MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
esitlerde, kesit düzleminin kesti#i dol" k!s!mlar, örünüşe iren k!s!mlardan a(!rt edile$ilmesi için sürekli kal!n çizi ile çizilir v malzeme cinsini $elirtmekte k"llan!lan sem$ llere "("n taran!r -2. ekil 38ada $az! (a&! malz meleri için ürk 5tandartlar nstitüsü taraf!n an tan!mlanan tarama $içimleri, ekil 38$de ise )ritan(a 5tandartlar nstitüsü taraf!ndan tan! lanan tarama $içimleri verilmiştir. )a'si eçen şekilde% 2.201, 2.202 ve 2.203 n"maral! tarama $içimlerinde örülece#i üzere, çizim ölçe#i de#iştikçe taram 6österim $içimleri de#işe$ilmektedir.
/a
/$ Şekil : ;esitlerde mal!eme "(sterim taramaları, -a T< =1>9a "(re 38 -% < 11> 259e "(re 13.
5 ;;823 <5= 12;823 standard!nda -4, mimari6inşaat teknik çizimlerinde k"llan!la$ilecek çizi ti&leri ve kal!nl!klar! tan!mlanm!şt!r. a$lo 1de, $" standarda öre sürekli çizi ti&leri ve k"llan!m alanlar! verilmiş, a$lo 2>de ise farkl! izi r"&lar! için çizi ti&i kal!nl!klar! verilmiştir.
&dı $e "(sterimi ?ar sürekli çizi
?ar sürekli zikzakl! çizi Geniş sürekli çizi
Aok eniş sürekli çizi
Güncelleme: 04.04.2013
T %l7 1: <ürekli i!"i tipleri $e k#llanım alanları 43. a!ı k#llanı alanları Görünüş ve kesitlerde farkl! malzemelerin s!n!rlar!% aramalar% )oşl klar!, delikleri ve kanallar! $elirten köş en çizileri% Merdivenlerin, ram&alar!n ve e#imli (üze(lerin ok çizileri% Modüler alan $ölüntü çizileri% Blçü çizileri ve s!n!rland!r!lmas!% !lav"z çizileri% Görü nüşlerde &arçalar!n örünen çevre çizileri% a&!lar!n, &encerelerin, merdivenlerin, donan!mlar!n!n v$. sadeleştirilmiş österilişi !smi ve(a k &ar!lm!ş örünüş ve kesitlerin s!n!rland!r!lmas! için esit taramalar! &arçalar!n örünen çevre çizileri% Carkl! malzemelerin kesit örünüşlerinde s!n!rlar!% @arçalar!n örünüşlerinde örünen çevre çizileri% a&!lar!n, & ncerelerin, merdivenlerin, donan!mlar!n v$. 5adeleştirilmiş österilişi% Görünüş ve kesit (önlerini steren ok çizileri aramas!z kesitlerde &arçalar!n örünen çevre çizileri% ?onat! ç"$"klar! Bzel önemi olan çiziler
5a(fa: 2 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
Ta%l7 2: Farklı i!"i "r#plarında i!"i tipleri iin kalınlıklar -mm 7larak 43.
