176046261-gramatika-lantzeko-ariketak

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 213

1. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: INDIKATIBOA ORAINALDIAN

1 Bete hutsuneak aditz egokiarekin.

(nor-nork / nor-nori-nork) • Nor gonbidatu

zure urtebetzera aurten?

• Haiek niri oraingoan ez

egia osoa kontatu.

• Futbolari horrek partida hasieran ostikoa eman • Zeinek jo

entrenatzaileari.

nor, entrenatzaileak ala jokalariak?

• Orain nik ohartxo bat idatziko

irakasleari den-dena azaltzeko.

• Aizu, barkatuko

baina, hori da zure lekua?

• Amak hor eseri

umea eta lasai-lasai joan da.

• Zeukan diru guztia lapurtu

bart.

• Langile batzuek aizkorak zaku horretan sartu • Horiek zuri ez

.

gertatutako guztia kontatu.

2 Jarri aditz egokia.

(nor / nor-nork) • Ni lehen Edurekin geratu

zinera joateko.

• Baina gure amak ezin

gu eraman.

• Filma amaitzean hurbilduko • Ezin

aitarekin.

palomitak guk eraman, debekatuta dagoelako.

• Hala ere, bertan ere saltzen omen • Haiek gu ez • Zuk eramango • Aitak ez

gozokiak.

etxera eramango. ? ezezagunak autoan ekartzen. horretaz konturatu?

• Nik ez

ARIKETAK

• Zu ez

inoiz ezezagun bat gure autoan ikusi.

3 Inguratu aukera zuzena.

(nor-nori / nor-nori-nork) • Nori ahaztuko (zaio/dio) bihar baloia ekartzea? • Hurrengoan nik zuri ez (zaizu/dizut) bideojoko hori utziko. • Eguraldi txarrak plana zapuztu (digu/zaigu) guri. • Haiei futboleko kromoak putzuan erori (zaizkie/dizkie). • Gaur amari loreak eraman (zaizkit/dizkiot) nik. • Pilota errekara jausi (zaie/die) umeei. • Karta horiekin ez (zaigu/diguzu) irabaziko. • Plastilinaz egindako irudiari zulo batzuk egin behar (dizkiogu/zaizkigu). • Nahi izanez gero, hemen dudana trukatuko (zaizu/dizut).

쮿 EGIZU 1 DBH 쮿 FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. 쮿

213

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 214

1. FITXA


4 Markatu aukera zuzena.

(nor / nor-nork / nor-nori-nork) • Ikaskideari ez dizkio matematikak gustatzen. Ikaskideari ez zaizkio matematikak gustatzen. • Anderrek lagunak etxera eraman dizkio. Anderrek lagunak etxera eraman ditu. • Saskibaloikoek entrenatzailea agurtu diote. Saskibaloikoek entrenatzailea agurtu dute. • Horretaz oso azkar konturatu dute. Horretaz oso azkar konturatu dira. • Gurasoek ez digute oharra sinatu guri. Gurasoek ez dituzte oharra sinatu guri. • Eskupilotan aritu dute egun osoan. Eskupilotan aritu dira egun osoan. • Haiek kalean aurkitutako txakurra jipoitu egin diote. Haiek kalean aurkitutako txakurra jipoitu egin dute. • Horrelakorik ez zaie animaliei egin behar. Horrelakorik ez zaizkie animaliei egin behar. • Bestela udaltzainek zuri isuna jarriko dizute. Bestela udaltzainek zuri isuna jarriko zaizue. • Laster ordainduko zaizu jarritako isuna. Laster ordainduko diezu jarritako isuna.

214


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 215

2. FITXA

ARIKETAK


1 Markatu aditz egokia.

• Haiek irakasleari bere liburua eskatu... du.

diote.

• Bertsolari horrek gaia ahaztu... dituzue.

du.

• Normalean, gai-jartzaileek gaiak asmatu egiten... diezue.

dituzte.

• Zuek aldizkariotako pertsonaiak ondo ezagutzen... diote.

dituzue.

• Zuek haiei institutuko oharra erakutsiko... dituzte.

diezue.

• Ahapaldi horiei guk hitz bat kenduko... zaio.

diegu.

• Berba horiek guk hor jarri ahal... diegu.

ditugu.

• Olerki horiei zerbait falta... dizkie.

zaie.

• Hori egiteko zuk tekla hori sakatu beharko... duzu.

diozu.

• Liburu horri lizuna atera... zaio. ARIKETAK

zaie. 2 Bete hutsuneak.

• Txerrizalea txerrikumeei hurbildu

harrapatzeko.

• Baso horretako katagorriei jende asko hurreratzen • Arratoiek zenbait gaixotasun transmititzen

. gizakiei.

• Narrasti harrapariek harrapakin handiagoei ere eraso egiten • Tukanek elkarri baiak pasatzen

.

mokotik mokora.

• Burruntziaren bizitzak aste batzuk baino ez

irauten.

• Puma emeak ernaldiaren ondoren arrari ez

hurbiltzen uzten.

• Kameleoiak intsektuak harrapatu eta oso-osorik irensten • Arrabioak buztana galtzen badu, berehalaxe hazten

. beste bat.


215

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 216

2. FITXA


3 Egin esaldiak aditz hauekin.

• zaitut: • dizkidate: • zaizkigu: • dituzte: • die: • zaigu: • diete: • ditu: • naute: • zaizkie:

4 Ezabatu oker dagoen aditza.

• Laborategietan txertoak egiteko bakterioak erabiltzen (dituzte/dizkiete). • Sukarra dugun guztietan arnas-erritmoa bizkortzen (zaigu/dizkigu). • Medikuntza ikasten dutenei sendagileak deitzen (zaie/zaizkie). • Aneri txertoa eman (zaizkio/diote) arazorik ez izateko. • Hori entzuteak min ematen (zait/dit). • Sendagai hori gauero hartu behar izaten (naiz/dut). • Erizainak egunero jarriko (dizu/zaizu) termometroa ospitalean. • Erietxean ez (dute/diote) esaten gaixoari zer duen? • Bulegari horrek gu oso txarto tratatu (digu/gaitu). • Zeini galdetu ahal (digu/diogu) errezetei buruz?

216


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 217

3. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: INDIKATIBOA ORAINALDIAN ETA LEHENALDIAN

1 Ezabatu oker dagoen aditza.

(orainaldia) • Gero eta ordenagailu meheagoak egiten

. (dituzte/dizkiote)

• Programak gordetzeko erabiltzen denari memoria deitzen • Ideia horiek edonori bururatzen

. (dio/zaio)

. (zaizkio/dizkio)

• Informatika edonori ez

gustatzen. (zaizkio/zaio)

• Aurten lan guztia informatizatu egin

. (zaie/dute)

• Ikertzaileak datuak biltzen

. (ditu/dit)

• Lagunari lanak Ikerrek egiten

internetez. (dio/dizkio)

• Ikustean oso pozik hartu

zuen gurasoek. (naute/didate)

• Mezua nik laster bidaliko

. (didazu/dizut)

• Etxekonekoari ez

inork hitz egiten beti ordenagailuaren aurrean dagoelako. (dio/dizkio)

2 Bete hutsuneak.

• Film horiek zineman ikusiko

.

• Aktore batzuei ez

makillajea jartzea gustatzen.

• Obra amaitutakoan eszenaurrera hurbilduko

aktore guztiak agurtzera.

• Antzeztutako obrari, nire ustez, umore apur bat falta • Zuek antzokira nork eramango

.

?

• Antzezle guztiak zuzendariak eraman

bere autoan.

• Antzezpena oso dotore atera

aktore errumaniarrai.

• Ikasle horiek oso gustuko

antzerkigintza.

• Gaur erosi dituzuen margoak guk horiei eman

engainatuko negar plantak eginez.

ARIKETAK

• Zuek gu ez

.

3 Osatu esaldiok aditza orain eta lehen aldian jarriz:

(lehenaldia eta orainaldia) • Aurreko urtean auzoan guretzako jokoak jarri

.

• Jarlekuetako burdinari herdoila atera

.

• Herdoildutako kale-argiak ere iaz kendu • Txakurrak arbolara hurbiltzen • Ez

. -ean,arbola jausi egingo dela ematen du.

lehengoan kontatu arbolarena.

• Halaxe da, aste honetan haritza ere bota egin

.

• Hiltzear omen zegoen, baina sustraitik erauzi

herenegun.

• Bankuan jesartzen zen agurea ere hil egin • Anbulantzian eraman omen

. , sirena joka.

• Atzo ilunabarrean jesartzen zen bankuari loreak jarri

umeek.


217

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 218

3. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: INDIKATIBOA ORAINALDIAN ETA LEHENALDIAN

4 Aukeratu aditz zuzena eta idatzi.

(lehenaldia, nor / nor-nork, zer-nork / nor-nori-nork) • Umetxoak hatz lodia begian jarri

. (zidan/zait).

• Nik eskua begitartetik kendu

. (nituen/nion)

• Hala ere, haserre bizian jaiki

. (zuen/zen)

• Niregan konfiantza • Azkenean izena eman

. (zion/zuen) txapelketan. (zen/zuen)

• Appa nepaldarra hamazazpigarren aldiz igo • Guk Ikerneri eskatu izan behar izan • Orain dela sei urte ezagutu • Umeek elkar jotzen • Futbolean ostikoa eman

218

mendirik garaienera. (zuen/zen) goiko lokaleko giltzak. (zitzaizkion/genizkion) zuek elkar. (zenuten/zineten)

haserretzen zirenean. (ziren/zuten) Andoniri. (zuten/zioten)


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 219

4. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: INDIKATIBOA LEHENALDIAN

1 Ezabatu oker dagoen aukera:

(nor / nor-nori /zer-nork / nor-nori-nork) • Ayrton Senna omendu (zuten/zioten) Monakoko sari nagusian. • Bi aldiz jokatu (zuen/zen) egun berean pilotari horrek. • Jokatzen hasi aurretik elkarri bostekoa luzatu (zuten/zioten). • Gasteiz parean bukatu (zuen/zen) etapa. • Taldekide ohiari ea nola zegoen galdetu (zuten/zioten) kazetariek. • Zuek guri ez (zeniguten/zenuten) ezer esan azken partidaz. • Mediku horrek txirrindulariei dopatzen lagundu (zuten/zien). • Maillota ez omen (zion/zitzaion) gustatzen bizikletazale horri. • Atzoko ariketa egiteko indar handia behar (genituen/genuen). • Belaontziak oso gustuko (zitzaizkion/zituen) txikitan. 2 Aukeratu zuzena eta idatzi.

• Atzo eguraldi txarra egin

Euskal Herri osoan. (zen/zuen)

• Hodeiak eta ostarteak zeudenez, arropak ez

zabaldu. (ginen/genituen)

• Haizea zela eta, errotak jausi egin

. (zituzten/ziren)

• Mendialdean euri asko egiten zuenez, zinemara joatea erabaki • Egun euritsu horretan guri apunteak kale gorrian erori

(ni) kotxez eraman institutura. (ninduen/zidan)

• Nik motorra eraman behar izan

pasa den astean, ordurako heltzeko. (nuen/nintzen)

• Zortzietako trena galdu • Atzo haiek mehatxatu

. (zizkigun/zitzaizkigun)

esnagailua ez jartzeagatik. (zenuten/zineten) lekua kendu nielako. (zidaten/ninduten)

• Umeak aitonari hurbiltzen

ARIKETAK

• Aitak astelehenean ez

zuek. (zineten/zenuten)

beti ipuinen bat kontatzen zielako. (zitzaizkion/zizkioten)

3 Erantzun galderei aditzari erreparatuz.

• Nork eraman zintuen eskolara ? (aita) • Zer esan zizun Anek? (gezur galanta) • Nor ekarri zenuen autoz? (auzokoa) • Nork aukeratu zuen lekua? (gu) • Non erosi zenion joko hori semeari? (Donostia) • Gozoki guztiak jan zizkizun txakurrak? (bai) • Zuek zapuztu zenioten plana Anderri? (ez) • Nori egokitu zitzaion arbelean idaztea? (ni) • Ipuineko sorginei zer gertatu zitzaien? (ginarra galdu) • Aipatu zenizkiguten puntu guztiak? (bai)


219

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 220

4. FITXA

ARIKETAK


4 Aukeratu zuzena eta idatzi.

• Butano-banatzaileak bosgarren solairura igo behar izan • Hainbesteko indarra eginda, urrun joan

bonbonak. (zituzten/zitzaion) aizkora Mindegiari. (zitzaion/zioten)

• Harrijasotzaileek aurreko egunean hamar aldiz baino gehiago altxatu (zuten /zien) • Zuri sega zorroztea ahaztu egin • Unai Basurkori txalo zaparrada jo • Ganaduzaleek dirutza eskaini

; horregatik ez zuen mozten. (zitzaizun/zituen) Getxora heltzean. (zioten/zuten) osabari asto zahar haren truke. (zioten/zitzaizun)

• Idi-probetan apostua egitea oso gustatzen

gure aitita zenari. (zitzaion/zioten)

• Euskal Herriko sokatira taldeak kanpotarrei alde ederra atera • Ikusleetako batzuk Iban Mayori bizikleta aurrean jarri

220

harri hori.

. (zien/zitzaion) . (zitzaizkion/zituzten)


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 221

5. FITXA

ARIKETAK


1 Jarri aditz laguntzaile hauek dagokien lekuan.

zenidan genuen

zuen zituen

zitzaien zizkion zuen zion zitzaien zitzaion

• Zuk niri lehenago esan behar

hori. Orain berandu da.

• Egun hartatik aurrera ez

lagunak gehiago jo.

• Behin oztopo hori gaindituta, guk lanarekin jarraitu • Makurtu zirenean koroa burutik erori

. miss guztiei.

• Umea dortokei begira geratu

.

• Halako batean txanogorritxori otsoa agertu • Pare bat galdera egin

oso kezkaturik.

txoferrari osabak.

• Gaineran eraman

tximinoak txori txikia.

• Entrenatzaileak bere kapitainari deitu

dena argitzeko.

• Bizkarrean eraman behar izan

umea ibilaldi osoan.

NOIZ

NOR/NORI/NORK

atzo

EKINTZA

ADITZ LAGUNTZAILEA

parte hartu

zenuten

lehengoan

gurasoek/gu

jaira eraman

iaz

gu

Ibilaldira joan

maiz

mendizale bat/haiei

Institutura joaten

elkarte horietakoek

eranskailuak banatu

zizkiguten

beti

laguntzen

zeniguten

sarritan

laguntza eske etortzen

zait

egunero

Angelen txakurra/guri

miazkatzera hurbiltzen

noiz edo noiz

zuek/katua

kotxean eramaten

txikitan tarteka

aitak/guri

kromoak erosi

ARIKETAK

2 Osatu taula falta diren datuekin.

zizkigun

3 Bete hutsuneak aditz egokiekin orain eta lehen aldian.

(nor-nori, nor-nork, nor-nori-nork) • Erabat engainatu

. (guk/haiek)

• Bostekoa eman

. (haiek/niri)

• Oso ondo ulertu • Abandonatu • Adarra jo

azalpenak. (hark/niri) . (haiek/gu) . (haiek/hari)

• Zuengandik urrundu • Poltsatik erori

. (haiek) . (haiek/niri)

• Ospitalera eraman

. (zuek/hura)

• Besoetan eraman

. (zuk/ni)

• Salatu

. (nik/zu) 쮿 EGIZU 1 DBH 쮿 FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. 쮿

221

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 222

5. FITXA


4 Jar itzazu aditz laguntzaile hauek lehen aldian.

• dute: • diote: • dizkidazue: • gaitu: • zaio: • diguzue: • zaizkie: • naute: • zaituztegu: • dizkiete:

222


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 223

6. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA ORAINALDIAN

1 Bete hutsuneak.

(nor) • Nire prakak gorriak izango

, zezenak atzetik etorriko

• Zu soinekoa erostera bakarrik joango

, herriko denda batera joango

• Betarreko horiek aldean jantzita joango ausartuko. • Kotxea ondo egongo • Ez

.

(ni), ez

, ez

. (zu) nirekin joaten

zure laguna autobusez joango.

txakur horrengana hurbilduko, nire lagunarena ez

• Gu garaiz helduko

, ez

• Galdezka etorriko

(zuek), euskaraz arituko

• Ni arriskuaz ohartuko • Haiek errumaniarrak

izango.

haserretuko (zuek).

, segur aski ez

, (zuek) zalantza barik. hurreratuko.

, errumanieraz arituko

.

2 Aukeratu ondorio egokia.

• Zuk tortilla egiten ikasiko bazenu, • Guk xaboi gehiago erabiliko bagenu, • Gurean afalduko bazenute, • Txapelketa horretan gure lagunek parte hartuko balute, • Ipuin politak kontatuko balitu, • Lanak arin bukatuko balitu, • Txakurrek muturrekoa eramango balute, • Esaldi luzeagoak idatziko banitu, ARIKETAK

• Irakasleak lanak gorriz zuzenduko balitu, • Ordenagailuz egin ahal izango bagenu,

a. ...telebista ikusi ahal izango luke.

f. ...ez nuke leku nahikoa izango.

b. ...ederki gozatuko zenukete.

g. ...denok jaramon egingo genioke.

c. ...arin batean amaituko genituzke lanak.

h. ...jai edukiko genuke.

d. ...afaria prestatuko zenuke .

i. ...garbiago edukiko genuke kotxea.

e. ...zerbait irabaziko lukete.

j. ...ezin izango lukete haginka egin.

3 Inguratu aukera egokia.

(nor-nori-nork) • Guk liburuari forroa kenduko (bagenio/bagenu), zikindu egingo (genioke/genuke). • Guk eranskailu hau zuei emango (bazenute/bagenizue), paper-zorroan erantsiko (zenuke/zenukete). • Nik orriak sailkagailuan sartuko (banizkio/banitu) ikasle horri, errazago erakutsiko (lidake/lizkidake) lanak. • Aitak ni zigortuko (balit/banindu), nik ez (nuke/nioke jasango). • Nik zu kale gorrian ikusiko (bazintut/banizu), lagunduko (nizuke/nizun). • Zuek lagunei Aralarretik gazta ekarriko (bazeniete/bazintuzte), eskerrik asko esango (lizuekete/lukete) zuei. • Umeek aurpegia margotuko (balute/baliote), aitek ipurdikoa emanda etxera eramango (lukete/lituzkete).


223

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 224

6. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA ORAINALDIAN

• Hozkailutik zuek niri garagardo fresko bat aterako (bazenute/bazenidate), nik zuei eskertuko (nizueke/nuke). • Gurasook antzerkitik autoz ekarriko (bagintu/bagintuzte), guk ez (genieke/genizkieke) ezetzik esango. • Lagunek niri auto berria eskatuko (banindute/balidate), nik zalantzarik gabe utziko (nieke/nuke) haiei. 4 Aztertu aditzak adibidean bezala.

(nor-nori-nork / nor-nork). • Balizkit: Haiek - niri - zerbait (pluralez). Baldintza. • Banizu: • Banitu: • Bazenituzte: • Balio: • Zenidakete: • Nizkieke: • Genituzke: • Zintuzket: • Zenizkidakete:

224


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 225

7. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA IHPOTETIKOA ORAINALDIAN

1 Asmatu baldintza hauen ondorioak.

• Guk Ane ondo ezagutuko bagenu, • Lagunak agurtuko ez bagenitu, • Hura mehatxatuko balute, • Lapurretan ikusiko balituzte, • Epaitegira joango balira, • Dirua eskainiko baliote, • Gozokiak gustatuko balitzaizkio, • Arrantzan joango balira, • Eskupilotan berarekin arituko balitz, • Animaliaren bat erosiko balu, 2 Ezabatu oker dagoena eta berridatzi.

• Nik ile-apaintzaileari motz-motz uzteko esango (banio/banioke), errotik moztuko (lidake/lizkidake) ilea. • Margolariek niri etxea gorriz pintatuko (balute/balidate), oso haserretuko (nintzateke/nuke). • Zuek haiei alemanieraz hitz egingo (bazenizkiete/bazeniete), ez (lizuekete/lizukete) piperrrik ere ulertuko. • Euskaraz hitz egiten entzungo (bazenidate/bazenidaten), poztu egingo (nintzatekeen/nintzateke).

