TDA 7294

TDA 7294 TDA(khuyếch đại thuật toán) là một trong những cách rễ làm nhất cho những người mới tiếp cận với ampli bán dẫn và 7294 là một trong những TDA được đánh giá cao về chất âm,rễ làm và công suất TDA 7294: được thiết kế dùng cho các ứng dụng audio HIFI, họat động ở class AB, tầng công suất dùng DMOS. Điện áp áp họat họat động ng tối tối đa của của TDA7294 (100V:+/-50V khi không có tín tín hiệu vào) vào) vào vào khỏang khỏang +/40V, nhưng lúc lúc đó công suất suất tiêu tán tán của của IC sẽ vượ vượtt ngưỡng ngưỡng khi dùng dùng với với tải tải 4ohm. Mức Mức ngưỡng ngưỡng an tòan tòan là ở khỏang khỏang +/- 30V. *Bộ nguồ nguồnn nên có công suất suất tối tối thiểu thiểu 80VA cho một kênh. Hiện tôi đang tìm mua nguồn vuông 10A, 220VAC/ đôi 28VAC sau khi nắn nắ n và lọ lọcc áp áp ra khỏang khỏang +/-35V. TDA7294 được được thiết thiết kế để có thể họ họat at động ng tốt với với nguồn nguồn kém kém ổn ổn định định rất rất tốt, tốt, có lẽ vì thế nó có tới 4 chân cấp nguồn 7/13 - 8/15, vì vậy không cần cần thiết phải phải làm làm thêm mạch mạch regu cho phần phần nguồn. nguồn. Về công suất suất và điện áp áp họat họat động ng cho TDA7294 nên tham khảo khảo datasheet của của hãng, hãng, như tham khảo trên internet thì mỗ mỗii mạch mạch cho ra độ méo hài và công suất suất khácc nhau 50W/60W/70W v.v. tùy theo tải của loa và phải đo đạc thực tế mới biết chính xác. khá * TDA7294 được thiết kế sẵn với mạch MUTE và STANDBY bên trong, mạch này có tác dụng làm câm tiếng và chống tiếng bụp khi mới bật nguồn, ngòai ra nó còn có và mạch bảo vệ quá nhiệt và mạch bảo vệ ngắn mạch đầu ra. Ở nhiệt độ 145°C TDA7294 sẽ chuyển qua trạng thái MUTE và chuyển qua chế độ STANDBY ở nhiệt độ 150°C. Vì vậy được khuyến khuyế n cáo cáo không nên cho TDA họat họat động khi nó không được gắnn vào gắ vào miếng tỏa nhiệt. Thực tế khi chạy thì TDA7294 rất nóng, đặc biệt với những bài có nhiều tiếng bass và nhất là với tải loa 4ohm, vậy tốt tố t nhất nhất nên lắp nó trên một tấm tỏa nhiệt càng lớn càng tốt. Có thể gắn thêm cái quạt nhỏ cho mát, nhưng sẽ ồn hơn. tốt nhất là chạy em nó với tải 8 ohm * Chú ý quan trọng là phần vỏ tỏa nhiệt của TDA7294 được nối với nguồn V-- âm của nguồn cung cấp. Khi thi công nếu miếng tỏa nhiệt được bắt xuống mass ta phải lót miếng cách điện chịu nhiệt cho nó, hoặc cách ly miếng tỏa nhiệt với mass và đấu thêm 1 con tụ .1mf từ miếng tỏa nhiệt xuống mass. Để tỏa nhiệt đuợc tốt có thể mua keo cách cá ch địên địên dẫn nhiệt phết lênIC và miếng tỏa nhiệt, miếng lót dẫn nhiệt cách điện. * Để chi tiết hơn các bạn có thể down load datasheet của con IC TDA 7294 và tham khảo thêm trên Internet. Thành phần linh kiện cơ bản bản cho 1 kênh gồm: - R1=22K; điện trở vào nếu trị số lớn hơn sẽ làm tăng tổng trở vào và ngược lại. - R2=680 ohm; R3= 22K; điện trở hồi tiếp, thay đổi sẽ làm tăng giảm độ lợi (gain). TDA 7294 nóng nhiều hay ít một phần cũng do trị số của 2 điện trở này. R2 lớn hơn 680ohm sẽ làm giảm độ lợi, nhỏ hơn 680ohm sẽ làm tăng độ lợi. R3 lớn hơn 22K sẽ làm tăng độ lợi, nhỏ hơn 22K sẽ làm giảm độ lợi. - R4=22K; R5=10K kết hợp với C3=10mf; C4=10mf là mạch MUTE và STANDBY ở chân 9, 10 của TDA7294. Mạch này có tác dụng làm câm tiếng và chống tiếng bụp khi mới bật nguồn. Mạch ở ngòai chợ trời dùng C3=C4=47mf. Thực Thực tế tôi đang dùng C3=C4=22mf. Nếu muốn các bạn có thể thay đổi trị số để thử. Vì không muốn muốn làm làm thêm công tắc tắc cho mạch mạch MUTE/STANDBY nên tôi treo nó lên V++ qua 1 điện trở 10K. - C1=0.47mf tụ input; C2=22mf tụ hồi tiếp; C5=22mf tụ bootstrapping. Thay đổi trị số và chất lượng các tụ C1; C2; C5 sẽ ảnh hưởng nhiều đến “chất lượng âm thanh” của mạch. -C7=C8= 1000mf và C9=C10=.1mf là tụ lọc nguồn có tác dụng chống các dao động không mong muốn, vì vậy ta nên lắp gần với IC TDA 7294 cho an tâm. 1

