LAPORAN PRAKTIKUM KIMIA ANORGANIK “STOIKIOMETRI REAKSI LOGAM DENGAN GARAM ”
Oleh:
NAMA
: MUH. YAMIN A.
NIM
: F1C1 08 049
KELOMPOK
: I (SATU)
ASISTEN
: SARLAN
JURUSAN KIMIA FAKULTAS MATEMATIKA DAN ILMU PENGETAHUAN ALAM UNIVERSITAS HALUOLEO KENDARI 2009
STOIKIOMETRI REAKSI LOGAM DENGAN GARAM
A. Tuu!"
Perco!!" #"# er$%&%!" %"$%' e"e$!*%# +$o#'#oe$r# re!'+# ,o! -e"!" !r!.
#. L!"$!%!" Te&'(
# !/!, '##! !+e' '%!"$#$!$#2 er%!*!" '##! 3!'"# +$o#'#oe$r# re!'+# '##! $#-!' e"-!!$ !"3!' er*!$#!". !*'!" +!!$ er*!$#!" $e,!* -#er#'!" $e'"#' -!" !,!$ erco!!" $#-!' e"*!+#,'!" *!+#, 3!" e"!r. S!,!* +!$% co"$o* e,#!$'!" $eor# 2,o#+$o". F,o#+$o"#+ e"co! e"&e,!+'!" 2e"oe"! e!'!r!" -e"!" #+$#,!* 56!$ -!!$ $er!'!r7. Me"%r%$ !r! 2,o#$o"#+ e!'!r!" !-!,!* e,e!+!" 6!$ -!!$ e$r!'!r (-!r# 6!$ 3!" $er!'!r). !$ #"# 3!" 'e%-#!" -#+e%$ 72,o#+$o"7. er-!+!r'!" $eor# #"# ere'! e"-e2#"#+#'!" e!'!r!" +e!!# e,e!+!" 2,o#+$o" -!r# 6!$ $er!'!r (T!'e%c*# 008). S!,!* +!$% 'o,e'+ -!r# $e!! 3!" e#,#'# #,!"!" 'oor-#"!+# !-!,!* #o" *e'+!!'%o$e!!(II) ;C%(HO)<= 3!" $ere"$%' '! #o" C%= er$e% -e"!" !#r -!,! ,!r%$!" co"$o*"3! 'e$#'! !r! C%= +eer$# C%SO4 -!" C%(NO>) -#,!r%$'!" -!,! !#r. Ko,e'+ #"# er/!r"! #r% %-! -!" ere"$%' o'$!*e-r!, $er-#+$or+# $e$r!o"!,. T#-!' +eer$# o'$!*e-r!, "or!, !-! e"$%' $er-#+$or+# #"# #'!$!" C%?L#!" 3!" er!-! -# !$!+ -!" !/!* !"%" o'$!*e-r!, ,e#* !"&!" -!r# 4 #'!$!" C%?L#!" 3!" ,!#" (To'!" e$ !,. 009).
