Srps Iso 13943

! A K I N S I R O K J O R B I N E D E V 3 A 1 N 0 2 A n Z u A j . 4 K ; R D E A M I R R G P O G E O B N 0 R 7 I 0 P 1 A 1 , P 1 1 G T O U N P D O E T J U O A P , E D J A N R A G P O M E A T B Š O I E O D A I N K , O I A C K A I N Z I S I N R A O G K R 0 O 1 S A A Z G I Ž A J I E B R R M S P A J N E J N E C Š I R O K O N E J L O V Z O D

SRPS ISO 13943

SRPSKI STANDARD

Maj 2010. Identičan sa ISO 13943:2008

Bezbednost od požara — Re čnik

Fire safety safety — Vocabulary Vocabulary

I izdanje

Referentna oznaka SRPS ISO 13943:2010 (sr)

RACUN BROJ - 01039


AUTORSKA PRAVA ZAŠTI ĆENA Autorska prava za srpske standarde i srodne dokumente pripadaju Institutu za standardizaciju Srbije. Umnožavanje, u celini ili delimično, kao i distribucija srpskih standarda i srodnih dokumenata, dozvoljeni su samo uz saglasnost Instituta za standardizaciju Srbije.

© ISS Izda je Institut za standardizaciju Srbije INSTITUT ZA ST STANDARDIZACIJU SRBIJE 11030 Beograd, Stevana Brakusa 2, p.f. 2105 Telefoni: Telefaks: Prodaja: Informacion i centar:

(011) 75-41-260, 75-41-261 (011) 75-41-257 (011) 65-47-496 (011) 65-47-293

[email protected] [email protected] [email protected] www.iss.rs

RACUN BROJ - 01039

© ISS ! A K I N S I R O K J O R B I N E D E V 3 A 1 N 0 2 A n Z u A j . 4 K ; R D E A M I R R G P O G E O B N 0 R 7 I 0 P 1 A 1 , P 1 1 G T O U N P D O E T J U O A P , E D J A N R A G P O M E A T B Š O I E O D A I N K , O I A C K A I N Z I S I N R A O G K R 0 O 1 S A A Z G I Ž A J I E B R R M S P A J N E J N E C Š I R O K O N E J L O V Z O D

SRPS ISO 13943:2010

Ovaj standard doneo je direktor Instituta za standardizaciju Srbije rešenjem br. 917/25-52-02/2010 od 26. maja 2010. godine. Ovaj standard je identi čan sa međunarodnim standardom ISO 13943:2008, Fire safety — Vocabulary.

Nacionalni predgovor Ovaj standard pripremila je Komisija za st andarde iz oblasti zaštite od požara, KS Z021. Standard SRPS ISO 13943 predstavlja prevod me đunarodnog standarda ISO 13943:2008 sa engleskog na srpski jezik. Termini i definicije su dati na srpskom s rpskom i engleskom jeziku, a skra ćenice odgovaraju ćih termina su date prema engleskom jeziku. Za potrebe ovog standarda izvršene su slede će redakcijske izmene: — standard sadrži s adrži nacionalni Prilog NA u kojem je dat uporedni registar termina na srpskom i engleskom jeziku; — standard sadrži nacionalni Prilog NB u kojem je dat uporedni registar termina po oblastima na srpskom i engleskom jeziku.

Veza srpskih dokumenata i citiranih me đunarodnih dokumenata Međunarodni dokumenti na koje se ovaj standard normativno poziva primenjuju se za potrebe ovog standarda pošto nisu preuzeti kao identi čni srpski dokumenti.

i RACUN BROJ - 01039


RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

Sadržaj Strana Predgovor ...........................................................................................................................................................2 Uvod ...................................................................................................................................................................3

1

Predmet i područ je primene .....................................................................................................................5

2

Normativne reference...............................................................................................................................5

3

Definicija termina "item" .........................................................................................................................5

4

Termini i definicije...................................................................................................................................5

Bibliografija......................................................................................................................................................85 Registar termina na engleskom jeziku..............................................................................................................86 Registar termina po oblastima na engleskom jeziku ........................................................................................90 Registar napuštenih termina na engleskom jeziku............................................................................................94

1 RACUN BROJ - 01039

SRPS ISO 13943:2010 ! A K I N S I R O K J O R B I N E D E V 3 A 1 N 0 2 A n Z u A j . 4 K ; R D E A M I R R G P O G E O B N 0 R 7 I 0 P 1 A 1 , P 1 1 G T O U N P D O E T J U O A P , E D J A N R A G P O M E A T B Š O I E O D A I N K , O I A C K A I N Z I S I N R A O G K R 0 O 1 S A A Z G I Ž A J I E B R R M S P A J N E J N E C Š I R O K O N E J L O V Z O D

© ISS

Predgovor ISO (Međunarodna organizacija za standardizaciju) je svetska federacija nacionalnih tela za standarde (članica ISO-a). Rad na pripremanju me đunarodnih standarda odvija se u ISO tehni čkim komitetima. Svaka članica ISO-a, kada je zainteresovana za predmet rada nekog od osnovanih tehni čkih komiteta, ima pravo da delegira svoje predstavnike u taj komitet. U ovom radu u čestvuju međunarodne organizacije, vladine i nevladine, koje su povezane sa ISO-om. ISO blisko sara đuje sa Međunarodnom elektrotehni čkom komisijom (IEC) u vezi sa svim pitanjima standardizacije u oblasti elektrotehnike. Nacrti međunarodnih standarda izra đuju se prema pravilima koja su data u ISO/IEC Direktivama, Deo 2. Osnovni zadatak tehni čkih komiteta je pripremanje me đunarodnih standarda. Nacrti me đunarodnih standarda koje su usvojili odgovaraju ći tehnički komiteti dostavljaju se članicama tih komiteta radi glasanja. Da bi međunarodni standard bio objavljen, potrebno je da ga odobri najmanje 75 % članica koje glasaju. Skreće se pažnja na mogu ćnost da neki od elemenata ovog dokumenta mogu da budu predmet prava intelektualne svojine. ISO ne snosi odgovornost za identifikovanje bilo kojeg ili svih takvih prava. ISO 13943 pripremio je Tehni čki komitet ISO/TC 92, Bezbednost od požara, u saradnji sa Tehni čkim komitetom IEC/TC 89, Ispitivanje opasnosti od požara. Ovim drugim izdanjem povla či se i zamenjuje prvo izdanje (ISO 13943:2000), koje je tehni čki revidovano.



SRPS ISO 13943:2010

Uvod Tokom poslednje dve decenije, u oblasti bezbednosti od požara evidentan je zna čajan napredak. Primetan je razvoj u oblasti projektovanja inženjeringa bezbednosti od požara, posebno u domenu gra đevinskih projekata, kao i razvijanje pojmova koji se odnose na projektovanje zasnovano na performansama. Uz takav stalan razvoj, povećana je potreba za sporazumevanje na svakodnevnom jeziku u velikom delu oblasti bezbednosti od požara, osim onih pojmova koji su tradicionalno vezani za oblast ispitivanja otpornosti na požar. Prvo izdanje ISO 13943 imalo je definicije za oko 180 termina. Me đutim, oblast tehnologije koja je vezana za bezbednost od požara nastavlja ubrzano da se razvija tako da ovo drugo izdanje sadrži mnoge nove termine, kao i nove definicije nekih termina iz prvog izdanja. Međunarodni standard definiše opšte termine koji su osnova za uspostavljanje primenjivog re čnika za bezbednost od požara, uklju čujući bezbednost od požara u zgradama i gra đevinskim objektima i ostalim elementima unutar izgra đenog objekta. Oni su inovirani kao termini i definicije za budu će pojmove u oblasti bezbednosti od požara koji su već prihvaćeni ili su u fazi razvoja. Važno je napomenuti da, kada se koriste u okviru zakonodavstva, neki opšti termini u oblasti bezbednosti od požara imaju mnogo šire tumačenje i zbog toga se ne mogu primeniti definicije koje su date u ovom standardu. Termini u ovom me đunarodnom standardu su — osnovni pojmovi koji mogu da budu polazna osnova za druge specifi čnije definicije; — specifičniji pojmovi koriš ćeni u ISO i IEC standardima iz oblasti požara koji se koriste u nekoliko područ ja bezbednosti od požara, kao što su požarna ispitivanja i inženjering bezbednosti od požara; — pojmovi za srodne oblasti, označeni kao preuzeti termini iz oblasti gra đevinarstva. Izgled standarda je u skladu sa ISO 10241, osim ako nije utvr đeno drugačije. Stoga se elementi unose u sledećem redosledu: a) redni broj; b) preporučeni termin; c) dozvoljeni termin, d) napušteni termin, e) definicija, f)

primeri,

g) napomene. Termini su predstavljeni na engleskom jeziku u alfabetskom redosledu i dati su crnim slovima, osim onih koji nisu preporu čeni i onih koji se napuštaju, koji su u normalnom stilu. U definicijama, primerima i napomenama, termin na koji se poziva je crn, uz broj tog termina u zagradi, kada se prvi put javlja.



© ISS

Dodeljeni broj, preporu čeni termin i njegova definicija obavezni su elementi svakog unosa. Ostali elementi se pojavljuju po potrebi. Kada dati termini ozna čavaju više od jednog pojma, ti pojmovi su popisani redom u više pojedina čnih unesenih termina, a svaki je posebno numerisan. Ako termin ima opšte zna čenje, ali se koristi u specifičnoj podoblasti, tada je ta podoblast data u uglastoj zagradi 〈〉, na početku definicije. Vrsta reči, npr. "imenica", "pridev", "glagol", dodata je ako postoji mogu ćnost pogrešnog tuma čenja. Kada termin opisuje fizi čku veličinu, dodaje se napomena u kojoj su date uobi čajene jedinice koje se koriste (osim u slučajevima jediničnih mera kao što su masa, vreme ili dužina). Ako je preporu čena neka nacionalna varijanta engleskog termina ili ako postoji drugi ekvivalentni termin, oni se daju posle preporu čenog termina, crnim slovima i označeni su odgovaraju ćim kodom za tu zemlju. Ako nije dodat kôd za zemlju ili drugi ekvivalentan termin crnim slovima, to ukazuje da je preporu čeni termin prihvaćen u zemljama engleskog govornog podru č ja. Termin koji je dat posle preporu čenog termina, a nije crn, jeste sinonim. Da bi se olakšalo pronalaženje nekog termina u ovom me đunarodnom standardu, bez obzira na preporuku ili zemlju porekla, data je alfabetska lista svih preporu čenih termina i sinonima, bez indikacije odgovaraju ćeg koda zemlje. Tako đe je dat sistematski indeks i indeks termina koji se napuštaju.



SRPS ISO 13943:2010

Bezbednost od požara — Re čnik 1 Predmet i područ je primene Ovim standardom definiše se terminologija u oblasti bezbednosti od požara koja se koristi u me đunarodnim standardima i drugim dokumentima Me đunarodne organizacije za standardizaciju i Me đunarodne elektrotehničke komisije.

2 Normativne reference Sledeći referentni dokumenti neophodni su za primenu ovog dokumenta. Kada se navode datirane reference, primenjuje se isključivo citirano izdanje. Kada se navode nedatirane reference, primenjuje se najnovije izdanje referentnog dokumenta (uklju čujući i njegove izmene). ISO 6707-1:2004, Building and civil engineering — Vocabulary — Part 1: General terms ISO 10241:1992, International terminology standards — Preparation and layout

3 Definicija termina "item"1) Za potrebe ovog me đunarodnog standarda, engleski termin "item" se koristi u opštem smislu da predstavi jedan objekat ili sklop objekata i može da obuhvati, na primer materijal, proizvod, sklop, konstrukciju ili zgradu, onako kako to zahteva kontekst u svakoj definiciji posebno. Kada se pod engleskim terminom "item" podrazumeva uzorak za ispitivanje, onda se koristi termin "test specimen".

4 Termini i definicije 4.1 prekomerno zagrevanje 〈elektrotehnički〉 dodatna toplota u odnosu na onu koja nastaje pod normalnim uslovima, najviše do i uključujući toplotu koja može prouzrokovati požar (4.96)

4.1 abnormal heat 〈electrotechnical 〉 heat that is additional to that resulting from use under normal conditions, up to and including that which causes a fire (4.96)

4.2 kriterijum prihvatanja kriterijum kojim se utvr đuje osnova za ocenjivanje prihvatljivosti sa aspekta bezbednosti projekta izgra đenog objekta (4.26) NAPOMENA

Kriterijum može biti kvalitativan, kvantitativan ili kombinacija oba.

Nacionalna fusnota 1)

Termin item je u ovom standardu preveden kao objekat.



© ISS

4.2 acceptance criteria criteria that form the basis for assessing the acceptability of the safety of a design of a NOTE

built environment (4.26)

The criteria can be qualitative, quantitative or a combination of both.

4.3 vreme aktiviranja vremenski interval od trenutka odziva senzorskog ure đaja do trenutka kada po čne da deluje sistem prigušivanje (4.314), kontrolu dima, alarmni sistem ili drugi sistem za bezbednost od požara

za

4.3 activation time

time interval from response by a sensing device until the suppression system (4.314), smoke control system, alarm system or other fire safety system is fully operational

4.4 stvaran intenzitet prskanja vodom ADD zapreminski protok vode po jedinici površine koja se ispusti na gornju horizontalnu površinu simuliraju ćeg gorivog (4.43) stoga (drvene gredice) NAPOMENA 1 Obično se određuje u odnosu na određenu toplotnu snagu (4.177) požara (4.98). NAPOMENA 2 ADD se može izmeriti na onaj način koji je opisan u ISO 6182-7. –1

NAPOMENA 3 Uobičajene jedinice su milimetri po minuti (mm·min ).

4.4 actual delivered density ADD volumetric flow rate of water per unit area that is delivered onto the top horizontal surface of a simulated burning combustible (4.43) array. NOTE 1

It is typically determined relative to a specific heat release rate (4.177) of a fire (4.98).

NOTE 2

ADD can be measured as described in ISO 6182-7.

NOTE 3

The typical units are millimetres per minute (mm·min−1).

4.5 akutna toksičnost toksičnost (4.341) koja prouzrukuje brzu pojavu toksičnih (4.335) efekata Uporediti sa toksična moć (4.338).

4.5 acute toxicity toxicity (4.341) that causes rapidly occurring toxic (4.335) effects cf. toxic potency (4.338)

4.6 opstajući plamen plamen (4.133) koji opstaje pošto se ukloni izvor paljenja (4.189) 4.6 afterflame flame (4.133) which persists after the ignition source (4.189) has been removed 6 RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

4.7 vreme opstajanja plamena vremenski period tokom kojeg se održava

opstajući plamen (4.6) pod utvr đenim uslovima

Uporediti sa trajanje plamtenja (4.71).

4.7 afterflame time length of time for which an

afterflame (4.6) persists under specified conditions

cf. duration of flaming (4.71)

4.8 opstajući žar održavanje gorenja žarenjem (4.169) posle uklanjanja izvora paljenja (4.189) i prestanka gorenja plamenom (4.148) 4.8 afterglow

persistance of glowing combustions (4.169) after both removal of the of any flaming combustion (4.148)

4.9 vreme opstajanja žara vremenski period tokom kojeg se održava

4.9 afterglow time length of the time for which an

ignition source (4.189) and cessation

opstajući žar (4.8) pod utvr đenim uslovima

afterglow (4.8) persists under specified conditions.

4.10 ispust sredstva za gašenje otvor na mlaznici cevovoda kroz koji se fluid za gašenje požara može usmeriti prema izvoru

požara (4.98)

4.10 agent outlet orifice of a piping system by means of which an extinguishing fluid can be applied towards the source of a fire (4.98)

4.11 vreme za alarmiranje

vremenski interval između paljenja (4.187) požara (4.98) i aktiviranja alarma Vreme paljenja može da bude poznato, npr. u slučaju modela požara (4.116) ili požarnog ispitivanja (4.132) ili se može pretpostaviti, npr. na bazi povratne procene vremena odziva kod detekcije. Kada se utvr đuje vreme za alarmiranje, osnova na kojoj se određuje vreme paljenja uvek se deklariše.

NAPOMENA

4.11 alarm time time interval between

ignition (4.187) of a fire (4.98) and activation of an alarm

NOTE The time of ignition can be known, e.g. in the case of a fire model (4.116) or a fire test (4.132), or it may be assumed, e.g. it may be based upon an estimate working back from the time of detection. The basis on which the time of ignition is determined is always stated when the alarm time is specified.

4.12 zapaljen, pridev ….. ….. podvrgnut gorenju (4.46) 7 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.12 alight, adj. lit, adj. CA, US lighted, adj. undergoing combustion (4.46) 4.13 otpornost prema električnom luku 〈elektrotehnički〉 sposobnost izolacionog materijala da bude otporan prema uticaju elektri čnog luka, pod utvr đenim uslovima NAPOMENA Otpornost prema električnom luku se identifikuje dužinom luka, odsustvom ili prisustvom provodne putanje i gorenjem ili oštećenjem uzorka za ispitivanje (4.321).

4.13 arc resistance 〈electrotechnical〉 ability of an electrically insulating material to resist the influence of an electric arc, under specified conditions NOTE The arc resistance is identified by the length of the arc, the absence or presence of a conducting path and the burning or damage of the test specimen (4.321).

4.14 brzina gorenja površine brzina gorenja (napušteno)

….. površina izgorelog (4.28) materijala u jedinici vremena pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

2

-1

Izražava se u kvadratnim metrima po sekundi (m ·s ).

4.14 area burning rate burning rate (deprecated) rate of burning (deprecated) area of material burned (4.28) per unit time under specified conditions NOTE

The typical units are square metres per second (m2·s -1).

4.15 paljevina krivično delo podmetanja

požara (4.98), obično sa namerom da se napravi šteta

4.15 arson crime of setting a fire (4.98), usually with intent to cause damage

4.16 pepeo ….. mineralni ostatak nastao potpunim gorenjem (4.50)

4.16 ash ashes mineral residue resulting from

complete combustion (4.50)



SRPS ISO 13943:2010

4.17 asfiksant zagušljivac

toksikant (4.340) koji izaziva otežano disanje, koje može dovesti do depresije centralnog nervnog sistema ili uticati na kardiovaskularni sistem NAPOMENA

Može da se javi gubitak svesti ili, u krajnjem slučaju, smrt.

4.17 asphyxiant toxicant (4.340) that causes hypoxia, which can result in central nervous system depression or cardiovascular effects NOTE

Loss of consciousness and ultimately death can occur.

4.18 samopaljenje spontano paljenje samopaljenje CA, US paljenje bez pilot plamena CA, US spontano gorenje (napušteno) paljenje (4.187) koje nastaje usled porasta temperature, bez postojanja posebnog NAPOMENA 1

izvora paljenja (4.189)

Paljenje može da nastane usled samozagrevanja (4.287, 4.288) ili zagrevanja iz spoljnog izvora.

NAPOMENA 2 U Severnoj Americi je "spontano paljenje" termin koji se više koristi za označavanje paljenja koje je posledica samozagrevanja.

4.18 auto-ignition spontaneous ignition self-ignition CA, US unpiloted ignition CA, US spontaneous combustion (deprecated) ignition (4.187) resulting from a rise of temperature without a separate

ignition source (4.189)

NOTE 1

The ignition can be caused either by self-heating (4.288, 4.289) or by heating from an external source.

NOTE 2

In North America, "spontaneous ignition" is the preferred term used to designate ignition caused by selfheating.

4.19 temperatura samopaljenja temperatura spontanog paljenja minimalna tempearatura na kojoj se javlja NAPOMENA

samopaljenje (4.18) tokom požarnog ispitivanja (4.132)

Uobičajene jedinice su stepen Celzijusa (°C).

4.19 auto-ignition temperature spontaneous ignition temperature minimum temperature at which auto-ignition (4.18) is obtained in a fire test (4.132) NOTE

The typical units are degrees Celsius (°C).

4.20 vreme za bezbednu evakuaciju ASET raspoloživo vreme za evakuaciju za svaku prisutnu osobu, izra čunati vremenski interval izme đu vremena paljenja (4.187) i vremena stvaranja uslova za koje se procenjuje da mogu da onesposobe prisutnu osobu, npr. onemogu ćena je da preduzme odgovarajuće postupke za evakuaciju (4.82), za odlazak na utočište (4.280) ili bezbedno mesto (4.253)



© ISS

NAPOMENA 1 Vreme paljenja može da bude poznato, npr. u slučaju modela požara (4.116) ili požarnog ispitivanja (4.132) ili se može pretpostaviti, npr. na bazi povratne procene vremena odziva kod detekcije. Osnova na kojoj se određuje vreme paljenja se uvek deklariše. NAPOMENA 2 Ova definicija izjednačava onesposobljenost (4.194) sa nemogućnošću evakuacije. Mogući su i drugi kriterijum za ASET. Ako se izabere alternativni kriterijum, neophodno je da se deklariše. Svaka prisutna osoba može imati različitu vrednost za ASET, u zavisnosti od njenih ličnih karakteristika.

NAPOMENA 3

4.20 available safe escape time ASET time available for escape for an individual occupant, the calculated time interval between the time of ignition (4.187) and the time at which conditions become such that the occupant is estimated to be incapacitated, i.e. unable to take effective action to escape (4.82) to a safe refuge (4.280) or place of safety (4.253) NOTE 1 The time of ignition (4.187, 4.188) can be known, e.g. in the case of a fire model (4.116) or a fire test (4.132), or it may be assumed, e.g. it may be based upon an estimate working back from the time of detection. The basis on which the time of ignition is determined is always stated. NOTE 2 This definition equates incapacitation (4.194) with failure to escape. Other criteria for ASET are possible. If an alternate criterion is selected, it is necessary that it be stated. NOTE

3 Each occupant can have a different value of ASET, depending on that occupant’s personal characteristics.

4.21 razbuktavanje bekdraft brzo gorenje plamenom (4.146), prouzrokovano naglim uvo đenjem vazduha u ograni čeni prostor sa manjkom kiseonika u kome se nalaze vreli produkti nepotpunog gorenja (4.46) NAPOMENA

U nekim slučajevima ovi uslovi mogu dovesto do eksplozije (4.87).

4.21 backdraft rapid flaming combustion (4.146) caused by the sudden introduction of air into a confined oxygen-deficient space that contains hot products of incomplete combustion (4.46) NOTE

In some cases, these conditions can result in an explosion (4.87).

4.22 scenario ponašanja opis ponašanja prisutnih osoba tokom

požara (4.98)

4.22 behavioural scenario description of the behaviour of occupants during the course of a

fire (4.98)

4.23 apsolutno crno telo oblik tela koji potpuno apsorbuje svako elektromagnetsko zra čenje koje pada na njega

4.23 black body form that completely absorbs any electromagnetic radiation falling upon it

4.24 zračenje apsolutno crnog tela izvor zračenja koji stvara elektromagnetsko zra čenje, prema Plankovoj funkciji raspodele NAPOMENA

Emisivnost (4.75) zračenja apsolutno crnog tela je jedinična mera.



SRPS ISO 13943:2010

4.24 black-body radiant source radiant source that produces electromagnetic radiation as described by Planck's distribution function NOTE

The emissivity (4.75) of a black body radiant source is unity.

4.25 građevinski element konstrukcioni element sastavni deo izgrađenog objekta (4.26) NAPOMENA 1

Ovo uključuje podove, zidove, grede, stubove, vrata i temelje, a ne uključuje unutrašnjost objekta.

NAPOMENA 2

Ova definicija je opširnije data u predmetu i područ ju primene ISO 6707-1.

4.25 building element integral part of a built environment (4.26) NOTE 1

This includes floors, walls, beams, columns, doors, and penetrations, but does not include contents.

NOTE 2

This definition is wider in its scope than that given in ISO 6707-1.

4.26 izgrađeni objekat

izrađeni objekat zgrada ili druga izra đena struktura 2)

PRIMER "Off-shore platforme ; građevinski objekti kao što su tuneli, mostovi, rudnici; sredstva transporta, kao što su motorna vozila i brodovi. NAPOMENA

ISO 6707 sadrži brojne termine i definicije za pojmove povezane sa izgrađenim objektom.

4.26 built environment building or other structure EXAMPLES Off-shore platforms; civil engineering works, such as tunnels, bridges and mines; and means of transportation, such as motor vehicles and marine vessels. NOTE

ISO 6707-1 contains a number of terms and definitions for concepts related to the built environment.

4.27 uzgonska struja konvektivno kretanje fluida nagore, iznad izvora toplote Uporediti sa struja vrelih gasova iznad vatre (4.118).

4.27 buoyant plume convective updraft of fluid above a heat source cf. fire plume (4.118)

4.28 goreti, neprelazni glagol biti u stanju gorenja (4.46) 4.28 burn, intransitive verb undergo combustion (4.46) Nacionalna fusnota 2)

Platforme za crpljenje nafte i gasa i slične građevine na vodi u pristaništima, tj. van kopna.



© ISS

4.29 goreti, prelazni glagol prouzrokovati gorenje (4.46) 4.29 burn, transitive verb cause combustion (4.46) 4.30 izgorela površina deo oštećene površine (4.59) materijala koji je uništen gorenjem (4.46) ili pirolizom (4.266) pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

Uobičajene jedinice su kvadratni metri (m2).

4.30 burned area

that part of the damaged area (4.59) of a material that has been destroyed by pyrolysis (4.266), under specified conditions NOTE

combustion (4.46) or

The typical units are square metres (m2).

4.31 izgorela dužina maksimalni doseg u utvr đenom smeru na NAPOMENA

izgoreloj površini (4.30)

Uobičajena jedinica su metri (m).

Uporediti sa videti oštećena dužina (4.60).

4.31 burned length maximum extent in a specified direction of the NOTE

burned area (4.30)

The typical units are metres (m).

cf. damaged length (4.60)

4.32 ponašanje tokom gorenja 〈 požarna ispitivanja〉 promene na uzorku za ispitivanje (4.321) prilikom gorenja pod utvr đenim uslovima, tokom ispitivanja reakcije na požar (4.272) ili otpornosti na požar (4.121)

4.32 burning behaviour 〈fire tests〉 response of a test specimen (4.321), when it burns under specified conditions, to examination of reaction to fire (4.272) or fire resistance (4.121)

4.33 rasprskavanje naglo lomljenje objekta usled unutrašnjeg ili spoljašnjeg natpritiska

4.33 bursting violent rupture of an object due to an overpressure within it or upon it



SRPS ISO 13943:2010

4.34 kalibracija

〈modeliranje požara 〉 proces podešavanja paramerata za modeliranje u ra čunarskom modelu, u svrhu poboljšanog slaganja sa eksperimentalnim podacima

4.34 calibration 〈fire modelling〉 process of adjusting modelling parameters in a computational model for the purpose of improving agreement with experimental data

4.35 kalorimetar aparat za merenje toplote Uporediti sa kalorimetar za merenje toplotne snage (4.178) i

maseni kalorimetar (4.219).

4.35 calorimeter apparatus that measures heat cf. heat release rate calorimeter (4.178) and

mass calorimeter (4.219).

4.36 zasićenost karboksi-hemoglobinom procenat hemoglobina iz krvi koji se pretvara u karboksi-hemoglobin reverzibilnom reakcijom s a udahnutim ugljen-monoksidom

4.36 carboxyhaemoglobin saturation percentage of blood haemoglobin converted to carboxyhaemoglobin from the reversible reaction with inhaled carbon monoxide

4.37 struja vrelih gasova u blizini tavanice

kretanje gasa u sloju vrelih gasova blizu tavanice koje nastaje usled uzgonske struje vatre (4.118) koji se podižu prema tavanici

4.37 ceiling jet gas motion in a hot gas layer near a ceiling that is generated by the buoyancy of a impinging upon the ceiling

vrelih gasova iznad

fire plume (4.118) that is

4.38 ugljenisani ostatak , imenica ugarak ugljenisani ostatak posle pirolize (4.266) ili nepotpunog

4.38 char, noun carbonaceous residue resulting from

gorenja (4.46)

pyrolysis (4.266) or incomplete combustion (4.46)

4.39 ugljenisati, glagol stvarati ugljenisani ostatak (4.38) 4.39 char, verb form char (4.38) 13 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.40 dužina ugljenisanog ostatka dužina ugljenisane površine Uporediti sa izgorela dužina (4.31) i NAPOMENA

oštećena dužina (4.60).

U nekim standardima je dužina ugljenisanog ostatka određena utvr đenom ispitnom metodom.

4.40 char length length of charred area cf. burned length (4.31) and damaged length (4.60) NOTE

In some standards, char length is defined by a specific test method.

4.41 efekat dimnjaka kretanje naviše vrelog efluenta požara (4.105) izazvano strujama vertikalno orjentisane prostorije (4.77)

konvekcije (4.54), ograni čeno unutar

NAPOMENA Njime se obično povlači više vazduha u vatru (4.96).

4.41 chimney effect upward movement of hot fire effluent (4.105) caused by essentially vertical enclosure (4.77). NOTE

convection (4.54) currents confined within an

This usually draws more air into the fire (4.96).

4.42 klinker čvrsti aglomerat ostataka formiranih potpunim gorenjem (4.50) ili nepotpunim gorenjem (4.46), ili može nastati potpunim ili delimi čnim topljenjem

4.42 clinker solid agglomerate of residues formed by either complete (4.46) and which can result from complete or partial melting

combustion (4.50) or incomplete combustion

4.43 goriv, pridev sposoban da se

zapali (4.186) i gori

4.43 combustible, adj. capable of being ignited (4.186) and burned 4.44 gorivost, imenica objekat sposoban da

gori (4.46)

4.44 combustible, noun item capable of combustion (4.46) 14 RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

4.45 gorivo opterećenje gorivi sadržaj teorijska masa koja može da bude izgubljena iz uzorka za potpunom gorenju (4.50) tokom požarnog ispitivanja (4.132)

ispitivanje (4.321) ako se on podvrgne

4.45 combustible load theoretical mass that would be lost from a (4.50) in a fire test (4.132)

test specimen (4.321) if it were to undergo complete combustion

4.46 gorenje egzotermna reakcija supstance sa NAPOMENA

oksidacionim sredstvom (4.246)

Gorenjem se emituju efluenti požara (4.105), obično uz pojavu plamena (4.133) i/ili žarenja (4.168).

4.46 combustion exothermic reaction of a substance with an NOTE

oxidizing agent (4.246)

Combustion generally emits fire effluent (4.105) accompanied by flames (4.133) and/or glowing (4.168).

4.47 efikasnost gorenja odnos količine oslobođene toplote (4.176) pri nepotpunom gorenju (4.46) prema teorijskoj toploti potpunog gorenja (4.50) NAPOMENA 1

Efikasnost gorenja se može izračunati samo onda kada je definisano potpuno

NAPOMENA 2

Efikasnost gorenja se obično izražava u procentima i zbog toga je bezdimenziona veličina.

4.47 combustion efficiency

ratio of the amount of heat complete combustion (4.50)

gorenje (4.50).

release (4.176) in incomplete combustion (4.46) to the theoretical heat of

NOTE 1

Combustion efficiency can be calculated only for cases where complete combustion (4.50) can be defined.

NOTE 2

Combustion efficiency is usually expressed as a percentage and is, therefore, dimensionless.

