Tên sách : Tạ i sao lạ i chầ n chừ Tác giả : Teo Aik Cher ng - An Bình Dịch giả : Cao Xuân Việt Khươ ng
Nhà xuất bản : First News - Nhà xuấ t bả n trẻ Đánh máy : bjmax, zuywuan, cockroach
Thự c hiện ebook : bjmax Ngày thự c hiện : 05/04/2012 http://www.e-thuvien.com
1
Mục lục Mục lục .......................... ....................................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ .................... ...... 2 Lờ i giớ i thiệu .......................... ........................................ ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ........................ ........... 4 Chươ ng ng 1 :
Chủ ngh ĩ a hoàn hảo ............................ ......................................... ........................... ........................... ........................... ............................ .................... ...... 5
1.1. Tại sao phải là ngườ i theo “chủ ngh ĩ a hoàn hảo”? ........................... ........................................ ........................... ......................... ........... 5 1.2. Tại sao chúng ta không thực tế?.......................... ........................................ ............................ ........................... ........................... ........................... ............. 6 Chươ ng ng 2 :
Thất bại .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... ............. 8
2.1. Tại sao lại bỏ cuộc? ........................... ......................................... ............................ ........................... ........................... ........................... ........................... .................. .... 8 2.2. Tại sao ta không suy ngh ĩ tích cực và xác định lại tư tưở ng ng của mình? .................. ............................... ................. 9 Chươ ng ng 3 :
Chết chìm trong công việc ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ...................... ......... 11
3.1. Tại sao lại chết chìm trong 1 đống việc? .......................... ........................................ ........................... ........................... ......................... ........... 11 3.2. Tại sao chúng ta không vượ t qua những chướ ng ng ngại? ........................... ........................................ ........................... .................. 11 Chươ ng ng 4 :
Môi trườ ng ng làm việc ........................... ........................................ ........................... ........................... ........................... ............................ .................. .... 13
4.1. Tại sao chúng ta không thể tập trung tư tưở ng? ng?........................... ......................................... ............................ ........................... ............. 13 4.2. Tại sao chúng ta không dọn dẹp cho gọn gàng và tiếp tục làm việc?................................... ................................... 14 Chươ ng ng 5 :
Nổi loạn .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 15
5.1. Tại sao phải nổi loạn? .......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 15 5.2. Tại sao chúng ta không học cách tôn trọng ngườ i khác? ...................................................... 15 Chươ ng ng 6 :
Sợ hãi ........................... ......................................... ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 17
6.1. Tại sao lại sợ hãi?.......................... ....................................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... .................... ....... 17 6.2. Tại sao chúng ta không nhận thức đượ c nỗi lo lắng của mình? ..................... ........... ..................... ...................... ............. 18 Chươ ng ng 7 :
Không thể làm việc một mình............................. .......................................... ........................... ........................... ........................... .................. 20
7.1. Tại sao phải đơ n độc 1 mình? ........................... ......................................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 20 7.2. Tại sao không đồng tâm hiệp lực vớ i nhau? .......................... ....................................... ........................... ........................... .................... ....... 21 Chươ ng ng 8 :
Mệt mỏi (thể chất lẫn tinh thần).......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... .................. 22
8.1. Tại sao chúng ta lại mệt mỏi như vậy? ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ............. 22 8.2. Chiến thuật 3T : thư giãn, tuyên bố, thực hiện .......................... ........................................ ........................... ........................... .................. 22 Chươ ng ng 9 :
Lườ i biếng ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... .................... ....... 24
9.1. Tại sao lại lườ i biếng? .......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 24 9.2. Tại sao chúng ta không ngh ĩ đế ng để có động lực hơ n? n? ............................ ................................ .... 24 ĩ đến việc tự thưở ng Chươ ng ng 10 : Trì hoãn .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 26 10.1.
Vì sao “vẫn chưa đến lúc”?................. lúc”?.............................. ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 26
10.2.
Tại sao chúng ta không thực hiện ngay bây giờ ? .......................... ....................................... ........................... ....................... ......... 27 2
Mục lục Mục lục .......................... ....................................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ .................... ...... 2 Lờ i giớ i thiệu .......................... ........................................ ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ........................ ........... 4 Chươ ng ng 1 :
Chủ ngh ĩ a hoàn hảo ............................ ......................................... ........................... ........................... ........................... ............................ .................... ...... 5
1.1. Tại sao phải là ngườ i theo “chủ ngh ĩ a hoàn hảo”? ........................... ........................................ ........................... ......................... ........... 5 1.2. Tại sao chúng ta không thực tế?.......................... ........................................ ............................ ........................... ........................... ........................... ............. 6 Chươ ng ng 2 :
Thất bại .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... ............. 8
2.1. Tại sao lại bỏ cuộc? ........................... ......................................... ............................ ........................... ........................... ........................... ........................... .................. .... 8 2.2. Tại sao ta không suy ngh ĩ tích cực và xác định lại tư tưở ng ng của mình? .................. ............................... ................. 9 Chươ ng ng 3 :
Chết chìm trong công việc ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ...................... ......... 11
3.1. Tại sao lại chết chìm trong 1 đống việc? .......................... ........................................ ........................... ........................... ......................... ........... 11 3.2. Tại sao chúng ta không vượ t qua những chướ ng ng ngại? ........................... ........................................ ........................... .................. 11 Chươ ng ng 4 :
Môi trườ ng ng làm việc ........................... ........................................ ........................... ........................... ........................... ............................ .................. .... 13
4.1. Tại sao chúng ta không thể tập trung tư tưở ng? ng?........................... ......................................... ............................ ........................... ............. 13 4.2. Tại sao chúng ta không dọn dẹp cho gọn gàng và tiếp tục làm việc?................................... ................................... 14 Chươ ng ng 5 :
Nổi loạn .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 15
5.1. Tại sao phải nổi loạn? .......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 15 5.2. Tại sao chúng ta không học cách tôn trọng ngườ i khác? ...................................................... 15 Chươ ng ng 6 :
Sợ hãi ........................... ......................................... ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 17
6.1. Tại sao lại sợ hãi?.......................... ....................................... ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... .................... ....... 17 6.2. Tại sao chúng ta không nhận thức đượ c nỗi lo lắng của mình? ..................... ........... ..................... ...................... ............. 18 Chươ ng ng 7 :
Không thể làm việc một mình............................. .......................................... ........................... ........................... ........................... .................. 20
7.1. Tại sao phải đơ n độc 1 mình? ........................... ......................................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 20 7.2. Tại sao không đồng tâm hiệp lực vớ i nhau? .......................... ....................................... ........................... ........................... .................... ....... 21 Chươ ng ng 8 :
Mệt mỏi (thể chất lẫn tinh thần).......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... .................. 22
8.1. Tại sao chúng ta lại mệt mỏi như vậy? ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ............. 22 8.2. Chiến thuật 3T : thư giãn, tuyên bố, thực hiện .......................... ........................................ ........................... ........................... .................. 22 Chươ ng ng 9 :
Lườ i biếng ........................... ........................................ ........................... ............................ ........................... ........................... ........................... .................... ....... 24
9.1. Tại sao lại lườ i biếng? .......................... ....................................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 24 9.2. Tại sao chúng ta không ngh ĩ đế ng để có động lực hơ n? n? ............................ ................................ .... 24 ĩ đến việc tự thưở ng Chươ ng ng 10 : Trì hoãn .......................... ........................................ ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 26 10.1.
Vì sao “vẫn chưa đến lúc”?................. lúc”?.............................. ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 26
10.2.
Tại sao chúng ta không thực hiện ngay bây giờ ? .......................... ....................................... ........................... ....................... ......... 27 2
Chươ ng ng 11 : Năng khiếu và thái độ tích cực ........................... ........................................ ........................... ........................... ........................... .................. 28 11.1.
Tại sao phải bận tâm đến năng khiếu? ........................... ......................................... ........................... ........................... ......................... ........... 28
11.2.
Tại sao ta không có 1 thái độ tích cực? ........................... ......................................... ............................ ........................... ...................... ......... 28
Chươ ng ng 12 : Những cám dỗ ............................ ......................................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ............. 31 12.1.
Tại sao lại dính lấy cái ti vi? .............................................................................................. 31
12.2.
Tại sao ta không điều tiết 1 chút? ................................ ............................................. ........................... ............................ ........................... ............. 32
Chươ ng ng 13 : Viện cớ ........................... ......................................... ........................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 33 13.1.
Tại sao phải viện cớ ? .......................... ....................................... ........................... ............................ ........................... ........................... ......................... ........... 33
13.2.
Tại sao chúng ta không cố gắng dẹp bỏ những cái cớ ? .......................... ........................................ ........................... ............. 33
Lờ i kết ........................... ......................................... ............................ ........................... ........................... ........................... ........................... ............................ ........................... ...................... ......... 35
3
Lờ i giớ i thiệu Là “1 ngườ i trẻ đã về hư u”, tôi luôn cả m th ấ y cu ốn hút trướ c cuộc sống của các bạ n trẻ. Tôi phả i thừ a nhậ n r ằ ng cuộc s ống c ủa các bạ n tr ẻ ngày nay không hề dễ dàng hơ n so vớ i th ờ i c ủa tôi. Vớ i nh ữ ng bài tậ p trên lớ p, bài tậ p v ề nhà, hoạ t động ngoạ i khóa, mối quan hệ vớ i cha mẹ, b ạ n bè, nhữ ng vấ n đề tiền b ạ c cũng như nhiều th ứ khác, các bạ n g ầ n như không còn thờ i gian để ngừ ng l ạ i nghỉ ngơ i n ữ a. Như ng tạ i sao dù có quá nhiều việc phả i làm như thế, ta vẫ n thấ y các bạ n trẻ la cà trong các trung tâm mua sắ m, hay các khu vui chơ i giả i trí? Phả i chă ng các bạ n ấ y đang cố gắ ng thoát khỏi cái gì khủng khiếp lắ m? Thự c ra, tình trạ ng này bắ t nguồn từ “sự chầ n ch ừ ” - 1 từ dùng để diễn tả hành động trì hoãn thự c hiện 1 việc gì đó. Nói cách khác, nếu 1 ngườ i đượ c giao cho 1 công việc gì đó như ng anh ta cứ trì hoãn, không chịu làm ngay, thì có ngh ĩ a là anh ta đang chầ n chừ . Tấ t cả chúng ta đều đã từ ng chầ n chừ ở 1 thờ i điểm nào đó trong cuộc đờ i mình. Bằ ng cách nào đó, ta đã hình thành cho mình thói quen trì hoãn, từ việc đợ i đến phút cuối cùng mớ i ch ịu làm bài tậ p v ề nhà cho đến dành trọn thờ i gian để dán mắ t vào ti vi. Lúc còn ở tuổi vị thành niên, tôi cũng luôn chờ đến “thờ i điểm thích hợ p” mớ i b ắ t tay vào làm công việc đượ c giao. Bạ n có biết đã có bao nhiêu thờ i gian bị phí hoài vì sự chầ n chừ không? Đã bao giờ bạ n h ỏi lý do tạ i sao mà ngườ i ta, đặ c biệt là các bạ n tr ẻ, l ạ i th ườ ng t ỏ ra chầ n ch ừ ? Đây là khía cạ nh mà cuốn sách này muốn đề cậ p đến. Vớ i v ă n phong nhẹ nhàng và hình ả nh minh họa, cuốn sách này sẽ giúp bạ n khám phá ra lý do các bạ n tr ẻ chầ n ch ừ , c ũng như vì sao họ lạ i c ư xử theo thói quen thông thườ ng như vậ y. Bên cạ nh đó, cuốn sách này cũng đi vào cách thứ c gi ả i quyết v ấ n đề mang tên “chầ n ch ừ ” đó. Nhữ ng phươ ng pháp, chiến thuậ t đư a ra ở đây đều đã đượ c thử nghiệm, kiểm chứ ng và bả o đả m hiệu quả khi đượ c áp dụng vào thự c tế.
Bằ ng cách chọn đọc cu ốn sách này, bạ n đã ch ọn b ướ c đi đầ u tiên trong việc h ọc cách vượ t qua sự chầ n chừ và có ý thứ c hơ n để không rơ i vào nhữ ng cái bẫ y chầ n chừ đó. Vậ y bạ n đã sẵ n sàng chư a? Đừ ng chầ n chừ nữ a.
Chúng ta hãy bắ t đầ u thôi.
4
Chươ ng 1 : Chủ ngh ĩ a hoàn hảo “Không ai là hoàn h ảo cả , đ ó là lý do vì sao bút chì có t y.”
1.1. Tại sao phải là ngườ i theo “ch ủ ngh ĩ a hoàn hảo”? Ngườ i theo “chủ nghĩ a hoàn hả o” = ngườ i đặt ra nhữ ng tiêu chu n và k ỳ vọng cao đế n mứ c có thể ngườ i ấ y không thể đạt đượ c chúng.
1. Tôi muốn nó phải thật hoàn hảo “Tôi muố n đ ó phải là việc hoàn h ảo nhấ t mà tôi t ừn g làm đượ c …”
Câu nói này có quen thuộc vớ i bạ n không? Hầ u hết chúng ta đều nhắ m đến sự hoàn hả o trong cuộc sống của mình. Chúng ta nhắ m đến sự hoàn hả o khi thự c hiện các công việc đượ c giao, làm bài kiểm tra, vui chơ i thể thao và mọi khía cạ nh khác của cuộc sống. Bả n thân tôi cũng từ ng là 1 ngườ i theo “chủ ngh ĩ a hoàn hả o”. Ở tuổi vị thành niên, tôi luôn hướ ng đến sự hoàn m ỹ trong mọi hành động của mình. Tuy nhiên, bạ n đừ ng hiểu sai ý của tôi ở đây. Đó là 1 thái độ tích cự c, như ng vấ n đề là chúng ta dành quá nhiều thờ i gian để cố gắ ng trở thành ngườ i hoàn hả o nên không còn thờ i gian cho nhữ ng việc còn lạ i. Cầ u toàn và nỗ lự c hết mình là 2 việc khác xa nhau. Việc nỗ lự c hết mình trong công việc là hoàn toàn đúng đắ n. Như ng nếu lúc nào cũng cố gắ ng cầ u toàn thì rấ t có thể chúng ta sẽ gặ p rắ c rối lớ n đấ y. Mục tiêu hoàn thiện xuấ t xắ c công việc hay “cố gắ ng hết mình” là 1 mục tiêu hợ p lý bở i đó là điều chúng ta có thể đạ t đượ c. Như ng hoàn hả o là điều rấ t khó. Bạ n có biết vì sao ngườ i theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o thườ ng có xu hướ ng chầ n chừ không? Bở i họ tự đặ t cho mình 1 áp lự c vô cùng nặ ng nề. Cái suy ngh ĩ phả i thườ ng xuyên thự c hiện 1 công việc nào đó đã khiến nhữ ng ngườ i theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o lo lắ ng bở i họ có nhiều k ỳ vọng rấ t lớ n lao. Họ lo lắ ng về khối lượ ng công việc cầ n thự c hiện cũng như kết quả của nó. Họ không chắ c mình có thể hoàn thành công việc đó 1 cách hoàn hả o hay không? Thậ m chí, có khi họ lo lắ ng đến mứ c không muốn bắ t đầ u hay hoàn tấ t công việc đó nữ a. Vậ y ngườ i theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o đã tự ngă n mình thự c hiện bướ c đầ u tiên.
2. Bạn cần bao nhiêu th ờ i gian để chun bị? Đã bao giờ bạ n dành ra 1 thờ i gian dài để chuN n bị cho 1 việc gì đó chư a? Tôi từ ng dành ra nhiều thì giờ để tìm và nghiên cứ u tài liệu cho 1 bài báo cáo đượ c giao như ng rốt cuộc tôi lạ i trì hoãn việc bắ t tay vào viết nó bở i tôi cả m thấ y mình chư a có đủ tài liệu. Hãy dừ ng lạ i và suy ngh ĩ 1 chút xem nào. “Như thế nào là ĐỦ . Li ệu việc nghiên cứ u mọi tài liệu và thông tin liên quan có giúp ta vi ế t đượ c 1 bài báo cáo hoàn h ảo hay không?”
Có nhiều lúc ta cầ n dừ ng việc chuN n bị lạ i để bắ t tay vào thự c hiện công việc của mình. Nếu không ta sẽ chẳ ng bao giờ hoàn thành đượ c nó cả ! Tấ t nhiên, ta có thể giả i thích vớ i giáo viên và nộp cho họ “bản nghiên cứ u” của mình, như ng cách này hoàn toàn chẳ ng hiệu quả chút nào. Chúng ta sẽ vẫ n cầ n hoàn thành bả n báo cáo và nộp nó đúng k ỳ hạ n. Đôi khi chúng ta đã dành nhiều thờ i gian cho việc chuN n bị đến mứ c không thể bắ t tay vào thự c hiện dự định của mình.
