AJARAN SUNAN BONANG (WALISONGO) DALAM FALSAFAH FALSAFA H JAWA 24 Oktober 2013 pukul 7:56
1. Narimo ing pa pandum ndum :: Accept the challenges of life with enthusiasm | Menerima segala rintangan dengan ikhlas 2. G us ti ik u cedhak cedhak ta tanpa npa s eng enggg ola olan, n, adoh tan tanpa pa wangenan wangenan :: God is close, yet untouched by your body; God is near, yet beyond the reach of mind | Tuhan itu dekat meski kita tubuh kita k ita tidak dapat menyentuhnya dan akal kita dapat menjangkaunya 3. A la la lan n becik beci k ik i k u g eg andheng an, K abeh k uwi s aka k ers aning P ang eran :: Good and bad exist together, such is the will of the Lord | Kebaikan dan kejahatan ada bersamasama, itu semua adalah kehendak Tuhan 4. Nat Nata as , ni tis tis,, netes netes :: From God we come, in God we live, and unite God we return | Dari Tuhan kita ada, bersama Tuhan kita hidup, dan bersatu dengan Tuhan kita kembali 5. A la lam m iki ik i s ejatini ng G ur uru u :: Nature is the true Master | Alam adalah guru yang sejati 6. G ole :: All of us are olekk s ampurna mpurnaning ning urip lahir lahir batin batin lan lan g ole olekk k us ump umpurnaning urnaning pa pati ti :: responsible for our well being here and salvation hereafter | Kita Ki ta bertanggung jawab untuk mencari kesejahteraan hidup di dunia dan akhirat 7. Manung s a mung ng undu unduh h wohing wohi ng pakarti :: Pain and pleasure, both are the result of one’s own doings | Kehidupan manusia baik dan buruk adalah akibat dari perbuatan manusia itu sendiri 8. A s ih l ive life loving, educating and caring for one another | Hidup penuh ih,, asah, as uh :: live kasih, belajar dan peduli kepada sesama 9. K udu rukun marang marang tong g o tepa teparo ro :: Live in peace and harmony with your neighbors | Hidup bertentangga harus senantiasa rukun dan damai mawa wass diri, wa wass pa pada da :: Live consciously, know yourself, and keep aware | Hidup 10. E ling, ma dengan penuh kesadaran, pahami diri sendiri dan tetap waspada 11. Budha, budhi :: budhi :: The enlightened beings live their enlightenment | Mereka yang hidupnya tercerahkan akan meninggalkan pencerahan bagi yang lain 12. Hene Heneng ng , Hening :: One who is at peace inside, shall be at peace outside | Kedamaian di dalam hati akan mengantarkan pada kedamaian hidup 13. Or :: Do not hurt anybody | Jangan melukai orang lain Ora a kena ng la larani rani :: 14. R ela la lan n leg leg awa la lair ir trus ing ba batin tin :: Be honest and true in all you do | Ikhlas lahir batin 15. Urip kang utama, mateni kang sempurna :: sempurna :: Live life doing good, and you shall find fulfillment in death | Selama hidup kita melakukan perbuatan baik maka kita akan menemukan kebahagiaan di kehidupan selanjutnya wula a mung mung s ade derma rma,, mobah-m mobah-mos os ik kers aning Hyan Hyangg s ukmo :: Fulfill your duties 16. K awul and responsibilities responsibilities leave the rest to God | Lakukan yang kita bisa, setelahnya serahkan kepada Tuhan. ajeg me mess u budi lan lan rag a ng ang g o cara ng urang i mang mang an la lan turu :: Control 17. Tansah ajeg over senses, sleeping and eating habits, this is the key to healthy and peaceful life | Kurangi makan dan tidur yang berlebih berlebihan an agar kesehatan kita senantiasa terjaga
18. A dig ang , adig ung , adig uno :: Don’t you be arrogant on account of physical strength, social status, academic background, and the like | Jaga kelakuan, jangan somobong dengan kekuatan, kedudukan, ataupun latarbelakangmu 19. A mbeg utomo, andhap as or :: Be first in learning, but never show off | Selalu menjadi yang utama tapi selalu rendah hati 20. A ja mbedakake marang s apadha-padha :: Appreciate the differences, for they are natural | Hargai perbedaan, jangan membeda-bedakan sesame manusia 21. Mohon, mang es thi, mang astuti, marem :: Pray for guidance and ability to harmonise your thoughts with your speech and action; so you can serve follow human beings effectively and live contentedly | Selalu meminta petunjuk Tuhan untuk meyelaraskan antara ucapan dan perbuatan agar dapat berguna bagi sesame 22. Memayu hayuning pribadi; memayu hayuni ng kulawarg a; memayu hayuni ng s es ama; memayu hayuning bawana :: Do good unto yourself; your family; fellow living beings, and the entire world | berbuat baik bagi diri sendiri, keluarga, sesame manusia, makhluk hidup dan seluruh d
Aja Kuminter Mundak Keblinger, Aja Cidra Mundak Cil aka Jangan merasa paling pandai agar tidak salah arah, jangan suka berbuat curang agar tidak celaka. 9. Aja Milik Barang Kang Melok, Aja Mangro Mundak Kendo. Jangan tergiur oleh hal-hal yang tampak mewah, cantik, indah; Jangan berfikir mendua agar tidak kendor niat dan kendor semangat.
