71930239 Matematika Ariketak (1)

5

FINKATZEKO ETA ZABALTZEKO FITXAK

LEHEN HEZKUNTZA

Matematika

Finkatzeko fitxak 1. fitxa 2. fitxa 3. fitxa 4. fitxa 5. fitxa 6. fitxa 7. fitxa 8. fitxa 9. fitxa 10. fitxa 11. fitxa 12. fitxa 13. fitxa 14. fitxa 15. fitxa 16. fitxa 17. fitxa 18. fitxa 19. fitxa 20. fitxa 21. fitxa 22. fitxa 23. fitxa 24. fitxa 25. fitxa 26. fitxa 27. fitxa 28. fitxa 29. fitxa 30. fitxa 31. fitxa 32. fitxa 33. fitxa 34. fitxa 35. fitxa 36. fitxa 37. fitxa 38. fitxa 39. fitxa 40. fitxa

Zazpi zifrako zenbakiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zazpi zifra baino gehiagoko zenbakiak. . . . . . . . . Erromatar zenbakiak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bi zifrako edo gehiagoko zenbakiez biderkatzea . Biderketaren banatze-propietatea . . . . . . . . . . . . . Eragiketa konbinatuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Iritzirako kalkuluak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bi zifrako zatitzailea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hiru zifrako zatitzailea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aldaketak zatiketa baten gaietan . . . . . . . . . . . . . . Problemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zatikiak: gaiak, irakurketa eta idazketa . . . . . . . . Zenbaki baten zatikia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zatikia banaketa gisa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zatikiak alderatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zatikiak batekoarekin alderatzea . . . . . . . . . . . . . Izendatzaile bereko zatikien arteko batuketa. . . . Izendatzaile bereko zatikien arteko kenketa . . . . Zenbaki arrunt baten zatiki baliokideak . . . . . . . . Zatiki baliokideak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Unitate hamartarrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zenbaki hamartarrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zenbaki hamartarrak alderatzea . . . . . . . . . . . . . Zatiki hamartarrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ehunekoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ehuneko-problemak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zenbaki hamartarren arteko batuketa . . . . . . . . . Zenbaki hamartarren arteko kenketa . . . . . . . . . . Hamartar bat zenbaki arrunt batez biderkatzea . 10ez, 100ez, 1.000z... zatitzea . . . . . . . . . . . . . . . . Problemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Angeluen neurriak. Angelu lauak eta osoak . . . . . Angeluak marraztea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ondoz ondoko angeluak eta angelu auzokideak Angeluak eta 90º-ko biraketak . . . . . . . . . . . . . . . Zuzenki baten erdibitzailea . . . . . . . . . . . . . . . . . . Angelu baten erdikaria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poligonoak sailkatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Poligono erregularrak eta irregularrak . . . . . . . . . Zirkunferentzia eta zirkulua: elementuak . . . . . . .

3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

41. fitxa 42. fitxa 43. fitxa 44. fitxa 45. fitxa 46. fitxa 47. fitxa 48. fitxa 49. fitxa 50. fitxa 51. fitxa 52. fitxa 53. fitxa 54. fitxa 55. fitxa 56. fitxa 57. fitxa 58. fitxa 59. fitxa 60. fitxa 61. fitxa 62. fitxa 63. fitxa 64. fitxa

Triangeluak sailkatzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Laukiak eta paralelogramoak sailkatzea . . . . . . . Simetria eta translazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Antzekotasuna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Metroaren multiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Metroaren azpimultiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Luzera-unitateen arteko loturak . . . . . . . . . . . . . . Litroaren multiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Litroaren azpimultiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Edukiera-unitateen arteko loturak . . . . . . . . . . . . . Gramoaren multiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gramoaren azpimultiploak . . . . . . . . . . . . . . . . . . Masa-unitateen arteko loturak . . . . . . . . . . . . . . . Neurri-unitateak lantzeko problemak . . . . . . . . . . Irudi baten azalera, karratua unitatea dela . . . . . Azalera-unitateak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Karratuaren eta laukizuzenaren azalera . . . . . . . Irudi konposatuen azalera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Erlojua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Orduak, minutuak eta segundoak . . . . . . . . . . . . Diruaren erabilera lantzeko problemak . . . . . . . . Aukera gehiago eta gutxiago . . . . . . . . . . . . . . . . Probabilitatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Batez bestekoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66

Zabaltzeko fitxak 1. fitxa 2. fitxa 3. fitxa 4. fitxa 5. fitxa 6. fitxa 7. fitxa 8. fitxa 9. fitxa 10. fitxa 11. fitxa 12. fitxa 13. fitxa 14. fitxa 15. fitxa

........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................ ........................................

67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81

Erantzunak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Zubia Santillana

132999 _ 0001-0066.indd

1

8/9/09

15:42:42

Finkatzeko

1

Zazpi zifrako zenbakiak

Izena

Data

Gogoratu

Zazpi zifrako zenbakiek milioikoak, ehun milakoak, hamar milakoak, milakoak, ehunekoak, hamarrekoak eta batekoak izaten dituzte.

1. Inguratu adierazitako zenbakia. Milioi bat

1.000.000

10.000

100.000

Hiru milioi eta berrehun mila

3.020.000

32.000

3.200.000

Bost milioi ehun eta berrogeita hamar mila

5.150.000

515.000

5.000.150

Bederatzi milioi eta laurogeita hemeretzi mila

9.990.000

990.000

9.099.000

2. Idatzi nola irakurtzen diren zenbakiak. ●

3.000.000

c

●

7.500.032

c

●

4.070.125

c

●

6.008.295

c

3. Idatzi zifren bidez. ●

Bi milioi laurehun eta bost mila ehun eta bat

c

●

Bost milioi zazpi mila hirurehun eta laurogeita hemeretzi

c

●

Zortzi milioi laurogeita hamar mila bederatziehun eta bi

c

●

Bederatzi milioi eta ehun

c

4. Idatzi deskonposizioa eta nola irakurtzen den. 8.905.890 ●

8 milioiko 1

●

8.000.000

●

Irakurketa:

EM 1 1

HM 1 1

M1

E1 1

H1

B 1

● © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

3

3

8/9/09

15:42:42

Finkatzeko

2

Zazpi zifra baino gehiagoko zenbakiak

Izena

Data

Gogoratu ●

Zortzi zifrako zenbakiek hamar milioikoak, milioikoak, ehun milakoak, hamar milakoak, milakoak, ehunekoak, hamarrekoak eta batekoak izaten dituzte.

●

Bederatzi zifrako zenbakiek ehun milioikoak, hamar milioikoak, milioikoak, ehun milakoak, hamar milakoak, milakoak, ehunekoak, hamarrekoak eta batekoak izaten dituzte.

1. Irakurri eta inguratu zenbakiak. Horia Berdea Urdina

Bederatziehun eta berrogeita hamar milioi eta bost mila. 12.000.202 79.000.099 950.005.000 Hirurogeita hemeretzi milioi eta laurogeita hemeretzi. 12.202.002 Hamabi milioi berrehun eta bi. 950.050.000

2. Idatzi zifren bidez: ●

Berrogei milioi laurehun eta lau mila eta laurehun

c

●

Seiehun eta bederatzi milioi bostehun mila eta berrogei

c

●

Laurogeita hamar milioi seiehun eta hogeita hamar mila eta hiru

c

3. Osatu zenbaki bakoitzaren deskonposizioa eta adierazi nola irakurtzen den. 58.150.201 ●

5 H milioiko 1 8 milioiko 1

●

50.000.000 1

●

Irakurketa:

●

707.909.087 E milioiko 1

● ● ●

Irakurketa:

●

4

132999 _ 0001-0066.indd

© 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

4

8/9/09

15:42:43

Finkatzeko

3

Erromatar zenbakiak

Izena

Data

Gogoratu

Zenbakiak erromatar zenbakitan idazteko, erabili taulako zazpi letra larriak. Letra bakoitzak zenbakizko balio bat du. I

V

X

L

C

D

M

.

.

.

.

.

.

.

1

5

10

50

100

500

1.000

1. Aplikatu adierazitako araua eta idatzi zenbaki bakoitzaren balioa. Batuketaren araua Letra bat balio handiagoko edo bereko beste baten eskuinean badago, bien balioa batzen da.

●

XXVI

c

●

LV

c

●

CLXII

c

●

DCCXV

c

Kenketaren araua I, X eta C letrak balio handiagoko letren ezkerrean idatzita badaude, letra handien balioari bestearena kendu behar zaio.

●

MLIV

c

●

CDXIII

c

●

XCI

c

●

MCCXIX

c

Biderketaren araua Letra baten edo batzuen gainean idatzitako marra batek balioa 1.000z biderkatzen du.

●

IV

c

●

IXD

c

●

CDL

c

●

XVICI

c

2. Idatzi erromatar zenbakitan. ●

75

c

●

618

c

●

5.527

c

●

26

c

●

524

c

●

4.900

c

●

47

c

●

603

c

●

7.701

c

●

98

c

●

960

c

●

15.028

c

●

59

c

●

409

c

●

11.953

c


132999 _ 0001-0066.indd

5

5

8/9/09

15:42:43

Finkatzeko

4

Bi zifrako edo gehiagoko zenbakiez biderkatzea

Izena

Data

Gogoratu

1.427 3 194 biderketa kalkulatzeko, hau egin behar duzu: 1. Egin 1.427 3 4.

1427 3194

2. Egin 1.427 3 9 eta idatzi biderkadura, eskuinaldean hutsune bat utziz.

5708 128438 1142708

3. Egin 1.427 3 1 eta idatzi biderkadura, eskuinaldean hutsune bat utziz.

276838

4. Egin biderkaduren arteko biderketa. 1. Kalkulatu biderketa hauek. 277 3437 1

3527 3164 1

46813 3 528 1

2. Kokatu zenbakiak eta kalkulatu. Kontuan izan biderkagaietako bat zeroz amaitutako zenbakia dela. 3.542 3 890

7.619 3 230

3. Kokatu zenbakiak eta kalkulatu. Kontuan izan biderkagaietako bat tartean zero bat duen zenbakia dela. 12.564 3 406

6

132999 _ 0001-0066.indd

26.417 3 604


6

8/9/09

15:42:43

Finkatzeko

5

Biderketaren banatze-propietatea

Izena

Data

Gogoratu ●

Biderketaren banatze-propietatea batuketarekiko. Batuketa bat zenbaki batez biderkatzeko, batugai bakoitza bider zenbaki hori egin eta lortutako biderkaduren arteko batuketa egin behar da. ▶

▶

2 3 (5 1 8) 5 2 3 5 1 2 3 8 5 10 1 16 5 26 ●

Biderketaren banatze-propietatea kenketarekiko. Kenketa bat zenbaki batez biderkatzeko, kenketako gai bakoitza bider zenbaki hori egin eta lortutako biderkaduren arteko kenketa egin behar da. ▶

▶

3 3 (7 2 4) 5 3 3 7 2 3 3 4 5 21 2 12 5 9

1. Aplikatu biderketaren banatze-propietatea batuketarekiko eta osatu. ●

4 3 (3 1 7) 5

●

3 3 (5 1 8) 5

●

6 3 (4 1 9) 5

●

7 3 (2 1 6) 5

●

9 3 (8 1 3) 5

3

1

3

5

1

5

]

5

2. Aplikatu biderketaren banatze-propietatea kenketarekiko eta osatu. ●

3 3 (5 2 4) 5

●

5 3 (8 2 3) 5

●

7 3 (7 2 6) 5

●

9 3 (9 2 2) 5

●

8 3 (6 2 5) 5

3

]

3

5

3. Idatzi falta diren zenbakiak eta ikurrak, eta kalkulatu emaitzak. ●

43(

1 3) 5

3 (5 1 6) 5

● ●

7 3 (8

●

53(

3) 5 2 4) 5

3 2 1 4 3 3 5 3

3 3 6 5 2

3 9


132999 _ 0001-0066.indd

7

5

3 3 5 5

4 5 7

8/9/09

15:42:43

Finkatzeko

6

Eragiketa konbinatuak

Izena

Data

Gogoratu ●

Parentesirik gabeko eragiketa konbinatuetan, biderketak ebazten dira aurrena, eta ondoren, batuketak eta kenketak, eragiketan dauden ordenan.

●

Parentesidun eragiketa konbinatuetan, parentesiaren barruko eragiketak ebatzi behar dira lehenengo; ondoren, biderketak egin behar dira, eta azkenik, batuketak eta kenketak.