)inada k"llan!lan, a(n! türde ol"& farkl! $o("t ve özelliklere sa'i& (a&! elema lar!na /örne#in% ka&!lar, &encereler, sa$it tefriş elemanlar! 'areketli tefriş elemanlar! merdivenler v$ özellik ve $o("tlar!n! a(!rt edici şekilde referans n"maralar! verilir -9. "maraland!rmada ele anlar için k"llan!lacak kodlar aşa#!da verilmiştir. )o "tlar! $elirtilmesi ereken elemanlarda ise% çiz i üzerine (ükseklik, çizi alt!na enişlik (az!l!r. Merdivenler : M1, M2.....................Mn a&!lar : 1, 2,.....................n Daml! ka&!lar : D1, D2,............. Dn Damekanlar : DM1, DM2,....DMn @encereler : @1,@2,.........................@n Giriş ka&!lar! : G1, G2,..............Gn Gömme ?ola&lar : G?1, G?2,..............G?n
asarlanan $inan!n tüm ma allerine n"mara verilir. Ma'al n"maralar! $" a'alle ilişkili 'er türlü çizili ve (az!l! $ele ve $ililendirmede k"llan!l!r. Ma'al n"maralar! eli&s içerisine al!narak (az!l!r -9. atlara öre ma'al n"maralar! için k"llan!lacak kodlar aşa#!da verilmiştir. )odr"m kattaki ma'aller Eemin kattaki ma aller )irinci kattaki ma aller nFci kattaki ma'aller
aş!(!c! sistem $ileşenleri /k lon, döşeme, kiriş, v$., kat sa(!s! ve(a eleman sa(!s! s!n!rlar! aşmad!#! sürece, 'arf ve rakamlardan ol"şan dört karakterli kodlarla ifade edilir. odlamada ilk 'arf eleman!, ilk n"mara kat sa(!s!n! ve son iki n"mara eleman n"maras!n! ifade eder -H. B ne#in% olon ?öşeme ?"var /taş!(!c! iriş
: )801, )802,.)8n : E801, E802,...En : 101, 102,.......1n : n01,n02,........nn
: 5201, 5202 : 201, 202 : ?201, ?202 : 201, 202
Blçülendirmede, "("la(an e denetle(en erekli ölçüleri ilk $ak!şta $"la$ilmelidir. )ir $o("t, di#er $o("tlar (ard!m!(la ve(a ölç kli &roe üzerinden ölçülerek $"l"nmas!na er k d"("lma(acak şekilde österilmiş olmal!d!r. Blçü a#lama çizileri ve ölçü çizileri kesiştikleri s!n!r noktas!n!n 182 mm ötesine taş!r!lmal!d!r -2.
Blçü $a#lama çizisi, ölçülendirdi#i eleman!n köşe noktas!na 182 mm (aklaşmal!d!r. Blçü Bl ü s!n!r noktas! /k!sa çizi ve(a içi dol" (a da $oş kü ük çem$er ile $elirinleştirilir
Blçü $a#lama çizisi Blçü çizisi
Şekil 4: ?lü i!"il ri 23 -not : verilen çizimde taşıyıcı aks ölçüleri bulunmam ktadır .
@lan düzlemindeki ölçülendirmede% d!ş ölçüler, d!ştan $ina ce&'esine do#r", 1. çizide $lok ölçüsü, 2. çizide ce&'e 'areketleri, 3. çizide taş!(!c! akslar, 4. çizide dol"l"k ve $oşl"klar olmak üzere
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: 3 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#%# 5 Yardımcı )ers 67tları