4.48 produkat gorenja …..

čvrsti, tečni ili gasoviti materijal koji nastaje gorenjem (4.46) NAPOMENA Produkti gorenja mogu da uključuju (4.38), klinker (4.42) i čađ (4.298).

efluente požara (4.105), pepeo (4.16), ugljenisani ostatak

4.48 combustion product product of combustion solid, liquid and gaseous material resulting from

combustion (4.46)

NOTE Combustion products can include fire effluent (4.105), ash (4.16), char (4.38), clinker (4.42) and/or soot (4.298).

4.49 greška opšteg tipa greška koja poti če iz jednog izvora i može da uti če istovremeno na više od jedne vrste bezbednosnog sistema



© ISS

4.49 common mode failure failure involving a single source that affects more than one type of safety system simultaneously

4.50 potpuno gorenje gorenje (4.46) tokom kojeg su produkti gorenja (4.48) potpuno oksidovani NAPOMENA 1 Ovo znači da se, u slučaju da je ugljen-dioksid, a sav vodonik u vodu.

oksidaciono sredstvo (4.246) kiseonik, sav ugljenik konvertuje u

NAPOMENA 2 Ako su u gorivom (4.43) materijalu prisutni drugi elementi osim ugljenika, vodonika ili kiseonika, ti elementi se konvertuju u najstabilnija jedinjenja koja su prisutna u njihovom standardnom stanju na 298 K.

4.50 complete combustion combustion (4.46) in which all the combustion products (4.48) are fully oxidized NOTE 1 This means that, when the oxidizing agent (4.246) is oxygen, all carbon is converted to carbon dioxide and all hydrogen is converted to water. NOTE 2 If elements other than carbon, hydrogen and oxygen are present in the combustible (4.43) material, those elements are converted to the most stable products in their standard states at 298 K.

4.51 kompozitni materijal strukuturna kombinacija dva ili više zasebnih materijala

4.51 composite material structured combination of two or more discrete materials

4.52 koncentracija

masa u jediničnoj zapremini –3

NAPOMENA 1 Za efluente požara (4.105) uobičajena jedinica su grami po kubnom metru (g·m ). NAPOMENA 2 Za toksične gasove (4.336), koncentracija se obično izražava kao zapreminski udeo (4.351) na 3 3 –6 T = 298 K i P = 1 atm, a uobičajene jedinice su mikrolitri po litru (µL/L), što je ekvivalentno cm /m ili 10 . NAPOMENA 3 Koncentracija gasa na temperaturi T i pritisku P može se izračunati iz njegovog zapreminskog udela (pod pretpostavkom da je idealan gas), množenjem zapreminskog udela sa gustinom gasa na toj temperaturi i pritisku.

4.52 concentration mass per unit volume NOTE 1

For a fire effluent (4.105) the typical units are grams per cubic metre (g·m-3)

NOTE 2 For a toxic gas (4.336), concentration is usually expressed as a volume fraction (4.351) at T = 298 K and 3 3 –6 P = 1 atm, with typical units of microlitres per litre (µL/L), which is equivalent cm /m to or 10 . NOTE 3 The concentration of a gas at a temperature, T , and a pressure, P can be calculated from its volume fraction (assuming ideal gas behaviour) by multiplying the volume fraction by the density of the gas at that temperature and pressure.

4.53 kriva koncentracija-vreme 〈toksikološki〉 dijagram koncentracije (4.52) toksičnih gasova (4.336) ili efluenata požara (4.105) u funkciji vremena NAPOMENA 1

Za efluente požara, koncentracija se obično meri u jedinicama grami po kubnom metru (g·m –3).

NAPOMENA 2 Za toksične gasove , koncentracija se obično izražava kao zapreminski udeo (4.351) na T = 298 K i 3 3 –6 P = 1 atm, a uobičajene jedinice su mikrolitri po litru (µL/L), što je ekvivalentno cm /m ili 10



SRPS ISO 13943:2010

4.53 concentration-time curve 〈toxicology 〉 plot of the concentration (4.52) of a toxic gas (4.336) or fire effluent (4.105) as a function of time NOTE 1

-3

For fire effluent, concentration is usually measured in units of grams per cubic metre (g·m ).

NOTE 2 For a toxic gas, concentration is usually expressed as a volume fraction (4.351) at T = 298 K and P = 1 atm, with typical units of microlitres per litre (µL/L), which is equivalent to cm3/m3 or 10 –6.

4.54 konvekcija prenošenje toplote kretanjem fluida

4.54 convection transfer of heat by movement of a fluid

4.55 konvektivni toplotni fluks toplotni fluks (4.173) prouzrokovan konvekcijom (4.54) 4.55 convective heat flux heat flux (4.173) caused by convection (4.54) 4.56 koroziono oštećenje fizičko i/ili hemijsko oštećenje ili narušavanje funkcionisanja prouzrokovano hemijskim dejstvom

4.56 corrosion damage physical and/or chemical damage or impaired function caused by chemical action

4.57 korozioni referentni uzorak senzor koji se koristi za utvr đivanje stepena korozionog ošte ćenja (4.56), pod utvr đenim uslovima NAPOMENA Ovaj senzor može biti proizvod ili komponenta. Takođe može da bude referentni materijal ili predmet koji se koristi da simulira ponašanje proizvoda ili komponente.

4.57 corrosion target sensor used to determine the degree of

corrosion damage (4.56), under specified conditions

NOTE The sensor may be a product or a component. It may also be a reference material or object used to simulate the behaviour of a product or a component.

4.58 kritično požarno opterećenje požarno opterećenje (4.114) u požarnom sektoru (4.102) koje je neophodno za nastanak požara dovoljne jačine da ošteti požarnu barijeru (4.99) ili konstrukcione elemente koji se nalaze unutar ili na granicama požarnog sektora

4.58 critical fire load fire load (4.114) required in a fire compartment (4.102) to produce a fire (4.98) of sufficient severity to cause failure of a fire barrier(s) (4.99) or structural member(s) located within or bounding the fire compartment 17 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.59 oštećena površina ukupna površina na kojoj je ostvaren trajan uticaj

vatre (4.97) pod utvr đenim uslovima

Uporediti sa izgorela površina (4.30). NAPOMENA 1 Korisnici ovog termina treba da utvrde vrstu oštećenja koje se razmatra. Ovo uključuje, na primer gubitak materijala, deformaciju, omekšavanje, ponašanje pri topljenju (4.228), formiranje ugljenisanog ostatka (4.38), gorenje (4.46), pirolizu (4.267) ili hemijsko razaranje. NAPOMENA 2 Uobičajena jedinica su kvadratni metri (m2).

4.59 damaged area total of those surface areas which have been affected permanently by

fire (4.97) under specified conditions

cf. burned area (4.30) NOTE 1 Users of this term should specify the types of damage to be considered. This can include, for example, loss of material, deformation, softening, melting behaviour (4.228), char (4.38) formation, combustion (4.46), pyrolysis (4.267) or chemical attack. NOTE 2


4.60 oštećena dužina najveća dužina u utvr đenom smeru oštećene površine (4.59) Uporediti sa dužina ugljenisanog ostatka (4.40) i

izgorela dužina (4.31).

4.60 damaged length maximum extent in a specified direction of the

damaged area (4.59)

cf. char length (4.40) and burned length (4.31)

4.61 zaštita na lokaciji strategija za bezbednost života kojom se savetuju prisutne osobe da tokom trenutnim lokacijama umesto da pokušaju evakuaciju (4.82)

požara (4.98) ostanu na svojim

4.61 defend in place life safety strategy in which occupants are encouraged to remain in their current location rather than to attempt escape (4.82) during a fire (4.98)

4.62 deflagracija talas gorenja (4.46) koji se širi podzvu čnom brzinom NAPOMENA

U gasovitom medijumu, deflagracija je isto što i plamen (4.133).

4.62 deflagration combustion (4.46) wave propagating at subsonic velocity NOTE

If within a gaseous medium, deflagration is the same as a flame (4.133).



SRPS ISO 13943:2010

4.63 projektni intenzitet prskanja izmereni zapreminski protok vode iz sprinklera, po jedinici površine, koji se izbacuje kada nema NAPOMENA

požara3) (4.98)

–1

Uobičajena jedinica su milimetri po minuti (mm·min ).

4.63 design density measured volumetric flow rate of water from sprinklers, per unit area, that is delivered in the absence of a fire (4.98) NOTE

The typical units are millimetres per minute (mm·min –1).

4.64 projektni požar kvantitativni opis simuliranih

požarnih (4.98) karakteristika tokom projektnog požarnog scenarija (4.65)

NAPOMENA Obično, to je idealizovani opis varijacije bitnih promenjivih vrednosti tokom požara (4.98), kao što su brzina oslobađanja toplote (4.177), brzina širenja plamena (4.143), brzina nastajanja dima (4.295), toksični gasovi (4.337), prinos (4.355) i temperatura.

4.64 design fire quantitative description of assumed

fire (4.98) characteristics within the design fire scenario (4.65)

It is, typically, an idealized description of the variation with time of important fire (4.98) variables, such as heat release rate (4.177), flame spread rate (4.143), smoke production rate (4.295), toxic gas (4.337) yields (4.355), and temperature.

NOTE

4.65 projektni požarni scenario specifični požarni scenario (4.129) sa kojim se sprovodi odre đena analiza za inženjering bezbednosti od požara (4.126) 4.65 design fire scenario specific fire scenario (4.129) on which a deterministic fire safety engineering (4.126) analysis is conducted 4.66 vreme za detekciju

vremenski interval između paljenja (4.187) požara (4.98) i detekcije požara automatskim ili ru čnim sistemom

4.66 detection time time interval between

ignition (4.187) of a fire (4.98) and its detection by an automatic or manual system

4.67 deterministički model požara model požara (4.116) koji se zasniva na matemati čkim izrazima i daje isti rezultat svaki put kada se metoda koristi sa istim uspostavljenim ulaznim vrednostima podataka

4.67 deterministic model fire model (4.116) that uses science-based mathematical expressions to produce the same result each time the method is used with the same set of input data values


Ovaj termin se odnosi na intenzitet prskanja sprinklera tokom laboratorijskih ispitivanja bez korišćenja žarišta.



© ISS

4.68 detonacija reakcija koju karakteriše udarni talas koji se širi brzinom ve ćom od lokalne brzine zvuka u materijalu koji nije u stanju reakcije

4.68 detonation reaction characterized by a shock wave propagating at a velocity greater than the local speed of sound in the unreacted material

4.69 difuzioni plamen plamen (4.133) kod kojega gorenje (4.46) nastaje u zoni mešanja goriva (4.161) i oksidacionog sredstva (4.246) koji su prethodno bili odvojeni Uporediti sa plamen

predhodno pomešanog goriva i oksidansa (4.259).

4.69 diffusion flame flame (4.133) in which combustion (4.46) occurs in a zone where the fuel (4.161) and the oxidizing agent (4.246) mix, having been initially separate cf. pre-mixed flame (4.259)

4.70 okolina bez promaje prostor u kome lokalna brzina vazduha ne utiče značajno na rezultate eksperimenata. NAPOMENA Kvalitativni primer je prostor u kome plamen (4.133) voštane sveće ostaje potpuno neporemećen. Kvantitativan primer su požarna ispitivanja uzoka malih razmera (4.292) u kojima je ponekad utvr đena maksimalna –1 –1 brzina vazduha 0,1 m·s ili 0,2 m·s .

4.70 draught-free environment space in which the results of experiments are not significantly affected by the local air speed NOTE A qualitative example is a space in which a wax candle flame (4.133) remains essentially undisturbed. Quantitative – 1 – 1 examples are small-scale fire tests (4.292) in which a maximum air speed of 0,1 m·s or 0,2 m·s sometimes specified.

4.71 trajanje plamtenja vremenski period u kome

gorenje plamenom (4.148) opstaje pod utvr đenim uslovima

Uporediti sa vreme opstajanja plamena (4.7).

4.71 duration of flaming length of time for which

flaming combustion (4.148) persists under specified conditions

cf. afterflame time (4.7)

4.72 efektivna koncentracija 50 EC50 koncentracija (4.52) toksičnih gasova (4.337) efluenta požara (4.105), statistički izračunata iz podataka koncentracija-reagovanje, koja prouzrokuje specifi čne efekte na 50 % populacije u odre đenoj grupi tokom utvr đenog vremena izlaganja (4.90) i vremena posle izlaganja (4.254) Uporediti sa IC50 (4.181).



SRPS ISO 13943:2010

NAPOMENA 1

–3

Za efluente požara, uobičajene jedinice su su grami po kubnom metru (g·m ).

NAPOMENA 2 Za toksične gasove, uobičajene jedinice su mikrolitri po litru (µL/L) (na T = 298 K i P = 1 atm); videti zapreminski udeo (4.351). NAPOMENA 3 Efekti koji se posmatraju su obično promene ponašanja, onesposobljenost (4.194) ili smrt. EC50 za onesposobljenost je definisano sa IC50 (4.181). EC50 za smrtnost je definisano sa LC50 (4.207).

4.72 effective concentration 50 EC50 concentration (4.52) of a toxic gas (4.336) or fire effluent (4.105), statistically calculated from concentration-response data, that causes a specified effect in 50 % of a population of a given species within a specified exposure time (4.90) and post-exposure time (4.254) cf. IC50 (4.181) NOTE 1

-3

For fire effluent, typical units are grams per cubic metre (g·m ) .

NOTE 2

For a toxic gas, typical units are microlitres per litre (µL/L) (at T = 298 K and P = 1 atm); see fraction (4.352).

volume

NOTE 3 The observed effect is usually a behavioural response, incapacitation (4.194), or death. The EC50 for incapacitation is termed the IC50 (4.181). The EC50 for lethality is termed the LC50 (4.207).

4.73 efektivna doza izlaganja 50 ECt50 proizvod EC50 i vremena izlaganja, tokom kojeg se ona odre đuje Uporediti sa doza izlaganja (4.89). NAPOMENA 1 Za efluente požara (4.105), uobičajene jedinice su gram minuti po kubnom metru (g·min·m –3). NAPOMENA 2 Za toksične gasove (4.336), uobičajene jedinice su mikrolitar minuti po litru (µL·min·L –1) (na T = 298 K i P = 1 atm); videti zapreminski udeo (4.351). NAPOMENA 3 ECt50 je mera toksične moći (4.338).

4.73 effective exposure dose 50 ECt50 product of EC50 (4.72) and the exposure time (4.90) over which it is determined cf. exposure dose (4.89) NOTE 1

For fire effluent (4.105), typical units are grams times minutes per cubic metre (g·min·m-3). –1

NOTE 2 For a toxic gas (4.336), typical units are microlitres times minutes per litre (µL·min·L ) (at T = 298 K and P = 1 atm); see volume fraction (4.351). NOTE

3 ECt50 is a measure of toxic potency (4.338).

4.74 efektivna toplotna moć oslobođena toplota (4.176) gorenjem uzorka za ispitivanje (4.321) u datom vremenskom periodu, podeljena sa izgubljenom masom uzorka za ispitivanje tokom tog istog perioda NAPOMENA 1 Ako je uzorak za ispitivanje konvertovan u isparljive produkte gorenja (4.46) i ako su svi gorenja (4.48) potpuno oksidovani, ova toplota je ista kao i donja toplotna moć (4.237).

produkti

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su kilodžuli po gramu (kJ·g –1).



© ISS

4.74 effective heat of combustion heat released (4.176) from a burning test specimen (4.322) in a given time interval divided by the mass lost from the test specimen in the same time period It is the same as the net heat of combustion (4.237) if all the test specimen is converted to volatile combustion (4.46) products and if all the combustion products (4.48) are fully oxidized.

NOTE 1 NOTE 2

–1

The typical units are kilojoules per gram (kJ·g ).

4.75 emisivnost odnos emitovanog zra čenja iz izvora zračenja i zračenja koje se emituje zra čenjem (4.24) na istoj temperaturi NAPOMENA

apsolutno crnog tela

Emisivnost je bezdimenziona veličina.

4.75 emissivity ratio of the radiation emitted by a radiant source to the radiation that would be emitted by a radiant source (4.24) at the same temperature NOTE

black body

Emissivity is dimensionless.

4.76 emprijska formula hemijska formula supstance u kojoj je prikazan relativni broj svake vrste atoma NAPOMENA Obično se izabere broj jedne vrste atoma tako da bude celi broj (obično C ili O); npr. određeni uzorak se može prikazati kao C6H8,9O4,1 N0,3Cl0,01.

4.76 empirical formula chemical formula of a substance in which the relative numbers of atoms of each type are given NOTE Typically, the number for one type of atom is chosen to be an integer (usually C or O); e.g., a particular sample can be represented as C6H8,9O4,1 N0,3Cl0,01.

4.77 prostorija 〈izgrađeni objekat〉 zapremina ograni čena graničnim površinama, koja može imati jedan ili više otvora

4.77 enclosure 〈 built environment〉 volume defined by bounding surfaces, which may have one or more openings

4.78 kućište 〈elektrotehnički〉 spoljno kućište koje štiti električne i mehani čke delove aparata NAPOMENA

Termin se ne odnosi na kablove.

4.78 enclosure 〈electrotechnical〉 external casing protecting the electrical and mechanical parts of apparatus NOTE

The term excludes cables.



SRPS ISO 13943:2010

4.79 uslovi krajnjeg korišćenja predviđeni uslovi kojima se uzorak podvrgava tokom svog uobi čajenog radnog veka, kada se koristi u skladu sa uputstvima proizvo đača

4.79 end-use conditions intended conditions to which an item is subjected during its normal working life, when used in accordance with the manufacturer's instructions

4.80 ambijent uslovi i okruženje koje može uticati na ponašanje objekta ili osoba kada su izloženi požaru (4.98)

4.80 environment conditions and surroundings that can influence the behaviour of an item or persons when exposed to

fire (4.98)

4.81 ekvivalentni odnos4) odnos gorivo (4.161)– vazduh podeljen odnosom gorivo–vazduh potrebnim za stehiometrijsku smešu (4.309) gorenje smeše osiromašene gorivom (4.162), gorenje smeše obogaćene gorivom (4.163), stehiometrijsko gorenje (4.308) i stehiometrijska smeša (4.309). Uporediti sa

NAPOMENA 1 Standardno, suvi vazduh sadrži 20,95 % zapreminskog procenta kiseonika. U praksi, koncentracija kiseonika (4.52) u uvedenom vazduhu može da varira i zato se zahteva da izračunavanje ekvivalentnog odnosa bude po standardu, tj. na osnovu mase suvog vazduha. NAPOMENA 2

Ekvivalentni odnos je bezdimenziona veličina.

4.81 equivalence ratio fuel (4.161)/air ratio divided by the fuel/air ratio required for a stoichiometric mixture (4.309) fuel-lean combustion (4.162), fuel-rich combustion (4.163), stoichiometric combustion (4.308), and stoichiometric mixture (4.309) cf.

NOTE 1 Standard, dry air contains 20,95 % oxygen by volume. In practice, the oxygen concentration (4.52) in entrained air can vary and a calculation of the equivalence ratio to a standard, dry air basis is required. NOTE 2

The equivalence ratio is dimensionless.

4.82 evakuacija

brza aktivnost preduzeta da bi se došlo do utočišta (4.280) ili bezbednog mesta (4.253)

4.82 escape effective action taken to reach a

safe refuge (4.280) or place of safety (4.253)

4.83 ponašanje pri evakuaciji aktivnosti koje omogu ćavaju prisutnim osobama u zgradi da stignu do bezbednog mesta (4.253) Uporediti sa ponašanje pri kretanju (4.233) i ponašanje pre kretanja (4.260).


Pokazatelj kvaliteta smeše.



© ISS

4.83 evacuation behaviour behaviour which enables occupants of a building to reach a cf. movement behaviour (4.233) and

place of safety (4.253)

pre-movement behaviour (4.260)

4.84 vreme za evakuaciju vremenski interval od momenta prenošenja prisutnim osobama upozorenja o nastajanju požara (4.98), do momenta kada osobe koje su se zatekle u odre đenim delovima zgrade ili svim delovima zgrade mogu da dođu do bezbednog mesta (4.253) Uporediti sa vreme za bezbednu evakuaciju (4.20).

4.84 evacuation time time interval between the time of a warning of fire (4.98) being transmitted to the occupants and the time at which the occupants of a specified part of a building or all of the building are able to enter a place of safety (4.253) cf. available safe escape time (4.20)

4.85 drvo događaja skica vremenskog redosleda doga đaja izrađena oko pojedinog po četnog uslova

4.85 event tree depiction of temporal, causal sequences of events, built around a single initiating condition

4.86 izlaz projektno mesto izlaska iz zgrade

4.86 exit designated point of departure from a building

4.87 eksplozija 〈hemijski〉 veoma nagla ekspanzija gasa koji može nastati reakcijom brze ili bez porasta temperature

oksidacije (4.245) ili razgradnje, sa

4.87 explosion 〈chemical〉 abrupt expansion of gas which can result from a rapid reaction, with or without an increase in temperature

oxidation (4.245) or decomposition

4.88 izložena površina površina uzorka za ispitivanje (4.321) koja je tokom požarnog ispitivanja (4.132) izložena zagrevanju 4.88 exposed surface surface of a test specimen (4.321) subjected to the heating conditions of a fire test (4.132) 24 RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

4.89 doza izlaganja

mera za maksimalnu količinu toksičnih gasova (4.336) ili efluenta požara (4.105) koja može da se udahne, izračunata integracijom površine ispod krive koncentracija-vreme (4.53) –3 Za efluente požara, uobičajene jedinice su gram minuti po metru kubnom (g·min·m ).

NAPOMENA 1

–1

NAPOMENA 2 Za toksične gasove, uobičajene jedinice su mikrolitar minuti po litru (µL·min·L ) (na T = 298 K i P = 1 atm) videti zapreminski udeo (4.351).

4.89 exposure dose

measure of the maximum amount of a toxic gas (4.337) or fire effluent (4.105) that is available for inhalation, calculated by integration of the area under a concentration-time curve (4.53) NOTE 1

For fire effluent, typical units are grams times minutes per cubic metre (g·min·m-–3).

NOTE 2 For a toxic gas, typical units are microlitres times minutes per litre (µL·min·L-–1) (at T = 298 K and P = 1 atm); see volume fraction (4.351).

4.90 vreme izlaganja vremenski period tokom kojeg se ljudi, životinje ili

4.90 exposure time length of time for which people, animals or

uzorci za ispitivanje (4.321) izlažu pod utvr đenim uslovima

test specimens (4.321) are exposed under specified conditions

4.91 domet gorenja

〈elektrotehnički〉 maksimalna dužina uzorka za ispitivanje (4.321) uništena gorenjem (4.46) ili (4.266), pod utvr đenim uslovima ispitivanja, isključujući svaki deo uništen samo deformacijom

pirolizom

4.91 extent of combustion

〈electrotechnical〉 maximum length of a test specimen (4.321) that has been destroyed by combustion (4.46) or pyrolysis (4.266), under specified test conditions, excluding any region damaged only by deformation

4.92 površinsko prigušenje dimom

proizvod zapremine popunjene dimom (4.293) i NAPOMENA

koeficijenta prigušenja (4.93) 2

To je mera u vezi sa količinom dima i uobičajene jedinice su kvadratni metri (m ).

4.92 extinction area of smoke

product of the volume occupied by smoke (4.293) and the NOTE

extinction coefficient (4.93) of the smoke

It is a measure of the amount of smoke, and the typical units are square metres (m2).

4.93 koeficijent prigušenja

prirodni logaritam odnosa intenziteta svetlosti iz izvora i intenziteta propuštene svetlosti, po jedini čnoj dužini putanje svetlosti NAPOMENA

–1

Uobičajene jedinice su recipročni metri (m ).

4.93 extinction coefficient natural logarithm of the ratio of incident light intensity to transmitted light intensity, per unit light path length NOTE

Typical units are reciprocal metres (m –1).



4.94 F-faktor

minimalna koncentracija (4.52) značajno ugrožava sposobnost za

© ISS

toksičnih gasova (4.336) i iritanta (4.203, 4.204) za koju se o čekuje da evakuaciju (4.82) iz požara (4.98)

Uporediti sa frakcionu efektivnu koncentraciju (4.159). NAPOMENA Koncentracija se obično izražava kao zapreminski udeo (4.351) na T = 298 K i P = 1 atm i njene uobičajene jedinice su mikrolitri po litru (µL/L), što je ekvivalentno cm3/m3 ili 10 –6.

4.94 F factor minimum concentration (4.52) of a toxic gas (4.337) irritant (4.203, 4.204) that is expected to seriously compromise the ability to escape (4.82) from a fire (4.98) cf. fractional effective concentration (4.159) NOTE The concentration is usually expressed as a volume fraction (4.352) at T = 298 K and P = 1 atm, in which 3 3 –6 case the typical units are microlitres per litre (µL/L), which is equivalent to cm /m or 10 .

4.95 drvo greške skica logičnog sleda pojedina čnih događaja, razvijena na osnovu kriti čnog krajnjeg doga đaja koji obično ima neprihvatljiv nivo posledica i može se opisati kao greška

4.95 fault tree depiction of the logical dependencies of events on one another, built around a critical resulting event, which usually has an unacceptable level of consequence and may be described as a failure

4.96 vatra požar 〈opšte〉 proces gorenja (4.46) koji je karakterisan emisijom toplote i efluenta požara (4.105) i obi čno je praćen pojavom dima (4.293), plamena (4.133), žarenja (4.168) ili njihovom kombinacijom NAPOMENA U engleskom jeziku termin " fire"se koristi za označavanje tri pojma, od toga se dva, (4.97) i (4.98), odnose na specifične vrste samoodržavajućeg gorenja sa različitim značenjima, a termini za ta dva pojma su različiti u francuskom i nemačkom jeziku.

4.96 fire 〈general〉 process of combustion (4.46) characterized by the emission of heat and fire effluent (4.105) and usually accompanied by smoke (4.293), flame (4.133), glowing (4.168) or a combination thereof NOTE In the English language the term "fire" is used to designate three concepts, two of which, fire (4.97) and fire (4.98), relate to specific types of self-supporting combustion with different meanings and two of them are designated using two different terms in both French and German.

4.97 vatra 〈kontrolisano〉 samoodržavajuće gorenje (4.46) koje se izvodi namerno da bi se ostvarili korisni efekti i čiji se razvoj ograni čava u vremenu i prostoru

4.97 fire 〈controlled〉 self-supporting combustion (4.46) that has been deliberately arranged to provide useful effects and is limited in its extent in time and space



SRPS ISO 13943:2010

4.98 požar 〈nekontrolisano〉 samoodržavajuće gorenje (4.46) koje se ne izvodi sa namerom da se ostvare korisni efekti i čiji se razvoj ne ograni čava u vremenu i prostoru

4.98 fire 〈uncontrolled〉 self-supporting combustion (4.46) that has not been deliberately arranged to provide useful effects and is not limited in its extent in time and space

4.99 požarna barijera prepreka za požar, imenica CA razdvajajući element (4.291) koji poseduje integritet na požar (4.113) ili stabilnost na požar (4.131) ili toplotnu izolativnost (4.328) ili njihovu kombinaciju, tokom vremenskog perioda, pod utvr đenim uslovima

4.99 fire barrier fire separation, noun CA separating element (4.291) that exhibits fire integrity (4.113) or fire stability (4.131) or thermal insulation (4.328), or a combination thereof, for a period of time under specified conditions 4.100 ponašanje u požaru promene ili zadržavanje, fizičkih i/ili hemijskih osobina objekta i/ili konstrukcije izložene

požaru/vatri (4.96)

Uporediti sa performanse na dejstvo požara (4.117). NAPOMENA 1

Ovaj pojam obuhvata reakciju na požar (4.272) i otpornost na požar (4.121).

NAPOMENA 2

Ovaj termin u engleskom jeziku može takođe da se koristi za opisivanje ponašanja požara (4.98).

4.100 fire behaviour change in, or maintenance of, the physical and/or chemical properties of an item and/or structure exposed to fire (4.96) cf. fire performance (4.117) NOTE 1

This concept covers both reaction to fire (4.272) and fire resistance (4.121).

NOTE 2

In English, this term may also be used to describe the behaviour of a fire (4.96).

4.101 klasifikacija požara

standardizovani sistem klasifikacije požara (4.96) s obzirom na prirodu goriva (4.161) PRIMER U Evropi i Australiji postoji šest klasa požara: — klasa A: požari koji obuhvataju čvrste materijale, obično organske prirode, pri čijem se gorenju (4.46) obično žarenjem (4.168) formira žar; — klasa B: požari koji obuhvataju tečnosti ili topljive čvrste materije; — klasa C: požari koji obuhvataju gasove; — klasa D: požari koji obuhvataju metale; — klasa E: požari koji obuhvataju električnu opremu; — klasa F: požari koji obuhvataju ulje ili mast koji se koriste za kuvanje hrane.



4.101 fire classification standardized system of classifying EXAMPLE

© ISS

fires (4.96) in terms of the nature of the fuel (4.161)

In Europe and Australasia there are six classes:

— Class A: fire involving solid materials, usually of an organic nature, in which combustion (4.46) normally takes place with the formation of glowing (4.168) embers; — Class B: fires involving liquids or liquefiable solids; — Class C: fires involving gases; — Class D: fires involving metals; — Class E: fires involving electrical hazards; — Class F: fires involving cooking oil or fat.

4.102 požarni sektor zatvoreni prostor koji može da bude podeljen u prostorije, odvojen prostorija zgrade

požarnim barijerama (4.99) od susednih

4.102 fire compartment enclosed space, which may be subdivided, separated from adjoining spaces by

fire barriers (4.99)

4.103 opasnost od požara pojam koji obuhvata ugroženost od požara (4.112) i

4.103 fire danger concept including both

rizik od požara (4.124)

fire hazard (4.112) and fire risk (4.124)

4.104 slabljenje požara

stadijum u razvoju požara nakon što vatra/požar (4.96) dostigne maksimalan intenzitet i tokom kojeg dolazi do smanjivanja toplotne snage (4.177) i temperature vatre/požara

4.104 fire decay

stage of fire development after a fire (4.96) has reached its maximum intensity and during which the release rate (4.177) and the temperature of the fire are decreasing

heat

4.105 efluent požara smeša gasova i aerosola, uklju čujući suspendovane čestice, stvorena tokom požara (4.96)

gorenjem (4.46) ili pirolizom (4.266)

4.105 fire effluent totality of gases and aerosols, including suspended particles, created by (4.266) in a fire (4.96)

combustion (4.46) or pyrolysis

4.106 karakteristike efluenta u slabljenju fizičke i/ili hemijske promene efluenata požara (4.105) uzrokovane starenjem ili kretanjem 28 RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

4.106 fire-effluent decay characteristic

physical and/or chemical change in fire effluent (4.105) caused by ageing and transport

4.107 kretanje efluenta požara kretanje efluenta požara (4.105) od lokacije požara (4.96) 4.107 fire-effluent transport movement of fire effluent (4.105) from the location of a fire (4.96) 4.108 izloženost požaru stepen do kojeg su osobe, životinje ili objekti izloženi uslovima stvorenim

vatrom/požarom (4.96)

4.108 fire exposure extent to which persons, animals or items are subjected to the conditions created by

fire (4.96)

4.109 gašenje požara proces kojim se prekida gorenje (4.46)

4.109 fire extinguishment

process that eliminates combustion (4.46)

4.110 gasovi požara gasoviti deo produkata

gorenja (4.48)

Uporediti sa efluenti požara (4.105). NAPOMENA sadrže čestice.