3. Tự làm khó mình 5
1 vấ n đề khác của nhữ ng ngườ i theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o là đôi lúc (thự c ra là mọi lúc), họ làm cho công việc trở nên khó khă n hơ n. Đối vớ i họ, việc đơ n giả n như hoàn thành 1 bài tậ p trên lớ p cũng lớ n lao như việc dờ i 1 ngọn núi vậ y. K ỳ vọng quá cao và thờ i gian chuN n bị quá dài đã làm cho mọi thứ trở nên khó khă n hơ n so vớ i bả n chấ t của nó. Hãy để tôi chia sẻ cho bạ n câu chuyên về Patrick - 1 học sinh theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o. Trong khi làm bài kiểm tra ở lớ p, có 1 câu hỏi mà đáp án của nó dễ dàng đến mứ c như treo trướ c mắ t cậ u ấ y vậ y. Tuy nhiên, vì là ngườ i theo chủ ngh ĩ a hoàn hả o nên Patrick ngh ĩ đáp án không thể nào dễ dàng như thế đượ c. Vậ y Patrick đã làm gì? Cậ u bỏ ngay đáp án đầ u tiên nả y ra trong đầ u mình và thay vào đó 1 đáp án khác mà cậ u cho là đúng, như ng thự c ra là sai. Đôi lúc ta cả m thấ y cuộc sống thậ t nhàm chán và muốn tìm 1 thử thách nào đó để cả m thấ y thú vị hơ n. Nếu bạ n cũng có ý ngh ĩ này thì nên nhớ : “Hãy hoàn thành công vi ệc đ úng thờ i hạn!”
1.2. Tại sao chúng ta không th ự c tế? “Thự c tế = có óc th ự c tiễ n và nhìn nh ận đ úng bản chấ t của sự việc” Tôi đã tìm kiếm nhiều phươ ng pháp để giả i quyết vấ n đề của chủ ngh ĩ a hoàn hả o. Và tôi nhậ n ra rằ ng, hay còn gọi là chính sách 4P. cách tốt nhấ t để làm điều đó là thi hành “chính sách thự c t ế”
1. Chính sách 4P để vượ t qua đượ c chủ ngh ĩ a hoàn hảo Sau đây là 4 bướ c để giả i quyết vấ n đề của chủ ngh ĩ a hoàn hả o B1 : Chú ý ( Pay attention) đế n vấ n đề của chủ nghĩ a hoàn h ảo
Cách làm này sẽ không mang lạ i hiệu quả nếu chúng ta không chịu nhìn nhậ n thự c tế của bả n thân mình. Hãy chấ p nhậ n rằ ng chúng ta đang có vấ n đề vớ i chủ ngh ĩ a hoàn hả o. 1 khi chấ p nhậ n điều đó, chúng ta sẽ có ý thứ c tránh xa cái bẫ y của nó. B2 : Hãy viế t ra giấ y ( Put down) nh ữ ng ư u đ iể m, khuyế t đ iể m của việc cố gắ ng tr ở thành ng ườ i hoàn hảo
Đúng vậ y, hãy viết ra giấ y ư u khuyết điểm của vấ n đề này thay vì mườ ng tượ ng nó trong đầ u mình. Ví dụ, chúng ta có thể thống kê thành 1 bả ng như thế này : Ư u điểm của chủ nghĩ a hoàn h ảo
Khuyết điểm của chủ nghĩ a hoàn h ảo - Nếu tôi nộp bài tậ p hoàn hả o thì tôi sẽ - Liệu tôi có dành nhiều thờ i gian chuN n bị bài tậ p của mình đến nổi tôi không thể đạ t điểm A hoàn thành nó đúng thờ i hạ n. -… -… Từ nhữ ng phân tích của mình, chúng ta sẽ nhậ n ra rằ ng hoàn hả o là điều rấ t khó hoặ c không thể đạ t đượ c. D ĩ nhiên, điều này không có ngh ĩ a là chúng ta phả i từ bỏ nhữ ng việc tưở ng như nằ m ngoài khả nă ng của mình. Điều ta cầ n làm là phả i ý thứ c đượ c giớ i hạ n của nhữ ng điểm mạ nh và hoàn cả nh hiện thờ i của mình. Hãy lấ y việc cố gắ ng hết mình làm động lự c chủ yếu. Vậ y nên hãy luôn cố gắ ng hết mình và chờ đợ i kết quả từ điều đó. B3 : Cho phép ( Permit) bản thân m ắ c sai lầ m
1 trong nhữ ng tiêu cự c của chủ ngh ĩ a hoàn hả o là chúng ta không cho phép mình mắ c sai lầ m. Như ng hãy ngh ĩ xem, ngay cả nhữ ng ngườ i v ĩ đạ i nhấ t còn mắ c sai lầ m cơ mà. Tôi chắ c rằ ng nhữ ng nhà khoa học v ĩ đạ i như Albert Einstein và Isaac Newton đều đã từ ng mắ c sai lầ m. Vậ y nên chẳ ng có vấ n đề gì nếu mắ c sai lầ m cả . 1 khi cho phép bả n thân mắ c sai lầ m, ta sẽ không quá lo lắ ng về việc cố gắ ng trở nên hoàn hả o nữ a. Khi ấ y, ta có thể giả i quyết đượ c vấ n đề của sự chầ n chừ .
6
B4 : T ự vỗ ngự c ( Pat) khen ngợ i mình vì nh ữ ng thành qu ả , dù là nhỏ nhấ t, mà mình đạt đượ c
Ngày hôm nay, bạ n đã đạ t đượ c nhữ ng thành quả nào (kể cả lớ n hoặ c nhỏ) chư a? Nếu có, hãy tự khen ngợ i mình “Làm t ố t lắ m!” đi nào. Bằ ng cách nhìn nhậ n nhữ ng thành tích đạ t đượ c mỗi ngày, ta đã truyền động lự c cho bả n thân. Điều này giúp ta nhậ n ra rằ ng không nhấ t thiết phả i hoàn hả o thì mớ i gặ t hái đượ c thành công. Vậ y là đến đây, bạ n đã nắ m đượ c cách thứ c vượ t qua các vấ n đề do chủ ngh ĩ a hoàn hả o tạ o ra. Nếu bạ n làm đượ c điều này, ngh ĩ a là bạ n đã loạ i bỏ đượ c sự chầ n chừ của mình. Hãy thử áp dụng nó và đừ ng quá khắ t khe vớ i bả n thân khi cố gắ ng trở thành ngườ i hoàn hả o. Bạ n chỉ cầ n phả i cố gắ ng hết mình là đủ.
2. Truyện ngụ ngôn Trung Quốc về việc vẽ rắn Nhiều ngườ i cho rằ ng vớ i qu ỹ thờ i gian của mình, chúng ta nên cả i thiện bả n thân để hoàn thành công việc 1 cách trọn vẹn. Như ng không phả i lúc nào quan điểm này cũng đúng. Trên thự c tế, có nhiều trườ ng hợ p dẫ n đến nhữ ng hậ u quả tai hạ i mà ta không mong đợ i. Tôi muốn chia sẻ vớ i các bạ n câu chuyện ngụ ngôn sau : Câu chuyện xả y ra vào thờ i nhà Chu. Ngày nọ, 1 viên quan ban cho binh lính của mình 1 vò rượ u nếp. Vì rượ u chỉ đủ cho 1 ngườ i uống nên mọi ngườ i đống tình tổ chứ c cuộc thi vẽ rắ n và ai vẽ nhanh nhấ t sẽ đượ c thưở ng vò rượ u quý kia. Cuộc thi bắ t đầ u và mọi ngườ i đều chă m chú cho tác phN m của mình. Chỉ sau vài phút, 1 ngườ i trong số họ đã vẽ xong. Tuy nhiên, vì thấ y nhữ ng ngườ i khác còn đang vẽ nên anh quyết định vẽ thêm vài nét cho con rắ n của mình đượ c đẹp hơ n. Khi vẽ xong, anh nhậ n thấ y có ngườ i đã vẽ xong trướ c và đượ c công nhậ n là ngườ i thắ ng cuộc. Anh chàng chư a kịp lên tiếng phả n đối thì mọi ngườ i đã phá lên cườ i khi chứ ng kiến bứ c vẽ của anh. “Hãy nhìn b ứ c tranh của anh ta kìa. 1 con r ắn có chân!”
Thế là từ đó, câu thành ngữ “Vẽ rắ n thêm chân” ra đờ i. Bài học mà chúng ta rút ra đượ c là : hãy làm tất cả nhữ ng gì mình đượ c yêu cầu. Hãy nhớ lạ i câu chuyện của Patrick. Giá như cậ u ấ y tậ p trung vào việc trả lờ i câu hỏi, thay vì phân tích nó quá cặ n kẽ, thì có lẽ cậ u đã có câu trả lờ i đúng.
Kết luận : chủ ngh ĩ a hoàn hả o có thể biến chúng ta thành ngườ i hay chầ n chừ . Vậ y nên, hãy thự c tế đượ c quá trình thự c hiện và hoàn tấ t công việc của bạ n đượ c thuậ n tiện hơ n.
7
Chươ ng 2 : Thất bại “Tôi sẽ không chầ n chừ một khi tôi đ ã tránh đượ c nó.”
2.1. Tại sao l ại bỏ cuộc? “ Bỏ cuộ c = Hành động t ừ bỏ hoặc đ ánh mấ t ý chí khi thự c hiện 1 công việc nào đ ó”
1. Bỏ cuộc - Thiếu sứ c mạnh ý chí Đã bao giờ bạ n cả m thấ y muốn từ bỏ hoặ c tạ m dừ ng công việc mà bạ n đang thự c hiện chư a?
Bạ n bi ết không, chẳ ng phả i chỉ mình bạ n cả m thấ y thế đâu. Rấ t nhiều ngườ i, kể cả bả n thân tôi, cũng đã từ ng trả i qua cả m giác này. Nguyên nhân của sự chầ n chừ là do ý chỉ chúng ta không đủ mạ nh để thúc đN y ta tiến về phía trướ c. Cả m giác muốn từ bỏ có thể bắ t nguồn từ : • • • •
Thấ t bạ i triền miên Thiếu khao khát và động lự c Bị ngườ i khác đánh giá thấ p Bị nhiều trở ngạ i bao vây
D ĩ nhiên, còn rấ t nhiều y ếu t ố khác khiến ta nả y sinh ý định b ỏ cuộc nh ư ng nguyên nhân chính là do ta đã nếm trả i quá nhiều thấ t bạ i.
2. Như ng tôi đã thất bại nhiều lần quá rồi Trong đờ i mình, mỗi chúng ta đều phả i đối m ặ t vớ i nhiều khó khă n, thấ t bạ i. Điều đó khiến ta hoài nghi liệu có nên tiếp t ục công việc đượ c giao hay không? Đây là điều hoàn toàn tự nhiên thôi. Thử tưở ng t ượ ng bạ n thi trượ t hết lầ n này đến lầ n khác xem, chắ c chắ n là bạ n sẽ cả m thấ y thấ t vọng và không muốn thi nữ a. 1 ngườ i b ạ n c ủa tôi đã thi trượ t b ằ ng lái xe nhiều l ầ n đến m ứ c anh chán nả n và không muốn thi thêm lầ n nào nữ a. Lầ n cuối cùng tôi gặ p anh, anh vẫ n chư a có bằ ng lái. Tôi cũng đã từ ng gặ p nhiều thấ t bạ i, từ bị điểm kém trong các bài kiểm tra đến bị các nhà xuấ t bả n từ chối in sách. Thự c tế là cuốn sách bạ n đang cầ m trên tay đã đượ c viết đi viết lạ i rấ t nhiều lầ n trướ c khi đượ c phép xuấ t bả n. Hẳ n bạ n cũng hình dung đượ c cả m giác thấ t vọng của tôi như thế nào. Tuy nhiên, tôi đã không ngừ ng cố gắ ng để hoàn tấ t cuốn sách này và cuối cùng đã xuấ t bả n đượ c nó. Thấ t bạ i là 1 phầ n tấ t yếu của cuộc sống. Có thể ở trườ ng, bạ n thi trượ t hoặ c bị ngườ i bạ n thích từ chối 1 cách thẳ ng thừ ng. Hay khi ở nhà, bạ n không đượ c thông minh như các anh chị mình. 1 số thấ t bạ i lạ i mang ý ngh ĩ a tích cự c vì nó giúp ta nhậ n th ứ c đượ c sai lầ m c ủa mình và rút ra nhiều kinh nghiệm quý báu. Như ng việc thấ t bạ i quá nhiều lầ n cũng có thể khiến trái tim rắ n rỏi nhấ t tan vỡ . Nếu b ạ n th ấ t b ạ i quá nhiều l ầ n, m ọi ng ườ i s ẽ bắ t đầ u đánh giá bạ n và gán cho bạ n cái mác chẳ ng l ấ y gì làm hay ho.
3. Bị gán mác Nhà xã hội học Howard Becker là ngườ i đầ u tiên sử dụng cụm từ “gán mác”. Việc bị gán mác có thể khiến 1 ngườ i g ắ n ch ặ t v ớ i 1 đặ c tính tiêu cự c nào đó. Chẳ ng h ạ n, n ếu Tom bị gán mác nói dối - giống c ậ u bé chă n cừ u trong truyện ngụ ngôn - thì sẽ có rấ t ít ngườ i tin là cậ u nói thậ t. 1 ngườ i bạ n đã kể cho tôi nghe câu chuyện về Robert - 1 học sinh có học lự c dướ i mứ c trung bình và gặ p nhiều khó khă n trong học tậ p. Dù rấ t cố gắ ng như ng Robert vẫ n không thể hiểu các bài giả ng trên lớ p và thườ ng xuyên bị điểm kém trong các bài kiểm tra. Các giáo viên tích cự c giúp đỡ Robert như ng v ẫ n không thể cả i thiện đượ c điểm số của mình. Ít lâu sau, cậ u bé bị bạ n bè và giáo viên gán cho cái mác chẳ ng mấ y tốt đẹp. T ệ hơ n, chính Robert cũng t ự xem mình là “kẻ vô v ọng”. Kết qu ả là lòng tự tôn của c ậ u bé xuống đến mứ c th ấ p nh ấ t. Điều này đã ả nh hưở ng xấ u đến mối quan hệ vớ i cha mẹ và b ạ n bè. Cậ u s ống khép kín vớ i
8
tấ t cả mọi ngườ i. Vì bị gán mác tiêu cự c nên chẳ ng có gì lạ khi Robert có xu hướ ng chầ n ch ừ khi đượ c giao 1 việc gì đó.
4. Phó mặc cho số phận Tôi chắ c rằ ng tấ t cả chúng ta đều đã từ ng xem nhữ ng chươ ng trình truyền hình hay nhữ ng bộ phim về các cặ p đôi tình cờ gặ p nhau, yêu nhau và sống hạ nh phúc đến đầ u bạ c ră ng long. Như ng đó là cuộc sống trên phim ả nh, còn trong đờ i thự c thì điều này có xả y ra không? 1 s ố ngườ i luôn muốn phó mặ c cu ộc đờ i mình cho số phậ n. H ọ cho rằ ng cuộc đờ i h ọ đã đượ c định đoạ t sẵ n và thế là h ọ cứ để cho dòng đờ i cu ốn đi, t ự a nh ư 1 con thuyền ra khơ i không có cánh buồm v ậ y. Chính vì thế, họ không có động lự c để làm việc và việc duy nhấ t họ làm là chầ n chừ trướ c mọi thứ .
2.2. Tại sao ta không suy ngh ĩ tích cự c và xác định lại tư tưở ng của mình? “ Xác đị nh l ại tư tưở ng = Cho phép tâm trí mình suy ngh ĩ theo hướ ng tích cự c hơ n”
Giả i quyết c ả m giác muốn b ỏ cuộc th ậ t không dễ chút nào. Nó đòi hỏi ta phả i thay đổi suy ngh ĩ về thấ t bạ i, tứ c là xác định lạ i tư tưở ng của mình. Có 2 phươ ng pháp để vượ t qua cả m giác muốn bỏ cuộc, 1 là “thay đổi cái mác” và 2 là “hình dung chiến thắ ng”.
