαντικές ζημίες. Από την επόμε νη ημέρα η προσοχή των γερμανικών βομβαρ

βρίου η Luftwaffe είχε εκδιωχθεί προς τα ανα τολικά και τα αεροσκάφη που κα θημερινά κατέφθαναν στο μέτωπο αριθμούσαν από 60 έως 80. Οι συμμαχικές αεροπορικές δυνάμεις εί

διστικών εστιάσθηκε στα σημεία προώθησης των τμημάτων του στρατού. Ωστόσο, η γερμ α νική προέλαση σταμάτησε πριν τον ποταμό Μεύσ η και τη νύκτα της 29ης προς 30ή Δε κε μ βρίου περισσότερα από 60 βομβαρδιστικά Ju 88, με τη βοή θει α των ανιχνευτώ ν της I./KG 66,

χ α ν σ χ ε δ ι ά σ ε ι μ ία ά μ υ ν α σ ε δ ι α δ ο χ ι κ ά ε π ίπ ε δ α ,

«επισκέφθηκαν» ξανά την απελευθερωμένη πλέον Μπαστόν κατά δύο κύματα, στη μεγαλύ τερη γερμανική επιδρομή που έλαβε χώρα κα τά τη μάχη των Αρδεννών. Οι νυκτερινοί βομ βαρδισμοί της Μπαστόν εξέθεσαν ένα ασθε

καθημερινά πολυβολούσαν τα αεροδρόμιά τους. Το επόμενο εμπόδιο που συναντούσαν οι Γερμανοί πιλότοι, ήταν η 2η TAF και η XXIX

την πρώτη από μία

τα οποία οι πιλότοι της Luftwaffe έ πρεπ ε να διαπεράσουν, για να βρεθούν στην περιοχή της μάχης. Τα καταδιωκτικά της 8ης Αεροπορικής Δύναμης αντιμετώπιζαν τα καταδιωκτικά της Luftwaffe, τα οποία συναντούσ αν σ τον αέρα και

TAC που κάλυπταν την περιοχή Αϊφελ. Τέλος, επάνω από το πε δίο μάχης, τα γερμα νικά κατα-

διωκτικά αντιμετώπιζαν τις IX και XIX TAC. Για να επιστρέψουν στη βάση τους οι Γερμανοί πι λότοι έπρεπε να υπερπηδήσουν τα ίδια εμπό δια, ενώ ταυτόχρονα ελλόχευε η πιθανότητα συμμαχικά αεροσκάφη να τους περίμεναν κο ντά στα αεροδρόμιά τους. Πράγματι, υποβοηθούμενοι από επίγεια ραντάρ και την υπηρε σία υποκλοπής ασύρματων εκπομπών «ΥService», οι συμμα χικές μοίρες καταδιωκτικών ρύθμιζαν τον χρόνο τους, ώστε οι επιθέσεις στα εχθρικά αεροδρόμια να συμπίπτουν με την επιστροφή των αεροσκαφών της Luftwaffe.

Αυτή η τακτική ήταν ιδιαίτερα επιτυχής ενα ντίον αεριωθούμενων αεροσκαφών, τα οποία επιπλέον ήταν υποχρεωμένα να επιχειρούν από διαδρόμους καλυμμένους με σκυρόδεμα. Αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν τα συμμαχι κά καταδιωκτικά κατά τη φάση της προσγείω σής τ ους, πολλοί πιλότοι της Luftwaffe συ νετρίβησαν λόγω έλλειψης καυσίμων.

ΕΝ Α Α Π ΙΣΤΕΥ ΤΟ Κ Α ΤΟ ΡΘ ΩΜ Α 

και είδε το εχθρ ικό αεροσ κάφο ς να κτυπά στο

Η 29η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε μία ξεχω ριστή ημέρα για τον Γαλλοκαναδό πιλότο της RAF, Ντικ Ωντέ. Πιλότος από τον Οκτώβριο 1942, έως τις 28 Δεκεμβρίου 1944 ο σμηναγός Ωντ έ είχε λάβει μέ ρος σε 52 αποστολές, χωρίς

έδαφ ος και να αναφλέγεται. Αρκετά λεπτά αρ γότερα, στην προσπάθειά του να ανασυντάξει το τμήμα του ο Ωντέ εντόπισε ένα Fw 190 να πετά σε ύψ ος 700 μέτρων και το Spitfire κατευθύνθηκε προς τον νέο στόχο του. Σε απάντη ση ο Γερμανός πιλότος έστρεψε το ρύγχος

να έχει καταρρίψει εχθρικό αεροσκάφος. Αυ

του

τό θα άλλαζε την επόμενη ημέρα. Λίγο μετά το μεσ ημέρι της 29ης Δε κεμ βρί

προς τον εχθρό του και οδηγήθηκε ενα ντίον του σε μία πορεία που εξελισσόταν σε μετωπική σύγκρουση. Ο Ωντέ μείωσε την τα

ου τα Spitfire Mk IXE της 411 Μοίρας απογειώ θηκαν από το Χες της Ολλανδίας και κατευθύν θηκ αν προς το Οσναμπρουκ, με σκοπό να συμπλακούν με τη Luftwaffe, που προσπαθού σε να υποστηρίξει τις χερσαίες δυνάμεις στις Αρδέννες. Ξαφνικά, ο Ωντέ, αρχηγός του «κί τρινου» τμήματος, αντελήφθη 12 εχθρικά αε ροσκάφη, τέσσερα Bf 109 και οκτώ Fw 190 που σχημάτιζαν μία ευθεία γραμμή, να πετούν σε χαμηλότερο ύψος. Ο σμηναγός τα ακολούθη σε και από 200 μέτρα έβαλε εναντίον του τε λευταίου αεροσκάφους, το οποίο τυλίχθηκε στις φλόγες και εξαφανίσθηκε μέσα σε ένα μαύρο καπνό. Ο Ωντέ απομακρύνθηκε, ώσπου διέκρινε ένα Fw 190, το οποίο και πλησίασε. Σε απόσταση 250 μέτρων πίεσε το κουμπί των ό πλων του και παρακολούθησε τα βλήματα να κτυπούν το πιλοτήριο του εχθρικο ύ α εροσκά φους και την άτρακτο. Ο Γερμανός πιλότος φαινόταν λιπόθυμ ος. Ο Ωντέ σ υνέχισε να πλη σιάζει έως τα 100 μέτρα, όταν το αεροσκάφος

χύτητα του αεροσκάφους του καιπερίμενε να βρεθεί εντός του βεληνεκούς των πυροβό λων του. Σε απόσταση 200 μέτρων εκτόξευσε μία σύντομη ριπή. Αν και δεν συνειδητο ποίησε το αποτέλεσμα των βολών του, το γερμανικό αεροσκάφος συνετρίβη στο έδαφος. Οι επιτυχίες του Γαλλοκαναδού πιλότου ε  πιβεβαιώθηκαν από άλλους πιλότους της Μ οί ρας και επικυρώθη καν μετά από την ανάλυση του φιλμ της φωτογραφικής κάμερας του αε ροσκάφους του. Ο Ντικ Ωντέ είχε επιτύχει πέ ντε καταρρίψεις εχθρικών αεροσκαφών σε μία αποστολή. Για το απίστευτο κατόρθωμά του, του απονεμήθηκε ο Σταυρός Διακεκριμέ νων Υπηρεσιών. Τον Ιανουάριο απέδειξε ότι το γεγονός της 29ης Δεκεμβρίου δεν ήταν τυ χαίο, καθώς πρόσθεσε στο ενεργητικό του α κόμη πέντε επιτυχίες, συμπεριλαμβανομένου ενός Me 262 (ο Ωντέ σκοτώθηκε στις 3 Μαρτί ου 1945, όταν το αεροσκάφος του κατερρίφθη από αντιαεροπορικά πυρά κατά τη διάρ

εξερράγη. Πίσω από το σημείο της έκρηξης ένα Bf 109 έχανε σταθ ερά ύψος. Απότομα ο πι λότος το υ τρά βηξε το χειριστήριο, σε μια προσπάθειά του να κερδίσει ύψος. Ο Ωντέ, βρισκόμενος 300 μέτρα μακριά, έριξε μία σύντο μη ριπή και ο στόχ ος το υ άρχισ ε ξανά να χάνει ύψος, κτύπησε στο έδαφος και διαλύθηκε σε εκατοντάδες φλεγόμενα κομμάτια. Στη συνέ χεια, ο Ωντέ εντόπισε ένα Fw 190, που το κα ταδίωκε ένα Spitfire, το οποίο με τη σειρά του καταδιωκόταν από ένα Bf 109. Ο Ωντέ αναγνώ ρισε τον πιλότο, ο οποίος ανήκε στο δικό του «κίτρινο» τμήμα και του διεμήνυσε από τον α σύρματο να εγκαταλείψει. Ο ίδιος βρέθηκε

κεια μιας επίθεσης εδάφους).