düzenlenir. *ç ölçülerde, 'er 'acimde enine ve $o("na ikişer ölçü çizisi üzerinde österilir. )irinci çiziler üzerinde 'acmin net en ve $o(", ikinci çiziler üzerinde ka&!, &encere, kolon v$. elemanlar!n enişlikleri ile d"var üzerindeki (erlerinin komş" d"varlara "zakl!klar! (az!l!r -9. esitlerdeki iç ölçülendirmede% $ir ölçü çizisi üzerinde, döşeme üstünden8döşeme üstüne, ka$a inşaat kat (ükseklikleri, ikinci $ir çizi üzerinde de, döşeme ka&lama kal!nl!#!, &ara&et d"var!, &encere, ka&! ve $ölme d"var! (ükseklikleri ile lento8tavan mesafesi, taş!(!c! sistem kal!nl!klar!, düşük döşeme (ükseklikleri (er al!r. Ier de#işiklik österen ma'al için $" ölçüler a(r!ca verilir -9. esitlerde ve örünüşlerde do#al zemin nokta nokta, önerilen zemin devaml! çizi ile österilir ve 'er ikisine ait erekli kotland!rma eksiksiz (a&!l!r. Görünüşlerde, saçaklar, $alkonlar, döşeme, denizlik alt!, lento alt!, kalkan d"varlar!, ol"k, ma'(a, $aca ve ç!k!nt!lar!na kot verilir. @lan ve kesitlerde österileme(en ölçüler (az!l!r /saçak kal!nl!#!, $alkon kork"l"#" (üksekli#i, konsollar v$.. )ütün kotlar, sa$it rö&er kot" ile $a#lant!land!r!l!r -9. @lan, kesit ve örünüşlerde% deta(land!r!lacak (a&! elemanlar! ve $ölümleri ti& ve sa(!lar!na öre 'arf ve n"maraland!r!l!r. )"nlar &roenin 'er saf'as!nda a(nen k"llan!l!r -9. @lanlarda e#imli katlar!n, çat!lar!n v$. österiminde% erekti#inde sevi(eler sa(!sal de#erlerle ve e#im $ir okla alçalma (önü ve aç!s! ile $irlikte verilerek österilir /ekil 98a. Jam&ada (ön ok" ram&an!n merkez 'att!nda (er almal!, sürekli ince çizi ile çizilmeli, alttan (ükseliş noktas!na $"n" $elirten $ir daire, üst (ükselme noktas!na $"n" $elirten aç!k $ir ok kon"lmal!d!r /ekil 98$. Merdivende, (ön ok" merdivenin orta 'att!nda (er almal!, sürekli ince çizi ile çizilmeli, alttan (ükseliş noktas!na $"n" $elirten $ir daire, üst (ükselme noktas!na ise $"n" $elirten $ir aç!k ok kon"lmal!d!r. Merdivenlerin kesiti sem$olik olarak zikzakl! (am"k $ir do#r" çizi ile österilir /ekil 98c1. Knlam!n (anl!ş (or"mlanma(aca#! (erlerde zikzaklar at!la$ilir /ekil 98c2 -L. )ritan(a standartlar!na öre ise (ükseliş ve iniş (önü, ok "c"n" s!ras!(la aç!k ve ka&al! olarak östererek ifade edilmektedir /$kz.ekil H-1.
1.esikli /a
/c
/$
2.esiksiz
Şekil =: -a Eimli %ir !eminin "(sterilişi, -% @ampa "(sterimi, -c Merdi$en "(sterimi A3.
Şekil B: -a ritan'a standartlarında ıkış8 iniş $e akış '(nü "(sterimi 13.
2. C'"#lama pr7Desinde i!im ierii ("lama &roesi, (a&!n!n inşa edile$ilmesi için, statik &roesinin tüm inşai ölçülerini, tesisat &roesinin inşaat! etkile(en $ütün elemanlar!n!, imalat deta(lar!na "("n ölçü ve karakterde mimari elemanlar!, deta(larla ilili referanslar! ve tüm deta(lan kendi çizim teknikleri ile eksiksiz i'tiva eden, erekli $ütün ölçülerin ve malzemenin (az!ld!#!% $üro ve şanti(ede 'er türlü çal!şma ve imalat saf'as!nda k"llan!la$ilecek nitelikte ve kola(ca anlaş!la$ilir çizim tekni#i ile 'az!rlanm!ş, 1690, 1620, 1610, 169, 161 ölçekli &roesidir -;.