U francuskom jeziku se ovaj termin takođe primenjuje za izduvne gasove iz motora koji mogu da

4.110 fire gases gaseous part of

combustion product(s) (4.48)

cf. fire effluent (4.105) NOTE

In French, the term "gaz de combustion" also applies to engine exhaust gas and can then include particles.

4.111 rast požara

stadijum u razvoju požara/vatre (4.96) tokom kojega dolazi do pove ćanja temperature požara/vatre

toplotne snage (4.177) i

4.111 fire growth stage of fire (4.96) development during which the heat release rate (4.177) and the temperature of the fire are increasing

4.112 ugroženost od požara fizički objekat ili stanje za koje postoji mogu ćnost stvaranja neželjenih posledica požara (4.98)



© ISS

4.112 fire hazard physical object or condition with a potential for an undesirable consequence from

fire (4.98)

4.113 integritet na požar integritet CA, US sposobnost razdvajajućeg elementa (4.291), da kada se izloži dejstvu vatre (4.97) sa jedne strane, spre či prolaz plamena (4.133) i vrelih gasova ili pojavu plamena na strani koja nije izložena vatri tokom vremenskog perioda utvr đenog standardnim ispitivanjem otpornosti na požar (4.121) Uporediti sa "E" kriterijum integriteta (4.199).

4.113 fire integrity integrity CA, US ability of a separating element (4.291), when exposed to fire (4.97) on one side, to prevent the passage of flame(s) (4.133) and hot gases or the occurrence of flames on the unexposed side for a stated period of time in a standard fire resistance (4.121) test cf. integrity criterion "E" (4.199)

4.114 požarno opterećenje

količina toplote koja se može osloboditi potpunim gorenjem (4.50) svih prostoru, uključujući i strane na svim grani čnim površinama

gorivih (4.43) materijala u

NAPOMENA 1 Požarno opterećenje se može bazirati na efektivnoj toplotnoj mo ći (4.74), (4.170), ili donjoj toplotnoj moći (4.237), onako kako je to zahtevao naručilac.

gornjoj toplotnoj moći

NAPOMENA 2 Reč "opterećenje" se može koristiti da označi silu, snagu ili energiju. U ovom kontekstu, koristi se da označi "energiju". NAPOMENA 3 Uobičajene jedinice su kilodžuli (KJ) ili megadžuli (MJ).

4.114 fire load quantity of heat which can be released by the complete combustion (4.50) of all the materials in a volume, including the facings of all bounding surfaces Fire load may be based on effective heat of combustion (4.74), combustion (4.237) as required by the specifier.

NOTE 1

heat of

combustible (4.43)

gross heat of combustion (4.170), or net

NOTE 2 The word "load" can be used to denote force or power or energy. In this context, it is being used to denote "energy." NOTE

3 The typical units are kilojoules (kJ) or megajules (MJ).

4.115 jedinično požarno opterećenje specifično požarno optere ćenje požarno opterećenje (4.114) po jedinice površine NAPOMENA

Uobičajene jedinice su kilodžuli po kvadratnom metru (kJ·m –2).

4.115 fire load density fire load (4.114) per unit area NOTE

–2

The typical units are kilojoules per square metre (kJ·m ).



SRPS ISO 13943:2010

4.116 model požara simulacija požara metoda izračunavanja koja opisuje sistem ili proces koji se odnosi na razvoj požara, uklju čujući dinamiku požara i efekte požara Uporediti sa deterministički model požara (4.67), numerički model požara (4.241), fizički model požara (4.251) i probabilistički model (4.264).

4.116 fire model fire simulation calculation method that describes a system or process related to dynamics and the effects of fire

fire (4.96) development, including fire

deterministic model (4.67), numerical fire model (4.241), physical fire model (4.251) and probabilistic model (4.264) cf.

4.117 performanse na dejstvo požara promene na uzorku za ispitivanje (4.321) kad je podvrgnut požarnim ispitivanjima Uporediti sa ponašanje u požaru (4.100).

4.117 fire performance response of a test specimen (4.321) when exposed to a fire test (4.132) cf. fire behaviour (4.100)

4.118 struja vrelih gasova iznad vatre vatrena perjanica

….. uzgonska struja gasa i bilo kojeg materijala koji se prenosi sa njom, iznad

vatre/požara (4.96)

Uporediti sa uzgonska struja (4.27).

4.118 fire plume plume buoyant gas stream and any materials transported within it, above a

fire (4.96)

cf. buoyant plume (4.27)

4.119 temperatura paljenja najniža temperatura na kojoj se materijal zapali (4.184) i nastavlja da gori (4.28) tokom utvr đenog vremena posle primene standardizovanog malog plamena (4.133) na njegovu površinu pod utvr đenim uslovima. Uporediti sa temperatura zapaljivosti (4.154). NAPOMENA 1 U nekim zemljama termin "fire point" ima dodatno značenje: lokacija na kojoj je smeštena vatrogasna oprema; pod ovim se može podrazumevati i mesto odakle se daje alarm o požaru i napomene o uputstvima pri požaru. NAPOMENA 2

Izražava se u stepenima Celzijusa (°C).



© ISS

4.119 fire point

minimum temperature at which a material ignites (4.184) and continues to burn (4.28) for a specified time after a standardized small flame (4.133) has been applied to its surface under specified conditions cf. flash point (4.154) NOTE 1 In some countries, the term "fire point" has an additional meaning a location where fire-fighting equipment is sited, which may also comprise a fire-alarm call point and fire instruction notices. NOTE 2


4.120 rasprostiranje plamena kombinacija širenja plamena (4.142) i širenja efluenta požara (4.105) 4.120 fire propagation combination of flame spread (4.142) and spread of fire effluent (4.105) 4.121 otpornost na požar sposobnost uzorka za ispitivanje (4.321) da se odupre vatri (4.97) ili da pruži zaštitu od vatre tokom vremenskog perioda NAPOMENA 1 Uobičajeni kriterijumi koji se koriste za ocenjivanje otpornosti na požar u standardnim požarnim ispitivanjima (4.132) jesu integritet na požar (4.113), stabilnost na požar (4.131) i toplotni izolator (4.327). NAPOMENA 2

"Požarno otporan" (pridev) odgovara samo ovoj sposobnosti.

4.121 fire resistance ability of a test specimen (4.321) to withstand fire (4.97) or give protection from it for a period of time NOTE 1

Typical criteria used to assess fire resistance in a standard fire

NOTE 2

"Fire-resistant" (adj.) refers only to this ability.

stability (4.131), and thermal insulation material (4.327).

test (4.132) are fire integrity (4.113), fire

4.122 usporavanje gorenja (napušteno) Uporediti sa usporavanje plamena (4.138), retardant gorenja (4.123) i

retardant plamena (4.139).

4.122 fire retardance (deprecated) cf. flame retardance (4.138), fire retardant (4.123) and

flame retardant (4.139)

4.123 retardant gorenja, imenica supstanca koja se dodaje materijalu ili tretman koji se primenjuje da bi se odložilo smanjila brzina gorenja (4.46)

paljenje (4.187) ili

Uporediti sa retardant plamena (4.139). NAPOMENA

Korišćenje retardanta gorenja ne zagušuje vatru (4.96) niti prekida gorenje (4.46).

4.123 fire retardant, noun substance added, or a treatment applied, to a material in order to delay of combustion (4.46)

ignition (4.187) or to reduce the rate

cf. flame retardant (4.139) NOTE

The use of a fire retardant(s) does not necessarily suppress fire (4.96) or terminate combustion (4.46).



SRPS ISO 13943:2010

4.124 rizik od požara

kombinacija verovatnoće nastajanja požara (4.98) i kvantifikovane mere njegovih neposrednih posledica NAPOMENA

Obično se izračunava kao proizvod verovatnoće i neposrednih posledica

4.124 fire risk combination of the probability of a NOTE

fire (4.98) and a quantified measure of its consequence

It is often calculated as the product of probability and consequence.

4.125 kriva požar-rizik grafičko predstavljanje rizika od požara (4.124) NAPOMENA

To je obično logaritamski dijagram kumulativne verovatnoće prema kumulativnoj posledici.

4.125 fire-risk curve graphical representation of NOTE

fire risk (4.124)

It is normally a log/log plot of cumulative probability versus cumulative consequence.

4.126 inženjering bezbednosti od požara primena inženjerskih metoda zasnovanih na nau čnim principima prilikom projektovanja ili ocenjivanja projekta izgrađenog objekata (4.26) kroz analizu specifi čnih scenarija požara (4.129) ili kroz kvantifikaciju rizika za grupu scenarija požara

4.126 fire safety engineering application of engineering methods based on scientific principles to the development or assessment of designs in the built environment (4.26) through the analysis of specific fire scenarios (4.129) or through the quantification of risk for a group of fire scenarios

4.127 menadžment bezbednošću od požara primena procedura i njihovo održavanje tokom radnog veka radi postizanja (4.128) NAPOMENA Procedure uključuju mere zaštite od koriste takve mere i planove.

ciljeva bezbednosti od požara

požara (4.98), planove evakuacije i obuku prisutnih osoba da

4.127 fire-safety management application and service life maintenance of procedures to achieve

fire-safety objectives (4.128)

NOTE Procedures include fire (4.98) protection measures, evacuation plans and the training of occupants to use such measures and plans.

4.128 ciljevi bezbednosti od požara željeni krajnji rezultat s obzirom na verovatno ću pojave neželjenog požara (4.98) koji se odnosi na osnovne aspekte izgrađenog objekta (4.26) NAPOMENA Osnovni aspekti se uglavnom odnose na bezbednost ljudi, očuvanje imovine, kontinuitet procesa rada, zaštitu ambijenta i očuvanje tradicije



© ISS

4.128 fire safety objective desired outcome with respect to the probability of an unwanted built environment (4.26)

fire (4.98), relative to essential aspects of the

NOTE The essential aspects typically relate to the issues of life safety, conservation of property, continuity of operations, protection of the environment (4.80) and preservation of heritage.

4.129 scenario požara

kvalitativan opis toka požara (4.98) s obzirom na vreme, uz identifikaciju klju čnih događaja koji karakterišu namerni požar i razlikuju ga od drugih mogu ćih požara NAPOMENA Na taj način se obično definiše paljenje (4.187) i proces rasta požara (4.111) , stadijum požara pokrivenosti (4.164) , stadijum slabljenja požara (4.104), ambijent (4.80) i sisteme koji utiču na tok požara.

pune

4.129 fire scenario

qualitative description of the course of a fire (4.98) with respect to time, identifying key events that characterise the studied fire and differentiate it from other possible fires NOTE It typically defines the ignition (4.187) and fire growth (4.111) processes, the fully developed fire (4.164) stage, the fire decay (4.104) stage, and the environment (4.80) and systems that impact on the course of the fire.

4.130 žestina požara kapacitet požara (4.98) da prouzrokuje štetu NAPOMENA

Metode za kvantifikaciju žestine se obično zasnivaju na zavisnosti temperature od vremena.

4.130 fire severity

capacity of a fire (4.98) to cause damage NOTE

Methods of quantifying fire severity are usually based on the temperature of the fire as a function of time.

4.131 stabilnost na požar

〈otpornost na požar 〉 sposobnost građevinskog elementa (4.25) ( konstrukcije) da pruži otpor prema deformaciji tokom vremenskog perioda utvr đenog u standardnom ispitivanju otpornosti na požar (4.121) NAPOMENA

Građevinska konstrukcija može ili ne mora da bude noseća.

4.131 fire stability 〈fire resistance〉 ability of a fire resistance (4.121) test NOTE

building element (4.25) to resist collapse for a stated period of time in a standard

The building element might or might not be load-bearing.

4.132 požarno ispitivanje ispitivanje kojim se vrednuje ponašanje

vatre/požara (4.96) ili izlaganje objekta dejstvu vatre (4.97)

NAPOMENA Rezultati požarnog ispitivanja mogu da se koriste za kvantifikaciju žestine požara (4.130) ili određivanje otpornosti na požar (4.121) ili reakciju na požar (4.272) uzoraka za ispitivanje (4.321).

4.132 fire test test that measures behaviour of a

fire (4.96) or exposes an item to the effects of a fire (4.97)

NOTE The results of a fire test can be used to quantify fire severity (4.130) or determine the fire resistance (4.121) or reaction to fire (4.272) of the test specimen (4.322).



SRPS ISO 13943:2010

4.133 plamen, imenica brzo, samouspostavljano, podzvu čno rasprostiranje emisijom svetlosti

gorenja (4.46) u gasovitom medijumu, obi čno praćeno

4.133 flame, noun rapid, self-sustaining, sub-sonic propagation of emission of light

combustion (4.46) in a gaseous medium, usually with

4.134 plamteti, glagol proizvesti plamen (4.133) 4.134 flame, verb produce flame (4.133) 4.135 vreme primenjivanja plamena vremenski period primenjivanja

plamena (4.133) iz plamenika na uzorak za ispitivanje (4.321)

4.135 flame application time period of time for which a burner

flame (4.133) is applied to a test specimen (4.321)

4.136 front plamena granica gorenja plamenom (4.148) na površini materijala ili rasprostiranje kroz gasnu smešu 4.136 flame front boundary of mixture

flaming combustion (4.148) at the surface of a material or propagating through a gaseous

4.137 otpornost na plamen (napušteno)

4.137 flame resistance (deprecated)

4.138 usporavanje plamena osobina materijala da gorenje plamenom (4.148) usporava, prekida ili spre čava NAPOMENA 1 Usporavanje gorenja plamenom može da bude osobina koja je svojstvena osnovnom materijalu ili može da bude posledica specifičnog tretmana. NAPOMENA 2 ispitivanja.

Stepen usporavanja plamena kojem je materijal izložen tokom ispitivanja može varirati sa uslovima

4.138 flame retardance

property of a material whereby flaming combustion (4.148) is slowed, terminated or prevented NOTE 1

Flame retardance can be an inherent property of the basic material or it may be imparted by specific treatment.

NOTE 2

The degree of flame retardance exhibited by a material during testing can vary with the test conditions.



© ISS

4.139 retardant plamena, imenica supstanca koja se dodaje materijalu ili tretman koji se primenjuje da bi se prigušila ili odložila pojava plamena (4.133) i/ili smanjila brzina širenja plamena (4.143) Uporediti sa retardant gorenja (4.123). NAPOMENA

Upotreba retardanta plamena ne prigušuje vatru/požar (4.96) niti prekida gorenje (4.46).

4.139 flame retardant, noun substance added, or a treatment applied, to a material in order to suppress or delay the appearance of a (4.133) and/or reduce the flame-spread rate (4.143)

flame

cf. fire retardant (4.123) NOTE

The use of (a) flame retardant(s) does not necessarily suppress fire (4.96) or terminate combustion (4.46).

4.140 tretman za usporavanje plamena proces kojim se materijal ili proizvod podvrgava radi poboljšanja

usporavanja plamena (4.138)

4.140 flame retardant treatment process whereby improved flame retardance (4.138) is imparted to a material or product 4.141 tretiran retardantom plamena tretiran retardantom plamena (4.139) 4.141 flame retarded treated with a flame retardant (4.139) 4.142 širenje plamena rasprostiranje fronta plamena (4.136)

4.142 flame spread propagation of a fire front (4.136)

4.143 brzina širenja plamena brzina gorenja (napušteno) ….. put koji pređe front plamena (4.136) tokom rasprostiranja, podeljen sa vremenom za koje je pre đen put, pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

–1

Uobičajene jedinice su metri po sekundi (m·s ).

4.143 flame-spread rate burning rate (deprecated) rate of burning (deprecated) distance travelled by a flame specified conditions NOTE

front (4.136) during its propagation, divided by the time of travel, under

The typical units are metres per second (m·s –1).



SRPS ISO 13943:2010

4.144 vreme širenja plamena vreme kretanja fronta plamena (4.136) po goru ćem materijalu potrebno da pre đe utvr đeno rastojanje na površini ili da pokrije utvr đenu površinu pod utvr đenim uslovima

4.144 flame-spread time time taken by a flame front (4.136) on a burning material to travel a specified distance on the surface, or to cover a specified surface area under specified conditions

4.145 otporno na plamen 〈elektrotehnički〉 klasa metoda koje se koriste za spre čavanje potencijalno eksplozivne atmosfere

paljenja (4.187) električne opreme za

Uporediti sa kućište otporno na plamen (4.146). NAPOMENA

U ostalim primenama, termin je napušten.

4.145 flameproof 〈electrotechnical〉 class of methods used to prevent the explosive atmospheres

ignition (4.187), caused by electrical equipment, of

cf. flameproof enclosure (4.146) NOTE

The term is deprecated in other applications.

4.146 nepropaljivo kućište kućište otporno na prodor plamena 〈elektrotehnički〉 kućište (4.78) koje može da izdrži naglo razvijanje pritiska tokom eksplozije (4.87) u atmosferi unutar ku ćišta i može da spre či prenošenje eksplozije na atmosferu izvan ku ćišta

4.146 flameproof enclosure 〈electrotechnical〉 enclosure (4.78) that can withstand the pressure developed during an explosion (4.87) of the atmosphere within the enclosure and can prevent the transmission of the explosion to the atmosphere surrounding the enclosure

4.147 plamtenje, imenica nastavljanje postojanja plamena (4.133) posle njegovog prvog pojavljivanja

4.147 flaming, noun continuation of the presence of a

flame (4.133) after its first appearance

4.148 gorenje plamenom gorenje (4.46) u gasnoj fazi, obi čno praćeno emisijom svetlosti

4.148 flaming combustion combustion in gaseous phase, usually with emission of light



© ISS

4.149 odlomci u plamenu materijal koji se odvaja od goru ćeg objekta i nastavlja da požarnog ispitivanja (4.132)

plamti (4.134) tokom požara/vatre (4.96) ili

4.149 flaming debris material separating from a burning item and continuing to

flame (4.134) during a fire (4.96) or fire test (4.132)

4.150 plamteće kapljice Istopljeni materijal koji se odvaja od goru ćeg objekta i nastavlja da (4.96) ili požarnog ispitivanja (4.132)

plamti (4.134) tokom požara/vatre

4.150 flaming droplets molten material separating from a burning item and continuing to test (4.132)

flame (4.134) during a fire (4.96) or fire

4.151 plamsavost zapaljivost sposobnost materijala ili proizvoda da

gori (4.28) plamenom (4.133) pod utvr đenimim uslovima

4.151 flammability ability of a material or product to

burn (4.28) with a flame (4.133) under specified conditions

4.152 granice zapaljivosti koncentracija (4.52) isparenja goriva (4.161) u vazduhu ispod i iznad koje se u prisustvu izvora paljenja (4.189) ne rasprostire plamen (4.133) Uporediti sa donja granica zapaljivosti (4.216),

gornja granica zapaljivosti (4.350).

NAPOMENA Koncentracija se obično izražava kao zapreminski udeo (4.351) na definisanoj temperaturi i pritisku, i izražava se u procentima.

4.152 flammability limits concentration(s) (4.52) of fuel (4.161) vapour in air above and below which propagation of a flame (4.133) does not occur in the presence of an ignition source (4.189) cf. lower flammability limit (4.216), upper flammability limit (4.350) NOTE The concentrations are usually expressed as a volume fraction (4.351) at a defined temperature and pressure and expressed as a percentage.

4.153 plamsav zapaljiv sposoban da gori plamenom (4.148) pod utvr đenim uslovima

4.153 flammable capable of flaming combustion (4.148) under specified conditions 38 RACUN BROJ - 01039


SRPS ISO 13943:2010

4.154 temperatura zapaljivosti najniža temperatura do koje je neophodno zagrejati materijal ili proizvod da bi se emitovana isparanja trenutno zapalila (4.184) u prisustvu plamena (4.133) pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

Uobičajene jedinice su stepeni Celzijusa (°C).

4.154 flash point minimum temperature to which it is necessary to heat a material or a product for the vapours emitted to ignite (4.184) momentarily in the presence of flame (4.133) under specified conditions NOTE


4.155 plamenanje pojava plamena (4.133) u vrlo kratkim vremenskim periodima na ili preko površine uzorka za ispitivanje (4.321) NAPOMENA

Kratki vremenski periodi obično traju kraće od 1 s.

4.155 flashing

existence of flame (4.133) repeated for short periods of time on or over the surface of a NOTE

test specimen (4.321)

The short periods of time are typically of less than 1 s duration.

4.156 fleš-over 〈stadijum požara〉 prelazak na stanje potpunog zahvatanja prostorije.

gorivih materijala (4.43) požarom (4.98) unutar

4.156 flashover 〈stage of fire 〉 transition to a state of total surface involvement in a materials within an enclosure (4.77)

fire (4.98) of combustible (4.43)

4.157 fleš-over 〈elektrotehnički〉 električno pražnjenje koje nastaje na površini čvrstog dielektrika u gasovitom ili te čnom medijumu

4.157 flashover 〈electrotechnical〉 electrical discharge that occurs over the surface of a solid dielectric in a gaseous or liquid medium

4.158 infracrvena spektroskopija sa Furijeovom transformacijom FTIR analitička hemijska tehnika, bazirana na spektroskopiji (4.304), u kojoj se gasoviti uzorak podvrgava pobuđivanju molekulskih lanaca pomo ću infracrvenog zra čenja širokog spektra, a Furijeov matemati čki model transformacije se koristi da se dobije apsorpcioni spektar NAPOMENA FTIR se može koristiti za simultano merenje koncentracije (4.52) gasnih komponenata u gasnoj smeši i zbog toga je pogodna metoda za analizu gasovitih efluenata požara (4.105).



© ISS

4.158 Fourier transform infra-red spectroscopy FTIR analytical chemical technique, based on spectroscopy (4.304), in which a gaseous sample is subjected to excitation of molecular bonds by pulsed, broad-band infra-red radiation, and the Fourier transform mathematical method is used to obtain an absorption spectrum NOTE FTIR can be used for the simultaneous measurement of the concentration(s) (4.52) of component gases in a gas mixture and is, thus, a useful method for the analysis of gaseous fire effluent (4.105).

4.159 frakciona efektivna koncentracija FEC odnos koncentracije (4.52) iritanta (4.203, 4.204) prema koncentraciji za koju se o čekuje da proizvede utvr đene efekte na izloženoj osobi sa srednjom osetljivosti Uporediti sa F-faktor (4.94). NAPOMENA 1 Kao pojam, FEC se može odnositi na bilo koji efekat, uključujući i smrtnost ili drugi krajnji ishod.

onesposobljenost (4.194),

NAPOMENA 2 Kada se ne koristi za specifičan iritant, termin FEC predstavlja zbir FEC vrednosti za sve iritante u atmosferi nastaloj tokom požara. NAPOMENA 3

Frakciona efektivna koncentracije je bezdimenziona veličina.

4.159 fractional effective concentration FEC ratio of the concentration (4.52) of an irritant (4.203, 4.204) to that concentration expected to produce a specified effect on an exposed subject of average susceptibility cf. F factor (4.94) NOTE 1

As a concept, FEC may refer to any effect, including incapacitation (4.194), lethality or other endpoints.

NOTE 2 When not used with reference to a specific irritant, the term "FEC" represents the summation of FEC values for all irritants in a fire-generated atmosphere. NOTE

3 The fractional effective concentration is dimensionless.

4.160 frakciona efektivna doza FED odnos doze izlaganja (4.89) asfiksantu (4.17) prema dozi izlaganja asfiksantu za koju se o čekuje da

proizvede utvr đene efekte na izloženoj osobi sa srednjom osetljivoš ću

NAPOMENA 1 Kao pojam, FEC se može odnositi na bilo koji efekat, uključujući i smrtnost ili drugi krajnji ishod.

onesposobljenost (4.194),

NAPOMENA 2 Kada se ne koristi za specifičan asfiksant, termin FED predstavlja zbir FED vrednosti za sve asfiksante u atmosferi nastaloj tokom gorenja (4.46). NAPOMENA 3

FED je bezdimenziona veličina.

4.160 fractional effective dose FED ratio of the exposure dose (4.89) for an asphyxiant (4.17) to that exposure dose of the asphyxiant expected to produce a specified effect on an exposed subject of average susceptibility NOTE 1 As a concept, fractional effective dose may refer to any effect, including incapacitation (4.194), lethality or other endpoints. NOTE 2 When not used with reference to a specific asphyxiant, the term "FED" represents the summation of FED values for all asphyxiants in a combustion (4.46) atmosphere. NOTE

3 The FED is dimensionless.



SRPS ISO 13943:2010

4.161 gorivo supstanca koja može davati egzotermnu reakciju sa

4.161 fuel substance that can react exothermically with an

oksidacionim sredstvom (4.246)

oxidizing agent (4.246)

4.162 gorenje smeše osiromašene gorivom gorenje (4.46) pri kojem je ekvivalentni odnos (4.81) manji od jedinice NAPOMENA U uslovima kontrolisanja vatre/požara (4.96) ventilacijom, smeša osiromašena gorivom i uglavnom se ostvaruje potpuno gorenje (4.50).

gorivo (4.161)/vazduh je

4.162 fuel-lean combustion combustion (4.46) in which the equivalence ratio (4.81) is less than unity NOTE In well-ventilated fires (4.96), the fuel (4.161)/air mixture is fuel-lean and complete combustion (4.50) tends to occur.

4.163 gorenje smeše obogaćene gorivom gorenje (4.46) pri kojem je ekvivalentni odnos (4.81) ve ći od jedinice NAPOMENA U uslovima kontrolisanja vatre/požara (4.96) ventilacijom, smeša gorivo (4.161)/vazduh je obogaćena gorivom i nastaje relativno visoka koncentracija (4.52) produkata pirolize (4.266) i gasova usled nepotpunog gorenja.

4.163 fuel-rich combustion combustion (4.46) in which the equivalence ratio (4.81) is greater than unity In ventilation-controlled fire(s) (4.96), the fuel (4.161)/air mixture is fuel-rich, and relatively high concentration(s) (4.52) of pyrolysis (4.266) products and incomplete combustion gases result.

NOTE

4.164 požar pune pokrivenosti stadijum potpunog zahvatanja

4.164 fully developed fire state of total involvement of

gorivih (4.43) materijala požarom (4.98)

combustible (4.43) materials in a fire (4.98)

4.165 gasifikacija

transformacija čvrstog i/ili tečnog materijala u gasovito stanje

4.165 gasification transformation of a solid and/or liquid material to a gaseous state

4.166 ukupan ekvivalentni odnos 5)

〈ispitivanja požarnih sektora 〉 masa koja se izgubi iz gorivog (4.44) objekta podeljena masom vazduha uvedenog u požarni sektor (4.102) i podeljena stehiometrijskim masenim odnosom gorivo(4.161)–vazduh


Opšti pokazatelj kvaliteta gorenja.



© ISS

Uporediti sa ekvivalentni odnos (4.81). NAPOMENA 1 Može se odrediti kontinualnim ispitivanjem ili kao srednja vrednost pri ispitivanju, u zavisnosti od korišćenog aparata. NAPOMENA 2 Za gasovita goriva, ukupan ekvivalentni odnos se može alternativno izraziti na osnovu zapreminskog odnosa gorivo–vazduh. NAPOMENA 3

Ukupni ekvivalentni odnos je bezdimenziona veličina.

4.166 global equivalence ratio 〈fire compartment tests〉 mass lost from the combustible(s) (4.44) divided by the mass of air introduced into the fire compartment (4.102) and divided by the stoichiometric fuel (4.161)/air mass ratio

cf. equivalence ratio (4.81) NOTE 1

It can be determined continuously or as a test average, depending on the instrumentation in place.

NOTE 2 For gaseous fuels, an alternative expression of the global equivalence ratio can be based on the fuel/air volume ratio. NOTE

3 The global equivalence ratio is dimensionless.

4.167 ukupan ekvivalentni odnos 〈 požarna ispitivanja na probnom stolu 〉 masa koja se izgubi iz uzorka za ispitivanje (4.321) podeljena masom vazduha u sistemu (zatvoreni sistem) ili masom uvedenog vazduha u sistem (otvoreni sistem) i podeljena stehiometrijskim masenim odnosom gorivo (4.161)–vazduh

Uporediti sa ekvivalentni odnos (4.81). NAPOMENA 1 Može se odrediti kontinualnim ispitivanjem ili kao srednja vrednost pri ispitivanju, u zavisnosti od korišćenog aparata. NAPOMENA 2 Za gasovita goriva, ukupan ekvivalentni odnos se može alternativno izraziti na osnovu zapreminskog odnosa gorivo–vazduh. NAPOMENA 3

Ukupni ekvivalentni odnos je bezdimenziona veličina.

4.167 global equivalence ratio 〈 bench-scale fire tests〉 mass lost from the test specimen (4.321) divided by the mass of air in the system (closed systems) or introduced into the system (open systems) and divided by the stoichiometric fuel (4.161)/air mass ratio

cf. equivalence ratio (4.81) NOTE 1

It can be determined continuously or as a test average, depending on the instrumentation in place.

NOTE 2 For gaseous fuels, an alternative expression of the global equivalence ratio can be based on the fuel/air volume ratio. NOTE

3 The global equivalence ratio is dimensionless.

4.168 žarenje, imenica osvetljenost kao posledica toplote Uporediti sa isijavanje (4.193).



SRPS ISO 13943:2010

4.168 glowing, noun luminosity caused by heat cf. incandescence (4.193)

4.169 gorenje žarenjem gorenje (4.46) materijala u čvrstoj fazi bez plamena (4.133) ali sa emisijom svetlosti iz zone gorenja Uporediti sa isijavanje (4.193).

4.169 glowing combustion combustion (4.46) of a material in the solid phase without flame (4.133) but with emission of light from the combustion zone cf. incandescence (4.193)

4.170 gornja toplotna mo ć toplotna moć gorenja (4.174) supstance kada je gorenje (4.46) potpuno i kada se sva nastala voda potpuno kondenzuje pod specifi čnim uslovima Uporediti sa potpuno gorenje (4.50). NAPOMENA NAPOMENA

–1

Uobičajene jedinice su kilodžuli po gramu (kJ·g ).

4.170 gross heat of combustion c ombustion heat of combustion (4.174) of a substance when the combustion (4.46) is complete and any produced water is entirely condensed under specified conditions cf. complete combustion (4.50) NOTE

–1


4.171 toplotni kapacitet količina toplotne energije potrebna da se temperatura objekta pove ća za jedan Kelvin Uporediti sa specifični toplotni kapacitet (4.302). NAPOMENA NAPOMENA

–1 Uobičajene jedinice su džuli po Kelvinu (J·K ).

4.171 heat capacity amount of thermal energy required to raise the temperature of an object by one kelvin cf. specific heat capacity (4.302) NOTE

–1

The typical units are joules per kelvin (J K ).

4.172 protok toplote količina prenesene toplotne energije u jedinici vremena NAPOMENA NAPOMENA

Uobičajene jedinice su vati (W).