στην ουρά του Bf 109 και το ακολούθησε σε μία απότομη κάθοδο. Ο Γαλλοκαναδός πιλό τος πίεσε ξανά το κουμπί των πολυβόλων του

Ενα από τα Ρ-47 Thunderbolt που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος της αμερικανικής τακτικής αεροπορίας στη δυτική Ευρώπη.

Η 29η Δεκεμβρίου αποδείχθηκε μία ξεχωριστή ημέρα για τον Γαλλοκαναδό πιλότο της RAF, Ντικ Ων τέ. Πιλότος από τον Οκτώβριο 1942, έως τις 28 Δεκεμ βρίου 1944 ο σμηναγός Ωντ έ είχε λάβει μέρος σε 52 αποστολ ές, χωρίς να έχει καταρρίψει εχθρικό αεροσκάφος. Αυτό θα άλλαζε την επόμενη ημέρα.

75

BODENPLATTE  Τις τελευταίες ημέρες του έτους, η γερμα νική επίθεση στο έδαφος είχε χάσει την ορμή της. Στον αέρα, 200 πιλότοι είχαν σκοτωθεί τις τελευταίες 48 ώρες, μεταξύ των οποίων τέσ σερις διοικητές σμηναρχιών και επτά διοικη τές μοιρών. Καθώς ο γερμανικός θύλακας συρρικνωνόταν, η Luftwaffe δοκίμασε μία τε λευταία φορά να μειώσει την αποτελεσματικότητα των συμμαχικών καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών. Σε μια επιδρομή τα ξημερώματα της 1ης Ιανουαρίου 1945, 900 γερμανικά αερο σκάφη πέρασαν τις γραμμές του μετώπου, πετώντας επάνω από τις κορυφές των δένδρων,

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

Ενα μέλος των πληρωμάτων εδάφους απομακρύνει το χιόνι από την πτέρυγα ενός  Ju 88S (πι&ανώς της LG 1), σε μια φωτογραφία που χρονολογείται από την περίοδο της μάχης των Αρδεννών.

« '®

Ενα μεγάλο μ έρος των γερμανικών απωλειών τη ς 1ης Ιανουαρίου (80 έως 150 αεροσκάφη) οφειλόταν στα συμμαχικά αντιαεροπο ρικά πυρά. Η αποτελεσματικότητά τ ο υ ς μ πο ρεί ν α απ οδ οθεί στην υψηλή κατάσταση ετοιμότητας των θέσεων αντιαεροπορικού πυροβολικού κατά την απογείωση και την προσγείωση

ΜΕΓΑΛΕΣ ΜΑΧΕΣ

και επιτέθηκαν σε 18 συμμαχικά αεροδρόμια στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και τη Γαλλία, εκτελώντας την επιχείρηση «Bodenplatte» (Βά ση Στήριξης) με μεικτά αποτελέσματα. Την πιο επιτυχή επιδρομή κατάφερε η Πτέρυγα JG 3 στο Αϊντχόφεν, όπου πιλότοι της Luftwaffe ε  πιτέθηκαν κατά δύο κύματα από δύο διαφο ρετικές κατευθύνσεις, τη στιγμή που οι Κανα δοί πιλότοι δύο μοιρών τροχοδρομούσαν για να απογειωθούν. Ωστόσο, στις περισσότερες βάσεις τα αεροσκάφη είχαν ήδη απογειωθεί για τις πρώτες επιχειρήσεις της ημέρας. Η Πτέρυγα JG 2 συνέβαλε με περισσότερα από 90 αεροσκάφη, τα οποία, πετώντας χαμηλά, πέρασαν τη γραμμή του μετώπου κοντά στο Ααχεν. Στα 60 χιλιόμετρα, που τη χώριζαν από τον στόχο της, η Πτέρυγα έχασε περισσότερα από 12 αεροσκάφη από πυρά αντιαεροπορι κών, που είχαν προειδοποιηθεί από επίγεια ραντάρ. Επάνω από τον στόχο τους, το αερο δρόμιο στο Σεν Τροντ, ένας καταιγισμός πυ

στάθηκε εξαιρετικά δύσκο λος καθ ’ όλη τη διάρκεια της μάχης των Αρδεννών. Για την υ ποστήριξη της χερσαίας επιχείρησης είχε δια τεθεί ολόκληρο το 3ο Σώμα Αντιαεροπορικού Πυροβολικού του αντιπτέραρχου Βόλφγκανγκ Πίκερτ, ενώ για τον βέλτιστο συντονισμό των επιχειρήσεων όλες οι μονάδες αντιαερο πορικού πυροβολικού του Στρατού και tcovSS είχαν περιέλθει στη διοίκηση του LuftwaffenKommando West. Αξιωματικοί-σύνδεσμοι της Luftwaffe τοπ οθετή θηκα ν στις μονάδες αυτές με εντολή να πυροδοτήσουν φωτοβολίδες κί τρινου χρώματος, τη στιγμή που θ α λ ά β α ι ν α ν την κωδική λέξη «Goldregen» (Χρυσή Βροχή). Ηταν η προειδοποίηση ότι φίλια αεροσκάφη πλησίαζαν από τα μετόπισθεν. Για την επι στροφή αυτών των αεροσκαφών καμία πρό βλεψη δεν έγινε. Ενα μεγάλο μέρος των γερμανικών απω λειών της 1ης Ιανουαρίου (80 έως 150 αερο σκάφη) οφειλόταν στα συμμαχικά αντιαερο

πυρά. Η απ οτελεσματικότητά τους

ρών κάθε διαμετρήματος υποδέχθηκε τους Γερμα νούς πιλότους, ενώ κατά την επιστροφή τους οι συμμαχικές δυνάμεις, στον αέρα και στο έδαφος, ήταν πλήρως προετοιμασμένες.

πορικά

Η επιχείρηση στοίχισε στην JG 2 απώλειες που έφθαναν το 40% της δύναμής της. Από τις 08:00 έως τις 10:00, πολλές αερο πορικέ ς βάσεις και περισσ ότερα από 200 συμ μαχικά αεροσκάφη (τα περισσότερα στο έδα φος) είχαν καταστραφεί ή υποστεί ζημίες. Ω

σγείωση. Σ ε α υ τ έ ς τ ις φ ά σ ε ι ς τ η ς π τ ή σ η ς ό λ ε ς οι θέσεις αντιαεροπορικών επανδρώνονταν

στόσο, ο ανεπαρκής σχεδιασμός και η αδέξια εκτέλεση από άπειρα πληρώματα στοίχισαν στη Luftwaffe περισσότερα από 300 αεροσκά φη και, το σπουδαιότερο, 232 πιλότους νε

φών, μία διαδικασία που είχε καθιερώσει ο δι οικητή ς της IX TAC, ταξίαρχος Κεσάντα. Από το νέο έτος οι διοικητές της συμμαχι κής αεροπορίας συνεργάζονταν καθημερινά

κρούς, αγν οούμ ενους και τραυματίες. Ο θλιβε ρός επίλογος γράφηκε, όταν περί που 85 από τα αεροσκάφη της Luftwaffe καταρρίφθηκαν κατά την επιστροφή τους από

για τις επιχειρήσεις, από τη σχεδίασή τους έως την εκτέλεσή τους. Προωθημένοι αερο πορικοί παρατηρητές σ υνόδε υαν τις χερσαίες μονάδες για να εξασφαλίσουν τον συντονισμό

τα φιλικά πυρά των αντιαεροπορικών. Ο συ ντονισμός μεταξύ των μονάδων αντιαεροπο

των τακτικών επιχειρήσεων. Το πυροβολικό έ

ρικού πυροβολικού και των καταδιωκτικών

καταστείλει τα εχθρικά αντιαεροπορικά και

μπορεί να αποδοθεί στην υψηλή κατάσταση ε τοιμότητας των θέσεων αντιαεροπορικού πυ ροβολικού κατά την απογείωση και την προ

σε κατάσταση συναγερμού και οι διαθέσιμοι πιλότοι καταδιωκτικών μοιράζονταν στα πλη ρώματα αντιαεροπορικών, εκτελώντας καθή κοντα αξιωματικών αναγνώρισης αεροσκα

βαλλε ανά τακτά χρονικά διαστήματα για να

Eva Arado Ar 234B-2 της Πτέρυγας KG 76. Πετώντας με περισσότερα από 800 km/h. τα αεροσκάφη της Πτέρυγας βομβάρδισαν ανενόχλητα συμμαχικούς στόχους, χωρίς ωστόσο καμία επίδραση στη μάχη.