Phụ kiện cần thiết và giá linh kiện tham khảo: - IC TDA 7294 mua ngòai chợ trời gía ~31K/1 con - Nguồn xuyến 10A hiệu Hòan Cầu: 220v / nguồn đôi 28v giá 68K. - 4 Diode - 30DF2 (Super Fast Recovery) Khi amp họat động, nguồn xuyến và diode không hề nóng, nếu sử dụng đúng lọai như trên. chợ trời có bán lọai tháo máy, mua lẻ ~ 500đ / 1 con. Mua nguyên bịch to vài trăm con giá 20K. - 4 tụ lọc nguồn Japan 12000mf / 50VDC giá 12K/1 cái tụ. - Mạch bảo vệ loa chợ trời thiết kế giá 16K. Mặc dù cho TDA đã có mạch bảo vệ bên trong, sử dụng thêm món này cho chắc ăn, bảo vệ hai lớp hòan tòan yên tâm khỏi lo trong loa có khói. - Volume đôi 50K ALPS Japan tháo từ Amply nội địa cũ. - Tấm tỏa nhiệt chọn mua tùy theo chassis, càng to càng tốt, giá cân theo ký, ~15K / 1 tấm - Cọc loa, jack input, cầu chì, công tắc và jack cắm dây điện..v.v. 2. LÀM MẠCH IN Mạch in cho bo nguồn: Làm mạch in có rất nhiều cách và công cụ hỗ trợ như dùng các phần mềm chuyên dùng, sau đó xuất ra file đem tới chỗ làm chuyên nghiệp đặt làm. Vẽ bằng Corel Draw, các chương trình đồ họa khác. sau đó đi chụp phim và kéo lụa. Hoặc vẽ xong đem ra chỗ cắt đề-can nhờ cắt và đem về bóc ra dán vào bảng mạch đồng...v.v. Nếu làm biếng quá thì ra mua bo mạch nguồn cho ampli có bán sẵn ngoài chợ trời, lọai có hàn sẵn linh kiện và lọai chỉ có bo mạch trống, mua về tự hàn linh kiện lấy. Theo tôi thì, trên tinh thần DIY, nên tự làm lấy bo mạch mới là sành điệu. Vật liệu cần thiết gồm bảng mạch đồng, bút lông dầu, giấy can màu, thuốc rửa mạch (Clorua Sắt III). Tất cả đều có bán ngòai chợ trời, giấy can có thể mua ở mấy chỗ chuyên cắt dán đề-can. Chú ý là khi mua Clorua Sắt III thì phải hỏi mua thuốc rửa mạch nếu không người bán sẽ nhìn bạn vớ i đôi mắt mang hình dấu hỏi. Bảng mạch có kích thước 8 x 10 cm, 1 miếng 10x20 cm giá xxx đ(cái này chưa rõ). Sau khi đo chân linh kiện tụ và diode, vẽ phác khỏang cách vị trí chân linh kiện và khoan lổ trước sẽ dễ làm hơn. Có thể dùng bút lông dầu vẽ lên bảng mạch để sau khi cho ăn mòn phần được vẽ lên sẽ không bị mất đi. Ngòai ra có thể dùng giấy can, cắt từng đọan có kích thước ngang 5mm (kích thước tùy theo mạch), dài tùy ý, dán lên bảng mạch. Cách này cho đường mạch thẳng và đẹp hơn so với vẽ tay, sau khi dán những đường chính, dùng bút chì vẽ phác những đường cong. Rồi dùng bút lông dầu tô lên. Nếu bị lem dùng dao mũi nhọn cạo đi. Muốn vẽ điểm hàn tròn, dùng bút lông điểm vào lổ khoan và xoay tròn bút lông ta sẽ có hình tròn.  Đến công đọan cho ăn mòn, pha thuốc rửa với nước, pha cho có màu nâu nâu. Có thể pha đậm đặc bỏ vô chai dùng dần, chú ý đừng để dính vào quần áo. Pha với nước nóng sẽ giúp thời gian ăn mòn mau hơn. (Dán hoặc vẽ thêm vào những chỗ trên bảng mạch còn trống sẽ giúp rút ngắn thời gian ăn mòn) Bảng mạch sau khi cho ăn mòn nên rửa thật sạch nếu không thuốc rửa vẫn còn sẽ tiếp tục ăn mòn bảng mạch. 2