1. Kalkulatu parentesirik gabeko eragiketa konbinatu hauek. ●

72516

●

53722

●

91734 ▶

▶

▶

▶

▶

▶

2

1

1 ▶

▶

▶

▶

▶

▶

2. Kalkulatu parentesidun eragiketa konbinatu hauek. 6 1 (1 1 4)

●

(7 2 5) 3 3

●

5 3 (8 2 5)

3

▶

▶

▶

▶

▶

▶

1

●

3 ▶

▶

▶

▶

▶

▶

3. Kalkulatu. ●

319245

●

11 2 7 1 8 5

●

7 1 (3 1 3) 5

●

35 2 (10 2 7) 5

●

518325

●

6 3 6 1 10 5

●

12 2 6 1 7 5

●

5 1 (13 2 8) 5

4. Begiratu kalkulu hauei eta idatzi zuzen gaizki ebatzita daudenak. ●

72213572552

●

9 2 (7 1 2) 5 9 2 5 5 4

●

6 1 4 3 5 5 10 3 5 5 50

●

3 3 (8 2 3) 5 24 2 3 5 21

8

132999 _ 0001-0066.indd


8

8/9/09

15:42:43

Finkatzeko

7

Iritzirako kalkuluak

Izena

Data

Gogoratu ●

Batuketak iritzira kalkulatzeko, batugaiak hurbildu eta batu egin behar ditugu.

●

Kenketak iritzira kalkulatzeko, kenkizuna eta kentzailea hurbildu, eta kenketa egin behar dugu.

●

Biderketak iritzira kalkulatzeko, biderkagaietako bat hurbildu, eta ondoren, beste biderkagaiaz biderkatu behar dugu.

1. Kalkulatu iritzira, adierazitako unitatera hurbilduz. Ehunekoetara

3510

c

15102

c

6743

c

22678

c

5066

c

9

c

3

1

2

3

Milakoetara

45090

c

198586

c

67223

c

244921

c

3674

c

5

c

3

1

2

3

2. Irakurri eta kalkulatu. Abeletxe batean, 2.450 litro esne ekoizten dituzte egunero. 1.789 litro saldu eta gainerakoak gazta egiteko erabiltzen dituzte. Zenbat litro inguru erabiltzen dira gazta egiteko?


132999 _ 0001-0066.indd

9

Bordatxo jatetxean, patata-tortilla bat egiteko, 5 arrautza erabiltzen dituzte. Zenbat arrautza beharko dituzte, gutxi gorabehera, 356 patata-tortilla egiteko?

9

8/9/09

15:42:44

Finkatzeko

8

Bi zifrako zatitzailea

Izena

Data

Gogoratu ●

Zatikizunaren lehen bi zifrek zatitzailea baino zenbaki handiagoa edo zenbaki bera osatzen badute, zatikizunaren bi zifra horiek hartzen dira zatitzen hasteko.

●

Zatikizunaren lehen bi zifrek zatitzailea baino zenbaki txikiagoa osatzen badute, zatikizunaren lehen hiru zifrak hartzen dira zatitzen hasteko.

1. Idatzi zenbakiak eta kalkulatu.

10

132999 _ 0001-0066.indd

7.104 : 32

4.325 : 27

9.136 : 42

5.640 : 15

3.216 : 48

6.054 : 63

4.287 : 76

3.772 : 92


10

8/9/09

15:42:44

Finkatzeko

9

Hiru zifrako zatitzailea

Izena

Data

Gogoratu

Zatitzailea hiru zifrako zenbakia bada, zatikizunaren lehen hiru zifrak hartzen dira zatitzen hasteko.

58969 324 2656 182 0649 001

1. Idatzi zenbakiak eta kalkulatu. 23.874 : 213

89.665 : 512

71.534 : 624

58.462 : 158

91.468 : 457

32.247 : 246

66.465 : 315

95.392 : 739


132999 _ 0001-0066.indd

11

11

8/9/09

15:42:45

Finkatzeko

10

Aldaketak zatiketa baten gaietan

Izena

Data

Gogoratu

Zatiketa bateko zatikizuna eta zatitzailea zenbaki beraz biderkatuz edo zatituz gero, zatidura ez da aldatzen, baina hondarra zenbaki horrez biderkatuta edo zatituta geratuko da. 1. Kalkulatu eta erantzun. 52 24

Biderkatu 2z zatikizuna eta zatitzailea.

●

Aldatu al da zatidura?

●

Aldatu al da hondarra? Nola aldatu da?

327 18

Zatitu 3z zatikizuna eta zatitzailea.

●


●


428 24

Biderkatu 4z zatikizuna eta zatitzailea.

●


●


625 45

Zatitu 5ez zatikizuna eta zatitzailea.

●


●


12

132999 _ 0001-0066.indd


12

8/9/09

15:42:46

Finkatzeko

11

Problemak

Izena

Data

Gogoratu

Hona hemen problema bat ebazteko urratsak: ● ● ● ●

Enuntziatua eta horretan proposatzen den galdera ulertzea. Zer eragiketa egin behar diren pentsatzea. Eragiketak egitea. Erantzuna zuzena dela egiaztatzea.

1. Ebatzi problema hauek. ●

300 litroko andel batetik, 5 litroko 18 ontzi betetzeko olioa atera dugu. Zenbat olio geratzen da andelean?

Erantzuna: ●

Gozoki-fabrika batean, 16.864 txikle sartu behar dira 124 txikleko poltsatan. Zenbat poltsa beharko dituzte?

Erantzuna: ●

Auto bat erosteko, Ikerrek 5.833 €-ko sarrera ordaindu du, eta 171 €-ko 36 kuota ordaindu beharko ditu. Zenbat balio du autoak?

Erantzuna: © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

13

13

8/9/09

15:42:46

Finkatzeko

12

Zatikiak: gaiak, irakurketa eta idazketa

Izena

Data

Gogoratu ●

Zatiki baten gaiak zenbakitzailea eta izendatzailea dira: – Izendatzaileak batekoa zenbat zati berdinetan zatitzen den adierazten du. – Zenbakitzaileak batekotik zenbat zati berdin hartzen diren adierazten du.

●

Zatiki bat irakurtzeko, zenbakitzailearen izena esan behar dugu lehenengo eta behin, eta ondoren, izendatzailearen izena, «-(r)en» atzizkiarekin.

1. Begiratu eta erantzun. ●

Zer zatiki adierazten dute lauki grisek?

●

Zein da zatiki horren zenbakitzailea?

●

Zer adierazten du zenbakitzaileak?

●

Zein da zatikiaren izendatzailea?

●

Zer adierazten du izendatzaileak?

2. Idatzi zer zatikik adierazten duen irudi bakoitzeko zati koloreztatua.

3. Koloreztatu irudi bakoitzean adierazten den zatikia. Ondoren, idatzi nola irakurtzen den zatiki bakoitza. 6 16

10

c

24

c

sei hamaseiren 7 18

15

c

27

14

132999 _ 0001-0066.indd

c


14

8/9/09

15:42:47

Finkatzeko

13

Zenbaki baten zatikia

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki baten zatikia kalkulatu nahi badugu, hau egin behar dugu: 1. Zenbakia bider zenbakitzailea egin. 2. Biderketa horren emaitza zati izendatzailea egin. Esaterako: 36ren

4

36 3 4 5 144

6

144 : 6 5 24

1. Kalkulatu. ●

12ren

2 3

●

24ren

3 4

●

18ren

4 6

●

36ren

2 9

●

42ren

5 7

c c c c c

2. Irakurri eta ebatzi. Ikerrek 80 kromoko bilduma du. Bildumako kromoen bi bosten landareenak dira. Landareen zenbat kromo ditu Ikerrek?

Eleneren ikasgelan, 30 ikasle daude. Ikasleen hiru bostenek igeriketa egiten du. Zenbat ikaslek egiten dute igeriketa?

Aintzanek 72 loreko sorta erosi du. Loreen bost zortziren arrosak dira, eta gainerakoak, zitoriak. Zenbat arrosa eta zenbat zitori daude sortan? © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

15

15

8/9/09

15:42:47

Finkatzeko

14

Zatikia banaketa gisa

Izena

Data

Gogoratu

Zatikiak zatiketak adierazteko modu bat dira. Zatikiaren zenbakitzailea zatikizuna da, eta izendatzailea, zatitzailea. 3 Adibidez: c 3:4 4

1. Egin marrazkiak eta idatzi zer zatiki dagokion pertsona bakoitzari. ●

Banatu zati berdinetan 3 tarta 4 pertsonaren artean.

●

Pertsona bakoitzari tartaren dagokio. ●

Banatu zati berdinetan 5 pizza 8 pertsonaren artean.

Pertsona bakoitzari enpanadaren dagokio. ●

Pertsona bakoitzari pizzaren dagokio. ●

Banatu zati berdinetan 6 opil 8 pertsonaren artean.

Pertsona bakoitzari opilaren dagokio. 16

132999 _ 0001-0066.indd

Banatu zati berdinetan 2 enpanada 6 pertsonaren artean.

Banatu zati berdinetan 4 flan 5 pertsonaren artean

Pertsona bakoitzari flanaren dagokio. ●

Banatu zati berdinetan 14 bizkotxo 20 pertsonaren artean.

Pertsona bakoitzari bizkotxoaren dagokio. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

16

8/9/09

15:42:47

Finkatzeko

15

Zatikiak alderatzea

Izena

Data

Gogoratu ●

Bi zatikik edo gehiagok izendatzaile berbera badute, zenbakitzailerik 5 3 handieneko zatikia da handiena. Esaterako: > 7 7

●

Bi zatikik edo gehiagok zenbakitzaile berbera badute, izendatzailerik 11 11 txikieneko zatikia da handiena. Esate baterako: > 4 9

1. Lehenik, idatzi irudi bakoitzean koloreztatutako zatiari dagokion zatikia. Ondoren, alderatu eta osatu.

4

3

>

6

6

2. Lehenik, idatzi kolore bakoitzeko zatiari dagokion zatikia. Ondoren, alderatu eta osatu.

4

4

<

8

6

3. Idatzi < edo > dagokion lekuan. 6

7

12

14

24

16

2

2

8

8

5

5

6

6

23

27

27

27

14

7

34

34

36

23

15

11

8

8

17

25

9

9


132999 _ 0001-0066.indd

17

17

8/9/09

15:42:47

Finkatzeko

16

Zatikiak batekoarekin alderatzea

Izena

Data

Gogoratu ●

Zatiki baten zenbakitzailea eta izendatzaileak berdinak badira, 3 zatiki hori batekoaren berdina da. Adibidez: 51 3

●

Zatiki baten zenbakitzailea izendatzailea baino txikiagoa bada, 3 zatiki hori batekoa baino txikiagoa da. Esaterako: <1 5

●

Zatiki baten zenbakitzailea izendatzailea baino handiagoa bada, 6 zatiki hori batekoa baino handiagoa da. Esate baterako: >1 3

1. Idatzi zer zatikik adierazten duen zati koloreztatua. Ondoren, alderatu batekoarekin.

c

4

4

c

6

c

1

1

1

6 2. Adierazi zatiki bakoitza eta osatu.

12 12

10

c

12

8

12

c

12 12

10

1

4

c

7

8

c

10

1

8

4

c

7

c

3. Alderatu eta idatzi dagokion ikurra. 2

1

4

1

3

7

1

9 18

132999 _ 0001-0066.indd

3

15 15

14

1

2

1

10 6

12

1

14

1

9 9

1


18

8/9/09

15:42:48

Finkatzeko

17

Izendatzaile bereko zatikien arteko batuketa

Izena

Data

Gogoratu

Izendatzaile bereko bi zatikiren edo gehiagoren arteko batuketa egiteko, zenbakitzaileak batu eta izendatzaile bera utzi behar da. 1. Osatu eta kalkulatu zer zatikik adierazten duen irudi bakoitzean koloreztatutako zatia.

4 8

c

c

c 1

5

1

1

c

1

5

c

c

c

c

c

c

5

1

1

5

2. Kalkulatu. 10 4 6 9

1

2

1

7

4

9

5

5

9 11 2 8

1

15

1

23

11

8

5

17

5

6

8

17

1

3

1

12

8

17

5

5

3. Irakurri eta ebatzi. Anderrek tomateak landatu ditu baratzearen bederatzi hamabostenetan, eta piperrak, hiru hamabostenetan. Baratzearen zer zatiki landatu du guztira? © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

19

19

8/9/09

15:42:48

Finkatzeko

18

Izendatzaile bereko zatikien arteko kenketa

Izena

Data

Gogoratu

Izendatzaile bereko bi zatikiren arteko kenketa egiteko, zenbakitzaileen arteko kenketa egin eta izendatzaile bera utzi behar da.