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: 4 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
1690 ölçekli &lanlarda -9% aş!(!c! aks sistemi, statik &r e(e "("n 'arf ve sa(!larla / X ekseni üzerinde harfler, Y ekseni üzerinde sayılar $elirtilir% @lanlar, 'er &aftada a(n! ak!ş (önünde (erleştirilir. 5eçilen koordinat si temi, mimari, statik ve tesisat &roelerinde a(nen v a(n! (önde k"llan!l!r% at &lanlar!n!n kesit eçirilen (erlerinde kesit çizisinin tümü ve $ak!ş (önü österilir% aş!(!c! elemanlar /kolon, v$. a(r! çizim tekni#i ve erçek $o("tlar! österilir, içleri ko("laşt!r!l!r% Iacimlerdeki sa$it teza'la % lava$o, evi(e, d"ş teknesi i$i sa#l!k donat! ! $ileşenleri% do#alaz k"llan!lan $ölelerde kom$i6 o$a (eri ve $acalar! &roelerine ve imalat tarifle ine "("n olarak çizilir% ?üşe( donat!mla ilili $or"lar, kanallar (erlerinde ve ölçülerinde ve tam adetlerinde çizilir, şematik olarak ka&lad!klar! alan ölçül ndirilerek verilir% Narsa döşemelerdeki desenler, e#imler, süzeç (erleri, ka&lama malzemelerinin derz (erleri $elirtilir% ?o#ramalar deta(!na "("n e şematik olarak çizilir, aç!lan kanatlar! $elirtilir, akslar! österen çiziler üzerinde en ve (ükseklik /ka$a (a&! $oşl"#" L 706220 i$i österilir% sas iriş önü tret"var kot" 0.00 ka$"l edilerek, döşemelerdeki $ütün kot farklar!na ait de#erler $itmiş ve ka$a (a&! kot" olar k a(r! a(r! österilir% Merdivenler konstrüksi(onla !na "("n olarak çizilir, merdiven n"maras!, $asamak adedi, enişli#i ve r!'t (üksekli#i (az!l!r. A!k!ş ' tt! çizisinin $asamaklar! kesti#i noktalar ç!k!ş önünde n"maralan!r ve $" çizi en son $asamakta o "c" olarak $itirilir. ork"l"klar çizilir, merdive enişli#i ölçüleri verilir. at ve ara sa'anl!klarda ka$ ve $itmiş döşeme kotlar! verilir. Jam&alar!n ç! !ş (önü oklar!, e#imleri, kork"l"klar!, $aşlan!ç ve $itiş noktalar!n!n ka$a ve $itmiş döşeme kotlar! (az!l!r, tüm ölçüleri verilir% Eemin kat &lanlar!nda çevre anzimi, /tret"var, $a#lant! (ollar!, iriş &latolar!, çiçeklikler v$. erekti#i kadar işlenir, ka$a ve $itmiş otlar! verilir, (a&! ile ilişkili olarak ölçülendirilir% Aat! &lan! çizilir% me(iller s" to&lama (erleri, dereler, tesisat ve asansör ç!k!nt!lar!, $acalar çat! ç!k!ş delikleri österilir ve erekli kotlar verilir /çat! taş!(!c! &lan ve kesiti için $kz. kil L% +a#m"r iniş $or"lar! erçek $o("tlar!nda çizilir ve ölçüleri (az!l!r%
Şekil A: *atı taşı'ıcı sistemini "(steren plan $e kesiti 23.
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: 9 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
1690 ölçekli kesitlerde -9/ekil ; % )iri merdivenden, di#eri konstrüktif özelli#i olan (erlerden en çok $ili veren, en az iki kesit çizilir% esitin eçti#i (erdeki ma'allerin kodlar! ve isimleri (az!l!r% +a&!n!n strüktürü ile ilili ve ekoratif elemanlar! deta(lar!na "("n ve şematik olarak çizilir, malzeme aç!l!mlar! (a&!l!r% Ksma tavan (a&!lan ma'allerde, asma tavan alt (üzü ile $itmiş döşeme aras!ndaki net kat (üksekli#i a(r! $ir ölçü çizisi ile verilir% @encere alt! dol" k!s!mlar!n! (a&!m şekli $elirtilir. iriş $itişi, d"var dol" " a(r! a(r! kotland!r!l!r, rad(atör (üksekli#i österilir. @ara&et8 denizlik deta(lar!na "("n çizilir. 5" to lama şekli österilir% Giriş saçaklar! ve $alkonlar% e#imleri, örtü ve (al!t!m malzeme aç!l!mlar! (az!larak sistem ve imalat deta(lar!na "("n çizilir. 5" t &lama şekli österilir% )odr"m döşeme ve d"varlar! da (al!t!m ereki(orsa, sistemi 'akk!nda aç!kla a (a&!l!r% ?rena sistemi österilir, mal eme aç!l!m (a&!l!r, kotland!r!l!r. +ol ve tret"varlar çizilir, ölçülendirilir. De&'edeki elemanlar, üne k!r!c!lar deta(lar!na "("n olarak çizilir% malzemeler, kotlar (az!l!& ölçülendirilir% De&'edeki 'areketler işlenir, erekirse not (az!l!r /@encere altlar!nda s!va 3 c içeridedir i$i% Aat! konstrüksi(on" erçek şekil ve ölçüleri ile deta(lar!na "("n olarak çizilir. )ütün malzemelerin isim ve ölçüleri% derelerin, m '(alar!n, asansör ve di#er ç!k!nt!lar!n, $acalar!n otlar!% çat! e#imi (az!l!r.