Hàn linh kiện và rửa sạch nhựa thông. Dùng dây đồng 1- 1.5 mm làm thành những trạm hàn cho dễ hàn dây sau này. Sau cùng ta có một bo mạch nguồn sẵn sàng cho các bước kế tiếp. Mạch in cho bo mạch TDA7294 có hai loại mạch cho em này là mạch đục lỗ và không đục lỗ Mạch được vẽ bằng bút lông dầu (có thể làm theo cách cắt giấy can và dán lên, nhưng đường mạch hơi nhỏ nên cắt hơi khó một chút). Sau khi vẽ xong dùng lưỡi dao mỏng cạo nhưng nét thừa và trước khi cho ăn mòn dung bút dặm lại. Các bước tiến hành cũng giống như làm bo mạch nguồn nhưng phải cẩn thận hơn vì đường mạch rất mảnh dễ tróc khi cho ăn mòn. Sau khi cho ăn mòn rửa sạch, cưa làm 2 phần và hàn linh kiện. 3. LẮP RÁP: Miếng tỏa nhiệt được cách ly với chassis. Sau đó TDA7294 được gắn trực tiếp vào miếng tỏa nhiệt này như thế này nhiệt đựoc tiêu tán tốt hơn là gắn IC qua một miếng lót cách điện. Nếu muốn tốt hơn nữa ta có thể bôi thêm keo dẫn nhiệt vào tiếp xúc của IC và phiến tỏa nhiệt .  Đánh giá về chất âm của TDA7294, thật không phải khi so TDA7294 với đèn, theo tôi, đèn là đèn, bán dẫn là bán dẫn, ta không nên so sánh với nhau. Tiếng của TDA7294 rất trung thực, chi tiết, bass khá tốt, tiếng sạch không có nhiễu nền, vo ve, ù xì như một số Ampli second hand sản xuất từ những thập niên trước. Trong quá trình DIY tôi đã chụp lại các công đoạn để lưu lại làm kỷ niệm và định sau này nếu có điều kiện sẽ post lên một web site nào đó như các bác DIYers Tây vẫn làm cho vui. Vụ post các project này thì các bác Tây làm rất hay. Tuy nhiên ngừơi Việt Nam nếu có điều kiện, có đủ linh kiện tốt và công cụ thì làm không thua gì các bác Tây cà-lồ đâu. __________________  nhận xét: Em 7294 này có tiếng bass kém. Âm trung và cao rất sáng, nghe chi tiết và vang.  Để thay đổi chất âm có nhiều cách : 1. Thay đổi tụ INPUT = các loại tụ khác nhau thì chất âm sẽ thay đổi theo : VD : tụ dầu cho âm trung nhiều ( theo nhiều người đánh giá thì tụ dầu cho âm thanh giống amply đèn ) 2. Tụ kẹo ( polyester ) cho âm cao và âm trung sắc sảo. Tuy vậy âm trầm hơi yếu. 3. Tụ Hóa thì nghe như đài.. ( ko hay )

Tự làm mạch khuếch đại âm thanh dùng IC công suất 100W  Đây là mạch khuếch đại âm thanh sử dụng IC TDA7294 có công suất 100W, mạch này đơn giản, nhỏ gọn, dễ lắp ráp, cân chỉnh. Mạch hoạt động ở chế độ AB có bảo vệ ngắn mạch, quá nhiệt, hoạt động ổn điịnh.

