QUÉ PASÓ EN LA EDUCACIÓN ARGENTINA (1996) Adriana Puiggrós
LA ORGANIZACIÓN DEL SISTEMA EDUCATIVO NACIONAL LA CNSTITUCIÓN DE 1!"# La C$ns%i%u&ión d' 19"# ' un r''*$ d'+ ,r$gra-a A+.'rdi / d'ri0a d'+as gran grand' d'ss id'a id'ass d'+ d'+ +i.' +i.'ra ra+i +iss-$ $ d' +a ,$& ,$&a2 a2 P+an P+an%' %'a. a.a a 3u' 3u' 'ra 'ra ,$si ,$si.+ .+' ' %rans$r-ar a +a Arg'n%ina4 5 En una na&ión -$d'rna2 5 Es%a.+'&i'nd$ '+ +i.'ra+is-$ '&$nó-i&$2 5 C$ns%ru/'nd$ '+ Es%ad$ R',u.+i&an$2 5 C$n una s$&i'dad %rans$r-ada ,$r +a in-igra&ión n$r'ur$,'a2 5 C$n +i.'r%ad d' indus%ria &$-'r&i$ '7,r'sión / %ra.a*$2 5 C$n in0i$+a.i+idad d' +a ,r$,i'dad2 5 Pa8 in%'ri$r2 in %'ri$r2 5 E*'r&i&i$ ,$+%i&$ d' +$s d'r'&:$s2 T$d$ T$d$ 's%$ :ara d' +a Arg'n%ina un ,as &i0i+i8ad$2 E+ ,a,'+ d' +a 'du&a&ión u' d'+in'ad$ 'n '+ %'7%$ &$ns%i%u&i$na+2 S' 's%a.+'&a 3u' +as ,r$0in&ias d'.an as'gurar +a 'du&a&ión ,ri-aria / 3u' 'ran a%ri.u&i$n's d'+ C$ngr's$ di&%ar ,+an's d' ins%ru&&ión g'n'ra+ (ni0'+ -'di$) / uni0'rsi%aria2 S' r''*ó un u'r%' 'nr 'nr'n 'n%a %a-i -i'n 'n%$ %$ 'n%r 'n%r' ' '+ 's 's%a %ad$ d$ Na Na&i &i$n $na+ a+ / '+ In%' In%'ri ri$r $r / 'n%r 'n%r' ' s'&% s'&%$r $r's 's %radi&i$na+is%as / -$d'rn$s d' +a s$&i'dad2
UNA CUESTIÓN DE PRIRIDADES La ,$+%i&a 'du&a%i0a ++'0ada ad'+an%' 'n 's%a '%a,a ,$r +$s g$.i'rn$s d' ;u'n$s Air's -ar&ó +as &ara&%'rs%i&as d' +a ,$+%i&a 'du&a%i0a na&i$na+ d' +as d&adas sigui'n%'s2 Cad$ R$sas :u.$ a+guna 0a&i+a&ión s$.r' +a $r-a 3u' s' +' dara a+ sis%'-a 'du&a%i0$4 s' &r'ó '+ -inis%'ri$ d' Ins%ru&&ión P<.+i&a P<.+i&a +u'g$ u' r''-,+a8ad$ ,$r un D',ar%a-'n%$ d' Pri-'ras +'%ras =na+-'n%' s' $,%ó ,$r dirigir +a 'du&a&ión d'sd' un D',ar%a-'n%$ d' Es&u'+as (1!"6)2
Es%a <+%i-a $,&ión 3u' da.a au%$n$-a a+ sis%'-a 's&$+ar r's,'&%$ d' +a Uni0'rsidad 's%a.a -$%i0ada 'n '+ in%'rs d' Sar-i'n%$ ,$r a.rir +a 's&u'+a ,<.+i&a a una 'du&a&ión ,r>&%i&a / d'-$&r>%i&a / dis'?ar &a-in$s dis%in%$s r's,'&%$ d'+ &ir&ui%$ 3u' su.$rdina.a +a 'ns'?an8a a +a &u+%ura uni0'rsi%aria2 La ,$+%i&a 'du&a&i$na+ d' Cas'r$s 's%u0$ inuida ,$r +a %'nsión 'n%r' 3ui'n's 3u'ran una na&ión ,$+%i&a-'n%' &'n%rada 'n ;u'n$s Air's / 3ui'n's d''ndan una dis%ri.u&ión 'd'ra+ d'+ ,$d'r2 Ad'->s surió +as di'r'n&ias 3u' s' ,r$du*'r$n d'n%r$ d'+ ,r$,i$ +i.'ra+is-$ %riunan%' s$.r' +a r'+a&ión 3u' s' ,r$/'&%a.a 'n%r' '+ sis%'-a / +a s$&i'dad2 Sar-i'n%$ ,ri$ri8ó +a g'n'ra+i8a&ión d' +a 'du&a&ión .