με καπνογόνες οβίδες βοηθούσε τους πιλό τους καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών στην α ναγνώριση στόχων. Οι χειριστές των ραντάρ καθοδηγούσαν τα αεροσκάφη στις πτήσεις χωρίς ορατότητα και επιβεβαίωναν τους στό χους τους, συσχετίζοντας τις θέσεις στο έδα φος με την πορεία των αεροσκαφών. Ως απο τέλεσμα, τα καταδιωκτικά-βομβαρδιστικά υ ποστήριζαν αποτελεσματικά τις συμμαχικές χερσαίες δυνάμεις, ακόμα και σε περιόδους έ ντονης κακοκαιρίας. Η επιχείρηση «Bodenplatte» σήμανε κάτι περισσότερο από ολοκληρωτική ήττα. Σύμφω να με τον πτέραρχο Γκάλαντ: «Η Luftwaffe είχε δεχθεί το θανατηφόρο κτύπημα». Από τότε η εμφάνιση της Luftwaffe σε σημαντικούς αριθ μούς έγινε σπάνια και η αεροπορική μάχη μο νομερής.

ΕΠ ΙΛΟ ΓΟ Σ Οι διαφορετικές στρατηγικές, δόγματα και οργανώσεις των συμμαχικών και γερμανι κών αεροπορικών δυνάμεω ν κατά τη μάχη των Αρδεννών αποκαλύπτουν δύο εικόνες της α νάπτυξης της αεροπορικής ισχύος, μίας σω στής και μίας λανθασμένης. Η μετατόπιση των επιχειρησιακών προτε ραιοτήτων, η έλλειψη σ υνδυασ μένου αεροπο ρικού και χερσαίου σχεδιασμού, το αβέβαιο δόγμα για τη χρήση της αεροπορικής δύνα μης και η αδύναμη ανώτερη διοίκηση εξουδε τέρωσαν την αποτελεσματική χρήση της Luftwaffe. Σε αυτά συνέβαλαν η απειρία του μεγαλύτερου μέρους των Γερμανών πιλότων σε σχέση με τους Αμερικανούς και Βρετανούς αντιπάλους τους, η έλλειψη καυσίμων, η μι κρή επιχειρησιακή εμβέλεια των βαρυφορτωμένων αεροσκαφών τους και η μεγάλη από σταση των βάσεών τους από την περιοχή της επίθεσης. Αντίθετα, οι Αμερικανοί πιλότοι είχαν εκμεταλλευθεί τη βρετανική εμπειρία στη βό ρεια Αφρική και οι διοικητές τους είχαν διδα χθεί από τους Βρετανούς συναδέλφους τους, υπό τις διαταγές των οποίων είχαν υπηρετή σει. Ετσι, κατά τη μάχη των Αρδεννών η συμ μαχική αεροπορία διατήρησε την αεροπορική υπεροχή, μ ε την έννοια ότι η Luftwaffe δεν κα

ποία λόγω της απόλυτης κυριαρχίας της προ σπαθεί να καταστρέψει τις επιθετικές μας δυ νάμεις και το πυροβολικό μας με επιθέσεις καταδιωκτικών-βομβαρδιστικών και ισχυρούς 6ομ6αρδισμούς και να καταστήσει αδύνατες τις κινήσεις μας στα μετόπισθεν». Κατά τη διάρκεια της μάχης των Αρδ εννώ ν οι συμμαχικές αεροπ ορικές δυνάμεις κατάφεραν να επιφέρουν στη Luftwaffe ένα θανάσιμο πλήγμα, καθιστώντας ευκολότερη την απο στολή των χερσαίων δυνάμεων στο έδαφος του Δυτικού και Ανατολικού Μετώπου για το 1945.

Β ΙΒ ΛΙΟ ΓΡ Α ΙΑ 

To Focke-Wulf Fw 190A-8 συνιστούσε το πιο αποτελεσματικό αεροσκάφος που διέθετε η Luftwaffe για επιθέσεις εδάφους. Το αεροσκάφος της φωτογραφίας ανήκε στη Σμηναρχία III./JG 2.

77

(1) After the Battle No 4, THE BATTLE OF THE BULGE, 1974. (2) William Ft. Carter, Colonel USAF: AIR P OW ER IN THE BATTLE OF THE BULGE: A THEATER CAMPAIGN PERSPEC TIVE, Aerospace Power Chronicles, 1989 (μέσω internet). (3) Hugh M. Cole: THE ARDENNES: BATTLE O F THE BULGE, OCMH, Department of the Army, 1964 (μέσω internet). (4) William Goolrick, Ogden Tanner: THE BATTLE OF THE BULGE, Time-Life Books, 1979. (5) Dr. Alfred Price: LATE MARQUE SPIT FIRE ACES 1942-45, Osprey Publishing Ltd, 1995. (6) Bruce Quarrie: THE ARDENN ES OFFENSIVE, Osprey Publishing Ltd (Order of Battle Series No 4 και 5), 1999. (7) Je rr y Sc utts: B-26 MARAUDER UNITS OF THE EIGHTH AND NINTH AIR FORCES, Osprey Publishing Ltd, 1997. (8) John Weal: JU 88 KAMPFGESCWADER ON THE WESTERN FRONT, Osprey Publishing Ltd, 2000.

τόρθωσε να παρακωλύσει σημαντικά καμία συμμαχική κίνηση στο έδαφος ή επιχείρηση. Σε ένα έγγραφο που ανακαλύφθηκε μετά τον πόλεμο, ο Γερμανός στρατάρχης Μόντελ είχε καταγράψει την εξής δήλωση: «Ο νούμερο ένα εχθρός είναι η εχθρική αεροπορία, η ο

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

0 1 Α ΝΤ Ι ΠΑ ΛΟ Ι Δ Ι Ο Ι Κ Η Τ Ε Σ ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ

ΚΕΡΝΤ Ο Ν  Ρ Ο Υ Ν Τ ΣΤ Ε Ν Τ  

τερος Γερμανός στρατιώτης δεν μπορεί να κάθεται στο σπίτι του...» Γρήγορα έχασε κάθε αυταπάτη. Οι πραγμα τικές αρμοδιότητές του ή ταν μηδαμινές, αφού ο Χίτ λερ ήλεγχε ακόμη και τις πα ραμικρές λεπτομέρειες. Ο Ρούντστεντ ανάλωσε το με γαλύτερο διάστημα της μά χης των Αρδεννών πίνοντας κονιάκ και διαβάζοντας α στυνομικά μυθιστορήματα.

αποδώσουν, αλλά αντιμετώ πιζε με αγάπη τους απλούς στρατιώτες. Ηταν απόλυτα προσηλωμένος στο επάγ γελμά του (γεγονός που μαρτυρούσε η ανέλιξή του από τη διοίκηση μεραρχίας σε εκείνη της ομάδας στρα τιών μέσα σε τρία χρόνια), με ελάχιστους φίλους και α νύπαρκτη κοινωνική ζωή, πι στός χριστιανός και αφοσιωμένος στην οικογέν ειά του.