1. Margotu, marratu eta kalkulatu kendura. 5 8

5

2

8

2

3

4

8

6

3

5

2

8

2

1

7

6

9

5

2

2

2 9

5

2. Kalkulatu. 6 7 9 10

2

3

2

3

7

10

5

12

5

27

15

31

2

2

9 15 15 31

5

16

5

16

28

20

2

13

2

5

28

20

5

5

3. Idatzi falta den zenbakia. 11 15

17

2

2

15 10 17

5

5

4

19

15

23

5 17

36

2

2

23 23 36

5

5

12

27

23

44

7 36

51

2

2

44 28 51

5

5

9 44 27 51

4. Irakurri eta ebatzi. Gaur goizean, Koldok gaztaren hiru kilo laurden erosi ditu, eta Martak, berriz, Koldok baino kilo laurdena gutxiago. Zenbat gazta erosi du Martak? 20

132999 _ 0001-0066.indd


20

8/9/09

15:42:48

Finkatzeko

19

Zenbaki arrunt baten zatiki baliokideak

Izena

Data

Gogoratu

Zatiki baten zenbakitzailea zati izendatzailea egitean zatidura zehatza bada, zatiki hori zenbaki arrunt baten baliokidea da. Zenbaki arrunt hori zatiketaren 18 5 18 : 6 5 3 emaitza da. Adibidez: 6 1. Kalkulatu zatiki bakoitzaren zenbaki arrunt baliokidea. 15 5 96 4

63

5 15 : 5 5

7 72

5

5

3

5

5

81

5

5

115

9

5

5

5

5

5

2. Kasu bakoitzean, inguratu zenbaki arrunt baten zatiki baliokideak.

75

93

110

4

2

5

68

84

4

14

91 6

96 8

7

4

117 65

9

3

3. Kalkulatu zatiki bakoitzaren zenbaki arrunt baliokidea. ●

Hogeita lau heren

c

●

Hogeita hamar bosten

c

●

Hirurogeita hamabi seiren

c

●

Laurogeita hamasei laurden

c

4. Begiratu. Ondoren, erantzun.

Meloia.

18 6

kg

Patatak.

●

Zein produktuk du 2 kiloko pisua?

●

Zein produktuk du 3 kiloko pisua?


132999 _ 0001-0066.indd

21

25 5

kg

Laranjak.

4 2

kg

21

8/9/09

15:42:49

Finkatzeko

20

Zatiki baliokideak

Izena

Data

Gogoratu ●

Bi zatikik edo gehiagok batekoaren zati berbera adierazten badute, zatiki horiek baliokideak dira.

●

Bi zatiki baliokideak diren egiaztatzeko, biderketa gurutzatua egin behar dugu. Bi biderketek emaitza bera badute, zatikiak baliokideak dira. 4 8

eta

16

c

32

4 3 32 5 128 8 3 16 5 128

1. Idatzi zer zatikik adierazten duen irudi bakoitzeko zati koloreztatua. Ondoren, osatu. 1

eta

2

. 4 8 Badira baliokideak; izan ere, 1 3 8 5 8 eta 4 3 2 5 8.

eta

. baliokideak; izan ere

eta


eta


2. Kalkulatu zatiki bakoitzaren hiru zatiki baliokide. ●

3 10

●

2 7

●

9 12

c c c

22

132999 _ 0001-0066.indd


22

8/9/09

15:42:49

Finkatzeko

21

Unitate hamartarrak

Izena

Data

Gogoratu

Hamarrena, ehunena eta milarena unitate hamartarrak dira. 1 bateko 5 10 hamarren 5 100 ehunen 5 1.000 milaren 1. Osatu. ●

1 bateko 5

hamarren 5

ehunen 5

milaren

●

3 bateko 5

hamarren 5

ehunen 5

milaren

●

6 bateko 5

hamarren 5

ehunen 5

milaren

●

9 bateko 5

hamarren 5

ehunen 5

milaren

2. Adierazi kasu bakoitzean eskatzen den unitate hamartarrean.

Hamarrenetan

Ehunenetan

Milarenetan

●

2 bateko eta 6 hamarren 5 20 1 6 5

●

5 bateko eta 31 hamarren 5

●

7 bateko eta 12 hamarren 5

●

9 bateko eta 15 ehunen 5

●


●


●

4 bateko eta 36 milaren 5

●


●


hamarren

ehunen

milaren

3. Idatzi zatiki gisa eta zenbaki hamartar gisa. 9 hamarren

5 ehunen

6 milaren

3 hamarren

4 ehunen

8 milaren

9 Zatikia Zenbaki hamartarra

10 0,9

4. Idatzi zatiki gisa eta zenbaki hamartar gisa. ●

30 hamarren

c

●

14 ehunen

c

●

19 milaren

c


132999 _ 0001-0066.indd

23

23

8/9/09

15:42:49

Finkatzeko

22

Zenbaki hamartarrak

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki hamartar batek bi zati ditu: ●

Zati osoa, komaren ezkerraldean

●

Zati hamartarra, komaren eskuinaldean

c 5,23 c 5,23

1. Zenbaki bakoitzean, inguratu gorriz zati osoa eta urdinez zati hamartarra. 2,34

12,5

4,08

45,123

6,099

13,098

2. Osatu zenbaki hauen deskonposizioa. 17,8

406,04

3,724

Zati osoa E

Zati hamartarra

H

B

h

e

m

3. Idatzi nola irakurtzen den zenbaki bakoitza. ●

24,6

c

●

20,86

c

●

2,437

c

●

132,9

c

●

103,09

c

●

5,096

c

24 koma 6 edo 24 bateko eta 6 hamarren.

4. Idatzi zenbaki hamartar hauek. ●

9 bateko eta 5 hamarren

c

●

7 koma 63

c

●

53 bateko eta 5 milaren

c

●

18 koma 015

c

●

12 bateko eta 5 ehunen

c

●

403 koma 1

c

24

132999 _ 0001-0066.indd


24

8/9/09

15:42:49

Finkatzeko

23

Zenbaki hamartarrak alderatzea

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki hamartarrak alderatzeko, zati osoak alderatu behar dira lehenik. Berdinak badira, hamarrenak, ehunenak… alderatu behar dira.

1. Idatzi > edo < dagokion lekuan. ●

23,5

23,7

●

18,62

18,23

●

47,025

47,125

●

15,3

15,49

●

21,32

21,321

●

64,153

64,15

●

32,09

32,1

●

47,008

47,009

●

56,05

56,005

2. Inguratu lauki bakoitzeko zenbakirik handiena.

2,14

2,16

3,01

8,018 3,11

2,162

9,102 9,012

8,028 8,008

3,12

9,02

3. Ordenatu zenbaki hamartar hauek. Txikienetik handienera

Handienetik txikienera

64,2

0,642

11,138

11,143

4,62

6,42

11,13

11,142

11,108

6,24

4. Kasu bakoitzean, idatzi hiru zenbaki. ●

12,8 baino handiagoak, zati osoa 12 dutenak.

c

●

23,92 baino txikiagoak, zati osoa 23 dutenak.

c

●

27,829tik gorakoak eta 27,86tik beherakoak.

c

●

13,1etik beherakoak eta 13,06tik gorakoak.

c


132999 _ 0001-0066.indd

25

25

8/9/09

15:42:50

Finkatzeko

24

Zatiki hamartarrak

Izena

Data

Gogoratu

Zatiki hamartarrak izendatzailea 10, 100, 1.000… duten zatikiak dira. 1. Inguratu zatiki hamartarrak. 3

6

1

8

3

5

7

9

16

7

100

1.000

8

10.000

2. Idatzi zatiki hamartar bakoitzari dagokion zenbaki hamartarra. Zatiki Zenbaki hamartarra hamartarra

Zatiki Zenbaki hamartarra hamartarra


3.333

4.230

801

1.000 333

100 423

10 801

1.000 33

100 42 100 4 100

100 801

1.000 3 1.000

1.000 8.001 100

3. Osatu. Ehunenak


Milarenak

27 ehunen

54 milaren

275 ehunen

548 milaren

2.756 ehunen

5.485 milaren

690 ehunen

305 milaren

6.901 ehunen

3.505 milaren


4. Osatu. Zenbaki hamartarra Zatiki hamartarra

26

132999 _ 0001-0066.indd

1.390

139

13,9

1,39

13.900 10 © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

26

8/9/09

15:42:50

Finkatzeko

25

Ehunekoak

Izena

Data

Gogoratu

Ehunekoak izendatzailea 100 duten zatikiak dira.

1. Osatu kolore bakoitzak adierazten duen ehunekoa.

c

60 100

c

5 % 60

c ehuneko 60.

c

5

c

5

c

c

5

c

2. Idatzi zatiki bakoitza ehuneko gisa. 34 100

5

28 100

47

5

100

75

5

100

5

3. Idatzi ehuneko hauek zatiki gisa. ●

% 12 5

●

% 38 5

●

% 81 5

●

% 23 5

●

% 64 5

●

% 96 5

4. Osatu taula hau. Ehunekoa Irakurtzeko modua Zatikia Zenbaki hamartarra Esanahia

% 10 Ehuneko 10

27

Ehuneko 63

10

14

100

100

0,1 100etik 10


132999 _ 0001-0066.indd

% 27

27

8/9/09

15:42:50

Finkatzeko

26

Ehuneko-problemak

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki baten ehunekoa kalkulatzeko, zenbaki hori ehunekoaz biderkatu eta, ondoren, 100ez zatitu behar da. 10 3 120 Adibidez: 120ren % 10 5 5 12 100 1. Irakurri eta ebatzi.

Kanpaleku batean, 800 pertsona daude. % 30 haurrak dira. Zenbat haur daude kanpalekuan?

Laidaren ikastetxean, 400 ikasle daude. Ikasleen % 18k informatika ikasten du. Zenbat ikaslek ikasten dute informatika?

Parke batean, 200 zuhaitz daude. Zuhaitzen % 35 pinuak dira, eta gainerakoak, makalak. Zenbat makal daude parkean?

Ainarak ontzi-garbigailu bat eta labe bat erosi ditu, 564 €-an eta 636 €-an, hurrenez hurren. % 12ko deskontua egin diote. Zenbat ordaindu du guztira?

28

132999 _ 0001-0066.indd


28

8/9/09

15:42:50

Finkatzeko

27

Zenbaki hamartarren arteko batuketa

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki hamartarren arteko batuketak egiteko, ordena bereko zenbakiak zutabe berean idatzi behar dira lehenengo. Ondoren, zenbaki arruntak balira bezala egingo da batuketa, eta emaitzan, koma bat idatzi behar da komen zutabean. 1. Kalkulatu. 3,87 1 12,09

218,7 1 5,136

HBhe 3, 8 7 1 1 2, 0 9

34,8 1 234,08

378,9 1 258,793

385,108 1 2.304,6

18,23 1 694,547

23,28 1 5,123 1 342,7

32,7 1 0,967 1 574,02


132999 _ 0001-0066.indd

29

29

8/9/09

15:42:51

Finkatzeko

28

Zenbaki hamartarren arteko kenketa

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki hamartarren arteko kenketak egiteko, ordena bereko zenbakiak zutabe berean idatzi behar dira, eta beharrezkoa izanez gero, zeroak gehituko dira. Ondoren, zenbaki arruntak balira bezala egin behar da kenketa, eta emaitzan, koma bat idatziko dugu komen zutabean. 1. Kalkulatu. 67,3 2 56,52

325,46 2 6,247

HBhe 6 7, 3 0 2 5 6, 5 2

30

132999 _ 0001-0066.indd

45,8 2 4,08

156,6 2 107,75

86,73 2 3,096

60,02 2 27,204

963,28 2 45,6

409,238 2 324,23


30

8/9/09

15:42:52

Finkatzeko

29

Hamartar bat zenbaki arrunt batez biderkatzea

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki hamartar bat zenbaki arrunt batez biderkatzeko, biak arruntak balira bezala egin behar da biderketa. Gero, emaitzari koma jartzean, zenbaki hamartarrak dituen adina zifra hamartar utzi behar dira komaren eskuinean.