Se"3!/! 'o,e'+ -!r# ,o!?,o! $!"!* ce"-er%" er+#2!$ $#-!' +$!#, -!" ,#!"?,#!" 3!" !-! ce"-er%" -#+%+$#$%+# o,e* o,e'%,?o,e'%, !#r -!r# %-!r!. S#"$e+#+ +e"3!/! 'o,e'+ $er+e%$ #!+!"3! -#,!'%'!" -!,! $!%" Sc*,e"' -# !/!* ,#"-%"!" !+ !ro". I+o,!+# %! !#r 3!" $#-!' +e%r"! ce"-er%" eer#'!" +e"3!/! 'o,e'+ 3!" $er'oor-#"!+# o,e* o,e'%,?o,e'%, !#r. Se"3!/! 'o,e'+ -!r# !r!?!r! ,o! !,'!,# $!"!* -e"!" ,#!",#!" 3!" er%!'!" !+! "#$roe" e"*!+#,'!" 'o,e'+ -e"!" #,!"!" 'oor-#"!+# 4 +!!# 10 -e"!" er!!# e"$%' +$r%'$%r (E22e"-3 199). S!,!* +!$% +#2!$ %"+%r $r!"+#+# !-!,!* e%"3!# 'ece"-er%"!" %"$%' ee"$%' #o" 'o,e'+ !$!% +e"3!/! 'o,e'+. Io"?#o" -!r# %"+%r ,o! $r!"+#+# e#,#'# or#$!,?or#$!, 'o+o" 3!" -!!$ e"er#! !+!"!" e,e'$ro" !-! ee"$%'!" #'!$!" -e"!" o,e'%, !$!% !"#o" $er$e"$% ee"$%' #o" 'o,e'+. Io" 'o,e'+ $er-#r# !$!+ #o" ,o! %+!$ -#'e,#,#"# !"#o"?!"#o" !$!% o,e'%,?o,e'%, ee"$%' #'!$!" 'oor-#"!+#. Io" ,o! %+!$ -#+e%$ #o" %+!$ !$!% !$o %+!$. A"#o" !$!% o,e'%, 3!" e"e,#,#"# #o" %+!$ -#+e%$ ,#!". !"3!'"3! #'!$!" 'oor-#"!+# !"$!r! #o" %+!$ -!" ,#!" -#+e%$ #,!"!" 'oor-#"!+#.Io" %+!$ er%!'!" #o" %"+%r $r!"+#+# -!!$ e"er#! !+!"!" e,e'$ro" e!+ -!r# ,#!". P!+!"!" e,e'$ro" e!+ -!r# ,#!" e"e!$# or#$!,?or#$!, 'o+o" -!,! +%'%,#$ >- 4+ 4 -!" 4- !-! #o" %+!$. L#!" !-!,!* o,e'%, !$!% #o" 3!" -!!$ e"3%!"'!" !+!"!" e,e'$ro" e!+ 'e!-! #o" %+!$. L#!" !-! 3!" "e$r!, -!" er%!$!" "e!$#2 !$!% o+#$#2. Peer#!" "!! !-! ,#!" -#+e+%!#'!"
-e"!" &e"#+ ,#!""3!. #,! !-! -%! !c! ,#!" !$!% ,e#* !'! -#%r%$'!" e"%r%$ !&!- (M!%,!"! 00@). Se"3!/! 'o,e'+ $e,!* !"3!' -#e,!&!r# -!" -#$e,#$# e,!,%# +%!$% $!*!!"? $!*!!" re!'+# (e'!"#+e re!'+#) -e"!" e"%"!'!" #o"?#o" ,o! +er$! ,#!" 3!" ere-!?e-!. S!,!* +!$% 'e#+$#e/!!" -!r# re!'+# 'o,e'+ !-!,!* re!'+# er!"$#!" ,#!" e,!,%# e2e' $r!"+. Pro+e+ e%!$ er*#$%"!" 3!" -#-!+!r'!" !-! r%%+?r%%+ -!" er+!!!"?er+!!!" er#!" -#r%&%' +e!!# +$o#'#oe$r# (-!r# '!$! Y%"!"#: +$o#c*e#o" %"+%r -!" e$r#! #,% e"%'%r!"). S%!$% r%%+ o,e'%, e"3!$!'!" !"3!'"3! !$o 3!" +ee"!r"3! -!,! +%!$% o,e'%, !$!% +!$%!" $er'ec#, +%!$% +e"3!/! (S3!*!$#"# 009).
). Al!* $!" #!h!"
A,!$ -!" !*!" 3!" -#%"!'!" !-! erco!!" #"# !-!,!* : 1. A,!$
- Be,!+ '##! 0 , - ,!% $!'!r 0 , - P#e$ Do,% , - Be,!+ %'%r 0 , - Er,e"e3er 100 , - %re$ - Pe!"!+ - T#!"!" !"!,#$#' - S$!$#2 -!" ',e - L!% +ero$ - F#,,er . !*!"
- A+! o'+!,!$ r! - HSO4 M - L!r%$!" S$!"-!r K"O4 0>8 M
D. P'&%e$u' Ke'!
S$!"-!r-#+!+# ,!r%$!" KM"O4 00 M
A+! o'+!,!$ ? ? ?