1. Thay đổi nhữ ng cái mác Nhiều khi ta muốn b ỏ cuộc vì nhữ ng l ờ i nh ậ n xét không hay từ mọi ng ườ i xung quanh. Chính vì thế, ta phả i biết vượ t qua nhữ ng nhậ n xét tiêu cự c này để nhìn nhậ n bả n thân 1 cách tích cự c hơ n. Phươ ng pháp này giúp ta xoay chuyển cái mác của thấ t bạ i về phía công việc chứ không phả i bả n thân. Vì vậ y, hãy ghi nhớ nhữ ng điều sau : • • •
Cái thấ t bạ i là nỗ lự c của ta Cái đáng bị vứ t bỏ là phươ ng pháp mà ta đang áp dụng Cái gây thấ t vọng là kết quá mà ta đạ t đượ c
Hãy xác định l ạ i tư tưở ng để tậ p trung vào thấ t b ạ i của công việc chứ không nhìn nhậ n b ả n thân mình là kẻ thấ t bạ i. Có ngườ i đã t ừ ng nói rằ ng : “C ả thế giớ i có thể đ ánh giá th ấ p b ạn nh ư ng b ạn không th ể đ ánh giá thấ p bản thân mình” . Không ai có thể đánh giá thấ p bạ n trừ khi bạ n cho phép ngườ i đó làm thế. Vì vậ y, hãy tự tin vào mình. Hãy tin rằ ng b ạ n có thể vươ n t ớ i thành công trong tươ ng lai. Bây giờ , chúng ta thử áp d ụng kiến thứ c này và 3 điều ghi nhớ trên vào trườ ng h ợ p c ủa Robert đã đề cậ p trướ c đó. N ếu Robert hiểu đượ c r ằ ng đối tượ ng bị gán mác không phả i là cậ u mà chính là việc học tậ p của cậ u thì cậ u sẽ tự tin vớ i bả n thân mình hơ n. Khi ấ y, Robert sẽ thấ t vọng vớ i kết quả mà mình đạ t đượ c chứ không phả i bả n thân mình. Bạ n không nên để thấ t bạ i ngă n mình tiến về phía trướ c. Hãy suy ngh ĩ tích cự c và rút ra kinh nghiệm. Thự c tế, nhữ ng ngườ i thành công luôn dùng thấ t bạ i như 1 công cụ để học hỏi và hoàn thiện bả n thân. Họ có thể nghi ngờ phươ ng pháp làm việc đã dẫ n họ đến thấ t bạ i chứ không bao giờ nghi ngờ về khả nă ng của chính mình.
2. Thất bại ư , thất bại nào? Tôi xin chia sẻ vớ i b ạ n câu chuyện v ề nhữ ng ngườ i đã tìm cách rút kinh nghiệm t ừ thấ t b ạ i để đạ t đượ c nhữ ng thành quả to lớ n trong cuộc đờ i. Thomas Edison đã thấ t b ạ i 10.000 lầ n trướ c khi phát minh thành công bóng đèn điện. J.K.Rowling, tác giả của Harry Potter, đã bị hơ n10 nhà xuấ t bả n từ chối b ả n thả o tậ p 1 của bộ sách. Giờ đây, bộ tiểu thuyết này của bà trở nên vô cùng nổi tiếng và đượ c chuyển th ể thành hàng loạ t phim ă n khách. Ngôi sao điện ả nh Thành Long đã không thành công trong lầ n đóng phim đầ u tiên ở Hollywood, Battle Creek Brawl thậ m chí
9
là thấ t bạ i thả m hạ i. Hẳ n Thành Long thấ t vọng lắ m chứ , như ng điều đó đâu ngă n cả n anh vùng lên ở nhữ ng bộ phim cự c k ỳ ă n khách sau đó như Giờ cao đ iể m hay Hiệ p sĩ Thượ ng H ải. Thấ t bạ i không phả i là cái cớ để ta chầ n chừ . Ngượ c lạ i, nó phả i là động lự c tiếp thêm sứ c mạ nh để ta vươ n tớ i thành công trong tươ ng lai.
3. Hình dung chiến thắng “Hình dung” là 1 công cụ rấ t hữ u hiệu giúp ta có thêm nă ng lượ ng để hành động. Các vậ n động viên chuyên nghiệp luôn áp dụng phươ ng pháp này khi tậ p luyện cũng như tham gia thi đấ u. Fosbury - vậ n động viên nhả y cao đoạ t huy chươ ng vàng Olympic 1968 - đã dùng trí tưở ng tượ ng của mình để luyện tậ p và chiến thắ ng. Ngày đó, ông liên tục hình dung cả nh mình nháy qua xà và cách thự c hiện thành công cú nhả y của mình. Việc hình dung hay tưở ng tượ ng bả n thân đang thự c hiện 1 công việc nào đó sẽ khiến ta có cả m giác đang làm điều đó thự c sự . Vì thế, đến khi bắ t tay vào hành động, ta đã quen vớ i nhữ ng khó khă n của nó và không còn cả m thấ y lạ lẫ m nữ a. Đây là 1 chiến thuậ t hiệu quả giúp ta vượ t qua sự chầ n chừ . Bạ n hãy thự c hành theo bài tậ p sau đây : hãy hình dung cả nh bạ n đang trong 1 buổi thi tuyển vũ công hoặ c đang ngồi trong lớ p làm bài kiểm tra. Cố gắ ng hình dung khung cả nh lúc đó và điều bạ n làm ngay khi bắ t đầ u. Vớ i cả nh thi tuyển vũ công, bạ n có thể hình dung mình đang bướ c ra sân khấ u và cuối chào ban giám khả o. Hãy hình dung nhữ ng bướ c di chuyển đầ u tiên của bạ n khi nhạ c nổi lên. Tấ t cả diễn ra thậ t tự nhiên và trôi chả y. Khi phầ n thi của bạ n kết thúc, nhữ ng tiếng vỗ tay hoan nghênh vang lên giòn giã. Bạ n cuối chào và tự tin rờ i khỏi sân khấ u. Nếu bạ n thườ ng xuyên thự c hành bài tậ p này, trí óc bạ n sẽ ghi nhớ nhữ ng động tác và bướ c nhả y mà bạ n đã tưở ng tượ ng ra. Quan trọng hơ n, bạ n sẽ hình thành cho mình ý thứ c tự tin, để không cả m thấ y hồi hợ p khi đến vớ i buổi thi tuyển thự c sự . Khi ấ y, bạ n sẽ cả m thấ y đó không phả i là lầ n đầ u tiên mình tham gia cuộc thi tuyển đó nữ a. Vì thế, hãy hình thành cho mình thái độ tích cự c để không cả m thấ y không sợ khi thự c hiện nhiệm vụ của mình. Thậ m chí ngay cả khi bạ n không đạ t đượ c kết quả như mong đợ i, thì bạ n cũng đã học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm bổ ích. Và đây chính là điều vô giá giúp chúng ta trưở ng thành.
Kết lu ận : Đôi khi chúng ta phó mặ c cuộc đờ i cho số phậ n bở i ta đã thấ t bạ i quá nhiều lầ n và bị ngườ i khác gán cho mình cái mác tiêu cự c. Vì vậ y, hãy xác đị nh l ại t ư tưở ng để nhìn nhậ n mọi vi ệ c theo chiề u hướ ng tích cự c hơ n. Việc này luôn có ích cho bạ n đấ y.
10
Chươ ng 3 : Chết chìm trong công việc “Ngày mai là ngày b ận r ộn nhấ t trong tuầ n.”
3.1. Tại sao l ại chết chìm trong 1 đống việc? “Chế t chìm trong 1 đố ng công việ c = Có quá nhi ều việc cầ n làm”
Hãy đối mặ t vớ i thự c tế rằ ng bạ n có quá nhiều việc phả i hoàn thành. Ở tuổi vị thành niên, bạ n phả i làm bài tậ p ở trườ ng, ở nhà và 1 số ngườ i còn phả i làm thêm để có tiền tiêu vặ t. Nói cách khác, chúng ta bậ n rộn như nhữ ng chú ông thợ và chết ngộp trong 1 núi việc! Dù đã đi qua thờ i niên thiếu như ng tôi vẫ n nhớ như in quãng thờ i gian bậ n rộn trướ c đây của mình. Mỗi ngày của tôi đều trôi qua vớ i quá nhiều hoạ t động đến nỗi hầ u như lúc nào tôi cũng làm không kịp thở . Đôi khi, vớ i quá nhiều việc cầ n làm, chúng ta cả m thấ y mệt mỏi đến mứ c tê liệt, không biết mình nên làm gì hay phả i bắ t đầ u từ đâu.
1. Phải bắt đầu từ đâu? Đúng vậ y, có nhiều lúc chúng ta cả m thấ y mình bị chìm trong 1 đám công việc khổng lồ đến mứ c không biết phả i bắ t đầ u từ đâu? Tôi phả i bắ t đầ u vớ i môn Đạ i số hay bài tậ p Lịch sử phả i nộp vào tuầ n sau? Còn bài kiểm tra môn Địa lý vào thứ 6 này thì sao nhỉ? Còn phả i chuN n bị để ứ ng cử vào nhóm nhiếp ả nh trong trườ ng nữ a chứ ? Vậ y nhữ ng công việc mà mình đã hứ a vớ i mẹ thì sao? Bả n danh sách này cứ thế kéo dài mãi … Đây là 1 trong nhữ ng lý do khiến bạ n trẻ hay chầ n chừ đến thế.
2. Có quá ít thờ i gian Rõ ràng, vớ i quá nhiều việc cầ n làm như vậ y, qu ỹ thờ i gian của chúng ta trở nên ít ỏi. Nếu chúng ta ngủ 8h 1 ngày và 8h đi học ở trườ ng thì ta chỉ còn có 8h để hoàn tấ t nhữ ng công việc của mình. Và thái độ trì hoãn chẳ ng giúp ích chút nào cho việc hoàn tấ t nhữ ng nhiệm vụ của chúng ta. Bạn đ ã nghe nói v ề quy luật Parkinson chư a?
Theo quy luậ t Parkinson, công việc luôn tự mở rộng để lấ p đầ y khoả ng thờ i gian mà chúng ta ấ n định cho nó. Vì thế, nếu ta có 1 công việc cầ n phả i hoàn thành vào ngày mai thì có khả nă ng ta sẽ hoàn thành nó đúng thờ i hạ n. Ngượ c lạ i, nếu thờ i gian hoàn thành công việc ấ y đượ c kéo dài đến cuối tháng thì rấ t khả nă ng đến cuối tháng này ta mói giả i quyết dứ t điểm nó. Đôi khi, do đượ c cho quá nhiều thờ i gian để hoàn thành 1 công việc nào đó, chúng ta sẽ chầ n chừ và trì hoãn quá trình thự c hiện nó. Chuyện gì sẽ xả y ra khi chúng ta có vài công việc cầ n phả i hoàn thành cùng lúc? Trong trườ ng hợ p này, chúng ta đang phả i đối mặ t vớ i 1 vấ n đề thự c sự lớ n và phả i gấ p rút làm việc để hoàn thành mọi thứ đúng thờ i hạ n. Lầ n nọ, tôi có 2 bài tiểu luậ n cầ n nộp vào cùng 1 thờ i điểm. Vì khi ấ y còn là ngườ i chầ n chừ nên đã đợ i đến ngày hết hạ n mớ i lao vào làm. Tôi đã làm liên tục từ 9h tối đến tậ n 4h sáng hôm sau và chỉ tranh thủ ngủ đượ c vài tiếng trướ c khi đến trườ ng nộp bài. Và bạ n có thể tưở ng tượ ng ngày hôm ấ y của tôi ở trườ ng thế nào không? Như 1 cái xác chết biết đi vậ y! Việc chầ n chừ sẽ khiến chúng ta lãng phí thờ i gian của mình và tự lặ p lạ i cái vòng luN n quN n tiêu cự c do chính mình tạ o ra. Chẳ ng có gì lạ khi có nhiều ngườ i luôn miệng nói là họ không có thờ i gian!
3.2. Tại sao chúng ta không v ượ t qua nhữ ng chướ ng ngại? “V ượ t qua = Giành thắ ng lợ i tr ướ c đ iều gì đ ó.”
11
Nếu đang phả i đối m ặ t v ớ i 1 khối lượ ng công việc đồ sộ, điều ta cầ n làm là đặ t ra kế hoạ ch để vượ t qua từ ng chướ ng ngạ i này. 1 phươ ng pháp rấ t hiệu quả là chia 1 việc lớ n ra thành nhiều việc nh ỏ dễ giả i quyết hơ n. Ngườ i ta đã đặ t nhiều tên gọi cho phươ ng pháp này, từ “C ắ t và thái”, “Salami” hay “Sashimi”. Như ng về cơ bả n, tấ t cả đều có cùng 1 ý ngh ĩ a, đó là giả i quyết công việc theo từ ng phầ n 1. Để phươ ng pháp này hiệu quả , bạ n cầ n liệt kê tấ t cả nhữ ng việc mình cầ n phả i hoàn tấ t ra.
Danh sách nhữ ng việc cần làm 1. 2. 3. 4.
Gử i thư cho bạ n Làm công việc nhà đã hứ a vớ i mẹ Cho cá ă n Hoàn thành bài tậ p toán về nhà
Hãy chắ c rằ ng, mỗi công việc đượ c chia đều ra phả i đơ n giả n, không đòi hỏi quá nhiều thờ i gian và công sứ c c ủa b ạ n. Khi đã hoàn tấ t 1 công việc nào đó, hãy xóa nó ra khỏi danh sách và tiếp t ục th ự c hi ện nhiệm vụ tiếp theo. Hãy duy trì tiến độ làm việc này và chẳ ng bao lâu sau, bạ n s ẽ hoàn tấ t đượ c toàn bộ công việc của mình! Hãy thử áp dụng phươ ng pháp trên vào việc đọc cuốn sách này. Hãy viết tự a của 13 chươ ng sách ra 1 mả nh giấ y. Bây giờ bạ n đang đọc ch ươ ng 3, ngh ĩ a là bạ n đã đọc xong 2 chươ ng đầ u (trừ khi bạ n đọc theo kiểu nhả y cóc). Vậ y thì hãy xóa 2 chươ ng đầ u tiên ra khỏi danh sách. Chẳ ng có gì khó khă n phả i không? Vì thế, hãy bắ t đầ u lậ p ra danh sách nhữ ng điều bạ n cầ n hoàn tấ t ngày hôm nay và cứ thế thự c hiện nó.
Sự chần chừ tích cự c Có thể bạ n c ả m th ấ y điều này thậ t l ạ lùng. Làm sao sự chầ n ch ừ lạ i có thể tốt đượ c cơ chứ ? Như ng hãy nhớ không phả i sự chầ n chừ nào cũng tiêu cự c. Trên thự c t ế chúng ta có thể luyện tậ p cách “chầ n chừ tích cự c”. Hãy ngh ĩ xem, chúng ta chỉ có thể làm ngầ n ấ y việc trong 1 ngày. Ngay cả khi chúng ta có nhiều công việc cầ n hoàn thành cùng lúc thì ta cũng chỉ có thể làm từ ng việc một. Việc chầ n chừ tích cự c cho phép ta trì hoãn 1 số việc không quá gấ p rút và tậ p trung vào nhữ ng việc quan trọng hơ n. Nói cách khác, việc chầ n chừ tích cự c cho phép chúng ta phân chia mứ c độ ư u tiên trong nhữ ng việc mình cầ n làm. Việc h ọc cách dành ư u tiên đối v ớ i nh ữ ng việc c ầ n làm là điều r ấ t quan trọng. Nó giúp ra tổ chứ c cu ộc sống của mình tốt hơ n. Vì thế, hãy biết cách đặ t ư u tiên bằ ng việc xác định đâu là việc cầ n làm trướ c và bắ t tay vào thự c hiện công việc đó. Hãy thự c hiện từ ng công việc một và hoàn thành nhiệm vụ của mình. K ế t luậ n : Khi bị cả núi việc đè nặ ng, bạ n hãy đề ra một k ế hoạ ch để đị nh ư u tiên cho t ừ ng nhiệ m vụ và giải quyế t “từ ng việ c mộ t”.
“vượ t qua” cả m giác này. Hãy xác
12
Chươ ng 4 : Môi trườ ng làm việc “Khi có một ngọn đồi chắ n ngang b ạn, đừ ng ngh ĩ r ằng việc chờ đợ i sẽ làm cho nó nh ỏ lại.”
4.1. Tại sao chúng ta không th ể tập trung tư tưở ng? “ Không thể tậ p trung tư tưở ng = Không thể chú ý đế n 1 vấ n đề nào đ ó”
1. Quá lộn xộn Hãy thử nhìn quanh că n phòng và bàn học của bạ n xem. Bạ n thấ y nhữ ng gì nào? Nếu bạ n nhìn thấ y 1 că n phòng gọn gàng và 1 cái bàn ngă n nắ p thì chẳ ng có lý do gì bạ n lạ i không bắ t tay vào làm công việc cầ n làm cả . Thậ t không may, không phả i lúc nào chúng ta cũng đượ c nhìn thấ y 1 că n phòng như thế. Hầ u hết thờ i gian, phòng và bàn chúng ta đều vô cùng bừ a bộn vớ i đầ y sách vở và giấ y tờ - nhữ ng ngườ i bạ n thân thiết của ta. Mỗi ngày, nhữ ng chồng giấ y tờ và sách vở của ta càng chấ t cao lên. Và bừ a bộn chính là 1 trong nhữ ng yếu tố khiến ta chầ n chừ . D ĩ nhiên, vài ngườ i sẽ nói rằ ng họ làm việc “hiệu quả nhấ t trong sự lộn xộn” và tôi đã thấ y có nhiều ngườ i như vậ y thậ t. Như ng vấ n đề là nếu bạ n thậ m chí không thể xác định đâu là mặ t bàn của mình thì làm sao mà bạ n bắ t đầ u làm việc đượ c cơ chứ ? Và làm ơ n đừ ng cố gắ ng làm việc trên giườ ng, bở i vì bạ n và tôi đều biết chuyện gì sẽ xả y ra ngay sau đó - bạ n sẽ đầ u hàng con “Quái vậ y Khò Khò” và đắ m chìm vào “Vùng đấ t mơ màng” trong nháy mắ t! Bả n thân tôi cũng đã từ ng gặ p vấ n đề vớ i tính bừ a bộn của mình. Bàn làm việc của tôi luôn đầ y sách vở , giấ y tờ trong khi chiếc giườ ng bên cạ nh lạ i rấ t gọn gàng và luôn mờ i gọi tôi lên nằ m. Vậ y tôi đã làm gì? Đơ n giả n, tôi chuyển tấ t cả giấ y tờ , sách vở lên giườ ng để có thể làm việc ở bàn và không bị chiếc giườ ng cám dỗ!