© ISS

4.172 heat flow rate amount of thermal energy transferred per unit time NOTE

The typical units are watts (W). (W).

4.173 toplotni fluks iznos toplotne energije emitovane, prenesene ili primljene po jedinici površine u jedinici vremena NAPOMENA NAPOMENA

–2

Uobičajene jedinice su vati po kvadratnom metru (W·m ).

4.173 heat flux amount of thermal energy emitted, transmitted or received per unit area and per unit time NOTE

The typical units are watts watts per square metre metre (W·m –2).

4.174 toplotna moć toplotni potencijal (napušteno) toplotna vrednost (napušteno) toplotna energija proizvedena gorenjem jedinice mase date supstance Uporediti sa efektivna toplotna mo ć (4.74), gornja toplotna mo ć (4.170) i donja toplotna mo ć (4.237). NAPOMENA NAPOMENA

Uobičajene jedinice su kilodžuli po gramu (kJ·g –1).

4.174 heat of combustion calorific potential (deprecated) calorific value (deprecated) thermal energy produced by combustion (4.46) of unit mass of a given substance cf. effective heat of combustion (4.74), gross heat of combustion (4.170) and net heat of combustion (4.237) NOTE

The typical units are kilojoules per gram (kJ·g –1).

4.175 toplota gasifikacije toplotna energija zahtevana da bi se jedini čna masa materijala pretvorila iz kondenzovanog stanja u gasnu fazu na datoj temperaturi NAPOMENA NAPOMENA

–1

Uobičajene jedinice su kilodžuli po gramu (kJ·g ).

4.175 heat of gasification thermal energy required to change a unit mass of material from the condensed phase to the vapour phase at a given temperature NOTE

–1


4.176 oslobođena toplota toplotna energija nastala NAPOMENA NAPOMENA

gorenjem (4.46)

Uobičajene jedinice su džuli (J).



SRPS ISO 13943:2010

4.176 heat release thermal energy produced by NOTE

combustion (4.46)

The typical units are Joules (J).

4.177 toplotna snaga brzina gorenja (napušteno) ….. brzina stvaranja toplotne energije nastale gorenjem (4.46) NAPOMENA NAPOMENA

Uobičajene jedinice su vati (W).

4.177 heat release rate burning rate (deprecated) rate of burning (deprecated) rate of thermal energy production generated by NOTE

combustion (4.46)

The typical units are watts (W). (W).

4.178 kalorimetar za merenje toplotne snage aparat koji meri toplotnu snagu (4.177) pomo ću merenja koncentracije uzorka, temperature i protoka efluenata požara (4.105) koji izlaze kroz ispitni ventilacioni kanal Uporediti sa kalorimetar (4.35) i

maseni kalorimetar (4.219).

4.178 heat release rate calorimeter apparatus that measures heat release rate (4.177) by measuring species concentrations, temperature and the flow rate of fire effluent (4.105) drawn through a test duct cf. calorimeter (4.35) and mass calorimeter (4.219)

4.179 toplotno naprezanje uslovi prouzrokovani izlaganjem povišenoj/sniženoj temperaturi, kombinaciji tih uticaja

toplotnom fluksu zra čenja (4.269) ili

NAPOMENA NAPOMENA Ovi uslovi mogu delovati na ljude ili na proizvode. U slučaju proizvoda, toplotno naprezanje se može pojaviti u proizvodu pri njegovoj uobičajenoj upotrebi ili kao posledica p osledica spoljašnjeg uticaja.

4.179 heat stress conditions caused by exposure to elevated or reduced temperature, combination of these factors

radiant heat flux (4.269), or a

NOTE These conditions can apply to people, or to products. In the case of a product, the heat stress can occur within the product during its normal use, or it can be caused by external influence.

4.180 hiperventilacija brzina i/ili dubina disanja koja je veća od normalne

4.180 hyperventilation rate and/or depth of breathing which is greater than normal



© ISS

4.181 IC50 koncentracija (4.52) toksičnih gasova (4.337) ili efluenata požara (4.105), statistički izračunata iz podataka koncentracija-reagovanje, koja prouzrokuje onesposobljenost (4.194) 50 % populacije odre đene grupe tokom utvr đenog vremena izlaganja (4.90) i vremena posle izlaganja (4.225) Uporediti sa efektivna koncentracija 50 (4.72). NAPOMENA 1

Za efluente požara, uobičajene jedinice su grami po kubnom metru (g·m –3).

NAPOMENA 2

Za toksične gasove, uobičajene jedinice su mikrolitri po litri (µL/L) na T = 298 K i P = 1 atm: videti

zapreminski udeo (4.351).

4.181 IC50 concentration (4.52) of a toxic gas (4.336) or fire effluent (4.105), statistically calculated from concentration-response data, that causes incapacitation (4.194) of 50 % of a population of a given species within a specified exposure time (4.90) and post-exposure time (4.254) cf. effective concentration 50 (4.72) NOTE 1

For fire effluent, typical units are grams per cubic metre (g·m –3).

NOTE 2

For a toxic gas, the typical units are microlitres per litre (µL/L) at T = 298 K and P = 1 atm: see fraction (4.351).

volume

4.182 zapaljivost pogodnost za paljenje mera pogodnosti uzorka za ispitivanje (4.321) da se zapali (4.186) pod utvr đenim uslovima Uporediti sa vreme paljenja (4.190).

4.182 ignitability ease of ignition measure of the ease with which a

test specimen (4.321) can be ignited (4.186), under specified conditions

cf. ignition time (4.190)

4.183 zapaljiv sposoban da se

zapali (4.186)

4.183 ignitable capable of being

ignited (4.186)

4.184 zapaliti, neprelazni glagol izazvati požar (4.96), sa ili bez primene spoljašnjeg toplotnog izvora 4.184 ignite, intransitive verb catch fire (4.96) with or without the application of an external heat source 4.185 zapaliti, prelazni glagol izazvati gorenje (4.46) Uporediti sa upaliti (4.210).



SRPS ISO 13943:2010

4.185 ignite, transitive verb initiate combustion (4.46) cf. light (4.210)

4.186 zapaljen uzorak u stanju

gorenja (4.46)

4.186 ignited caused to be in a state of undergoing

combustion (4.46)

4.187 paljenje održivo paljenje (napušteno) 〈opšte〉 iniciranje gorenja (4.46)

4.187 ignition sustained ignition (deprecated) 〈general〉 initiation of combustion (4.46)

4.188 paljenje održivo paljenje (napušteno) 〈gorenje plamenom〉 iniciranje održivog plamena (4.319)

4.188 ignition sustained ignition (deprecated) 〈flaming combustion〉 initiation of

sustained flame (4.319)

4.189 izvor paljenja izvor energije koji inicira

gorenje (4.46)

4.189 ignition source source of energy that initiates

combustion (4.46)

4.190 vreme paljenja trajanje izlaganja uzorka za ispitivanje (4.321) definisanom iniciranje održivog gorenja (4.318) pod utvr đenim uslovima Uporediti sa pogodnost za paljenje (4.182),

izvoru paljenja (4.189) zahtevanom za

zapaljivost (4.182) i vreme izlaganja (4.90).

4.190 ignition time duration of exposure of a test specimen (4.321) to a defined ignition initiation of sustained combustion (4.318) under specified conditions cf. ease of ignition (4.182), ignitability (4.182) and

source (4.189) required for the

exposure time (4.90) 47

RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.191 smanjena sposobnost evakuacije efekti na spremnost i efikasnost sprovo đenja ili sprečavanja evakuacije

4.191 impaired escape capability effects on willingness and efficiency of

evakuacije (4.82) koji mogu dovesti do kašnjenja, usporavanja

escape (4.82) actions, which may delay, slow or prevent evacuation

4.192 naneseno opterećenje dodatno naneseno optere ćenje CA, US sila koja se primenjuje na objekat, osim one koja se odnosi na sopstvenu masu Uporediti sa kriterijum nosivosti "R" (4.215). NAPOMENA

Uobičajene jedinice su njutni (N).

4.192

imposed load superimposed load CA, US force applied to an item other than that associated with its own mass cf. load-bearing criterion "R" (4.215) NOTE

The typical units are newtons (N).

4.193

isijavanje emisija svetla koja se stvara kada se materijal intenzivno zagreva Uporediti sa žarenje (4.168). NAPOMENA

Isijavanje se može postići materijalima u tečnom ili čvrstom stanju, sa ili bez gorenja (4.46).

4.193 incandescence emission of light produced by a material when intensely heated cf. glowing (4.168) NOTE

Incandescence can be produced by materials in liquid or solid states, with or without combustion (4.46).

4.194 onesposobljenost stanje fizičke nesposobnosti da se izvrši specifičan zadatak NAPOMENA

Primer specifičnih zadataka je izvršiti evakuaciju (4.82) iz požara (4.98).

4.194 incapacitation state of physical inability to accomplish a specific task NOTE

An example of a specific task is to accomplish escape (4.82) from a fire (4.98).

4.195 individualni rizik mera rizika od požara (4.124) ograni čena na posledice proverene iskustvom osobe, bazirana na individualnom modelu života



SRPS ISO 13943:2010

4.195 individual risk measure of fire risk (4.124) limited to consequences experienced by an individual and based on the individual’s pattern of life

4.196 upaljivost (napušteno) Uporediti sa plamsavost (4.151).

4.196 inflammability (deprecated) cf. flammability (4.151)

4.197 upaljiv (napušteno) Uporediti sa plamsav (4.153).

4.197 inflammable (deprecated) cf. flammable (4.153)

4.198 kriterijum izolativnosti "I" "I" kriterijum kriterijum pomoću kojeg se ocenjuje

termička izolativnost (4.328)

NAPOMENA 1

Bazira se na merenju temperature na površini udaljenoj od vatre (4.97).

NAPOMENA 2

Kriterijum izolativnosti može da varira i da zavisi od ciljeva bezbednosti od požara (4.128).

4.198 insulation criterion "I" "I" criterion criterion by which thermal insulation (4.328) is assessed NOTE 1

It is based on the measurement of temperature rise on the surface away from fire (4.97).

NOTE 2

The insulation criterion can vary and depends on the fire-safety objective(s) (4.128).

4.199 kriterijum integriteta "E" "E" kriterijum kriterijum pomoću kojeg se ocenjuje sposobnost (4.133) i vrelih gasova Uporediti sa integritet na požar (4.113) i

razdvajajućeg elementa (4.291) da spre či prolaz plamena

otpornost na požar (4.121).

4.199 integrity criterion "E" "E" criterion criterion by which the ability of a hot gases is assessed cf. fire integrity (4.113) and

separating element (4.291) to prevent the passage of flames (4.133) and

fire resistance (4.121) 49 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.200 požarna ispitivanja uzoraka srednjih razmera požarno ispitivanje (4.132) koje se vrši na uzorku za ispitivanje (4.321) srednjih mera NAPOMENA Požarna ispitivanja koja se vrše na uzorku za ispitivanje čije su maksimalne mere između 1 m i 3 m obično se nazivaju ispitivanjem u srednjoj razmeri.

4.200 intermediate-scale fire test fire test (4.132) performed on a test specimen (4.321) of medium dimensions NOTE A fire test performed on a test specimen for which the maximum dimension is between 1 m and 3 m is usually called an intermediate-scale fire test.

4.201 kola sa sopstvenom bezbednoš ću 〈elektrotehnički〉 kola u kojima bilo koja iskra (4.300) ili termi čki efekat ne može da prouzrokuje paljenje (4.187) smeše zapaljivih (4.153) ili gorivih materijala (4.43) u vazduhu pod specifi čnim uslovima ispitivanja NAPOMENA

Specifični uslovi uključuju normalan rad i specifične uslove pojave greške.

4.201 intrinsically safe circuit 〈electrotechnical〉 circuit in which any spark (4.300) or thermal effect is incapable of causing ignition (4.187) of a mixture of flammable (4.153) or combustible (4.43) material in air under specified test conditions NOTE

The specified test conditions include normal operation and specified fault conditions.

4.202 sistemi sa sopstvenom bezbednošću 〈elektrotehnički〉 sklop u kome su sva elektri čna kola koja se mogu koristiti u opasnim (klasifikovanim) sredinama kola sa sopstvenom bezbednoš ću (4.201)

4.202 intrinsically safe system 〈electrotechnical〉 assembly in which all electrical circuits that can be used in hazardous (classified) locations are intrinsically safe circuits (4.201)

4.203 iritant, imenica 〈čulni/gornji disajni〉 gas ili aerosol koji nadražuje nervne receptore u o čima, nosu, ustima, grlu i respiratornom traktu, prouzrokuju ći različiti stepen smetnji i bola, uz iniciranje razli čitih fizioloških obrambenih odgovora NAPOMENA Fiziološki obrambeni odgovori uključuju refleksno zatvaranje očiju, nastajanje suza, kašljanje, suženje (stezanje) bronhija.

4.203 irritant, noun 〈sensory/upper respiratory 〉 gas or aerosol that stimulates nerve receptors in the eyes, nose, mouth, throat and respiratory tract, causing varying degrees of discomfort and pain with the initiation of numerous physiological defence responses NOTE

Physiological defence responses include reflex eye closure, tear production, coughing, and bronchoconstriction.



SRPS ISO 13943:2010

4.204 iritant, imenica

〈 pulmološki〉 gas ili aerosol koji nadražuje nervne receptore u donjem respiratornom traktu, prouzrokuju ći disajne smetnje NAPOMENA Primeri disajnih smetnji su dispnoea i povećanje frekvencije udisaja. U nekim slučajevima, nekoliko sati posle izlaganja mogu se pojaviti pneumonitis ili plućni edem (koji može biti smrtonosan).

4.204 irritant, noun 〈 pulmonary〉 gas or aerosol that stimulates nerve receptors in the lower respiratory tract, which can result in breathing discomfort NOTE Examples of breathing discomfort are dyspnoea and an increase in respiratory rate. In severe cases, pneumonitis or pulmonary oedema (which can be fatal) can occur some hours after exposure.

4.205 požarna ispitivanja uzoraka velikih razmera požarno ispitivanje (4.132) koje ne može da se vrši u tipi čnoj laboratorijskoj komori i izvodi se na uzorku za ispitivanje (4.321) velikih mera NAPOMENA Požarna ispitivanja koja se vrše na uzorku za ispitivanje čije su maksimalne mere veće od 3 m, obično se nazivaju požarna ispitivanja na uzorcima u velikoj razmeri.

4.205 large-scale fire test fire test (4.132), that cannot be carried out in a typical laboratory chamber, performed on a test specimen (4.321) of large dimensions NOTE A fire test performed on a test specimen of which the maximum dimension is greater than 3 m is usually called a large-scale fire test.

4.206 bočno širenje plamena bočno širenje fronta plamena (4.136) 4.206 lateral spread of flame sideways progression of a

flame front (4.136)

4.207 smrtonosna koncentracija 50 LC50 koncentracija (4.52) toksičnog gasa (4.336) ili efluenta požara (4.105), statistički izračunata iz podataka koncentarcija-reagovanje, koja prouzrokuje smrt 50 % populacije odre đene grupe tokom utvr đenog vremena izlaganja (4.90) i vremena posle izlaganja (4.224) Uporediti sa efektivna koncentracija 50 (4.72) NAPOMENA 1

Za efluente požara, uobičajene jedinice su grami po kubnom metru (g·m –3).

NAPOMENA 2

Za toksične gasove, uobičajene jedinice su mikrolitri po litri (µL/L) na T = 298 K i P = 1 atm: videti

zapreminski udeo (4.351)

4.207 lethal concentration 50 LC50 concentration (4.52) of a toxic gas (4.336) or fire effluent (4.105), statistically calculated from concentration-response data, that causes death of 50% of a population of a given species within a specified exposure time (4.90) and post-exposure time (4.254)



© ISS

cf. effective concentration 50 (4.72) NOTE 1

For fire effluent, typical units are grams per cubic metre (g·m –3).

NOTE 2

For a toxic gas, the typical units are microlitres per litre (µL/L) at T = 298 K and P = 1 atm; see

volume

fraction (4.351).

4.208 smrtonosna doza izlaganja 50 LCt50

proizvod LC50 (4.207) i vremena izlaganja (4.90) tokom kojeg je odre đena Uporediti sa koncentracija (4.52), vreme izlaganja (4.209).

efektivna doza izlaganja 50 (4.73), doza izlaganja (4.89) i smrtonosno

NAPOMENA 1 LCt50 je mera smrtonosne toksične moći (4.338). NAPOMENA 2

–3

Za efluente požara (4.105), uobičajene jedinice su gram minuti po kubnom metru (g·min·m ). –1

NAPOMENA 3 Za toksične gasove, uobičajene jedinice su mikrolitar minuti po litri (µL·min·L ) na T = 298 K i P = 1 atm; videti zapreminski udeo (4.351).

4.208 lethal exposure dose 50 LCt50 product of LC50 (4.207) and the

exposure time (4.90) over which it is determined

concentration (4.52), effective exposure dose 50 (4.73), exposure dose (4.89) and lethal exposure time 50 (4.209). cf.

NOTE 1

LCt50 is a measure of lethal toxic potency (4.338).

NOTE 2

For fire effluent (4.105), the typical units are grams times minutes per cubic metre (g·min·m –3).

NOTE 3 For a toxic gas (4.336), typical units are microlitres times minutes per litre (µL·min·L –1) at T = 298 K and P = 1 atm; see volume fraction (4.351).

4.209 smrtonosno vreme izlaganja 50 t L50 vreme izlaganja (4.90) do stalne koncentracije (4.52) toksičnih (4.105) koje prouzrokuje smrt 50 % populacije u odre đenoj grupi

gasova (4.336) ili efluenata požara

4.209 lethal exposure time 50 t L50

exposure time (4.90) to a fixed concentration (4.52) of toxic gas (4.336) or fire effluent (4.105), that causes death to 50 % of a population of a given species

4.210 upaliti, prelazni glagol inicirati gorenje (4.46) Uporediti sa zapaliti (4.185).

4.210 light, transitive verb initiate combustion (4.46) cf. ignite (4.185)



SRPS ISO 13943:2010

4.211 upaliti, prelazni glagol inicirati gorenje plamenom (4.148) 4.211 light, transitive verb initiate flaming combustion (4.148) 4.212 paljenje, imenica

prvo pojavljivanje plamena (4.133)

4.212 lighting, noun first appearance of

flame (4.133)

4.213 paliti, glagol iniciranje gorenja plamenom (4.148) 4.213 lighting, verb initiating flaming combustion (4.148) 4.214 linijska brzina gorenja brzina gorenja (napušteno) ….. dužina izgorelog (4.28) materijala po jedinici vremena pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

–1

Uobičajene jedinice su metri po sekundi (m·s ).

4.214 linear burning rate burning rate (deprecated) rate of burning (deprecated) length of material burned (4.28) per unit time under specified conditions NOTE

The typical units are metres per second (m·s –1).

4.215 kriterijum nosivosti "R" kapacitet nosivosti kriterijum pomoću kojeg se ocenjuje sposobnost građevinskog naneseno opterećenje prilikom izlaganja požaru/vatri (4.96)

elementa (4.25) ili strukture da izdrži

NAPOMENA 1 Ovaj termin se u Evropskoj Uniji više upotrebljava nego "kapacitet nosivosti". Koristi se u evropskoj industriji za građevinarstvo i požarna ispitivanja, a koriste ga i oni koji upotrebljavaju evropske standarde unutar i izvan EU. NAPOMENA 2 Termin "kapacitet nosivosti" se više upotrebljava u Severnoj Americi. Koristi se u američkoj i kanadskoj industriji za građevinarstvo i požarna ispitivanja, a koriste ga i oni koji upotrebljavaju američke i kanadske standarde unutar i izvan Severne Amerike.

4.215 load-bearing criterion "R" load-bearing capacity criterion by which the ability of a exposed to fire (4.96) is assessed

building element (4.25) or structure to sustain an imposed load when

NOTE 1 This term is preferred to "load-bearing capacity" within the European Community. It is used by the European fire testing and construction industry and by those who use European standards both inside and outside the EC. NOTE 2 The term "load-bearing capacity" is preferred within North America. It is used by the American and Canadian fire testing and construction industry and by those who use American and Canadian standards both inside and outside North America.



© ISS

4.216 donja granica zapaljivosti (DGZ) LFL minimalna koncentracija (4.52) pare goriva (4.161) u vazduhu ispod koje ne dolazi do širenja plamena (4.133) u prisustvu izvora paljenja (4.189) NAPOMENA Koncentracija se obično izražava kao zapreminski izražava se u procentima.

udeo (4.351) na definisanoj temperaturi i pritisku, i

4.216 lower flammability limit LFL minimum concentration (4.52) of fuel (4.161) vapour in air below which propagation of a flame (4.133) does not occur in the presence of an ignition source (4.189) NOTE The concentration is usually expressed as a volume and expressed as a percentage.

fraction (4.351) at a defined temperature and pressure,

4.217 najniži primećeni efektivni nivo uticaja LOAEL Najniža doza izlaganja (4.89) hemikalijama na kojoj je vidljiv statisti čki ili biološki porast u frekvenciji jačine štetnih uticaja između izložene populacije i njene odgovaraju će kontrolne grupe

4.217 lowest observed adverse effect level LOAEL lowest exposure dose (4.89) of a chemical at which there are statistically or biologically significant increases in frequency or severity of adverse effects seen between the exposed population and its appropriate control

4.218 masena brzina gorenja brzina gorenja (napušteno) ….. masa materijala izgorela u jedinici vremena pod utvr đenimim uslovima NAPOMENA

–1 Uobičejene jedinice kilogrami po sekundi (kg·s ).

4.218 mass burning rate burning rate (deprecated) rate of burning (deprecated) mass of material burned (4.28) per unit time under specified conditions NOTE

The typical units are kilograms per second (kg·s –1).

4.219 maseni kalorimetar aparat koji meri toplotu detektovanjem promena temperature utvr đene mase tokom vremena Uporediti sa kalorimetar (4.35) i

kalorimetar za merenje toplotne snage (4.178).

4.219 mass calorimeter apparatus that measures heat by detecting the change in temperature of a specified mass over time cf. calorimeter (4.35) and heat release rate calorimeter (4.178)



SRPS ISO 13943:2010

4.220 masena koncentracija punjenja 〈zatvoreni sistem〉 masa uzorka za ispitivanje (4.321) koji se stavlja u komoru za gorenje (4.46), podeljena zapreminom komore NAPOMENA

Uobičajene jedinice su grami po metru kubnom (g·m –3).

4.220 mass charge concentration 〈closed system〉 mass of the chamber volume NOTE

test specimen (4.321) placed in a combustion (4.46) chamber divided by the

The typical units are grams per cubic metre (g·m –3).

4.221 masena koncentracija punjenja 〈otvoreni sistem〉 masa uzorka za ispitivanje (4.321) podeljena sa ukupnom zapreminom vazduha koji prolazi kroz aparaturu za ispitivanje NAPOMENA 1 vremena.

Definicija pretpostavlja da je masa uniformno dispergovana u struji vazduha tokom odgovarajućeg

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su grami po metru kubnom (g·m-3).

4.221 mass charge concentration 〈open system〉 mass of the test specimen (4.321) divided by the total volume of air passed through the test apparatus NOTE 1

The definition assumes that the mass is dispersed in the air flow uniformly over time.

NOTE 2

The typical units are grams per cubic metre (g·m ).

-3

4.222 koncentracija gubitka mase 〈zatvoreni sistem〉 masa uzorka za ispitivanje (4.321) utrošena tokom gorenja (4.46), podeljena zapreminom komore za ispitivanje NAPOMENA

Uobičajene jedinice su grami po metru kubnom (g·m –3).

4.222 mass loss concentration 〈closed system〉 mass of the chamber volume NOTE

test specimen (4.321) consumed during combustion (4.46) divided by the test -3


4.223 koncentracija gubitka mase 〈otvoreni sistem〉 masa uzorka za ispitivanje (4.321) utrošena tokom gorenja, podeljena sa ukupnom zapreminom vazduha koji pro đe kroz aparaturu za ispitivanje NAPOMENA 1 vremena.

Definicija pretpostavlja da je masa uniformno dispergovana u struji vazduha tokom odgovarajućeg

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su grami po metru kubnom (g·m –3).

4.223 mass loss concentration

〈open system 〉 mass of the test specimen (4.321) consumed during volume of air passed through the test apparatus

combustion (4.46) divided by the total

NOTE 1

The definition assumes that the mass is dispersed in the air flow uniformly over time.

NOTE 2


-3



© ISS

4.224 brzina gubitka mase6) gubitak mase uzorka za ispitivanje (4.321) u jedinici vremena pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

Uobičajene jedinice su grami po sekundi (g·s –1).

4.224 mass loss rate test specimen (4.321) mass loss per unit time under specified conditions NOTE

–1

The typical units are grams per second (g·s ).

4.225 masena optička gustina dima optička gustina dima (4.244) pomnožena sa faktorom Vl( ∆mL), gde je V zapremina komore za ispitivanje, ∆m je gubitak mase uzorka za ispitivanje (4.321) i L je dužina putanje svetlosti NAPOMENA

Uobičajene jedinice su kvadratni metri po gramu (m2·g –1).

4.225 mass optical density of smoke optical density of smoke (4.244) multiplied by a factor, Vl (∆mL), where V is the volume of the test chamber, ∆m is the mass lost from the test specimen (4.321), and L is the light path length NOTE

The typical units are square metres per gram (m2·g –1).

4.226 koridor evakuacije konstrukciona rešenja kojim putanje, predvi đene da budu bezbedne, omogu ćuju ljudima da prelaze sa bilo koga mesta u izgrađenom objektu (4.26) do bezbednog mesta (4.253)

4.226 means of escape structural means whereby routes intended to be safe are provided for persons to travel from any point in a built environment (4.26) to a place of safety (4.253)

4.227 mehanički odgovor 〈građevinski element〉 mera promena indukovanih pri požaru/vatri (4.96) u izvijanju, krutosti i kapacitetu nosivosti (4.215) građevinskog elementa (4.25), kao i nastajanje pukotina (prskotina) u gra đevinskim elementima tokom izlaganja požaru (4.108) kao rezultat skupljanja ili širenja materijala, raspadanja ili raslojavanja

4.227 mechanical response 〈 building element〉 measure of fire (4.96) induced changes to the deflection, stiffness and load-bearing capacity (4.215) of building elements (4.25) and the development of openings (cracks) in building elements during fire exposure (4.108) as a result of the shrinkage or expansion of materials, spalling, or delamination

4.228 ponašanje pri topljenju pojave koje su praćene utečnjavanjem materijala pod dejstvom toplote NAPOMENA

Ovo uključuje deformisanje i kapanje, ali ne plamtenje.

Nacionalna funota 6)

Podrazumeva se prelazak iz čvrstog ili tečnog stanja u gasovite produkte, a ako je polazna supstanca gasovita u druge gasovite produkte, tj. nema fizičkog gubitka mase.



SRPS ISO 13943:2010

4.228 melting behaviour phenomena accompanying the liquefaction of a material under the influence of heat NOTE

This includes deforming and dripping, but not flaming.

4.229 minimalna kritična relativna vlažnost 〈elektrotehnički〉 relativna vlažnost koja prouzrokuje struju curenja da bi se dostigao definisani nivo pod utvr đenim uslovima ispitivanja

4.229 minimum critical relative humidity 〈electrotechnical〉 relative humidity that causes leakage current to exceed a defined level under specified test conditions

4.230 minimalna granica detekcije MDL teorijska najniža merljiva koncentracija (4.52) 4.230 minimum detection limit MDL theoretical lowest measurable concentration (4.52)

4.231 minimalna temperatura paljenja tačka paljenja minimalna temperatura na kojoj se inicira

održivo gorenje (4.138) pod utvr đenim uslovima ispitivanja

NAPOMENA 1 Minimalna temperatura paljenja podrazumeva postojanje termičkog naprezanja tokom neodređenog vremenskog perioda. NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su stepeni Celzijusa (°C).

4.231 minimum ignition temperature ignition point minimum temperature at which conditions

sustained combustion (4.318) can be initiated under specified test

NOTE 1

The minimum ignition temperature implies the application of a thermal stress for an infinite length of time.

NOTE 2


4.232 kapljice istopljenog materijala, imenica padajuće kapljice materijala koji se omekšava ili utečnjava toplotom NAPOMENA

Kapljice mogu da plamte (4.134, 4.147) ili ne plamte.

4.232 molten drip, noun falling droplet of material that has been softened or liquefied by heat NOTE

The droplets can be flaming (4.134, 4.147) or not flaming.



© ISS

4.233 ponašanje pri kretanju

ponašanje koje omogu ćava prisutnim osobama u izgrađenom objektu (4.26) da stignu do (4.253) ili utočišta (4.280) kada zapo čnu evakuaciju

4.233 movement behaviour

behaviour which enables occupants of a built environment (4.26) to reach a refuge (4.280) once they have begun to evacuate

bezbednog mesta

place of safety (4.253) or safe

4.234 vreme kretanja

vreme koje je neophodno svim prisutnim osobama u specifi čnom delu izgrađenog prebace do izlaza i izađu kroz njega ili da se prebace do bezbednog mesta (4.253).

objekta (4.26) da se

4.234 movement time time needed for all of the occupants of a specified part of a (4.86) and pass through it and into a place of safety (4.253)

built environment (4.26) to move to an exit

4.235 narkoza depresija centralnog nervnog sistema koja prouzrokuje smanjenu svesnost i/ili smanjenje fizi čkih sposobnosti NAPOMENA

U ekstremnim slučajevima, može nastati gubitak svesti i na kraju smrt.

4.235 narcosis depression of the central nervous system causing reduced awareness and/or impaired physical capability NOTE

In extreme cases, unconsciousness and finally death can occur.

4.236 narkotik toksikant (4.340) koji prouzrokuje pojavu narkoze (4.235) 4.236 narcotic toxicant (4.340) that causes narcosis (4.235) 4.237 donja toplotna moć toplotna moć (4.174) u momentu kada se sva nastala voda nalazi u gasnom stanju NAPOMENA 1 Donja toplotna moć je uvek manja od gornje oslobođena toplota (4.176) kondenzovanjem vodene pare.

toplotne moći (4.170) zato što u nju nije uključena –1

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su kilodžuli po gramu (KJ·g ).

4.237 net heat of combustion heat of combustion (4.174) when any water produced is considered to be in the gaseous state The net heat of combustion is always smaller than the gross heat of combustion (4.170) because the heat released (4.176) by the condensation of water vapour is not included.

NOTE 1 NOTE 2

The typical units are kilojoules per gram (KJ·g –1).



SRPS ISO 13943:2010

4.238 efektivni nivo bez primećenih uticaja NOAEL doza izlaganja (4.89) hemikalijama pri kojoj nije vidljiv statisti čki ili biološki značajniji porast u frekvenciji jačine štetnih uticaja između izložene populacije i njene odgovaraju će kontrolne grupe NAPOMENA

Efekti se mogu proizvesti pri ovoj dozi izlaganja, ali se ne smatra da su štetni.

4.238 no observed adverse effect level NOAEL exposure dose (4.89) of a chemical at which there are no statistically or biologically significant increases in frequency or severity of adverse effects seen between the exposed population and its appropriate control NOTE

Effects can be produced at this exposure dose, but they are not considered to be adverse.