-#$#!" 0> -#,!r%$'!" -!,! ,!% $!'!r 100 , -#e"cer'!" -e"!" !%!-e+$ +!!# $!"-! $er!
L!r%$!" !+! o'+!,!$ ? ? ?
-#!#, , !+! o'+!,!$ -#+#!" -!,! Er,e"e3er 100 , -#$!*'!" 0 , HSO4 M
L!r%$!" C!%r!" ? ? ?
-#$#$r!+# -e"!" ,!r%$!" +$!"-!r KM"O4 3!" !'!" -#+$!"-!r#+!+# -!r# %re$ -#%,!"# $#$r!+# +e!"3!' > '!,# -#*#$%" o,!r#$!+ r!$!?r!$! ,!r%$!" +$!"-!r KM"O4
;KM"O4< See"!r"3! 0> M
E. H!%(l Pe"+!,!*!"
1. L!r%$!" A+! O'+!,!$ r! !+! o'+!,!$ -# ,!r%$'!" -!,! ,!% $!'!r 0 , #'e$!*%# : ? Mr !+! o'+!,!$
90 rGo,
? Mo, !+! o'+!,!$
gram x
1 mol 90 gram
00 o, ? Ko"+e"$r!+#
00 mol
mol =
volum
. S$!"-!r-#+!+# ,!r%$!" 00 M K"O4 Ko"+e"$r!+# K"O4 0>8 M
Per,!'%!" er$!! >0 , !+! o'+!,!$ -#$#$r!+# -e"!" K"O4 Do,%e K"O4 19@ ,
Per,!'%!" 'e-%! >0 , !+! o'+!,!$ -#$#$r!+# -e"!" K"O4 Do,%e K"O4 19@ , D1 . M1 D . M 19@ , . 044 M 10 , . M M
404 190@
0> M F. Pe,-!h!%!"
=
00C L
0 44 M
S$o#'#oe$r# er%!'!" +!,!* +!$% c!!" #,% '##! 3!" ee,!&!r# er!!# !+e' 3!" e"3!"'%$ 'e+e$!r!!" !++! !"$!r! 6!$ 3!" $er,#!$ -!,! re!'+# '##! !#' -!,! +'!,! o,e'%,er !%%" -!,! +'!,! e'+er#e"$!,. Pe"e$!*%!" $e"$!" 'e+e$!r!!" !++! !"$!r 6!$ 3!" ere!'+# er%!'!" -!+!r e"3e,'e+!#!" *#$%""!" 3!" e,#!$'!" re!'+# '##!. Ko"+e o, -#er,%'!" %"$%' e"'o"er+#'!" 'e+e$!r!!" !++! !"$!r! 6!$ -!r# +'!,! ,e'%,er 'e -!,! +'!,! e'+er#e"$!, -!,! ,!or!$or#%. Se!!# co"$o* -!!$ -#'e%'!'!" -e"!" e"e$!*%# +$o#'#oe$r# re!'+# -!,! ro+e+ !"!,#+#+ o,%e$r# -!$! *!+#, $#$r!+# -!!$ -#%"!'!" %"$%' e"*#$%" 'o"+e"$r!+# +%!$% +e"3!/! 3!" $er,#!$ -!,! ro+e+ #$%. See"!r"3! !-! erco!!" '!,# #"# '#$! !'!" ee,!&!r# +$o#'#oe$r# re!'+# !"$!r! ,o! -e"!" !r! e+# (III) -!,! +%!+!"! !+! -e"!" e"!"!,#+! *!+#, re!'+# +ec!r! o,%e$r# -e"!" e$o-e $#$r!+#. N!%" 3!" -#,!'%'!" !-! erco!!" #"# *!"3! +e!$!+ +$!"-!r-#+!+# ,!r%$!" KM"O4 -e"!" !+! o'+!,!$. Y!" er$%&%!" %"$%' e"e"$%'!" 'o"+e"$r!+# 3!" +ee"!r"3! -!r# KM"O4 +e*#"! -!!$ -#%"!'!" +e!!# ,!r%$!" !'% -!,! e"e"$%!" +$o#'#oe$r# re!'+# !"$!r! ,o! -e"!" !r! e+# (III) -e"!" e$o-e $#$r!+# $er+e%$. S$!"-!r-#+!+# #!,!* +%!$% %+!