Şekil : 1/= (lekli kesit i!imlerinde mal!eme aılımı8 k7dlama8 (lülendirme $e k7tlandırma ( rnei 23 -şekil ölçeksizdir ve kesiti kısmen göstermektedir .
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: H 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
1690 ölçekli örünüşlerde -9 /ekil 7% )ütün örünüşler çizilir. Ks!l irişin $"l"nd"#" örünüşten $aşla(arak, saat önünde a(r! &aftalarda ve(a a(n! &aftada s!ra ile (er al!r. )"l"nd"klar! düşe( düzleme öre farkl! çizi tekni#i(le österilir% Eemin alt!nda kalan (a&! k!s! lar!n!n d!ş 'atlar! kesik çizilerle $elirtilir ve kotland!r!l!r% De&'e(e arkadan $a#lanan $ tün d"var ve döşemeler nokta nokta /ifade edecek kadar işlenir% De&'e ka&lama malzemesi v renkler (az!l!r, ce&'elerdeki 'areketler $elirtilir, ereki(orsa not (az!l!r% +a#m"r inişleri ve ol"klar!, &aratoner inişleri österilir% a&! ve &encere örünüşleri, kork"l"klar! deta(lar!na "("n olarak çizilir, aç!lan kanatlar işaretlenir% 5açaklar, $alkonlar, döşeme enizlik alt!, lento alt!, kalkan d"varlar!, ol"k, ma (a, $aca ve ç!k!nt!lar!na kot verilir. @lan ve kesitlerde österileme(en ölçüler (az!l!r /saçak kal!nl!#!, ko sollar v$..
Şekil >: 1/= (lekli "(rünüş i!imleri nde mal!emelerin8 arka plandaki (nemli %ileşenlerin8 k7tl arın $e t7prak altında kalan ileşenlerin "(sterim (rnei 23 - şekil ölçeksizdir .
Genel sistem deta(lar!% (a&!n! tüm inşaat sistemini österen ve inşai özelli#i olan ma'allerden eçirilerek çat!dan temele kada tüm katlar!, $ütün inşaat elemanlar!n! ka&sa( n /1/2, 1610 ve(a 169 ölçekli k!smi &lan, kesit ve ör nüşlerdir -;. 5istem deta(lar!nda% &lan, kesit e örünüş a(n! ölçekte, olanakl! ise a(n! &afta(a çizilir /ekil 10. ?e#işik malzeme, imalat (a da (a&! ele anlar!n!n tüm $irleşme özellikleri şematik olarak österilir, a(r!nt! ise imalat deta(!nda verilir. üm alzeme isimleri (az!l!r, malzeme aç!l!mlar! (a&!l!r. *malat deta(lar!n!n referans n"maralar! ve $"l"nd"klar! &afta n"maralar! (az!l!r -9. Merdiven deta(lar!% 'er de#işik n"mara! merdiveni ve 'er merdivenin ke di içinde de#işik olan katlardaki d"r"m"n" österen /1620 ve(a 1610 ölçekli k!smi &lan, kesit ve örü nüşleri ile /169 ve(a 161 ölçekli nokta deta(lar!n! ka&s r. Merdiven sistem deta(! çiziminde, enel sistem deta(!nda verilen "ns"rlara dikkat edilir. okta deta(! çizimde, normal $asamaklar!n kesit ve örü üşü, kork"l"k, kü&eşte, ankra, sü&ürelik, limon kirişi ve döşeme8$asamak $irleşim deta(lar! çizilir. ?öner merdivenlerde, de#işik $asamaklar!n d"var ve k va taraf!ndaki ölçüleri a(r! a(r! verilir -;. ?o#rama deta(lar!% ka&!, &encere, &ano, a'şa& ve(a madeni $ölme, dola&, $an o, vitrin i$i ince inşaat elemanlar!na ait 1620 ve(a 1610 ölçekli &lan, kesit ve örünüşlerden ol"şan sistem deta(! ile imalat için