ARIKETAK

• Txakurrak garbitzaileari erasoko (balio/balu), arazoak eragingo (lioke/lizkioke) nagusiari. • Jokolari horiek jokoz kanpo geratuko (balitz/balira), alde egingo (lirateke/lukete). • Tabernariak tabernan itoginak (balitu/balituzte), iturginari deituko (liokete/lioke). • Lagunek autoz ekarriko (banindute/balidate), ez (nintzateke/zinateke) bustiko. • Kirolari aparta izango (balitz/balira), fitxatuta egongo (litzateke/lirateke) honezkero. • Umeak igerilekura eramango (bagenitu/bagenizkie), poz-pozik etorriko (litzateke/lirateke).


225

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 226

7. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA IHPOTETIKOA ORAINALDIAN

3 Bete hutsuneak aditz egokiarekin.

(nor / nor-nori) • Goseak jaikiko • Maren garaiz etorriko

, ondo gosaltzea gustatuko , pelikula osoa ikustea gustatuko

• Lobari txakur hori hurbilduko

, oihuka hasiko

• Hura txakurrari oihuka hasiko

, txakurra urduritu egingo

• Amaren bat galdezka etorriko • Jokalariei ordua ahaztuko • Autoko atea bidean zabalduko • Niri negar malkoak aterako

. . . .

(guri), pozik irtengo

erantzutera.

, haiek berandu helduko

partidara.

(zuei), istripuren bat gertatuko

.

, jendea hurbildu egingo

• Zuei ere garauak aterako

, medikuarenera joango

• Zuri partida interesatuko

, ixilik egongo

. . .

4 Jarri dagozkien pertsonak.

• bagenizkie: • nizkieke: • nituzke: • nenidakete: • balitzaie: • litzaizkioke: • genuke: • balitzaizkigu: • litzaizkidake: • lidakete:

226


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 227

8. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA LEHENALDIAN

1 Osatu esaldiak ondoriozko aditza jarriz.

(nor/nor-nork) • Puxtarriak izan banitu, zuekin jolastuko

.

• Baina eguraldi txarra egin izan balu, gu busti egingo

.

• Zuek bokatak ekarri bazenitu, askari ederra egingo

.

• Hala ere, eguzkia egin balu, guk ondo pasatuko

.

• Zuk ni etxera gonbidatu baninduzu, gustura joango

.

• Irakasleek ikasleak mespretxatu balituzte, ikasleek ere beste horrenbeste egingo • Zu atzo agertu bazina, guk poz handia hartuko

.

.

• Lagunek non aparkatu aurkitu balute, automobila bertan utziko

.

• Nik indarrik izan banu, zakua bizkar gainean jasoko

.

• Haurrek margoak izan balituzte, koadro politak egingo

.

2 Bete hutsuneak aditz egokiak sartuz.

(nor/nor- nork/nor-nori-nork) eman

saldu

izan

esan

• Guk umore ona

erosi

izan

hitz egin

eduki

zigortu

, joango ginen.

• Zure neba-arrebei

, etorriko ziren.

• Nik bista txarra

, ez nituen ikusiko hitz horiek.

• Aitak ni

, negar egingo nuen.

• Epaimahaikoek Aitorri saria • Umeari zakurra

, poz-pozik egongo zen. , txabolan biziko zen.

• Borda egurrezkoa

, oraindik zutik egongo zen.

• Gizon horiek guri liburu bitxi horiek

, dirua alferrik botako genuen.

• Abentura horretako protagonista • Suahilieraz

ARIKETAK

eraiki

, oso famatu izango nintzen. , inork ez zien ulertuko.

• Izaskunek ortua

, udan letxugak jango genituen.

3 Lotu goiko esaldiak albokoekin:

Txintik esan ez banio, • Diru asko irabazi izan balute, • Gorka etxerako lanak izan balitu, •

• gustura jango nituen. • guztion artean banatuko zuten. • ez nuen lan hori lortuko.

Zugatik ezan ez balitz, •

• bakarrik egingo zituen.

Ondarroara joan balitz, •

• dotore geratuko zen bulegoa.

Aldizkari horiek erosi izan ez balitu, • Beregan konfiantzarik izan balu, • Niri txokolate horiek ekarri izan balizkit, • Koadro hori horma horretan zintzilikatu bazenu, • Hizlariek horretaz hitz egin balute, •

• lagun ondarrutarrak izango zituen. • haserretu egingo zen. • dena argiago egongo zen. • gauzak hobeto aterako ziren. • ez zituen horrelako kontuak irakurriko.


227

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 228

8. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA LEHENALDIAN

4 Ezabatu aukera desegokia eta berridatzi.

• Jonek anaiari dena kontatu (balio/baliote), haserre bizian jarriko (zen/litzateke). • Bilboraino motorrez joan (balira/balute), busti egingo (zen/lirateke). • Aireportuko maletak galdu (balituzte/balitzaie), ez (litzateke/zen) arazorik egongo. • Zauriren bat izango (bazenu/bazina), iodoa eman beharko (zenion/zenioke). • Liburuari orri horiek kenduko (bagenizkio/balitzaio), ez (zen/litzateke) igarriko. • Neska jatorra izango (balitz/balitzaio), lagun gehiago izango (zituen/lituzke). • Irakasleak agindutakoa egin (bagenu/bagenitu), hobeto ulertuko (genuke/genuen). • Hori lehenago zeure buruari galdetuko (bazenio/bazenu), agian gauzak hobeto joango (lirateke/ziren). • Ortuan azenarioak jarri izan (balitu/balu), entsalada ederrak egingo (zituen/lituzke). • Kafesnea gailetekin hartuko (banu/banitu), bete-bete eginda geratuko (nintzateke/nintzen).

228


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 229

9. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: BALDINTZA ORAINALDIAN ETA LEHENALDIAN

1 Bete hutsuneak.

(nor / nor-nori) • Niri futbola gustatu izan ba

, partida guztietara joango

• Zure lagunari baloia balkoitik erori ba • Zuek zinema horretara sartu ba

negar batean egongo gustatuko.

guri, ama haserretu egingo

• Niri kiniela bat aterako ba

, ez

• Bera niri kexaka etorri ba

.

, konpontzera zugana joango , laguntzera joan

• Haiek Enekori diru eske hurbildu ba • Zuri ile asko jausi ba

.

hemen egongo orain.

, eurekin biziko

• Guri erlojua apurtu ba

.

, pelikula ez

• Zapata berriak apurtu ba • Gurasoak hil ez ba

.

. .

, urduri jarriko

dagoeneko burusoil egongo

gure Eneko .

2 Zuzendu aditzean oker dagoena.

• Haiei gurasoak haserretu balitzaie, berdin emango lieke. • Niri hori ekartzea ahaztuko balitz, ez nizuke zuri ezer esango. • Indarrik izango banitu, oraintxe bertan altxatuko nuke. • Zuk niri galdera hori egingo banizu, ez zeniguke erantzungo.

ARIKETAK

• Eskaleari dirua emango banu, poztu egingo zen. • Zuk kandelak piztu bazenu, hobeto ikusiko genuen. • Zuei atea itxi balitzaizue, ezin izango zinatekete sar. • Liburuaren azala bustiko balitzaigu, beste bat erosi beharko genuen. • Guri zigarroa itzali balitzaigu, beste bat piztuko genuen. • Txakurkumea gaixotuko balitzaio, albaitariarenera joango zen.


229

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 230

9. FITXA


3 Osatu esaldia ondorioa jarriz.

• Eguraldi ona izan bagenu, • Niregana etorri bazinete, • Zuk laguna biziki maite izan bazenu, • Aldizkari horiek erosi bazenitu, • Musu bat eman bazenit, • Liburua gustatu balitzaio, • Triste egon balitz, • Bilbora joan izan balira, • Zuk ezagutu izan bazenu, • Kepari niri opari bat ekarri bazenit, 4 Jarri ondoriozko forma hauek lehen aldian.

• litzateke: • zuke: • litzaizkidake: • nioke: • zenizkidake: • lituzke: • gintuzke: • nindukete: • lirateke: • litzaioke:

230


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 231

10. FITXA

ARIKETAK


1 Bete hutsuneak.

• Gaur dirurik banu, zinera joango

(ni).

• Orain tortilla jango banu, gauean ez

afalduko.

• Atzo kafe hutsa hartu izan banu, ez

gauean begirik bilduko.

• Haiek gogorik izan balute, ordainduko

.

• Ehizan joan balira, gaur segur aski txoriak jango

.

• Sagardo ona erosiko balute, gustura edango

haiek.

• Irakasleek ezagutuko bagintuzte, zalantza barik agurtuko

.

• Zuei indabak gustatu balitzaizkizue, gaurkoak jango

.

• Gu Getariako kaira joan bagina, baporeak ikusiko • Ez

(guk).

ezer esango, gertatutakoaren berri izan bazenute.

2 Jarri baldintzari aditz egokia.

• Berandu (izan)

ez balitz, Kultur etxera joango ginateke.

• Nik min (hartu)

banu, esango nizun.

• Ama arduratuta (egon)

balitz, guri dena kontatuko liguke.

• Film hori Enekori (gustatu)

ez balitzaio, kexaka etorriko zitzaigun.

• Futbolariak entrenatu gabe (egon) • Bere kotxean (ekarri)

bagintu, askoz lehenago helduko ginen balitz, ezin izango ginateke beste aldera igaro.

• Sorginetan (sinestu) • Zorriak (izan)

balu, ez zuen horrelako jokatuko. balituzte, etengabe hazka egin lukete.

• Nagusia jaten ematera (hurbildu)

balitzaie, pozarren egongo ziren.

ARIKETAK

• Zubia (erori)

balira, oker jokatuko lukete.

3 Jarri baldintza eta ondoriozko aditz formak orain eta lehen aldian.

BALDINTZA

ONDORIOA ORAIN

ONDORIOA LEHEN

nik haiei batzuk zuk ni zuk guri zerbait hura niri haiek zuri batzuk guri haiek haiek gu zuk haiek haiek ni guk haiei batzuek


231

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 232

10. FITXA

ARIKETAK


4 Aukeratu aditz egokiak.

• Nik betaurrekoak edukiko

, hobeto ikusiko

a) banitu/banizkio • Kutsagarriak

b) nuke/bazeniote , ez

a) izan balira/balira

ere jango. b) genituen/balute

• Haiei lainoa azalduko

, buelta eman beharko

a) balitzaie/balitzaie

, (haiek) telefonoz deituko

a) balute/banitu

, gozoago geratuko

a) bazenu/balio

, zauri larriak egingo

a) baliote/litzaioke

a) bazeniote/nuke • Txoriari hegoak ebaki a) banizkio/zineten

232

.

b) zizkioten/lukete

• Antzezlan hori hemen antzeztuko

• Zuek egoerari aurre egin

zuri.

b) litzaizuke/bazenio

• Txakurrek haurrari heldu

a) balio/ziguten

(haiek guri)

b) ziguten/balute

• Zuk arraina labean sartuko

• Lepotik heldu

(haiek).

b) lukete/bazenu

• Arazoren bat izan

a) balitz/genituen

.

, makina bat jende joango

.

b) litzateke/zen , ikaratu egingo

.

b) zen/litzateke , egoera hobean egongo

.

b) zineten/zitzaizun , nirea izango

.

b) zen/zizkioten


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 233

11. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AHALERA ORAINALDIAN

1 Bete hutsuneak.

(nor) • Hau eguraldia! Gu gaur mendira joan

.

• Hori guztia egin ondoren zuek lasai gera

.

• Zuk itsasoan beldurrik gabe sar

, sorosleak daude-eta.

• Edozein unetan mintza

horiek gai horretaz.

• Bihar arte gu zain egon

.

• Kontuz ibil zaitezte! Hori ikututa erre

-eta.

• Zuek nagusiak zaretenez, bakarrik joan • Edonor ezin

institutura.

bizi egoera horretan.

• Lorategi horretako loreak ezin

zapaldu.

• Ur handitan sartzen bagara, ito egin

.

2 Aukeratu aditz egokia.

(zer/nork) • Zuk horrela jokatuz gero, arazoak izan • Nik ezin

(ditzakezu/dezake).

(ditzaket/dezakezu) gutun horiek guztiak irakur ordu batean.

• Gosea guk ogia janez ken

(dezakegu/ditzakete).

• Haiek berriro hauta • Nork eska

(dezakete/ditzakezu) alkate hori. (dezake/dezake) behartsuentzako laguntza?

• Piratei buruzko liburu hori edonork irakur

(ditzakezue/ditzakezue) traste horiek guztiak eraman.

• Gaztegunera hurbiltzen badir, bertan ikus • Institutuko txirrina edonoiz jo • Nahi baduzu, jaialdi bat antola

(ditzakete/dezake) aldizkari horiek. (dezake/dezakete) atezainak.

ARIKETAK

• Zuek ezin

(dezake/dezakegu).

(dezakezu/ditzaket) gertatutakoa ospatzeko.

3 Ezabatu oker dagoena.

(nor/zer- nork). • Kirol-mota horretan zuk edonon jardun dezakezu/zaitezke. • Atletismo proba horiek estadioan egin daitezke/ditzake. • Oso jauzi luzeak egin daitezke/ditzake jauzilari horrek. • Lasterketa horretan edonork har daiteke/dezake parte. • Horretarako zuk teknika desberdinak erabil ditzakezu/zaitezke. • Dantzariak gorputzak noranahi mugi dezake/daiteke. • Zure jarrerak garrantzia handia izan dezake/daiteke. • Azeriak leku desberdinetan aurki daitezke/ditzake. • Segurtasun sistema desberdinak egon daitezke/daiteke. • Aurkikuntza horiek aspaldikoak izan daitezke/ditzakete.


233

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 234

11. FITXA

ARIKETAK


4 Erantzun hurrengo galderei ahalera erabiliz.

• Zer egin dezakegu hizkuntza bat ikasteko? (telebista ikusi) (irratia entzun) • Zer egin dezakezu ondo pasatzeko?(liburuak irakurri) (futbolean jokatu) • Zer egin dezakezue sudokua amaitzeko? (laguntza eskatu) (soluziobideetan begira) • Zer egin dezaket hotzik ez izateko? (arropa gehiago) (salda beroa hartu) • Zer egin dezakete haiek saskibaloian ondo jokatzeko? (entrenatzailea ona kontratatu) (gogoz jokatu)

234


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 235

12. FITXA

ARIKETAK


1 Bete hutsuneak.

• Bilbon zuk txokolatezko sardinak eros

.

• Guk San Ferminetara zapi gorria lepoan joan • Idiazabalgo gazta guk ezin

.

edonon aurki.

• Nik Gernikako piperrekin plater gozoa presta • Parisen badakizu zer ikus

.

zuek ?

• Ardo ona Errioxa edo Galiziakoa izan

.

• Guk Tolosako indabak txorizo egosiarekin jan • Zuek produktu asko eros

.

azoka horretan.

• Getaria edo Bakioko txakolina erraz aurki

edozein azokatan.

• Ardien mami naturala ezin

guk edozein urtarotan jan.

2 Markatu aditz zuzena.

zaitezke.

ditzakezu.

• Ekarri duzun txakolin hori hotz atera

dezakezu.

• Erositako mamia azukrearekin jan

dezakegu.

• Zuk babak edozein lapikotan presta • Nik ezin

ditzaket

• Zuk azkar ase

ditzakegu.

dezakezu.

ditzaket

• Haiek edozein dendatan eros

ditzakezu.

erosi dilista horiek denda horretan.

dezakete

dezakezu

zaitezke

• Pastela jandakoan zuek gustura gera

ditzakete Tolosako teilak. garabantzu horiek janda.

zaitezkete.

• Emandako urdaiazpiko ogitartekoa arin batean jan • Alergikoa denez, ezin

zaitezke.

dezake

dezakezue. dezakezue.

ditzake

ditzakezue.

haragirik jan.

ARIKETAK

• Indabak egosita presta

3 Bete hutsuneak aditz zuzena aurkeratuz.

dezake

dezakezu gaitezke gaitezke ditzakete

• Antilope jauzilariak edan gabe bizi

ditzakezue daitezke zaitezkete dezakete .

• Palma-urtxintxak lurra zula

dituen hanka indartsuekin.

• Kobraren horzkada bakarrak elefantea bera hil

.

• Kameleoiek, espezieen arabera, 7 cm-tik 60 cm-rainoko luzera eduki • Zuk nahi baduzu, etxera iguana bat eraman • Guk ezin

dezake

.

.

animaliak kaiola barruan ikus.

• Zoologiko horretara ezin

zuek jana sar, debekatuta dago eta.

• Lehoinabarra ikustera parke horretara joan • Gu ezin

zuek.

baso horretan sar otsoak badaude.

• Denda horretara hurbil

guakamaioa ikustera.


235

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 236

12. FITXA

ARIKETAK


4 Osatu taula falta diren elementuak jarriz.

NOR

NORK

haiek haiek

236

ADITZ JOKATUA

etorri zuk

ni hura

EKINTZA

ekarri hurbildu

guk

erosi

gu

urrundu

zuek

nekatu

haiek

zuek

eraman

haiek

nik

salatu

haiek

erori

zuek

saiatu


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 237

13. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AHALERA LEHENALDIAN

1 Berridatzi esaldiak ahalerako laguntzaileak erabiliz.

(nor) • Hirian bizi zenez, sarritan joan ahal zen antzokira. • Lehen zu bizikletaz etorri ahal zinen lanera; orain, ostera, ezinezkoa da. • Gu ezin ginen joan horra umeak ginelako. • Haiek ezin ziren uretara sartu soroslerik ez zegoelako. • Ni ezin nintzen harritu asko ikusitako nintzelako. • Ezin ziren hurbildu egun horretan olatu itzelak zeudelako. • Gu fidatu ahal ginen herrian oso ezaguna zelako. • Ane geratu ahal zen gurekin trena oraindik etorri ez zelako. • Txakurrak lehen edonondik ibili ahal ziren, ez gaur bezala.

ARIKETAK

• Isilik geratu ahal nintzen, baina iritzia eman nahiago izan nuen.

2 Bete hutsuneak ahalera erabiliz.

(zer/nork) • Lehen guk liburuetatik fotokopiak atera

.

• Zuek orain dela lau hilabete ezin

hanka lurrean jar.

• Eramandako zapatila haiekin zuk balleta dantza • Zuk metro hori ezin

geltoki horretan har.

• Irabazitako diruarekin guk larruzko jaka hura eros • Orain dela urte asko emakumeek ezin • Laguntzaileak eraman • Zuek inprima

. . botorik eman.

baina bakarrik joan nahi nuen. agiri horiek guztiak.

• Txapelketa horretan parte har

, baina epea pasatu zitzaigun.

• Bilera horretan zuek hitz egin

?


237

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 238

13. FITXA

ARIKETAK


3 Aukeratu aditz egokia.

(nor/zer-nork) • Orain urte batzuek bide bazterretik oinez joan • Lehen ia leku guztietan erre • Guk edonon utz

(gintezkeen/zezaketen). (zitekeen/zenitzakeen).

(genezakeen/zenitzaketen) kotxea.

• Antzina umeek kalean jolas egin

(zezaketen/genezakeen).

• Aspaldi sexu berekoak ezin • Ni umetan ezin

(zitezkeen/gintezkeen) ezkon. (nintekeen/zitezkeen) berandu oheratu.

• Behinola Galdakaora zu ezin • Zuek gol asko sar • Saia

(zintezkeen/nintekeen) metroz joan. (zenitzaketen/zintezkeen) partida horretan.

(zintezkeen/nezakeen), behintzat, hobeto egiten, ezta?

• Aizu, denontzako orriak ekar

(zenitzakeen/zitekeen).

4 Erantzun galderei.

(nor/zer-nork) • Norekin hitz egin zenezakeen bilera hartan? • Zer erantzun zenezaketen galdera haren aurrean? • Arazo hura zuon abokatuak konpon zezakeen? • Ez genekien. Nora joan gintezkeen afariaren ostean? • Nortzuek eman zezaketen horri buruzko informazioa? • Zer egin zenezakeen pasa den udan? • Uholdeen ostean eraiki zezaketen baserria berriro? • Zer eraman genezakeen lehen eskolara? • Nondik joan zintezketen errekaren beste aldera? • Zer ekar zenezaketen institutura egun horretan?

238


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 239

14. FITXA

ARIKETAK


1 Osatu esaldiak ahalera lehenaldian erabiliz.

• Bilbora etorri (gu)

.

• Etxea margotu (zuek)

.

• Eleberria idatzi (hori)

.

• Arraina erosi (gu)

.

• Bakarrik geratu (zu)

.

• Arazoa konpondu (hura)

.

• Astoa erosi (haiek)

.

• Pastela egin (zuk)

.

• Ikastaroa egin (zuek)

.

• Agiria eskatu (haiek)

.

2 Bete hutsuneak.

• Poliziek karneta eska

.