>si&a@ i%r' ,ri$ri8a.a +a 'du&a&ión d' +a &+as' dirig'n%'2 A-.$s &$nsid'ra.an 0>+id$s 's%$s d$s ,un%$s ,'r$ +$s *'rar3ui8a.an d' -an'ra dis%in%a2 La ,r$,u's%a d' Sar-i'n%$ %u0$ una &$n%radi&&ión in%'rna u'r%'4 a&',%ó $%$rgar un ,$d'r s$.r'sa+i'n%' a+ g$.i'rn$ &'n%ra+ ,'r$ 3uis$ 3u' '+ sis%'-a s' a,$/ara 'n +as ins%i%u&i$n's d' +a s$&i'dad &i0i+2 Sar-i'n%$ ,ud$ d's,+'gar su 's%ra%'gia 'du&a%i0a $&u,and$ dis%in%$s ,u's%$s &$-$ un&i$nari$2 D'sd' 's$s +ugar's4 5 D$%ó a +$s 's%a.+'&i-i'n%$s 'du&a%i0$s d' r'n%as ,r$,ias ,ara garan%i8ar su =nan&ia-i'n%$2 5 Bundó nu'0as 's&u'+as2 5 Pu.+i&ó %'7%$s d' us$ 's&$+ar2 5 Bundó +a ,ri-'ra r'0is%a ,'dagógi&a d'+ ,as d'di&ada a +a $r-a&ión d' +$s d$&'n%'s / a +a diusión d' +$s a0an&'s d' +a 'du&a&ión -$d'rna / d'-$&r>%i&a2 La .a%a++a d' Pa0ón &$ns$+idó +a unidad na&i$na+ / a.rió +as ,u'r%as ,ara '+ ,r$/'&%$ ,'dagógi&$ &'n%ra+is%a d' +a $+igar3ua +i.'ra+2 En 1!6 i%r' asu-ió +a ,r'sid'n&ia / Sar-i'n%$ u' n$-.rad$ G$.'rnad$r i+i%ar d' San uan2 C$-$ %a+ san&i$nó +a ,ri-'ra L'/ d' Edu&a&ión 'n +a 3u' 's%a.+'&ió un $nd$ 's%a%a+ ,'r-an'n%' ,ara su =nan&ia-i'n%$@ a=an8ó '+ &u-,+i-i'n%$ d' +a $.+iga%$ri'dad 's&$+ar au%$ri8ó +as su.0'n&i$n's a 's%a.+'&i-i'n%$s ,ar%i&u+ar's / '7%'ndió n$%a.+'-'n%' +a r'd 's&$+ar2 D'sd' 196! :as%a 1!F a&&'dió a +a ,r'sid'n&ia d' +a r',<.+i&a -$-'n%$ 'n '+ 3u' +a dis,aridad 'n%r' +a &iudad / +a &a-,a?a 'ra n$%$ria2 En 1! undó +a Es&u'+a N$r-a+ d' Paran>2 D'sd' 's' a?$ :as%a 1!96 s' undaran 'n '+ ,as #! 's&u'+as n$r-a+'s a&$rd's a+ -$d'+$ ,arana'ns'2 A-an%' d' +a +i.'ra&ión '-'nina ad-irad$r d' +as -u*'r's 'du&ad$ras %ra.a*ad$ras / +i.'ra+'s Sar-i'n%$ %ra*$ a+ ,as a # -a's%ras n$r%'a-'ri&anas2 Bundó '+ &$+'gi$ -i+iar / +a 's&u'+a na0a+2 Era su -'%a +a '7%'nsión d'+ sis%'-a d' 'du&a&ión ,<.+i&a :as%a a.ar&ar a+ &$n*un%$ d' +a ,$.+a&ión H'du&a.+'2 i%r' $%$rga.a a +a 'ns'?an8a un 0a+$r s$&ia+ / &$nsid'ra.a 3u' 'ra un s'r0i&i$ 3u' d'.a ,r's%ar '+ Es%ad$2 D' +a 'du&a&ión d','ndan '+ ,r$gr's$ +a *us%i&ia / +a d'-$&ra&ia2 E+ %a-.in ,r$/'&%ó una s'ri' d' -'didas ,ara garan%i8ar +a '7is%'n&ia d' un $nd$ d' a,$/a a +a 'du&a&ión2 Su in%'rs ,rin&i,a+ sin '-.arg$ 'ra d'sarr$++ar una 'du&a&ión