4,6 4 33 6 2784 13928 1 6 7,0 4

1. Kalkulatu. 6,7 3 6

1,8 3 32

92,45 3 64

1,06 3 43

83,48 3 307

36,423 3 729

8,57 3 354

0,17 3 604


132999 _ 0001-0066.indd

31

31

8/9/09

15:42:54

Finkatzeko

30

10ez, 100ez, 1.000z... zatitzea

Izena

Data

Gogoratu

Zenbaki arrunt bat 10ez, 100ez, 1.000z... zatitzeko, zenbaki horretan komaz bereizi behar dira, eskuinetik hasita, batekoaren atzetik dagoen zero kopurua adina zifra hamartar. Beharrezkoa bada, gehitu zeroak.

1. Kalkulatu. ●

5 : 10 5

●

6 : 100 5

●

3 : 1.000 5

●

8 : 10 5

●

19 : 100 5

●

54 : 1.000 5

●

63 : 10 5

●

83 : 100 5

●

79 : 1.000 5

●

834 : 10 5

●

607 : 100 5

●

746 : 1.000 5

●

3.015 : 10 5

●

4.823 : 100 5

●

8.905 : 1.000 5

2. Kalkulatu. ●

2,5 : 10 5

●

32,6 : 100 5

●

626,2 : 1.000 5

●

3,8 : 10 5

●

572,7 : 100 5

●

503,4 : 1.000 5

●

47,86 : 10 5

●

824,09 : 100 5

●

682,45 : 1.000 5

●

559,02 : 10 5

●

23,86 : 100 5

●

7.673,03 : 1.000 5

●

0,092 : 10 5

●

7,308 : 100 5

●

208,7 : 1.000 5

3. Osatu segida hauek. 6.830 2.652

: 10

: 10

: 10

: 100

: 100

: 100

: 10

4. Irakurri eta kalkulatu

Zaku batean, 25,5 kg arroz ditugu. Arroz hori kilo kopuru bereko 10 paketetan banatu dugu. Zenbat kilo arroz sartu ditugu pakete bakoitzean?

32

132999 _ 0001-0066.indd


32

8/9/09

15:42:55

Finkatzeko

31

Problemak

Izena

Data

Gogoratu

Problema bat ebazten hasi aurretik: ● ● ●

Irakurri enuntziatua arretaz. Hausnartu eragiketa bat ala gehiago egin behar duzun. Idatzi zer eragiketa egin behar dituzun.

1. Aztertu prezioak eta ebatzi. PREZIOAK LITROKO ✓ Super gasolina ✓ Berunik gabeko gasolina ✓ A gasolioa ✓ B gasolioa ✓ C gasolioa

1,10 € 0,88 € 0,82 € 0,64 € 0,56 €

Zer balio dute 10 litro gasolinak? Eta 100 litrok?

Zenbat balio dute 8 litro A gasoliok?

Zenbat balio dute 5 litro B gasoliok eta 4 litro C gasoliok?

Zer alde dago gasolina garestienaren eta merkeenaren artean?

2. Ebatzi. Anek 2,5 litro laranja-zuku zuen pitxer batean, eta 0,75 litro beste pitxer batean. Zukua 10 edalontzitan banatu du, eta kantitate bera bota du edalontzietan. Zenbat litro zuku bota du edalontzi bakoitzean? © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

33

33

8/9/09

15:42:55

Finkatzeko

32

Angeluen neurriak. Angelu lauak eta osoak

Izena

Data

Gogoratu ●

Angeluak gradutan neurtzen dira, eta horretarako, angelu-garraiagailua erabiltzen da.

●

Angelu lauak 180º ditu, eta haren aldeak zuzen berean daude.

●

Angelu osoak 360º ditu, eta haren aldeek bat egiten dute.

1. Lotu. Angelu zuzena

●

●

180º ditu

●

●

Haren aldeek bat egiten dute

Angelu laua

●

●

360º ditu

●

●

Haren aldeak elkarzutak dira

Angelu osoa

●

●

90º ditu

●

●

Haren aldeak zuzen berean daude

2. Neurtu angelu bakoitza angelu-garraiagailu batez eta idatzi zer motatakoa den.

3. Lotu haur bakoitza eta marraztu duen angelua. 90º eta 200° arteko angelua marraztu dut.

34

132999 _ 0001-0066.indd

60° eta 120° arteko angelua marraztu dut.

Ahal den angelurik handiena marraztu dut.


34

8/9/09

15:42:56

Finkatzeko

33

Angeluak marraztea

Izena

Data

Gogoratu

Angelu bat marrazteko, hau egin behar duzu: 1. Marraztu, erregelaz, jatorria A puntuan duen zuzenerdi bat. 2. Kokatu angelu-garraiagailua, zentroa A puntuan duela eta zuzenerdia 0 graduko markatik pasatzen dela. 3. Bilatu, angelu-garraiagailuan, marraztu nahi den angelua –adibidez, 0º-koa–, eta egin marka txiki bat. 4. Marraztu beste zuzenerdi bat, jatorria A puntuan duena eta markatik pasatzen dena.

1. Marraztu 60º-ko angelu bat, jarraibideak kontuan harturik.

●

Marraztu zuzenerdi bat.

●

Kokatu angelu-garraiagailua.

●

Markatu angeluaren neurria.

●

Marraztu beste zuzenerdia.

2. Marraztu angelu hauek. A 5 50º

B 5 105º

C 5 127º

D 5 62º

E 5 30º

F 5 80º


132999 _ 0001-0066.indd

35

35

8/9/09

15:42:56

Finkatzeko

34

Ondoz ondoko angeluak eta angelu auzokideak

Izena

Data

Gogoratu ●

Ondoz ondoko angeluek erpina eta alde bat komunak dituzte.

●

Angelu auzokideak komunak ez diren aldeak zuzen berean dituzten ondoz ondoko angeluak dira.

1. Osatu. ●

●

Komunak ez diren aldeak zuzen berean dituzten ondoz ondoko angeluak:

c

Erpina eta alde bat komunak dituzten angeluak:

c

2. Idatzi ondoz ondoko angelua edo angelu auzokidea, dagokionean.

3. Gainmarratu. gorriz

Ondoz ondoko bi angelu

urdinez

Bi angelu auzokide

4. Egin bi angelu auzokide eta ondoz ondoko bi angelu.

36

132999 _ 0001-0066.indd


36

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

35

Angeluak eta 90º-ko biraketak

Izena

Data

Gogoratu

90º-ko biraketa

180º-ko biraketa

angelu zuzena

angelu laua

270º-ko biraketa

360º-ko biraketa

angelu osoa

1. Begiratu katuari eta esan zein pilota ikusiko duen biraketa bakoitza egitean. Eskuinaldera 90º biratu.

●

Ezkerraldera 90º biratu.

●

Eskuinaldera 180º biratu.

●


●

Eskuinaldera 360º biratu.

●


●

2. Marraztu zer posiziotan egongo den palanka biraketa bakoitza egin ondoren. Eskuinaldera 90º biratu

Eskuinaldera 180º biratu

Eskuinaldera 270º biratu

Ezkerraldera 360º biratu


132999 _ 0001-0066.indd

37

37

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

36

Zuzenki baten erdibitzailea

Izena

Data

Gogoratu

Zuzenki baten erdiko puntutik pasatzen den zuzen zuta da erdibitzailea.

1. Inguratu zutak diren zuzenak.

2. Adierazi zuzenki bakoitzaren erdiko puntua.

A

B

C

D

■ Orain, egin zuzenki horietako bakoitzaren erdibitzailea. 3. Egin zuzenki bakoitza eta haren erdibitzailea, erregela bat eta konpas bat erabiliz. ●

AB zuzenkia, 5 cm-ko luzerakoa.

●

CD zuzenkia, 7 cm-ko luzerakoa.

●

EF zuzenkia, 9 cm-ko luzerakoa.

38

132999 _ 0001-0066.indd


38

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

37

Angelu baten erdikaria

Izena

Data

Gogoratu

Angelu baten erpinetik pasatu eta angelua bi zati berdinetan banatzen duen zuzenerdia da erdikaria.

1. Idatzi erdibitzailea edo erdikaria.

A

c

B

c 2. Neurtu angelu bakoitza angelu-garraiagailuz, adierazi neurriaren erdia marka txiki batez eta egin erdikaria.

A

B

3. Egin angelu bakoitza eta haren erdikaria, erregela bat eta konpas bat erabiliz. ●

A 5 70º

●


132999 _ 0001-0066.indd

39

B 5 140º

●

C 5 190º

39

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

38

Poligonoak sailkatzea

Izena

Data

Gogoratu

Zenbat alde dituzten, honelakoak izango dira poligonoak: triangeluak, 3 alde badituzte; laukiak, 4 alde badituzte; pentagonoak, 5 alde badituzte; hexagonoak, 6 alde badituzte; heptagonoak, 7 alde badituzte; oktogonoak, 8 alde badituzte; eneagonoak, 9 alde badituzte; eta dekagonoak, 10 alde badituzte.

1. Begiratu poligono honi eta erantzun. ●

Zenbat erpin ditu poligono horrek?

●

Zenbat alde ditu poligono horrek?

●

Zer izen du?

■ Orain, gainmarratu gorriz poligonoaren aldeak, eta adierazi urdinez angeluak. 2. Osatu. ●

Triangelu guztiek 3 alde dituzte,

●

Pentagono guztiek

alde dituzte,

erpin eta

angelu.

●

Dekagono guztiek

alde dituzte,

erpin eta

angelu.

erpin eta

angelu.

3. Inguratu Oihanak egindako poligonoa. Marraztu dudan poligonoak bederatzi erpin ditu, eta alde guztiak berdinak.

40

132999 _ 0001-0066.indd


40

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

39

Poligono erregularrak eta irregularrak

Izena

Data

Gogoratu ●

Poligono erregularrek alde guztiak eta angelu guztiak berdinak dituzte.

●

Poligono irregularrek aldeak edo angeluak desberdinak dituzte.

1. Margotu. gorriz

urdinez

Poligono erregularrak

Poligono irregularrak

2. Marraztu. Alde txikia 1 cm-koa eta alde handia 2 cm-koa dituen laukizuzen bat.

c

2 cm-ko aldeko heptagono bat.

c

7 cm-ko perimetroko pentagono bat, lau alde 2 cm, 1 cm, 2 cm eta 1 cm luze dituenak.

c

8 cm-ko perimetroko lauki bat, alde bat 2 cm-koa duena.

c

■ Orain, egindako poligono bakoitzaren ondoan, idatzi erregularra edo irregularra, dagokionaren arabera. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

41

41

8/9/09

15:42:57

Finkatzeko

40

Zirkunferentzia eta zirkulua: elementuak

Izena

Data

Gogoratu

●

a

ku

ioa

ar

rad

Zirkunferentzia lerro makur eta itxi bat da; zirkulua, aldiz, zirkunferentzia batek mugatutako irudi laua.

diamet

Hauek dira zirkuluen eta zirkunferentzien elementuak: zentroa, erradioa, diametroa, korda eta arkua.

roa

er

●

zentroa korda

1. Osatu. ●

zirkunferentziako edozein puntu zentroarekin lotzen duen zuzenkia da.

●

zirkunferentziako edozein puntutatik distantzia berera dagoen puntua da.

●

zirkunferentziako bi puntu lotzen dituen zuzenkia da.

●

bi punturen arteko zirkunferentzia zatia da.

●

zentrotik pasatu eta zirkunferentziako bi puntu lotzen dituen zuzenkia da.

2. Begiratu eta osatu. B A

M

C D

E ●

M puntua zirkunferentziaren

●

AD zuzenkia zirkunferentziaren

bat da.

●

MB zuzenkia zirkunferentziaren

bat da.

●

EC zuzenkia zirkunferentziaren

bat da.

da.

■ Orain, egin arku bat zirkunferentzia horretan. 42

132999 _ 0001-0066.indd


42

8/9/09

15:42:58

Finkatzeko

41

Triangeluak sailkatzea

Izena

Data

Gogoratu ●

Aldeak kontuan hartuta, triangeluak honela sailkatzen dira: – Aldeberdinak, 3 aldeak berdinak badituzte. – Isoszeleak, 2 alde berdin badituzte. – Eskalenoak, 3 aldeak desberdinak badituzte.

●

Angeluak kontuan hartuta, triangeluak honela sailkatzen dira: – Angeluzuzenak, angelu zuzen bat badute. – Zorrotzak, hiru angeluak zorrotzak badituzte. – Kamutsak, angelu kamuts bat badute.