που. αν διατυπώνονταν από άλλον αξιωματικό, θα τον εί χαν οδηγήσει στο απόσπα σμα. Ο Ντήτριχ είχε διοική σει στο παρελθόν την 1η Μεραρχία των SS «Leibstandarte Adolf Hitler» στην Ελλάδα και το Ανατολι κό Μέτωπο. Οι περισσότεροι Γερμανοί αξιωματικοί δεν εί χαν σε ιδιαίτερη εκτίμηση τις ικανότητές του. Ο Ρού ντστεντ τον θεωρούσε «έ ντιμο αλλά ηλίθιο- Τ ο ν Ι ο ύ  λιο του 1943 ανήλθε στη δι οίκηση σώματος και το 1944 ανέλαβε την 6η Στρατιά Πά ντσερ.

ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΣ Γκερντ φον Ρούντστεντ

78 

Κανένας άλλος στρατιω τικός δεν συνέδεσε περισ σότερο το όνομά του με την αντεπίθεση του Χίτλερ στις Αρδέννες όσο ο 70χρονος στρατάρχης Γκερντ φον Ρούντστεντ. Ο αριστοκρατι κής καταγωγής αξιωματικός της παλαιάς σχολής ήταν έ νας «τζέντλεμαν ως τα νύ χια» και φυσικά ο επαναστά της Χίτλερ τον αντιπαθού σε. Αν και δεν ήταν Ναζί, ο Ρούντστεντ αισθανόταν ότι έπρεπε να επιτελέσει το κα θήκον του ως πιστός στρα τιώτης. Από την πρώτη ημέ ρα του Β' Παγκοσμίου Πολέ μου είχε υπηρετήσει σε ανώ τατες θέσεις της Wehrmacht. Αποπέμφθηκε δύο φορές από τον φύρερ, μία στη Ρω σία και μία στη Δύση, και εί χε ορκιστεί πως δεν θα απο δεχόταν ποτέ πια να αναλάβει κάποια νέα διοίκηση. Η πρόσκληση του Χίτλερ, ό μως, στο Ράστενμπουργκ την 1η Σεπτεμβρίου 1944 τον οδήγησε και πάλι κάτω από τον περίεργο μαγνητι σμό που ασκούσε ο δικτάτο ρας. Ο φύρερ τον χρειαζό ταν για το ό νομά του και για την εμπιστοσύνη που ενέ πνεε στο στράτευμα και τον γερμανικό λαό. Αλλά και ο ί διος ο Ρούντστεντ ήταν πρόθυμος να προσφέρει: «Οταν τόσοι νεαροί στρα τιώτες πολεμούν, ο γηραιό-

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

Β Α Λ Τ ΕΡ Μ Ο Ν Τ Ε Λ   Ο Χίτλερ συνήθιζε να προσδιορίζει τον Βάλτερ Μόντελ ως τον «καλύτερο στρατάρχη» του. Το σίγουρο είναι πως ήταν ένας από τους πιο ενδιαφέροντες. Γιος ενός δασκάλου ο Μό ντελ έτρεφε βαθιά αφοσίω ση στη χώρα του και στον Στρατό. Οι συνάδελφοί του τον θεωρού σαν έναν πολύ ε νεργ ητικό διοικητή και χαρι σματικό τακτικό νου. Εγινε γνωστός περισσότερο ως δεξιοτέχνης της άμυνας («ο

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ SS

ΓΙΟ ΖΕΦ Ν ΤΗ ΤΡΙΧ  Ισως ο πιο ελλιπής τεχνι κά από τους επικεφαλής στρατιών του Μ όντε λ ήταν ο διοικητής της 6ης Στρατιάς Πάντσερ, στρατηγός των SS , Γιόζεφ «Ζεπ» Ντήτριχ, ένας πρώην κρεοπώλης, βετερά-

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣΧΑΣΟ

Ο Ν 

Μ Α Ν ΤΩΥΦ ΕΛ  Κανένας άνθρωπος, α ντικρίζοντας τον μικροσκοπικό στρατηγό Χάσο Εκαρντ φον Μαντώυφελ με πολιτικά ρούχα, δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι αυτός ο καθό-

Γ ιόζεφ Ντήτριχ

Βάλτερ Μόντελ πυροσβέστης του φύρερ»), επειδή καλείτο πάντα να σώ ζει τη Wehrmacht από φαινο μενικά αδιέξοδες καταστά σεις. Ο Μόντελ πίεζε αφόρη τα τους αξιωματικούς του να

νος του Βαυαρικού Στρατού που είχε συμμετάσχει στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέ

λου εντυπωσιακός τύπος ή ταν ένας από τους καλύτε

λος του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμμ ατος από τη δεκα ε τία του 1920 και προσωπικός φίλος του Χίτλερ, ο Ντήτριχ χρημάτισε σοφέρ του Αδόλφου και αρχηγός της σωμα τοφυλακής του. Η εγγύτητα και η οικειότητά του με τον Χίτλερ του επέτρεπαν να εκ  φέρει ελεύθερα απόψεις

ρους Γερμανούς διοικητές τεθωρακισμένων. Ο 44χρονος στρατηγός είχε ύψος 1,60 m και βάρος μόλις 55 kg! Η φυσική του κατάσταση, ω στόσο, ήταν άριστη και, το σπουδαιότερο, ο Μαντώυφελ διέθετε ιδιαίτερη οξυ δέρκεια και αντίληψη, που του επέτρεπαν να αντιδρά

01 ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ με επιτυχία ακόμη και στις πιο ρευστές και αβέβαιες καταστάσεις. Κατά την ει σβολή της Wehrmacht στη Ρωσία, ο Μαντώυφελ διοι κούσε ένα απλό σύνταγμα, αλλά τον Νο έμβρ ιο του 1942 ήταν ήδη μέραρχος υπό τις

δ ι α τ α γ έ ς του Ρόμμελ στην Τυνησία. Το διάστημα 194344 διοίκησε με θαυμάσια α ποτελέσματα την 7η Μερα ρ χία Πάντσερ και την περίφη μη Μεραρχία «Μεγάλη Γερ μανία», με αποτέλεσμα ο Χίτλερ να του αναθέσει α πευθείας την 5η Στρατιά Πά ντσερ προσπερνώντας το ε

π ί π ε δο τ η ς δ ι ο ί κ η σ η ς σ ώ μ α  τος!

Ο Μαντώυφελ, ωστόσο, συ νήθιζε να λέει για τον διοι κητή της 7ης Στρατιάς πως είχε «τα χαρακτηριστικά ε νός επιστήμονα» και πως ερ χόταν σε πλήρη αντίθεση με τον Ντήτριχ. Ο Μπραντενμπέργκερ, διοικώντας την 7η Στρατιά, αξιοποίησε τους καρπούς μίας πλούσιας ε μπειρίας. Από το 1941 έως το 1943 είχε διοικήσει την 8η Μεραρχία Πάντσερ έχοντας ως σωματάρχη τον ιδιοφυή φον Μανστάιν και είχε λάβει μέρος σε πολλές σκληρές α μυντικές μάχες του κεντρι κού Ανατολικού Μετώπου. Το ν Α ύ γ ο υ σ τ ο τ ο υ 1 94 3 ανέ λαβε το δικό του Σώμα (XXIX) και το επόμενο έτος μεταπήδησε στη θέση του ε πικεφαλής της 7ης Στρα τιάς.

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΕΡΙΧ  ΜΠΡΑΝΤΕΝΜΠΕΡΓΚΕΡ  Συγκρινόμενος με τους Ντήτριχ και Μαντώυφελ, ο στρατηγός Εριχ Μπραντεν-

μπέργκερ ήταν ο λιγότερο ευνοούμενος από τους τρεις διοικητές στρατιών του Μόντελ. Ως «προϊόν» του Γενικού Επιτελείου, ο Μπραντενμπέργκερ επέσυ ρε τον φθόνο ή τα αρνητικά σχόλια άλλων Γερμανών α  ξιωματικώ ν, που δ εν είχαν την τύχη να φοιτήσουν σε αυτή τη σπουδαία Ακαδημία.