*! %"$%' e"e"$%'!" 'o"+e"$r!+# 3!" $e!$ -!r# c!,o" ,!r%$!" !'%. T#$r!+# 3!" -#,!'%'!" !-! erco!!" #"# -#+e%$ +e!!# $#$r!+# re-o'+. #!"! KM"O4 er%!'!" o'+#-!$or '%!$ -!" $e,!* -#%"!'!" +ec!r! ,%!+. L!r%$!" #"# &%! %-!* -#ero,e* -!" $#-!' eer,%'!" #"-#'!$or '!re"! e#,#'# /!r"! +e"-#r#. Per!"!"!$ -!!$ e"!,!# re!'+# 3!" er!c!?!c! '!re"! M"
-!!$ er!-! -!,! 'e!-!!" -e"!" #,!"!" o'+#-!+# = => =4 = -!" =@ '!re"! $#$r!+# #"# e"%"!'!" o'+#-!$or '%!$ !'! -#+e%$ +e!!# o'+#-#e$r# -#!"! ,!r%$!" c%,#'!" er%!'!" re-%'$or"3!. Per!"!"!$ 3!" ere!'+# -e"!" ,!r%$!" c!%r!" 3!" er+#2!$ !+! !'!" e"!,!# re-%'+# e"&!-# M"= -#!"! #,o'+"3! $%r%" -!r# =@ e"&!-# =. re!'+#"3! !-!,!*: M"O4? = 8H= = e? → M"= = 4HO !r# *!+#, erco!!" 3!" -#,!'%'!" -#ero,e* 'o"+e"$r!+# KM"O4 3!" -#%"!'!" %"$%' e"#$r!+# !+! o'+!,!$ 3!" $e,!* ,e#* -!*%,% -#'e$!*%# 'o"+e"$r!+#"3! -!" o,%e"3! +e*#"! -#ero,e* 'o"+e"$r!+# KM"O4 !-!,!* +ee+!r 0> M.
G. Ke%(,ul!"
er-!+!r'!" r!'$#'% 3!" $e,!* -#,!'%'!" -!!$ -#+#%,'!" !*/! 'o"+e"$r!+# KM"O4 3!" -#ero,e* +ee+!r 0> M.
DAFTAR PUSTAKA
E22e"-3 199. S#"$e+#+ -!" S$r%'$%r Se"3!/!?Se"3!/! Kompleks Lo!?,o! A,'!,# T!"!*. Media Komunikasi Kimia , V&l / N& 2. M!%,!"! 00@. Senyawa atau Ion Kompleks. *$$:GG!+$er'##!.co S3!!$#"# A. 009. Stoikhiometri !""#+!"2%+*#e. /or-re++.co
Kompleks
Ammin
Tembaga(II.
*$$:GG
T!'e%c*# Y. Metoda !emisahan Standar . *$$:GG///.c*e?#+?$r3.or To'!" S. E'! K. -!" M.. E'!/!$# 009. Senyawa Kompleks Tembaga. *$$:GG +#2r#!"%+$o'!"./or-re++.coG+e"3!/!?'o,e'+?$e!!G
Stoikiometri K!*! Ku"1(: !++! !$o !++! o,e'%, +!$%!" !++! !$o +$o#'#oe$r# #$%,#+ o,e* Yo+*#$o T!'e%c*# !-! 01?0>?008 !. T!h! !!l %*&(3(&,e*'(
# !/!, '##! !+e' '%!"$#$!$#2 er%!*!" '##! 3 !'"# %*&(3(&,e*'( re!'+# '##! $#-!' e"-!!$ !"3!' er*!$#!". !*'!" +!!$ er*!$#!" $e,!* -#er#'!" $e'"#' -!" !,!$ erco!!" $#-!' e"*!+#,'!" *!+#, 3!" e"!r. S!,!* +!$% co"$o* e,#!$'!" *e&'( 4l&+(%*&". F,o#+$o"#+ e"co! e"&e,!+'!" 2e"oe"! e!'!r!" -e"!" #+$#,!* 56!$ -!!$ $er!'!r7. Me"%r%$ !r! 2,o#$o"#+ e!'!r!" !-!,!* e,e!