PITUTUR LUHUR JARE SIMBAH BIYEN Wong yen Nrimo, uripe Dowo Wong yen Sabar, rejekine Jembar Wong yen Ngalah, uripe bakal Berkah Sopo sing Jujur, uripe yo Makmur Sopo sing Suloyo, uripe yo Sangsoro Sopo sing Sombong. amale bakal Kobong Sopo sing Telaten, bakal Panen.. Ojo podo Ngresulo, mundak gelis Tuwo Sing wis Lungo, Lalekno Sing durung Teko, Entenono Sing wis Ono, Syukurono.. Iki tetuah wong jowo, eling-elingono lan lakonono.. Sehat kuwi yen : Mangan enak.. Turu kepenak.. Ngibadah jenak.. Tonggo semanak..
Keluarga cedhak.. Bondo cemepak.. Kubur ra sesak.. Suwargo mbukak.. Sedulur grapyak.. Ono panganan ora Cluthak.. Ketemu konco ngguyu NGAKAK... Ini nasehat orang Jawa, ingat2 dan lakukanlah. Sehat kuwi yen : Sehat itu jika: Mangan enak.. Makan, enak Turu kepenak.. Tidur, nyenyak. Ngibadah jenak.. Beribadah, sepenuh hati. Tonggo semanak.. Tetangga, ramah tamah Keluarga cedhak. Keluarga, dekat Bondo cemepak.. Harta, tersedia Kubur ra sesak. Makam tidak berdesak-desak. Suwargo mbukak.. Surga terbuka. Sedulur grapyak. Saudara2 saling menerima dg baik. Ono panganan ora Cluthak.. Ada makanan tidak..... (gelojoh, rakus dengan mengambil yang bukan haknya) Ketemu konco ngguyu NGAKAK... Bertemu teman, tertawa NGAKAK...\=d/ \=d/ \=d
**********************
PITUTUR LAN NASEHAT JOWO * Sing biso mati sak jroning urip lan urip sak jroning mati.