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ Ν ΤΟ ΥΑ ΙΤ 

ΑΪΖΕΝΧ Α Ο ΥΕΡ  Ο στρατηγός Ντουάιτ Αϊζενχάουερ συγκαταλέγεται δικαιολογημένα στους πιο γνωστούς στρατιωτικούς η γέτες, αφού κατά τον Β ’ Πα γκόσμιο Πόλεμο ηγήθηκε

της εκστρατείας απελευθέ ρωσης της Ευρώπης ως ανώ τατος διοικητής, έχοντας υπό τις διαταγές του τέσσε ρα εκατομμύρια άνδρες. Γεννημένος στις 14 Οκτω βρίου 1890 στο Τέξας, ο Αϊζενχάουερ αποφοίτησε 64ος από την τάξη του στη Στρα τιωτική Ακαδημία του Ο υέστ Πόιντ μεταξύ 164 συμμαθη τών, αλλά δεν πρόλαβε να συμμετάσχει στον Α ’ Παγκό σμιο Πόλεμο. Οι προαγωγές στο διάστημα του Μεσοπο λέμου ήταν εξαιρετικά σπά νιες και ο Αϊζεν χάουερ παρέμεινε στον βαθμό του ταγ ματάρχη για 15 χρόνια! Από το 1936 έως το 1940, ωστό σο, ανέβηκε έξι βαθμούς και αμέσως μετά το Περλ Χάρμπορ ο Στρατός τού εμπιστεύθηκε τη διεύθυνση του Τμήματος Επιχειρήσεων. Από τη θέση αυτή ο «Αϊκ» διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στον στρατηγικό σχε δίασμά των ενεργειών ανα χαίτισης της Γερμανίας και της Ιαπωνίας και, όπως ήταν φυσικό, αποτέλεσε την υπ' αριθμόν ένα επιλογή των ανωτέρων του για τη διοίκηση των αμερικανικών στρατευ μάτων κατά την εκστρατεία τους εναντίον του Χίτλερ. Ο Αϊζενχάουερ ηγήθ ηκε της α πόβασης στη βόρεια Αφρική (1942), της κατάληψης της Σικελίας (1943) και της μεγα λειώδους απόβασης στη Νορμανδία (1944). Μετά τον πόλεμο ανέλαβε αρχηγός του Μικτού Επιτελείου, το 1951 ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ και το 1952 εξελέγη πρόεδρος των ΗΠΑ, θέση στην οποία παρέμεινε έως το 1960. Υπήρξε ο πρώτος Α μερικανός πολιτικός που έ κανε λόγο για το περίφημο « σ τ ρ α τ ι ω τ ι κ ο β ιο μ η χ α ν ι κ ό σύμπλεγμα», ενώ στις σελί δες της Ιστορίας έλαβε τη θέση του ως «ο κατάλληλος άνθρωπος, στην κατάλληλη θέση, τον κατάλληλο χρό νο».

Ομάρ Μπράντλεϋ

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ Ο Μ Α Ρ  

ΜΠΡΑΝΤΛΕΫ  Ο Ομάρ Μπράντλεϋ ήταν επίσης γιος δασκάλου από το Μισούρι και παρά το ότι «έχασε» και αυτός την ευ καιρία να συμμετάσχει στον Α1Παγκόσμιο Πόλεμο, συνέ χισε μία διακε κριμένη καριέρα σε διάφορες σχολές του Στρατού των ΗΠΑ, χρηματί ζοντας μάλιστα και διοικη τής της Σχολής Πεζικού. Ε  πειτα από ένα σύντομο πέ ρασμα από τις διοικήσεις της 28ης και της 82ης Μ ε ραρχίας, ο Μπράντλεϋ ανέ λαβε αρχικά υπαρχηγός του Πάττον στο II Σώμα, όταν ήλ θε η ώρα της δράσης στην Τυνησία, και λίγο αργότερα διοικητής του ίδιου σχηματι σμού, με τον οποίο συνέβα λε αποφασιστικά στην κατά ληψη της Σικελίας. Κατά την απόβαση στη Νορμανδία ο Μπράντλεϋ ήλεγχε τα ηνία της 1ης Στρατιάς και κατό πιν της 12ης Ομάδας Στρα τιών. Σεμνός, ανιδιοτελής και με γνήσιο ενδιαφέρον για τους ά νδρες του, ο Ομάρ Μπράντλεϋ υπήρξε ένας από τους «σταθερούς βρά χους», στους οποίους μπο ρούσε να βασίζεται ο Αϊζενχάουερ.

79 

ΜΕΓΑΛΕΣ Μ Α Χ Ε Σ

01 ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΔΙΟΙΚΗΤΕΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

Κ ΩΡ Τ Ν Ε Ϋ Χ Ο Τ Ζ Ε Σ Ο μετριοπαθής και χαμη λών τόνων στρατηγός Κώρτνεϋ Χότζες δεν θα προσείλκυε ποτέ τα φώτα της

οποίο και διαδ έχθη κε στη δι οίκηση της 1ης Στρατιάς. Οι άνδρες του τον εμπιστεύο νταν απόλυτα, επειδή γν ώρι ζαν ότι ήταν ο μοναδικός α νώτατος Αμερικανός αξιω ματικός στο ευρωπαϊκό θέα τρο επιχειρήσεων, που στο παρελθόν είχε πολεμήσει σαν απλός στρατιώτης μέσα στη λάσπη Ka t τα χαρακώμα τα, και ο Χότζες ανταπέδιδε αυτή την εκτίμηση.

πηρεσία. Ετσι, βρέθηκε να διοικεί την 45η Μεραρχία Πεζικού στη Σικελία. Εκεί τραυματίστηκε στο πόδι και νοσηλεύθηκε για μήνες σε στρατιωτικό νοσοκομείο των ΗΠΑ. Ο Αϊζενχάουερ, όμως, ήθελε οπωσδήποτε αυτόν τον ικανό αξιωματικό στο ευ  ρωπαϊκό θέατρο επιχειρήσε ων και παρατήρησε πως: «0α προτιμούσα να έχω τον Τρόυ Μίντλτον να διοικεί το VIII Σώμα από ένα φορείο, παρά οποιονδήποτε άλλον απόλυτα υγιή στρατηγό».

ΥΠΟΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

Τ Ρ Ο Ϋ Μ ΙΝ Τ Λ Τ Ο Ν   Ο υποστράτηγος Τρόυ Μίντλτον, του οποίου το VIII Σώμα δέχθηκε το μεγαλύτε ρο βάρος της γερμανικής ε φόδου στις Αρδέννες, ξεχώ ριζε από τους συναδέλφους του, καθώς ήταν ο μόνος που είχε παραιτηθεί παλαιότερα από τον Στρατό. Εχο ντας πολεμήσει στη Γαλλία το 1917-18 και έχοντας συσ σωρεύσει 27 χρόνια υπηρε σίας, ο Μίντλτον αποφάσισε να αποστρατευτεί το 1937, οπότε και ανέλαβε πρύτα

τεία στην Ευρώπη. Εξαιρετι κά εγωιστής και κυνικός, ο Πάττον ήταν εξίσου εργατι κός και επαγγελματίας με τους άλλους ανώτατους Α μερικανούς αξιωματικούς. Η νοοτροπία του, όμως, ήταν πολύ διαφορετική, γε γονός που ίσως να εξηγείται από το ότι ο Πάττον ήταν ο μόνος Αμερικανός στρατη γός, ο οποίος δεν είχε ανά γκη τον μισθό που του έδινε ο Στρατός για να επιδιώσει. Γόνος πλούσιας οικογέν ειας, θα μπορούσε κάλλιστα να εί χε αναδειχθεί σε επιτυχημέ νο επιχειρηματία, αλλά ο Πάττον επέμενε πως χρεια ζόταν τον Στρατό όσο και ο Στρατός χρειαζόταν αυτόν. Οπως και ο Αϊζενχάουερ, ο Πάττον παρέμεινε 14 χρόνια στον βαθμό του ταγματάρ χη, μέχρι που η έκρηξη του Β ’ Παγκοσμίου Πολέμ ου α πογείωσε την καριέρα του. Πολέμησε στην Αφρική και τη Σικελία και το καλοκαίρι του 1944 οδήγησε την 3η Στρατιά που διοικούσε σε μία θεαματική «κούρσα» μέ σα από τη Γαλλία. Αν και δεν τον ενδιέφερε ιδιαίτερα η υ ψηλή στρατηγική, ήταν δει νός τακτικός νους και δια-