4.239 negoriv ne može da se podvrgne

gorenju (4.46) pod utvr đenim uslovima

NAPOMENA U nekim propisima se materijal klasifikuje kao negoriv čak iako je sposoban da gori, u slučaju da je njegova toplotna moć (4.174) manja od definisane vrednosti.

4.239 non-combustible not capable of undergoing

combustion (4.46) under specified conditions

NOTE In some regulations a material is classified as being non-combustible even if it is capable of combustion, provided that its heat of combustion (4.174) is less than a defined amount.

4.240 neplamsav ne može da gori

plamenom (4.133) pod utvr đenim uslovima

4.240 non-flammable not capable of burning with a

flame (4.133) under specified conditions

4.241 numerički model požara matematičko predstavljanje jedne ili više razli čitih međusobno povezanih fenomena koje opisuju razvoj požara (4.98)

4.241 numerical fire model mathematical representation of one or more of different interconnected phenomena governing the development of a fire (4.98)

4.242 prigušenje svetlosti dimom smanjenje intenziteta svetlosti koje nastaje usled njenog prolaska kroz

dim (4.293)

Uporediti sa površinsko prigušenje dimom (4.92), koeficijent prigušenja (4.93), prozirnost dima (4.243), optička gustina dima (4.244), specifično površinsko prigušenje dimom (4.301), specifična optička gustina dima (4.303). NAPOMENA 1 procentima.

U praksi, mera prigušenja svetlosti usled dima je transmitanca (4.346) koja se uobičajeno izražava u

NAPOMENA 2

Prigušenje svetlosti usled dima prouzrokuje smanjenu vidljivost (4.350).



© ISS

4.242 obscuration by smoke reduction in the intensity of light due to its passage through

smoke (4.293)

extinction area of smoke (4.92), extinction coefficient (4.93), opacity of smoke (4.243), optical density of smoke (4.244), specific extinction area of smoke (4.301) and specific optical density of smoke (4.303) cf.

NOTE 1 In practice, obscuration by smoke is usually measured as the expressed as a percentage. NOTE 2

transmittance (4.346), which is normally

Obscuration by smoke causes a reduction in visibility (4.350).

4.243 prozirnost dima odnos intenziteta upadne svetlosti prema intenzitetu prenesene svetlosti kroz uslovima

dim (4.293), pod utvr đenim

Uporediti sa prigušenje svetlosti dimom (4.242). NAPOMENA 1

Prozirnost dima je recipročna vrednost transmitance (4.346).

NAPOMENA 2

Prozirnost dima je bezdimenziona veličina.

4.243 opacity of smoke ratio of incident light intensity to transmitted light intensity through conditions

smoke (4.293), under specified

cf. obscuration by smoke (4.242) NOTE 1

Opacity of smoke is the reciprocal of transmittance (4.346).

NOTE 2

The opacity of smoke is dimensionless.

4.244 optička gustina dima mera prigušenja svetlosnog zraka koji prolazi kroz prozirnosti dima (4.243)

dim (4.293), izražena kao logaritam za bazu 10

Uporediti sa specifična optička gustina dima (4.303). NAPOMENA

Optička gustina dima je bezdimenziona veličina.

4.244 optical density of smoke measure of the attenuation of a light beam passing through base 10 of the opacity of smoke (4.243)

smoke (4.293) expressed as the logarithm to the

cf. specific optical density of smoke (4.303) NOTE

The optical density of smoke is dimensionless.

4.245 oksidacija hemijska reakcija u kojoj raste udeo kiseonika ili drugog elektronegativnog elementa u supstanci NAPOMENA U hemiji, termin ima mnogo šire značenje i odnosi se na proces koji obuhvata gubitak elektrona iz atoma, molekula ili jona.



SRPS ISO 13943:2010

4.245 oxidation chemical reaction in which the proportion of oxygen or other electronegative element in a substance is increased NOTE In chemistry, the term has the broader meaning of a process that involves the loss of an electron or electrons from an atom, molecule or ion.

4.246 oksidaciono sredstvo oksidans supstanca sposobna da prouzrokuje NAPOMENA

Gorenje (4.46) je oksidacija.

4.246 oxidizing agent substance capable of causing NOTE

oksidaciju (4.245)

oxidation (4.245)

Combustion (4.46) is an oxidation.

4.247 princip utroška kiseonika proporcionalni odnos mase kiseonika utrošenog tokom NAPOMENA

gorenja (4.46) prema oslobođenoj toploti (4.176)

Obično se koristi vrednost od 13,1 kJ·g –1.

4.247 oxygen consumption principle proportional relationship between the mass of oxygen consumed during released (4.176) NOTE

combustion (4.46) and the heat

–1

A value of 13,1 kJ·g is commonly used.

4.248 kiseonični indeks OI granični indeks kiseonika

LOI zapreminski udeo (4.351) kiseonika u smeši kiseonika i azota, na 23 °C ± 2 °C, koji još podržava gorenje plamenom (4.148) materijala pod utvr đenim uslovima ispitivanja. najmanji

NAPOMENA

Obično se izražava u procentima.

4.248 oxygen index OI limiting oxygen index LOI minimum volume fraction (4.351) of oxygen in a mixture of oxygen and nitrogen, at 23 °C ± 2 °C, that just supports flaming combustion (4.148) of a material under specified test conditions NOTE

It is usually expressed as a percentage.

4.249 projekat zasnovan na performansama

projekat koji je izrađen radi postizanja specifičnih ciljeva i kriterijuma prihvatljivosti (4.2)



© ISS

4.249 performance-based design design that is engineered to achieve specified objectives and

acceptance criteria (4.2)

4.250 evakuacija u fazama

proces kojim se evakuišu različiti delovi izgrađenog objekta (4.26), uz kontrolisani redosled PRIMER U zgradama sa više etaža (spratova), prvo se vrši evakuacija sprata zahvaćenog požarom, sprata odmah iznad njega, sprata odmah ispod njega i prizemlja i suterena. NAPOMENA

Delovi za koje se očekuje najveći rizik se prvi evakuišu.

4.250 phased evacuation

process by which different parts of a built environment (4.26) are evacuated in a controlled sequence EXAMPLE In a multi-storey building, the initially evacuated floors are usually the fire (4.98) floor, the floor immediately above, the floor immediately below, and all basement floors. NOTE

Those parts expected to be at greatest risk are evacuated first.

4.251 fizički model požara laboratorijski proces, uključujući i aparaturu, predstavi određenu fazu požara (4.98)

ambijent (4.80) i požarno ispitivanje (4.132), namenjen da

4.251 physical fire model

laboratory process, including the apparatus, the environment (4.80) and the intended to represent a certain phase of a fire (4.98)

fire test (4.132) procedure

4.252 pilotno paljenje pilot-paljenje paljenje (4.187) gorivih (4.43) gasova ili para izvorom energije, kao što su, na primer, iskra (4.299, 4.300), elektri čni luk ili užarena (4.168) žica

plamen (4.133),

4.252 piloted ignition pilot ignition ignition (4.187) of combustible (4.43) gases or vapours by a secondary source of energy such as a flame (4.133), spark (4.299, 4.300) , electrical arc or glowing (4.168) wire 4.253 bezbedno mesto lokacija na kojoj nema opasnosti i sa koje se može slobodno kretati, a da ne do đe do dejstva

požara (4.98)

Uporediti sa utočište (4.280). NAPOMENA

U slučaju požara u zgradi, to je uglavnom mesto izvan zgrade.

4.253 place of safety location that is free from danger and from which it is possible to move freely without threat from a cf. safe refuge (4.280) NOTE

In the case of a building fire, it is typically a place outside the building.


fire (4.98)


SRPS ISO 13943:2010

4.254 vreme posle izlaganja vremenski period posle

vremena izlaganja (4.90) tokom kojeg se ocenjuju efekti izlaganja

4.254 post-exposure time

period of time after the exposure time (4.90) during which the effects of exposure are assessed

4.255 ppm (napušteno) Uporediti sa koncentracija (4.52), zapreminski udeo (4.351) i

ppm zapreminski (4.256 napušteno).

4.255 ppm (deprecated) cf. concentration (4.52), volume fraction (4.351) and

ppm by volume (4.256 deprecated)

4.256 ppm zapreminski (napušteno) Uporediti sa koncentracija (4.52), zapreminski udeo (4.351)

i ppm (4.255 napušteno).

4.256 ppm by volume (deprecated) cf. concentration (4.52), volume fraction (4.351) and

ppm (4.255 deprecated)

4.257 predviđeno LC50 vrednost LC50 (4.207) za efluente požara nastale iz izgorelog (4.28) uzorka za ispitivanje (4.321), izračunata iz analitičkih hemijskih podataka iz atmosfere gorenja (4.46), tako da koncentracija (4.52) efluenata požara (4.105) koja doprinosi vrednosti FED (4.160) bude jednaka 1 tokom utvr đenog vremena izlaganja (4.90) i vremena posle izlaganja (4.254) NAPOMENA

Uobičajene jedinice su grami po kubnom metru (g·m –3).

4.257 predicted LC50 LC50 (4.207) value for the fire effluent (4.105) from a burned (4.28) test specimen (4.321), calculated from combustion (4.46) atmosphere analytical chemical data as that fire effluent (4.105) concentration (4.52) that would yield a FED (4.160) value equal to 1 within a specified exposure time (4.90) and post-exposure time (4.254) NOTE

The typical units are grams per cubic metre (g·m-3).

4.258 predviđeni toksični potencijal izračunata vrednost toksičnog potencijala (4.338) efluenta požara (4.105) nastalih iz izgorelog uzorka za ispitivanje (4.321) NAPOMENA Vrednost se izračunava iz hemijske analize efluenta požara i podataka postojećeg toksičnog potencijala odgovarajućih sastojaka..

4.258 predicted toxic potency calculated value of the toxic potency (4.338) of fire effluent (4.105) from a burned test specimen (4.321) NOTE The value is calculated from a chemical analysis of the fire effluent and existing toxic potency data for the relevant constituents.



© ISS

4.259 plamen prethodno pomešanog goriva sa oksidansom plamen (4.133) kojim nastaje gorenjem (4.46) dobro izmešane smeše goriva (4.161) sa oskidacionim sredstvom (4.246) Uporediti sa difuzioni plamen (4.69).

4.259 pre-mixed flame flame (4.133) in which combustion (4.46) occurs in an intimate mixture of fuel (4.161) and oxidizing agent (4.246) cf. diffusion flame (4.69)

4.260 ponašanje pre kretanja ponašanje tokom vremena pre kretanja (4.261) Uporediti sa ponašanje pri prepoznavanju (4.278) i

odzivno ponašanje (4.278).

4.260 pre-movement behaviour

behaviour occurring during the pre-movement time (4.261) cf. recognition behaviour (4.274) and

response behaviour (4.278)

4.261 vreme pre kretanja vremenski period posle emitovanja znaka za osoba prema izlazu (4.86)

4.261 pre-movement time time period after an alarm or towards an exit (4.86)

4.262 prethodno kvašenje

požarni (4.98) alarm i pre prvog pokreta (ili kretanja) prisutnih

fire (4.98) cue is transmitted and before occupants first move (or travel)

primena vode na površini goriva (4.161) ispred napredovanja

4.262 pre-wetting application of water to

fronta plamena (4.136)

fuel (4.161) surfaces that are in the path of an advancing flame front (4.136)

4.263 osnovni standard

apsolutni standard prema kojem se kalibrišu odgovaraju ći merni instrumenti

4.263 primary standard absolute standard to which other related calibrated measuring instruments can be traced

4.264 probabilistički model model požara (4.116) koji obra đuje fenomene kao seriju redoslednih doga đaja ili stanja, uzimajući u obzir

matematička pravila, sa ciljem upravljanja prelaskom iz jednog doga đaja u drugi sa probabilisti čkim oznakama svake ta čke prelaza NAPOMENA

Primer prelaska je kada paljenje (4.187) postaje održivo gorenje (4.318).



SRPS ISO 13943:2010

4.264 probabilistic model fire model (4.116) that treats phenomena as a series of sequential events or states, with mathematical rules to govern the transitions from one event to another and with probabilities assigned to each transfer point NOTE

An example of a transition is that of ignition (4.187) becoming sustained

combustion (4.318).

4.265 progresivno tinjanje spontano razvijanje egzotermne oksidacije (4.245) koja nije pra ćena gorenjem plamenom (4.148) NAPOMENA

Može biti praćena žarenjem (4.168).

4.265 progressive smouldering self-propagating exothermic NOTE

oxidation (4.245) that is not accompanied by flaming combustion (4.148)

It can be accompanied by glowing (4.168).

4.266 piroliza hemijsko razlaganje supstance pod uticajem toplote. NAPOMENA 1 Piroliza se često koristi za stadijum u razvoju plamenom (4.148). NAPOMENA 2

požara/vatre (4.96) pre nego što počne gorenje

U nauci o požaru ne prave se pretpostavke o prisustvu ili odsustvu kiseonika.

4.266 pyrolysis chemical decomposition of a substance by the action of heat NOTE 1

Pyrolysis is often used to refer to a stage of fire (4.96) before flaming combustion (4.148) has begun.

NOTE 2

In fire science, no assumption is made about the presence or absence of oxygen.

4.267 front pirolize granica između područ ja zahvaćenog zahvaćeno pirolizom

4.267 pyrolysis front boundary between the region of material

pirolizom (4.266) i područ ja na površini materijala koje nije

pyrolysis (4.266) and the region of unaffected material at the surface of the

4.268 piroforni materijal materijal koji ima sposobnost samopaljenja (4.18) kada se dovede u kontakt sa vazduhom

4.268 pyrophoric material material capable of auto-ignition (4.18) when brought into contact with air 4.269 toplotni fluks zračenja snaga po jedinici površine koja se emituje, prenosi ili prima u obliku toplotnog zra čenja NAPOMENA

–2

Uobičajene jedinice su kilovati po metru kvadratnom (kW·m ).



© ISS

4.269 radiant heat flux power per unit area emitted, transferred or received in the form of heat radiation NOTE

The typical units are kilowatts per square metre (kW·m –2).

4.270 prenos toplote zračenjem prenošenje toplote elektromagnetskim zračenjem

4.270 radiative heat transfer transmission of heat by electromagnetic radiation

4.271 toplotni fluksmetar instrument koji pretvara

4.271 radiometer instrument that converts

toplotni fluks zračenja (4.269) u elektri čni signal

radiant heat flux (4.269) into an electrical signal

4.272 reakcija na požar promene na uzorku za ispitivanje (4.321) kada se izlaže vatri (4.97) u požarnom ispitivanju (4.132), pod utvr đenim uslovima NAPOMENA

Otpornost na požar se smatra posebnim slučajem i obično se razmatra kao reakcija na karakteristike požara.

4.272 reaction to fire response of a test specimen (4.321) when it is exposed to fire (4.97) under specified conditions in a fire test (4.132) NOTE

Fire resistance (4.121) is regarded as a special case and is not normally considered as a reaction to fire property.

4.273 požarna ispitivanja uzoraka realnih razmera požarno ispitivanje (4.132) koje simulira odre đenu primenu, uzimaju ći u obzir realne razmere, realan na čin rada ili instalacije objekta i ambijent (4.80) NAPOMENA Takvo ispitivanje obično pretpostavlja da se proizvodi koriste u skladu sa utvr đenim uslovima u opisu i/ili u skladu sa uobičajenom praksom.

4.273 real-scale fire test fire test (4.132) that simulates a given application, taking into account the real scale, the real way the item is installed and used, and the environment (4.80) NOTE Such a fire test normally assumes that the products are used in accordance with the conditions laid down by the specifier and/or in accordance with normal practice.

4.274 ponašanje pri prepoznavanju ponašanje koje nastaje tokom vremenskog perioda posle alarma ili požarnog signala, a pre nego što prisutne osobe počnu da reaguju Uporediti sa ponašanje pre kretanja (4.260) i

odzivno ponašanje (4.278).



SRPS ISO 13943:2010

4.274 recognition behaviour behaviour occurring during the time period after an alarm or cue of occupants begin to respond cf. pre-movement behaviour (4.260) and

fire (4.98) is evident and before

response behaviour (4.278)

4.275 referentni scenario požara požarni scenario (4.129) koji se koristi kao osnova za požarna ispitivanja (4.132) i čija je svrha da reprodukuje specifi čne aspekte požara (4.98) u izgrađenom objektu7) (4.26) 4.275 reference fire scenario fire scenario (4.129) used as the basis of a fire test (4.132) that is intended to reproduce specific aspects of a fire (4.98) in the built environment (4.26) 4.276 zahtevan intenzitet prskanja vodom RDD zapreminski protok vode po jedinici površine koja se ispusti na gornju horizontalnu površinu simuliraju ćeg gorivog (4.43) stoga (drvenih gredica), dovoljan da prouzrokuje smanjenje toplotne snage (4.177) požara/vatre (4.96) na definisani nizak nivo NAPOMENA

Uobičajene jedinice su milimetri po minutu (mm·min –1).

4.276 required delivered density RDD volumetric flow rate of water per unit area that is delivered onto the top horizontal surface of a simulated burning combustible (4.43) array, sufficient to cause the heat release rate (4.177) of the fire (4.96) to decay to a defined low level NOTE

The typical units are millimetres per minute (mm·min-1).

4.277 zahtevano vreme za bezbednu evakuaciju RSET vreme zahtevano za evakuaciju izračunati vremenski period za svaku pojedinu prisutnu osobu, za prelazak od njene lokacije u trenutku paljenja (4.187, 4.188) do utočišta (4.280) ili bezbednog mesta (4.253) Uporediti sa vreme za bezbednu evakuaciju (4.20) i

vreme za evakuaciju (4.84).

4.277 required safe escape time RSET time required for escape calculated time period required for an individual occupant to travel from their location at the time of (4.187, 4.188) to a safe refuge (4.280) or place of safety (4.253)

ignition

cf. available safe escape time (4.20) and evacuation time (4.84)


Ispitivanje mogu da se vrše i pre nego što je izgradnja objekta završena ili na fizičkom modelu.



© ISS

4.278 odzivno ponašanje ponašanje prisutnih osoba posle prepoznavanja alarma ili požarnog signala i po četak reagovanja na njih, ali pre početka evakuacije Uporediti sa ponašanje pre kretanja (4.260) i

ponašanje pri prepoznavanju (4.274).

4.278 response behaviour behaviour occurring after occupants recognize alarms or cues of but before they begin to evacuate cf. pre-movement behaviour (4.260) and

fire (4.98), and begin to respond to them,

recognition behaviour (4.274)

4.279 prihvatanje rizika

odluka o prihvatanju procenjenog nivoa rizika od požara (4.124), bazirana na usaglašenosti sa za prihvatanje (4.2) ili izri čita odluka da se promeni taj kriterijum

4.279 risk acceptance

kriterijumom

decision to accept an estimated level of fire risk (4.124), based on either compliance with criteria (4.2) or an explicit decision to modify those criteria

acceptance

4.280 utočište privremena lokacija na kojoj nema neposredne opasnosti od efekata

požara (4.98)

NAPOMENA To je, na primer mesto na kome osoba u invalidskim kolicima može relativno bezbedno sačekati dalju pomoć. To npr. može biti mesto u visokim zgradama u koje se ljudi sklanjaju da se odmore pre nastavljanja njihove evakuacije (4.82) do bezbednog mesta (4.253).

4.280 safe refuge temporary location that is free from immediate danger from the effects of

fire (4.98)

NOTE It is, for example, a place where a wheelchair user can wait in relative safety for further assistance. It may also be a waiting area in high-rise buildings that gives people a chance to rest before continuing their escape (4.82) to a place of safety (4.253).

4.281 oprljiti, glagol modifikovati površinu materijala ograni čenim ugljenisanjem usled toplote

4.281 scorch, verb modify the surface of material by limited carbonization due to heat

4.282 skrining test preliminarno ispitivanje koje se koristi za procenu da li uzorak za ispitivanje (4.321) pokazuje ili ne pokazuje određene karakteristike u skladu sa standardizovanom metodom ispitivanja.

4.282 screening test preliminary test used for ascertaining whether a test specimen (4.321) is likely to exhibit, or not exhibit, certain characteristics according to a standardized test method



SRPS ISO 13943:2010

4.283 sekundarni standard standardni instrument sa sledljivom kalibracijom u odnosu na

4.283 secondary standard standard instrument with a calibration traceable to a

osnovni standard (4.263)

primary standard (4.263)

4.284 samogasiti se, povratni glagol ….., glagol prekinuti gorenje (4.46) bez dejstva pomo ćnog agensa 4.284 self-extinguish, verb auto-extinguish, verb cease combustion (4.46) without being affected by any external agent 4.285 samogasivost (napušteno) ….. (napušteno) Uporediti sa samogasiti (4.284).

4.285 self-extinguishibility (deprecated) auto-extinguishibility (deprecated) cf. self-extinguish and auto-extinguish (4.284)

4.286 samogašenje (napušteno) ….. (napušteno) Uporediti sa samogasiti (4.284).

4.286 self-extinguishing (deprecated) auto-extinguishing (deprecated) cf. self-extinguish and auto-extinguish (4.284)

4.287 samozagrevanje 〈hemijski〉 porast temperature u materijalu koje nastaje usled egzotermne reakcije unutar materijala

4.287 self-heating (chemical) rise in temperature in a material resulting from an exothermic reaction within the material

4.288 samozagrevanje

〈elektrotehnički〉 toplota nastala u elektrotehni čkom proizvodu pod naponom koja dovodi do porasta temperature proizvoda

4.288 self-heating 〈electrotechnical〉 heat generated by a powered electrotechnical product resulting in a rise in temperature in the product



© ISS

4.289 temperatura samopaljenja (napušteno) Uporediti sa temperatura samopaljenja (4.19).

4.289 self-ignition temperature (deprecated) cf. auto-ignition temperature (4.19)

4.290 spontano širenje plamena napredovanje fronta plamena (4.136) posle uklanjanja bilo kakvog primenjenog izvora energije 4.290 self-propagation of flame propagation of a flame front (4.136) after the removal of any applied energy source 4.291 razdvajajući element

fizička barijera namenjena da pruži otpor prolazu barijere

vatre/požara (4.97) (4.98) od jedne strane do druge strane

4.291 separating element

physical barrier intended to resist the passage of fire (4.97) (4.98) from one side of the barrier to the other side

4.292 požarna ispitivanja uzoraka malih razmera požarna ispitivanja (4.132) koja se vrše na uzorcima za ispitivanje (4.321) malih mera NAPOMENA Požarna ispitivanja koja se vrše na uzorku za ispitivanje čije su maksimalne mere manje od 1 m, obično se nazivaju požarna ispitivanja na uzorcima malih razmera.

4.292 small-scale fire test fire test (4.132) performed on a test specimen (4.321) of small dimensions NOTE A fire test performed on a test specimen of which the maximum dimension is less than 1 m is usually called a small-scale fire test.

4.293 dim

vidljivi deo efluenta požara (4.105)

4.293 smoke visible part of

fire effluent (4.105)

4.294 produkcija dima

količina dima (4.293) koja nastaje u

požaru (4.96) ili požarnim ispitivanjima (4.132)

Uporediti sa površinsko prigušenje dimom (4.92). NAPOMENA


2 8)

Uobičajene jedinice su kvadratni metri (m ) .

-1

Uzima se u obzir i koeficijent prigušenja dimom koji ima jedinice m , tako da jedinice za zapreminu količine dima m³ posle skraćivanja daju kvadratne metre.



SRPS ISO 13943:2010

4.294 smoke production amount of smoke (4.293) that is produced in a fire (4.96) or fire test (4.132) cf. extinction area of smoke (4.92). NOTE

The typical units are square metres (m²).

4.295 brzina produkcije dima količina dima (4.293) koja nastaje u jedinici vremena tokom požara (4.96) ili požarnih ispitivanja (4.132) NAPOMENA 1 Izračunava se kao proizvod zapreminskog protoka (4.93) u određenoj mernoj tački.

dima (4.293) i koeficijenta prigušenja dima –1

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su kvadratni metri po sekundi (m²·s ).

4.295 smoke production rate amount of smoke (4.293) produced per unit time in a fire (4.96) or fire test (4.132) NOTE 1 It is calculated as the product of the volumetric flow rate of smoke (4.293) and the (4.93) of the smoke at the point of measurement. NOTE 2

extinction coefficient

The typical units are square metres per second (m²·s –1).

4.296 gorenje tinjanjem ….. gorenje (4.46) materijala, bez plamena (4.133) i vidljive svetlosti Uporediti sa gorenje žarenjem (4.169). NAPOMENA

Gorenje tinjanjem se po pravilu dokazuje porastom temperature i/ili pojavom efluenta požara (4.105).

4.296 smouldering combustion smoldering combustion CA, US combustion (4.46) of a material without flame (4.133) and without visible light cf. glowing combustion (4.169) NOTE

Smouldering combustion is generally evidenced by an increase in temperature and/or byfire effluent (4.105).

4.297 socijalni rizik mera rizika od požara (4.124) kombinovana sa proverenim posledicama dejstva požara na svaku osobu ili grupu ljudi

4.297 societal risk measure of fire risk (4.124) combining consequences experienced by every affected person and group 4.298 čađ delići materije koji nastaju i talože se tokom ili posle

gorenja (4.46)

NAPOMENA Čađ se obično sastoji od vrlo sitnih čestica, pretežno ugljenika, nastalih nepotpunim gorenjem organskih materijala.



© ISS

4.298 soot particulate matter produced and deposited during or after

combustion (4.46)

NOTE Soot usually consists of finely divided particles, mainly carbon, produced by the incomplete combustion of organic materials.

4.299 iskra, imenica 〈termički 〉 čestica koja isijava

4.299 spark , noun 〈thermal〉 incandescent particle

4.300 iskra, imenica 〈elektrotehnički〉 svetlosno pražnjenje nastalo usled dielektri čnog proboja u gasovima izme đu dve elektrode

4.300 spark , noun 〈electrotechnical 〉 luminous discharge resulting from the dielectric breakdown of a gas between two electrodes

4.301 specifično površinsko prigušenje dimom površinsko prigušenje dimom (4.92) nastalo od uzorka za ispitivanje (4.321) u datom vremenskom periodu, podeljeno gubitkom mase uzorka u tom vremenskom periodu. NAPOMENA

2

–1

Uobičajene jedinice su kvadratni metri po gramu (m ·g ).

4.301 specific extinction area of smoke extinction area of smoke (4.92) produced by a test specimen (4.321) in a given time period divided by the mass lost from the test specimen in the same time period NOTE

2

–1

The typical units are square metres per gram (m ·g ).

4.302 specifični toplotni kapacitet toplotni kapacitet (4.171) po jedini čnoj masi NAPOMENA

Uobičajene jedinice su džuli po gramu po Kelvinu (J·g –1·K –1).

4.302 specific heat capacity heat capacity (4.171) per unit mass NOTE

–1

–1

The typical units are joules per gram per kelvin (J·g ·K ).

4.303 specifična optička gustina dima optička gustina dima (4.244) pomnožena geometrijskim faktorom NAPOMENA 1 Geometrijski faktor je jednak V/(A· L) gde je V zapremina komore za ispitivanje, A područ je površine (4.88) uzorka za ispitivanje (4.321), a L je dužina putanje svetlosti

izložene

NAPOMENA 2 Korišćenje termina "specifičan" ne znači "po jedinici mase" nego označava količinu koja se odnosi na pojedinu aparaturu za ispitivanje i područ je izložene površine uzorka za ispitivanje. NAPOMENA 3 Specifična optička gustina dima je bezdimenziona veličina.



SRPS ISO 13943:2010

4.303 specific optical density of smoke optical density of smoke (4.244) multiplied by a geometric factor NOTE 1

The geometric factor is equal to V/(A· L) where V is the volume of the test chamber, A is the area of the exposed surface (4.88) of the test specimen (4.321), and L is the light path length.

NOTE 2 The use of the term "specific" does not denote "per unit mass" but rather denotes a quantity associated with a particular test apparatus and area of the exposed surface of the test specimen. NOTE

3The specific optical density of smoke is dimensionless.

4.304 spektroskopija

proučavanje spektra, sa ciljem da se odredi hemijski sastav supstance i fizi čke osobine atoma, molekula i jona

4.304 spectroscopy study of spectra, especially to determine the chemical composition of substances and the physical properties of atoms, molecules, and ions

4.305 ukupna štićena površina sprinklerom ukupna planirana površina iznad koje su sprinkleri projektovani da deluju NAPOMENA

2

Uobičajene jedinice su kvadratni metri (m ).

4.305 sprinkler activation area total plan area over which sprinklers are designed to operate NOTE


4.306 intenzitet prskanja sprinklera intenzitet prskanja po površini zapreminski protok vode iz sprinklera koji deluju, po jedinici površine NAPOMENA 1 Takođe se naziva gustina prskanja sprinklera (4.307) ili gustina prskanja (4.307) na horizontalnu površinu. NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su milimetri po minuti (mm·min –1).

4.306 sprinkler application rate surface density volumetric flow rate of water, per unit area, from operating sprinklers NOTE 1

Also called sprinkler density (4.307) or discharge density (4.307) for horizontal surfaces.

NOTE 2

The typical units are millimetres per minute (mm·min )

–1

4.307 gustina prskanja sprinklera gustina prskanja

intenzitet prskanja sprinklera (4.306) na horizontalnu površinu 4.307 sprinkler density discharge density sprinkler application rate (4.306) on horizontal surfaces 73 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.308 stehiometrijsko gorenje gorenje (4.46) pri kojem je ekvivalentni odnos (4.81) jednak jedinici 4.308 stoichiometric combustion combustion (4.46) in which the equivalence ratio (4.81) is equal to unity 4.309 stehiometrijska smeša smeša hemijskih reaktanata prisutnih u udelima koji su u skladu sa jedna činom za specifičnu hemijsku reakciju

4.309 stoichiometric mixture mixture of chemical reactants having proportions in accordance with the equation for a specified chemical reaction

4.310 stehiometrijski prinos teorijski prinos prinos (4.354) produkata gorenja (4.48) pri NAPOMENA

stehiometrijskom gorenju (4.308)

Stehiometrijski prinos je bezdimenziona veličina.

4.310 stoichiometric yield notional yield yield (4.354) of a combustion product (4.48) in stoichiometric combustion (4.308) NOTE

The stoichiometric yield is dimensionless.

4.311 podloga upotrebljeni materijal ili njegov reprezentativ koji se koristi neposredno ispod površine pri krajnjoj nameni PRIMER Gipsane ploče ispod zidnih obloga i cementne ploče ojačane vlaknima ispod podnih obloga koje se koriste kao podloga.

4.311 substrate material that is used or is representative of that used immediately beneath a surface in end-use EXAMPLES Plasterboard beneath a wall covering, and fibre cement board beneath flooring that is used to represent a concrete slab substrate.

4.312 superiritant (napušteno) Uporediti sa iritant (čulni/gornji disajni) (4.203) i

iritant (plućni) (4.204).

4.312 super-irritant (deprecated) cf. irritant (sensory/upper respiratory) (4.203) and

irritant (pulmonary) (4.204)

4.313 supertoksikant (napušteno) Uporediti sa toksikant ili toksin (4.341).