2. Nhữ ng tai họa (vấn đề) từ bên ngoài Bên cạ nh sự bừ a bộn quá mứ c thì việc tậ p trung của bạ n còn bị nhữ ng yếu tố nào ả nh hưở ng? Bạ n có cả m thấ y thoả i mái và làm việc vớ i nă ng suấ t cao trong môi trườ ng hiện tạ i quanh mình không? Chỗ làm việc của bạ n có đủ ánh sáng không? Mùi hươ ng, tiếng ồn … có ả nh hưở ng tiêu cự c đến bạ n không? Tấ t cả nhữ ng yếu tốt này đều có khả nă ng ả nh hưở ng trự c tiếp đến bạ n có sẵ n sàng bắ t tay vào làm việc hay không?
3. Chúng ở đâu? Bạ n có thườ ng rờ i khỏi bàn làm việc của mình để đi đến kệ sách lấ y 1 loạ i giấ y tờ nào đó không? Sau khi bạ n lấ y đượ c thứ mình cầ n và quay về chỗ ngồi thì lạ i nhậ n ra cây bút của mình đã biến đâu mấ t. Thế là bạ n lạ i đứ ng dậ y để tìm cây bút. Sau khi bạ n đã tìm thấ y nó thì chuyện gì xả y ra sau đó? Bạ n nhậ n thấ y mình không có máy tính, từ điển, sách bài tậ p, giấ y làm bài, tài liệu tham khả o, ghim, bút xóa, … Điều chắ c chắ n là không phả i chỉ mình bạ n lâm vào tình huống này. Ngày trướ c tôi cũng từ ng rơ i vào hoàn cả nh tươ ng tự . Tôi dành quá nhiều thờ i gian để đi tớ i đi lui và mệt phờ khi đượ c ngồi xuống ghế. Khi phả i tớ i lui quá nhiều lầ n trong phòng để tìm tài liệu cho bài luậ n của mình, chúng ta không chỉ đang lãng phí nhữ ng giay phút quý giá mà còn đang chầ n chừ nữ a. Thậ m chí, trong quá trình tìm kiếm tài liệu, có thể chúng ta lạ i tìm thấ y mấ y 1 vài thứ khiến mình mấ t tậ p trung. Ta có thể tìm thấ y mấ y cái đĩ a CD yêu thích hay 1 quyển k ỷ yếu nào đó bỏ quên lâu ngày và thế là ta dính chặ t vào chúng. Việc này sẽ khiến ta mấ t nhiều thờ i gian và thậ m chí còn không thể bắ t đầ u công việc của mình chứ đừ ng nói đến chuyện hoàn tấ t chúng.
13
4.2. Tại sao chúng ta không dọn dẹp cho gọn gàng và ti ếp tục làm vi ệc? “ Dọ n d ẹ p = Dẹ p bỏ thứ gì đ ó”
1. Dọn dẹp Đúng vậ y, đây là 1 chiến thuậ t trự c tiếp để vượ t qua sự bừ a bộn quá mứ c. Tấ t cả nhữ ng gì ra phả i làm đó là dọn dẹp! Hãy dọn dẹp đống lộn xộn trên bàn ta. Hãy dọn dẹp nhữ ng thứ vươ ng vãi khắ p phòng của ta.
2. Tạo ra 1 môi trườ ng tốt hơ n Hãy dọn d ẹp gọn gàng bàn học c ủa b ạ n và bả o đả m r ằ ng m ọi đồ dùng ở đúng vị trí của nó. Hãy vứ t b ỏ nhữ ng giấ y t ờ không cầ n thiết và nhữ ng thứ đã hư hỏng. Đôi khi, chúng ta lườ i biếng đến mứ c vứ t nhữ ng cây bút đã hết mự c lung tung khắ p nơ i thay vì bỏ chúng vào sọt rác. Hãy biến cái thùng rác thành ngườ i bạ n tốt nhấ t c ả u b ạ n và đặ t 1 cái sọt rác như thế ngay bên cạ nh bàn làm việc c ủa mình. Như ng lâu lâu, bạ n hãy nhớ đổ rác 1 lầ n. Có thể bạ n sẽ ngh ĩ rằ ng : nói lúc nào chẳ ng d ễ hơ n làm. Như ng chúng ta có thể áp dụng phươ ng pháp ở chươ ng 3 “Làm từ ng việc 1”. Bạ n có thể áp dụng phươ ng pháp này để dọn d ẹp bàn làm việc của mình. Nếu bàn làm việc quá bừ a b ộn, b ạ n có thể lậ p ra danh sách nhữ ng thứ đang bị vứ t b ừ a bãi trên đó sau đó có thể dọn dẹp. Sau đây là 1 ví dụ :
Nhữ ng việc cần làm (dọn dẹp bàn làm vi ệc) 1. Dọn dẹp sách vở 2. Sắ p xếp giấ y tờ lên kệ 3. Vứ t bỏ giấ y tờ không cầ n thiết 4. Dọn dẹp tấ t cả nhữ ng thứ còn lạ i Nếu thự c hiện theo phươ ng pháp này thì chỉ “A lê hấ p” là bàn của chúng ta đã gọn gàng và ngă n nắ p! Bây giờ , khi bàn học đã không còn bừ a b ộn n ữ a thì hãy đặ t lên đó t ấ t c ả nhữ ng dụng c ụ mà ta cầ n. Hãy đầ u tư 1 số đồ dùng vă n phòng phN m và hộp đự ng. Bên cạ nh đó, hãy đả m bả o rằ ng mọi thứ chúng ta cầ n đều nằ m trong tầ m v ớ i c ủa ta chứ không phả i ở 1 ch ỗ nào đó trong nhà. Chắ c ch ắ n ch ẳ ng ai muốn b ỏ thờ i gian để chơ i trốn tìm vớ i chúng đâu. K ế t lu ậ n : Nếu chúng ta “không thể tậ p gàng bàn làm việ c và phòng ố c củ a ta.
trung tư tưở ng”, hãy thử áp d ụng cách thứ c sau : Dọ n d ẹ p g ọ n
14
Chươ ng 5 : Nổi loạn “S ự chầ n chừ là nấ m mồ chôn vùi cơ hội.”
5.1. Tại sao phải nổi loạn? “ N ổi loạ n = Hành động chố ng lại hay bấ t tuân theo đ iều gì đ ó”
1. Bạn có biết tôi đang nói gì không? “Bạn không hi ể u tôi!”
Tôi đã từ ng cả m thấ y chẳ ng có ai trên đờ i này hiểu mình cả . Đã bao giờ bạ n cả m thấ y như vậ y chư a? Bạ n có cả m thấ y rằ ng chẳ ng có ai thự c sự lắ ng nghe bạ n và để tâm đến nhữ ng điều bạ n nói? Bạ n luôn bị đối xử như 1 đứ a trẻ, luôn đượ c hướ ng dẫ n nên làm cái gì và làm như thế nào. Nếu bạ n cả m thấ y như thế thì bạ n không đơ n độc đâu. Hầ u hết bạ n trẻ đều có chung suy ngh ĩ đó. Họ cả m thấ y không 1 ai hiểu mình, sự thấ u hiểu của mọi ngườ i vớ i họ trống trơ n giống như 1 trang giấ y trắ ng. Họ cho rằ ng cha mẹ không hiểu họ. Thầ y cô, bạ n bè không hiểu họ. Cả thế giớ i không hiểu họ!
2. Cơ n giận dữ - Cảm giác của bò tót nhìn th ấy màu đỏ Khi cả m thấ y không đượ c mọi ngườ i xung quanh thấ u hiểu, chúng ta dễ trở nên giậ n dữ . Tứ c giậ n là 1 trong nhữ ng lý do khiến con ngườ i ta nổi loạ n. Cơ n giậ n dữ này sẽ khiến chúng ta có xu hướ ng chống lạ i nhữ ng ngườ i mà ta không thích và trì hoãn việc thự c hiện nhữ ng nhiệm vụ đượ c giao. Khi đó, ta đang gử i đi 1 tín hiệu mang ý ngh ĩ a nổi loạ n. Đôi khi, cơ n giậ n này lớ n đến mứ c khiến ta chẳ ng muốn làm bấ t k ỳ công việc gì. Tấ t nhiên, điều này còn tệ hơ n cả sự chầ n chừ nữ a! Nếu duy trì trạ ng thái giậ n dữ này trong thờ i gian dài, nhữ ng ngườ i này không chỉ làm tổn thươ ng ngườ i khác mà còn làm hạ i cả chính bả n thân họ. Họ trở thành 1 ngườ i nóng tính và rấ t dễ bự c tứ c.
3. Có ai đó sẽ làm việc này Khi chúng ta nổi loạ n và trì hoãn 1 công việc nào đó thì sẽ có ngườ i cả m thấ y đây là 1 công việc cầ n thự c hiện gấ p và thế là họ làm luôn. Vậ y là chúng ta khỏi phả i làm việc đó nữ a. Chẳ ng hạ n, khi bạ n không chịu mang tách xuống nhà bếp để rử a, chắ c chắ n bố mẹ bạ n sẽ bả o em bạ n làm việc đó. Vì thế, bằ ng cách nổi loạ n, bạ n có thể cư xử theo kiểu 1 ông vua hay bà hoàng thự c sự , và nhữ ng ngườ i khác sẽ làm mọi việc cho bạ n. Bạ n ngh ĩ mình có thể dùng cái nhậ n thứ c đầ y sứ c mạ nh này để nổi loạ n và tránh khỏi phả i làm việc gì hết. Có thể bạ n sẽ ngh ĩ rằ ng đây là 1 ý tưở ng tuyệt vờ i, như ng hãy cN n thậ n. Cái ý tưở ng “hãy nổi loạn để khỏi phải làm việc” là 1 suy ngh ĩ hết sứ c tệ hạ i và có thể phá hỏng mối quan hệ của bạ n vớ i anh chị en, cha mẹ và bạ n bè của bạ n. Bạ n có muốn điều này xả y ra không?
5.2. Tại sao chúng ta không học cách tôn tr ọng ngườ i khác? “Tôn trọ ng = Ý thứ c về giá tr ị của 1 con ng ườ i”
Để phá vỡ tính cách nổi loạ n này, chúng ta phả i học cách tôn trọng ngườ i khác. Tôi hiểu đây không phả i là việc dễ dàng. Có ngườ i từ ng nói rằ ng sự tôn trọng cầ n phả i đượ c tích lũy. Để hiểu đượ c phươ ng pháp học cách tôn trọng ngườ i khác ra sao, chúng ta hãy thử trò chơ i có tên gọi “Cân nh ắ c hậu quả”. Trò chơ i này đòi hỏi ta phả i ngh ĩ đến 1 tình huống cụ thể và xác định nhữ ng hậ u quả từ tình huống đó. Ví dụ, đa số chúng ta đều thấ y mẹ lúc nào cũng cằ n nhằ n và đó là lý do khiến ta chầ n chừ . Vậ y hãy tưở ng tượ ng cả nh chúng ta loạ i bỏ bố mẹ ra khỏi cuộc đờ i mình. Liệu cuộc sống của ta có đượ c cả i thiện
15
vượ t bậ c không? Chắ c chắ n là chẳ ng còn ai cằ n nhằ n vớ i ta suốt ngày nữ a. Như ng chuyện gì sẽ xả y ra đến vớ i nhữ ng khía cạ nh khác trong cuộc sống của ta? Liệu còn ngườ i nào nhắ c nhở chúng ta phả i làm cái này cái nọ, tắ m táp cho ta bằ ng tình yêu thươ ng vô bờ bến, nấ u nhữ ng món ă n ta thích, chia sẻ niềm vui va tiếng cườ i vớ i ta không? Có thể sẽ có 1 ai đó làm cho ta nhữ ng việc tươ ng tự như ng tôi tin chắ c sẽ chẳ ng bao giờ ngườ i đó yêu thươ ng ta bằ ng tình yêu của 1 ngườ i mẹ. Khi “Cân nhắ c hậu quả” của việc thiếu vắ ng 1 ngườ i nào đó trong cuộc đờ i mình, ta sẽ nhậ n thứ c đượ c tầ m quan trọng và ý ngh ĩ a của ngườ i đó đối vớ i ra. Chỉ khi đó, ta mớ i có thể trân trọng sự hy sinh của họ và tôn trọng con ngườ i họ.
1. Vài điều để bạn cân nhắc Hãy hiểu rằ ng, cha mẹ chúng ta đã phả i làm việc vấ t vả để chă m lo cho ta, từ việc nuôi nấ ng ta cho đến việc mua cho ta nhữ ng vậ t dụng ta cầ n, chẳ ng hạ n 1 cái máy MP3. Vì thế, hãy trân trọng sự hy sinh và tình yêu thươ ng của cha mẹ. Hãy hiểu rằ ng công sứ c và sự cống hiến của thầ y cô vì lợ i ích của chúng ta. Sở d ĩ họ nghiêm khắ c vớ i ta cũng chỉ vì họ lo cho ta. Họ trả i nghiệm cuộc sống nhiều hơ n ta và họ biết rằ ng học thứ c và việc học hỏi không ngừ ng là điều rấ t quan trọng trong xã hội ngày nay. Hãy hiểu rằ ng khi thầ y cô giáo cho ta bài tậ p để làm, họ sẽ phả i chấ m bài của cả lớ p trong khi ta chỉ phả i làm bài tậ p đó 1 lầ n mà thôi. Hãy hiểu rằ ng bạ n bè ta luôn ở đó vì ta. Hãy tôn trọng họ vì tình bạ n mà họ đã dành cho ta. Khi ta gặ p rắ c rối trong cuộc sống, họ sẽ ở bên ta và hỗ trợ ta về mặ t tinh thầ n. Hãy hiểu rằ ng anh chị em là nhữ ng ngườ i cùng lớ n khôn bên ta. Hãy nhớ đến nhữ ng k ỷ niệm vui buồn đã có vớ i nhau từ thờ i thơ bé và đừ ng để nhữ ng trậ n cãi vả nhỏ nhặ t ả nh hưở ng đến mối quan hệ giữ a đôi bên. Trong cuốn sách For One More Day , Mitch Albom đã nhắ c lạ i câu chuyện về Charles “Chick” Benetto vốn là 1 vậ n động viên bóng chày M ỹ như ng hiện đang trong cơ n tuyệt vọng. Charles đã gặ p đượ c hồn ma của ngườ i mẹ quá cố của mình và nhớ lạ i nhữ ng chuyện đã xả y ra trong quá khứ . Charles nhớ lạ i nhữ ng lúc ông tỏ ra bấ t kính và thườ ng tình yêu thươ ng vớ i bà. Chúng ta cũng thườ ng không nhìn thấ y sự hy sinh của cha mẹ trong việc chă m lo cho ta đượ c lớ n lên trong tình yêu thươ ng và hạ nh phúc. Chúng ta thườ ng không nhậ n ra và trân trọng nhữ ng điều tưở ng chừ ng nhỏ nhặ t mà cha mẹ dành cho ta. Đừ ng tự nhủ mình sẽ bắ t đầ u bày tỏ sự tôn trọng vớ i nhữ ng ngườ i xung quanh vào ngày mai. Hãy làm việc này ngay bây giờ .
2. Hãy tôn trọng bản thân Bạ n cũng đừ ng quên tôn trọng chính bả n thân mình. Đừ ng quên rằ ng mình cũng giống như tấ t cả mọi ngườ i và xứ ng đáng đượ c tôn trọng. Như ng hãy hiểu rằ ng, sự tôn trọng cầ n phả i đượ c tích lũy chứ không phả i tự nhiên mà có. Vì thế, hãy xem xét lạ i cách cư xử đúng mự c, nhữ ng ngườ i xung quanh tấ t nhiên sẽ tôn trọng ta. Vớ i 1 quan niệm đúng đắ n, chúng ta có thể giả i quyết đượ c mọi việc và vượ t qua đượ c sự chầ n chừ . Việc nổi loạ n có thể là nguyên nhân khiến chúng ta chầ n chừ . Hãy tôn trọng ngườ i khác và trân trọng nhữ ng điều họ đã làm cho ta. Hãy biết tôn trọng bả n thân và cho mọi ngườ i thấ y giá trị của mình. Và trên hết, hãy chứ ng minh đ iề u này bằ ng hạ nh độ ng thiế t thự c! K ế t luậ n :
16
Chươ ng 6 : Sợ hãi “Trong tiế ng Anh, t ừ sợ hãi ( Fear) đượ c đ ánh vầ n là : False (sai lầ m) + E xpectations (k ỳ vọng) + A ppearing (vẻ ngoài) + Real (thự c t ế ).”