κ ρ ι ν ό τ α ν γ Γ α υ τ ό π ο υ ο Α ϊζενχάουερ θεωρούσε το πο

λυτιμότερο χάρισμα ενός η

γ ή τ ο ρ α : « Ν α π ι έ ζ ει α λ ύ π η τ α

νης στο κρατικό Πανεπιστή-

για το αποτέλεσμα». δημοσιότητας και το πιθανό τερο είναι πως θα είχε τερ ματίσει τη σταδιοδρομία του, χωρίς να τον γνωρίσει το ευρύ κοινό, αν η μάχη των Αρδεννών δεν τον έ φερνε με δραματικό τρόπο στο προσκήνιο. Εισήλθε στο Ουέστ Πόιντ το 1904, αλλά αποχώρησε πριν ολοκληρώ σει τις σπουδές του, επειδή απέτυχε στις εξετάσεις της γεωμετρίας. Παρέμεινε, ω στόσο, στον Στρατό και υπη ρέτησε στο Μεξικό υπό τον περίφημο στρατηγό Πέρσιγκ, κυνηγώντας τον επανα στάτη Πάντσο Βίλλα. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρασημοφορήθηκε για ανδρεία και στη συνέχεια κατέλαβε διαδοχικά διάφορες επίζη λες επιτελικές θέσεις. Τον Ιούνιο του 1944 ήταν υπαρχηγός του Μπράντλεϋ, τον

ΜΕΓΑΛΕΣ

Δημήτριος Σταυρόπουλος

Τζωρτζ Πάττον

ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ

ΤΖΩΡ ΤΖ Π Α ΤΤΟ Ν  Τρόυ Μίντλτον μιο τής Λουιζιάνα, Η έκρηξη του πολέμου, όμως, ανέτρε ψε το πρόγραμμά του και ανακλήθηκε στην ενεργό υ

Ο θυελλώδης Τζωρτζ Πάττον αντιπροσώπευε σί γουρ α την πιο αντιφατική φι γούρα της αμερικανικής δι οίκησης κατά την εκστρα

Α Γ Ν Ω Σ Τ Ε Σ

Π Τ Υ ΧΕ Σ

ΤΑ Π Α ΡΑ ΛΕΙΠ Ο Μ ΕΝ Α  ΤΩΝ Α ΡΔΕΝ Ν ΩΝ  •Τις πρώτες ημέρες της μεγάλης

των απαραίτητων εφοδίων, όμως,

της αμερικανικής 106 Μεραρχίας

γερμανικής αντεπίθεσης οι αμερι κανικές σημαίες εξαφανίσθηκαν ως δια μαγείας από ία παράθυρα

καθυστ έρησε κι έτσι η κρίσιμη ημ έ ρα αναβλήθηκε και πάλι για τις 10 Δεκεμβρίου, έπειτα για τις 15 και

Πεζικού, ο διοικητής της, υποστρά

των σπιτιών στο Βέλγιο και τη βό

τελικά για τις 16. Οι αναβολές δεν

τη σχετική διαταγή υπέστη καρδια

ρεια Γαλλία, καθώς πολλοί ήταν ε

επηρέαζαν ιδιαίτερα τον Χίτλερ. Η

κή προσβολή και απομακρύνθηκε

κείνοι που φοβήθηκαν πως οι Γερ

επίθεσή του εναντίον της Γαλλίας

με φορείο προς τα μετόπισθεν. Ε

μανοί θα μπορούσαν να επιστρέ φουν ως στρατεύματα κατοχής.

την άνοιξη του 1940 είχε αναβληθεί 16 φορές!

πειτα από 27 χρόνια υπηρεσίας στο

Παρόμοια κρίση επικράτησε και

• Τις παραμονές της επίθεσης μοι ράσθηκε στις γερμανικές μονάδες

στο χρηματιστήριο της Νέας Υόρ-

κης, όπου η ξέφρενη άνοδος που

κάρβουνο

ακολούθησε την απελευθέρωση της Γαλλίας, μεχατράπηκε σε σχε δόν κατακόρυφή πτώση. • Η ειρωνεία της τύχ ης ήταν πως

ταλυμάτων τους, ώστε ο καπνός από τα καυσόξυλα να μη προδώσει την ύπαρξη μεγάλης συγκέντρω σης σχηματισμών.

ακριβώς την ημέρα που οι Γερμα

• Οταν ο Αμερικανός στρατηγός

νοί εξαπέλυσαν τη μεγάλη αντεπί

Ομάρ Μπράντλεϋ πέρασε από έναν

θεσή τους στις Αρδέννες, ο Αϊζεν-

δ ρ ό μ ο τ ο υ Λ ο υ ξ ε μ β ο ύ ρ γ ο υ σ τ ις 1 7

χάουερ πληροφορήθηκε πως είχε προαχθεί σε στρατηγό πέντε αστέ

Δεκεμβρίου 1944, παρατήρησε μία τεράστια αμερικανική σημαία που

ρων. «Κάθε φορά που παίρνω αστέ ρι δέχομαι επίθεση», σχολίασε στον Πάττον. Το τέταρτο άστρο το είχε λάβει στις αρχές του 1943, λίγο

κυμάτιζε σε ένα επιβλητικό πέτρι νο κτίριο. «Ελπίζω πως δεν θα μπο

πριν την αντεπίθεση του Ρόμμελ στο Κασσερίν. • Οταν ο Αϊζενχάουερ ενημέρωσε τον Μπράντλεϋ ότι η 1η Στρατιά θα

για τη

θέρμανση των

κα

τηγος Αλαν Τζόουνς, απαλλάχθηκε των καθηκόντων του. Διαβάζοντας

στράτευμα, ο Τζόουνς άντεξε λιγότερο από δύο εβδομάδες στη μά

Γίο να προφυλαχΘεί από το

πολικό ψύχος που επικρατούσε στην περιοχή, ο Αμερικανός στρατιώτης της φωτογραφίας σκέπασε το κεφάλι του με ένα μάλλινο κάλυμμα. Μερικοί άνδρες άνοιγαν οπές στους ατομικούς τους υπνόσακους και τους έφεραν επάνω από τη στολή.

χη. • Τρεις μικρές αμερικανικές ομά δες Μηχανικού υπεράσπισαν τόσο αποδοτικά με πυρά και καταστρο φές το χωριό Σταβελό, ώστε ο στρατηγός Γκάβιν τις συνέκρινε σε αποτελεσματικότητα «με μία πλή ρη μεραρχία πεζικού». • Ο συνολικός αριθμός των Αμερι κανών στρατιωτών που τέθηκαν ε κτός μάχης από κρυοπαγήματα στη μάχη των Αρδεννών ανέρχεται

ρέσει να την κατεβάσει ο εχθρός», του είπε ένας επιτελής του και συ

οποίες ήταν διάσημες για τη σκλη

στα 15.000 άτομα. • Κατά την έναρξη της υποχώρη

ρότητα τους και την αδιαφορία

σής της και καθώς σφυροκοπεϊτο

μπλήρωσε: «Νομίζετε πως θα πα

τους για την τήρηση των εθιμικών κανόνων του πολέμου. Ενώ πολε

από τη συμμαχική αεροπορία, η 5η Στρατιά Πάντσερ ανέφερε πως Εέ-

μούσε στη Ρωσία, η 1η S S ε κτέ λεσε

μεινε από παράσημα. Στο εΕ^ς. ό σοι στρατιώτες διακρίνονταν για την ανδρεία τους στο πεδίο t ^ c

ραμείνουμε στο Λουξεμβούργο;» Ο Μπράντλεϋ του απάντησε: «Μπορείς να στοιχηματίσεις ακόμη και τη ζωή σου ότι θα παραμείνουμε.

κάποτε 4,000 Σοβιετικούς αιχμαλώ τους ως αντίποινα για τη θανάτωση έξι δικών της ανδρών, εν ώ η 12η SS

χης, λάμβαναν μία φωτογραφία του

είχε εκτελέσει εν ψυχρώ 64 Βρετα νούς και Καναδούς αιχμαλώτους

Ρούντστεντ με αυτόγραφο αντί για τον Σιδηρούν Σταυρό. Αυτό προκά-

στη Νορμανδία, αφού πρώτα τους

λεσε τη θυμηδία των στρατε-_:-

ανέκρινε.