3

Sơ đồ nguyên lý:

Và để cho mạch hoạt động ta cần phải có một bộ nguồn:

4

5

Biến thế (transformer) của ampli đèn.

Biến thế của ampli đèn thường có 3 loại : Biến thế nguồn (power supply transformer) (transfor  aliment), cuộn lọc điện 1 chiều (DC choke) và biến thế xuất âm (output transfomer) (transfor sortie). -Biến thế nguồn : Cung cấp nhiều loại điện áp AC cho ampli đèn từ điện lưới hạ thế. Công suất của biến thế được tính theo công thức gần đúng : P = S x S trong đó S là tiết diện của lõi từ E I tính bằng cm². Nên chọn biến thế có công suất ít nhất gấp đôi công suất của âm thanh. Các cuộn dây có hiệu điện thế như sau :

Sơ cấp (primary) : 110v, 220v. Thứ cấp (secondary) : Cuộn cao thế 300v x 2, có thể cao đến 450v tùy theo loại đèn công suất. Hai cuộn đốt tim bóng đèn (filament), 1 cuộn 5v cho đèn chỉnh lưu và 1 cuộn 6,3v cho tất cả đèn còn lại. Cuộn 5v phải được cách ly thật tốt với các cuộn khác vì đây là đường ra của điện cao thế sau khi chỉnh lưu. Dĩ nhiên tất cả dòng ra phải phù hợp với tất cả hệ thống (sẽ nêu rõ sau).

6

-Cuộn lọc điện 1 chiều : Loại này rất đơn giản, chỉ có 1 cuộn dây độc nhất với lõi từ vài cm². nó dùng để lọc sạch dòng điện DC trước khi cung cấp cho bóng đèn.

- Biến thế xuất âm : Biến thế này quan trọng nhất đối với ampli đèn vì nó ảnh hưởng tới chất lượng âm thanh phát ra. Nhiệm vụ của nó là biến đổi tổng trở của cặp đèn công suất push-pull khoảng trên 5KΩ thành 4, 8, và 16Ω cho phù hợp với loa tải. Ở nước ngoài, quấn bằng máy chính xác, lõi từ tốt lớn hơn 14.000 gausse, họ thường quấn chỉ có 2 cuộn sơ cấp. Trên thực tế, ta phải quấn theo kiểu “sandwich”, chia cuộn sơ cấp thành nhiều cuộn có số vòng dây giống nhau, rồi đấu nối tiếp những cuộn này lại thành 2 cuộn với mỗi cuộn một lớp chẵn, lẻ khác nhau. Làm sao cho mỗi cuộn đều có số vòng và chiều dài giống nhau.

Vì hoạt động với điện thế DC rất cao nên những biến thế dùng cho ampli đèn đều phải quấn dây rất kỹ, giữa mỗi lớp dây phải lót lớp giấy cách điện mỏng thật tốt. Những bài sau, tùy loại đèn cụ thể, tôi sẽ đưa những thông số kỹ thuật để các bạn khéo tay cũng có thể tự mình thực hiện được.

7

8

tụ C = 10uf là tụ phân cực dùng để lọc tín hiệu vào nhánh hồi tiếp bass bao gồm R= 10k, 100k và tụ 224 , Z( tụ 223 và R= 68k) nhánh hồi tiếp treble gồm tụ 223, 102 (không phân cực) và R= 100k điện trở R= 15k có tác dụng ngăn nhiễu giữa bass và treble( lấy 11k vẫn được) tụ C= 4,7uF để lọc tín hiệu ra biến trở 50k dùng để tăng độ lợi cho ngõ ra để chỉnh to hoặc nhỏ sau mạch này cần dùng 1 bô khuếch đại là transistor hoặc Op Amp các tụ 102,223,224 kết hợp các trở 68k, 10k làm em dịu âm sắc thanh lúc tăng (boost) hay giảm (cut) khi con chạy dịch hết lên trên cùng( boost), tần số trầm được khuếch đại lớn nhất khi con chạy dịch xuống duới hết cỡ, hồi tiếp âm lớn nhất ,hàm truyền giảm cực tiểu và lý luận tương tự cho nhánh treble 9