1. Osatu fitxak. Alde berdinen kopurua Angelu zorrotzen kopurua Angelu zuzenen kopurua Angelu kamutsen kopurua Aldeak kontuan hartuta Angeluak kontuan hartuta

Alde berdinen kopurua Angelu zorrotzen kopurua Angelu zuzenen kopurua Angelu kamutsen kopurua Aldeak kontuan hartuta Angeluak kontuan hartuta

Alde berdinen kopurua Angelu zorrotzen kopurua Angelu zuzenen kopurua Angelu kamutsen kopurua Aldeak kontuan hartuta Angeluak kontuan hartuta © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

43

c c c c c c

c c c c c c

c c c c c c 43

8/9/09

15:42:58

Finkatzeko

42

Laukiak eta paralelogramoak sailkatzea

Izena

Data

Gogoratu ●

Aldeak kontua hartuta, laukiak honela sailkatzen dira: – Trapezoideak, ez badute alde paralelorik. – Trapezioak, bi alde paralelo badituzte. – Paralelogramoak, aldeak binaka paraleloak badira.

●

Aldeak eta angeluak kontuan hartuta, paralelogramoak honela sailkatzen dira: – Karratuak, 4 aldeak berdinak eta 4 angeluak zuzenak badituzte. – Laukizuzenak, aldeak binaka berdinak eta 4 angeluak zuzenak badituzte. – Erronboak, 4 aldeak berdinak eta angeluak binaka berdinak badituzte. – Erronboideak, aldeak eta angeluak binaka berdinak badituzte.

1. Lotu irudi bakoitza bere izenarekin.

trapezoidea

trapezioa

karratua

laukizuzena

erronboa

erronboidea

2. Osatu taula hau. Alde paraleloen kopurua

44

132999 _ 0001-0066.indd

Angelu berdinen kopurua

Angelu zuzenen kopurua

Izena


44

8/9/09

15:42:58

Finkatzeko

43

Simetria eta translazioa

Izena

Data

Gogoratu ●

Bi irudi ardatz batekiko simetrikoak dira ardatz horretatik tolestean bi irudiek bat egiten badute.

●

Irudi bat lauki-sarean mugitzean, translazioa egiten dugu.

1. Marraztu simetria-ardatzarekiko irudi simetrikoa.

2. Marraztu irudi hau 9 lauki eskuinalderantz mugitzean lortzen den irudia.

3. Irudi simetriko hauek marraztean, hiru akats egin ditugu. Zuzendu.


132999 _ 0001-0066.indd

45

45

8/9/09

15:42:58

Finkatzeko

44

Antzekotasuna

Izena

Data

Gogoratu

Bi irudik forma bera baina tamaina desberdina badute, antzekotasun-erlazioa dago haien artean.

1. Begiratu irudiei eta idatzi simetria, translazioa edo antzekotasuna, dagokionaren azpian.

2. Kopiatu irudiak lauki-sareetan.

c

c

46

132999 _ 0001-0066.indd


46

8/9/09

15:42:58

Finkatzeko

45

Metroaren multiploak

Izena

Data

Gogoratu

Metroaren multiploak dekametroa, hektometroa eta kilometroa dira. 1 dam 5 10 m

1 hm 5 100 m

1 km 5 1.000 m

1. Zer eragiketa egin behar duzu kilometrotatik metrotara igarotzeko? Eta hektometrotatik dekametrotara igarotzeko? Azaldu.

2. Osatu. ●

4 dam 5 4 3 10 5

m

●

3 hm 5

m

●

8 km 5

m

●

13 dam 5

m

●

15 hm 5

m

●

63 km 5

m

●

4,3 dam 5

m

●

5,5 hm 5

m

●

2,7 km 5

m

●

0,6 dam 5

m

●

0,37 hm 5

m

●

0,15 km 5

m

3. Zer eragiketa egin behar duzu metrotatik hektometrotara igarotzeko? Eta dekametrotatik kilometrotara igarotzeko? Azaldu.

4. Osatu. ●

3 m 5 3 : 10 5

dam

●

2m5

hm

●

6m5

km

●

5m5

dam

●

7m5

hm

●

29 m 5

km

●

18 m 5

dam

●

84 m 5

hm

●

356 m 5

km

●

23 m 5

dam

●

631 m 5

hm

●

4.762 m 5

km

5. Adierazi metrotan. ●

1 km eta 3 dam 5

m

●

2 km, 2 hm eta 4 dam 5

m

●

1,5 km, 2 hm eta 5,7 dam 5

m

●

4,28 km, 0,37 hm eta 1,96 dam 5

m


132999 _ 0001-0066.indd

47

47

8/9/09

15:42:59

Finkatzeko

46

Metroaren azpimultiploak

Izena

Data

Gogoratu

Metroaren azpimultiploak dezimetroa, zentimetroa eta milimetroa dira. 1 m 5 10 dm

1 m 5 100 cm

1 m 5 1.000 mm

1. Osatu eskema, dagokion ikurra idatziz. 10

m

10

dm

10

cm

mm

2. Osatu. ●

4 m 5 4 3 10 5

dm

●

6m5

cm

●

7m5

mm

●

71 m 5

dm

●

17 m 5

cm

●

45 m 5

mm

●

8,9 m 5

dm

●

4,67 m 5

cm

●

2,83 m 5

mm

●

3,46 m 5

dm

●

3,549 m 5

cm

●

0,26 m 5

mm

3. Osatu eskema, dagokion ikurra idatziz. 10

m

10

dm

10

cm

mm

4. Osatu. ●

30 dm 5 30 : 10 5

m

●

800 cm 5

m

●

5.300 mm 5

m

●

347 dm 5

m

●

132 cm 5

m

●

6.457 mm 5

m

●

5,9 dm 5

m

●

3,36 cm 5

m

●

7,86 mm 5

m

●

0,6 dm 5

m

●

6,1 cm 5

m

●

0,7 mm 5

m

5. Adierazi metrotan. ●

3 dm, 7 cm eta 46 mm 5

m

●

5 m, 9 cm eta 240 mm 5

m

●

37 dm, 600 cm eta 1.300 mm 5

m

●

38 m, 25 dm, 695 cm eta 6.931 mm 5

m

48

132999 _ 0001-0066.indd


48

8/9/09

15:42:59

Finkatzeko

47

Luzera-unitateen arteko loturak

Izena

Data

Gogoratu 3 10

km

3 10

hm : 10

3 10

dam : 10

3 10

m : 10

3 10

dm : 10

3 10

cm : 10

mm : 10

1. Erantzun. ●

Zer eragiketa egin behar da dekametrotatik milimetrotara igarotzeko?

●

Zer zenbakiz zatitu behar dugu hektometrotatik kilometrotara igarotzeko? Eta zentimetrotatik dekametrotara igarotzeko?

●

Zer eragiketa egin behar da milimetrotatik dezimetrotara igarotzeko?

●

Zer zenbakiz biderkatu behar dugu hektometrotatik dezimetrotara igarotzeko?

2. Osatu. ●

5 km 5

m

●

300 mm 5

dam

●

24 dam 5

hm

●

7 dm 5

cm

●

8 dam 5

km

●

591 cm 5

dm

●

9 dm 5

mm

●

17 m 5

hm

●

392 mm 5

m

●

6 hm 5

dm

●

180 cm 5

m

●

2.608 cm 5

dam

3. Osatu. Zentimetrotan

●

1 m eta 5 dm 5

Milimetrotan

●


132999 _ 0001-0066.indd

49

2 dm eta 7 cm 5

Dekametrotan

●

6 km eta 8 m 5 49

8/9/09

15:42:59

Finkatzeko

48

Litroaren multiploak

Izena

Data

Gogoratu

Litroaren multiploak dekalitroa, hektolitroa eta kilolitroa dira. 1 dal 5 10 ℓ

1 hl 5 100 ℓ

1 kl 5 1.000 ℓ

1. Zer eragiketa egin behar duzu hektolitrotatik litrotara igarotzeko? Eta kilolitrotatik dekalitrotara igarotzeko? Azaldu.

2. Osatu. ●

4 dal 5 4 3 10 5

ℓ

●

3 hl 5

ℓ

●

8 kl 5

ℓ

●

13 dal 5

ℓ

●

15 hl 5

ℓ

●

63 kl 5

ℓ

●

4,3 dal 5

ℓ

●

5,5 hl 5

ℓ

●

2,7 kl 5

ℓ

●

0,6 dal 5

ℓ

●

0,37 hl 5

ℓ

●

0,15 kl 5

ℓ

3. Zer eragiketa egin behar duzu litrotatik kilolitrotara igarotzeko? Eta dekalitrotatik hektolitrotara igarotzeko? Azaldu.

4. Osatu. ●

75 ℓ 5 75 : 10 5

dal

●

20 ℓ 5

hl

●

6.000 ℓ 5

kl

●

256 ℓ 5

dal

●

827 ℓ 5

hl

●

95 ℓ 5

kl

●

54,6 ℓ 5

dal

●

140,5 ℓ 5

hl

●

3.950 ℓ 5

kl

●

0,8 ℓ 5

dal

●

1.000 ℓ 5

hl

●

102 ℓ 5

kl

5. Adierazi litrotan. ●

1 ℓ eta 50 hl 5

ℓ

●

25 dal eta 134 ℓ 5

ℓ

●

3 kl, 2 hl eta 54 ℓ 5

ℓ

●

3,2 kl, 107 hl eta 2,1 dal 5

ℓ

50

132999 _ 0001-0066.indd


50

8/9/09

15:42:59

Finkatzeko

49

Litroaren azpimultiploak

Izena

Data

Gogoratu

Litroaren azpimultiploak dezilitroa, zentilitroa eta mililitroa dira. 1 ℓ 5 10 dl

1 ℓ 5 100 cl

1 ℓ 5 1.000 ml

1. Esan esaldi hauek zuzenak (Z) ala okerrak (O) diren. ℓ-tatik dl-tara igarotzeko, 10ez biderkatu behar da. ℓ-tatik cl-tara igarotzeko, 1.000z biderkatu behar da. ml-tatik ℓ-tara igarotzeko, 10ez zatitu behar da. cl-tatik ℓ-tara igarotzeko, 100ez biderkatu behar da. 2. Osatu. ●

4 ℓ 5 4 3 10 5

dl

●

6ℓ5

cl

●

7ℓ5

ml

●

71 ℓ 5

dl

●

17 ℓ 5

cl

●

45 ℓ 5

ml

●

8,9 ℓ 5

dl

●

4,67 ℓ 5

cl

●

2,83 ℓ 5

ml

●

3,46 ℓ 5

dl

●

3,549 ℓ 5

cl

●

0,26 ℓ 5

ml

3. Osatu. ●

20 dl 5 20 : 10 5

ℓ

●

800 cl 5

ℓ

●

5.300 ml 5

ℓ

●

347 dl 5

ℓ

●

132 cl 5

ℓ

●

6.457 ml 5

ℓ

●

5,9 dl 5

ℓ

●

3,36 cl 5

ℓ

●

7,86 ml 5

ℓ

●

0,6 dl 5

ℓ

●

6,1 cl 5

ℓ

●

0,62 ml 5

ℓ

4. Adierazi ontzi bakoitzaren edukiera litrotan. 1,25 dl

560 dl eta 75 cl

c

1.000 ml

c

58 cl

Esnea

c

c


132999 _ 0001-0066.indd

51

51

8/9/09

15:42:59

Finkatzeko

50

Edukiera-unitateen arteko loturak

Izena

Data

Gogoratu 3 10

kl

3 10

hl : 10

3 10

dal : 10

3 10

ℓ : 10

3 10

3 10

dl : 10

cl : 10

ml : 10

1. Osatu. ●

3 kl 5

ℓ

●

9ℓ5

ml

●

13.000 ℓ 5

kl

●

3,6 hl 5

dal

●

11 cl 5

ml

●

650 cl 5

dl

●

0,7 dal 5

cl

●

21,5 dl 5

cl

●

753 dl 5

hl

●

27 hl 5

dl

●

80 dl 5

ml

●

43,9 kl 5

dal

2. Adierazi neurri bakoitza eskatzen den unitatean.

3 kl hl-tan

c

8,18 dal cl-tan

c

25,01 ℓ kl-tan

c

71,2 dl dal-tan

c

532,2 ℓ ml-tan

c

kl

hl

3

0

dal

ℓ

dl

cl

ml

3. Adierazi ontzi bakoitzaren edukiera eskatzen den unitatean. ml-tan

hl-tan

2 ℓ eta 5 dl

7 dl eta 3,5 cl

10 ℓ eta 0,3 kl

c

c

52

132999 _ 0001-0066.indd

c

cl-tan


52

8/9/09

15:43:00

Finkatzeko

51

Gramoaren multiploak

Izena

Data

Gogoratu

Gramoaren multiploak dekagramoa, hektogramoa eta kilogramoa dira. 1 dag 5 10 g

1 hg 5 100 g

1 kg 5 1.000 g

1. Osatu taula hau. GRAMOAREN MULTIPLOAK Izena

Laburdura

Gramoarekiko erlazioa

1 dag 5

dekagramoa

g

hg kg

2. Osatu. ●

15 dag 5 15 3 10 5

g

●

7 hg 5

g

●

30 kg 5

g

●

417 dag 5

g

●

603 hg 5

g

●

485 kg 5

g

●

3,9 dag 5

g

●

2,68 hg 5

g

●

7,1 kg 5

g

●

6,47 dag 5

g

●

3,2 hg 5

g

●

9,26 kg 5

g

3. Osatu.

.