των. Ενας στρατηγός σχολ.:σε

• Τον Οκτώβρ ιο του 1943 ο Μοντγκόμερυ είχε αποδεχθεί ένα

θα ήταν καλύτερο να δί νο .. στο

των από την απέναντι πλευρά, λί

εσύ, είμαι υπεύθυνος απέναντι στον αμερικανικό λαό. ΓΓ αυτό η

γες η μέρες πριν από τη 16η Δεκ εμ

στοίχημα πέντε λιρών του Αϊζενχά-

βρίου. Οι παλαιότεροι στρατιώτες,

ουερ ότι ο πόλεμος στην Ευρώπη

• Οταν ο Μοντγκόμερυ απαϊταε από τον Αϊζενχάουερ να τον opfern

παραίτησή σου δεν σημαίνει απολύτως τίποτα».

όμως, καθησύχασαν τους νέους

θα τελείωνε μέσα στο 1944. Στις 16 Δεκεμβρίου 1944 έστειλε στον

διοικητή όλων των συμμαχικών χερσαίων δυνάμεων, εκείνος t c _ α

«Αϊκ» μία επιστολή ζητώντας να

πάντησε πως. αν επέμενε ττ : η ~-

πληρωθεί το συμβολικό ποσό.

υπαγόταν προσωρινά υπό τη διοί κηση του Μοντγκόμερυ, ο τελευ

Δεν πρόκειται να μετακινήσω το

ταίος του απάντησε: «Αϊκ για τον

στρατηγείο μου, γιατί κάτι τέτοιο

Θεό! Δεν μπορώ να είμαι υπεύθυ

θα φόβιζε θανάσιμα τους πάντες».

νος απέναντι στον αμερικανικό λαό αν κάνεις κάτι τέτοιο. Παραι

• Αμερικανικά ακροαστικά φυλά κια στις Αρδέννες είχαν επισημάνει τον υπόκωφο ήχο κινητήρων αρμά

τούμαι!» Ο Αϊζενχάουερ του απά ντησε αφοπλιστικά: «Εγώ και όχι

• Η τακτική αναδιάταξη των Γερ μανών πριν την επίθεση διήρκεσε σχεδόν τρεις μήνες και απέβη εξαι ρετικά αποτελεσματική. Τα μέσα α πόκρυψης των τρένων, τα οποία μετέφερα ν δυνάμεις μπροστά στις Αρδέννες, ήταν σε τέτοιο βαθμό ά ριστα, ώστε η Wehrmacht έχασε ε  ξαιτίας της δράσης της πανίσχυ

συναδέλφους τους, που επάνδρω ναν τις σκοπιές: «Μη φοβάστε. Οι Γερμανοί απλά παίζουν δίσκους σε φωνογράφους για να σας τρομά  ξουν!»

• Τις πρώτες ώρες της επ ίθεσης στον νότιο τομέα, ένας Αμερικανός

μά του, θα ζητούσε απε tc Επιτελείο Αρχηγών να επλέξει με ταξύ των δύο. Ο Μο ντγ κό ^ε :. <*έ-

• Φανατικό ς Ναζί, ο Πάιπερ είχε δι οικήσει στη Ρωσία μία μονάδα, η ο ποία είχε αποκτήσει την προσωνυ μία «Τάγμα του Πυρσού», επειδή

διοικητής λόχου, που δεχόταν πυρά

φθηκε αρχικά ότι ο Αμ ε: .· :.: ;

πυροβολικού, τηλεφώνησε στον σταθμό διοίκησης του τάγματος

στρατηγός μπλόφαρε και ρώτησε

κάποτε πυρπόλησε ολοσχερώς δύ ο

ρης συμμαχικής αεροπορίας μόνο

χωριά μαζί με τους κατοίκους τους.

οκτώ βαγόνια τον Σεπτέμβριο, 11

• Στις αρχές Δεκε μβρ ίου 1944 το

τον Οκτώβριο και τέσσερα τον Νο έμβριο. Τα υπόλοιπα 14.000 βαγό

δημοφιλέστερο γεγονός στις Αρ

νια, που κινήθηκαν κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, έφθασαν ασφα

δέννες ήταν η περιοδεία της ηθο ποιού Μάρλεν Ντήτριχ, η οποία

για να ειδοποιήσει πως ίσως οι Γερ μανοί πλησίαζαν προς τα εκεί. Του απάντησε μία φωνή με βαριά γερ μανική προφορά, λέγοντας: «Είμα στε ήδη εδώ». • Χαρακτηριστική της σφοδρότη-

μοίραζε αυτόγραφα με το κραγιόν

τας της γερμανικής επίθεσης στον νότιο τομέα του μετώπου ήταν η

λή στον προορισμό τους.

της στους Αμερικανούς στρατιώ

κατανάλωση πυρομαχικών του α

• Ως αρχική ημερομην ία εκδήλω

τες που συνωστίζονταν για να τη θαυμάσουν.

μερικανικού 109 Συντάγματος Πε ζικού. Χρησιμοποίησε μέσα σε ένα

• Τις επιθετικές αιχμές του Ντ ή τριχ στις Αρδέννες συνιστούσαν

24ωρο 280.000 φυσίγγια, 5.000 βλή ματα όλμων, 3.000 χειροβομβίδες

οι μεραρχίες των Waffen S S «Leibstandarte» και «Hitlerjugend», οι

και 300 βλήματα bazooka! • Τρεις ημέρε ς μετά την εξόντωση

σης της επίθεσης είχε ορισθείη 1η Νοεμβρίου, αλλά οι Γερμανοί μετεωρολόγοι υποσχέθηκαν ευνοϊκότε ρες καιρικές συνθήκες για τις 25 του ίδιου μήνα. Η συγκέντρωση

ήρωες λίγες ημέρες άδειας.

με κομπασμό τον αρχτ . ; τ :_ ε~ τελείου του. Φράνσις ντε Γκινγκάν: «Ποιος θα μπορούσε ταστήσει;» Εκείνος του απάντηαε: «Ο

στρατάρχης

Χάρο·,-

ντερ» και ο Μοντγκ όμερι ϊ . . : ϊ . θύς κάτωχρος. Είχε ξεχάοει πως ο ικανότατος Α λ ε ξ ά ν τ ε ρ Ι.ζϊτισιμος για μία τέτοια θέοη. • Το υγειονομικό προσΗπ κό ίου Αμερικανικού Στρατό. και αυτό βαρύ τίμημα σης Αρδέν νες, χάνοντας 247 γ* τώθηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν

Δημήτριος Σταυροπουλος

Γ

:Γ ΜΑ

ΒΙΒΛΙΟ Π Α Ρ Ο Υ Σ Ι Α Σ Η Michael Green & Gladys Green

φήγησης γίνεται τόσο γλαφυρή και συναρπαστική, σαν να πρόκειται για μυθιστόρημα.

PATTON AND THE BATTLE  OF THE BULGE  Εκδόσεις MBI, 1999 Σελίδες 159

William Cavanagh

A TOUR OF THE BULGE  BATTLEFIELD 

Ο μάλλον εξειδικευμένος τίτ λος αυτού του πολύ κατατοπιστι κού βιβλίου δεν θα πρέπει να απο

Εκδόσεις Pen & Sword, 2001 Σελίδες 256

τρέψει τους αναγνώστες, που ενδιαφέρονται να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους γύρω από την επικών διαστάσεων μάχη των Αρδεννών.