• Gu kobazuloetan sar

.

• Eskuz egin

(guk) koaderno horiek

• Txakurrek hozka egin • Zuk txoria eros • Ni oinez joan

; horregatik zeuden lotuta. , baina arraina nahiago izan zenuen. baina oso nekatuta nengoen.

• Haiek denak batera sar

, baina nortasun agiria eskatzen zieten.

• Oposizioetan izena eman

, zergatik ez zineten aurkeztu?

• Ez daukagu txiskerorik, baina pospoloak eduki

guk hauteskunde haietan. ARIKETAK

• Botoen ehuneko garrantzitsua lor

.

3 Aukeratu zuzena.

• Zergatik ez didazue esan? Kotxea ekar • Prakak urdinak eros • Kanta politen bat asma • Josuren bordara joan • Tontorrera heltzen saia • Uretako motoa eros • Zortzierako heltzen saia • Enbor horiek aizkoraz oso erraz apur • Hamabi urteko ume batek egin • Hori ikustean Ane triste jar

(nezaken/nezakeen). (zenitzaketen/zenezaketen). (genezake/genitzake). (gintezken/gintezkeen). (genezakeen/gintezkeen).

(genezake/gintezke). (zintezkeen/zenezakete). (zitezkeen/genezakeen). (zezakeen/zitekeen). (zitekeen/zezakeen).


239

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 240

14. FITXA


4 Jarri aditz hauek era trinkoan.

• Joan ahal izan ginen: • Eraman ahal genuen: • Erosi ahal izan zituzten: • Ekarri ahal nituen: • Hurbildu ahal ziren: • Ezin zituen hartu: • Ezin ziren saiatu: • Igo ahal zineten: • Apurtu ahal izan zenituen: • Txikitu ahal izan zenuten:

240


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 241

15. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AHALERA ORAINALDIAN ETA LEHENALDIAN

1 Jarri aditzak orainaldian.

• Haiek txoko txikian kutxatxo itxia utz zezaketen. • Gehien-gehienetan tolestuta gera zitezkeen. • Txetxeak lolo egin zezakeen gu jolastu bitartean. • Oilar haiek ezin zezaketen kukurruku egin. • Kakalardoak bildu ostean, zuk ezin zenitzakeen akabatu. • Argiaren argitan argi ikus nezakeen gertatutako guztia. • Ezin zenezaketan isil-misilean gorde kontatutakoa. • Labur-labur azaldu zenezaketen eguneko ikasgaia. • Elkartzen ginenean noiz edo noiz horretaz hitz egin genezakeen. • Egun osoan egon zintezketen zuek pozez kantari. 2 Bete hutsuneak.

• Lehen ura edonondik atera

guk.

• Etxean gera

baina atera egin ginen.

• Gero zuek gure jaitxora etor

nahi izanez gero.

• Egun nor bizi

egoera horretan?

• Guk ekar

ardoa, baina ez genekien non erosi.

• Zuek ezin

orain ariketa buka hiztegian begiratu gabe.

• Zuek nahi ez bazenuten ere,egin • Zuk ezin

.

oraintxe bertan harri horiek jaso.

• Eneritz egun oso egon

isildu gabe. Hain da berritsua ! . ARIKETAK

• Igerian ez badakite, oso erraz ito 3 Aukeratu aditz zuzena.

• Udalak esan arte ezin

artea bota. (dezakete/daitezke)

• Zuen arbola bota zuen eta gero ezin • Guk arrantza egin • Astoak ezin

itzalik aurkitu. (zezaketen/zitekeen)

, baina mendira joan ginen. (genezakeen/gintezkeen) arrantza egin muturrekoa jarri ziotelako. (zezakeen/zitekeen)

• Karrakaz hots handia atera

zuek manifestazio horretan. (zenezaketen/zenezaketeen)

• Ardiek ere ardiak izan omen

. (ditzakete/daitezke)

• Ahariek ahari gorria adarrean joan

. (dezakete/daitezke)

• Berandutu izan ez balitzaizue, ordurako hel • Orain itxaron bitartea sudoku bat egin • Heldu nion arren, ezin

. (zenezakete/zintezketen) . (genezakeen/dezakegu)

geldi egon. (zezakeen/zitekeen)


241

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 242

15. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AHALERA ORAINALDIAN ETA LEHENALDIAN

4 Jarri aditz hauek lehen aldian.

242

• Daitezke:

• Dezakegu:

• Daiteke:

• Ditzaket:

• Dezakezu:

• Gaitezke:

• Ditzakete:

• Zaitezkete:

• Ditzakegu:

• Zaitezke:


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 243

16. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: SUBJUNTIBOA ORAINALDIAN

1 Erabili subjuntibozko aditzak nominalizazioaren ordez.

• Ni joateko deitu didate. • Zuek etortzeko ez dute deitu behar. • Ez diogu ezer esango ez kezkatzeko. • Zu ausartzeko ekarri behar izan dut. • Haiek ni ez hurbiltzeko isildu egin dira. • Haiek geratzea nahi izan dute. • Laster zu itzultzea espero dut. • Gu saiatzea komeni da. • Ane ez agertzea nahiago duzue. • Zoriontsuak izatea opa dizuet. 2 Erantzun galderari: Zer esan du?

• Etor zaitez F • Itxi atea F • Ekarri bokatak F • Eraman ezazu motxila F • Etor zaitez laguntzera F • Zoazte pikutara F • Ekarri itzazue liburuak F • Egin ezazu azkar F • Zatoz hona F ARIKETAK

• Zoaz etxera F 3 Bete hutsuneak.

• Uretan bota ezazu ondo (disolbatu)

.

• Haizeatu behar ditugu birusak (kanporatu)

.

• Ondo argi azaldu diot arazorik (eragin, ez) • Guk barrabas-belarra (jaso) • Arbola mota asko (ikusi) • Zuek gauzak argi (izan) • Makina bat galanperna (bildu, zuek)

. nahi dute. espero dut. komeni da. espero dugu.

• Zuk kolore egokia (aukeratu)

nahi dut

• Guk ur-arkakusorik (ez ikusi)

espero dut.

• Etxera joateko makina (hondatu)

nahi dute.


243

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 244

16. FITXA

ADITZA: SUBJUNTIBOA ORAINALDIAN

4 Berridatzi esaldiak subjuntiboa erabiliz.

• Zuek polikiago ibiltzea nahi genuke. • Loreak biltzeko eskatu diet. • Hiru liburu irakurtzeko agindu digute. • Kanpoan geratzeko eskatu digute. • Guraso guztiak joatea komeni da. • Afaria prestatzeko esan ditu, baina... • Garaiz oheratzeko esan diguzue. • Hori guztia mugitzeko esan dizuet. • Zortzietarako heltzeko utzi dizut kotxea. • Indarra izateko, asko jan behar duzue.

244


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 245

17. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: SUBJUNTIBOA LEHENALDIAN

1 Bete hutsuneak.

(nor) • Zuei garaiz (itzuli)

utzi nizuen autoa.

• Zu ere taldean (sartu)

agindu zizuten.

• Ondo (portatu)

eskatu nien.

• Etxeko giltza utzi zidaten, nahi nuenean (sartu) • Lasaiago (ibili)

.

, lehenago atera behar zenuen.

• (mugi, gu)

esan digu Anek, trena galduko dugu eta.

• Bakarrik zegoela eta berarekin (joan)

eskatu zidan.

• Zer egin behar zen garai horretan jendea pozik bizi

?

• Lasaigarria eman behar izan genion, lasai (egon) • (isildu, bera)

.

esan nion, berritsu halakoa!

2 Aukeratu aditz zuzena.

(nor/zer-nork) • Beregana hurbil(du)

agindu zigun. (genezan/gintezen)

• Guk horiek (hartu)

nahi zuen amak. (genitzan/gintezen)

• Zuek etxera (itzuli)

espero zuten. (zenitzaten/zintezten)

• Behar zuena (erosi)

supermerkatura eraman nuen. (zezan/zedin)

• Idazkera (ulertu, zuk)

ordenagailuz egin nizun. (zenezan/zintezen)

• Txakurrak (zuek, lotu)

eskatu genizuen. (zenezaten/zintezen)

• Ariketak (hura, amaitu)

lagundu egin nion. (zitzan/zedin)

• Hitzordua jarri genuen elkar (ikusi)

. (genezan/gintezen) . (zitzaten/zitezen)

• Pizza ederrak prestatu zenituzten guk (jan)

ARIKETAK

• Ordu erdi eman genien izarrak (zenbatu)

. (genitzan/gintezen)

3 Jarri aditz egokia subjuntibozko lehenaldian edo orainaldian.

• Gonbidatu asko (etorri) • Zu (erori)

eginahalak egin ditu. hankartekoa jarri zizun ikaskideak.

• Bilbon (gu ez ito)

neurriak hartuko ditugu.

• Guk dena (prestatu)

deitu ziguten.

• Epaileak txilibitua jo du partida (hasi) • Arazo guztiak (konpondu, zuek) • (Aspertu ez, hura)

. medikuarenera jotzea espero dut.

sudokuak ematen nizkion opari.

• Arropa asko eramaten diot (josi, hura) • Oroigarriren bat (ekarri, hura) • Beti zirikatzen ditut bitxikeriaren bat (kontatu)

. dei bat egin nion. .


245

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 246

17. FITXA

ADITZA: SUBJUNTIBOA LEHENALDIAN


• Zertarako eman zenion kromo hori? (albumean itsatsi) • Zer esan zion medikuak ebakuntza egin eta gero? (atseden hartu) • Zertarako ekarri dituzue hainbeste argazki? (zuek ikusi) • Zer agindu ziguten etxetik irteterako? (garaiz erretira) • Zer komeni da egitea kasu horretan? (medikuarekin kontsultatu) • Zer nahi zuten antolatzaileek, bada? (jendea parte hartu) • Zertarako irten ziren leihoetara? (denak ikusi haiek) • Zer eskatu zitzaion publikoari? (txaloak jo) • Zer nahiago zuen, gu gelditzea ala eurekin joatea? (gelditu) • Zer esan genien umeei? (osasuntsu jan)

246


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 247

18. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AGINTERA

1 Ordezka ezazu infinitiboa aginte adizkiak jarriz.

(nor/zer-nork) • Ezer ez dakizu eta egon isilik, mesedez! • Zuek ez erosi ikusitako guztia. • Ekarri egunkariok ea zer dakarten! • Gorde ondo diruzorroa, lapur asko dabil eta. • Lasaitu, emakumea, ez da ezer jazoko. • Eutsi, gazteok, ez galdu itxaropenik! • Erakutsi poltsa, ea zer daukazun! • Joan bazterrera, ez dago lekurik eta! • Eraman ogitartekoak badaezpada. • Sartu barrura, hemen gaude eta! 2 Hutsuneak bete itzazu.

• Botoa eman

(zuk), garrantzitsua da eta! (zuek) bakea, hitz egin nahi dugu eta!

• Joan

(zu), ez zaizu damutuko!

• Eros

(zuk), merke daude eta!

• Piztu

(zuek) argiak, ez da ezer ikusten.

• Mugi

(zu), berandu da.

• Jolas

elkarrekin!

• Etor

hona!

• Ekar

lanok!

• Ken(du)

ARIKETAK

• Eman

(zuk) hanka hortik, mesedez!

3 Irakurri esaldiak eta eman agindua edo aholkua.

• Umeari belarra ez zapaltzeko. F • Inori kontuz ibiltzeko. F • Ezer ez ikutzeko. F • Medikuarenera joateko. F • Isiltzeko. F • Zuri zerbait emateko. F • Lasaitzeko. F • Norbaiti enkargu bat emateko. F • Norbait bakean uzteko. F • Apur batean itxaroteko. F


247

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 248

18. FITXA

ADITZA: AGINTERA

4 Aukera ezazu erantzun zuzena.

(zer-nork/zer-nori-nork) • Utziozu euritakoa Ikerneri, euria ari du eta. • Utz ezazu euritakoa Ikerneri, euria ari du eta. • Esaiozu egia horiei, gure lagunak dira eta. • Esaiezu egia horiei, gure lagunak dira eta. • Emaizkiezu goraintziak zure lagunari. • Emaizkiozu goraintziak zure lagunari. • Ekar itzazue zerbait Andorratik. • Ekar ezazue zerbait Andorratik. • Aizue, ireki ezazue atea, mesedez! • Aizue, ireki itzazue atea, mesedez! • Ekar iezadazu betaurrekoak. • Ekar iezazkidazu betaurrekoak. • Garbi(tu) itzazu zapatak, oso zikin daude eta. • Garbi(tu) ezazu zapatak, oso zikin daude eta. • Joan zaitezte pikutara denok. • Joan zaitez pikutara denok. • Ez zaitez zekena izan, mesedez! • Ez zaitezte zekena izan, mesedez!

248


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 249

19. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AGINTERA

1 Eman eginduak era zuzenean.

• Zuri zerbait barkatzeko. F • Goraintziak norbaiti emateko. F • Norbait pikutara bidaltzeko. F • Norbaitek umeak eramateko. F • Batzuk kalera joateko. F • Umeaek jostailuak jasotzeko. F • Norbaitek zuri bostekoa luzatzeko. F • Norbaitek guri egia esateko. F • Norbaitek zuri zerbait uzteko. F • Norbaitek norbaiti zerbait ez egiteko. F 2 Aukeratu multzotik erantzun egokiak.

zaitez zaitezte ezazu iezazkidazu iezaiozu • Eman

ezazue itzazu itzazue iezazkiezu iezaiezu

Aneri bere liburua, behar du eta.

• Egin

etxerako lanak, mesedez!

• Ez

ezer arrarotik pentsa.

• Hurbil(du)

, bestela ezin izango duzue ikusi.

• Jar

gauza guztiak ilaran.

• Saia

(zu) egia asmatzen.

• Bidal

bat baino gehiago. atzazal guztik gorriz.

• Eman

ARIKETAK

• Margo(tu)

goraintziak senitarteko guztiei.

• Ekar

umeei edozer, oso konformaerrazak dira eta.

3 Bete hutsuneak.

EKINTZA

ADIZKI LAGUNTZAILEA

NORK, NOR edo NORI

ZER edo ZERTZUK

ekar

zuk

horiek

eman

zuk niri

ogia

eros

zuek

egunkari hori

etor

zuek

—

sala

zu

—

sal

zuk niri

kromo guztiak

bidal

zuek hari

posta elektronikoa

igorri

zuk guri

gutun hori

konpon

zuk

leiho hori

hurbil(du)

zu

—


249

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 250

19. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: AGINTERA

4 Osatu esaldiok hutsuneak betez.

• Irune, etor

hona. Zertan ari zara?

• Itxaron

apur batean. Oraintxe noa.

• Erdu, etortzeko esan dizut. Jaso • Har

nire motxila, mesedez.

• Mugi

. Euria ari du eta.

• Ama, eman

Pellori pilota.

• Nik, bai zera! Eman • Lagundu

patinak Eiderri.

• Hara! Eutsi • Busti

guztiei berea. jostailuak bueltatzen.

• Eman

250

jostailuok.

poltsa patinak barruan sartzeko. ! Ni banoa!


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 251

20. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: NOMINALIZAZIOA

1 Bete hutsuneak.

• Dena ondo (antolatu)

garrantzitsua da.

• Ez dakite ordenagailua (erabili)

oraindik.

• Hala ere, laster ikasiko dute Word programan (idatzi)

.

• Ez omen zitzaion batere gustatzen eserita (lan egin) • Horrela (egin)

beste erremediorik ez du izango.

• Saiatuko dela (ikasi) • Euskaraz (egin)

.

esan zidan niri lehengoan. ere eharrezkoa izango da.

• Hori bai, euskaraz ederto batean (hitz egin)

daki.

• Osterantzean erraz ikas dezake (idatzi)

.

• Nik irakatsiko nioke ondo (mintzatu)

.

• Sua itzaltzen ahaztu zitzaion.

• Horra ez didate sartzen uzten.

• Sua itzaltzea ahaztu zitzaion.

• Horra ez didate sartzea uzten.

• Berriro egiten saiatuko zarete?

• Debekatuta dago autoak apartzen.

• Berriro egitea saiatuko zarete?

• Debekatuta dago autoak aparkatzea.

• Horrelakoak egiten ohituta zegoen.

• Derrigorrezkoa zen zapatila beltzak eramaten.

• Horrelakoak egitea ohituta zegoen.

• Derrigorrezkoa zen zapatila beltzak eramatea.

• Kontu guztiak oso ondo ateratzen espero dut.

• Sentitzen dut berandu heltzen,baina...

• Kontu guztiak oso ondo ateratzea espero dut.

• Sentitzen dut berantu heltzea, baina...

• Badakizue ordenagailua ondo erabiltzea?

• Igeri egiteko ikasi nahi zuen.

• Badakizue ordenagailua ondo erabiltzen?

• Igeri egiten ikasi nahi zuen.

ARIKETAK

2 Aukeratu erantzun zuzena.

3 Lotu galderak osatzeko.

Badakizue... • Hasi... • Debekatuta dago... • Ikasi.... • Ona da.... • Irakatsiozu... • Ahaztu zaio.... •

• irakurtzen? • kirola egitea? • egiten? • gainditzea? • pianoa jotzen? • hitz egiten? • jatea?

Nahitaezkoa da.... •

• ekartzea?

Gustuko du.... •

• erretzea?

Ohituta dago.... •

• ondo esertzen?


251

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 252

20. FITXA

ARIKETAK


4 Osatu koadroa aditz bakoitza zein nominalizazio mota eskatzen duen jarriz.

NOMINALIZAZIOA

252

ADITZA

NOMINALIZAZIOA

ADITZA

hasi

ahaztu

gustatu

komeni izan

ikasi

jakin

irakatsi

salatu

ona da

derrigorrezkoa


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 253

21. FITXA

ARIKETAK


1 Bete hutsuneak.

• Pasteur mota askotako esperimentuak (egiten)

saiatu zen.

• Pasteurrek untxiei txakur amorratuen lerdena txertatu eta (gaixotu) • Egunkari batek milioika lira bildu zituen (lagundu) • Egiaren alderdi guztiak (hartu)

hasten ziren. .

prest egon behar da.

• Ez da posible beti sesioan (egon)

.

• Mundu honetan ez daukagu nahi dugun guztia (egin) • Geldi (egon)

.

esan nizuen lehengoan.

• Oso ohituta daude horrelako bidaiak (egin) • Ezinezkoa da jan gabe (bizi)

. .

• Saia zaitezte ondo (egin)

.

Anek zotzekin (jan)

•

• eskatu zigun.

Umea negar (egin)

•

• ausartzen da.

Horri (idatzi)

•

• aspertzen da.

Gu (joan)

•

• daki.

Ipuinak (kontatu)

•

• geratu ginen.

Edonora (igo)

•

• deitu du.

Kartetan (jokatu)

•

• gustatzen zaio.

Hiztegian (begiratu)

•

• hasi da.

Azkar (joan)

•

• ikasi du.

Denok (elkar)

•

• ahaztu zaio. ARIKETAK

2 Lotu nominalizazioa eta aditzak.

3 Aldatu esaldiak subjuntiboaren ordez nominalizazioa jarriz.

• Guraso guztiak joan daitezen komeni da. (joatea) • Garaiz itzul nendin utzi zenidaten motorra. (itzultzeko) • Lasai egon zaitezen eskatu dizut. (egoteko) • Ondo bizi dadin osasuna behar du pertsonak. (bizitzeko) • Lan egin dezan nahi duzu. (egitea) • Hurbil gintezen eskatu ziguten haiek. (hurbiltzeko) • Kanpoan gera gaitezela esan digute. (geratzeko) • Ondo bizi gaitezen bizipoza behar izaten dugu. (bizitzeko)


253

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 254

21. FITXA


• Besoetakoa bataia zezaten eraman zuen. (bataiatzera) • Derrigorrezkoa da agiri guztiak ekar ditzazuen.

4 Zuzendu oker dauden nominalizazioak.

• Ni ondo egitea saiatuko naiz. F • Egunero hori egiten aspertu egin da. F • Arroza prestatzeko eskatu genien. F • Hasi oraintxe bertan irakurtzea. F • Ahaztu zaio bizikletaz ibiltzea. F • Badakizue alemanieraz mintzatzen. F • Jostea irakatsi zidan amamak. F • Komeni da zuzen idazten. F • Fruta ekartzen ahaztu zaie. F • Goiz etorri asmoz joan dira. F

254


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 255

22. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. NOR ORAINALDIAN

1 Jarri aditzak orainaldian.

• Gaur gurasoak irakaslearekin hitz egitera (etorri) • Zuek antzerkia ikustera (joan)

.