.

.

●

1,5 hg 5

g

●

0,05 dag 5

g

●

1,25 hg 5

g

●

1,5 dag 5

g

●

5 kg 5

g

●

0,012 kg 5

g

●

1,5 kg 5

g

●

5,3 hg 5

g

●

0,12 dag 5

g

■ Orain, inguratu kasu bakoitzean egokia den pisua. © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0001-0066.indd

53

53

8/9/09

15:43:00

Finkatzeko

52

Gramoaren azpimultiploak

Izena

Data

Gogoratu

Gramoaren azpimultiploak dezigramoa, zentigramoa eta miligramoa dira. 1 dg 5 10 g

1 cg 5 100 g

1 mg 5 1.000 g

1. Osatu eskema, kasu bakoitzean egin behar den eragiketa adieraziz. 10

10

dg

g 10

10

cg 10

mg 10

2. Osatu. ●

8 g 5 8 3 10 5

dg

●

10 g 5

cg

●

13 g 5

mg

●

17 g 5

dg

●

79 g 5

cg

●

54 g 5

mg

●

3,7 g 5

dg

●

7,64 g 5

cg

●

12,1 g 5

mg

●

46,5 g 5

dg

●

5,09 g 5

cg

●

0,07 g 5

mg

3. Irakurri jogurtaren konposizioa eta kalkulatu zure koadernoan. Azukrea: 3,8 g Proteinak: 4,375 g Koipea: 2,375 g Kaltzioa: 0,169 g

●

Zenbat dezigramo azukre ditu jogurtak?

●

Zenbat zentigramo proteina ditu?

●

Zenbat miligramo koipe ditu?

●

Zenbat miligramo kaltzio ditu?

54

132999 _ 0001-0066.indd


54

8/9/09

15:43:00

Finkatzeko

53

Masa-unitateen arteko loturak

Izena

Data

Gogoratu 3 10

3 10

kg

hg : 10

3 10

dag : 10

3 10

g : 10

3 10

dg : 10

3 10

cg : 10

mg : 10

1. Osatu. ●

5g5

dag

●

64 g 5

hg

●

3.682 dg 5

hg

●

27 hg 5

dg

●

1.179 mg 5

dg

●

415 kg 5

g

●

259 dag 5

cg

●

197,7 cg 5

g

●

12,1 g 5

mg

●

743,6 kg 5

hg

●

58,3 dag 5

kg

●

0,07 kg 5

dag

2. Adierazi neurri bakoitza eskatzen den unitatean.

3,5 hg kg-tan

c

790 cg g-tan

c

52,09 dag mg-tan

c

36,19 dg hg-tan

c

kg

hg

dag

0

3

5

g

dg

cg

mg

3. Begiratu fruitu bakoitzaren pisuari eta erantzun. 9g

98 g

165 g

●

Zenbat dekagramo gutxiagoko pisua du aranak platanoak baino?

●

Zenbat hektogramoko pisua dute 6 platanok?

●

Zenbat kilogramoko pisua dute 2 angurrik eta 8 marrubik?


132999 _ 0001-0066.indd

55

2.379 g

55

8/9/09

15:43:00

Finkatzeko

54

Neurri-unitateak lantzeko problemak

Izena

Data

Gogoratu

Problema bat ebazteko, hau egin behar duzu: ● ● ● ●

Irakurri problema arretaz. Pentsatu zer eragiketa egin behar dituzun. Planteatu eragiketak eta ebatzi. Egiaztatu lortutako konponbidea arrazoizkoa dela.

1. Irakurri eta ebatzi.

Egunero, Karmelek eta Anderrek 33 hm-ko paseoa egiten dute. Zenbat kilometro egiten dituzte astero?

Zaku batean, 50 hg arbendol daude. 125 g-ko zenbat pakete egin daitezke?

Olio-andel batek 22,5 kl eta 25 hl-ko edukiera du. Orain arte, 1.487,2 dal olio sartu ditugu. Zenbat litro olio bota behar ditugu andela betetzeko?

50 bonboiko kutxa batek 2.500 dg-ko pisua du. Zenbat gramoko pisua dute 10 bonboik?

56

132999 _ 0001-0066.indd


56

8/9/09

15:43:01

Finkatzeko

55

Irudi baten azalera, karratua unitatea dela

Izena

Data

Gogoratu

Irudi baten azalera neurtzeko, karratua hartzen da unitatetzat, eta irudiak zenbat karratu dituen zenbatu behar da. Neurri hori irudiaren azalera da.

1. Zenbatu irudi bakoitzak zenbat karratu dituen eta osatu azalera.

Azalera 5

Azalera 5

Azalera 5

Azalera 5

Azalera 5

2. Kalkulatu irudi hauen azalera.

Azalera 5 3. Marraztu irudi hauek. ●

Karratu erdiak dituen irudi bat, 16 karratuko azalerakoa.

●

Ertz makurrak dituen irudi bat, 12 karratuko azalerakoa.

●

Zirkulu erdiak dituen irudi bat, 18 karratuko azalerakoa.


132999 _ 0001-0066.indd

57

57

8/9/09

15:43:01

Finkatzeko

56

Azalera-unitateak

Izena

Data

Gogoratu

Metro koadroa, dezimetro koadroa eta zentimetro koadroa azalera-unitateak dira. 1 m2 5 100 dm2

1 dm2 5 100 cm2

1 m2 5 10.000 cm2

1. Erantzun. ●

Zein dira azalera-unitateak?

●

Zer eragiketa egin behar duzu m2-tatik cm2-tara igarotzeko?

●

Zer zenbakiz zatitu behar duzu dm2-tatik m2-tara igarotzeko?

2. Osatu. ●

3 m2 5 3 3 100 5

dm2

●

6 m2 5 6 3 10.000 5

cm2

●

7 dm2 5 7 3 100 5

cm2

●

25,2 dm2 5

cm2

●

5,62 m2 5

dm2

●

8,24 m2 5

cm2

●

9 dm2 5

cm2

●

17 dm2 5

cm2

3. Osatu. ●

135 dm2 5 135 : 100 5

m2

●

12.000 cm2 5 12.000 : 10.000 5

m2

●

478 cm2 5 478 : 100 5

dm2

●

750 cm2 5

dm2

●

1.673 dm2 5

m2

●

180.550 cm2 5

m2

●

4.792 cm2 5

dm2

●

26.425 cm2 5

dm2

4. Kalkulatu irudi bakoitzaren azalera cm2-tan, jakinda karratu bakoitzak 1 cm-ko aldea duela.

Azalera 5 58

132999 _ 0001-0066.indd

cm2

Azalera 5

cm2

Azalera 5

cm2


58

8/9/09

15:43:02

Finkatzeko

57

Karratuaren eta laukizuzenaren azalera

Izena

Data

Gogoratu ●

Karratuaren azalera aldea bider aldea da.

●

Laukizuzenaren azalera luzera bider zabalera da.

1. Begiratu poligono bakoitzaren aldeen neurriari eta osatu.

7 cm

8 cm

10 cm ●

Luzera

c

cm

●

Aldea

c

●

Zabalera

c

cm

●

Azalera

c

●

Azalera

c

73

5

cm 83

5

cm2

5

cm2

cm2

2. Neurtu erregelaz poligono bakoitzaren aldeak eta kalkulatu azalera.

●

Aldea

c

●

Azalera

c

cm 5

cm2

●

Luzera

c

cm

●

Zabalera

c

cm

●

Azalera

c


Karratu baten aldea 12 cm luze da. Zer azalera du cm2-tan?

Laukizuzen batek 15 cm-ko luzera eta 6 cm-ko zabalera du. Zer azalera du cm2-tan?


132999 _ 0001-0066.indd

59

59

8/9/09

15:43:02

Finkatzeko

58

Irudi konposatuen azalera

Izena

Data

Gogoratu

Irudi konposatu batek zer azalera duen jakiteko, hura osatzen duten irudietako bakoitzaren azalera kalkulatu behar da. Esaterako: 5 cm

5 cm

3 cm

●

Laukizuzenaren azalera: 10 cm 3 3 cm 5 30 cm2.

●

Karratuaren azalera: 5 cm 3 5 cm 5 25 cm2.

●

Irudiaren azalera: 30 cm2 1 25 cm2 5 55 cm2.

10 cm

1. Kalkulatu irudi hauen azalera. 6 cm 3 cm 5 cm 3 cm

●

Laukizuzenaren azalera: 6 cm 3

●

Karratuaren azalera:

●

Irudiaren azalera

cm 5

cm 3 3 cm 5 cm 1

cm2 5

cm2. cm2. cm2.

12 cm ●

6 cm

●

9 cm

●

-ren azalera: -ren azalera: Irudiaren azalera:

24 cm

●

-ren azalera:

●

-ren azalera:

2 cm 4 cm

●

Irudiaren azalera:

cm2 2

cm2 5

cm2.

7 cm

●

2 cm 4 cm

4 cm

● ●

-ren azalera: -ren azalera: Irudiaren azalera:

10 cm

60

132999 _ 0001-0066.indd


60

8/9/09

15:43:02

Finkatzeko

59

Erlojua

Izena

Data

Gogoratu

Erloju digitaletan, eguerditik aurrerako ordu bat adierazteko, 12 batu behar zaizkio ordu horri eguerdiaren aurretik dagokion zifrari. Adibidez, arratsaldeko ordu 2ak 14:00ak dira.

1. Osatu erlojuak. 50 minutu geroago

50 minutu lehenago

2 ordu eta 10 minutu geroago

1 ordu eta 20 minutu lehenago

2. Begiratu irudiei eta esan zenbat denbora iraun zuen partidak.

Partidak

iraun zuen

3. Idatzi orduak erlojuetan. 3:50ean irten nintzen eta 3 ordu eta erdi izan nintzen kanpoan. 9:20an irten nintzen eta 4 ordu eta laurden izan nintzen kanpoan.


132999 _ 0001-0066.indd

61

61

8/9/09

15:43:03

Finkatzeko

60

Orduak, minutuak eta segundoak

Izena

Data

Gogoratu 3 60

●

Ordu bat 60 minutu dira.

●

Minutu bat 60 segundo dira.

ordua

3 60

minutua : 60

segundoa : 60

1. Kalkulatu. ●

2h

c

min

●

1 h eta 25 min c 60 1 25 5

min

●

3h

c

min

●

4 h eta 48 min c

min

●

5 min c 5 3 60 5

s

●

1 min eta 3 s c 60 1 3 5

s

●

9 min c

s

●

6 min eta 27 s c

s

2 3 60 5

2. Zenbat ordu dira? Kalkulatu. ●

120 min 5 120 : 60 5

h

●

780 min 5

h

●

180 min 5

h

●

1.080 min 5

h

●

300 min 5

h

●

1.320 min 5

h

3. Zenbat minutu dira? Kalkulatu. ●

180 s 5 180 : 60 5

min

●

900 s 5

min

●

240 s 5

min

●

1.440 s 5

min

●

480 s 5

min

●

3.000 s 5

min

4. Irakurri eta ebatzi. Zenbat ordu eta minutu dira 92 minutu?

Zenbat minutu eta segundo dira 257 segundo?

62

132999 _ 0001-0066.indd


62

8/9/09

15:43:03

Finkatzeko

61

Diruaren erabilera lantzeko problemak

Izena

Data

Gogoratu

Problema bat ebatzi aurretik: ● ● ● ●

Irakurri arretaz. Pentsatu zer eragiketa egin behar dituzun. Ebatzi eragiketak. Egiaztatu emaitzak.