+!" 6!$ -!!$ e$r!'!r (-!r# 6!$ 3!" $er!'!r). !$ #"# 3!" 'e%-#!" -#+e%$ 72,o#+$o"7. er-!+!r'!" $eor# #"# ere'! e"-e2#"#+#'!" e!'!r!" +e!!# e,e!+!" 2,o#+$o" -!r# 6!$ $er!'!r. Per%!*!" !++! '!3% #,! $er!'!r coco' -e"!" !#' -e"!" $eor# #"#. N!%" er%!*!" !++! ,o! 'e$#'! -#'!,+#"!+# $#-!' coco' -e"!" $eor# #"#. !,!%%" -e#'#!" 2,o#+$o"#+ e"er#! !*/! 'e-%! ro+e+ $er+e%$ !-! -!+!r"3! #-e"$#'. Pe"#"'!$!" !++! ,o! $er'!,+#"!+# !-!,!* er%!'!" 2!'$!. F,o#+$o"#+ er%+!*! e"&e,!+'!" !"o!,# #"# -e"!" e"3!$!'!" !*/! 2,o#+$o" er!++! "e!$#2. F#,+%2 -!r# F,!"-er+ J!" !$#+$! !" He,o"$ (1@9?144) e,!'%'!" erco!!" 5/#,,o/7 3!" $er'e"!,. I! e"%%*'!" ##$ /#,,o/ +e$e,!* e"%'%r !++! o$ %"! -!" $!"!*"3!. K!re"! $#-!' !-! er%!*!" !++! o$ %" ! -!" $!"!* +!!$ e"#*"3! $%%* #! e"!"! !*/! !++! 3!" -#-!!$'!" *!"3 ! '!re"! !#r 3!" !+%' 'e #*. I! e"3#%,'!" !*/! 5!'!r +e%! !$er# !-!,!* !#r7. er-!+!r'!" !"-!"!" +!!$ #"# *#o$e+#+ -!" erco!!""3! &!%* -!r# +e%r"! $e$!# $eor#"3! !-!,!* co"$o* 3!" !#' -!r# +#'! !+e' '##! '%!"$#$!$#2 3!" +e-!" $%%*. He,o"$ e"e"!,# e"$#""3! +$o#'#oe$r# -!" &e,!+ e"-!*%,%# 6!!""3!. # !'*#r !!- 18 '##!/!" Jer!" Jere#!+ e"&!#" R#c*$er (1@?180@) e"e%'!" 'o"+e e'%#!,e" (-!,! #+$#,!* '##! o-er" e'%#!,e" '##!) -e"!" e"!!$!" $e,#$# re!'+# !+!G!+! 3!'"# *%%"!" '%!"$#$!$#2 !"$!r! !+! -!" !+! -!,! re!'+# "e$r!,#+!+#. E'%#!,e" R#c*$er !$!% 3!" +e'!r!" -#+e%$ e'%#!,e" '##! e"#"-#'!+#'!" +e&%,!* $er$e"$% !$er# -!,! re!'+#. S!$% e'%#!,e" -!,! "e$r!,#+!+# er'!#$!" -e"!" *%%"!" !"$!r! +e&%,!* !+! -!" +e&%,!* !+! %"$%'
STOIKHIOMETRI KOMPLEKS AMMIN TEMBAGA(II) O,e* !""#+!"2%+*#e !-! See+$er 4. #$!"-!#:KIMIA ANORBANIK II. Koe"$!r STOIKHIOMETRI KOMPLEKS AMMIN TEM#AGA5II6
STOIKHIOMETRI COMPLEX AMMIN COPPER (II) ANNISA S7A#ATINI JI#/0802 KELOMPOK / PS S/ KIMIA FMIPA UNIVERSITAS LAM#UNG MANGKURAT