.

• Gu aulki horietan eserita (egon) • Oraintxe bertan (joan)

, zoazte! ni eskolara.

• Hankaz gora (ibili)

Ikerne.

• Haiek zornotzarrak omen (izan)

.

• Ijito horiek beruna eskatzera (etorri) • Orain norekin (ibili)

. zu?

• Ni leiho ondoan gaur hotzak (egon)

.

• Mikel eta Ane eskutik helduta (joan)

.

2 Aukeratu multzotik aditz egokiak eta idatzi.

gaude

zaude

dabiltza

goaz

dabil

doa

• Zu lelokeriak entzuten aspertuta

zabiltza

goaz

gaude

.

• Zu bide horretatik gaizki

.

• Zuen erlojua atzeratuta

.

• Txakurra katuarengana zuzenean • Haiek bero

.

gela honetan. Durangora orain?

• Mutiko bi horiek elkarrekin

.

• Gu eskola honetan gaizki ikusita • Zuek osaba-izeba ikustera • Nondik

. .

ARIKETAK

• Nortzuk

zatoz

(zu) hain dotore jantzita?

3 Aukeratu aditz egokia eta idatzi.

• Gu hemen erdi galduta

. (gabilz/gabiltza)

• Zuek perretxikotan txakurrarekin • Haiek pozik

. (zoaz/zoazte)

jaialdi horretara.(doaz/doazte)

• Oraintxe bertan ni eskolara

. (noa/goaz)

• Zu etxe honetatik aspertuta

. (zoazte/zoaz)

• Eguraldi itzela! Ni beroak

. (naiz/nago)

• Hori ez da horrela, oker

. (zaude/zara)

• Nondik • Gu beroak

horrelako ilajearekin? (zoazte/zatozte) , aire girotua jarri beharko dugu. (gara/gaude)

• Zuek mendian, arbola artean, pozik

. (zabiltza/zabiltzate)


255

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 256

22. FITXA

ADITZA: TRINKOAK. NOR ORAINALDIAN


• Nora zoaz motxila lepoan? • Nondik zatozte hain berandu? • Noiz doaz horiek ingelesera? • Ondo zabiltzate auto berriarekin? • Zer, bada, hotzak zaude ala? • Zuek ondo ikusita zaudete auzoan? • Oraintxe goaz ala geroxeago? • Nondik dabiltza orain zure lagun errumaniarrak? • Bakarrik zatoz, ala? • Nola zabiltza aspaldion?

256


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 257

23. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. NOR LEHENALDIAN

1 Bete hutsuneak.

• Atzo Edu Donostiara (joan)

ikusi nuenean.

• Inguru horretan orduan lapurrak (ibili)

.

• Zure lagun hura ez (egon)

burutik sano.

• Momentu hartan ospitalerako bidean (joan) • Norekin (joan)

haiek.

zuek atzo goizean.

• Goizean goiz autobus geltokian (egon) • Zuon sakelako ez (ibili)

haiek. batere ondo lehengoan.

• Bere semea une hartan ondoko kaletik (etorri) • Gu lasai-lasai (joan) • Ni ez (egon)

.

zuongana. batere ados esandakoarekin.

2 Bete itzazu testu honetako hutsuneak ibili, etorri eta joan aditzak erabiliz.

AUTOBUSA Oso goiz joan ohi naiz lantokira. Atzo etxetik irtendakoan, ez inor kalean. Ilun eta ez zen ezer ikusten. Entzun, berriz, nire pausuak baino ez ziren entzuten. Halako batean, kalearen beste aldera pasatzera eta itzal bat ikus nezakeen. Gizonezko bat zen. Atzetik abiatu zitzaidan eta nik arindu egin nuen pausua. Hala ere, atzetik . Ni korrika eta bera ere korrika . Beldurtu egin nintzen. Biok kale ilunetatik zehar . Horregatik ez batere lasai. Bat-batean konturatu egin nintzen. Hara! Autobusa momentu hartan. Zorioneko eta ditxozko autobusa!

eta biok harantz

ARIKETAK

3 Jar itzazu aditz hauek lehen aldian.

• Dago: • Goaz: • Dabiltza: • Nator: • Gaude: • Zatozte: • Zaudete: • Zatoz: • Doaz: • Daude:


257

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 258

23. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. NOR LEHENALDIAN

4 Aukeratu aditz egokia eta idatzi.

• Ez

inor gure etxean momentu hartan (zegoen/zeuden).

• Hotzak

kale gorrian (geunden/ginen).

• Nondik

zu hain nekatuta? (zentorren/zentozen).

• Norekin

zuek ikastaro hartan? (zenbiltzan/zenbiltzaten).

• Haiek korrika • Gu ederto batean • Parisetik poz-pozik • Nondik

itzaletan (gindoazen/geunden). haiek (zetozen/zeuden). Oizen istripua izan zuen hegazkina?zegoen/zetorren).

• Bero

horregatik erosi genuen izozki bat (geunden/ginen).

• Perretxikotan

258

autobusa ez galtzeko (zihoazten/zihoazen).

ikusi zenituenean (zetozen/zihoazen).


835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 259

24. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. ORAINALDIA

1 Bete hutsuneak.

• Zer (eraman)

zuk esku horretan?

• Gauzatxo bat (ekarri)

nik zuretzat.

• Ez (eduki)

lotsarik. Zer ari zarete?

• Ez (ukan)

guztiak hemen, ez ditut ekarri eta.

• Zuek (jakin)

non bizi den Ane?

• Kepak etxeko gorabehera guztiak ondo (jakin) • Koldok ez (ekarri)

.

betaurrekoak gaur.

• Guk tiradera horretan agiri asko (eduki)

.

• Itsasontzi horiek zama handia (eraman)

.

• Haiek hizkuntza horiek guztiak (jakin)

.

2 Aukeratu aditz egokia esaldia osatzeko.

dakartzagu daramatza dakizkigu dituzte daukate daramazue dakizue dugu dauzka dakargu • Zuek azken berri ba

?

• Horrek betaurreko modernoak

.

• Guk arazo handia

esku artean.

• Zure gurasoek ez

sakelakorik. ehengoak erositako eranskailuak.

• Hainbat hizkuntza

dagoeneko.

• Zuen irakasleak urte asko

.

• Auzokoek zor handiak • Nora

oraindik. ARIKETAK

• Orain

ordenagailu hori?

• Zama handia

inolako laguntza barik.

3 Osatu taula.

NOR/ZER

NORK

ADITZA

Haiek

hark

eraman

Motorra

guk

eduki

Hura

zuek

ekarri

Zaku batzuk

guk

eraman

Betaurrekoak

zuk

ukan

Informatika

nik

jakin

Motxila

nik

ekarri

Errezetak

zuk

jakin

Lentillak

hark

eduki

Filmak

haiek

ekarri


259

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 260

24. FITXA

ADITZA: TRINKOAK. ORAINALDIA


• Zer daki karmelek? (gauza harrigarriak) • Zer duzu hor poltsikoan? (sakelakoa) • Zer dakarzue balixa handi horretan? (udako arropak) • Zenbat hizkuntza dakizu? (batzuk) • Zuek badaukazue horren berri? (bai) • Zer daramazue gurdi horretan? (kalabazak) • Zuek zer dakizue eskolakoez? (izenak) • Non dituzu praka berriak? (poltsa honetan) • Zer dakite mutiko horiek? (gaurko ikasgaiak) • Guk arrainak otarrean sartu ditugu? (ez)

260


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 261

25. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. ZER-NORK LEHENALDIAN

1 Bete hutsuneak.

• Txikitan makina bat kanta (jakin)

guk.

• Zuen lagunek gauza asko (ekarri)

.

• Zuek nire izena gogoan (eduki)

.

• Brusa berdea (eraman)

jaialdira.

• Zuek ez (jakin)

mendi horien izenak.

• Nik ikusi zintudanean zuk autoa (eraman) • (ekarri, guk)

.

poltsa larruzkoa zen.

• Laupabost lagun (ukan)

Iparraldean.

• Zuk emandako loreak nik eskuan (ekarri) • Mihia atera (eduki)

.

Anttonek argazki hartan.

2 Osatu esaldiak aukera egokia eginez.

geneuzkan nituen

zenekarren genekien

zekizkiten zenekartzaten zuten genekartzan

• Guk azterketako horretan dena • Lepoko zuria

zeukaten neraman

.

argazki horretan.

• Zer

zuk poltsa horretan hain makurtuta etortzeko?

• Haiek trikimailu ugari • Afalordua zen eta tripa-zorriak

, gari gaineko txoriak ziren eta. guk.

• Ohar lliburu hartan nik mota guztietako ariketak noiz arte geratuko ginen han.

• Guk liburu guztiak • Buruhauste itzela • Zuek buruhauskarriak

kontsultatzeko. ARIKETAK

• Ez

.

gurasoek kontu harekin. arratsadea pasatzeko.

3 Jarri aditzok lehen aldian.

• Dakizkite: • Daramate: • Dauzkazue: • Dakizkigu: • Daramatzagu: • Dakartzagu: • Dakarzu: • Dakigu: • Dugu: • Dituzue:


261

835026 _ 0212-0332.qxd

1

27/7/07

14:13

Página 262

25. FITXA

ARIKETAK

ADITZA: TRINKOAK. ZER-NORK LEHENALDIAN

4 Osatu taula.

262

ADITZA

NORK

ZER/ZERTZUK

Eraman

Haiek

Hura

Ekarri

Hark

Poltsa bat

Jakin

Zuk

Haiek

Eduki

Zuek

Dirua

Ekarri

Guk

Eraztunak

Eraman

Guk

Zama handia

Ukan

Zuk

Inbidia

Eduki

Zuek

Haiek

Jakin

Nik

Ariketak

Eraman

Nik

Tatuaiak


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 263

26. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

(nor, nork, nori) • Ur

dakarrena, ur

darama.

• Gaur egungo auto • Nagusi

ez dute indarrik.

itsasoa nahiago dute.

• Hemen eguraldi

epela da.

• Gernikako arbola

bedeinkatua da.

• Nire etsairik handien

ere ez diot horrelakorik opa.

• Ekarri duen liburu • Hiru sagar

eranskailu bi jarri dio. jan dituzte bion artean.

• Ama

ez dio inoiz gezurrik esaten.

• Ume

ez dakite nora joango diren.

2 Deklinatu hitzok singularrez.

• Etxea (non):

• Zuhaitza (norantz):

• Mendia (nongoa):

• Eliza (nongoa):

• Jauregia (nora):

• Hegazkina (nondik):

• Komuna (nondik):

• Herria (non):

• Ohea (noraino):

• Makila (noraino):

• Ane

ez zitzaizkion gure irudiak gustatu. (Aneri/Anei)

• Iker

ere oso ondo iruditu zitzaion esandakoa. (Ikerri/Ikerreri)

• Maren

ez daki zein izen jarri dortokari. (Marenak/Marenek)

• Ziortza

bazekien zer irtenbide eman arazoari. (Ziortza/Ziortzak)

• Gurean Eneko • (Ama)

ARIKETAK

3 Aukeratu deklinabide egokiak.

baino ez diogu kontatu. (Enekoi/Enekori) ez zitzaien batere ondo iruditu erabakitakoa. (amei/amaei)

• Hemengo (tabernariak) • Bere (alabak) • (Neska)

isuna jarriko diete. (tabernariari/tabernariei) egia osoa kontatu diete. (alabari/alabei) txakur bi hurbilduko zaizkio. (neskei/neskari)

• Sekretu guztiak bere (amama)

kontatzen zizkion. (amamei/amamari)


263

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 264

26. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA


Guztira guztietara gazteluan elizan • Etxe (guztiak, nora) • Madari horiek (zuhaitzak, nondik) • Herri (guztia, nora) • Umea (zuhaitza, nondik)

zuhaitzetatik komunetatik

gazteluetan komunetik

bidali zituzten gutunak. jausi dira. zabaldu zen kiratsa. eskegita ikusi dut.

• Gazteluak, non)

ez da mamurik egoten.

• (Elizak, nongoa)

zikoinak ondo bizi dira.

• (Gaztelua, non)

jai bat ospatuko dute.

• (Eliza, non)

264

zuhaitzetik elizetako

behinola ezin ziren mahuka hutsik sartu.

• (Komunak, nondik)

kiratsa zetorkigun.

• (Komuna, nondik)

ura ateratzen ari zen.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 265

27. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

(nor, nori, nork) • Ez zenioten gezurrik esan (andereño) • Normalean (emakumeak)

. ez zaie futbola gustatzen.

• Gure (alaba)

ez zitzaizkion makarroiak gustatzen txikitan.

• Zuon (amamak)

zertan ez zekiten?

• Gure herriko (eliza)

leiho asko ditu.

• (Seme-alabak)

ekarri dituzu gaur?

• Ez omen litzaieke gustatuko (alkatea) • (Gurasoak)

egokitu zaion postua.

normalean txarto iruditzen zaie ordutegi hori.

• (Komun publikoak)

atzerrian ur beroa daukate.

• (Laguntzaileak)

ez zaie gustatzen bere lana.

2 Aukeratu erantzun egokia.

•

alpetar eskia entzute handikoa da. (Eskandinavian/Eskandinaviatan)

• Stockholm itsasarte

kokatuta dag.o (baten/batean)

• Herri horiek merkataritza•

daude. (Ibilbidetan/ibilbideetan)

geyserrak lurreko tenperaturak eragin ditu. (Islandiako/Islandiko)

• Batzuek

joan behar izan zuten. (Alemaniatik/Alemanitik)

• Leku

ekar zezaketen egur mota hori. (askotik/askotatik)

• Arrain horiek

direla uste du. (erreketakoa/errekakoak)

• Oporretan

joateko asmoa zuten. (Kanariar Irlera/Kanariar Irletara) joaten dira arrabak egitera. (errekeraino/erreketaraino)

•

ARIKETAK

• Izokinak

estropadak antolatzen dituzte urtero. (irlan/irlen)

3 Osatu esaldiok parentesien artekoak deklinatuz.

• Goia (nongo) • Eneko (noren)

puntan, gure etxe (nondik) mantalean idatzita zegoen Itziar (noren)

• Emakumeak (norekin)

antolatu zuten jaia egun horretan. otarrea aranak (zerez)

• Liburutegia (zerik)

beteta zegoen.

ba al dago institutu honetan?

• Herriak (norentzat) • Irune (norekin)

zela.

beti izaten zituen horrelako liskarrak.

• Arrantzaleak (norentzat) • Mendia (nongo)

ikusten den ikurriña dago.

oso komenigarriak dira lege horiek. joan nintzen aurrekoan Irun (norantz)

• Ezer badakizu Jon (nortaz) • Asko omen dakite mendiak (zertaz)

.

aspaldi honetan? eta haran (zertaz)

.


265

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 266

27. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

4 Bete hutsuneak deklinabide atzizki egokiaz eta lotu marraz.

Ama

hartu zuten eta jarraitu egin zioten. •

Irtenbide Baso

izanez gero, esango nizun. •

• -era

abiatu ziren beldurrak aidean. •

• -tzat

Lehenengo marrubi Zerra Egindako guztia guraso Alaba

bete behar duzu ontzia. • ere moztu zenezake. •

• -ak • -etik

Normalean neskak ez dira joaten bakarrik komun Irun

266

• -rekin

egin zuten, ez pentsa! •

bi eguneko txango egokitu zitzaion zozketa batean. • Pikondo

• -ak

. •

ez zaizkio gustatzen lorategirako. •

Iruñara oinez joan omen ziren gau batean. •

• -rik • -ri • -rantz • -engatik


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 267

28. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: MUGAGABEAN

1 Bete hutsuneak deklinabide atzizki egokiaz.

(nor, nork, nori) • Zein (auto)

etorri zara gaur?

• (Autobusa)

joan ginen Ibilaldira.

• Antzinako (kotxeak)

ez zeukaten airbagik.

• Zenbat (lagun)

etorri zitzaizkizun urtebetetzeko jaira?

• Edozein (emakumea)

ez du berdin pentsatzen.

• Zenbat (ontzi)

sartu zenituzten marrubiak?

• Edozein (lagunak) • (Itzala)

ezin dezakezu hitz egin horretaz. esertzea gustatzen omen zaio.

• Non bota duzu artoa, (esnea)

?

• Hainbat (tabernak)

ez dago elkarri entzuterik.

2 Bete taula.

HITZA

DEKLINABIDEA

SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA

Txakurra haranek zuhaitzekin basoetara emakumerekin umerentzat

ARIKETAK

lanbideez amarengatik bideetaraino andrearen

3 Aukera itzazu erantzun zuzenak.

• Ez dakit zein (ataria) • Bere burua (ura) • Hartzak (kobazuloak) • Zein (mendi) • Lau (txakurkumeak)

den auzokide hori. (atarikoa/ataritakoa) botako zuela esan zigun. (urera/uretara) bizi dira neguan. (kobazuloetan/kobazulotan) ari zarete hitz egiten? (menditaz/mendiz) agertu zitzaigun Mendi. (txakurkumerekin/txakurkumeekin)

• (Emakumea) garrantzitsua da bere garapen pertsonala. (emakumearentzat/emakumerentzat) • Zein (irakaslea) • Edozein (arrazoia) • Paraje hura (erreka) • Atari honetan ez da (Ane)

dagokio horretaz arduratzea? (irakasleari/irakasleri) ezin diozu lan egiteari utzi. (arrazoiarengatik/arrazoirengatik) inguraturik zegoen. (errekez/errekaz) bizi. (Aneik/Anerik)


267

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 268

28. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: MUGAGABEAN

4 Bete taula.

268

HITZA

DEKLINABIDEA

Urdin(a)

Norekin

Eliza

nongoa

Izeba

nork

Neba

noren(a)

Madari(a)

zerez

Arrazoi(a)

zergatik

Tontor(ra)

nondik

Pasealeku(a)

noraino

Irla

norantz

Koinata

nori

SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 269

29. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: BIZIDUNAK

1 Bete hutsuneak.

• Badakit lagunak (norengan)

konfiantza handia duzuela.

• Zu (norengana)

jo nuen guztiz ikaratuta.

• Zaila da umeak (norenganaino)

heltzea.

• Bere emaztea (norengan)

jarri du ardura guztia.

• Gure aitona (norengandik)

ikasi genuen hori.

• Etxeko animaliak (norenganatz)

jotzean, denak korrika hasten ziren.

• Auzokoa (norengana)

jo zenuten laguntza eske.

• Edozein animalia (norengan)

mesfidantza izan beharko zenuke.

• Zooan ere otsoak (norengana)

ez gara inoiz joaten.

• Artaldeko lehen arkumea (norenganaino)

heldu zenean, ikaratu egin zen.

2 Zuzendu oker dauden deklinabide atzizkiak.

• Amarengan joan zen korrika batean. • Gurasoagandik beti ikasten duzu zerbait. • Konfiantza jarrita zuten lagunengan. • Etsaiganako gorrotoa ikaragarria zen. • Helduanganantz abiatu ginen kotxe bila. • Ume txikiarenganaino ailegatu zen pilota. • Batzuek nagusiengan uzten dute ardura. • Zein medikuarengana joaten zara? • Urpekaringanaino ailegatu ziren. ARIKETAK

• Osabarenganaino joan behar duzue. 3 Aukeratu zuzena eta idatzi.

• Arazoak dituenean •

etortzen da. (guregana/gutara) joan da negarrez. (aita(ren)gara/aitara)

• Ez urrundu •

, mesedez. (nirengandik/niregandik) nator. (medikuarengandik/medikutik)

• Gero

joango gara. (okulistarengana/okulistara)

• Zalantzarik baduzu, abokatu •

joan zen arineketan. (berera/berarenganantz)

• Katutzar hura • • Neskek

jo. (batera/batengana) hurbiltzen hasi zen. (nirenganantz/nireganantz)

jo zenuten arazoa izatean? (zenbatetara/zenbatengana) dute konfiantza. (nesketan/neskengan)


269

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 270

29. FITXA


4 Asmatu esaldiak hitz hauek erabiliz.

• Ikerrengan: • Zuregandik: • Amarengana: • Norengandik: • Ardienganaino: • Astoarenganantz: • Zenbatengan: • Askorengana: • Umearenganaino: • Ikasleengan:

270


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 271

30. FITXA

ARIKETAK


1 Bete hutsuneak.

(nor, nori, nork) • Aldizkari hau (nork)

ez du ezertarako balio.

• Zer jarri diozue plater hau (nori)

?