s'&undaria dirigida a +a -in$ra i+us%rada &a,a8 d' $r-ar una in%'+ig'n&ia 3u' ,u'da g$.'rnar '+ ,as / 0'n&'r d'=ni%i0a-'n%' a +a H.ar.ari'2 La $.ra d' i%r' &$-'n8ó &$n +a unda&ión d'+ C$+'gi$ Na&i$na+ (;u'n$s Air's) / 'n 1!6F d'&r'%ó +a &r'a&ión d' +$s &$+'gi$s na&i$na+'s d' Ca%a-ar&a Tu&u->n 'nd$8a San uan / Sa+%a2 L$s ,adr's ,r'%'ndi'r$n $,inar s$.r' +$s &$n%'nid$s d' +a 'ns'?an8a ,'r$ &:$&ar$n &$n%ra +a d'&isión d'+ inis%r$ C$s%a 3ui'n ,'s' a +a r'sis%'n&ia 3u' 'n&$n%ró 's%a.a d'&idid$ a i-,$n'r una 'ns'?an8a uni$r-' a +$s *ó0'n's d' %$d$ '+ ,as2 En%r' 1!6# / 1!9! s' &r'ar$n 1 &$+'gi$s na&i$na+'s2 En 'sa ,$&a s' dis&u%a si i-,u+sar una 's&u'+a s'&undaria 3u' di'ra a +$s *ó0'n's una a-,+ia ,r',ara&ión &u+%ura+ ,ara s'guir +u'g$ +$s 's%udi$s 3u' 3uisi'ran '+'gir J &arr'ras ,r>&%i&as $ uni0'rsi%ariasK $ .i'n i-,u+sar una 's&u'+a s'&undaria &u/a $ri'n%a&ión u's' 'n&i&+$,di&a dirigida :a&ia +$s 's%udi$s ,r$'si$na+'s uni0'rsi%ari$s $ a +a a&%i0idad ,$+%i&a s',arada d'+ %ra.a*$2 Cada una d' +as ,$si&i$n's 'n *u'g$ ,r$0'na d' un i-aginari$ dis%in%$4 a+gun$s s$?a.an &$n un ,as d' 's%an&ias d$nd' una u'r%' au%$ridad ,usi'ra $rd'n 'n%r' in-igran%'s anar3uis%as / d'->s ,'+igr$s s$&ia+'s / $%r$s i-agina.an ,$si.+' un ,as d' g'n%' indus%ri$sa 3u' a.ri'ra u'n%'s d' %ra.a*$ / -$d'rni8ara sus ins%i%u&i$n's2
LA REP;LICA CNSERMADRA D'sd' 1!! :as%a +a asun&ión d'+ ,$d'r ,$r '+ radi&a+is-$ 'n 1916 +a ,$+%i&a na&i$na+ 3u'da :'g'-$ni8ada ,$r dis%in%as ra&&i$n's d' +a $+igar3ua2 La -is-a &+as' dirig'n%' 3u' :a.a &$n0$&ad$ a +$s in-igran%'s s' n'ga.a a r'a+i8ar +a r'$r-a agraria n'&'saria ,ara &u-,+ir &$n +a ,r$-'sa d' ,r$s,'ridad 3u' '+ g$.i'rn$ arg'n%in$ $r'&a 'n Eur$,a -'dian%' una ,r$usa ,r$,aganda2 E+ ,as n$ 's&a,a.a d'+ +ugar 3u' +' %$&ó a A-ri&a La%ina 'n +a di0isión in%'rna&i$na+ d'+ %ra.a*$4 i-,$r%ara -anua&%uras / '7,$r%ara &arn's &u'r$s / gran$s2 E+ Es%ad$ 3u'dara d' a: 'n ->s ,'ndi'n%' d' '-,rs%i%$s / 'nd'udad$2 La d&ada d' 1!! &$-'n8ó &$n '+ g$.i'rn$ d' u+i$ Arg'n%in$ R$&a2 La &+as' dirig'n%' / +$s s'&%$r's ->s -$d'rn$s d' +a s$&i'dad &r'an ,$si.