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: L 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#% 5 Yardımcı )ers 67tları
erekli $ili ve ölçüleri 161 ölçe li olarak österen nokta deta(lar!n! ka&sar. ?e işik 'er noktan!n deta(! a(r! a(r! çizilir. ilit, ka&! kol", andal v$. madeni aksam 'akiki ölçü ve şekill ri ile tam olarak çizilir. okta deta(lar!, çevresi ile ve izdüşümlerine öre alt alta ve(a (an (ana elece şekilde (er al!rlar. a&! ve &encerelerde kesit% tavanla döşeme aras!nda tüm kat (üksekli#inde, lento ü tü ve denizlik 8 &ara&et alt! (a&! elemanlar! nokta deta(lar!ndaki ölçüleri(le ve tam olarak çizilir /tavan a&lamas!, s!va, döşeme ka&lamas!, sü&ürelik, rad(atör $.. De&'ede üneş k!r!c! elemanlar varsa, &encere ve(a ka&! &lan, kesit ve örünüşünde ölçüleri, malzeme isimleri ve imalat özellikleri eksiksiz (az!l!r. a&! ve camekanlarda, varsa, asma tavan $irleşimi öst rilir. ?!ş ka&!larda eşik ve döşeme, ölçü ve kotla ! ile çizilir -;.
a
%
c Şekil 1: Genel siste
Güncelleme: 04.04.2013
deta'ı (rnei, -a kesit8 -% "(rünüş8 -c planlar 23 - şekil lçeksizdir .
5a(fa: ; 6 7
MIM 244 Yapı Elemanları Tasarımı
)r. Ecem Edis Gr#%# 5 Yardımcı )ers 67tları
Aat! deta(lar!% çat!n!n inşa edile$ilmesi için erekli deta(lar! verir. )"nlar enel olarak, 169 ve(a 161 ölçekli ma'(a, $aca di$i ve üstü, tesisat ç!k!nt!lar!, çat! $irleşimleri, ç!k!ş ka&aklan, ol"klar, dereler, s" inişleri, !s! ve s" (al!t!mlar!, çat! 'avaland!rmas!, enleşme derzleri, saçak, kalkan d"var! ve &ara&etler, çat! örtü malzemesinin $a#lant! noktalar!d!r -;. okta deta(lar!% (a&!(a özel imalat için, $ütün ölçüleri ve malzeme tan!mlamalar!n! içeren 169 ve(a 161 ölçekli çizimlerdir. *malat!n özel ol"ş" öz önünde t"t"larak erekli aç!klamalar (a&!l!r. Ma'allin fonksi(on" ere#i, mimari ve tesisat (o#"n ve s!k! $ir $a#lant! 'alinde ise, $" deta(larda, tesisat!n $ütün 'at ve ci'azlar! 'akiki ölçüleri ile österilir.
;a'naklar -1 -2 -3 -4 -9 -H -L -;
)5< /17;L, O)5 1172 P Donstr"ction draQin &ractice P @art 3. Jecommendation for s(m$ols and ot'er ra&'ic conventionsR, )ritis' 5tandards
Güncelleme: 04.04.2013
5a(fa: 7 6 7