• Ezer badakizue hau (zertaz) • Hori (norekin)

? ez daukat joateko asmorik.

• Tontor hori (noraino)

denok igo gara.

• Gaztelu hura (nora)

ez ginen sartzen ausartu.

• Hauek (norengana)

hurbildu ginen beldur ginelako.

• Horiek (norenganaino)

joan ginen bizkor.

• Etxe hura (nondik)

ateratzen ikusi nituen denak.

• Hori (zerekin)

egin zenezaketen txirikorda bat.


• Gaur emango duten filma

filma izango da. (telebistako/telebistaren)

• Telebistak daukan eragina, •

eragina da. (telebistako/telebistaren)

faktura behar dut, kutxan dagoena. (kutxaren/kutxako)

• Ekarri liburuan dagoen argazkia, bai, •

. (liburuarena/liburukoa)

argazkia ez dut hemen, baina atera genion. (etxearen/etxeko)

• Jauregi

leihoak oso dotoreak dira. (horren/horretako) atea, mesedez. (komuneko/komunako)

•

madariak banan-banan jaso behar izan nituen. (lurrako/lurreko)

•

tresna guztiak lapurtu dizkigute gaur goizean. (lanako/laneko)

•

isiltasuna beldurgarria zen oso. (elizan/elizaren)

ARIKETAK

• Itxi

3 Osatu taula.

ERAKUSLEAK

DEKLINABIDEA

HAU

NORK

HORI

NORI

HURA

NOREKIN

HAUEK

NORENGANA

HORIEK

NORA

HAIEK

NORAINO

HORI

NORENTZAT

HAU

NON

HAUEK

NONDIK

HORIEK

NORAINO

honek


271

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 272

30. FITXA

ARIKETAK


4 Bete esaldietako hutsuneak zerrendako hitzez.

horretaz horrengan horretatik hartarantz harez harengana • (Hura)

esan dizut entzundakoa.

• Ez genekien ezer (hori) • Bide (hori) • (Hura)

272

abiatu zirenean, elurra ari zuen gain beste batzuk ere hurbildu zitzaizkigun.

• Mediku (hura)

• (Hori)

. joan zineten baselizara heltzeko.

• Tontor (hura)

• Hesi (hori)

harexengandik haienganako

ikasi nuen dakidan guzti-guztia.

• (Hori)

• (Haiek)

horrexegatik horretaraino

ez gara joango berriro. konfiantza itzela zen. ailegatu ziren gelditu barik. ez baduzu sinesten, ez duzu berarekin lanik egingo.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 273

31. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Aukeratu zuzenak eta bete hutsuneak.

•

ez dut gauza handirik espero (zuengatik/zuengandik).

• Gaixo

ez da inor hurbiltzen (Horretara/horrenganaino).

• Mediku

joateko esan didate (horrengana/horrera).

•

gentozela istripu larria ikusi dut (zuenganantz/zurengana).

• Entrenatzailea

hurbildu eta errieta egin zien (jokalariengana/jokalariarengana).

• Zikin

hurreratzea ere! (horiengana/horietara).

• Txakur

urrundu zaitez oraintxe bertan! (horrengana/horrengandik).

• Lapurrak isil-isilik hurbildu ziren

(emakumearengana/emakumera).

•

itolarrian joan zen (Haiengana/haiekengana).

•

hurreratu zen arrainak ikustera (arrantzaleei/arrantzaleengana).

2 Zerrendatik zuzenak eta bete hutsuneak.

haiengan horri horiek horrek horiek honi horretako horretan •

horrekin horietatik

hartuko luke nork eman baleuka.

• Guraso horiek ez dute proiektu • Etxepean mota

federik taberna jarri nahi dute.

• Neska

ezin diogu jaramonik egin, burutik dago eta.

•

irin bereko opilak dira.

• Morroi

oso umore txarrean etorri zaizkit. dagoela esango nuke.

• Begibistakoa da mutil

gorroto diozula.

• Kale

sarri ibiltzen ziren diru eske.

• Mutil

edonora joan daiteke.

ARIKETAK

• Etorkizuna

3 Egin itzazu esaldiak hitz hauekin.

• Eskoletan: • Arbolan: • Horietako: • Sabaietatik: • Emakumeengan: • Neskei: • Tontotzat: • Dirurik: • Egurrez: • Horretaz:


273

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 274

31. FITXA

DEKLINABIDEA

4 Zuzendu deklinabidea atzizki okerrak.

• Itsasoko zabalera neurtzea ezinezkoa da. • Zer ikaratzen zaitu gehien? • Nork erosi du auto berririk? • Erruki zaitez nirekin! • Zortziehuna mila euro gastatu dituzte apostuen. • Etorkizuna gazteetan dagoela uste dute. • Ikasleagandik ikasleagana alde ederra dago. • Umeak koloreen begira geratzen dira. • Haizea etxe ondoko artea bota zuen lehengoan.

274


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 275

32. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: IZENORDAINAK

1 Deklinatu izenordainak.

• (Ni)

lepotik barre egitea gustuko dute horiek.

• Ez dakizue zer esaten duten (gu) • (Zuek)

.

buruz nahi dutena esan dezakete.

• Berdin dio, ni (zu, norengatik)

joan nintzen.

• Metro batzuk aldenduko zarete (gu) • (Ni)

.

zetorrenean ni beste aldera begira nengoen.

• Eros zenezakeen (zu, norentzat) • (Zuek)

ere antzekoa.

ondo deritzozue horrela jokatzeari.

• (Gu)

, behintzat, ez zitzaigun batere egokia iruditu gertatutakoa.

• (Haiek)

hitz egiten ari bazarete, ados nago.

2 Berridatzi zuzen deklinabide-kasuak.

• Zaldiarengandik erori zen Ane. • Kafesne nahi nuke, ama, mesedez. • Zein baserritakoa zara? • Batzuek ez dira horretaz konturatu ere egiten. • Pelikulako amaiera erabat tristea izan zen. • Zer, medikutik zatoz, ala? • Beldur naiz, ez zaitez nirengandik urrundu. • Okulistarenera joatekoa zen. Joan zen azkenean? • Astotik erori dira horko zaku horiek. ARIKETAK

• Gurengana bazatoz, jai daukazu. 3 Erantzun galderei.

• Norengana joko zenukete arazorik izanez gero? (lagunak) • Horrengana joan zarete diru bila? (ez, hura) • Norengandik ikasi zenituen ipuin horiek? (aitona-amona) • Noranganaino hurbildu behar izan zuten saria erakustera? (lehenengoak?) • Gugan baduzu konfiantzarik? (bai) • Bai, zuengan badut konfiantza. • Norenganantz jo zenuen irabazi ondoren? (lagun hori) • Norengana joango zinateke, etxetik joango bazina? (hiru lagun)


275

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 276

32. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: IZENORDAINAK

• Zeinengan izan duzu mesfidantza hori? (hiru pertsona) • Zeinengandik jaso zuten hori? (amona) • Zein animaliarengan izango zenuke konfiantza? (txakur bat)

4 Osatu esaldiak deklinabide-kasu egokia erabiliz.

• Joxe

hurbildu nintzenean dardarka zegoen.

• Beñat

eta Erramun

• Eneko

bost hortz

• Ume

falta zitzaizkion.

ez dakite zer egin egun horretan.

• Ane

eta Maren

• Etxeko

abiatu ziren jaialdira.

ez dira batere ondo moldatzen.

• Gure izeko

etxe

• Animalia hori

276

bakarrik bizi ziren.

joan ziren diru eske.

duzuen konfiantza gehiegizkoa da.

• Ama

jotzen du arazoren bat duen bakoitzean.

• Irene

hitz egiten eman genuen egun osoa.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 277

33. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: ATZIZKIA

1 Zuzendu oker daudenak.

(mugagabea) • Hainbat lekuan agertzen dira horrelako landareak. • Bihar basora joango gara, perretxikoetara. • Beti sartzen dute gola azken minututan. • Bik baietz esan dute: zortziek, ezetz. • Etxeaz aldatu dira gaur. • Zenbat etxeak egin dituzte? • Zenbat etxek dauzkate pertsianak? • Hiru lagunak egin zuten bazkaria. • Leku askoan aurki daitezke horiek. • Zein elizatan ezkondu nahi zuten? 2 Bete hutsuneak, parentesi arteko hitzak zuzen deklinatuz.

• Antzinatasun handiko (eliza) • (Zuberoa)

bat ikustera joan zineten.

mendietara joan ginen aurreko urtean.

• Ez daukazue (komuna)

hemen?

• Zuek badakizue non dagoen horren moduko (arbola) • Horiek ez dute egundo (egia) • Joan al gara (Getaria)

esaten afaltzera?

handiko pertsona dela esaten zuten denek.

• Niri ez dit (axola)

horrek.

• Bazen (erregina)

bat herrialde hartan bizi zena.

• Denei gustatzen zaie (itzala)

ARIKETAK

• (Kultura)

bat.

egotea.


• • • • • • • • • •

, hurbil zaitezte! (emakumeak/emakumeok) , makaltxo dabil. (egunotan/egunetan) Nora joan ziren zuek ezagutu zenituzten ? (mutilok/mutilak) Bai, bada, esan zuten hori. (denek/denok) , entzun esan behar dizuedana. (jaun-andreak/jaun-andreok) Gu, , ez gaude konforme. (ikasleek/ikasleok) Zuek, , kokolo hutsak zarete. (denok/denak) Gu ez ezik, joan ziren. (denok/denak) Zuek, , zoazte ohera, ordua da eta. (umeak/umeok) Hemen badakigu zer egin behar dugun. (emakumeok/emakumeak)


277

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 278

33. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: ATZIZKIA

4 Deklinatu parentesi arteko hitzak.

• (Hemen)

politikariak ederto batean bizi dira.

• (Lapurra)

jo zuten burukoa zuelako.

• (Udala)

erantzukizuna da hori.

• (karakolak) • (komuna)

beti apurtzen dute iturria.

• (Sega)

moztu behar izan zituzten sasi guztiak.

• Han ez zegoen (jendea)

manifestazioa egiteko.

• (Antton)

galdezka etorri zitzaizkidan lagunak.

• (Madril)

asko etortzen dira bisitan.

• (Armairuak)

278

joaten dira neguro.

tiraderak oso deserosoak dira.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 279

34. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: NOR-NORI-NORK

1 Hutsuneak bete NORI deklinabide kasua erabiliz.

• Hainbat (ikaslea)

ez zaizkio ikasgai horiek batere gustatzen.

• (Hori)

buruz ez genuen hitz erdirik ere egin.

• Hemengo lau (alkandora) • (Emakumeak)

falta zaizkie botoiak. oro har ez zaigu futbola gustatzen.

• Oraingoan ez dagokizue (zuek) • Zein (irudia)

lan egitea?

emango zeniokete kolore gorriska?

• (Haiek)

milioi bat euro egokitu zaie loterian.

• Lagun (asko)

ez diot (diet) deitu aspaldi.

• Normalean zein (autoa) • Zuen (umeak)

jartzen dizkiote horrelako gurpilak? oso gizon arraroa hurbildu zitzaien jolastokian.

2 Jarri dagokien izenordea deklinaturik.

entxufe horiek jartzeko esan ziguten.

•

ez zizueten esan potentzia handia zutenik.

•

kable guztiak uretara erori zitzaizkidan.

•

dagokie egurrezko estaldura jartzea.

•

ez zenidaten galtategiari buruz ezer aipatu.

•

ez zitzaion horren berri eman.

•

energia nuklearraren aldekoa zinela esan zizuten.

•

bide-seinale guztiak kenarazi zizkiguten.

•

ez genizuen eman materialik lana amaitzeko.

•

makina bat gezur esan zizkieten engainatzeko. ARIKETAK

•

3 Erantsi deklinabide atzizki egokia.

(nor/nork/nor-nork). • Artzain

mendian ez du erlojuaren beharrik.

• Lore

oso kolore biziak izaten dituzte udaberrian.

• Hamaika partehartzaile • Zenbat auto

egon ziren lehiaketa horretan daukate kanpoko matrikula?

• Hiru udaltzain

agertu eta hiru

betaurrekodunak ziren.

• Suge

mizto luzea omen dute; nik ez dut inoiz ikusi.

• Guzti

zeukaten kanpoko matrikula.

• Hogeitabost mutiko • Lau bizikletazale • Lau musikari

joan ziren kanpamendu horretara. . zapaldu dituzte asteburu honetan. egon ziren eta bi

besomotzak ziren.Hara!


279

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 280

34. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA: NOR-NORI-NORK

4 Bete hutsuneak.

• Arrain (hauek)

azoka horietan eros daitezke.

• Praka (horiek)

jantziko banitu, barregarri egongo nintzateke.

• (Haiek)

egia osoa esan banie, ez zidaten ezer sinestuko.

• (Hauek)

neuk erosiko dizkiet.

• Saritzar hori (horiek) • Zuk mutikote (hau) • (Hura)

hurbildu zaienean sekulakoak entzun behar izan ditu.

• (Horri)

gogoz eragingo bazenio, baietz bizkortu!

• (Hori)

ez dizu kalterik egingo, lasai asko egon zaitezke.

• Kontu (hau)

280

egokituko balitzaie, poz-pozik egongo lirateke. opari hori eskainiko bazenio, gustura hartuko luke.

eragin itzela izan zuen euren bizimoduan.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 281

35. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

• Arnasa ez dute ondo hartzen tontor (garaiak)

.

• Azkenean kale (gorria)

utzi zuten.

• (Lurra)

utzi behar izan zituzten motxilak.

• Aurten Peñagarikanok lau (frontoia) • Horrelako (lekuak)

jokatu du. laguntza handia behar zuten.

• Gure amama makina bat (etxea) • (Txaleta)

neskamea izan zen. langile guztiak etorkinak zirela uste dut.

• Lau (museoa) bitxia iruditu zait.

ikusi dut erakusketa hori eta (laurak)

• Zenbat (liburutegia)

oso

bazkidea zara?

• Zein (gailurra)

jo zuten handik?

2 Osatu taula singularrez, pluralez eta mugagabez.

HITZA

SINGULARRA

NORAINO

Portu

NORA

Kai

NORANTZ

Jauregi

NON

Hondartza

NORAINO

Komun

NORA

Taberna

NORA

Lur

NONDIK

Gaztelu

NON

Zulo

NORANTZ

Zubi

PLURALA

MUGAGABEA

ARIKETAK

KASUA

3 Osatu zerrendako erakusleak erabiliz.

horretatik horietan honetatik honetako hartako horretako horretara hartara horietatik • Osagaiak lapiko • Nork hartu ditu zartagin • Mota

bota behar dituzu. xerra? barazkiak jende gutxiri gustatzen zaizkio.

• Jai

joateko prest zeuden.

• Baliteke hitz hori aditz

etortzea.

• Labe

oso arkume ona prestatzen da

• Leiho

sartuko ziren seguru asko.

• Herri

arabiarrak sartu omen ziren garai hartan.

• Kale

dendak ospe handikoak dira.

• Auzo (Haiek)

ziren Agate Deuna abesten zutenak.


281

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 282

35. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA


• Gezurti hutsa da; horrek ez du inoiz

esaten. (egirik/egiterik)

• Nola esan behar duzu, aizkor bat ala aizkora bat? •

. (aizkor/aizkora)

bat eskatuko diot zure ondoan dagoenari. (gaztaina/gaztain)

• Nik ez daukat •

; zuk, ordea, bi dauzkazu. (ilobik/ilobarik) ederra jarri zuen horrek jaialdian parte ez hartzeko. (aitzakia/aitzaki)

• Donostiako hondartzara joan direnak

horretakoak dira. (probintzi/probintzia)

•

hartatik ateratzen zen kea beldurgarria zen. (tximini/tximinia)

•

ez izan, berea da. (zalantzik/zalantzarik)

•

hori gure herriko elizako/elizeko kanpandorrean bizi izan zen. (zikoin/zikoina)

•

horretara sartuko zutela entzutean dardarka hasi zen. (kartzela/kartzel)

5 Osatu deklinabide atzizki egokiaz.

• Zein herri

prestatzen dute horrela bakailaoa?

• Urretxu

gozogile batek herritartu zuen plater hori.

• Antzina ardoa zahagi

, (anforak)

• Ez gorde itsaskiak ur

, ez die mesederik egiten eta.

• Frantzia

eta (barrikak)

erregeak Baionari feria egiteko aukera eman zion orduan.

• Artzainek eurek erabakitzen dute ardiak noiz eta nola igo larre • Horko horrek lur azpi

landarea dirudi.

• Kazola hori su ertain • Zartagina su

eduki behar da luzaroan. atera eta bost minutuz itxaron behar izaten da.

• Gero lurrezko kazola (batzuk)

282

.

sartu ohi ditugu.


garraiatzen zen.

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 283

36. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

• Ez diozu (errua) • (Alaba)

inori leporatu behar. tratatu zuen bizi izan zen bitartean.

• (Bizarra)

duen hura gure etxepekoa zen.

• Bere (ikasleak)

egin zuen guztia.

• Oso arduraturik zegoen (umea) • (Aitor)

.

zeharo maitemindurik dabil.

• Aspaldion ez digu ezer aipatu (Andoni) • Altzari horiek (eskua)

.

eginda omen daude.

• Oso ondo ohartu ginen azkenean gure (akatsak) • (Bost)

.

joan nintzen antzoki horretara.

2 Osatu taula.

NOREKIN

NORENTZAT

ZERIK

NORENGATIK

Txakurra Katua Otso Dortoka Inurria Belea Behorrak ARIKETAK

Mamarroak Arrainak Ardiak

3 Ordezkatu letra etzanez dagoen hitza erakusle batez.

• Lagun berriarekin etorri ziren ezer esan barik. • Kontuaz ez dut inorekin hitz egiten. • Gurasoentzat izango zela pentsatu genuen. • Eraikin berriaren planuak oraindik ez ditut ikusi. • Ene uste apalean etxeon itxura ez da batere txarra. • Horko neskokin ez dut sarri hitz egiten institutuan.


283

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 284

36. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

• Hango mendiez ez zuten askorik kontatu. • Mutilentzat errazagoa da horrelakoak antolatzea. • Irakasleen esku egoten zen hori guztia. • Botikaren eragina begibistakoa izaten da.

4 Aukeratu erantzun egokia.

• Maren

jolasten eman zuten arratsalde osoa.

• Aner

ikaskideak nahiko bihurriak omen ziren.

• Edurne

ez genekien zer demontre erosi.

• Zertarako galdetu zenuen Arantza • Guzti-guztia Araitz • Begiralea Josu

egin behar izan zuen. joan zen kanpamendura.

• Erabat arduratuta zegoen Eider • Karmen

284

.

izandako iskanbilak latzak izan ziren.

• Izeko Pantxike • Perurena

?

oroigarria zelakoan nengoen. semea ere Leitzan bizi omen zen.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 285

37. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

• Lurralde hori (lekua)

dago! Ezinezkoa da bidaia egun batean egitea.

• Makina bat (umea)

garrantzitsua da gurasoak egotea.

• Nahi izanez gero, edozein (ikaskide)

joan zintezkeen.

• Zelai hartan oso gustura ibili ginen denon (hori) • Zein (etxe)

berriketan.

aritu zinen aurreko batean?

• Aita

lehen denetaz hitz egiten genuen.

• Zein (laguna)

etxean egoten zarete ikasten?

• Beti egoten ginen (belarra) • Lau (eliza)

etzanda.

entzun dut meza latineraz.

• Zein

egon nahi zenuke datorren urtean?

2 Osatu taula.

SINGULARRA

PLURALA

MUGAGABEA

Belarretan Lekutan Mutilei Tabernatara Neskez Zuengatik Horrena ARIKETAK

Haiengatik Morroiekin Emakumerengan

3 Osatu elkarrizketak.

–Zer, bihar zer ordu

joango gara?

–Nora baina? –Mendi

, nora bestela?

–Zein mendi

joan nahi duzu, bada?

–Aralar

, zer deritzozu?

–Mendi (hori)

, zergatik?

–Zergatik ez ? –Beste bat

joan gaitezkeelako.

–Eta zein

, orduan?

–Ganeko

, adibidez.

–Horrelako mendi

joateko, ez noa inora.

–Zer, bada? Zer gertatzen da Ganeko –Niri mendi txiki –Beraz, zuk diozun mendi

, bada?

oatea ez zaidala batere gustatzen. ere ez goaz, niri gustatzen ez zaidalako.