+' s$s%'n'r '+ -$d'+$ '&$nó-i&$ agr$ '7,$r%ad$r / a+ -is-$ %i'-,$ &$+$&ar a+ ,as 'n +a s'nda d'+ ,r$gr's$2 En 's' 'n%$n&'s s' 's%a.+'&ió +a 'du&a&ión +ai&a 'n +as 's&u'+as na&i$na+'s2 Aun3u' n$ s' '0i%ó %$%a+-'n%' un &$ni&%$ &$n +a ig+'sia %a-,$&$ s' ,r$du*$ su s',ara&ión d'+ Es%ad$2 La -$d'rni8a&ión d'+ Es%ad$ 3u'dó a -i%ad d' &a-in$2 La d&ada d' 1!! u' d' ,r$gr's$ 'n '+ -ar&$ d' un ,as $+ig>r3ui&$ / d','ndi'n%'2 En 1!9 s' &r'ó +a Uni0'rsidad d' La P+a%a ,r'sidida ,$r $a3un G$n8>+'82 La &$n&',&ión d' +a -$d'rni8a&ión u' 's%%i&a ' in%'+'&%ua+@ s' diundan +as id'as d' Darin Oa'&'+ / S,'n&'r2 En%usias-ada +a a,$+$ga d' +a s$&i'dad n$r%'a-'ri&ana r'a+i8ada ,$r T$&3u'0i++'2 Cir&u+a.an +$s diari$s La Na&ión La Pr'nsa EL P$r0'nir La R'$r-a E+ B'rr$&arri+ / &r'&an +as ,u.+i&a&i$n's d' S$&ia+is%as / Anar3uis%as2 La in0's%iga&ión Ci'n%=&a &$-'n8a.a a d'sarr$++ars'2 L$s arg'n%in$s a+i-'n%a.an su id'a d' su,'ri$ridad argu-'n%and$ 3u' '+ :$-.r' :a.a surgid$ 'n 's%a r'gión2 S' dis&u%an +$s a+&an&'s d'+ &$n&',%$ d' Pr$gr's$ (i+d' Ca-.a&'r's Can M2 L$,'8 Gr$ussa&)2 R$&a 's%a.a &$n0'n&id$ d' 3u' '+ $rd'n 'ra +a .as' d'+ ,r$gr's$ / ad0'r%a 3u' '+ d's$rd'n n$ %i'n' &$%i8a&ión .urs>%i+2
HPa8 / Ad-inis%ra&ión 'ra su +'-a2 En +a Arg'n%ina s' s'n%a +a a+%a d' una +'gis+a&ión 3u' uni=&ara +$s ,r$%$sis%'-as 's&$+ar's &r'ad$s ,$r g$.'rnad$r's / &audi++$s / r'g+a-'n%ara +as r'+a&i$n's 'n%r' +a na&ión / +as ,r$0in&ias 'n -a%'ria 'du&a%i0a2 51!14 s' di&%ó +a L'/ d' Su.0'n&i$n's Es&$+ar's 3u' sis%'-a%i8ó +a a/uda '&$nó-i&a d' +a Na&ión a +as ,r$0in&ias 51!"4 s' di&%ó +a L'/ d' Edu&a&ión C$-
LA PSICIÓN NACINALISTA CATÓLICA Un$ d' +$s -a/$r's ,un%$s d' &$ni&%$ 'ra +a garan%a &$ns%i%u&i$na+ d' +a +i.'r%ad d' &u+%$ as &$-$ +a d' +a +i.'r%ad d' 'ns'?ar / a,r'nd'r2 La Ig+'sia &$nsid'ra.a 3u' 'ra su d'r'&:$ '*'r&'r '+ -$n$,$+i$ r'+igi$s$ / ,'dagógi&$2 En +a s'gunda -i%ad d'+ sig+$ I +a &$n&',&ión d' +a dirig'n&ia &a%ó+i&a /a 'ra -'n$s +$&a+is%a2 En Córd$.a s' 's%a.a $r-and$ una u'r8a id'$+ógi&a 