Orang yang bisa mempertahankan kesederhanaan didalam keadaan kemewahan dan tabah dalam penderitaan * Wong golek kemakmuran iku ora klebu kadonyan sing sapa ngegungake bandane, wirang lamun sirna bandane. Orang yang cari kesejahteraan itu bukan tergolong keduniawian.Barang membanggakan kekayaan akan malu jika kekayaannya hilang
siapa
yang
* Ojo kaget lan gumunan samubarang gelaring donyo Jangan terkejut dan heran dengan gemerlapnya dunia dan tang terjadi di alam dunia. * Yen kroso enak uwiso, yen kroso ora enak terusno, yen ono bapang sumimpanga Hendaknya kita tetap dapat berlaku hidup prihatin, sederhana dan mengendalikan hawa napsu baik disaat sedih maupun gembira, klu menjumpai penghalang yang , embahayakan keselamatan lebih baik menghindar dan menjauhi. * Ojo golek menange dewe, dalan gawat becik disimpangi. Jangan mencari menang sendiri, agar terjadi hal-hal yang tidak diinginkan, jangan melibatkan diri dalam perdebatan dengan orang-orang yang berwatak mau menang sendiri Mugo-mugo saget ngelengno kito yen menungso urip neng dunyo iki kudu was podo lan nrimo
*********************** PITUTUR SAKING TIYANG SEPUH Wondene wonten 3 perkara pitutur saking tiyang sepuh: 1.TEKUN 2.TEKEN 3.TEKAN 1.TEKUN=lamun badhe nggayuh punopo gegayuhan kedah kita lampahi ngange ketekunan ingkang saestu. 2.TEKEN=teken puniko inggih agung pigunane kangge lantaran kita dugi gegayuhan puniko.Lamun sampun kita anglampahi tekun supados kita angupatdi ingakang nami teken puniko. TEKAN=tekan puniko kasampurnanipun sedoyo gegayuhan. “Mbok menawi sampun tekan dipun tuntut kedah eling kalih kang nyipto kito wonten ing alam donyo puniki. “cekap semanten rumiyen salam punopo kritik kulo tampi sakin poro sedulur sedoyo. **********************
“WOLAK-WALIKING ZAMAN”
– Wolak waliking jaman – Sing penting dianggep ora penting – Sing ora penting dipenting-pentingno – Sing apik dielek-elek – Sing elek dianggep apik – Sing bener disalahke – Sing salah dibener-benerke – Sing jane tontonan dianggep tuntunan – Sing mestine tuntunan malah dadi tontonan – Ora ono manungso sing sempurno – Ora ono manungso sing ora nduwe dosa – Mulo podho enggal-enggal tobato – Mumpung durung ditimbali sing KUWOSO – Zamane zaman edan – Akeh menungso podho lali karo pengeran – Ngaku agamane Islam nanging ora gelem sembahyang – Hobine maksiat sak ndalan-dalan – Nyambut gawe podho sungkan – Bandane negoro-ne malah digawe rayahan – Zamane-zaman maju – Akeh wong wadhon podho kemayu – Yen bengi podho metu ngguya-guyu – Mung trimo mamerne pupu – Turut ngisor wit waru – Jebule mung payu sewu – Zamane-zaman globalisasi – Akeh wong wes lali karo dzat kang moho suci, duwit korupsi dianggep rejeki – Akeh santri sing podho gak gelem ngaji – Ugo akeh KYAI sing lali karo santri – Malah MELU-MELU REBUTAN KURSI.. – Manungso kuwi dititah podho – Nanging yen masalah bondo dijatah bedo – Mulo manungso iku wajibe mung usaha karo ndonga – Entuk rezeki sepiro atine seng nrimo – Gak usah meri karo konco sak podho-podho – Akeh wong stres mergo uripe gak beres – Rino wengi mung mburu ndonya – Njur lali karo agomo – Ojo podho nggersulo ndak gelis tuwo
– Wong yen nrimo uripe dowo – Wong sing sabar rejekine jembar – Wong yen ngalah uripe bakal barokah – Sopo seng jujur uripe makmur – Wong suloyo uripe rekoso – Wong seng sombong amale kobong – Sopo sing tlaten tembe mburi bakal panen – Akeh wong ngaku Islam agamane – Tapi tumindake sak karepe dewe – Zamane wes zaman tuwo – Akeh manungso wis angel ditoto karo tuntunane agomo – Senengane malah podho gae dosa – Tumindak dosa sak bendino podho ra kroso – Sitik-sitik ra ketoro – Suwe-suwe dadi cetho – Koyo wong tumindak dosa dilakoni sak bendino – Dosa lantaran omo gan – Lantaran kuping lan tangan – Kadang-kadang ora kroso mergo pancen wes kulino – Sing ati-ati lan waspodho – Menowo siro ngobrol karo konco – Ngrasani tonggo – Ngojah alane liyo – Kadang ra rumongso awake gawe dosa – Ayo mumpung durung telat – Enggal-enggal podho tobat – Timbang ning akhirat siro mbesok nompo adzab – Mung dosa epele kang ora dirasake – Nanging gedhe akibate marang awake dewe – Mumpung isih urip – Ngibadaho kanti tertib – Ngelingono yen wes mati – Ora bakal iso bali – Mumpung isih waras – Ibadaho kanti ikhlas – Ngelingono yen wis lara – Ora biso opo-opo – Mumpung isih longgar – Ibadaho kanti sabar – Ngelingono yen wis repot – Ibadah rasane abot