285

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 286

37. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA


• Honi ez kasurik egin beti • Jatetxe hartan zenbat

dastatu ahal izan genuen. (janaria/janari)

•

hitz egin zuten jardunaldi haietan. (emakumeetaz/emakumeez)

•

langileak ez daude ados ordutegiarekin. (tabernetako/abernatako)

•

arduratuta zegoen bere ama. (Txominez/Txominetaz)

• Hamasei •

eskolara joateari utzi zion. (urtekin/urterekin) lan egin zuen beti. (emakumeren/emakumeen)

• Zein

zen zuen lehengo irakaslea? (herrikoa/herritakoa)

• Zein

ez da inportantea kotxea? (gizonarentzat/gizonentzat)

•

286

aritzen da eta. (gezurretan/gezurratan)

aditua zen gure osaba Manu. (botiketan/botikatan)


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 287

38. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak hitzei deklinabide atzizki egokia jarriz.

• Aizu, Ane, (etxea)

giltza ahaztu zait, badaukazu beste bat?

• Argi dago, (polizia) • (Botila)

joan behar duzu salatzera. ura ez zait batere gustatzen.

• (Irakaslea)

galdera bat egitera hurbildu ginen.

• (Gipuzkoa)

(kostaldea)

• Egongelako (mahaia)

herrietan zehar ibili zineten bizikletaz.

hanka bat apurtu zitzaion Eduri.

• Zer ikasi zenuen txikitan (apaizak)

?

• Liburu horiek erosteko liburu (saltzailea) • (Kalea) Kaleko (espaloia) • Txikitatik (gurasoak)

joan behar izan zenuten.

bazter baten xagu bat ikusi genuen. jaso dut heziketa.

2 Zuzendu oker dauden esaldiak eta berridatzi zuzen.

• Ez genuen atzo goizeko egunkariarengandik informazioa jaso. • Abokatuak epaileari hilketako azalpenak eman zizkion. • Herri hartako jaietan primeran ibili ginen. • Amonatik jaso dugu babarrunak prestatzeko era.

ARIKETAK

• Amildegiarengana hurbildu zirenean, beren autoa han azpian ikusi zuten. • Azaroako azken astean ez genuen mendi ibilaldi hori egin. • Etxera iritsi denean, bere alabaren jostailuak apurtuta ikusi ditu. • Horma horretako erdian irudi handiegia jarri dute. • Denda horiengan saltzen dituzten elikagaiak garestiegiak dira. • Lurralde baztertu haren biztanleak oso aberatsak ziren.


287

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 288

38. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

3 Erantzun galderei parentesi artekoa erabili.

• Nori kontatu zenion gertatutakoa? (haiek) • Zein metrotan joan beharko zenuke hara? (Etxebarrirako metroa) • Norengan izan zenuen konfiantza nahiko dena kontatzeko? (ama) • Zein auzotarantz abiatu zineten sua ikusi ostean? (ondokoa) • Norengandik jasotzen zenituzten hainbeste gutun? (Miren) • Norekin joango lirateke haiek oporretan? (hainbat lagun) • Nortzat hartu nauzue, bada? (ahizpa) • Zer ez daukazu momentu honetan? (dirua) • Norentzat ekarri dituzu ogitarteko horiek? (seme-alabak) • Zeini eraman diozu motxila hori? (etorri dena)

4 Lotu erantzun zuzenekin eta idatzi.

ez daki zer egin. • aurki joango zaio. •

• honetaz

dagokio hitz egitea. •

• hura

ez dut ezer esan. •

• honi

maitemindu ginen. •

• hark

arduratuta zeuden. •

• hura

sinestu zuten. •

• horri

hurbildu nintzen. • ez zion ezer kontatu. • ekarri zuten. •

288

• harengana

• honengan • harekin • hartaz


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 289

39. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

• Lurren (mugak)

haserretu egin ziren auzoko haiek.

• (Mugarriak)

mintzatzen ziren bakoitzean borroka segurua zen.

• Eskumako (baserrikoak)

lur-sail handiak utzi zituzten.

• Hala ere, ez ziren (haiek)

batere arduratzen.

• Horregatik (ezkerrak)

kexatu egiten ziren.

• Osaba Manu (zena)

ere antzekoa gertatu omen zitzaion.

• (Mendigurendarrak)

dena eskatzen zioten eurena zelakoan.

• Gure osaba mutilzahar (guztiak)

oinordean sesioak egoten ziren.

• Hara! Zuok ez duzue osaba (mutilzahar)

, ala?

• Ez, gurean ama alaba bakarra eta (aita)

txiki-txikia zela anaia hil egin zitzaion.

2 Erantzun galderei:

• Zergatik lapurtu du mutiko horrek supermerkatuan? - Dirua

.

- Gosea

.

- Jolastu

.

- Premia

.

• Zergatik ez du jokatu partida hori? - Lotsa

.

- Beldurra

.

- Lagunak

.

- Gurasoak

ARIKETAK

• Norengatik egiten zuen hori? .

- Neska-laguna

.

- Ikaskideak

.

3 Aukeratu egokia eta idatzi.

• Irakasle

maitemindu zer Josune. (berriarekin/berriaren)

• Kontu • Gai

erabat arduratu zegoen Markel. (horrengan/horrekin) aritu ziren hitzaldi osoan. (horiekin/horietaz)

• Zein

baliatuko zara hori egiteko? (tresnaz/resnez)

• Proiektu •

sinesmen handia zuen. (horrengan/horretan) egon ginen horretaz hitz egiten. (metroz/metroan)

• Etxeko

buruz berba egitea ez zuen gogoko. (arazoen/arazoei)

• Hori beste

bat dela esango nuke. (gauz/gauza)

• Ez zidan ezer gehiago aipatu • Hanka

buruz. (horri/hori) gainean jarri zuenez, ezin izan zen altxatu. (haren/hura)


289

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 290

39. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

4 Aukeratu zerrendatik zuzenak.

horri horrek hori hori horretatik horretan horretarantz horretaz horrengatik horrengan • Gorabehera • Gau osoa eman genuen • Kontu

buruz eztabaidaka. luze mintzatu ginen aurrekoan.

• Zuk esandako

290

ez dagokie haiei konpontzea.

guztiak ondorio latzak ditu gaur egun.

• Aditu

egoeraren berri ematen saiatuko da.

• Ume

itxaropena jarri genuen.

• Eraikin

dirutza inbertitu omen zuten.

• Arazoi

ez da gaur azaldu gurean.

• Bideska

joan ziren, baina ez dituzte aurkitzen.

• Gaztelu

zoazela ikusiko duzu, hurbil dago-eta.


835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 291

40. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

1 Bete hutsuneak.

(nor, nori, nork) • (Hura)

eragin handia izan zuen bere erabakian.

• (Zein)

zekizkien egun horretako emaitzak?

• Horrelakoak ezin zitzaizkion (zaintzailea)

esan.

• (Emakumeak)

beti eskaintzen dizkiete lan horiek.

• Zenbat (auto)

jarri diete isuna?

• Zein (mendia)

ez dauka oraindik aterperik?

• Lau (lagun) • (Hau) • (Horiek)

kontatu diet gertatutakoa eta (bi)

ez zaie ondo iruditu.

ez zenion garrantzirik eman, baina horko (hori) (horiek)

(hau)

bai.

erosi zizkien.

• Bost (txakurra) jarri diete muturrekoa, (bi) beste (hiru) hirurek bai, ordea.

ez dute normalean haginka egiten baina

2 Erantzun deklinabide atzizki egokia erabiliz.

• Nondik atera zenuten informazio bitxi hori? (egunkariak) • Zertan jarri zenuen itxaropen guztia, bada? (egitasmo berria) • Norengan sinesten zuten haiek sasoi hartan? (familia) • Nortaz gogoratu ziren haiek saioa ikustean? (lagunak)

ARIKETAK

• Zeri zenioten beldur txikitan ? (bakarrik geratu) • Zein lekutara jo zenuten horien bila? (hainbat) • Norekin joan zineten txango horretara? (Bilbokoak) • Zertaz arduratzen hori bere lantokian? (lorategiak) • Nola hartu zuten hori egin zuela entzutean? (alproja) • Norengandik ikasi zenuten antzinako kanta polit hori? (izeko bat)


291

835026 _ 0212-0332.qxd

2

27/7/07

14:13

Página 292

40. FITXA

ARIKETAK

DEKLINABIDEA

3 Osatu taula.

Kobatan

DEKLINABIDE-KASUA

MUGAGABEA, SINGULARRA, PLURALA

NON

mugagabea

Mugekin Etxeotara Umek Liburutegietan Elizakoa Erlearekin Komunetatik Lurrez Orratzekin

292


835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 293

41. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK: HANDIGARRIAK ETA TXIKIGARRIAK

1 Lotu zenbaki bidez hitzak eta definizioak.

1. Hegaztitzarra

Musker handia

2. Hodeitzarra

Gurdi itzela

3. Muskertzarra

Neurriko handiko arkakusoa

4. Lapikotzarra

Hegazti handia

5. Mutur-handia

Zezen handia

6. Sugetzarra

Kapela handia

7. Zezentzarra

Hodei handia

8. Kapelatzarra

Tamaina handiko lapikoa

9. Arkakusotzarra

Batere txikia ez den muturra

10. Gurditzarra

Arkakuso handia

2 Bete hutsuneak.

(handigarriak) • Hori

! Horrelako txoririk ez dut egundo ikusi.

•

horretan bizi ziren, lau komun, hiru egongela...

• Bai

!, harri-jasotzailea dirudi.

•

zen, kankailu itzela.

• Asegurua deitu nuen •

nituen eta. horrekin bizitzea ez da oso erosoa izango

• Printzea

bihurtu zen. horiek bizkarreko arazoak ekarri dizkiote.

•

horrekin ezin nuen hitz egin, dena zekien.

• Jan eta jan,

ARIKETAK

•

hori lehertu egingo da.

3 Bete hutsuneak.

(handigarriak eta txikigarriak) • Handia dena

da.

• Txikia den etxea

da.

• Egoskorra, buru handia duena

da.

• Bide meharra, bide-zidorra

da.

• Gela txikia, gelatxoa • Erle handia • Beti inoren kontura dabilena, • Gure Mikel txikiari

da. da. . esaten diogu.

• Futbol partida hori ez liga normala, • Maite maite duzunari

da. esaten zaio.


293

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 294

41. FITXA

ATZIZKIAK: HANDIGARRIAK ETA TXIKIGARRIAK

4 Asmatu esaldi bat hitz bakoitzarekin.

• Maitetxo: • Hortz-handia: • Mahaitxoa: • Sagutzarra: • Astotzarra: • Txoriñoa: • Txikitxoa: • Gaztelutzarra: • Burutzarra: • Dendatxoa:

294


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 295

42. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

1 Erantsi hitz hauei atzizki txikigarria eta handigarria.

• Etxea: • Leihoa: • Astoa: • Andrea: • Herria: • Burua: • Txoria: • Gizona: • Idia: • Mendia: 2 Erabil itzazu zailtasun-maila adierazteko atzizkiak. Nolakoa da…?

• Sinestu ezin dena: • Eraman daitekeena: • Erraz irakur daitekeena: • Erabil daitekeena: • Zorte txarrari: • Itotzen duenari: • Erraz aditzen dena: • Adierazi ezin dena: ARIKETAK

• Amorratzen duena: • Nekez nekatzen dena: 3 Jarri hitz egokia dagokion atzizkia edo aurrizkia erabiliz.

• Hau eskuz

da! Kamioi bat eskatu beharko dugu.

• Gertatutakoa • Ez da herri handia, • Ur hori edan ahal dugu?… Ea • Kutxa hau handia da baina, • Oihalezko

izan da, ez dut ulertzen nola izan den. bat baino ez. den? horretan ez dago lekurik. honetan gauza asko sar ditzakezu.

• Behorraren berdina da • Bazara gero • Partida horretako emaitza • Ekin eta ekin

! Nola bururatu zaizu horrelakorik egitea? da, oso ona. zara zure lanean.


295

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 296

42. FITXA

ATZIZKIAK

4 Asmatu esaldi bana hitzokin.

• Bideragarria: • Jasanezina: • Aldakaitza: • Berrikusi: • Maiteñoa: • Ikustezina: • Ikasterraza: • Ezatsegina: • Ikusgarria: • Sinesgaitza:

296


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 297

43. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK: LANBIDEAK

1 Lotu marraz definizioak eta hitzak, ondoren idatzi.

Haragia saltzen duena:

•

• gaztagilea

Lan batzuetan laguntza ematen duena:

•

• arraunlaria

Gauzak saltzen dituena:

•

• laguntzailea

Gazta egiten duena:

•

• harri-jasotzailea

Harriak jasotzen dituena:

•

• sendagilea

Posta banatzen duena:

•

• saltzailea

Pastelak egiten dituena:

•

• harakina

Arraunean aritzen dena:

•

• gozogilea

Gaixoak sendatzen dituena:

•

• harreragilea

Hoteleko sarreran lan egiten duena:

•

• postaria

2 Aukeratu erantzun egokia:

•

lana du unibertsitatean. (ikerzale/ikertzaile)

• Ogia egiten du. Beraz, • Patxi

da. (okina/gozogilea) burdina lantzen zuen. (burdin-saltzaileak/errementariak)

• Txekea

ordaindu behar diote. (eramaileari/bozeramaleari)

• Orrazkera polita egin dio • Antzina

da-eta. (moztailea/ile-apaintzailea) zen, estraperloarekin aberastu zen. (zamaria/zamalaria)

• Askotan egoten da liburutegian,

porrokatua da. (irakurtzaile/irakurle)

• Mutil hori telebistako

da. (aurkezlaria/aurkezlea)

• Iturria berak konpondu zidan,

da-eta. (iturgilea/iturgina) aterako zaigu Ander. (bizikletaria/txirrindularia) ARIKETAK

• Beti bizikleta gainean, 3 Osatu taula atzizkidun hitzez.

EKINTZA

-LE

-TZAILE

-GIN

-GILE

-(L)ARI

Arrantza egin Animaliak sendatu Ikatza egin Harriak jaso Gaixoak sendatu Pilotan aritu Antzeztu Irakatsi Jana prestatu Erditzen lagundu


297

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 298

43. FITXA

ATZIZKIAK: LANBIDEAK

4 Ezabatu bietatik desegokia dena eta idatzi zuzena.

• Tenislaria/tenisaria • Aurkezlaria/aurkezlea • Sukaldaria/sukaldalaria • Ogigilea/okina • Emalea/emailea • Zamaria/zamalaria • Garbilea/garbitzailea • Ikerlaria/ikertzailea • Kantalaria/abeslaria • Mandataria/mandatalaria

298


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 299

44. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK: ERATORPENA

1 Berridatzi esaldiak azpimarratutako zatietan aurrizkiak edota artizkiak jarriz.

• Berriro piztu zen botikak hartu ondoren. • Ohe hori ez da batere erosoa lo egiteko. • Nahi baduzue, berriro egin dezakezue etxola hau. • Ez zen egokia izan horrela jokatzea. • Gai ez badira horretarako, ez dute lanpostua lortuko. • Neska hori ez da gauza ezertxo ere ondo egiteko. • Praka horiek ez dira negurako egokiak. • Ez zen berriro agertu soldadu hura. • Berriro eskuratu zuten etxea. • Kontuz ibil zaitezte, behar ez den zerbait gerta ez dadin.

ari

ARIKETAK

2 Moldatu esaldiok zerrendako atzizkiak erabiliz.

-gile -le tzaile -gin

• Gure osaba jaioa da aizkoraz enborrak mozten. • Gaur egun ia ez dago mendian ikatza egiten duenik. • Gure lagunak zura lantzen du eta zuenak harria. • Erosten duena ez da ados egoten saltzen dutenekin. • Han lan egiten dutenak ondo moldatzen dira zuzentzen denarekin. • Andereño batzuek nork lagundu izaten dute. • Bertsoak egiten dituztenak bat-batean aritzen dira. • Arraunean ibiltzen direnak oso sendoak izaten dira.


299

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 300

44. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK: ERATORPENA

• Zaintzen duenak oso eskarmentua handia du bere lanean. • Nobelak egiten dituztenek ez dute eduki arrakasta handirik.

3 Jarri hitz egokia jatorria adierazten duten atzizkiak erabiliz:

• (Baserriko semeak)

ederto batean bizi dira.

• (Baroja, familiakoak)

idazle famatuak dira.

• (Gure aldekoak)

ados egongo lirateke horrekin.

• Urtero ospatzen dute (Bilbokoek) • (Lekeitioko)

hiriaren mendeurrena.

horrek ez omen daki euskaraz.

• (Madrilekoak)

zirela esan ziguten.

• (Ganboa eta Oñaz familiakoak) borrokan. • (Barturen abizenekoak) • (Hirikoek)

eta

elkarren aurka aritu ziren

(Bakiokoak)

dira.

beldur ohi diete animaliei.

• Ez da (kalekumea)

(baserrikoa),

baino.

4 Berridatzi parentesi arteko hitzak, -handi, -kote eta -tzar atzizki handigarriak erabiliz.

(-handi, -kote, -tzar). • (Mutil)

mardula egin zitzaigun loba.

• (Suge)

hura ikustea beldurgarria zen.

• Horrelako (kamioiak) • (Etxe)

horretan langile asko beharko dituzte atenditzeko.

• Geneuzkan (liburuak) • (Buru) • (Gizakiak) • (Ahoa) • Etxe(motz) • (Gizon)

300

ezin daitezke errepidetik ibili. oso pisutsuak ziren. alaena! Zergatik ez zenidan hori atzo esan? haiek kobazuloetan bizi omen ziren. ez ditut batere gustuko. horiek ez dira hain erraz salduko. hori ezin izango da atetik sartu.


835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 301

45. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

1 Jarri baliokideak –(t)ar atzizkia erabiliz:

• Mexikokoa • Otaño familiakoa • Gipuzkoakoak • Eskandinaviakoa • Zarautzekoa • Mendizabal familikoa • Serbiakoa • Bizkaikoak • Estatu batuetakoa • Agurainekoa 2 Erantzun galderei. Nondarrak dira?

• Madril • Sevilla • Brasil • Leon • Amerika • Paris • Frantzia • Euskal herria • Asturias ARIKETAK

• Ataun 3 Erantzun galderei. Norekin hitz egiten dugu...

• Ingelesez? • Alemanieraz? • Frantsesez? • Txineraz? • Euskaraz? • Gazteleraz? • Italieraz? • Errumanieraz? • Serbioz? • Suedieraz?


301

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 302

45. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

4 Idatzi bosna hitz atzizki hauekin.

-TIAR/-TAR

302

-AR

-DAR


835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 303

46. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK. LANBIDEAK

1 Erantzun galderei. Zer da...

• ...eraikuntzarako harria lantzen duen pertsona? • ...abarkak egiten dituena? • ...jana prestatzen duena? • ...liburuak saltzen dituena? • ...eraikinetan tutueriaren instalatzailea? • ...abereen eta, oro har, animalien medikua? • ...buztinezko ontzi edo objektuak egiten dituena? • ...metalak, batez ere, burdina lantzen duena? • ...xisteraz eta pilotaz jokatzen duena? • ...liburuak inprimatzen dituena? 2 Bete testu honetako hutsuneak ibili, etorri eta joan aditzak erabiliz.

• Unai Pedrosa

ospetsua da.

• Neska horrek korrika egiten du, • Saskibaloi

ona da.

horrek bi metro pasatxo ditu.

• Meatzaldean

botilaz gain, beste ontzi batzuk ere egiten ditu.

• Buzoi horretatik

baino ezin ditu gutunak atera.

• Horretan sinesten dutenak

dira.

• Batuta gustuko du, • Klasius klay

izan nahi luke. txapelduna izan zen.

• Zaborrontziak husteko

daude. ARIKETAK

•

asko egoten ziren.

3 Lotu zenbaki bidez hitz baliokideak.

1. sendagilea

ogidun

2. iturgina

oihalgile

3. mezularia

albaitaria

4. oihalgina

iturriketaria

5. ikuskatzailea

kirolaria

6. albistaria

osagilea

7. haginlaria

ikuskaria

8. okina

mandataria

9. jokalaria

berriemailea

10. albaitaria

dentista


303

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 304

46. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK. LANBIDEAK

4 Idatzi bosna hitz atzizki hauekin.

-(L)ARI

304

-LE

-TZAILE

-GIN


-GILE

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 305

47. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

1 Aukeratu hitz egokiak.

• Jolas horretarako bi taldetan banatuta joan ziren (jolastuzaleak/jostaileak/jokaslariak/jolasdunak). • Pilota partida hasi baino lehen bere diruan jokoan jartzen du (apostuzaleak/apostudunak /apostatulariak/apostadoreak). • Perurenaren ustez izatea ez da harriak jasotzea bakarrik (harrizalea/harri-jasolea/harri-jasotzailea/arri-jasoilea). • Eskultura horren

etorriko da sari bat jasotzera (egilea/egizalea/egina/egigilea).