Ενα βιβλίο, το οποίο συνδυά ζει την ιστορική περιγραφή της διάσημης μάχης, που προέκυψε

Αν και κεντρικό θέμα του έργου

από την αιφνιδιαστική αντεπίθεση

,νί/ν'ά'ί'/

■ "

του Χίτλερ, τα προσωπικά κατορ

 ___________  _ rrisj*

Peter Elstob

BASTOGNE:  THE ROAD BLOCK  Εκδόσεις Ballantine, 1969 Σελίδες 160

θώματα πολλών από τους μαχητές και των δύο στρατοπέδων και, το

Donald Goldstein, Katherine Dillon & Michael Wenger 

σπουδαιότερο, έναν λεπτομερή ο δηγό του πεδίου της μάχης για τον σημερινή περιηγητή, συμπλη

NUTS! THE BATTLE  OF THE BULGE 

ρώνει ίσως με τον καλύτερο τρόπο τη βιβλιογραφία της μάχης των Αρ-

Εκδόσεις Brassey's, 1994 Σελίδες 191

του Πάττον στην έκβαση της μά χης, το κείμενο, με τις πολυάριθ μες, καταπληκτικής ποιότητας φω τογραφίες (αν και όλες ασπρόμαυ ρες), καλύπτει όλο το ιστορικό της επιχείρησης, από τα αρχικά στάδια σχεδιασμού της μέχρι την τελική αποτυχία της. Σημαντικό προσόν

Αποτελεί πραγματική απώλεια

To βιβλίο αυτό αντικατοπτρί ζει την έξοχη εργασία τριών συγ

του βιβλίου είναι ότι εκμεταλλεύε ται ακόμη και τον χώρο των υπότιτ

για τους λάτρεις της στρατιωτικής

γραφέων, οι οποίοι κατά το παρελ

λων των φωτογραφιών, προκειμέ

ιστορίας το γεγονός ότι η έξοχη σειρά "Illustrated History of World War

θόν έχουν εκπονήσει από κοινού

11“ της ε κδ οτι κή ς εταιρίας Ba llant ine

στρατιωτικής ιστορίας με θέματα

νου να παράσχει περισσότερες πληροφορίες στον αναγνώστη, και δεν αρκείται απλά στο να επεξηγεί

δεν έχει τύχει επανέκδοσης τα τε

από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο α ναγνώστης που επιθυμεί να ανακα

ό,τι απεικονίζεται στη φωτογρα φία. Οποιος αναζητά αυθεντικό

και άλλους εξαιρετικούς τίτλους

λευταία χρόνια, κατά τα οποία παρατηρείται μία ανανέωση του εν διαφέροντος για θέματα του Β 1Πα

λύψει άγνωστες πτυχές της μάχης των Αρδεννών, αλλά και να πληρο-

γκοσμίου Πολέμου. Τα βιβλία της σειράς αυτής, που εμφανίσθηκε

φορηθεί την πραγματική ιστορία, που κρύβεται πίσω από κάθε φω

στα τέλη της δεκαετίας του 1960,

τογραφία που τραβήχθηκε εκείνη την περίοδο, είναι σίγουρο πως

κυκλοφορούν σε μικρό χαρτόδετο οικονομικό σχήμα, αλλά αποτελούν

82

των Μάικλ και Γκλάντυς Γκρην πα ραμένει ο ρόλος της 3ης Στρατιάς

πραγματικά

αριστουργήματα.

δεν θα βρει καταλληλότερο βιβλίο από το "Nuts!“. Ο τίτλος βέβαια

Οι

περίφη

φωτογραφίες επιλέγονται όλες με πολύ αυστηρά κριτήρια ποιότητας

(που προέρχεται από την

και είναι εξαιρετικά δραματικές. Το

πιλεγεί περισσότερο για λόγους ε

πυκνογραμμένο

κείμενο

ATTLE OF ΤΗ 98

μη απάντηση του Μακ Ωλιφ) έχει ε-

ανήκει

δεννών. Στο βιβλίο αυτό ο Ουίλιαμ

στον Πήτερ Ελστομπ, ο οποίος

Κάβανα εξηγεί ότι η αντεπίθεση του Χίτλερ απείχε πολύ λίγο από το

πραγματεύθηκε τη μάχη των Αρ

A N D T HL

ντυπωσιασμού, καθώς το πραγμα τικά περιεχόμενο αποδίδεται από τον υπότιτλο "The Story and Photographs". Στα πλεονεκτήματα

δεννών και αργότερα, αλλά στο εν

να καταγάγει μια δραματική νίκη

λόγω βιβλίο συνεργάσθηκε με τους

και περιγράφει τις αγωνιώδεις μά

του

ειδικούς του Βρετανικού Αυτοκρα-

πτομερής, σχολαστική και περιε

τορικού Πολεμικού Μουσείου, για

χες των Αμερικανών να συγκροτή σουν τη Wehrmacht μέσα στην καρ

να δημιουργήσει ένα εξαιρετικά ι

διά του χειμώνα. Τα έξι κεφάλαια

κτική παρουσίαση των διοικητών κάθε πλευράς μέχρι και το επίπε

φωτογραφικό υλικό, θα ανταμει-

σορροπημένο έργο. Θεματικός πυ

πραγματεύονται την εξέλιξη των

δο της μεραρχίας ή και του συ

φθεί σίγουρα από αυτό το έργο με

ρήνας του είναι, βέβαια, η ηρωική πολιορκία της Μπαστόν, της βελγι

μαχών στους τομείς "Μονσχάου-

ντάγματος, η περιγραφή και αξιο λόγηση των όπλων και των πολεμι

μερικές από τις πιο συναρπαστικές φωτογραφίες που έχουν ληφθεί

κών μηχανώ ν των αντιπάλων χωρίς

κατά τη μάχη των Αρδεννών. Επι πλέον, η ανάλυση των ενεργειών της 3ης Στρατιάς είναι πολύ καλή

κής πόλης των Αρδεννών, στην ο

Χόφεν-Βόρειος Αυχένας-Κορυφογραμμή Ελσεμπορν", την πορεία

ποία κατέληγαν επτά δρόμοι. Οι κι

του “Kampfgruppe Πάιπερ από το

νήσεις των γερμανικών μεραρχιών,

Λοσχάιμ στο Λα Γκλάιζ", "Διάβαση Λοσχάιμ-Σνέε Αϊφελ-Σαιν Βιτ”,

β ι β λ ίο υ σ υ γ κ α τ α λ έ γ ο ν τ α ι

η

λε

περιττές λεπτομέρειες και οι πολύ ακριβείς χάρτες. Οι φωτογραφίες είναι όλες ασπρόμαυρες και οι πε

(όσο θα μπορούσε να αναμένει κα

”Ντάσμπουργκ-Κλαιρ6ώ-Μπα-

ρισσότερες άριστης ποιότητας. Οι

νείς από ένα λεύκωμα 159 σελί

στόν“, από το "Σταυροδρόμι του Πάρκερ" στον ποταμό "Μεύση" και

συγγραφείς έχουν σταχυολογήσει

δων), ενώ οι χάρτες απλοϊκοί μεν,

με σαφήνεια, όπως φυσικά και η γενναία άμυνα τόσο των ανδρών

“Γουόλεντορφ-Χόσντορφ", Ξεχωρί

αναμφίβολα τις πιο αντιπροσωπευ τικές φωτογραφίες από την επιχεί

αλλά κατατοπιστικοί. Το ευρετήριο που παρατίθεται στο τέλος του βι

της 101 Αερομεταφερόμενης Με ραρχίας όσο και των αρματιστών

ζουν τα ένθετα της λεπτομερούς χρονολόγησης της μάχης και, φυ

ρηση "Φθινοπωρινή Θύελλα", τις ο

βλίου είναι κι αυτό εξαιρετικό προ

ποίες συμπλήρωσαν με ιδιαίτερα

σεγμένο.

της Διοίκησης Μάχης "Β" της 10ης Τεθωρακισμένης, που βρέθηκ αν ε 

σικά, η αναλυτική περιγραφή των

επιμελημένα

κατορθωμάτων των 18 Αμερικανών στρατιωτικών, οι οποίοι τιμήθηκαν με το Μετάλλιο Τιμής του Κογκρ έ

μενα. Στο κεφάλαιο "Aftermath" αναφέρονται λεπτομέρειες σχετικά με τη δίκη των υπευθύνω ν για τα ε

ισμού και αυτοθυσίας αφθονούν,

σου για τη δράση τους στις Αρδέν

γκλήματα των SS κατά την αντεπί

ενώ σε αρκετά σημεία η ροή της α-

νες.

θεση των Αρδεννών.

που περιέσφιξαν την πόλη και επι χείρησαν μάταια απανωτές εφό δους εναντίον της, περιγράφονται

πίσης

εγκλωβισμένοι

στην

Μπα

στόν. Οι ιστορίες προσωπικού ηρω

ΜΕΓΑΛΕΣ

ΜΑΧΕΣ

επεξηγηματικά

κεί

Δημήτριος Σταυρόπουλος