3u' ++'gara a &$ns%i%uir un ,r$%$,ar%id$ ,$+%i&$ na&i$na+is%a &a%ó+i&$2 Su as,ira&ión 'ra :'g'-óni&a a ni0'+ na&i$na+2 S$s%'na 3u' '+ $rd'n &u+%ura+ s$+$ s'ra +'gi%i-ad$ si r's,$nda a+ d'r'&:$ &anónig$ a&$rd' a+ C$n&i+i$ d' Tr'n%$ / s'gua +$s +in'a-i'n%$s d$&%rinari$s2 La ,a+a.ra ,'dagógi&a d' +a Ig+'sia Ca%ó+i&a r',r's'n%a.a +a &i0i+i8a&ión +a -$ra+ +a 0'rdad / '+ $rd'n s$&ia+2 A3u'++a &$rri'n%' s' '7%'ndió 'n gran ,ar%' d'+ ,as ,'r$ 'n 's,'&ia+ &$ns%i%u/ó un n<&+'$ dur$ d' +a &u+%ura d'+ N$r$'s%'2 L$s 'sui%as '*'r&i'r$n %a-.in una u'r%' inu'n&ia2 En +a Pa%ag$nia :u.$ una u'r%' ,r's'n&ia d' +a &$ngr'ga&ión sa+'siana 3ui'n's 'du&a.an ,ara '+ %ra.a*$ / +as a&%i0idad's ,r>&%i&as2 P's' a+ a0an&' +i.'ra+ +a Ig+'sia +$gró -an%'n'r +a $.+iga%$ri'dad d' +a 'ns'?an8a r'+igi$sa 'n %$das +as &$ns%i%u&i$n's ,r$0in&ia+'s2
EL CNGRES PEDAGÓGIC LA LEGISLACIÓN EDUCATIMA En '+ C$ngr's$ P'dagógi&$ Suda-'ri&an$ +a d'&+ara&ión d'+ gru,$ 3u' r'un a &$ns'r0ad$r's / +i.'ra+'s &a%ó+i&$s &$in&idió &$n +$s +in'a-i'n%$s g'n'ra+'s d'+ S/++a.us2 J ! ,r$,$si&i$n's s$.r' +$s 'rr$r's 3u' +a Ig+'sia ++a-a.a a &$-.a%ir2 R'a=r-ó a +a 'du&a&ión &$-$ un -'di$ ,ara &$-.a%ir +as %'nd'n&ias 3u' .us&a.an dis$+0'r '+ ,a,'+ d' +a r'+igión2 Ad0ir%ió 3u' '+ 0n&u+$ &$n Di$s 3u'dara s'ria-'n%' da?ad$ d' 's%a.+'&'rs' +a +ai&idad d' +a 'ns'?an8a2 E+ $rganis-$ 3u' d'.a ,r$0''r 'du&a&ión &$-
,$r%'?$ +$s ras%r$s d'+ -$d'+$ ri0ada0ian$ / '+ aran&'sa-i'n%$ s' n$%ar$n 'n%r' a+gun$s &$ngr'sa+'s d'+ gru,$ +i.'ra+ +ai&$ 'n %an%$ $%r$s insis%a 'n +a n'&'sidad d' un sis%'-a ->s ,ar'&id$ a+ d' +$s Es%ad$s Unid$s2 La d'rr$%a d' +a ,$si&ión &a%ó+i&a n$ i-,+i&ó 3u' +a r'+igión s' r's%ringi'ra a+ >-.i%$ ,ri0ad$2 P$r '+ &$n%rari$ su ,r's'n&ia s' -ani's%ó 'n +a 's&u'+a ,<.+i&a 'n '+ ,r$,i$ dis&urs$ 's&$+ar J 'n +$s +i.r$s d' %'7%$ dis&urs$s ,'dagógi&$s dis'r%a&i$n's d' un&i$nari$s / ,a+a.ras &$%idianas d' -u&:$s -a's%r$s2 E+ 's%a%is-$ &'n%ra+i8ad$r / +ai&$ %riunó s$.r' ,$si&i$n's &$ns'r0ad$ras / ,$si&i$n's ->s d'-$&r>%i&as4 +a 's&u'+a s'ra n'u%ra+ ,'r$ '+ 's%ad$ na&i$na+ s' ,r$,$na -an%'n'r+a .a*$ un rr'$ &$n%r$+2 En 1!!F '+ C$ngr's$ d' +a Na&ión a,r$.ó +a L'/ 1F d' 'du&a&ión &$-