490,78 €

169,22 €

547 €

Hotel batean, 125 erloju, 4 hozkailu eta 8 kafe-makina erosi dituzte. Zenbat ordaindu dute guztira?

Alaznek hozkailu bat erosi zuen. Hasieran, 175 € ordaindu zituen, eta gainerakoa, 6 letra berdinetan. Zenbat ordaindu zuen letra bakoitza?

Laiak erloju bat eta kafe-makina bat erosi zituen. Hileko 12 kuota berdinetan ordaindu zituen. Zenbat ordaindu zuen hileko kuota bakoitza?


132999 _ 0001-0066.indd

63

63

8/9/09

15:43:04

Finkatzeko

62

Aukera gehiago eta gutxiago

Izena

Data

Gogoratu

Adibidez, kutxa batean, bola hori bat, 3 bola gorri, 3 bola berde eta 5 bola urdin daude: ● ● ●

Begiratu gabe, bola urdina ateratzeko aukera gehiago dago horia ateratzeko baino. Begiratu gabe, aukera bera dago bola gorria edo berdea ateratzeko. Begiratu gabe, bola horia ateratzeko aukera gutxiago dago gorria ateratzeko baino.

1. Alderatu kasu bakoitzean bolak ateratzeko aukerak. ●

ateratzeko aukera

dago

baino.

●

ateratzeko aukera

dago

baino.

●

ateratzeko aukera

dago

baino.

●

edo

ateratzeko aukera

dago.

2. Esan zeinek duen aukera gehien. Dado bat jaurtitzean, bosta ateratzeko aukera gehiago dago. Dado bat jaurtitzean, bost baino zenbaki txikiagoa ateratzeko aukera gehiago dago. Dado bat jaurtitzean, lau baino zenbaki handiagoa ateratzeko aukera gehiago dago. 3. Irakurri zer esaten duen haur bakoitzak eta erantzun. Beltza ateraz gero, ni irabazle.

Gorka

Grisa ateraz gero, ni irabazle.

Zuria ateraz gero, ni irabazle.

Elene

Koldo

●

Zeinek du irabazteko aukera gehien, Elenek ala Gorkak? Zergatik?

●

Zein haurrek dute irabazteko aukera bera? Zergatik?

●

Zeinek du irabazteko aukera gutxien? Zergatik?

64

132999 _ 0001-0066.indd

Marrak ateraz gero, ni irabazle.

Irati


64

8/9/09

15:43:05

Finkatzeko

63

Probabilitatea

Izena

Data

Gogoratu

Erruleta hau 6 zati berdinetan zatituta dago: ●

Zati bat zuria da. 1 zuria da. 6 1 Zuria ateratzeko probabilitatea da. 6 Bi zati grisak dira. Beraz, erruletaren

●

2 2 grisak dira. Grisa ateratzeko probabilitatea da. 6 6 3 Hiru zati beltzak dira. Beraz, erruletaren beltzak dira. 6 3 Beltza ateratzeko probabilitatea da. 6 Hortaz, erruletaren

●

1. Osatu eta lotu. Erruleta zenbat zatitan zatituta dagoen

Zati grisak

Grisa ateratzeko probabilitatea

8

2

2 8

2. Begiratu eta erantzun.

●

Zer probabilitate dago bola zuri bat ateratzeko?

●

Zer probabilitate dago bola beltz bat ateratzeko?

●

Zer probabilitate dago bola gris bat ateratzeko?


132999 _ 0001-0066.indd

65

65

8/9/09

15:43:05

Finkatzeko

64

Batez bestekoa

Izena

Data

Gogoratu

Datu multzo baten batez bestekoa kalkulatzeko, lehenik datu bakoitza errepikatzen den aldi kopuruaz biderkatu behar dugu, eta jarraian, biderkadura guztiak batu. Gero, batura hori datu kopuruaz zatitu behar da. 1. Kalkulatu kasu bakoitzean eskatzen den batez bestekoa. Batez besteko luzera m

c 02

m 0c

1

25

125 cm

20 kg

14 kg

Luzeren arteko batuketa

c

●

Txirrika kopurua

c

●

Batez besteko luzera

c 477 :

250 1 125 1 102 5

5

cm.

cm.

Batez besteko pisua

17 kg

9 kg

●

●

Pisuen arteko batuketa

c

●

Pakete kopurua

c

●

Batez besteko pisua

c

Batez besteko edukiera 42 cl

33 cl

50 cl

75 cl

●

Edukieren arteko batuketa

c

●

Ontzi kopurua

c

●

Batez besteko edukiera

c

2. Ebatzi. Zenbatekoa da zuhaitz hauen batez besteko luzera? 25 m 13 m

18 m

Zenbatekoa da pertsona hauen batez besteko adina?

24 m 35 m

45 urte

66

132999 _ 0001-0066.indd

28 urte

80 urte

15 urte


66

8/9/09

15:43:05

Zabaltzeko

1 Izena

Data

Egiptoarren zenbaki-sisteman, hieroglifo izeneko sinboloak erabiltzen ziren, hamarnaka egindako multzoak adierazteko. Hona hemen:

10

1

100

1.000

10.000

100.000

1.000.000

1. Idatzi egiptoar zenbakien bidez. Zenbat egun dituen aste batek

Zenbat minutu dituen ordu batek

Zenbat egun dituen urte batek

Zer urtetan aurkitu zuten Amerika

Ehun ehuneko

999.999ren ondorengo zenbakia

2. Egiptoko piramiderik handiena Keops da. Erreparatu irudiei eta kalkulatu piramideari buruzko zenbait datu.

●

Altuera metrotan:

metro.

●

Zenbat bloke erabili zituzten piramidea egiteko:

bloke.

●

Pisua tonatan:

tona.

●

Oinarriko alde bakoitzaren neurria metrotan:

metro.

© 2009 Zubia Editoriala S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0067-0096.indd 67

67

8/9/09 13:49:18

Zabaltzeko

2 Izena

Data

1. Osatu zenbakien gurutzegrama. 1

15

5

2

23

1

2

1

4

2

1

5 1

2 1

5

5

5

1

17

5

5

2

23

13

1

5 5

37

45

2. Egin eragiketak, idatzi letra bakoitza dagokion lekuan eta asmatu ezkutuko hitza. ●

18 1 2 3 3 2 13 5

I

●

16 2 2 3 5 1 9 5

R

●

27 2 3 3 5 1 6 5

E

●

63822175

K

●

35 2 28 1 12 3 4 =

E

●

5 3 10 2 2 3 20 5

D

18

10

55

15

53

11

3. Egin eragiketak eta bilatu labirintoko irteera, emaitzen ordenari lerro baten bidez jarraituz. ●

12 1 9 3 (8 2 5) 5

●

2 1 (3 3 8) 2 7 5

●

26 2 2 3 (9 1 3) 5

●

(4 1 3) 3 6 1 9 5

●

6 3 5 – (12 1 8) 5

●

5 3 (9 2 3) 2 25 5

68

288

33

135

39

2

90

72

14

10

19

3

75

432

51

5

Sarrera

68

132999 _ 0067-0096.indd 68

Irteera


8/9/09 13:49:18

Zabaltzeko

3 Izena

Data

1. Egin zatiketak eta idatzi zatiketa bakoitzaren zatidura dagokion lekuan. Ondoren, egiaztatu lortutako karratua karratu magikoa dela. A

B 64279 461

D

C 18876 143

E 37789 282

G

F 42723 314

72726 527

H 64273 476

I 92120 658

Karratu magiko batean, lerro horizontal, bertikal eta diagonal bakoitzeko zenbakien batura bera da. Kasu honetan, zenbakia 408 da.


132999 _ 0067-0096.indd 69

86995 635

49875 375

A

B

C

D

E

F

G

H

I

69

8/9/09 13:49:18

Zabaltzeko

4 Izena

Data

1. Irakurri, pentsatu eta azaldu. Urtebetetze batean, bi poltsa gozoki banatu dira. Bata handia da eta 120 gozoki ditu, eta bestea, txikia, eta 60 gozoki ditu. Gozokiak banatzeko, joko bat antolatu dute: kutxa batean, txartel beltzak sartu dituzte, eta beste batean, txartel grisak. Txarteletan, zatiki bana idatzi dute. Txartel beltzak poltsa handiari dagozkio, eta grisak, berriz, poltsa txikiari. Hauek dira txartelak. poltsaren 1 10

poltsaren 1 10

poltsaren 1 12

poltsaren 1 12

poltsaren 1 10

poltsaren 1 5

poltsaren 1 10

1 poltsaren 10

poltsaren 1 10

1 poltsaren 12

poltsaren 1 12

poltsaren 1 6

poltsaren 1 5

poltsaren 1 4

poltsaren 1 4

Jokin eta Edurne hizketan ari dira aukerarik onenari buruz. Txartel beltz bat aukeratuko dut. Zatikiak handiagoak dira, eta gozoki gehiago tokatuko zaizkit.

Nik txartel gris bat hartuko dut, eta zuri baino gozoki gehiago tokatuko zaizkit.

■ Zein dago zuzen? Zergatik? Azaldu zer koloretako txartela aukeratuko zenukeen gozoki gehiago lortzeko.

70

132999 _ 0067-0096.indd 70


8/9/09 13:49:18

Zabaltzeko

5 Izena

Data

1. Ebatzi.

c

●

Lau bederatziren gehi bederatziren bat

●

Hogeita bost hamahiruren ken hamahiru hamahiruren

c

●

Hirurogeita zazpi laurden ken hogeita hamar laurden

c

2. Kalkulatu. ●

37 18

●

31

1

11

1

5

18

5

5

●

2 4

●

1

52

4 6

3 4

1

8 4

5

5

●

72 11

●

25 8

1

35

1

12

11 8

5 5

3. Margotu 1. eta 2. ariketen erantzunak dituzten hodeiak. Non hago, 11

haran luzean 22

gerora 37

9

8

8

behera 74

oroitzapen den 26

11

6

etorri zana. 9

berandu da 11

15 ardien bila 117

37 gora 13

4

4

ihesetan 107

oroitu gabe 13

13 joan hintzana. 47

11

7

4

mendi hegaletan 16

5 Urepeleko artzaina 48 18 zer larretan 12

■ Orain, ordenatu margotutako hodeien barruko hitzak eta irakurri ahal izango duzu Erramun Martikorenaren Adiskide bat bazen abesti ezagunaren leloa.


132999 _ 0067-0096.indd 71

71

8/9/09 13:49:19

Zabaltzeko

6 Izena

Data

1. Irakurri eta asmatu zer zenbaki izan daitekeen. ● ● ● ● ●

4 baino handiagoa eta 5 baino txikiagoa da. Bi zifra hamartar ditu. Bi zifra hamartarren biderkadura 12 da. Bi zifra hamartarren batura 7 da. Zenbaki palindromoa da. Hau da zenbakia:

c

2. Ordenatu lau produktu hauek pisurik txikienetik handienera.

● ●

Aezkoako gazta Pisua: 0,280 kg

●

Prezioa: 3,50 €

●

Saltxitxoia Pisua: 0,150 kg

●

Prezioa: 0,96 €

●

Urdaiazpikoa Pisua: 0,250 kg

●

Prezioa: 9,45 €

●

Bola-gazta Pisua: 0,420 kg Prezioa: 3,57 €

■ Orain, ordenatu preziorik altuenetik baxuenera.

3. Osatu segida. 0,5

5,5

1,5

6,5

■ Ordenatu zenbakiak txikienetik handienera.

■ Orain, aplikatu kodea eta kanariar artxipelagoko uharte baten izena lortuko duzu. ●

8,5

c

E

●

0,5

c

L

●

5,5

c

R

●

6,5

c

O

●

7,5

c

T

●

2,5

c

N

●

4,5

c

A

●

1,5

c

A

●

3,5

c

Z

72

132999 _ 0067-0096.indd 72

●

Uhartea:

c


8/9/09 13:49:19

Zabaltzeko

7 Izena

Data

1. Lotu. ●

% 50

●

●

laurdena

●

●

% 20

●

●

erdia

●

●

% 10

●

●

bostena

●

●

% 100

●

●

hiru laurden

●

●

% 25

●

●

hamarrena

●

●

% 75

●

●

dena

●

2. Gela bateko ikasleen erdiak futbolean aritzen dira. Beste erdiaren lau bosten saskibaloian aritzen dira, eta gainerako ikasleak, boleibolean. Gelako ikasleen zer ehuneko aritzen da kirol bakoitzean?