A#STRA)T T*e o&ec$#e o2 $*#+ eer#e"$ #+ $o -e$er#"e $*e o,ec%,!r 2or%,! !#" co,e coer (II). T*#+ !$$e$ -##-e- $o ecoe > $*!$ #+ +$!"-!r-#6!$#o" +oe co"-e"+!$#o"+ 2or N!OH HC, !" NH>. Seco"-,3 #+ -e$er#"!$#o" o2 -#+$r#%$#o" coe22#c#e"$ !o"#!' e$/ee" /!$er !"- "hloro#orm !"-e$er#"!$#o" o2 coer co,e 2or%,! !#" . For -e$er#"!$#o" o2 -#+$r#%$#o" coe22#c#e"$ co"-e"+!$#o" NH> !c'e- #"$o +e!r!$or3 2%""e, #" !r!,,e, /#$* /!$er $*e" +*!'e+ #$ -%r#" ?10 #"%$e+ !2$er *%+*e- &%+$ *e"ce 2ore- 3 ,!3er. $hloro#orm $*e" #+ !--e- /#$* /!$er !"- e$*3, #"-#c!$or or!"e !"- $#$r!$#o" /#$* +$!"-!r- +o,%$#o" HC, $*!$ !o"#! e!r"+ o$ #+ c,e!" $o re!c$ !""%er o2 !o"#!+ #" $*e c*,oro2or #+ -e$er#"!,e. Co,e coo%"- 2ore- 2ro e$!, #o" !"- ,#!"- co,e coo%"- !#" coer c!" e 2ore- 3 !--#" ece++#e !o"#! #"$o co"-e"+!$#o" o2 coer (II) /*#c* *!+ ee" '"o/" $*e "%er+ !o"#! -#+$r#%$#o" coe22#c#e"$ !,%e #+ 00@9. N%er o2 co,e o,e+ !$ $*#+ !$$e$ #+ e%!, $o 4 o,.
Ke; <&'$% : $hloro#orm A#STRAK T%&%!" -!r# erco!!" #"# !-!,!* %"$%' e"e"$%'!" r%%+ o,e'%, 'o,e'+ !#" $e!!(II). Perco!!" #"# $er!# e"&!-# > 3!#$% +$!"-!r#+!+# eer!! ,!r%$!" 3!#$% %"$%' N!OH HC, -!" NH>. Y!" 'e-%! !-!,!* e"e"$%!" 'oe2#+#e" -#+$r#%+# !o#!' !"$!r! !#r -!" kloro#orm -!" e"e"$%!" r%%+ 'o,e'+ $e!! !#". %"$%' e"e"$%!" 'oe2#+#e" -#+$r#%+# ,!r%$!" NH> -#!+%''!" 'e -!,! coro" e#+!* er+!!!" -e"!" !#r 'e%-#!" e"oco'"3! +e,!! ?10 e"#$ +e$e,!* -#-#!'!" +ee"$!r !'! $ere"$%' ,!#+!". L!r%$!" ',oro2or 'e%-#!" -#$!!*'!" -e"!" !#r -!" #"-#'!$or e$#, or!"e (o) -!" -#$#$r!+# -e"!" ,!r%$!" +$!"-!r HC, !!r !o"#!' -!!$ *!#+ ere!'+# -!" &%,!* !o"#!' -!,! ',oro2or $er+e%$ -!!$ -#$e"$%'!". Se"3!/! 'o,e'+ $ere"$%' -!r# #o" ,o! -!" ,#!" +e"3!/! 'o,e'+ !#" $e!! -!!$ $ere"$%' -e"!" e"!!*'!" !o"#! er,e#* 'e -!,! ,!r%$!" $e!! (II) 3!" $e,!* -#'e$!*%# &%,!*"3! "#,!# 'oe2#+#e" -#+$r#%+# !o"#!' !-!,!* +ee+!r 00@9. J%,!* o, 3!" $er'o,e'+'!" !-! erco!!" #"# !-!,!* +ee+!r 4 o,.
K!*! Ku"1( : kloro#orm PENDAHULUAN
Se"3!/! 'o,e'+ $e,!* !"3!' -#e,!&!r# -!" -#$e,#$# e,!,%# +%!$% $!*!!"? $!*!!" re!'+# (e'!"#+e re!'+#) -e"!" e"%"!'!" #o"?#o" ,o! +er$! ,#!" 3!" ere-!?e-!. S!,!* +!$% 'e#+$#e/!!" -!r# re!'+# 'o,e'+ !-!,!* re!'+# er!"$#!" ,#!" e,!,%# e2e' trans ;1<.
