"""'"
Santiago de Murcia (S. XVIII)
Folías gallegas Guitarra
'-' .rv~
G¿~C
"""'"
~," '~
~
" ) .~:'-
(
rL
r'
"'-' 11
\
Santiago
'!I
de Murcia
I~
(S. XVIII) 11
"
Folías gallegas Guitarra
~ 11 11 '1 . r
--..
~
AS FOLÍAS GALLEGAS DE SANTIAGO DE MURCIA
~
'f
..
Q
Son contadísimos os datos seguros que se coñecen sobre a vida de Santiago de Murcia. Só sabemos que foi profesor de guitarra da raíña María Luisa Gabriela de Saboya, primeira esposa de Felipe V, ata o ano 1714, en que morreu a soberana; que publicou nese mesmo ano, en Amberes, un libro que contén regras de acompañamento e pezas para a guitarra española, o Resumen de acompa,Íar la parte con la guitarra. e que dezaoito anos máis tarde, no 1732, rematou de copiar un precioso manuscrito, dividido en dous volumes, con obras propias e alleas, principalmente pasacalles, suites e series de variacións sobre esquemas harmónicos españois, que titulou Pasacalles y obras de guitarra por todos los tonos naturales y acidentales. Aparte destes pouquísimos datos seguros, hai outros que a moderna musicoloxía puido reconstruir. En primerio lugar, supomos que a súa vinculación coa Casa Real se debeu ao feito de pertencer, probablemente, á familia dos Murcia, violeiros do Real Palacio entre fins do século XVII e comezos do XVIII. Por outro lado, dados os avatares que padeceron os poucos exemplares das súas obras que chegaron aos nosos días, non parece des~tinado supor tamén que Murcia emigrase á Nueva España despois da morte da raíña: en México consérvase un dos dous volumes manuscritos dos Pasacalles y obras (o segundo, que contén variacións sobre esquemas harmónicos españois) e o outro, hoxe na Biblioteca Británica de Londres, foi adquirido en México; tamén proceden de México dous dos tres exemplares coñecidos do Resumen de acompa¡Íar la parte, e na Biblioteca Nacional mexicana gárdase un manuscrito con música de guitarra e de violino que contén, entre outras moitas cousas, obras de Santiago de Murcia. Por suposto, o instrumento para o que escrebe Murcia é a guitarra española, hoxe chamada barroca, de cinco ordes de cordas, que podía afinarse de calquer das tres maneiras que figuran na ilustración. A primeira afinación foi empregada en España, sobre todo para acompañar; a segunda é preferida polos guitarristas franceses, e a terceira polos italianos ademais de algún español, como Gaspar Sanz. Ainda que en rigor habería que elexer a primeira afinación nas pezas de Murcia, en xeral os intérpretes soen preferir a segunda, tanto por razóns de índole musical como polo feito de que Murcia manifesta unha forte influencia francesa nunha boa parte das súas obras. Pero nada nos impide empregar a primeira, moito máis achegada á guitarra clásica dos nosos días, guitarra na que se poden tocar, por suposto, todalas obras dos guitarristas barrocos, por máis que ás veces se teñan de facer adaptación s leves. Nestas Folías gallegas case non foi preciso facer nengunha adaptación. Só se engaden entre colchetes, na transcripción, unhas cantas oitavas necesarias para o bon discorrer da música, oitavas que, por outra parte, a guitarra barroca produce de seu nas ordes graves. Estas Folías gallegas son as máis antigas que coñezo, e o ar galego ven suxerido polo ritmo senario e pola presenza constante dunha nota pedal, como na gaita. Ainda que o autor nada nos indica respecto do ar con que se ha de interpretar esta peza, creo que hai que darlle un movimento moderadamente rápido e un carácter melancolicamente estático, como o dunha gaita da nevoenta Galicia escoitada ao lonxe. Gerardo Arriaga
~
Folías Gallegas Guitarra Santiagode Murcia Transcripción:GerardoArriaga [Col.47 v]
--
~.
.. .
.:
#" I
r"
'
I
r"
[Col.48]
~
r
r r
r.
:r-==r
r ~r
I.
~
9
. rr
~~r .
t
~
t
_o
t-
r - -. ~i
i~t"
~
26 ~-=---
t.'
t~
t.D
t
-~o
.
r
..
. r-
ro
r~
"
Spain. Editorial. S.L A Coruña
9724
8
~~f"
- r-
v~r
r-
r-
~.
.t
-t
t
-r~- . t
.. r r -r ro f 40 J~ ~.r
~J~ (..(. ,.~n~I~~ r~- -
(.~'~ .t
t
(t t t t
(( ~r -
t
r~ - t t
. r . t ~ t ~-' .t 'a 9724
t
ur