• Etxe osoa urez beteta dago.Ez dakit nondik ateratzen den, beraz, (iturginari/iturgileari/arotzari/igeltseroari). • Ikatza egiten duenari

deitu beharko diot

esaten diote (ikazkilea/ikazkina/ikatzailea/ikatzaria).

• Tailerrera eraman nuen autoa aztertzeko (mekanikoak/mekanikariak/errementariak/teknikariak). • Sukaldaritza gustatzen zitzaionez (sukaldatzaile/sukaldari/sukalderi/kozinero). • Telebistan lan egiten zuten • Argitaletxe horretan

lana aukeratu zuen moduan (aurkezlari/aurkezle/aurkeztaile/aurkeztatzaile).

dago (liburuzale/liburu-saltzaile/liburuzain/liburuzaintzaile).

2 Eman hitz hauen definizioa.

• Eroslea: • Ingeniaria: • Joskilea: • Harakina: ARIKETAK

• Arrantzalea: • Garbitzailea: • Mundakarra: • Zabalzatarra: • Leondarra: • Elorriagatarra: 3 Jarri dagokien atzizkia jatorria adierazteko.

• Arandakoak • Agurainekoa • Deustukoak • Nafarroakoa • Kanariakoak • Egiptokoak • Erromakoak • Santosen familiakoak • Jauregiren familiakoak • Madrilekoak


305

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 306

47. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

4 Bete hutsuneak.

• Pilotan jokatzen duenari

esaten zaio.

• Pilotak egiten dituenari, ordea, • Lapurdiko ipuin

deitzen diogu. batek hainbat ipuin kontatu zizkigun.

• Asturiasko meategietan dauden • Saltzen duenari

esaten zaio.

• Erosten duenari, ostera,

.

• Lasterketan parte hartu zuten • Azokako

afrikarrak ziren.

oso haragi ona izan ohi dute.

• Gutunak ez dira heltzen beti, baina • Jatetxe horretako

306

haserre daude gobernuburuarekin.

ez dute errurik. Artxandako ostalaritza eskolakoa da.


835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 307

48. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIA

1 Eman hitzon definizioak adibidean bezala.

• Nekez mugitzen dena mugigaitza da. • Kostata apurtzen dena apurgaitza da. • Sinesgaitza • Ulergaitza • Jasangaitza • Fidagaitza • Irakurgaitza • Eramangaitza • Sendagaitza • Salgaitza 2 Bete hutsuneak aurreko ariketako hitzak erabiliz.

• Etxe hori

da, berrogei urte ditu, termitak dauzka eta dirutza eskatzen dute.

• Bizpahiru aldiz atxilotu dute

da morroi hori.

• Material hori

zen, horregatik jarri zuten.

• Bere olerkiak

dira,horregatik ez dut inork irakurtzen.

• Egoera

egin zitzaionean alde egin zuen handik.

• Arabieraz idatzitakoa • Gaixotasun

da. Alderantziz dago eta. omen zuen.

• Laurehun kilo inguru zituen, mugigaitza zen. da, hamar urte eman zituen armairu batetik irten gabe.

• Pertsona hura

zen, azkenean pikutara bidali behar izan nuen. ARIKETAK

•

3 Asmatu esaldiak hitz hauek erabiliz.

• Ulertezina: • Irakurterraza: • Aldagaitza: • Iraganezina: • Nekaezina: • Jasangarria: • Mingarria:


307

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 308

48. FITXA

ATZIZKIA

• Laudagarria: • Ukaezina: • Negoziaezina:

4 Erantzun galderei atzizkidun hitzak erabiliz.

• Nola esaten zaio egosten zaila denari? • Nola esaten zaio ezin erruki daitekeenari? • Nola esaten zaio irents daitekeenari? • Nola esaten zaio miresten den jendeari? • Nola esaten zaio ikaratzeko modukoa denari? • Nola esaten zaio bildu ahal denari? • Nola esaten zaio erraz erabiltzen denari? • Nola esaten zaio erraz irakurtzen denari? • Nola esaten zaio maitatzea erraza denari? • Nola esaten zaio barkatu daitekeenari?

308


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 309

49. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

1 Bete ezazu ondoko taula.

-SKA

ESANAHIA

-TZAR

ESANAHIA

MAILU HARRI HERRI MENDI LIBURU GELA OILO SARDE BIDE IDI

2 Eman hitz hauen baliokideak beste atzizkidun hitzak erabiliz.

• Txoriñoa • Gizonskila • Gizatzarra • Liburukotea • Mendiska • Neskatxa • Zaldiñoa • Leihatila ARIKETAK

• Orgatila • Arkumea 3 Lotu hitzak eta atzizkiak eta idatzi.

senda(tu) •

• -ÑO

neka(tu) •

• -KOTE

abarka •

• -GAITZ

liburu • apur(tu) • aurkez(tu) •

• -TILA • -TZAR • -LE

leiho •

• -EZIN

gizon •

• -HANDI

aho •

• -GILE

txori •

• -GARRI


309

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 310

49. FITXA

ATZIZKIAK

4 Eman definizio hauei dagozkien atzizkidun hitzak.

• Arrantzaz bizi den pertsona: • Deustuan jaiotakoa: • Belarra segaz mozten duena: • Josten duena: • Etorkizuna igartzen duena: • Produktuak saltzen dituena: • Salatzen duena: • Kazetaritza ikasi duena: • Haragia saltzen duena: • Sestaon jaiotakoa: • Zamak daramatzana:

310


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 311

50. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

1 Berridatzi esaldiok atzizkidun hitzak erabiliz.

• Ehizean ibiltzen direnek baimena ateratzen dute. • Zuk lehen ogia egiten zenuen eta orain pastelak. • Galtzen zutenei ere saria ematen zitzaien lehen. • Urrutia familiakoak haserre egoten ziren beti. • Antzina ardiei ilea mozten zietenak herriz herri ibili ohi ziren. • Asto handi hura ez zen ikuiluan sartu ere egiten. • Gure aitonak ikatza egiten zuen mendian, Olentzerok bezala. • Elorriaga familiakoak beti egoten dira prest laguntzeko. • Ikuskatzen dutenak sarritan etortzen dira eskolara. • Arazoa eragin duena bera izan da.

ARIKETAK

2 Bete esaldiak adibidean bezala.

• On egiten duenari ongarria esaten zaio. • Erabili ahal denari

esaten zaio.

• Nazka sortzen duenari

esaten zaio.

• Kaltea sortzen duenari

esaten zaio.

• Eraman daitekenari • Iraintzen duenari

esaten zaio. esaten zaio.

• Liluratzen duenari

esaten zaio.

• Nekatzen duenari

esaten zaio.

• Gogoan edukitzeko modukoa denari • Sendatzeko balio duenari • Lazten duenari, izugarriari

esaten zaio. esaten diogu. esaten diogu.


311

835026 _ 0212-0332.qxd

3

27/7/07

14:13

Página 312

50. FITXA

ARIKETAK

ATZIZKIAK

3 Idatzi atzizki bakoitzeko bosna hitz.

-GARRI

-GAITZ

-EZIN

-ERRAZ

4 Eman kontrako esanahia duten atzizkidun hitzak.

• Egingarria: • Kontaezina: • Kontsolaezina: • Bateraezina: • Zentzakaitz: • Jangaitza: • Herritarra: • Kaletarra: • Suspergarria: • Desatsegina:

312


835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 313

51. FITXA

ARIKETAK

JOSKERA


• Nor da horko hori? (anaia) • Non daukazu liburua? (etxea) • Nori galdu zitzaion eraztuna? (Edu) 2 Asmatu galdera hauen erantzunak.

•

? Bai, ikusi ditut zure oinetako berriak.

•

? Ez, ez nuen ezer afaldu.

•

? Ez, ez dakit nongoa den.

•

? Bai, badaukat

3 Egin aukera-galderak.

•

? Txakurra nahiago dut.

•

? Gurasoen etxean.

•

? Bai, esan nien.

4 Berridatzi harridurazko esaldi hauek.

• Auskalo zenbat etorriko diren! (daki) alaena!

• Ikaragarrizko ostikoa eman nion!

Hura

• Begira nor etorri zaigun gaur klasera!

Hara

• Zeinen gaizki jokatu dugun!

Bai

• Horixe joango naizela!

Jakina,

ARIKETAK

• Astoa halakoa!

• Eskerrak konturatu naizen! • Hau mutiko azkarra! • Hau beldurra pasatu dudana!

mutikoa! A zer nolako

• Itoko ahal da!

balitz!

5 Berridatzi erlatibozko esaldi hauek aditz jokatua erabiliz.

• Horixe da iaz zuek irabazitako saria. • Urte horretan jaiotakoek ez zuten arazorik izan. • Nitaz zuek esandakoak harritu egin nau. • Guk ikusitakoa ez zaigu batere gustatu.


313

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 314

51. FITXA

JOSKERA

• Non zegoen erretako etxea? • Haiek ikusitako guztia erosi nahi izaten dute normalean. • Batu itzazue lurrera jausitako papertxo guzti-guztiak. • Hemen ikasitakoak ez dizue ezertarako ere balio izango. • Erabilitako arropa saltzen zutelakoan nago. • Bileran egondakoek badakite zer egin behar duten.

6 Lotu esaldi hauek erlatibozkoak sortuz.

• Mutil hori nekatuta dago. Mutil hori bihar ez da etorriko. • Zerbait ikusi du. Hori kontatu digu. • Zeozer egiteko agindu dizugu. Horixe egin behar duzu. • Guztia jokatu dugu. Guztia galdu dugu. • Bost hil dira. Nafarrak dira. • Atzo galdu zenuten. Gaur aurkitu duzue. • Zerbait entzun genuen. Ez da batere atsegina. • Nik bat erosi dut. Ez du asko balio. • Han makina bat gauza gertatu zitzaizkigun. Gauza haiek izugarriak izan ziren.

314


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 315

52. FITXA

ARIKETAK

JOSKERA: ELKARTU KOORDINATUAK

1 Lotu ondoko perpausak baita ...ere, ezta...ere juntagailuak baliatuz.

• Donostiara joan nahi dugu bihar. Zuek Donostiara joan nahi duzue. • Oraingoz ez diot lan horri ekingo. Beste lan horri ere ez diot ekingo oraingoz. • Ez dugu Gipuzkoa aldera joango garenik esan. Pentsatu ere ez dugu egin! • Seigarren ikasgaia ez dut batere landu. Zazpigarrena ere ez dut landu. • Eskandinaviatik ibilia dela kontatu dizu horrek! Martetik ibilia dela ere esan diezazuke!

2 Lotu perpausak eta juntagailua erabiliz.

• Igerian aritzen naiz arratsaldero. Saskibaloian aritzen naiz astero. • Gero disko bat erosi nahi nuke. Gero CD bat erosi nahi nuke. • Korrika batean irten zen Ane etxetik atzo. Ane kalera irten orduko erori zen. • Zuek eleberri hori eros dezakezue. Guk beste eleberri hori eros dezakegu.

ARIKETAK

• Laster elurra ekarriko duela esan dute telebistan. Laster hotza ekarriko duela esan dute telebistan.

3 Lotu perpausak dagozkien juntagailu disjuntiboak (edo, ala) erabiliz.

• Ez dakit eleberri bat • Hiru mila

poema liburu bat irakurri.

lau mila esan zuelakoan nago.

• Horrekin ez da erraza gezurretan • Trenez

egiatan ari den asmatzea.

hegazkinez:zer duzu nahiago?

• Auskalo zenbat elkartu ziren! Hogei mila • Ongi

gaizki, bukatzea da kontua!

• Ostiralean

igandean etorriko zirela esan zuten?

• Zein aukeratuko zenuke? Distiratsu hau • Ez dugu ondo ikusi hiruak •

hogeita bost mila inguru.

liburutegira

beste hau?

bostak sartu duen gola. ludotekara, ez dago beste aukerarik.


315

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 316

52. FITXA

ARIKETAK

JOSKERA: ELKARTU KOORDINATUAK

4 Zuzendu zuzenak ez diren perpausak.

• Pozik egongo zarete eta, baita ere, gure adiskideekin ere. • Ez dit informaziorik eskaini, ezta laguntzarik txikerrena ere. • Zure herriko plaza guztiz polita da eta ere bai gurekoa. • Galder ez da isiltzen, ezta samako mina duenetan ere. • Ez dakit ezer egingo duen, ezta ezer egiteko asmorik duen ere ez. • Etxean ahaztu dituzu, edo? • Ez dakit norantz joango zen, Australiarantz ala? • Dagoeneko hiru orrialde edo, bete ditu. • Zer? Txantxetan edo? • Ziur zaude ala, hori ondo dagoela esateko?

5 Lotu ondoko perpausak juntagailu adbersatiboak erabiliz.

• Irenek lortu du, bai,

Enekoren laguntza izan du.

• Hegazkinez garaiz hel zitekeen: autoz, • Egunez

gauez ere asmatuko luke horrek bidea!

• Etziko prestatuko dugu

azkenean, izango dugu ospatu.

• Udaldi zoragarria iazkoa;aurten, • Ez zekiten,

zaila izango dut.

zer gertatuko zitzaien.

• Lan bai,

parranda ugari ere bai horrek!

• Horretan ez daki ezertan, partxisean • Zure lagun horrek tabakoa • Liburu asko erosten du,

316

, ez dut uste.

! txiskeroa ere kendu dizu. ez ditu irakurtzen inoiz.


835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 317

ARIKETAK

53. FITXA

JOSKERA: ELKARTU DISTRIBUTIBOAK

1 Lotu perpausak juntagailu distributiboak (zein, nahiz, batetik, ez) erabiliz.

• Berdin zaio honetara •

edozertara egitea.

gezurra,

iruzurra. Hau etsipena!

• Aste honetan •

hurrengoan, berdin dio. ez zenuela gogorik,

• Hori horrela da;

ez zenuela dirurik, ederto aspertu nintzen zurekin.

hemen eta

• Hitz-jokoan

Australian ere.

karta-jokoan aritzen dira jo eta ke.

• Ez du inoren oparirik nahi, •

kaskabarra

•

hezigabea

•

ikaslerik

amaren,

aitaren, ez osabarenik.

hotza, beti mendirako prest gure Urdatx. okerra izan, edozein zaldiren gainean ibiliko litzateke hori! irakaslerik; ez dago hau ulertuko lukeenik.

2 Zuzendu oker dauden perpausak.

• Agertu zein agertu ez, azken batean niri berdin dit. • Julen ostiralero joaten da mendira;eguraldi ona baina txarra egin. • Hori egin zein bestea egin, elkarren antzeko. • Ez dakizu nor naizen, edo? • Zazpi edo zortzi lagun etorri ziren.

ARIKETAK

• Nahiz hori beste edozein har zenezakeen, berdin zion. • Gazte zein zahar,hemen guztiek egin behar dute lan. • Gehien-gehienek ondo egiten dute, zuek ez baina. • Hori ez da zurea, baino Ikernerena. • Ez dago udaletxean, etxean baino.

3 Berridatzi esaldiok parentesi artekoa erabiliz.

• Ez dut zugatik egin, amagatik baino. (baizik) • Zuk ondo jokatu duzu, baina berak ez. (ostera) • Ez da Ander etorri, bere anaia baizik. (baino)


317

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 318

ARIKETAK

53. FITXA

JOSKERA: ELKARTU DISTRIBUTIBOAK

• Ezkerretatik zein eskuinetatik joan gintezkeen. (nahiz) • Niri ez zait gustatu; Joneri, ordea, bai. (ostera) • Zuek egin hori; guk, ordea, beste hau egingo dugu. (berriz) • Errepidetik zein autobiatik joan gaitezke. (nahiz) • Ez da hamarretan gertatu, hamaiketan baizik. (baino) • Nahiz etxean, nahiz kalean, garrantzitsua da ondo egotea da. (zein) • Gu zurekin joango gara eta Keparekin ere bai. (baita ere)

4 Aukeratu zuzenak eta idatzi.

• Institutuan ahaztu dituzu, • Nahi duzuena, •

? (ala/edo) niri berdin dit. (ordea/baina)

ez nuen dirurik,

ez nuen gogorik. (batetik... bestetik.../nahiz... nahiz...)

• Bihar ez gara zuekin joango, Anerekin • Ez dut zugatik egin, beragatik

. (baina/baino)

• Joaten utziko dizut, ez duzu merezi • Guk ez genion ezer esan eta zuek • Ines • • Donostian

318

. (baina/baino) . (baino/baina) . (ere/ere ez)

Andone ere etxean geratu zen. (baita/ez ezik) ardorik

ogirik ez zuten hartu. (ez/ez/bai/bai) Bilbon topa zenezakeen hori. (nahiz/ ordea)


835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 319

ARIKETAK

54. FITXA

JOSKERA

1 Berridatzi perpausak zehar estiloan jarriz.

• «Bihar bero handia egingo du» –esan du Anek. • «Ez dut nahi» –esan dit Ikerrek. • «Gustatzen zaizu?» –galdetu dio Enekori. • Zenbat urte dituzu orain? –galdetu didate. • Nora da? Ez du esan. • Ogia erosi du? Ez dit esan. • Norekin joan da Ane? Bere amak ez daki. • Noiz izango da bilera? Gaurko agendan irakurri dut. • Nori suertatu zaio loteria? Ez dakigu. • Ordua badakizu? –galdetu diot.

• Ez dakit nork egingo duela.

• Ez da etorriko uste dute lagunek.

• Ez dakit nork egingo duen.

• Ez dela etorriko uste dute lagunek.

• Ez dugu esan norekin etorriko dela.

• Ez dakizu nola maite zaitudan!

• Ez du esan norekin etorriko den.

• Ez dakizu nola maite zaitudala!

• Ondo dakite zenbat ordaindu dutela.

• Entzun dugu zuek ez duzuela hemen bizi nahi.

• Ondo dakite zenbat ordaindu duten.

• Entzun dugu zuek ez duzuenik hemen bizi nahi.

• Esango dizuet zoriontsu bizi naizen.

• Aipatu dute aurten esnearen prezioa igoko dela.

• Esango dizuet zoriontsu bizi naizela.

• Aipatu dute aurten esnearen prezioa igoko den.

• Etorriko den esan nizun.

• Esan genien bihar etorriko zen.

• Etortzeko esan nizun.

• Esan genien bihar etortzeko.


ARIKETAK

2 Markatu esaldi zuzena.

319

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 320

ARIKETAK

54. FITXA

JOSKERA

3 Bete hutsuneak parentesi arteko aditzei menderagailu egokia jarriz.

• Gero operara joango (gara)

erabaki dut.

• Antzerkia gogoko ez (zuten)

ez nekien.

• Badakizu zein antzokitan ikusi (dut)

aktore hori?

• Euskalduna Jauregiko zuzendaria (zen)

uste nuen.

• Jakin, badakizu etorri (dira)

.

• Baina badakizu biak elkarrekin egongo (dira) • Horrelako museoak ez (zituen) • Ez nekien dantzaria (zen)

? gogoko esan zidan.

.

• Kontserbatorioko ikasleak (dira) • Ez dut uste museoetatik oso urrun egongo (gara)

galdetuko diet. .

4 Berridatzi esaldiak galderari erantzunez.

Zer esan du? • “Asper-asper eginda nago” • “Etorri hona, mesedez” • “Ez dakit” • “Ez dugu joan nahi” • “Itxaron pixka batean” • “Non egon zarete?” • “Ez naiz fidatzen Keparekin” • “Zein bide hartuko duzue?” • “Zoaz pikutara” • “Non da kontzertua?”

320


835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 321

ARIKETAK

55. FITXA

JOSKERA: HELBURUZKOAK ETA KAUSALAK

1 Bete hutsuneak.

(Helburuzkoak: -t(z)eko, -t(z)era, -t(z)ekotan, -t(z)eko asmoz) • Buelta bat (eman)

noa, gero arte.

• Zertarako, (nekatu)

?

• Ez, gauzatxo bat (ikusi)

joan nahi nuke.

• Zer (egin, asmoa)

daukazu?

• Pasealekuaren amaieran jarri duten lorategi modernoa (ikusi)

nago.

• Zertarako zoaz korrika? Ilundu baino lehen (heldu) • Bai, hori (bisitatu)

?

joan eta gero beste bat (ikusi)

• Non daude, bada? Zer (egin)

asmoa daukat.

jarri dituzte?