SRPS ISO 13943:2010

4.313 super-toxicant (deprecated) cf. toxicant and toxin (4.341)

4.314 sistem za prigušivanje sistem projektovan za aktivnu stabilizaciju, redukciju ili eliminaciju toplote (4.176) ili nastajanja dima (4.294)

širenja plamena (4.142), oslobađanja

4.314 suppression system system designed for the active stabilization, reduction or elimination of (4.176) or smoke production (4.294)

flame spread (4.142) or heat release

4.315 površinsko gorenje gorenje (4.46) ograni čeno na površinu materijala Uporediti sa površinski fleš-plamen (4.316).

4.315 surface burn combustion (4.46) limited to the surface of a material cf. surface flash (4.316)

4.316 površinski fleš plamen površinski blesak kretanje prolaznog plamena (4.344) preko površine materijala bez Uporediti sa održivo gorenje (4.319) i

paljenja (4.187) njegove osnovne strukture

prolazno paljenje (4.345).

NAPOMENA 1 Ako se površinsko gorenje (4.315) javlja istovremeno ili uzastopno sa površinskim fleš plamenom, ne smatra se kao površinski fleš-plamen. NAPOMENA 2 Površinski fleš-plamen se obično smatra da postoji tokom vremenskog perioda manjeg od 1 s.

4.316 surface flash movement of structure

transient flame (4.344) over the surface of a material without ignition (4.187) of its basic

cf. sustained flame (4.319) and NOTE 1 If the surface part of the surface flash. NOTE 2

transient ignition (4.345)

burn (4.315) occurs simultaneously or sequentially with surface flash, it is not considered as a

A surface flash is usually considered to exist for a period of time of less than 1 s.

4.317 površinsko širenje plamena širenje plamena (4.142) iz izvora paljenja (4.187) preko površine te čnosti ili čvrstog materijala 4.317 surface spread of flame flame spread (4.142) away from the source of ignition (4.187) across the surface of a liquid or a solid 75 RACUN BROJ - 01039


© ISS

4.318 održivo gorenje održivo paljenje (napušteno) gorenje (4.46) uzorka za ispitivanje (4.321) koje opstaje duže od definisanog vremenskog perioda Uporediti sa održivi plamen (4.319). NAPOMENA

Definisani vremenski period varira u zavisnosti od različitih standarda.

4.318 sustained combustion sustained ignition (deprecated) combustion (4.46) of a test specimen (4.321) that persists for longer than a defined period of time cf. sustained flame (4.319). NOTE

The defined period of time varies across different standards.

4.319 održivi plamen održivo paljenje (napušteno) plamen (4.133) na površini ili preko površine uzorka za ispitivanje (4.321) koji opstaje duže od definisanog vremenskog perioda Uporediti sa površinski fleš plamen (4.316) i NAPOMENA

prolazni plamen (4.344).

Definisani vremenski period varira u zavisnosti od različitih standarda.

4.319 sustained flame sustained ignition (deprecated) flame (4.133), on or over the surface of a period of time cf. surface flash (4.316) and NOTE

test specimen (4.321), that persists for longer than a defined

transient flame (4.344)

The defined period of time varies across different standards.

4.320 kriva temperatura-vreme

〈standardizovano〉 vremenski zavisna promena temperature opisana na odre đeni način tokom standardnog ispitivanja otpornosti na požar (4.121)

4.320 temperature-time curve 〈standardized〉 time-related variation of temperature prescribed in a specified way during a standard resistance (4.121) test

fire

4.321 uzorak za ispitivanje objekat koji je podvrgnut postupku ocenjivanja ili merenja NAPOMENA Kod požarnog ispitivanja (4.132), objekat može biti materijal, proizvod, komponenta, element ili konstrukcija ili kombinacija svih. Takođe, može biti senzor koji se koristi da simulira ponašanje proizvoda.

4.321 test specimen item subjected to a procedure of assessment or measurement NOTE In a fire test (4.132), the item may be a material, product, component, element of construction, or any combination of these. It may also be a sensor that is used to simulate the behaviour of a product.



SRPS ISO 13943:2010

4.322 toplotna provodljivost parametar koji se odnosi na brzinu prolaska toplote kroz materijal NAPOMENA 1 Termička provodljivost, k, je jednaka (Q·d)/(A·t·θ ), gde je Q količina toplote koja prolazi u vremenu t, kroz materijal debljine d, i površine poprečnog preseka A, kroz koji postoji razlika temperature θ i nema razmene toplote sa okolinom. NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su vati po metru po Kelvinu (W·m –1·K –1).

4.322 thermal conductivity parameter related to the rate at which heat flows through a material NOTE 1 The thermal conductivity, k, is equal to (Q·d)/(A·t·θ ), where Q is the amount of heat that flows in time, t , through a material of thickness, d , and cross-sectional area, A, and which has a temperature difference, θ, across it, and where no heat is exchanged with the surroundings. NOTE 2

–1

–1

The typical units are watts per metre per kelvin (W·m ·K ).

4.323 termičko razlaganje proces kod kojega dejstvo toplote ili povišene temperature na objekat prouzrokuje promene u hemijskom sastavu NAPOMENA

Ovaj termin se razlikuje od termičke razgradnje (4.324).

4.323 thermal decomposition process whereby the action of heat or elevated temperature on an item causes changes to the chemical composition NOTE

This is different from thermal degradation (4.324).

4.324 termička razgradnja proces kod kojega dejstvo toplote ili povišene temperature na objekat prouzrokuje pogoršanje jedne ili više njegovih osobina NAPOMENA 1

Osobine mogu da budu, na primer fizičke, mehaničke ili električne.

NAPOMENA 2

Ovaj termin se razlikuje od termičkog razlaganja (4.323).

4.324 thermal degradation process whereby the action of heat or elevated temperature on an item causes a deterioration of one or more properties NOTE 1

Properties may be, for example, physical, mechanical or electrical.

NOTE 2

This is different from thermal decomposition (4.323).

4.325 toplotna difuzivnost toplotna provodljivost (4.322) podeljena sa proizvodom gustine i specifičnog toplotnog kapaciteta (4.302) NAPOMENA 1

Ovaj parametar se koristi pri izračunavanju prenosa toplote kroz čvrsta tela.

NAPOMENA 2 Uobičajene jedinice su kvadratni metri po sekundi (m2·s –1).



© ISS

4.325 thermal diffusivity thermal conductivity (4.322) divided by the product of density and specific heat capacity (4.302) NOTE 1

It is a parameter used in the calculation of heat transfer through solids

NOTE 2

The typical units are square metres per second (m2·s –1).

4.326 toplotna inercija proizvod toplotne provodljivosti (4.322), gustine i specifičnog toplotnog kapaciteta (4.302) PRIMER Termička inercija čelika je 2,3 × 108 J·s –1·m –4·K –2 . Termička inercija polistirenske pene je 1,4 × 103 J·s –1·m –4·K –2. NAPOMENA 1 Kada se materijal izlaže toplotnom fluksu, brzina porasta temperature na površini strogo zavisi od vrednosti termičke inercije materijala. Kada se zagreva materijal sa niskom termičkom inercijom, površinska temperatura raste relativno brzo i obrnuto. NAPOMENA 2 (J·s –1·m-4·K –2).

Uobičajene jedinice su džuli na kvadrat po sekundi po metru na četvrti po Kelvinu na kvadrat

4.326 thermal inertia product of thermal conductivity (4.322), density and specific heat capacity (4.302) EXAMPLES The thermal inertia of steel is 2,3 × 108 J·s –1·m –4·K –2. The thermal inertia of polystyrene foam is 1,4 × 103 J·s –1·m –4·K –2. NOTE 1 When a material is exposed to a heat flux (4.173), the rate of increase of surface temperature depends strongly on the value of the thermal inertia of the material. The surface temperature of a material with a low thermal inertia rises relatively quickly when it is heated, and vice versa. NOTE 2

–1

–4

–2

The typical units are joules squared per second per metre to the fourth power per kelvin squared (J·s ·m ·K .

4.327 toplotni izolator materijal koji se koristi za ograni čavanje prenosa toplotne do odre đenog mesta

4.327 thermal insulation material material used for the confinement of heat to a particular location

4.328 toplotna izolativnost 〈otpornost na požar 〉 sposobnost razdvajajućeg jednoj strani, ograniči prenos toplote

elementa (4.291) da, kada se izloži vatri/požaru (4.96) na

Uporediti sa otpornost na požar (4.121).

4.328 thermal insulation 〈fire resistance〉 ability of a the transmission of heat

separating element (4.291), when exposed to fire (4.96) on one side, to restrict

cf. fire resistance (4.121)

4.329 toplotno zračenje prenos toplotne energije elektromagnetnim talasima



SRPS ISO 13943:2010

4.329 thermal radiation transfer of thermal energy by electromagnetic waves

4.330 termički odziv temperaturni profil unutar objekta koji nastaje posle primene

toplotnog fluksa (4.173)

4.330 thermal response temperature profile within an object resulting from an applied

heat flux (4.173)

4.331 ponašanje termički debelog čvrstog tela

zanemarljivo mali porast temperature na jednoj strani površine čvrstog materijala kada se (4.173) primenjuje na suprotnu stranu NAPOMENA

Ovo ponašanje zavisi od vremena izlaganja (4.90), vrednosti toplotnog fluksa i osobina čvrstog materijala.

4.331 thermally thick solid behaviour negligible temperature rise on one face of a solid while NOTE

heat flux (4.173) is applied to the opposite face

This behaviour depends on the exposure time (4.90), the level of heat flux, and material properties of the solid.

4.332 ponašanje termički tankog čvrstog tela

zanemarljivo mali temperaturni gradijent u čvrstom materijalu tokom primene NAPOMENA

toplotnog fluksa (4.173)

Ovo ponašanje zavisi od vremena izlaganja (4.90), vrednosti toplotnog fluksa i osobina čvrstog materijala.

4.332 thermally thin solid behaviour negligible temperature gradient within a solid while NOTE

toplotni fluks

heat flux (4.173) is applied

This behaviour depends on the exposure time (4.90), the level of heat flux, and material properties of the solid.

4.333 ukupni toplotni fluks zbir konvektivnog toplotnog fluksa (4.55) i toplotnog fluksa zračenja (4.269) 4.333 total heat flux sum of convective heat flux (4.55) and radiant heat flux (4.269) 4.334 merač ukupnog toplotnog fluksa instrument koji meri ukupni toplotni fluks (4.333) 4.334 total heat flux meter instrument that measures

total heat flux (4.333)

4.335 toksičan otrovan NAPOMENA

Otrovna supstanca proizvodi štetne efekte na žive organizme, npr. iritaciju, narkozu (4.235) ili smrt.



© ISS

4.335 toxic poisonous NOTE

A poisonous substance produces adverse effects upon a living organism, e.g. irritation,narcosis (4.235) or death.

4.336 toksični gas toksične (4.335) pare NAPOMENA

U konteksu efluenta požara (4.105), termin se obično odnosi na pojedinačni hemijski element ili jedinjenje.

4.336 toxic gas toxic (4.335) vapour NOTE

In the context of fire effluent (4.105), the term is usually applied to a single chemical element or compound.

4.337 ugroženost od toksi čnosti potencijal povrede koja nastaje usled izlaganja toksičnim (4.335) Uporediti sa ugroženost od požara (4.112),

produktima gorenja (4.48)

rizik od požara (4.124) i rizik od toksičnosti (4.339).

4.337 toxic hazard potential for harm resulting from exposure to toxic (4.335) combustion products (4.48) cf. fire hazard (4.112), fire risk (4.124) and

toxic risk (4.339)

4.338 toksična moć mera količine toksikanta (4.340) neophodna za izazivanje specifi čnog toksičnog (4.335) efekta Uporediti sa efektivna doza izlaganja 50 (4.73) ili

smrtonosna doza izlaganja 50 (4.208).

NAPOMENA Niska vrednost toksične moći odgovara visokoj toksičnosti (4.341), i obrnuto.

4.338 toxic potency measure of the amount of

toxicant (4.340) required to elicit a specific toxic (4.335) effect

cf. effective exposure dose 50 (4.73) and NOTE

lethal exposure dose 50 (4.208)

A small value of toxic potency corresponds to a high toxicity (4.341), and vice versa.

4.339 rizik od toksičnosti rezultat množenja — očekivane verovatno će nastajanja stanju i

ugroženosti od toksičnosti (4.337) u datoj tehni čkoj operaciji ili

— očekivanih posledica ili stepena povreda koje nastaju pri pojavi ugroženosti od toksi čnosti NAPOMENA

Rizik od toksičnosti je deo rizika od požara (4.124).



SRPS ISO 13943:2010

4.339 toxic risk result of the multiplication of — the probability of occurrence of a and

toxic hazard (4.337) expected in a given technical operation or state,

— the consequence or extent of injury to be expected on the occurrence of the toxic hazard NOTE

The toxic risk is part of the fire risk (4.124).

4.340 toksikant toksin toksična (4.335) supstanca

4.340 toxicant toxin toxic (4.335) substance 4.341 toksičnost toksično (4.335) svojstvo Uporediti sa akutna toksičnost (4.5) ili

toksična moć (4.338).

4.341 toxicity toxic (4.335) quality cf. acute toxicity (4.5) and

toxic potency (4.338)

4.342 stvaranje provodnih staza ……

〈elektrotehnički〉 progresivno formiranje provodnih putanja na površini i/ili u čvrstom izolacionom materijalu, usled kombinovanog efekta elektri čnog naprezanja i elektroliti čke kontaminacije

Uporediti sa otpornost prema stvaranju provodnih staza (4.343).

4.342 tracking arc tracking 〈electrotechnical〉 progressive formation of conducting paths that are produced on the surface and/or within a solid insulating material, due to the combined effects of electric stress and electrolytic contamination

cf. tracking resistance (4.343)

4.343 otpornost prema stvaranju provodnih staza

(elektrotehnički) sposobnost materijala da izdrži ispitni napon pod utvr đenim uslovima, bez stvaranja provodnih staza i bez pojave plamena (4.133)

4.343 tracking resistance 〈electrotechnical〉 ability of a material to withstand a test voltage, under specified conditions, without tracking (4.342) and without the occurrence of flame (4.133)



© ISS

4.344 prolazni plamen plamen (4.133) na ili preko površine uzorka za ispitivanje (4.321) koji opstaje u kratkom definisanom vremenskom periodu Uporediti sa površinski fleš-plamen (4.316) i NAPOMENA

održivo gorenje (4.319).

Kratak vremenski period se definiše u nekim standardima kao 4 s.

4.344 transient flame flame (4.133), on or over the surface of a test specimen (4.321), which persists for a defined short period of time cf. surface flash (4.316) and NOTE

sustained flame (4.319)

The short period of time has been defined in some standards as 4 s.

4.345 prolazno paljenje pojava prolaznog plamena (4.344) posle uklanjanja izvora paljenja (4.189) Uporediti sa paljenje (4.187, 4.188) i

plamenanje (4.155).

4.345 transient ignition occurrence of transient flame (4.344) after the withdrawal of the ignition source (4.189) cf. ignition (4.187, 4.188) and

flashing (4.155)

4.346 transmitansa 〈dim〉 odnos propuštenog intenzitata svetlosti kroz utvr đenim uslovima

dim (4.293), prema intenzitetu svetlosti iz izvora, pod

Uporediti sa prigušenje svetlosti dimom (4.242). NAPOMENA 1

Transmitansa kroz dim je recipročna prozirnosti dima (4.243).

NAPOMENA 2

Transmitansa je bezdimenziona veličina i obično se izražava u procentima

4.346 transmittance 〈smoke〉 ratio of transmitted light intensity through conditions

smoke (4.293) to incident light intensity, under specified

cf. obscuration by smoke (4.242) NOTE 1

Transmittance through smoke is the reciprocal of opacity of smoke (4.243).

NOTE 2

The transmittance is dimensionless and is usually expressed as a percentage.

4.347 dužina putanje evakuacije 〈evakuacija od požara 〉 rastojanje koje je neophodno da bi osoba prešla od jednog mesta izgrađenog objekta (4.26) do najbližeg izlaza, uzimaju ći u obzir raspored zidova, pregradne, podeone i vezne elemente (stepenište, hodnike i sl.)



SRPS ISO 13943:2010

4.347 travel distance 〈escape from fire 〉 distance that is necessary for a person to travel from any point within a (4.26) to the nearest exit, taking into account the layout of walls, partitions and fittings

built environment

4.348 granična stabilnost promena u uzorku za ispitivanje (4.321) dovoljnog intenziteta da bi prouzrokovala pukotine ili lomove, u vrlo kratkom periodu posle te promene, tokom standardnih ispitivanja otpornosti na požar (4.121) 4.348 ultimate stability failure change in a test specimen (4.321) that is of sufficient magnitude to result in its rupture or collapse, a very short period of time after the change, in a standard fire resistance (4.121) test 4.349 gornja granica zapaljivosti UFL maksimalna koncentracija (4.52) pare goriva (4.161) u vazduhu, iznad koje ne dolazi do širenja plamena (4.133) u prisustvu izvora paljenja (4.189) NAPOMENA Koncentracija se obično izražava kao zapreminski izražava se u procentima.

udeo (4.351) na definisanoj temperaturi i pritisku i

4.349 upper flammability limit UFL maximum concentration (4.52) of fuel (4.161) vapour in air above which propagation of a flame (4.133) will not occur in the presence of an ignition source (4.189) NOTE The concentration is usually expressed as a volume and expressed as a percentage.

fraction (4.351) at a defined temperature and pressure,

4.350 vidljivost maksimalno rastojanje na kome objekat definisane veli čine, sjajnosti i kontrasta, može da se vidi i prepozna

4.350 visibility maximum distance at which an object of defined size, brightness and contrast can be seen and recognized

4.351 zapreminski udeo (gasa u gasnoj smeši) odnos — zapremine koju sam gas može da zauzme na definisanoj temperaturi i pritisku, prema: — zapremini koju zauzima gasna smeša na istoj temperaturi i pritisku NAPOMENA 1 Koncentracija (4.52) gasa na temperaturi T i pritisku P može da se izračuna iz njegovog zapreminskog udela (predpostavljajuću da je idealan gas), množenjem zapreminskog udela sa gustinom gasa na toj temperaturi i pritisku. NAPOMENA 2

Ukoliko nije utvr đeno drugačije, pretpostavlja se da je temperatura 298 K i pritisak 1 atm.

NAPOMENA 3 Zapreminski udeo je bezdimenziona veličina i obično se izražava u mikrolitrima po litri (µL/L), što je –6 ekvivalentno sa cm³/m³ ili 10 , ili kao procenti.



© ISS

4.351 volume fraction (gas in a gas mixture) ratio of — the volume that the gas alone would occupy at a defined temperature and pressure, to: — the volume occupied by the gas mixture at the same temperature and pressure NOTE 1 The concentration (4.52) of a gas at a temperature, T , and a pressure, P , can be calculated from its volume fraction (assuming ideal gas behaviour) by multiplying the volume fraction by the density of the gas at that temperature and pressure. NOTE 2

Unless stated otherwise, a temperature of 298 K and a pressure of 1 atm are assumed.

NOTE 3 The volume fraction is dimensionless and is usually expressed in terms of microlitres per litre (µL/L), which is equivalent to cm³/m³ ili 10 –6, or as a percentage.

4.352 zapreminski prinos zapremina na 298 K i 1 atm komponente ispitivanje (4.321) koja daje tu zapreminu NAPOMENA

efluenta požara (4.105), podeljena sa gubitkom mase uzorka za –1

Uobičajene jedinice su kubni metri po gramu (m³/g )

4.352 volume yield

volume, at 298 K and 1 atm, of a component of fire effluent (4.105) divided by the mass loss of the specimen (4.321) associated with the production of that volume

test

The typical units are cubic metres per gram (m³/g –1).

NOTE

4.353 izlučivanje prenos fluida kroz ili preko čestice ili vlaknastog materijala, kapilarnim dejstvom

4.353 wicking transmission of a liquid through or over a particulate or fibrous material by capillary action

4.354 prinos odnos masa masa produkata gorenja (4.48) koji nastaju tokom ispitivanje (4.321) NAPOMENA

gorenja (4.46), podeljena sa gubitkom mase uzorka za

Prinos je bezdimenziona veličina.

4.354 yield

combustion product (4.48) generated during combustion (4.46) divided by the mass loss of the test specimen (4.321) mass of a

NOTE

The yield is dimensionless.



SRPS ISO 13943:2010

Bibliografija [1]

ISO 6182-7, Fire protection — Automatic sprinkler systems — Part 7: Requirements and test methods for early suppression fast response (ESFR) sprinklers



© ISS

Registar termina na engleskom jeziku A abnormal heat 4.1 acceptance criteria 4.2 activation time 4.3 actual delivered density 4.4 acute toxicity 4.5 ADD 4.4 adverse effect level, lowest observed 4.217 adverse effect, not observed 4.238 afterflame 4.6 afterflame time 4.7 afterglow 4.8 afterglow time 4.9 agent outlet 4.10 alarm time 4.11 alight, adj. 4.12 arc resistance 4.13 arc tracking 4.342 area, burned 4.30 area damaged 4.59 area, sprinkler activation 4.305 area burning rate 4.14 arson 4.15 ASET 4.20 ash 4.16 ashes 4.16 asphyxiant 4.17 auto-extinguish, verb 4.284 auto-extinguishibility (deprecated) 4.285 auto-extinguishing (deprecated) 4.286 auto-ignition 4.18

auto-ignition temperature 4.19 available safe escape time 4.20

B backdraft 4.21 behaviour, burning 4.32 behaviour, evacuation 4.83 behaviour, fire 4.100 behaviour, melting 4.228 behaviour, movement 4.233 behaviour, pre-movement 4.260 behaviour, recognition 4.274 behaviour, response 4.278 behaviour, thermally thick solid 4.331 behaviour, thermally thin solid 4.332 behavioural scenario, 4.22 black body 4.23 black-body radiant source 4.24 building element 4.25

built environment 4.26 buoyant plume 4.27 burn, intransitive verb 4.28 burn, transitive verb 4.29 burned area 4.30 burned length 4.31 burning behaviour 4.32 burning rate, area 4.14 burning rate, linear 4.214 burning rate, mass 4.218 burning rate (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 bursting 4.33

C calibration 4.34 calorific potential (deprecated) 4.174 calorific value (deprecated) 4.174 calorimeter 4.35

calorimeter, heat release rate 4.178 calorimeter mass 4.219 carboxyhaemoglobin saturation 4.36 ceiling jet 4.37 char length 4.40 char, noun 4.38 char, verb 4.39 chimney effect 4.41 clinker 4.42 combustible load 4.45 combustible, adj. 4.43 combustible, noun 4.44 combustion 4.46 combustion, complete 4.50 combustion, effective heat of 4.74 combustion, extent of 4.91 combustion, flaming 4.148 combustion, fuel-lean 4.162 combustion, fuel-rich 4.163 combustion, glowing 4.169 combustion, gross heat of 4.170 combustion, heat of 4.174 combustion, net heat of 4.237 combustion, product of 4.48 combustion, smouldering 4.296 combustion, stoichiometric 4.308 combustion, sustained 4.318 combustion efficiency 4.47 combustion product 4.48 common mode failure 4.49 complete combustion 4.50 composite material 4.51 concentration 4.52 concentration 50, effective 4.72


concentration 50, lethal 4.207 concentration, effective 4.72 concentration, fractional effective 4.159 concentration, mass loss 4.222, 4.223 concentration-time curve 4.53 convection 4.54 convective heat flux 4.55 corrosion damage 4.56 corrosion target 4.57 criterion, "E", 4.199 criterion, "I", 4.198 criterion, "R", 4.215 critical fire load 4.58

D damaged area 4.59 damaged length 4.60 defend in place 4.61 deflagration 4.62 density, actual delivered, 4.4 density, design, 4.63 density, discharge, 4.307 density, fire load, 4.115 density, required delivered, 4.276 density, sprinkler, 4.307 density, surface, 4.306 density of smoke, mass optical 4.225 density of smoke, optical, 4.244 density of smoke, specific optical, 4.303 design density 4.63 design fire 4.64 design fire scenario 4.65 detection time 4.66 deterministic model 4.67 detonation 4.68 diffusion flame 4.69 discharge density 4.307 draught-free environment 4.70 duration of flaming 4.71

E "E" criterion 4.199 ease of ignition 4.182 EC50 4.72 ECt50 4.73 effective concentration 50 4.72 effective exposure dose 50 4.73 effective heat of combustion 4.74 emissivity 4.75 empirical formula 4.76 enclosure 4.77, 4.78


SRPS ISO 13943:2010

end-use condition 4.79 environment 4.80 environment, built, 4.26 environment, draught-free, 4.70 equivalence ratio 4.81 escape 4.82 escape, means of 4.226 escape, time available for 4.20 escape, time required for 4.277 escape capability, impaired 4.191 escape time, available safe 4.20 escape time, required safe 4.277 evacuation behaviour 4.83 evacuation time 4.84 event tree 4.85 exit 4.86 explosion 4.87 exposed surface 4.88 exposure dose 4.89 exposure time 4.90 extent of combustion 4.91 extinction area of smoke 4.92 extinction coefficient 4.93

F F factor 4.94 fault tree 4.95 FEC 4.159 FED 4.160 fire 4.96, 4.97, 4.98 fire, design 4.64 fire, fully developed 4.164 fire, reaction to 4.272 fire barrier 4.99 fire behaviour 4.100 fire classification 4.101 fire compartment 4.102 fire danger 4.103 fire decay 4.104 fire effluent 4.105 fire exposure 4.108 fire extinguishment 4.109 fire gases 4.110 fire growth 4.111 fire hazard 4.112 fire integrity 4.113 fire Ioad 4.114 fire load density 4.115 fire model 4.116 fire model, numerical 4.241 fire model, physical 4.251 fire performance 4.117 fire plume 4.118 fire point 4.119 fire propagation 4.120 fire resistance 4.121 fire retardance (deprecated) 4.122 fire retardant, noun 4.123 fire risk 4.124

fire scenario 4.129 fire separation, noun CA 4.99 fire severity 4.130 fire simulation 4.116 fire stability 4.131 fire test 4.132 fire-effluent decay characteristic 4.106 fire-effluent transport 4.107 fire-risk curve 4.125 fire-safety engineering 4.126 fire-safety management 4.127 fire-safety objective 4.128 fire test, intermediatescale 4.200 fire test, large-scale 4.205 fire test, real-scale 4.273 flame, diffusion 4.69 flame, lateral spread of 4.206 flame, pre-mixed 4.259 flame, self-propogation of 4.290 flame, spread of 4.142 flame, surface spread of 4.317 flame, sustained 4.319 flame, transient 4.344 flame application time 4.135 flame front 4.136 flame resistance (deprecated) 4.137 flame retardance 4.138

flame retardant treatment 4.140 flame retardant, noun 4.139 flame retarded 4.141 flame spread 4.142 flame, noun 4.133 flame, verb 4.134 flameproof 4.145 flameproof enclosure 4.146 flame-spread rate 4.143 flame-spread time 4.144 flaming combustion 4.148 flaming debris 4.149 flaming droplet 4.150 flaming, noun 4.147 flammability 4.151 flammability limit 4.152 flammability limit, lower 4.216 flammability limit, upper 4.349 flammable 4.153 flash point 4.154 flashing 4.155 flashover 4.156, 4.157 Fourier transform infra-red spectroscopy 4.158 fractional effective concentration 4.159 fractional effective dose 4.160 FTIR 4.158 fuel 4.161 fuel-lean combustion 4.162 fuel-rich combustion 4.163 fully developed fire 4.164

G gasify 4.165 global equivalence ratio 4.166, 4.167 glowing combustion 4.169 glowing, noun 4.168 gross heat of combustion 4.170

H heat capacity 4.171 heat flow rate 4.172 heat flux 4.173 heat flux, convective 4.55 heat flux, radiant 4.269 heat flux, total 4.333 heat flux meter, total 4.334 heat of combustion 4.174 heat of combustion, effective 4.74 heat of combustion, gross 4.170 heat of combustion, net 4.237 heat of gasification 4.175 heat release 4.176 heat release rate 4.177 heat release rate calorimeter 4.178 heat stress 4.179 hyperventilation 4.180

I "I" criterion 4.198 IC50 4.181 ignitability 4.182 ignitable 4.183 ignite, intransitive verb 4.184 ignite, transitive verb 4.185 ignited 4.186 ignition 4.187, 4.188 ignition, auto- 4.18 ignition, ease of 4.182 ignition, pilot 4.252 ignition, piloted 4.252 ignition, self- 4.18

ignition, spontaneous 4.18 ignition, transient 4.345 ignition, unpiloted 4.18 ignition point 4.231 ignition source 4.189

ignition temperature, auto- 4.19 ignition temperature, minimum 4.231 ignition temperature, spontaneous 4.19 ignition time 4.190 impaired escape capability 4.191 imposed load 4.192 incandescence 4.193 incapacitation 4.194 individual risk 4.195 inflammability (deprecated) 4.196 inflammable (deprecated) 4.197



insulation criterion "I" 4.198 integrity criterion "E" 4.199 integrity CA, US 4.113 intermediate-scale fire test 4.200 intrinsically safe circuit 4.201 intrinsically safe system 4.202 irritant, noun 4.203, 4.204

L large-scale fire test 4.205 lateral spread of flame 4.206 LC50 4.207 LCt50 4.208 length, burned 4.31 length, char 4.40 length, damaged 4.60 lethal concentration 50 4.207 lethal exposure dose 50 4.208 lethal exposure time 50 4.209 level, lowest observed adverse effect 4.217 level, no observed adverse effect 4.238 LFL 4.216 light, transitive verb 4.210, 4.211 lighted, adj. 4.12 lighting, noun 4.212 lighting, verb 4.213 limit, flammability 4.152 limit, lower flammability 4.216 limit, minimum detection 4.230 limit, upper flammability 4.349 limiting oxygen index 4.248 linear burning rate 4.214 lit, adj. CA, US 4.12 load-bearing capacity 4.215 load-bearing criterion "R" 4.215 load, combustible 4.45 load, critical fire 4.58 load, fire 4.114 load, imposed 4.192 load, superimposed 4.192 LOAEL 4.217 LOI 4.248 lower flammability limit 4.216

lowest observed adverse effect level 4.217

M mass burning rate 4.218 mass calorimeter 4.219 mass charge concentration 4.220, 4.221 mass loss concentration 4.222, 4.223 mass loss rate 4.224 mass optical density of smoke 4.225 MDL 4.230

© ISS means of escape 4.226 mechanical response 4.227 melting behaviour 4.228 minimum critical relative humidity 4.229 minimum detection limit 4.230 minimum ignition temperature 4.231 model, deterministic 4.67 model, fire 4.116 model, numerical fire 4.241 model, physical fire 4.251 model, probabilistic 4.264 molten drip, noun 4.232 movement behaviour 4.233 movement time 4.234

N narcosis 4.235 narcotic 4.236 net heat of combustion 4.237 no observed adverse effect level 4.238 NOAEL 4.238 non-combustible 4.239 non-flammable 4.240 notional yield 4.310 numerical fire model 4.241