Pro+e+ e%!$ er*#$%"!" 3!" -#-!+!r'!" !-! r%%+?r%%+ -!" er+!!!"?er+!!!" er#!" -#r%&%' +e!!# stoikiometri (-!r# '!$! Y%"!"#: stoi"heion %"+%r -!" %metria #,% e"%'%r!"). S%!$% r%%+ o,e'%, e"3!$!'!" !"3!'"3! !$o 3!" +ee"!r"3! -!,! +%!$% o,e'%, !$!% +!$%!" $er'ec#, +%!$% +e"3!/! ;<. Te!! !-!,!* ,o! er!* %-! 3!" ,%"!' -!!$ -#$e! -!" ,#!$. I! e,e%r !-! 10>8C. K!re"! o$e"+#!, e,e'$ro-e +$!"-!r"3! o+#$#2 (=0>4 D %"$%' !+!"!" C%GC%=) #! $!' ,!r%$ -!,! !+! ',or#-! -!" !+! +%,2!$ e"cer e+'#%" -e"!" !-!"3! o'+#e" #! #+! ,!r%$ +e-#'#$. A-! -%! -ere$ +e"3!/! $e!!. Se"3!/!?+e"3!/! $e!!(I) -#$%r%"'!" -!r# $e!!(I) o'+#-! C%O 3!" er!* -!" e"!"-%" #o" $e!!(I) C%=. Se"3!/!?+e"3!/! #"# $!' er/!r"! 'e!"3!'!" !r! $e!!(I) $!' ,!r%$ -!,! !#r er#,!'%"3! #r# +e"3!/! er!'(I). Mere'! %-!* -#o'+#-!+# e"&!-# +e"3!/! $e!!(II) 3!" -!!$ -#$%r%"'!" -!r# $e!!(II) o'+#-! C%O *#$!. B!r!?!r! $e!!(II) %%"3! er/!r"! #r% !#' -!,! e"$%' *#-r!$ !-!$ !%%" -!,! ,!r%$!" !#r. B!r!? !r! $e!!(II) !"*#-r!$ +eer$# $e!!(II) +%,2!$ !"*#-r!$ C%SO4 er/!r"! %$#* (!$!% +e-#'#$ '%"#"). !,! ,!r%$!" !#r +e,!,% $er-!!$ #o" 'o,e'+ $e$r!!'%o ;>< .
SENYAWA KOMPLEKS TEMBAGA S#2r#!"%+ To'!" E'! K%r"#!/!" M!r#! #!" E'!/!$# M!*!+#+/! J%r%+!" K##! F!'%,$!+ MIPA U"#er+#$!+ N%+! !"+! oor
!,! *!, 'o,e'+ -!r# ,o! C% $er-!!$ eer!! !c! #,!"!" 'oor-#"!+# 3!" -!!$ -#e"$%' o,e* ,o! #"# -e"!" ,#!" 3!#$%: #(l!"+!" K&&'$("!%( 2 -#!"! +$r%'$%r o,e'%,"3! 3!" ,!6# !-!,!*
,#"e!r co"$o*: #o" -#',oro'%r!$(I) ;C%C, #o" -#roo'%r!$(I) ;C%r '!ro"#,',oro$e!!(I) ;C%(CO)C,< K!,#% -#+#!"o'%r!$(I) K;C%(CN)< #o" -#!#"!$e!!(I) ;C%(NH>)<=. #(l!"+!" K&&'$("!%( -e"!" +$r%'$%r o,e'%,"3! 3!" ,!6# !-!,!*
$r#o"!,
,!"!r
co"$o*:
#o"
$r#',oro'%r!$(I)
$r#"#$r!$o'%r!$(II) ',oro#+($r#+#',o*e'+#,2o+2#"!)$e!!(I) ;C%C,(Pc3>)<.
;C%C,><?