3. 150 neska-mutili aisialdian zer-nolako jarduerak egiten dituzten galdetu diegu. Eman dituzten erantzunekin grafiko hau egin dugu, baina ehunekoak jartzea ahaztu dugu. Idatzi zeuk ehunekoak. %

% %

Kirola egitea © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0067-0096.indd 73

Musika entzutea

Lagunekin ateratzea

73

8/9/09 13:49:20

Zabaltzeko

8 Izena

Data

1. Irakurri eta kalkulatu. Martinek 20 € baino ez ditu, eta esnea, oliba-olioa, gazta, tomateak, jogurtak, gatza, zerealak eta magdalenak erosi nahi ditu. Ez daki nahikoa diru izango duen, eta horregatik, erabaki du esnekiak eta olioa direla beharrezkoenak. 1,75

2,25 €

€

0,25 €

1,39 €

ESNE A

A GATZ

2,56

3,18 €

9,35 €

€

1,99 € RTA

OLIOA

JOGU

■ Nahikoa diru al du Martinek nahi duen guztia erosteko? ●

Bai erantzuten baduzu, esan zenbat diru geldituko zaion.

Hau geldituko zaio: ●

c

€

Ez erantzuten baduzu, erabaki zer eros dezakeen ahalik eta gai gehien eramateko. Esan zenbat diru geldituko litzaiokeen.

Hau erosiko luke: Hau geldituko litzaioke: 74

132999 _ 0067-0096.indd 74

c

€ © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

8/9/09 13:49:20

Zabaltzeko

9 Izena

Data

1. Marraztu lauki-sarean helikoptero bakoitzaren ibilbidea. 14 3 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 2 lauki aurrera. 90º ezkerralderantz. 4 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 1 lauki aurrera.

13 12 11 10

2 lauki aurrera. 90º ezkerralderantz. 1 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 5 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 4 lauki aurrera. 90º ezkerralderantz. 3 lauki aurrera.

9 8 7 6 5 4

2 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 3 lauki aurrera. 90º eskuinalderantz. 1 lauki aurrera. 90º ezkerralderantz. 4 lauki aurrera.

3 2 1 0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

■ Idatzi zer koordenatutan biratu den helikoptero bakoitza.

c c c ■ Begiratu taulari eta esan zer ibilbide egin duen helikoptero bakoitzak, zenbakiak eta puntu kardinalen letrak erabiliz.

Iparr. Hego. Ekiald. Mend.

c c c c

I H E M


132999 _ 0067-0096.indd 75

c

3 E,

c c 75

8/9/09 13:49:21

Zabaltzeko

10 Izena

Data

1. Bi irudi hauek ez dira guztiz simetrikoak. Aurkitu bien arteko hamar aldeak.

2. Jarraitu bideei, irakurri galderak eta osatu hutsik dauden laukiak, bakoitzari dagokion irudi geometrikoaren izena idatziz.

erronboidea

karratua

laukizuzena

trapezioa

4 angelu zuzen al ditu?

Sarrera 4 alde berdin al ditu?

Ez

Alde paralelorik al du?

76

132999 _ 0067-0096.indd 76

Bai Ez

Bai

Bai Simetriarik al du?

Helmuga

trapezoidea

erronboa

Ez

Ez

Ez

Aldeak binaka berdinak al ditu?

Bai

Bai Laukia al da?


8/9/09 13:49:21

Zabaltzeko

11 Izena

Data

1. Irakurri, pentsatu eta erantzun. Duela hirurogei urte baino gehiagotik hona, Tren Urdinak Hegoafrikako Pretoria eta Lurmutur Hiria arteko 1.540.000 m-ko ibilbidea egiten du. Indian Pacific ere ibilbide luzeko trena da. Australiako ekialdeko eta mendebaldeko kostaldeen arteko 3.968.000 m-ko ibilbidea egiten du. Bidaiarik luzeena, ordea, Transiberiarrak egiten du. Bidaiariak eramaten ditu Errusian zehar, 8 eguneko bidaia batean, Mosku eta Vladivostok arteko 9.297.000 m-ko ibilbidean. ●

Zenbat kilometro egiten dituzte hiru trenek guztira?

●

Zenbat kilometro gehiago egiten ditu Indian Pacific trenak Tren Urdinak baino?

●

Zenbat kilometro gutxiago egiten ditu Tren Urdinak Transiberiarrak baino?

2. Irakurri, pentsatu eta ebatzi. Munduko mendirik garaiena Everest da. Asian dago, eta 8 km eta 848 m-ko garaiera du. Sumendirik garaiena Guallatiri da. Amerikan dago eta 60,60 hm-ko altuera du. Munduko hiru ibairik luzeenak hauek dira: Yangzi, Asian, 63.790 hm luze dena; Amazonas, Amerikan, 402.000 dam eta 30.000 hm-ko ibilbidea duena; eta Nilo, Afrikan, 6.000 km eta 6.950 hm dituena.

Zenbat metroko aldea dago mendirik garaienaren eta sumendirik altuenaren artean?

Zenbat kilometroko aldea dago ibairik luzeenaren eta ibairik laburrenaren artean?


132999 _ 0067-0096.indd 77

77

8/9/09 13:49:22

Zabaltzeko

12 Izena

Data ●

1 azunbre

●

1 pinta erdi

●

1 libera

●

1 ontza

c c c c

2 litro

1. Osatu taula.

litro erdi

Azunbretan

Pinta erditan

460 gramo 20 ℓ

28 gramo

12 ℓ LAU LAGUNENTZAKO MENUA Arroza Milango erara Osagaiak: 1 libera arroz, 1 tipula, 3 ontza urdaiazpiko ondu, 3 ontza txorizo, 1 lata ilar, 2 ontza gazta birrindu, 1/2 pinta erdi olio eta 1 azunbre ur. Prestatzeko modua: 1. Sartu ura lapiko batean eta irakiten hasten denean, bota arroza eta egosi 20 minutuz. Behin arroza egosita, iragazi eta garbitu ur hotzez. 2. Zartagin batean, bota olioa eta frijitu tipula xehatua, urdaiazpikoa eta txorizoa. Eman buelta batzuk, eta bota arroza, ilarrak eta gatza. Azkenean, hautseztatu gazta birrinduz.

6ℓ

●

Oilaskoa pepitoria erara Osagaiak: 2 liberako oilasko bat, 4 baratxuri ale, 2 erramu-hosto, 1/2 ontza piperrauts, gatza, 1/2 pinta erdi olio eta 1 ontza irin. Prestatzeko modua: 1. Zartagin batean, frijitu baratxuri aleak, erramua, irina eta piperrautsa. 2. Eltze batean, sartu oilaskoa, zatikaturik, bota frijitukia gainetik eta estali urez. Utzi 35 minutuz egosten. ●

Sagar-tarta Osagaiak: 2 ontza margarina, 4 ontza azukre, 2 libera irin, 3 arrautza, limoi baten azal birrindua, 3 libera sagar hori eta legamia. Prestatzeko modua: 1. Nahastu margarina, azukrea eta arrautzak. Ondoren, gehitu irina, limoi-azal birrindua eta koilarakada bete legamia. 2. Zuritu sagarrak eta ebaki lau zatitan. 3. Igurtzi molde bat gurinez eta sartu orea haren barruan. Jarri sagarrak orearen gainean. Sartu moldea labean, 40 minutuz. ●

78

132999 _ 0067-0096.indd 78

2. Kalkulatu. ●

15 libera 5

g

●

10 ontza 5

g

●

7 libera 5

g

●

4 ontza 5

g

3. Kalkulatu gramotan lau lagunentzako menu hori prestatzeko behar diren kantitateak. Arroza Milango erara

Oilaskoa pepitoria erara

Sagar-tarta


8/9/09 13:49:22

Zabaltzeko

13 Izena

Data

1. Begiratu taulari eta adierazi X batez 26 cm-ko perimetroko eta 36 cm2-ko azalerako laukizuzena. LUZERA 1. laukizuzena 2. laukizuzena 3. laukizuzena 4. laukizuzena

c c c c

ZABALERA

9 cm

4 cm

10 cm

3 cm

12 cm

3 cm

18 cm

2 cm

2. Kalkulatu lauza karratu honen azalera, kontuan harturik 60 cm-ko perimetroa duela.

3. Kalkulatu 1,2 cm luze eta 2 cm zabal den zigilu angeluzuzen honen azalera. POSTA

4. Kalkulatu zenbat cm2 kartoi behar diren kutxa hau egiteko. Kutxak 24 cm-ko altuera eta 46 cm-ko zabalera du, eta estalkia eta oinarria laukizuzenak dira, 16 cm-ko luzerakoak eta 10 cm-ko zabalerakoak. 10 cm

24 cm

23 cm 16 cm © 2009 Zubia Editoriala, S. L. / Santillana Educación, S. L.

132999 _ 0067-0096.indd 79

79

8/9/09 13:49:23

Zabaltzeko

14 Izena

Data

1. Irakurri eta kalkulatu. Irene, Eba eta Peru lagunak dira, eta Londresen bizi dira. Aurten, Parisa joan nahi dute, eta bakoitzak Frantziako hiriburura joateko erabil daitekeen garraiobide bati buruzko informazioa bilatu du.

Irene, trenez eta itsasontziz ● ● ● ●

Eba trenez

Irteera-ordua: 8:00etan. Londres-Folkestone, trenez: 85 min. Folkestone-Calais, ontziz: 100 min. Calais-Paris, trenez: 1 h eta 45 min.

● ● ● ●

Irteera-ordua: 8:00etan. Londres-Folkestone: 85 min. Folkestone-Calais: 50 min. Calais-Paris: 1 h eta 45 min.

Peru hegazkinez ● ● ● ●

Irteera-ordua: 8:00etan. Londres-Gatwickeko aireportua, trenez: 30 min. Gatwickeko itxaronaldia: 40 min. Gatwick-Paris: 50 min.

Denbora minututan

Denbora ordutan

Parisa iristeko ordua

Irene

Eba

Peru

■ Londres-Paris bidaia egin beharko bazenu, zer aukera hartuko zenuke? Zergatik?

80

132999 _ 0067-0096.indd 80


8/9/09 13:49:23

Zabaltzeko

15 Izena

Data

Futbola Munduko Futbol Txapelketa 1930ean egin zen lehen aldiz. Harrezkero, lau urtetik behin, munduko ia herrialde guztietako selekzioak lehiatzen dira txapelketan nagusitzeko. Selekzio irabazleari urrezko garaikur bat ematen diote. Garaikur horrek Lurrari eusten dioten bi gizaki adierazten ditu. Munduko txapelketaren historian zehar, zazpi herrialdek soilik lortu dute garaikurra: Alemaniak, Argentinak, Brasilek, Frantziak, Ingalaterrak, Italiak eta Uruguaik. 1. Irakurri arrasto hauek eta osatu taula. ●

●

●

Alemaniak hiru aldiz gehiagotan irabazi du munduko txapelketa Herrialdea Frantziak baino, eta Frantziak Uruguaik irabazitakoen erdietan irabazi du. Alemania Brasilgo selekzioak Alemaniak eta Uruguaik adina txapelketa Argentina irabazi ditu. Argentinak bi aldiz gehiagotan irabazi Brasil du munduko futbol-txapelketa Ingalaterrak baino.

●

●

Ingalaterrako selekzioak Frantziakoak adina txapelketa irabazi ditu. Italiako selekzioak Argentinakoak eta Uruguaikoak adina txapelketa irabazi ditu.

Irabazitako txapelketa kopurua

Jokatutako txapelketekiko zatikia

3

Frantzia Ingalaterra Italia Uruguai

2. Irakurri eta erantzun. Kutxa batean, aurreko taulako herrialdeen izena idatzita duten txartelak sartu ditugu; hain zuzen, herrialde bakoitzeko selekzioak irabazi dituen txapelketa adina txartel. Txartelak nahasi eta ikasle batek txartel bat atera du, begiratu gabe. ●

Zenbateko probabilitatea dago txartelean Argentina idatzita egoteko?

●

Eta zenbatekoa Espainia idatzita egoteko?

●

Zerk du aukera gehien, Amerikako ala Europako herrialdea ateratzea? Zergatik?


132999 _ 0067-0096.indd 81

81

8/9/09 13:49:23

71930239 Matematika Ariketak (1)

Recommend Documents