O obscuration by smoke 4.242 OI 4.248 opacity of smoke 4.243 optical density of smoke 4.244 oxidation 4.245 oxidizing agent 4.246 oxygen consumption principle 4.247 oxygen index 4.248

P performance-based design 4.249 phased evacuation 4.250 physical fire model 4.251 pilot ignition 4.252 piloted ignition 4.252 place of safety 4.253 plume 4.118 post-exposure time 4.254 ppm (deprecated) 4.255 ppm by volume (deprecated) 4.256 predicted LC50 4.257 predicted toxic potency 4.258 pre-mixed flame 4.259 pre-movement behaviour 4.260 pre-movement time 4.261 pre-wetting 4.262 primary standard 4.263


probabilistic model 4.264 product of combustion 4.48 progressive smouldering 4.265 pyrolysis 4.266 pyrolysis front 4.267 pyrophoric material 4.268

R "R" criterion 4.215 radiant heat flux 4.269 radiative heat transfer 4.270 radiometer 4.271 rate of burning (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 rate, area burning 4.14 rate, flame-spread 4.143 rate, heat flow 4.172 rate, heat release 4.177 rate, linear burning 4.214 rate, mass burning 4.218 rate, mass loss 4.224 rate, smoke production 4.295 rate, sprinkler application 4.306 RDD 4.276 reaction to fire 4.272 real-scale fire test 4.273 recognition behaviour 4.274 reference fire scenario 4.275 required delivered density 4.276 required safe escape time 4.277 response behaviour 4.278 retardant, fire 4.123 retardant treatment, flame 4.140 risk acceptance 4.279 risk, fire 4.124 risk, individual 4.195 risk, societal 4.297 risk, toxic 4.339 RSET 4.277

S safe refuge 4.280 scenario, behavioural 4.22 scenario, design fire 4.65 scenario, fire 4.129 scenario, reference fire 4.275 scorch, verb 4.281 screening test 4.282 secondary standard 4.283 self-extinguish, verb 4.284 self-extinguishibility (deprecated) 4.285 self-extinguishing (deprecated) 4.286 self-heating 4.287, 4.288 self-ignition CA, US 4.18 self-ignition temperature (deprecated) 4.289 self-propagation of flame 4.290 separating element 4.291


small-scale fire test 4.292 smoke 4.293 smoke production 4.294 smoke production rate 4.295 smoke, extinction area of 4.92 smoke, mass optical density of 4.225 smoke, obscuration by 4.242 smoke, opacity of 4.243 smoke, optical density of 4.244 smoke, specific extinction area of 4.301 smoke, specific optical density of 4.303 smoke, production 4.294 smoke, production rate 4.295 smoldering combustion CA, US 4.296

smouldering combustion 4.296 societal risk 4.297 soot 4.298 spark , noun 4.299, 4.300 specific extinction area of smoke 4.301 specific heat capacity 4.302 specific optical density of smoke 4.303 spectroscopy 4.304 spontaneous combustion (deprecated) 4.18 spontaneous ignition 4.18

spontaneous ignition temperature 4.19 sprinkler activation area 4.305 sprinkler application rate 4.306 sprinkler density 4.307 stoichiometric combustion 4.308 stoichiometric mixture 4.309 stoichiometric yield 4.310 substrate 4.311 superimposed load CA, US 4.192 super-irritant (deprecated) 4.312 super-toxicant (deprecated) 4.313 suppression system 4.314 surface burn 4.315 surface density 4.306 surface flash 4.316 surface spread of flame 4.317

SRPS ISO 13943:2010 sustained combustion 4.318 sustained flame 4.319 sustained ignition (deprecated) 4.187, 4.188, 4.318, 4.319

T temperature-time curve 4.320 temperature, auto-ignition 4.19 temperature, minimum ignition 4.231 temperature, spontaneous ignition 4.19 test specimen 4.321 test, fire 4.132 test, intermediate-scale 4.200 test, large-scale fire 4.205 test, real-scale fire 4.273 test, screening 4.282 test, small-scale fire 4.292 thermal conductivity 4.322 thermal decomposition 4.323 thermal degradation 4.324 thermal diffusivity 4.325 thermal inertia 4.326 thermal insulation 4.328 thermal insulation material 4.327 thermal radiation 4.329 thermal response 4.330 thermally thick solid behaviour 4.331 thermally thin solid behaviour 4.332 time required for escape 4.277 time, afterflame 4.7 time, afterglow 4.9 time, alarm 4.11 time, available safe escape 4.20 time, detection 4.66 time, evacuation 4.84 time, exposure 4.90 time, flame application 4.135 time, flame spread 4.144 time, ignition 4.190 time, movement 4.234 time, post-exposure 4.254 time, pre-movement 4.261

time, required safe escape 4.277 time, available for escape 4.20

time, required for escape 4.277 time 50, lethal exposure 4.209 t L50 4.209

total heat flux 4.333 total heat flux meter 4.334 toxic 4.335 toxic gas 4.336 toxic hazard 4.337 toxic potency 4.338 toxic risk 4.339 toxicant 4.340 toxicity 4.341 toxicity, acute 4.5 toxin 4.340 tracking 4.342 tracking resistance 4.343 transient flame 4.344 transient ignition 4.345 transmittance 4.346 travel distance 4.347 tree, event 4.85 tree, fault 4.95

U UFL 4.349 ultimate stability failure 4.348 unpiloted ignition CA, US 4.18

upper flammability limit 4.349

V visibility 4.350 volume fraction 4.351 volume yield 4.352

W wicking 4.353

Y yield 4.354 yield 4.354



© ISS

Registar termina po oblastima na engleskom jeziku Svaki termin indeksiran je jednom, u okviru jednog od slede ćih pojmova: Arson

Fire resistance

Material properties

Built environment

Fire risk

Materials

Burning

Fire-safety engineering

Products of fire

Combustion

Fire scenarios

Response and escape from fire

Corrosivity

Fire tests

Smoke

Electrotechnical

Flame/flammability

Suppression of fire

Fire

Heat

Toxicity

Fire/flame retardance

Ignition

Fire models

Material behaviour

ARSON arson 4.15

BUILT ENVIRONMENT building element 4.25 built environment 4.26 enclosure 4.77

BURNING area burning rate 4.14 burn, intransitive verb 4.28 burn, transitive verb 4.29 burned area 4.30 burned length 4.31 burning behaviour 4.32 burning rate (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 char, verb 4.39 linear burning rate 4.214 mass burning rate 4.218 rate of burning (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 surface burn 4.315

COMBUSTION afterglow 4.8 afterglow time 4.9 calorific potential (deprecated) 4.174 calorific value (deprecated) 4.174 combustible, adj. 4.43 combustible, noun 4.44 combustion 4.46 combustion efficiency 4.47 complete combustion 4.50 deflagration 4.62 detonation 4.68 effective heat of combustion 4.74 equivalence ratio 4.81 explosion 4.87 extent of combustion 4.91 flaming combustion 4.148 fuel 4.161 fuel-lean combustion 4.162

fuel-rich combustion 4.163 glowing 4.168 glowing combustion 4.169 gross heat of combustion 4.170 heat of combustion 4.174 incandescence 4.193 light 4.210 light 4.211 lighting, verb 4.213 net heat of combustion 4.237 non-combustible 4.239 notional yield 4.241 oxidation 4.245 oxidizing agent 4.246 progressive smouldering 4.265 smoldering combustion 4.296 smouldering combustion 4.296 stoichiometric combustion 4.308 stoichiometric mixture 4.309 stoichiometric yield 4.310 sustained combustion 4.318

CORROSIVITY corrosion damage 4.56 corrosion target 4.57

ELECTROTECHNICAL arc tracking 4.342 arc resistance 4.13 enclosure 4.78 flashover 4.157 intrinsically safe circuit 4.201 intrinsically safe system 4.202 spark , noun 4.300 tracking 4.342 tracking resistance 4.343

FIRE fire 4.96 fire 4.97 fire 4.98 fire behaviour 4.100



SRPS ISO 13943:2010 FIRE SCENARIOS

fire classification 4.101 fire danger 4.103 fire exposure 4.108 fire hazard 4.112 reaction to fire 4.272

design fire 4.64 design fire scenario 4.65 fire decay 4.104 fire growth 4.111 fire propagation 4.120 fire scenario 4.129 fire severity 4.130 flashover 4.156 fully developed fire 4.164 reference fire scenario 4.275

FIRE/FLAME RETARDANCE auto-extinguish 4.284 auto-extinguishibility (deprecated term) 4.285 auto-extinguishing (deprecated term) 4.286 fire retardance (deprecated) 4.122 fire retardant, noun 4.123 flame retardance 4.138 flame retardant, noun 4.139 flame retardant treatment 4.140 flame retarded 4.141 self-extinguish, verb 4.284 self-extinguishibility (deprecated term) 4.285 self-extinguishing (deprecated term) 4.286

FIRE TESTS calibration 4.34 char length 4.40 damaged area 4.59 damaged length 4.60 draught-free environment 4.70 end-use conditions 4.79 exposed surface 4.88 fire performance 4.117 fire test 4.132 flame application time 4.135 global equivalence ratio 4.166 global equivalence ratio 4.167 intermediate-scale fire test 4.200 large-scale fire test 4.205 limiting oxygen index 4.248 LOI 4.248 mass charge concentration 4.220 mass charge concentration 4.221 mass loss concentration 4.222 mass loss concentration 4.223 mass loss rate 4.224 minimum critical relative humidity 4.229 OI 4.248 oxygen consumption principle 4.247 oxygen index 4.248 primary standard 4.263 real-scale fire test 4.273 screening test 4.282 secondary standard 4.283 small-scale fire test 4.292 substrate 4.311 temperature-time curve 4.320 test specimen 4.321 ultimate stability failure 4.348

FIRE MODELS deterministic model 4.67 fire model 4.116 fire simulation 4.116 numerical fire model 4.241 physical fire model 4.251 probabilistic model 4.264

FIRE RESISTANCE "E" criterion, 4.199 fire barrier, 4.99 fire compartment, 4.102 fire integrity, 4.113 fire resistance, 4.121 fire separation, 4.99 fire stability, 4.131 flame resistance (deprecated) 4.137 flameproof , 4.145 integrity, 4.113 integrity criterion "E", 4.199 separating element, 4.291 thermal insulation, 4.328

FIRE RISK acceptance criteria 4.2 fire risk 4.124 fire risk curve 4.125 individual risk 4.195 risk acceptance 4.279 societal risk 4.297

FLAME/FLAMMABILITY

FIRE-SAFETY ENGINEERING common mode failure 4.49 event tree 4.85 fault tree 4.95 fire-safety engineering 4.126 fire-safety management 4.127 fire-safety objective 4.128 imposed load 4.192 performance-based design 4.249 superimposed load 4.192

afterflame 4.6 afterflame time 4.7 alight, adj. 4.12 backdraft 4.21 burning rate (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 diffusion flame 4.69 duration of flaming 4.71 flame front 4.136 flame spread 4.142 flame spread rate 4.143 flame spread time 4.144 flame, noun 4.133 flame, verb 4.134 flaming, noun 4.147



© ISS IGNITION

flaming debris 4.149 flaming droplets 4.150 flammability 4.151 flammable 4.153 flashing 4.155 inflammability (deprecated) 4.196 inflammable (deprecated) 4.197 lateral spread of flame 4.206 lighted, adj. 4.12 lighting, noun 4.212 lit, adj. 4.12 non-flammable 4.240 pre-mixed flame 4.259 rate of burning (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 self-propagation of flame 4.290 surface flash 4.316 surface spread of flame 4.317 sustained flame 4.319 transient flame 4.344

HEAT abnormal heat 4.1 buoyant plume 4.27 burning rate (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 calorimeter 4.35 ceiling jet 4.37 chimney effect 4.41 combustible load 4.45 convection 4.54 convective heat flux 4.55 critical fire load 4.58 fire Ioad 4.114 fire load density 4.115 fire plume 4.118 heat capacity 4.171 heat flow rate 4.172 heat flux 4.173 heat of gasification 4.175 heat release 4.176 heat release rate 4.177 heat release rate calorimeter 4.178 heat stress 4.179 mass calorimeter 4.219 plume 4.118 pyrolysis 4.266 pyrolysis front 4.267 radiant heat flux 4.269 radiative heat transfer 4.270 radiometer 4.271 rate of burning (deprecated) 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 scorch, verb 4.281 self-heating 4.287 self-heating 4.288 thermal decomposition 4.323 thermal degradation 4.324 thermal radiation 4.329 thermal response 4.330 thermally thick solid behaviour 4.331 thermally thin solid behaviour 4.332 total heat flux 4.333 total heat flux meter 4.334

auto-ignition 4.18 auto-ignition temperature 4.19 ease of ignition 4.182 ignitability 4.182 ignitable 4.183 ignite, intransitive verb 4.184 ignite, transitive verb 4.185 ignited 4.186 ignition 4.187 ignition 4.188 ignition source 4.189 ignition time 4.190 pilot ignition 4.252 piloted ignition 4.252 self-ignition 4.18 spontaneous combustion (deprecated) 4.18 spontaneous ignition 4.18 spontaneous ignition temperature 4.19 sustained ignition (deprecated) 4.188 transient ignition 4.345 unpiloted ignition 4.18

MATERIAL BEHAVIOUR bursting 4.33 fire effluent decay characteristic 4.106 fire effluent transport 4.107 gasify 4.165 mechanical response 4.227 melting behaviour 4.228 wicking 4.353

MATERIAL PROPERTIES emissivity 4.75 empirical formula 4.76 fire point 4.119 flammability limits 4.152 flash point 4.154 "I" criterion 4.198 ignition point 4.231 insulation criterion "I" 4.198 LFL 4.216 load bearing capacity 4.215 load bearing criterion "R" 4.215 lower flammability limit 4.216 minimum ignition temperature 4.231 self-ignition temperature (deprecated term) 4.289 specific heat capacity 4.302 thermal conductivity 4.322 thermal diffusivity 4.325 thermal inertia 4.326 UFL 4.349 upper flammability limit 4.349

MATERIALS black body 4.23 black body radiant source 4.24 composite material 4.51 pyrophoric material 4.268 thermal insulation material 4.327



SRPS ISO 13943:2010 PRODUCTS OF FIRE

sprinkler activation area 4.305 sprinkler application rate 4.306 sprinkler density 4.307 suppression system 4.314 surface density 4.306

ash 4.16 ashes 4.16 char, noun 4.38 clinker 4.42 combustion product 4.48 fire effluent 4.105 fire gases 4.110 molten drips 4.232 product of combustion 4.48 soot 4.298 spark , noun 4.299

TOXICITY

RESPONSE AND ESCAPE FROM FIRE activation time 4.3 alarm time 4.11 ASET 4.20 available safe escape time 4.20 behavioural scenario 4.22 defend in place 4.61 detection time 4.66 escape 4.82 evacuation behaviour 4.83 evacuation time 4.84 exit 4.86 impaired escape capability 4.191 means of escape 4.226 movement behaviour 4.233 movement time 4.234 phased evacuation 4.250 place of safety 4.253 pre-movement behaviour 4.260 pre-movement time 4.261 recognition behaviour 4.274 required safe escape time 4.277 response behaviour 4.278 RSET 4.277 safe refuge 4.280 travel distance 4.347

SMOKE extinction area of smoke 4.92 extinction coefficient 4.93 mass optical density of smoke 4.225 obscuration of smoke 4.242 opacity of smoke 4.243 optical density of smoke 4.244 smoke 4.293 smoke production 4.294 smoke production rate 4.295 specific extinction area of smoke 4.301 specific optical density of smoke 4.303 transmittance 4.346 visibility 4.350

SUPPRESSION OF FIRE actual delivered density 4.4 ADD 4.4 agent outlet 4.10 design density 4.63 discharge density 4.307 fire extinguishment 4.109 pre-wetting 4.262 RDD 4.276 required delivered density 4.276

acute toxicity 4.5 asphyxiant 4.17 carboxyhaemoglobin saturation 4.36 concentration 4.52 concentration-time curve 4.53 EC50 4.72 ECt50 4.73 effective concentration 50 4.72 effective exposure dose 50 4.73 exposure dose 4.89 exposure time 4.90 F factor 4.94 FEC 4.159 FED 4.160 Fourier transform infra-red spectroscopy 4.158 fractional effective concentration 4.159 fractional effective dose 4.160 FTIR 4.158 hyperventilation 4.180 IC50 4.181 incapacitation 4.194 irritant, noun 4.203 irritant, noun 4.204 LC50 4.207 LCt50 4.208 lethal concentration 50 4.207 lethal exposure dose 50 4.208 lethal exposure time 50 4.209 lowest observed adverse effect level 4.217 LOAEL 4.217 minimum detection limit 4.230 MDL 4.230 narcosis 4.235 narcotic 4.236 no observed adverse effect level 4.238 NOAEL 4.238 post-exposure time 4.254 ppm (deprecated term) 4.255 ppm by volume (deprecated term) 4.256 predicted LC50 4.257 predicted toxic potency 4.258 spectroscopy 4.304 super-irritant (deprecated) 4.312 super-toxicant (deprecated) 4.313 t L50 4.209 toxic 4.335 toxic gas 4.336 toxic hazard 4.337 toxic potency 4.338 toxic risk 4.339 toxicant 4.340 toxicity 4.341 toxin 4.340 volume fraction 4.351 volume yield 4.352 yield 4.354



© ISS

Registar napuštenih termina na engleskom jeziku auto-extinguishibility 4.285 auto-extinguishing 4.286 burning rate 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 calorific potential 4.174 calorific value 4.174 fire retardance 4.122 flame resistance 4.137 flameproof 4.145 inflammability 4.196 inflammable 4.197 ppm 4.255 ppm by volume 4.256 rate of burning 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 self-extinguishibility 4.285 self-extinguishing 4.286 self-ignition temperature 4.289 spontaneous combustion 4.18 super-irritant 4.312 super-toxicant 4.313 sustained ignition 4.187, 4.188, 4.318, 4.319



SRPS ISO 13943:2010

Prilog NA (informativan)

Uporedni registar termina na srpskom i engleskom jeziku A

dužina putanje evakuacije (travel distance) 4.347 dužina ugljenisanog ostatka (char length) 4.40

ADD (ADD) 4.4 akutna toksičnost (acute toxicity) 4.5 ambijent (environment) 4.80 apsolutno crno telo (black body) 4.23 ASET (ASET) 4.20 asfiksant (asphyxiant) 4.17

E "E" kriterijum ("E" criterion) 4.199 EC50 (EC50) 4.72 ECt50 (ECt50) 4.73 efekat dimnjaka (chimney effect) 4.41

B bekdraft 4.21

bezbedno mesto (place of safety) 4.253 bočno širenje plamena (lateral spread of flame) 4.206

brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.14 brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.143 brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.177 brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.214 brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.218

brzina gorenja površine (area burning rate) 4.14 brzina gubitka mase (mass loss rate) 4.224 brzina produkcije dima (smoke production rate) 4.295 brzina širenja plamena (flame-spread rate) 4.143

C ciljevi bezbednosti od požara (fire safety objective) 4.128 Č čađ (soot) 4.298

D deflagracija (deflagration) 4.62 deterministički model požara (deterministic model) 4.67 detonacija (detonation) 4.68 difuzioni plamen (diffusion flame) 4.69 dim (smoke) 4.293 dodatno naneseno opterećenje, CA, US (superimposed load CA, US) domet gorenja (extent of combustion) 4.91 donja granica zapaljivosti (DGZ) (lower flammability limit) 4.216 donja toplotna mo ć (net heat of combustion) 4.237 doza izlaganja (exposure dose) 4.89 drvo događaja (event tree) 4.85 drvo greške (fault tree) 4.95

efektivna doza izlaganja 50 (effective exposure dose 50) 4.73 efektivna koncentracija 50 (effective concentration 50) 4.72 efektivna toplotna moć (effective heat of combustion) 4.74 efektivni nivo bez primećenih uticaja (no observed adverse effect level) 4.238 efikasnost gorenja (combustion efficiency) 4.47 efluent požara (fire effluent) 4.105 eksplozija explosion) 4.87 ekvivalentni odnos (equivalence ratio) 4.81 emisivnost (emissivity) 4.75 emprijska formula (empirical formula) 4.76 evakuacija (escape) 4.82 evakuacija u fazama (phased evacuation) 4.250

F F-faktor (F factor) 4.94 FEC (FEC) 4.159 FED (FED) 4.160 fizički model požara (physical fire model) 4.251 fleš-over (flashover) 4.156 fleš-over (flashover) 4.157 frakciona efektivna doza (fractional effective dose) 4.160 frakciona efektivna koncentracija (fractional effective concentration) 4.159 front pirolize (pyrolysis front) 4.267 front plamena (flame front) 4.136 FTIR (FTIR) 4.158

G gasifikacija (gasification) 4.165 gasovi požara (fire gases) 4.110 gašenje požara (fire extinguishment) 4.109 gorenje (combustion) 4.46 gorenje plamenom (flaming combustion) 4.148 gorenje smeše obogaćene gorivom (fuel-rich combustion) 4.163 gorenje smeše osiromašene gorivom (fuel-lean combustion) 4.162 gorenje tinjanjem (smouldering combustion) 4.296 gorenje žarenjem (glowing combustion) 4.169 goreti, neprelazni glagol (burn, intransitive verb) 4.28



© ISS

goreti, prelazni glagol (burn, transitive verb) 4.29 goriv, pridev (combustible, adj.) 4.43

kalorimetar za merenje toplotne snage (heat release rate calorimeter) 4.178

gorivi sadržaj 4.45 gorivo (fuel) 4.161 gorivo opterećenje (combustible load) 4.45 gorivost, imenica (combustible, noun) 4.44

kapacitet nosivosti (load-bearing capacity) 4.215 kapljice istopljenog materijala, imenica (molten drip, noun) 4.232

gornja granica zapaljivosti (upper flammability limit) 4.349 gornja toplotna moć (gross heat of combustion) 4.170 građevinski element (building element) 4.25 granice zapaljivosti (flammability limits) 4.152 granična stabilnost (ultimate stability failure) 4.348 granični indeks kiseonika (limiting oxygen index) 4.248 greška opšteg tipa (common mode failure) 4.49 gustina prskanja (discharge density) 4.307 gustina prskanja sprinklera (sprinkler density) 4.307

konstrukcioni element 4.25 konvekcija (convection) 4.54

H hiperventilacija hyperventilation) 4.180

I "I" kriterijum ("I" criterion) 4.198 IC50 (IC50) 4.181 individualni rizik (individual risk) 4.195

infracrvena spektroskopija sa Furijeovom transformacijom (Fourier transform infra-red spectroscopy) 4.158 integritet CA, US (integrity CA, US) 4.113 integritet na požar (fire integrity) 4.113 intenzitet prskanja po površini (surface density) 4.306 intenzitet prskanja sprinklera (sprinkler application rate) 4.306 inženjering bezbednosti od požara (fire safety engineering) 4.126 iritant, imenica (irritant, noun) 4.203 iritant, imenica (irritant, noun) 4.204 isijavanje (incandescence) 4.193 iskra, imenica (spark , noun) 4.299 iskra, imenica (spark , noun) 4.300 ispust sredstva za gašenje (agent outlet) 4.10 izgorela dužina (burned length) 4.31 izgorela površina (burned area) 4.30 izgrađeni objekat (built environment) 4.26 izlaz (exit) 4.86 izložena površina (exposed surface) 4.88 izloženost požaru (fire exposure) 4.108 izlučivanje (wicking) 4.353 izrađeni objekat 4.26

izvor paljenja (ignition source) 4.189

J jedinično požarno opterećenja (fire load density) 4.115

K kalibracija (calibration) 4.34 kalorimetar (calorimeter) 4.35

karakteristike efluenta u slabljenju (fire-effluent decay characteristic) 4.106 kiseonični indeks (oxygen index) 4.248 klasifikacija požara (fire classification) 4.101 klinker (clinker) 4.42 koeficijent prigušenja (extinction coefficient) 4.93 kola sa sopstvenom bezbednošću (intrinsically safe circuit) 4.201 kompozitni materijal (composite material) 4.51 koncentracija (concentration) 4.52 koncentracija gubitka mase (mass loss concentration) 4.222 koncentracija gubitka mase (mass loss concentration) 4.223

konvektivni toplotni fluks (convective heat flux) 4.55 koridor evakuacije (means of escape) 4.226 korozioni referentni uzorak (corrosion target) 4.57 koroziono oštećenje (corrosion damage) 4.56 kretanje efluenta požara (fire-effluent transport) 4.107 kriterijum integriteta "E" (integrity criterion "E") 4.199 kriterijum izolativnosti "I"(insulation criterion "I") 4.198 kriterijum nosivosti "R" (load-bearing criterion "R") 4.215 kriterijum prihvatanja (acceptance criteria) 4.2 kritično požarno opterećenje (critical fire load) 4.58 kriva koncentracija-vreme (concentration-time curve) 4.53 kriva požar-rizik (fire-risk curve) 4.125 kriva temperatura-vreme (temperature-time curve) 4.320 kućište (enclosure) 4.78

L LC50 (LC50) 4.207 LCt50 (LCt50) 4.208 LFL (LFL) 4.216 linijska brzina gorenja (linear burning rate) 4.214 LOAEL (LOAEL) 4.217 LOI (LOI) 4.248

M masena brzina gorenja (mass burning rate) 4.218 masena koncentracija punjenja (mass charge concentration) 4.220 masena koncentracija punjenja (mass charge concentration) 4.221 masena optička gustina dima (mass optical density of smoke) 4.225 maseni kalorimetar (mass calorimeter) 4.219 MDL (MDL) 4.230 mehanički odgovor (mechanical response) 4.227 menadžment bezbednoš ću od požara (fire-safety management)



SRPS ISO 13943:2010

merač ukupnog toplotnog fluksa (total heat flux meter) 4.334 minimalna granica detekcije (minimum detection limit) 4.230 minimalna kritična relativna vlažnost (minimum critical relative humidity) 4.229 minimalna temperatura paljenja (minimum ignition temperature) 4.231 model požara (fire model) 4.116

N najniži primećeni efektivni nivo uticaja (lowest observed adverse effect level) 4.217 nanešeno opterećenje (imposed load) 4.192 narkotik (narcotic) 4.236 narkoza (narcosis) 4.235 negoriv (non-combustible) 4.239 neplamsav (non-flammable) 4.240 nepropaljivo kućište (flameproof enclosure) 4.146 NOAEL (NOAEL) 4.238 numeri čki model požara (numerical fire model) 4.241

O odlomci u plamenu (flaming debris) 4.149 odnos masa 4.354

održivi plamen (sustained flame) 4.319 održivo gorenje (sustained combustion) 4.318 održivo paljenje (napušteno) [sustained ignition (deprecated)] 4.187 održivo paljenje (napušteno) [sustained ignition (deprecated)] 4.188 održivo paljenje (napušteno) [sustained ignition (deprecated)] 4.318 održivo paljenje (napušteno) [sustained ignition (deprecated)] 4.319 odzivno ponašanje (response behaviour) 4.278 OI (OI) 4.248

okolina bez promaje (draught-free environment) 4.70 oksidacija (oxidation) 4.245 oksidaciono sredstvo (oxidizing agent) 4.246 onesposobljenost (incapacitation) 4.194 opasnost od požara (fire danger) 4.103 oprljiti, glagol (scorch, verb) 4.281 opstajući plamen (afterflame) 4.6 opstajući žar (afterglow) 4.8 optička gustina dima (optical density of smoke) 4.244 oslobođena toplota (heat release) 4.176 osnovni standard (primary standard) 4.263 oštećena dužina (damaged length) 4.60 oštećena površina (damaged area) 4.59 otporno na plamen (flameproof) 4.145

otpornost na plamen (napušteno) [flame resistance (deprecated)] 4.137 otpornost na požar (fire resistance) 4.121 otpornost prema električnom luku (arc resistance) 4.13

otpornost prema stvaranju provodnih staza (tracking resistance) 4.343 otrovan (poisonous) 4.335

P paliti, glagol (lighting, verb) 4.213 paljenje (ignition) 4.187 paljenje (ignition) 4.188 paljenje bez pilot plamena CA, US (unpiloted ignition CA, US) 4.18 paljenje, imenica (lighting, noun) 4.212 paljevina (arson) 4.15 pepeo (ash) 4.16

performanse na dejstvo požara (fire performance) 4.117 pilotno paljenje (piloted ignition) 4.252 pilot-paljenje (pilot ignition) 4.252 piroforni materijal (pyrophoric material) 4.268 piroliza (pyrolysis) 4.266 plamen prethodno pomešanog goriva sa oksidansom (pre-mixed flame) 4.259 plamen, imenica (flame, noun) 4.133 plamenanje (flashing) 4.155 plamsav (flammable) 4.153 plamsavost (flammability) 4.151 plamteće kapljice (flaming droplets) 4.150 plamtenje, imenica (flaming, noun) 4.147 plamteti, glagol (flame, verb) 4.134 podloga (substrate) 4.311 pogodnost za paljenje (ease of ignition) 4.182 ponašanje pre kretanja (pre-movement behaviour) 4.260 ponašanje pri evakuaciji (evacuation behaviour) 4.83 ponašanje pri kretanju (movement behaviour) 4.233 ponašanje pri prepoznavanju (recognition behaviour) 4.274 ponašanje pri topljenju (melting behaviour) 4.228 ponašanje termički debelog čvrstog tela (thermally thick solid behaviour) 4.331 ponašanje termički tankog čvrstog tela (thermally thin solid behaviour) 4.332 ponašanje tokom gorenja (burning behaviour) 4.32 ponašanje u požaru (fire behaviour) 4.100 potpuno gorenje (complete combustion) 4.50 površinski fleš plamen (surface flash) 4.316 površinsko gorenje (surface burn) 4.315 površinsko prigušenje dimom (extinction area of smoke) 4.92 površinsko širenje plamena (surface spread of flame) 4.317 požar (fire) 4.98 požar (fire) 4.96 požar pune pokrivenosti (fully developed fire) 4.164 požarna barijera (fire barrier) 4.99 požarna ispitivanja uzoraka malih razmera (small-scale fire test) 4.292 požarna ispitivanja uzoraka realnih razmera (real-scale fire test) 4.273 požarna ispitivanja uzoraka srednjih razmera (intermediate-scale fire test) 4.200 požarna ispitivanja uzoraka velikih razmera (large-scale fire test) 4.205 požarni sektor (fire compartment) 4.102 požarno ispitivanje (fire test) 4.132 požarno opterećenje (fire load) 4.114 ppm (napušteno) [ppm (deprecated)] 4.255



© ISS

ppm zapreminski (napušteno) [ppm by volume (deprecated)] 4.256 predviđeni toksični potencijal (predicted toxic potency) 4.258 predviđeno LC50 (predicted LC50) 4.257 prekomerno zagrevanje (abnormal heat) 4.1 prenos toplote zračenjem (radiative heat transfer) 4.270 prepreka za požar, imenica CA (fire separation, noun CA) 4.99 prethodno kvašenje (pre-wetting) 4.262

prigušenje svetlosti dimom (obscuration by smoke) 4.242 prihvatanje rizika (risk acceptance) 4.279 princip utroška kiseonika (oxygen consumption principle) 4.247 prinos (yield) 4.354 probabilistički model (probabilistic model) 4.264 produkat gorenja (combustion product) 4.48 produkcija dima (smoke production) 4.294 progresivno tinjanje (progressive smouldering) 4.265 projekat zasnovan na performansama (performance-based design) 4.249 projektni intenzitet prskanja (design density) 4.63 projektni požar (design fire) 4.64 projektni požarni scenario (design fire scenario) 4.65 prolazni plamen (transient flame) 4.344 prolazno paljenje (transient ignition) 4.345 prostorija (enclosure) 4.77 protok toplote (heat flow rate) 4.172 prozirnost dima (opacity of smoke) 4.243