6.1. Tại sao l ại sợ hãi? “Sợ hãi = E ngại hay lo l ắ ng về 1 việc gì đ ó hoặc 1 ai đ ó”
1. Tôi không biết liệu.... Khi không biết liệu công việc sẽ đòi hỏi ở mình điều gì, chúng ta có xu hướ ng sẽ chầ n chừ . Đây là điều hoàn toàn bình thườ ng. Nếu bạ n, một ngườ i mớ i tậ p leo núi, đượ c huấ n luyện của mình yêu cầ u tham gia vào một cuộc thi leo núi cấ p quốc gia, thì tôi chắ c chắ n rằ ng bạ n sẽ sợ đến quíu cả lưỡ i cho mà xem. Ít ra thì tôi sẽ như thế đấ y! Bạ n không biết liệu mình có khả nă ng làm đượ c việc đó hay không. Rấ t có khả nă ng bạ n sẽ không làm đượ c hoặ c gặ p phả i chấ n thươ ng vì đã không tậ p luyện đúng đắ n. Khi không chắ c chắ n về một việc phả i làm, chúng ta sẽ cả m thấ y bấ t an. Và nó sẽ khiến ta chầ n chừ .
2. Tổng kết của mọi nỗi sợ hãi Có thể chúng ta sợ rấ t nhiều thứ . Nhữ ng nỗi sợ này thườ ng xuấ t phát từ nhữ ng trả i nghiệm không mấ y dễ chịu khi chúng ta còn nhỏ. Ví dụ, vài ngườ i rấ t sợ chó vì đã từ ng bị chó cắ n; nhiều ngườ i thì sợ nướ c sôi vì đã từ ng bị bỏng. Tôi đã từ ng rấ t sợ bóng tối và gầ n như lúc nào đèn trong phòng tôi cũng đượ c bậ t sáng. Vì thế, khi cả m thấ y sợ hãi trướ c một điều gì đó, ta sẽ có xu hướ ng chầ n chừ nếu phả i làm nhữ ng việc có liên quan đến nỗi sợ đó.
3. Chúng ta có thể sợ nhữ ng thứ như • • • • • • •
Các k ỳ kiểm tra – Bở i vì chúng ta thườ ng bị điểm kém hoặ c chúng ta sợ sẽ bị điểm kém Sự không hoàn hả o – Bở i vì chúng ta luôn lý tưở ng hóa mọi thứ Nhữ ng điều chư a biết – Bở i vì chúng ta cả m thấ y thoả i mái hơ n vớ i nhữ ng điều mình đã biết Mắ c sai lầ m – Bở i vì chúng ta không thể chịu nổi hậ u quả do sai lầ m của mình gây ra Thay đổi – Bở i vì chúng ta cả m thấ y bấ t an trướ c nhữ ng sự thay đổi Thành công – Bở i vì có thể chúng ta không biết phả i làm gì sau khi đạ t đượ c thành công Sự chối bỏ - Bở i vì chúng ta không chịu đượ c nỗi đau của việc bị từ chối
Vậ y là có quá nhiều nỗi sợ có thể khiến chúng ta chầ n chừ . Ở đây, chúng ta không thể liệt kê tấ t cả nhữ ng nỗi sợ ấ y ra đượ c, nếu không, chúng ta sẽ biến cuốn sách này thành một cuốn sách nói về nhữ ng nỗi sợ hãi và thành một cuốn tiểu thuyết kinh dị mấ t! Điều chúng ta cầ n làm là phả i nhậ n thứ c đượ c rằ ng sợ hãi là một điều hoàn toàn bình thườ ng. Vấ n đề là chúng ta đã để nhữ ng nỗi sợ hãi ấ y ngă n cả n quá trình vươ n tớ i thành công của ta. Tôi biết một cô gái tên là Angie. Nỗi sợ lớ n nhấ t của Angie là làm bài thi và bài kiểm tra. Mỗi khi sắ p có bài kiểm tra, cô đều cả m thấ y vô cùng lo lắ ng. Lúc này, một chướ ng ngạ i tâm lý hình thành trong lòng Angie và không ngừ ng phát triển. Cuối cùng, vấ n đề này trở nên nghiêm trọng đến mứ c cô muốn nghỉ học để khỏi phả i làm bài kiểm tra!
4. Nhữ ng truyện tranh đầu tiên của tôi Sau đây, tôi sẽ kể các bạ n nghe câu chuyện tôi đã làm thế nào để nhữ ng truyện tranh đầ u tiên của mình đượ c đă ng trên báo và tạ p chí. Suốt nhiều nă m qua, tôi đã vẽ rấ t nhiều mà luôn mong nhìn thấ y nhữ ng tác phN m của mình đượ c in. Điều đã ngă n cả n tôi nộp bả n thả o nhữ ng truyện tranh này là nỗi sợ bị từ chối. Thế
17
là suốt một thờ i gian dài, tôi chầ n chừ không dám gử i. Và quả thự c, khi thu hết cả n đả m đem mấ y truyện tranh đó đi gử i thì tôi đã bị từ chối. thậ t đáng chán phả i không! Vậ y là phả i mấ t m ột thờ i gian dài sau đó tôi mớ i gử i nhữ ng truyện tranh kế tiếp... Như ng sau cùng thì tôi đã thành công!
6.2. Tại sao chúng ta không nhận thứ c đượ c nỗi lo lắng của mình? “ Nhậ n thứ c = Nhận ra sự t ồn t ại của một đ iều gì đ ó” Để giả i quyết đượ c vấ n đề do sự sợ hãi gây ra, trướ c hết chúng ta phả i nhậ n thứ c đượ c nhữ ng mối lo lắ ng của mình và đối m ặ t vớ i chúng. Nhậ n th ứ c đượ c nỗi lo lắ ng c ủa mình là một chuyện; giả i quyết chúng lạ i là chuyện khác. Ở đây, tôi xin giớ i thiệt hai bướ c để giả i quyết n ỗi s ợ hãi của chúng ta, do Rita Emmet,tác giả của cu ốn sách The Procrastinator’s Handbook , đề xuấ t.
Phươ ng pháp của Rita Emmet là tự hỏi bả n thân mình hai câu hỏi :
Câu hỏi đầu tiên : “ Mình sợ cái gì?” Khi tự hỏi bả n thân câu hỏi này, chúng ta đang tìm cách xác định nguyên nhân nỗi sợ hãi của mình. Bằ ng cách này, ta sẽ cả m thấ y ít sợ hơ n đồng thờ i có thể nhậ n thứ c đượ c nó một cách rõ ràng hơ n.
Câu hỏi thứ hai : “Điều gì sẽ xả y ra nếu nỗi sợ lớ n nhấ t của mình trở thành sự thậ t?” Hãy tưở ng t ượ ng điều gì sẽ xả y ra nếu n ỗi s ợ lớ n nh ấ t c ủa ta trở thành sự thậ t. Không nghi ngờ gì n ữ a, chúng ta sẽ bị tổn thươ ng và khốn khổ rấ t nhiều. Như ng liệu chúng ta có thể vượ t qua đượ c nó không? D ĩ nhiên là có. Bằ ng cách trả i nghiệm và vượ t qua nỗi sợ này, chúng ta sẽ trưở ng thành hơ n, mạ nh mẽ hơ n đồng thờ i ít lo lắ ng về nỗi sợ này hơ n. Phươ ng pháp này rấ t hiệu quả , và tôi khuyến khích bạ n hãy thử áp dụng nó
Sử dụng lờ i khẳng định Lờ i khẳ ng định là nhữ ng câu nói ngắ n gọn và tích cự c mà ta có thể dùng để tự nói vớ i bả n thân mình. Việc thườ ng xuyên sử dụng nhữ ng lờ i khẳ ng định sẽ giúp chúng ta định hình lạ i cách suy ngh ĩ của mình. Nhữ ng lờ i khẳ ng định đó sẽ thay thế cho suy ngh ĩ tiêu cự c và dẫ n dắ t chúng ta hành động tích cự c hơ n. Nếu bạ n ch ă m chỉ luyện t ậ p và thườ ng xuyên sử dụng l ờ i kh ẳ ng định, bạ n hoàn toàn có thể lấ p đầ y tâm trí mình bằ ng nhữ ng suy ngh ĩ tích cự c. Khi bạ n nói vớ i bả n thân rằ ng mình có khả nă ng và đã sẵ n sàng giả i quyết một công việc nào đó, bạ n sẽ có động lự c để bắ t tay vào hành động. Bạ n có để ý thấ y một vài vậ n động viên luôn lN m b N m điều gì đó tr ướ c khi bướ c vào thi đấ u không? Đó là lúc họ đang tự nói vớ i mình nhữ ng l ờ i kh ẳ ng định để chuN n b ị tâm lý và tinh thầ n thi đấ u nh ằ m đánh bạ i đối thủ đấ y Việc nói vớ i bả n thân nhữ ng lờ i khẳ ng định là việc làm rấ t dễ dàng. Tuy nhiên, bạ n cầ n lư u ý m ột vài yếu tố sau:
1) Chúng ph ải ngắn gọn Điều này hoàn toàn hợ p lý. Ai mà nhớ đượ c một câu khen ngợ i dài ngoằ ng cơ chứ , phả i không?
2) Chúng ph ải tích cự c Điều này cũng hoàn toàn hợ p lý. Lờ i kh ẳ ng định mang tính tiêu cự c ch ẳ ng nhữ ng không đem l ạ i l ợ i ích nào hết mà còn gây hạ i cho tinh thầ n của bạ n.
3) Chúng ph ải đượ c dùng ở thì hiện tại Điều này rấ t quan trọng. Chẳ ng ai lạ i nói vớ i bả n thân rằ ng mình thậ t tuyệt vờ i trong quá khứ như ng bây giờ thì không tuyệt cả .
18
Sau đây là một vài ví dụ về lờ i khẳ ng định: • • • • •
Tôi cả m nhậ n đượ c sứ c mạ nh của bả n thân và tôi có thể làm đượ c việc này Tôi cả m thấ y mình thậ t mạ nh mẽ. Tôi đã sẵ n sàng và rấ t háo hứ c muốn đượ c bắ t tay vào làm việc đó. Tôi rấ t phấ n chấ n trướ c mọi thử thách của cuộc sống. Tôi chẳ ng lo sợ điều gì hết.
Hãy đư a ra vài lờ i khẳ ng định của riêng bạ n và thườ ng xuyên lặ p lạ i chúng trong ngày. Hãy để nhữ ng lờ i khẳ ng định này truyền cho bạ n sứ c mạ nh. K ế t luậ n : Sợ hãi là một c ả m giác hoàn toàn bình thườ ng. Như ng điều quan trọng h ơ n là ta phải “nhậ n đế n nỗ i sợ hãi củ a mình và đố i mặ t vớ i chúng! thứ c” đượ c nguyên nhân d ẫ n
19
Chươ ng 7 : Không thể làm việc một mình “Có thể chúng ta chẳng làm đượ c đ iều gì vĩ đại như ng ta có thể làm 1 đ iều nhỏ vớ i 1 tình yêu v ĩ đại.”
7.1. Tại sao phải đơ n độc 1 mình? “ Đơ n độ c mộ t mình = Không có ai ở bên cạnh”
1. Tôi có phải làm việc này một mình không? Đã bao giờ bạ n cả m thấ y đơ n độc khi phả i thự c hiện nhữ ng công việc thuộc về nhiệm vụ của mình không? Bạ n có cả m giác mình đang “chống lạ i cả thế giớ i” không? Că n phòng cầ n phả i đượ c dọn dẹp gọn gàng và đúng ra bạ n phả i làm việc này vì đó là phòng CỦA BẠN. Bài tậ p về nhà cầ n phả i đượ c hoàn tấ t như ng bạ n không biết phả i làm thế nào để làm đượ c điều đó. Bạ n cũng chẳ ng biết ôn tậ p bài vở thế nào trong khi k ỳ thi lạ i đang đến gầ n. Dườ ng như mọi thứ đều chống lạ i bạ n. Bạ n như một con kiến đang gánh trên lư ng sứ c nặ ng của cả thế giớ i. Nếu bạ n suy ngh ĩ và cư xử như vậ y, stress sẽ sớ m hạ gục bạ n.
2. Câu hỏi về Stress Bạ n có nhữ ng triệu chứ ng sau đây không? Hãy đánh dấ u vào cột “Có” hoặ c “Không”.
Triệu chứ ng
Có
Không
Mệt mỏi Mấ t ngủ Hay hồi tưở ng Gặ p ác mộng Hay giậ t mình và dễ hoả ng hốt Tạ m thờ i mấ t trí nhớ và không có khả nă ng tậ p trung Phiền muộn Dễ cáu giậ n Ăn không thấ y ngon Bụng cồn cào Nếu bạ n có từ hai triệu chứ ng nói trên trở lên thì bạ n đang bị stress đấ y!
3. Kỳ vọng quá cao “T ại sao đ iể m số của con không cao nh ư đ iể m của con gái dì Linda?” “T ại sao cháu không tham gia vào dàn đồng ca nổi tiế ng của tr ườ ng?” “T ại sao bạn không tài gi ỏi như anh trai bạn vậ y?” “T ại sao bạn không đượ c chọn vào đội?”
Yêu cầ u và k ỳ vọng mà mọi ngườ i đặ t cho chúng ta thườ ng rấ t cao. Mọi ngườ i đều nói về tầ m quan trọng của việc học hành đến nơ i đến chốn cũng như việc phả i trở thành ngườ i thậ t xuấ t sắ c. Nhiều bậ c phụ huynh đòi hỏi ở con cái họ rấ t nhiều điều. Một vài ngườ i thì lạ i đòi hỏi rấ t cao ở bả n thân họ. Vớ i nhữ ng k ỳ vọng quá cao đó, chẳ ng có gì lạ khi họ bị stress cả ! Nhữ ng ngườ i bị stress thườ ng có xu hướ ng chầ n chừ vì họ lo lắ ng về quá nhiều thứ . Nếu không có lờ i khuyên và sự hỗ trợ của bạ n bè và nhữ ng ngườ i xung quanh, họ cả m thấ y mình thậ t nhỏ bé và dễ bị tổn thươ ng. Chính suy ngh ĩ này đã khiến cho tình hình trở nên tồi tệ hơ n rấ t nhiều.
20
7.2. Tại sao không đồng tâm hiệp lự c vớ i nhau? “ Đồ ng tâm hiệ p l ự c = Hai hay nhiều cá nhân k ết hợ p lại vớ i nhau để mố i liên k ết giữ a họ tr ở nên mạnh mẽ hơ n”
Ai bả o chúng ta phả i một mình đối mặ t vớ i thế giớ i? Cách thứ c để vượ t qua cả m giác đơ n độc, lạ c lối và vô vọng là hãy tìm kiếm sự giúp đỡ của bạ n bè. Khi đượ c ở bên cạ nh bạ n bè, chúng ta sẽ có động lự c và sứ c mạ nh sáng tạ o để vượ t qua nhữ ng thờ i khắ c chầ n chừ . Xét cho cùng thì hai cái đầ u vẫ n tốt hơ n một cái đầ u!
1. Nhóm học tập và mạng lướ i hỗ trợ xã hội Chúng ta nên thành lậ p một nhóm học tậ p vớ i một hay nhiều ngườ i bạ n để việc học của mình trở nên dễ dàng và thú vị hơ n. Đôi khi, chúng ta sẽ phả i đọc hết tài liệu này đến tài liệu khác. Khi học nhóm, chúng ta có thể chia sẻ nhữ ng tài liệu này vớ i nhau và mỗi ngườ i chỉ cầ n phai tóm tắ t một vài tài liệu mà thôi. Tuy nhiên, hãy đả m bả o rằ ng mỗi ngườ i đều đóng góp công sứ c của mình vào công việc chung để cách học này thự c sự hữ u ích cho cả nhớ m Nếu có thể, các bạ n hãy cùng học bài bên nhau. D ĩ nhiên, có nhiều ngườ i thích học một mình như ng sẽ rấ t tuyệt nếu có ai đó cùng ta thư giãn, giả i trí sau nhữ ng giờ học că ng thẳ ng. Cả hai có thể chia sẻ vớ i nhau nhữ ng kinh nghiệm học tậ p hoặ c nhữ ng thắ c mắ c về bài vở trong quá trình ôn tậ p để cùng nhau giả i quyết. Và cả hai có thể truyền động lự c cho nhau để cùng tiến xa hơ n Tôi vẫ n nhớ quãng thờ i gian tôi còn đi học và phả i ôn bài để chuN n bị cho các k ỳ thi. Thờ i đó, tôi có một ngườ i bạ n học tậ p chung lớ p. Chúng tôi thườ ng động viên nhau và kiểm tra quá trình học tậ p của nhau. Thậ m chí, chúng tôi còn gọi điện cho nhau vào ngày thi để không ai ngủ quên mà bỏ lỡ buổi thi đó. Bằ ng cách này, chúng tôi đã vượ t qua nhữ ng k ỳ thi một cách tốt đẹp
2. Đồng tâm hiệp lự c để giành chiến thắng Michael Jordan – một trong nhữ ng vậ n động viên bóng rổ v ĩ đạ i nhấ t mọi thờ i đạ i – đã gặ p nhiều khó khă n mớ i có thể đạ t đượ c các danh hiệu vô địch giả i NBA (National Basketball Association: Giả i bóng rổ nhà nghề M ỹ). Trên thự c tế, ông đã không thể mang chứ c vô địch về cho đội Chicago chỉ bằ ng tài nă ng của mình, dù đó là điều mà ai cũng tin tưở ng. Mãi cho tớ i khi đội Chicago chiêu mộ thêm nhiều cầ u thủ giỏi khác thì Michael Jordan mớ i có thể vươ n đến một tầ m cao mớ i và giúp đội Chicago sáu lầ n vô địch giả i NBA! Đôi khi chúng ta chầ n chừ vì thấ y mình cô độc và thiếu sự hỗ trợ của mọi ngườ i xung quanh. Như ng ai bả o là ta phả i làm mọi việc một mình? Nhữ ng ngườ i bạ n của ta luôn ở đó vì ta. Hãy tìm đế n họ và đồ ng tâm hiệ p l ự c vớ i họ để đạ t đượ c thành công! K ế t luậ n :
21
Chươ ng 8 : Mệt mỏi (thể chất lẫn tinh thần) “Sau khi mọi thứ đượ c cho là hoàn t ất thì thườ ng có nhi ều câu nói h ơ n là việc làm.”