#o"
;C%(NO>)>
#(l!"+!" K&&'$("!%( = -e"!" +$r%'$%r o,e'%,"3! 3!" ,!6# !-!,!*
$e$r!*e-r!,
!$!%
%&%r
;C%(CN)4<>? !o"#% $e$r!',oro'%r!$(II)
+!"'!r
co"$o*:
#o"
$e$r!+#!"o'%r!$(I)
$e$r!',oro'%r!$(II) (NH4);C%C,4< ce+#%
C+;C%C,4<
ce+#%
$e$r!roo'%r!$(II)
C+;C%r 4< #o" $e$r!!#"!$e!!(II) ;C%(NH>)4<= #(l!"+!" K&&'$("!%( > -e"!" +$r%'$%r o,e'%,"3! 3!" ,!6# !-!,!*
$r#o"!, ##r!#-!, co"$o*: #o" e"$!',oro'%r!$(II) ;C%C,<>? #(l!"+!" K&&'$("!%( ? -e"!" +$r%'$%r o,e'%,"3! 3!" ,!6# !-!,!*
o'$!*e-r!,
co"$o*:
*e'+!!#"!$e!!
#o"
*e'+!!'%o$e!!(II) (II)
$r#+(e$#,e"!-#!#"!)$e!!(II)
;C%(HO)<=
;C%(NH>)<= ;C%(e")><=
#o" #o"
'!,#%
*e'+!2,%oro'%r!$(III) K >;C%F< -!" ce+#% *e'+!2,%oro'%r!$(ID) C+;C%F<.
S*'u3*u' M&le3ul K&,le3% #(l!"+!" K&&'$("!%( ?
S!,!* +!$% 'o,e'+ -!r# $e!! 3!" e#,#'# #,!"!" 'oor-#"!+# !-!,!* #o" *e'+!!'%o$e!!(II) ;C%(HO)<= 3!" $ere"$%' '! #o" C%= er$e% -e"!" !#r -!,! ,!r%$!" co"$o*"3! 'e$#'! !r! C%= +eer$# C%SO4 -!" C%(NO>) -#,!r%$'!" -!,! !#r. Ko,e'+ #"# er/!r"! #r% %-! -!" ere"$%' o'$!*e-r!, $er-#+$or+# $e$r!o"!,. T#-!' +eer$# o'$!*e-r!, "or!, !-! e"$%' $er-#+$or+# #"# #'!$!" C%?L#!" 3!" er!-! -# !$!+ -!" !/!* !"%" o'$!*e-r!, ,e#* !"&!" -!r# 4 #'!$!" C%?L#!" 3!" ,!#".
Media Komunikasi Kimia, o! ", No # ("$$%) • • • • • • •
Hoe Ao%$ Lo I" Re#+$er Se!rc* C%rre"$ Arc*#e+
Hoe Do, 1 No (199) E22e"-3 Fo"$ S#6e:
S("*e%(% $!" S*'u3*u' Se";!!Se";!! K&,le3% L&+!,l&+!, Al3!l( T!"!h #endy #endy
A-%*'!1* Se"3!/! 'o,e'+ -!r# ,o!?,o! $!"!* ce"-er%" er+#2!$ $#-!' +$!#, -!" ,#!"? ,#!" 3!" !-! ce"-er%" -#+%+$#$%+# o,e* o,e'%,?o,e'%, !#r -!r# %-!r!. S#"$e+#+ +e"3!/! 'o,e'+ $er+e%$ #!+!"3! -#,!'%'!" -!,! $!%" Sc*,e"' -# !/!* ,#"-%"!" !+ !ro". I+o,!+# %! !#r 3!" $#-!' +e%r"! ce"-er%" eer#'!" +e"3!/! 'o,e'+ 3!" $er'oor-#"!+# o,e* o,e'%,?o,e'%, !#r. Se"3!/! 'o,e'+ -!r# !r!?!r! ,o! !,'!,# $!"!* -e"!" ,#!",#!" 3!" er%!'!" !+! "#$roe" e"*!+#,'!" 'o,e'+ -e"!" #,!"!" 'oor-#"!+# 4 +!!# 10 -e"!" er!!# e"$%' +$r%'$%r.