R raspoloživo vreme za evakuaciju (time available for escape) 4.20 rasprostiranje plamena (fire propagation) 4.120 rasprskavanje (bursting) 4.33 rast požara (fire growth) 4.111 razbuktavanje (backdraft) 4.21 razdvajajući element (separating element) 4.291 RDD (RDD) 4.276 reakcija na požar (reaction to fire) 4.272

referentni scenario požara (reference fire scenario) 4.275 retardant gorenja, imenica [fire retardant, noun) 4.123 retardant plamena, imenica (flame retardant, noun) 4.139 rizik od požara (fire risk) 4.124 rizik od toksičnosti (toxic risk) 4.339 RSET (RSET) 4.277

samozagrevanje (self-heating) 4.288 scenario ponašanja (behavioural scenario) 4.22 scenario požara (fire scenario) 4.129 sekundarni standard (secondary standard) 4.283 simulacija požara (fire simulation) 4.116 sistem za prigušivanje (suppression system) 4.314 sistemi sa sopstvenom bezbednošću (intrinsically safe system) 4.202 skrining test (screening test) 4.282 slabljenje požara (fire decay) 4.104 smanjena sposobnost evakuacije (impaired escape capability) 4.191 smrtonosna doza izlaganja 50 (lethal exposure dose 50) 4.208 smrtonosna koncentracija 50 (lethal concentration 50) 4.207 smrtonosno vreme izlaganja 50 (lethal exposure time 50) socijalni rizik (societal risk) 4.297 specifična optička gustina dima (specific optical density of smoke) 4.303 specifični toplotni kapacitet (specific heat capacity) 4.302 specifično površinsko prigušenje dimom (specific extinction area of smoke) 4.301 specifično požarno opterećenje 4.115 spektroskopija (spectroscopy) 4.304 spontano gorenje (napušteno) [spontaneous combustion (deprecated)] 4.18 spontano paljenje (spontaneous ignition) 4.18

spontano širenje plamena (self-propagation of flame) 4.290 stabilnost na požar (fire stability) 4.131 stehiometrijska smeša (stoichiometric mixture) 4.309 stehiometrijski prinos (stoichiometric yield) 4.310 stehiometrijsko gorenje (stoichiometric combustion) 4.308 struja vrelih gasova iznad vatre (fire plume) 4.118 struja vrelih gasova u blizini tavanice (ceiling jet) 4.37 stvaran intenzitet prskanja vodom (actual delivered density) 4.4 stvaranje provodnih staza (tracking) 4.342 superiritant (napušteno) [super-irritant (deprecated)] 4.312 supertoksikant (napušteno) [super-toxicant (deprecated)] 4.313

Š širenje plamena (flame spread) 4.142

T

S samogasiti se, povratni glagol (self-extinguish, verb) 4.284 samogasivost (napušteno) [self-extinguishibility (deprecated)] 4.285 samogašenje (napušteno) [self-extinguishing (deprecated)] 4.286 samopaljenje (auto-ignition) 4.18 samopaljenje CA, US (self-ignition CA, US) 4.18 samozagrevanje (self-heating) 4.287

tačka paljenja (ignition point) 4.231 temperatura paljenja (fire point) 4.119 temperatura samopaljenja (auto-ignition temperature) 4.19 temperatura samopaljenja (napušteno) [self-ignition temperature (deprecated)] 4.289 temperatura spontanog paljenja (spontaneous ignition temperature) 4.19 temperatura zapaljivosti (flash point) 4.154 teorijski prinos (notional yield) 4.310



SRPS ISO 13943:2010

termička razgradnja (thermal degradation) 4.324 termički odziv (thermal response) 4.330 termičko razlaganje (thermal decomposition) 4.323 t L50 (t L50) 4.209 toksičan (toxic) 4.335 toksična moć (toxic potency) 4.338 toksični gas (toxic gas) 4.336 toksičnost (toxicity) 4.341 toksikant (toxicant) 4.340 toksin (toxin) 4.340 toplota gasifikacije (heat of gasification) 4.175 toplotna difuzivnost (thermal diffusivity) 4.325 toplotna inercija (thermal inertia) 4.326 toplotna izolativnost (thermal insulation) 4.328 toplotna moć (heat of combustion) 4.174 toplotna provodljivost (thermal conductivity) 4.322 toplotna snaga (heat release rate) 4.177 toplotna vrednost (napušteno) [calorific value (deprecated)]4.174 toplotni fluks (heat flux) 4.173 toplotni fluks zračenja (radiant heat flux) 4.269 toplotni fluksmetar (radiometer) 4.271 toplotni izolator (thermal insulation material) 4.327 toplotni kapacitet (heat capacity) 4.171 toplotni potencijal (napušteno) [calorific potential (deprecated)]4.174 toplotno naprezanje (heat stress) 4.179 toplotno zračenje (thermal radiation) 4.329 trajanje plamtenja (duration of flaming) 4.71 transmitansa (transmittance) 4.346

tretiran retardantom plamena (flame retarded) 4.141 tretman za usporavanje plamena (flame retardant treatment) 4.140

U UFL (UFL) 4.349 ugarak 4.38

ugljenisani ostatak , imenica (char, noun) 4.38 ugljenisati, glagol (char, verb) 4.39 ugroženost od požara (fire hazard) 4.112 ugroženost od toksičnosti (toxic hazard) 4.337 ukupan ekvivalentni odnos (global equivalence ratio) 4.166 ukupan ekvivalentni odnos (global equivalence ratio) 4.167 ukupna štićena površina sprinklerom (sprinkler activation area) 4.305 ukupni toplotni fluks (total heat flux) 4.333 upaliti, prelazni glagol (light, transitive verb) 4.210 upaliti, prelazni glagol (light, transitive verb) 4.211 upaljiv (napušteno) [inflammable (deprecated)] 4.197 upaljivost (napušteno) [inflammability (deprecated)] 4.196 uslovi krajnjeg korišćenja (end-use conditions) 4.79 usporavanje gorenja (napušteno) [fire retardance (deprecated)] 4.122

usporavanje plamena (flame retardance) 4.138 utočište (safe refuge) 4.280 uzgonska struja (buoyant plume) 4.27 uzorak za ispitivanje (test specimen) 4.321

V vatra (fire) 4.96 vatra (fire) 4.97 vatrena perjanica 4.118 vidljivost (visibility) 4.350

vreme aktiviranja (activation time) 4.3 vreme izlaganja (exposure time) 4.90 vreme kretanja (movement time) 4.234 vreme opstajanja plamena (afterflame time) 4.7 vreme opstajanja žara (afterglow time) 4.9 vreme paljenja (ignition time) 4.190 vreme posle izlaganja (post-exposure time) 4.254 vreme pre kretanja (pre-movement time) 4.261 vreme primenjivanja plamena (flame application time) 4.135 vreme širenja plamena (flame-spread time) 1.144 vreme za alarmiranje (alarm time) 4.11 vreme za bezbednu evakuaciju (available safe escape time) 4.20 vreme za detekciju (detection time) 4.66 vreme za evakuaciju (evacuation time) 4.84 vreme zahtevano za evakuaciju (time required for escape) 4.277

Z zagušljivac 4.17

zahtevan intenzitet prskanja vodom (required delivered density) 4.276 zahtevano vreme za bezbednu evakuaciju (required safe escape time) 4.277 zapaliti, neprelazni glagol (ignite, intransitive verb) 4.184 zapaliti, prelazni glagol (ignite, transitive verb) 4.185 zapaljen (ignited) 4.186 zapaljen, pridev (alight, adj.) 4.12 zapaljiv (ignitable) 4.183 zapaljiv 4.153

zapaljivost (ignitability) 4.182 zapaljivost 4.151

zapreminski prinos (volume yield) 4.352 zapreminski udeo (volume fraction) 4.351 zasićenost karboksi-hemoglobinom (carboxyhaemoglobin saturation) 4.36 zaštita na lokaciji (defend in place) 4.61 zračenje apsolutno crnog tela (black-body radiant source) 4.24

Ž žarenje, imenica (glowing, noun) 4.168 žestina požara (fire severity) 4.130



© ISS

Prilog NB (informativan)

Uporedni registar termina po oblastima na srpskom i engleskom jeziku PALJEVINA paljevina (arson) 4.15

IZGRAĐENI OBJEKAT građevinski element, konstrukcioni element (building element) 4.25 izgrađeni objekat, izrađeni objekat (built environment) 4.26 prostorija (enclosure) 4.77

FIZIKA GORENJA brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 brzina gorenja površine, (area burning rate) 4.14 goreti, neprelazni glagol (burn, intransitive verb) 4.28 goreti, prelazni glagol (burn, transitive verb) 4.29 izgorela dužina (burned length) 4.31 izgorela površina (burned area) 4.30 linijska brzina gorenja (linear burning rate) 4.214 masena brzina gorenja (mass burning rate) 4.218 ponašanje tokom gorenja (burning behaviour) 4.32 površinsko gorenje (surface burn) 4.315 ugljenisati, glagol (char, verb) 4.39

oksidacija (oxidation) 4.245 oksidaciono sredstvo (oxidizing agent) 4.246 opstajući žar (afterglow) 4.8 paliti, glagol (lighting, verb) 4.213 potpuno gorenje (complete combustion) 4.50 progresivno tinjanje (progressive smouldering) 4.265 stehiometrijska stehiometrijska smeša (stoichiometric (stoichiometric mixture) 4.309 stehiometrijski stehiometrijski prinos (stoichiometric yield) 4.310 stehiometrijsko stehiometrijsko gorenje (stoichiometric combustion) 4.308 toplotna moć (heat of combustion) 4.174 toplotna vrednost (napušteno) [calorific value (deprecated)] 4.174 toplotni potencijal (napušteno) [calorific potential (deprecated)] 4.174 upaliti, prelazni glagol (light) 4.210 upaliti, prelazni glagol (light) 4.211 vreme opstajanja žara (afterglow time) 4.9 žarenje, imenica (glowing) 4.168

KOROZIVNOST koroziono oštećenje (corrosion damage) 4.56 korozioni referentni uzorak (corrosion target) 4.57

HEMIJA GORENJA deflagracija (deflagration) 4.62 detonacija (detonation) (detonation) 4.68 domet gorenja (extent of combustion) 4.91 donja toplotna mo ć (net heat of combustion) 4.237 efektivna toplotna moć (effective heat of combustion) 4.74 efikasnost gorenja (combustion efficiency) 4.47 eksplozija (explosion) 4.87 ekvivalentni odnos (equivalence ratio) 4.81 gorenje (combustion) (combustion) 4.46 gorenje plamenom (flaming combustion) 4.148 gorenje smeše obogaćene gorivom (fuel-rich combustion) 4.163 gorenje smeše osiromašene gorivom (fuel-lean combustion) 4.162 gorenje tinjanjem (smouldering combustion) 4.296 gorenje žarenjem (glowing combustion) 4.169 goriv, pridev (combustible, adj.) 4.43 gorivo (fuel) 4.161 gorivost, imenica (combustible, noun) 4.44 gornja toplotna mo ć (gross heat of combustion) 4.170 isijavanje (incandescence) (incandescence) 4.193 negoriv (non-combustible) (non-combustible) 4.239 teorijski prinos (notional yield) 4.310 održivo gorenje (sustained combustion) 4.318

ELEKTROTEHNIČKI fleš-over (flashover) 4.157 iskra, imenica (spark , noun) 4.300 kola sa sopstvenom bezbednoš bezbednošću (intrinsically safe circuit) 4.201 kućište (enclosure) 4.78 nepropaljivo kućište (flameproof enclosure) 4.146 otpornost prema elektri čnom luku (arc resistance) 4.13 otpornost prema stvaranju provodnih staza (tracking resistance) 4.343 sistemi sa sopstvenom bezbednošću (intrinsically safe system) 4.202 stvaranje provodnih staza (tracking) 4.342

VATRA/POŽAR izloženost požaru (fire exposure) 4.108 klasifikacija požara (fire classification) 4.101 opasnost od požara (fire danger) 4.103 ponašanje u požaru (fire behaviour) 4.100 požar (fire) 4.98 reakcija na požar (reaction to fire) 4.272 ugroženost od požara (fire hazard) 4.112 vatra (fire) 4.97 vatra (fire) 4.96 požar (fire) 4.96



SRPS ISO 13943:2010

RETARDANTI GORENJA/PLAMENA retardant gorenja, imenica (fire retardant, noun) 4.123

retardant plamena, imenica (flame retardant, noun) 4.139 samogašenje (napušteno) [auto-extinguishing (deprecated)] 4.286 samogasiti se, povratni glagol (self-extinguish (self-extinguish, verb) 4.284 samogasivost (napušteno) [auto-extinguishibility (deprecated)] 4.285

tretiran retardantom plamena (flame retarded) 4.141 tretman za usporavanje plamena (flame retardant treatment) 4.140 usporavanje gorenja (napušteno) [fire retardance (deprecated)] 4.122 usporavanje plamena (flame retardance) 4.138

MODELI POŽARA deterministički model požara (deterministic (deterministic model) 4.67 fizički model požara (physical fire model) 4.251 model požara (fire model) 4.116 numeri čki model požara (numerical fire model) 4.241 probabilistički model (probabilistic model) 4.264 simulacija požara (fire simulation) 4.116

OTPORNOST NA POŽAR "E" kriterijum ("E" criterion) 4.199 integritet CA, US (integrity) 4.113 integritet na požar (fire integrity) 4.113

kriterijum integriteta "E" (integrity criterion "E") 4.199 otporno na plamen (flameproof) 4.145 otpornost na plamen (napušteno) [flame resistance (deprecated)] 4.137 otpornost na požar (fire resistance) 4.121 požarna barijera (fire barrier) 4.99 požarni sektor (fire compartment) compartment) 4.102 prepreka za požar, imenica CA (fire separation) 4.99 razdvajajući element (separating element) 4.291 stabilnost na požar (fire stability) 4.131 toplotna izolativnost (thermal insulation) 4.328

RIZIK OD POŽARA individualni rizik (individual risk) 4.195 kriterijum prihvatanja (acceptance criteria) 4.2 kriva požar-rizik (fire risk curve) 4.125 prihvatanje rizika (risk acceptance) 4.279 rizik od požara (fire risk) 4.124 socijalni rizik (societal risk) 4.297

INŽINJERING BEZBEDNOSTI OD POŽARA ciljevi bezbednosti od požara (fire-safety objective) 4.128 dodatno naneseno optere ćenje, CA, US (superimposed (superimposed load) 4.192 drvo događaja (event tree) 4.85 drvo greške (fault tree) 4.95 greška opšteg tipa (common mode failure) 4.49

inženjering bezbednosti od požara (fire-safety engineering) 4.126 menadžment bezbednoš ću od požara (fire-safety management) 4.127 naneseno opterećenje (imposed load) 4.192 projekat zasnovan na performansama performansama (performance-based (performance-based design) 4.249

SCENARIO POŽARA fleš-over (flashover) 4.156 požar pune pokrivenosti (fully developed fire) 4.164 projektni požar (design fire) 4.64 projektni požarni scenario (design fire scenario) 4.65 rasprostiranje plamena (fire propagation) 4.120 rast požara (fire growth) 4.111 referentni scenario požara (reference fire scenario) 4.275 scenario požara (fire scenario) 4.129 slabljenje požara (fire decay) 4.104 žestina požara (fire severity) 4.130

POŽARNA ISPITIVANJA brzina gubitka mase (mass loss rate) 4.224 dužina ugljenisanog ostatka (char length) 4.40 granična stabilnost (ultimate stability failure) 4.348 granični indeks kiseonika (limiting oxygen index) 4.248 izložena površina (exposed surface) 4.88 kalibracija (calibration) 4.34 kiseonični indeks (oxygen index) 4.248 koncentracija koncentracija gubitka mase (mass loss concentration) 4.222 koncentracija koncentracija gubitka mase (mass loss concentration) 4.223 kriva temperatura-vreme (temperature-time curve) 4.320 LOI (LOI) 4.248 masena koncentracija punjenja (mass charge concentration) 4.220 masena koncentracija punjenja (mass charge concentration) 4.221 minimalna kritična relativna vlažnost (minimum critical relative humidity) 4.229 OI (OI) 4.248 okolina bez promaje (draught-free environment) 4.70 osnovni standard (primary standard) 4.263 oštećena dužina (damaged length) 4.60 oštećena površina (damaged area) 4.59 performanse na dejstvo požara (fire performance) 4.117 podloga (substrate) 4.311 požarna ispitivanja ispitivanja uzoraka uzoraka malih razmera (small-scale fire test) 4.292 požarna ispitivanja uzoraka realnih razmera (real-scale fire test) 4.273 požarna ispitivanja uzoraka srednjih razmera (intermediate-scale (intermediate-scale fire test) 4.200 požarna ispitivanja uzoraka velikih razmera (large-scale fire test) 4.205 požarno ispitivanje (fire test) 4.132



© ISS

princip utroška kiseonika (oxygen consumption principle) 4.247 sekundarni standard (secondary standard) 4.283 skrining test (screening test) 4.282 ukupan ekvivalentni odnos (global equivalence ratio) 4.166 ukupan ekvivalentni odnos (global equivalence ratio) 4.167 uslovi krajnjeg korišćenja (end-use conditions) 4.79 uzorak za ispitivanje (test specimen) 4.321 vreme primenjivanja plamena (flame application time) 4.135

PLAMEN/PLAMSAVOST bočno širenje plamena (lateral spread of flame) 4.206 brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 brzina širenja plamena (flame spread rate) 4.143 difuzioni plamen (diffusion flame) 4.69 front plamena (flame front) 4.136 neplamsav (non-flammable) (non-flammable) 4.240 odlomci u plamenu (flaming debris) 4.149 održivi plamen (sustained flame) 4.319 opstajući plamen (afterflame) 4.6 paljenje, imenica lighting, noun 4.212

plamen prethodno pomešanog goriva sa oksidansom (pre-mixed flame) 4.259 plamen, imenica (flame, noun) 4.133 plamenanje (flashing) 4.155 plamsav, zapaljiv (flammable) 4.153 plamsavost, zapaljivost (flammability) 4.151 plamteće kapljice (flaming droplets) 4.150 plamtenje, imenica (flaming, noun) 4.147 plamteti, glagol (flame, verb) 4.134 površinski fleš plamen, površinski blesak (surface flash) 4.316 površinsko širenje plamena (surface spread of flame) 4.317 prolazni plamen (transient flame) 4.344 razbuktavanje razbuktavanje (backdraft) 4.21 širenje plamena (flame spread) 4.142 spontano širenje plamena (self-propagation of flame) 4.290 trajanje plamtenja (duration of flaming) 4.71 upaljiv (napušteno) [inflammable (deprecated)] 4.197 upaljivost (napušteno) [inflammability (deprecated)] 4.196 vreme opstajanja plamena (afterflame time) 4.7 vreme širenja plamena (flame spread time) 4.144 zapaljen, pridev (alight, adj.) 4.12

TOPLOTA brzina gorenja (napušteno) [burning rate (deprecated)] 4.14, 4.143, 4.177, 4.214, 4.218 efekat dimnjaka (chimney effect) 4.41 front pirolize (pyrolysis front) 4.267 gorivo opterećenje, gorivi sadržaj (combustible (combustible load) 4.45 jedinično požarno opterećenje, specifično požarno opterećenje (fire load density) 4.115

kalorimetar (calorimeter) 4.35 kalorimetar za merenje toplotne snage (heat release rate calorimeter) 4.178 konvekcija (convection) 4.54 konvektivni toplotni fluks (convective heat flux) 4.55 kritično požarno opterećenje (critical fire load) 4.58 maseni kalorimetar (mass calorimeter) 4.219 merač ukupnog toplotnog fluksa (total heat flux meter) 4.334 oprljiti, glagol (scorch, verb) 4.281 oslobođena toplota (heat release) 4.176 piroliza (pyrolysis) 4.266 ponašanje termički debelog čvrstog tela (thermally thick solid behaviour) 4.331 ponašanje termički tankog čvrstog tela (thermally thin solid behaviour) 4.332 požarno opterećenje (fire Ioad) 4.114 prekomerno zagrevanje (abnormal heat) 4.1 prenos toplote zračenjem (radiative heat transfer) 4.270 protok toplote (heat flow rate 4.172 samozagrevanje (self-heating) (self-heating) 4.287 samozagrevanje (self-heating) (self-heating) 4.288 struja vrelih gasova iznad vatre, vatrena perjanica (fire plume) 4.118 struja vrelih gasova u blizini tavanice (ceiling jet) 4.37 termička razgradnja (thermal degradation) 4.324 termički odziv (thermal response) 4.330 termičko razlaganje (thermal decomposition) 4.323 toplota gasifikacije (heat of gasification) 4.175 toplotna snaga (heat release rate) 4.177 toplotni fluks (heat flux) 4.173 toplotni fluks zra čenja (radiant heat flux) 4.269 toplotni fluksmetar radiometer 4.271 toplotni kapacitet (heat capacity) 4.171 toplotno naprezanje (heat stress) 4.179 toplotno zračenje (thermal radiation) 4.329 ukupni toplotni fluks (total heat flux) 4.333 uzgonska struja (buoyant plume) 4.27

PALJENJE izvor paljenja (ignition source) 4.189 održivo paljenje (napušteno) [sustained ignition (deprecated)] 4.188 paljenje (ignition) 4.187 paljenje (ignition) 4.188 paljenje bez pilot plamena CA, CA, US (unpiloted ignition) 4.18 pilotno paljenje (pilot ignition) 4.252 pilot-paljenje (piloted ignition) 4.252 pogodnost za paljenje (ease of ignition) 4.182 prolazno paljenje (transient ignition) 4.345 samopaljenje (auto-ignition) (auto-ignition) 4.18 samopaljenje CA, US (self-ignition) 4.18 spontano gorenje (napušteno) [spontaneous combustion (deprecated)] 4.18 spontano paljenje (spontaneous ignition) 4.18

temperatura temperatura samopaljenja (auto-ignition temperature) 4.19 temperatura spontanog paljenja (spontaneous ignition temperature) 4.19 vreme paljenja (ignition time) 4.190



SRPS ISO 13943:2010

zapaliti, neprelazni glagol (ignite, intransitive verb) 4.184 zapaliti, prelazni glagol (ignite, transitive verb) 4.185 zapaljen (ignited) 4.186 zapaljiv (ignitable) 4.183 zapaljivost (ignitability) 4.182

PONAŠANJE MATERIJALA gasifikacija (gasify) 4.165 izlučivanje (wicking) 4.353 karakteristike efluenta u slabljenju (fire effluent decay characteristic) 4.106 kretanje efluenta požara (fire effluent transport) 4.107 mehanički odgovor (mechanical response) 4.227 ponašanje pri topljenju (melting behaviour) 4.228 rasprskavanje (bursting) 4.33

OSOBINE MATERIJALA "I" kriterijum ("I" criterion) 4.198

donja granica zapaljivosti (DGZ) (lower flammability limit) 4.216 emisivnost (emissivity) 4.75 emprijska formula (empirical formula) 4.76 gornja granica zapaljivosti (upper flammability limit) 4.349 granice zapaljivosti (flammability limits) 4.152 kapacitet nosivosti (load bearing capacity) 4.215

kriterijum izolativnosti "I"(insulation criterion "I") 4.198 kriterijum nosivosti "R" (load bearing criterion "R") 4.215 LFL (LFL) 4.216 minimalna temperatura paljenja (minimum ignition temperature) 4.231 specifični toplotni kapacitet (specific heat capacity) 4.302 tačka paljenja (ignition point) 4.231 temperatura paljenja (fire point) 4.119 temperatura samopaljenja (napušteno) [self-ignition temperature (deprecated term)] 4.289 temperatura zapaljivosti (flash point) 4.154 toplotna difuzivnost (thermal diffusivity) 4.325 toplotna inercija (thermal inertia) 4.326 toplotna provodljivost (thermal conductivity) 4.322 UFL (UFL) 4.349

MATERIJALI apsolutno crno telo (black body) 4.23 kompozitni materijal (composite material) 4.51 piroforni materijal (pyrophoric material) 4.268 toplotni izolator (thermal insulation material) 4.327 zračenje apsolutno crnog tela (black body radiant source) 4.24

PRODUKTI VATRE/POŽARA čađ (soot) 4.298

efluent požara (fire effluent) 4.105 gasovi požara (fire gases) 4.110 iskra, imenica (spark , noun) 4.299 kapljice istopljenog materijala, imenica (molten drips) 4.232

klinker (clinker) 4.42 pepeo (ash) 4.16 produkat gorenja (combustion product) 4.48 ugljenisani ostatak , imenica, ugarak (char, noun) 4.38

ODZIV I EVAKUACIJA IZ POŽARA ASET (ASET) 4.20 bezbedno mesto (place of safety) 4.253 dužina putanje evakuacije (travel distance) 4.347 evakuacija (escape) 4.82 evakuacija u fazama (phased evacuation) 4.250 izlaz (exit) 4.86 koridor evakuacije (means of escape) 4.226 odzivno ponašanje (response behaviour) 4.278 ponašanje pre kretanja (pre-movement behaviour) 4.260 ponašanje pri evakuaciji (evacuation behaviour) 4.83 ponašanje pri kretanju (movement behaviour) 4.233 ponašanje pri prepoznavanju (recognition behaviour) 4.274 RSET (RSET) 4.277 scenario ponašanja (behavioural scenario) 4.22 smanjena sposobnost evakuacije (impaired escape capability) 4.191 utočište (safe refuge) 4.280 vreme aktiviranja (activation time) 4.3 vreme kretanja (movement time) 4.234 vreme pre kretanja (pre-movement time) 4.261 vreme za alarmiranje (alarm time) 4.11 vreme za bezbednu evakuaciju (available safe escape time) 4.20 vreme za detekciju (detection time) 4.66 vreme za evakuaciju (evacuation time) 4.84 zahtevano vreme za bezbednu evakuaciju (required safe escape time) 4.277 vreme zahtevano za evakuaciju (time required for escape) 4.277 zaštita na lokaciji (defend in place) 4.61

DIM brzina produkcije dima (smoke production rate) 4.295 dim (smoke) 4.293 koeficijent prigušenja (extinction coefficient) 4.93 masena optička gustina dima (mass optical density of smoke) 4.225 optička gustina dima (optical density of smoke) 4.244 površinsko prigušenje dimom (extinction area of smoke) 4.92 prigušenje svetlosti dimom (obscuration of smoke) 4.242 produkcija dima (smoke production) 4.294 prozirnost dima (opacity of smoke) 4.243 specifična optička gustina dima (specific optical density of smoke) 4.303 specifično površinsko prigušenje dimom (specific extinction area of smoke) 4.301 transmitansa (transmittance) 4.346 vidljivost (visibility) 4.350



© ISS

PRIGUŠENJE POŽARA ADD (ADD) 4.4 gašenje požara (fire extinguishment) 4.109 gustina prskanja (discharge density) 4.307 gustina prskanja sprinklera (sprinkler density) 4.307 intenzitet prskanja po površini (surface density) 4.306 intenzitet prskanja sprinklera (sprinkler application rate) 4.306 ispust sredstva za gašenje (agent outlet) 4.10 prethodno kvašenje (pre-wetting) 4.262 projektni intenzitet prskanja (design density) 4.63 RDD (RDD) 4.276 sistem za prigušivanje (suppression system) 4.314 stvaran intenzitet prskanja vodom (actual delivered density) 4.4 ukupna štićena površina sprinklerom (sprinkler activation area) 4.305 zahtevan intenzitet prskanja vodom (required delivered density) 4.276

TOKSIČNOST akutna toksičnost (acute toxicity) 4.5 asfiksant, zagušljivac (asphyxiant) 4.17 doza izlaganja (exposure dose) 4.89 EC50 (EC50) 4.72 ECt50 (ECt50) 4.73 efektivna doza izlaganja 50 (effective exposure dose 50) 4.73 efektivna koncentracija 50 (effective concentration 50) 4.72 efektivni nivo bez primećenih uticaja (no observed adverse effect level) 4.238 F-faktor (F factor) 4.94 FEC (FEC) 4.159 FED (FED) 4.160 frakciona efektivna doza (fractional effective dose) 4.160 frakciona efektivna koncentracija (fractional effective concentration) 4.159 FTIR (FTIR) 4.158 hiperventilacija (hyperventilation) 4.180 IC50 (IC50) 4.181 infracrvena spektroskopija sa Furijeovom transformacijom (Fourier transform infra-red spectroscopy) 4.158 iritant, imenica (irritant, noun) 4.203 iritant, imenica (irritant, noun) 4.204

koncentracija (concentration) 4.52 kriva koncentracija-vreme (concentration-time curve) 4.53 LC50 (LC50) 4.207 LCt50 (LCt50) 4.208 LOAEL (LOAEL) 4.217 MDL (MDL) 4.230 minimalna granica detekcije (minimum detection limit) 4.230 najniži primećeni efektivni nivo uticaja (lowest observed adverse effect level) 4.217 narkotik (narcotic) 4.236 narkoza (narcosis) 4.235 NOAEL (NOAEL) 4.238 onesposobljenost (incapacitation) 4.194 ppm (napušteno) [ppm (deprecated term)] 4.255 ppm zapreminski (napušteno) [ppm by volume (deprecated term)] 4.256 predviđeni toksični potencijal (predicted toxic potency) 4.258 predviđeno LC50 (predicted LC50) 4.257 prinos, odnos masa (yield) 4.354 rizik od toksičnosti (toxic risk) 4.339

smrtonosna doza izlaganja 50 (lethal exposure dose 50) 4.208 smrtonosna koncentracija 50 (lethal concentration 50) 4.207 smrtonosno vreme izlaganja 50 (lethal exposure time 50) 4.209 spektroskopija (spectroscopy) 4.304 superiritant (napušteno) [super-irritant (deprecated)] 4.312 supertoksikant (napušteno) [super-toxicant (deprecated)] 4.313 t L50 (t L50) 4.209 toksičan (toxic) 4.335 toksična moć (toxic potency) 4.338 toksični gas (toxic gas) 4.336 toksičnost (toxicity) 4.341 toksikant (toxicant) 4.340 toksin (toxin) 4.340 ugroženost od toksičnosti (toxic hazard) 4.337 vreme izlaganja (exposure time) 4.90 vreme posle izlaganja (post-exposure time) 4.254 zapreminski prinos (volume yield) 4.352 zapreminski udeo (volume fraction) 4.351 zasićenost karboksi-hemoglobinom (carboxyhaemoglobin saturation) 4.36



- prazna strana -

RACUN BROJ - 01039


- prazna strana -

RACUN BROJ - 01039


RACUN BROJ - 01039

Srps Iso 13943

Recommend Documents