8.1. Tại sao chúng ta l ại mệt mỏi như vậy? “ M ệ t mỏi = C ảm thấ y yế u ớ t, đ uố i sứ c”
1. Tôi mệt quá! Quả thậ t, chúng ta có thể cả m thấ y r ấ t m ệt mỏi sau một ngày dài làm việc c ậ t lự c, đi học ở trườ ng hay tham gia các hoạ t động thể thao, vui chơ i. C ả m giác đuối s ứ c có thể chiến th ắ ng ta, khiến ta chỉ muốn n ằ m xuống nghỉ ngơ i và thư giãn. Khi không nghỉ ngơ i đủ, chúng ta sẽ cả m thấ y vô cùng mệt mỏi. Hãy tưở ng tượ ng một ngày bạ n chạ y tớ i chạ y lui không ngừ ng để làm hết việc này đến việc nọ. Nếu bạ n đã từ ng làm công việc chạ y bàn thì hẳ n bạ n hiểu cả m giác của mình vào mỗi cuối ngày. Lúc ấ y, chân bạ n sẽ đau nhói vì bạ n đã phả i đứ ng suốt cả ngày. Khi mệt mỏi, cơ thể ta sẽ không có đủ nă ng lượ ng để tiếp tục hay hoàn tấ t một công việc nào đó. Ta chỉ muốn đượ c nghỉ ngơ i và đánh một giấ c thậ t ngon.
2. Tôi kiệt sứ c quá! Đã bao giờ bạ n thử học bài ở nhà vào buổi t ối sau một ngày dài ở trườ ng và thiếp đi vì mệt mỏi ch ư a? Đầ u bạ n gục xu ống tậ p sách trong khi cha mẹ hay ngườ i nào đó đi ngang qua có thể ngh ĩ rằ ng b ạ n đang tậ p trung cao độ cho việc học của mình!
Quả thậ t, việc tậ p trung tinh thầ n cao độ trong một thờ i gian dài có thể khiến ta kiệt sứ c. Nghiên cứ u cho thấ y rằ ng khả nă ng tậ p trung của con ngườ i sẽ giả m đi sau một giờ đồng hồ đầ u tiên, và đối vớ i một vài ngườ i thì điều này có thể xả y ra sớ m hơ n! Khi trí óc ta bị kiệt s ứ c, ta cả m th ấ y mình không còn chút động l ự c hay nă ng l ượ ng để bắ t đầ u làm một việc gì nữ a. Tấ t cả nhữ ng gì ta muốn là thả ngườ i vào cái giườ ng của mình.
3. Chán ngán mọi thứ Điều này không liên quan trự c ti ếp đến s ự mệt m ỏi v ề thể xác hay tâm trí. Đơ n gi ả n là đôi khi chúng ta cả m thấ y chán ngán mọi thứ mà thôi. Có thể công việc nào đó không gây hứ ng thú cho ta, khiến ta chẳ ng tìm ra động lự c để bắ t tay vào thự c hiện nó. Nếu rơ i vào tình huống này, điều ta cầ n làm là áp dụng một chiến thuậ t khác, chẳ ng hạ n như xác định lạ i tư tưở ng của mình thông qua việc “ Hình dung chi ế n thắ ng” (đượ c nói đến ở Chươ ng 2) để phá vỡ tình trạ ng trì trệ của mình. Chúng ta cầ n phả i thay đổi cách nhìn nhậ n về công việc của mình và tích cự c hơ n khi thự c hiện công việc đó.
8.2. Chiến thuật 3T : thư giãn, tuyên bố, thự c hiện “Thư giãn = Nghỉ ngơ i để hồi phục sứ c khỏe” “Tuyên bố = Tr ịnh tr ọng đư a ra một lờ i hứ a và làm cho m ọi ngườ i xung quanh bi ế t t ới lờ i hứ a đ ó” “Thự c hiệ n = Bắ t tay vào hành động theo đ iều ta đ ã hứ a” Để giả i quyết đượ c vấ n đề mệt m ỏi, tôi khuyên bạ n nên sử dụng Chiến thuậ t 3T. Đây là một chiến thuậ t rấ t hữ u ích có thể giúp bạ n đánh tan sự mệt mỏi và bắ t tay vào hành động!
Chiến thuậ t 3T gồm 3 phầ n :
1. Thư giãn Khi mệt mỏi, điều mà chúng ta nên làm là hãy nghỉ giả i lao. Nghỉ ngơ i. Ngủ một giấ c thậ t sâu.
22
Một giấ c ng ủ sâu chừ ng 15 – 30 phút cho phép tâm trí ta đượ c nghỉ ngơ i hoàn toàn và thoát khỏi nh ữ ng suy ngh ĩ về công việc cũng như nhữ ng vấ n đề đang khiến ta lo phiền. Sau khi đã nghỉ ngơ i hồi phục sứ c khỏe, ta sẽ tỉnh táo hơ n và sẵ n sàng bắ t tay vào giả i quyết nhữ ng công việc đang chờ đón mình - đặ c biệt là nhữ ng công việc có yêu cầ u về thể chấ t. Điều quan trọng nhấ t là ta phả i thậ t s ẵ n sàng, nếu không, ta có thể tự gây cho mình nhữ ng chấ n thươ ng không đáng có chỉ vì m ột giây phút bấ t cN n.
2. Tuyên bố Sau khi đã nghỉ ngơ i xong (đừ ng nói là bạ n cứ nằ m dài ra mãi nhé), hãy nói cho cả thế giớ i biết rằ ng bạ n đã sẵ n sàng hành động. Hãy tuyên bố điều này thành lờ i! Nếu chúng ta có một vi ệc cầ n ph ả i hoàn thành vào ngày mai, hãy nói vớ i ai đó rằ ng ta sẽ hoàn thành nó vào ngày mai, thậ m chí là sớ m h ơ n nữ a. Bằ ng cách này, ta đã đư a ra một l ờ i hứ a và cho mọi ngườ i bi ết đến nó. Khi đó, ta đang đặ t mình vào vị trí phả i hoàn thành nó. Một lờ i hứ a đã đượ c đư a ra và chúng ta phả i thự c hiện. N ếu ta không giữ lờ i h ứ a c ủa mình, danh dự của ta sẽ bị đe d ọa! Lúc này, ta sẽ có đủ động l ự c để bắ t đầ u và hoàn tấ t công việc.
3. Thự c hiện Sau khi đã đư a ra một lờ i hứ a và nói cho cả thế giớ i biết đến nó, bướ c tiếp theo của b ạ n là hành động. Nhữ ng lờ i nói không đượ c biến thành hành động thì chỉ là nhữ ng lờ i nói suông. Chúng ta cầ n phả i hành động để thự c hiện hóa mọi việc.
4. Một học sinh “hứ a hẹn” Peter – một học sinh của tôi – rấ t sáng dạ và “đầ y hứ a hẹn”. Peter có nhữ ng kế hoạ ch cụ thể để cả i thiện điểm số của mình và biết nên làm gì để đạ t đượ c điều đó. Như ng cậ u chẳ ng bao giờ thự c hiện kế hoạ ch cũng như lờ i hứ a của mình cả . Sau khi đã đư a ra lờ i hứ a và phác thả o nh ữ ng bướ c đi cầ n thiết, Peter cả m thấ y rấ t hài lòng và coi như công việc đó đã đượ c hoàn thành! Vì thế, ch ẳ ng có gì lạ khi Peter chẳ ng bao giờ hoàn thành đượ c mục tiêu của mình. Chẳ ng có ngh ĩ a lý gì khi bạ n đề ra rấ t nhiều kế hoạ ch và lờ i hứ a như ng lạ i không tuân theo chúng. Nếu mệt mỏi, chúng ta hãy “Thư giãn” vì ta xứ ng đáng đượ c như thế. Như ng sau đó, hãy “Tuyên bố vớ i cả thế giớ i” và bắ t tay vào “Thự c hiện”. K ế t luậ n :
23
Chươ ng 9 : Lườ i biếng “Nhữ ng gì đượ c t ưở ng thưở ng đều là nhữ ng gì đ ã đượ c hoàn thành.”
9.1. Tại sao l ại lườ i biếng? “Lườ i biếng = Biếng nhác”
1. Tôi đang đi về đâu vớ i thứ này? Đôi khi, sự lườ i bi ếng s ẽ khuấ t ph ục đượ c ta, khiến ta rơ i vào trạ ng thái trì trệ và trì hoãn việc hoàn tấ t công việc của mình. Thự c tế là, tấ t cả chúng ta đều có nhữ ng lúc lườ i biếng. Nó chỉ tùy thuộc vào việc chúng ta đã để “con quái vật lườ i biế ng” ả nh hưở ng đến mình như thế nào mà thôi.
Sự thự c thì nguyên nhân khiến chúng ta lườ i bi ếng là do cuộc đờ i ta thiếu nhữ ng m ục tiêu rõ ràng. Nếu không có mục tiêu rõ ràng, ta sẽ không có động lự c hành động và trở nên chầ n chừ Nếu để ý, bạ n s ẽ thấ y nhữ ng ngườ i có động l ự c luôn có ánh nhìn rấ t t ậ p trung và nhữ ng b ướ c chân đầ y quả quyết. Ngượ c lạ i, nhữ ng ngườ i không có mục tiêu sẽ thiếu động lự c và trở nên lườ i biếng. Nếu giống nhữ ng ngườ i này, chúng ta cũng có thể lạ c l ối như một cái la bàn bị hỏng và không biết mình đang ở đâu. Khi chúng ta lườ i biếng, chúng ta sẽ chầ n chừ .
2. Một trạng thái tinh th ần Lườ i biếng là một trạ ng thái tinh thầ n và cũng là một thói quen. Thói quen sẽ đượ c hình thành khi bạ n cứ lặ p đi lặ p lạ i một việc gì đó. Chẳ ng hạ n, ngôi sao bóng rổ Michael Jordan đã tậ p ném phạ t nhiều đến mứ c cơ thể ông đã tiếp thu một cách vô thứ c và “ghi nhớ ” thói quen ném bóng từ vạ ch ném phạ t này. Cơ thể và tâm trí của ông đã quen thuộc vớ i việc ném phạ t đến mứ c ông có thể nhắ m mắ t mà vẫ n ném trúng rổ! Tươ ng tự , sự lườ i biếng cũng có thể trở thành một thói quen của ta. Đã bao giờ bạ n rơ i vào tình trạ ng lườ i biếng mà không hề hay biết chư a?
3. Phạm vi thoải mái: Một nơ i vô cùng thoải mái Phạ m vi thoả i mái là nơ i mà mọi thứ đều rấ t tốt đẹp và khiến bạ n hài lòng. Tuy nhiên, nếu ở quá lâu trong vị trí ấ y, chúng ta sẽ có cả m giác mình giống như một con ếch đang ngồi đáy giếng vậ y. Chúng ta thườ ng phả i ra khỏi phạ m vi thoả i mái của mình để làm một việc gì đó. Cả m giác khó chịu khi phả i ra khỏi phạ m vi thoả i mái đã khiến ta chầ n chừ . Đôi khi, do quá lườ i biếng nên chúng ta không muốn ra khỏi phạ m vi thoả i mái của mình! Sở d ĩ như vậ y là vì chúng ta phả i nỗ lự c thêm trong khi không biết điều gì đang chờ đón mình phía trướ c. Con ếch ngồi đáy giếng có tầ m nhìn rấ t hạ n h ẹp và không đượ c trả i nghiệm th ế giớ i bên ngoài cái giếng của nó. Kết quả là nó chẳ ng bao giờ biết đượ c điều gì đang chờ đợ i nó ở ngoài kia.
9.2. Tại sao chúng ta không ngh ĩ đến việc tự thưở ng để có động lự c hơ n? “Tự thưở ng = Tự tặ ng cho mình một món quà khi ta đạ t đượ c một thành quả nào đó”
1. Tự thưở ng cho mình Để khắ c phục sự lườ i biếng, bạ n chỉ việc ngh ĩ đến phầ n thưở ng hoặ c nhữ ng sự khích lệ tuyệt vờ i mà mình sẽ nhậ n đượ c khi hoàn thành công việc. Phầ n thưở ng có thể trở thành động lự c mạ nh mẽ thúc đN y ta bắ t tay vào làm việc.
Chúng ta không cầ n phả i đặ t ra cho mình phầ n th ưở ng thậ t hoành tráng bở i vì có thể ta s ẽ không đủ tiền để mua nó. Hãy bắ t đầ u vớ i món quà nhỏ như ng tươ ng xứ ng vớ i công việc mà ta vừ a hoàn thành. Đừ ng chơ i ă n gian bằ ng cách hoàn thành một công việc đơ n giả n như ng lạ i tự thưở ng cho mình món quá thậ t hoành
24
tráng! Bên cạ nh đó, chúng ta cũng cầ n biết tự kiểm soát bả n thân, nếu không, có thể ta sẽ luôn tự thưở ng cho mình trong khi lạ i chẳ ng làm đượ c gì nhiều cả . Dướ i đây là danh sách nhữ ng phầ n thưở ng mà bạ n có thể tham khả o: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
Xem một bộ phim Nghe đĩ a nhạ c bạ n yêu thích Gọi điện thoạ i cho ngườ i bạ n thân nhấ t Đi chơ i vớ i bạ n bè Chơ i trò chơ i điện tử mà bạ n thích Chă m sóc cho thú cư ng Thưở ng thứ c món ă n mà bạ n thích Tậ n hưở ng một sở thích nào đó Đi mua sắ m Làm nhữ ng điều bạ n thích (mà không cả m thấ y tội lỗi)
2. Phần thưở ng như là nguồn động lự c Jeffrey Gitomer – tác giả của nh ữ ng cuốn sách bestseller như The Sales Bibble và The Little Gold Book of YES! Attitude – k ể rằ ng trong suốt nh ữ ng n ă m đầ u kh ở i nghiệp, ông đều mua tặ ng mình một món quà gì đó m ỗi khi bán đượ c hàng. Bằ ng cách này, ông có động lự c r ấ t lớ n để cố gắ ng h ết mình và hoàn thành xuấ t sắ c mục tiêu đề ra! Elaine là cô bé rấ t n ă ng nổ trong mọi ho ạ t động. Khi đượ c h ỏi v ề nguồn động l ự c c ủa mình, Elaine nói vớ i tôi rằ ng cô bé luôn tự thưở ng cho mình mỗi khi đạ t đượ c một thành quả nào đó. Phầ n thưở ng đôi khi chỉ đơ n giả n là ă n một que kem như ng đó chính là bí quyết thành công của Elaine! K ế t luậ n : Tự thưở ng là một ph ươ ng thuốc h ữ u hiệu có thể giúp chúng ta trị dứ t chứ ng bệnh l ườ i bi ếng. Chúng ta nên tự thưở ng cho mình món quà nào đ ó mỗ i khi hoàn thành công việ c!
25
Chươ ng 10 :
Trì hoãn
“Ngườ i hay trì hoãn không ch ọn bây gi ờ là câu tr ả lờ i cho mình.”
10.1. Vì sao “vẫn chư a đến lúc”? “V ẫ n chư a đế n lúc = Để sau, không ph ải bây gi ờ .”
“Vẫ n chư a đến lúc đâu… Tôi chư a sẵ n sàng.” “Vẫ n chư a đến lúc đâu… Thờ i cơ chư a chín muồi…” Nguyên nhân khiến ta nói ra nhữ ng câu trên là vì ta thiếu sự chuN n bị.