• Lehiaketa bat (egin)

. Lorategi originalenari saria emango diote.

• Bat ikusi dut Guggenheim ondoan.Hori (ikusi)

? Ezta pentsatu ere!

2 Aukeratu zuzena.

• Ama eta erosketak

joan dira Arteara. (egitera/egiteko)

• Zinta bat erosi dut saio bat • Noiz

. (grabatzera/grabatzeko)

daukazue zuok? (itzuli asmoa/itzultzeko asmoa)

• Ez genekien zer egin, eta zuekin

etorri gara. (hitz egitera/hitz egiteko)

• Atera ezazue txakur hori bueltaska bat

zeneukaten lehengoan, bada? (egiten asmoa/egiteko asmoa)

• Komikitxoren bat ekarri zuen

. (irakurtzera/irakurtzeko)

• Guraizeak ez dira hori

, ea ikasten duzuen. (egitera/egiteko)

• Nik ez dut gauza horiek • Opari bat

balio. (ikastera/ikasteko) ARIKETAK

• Zer

, mesedez. (ematera/emateko)

joan zaio osaba Pellori. (eskatzera/eskatzeko)

3 Bete hutsuneak.

(Kausalak) • Oso merke (zegoen)

erosi omen zuen liburu hori.

• Bada, niri ez zait batere gustatu, ez du marrazkirik • Hori diozu gogoz irakurri ez (duzu)

. .

• Gainera, ingelesez (dago)

gero, zailagoa da.

• Berak oso ondo (daki)

ingelesez, osterantzean…

• Hara! Zergatik diozu hori? Jeloskor (zaude) • Ez, (badakit) • Aita britainarra da

?

oso ondo irakurtzen duela ingelesez. .

• Nik hori ez nekien, ez • Jakin beharko zenuke, zure ikasgelan

askotan berarekin egoten. .


321

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 322

55. FITXA

JOSKERA: HELBURUZKOAK ETA KAUSALAK

4 Berridatzi esaldiak.

• Etxean geratu zen, buruko mina zuen eta. (bait-) • Berarekin joan ez naizelako haserretu zait. (-ez gero) • Apurtuta zegoenez gero, zaramontzira bota dut. (-elako) • Krisia dela eta, oso zaila da gaur egun lana aurkitzea. (-agatik) • Kontuz ez ibiltzeagatik apurtu zitzaizun hori. (-elako) • Lege berriagatik istilu asko egon ziren. (dela eta) • Normalean ez du hitz egiten oso lotsatia delako. (bait-) • Txarto jokatzeagatik zigortu zituzten. (-elako) • Ez nien esan ez nekielako. (bait-) • Jakingo ez duzunez gero, esan egingo dizut. (-elako)

322


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 323

56. FITXA

ARIKETAK

JOSKERA: BALDINTZAK ETA ERLATIBOZKOAK

1 Amaiera eman perpausei ondorioa jarriz.

• Jausten bazara, (min hartu)

.

• Onean egiten ez baduzu, (txarrean)

.

• Zurea balitz, (hartu)

?

• Ohea egiten ez baduzu, (lorik ez)

.

• Gehiago nahi baduzue, (hartu, ahal izan)

.

• Ikusten badugu, (gustatu)

.

• Dirua izango banu, (autoa erosi)

.

• Etortzen badira, (esan ez)

.

• Kontuz ibiliko balira; (arazorik ez)

.

• Ezertarako beharko bazenute, (erosi)

.

2 Berridatzi esaldiak baldintzan aditz jokatua erabiliz.

• Kontuz ibili ezean, arazoak izango dituzu. • Egia esan ezik, ez dizut utziko ateratzen. • Premiazkoa izan ezean, ez nintzateke joango. • Ahal izanez gero, joango ginateke.

ARIKETAK

• Neuk ikusi ezean,ez nu(ke)en sinestuko. • Inora joan ezik, deituko zidaten. • Zaratarik atera ezik, ez litzateke ezer ere gertatuko. • Hemen egonez gero, pozik egongo ginateke. • Ardo asko edanez gero, mozkor galanta harrapa zezakeen. • Zuek berriro joanez gero, itsasontziz joango zinatekete.

3 Eman hitz hauen definizioak erlatiboa erabiliz.

• Errementaria • Motorzalea • Liburu-saltzailea


323

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 324

56. FITXA

JOSKERA: BALDINTZAK ETA ERLATIBOZKOAK

• Ura • Jostailua • Orrazia • Sagarra • Arkatza • Baloia • Belarria

4 Lotu perpausak erlatibozkoak erabiliz.

• Gaur mutil hori zazpietan etorri da. Atzo ez zen etorri. • Emakume horri orratza galdu zaio. Emakumea jostuna da. • Ez daki ingelesez. Amerikarra da. • Ez dauka dirurik. Eskean ari da. • Mutil hori zalditik erori zen. Mutilak hanka hautsi zuen. • Gaixorik dago. Ez da inoiz ospitalean egon. • Neska hori aitarekin etorri da. Neska errusiarra da. • Pelikula bat ikusiko dugu. Gustatuko zaizu pelikula. • Gizon horrek txineraz daki. Neskak asko daki bizitzaz. • Ixilik egon da. Horrekin joan da.

324


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 325

ARIKETAK

57. FITXA

JOSKERA: DENBORAZKOAK ETA KONTZESIBOAK

1 Bete hutsuneak ondoko denborazkoak erabiliz.

Baino lehen eta gero -n bakoitzean -(e)netik -enerak eta berehala aurretik -takoan -n guztietan -(e)larik • Etorri

deitu, badaezpada ere.

• Dutxatu

gosaldu egingo dut.

• Lana amaitu

etxera joan ginen.

• Bulegora heldu • Ate itxi

lan egiteari ekingo diot. konturatu nintzen giltzak barruan zeudela.

• Kalean (nengoen)

euritan hasi zen.

• Istripua izan zuen

arazoak besterik ez dauka.

• Etortzen naiz • Agertu zen

horrela aurkitzen zaitut. berandu zen, ezin genuen ezer esan.

• Idazlan bat idatzi

eskematxoa egin behar dugu.


• Ezer egin aurretik, Anerekin hitz egin behar zenuen. • Etorritakoan inorekin hitz egin izan banu, ez zen ezer gertatuko. • Konturatu orduko, mundu guztia kanpoan zegoen.

ARIKETAK

• Mutil hori ikusten dugun bakoitzean, arazoren bat izaten dugu. • Eskolak amaitu ondoren igerilekuetara joango gara. • Ezer idatzi baino lehen, ondo pentsatu behar duzu. • Osaba-izeko bisitatu zituenetik poz-pozik dago. • Etxera heldu bezain laster afaldu eta ohera joan nintzen. • Ahal zuen guztietan, berarekin borroka egiten zuen. • Ikusi bezain laster ezagutu egin nuen.


325

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 326

ARIKETAK

57. FITXA

JOSKERA: DENBORAZKOAK ETA KONTZESIBOAK


(Kontseziboak) • Txarto egin arren, ordaindu egin didate. (nahiz eta) • Partida irabazi ez badu ere, poz-pozik dago. (arren) • Konpondu nuen, zaila baino zailagoa izan bada ere. (arren) • Nahiz eta dirurik izan ez, egunero kanpoan bazkaltzen zuten. (ba... ere) • Gezurra esanagatik ere, sinestu egingo nieke. (nahiz eta) • Ez du euririk egiten, baina zuk euritakoa ekarri duzu. (arren) • Bera etorriko balitz ere, zu ez zinateke hurbildu ere egingo. (nahiz eta) • Munduko urre guztia ordaindu arren, ez nuke zurekin lan egingo. (-agatik ere) • Nahiz eta ingelesa izan, euskaraz hitz egiten du. (-arren) • Sinestu nahi ez baduzue ere, benetan ari naiz. (-agatik ere)

4 Aukeratu esaldi zuzena.

• Antonekin askotan jolastu arren, ez da oso laguna.

• Oso luzea ez bada ere, guztiok sartuko gara.

• Antonekin jolastu arren askotan, ez da oso laguna.

• Ez bada ere oso luzea, guztiok sartuko gara.

• Milioi bat ordaintzeagatik ere, ez luke nahikoa izango.

• Izan arren berandu, gero joan egingo gara.

• Milioi bat ordainduagatik ere, ez luke nahikoa izango.

• Berandu izan arren, gero joan egingo gara.

• Mila urte izanagatik ere, zuhaitz hori bota egingo dute.

• Bada laguna ere, ez du inoiz agurtzen.

• Mila urte izateagatik ere, zuhaitz hori bota egingo dute.

• Laguna bada ere, ez du inoiz agurtzen.

• Nahiz eta berandu etorri da, inork ez dio ezer esan.

• Kirolaria izan arren, nahiko lodi dago.

• Nahiz eta berandu etorri den, inork ez dio ezer esan.

• Kirolaria da arren, nahiko lodi dago.

• Bilbon bizi badira ere, ez dituzte Zazpi kaleak ezagutzen. • Bilbon bizi badiren ere, ez dituzte Zazpi kaleak ezagutzen. • Nahiz eta partida galdu ez, erabat triste zeuden. • Nahiz eta partida ez galdu, erabat triste zeuden.

326


835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 327

ARIKETAK

58. FITXA

JOSKERA: MODUZKOAK

1 Lotu esaldiak moduzko esaldiak sortuz.

• Era horretara egiteko esan zidan eta nik halaxe egin nuen. • Dirurik gabe etorri eta dirurik gabe joan zen. • Duela bi aste erabaki zuten; orain halaxe egingo dute. • Entrenatzaileak esandako moduan antolatu behar dugu jokoa, irabazi nahi badugu. • Artzainak elurra ekarriko zuela iragarri zuen eta halaxe jazo zen. • Iaz hori esan ziguten, baina azkenean ez dute horrela egin. • Esan esaten diote baina alferrik.Beti egiten du bere erara. • 97an hala geunden; orain ere bai. • Nik era horretan egiteko gomendatu nizuen eta ez duzue horrela egin. • Berak horrela erabiltzen zuen eta guk berdin-berdin.

• Jon zu bezala da.

• Zuk esan duzun bezala da hori.

• Jon zu bezalakoa da.

• Zuk esan duzun bezalakoa da hori.

• Ez dira uste nuen bezala.

• Ane zure moduan da.

• Ez dira uste nuen bezalakoak.

• Ane zure modukoa da.

• Ahal da neurrian, saiatu egin behar da.

• Berandu zen legez, joan egin da.

• Ahal den neurrian, saiatu egin behar da.

• Berandu zenez, joan egin da.

• Zuk esandako moduan egin dut, baina alferrik.

• Zer moduz.Iker? Beti moduan.

• Zuk esan moduan egin dut, baina alferrik.

• Zer modu, Iker? Betiko moduan.

• Zuk egin duzu antzera egin genuen.

• Horko auto hori nirearen antzekoa da.

• Zuk egin duzun antzera egin genuen.

• Horko auto hori nire antzekoa da.

ARIKETAK

2 Aukeratu esaldi zuzenak.

• Haiek nahi bezalakoa egin ahal zuten, zutik ala eserita. • Haiek nahi bezala egin ahal zuten, zutik ala eserita.


327

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 328

58. FITXA

JOSKERA: MODUZKOAK

3 Konparaziozko esaldia osatu esaldi biak lotuz.

• Batzuek makina bat milioi dauzkate: nik ez daukat hainbeste. • Alkandora hori garestia da baina beste hau are gehiago. • Auto horrek 230 km.ko abiadura har dezake; hangoak 180koa. • Gaur euri zaparrada itzela bota du; atzokoa ez zen horrenbestekoa izan. • Gorbeia garaia da: Everest oso garaia da. • Idazluma honek ondo idazten du eta beste horrek ere bai. • Guk hainbat ordu eman ditugu ikasten; zuek ere bai? • Eneritz bai dela trebea. Ziortza ez horrenbeste, ordea. • Marrazki hau atsegin dut; beste hori ez hainbeste. • Zortziehun ale dituzula etxean? Neuk ere horrenbeste baditudala uste dut.

4 Okerrak zuzendu.

• Nik zu adina dirua daukat momentu honetan. • Egongelan sukaldean hainbeste aulki zeuden. • Mendiko loreak larrekoak adina ederrak direla uste dut. • Ez daukat ni zu bezain lagun hemen. • Lorategi horretan gure balkoian adina lore daude. • Bizardun horrek biboteduna bezain lodi da. • Arrain grisak txoriak beste ederrak dira. • Telebistak irratia bezain argindarra kontsumitzen du. • Leiho horiek beste hauek besteko kristal dauzkate. • Aulkia mahaia bezain egur dauka.

328


ARIKETAK

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 329

ARIKETAK

59. FITXA

JOSKERA: KONPARAZIOZKOAK ETA ONDORIOZKOAK

1 Berridatzi esaldi hauek.

• Euskal liburugintza inoiz baino hobeto dago. (bezain) • Txerriak zikinak izaten dira, baina oiloak ez dira garbiagoak. (bezain) • Zuek lau txeke sinatu zenituzten eta nik ere bai. (beste) • Hemen jende askok daki mutiko horrek beste horretaz. (bezain) • Ni ez naiz Edurne bezain potoloa. (-agoa) • Lau sagar eman zizkizuten baina zuk gehiago jango zenituzten. (baino gehiago) • Apal horretan hiru aldizkari baino ez dago; beste honetan gehiago. (adina) • Nire lagunek eta zuek launa opari erosi dituzue. (beste) • Zu baino dibertigarriagorik ez da edonon aurkitzen. (bezain) • Neskato horrek ez du oraindik nik beste ikasi. (baino)

• Ez zuen lortu berak espero zuen • Haiek ez zuten guk

postu ona. (bezain/beste) kemena halako kontu bati aurre egiteko. (beste/besteko)

• Niri ez zitzaidan zuri

interesgarria iruditu saio hura. (beste/bezain)

• Kobazulo hartan gurean

arratoi sartu ziren orduan. (beste/bezain)

• Zuek baino

ziren. (gehiago/handiago)

• Ez du esaten duen

irabazten. (adina/bezain)

• Zuek baino lagun

egin zenituzten jaialdi hartan. (gehiagoak/handiagoak)

• Ea gaurko afarian aurrekoan • Gurean

ARIKETAK


ez duzun jaten. (bezain/adina)

txarto jokatu zuen zuenean. (beste/bezain)

• Ez genuke erraz aurkituko zu

atseginik. (bezain/beste)

3 Berridatzi esaldi hauek ondoriozko esaldiak sortuz:

• Garestiegia zen auto hura nik erosi ahal izateko. Hain

ezin

.

• Entzun ditudan lelokeriekin erabat harrituta nago. Hain • Hondartzan halako bero handia egonik, ez zegoen bertan egoterik. Hain • Oso polita zen, horregatik denak liluratuta zeuden. Hain • Oso azkar hitz egiten du, esaten duen guztia ulertzeko. Hain • Auto asko ditu egun horretan zein auto zeraman jakiteko moduan. Hainbeste 쮿 EGIZU 1 DBH 쮿 FOTOKOPIATZEKO MATERIALA © ZUBIA, S. L. / SANTILLANA EDUCACIÓN, S. L. 쮿

329

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 330

ARIKETAK

59. FITXA

JOSKERA: KONPARAZIOZKOAK ETA ONDORIOZKOAK

• Asko gustatzen zaizkio horiek, horregatik erosi diote bilduma osoa. Hain gustuko • Oso desatsegina da, denok jasan ahal izateko. Hain • Handiegia zen atetik sartzeko. Hain

ezen

• Erabat indartsua zen,horregatik altxatu ahal izan zuen harri biribila. Hainbesteko 4 Aukeratu zuzen daudenak.

• Hain da potoloa, ezen ez baita atetik ere sartzen. • Hain da potoloa, ez dela atetik ere sartzen. • Hainbeste jende dago, ez dugula abasturik ematen. • Hainbeste jende dago, ez baitugu abasturik ematen. • Eskuaz hautsi zuen, hainbeste indarra zeukan. • Eskuaz hautsi zuen, hainbesteko indarra zeukan. • Hain da trebea, ezen esku bakar batez egiteko gauza baita. • Hain da trebea, ezen esku bakar batez egiteko gauza da. • Hainbeste aldiz esan zidaten, non ez zen ausartzen berriro. • Hainbesteko aldiz esan zidaten, non ez zen ausartzen berriro. • Hainbesteko zarata atera zuten, ezen denek zerbait esan zuten. • Hainbeste zarata atera zuten, non denek zerbait esan baitzuten. • Gogoan dut behin uretara jausi eta horrenbeste beldurtu zinen, non negarrez hasi baitzinen. • Gogoan dut behin uretara jausi eta horrenbete beldurtu zinen, negarrez hasi zinela. • Hainbat negar egin genuen, non begiak gorri-gorri baikenituen. • Hainbat negar egin genuen, begiak gorri-gorri nituela. • Hainbeste zen lodia, ezen ez zuen kalera atera nahi. • Halako moldez esan du, non sinestu egin baitiot. • Hain zen lodia, zen ez zuen kalera atera nahi. • Halako moldez esan du, non sinestu egin diodala.

330


.

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 331

ARIKETAK

60. FITXA

JOSKERA: DENETIK

1 Berridatzi esaldi hauek.

• Zure erantzunik jaso ezean ez dizut berriz idatziko. • Autoa konponduko balidate, ez nintzateke autobusez joango. • Neska izan arren. ez zen sokasaltoan ibiltzen. • Nahiz eta komenigarriak izan ez, armak dira gehien saltzen diren jostailuak. • Informatikaz ezer ez dakielako ez diote lanpostua eman. • Etxetik ateratzean katuak ospa egin zuen. • Medikuarenean ikusi nuenez gero, gaixorik zegoela pentsatu nuen. • Iñakik zortzi garagardo edaten du egunero.Pilik, inoiz ez. • Gertatutakoa ikusi arren, ez diote sinesten. • Kalean aurkitu zuenetik dauka txakur txiki polit hori.

• Etzi txingorra izango (dugu)

esan du Pello Zabalak gaur.

• Entzun genuen zuek ez (duzue)

auzo horretan bizi nahi .

• Ez dakigu nori suertatu (zaio)

oraingoan loteria.

• Inork esan dizue zergatik ez (dira)

etorri gaur horiek?

• Guk badakigu etorriko (zarete)

berandu.

• Aipatu dute esnearen prezioak gora egingo (du) • Ez genekien joango (ginen)

ARIKETAK

2 Bete hutsuneak.

.

ala ez.

• Ez dute esan goiz agertuko (dira) • Ez dut uste inolako arazorik izango (duzue) • Berrian irakurri genuen norbaitekin helduko (zen)

. . aireportura.


331

835026 _ 0212-0332.qxd

4

27/7/07

14:13

Página 332

ARIKETAK

60. FITXA

JOSKERA: DENETIK


• Berandu

, joan egingo gara. (izan arren/izatearren)

• Bermeotarra • Etorri

Bermeoko euskara hitz egiten du. (izanez gero/denez gero) atzerritarrak oso ondo hitz egiten du gazteleraz. (zaigula/zaigun)

• Ez

joango uste dute lagunek. (da/dela)

• Ez zigun ezer esan ez • Gezurrak

. (baizekien/baitzekien) , denek sinesten diote. (esatearren/esan arren)

• Zuk esan zenigun

egin genuen, boligrafoz. (modukoa/moduan)

• Hain da garaia, ezen ez • Apurgaitza

edozein atetatik sartzen. (baita/dela) eman behar izan zizkioten hainbeste kolpe. (zelako/zenelako)

• Ekarri

andrakilak ilobari emango dizkiot. (duzun/dituzun)

4 Berridatzi esaldi kausal hauek bait- partikula erabiliz:

• Hori egin zuen berak, aditua bera zen eta. • Atzo zabaldu nituen prakak lehortu dira, haize beroa dabil eta. • Ez gintuzten afaltzera gonbidatu, ez genituelako agurtu. • Menditik azkarrago jaitsi ginen, haizea gure alde zebilen eta. • Kalean bi orduz gelditu behar izan zuten, etxeko giltzak barruan utzi zituzten eta. • Ez joan, orain dator eta. • Lagunak haserre zeuden gurekin, herenegun ez genielako deitu. • Ez nuen mutil hori batere gustuko, harroegia zen eta. • Neka-neka eginda nago, lo gutxi egin dut eta. • Ordu erdi daramat zain, goizegi heldu naiz eta.

332


176046261-gramatika-lantzeko-ariketak

Recommend Documents