Thiếu sự chun bị Bạ n có biết nhữ ng v ậ n động viên điền kinh như Carl Lewis và Maurice Greene đã ph ả i t ậ p luyện trong suốt nhiều tháng trờ i, thậ m chí nhiều nă m trờ i mớ i có thể đạ t đượ c thành công vang dội như vậ y? Bạ n có biết tr ướ c khi tham gia cuộc đua thự c s ự , h ọ phả i kh ở i động trong vòng một ti ếng đồng h ồ hoặ c lâu hơ n để có thể hoàn tấ t cuộc đua trong quãng thờ i gian rấ t ngắ n, có khi chư a đến mườ i giây? ChuN n bị là chìa khóa giúp chúng ta vượ t qua nhữ ng điều mà ta không chắ c chắ n hoặ c e sợ . Khi chúng ta không thể chuN n b ị tốt cho bài kiểm tra ở trườ ng, ta sẽ ngh ĩ ra nhiều lý do để không phả i đi h ọc ngày hôm đó. Khi chúng ta chư a sẵ n sàng cho một cuộc thi, ta sẽ cả m thấ y bồn chồn và tìm cớ thoái thác để không phả i tham gia cuộc thi đó. Đôi khi, các bạ n tr ẻ có quá nhiều vi ệc ph ả i làm đến m ứ c không phả i lúc nào họ cũng s ẵ n sàng cho mọi thứ . Đó là lý do khiến họ chầ n chừ .
Tuy nhiên, còn nhiều lý do khác có thể giúp ta lý giả i vì sao con ngườ i ta lạ i thườ ng bị câu nói: “V ẫ n chư a đế n lúc” đánh gục đến vậ y: 1) Họ là ngườ i theo Chủ ngh ĩ a hoàn hả o. (Chươ ng 1) 2) Họ đã gặ p quá nhiều thấ t bạ i trong quá khứ và chư a sẵ n sàng để đón nhậ n thêm bấ t cứ thấ t bạ i nào nữ a. (Chươ ng 2) 3) Họ bị chết chìm trong đống việc. (Chươ ng 3) 4) Môi trườ ng làm việc của họ quá bừ a bộn. (Chươ ng 4) 5) Họ muốn nổi loạ n. (Chươ ng 5) 6) Họ sợ hãi. (Chươ ng 6) 7) Họ không thể làm việc một mình. (Chươ ng 7) 8) Họ mệt mỏi cả về mặ t thể chấ t lẫ n tinh thầ n. (Chươ ng 8) 9) Họ lườ i biếng. (Chươ ng 9) 10) Họ không có khả nă ng làm việc. (Chươ ng 11) 11) Họ mê mệt nhữ ng chươ ng trình ti-vi. (Chươ ng 12) 12) Họ luôn viện cớ để biện minh cho sự thụ động của mình. (Chươ ng 13) Bạ n thấ y đấ y, s ứ c m ạ nh của câu “V ẫn chư a đế n lúc” có thể hạ gục m ột s ố ngườ i, và chúng ta cầ n phả i nhìn nhậ n thự c tế này.
26
10.2. Tại sao chúng ta không th ự c hiện ngay bây gi ờ ? “ Ngay bây giờ = có hiệu lự c lậ p t ức .”
Sỡ d ĩ chúng ta chầ n chừ vì ta ngh ĩ rằ ng mình luôn có thờ i gian để làm một việc nào đó t ốt h ơ n. Như ng điều gì sẽ xả y ra nếu ta cứ chờ cho đến phút cuối cùng mớ i b ắ t tay vào làm? Lúc ấ y, ta sẽ có xu hướ ng làm vội vàng cho kịp thờ i hạ n, hoặ c trong trườ ng hợ p xấ u nhấ t là ta không còn thờ i gian nữ a và không hoàn thành đượ c công viêc. Có nhiều lý do khác khiến ta rơ i vào trạ ng thái chầ n chừ như ng chủ yếu vẫ n là do cả m xúc tiêu cự c từ ý ngh ĩ “V ẫn chư a đế n lúc” mang lạ i. Để loạ i bỏ sự chầ n chừ , chúng ta phả i có tư duy “ Ngay bây giờ ”. Hãy dùng sứ c mạ nh của “ Ngay bây giờ ” để bắ t tay vào làm công việc của mình.
Sử dụng “ Ngôn ngữ như bây giờ ” Chúng ta có thể sử dụng ngôn ngữ để khuyến khích bả n thân mình. Và đó chính là thứ mà tôi gọi là: “ Ngôn ngữ Ngay bây gi ờ ”. Hãy thử điều sao: Thay vì nói: “Tôi hy vọng/mong sao/ s ẽ / nên/ muố n hoàn t ấ t công việc này”, hãy nói rằ ng: “Tôi PH Ả I hoàn t ấ t công việc này NGAY BÂY GI Ờ. ” Từ “ phải” giúp chúng ta nhậ n ra tính cầ n thiết của việc mình làm. Việc sử dụng từ “bây giờ ” để kết thúc câu nói sẽ buộc ta phả i hành động ngay lậ p t ứ c. Khi chung ta áp dụng cách nói này nhiều lầ n, tâm trí ta sẽ không ngừ ng thúc giục ta hành động. Thự c hiện bướ c đi đầ u tiên luôn là việc khó khă n nhấ t. Như ng một khi chúng ta đã làm đượ c điều này thì quãng đườ ng còn lạ i sẽ trở nên dễ dàng hơ n rấ t nhiều. Vớ i đà tiến của bướ c đi đầ u tiên, chúng ta sẽ chủ tâm vào công việc của mình đến mứ c đôi khi ta không thể ngừ ng lạ i để lấ y hơ i nữ a ấ y chứ ! chư a đế n lúc” để làm cái K ế t luậ n : Hãy dùng sứ c mạ nh củ a “Bây giờ ” chứ không phả i dùng câu “V ẫn
cớ cho sự chầ n chừ .
27
Chươ ng 11 :
Năng khiếu và thái độ tích cự c
“N ăng khiế u mà không có thái độ đ úng mự c thì cũng không là gì c ả.”
11.1. Tại sao phải bận tâm đến năng khiếu? “ N ă ng khiế u = K ỹ năng, tiềm năng hay khả năng”
1. Tôi không đủ khả năng Điều gì xả y ra khi ta thấ y b ạ n bè mình đạ t đượ c điểm cao nhấ t trong bài kiểm tra? Vài ngườ i trong số chúng ta sẽ lấ y đó làm động l ự c để cố gắ ng h ơ n và giỏi nh ư họ, n ếu không nói là giỏi h ơ n. Như ng cũng r ấ t nhiều ngườ i cả m thấ y mình không giỏi như bạ n bè của mình.
Nhiều ngườ i trong chúng ta tỏ ra chầ n chừ vì ngh ĩ rằ ng mình không có nă ng khiếu hay không đủ khả nă ng để hoàn thành một công việc nào đó. Hoặ c cũng có thể chúng ta sợ rằ ng mình không thể làm đượ c việc gì ra hồn. Chúng ta nghi ngờ khả nă ng của mình. Khi ấ y, chúng ta cũng đồng thờ i nghi ngờ chính bả n thân mình. Và điều này dẫ n chúng ta đến sự chầ n chừ . Nhiều ngườ i cho rằ ng: “Cuộc đờ i này thật không công b ằng!”. Tuy nhiên, nếu đờ i công bằ ng thì tấ t c ả chúng ta đều sẽ đạ t đượ c điểm cao chót vót, yêu thích chính bả n thân mình và lúc nào cũng hạ nh phúc. Như ng thự c tế thì điều này không xả y ra!
2. Phứ c cảm tự ti Phứ c c ả m t ự ti là một trạ ng thái tâm lý xả y ra khi bạ n c ả m th ấ y mình không có đủ khả nă ng. Trạ ng thái tâm lý này thườ ng rấ t nguy hạ i đối vớ i lòng tự tôn của chúng ta và trở thành lý do chính khiến ta chầ n chừ . Nhữ ng ngườ i có phứ c cả m tự ti cả m thấ y rằ ng họ không đủ khả nă ng và sẽ lấ y đó làm lý do để tỏ ra chầ n chừ . Họ ngh ĩ rằ ng dù nó cố gắ ng đến thế nào đi chă ng nữ a thì họ cũng chẳ ng bao giờ đạ t đượ c mục đích của mình cả . Và họ làm gì? Họ chầ n chừ . Bạ n có phả i là một trong số họ không?
3. Tôi thừ a sứ c làm việc này Điều ngượ c l ạ i c ũng đúng. Vài ngườ i trong chúng ta có khả nă ng hoàn thành mọi công việc đượ c giao. Chúng ta ngh ĩ rằ ng mình có thể hoàn thành công việc đó mà không cầ n quá nhiều thờ i gian như nhữ ng ngườ i khác. Chính vì thế, đôi khi chúng ta tỏ ra tự tin quá mứ c.
Bạ n đã bao giờ chầ n chừ khi sắ p bắ t tay vào thự c hiện một việc gì đó vì nghi rằ ng nó quá dễ dàng, để rồi sau đó bạ n nhậ n ra rằ ng mình không có đủ thờ i gian hoàn thành nó chư a? Vấ n đề của s ự chầ n ch ừ là khi chúng ta trì hoãn quá lâu, chúng ta sẽ quên mấ t công việc mình cầ n phả i làm!
11.2. Tại sao ta không có 1 thái độ tích cự c? “Thái độ = C ử chỉ , cảm xúc hay quan đ iể m của một ngườ i đố i vớ i nhữ ng sự vật, sự việc xung quanh.” Thái độ là cách chúng ta xác định lạ i tư tưở ng của mình để đối xử vớ i một ngườ i hay một tình huống nào đó. Việc có đượ c thái độ đúng đắ n và tích cự c là điều vô cùng thiết yếu giúp ta củng cố các mối quan hệ xung quanh và đạ t đượ c thành công trong cuộc sống. Thái độ đúng đắ n và tích cự c sẽ thúc đN y chúng ta đứ ng lên khỏi cái ghế thụ động và bắ t tay vào hành động. Đừ ng lo lắ ng nếu bạ n không có khả nă ng làm công việc gì đó một cách hoàn hả o. Điều mà mọi ngườ i nhìn thấ y và ghi nhậ n chính là nỗ lự c c ủa b ạ n trong công việc đó. Nếu nh ậ n th ấ y b ạ n đang cố gắ ng, có thể họ còn giúp bạ n một tay nữ a.
28
Vớ i thái độ đúng đắ n, chúng ta sẽ có đượ c sứ c mạ nh cầ n thiết để làm đượ c mọi thứ . Vớ i thái độ đúng đắ n, chúng ta có thể vượ t qua đượ c thấ t bạ i và xem đó như một quá trình học hỏi. Ngượ c lạ i, thái độ sai lệch và tiêu cự c sẽ càng khiến chúng ta chầ n chừ hơ n. Chúng ta sẽ trở nên bi quan và thụ động trong công việc. Việc có một thái độ đúng đắ n còn quan trọng hơ n cả việc có khả nă ng. Chắ c chắ n là việc có khả nă ng sẽ giúp ta thự c hiện công việc của mình nhẹ nhàng hơ n. Như ng nếu không có một thái độ đúng đắ n, có thể ta sẽ không tậ n dụng đượ c kh ả nă ng c ủa mình và thậ m chí còn lạ m d ụng khả nă ng c ủa mình nữ a! Chúng ta sẽ tự tin và kiêu ngạ o quá mứ c. Kết quả là không ai ư a ta cả . Bạ n có muốn trở thành ngườ i như thế không?
1. Vơ i một nử a hay đầy một nử a? Nếu ai đó luôn suy ngh ĩ tiêu cự c về nhữ ng sự việc xả y ra trong cuộc sống, bạ n có ngh ĩ ngườ i này sẽ làm đượ c bấ t cứ điều gì không? Anh ta sẽ than phiền rằ ng cuộc sống thậ t bấ t công vớ i mình và cau có về mọi thứ . Một trong nhữ ng cách hiệu quả nhấ t để hình thành nên thái độ tích cự c là luôn nhìn vào mặ t t ốt đẹp của cuộc sống. Bằ ng cách làm này, chúng ta sẽ hướ ng sự chú ý và nă ng lượ ng của mình vào nhữ ng thứ mà mình đang có. Sau đó, ta có thể tậ p trung nỗ lự c để đạ t đượ c nh ữ ng điều mà mình chư a có. Ngay cả khi gặ p th ấ t bạ i thì ta vẫ n có thể xem đó là một trả i nghiệm quý báu. Sau đây là câu hỏi dành cho bạ n : Bạ n ngh ĩ gì khi nhìn thấ y cái cốc này? (cốc chỉ có 1/2 lượ ng nướ c) Cái cốc này vơ i m ột n ử a hay đầ y một n ử a? Nếu b ạ n ngh ĩ nó v ơ i m ột n ử a t ứ c là bạ n đang tậ p trung vào khía cạ nh tiêu cự c c ủa v ấ n đề. Ngượ c l ạ i, nếu bạ n ngh ĩ nó đầ y m ột nử a, t ứ c là bạ n đang nhìn vào mặ t tích cự c của nó. Và đây chính là thái độ tích cự c mà ta nên có. Trong tươ ng lai, chúng ta nên tậ p trung vào mặ t tích cự c của cuộc sống và thu hút nă ng lượ ng từ đó. Nếu làm đượ c, ta sẽ không rơ i vào cái bẫ y của sự chầ n chừ .
2. Tôn trọng công việc Để giả i quyết v ấ n đề tự tin quá mứ c, ta nên sử dụng chiến thuậ t đượ c trình bày ở Chươ ng 5. Bạ n c ầ n có thái độ đúng đắ n khi nhìn nhậ n công việc và không đượ c xem thườ ng nó. Khi dùng phươ ng pháp “Cân nhắ c hậu quả”, ta có thể hình dung điều gì sẻ xả y đến v ớ i ta nếu ta tự tin quá mứ c và không quan tâm đúng mự c đến công việc của mình.
Bạ n có thể tưở ng tượ ng điều gì sẽ xả y ra nếu chúng ta quá tự tin và đợ i đến phút cuối mớ i bắ t tay vào thự c hi ện công việc không? Chúng ta sẽ phả i làm vội vàng và gầ n như không thể hoàn thành tốt như mong đợ i. L ẽ ra, vớ i kh ả nă ng của mình, ta có thể hoàn thành một cách xuấ t s ắ c chứ không phả i n ử a vờ i. Và khi đó, chắ c chắ n kết quả sẽ cho ta cả m giác dễ chịu, đúng không nào.
3. Thỏ và rùa Tôi ngh ĩ bạ n đã nghe câu chuyện này từ trướ c rồi. Nói ngắ n gọn, truyện k ể về cuộc ch ạ y đua c ủa th ỏ và rùa. Thỏ chiếm ư u thế rõ rệt và gầ n như sẽ thắ ng. Thoạ t đầ u, thỏ chạ y rấ t nhanh và bỏ xa rùa. Thế rồi, quá tự tin vào khả nă ng c ủa mình, thỏ tìm một n ơ i nghỉ ngơ i và ngủ quên mấ t. Thế chuyện gì đã x ả y ra? Rùa vượ t qua thỏ và giành chiến thắ ng trong cuộc đua. Vậ y, ta rút đượ c bài học gì từ câu chuyện này? Thỏ có khả nă ng như ng lạ i không có thái độ đúng đắ n. Ngượ c lạ i, rùa tuy chậ m chạ p như ng luôn theo sát mục tiêu của mình. Rõ ràng, có khả nă ng như ng không có thái độ đúng đắ n sẽ dẫ n đến nhữ ng hậ u quả vô cùng tai hạ i.
29
K ế t luậ n : Thái độ đ úng đắ n là yế u tố quyế t đị nh giúp chúng ta loại bỏ sự chầ n chừ và đạ t đượ c thành công trong h ọ c t ậ p c ũ ng nh ư cuộ c s ố ng. N ếu không có thái độ đúng đắ n thì dù có khả nă ng chă ng
nữ a bạ n cũng sẽ chẳ ng đến đâu cả . Vớ i một thái độ đúng đắ n, giớ i hạ n dành cho bạ n là cả bầ u trờ i!
30
Chươ ng 12 :
Nhữ ng cám dỗ
“Tôi làm công vi ệc của mình vào cùng m ột thờ i gian m ỗ i ngày - phút chót.”
12.1. Tại sao l ại dính lấy cái ti vi? “Ti-vi = M ột thiế t bị thu và phát các ch ươ ng trình truyền hình.”
1. Tôi phải xem chươ ng trình này trên ti-vi! Nhiều ngườ i trong chúng ta không thể sống thiếu cái ti-vi của mình. Chúng ta có thể dính chặ t lấ y c ục nam châm tuyệt vờ i này trong suốt nhiều giờ đồng hồ! Chúng ta thườ ng ngồi dán mắ t vào màn hình cả ngày trờ i, trì hoãn tấ t cả nhữ ng việc làm. Tôi cũng đã từ ng rơ i vào tình huống này. Tôi từ ng có thể ngồi trướ c màn hình ti-vi trong suốt nhiều giờ liền, bỏ mặ c tấ t cả mọi thứ còn lạ i. Chúng ta thườ ng tự nhủ rằ ng mình sẽ làm việc này việc kia sau khi xem xong một ch ươ ng trình truyền hình nào đó. Như ng coi nào, hãy đối mặ t vớ i thự c tế đi. Sẽ có hàng tá chươ ng trình khác hấ p dẫ n tiếp nối chươ ng trình bạ n vừ a xem. Nhữ ng bộ phim gay cấ n như CSI, nhữ ng chươ ng trình thự c tế như The Amazing Race và Survivor, nhữ ng cuộc tranh tài như American Idol, nhữ ng trậ n bóng đá, phim Hàn Quốc, phim hoạ t hình, phim tài liệu… Danh sách này sẽ đượ c kéo dài mãi. Vớ i quá nhiều chươ ng trình hấ p dẫ n như vậ y, ta rấ t dễ xao nhãng nhữ ng công việc quan trọng của mình. Chúng ta cố gắ ng xem mọi chươ ng trình để có thể buôn chuyện về chúng vào ngày hôm sau đi học.
2. Sự hấp dẫn chết ngườ i Hãy để tôi hỏi bạ n một câu: “Bạ n có phả i là một ngườ i nghiện ti-vi không?” Hãy thử làm bài kiểm tra ngắ n sau đây: • • •
Có phải bật ti-vi là đ iều đầ u tiên bạn làm khi v ề nhà không? Bạn có vừ a ăn vừ a xem ti-vi không? Bạn có dành h ơ n tám giờ một ngày để xem ti-vi không?
Nếu tấ t cả câu trả lờ i của bạ n đều là “Có” thì xin thông báo : bạ n là một con nghiện ti-vi chính hiệu! Không, bạ n không nên quá tự hào về bả n thân nếu bạ n là ngườ i như thế. Việc nghiện ti-vi chẳ ng tốt cho bạ n tí nào cả . Bên cạ nh việc khiến b ạ n ch ầ n ch ừ , nó còn làm tă ng nguy cơ cậ n th ị và phá hủy mối quan hệ giữ a bạ n vớ i nhữ ng ngườ i xung quanh.
3. Xếp thờ i gian biểu quanh cái ti-vi Là một ngườ i đã cai đượ c cơ n nghiện ti-vi, tôi biết vài ngườ i đang trả i qua cuộc sống của mình quanh cái ti-vi nhà họ. Họ bậ t ti-vi ngay khi bướ c vào nhà. Họ vừ a ă n vừ a xem ti-vi, lúc tắ m cũng bậ t ti-vi vớ i âm lượ ng l ớ n để có thể “nghe” đượ c nó. Và họ ngủ khi đang “xem” ti-vi. Thậ m chí vài ngườ i còn mang cả cái ti-vi lên giườ ng nữ a! Việc dính chặ t l ấ y cái ti-vi sẽ khiến h ọ xao nhãng nhữ ng công việc mà họ cầ n ph ả i làm. Và đó là lý do khiến họ tỏ ra chầ n chừ . Tôi nhớ có m ột h ọc sinh tên là Terry bả o v ớ i tôi rằ ng toàn bộ thờ i gian biểu c ủa c ậ u ấ y xoay quanh cái ti-vi. Cậ u ấ y có thể nói cho bạ n bi ết kênh nào đang chiếu ch ươ ng trình gì vào bấ t c ứ lúc nào bạ n hỏi. Thờ i gian làm bài ở nhà của cậ u ấ y phụ thuộc vào lịch phát sóng của các chươ ng trình trên ti-vi! Tôi còn có thể nói gì nữ a đây?
4. Sự đam mê đối vớ i nhữ ng món đồ điện tử Bên cạ nh ti-vi, nhiều ngườ i trong chúng ta không thể sống thiếu điện thoạ i di động, máy tính, máy PDA, iPod… Sự thậ t là nhiều b ạ n tr ẻ còn xem ti-vi bằ ng máy tính của họ nữ a. Nhữ ng trang web chia sẻ thông tin
31
như YouTube đang trở nên ngày càng phổ biến trong giớ i trẻ. Và ai có thể không biết việc “nhắ n tin” – một trong nhữ ng trò tiêu khiển ư a thích của các bạ n trẻ? Khi đã nghiện mà không có đượ c nhữ ng món đồ điện tử này, chúng ta cả m thấ y mình như trống rỗng. Đã bao giờ bạ n cả m thấ y trống trả i và thiếu thốn khi quên mang theo điện thoạ i đến trườ ng hoặ c khi đang đi chơ i vớ i bạ n bè? Bạ n có cả m thấ y khổ sở nếu không thể nhắ n tin cho bạ n bè mình vào mỗi tối? Bạ n có thể tậ p trung làm bài tậ p ở nhà mà tai không cầ n kè kè chiếc iPod không? Dườ ng như chúng ta không thể sống thiếu nhữ ng thiết bị điện tử này. Và vì cứ mãi đắ m đuối vớ i chúng, ta có xu hướ ng bỏ mặ c tấ t cả nhữ ng điều khác đang cầ n đến sự chú ý của ta. Đó là lý do vì sao ta chầ n chừ .
12.2. Tại sao ta không điều tiết 1 chút? “ Điề u tiế t = Giảm xuố ng một cách hợ p lý.”
Vậ y làm sao chúng ta cai đượ c cơ n nghiện ti-vi đây? Phươ ng pháp tốt nhấ t là tắ t ti-vi đi và hoàn toàn tậ p trung vào công việc của mình. Tôi biết điều này rấ t khó thự c hiện nên đề nghị một chiến thuậ t thự c tế và dễ áp dụng hơ n là giả m thờ i gian xem ti-vi xuống. Đây là chiến thuậ t mà tôi gọi là “K ỹ thuậ t điều tiết”. Bạ n cũng có thể áp dụng chiến thuậ t này đối vớ i nhữ ng thiết bị điện tử khác. Tôi sẽ chia sẻ vớ i các bạ n cách thứ c sử dụng chiến thuậ t này: Bả ng mẫ u sau đây sẽ thể hiện cách “ K ỹ thuậ t điều tiết” làm việc.
Ngày Thứ 2
Số giờ xem TV 4h
Chươ ng trình TV Truyền hình thự c tế - 1h Phim hình sự - 1h Phim tình cả m - 1h Hài kịch - 1h
Thứ 3 Thứ 4 Thứ 5 Thứ 6 Thứ 7 Chủ nhậ t Hãy viết ra số giờ bạ n dành để xem ti-vi mỗi ngày, và cả tên chươ ng trình bạ n xem nữ a. Có thể trong tuầ n đầ u tiên, mỗi ngày bạ n đều dành bốn giờ đồng hồ cho các chươ ng trình truyền hình mình yêu thích. Như ng sau đó, hãy điều tiết nó một chút – thay vì xem 4 chươ ng trình, bạ n hãy chọn 3 trong số chúng để xem thôi. Nếu áp dụng cách thư c này trong vài tuầ n, bạ n có thể cắ t giả m một cách hiệu quả số lượ ng thờ i gian bạ n dành cho cái ti-vi đấ y. Chiến thuậ t này cũng có thể đượ c áp dụng vớ i nhữ ng món đồ điện tử khác. Hãy giớ i hạ n số giờ bạ n dành ra cho máy tính hoặ c điện thoạ i. Ti-vi và nhữ ng món đồ điện tử khác có thể rấ t thú vị, như ng hãy coi chừ ng. Chúng có thể gây nghiện, khiến ta xao nhãng nhữ ng việc mình cầ n làm và trở nên chầ n chừ . Hãy học cách cân bằ ng cuộc sống của mình. Hãy nhớ rằ ng, mọi thứ chỉ thậ t sự tốt khi có điều đó. K ế t luậ n : Ti-vi (và nhữ ng món đồ điện tử khác) có thể mang lạ i cho ta rấ t nhiều niềm vui và nhữ ng giây phút giả i trí thoả i mái. Tuy nhiên, đừ ng để chúng kiể m soát ta. Hãy giớ i hạ n thờ i gian dành cho chúng để
cân bằ ng cuộc sống của mình.
32
Chươ ng 13 :
Viện cớ
“M ột ngày nào đ ó không ph ải là một ngày trong tu ầ n.”
13.1. Tại sao phải viện cớ ? “Việ n cớ = Dùng 1 lý do nào đ ó để giải thích, thanh minh (cho 1 sai l ầ m hay 1 t ội lỗ i nào đ ó) v ớ i hy vọng đượ c tha thứ hoặc đượ c thấ u hiể u.”
1. À … ừ m … viện cớ à? Sở d ĩ nhiều ngườ i tỏ ra chầ n chừ vì họ luôn biết viện cớ cho việc không chịu hành động của mình. “Con chó xé mấ t vở bài tậ p về nhà của tôi rồi …” “Tôi quên mấ t …” “Tôi quá mệt …” “Tôi không đượ c khỏe …” “Tôi có quá nhiều việc cầ n phả i làm …” Viện cớ là việc làm rấ t dễ và rấ t tiện. Như ng cái cớ chỉ là … cái cớ . Chấ m hết.
2. Không chịu trách nhi ệm Viện cớ là 1 trong nhữ ng cách thứ c dễ dàng giúp ta trốn tránh trách nhiệm. Nhữ ng tiếng la hét : “Không phải t ại tôi! Không ph ải t ại tôi!” rấ t thườ ng x ả y ra. Chúng giúp ta khỏi ph ả i hoàn thành công việc và có thể đổ lỗi cho ai đó ho ặ c điều gì đó n ếu có chuyện không hay xả y ra. Sau cùng, chúng ta tin rằ ng (hầ u nh ư lúc nào cũng vậ y) KHÔNG phả i lỗi của ta nếu công việc không đượ c hoàn thành hay không đạ t chấ t lượ ng.
3. Cái cớ sau cùng “Tôi không thể làm nó bây gi ờ , tôi làm việc hiệu quả nhấ t khi có áp l ự c.” Đã bao nhiêu lầ n bạ n nghe thấ y hoặ c nói câu nói này rồi? V ậ y thì khi nào mớ i là lúc tốt nhấ t để bạ n làm việc?
Nhữ ng ngườ i đư a ra cái cớ này một lầ n nữ a lạ i trì hoãn việc sớ m hoàn thành công việc của mình. Họ tuyên bố rằ ng áp lự c s ẽ khiến h ọ có nhiều động l ự c h ơ n và làm việc tốt hơ n. Và đó chính là lý do vì sao họ chầ n chừ .
13.2. Tại sao chúng ta không cố gắng dẹp bỏ nhữ ng cái cớ ? “ Dẹ p bỏ nhữ ng cái cớ = T ừ bỏ và không dùng đế n nhữ ng cái cớ nữ a.” Để dẹp b ỏ nhữ ng cái cớ , chúng ta đừ ng để chúng chiếm h ữ u hoàn toàn tâm trí ta. Một cách hiệu quả là hãy sử dụng chiến thuậ t mà tôi đã gi ớ i thiệu trong Chươ ng 6 để giúp bạ n vượ t qua nỗi sợ hãi - chiến thuậ t dùng lờ i khẳ ng định.
Mỗi l ầ n ngh ĩ đến - hoặ c chuN n b ị ngh ĩ đến - một cái cớ nào đó để biện h ộ cho mình, ta hãy mau chóng dẹp bỏ suy ngh ĩ đó và tự nhủ : “Không có vi ện cớ gì hế t. Mình ph ải làm việc đ ó NGAY BÂY GI Ờ !”. Sau đó, hãy bắ t tay ngay vào làm việc. B ằ ng cách này, chúng ta đã lo ạ i b ỏ việc viện c ớ cho sự chầ n ch ừ của mình. Một khi đã bắ t đầ u, ta sẽ có đà để tiếp tục thự c hiện và hoàn thành công việc. Vậ y nên, hãy ngừ ng việc viện cớ và bắ t đầ u truyền nă ng lượ ng cho bả n thân mình. Đừ ng lê bướ c nữ a. Hãy rả o bướ c lên. Hít thậ t sâu vào. Cả m nhậ n sự hư ng phấ n và sẵ n sàng tiến về phía trướ c!
1. Giải quyết cái cớ sau cùng 33
Hãy tự hỏi bả n thân : “Liệu mình có th ự c sự làm việc t ốt hơ n khi có áp l ự c không?” Có thể đối v ớ i m ột s ố ngườ i thì đúng là như vậ y th ậ t. D ướ i áp lự c, h ọ cả m th ấ y máu trong ngườ i mình sôi sục và có thể làm việc tốt h ơ n. Như ng vớ i nhiều ngườ i khác, áp lự c ch ỉ khiến h ọ cả m thấ y hồi h ộp và lo lắ ng. Thậ m chí, họ có thể bị “đông cứ ng” khi gặ p áp lự c! Vậ y chúng ta phả i giả i quyết cái cớ sau cùng này như thế nào? Trướ c h ết, chúng ta phả i xác định rằ ng nhữ ng ngườ i dùng cái cớ này có thể không ý thứ c rõ về thờ i gian. Họ luôn đợ i đến phút cuối cùng mớ i làm việc. Nếu rơ i vào hoàn cả nh tươ ng tự , ta phả i ý thứ c đượ c lượ ng thờ i gian mình cầ n bỏ ra để hoàn thành công việc cũng như cái đích mà mình nhắ m tớ i. Sau đó, hãy làm việc “giật lùi”. Khi thự c hiện theo phươ ng thứ c này, ta sẽ biết mình còn bao nhiêu thờ i gian và sẽ có áp lự c để hoàn thành công việc khi hạ n chót đang gầ n kề.
2. Lịch làm việc lùi Một phươ ng pháp mà tôi thấ y vô cùng có ích chính là “Lịch làm việc lùi”. Phươ ng pháp này cho phép ta lên kế hoạ ch làm việc bằ ng cách đếm ngượ c thờ i gian bắ t đầ u từ ngày công việc đượ c giao cho đến th ờ i hạ n phả i hoàn thành. Bác s ĩ tâm lý Rita Emmett gọi phươ ng pháp này là “Canh thờ i gian lùi” . Chẳ ng hạ n, nếu ta đượ c giao 1 công việc vào ngày 16 của tháng vớ i thờ i hạ n 10 ngày, ta có thể lên “Lịch làm việc lùi” để biết mình còn bao nhiêu ngày để hoàn thành nó. Hãy viết số ngày trong tháng ra, sau đó, tạ o 1 cái đồng hồ đếm ngượ c bắ t đầ u từ ngày nhậ n việc cho đến hạ n cuối phả i hoàn thành nó. Tiếp theo, hãy đặ t ra nhữ ng thờ i hạ n phụ để hoàn thành nhữ ng phầ n cụ thể của công việc. Ví dụ, chúng ta có thể dành ra 2 ngày (17, 18) để nghiên cứ u và 1-2 ngày tiếp theo để phác thả o phầ n sườ n cho công việc. Phươ ng pháp “Lịch làm việc lùi” tuy đơ n giả n như ng rấ t hiệu quả để ta thự c hiện công việc của mình theo từ ng phầ n nhỏ. Chúng ta có thể nhìn thấ y bứ c tranh toàn cả nh về công việc của mình và hành động ngay lậ p tứ c. Vớ i phươ ng pháp này, chúng ta có thể đánh bạ i đượ c con bọ chầ n chừ ! Sau đây là 1 ví dụ của “Lịch làm việc lùi” :
Thứ 2
Thứ 3
Thứ 4
Thứ 5
Thứ 6
Thứ 7
Chủ nhật
15
16 Bắ t đầ u
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26 Kết thúc
27
28
29
30
31
3. Hãy chịu trách nhi ệm về hành động của mình Tư tưở ng hữ u ích này sẽ giúp ta hiểu đượ c hậ u quả từ hành động của mình. Nhữ ng cái cớ có thể rấ t ti ện lợ i và cho phép ta trì hoãn việc hoàn thành công việc. Như ng hãy ngh ĩ xem, cuối cùng thì ta vẫ n ph ả i hoàn thành công việc đó, nếu không ta sẽ phả i hứ ng chịu hậ u quả . Vì thế, hãy thậ n trọng cân nhắ c nhữ ng hậ u quả đó. Dù muốn hay không thì chúng ta vẫ n phả i hoàn thành thành công việc của mình, vậ y t ạ i sao ta không ngừ ng việc viện cớ lạ i để thự c hiện nó? Sau khi hoàn thành việc cầ n làm, ta sẽ đượ c nghỉ ngơ i thoả i mái mà không còn lo ngh ĩ gì. K ế t luậ n : Nhữ ng cái cớ ở khắ p mọi nơ i và rấ t dễ xuấ t hiện trong đầ u ta. Như ng điều này không có ngh ĩ a là ta sẽ dùng chúng để biện hộ cho sự chầ n ch ừ của mình. Hãy ném chúng ra ngoài cử a sổ và hoàn thành nhữ ng việ c ta nên làm.
34
